Edukacija 2012

EDUKACIJA

www.kapital.mk l.l.mk mk

sreda 18/04/2012 4/201 4/ 20122

OBRAZOVANIETO I PAZAROT NA TRUD

VO POTRAGA PO KVALITETNI KADRI KOMPANIITE STANAA PARTNERI NA FAKULTETITE INTERVJU

DIMITAR OSMANLI

izvr{en direktor na Edukativniot centar M6

EDUKACIJA ZA MENAXERI I KOMPANII

GO POTTIKNUVAME LIDERSTVOTO KAJ MAKEDONSKITE MENAXERI

NAJATRAKTIVNI ZA USOVR[UVAWE SE MENAXERSKITE I FINANSISKITE ZNAEWA

40 SPECIJALEN PRILOG

OBRAZOVANIETO I PAZAROT NA TRUD

EDUKACIJA

BROJ 651 18/04/2012

www.kapital.mk

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

a se bide s t udent denes vo Makedonija se ~ini e najednostavnata rabota. Dostapnosta do visoko obrazovna institucija e na najvisoko nivo dosega, priemot e re~isi formalnost, a i dobivaweto diploma pove}e ne e nekoja filozofija. Raste brojot i na diplomirani studenti, magistri i doktori na nauki {to koga }e se sporedi so izjavite na nezadovolnite rabotodava~i od (ne)kvalitetot na kandidatite i so izjavite na agenciite koi posreduvaat pri vrabotuvawe legitimno se postavuva dilemata za efektite od vaka postavenoto visoko obrazovanie vo Makedonija?! Ra|a li kvalitet visiokiot procent na zapi{ani maturanti na fakultet? Dovolna li e samo fakultetskata diploma za do|awe do posakuvanoto rabotno mesto? Kakvi kompetencii se steknuvaat so dиplomiraweto?

Se ~ini deka i za ovie dilemi ima „lek”. Poa|aj}i od faktot deka sekoga{ vo kvantitetot se krie i kvalitet, kompaniite vo Makedonija vo posledno vreme mnogu pointenzivno po~naa da sorabotuvaat so fakultetite ~ij kadar im e neophoden.

Vospostavuvaj}i potesni odnosi so fakultetite i razvivaj}i go staro-noviot poznat sistem na stipendirawe, kompaniite u{te vo studentskite klupi si go regrutiraat idniot stru~en kadar.

Makstil, Vitaminka, Feni, Alkaloid, EVN... se samo del od uspe{nite kompanii koi navreme go obezbeduvaat podmladokot vo svoite kompanii.

Sorabotkata so soodvetnite fakulteti ve}e stanuva tradicionalna.

Neodamna 19 golemi kompanii od industrijata se obvrzaa da obezbedat 40 stipendii za studentite

D

VO POTRAGA PO K KADRI KOMPANII PARTNERI NA FAK

Vistinskiot miks na stru~no znaewe, snaodlivost, dobri komunikaciski sposobnosti i otvorenosta za novi raboti e klu~en faktor za diplomata da ne ostane samo ukras na yidot, tuku da bide vlezen bilet za razvoj na uspe{na kariera.

Najnoviot trend na stipendirawe studenti od strana na najuspe{nite makedonski kompanii e {ansa plus za onie koi u{te od studentskite klupi razmisluvaat za svojata kariera od Tehnolo{ko-metalur{kiot fakultet, koj educira in`eneri od metalur{kata, tekstilnata, naftenata, prehranbenata, kerami~kata, industrijata za prerabotka na plastika i plasti~ni masi i in`eneri za za{tita na `ivotnata sredina.

Makstil, Xonson Meti, Feni, Usje, Okta, Evropa, Vitaminka, Makprogres se samo del od kompaniite koi preku stipendirawe na studenti od ovoj fakultet se obiduvaat da si obezbedat in`enerski kadar, koj e pove} e od neophoden za nepre~eno odvivawe na proizvodniot proces. „Vo fevruari potpi{avme dogovor za sorabotka so 19 vode~ki kompanii od industriskiot sektor vo zemjata, so Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” i so

Ministerstvoto za obrazovanie i nauka preku koj obezbedivme vkupno 80 stipendii za na{ite studenti za periodot od 2012 do 2016 godina. Ova e isklu~itelno va`en primer za neophodnosta od sorabotka na akademskata zaednica so biznis-sektorot.

Na ovoj na~in i studentite polesno }e imaat pristap do vrabotuvawe, a kompaniite u{te od studentski klupi mo`at da gi selektiraat posakuvanite kadri”, veli profesor Aleksandar Dimitrov, dekan na Tehnolo{ko-metalur{kiot fakultet.

Na potpi{uvaweto na memorandumot vicepremierot za ekonomski pra{awa, Vladimir Pe{evski, istakna deka ova e samo eden del od pogolema aktivnost {to ja planira Vladata

129%

e zgolemen brojot na magistri vo 2011 vo odnos na 2010 godina

за podobruvawe na biznisklimata, no i za sozdavawe podobri uslovi za mladite studenti, osobeno od tehni~kite nauki, kade {to ima nedostig.

Pred desetina dena i energetskite kompanii EVN Makedonija, AD ELEM i AD MEPSO objavija deka }e stipendiraat 14 studenti od Fakultetot za elektrotehnika i informaciski tehnologii – Skopje, koi }e bidat izbrani od strana na posebna komisija formirana za ovaa namena. Pokraj ovie

ALBERTO RODRIGEZ

KVALITETNI ITE STANAA KULTETITE

PAKOVODITELOT ZA SEKTOROT OBRAZOVANIE VO SB ZA EVROPA I CENTRALNA AZIJA

„Va`no e da se aktiviraat lu|eto {to ne rabotat. Vo Makedonija ima zna~itelna stapka na nevrabotenost.

Treba da im se obezbedat vistinski ve{tini za da se vrabotat, a onie {to ve}e rabotat treba da bidat u{te poproduktivni za{to nivniot broj }e bide u{te pomal od penzionerite koi tie gi izdr`uvaat. Toa e predizvikot - tie {to rabotat da stanat poproduktivni, a nevrabotenite da se aktiviraat.”

2,8%

padnal brojot na diplomirani studenti vo 2010 vo odnos na 2009 godina

Studenti na makedonski na~in - diploma vo raka, no ne i „meki” ve{tini polesno da najdat rabota!

stipendii, EVN Makedonija }e dodeli i dopolnitelni stipendii na studenti zapi{ani vo pretposledna studiska godina na FEIT, a stipendii }e dodelat i za studenti od Univerzitetot „Sv. Kliment Ohridski”.

Od EVN velat deka so cel da se motiviraat mladite da go prodol`at svoeto obrazovanie vo energetskiot sektor, e prva kompanija koja minatata go-

dina dodeli ~etiri stipendii na studenti zapi{ani po prv pat vo prva studiska godina.

Kako rezultat od ovaa aktivnost, spored statistikite na FEIT, vo u~ebnata 2011/2012 godina brojot na zapi{ani studenti e zgolemen za pove}e od 40%.

Na ovoj na~in investirame vo svojata idnina, velat od EVN Makedonija.

Ovoj primer samo go potvrduva ona {to se slu~uva na teren,

a toa e evidentno zgolemenata pobaruva~ka za tehni~ki i in`enerski kadar. Toa go potvrduvaat i agenciite za posreduvawe pri vrabotuvawe i go objasnuvaat so zgolemeniot vlez na stranski proizvodni kompanii, kako i so zgolemuvawe na kapacitetite na doma{nite proizvoditeli.

Sli~no e iskustvoto i na Ma{inskiot fakultet koj uspe{no sorabotuva i so FAKOM, MZT Hepos, VAPTEH, kako i so Makedonski Telekom, kompanii so koi imaat i dogovori za sorabotka.

Alkaloid isto taka ve}e pet godini preku Fondacijata Traj~e Mukaetov dodeluva stipendii za studenti od Medicinskiot i Farmacevtskiot fakultet i dosega vakvi stipendii dobija 184 studenti, od koi 57 ve} e se diplomirani, a 12 od diplomiranite se vraboteni vo kompanijata.

[TO E POTREBNO OSVEN DIPLOMA? Ako nemate sre}a da se najdete vo kategorijata na stipendirani studenti, {to samo po sebe ne e garancija za sigurno vrabotuvawe, studentot ili poto~no diplomiraniot student osven diplomata mora da poseduva u{te mnogu drugi karakteristiki koga }e se pojavi na pazarot na trud. Komunikaciski,

organizaciski sposobnosti i ve{tini, poznavawe na pismena komunikacija, otvorenost za novi znaewa i sposobnost za snao|awe vo nepredvidlivi situacii se samo del od „kriteriumite” za vrabotuvawe.

I ova ne va`i samo za Makedonija. Vo cela Evropa se evidentiraat promeni na pazarot na rabotna sila, no kako {to konstatira Svetska banka vo JUI tie doa|aat mnogu pove} e do izraz poradi necelosno reformiranite sistemi na visoko obrazovanie. Izve{tajot na bankata „Ve{tini, ne samo diplomi” konstatira zna~itelni promeni na pazarot na rabotna sila kade {to se slu~uva premin od rutinski i manuelni zada~i kon nerutinski i kognitivni. Taa promena predizvikuva promeni i vo strukturata na platite, odnosno jazot vo plati me|u nisko osposobenite i visokosposobnite rabotnici s$ pove}e se prodlabo~uva. Nevrabotenosta raste kaj pomalku sposobnite rabotnici kako rezultat na s$ pogolemoto eliminirawe na rutinskata rabota.

Od rabotnicite vo dene{nata ekonomija se bara da re{avaat kompleksni i nepredvidlivi zada~i {to s$ pove}e gi isklu~uva ednostavnite i predvidlivi aktivnosti. Rabotnicite vo dene{no vreme treba da rakovodat so promenetata tehnologija i so pogolema koli~ina na informacii.

Takvi se evropskite trendovi, koi stignaa i kaj nas. Mo`ebi ne vo tolkav obem i ne so tolku golema brzina, no definitiv-

LIDIJA DAM^ESKA

LEN^E KARPUZOVSKA

„Nedostigot na razvieni meki ve{tini kaj studentite i sredno{kolcite se vidlivi vedna{ otkako }e se pojavat na pazarot na rabotna sila. Pritoa, najmnogu potfrlaat vo delot na komunikaciskite ve{tini, kako {to se pi{uvawe profesionalni e-mejlovi, CV i motivaciono pismo, kako i soodvetno odnesuvawe za vreme na intervjuto za rabota.”

„Stipendiraj}i studenti gi motivirame mladite da go prodol`at svoeto obrazovanie vo energetskiot sektor, i na ovoj na~in investirame vo svojata idnina.”

MOJA KARIERA

EVN

41

42 SPECIJALEN PRILOG EDUKACIJA

ALEKSANDAR DIMITROV DEKAN NA TMF

„Vo fevruari potpi{avme dogovor za sorabotka so 19 vode~ki kompanii od industriskiot sektor vo zemjata, so Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” i so Ministerstvoto za obrazovanie i nauka preku koj obezbedivme vkupno 80 stipendii za na{ite studenti za periodot od 2012 do 2016 godina.”

BROJ 651 18/04/2012

www.kapital.mk

no se seriozen odlu~uva~ki faktor pri realiziraweto na profesionalna kariera.

Lidija Dam~eska od Moja kariera, koja vo 2009 godina zapo~na kako proekt na USAID so cel da se olesni ponudata i pobaruva~kata na kvalifikuvana rabotna sila, veli deka nedostigot od razvieni meki ve{tini kaj studentite i sredno{kolcite e vidliv vedna{ otkako }e se pojavat

na pazarot na rabotna sila.

Pritoa, najmnogu potfrlaat vo delot na komunikaciskite ve{tini, kako {to se pi{uvawe profesionalni e-mejlovi, CV i motivaciono pismo, kako i soodvetno odnesuvawe za vreme na intervjuto za rabota.

Pri~inata za toa delumno treba da se bara i vo nedovolnoto etablirani karierni centri i sovetnici na fakultetite i vo srednite u~ili{ta, koi treba da gi naso~at mladite lu|e kako da se odnesuvaat koga } e se pojavat na pazarot na rabotna sila.

So ogled na toa deka Moja kariera funkcionira kako eden vid berza na trudot kade {to i kompaniite dostavuvaat barawa za praktikanti i rabotnici, Dam~evska veli deka kompaniite s$ po~esto baraat od kandidatite za rabota da poseduvaat organizaciski i komunikaciski ve{tini i toa da bide potkrepeno so soodvetni sertifikati. Za dve ipol godini obukite na Moja kariera za razvoj na komunikaciski ve{tini gi pominaa okolu 3.000 studenti i u~enici.

Zna~eweto na mekite ve{tini, i

25,5% e zgolemen brojot na doktori na nauki vo 2011 vo odnos na 2010 godina

osobeno komunikaciskite sposobnosti na kandidatite za rabota go potencira i Irina Tulevska od agencijata za posreduvawe pri vrabotuvawe, Dekra. „Sekoja kompanija saka lu|e so dobri ve{tini, koi se najvidlivi za vreme na intervjuto za rabota, koe e prviot vlezen bilet zaedno so formalnite kompetencii na kandidatot”, veli Tulevska. Taa potencira deka takanare~enite „soft skils”, koi se li~en set od komunikaciski ve{tini, li~ni naviki, jazik, optimizam, kreativnost, mo`at da ja podobrat karierata, a kolku e pogolema sposobnosta dobro da komunicirame so kolegite, sorabotnicite i klientite tolku {ansite za uspeh i za napredok vo karierata se pogolemi.

Od tri vida ve{tini: kognitivni, nekognitivni (meki) i tehni~ki, spored izve{tajot na Svetska banka, vo Makedonija najmnogu nedostigaat nekognitivnite, t.n. meki ili li~ni ve{tini kako {to se: motivacija, posvetenost, komunikacija, odgovornost, timska rabota, samokriti~nost, koi se steknuvaat vo semejstvoto i vo predu~ili{noto obrazovanie.

„Za nekoi rabotni mesta, kako rabota na {alter na primer, mekite ve{tini se del od zadol`itelnite kriteriumi, a kaj drugi pak, ne se zadol`itelni. Mislam deka Y generacijata (rodeni vo 80-tite

godini) e mnogu „poagresivna� i poambiciozna da u~i novi raboti i da napreduva. Imaat tendencija pobrgu da gi sovladuvaat mekite ve{tini polesno da se snao|aat vo `ivotot. Ona {to se bara na pazarot e spo-

sobnost lu|eto da se snao|aat vo nepredvidlivi, nestabilni i promenlivi uslovi na rabotewe, kakvi {to vo naj~est slu~aj se dene{nite�, veli taa.

Kompaniite baraat lu|e koi r a z mi s l u v a a t out the box,

sposobni da se soo~uvaat i spravuvaat so promenite. Se bara takva kombinacija na takanare~enite soft i hard ve{tini koja }e im ovozmo`i na kompaniite da gi predviduvaat idnite nastani ne samo na doma{niot, tuku i na regionalnite pazari. Ova posebno se bara od najvisokite i sredni nivoa na menaxment.

Sovetnicite za kariera, univerzitetskite profesori kako i profesionalcite koi posreduvaat pri vrabotuvawe im sovetuvaat na mladite studenti studiite maksimalno da gi iskoristat, da go sovladaat stru~niot materijal, no vremeto da go iskoristat za {to pokvalitetna praktika, za poseta na site obuki koi im se nudat za nadgradba i podobruvawe na mekite ve{tini, koi se {ansa i da zapoznaat novi lu|e. Vistinskiot miks na stru~no znaewe, snaodlivost, dobri komunikaciski sposobnosti i otvorenosta za novi raboti e klu~en faktor za diplomata da ne ostane samo ukras na yidot, tuku da bide vlezen bilet za razvoj na uspe{na kariera.

43

44 SPECIJALEN PRILOG EDUKACIJA

BROJ 651 18/04/2012

www.kapital.mk

Edukativniot centar M6 e institucija koja ovozmo`uva kontinuirano obrazovanie od oblasta na delovnata edukacija, so vospostavena tradicija na sorabotka so nekoi od najpresti`nite delovni {koli i predava~i od regionot, Zapadna Evropa i od SAD 6 e prisuten vo segmentot delovna edukacija ve}e nekolku godini. Kako prv ~ovek na ovoj centar, kako go ocenuvate dosega{noto rabotewe?

Celime da postigneme akademska sovr{enost preku anga`irawe vrvni me|unarodni predava~i koi nosat aktuelni i prakti~ni znaewa i koi mo`at da go unapredat li~niot rast na sega{nite i na idnite delovni lideri.

Centarot e osnovan vo 2007 godina, kako inicijativa od strana na grupacijata M6, predvodena od g. Svetozar Janevski, so cel da se podobrat i da se razvijat liderskite ve{tini kaj makedonskite menaxeri. Ovaa vizija na grupacijata M6 naiduva na odli~en priem kaj makedonskata biznis-zaednica, koja ja poddr`uva ovaa inicijativa i zaedni~ki po~nuva da go razviva centarot. Vo periodot od 2009 godina do denes vo Odborot na starateli na

M

DIMITAR OSMANLI izvr{en direktor na Edukativniot centar M6

GO POTTIKNUVAME LIDERSTVOTO KAJ MAKEDONSKITE MENAXERI Edukativniot centar M6 ~lenuvaat: Alkaloid, AMSM, Granit, Gemak, Makedonski Telekom i T-Mobile, Makstil, Pivara Skopje, Tikve{, Cementarnica Usje i [parkase banka, a centarot vo dosega{noto postoewe izvede obuki za nad 70 kompanii-klienti.

Edukativniot centar M6 se razlikuva od ostanatite treningorganizacii vo Makedonija, bidej}i nudi discipliniran obrazoven pristap, baziran na metodologijata za do`ivotno u~ewe na profesionalci, i godi{na programa koja se koncipira vo bliska sorabotka so kompaniite-~lenovi na Odborot na starateli na M6 EC i e

bazirana vrz realnite potrebi na na{ite kompanii.

Nekoi od edukativnite centri vo zemjata nudat {irok dijapazon na obuki nameneti za razli~ni strukturi i vraboteni.

Kakov e konceptot na M6?

Programata na centarot nudi 10 seminari i predavawa godi{no so nekoi od najpresti`nite biznis-lideri od Zapadna Evropa i od SAD, so cel da gi prenese najnovite i najdobri delovni praktiki do lokalnite menaxeri.

Nekoi od predava~ite koi u~estvuvaa vo na{ata programa se d-r Isak Adi`es, eden od najpresti`nite menaxment-

gurua vo svetot; Brajan Bejkon, eden od najpoznatite eksperti od oblasta na change management, so implementirani proekti vo multinacinalni kompanii kako Ford, Ericsson, Coca-Cola, McDonald`s, GE, Goodyear, Pharmacia, Procter & Gamble, SAAB: British Aerospace, Volvo i mnogu drugi Fortune 500 i FTSE 100 kompanii. Del od na{ata programa be{e i d-r Majkl [turmer, profesor po me|unarodni odnosi na School for Advanced International Studies vo Bolowa i sovetnik za nadvore{ni raboti na germanskiot kancelar Helmut Kol. Na listata so eminentni profesori koi predavaa vo

Profesionalnoto iskustvo na g. Osmanli e vo domenot na strate{kiot menaxment i edukacija, a kako izvr{en direktor i pretsedatel na Odborot na starateli na Edukativniot centar M6 raboti od 2009 godina do denes. Ima dolgogodi{no menaxersko iskustvo vo privatniot sektor vo SAD i vo Makedonija vo: SAPFARM, izraelska softverkompanija za razvoj i implementacija na ERP softver, soosnova~ i izvr{en direktor na DCMV Consulting, izveduva~ na konsultantski uslugi za nekolku vladini agencii na SAD, so sedi{te vo Va{ington, SAD i strate{ki konsultant na GOFI SA, holding-kompanija so sedi{te vo [vajcarija, vo ~ija sopstvenost ima pove} e od 12 biznis-linii, od koi nekolku vo Makedonija.

na{iot centar se i d-r Pol Klodel, porane{en potpretsedatel i direktor za ~ove~ki resursi na Alcatel; Bernd Papenkort, porane{en visok voen oficer so komandni funkcii vo NATO i OON; d-r Rendi Kudar, profesor emeritus na University of Western Ontario i profesor na IEDC – Bled School of Management, kako i Mark Hajns, porane{en pretsedatel na Financial Times za Azija.

Centarot isto taka ima partnerski odnosi i so razli~ni lokalni i me|unarodni institucii i e koorganizator na dopolnitelni predavawa, rabotilnici i seminari od oblasta na delovnata edukacija.

Za kogo se nameneti obukite organizirani od M6?

Na{ite obuki se koncipiraat so cel da im pomogneme na makedonskite menaxeri da gi razvivaat funkcionalnite ve{tini koi direktno go podobruvaat nivniot liderski kapacitet. I pokraj brziot rast na na{iot

centar, tuka se soo~uvame so dva predizvici.

Prvo, postoi generaciski jaz vo pristapot kon u~eweto.

Glaven predizvik e da se promeni odnosot kon edu-

delovni subjekti, so toa {to menaxerite vo pomalite kompanii vo Makedonija (so ~esni isklu~oci) investiraat mnogu pomalku vo razvojot na sopstveniot kadar. Va`no e da go

“Centarot raspolaga so sopstvena infrastruktura od 1.100 m2, proektirana i izvedena po najsovremenite obrazovni standardi, vo koi se vklu~eni dva amfiteatri, ~etiri u~ilnici, tri sobi za 1-1 sesii i hol za kokteli, so vkupen kapacitet od 250 lu|e. Centarot e otvoren za javnosta i nudi uslugi za hostirawe najrazli~ni tipovi edukativni nastani, konferencii, seminari i rabotilnici za site zainteresirani organizatori na nastani.� kacijata kaj povozrasnite menaxeri, koi naj~esto se na seniorski pozicii i kaj koi otporot kon kontinuirano u~ewe e poprisuten.

Vtoro, cel ni e da ja namalime diskrepancata vo interesot za obuki koja postoi me|u pomalite i pogolemite

podigneme nivoto na svesnost kaj menaxerite na malite i na srednite pretprijatija deka investiraweto vo sopstvenite vraboteni e osnoven preduslov za rast i zgolemena konkurentnost na nivnite kompanii.

Kone~no, na{ite vrati se otvoreni za site sega{ni i idni

lideri od delovnata zaednica vo Makedonija i od regionot, a ovaa godina gi o~ekuvame so interesni obuki od sferite liderstvo, inovaciii, upravuvawe so promeni, finansiski menaxment i mnogu drugi interesni temi.

Koi se celite koi sakate da gi postignete so vaka koncipiranata delovna edukacija?

Edukativniot centar M6 celi kon kreirawe zaednica na novi lideri vo Makedonija so pristap do unikatni i ekskluzivni programi za obuka od etablirani me|unarodni predava~i.

Celta ni e da vospostavime prakti~na vrska me|u na{ite programi i posakuvaniot razvoj na liderite i organizaciite koi tie gi pretstavuvaat, kako i vrska vrska me|u na{ite programi i najdobrite praktiki vo relevantni zapadni organizacii. Sekako, na{a cel e pointenzivno razvivawe na pretpriemni~kiot duh vo Makedonija

45

46 SPECIJALEN PRILOG

EDUKACIJA ZA MENAXERI I KOMPANII

EDUKACIJA

NAJATRAKTIVNI ZA US MENAXERSKITE I FIN BROJ 651 18/04/2012

www.kapital.mk

Naj~esti posetiteli na neformalnite obuki za kompaniite i menaxerite se pretstavnici od sredniot menaxment, odnosno direktori koi s$ u{te sakaat da napreduvaat vo karierata i da steknuvaat novi znaewa i ve{tini.

Edukativnite moduli koi se nudat na makedonskiot pazar glavno se naso~eni kon steknuvawe novi znaewa od finansiskata sfera, no i steknuvawe podobri pregovara~ki i komunikaciski ve{tini enaxmentot i sopstvenicite na kompanii sekojdnevno donesuvaat va`ni delovni odluki poradi ostvaruvawe pozitiven finansiski rezultat i dolgove~nost na svojot pretpriemni~ki potfat.

Bez poznavawe na planiraweto i upravuvaweto so finansiite, bez znaewe za kvalitetno formirawe i motivirawe na timovite, bez inovativnost i kreativnost duri i najuspe{nite kompanii, proizvodi i uslugi nema dolgo da pre`iveat na pazarot.

Zatoa, menaxerskata edukacija e must vo svetot na sovremenoto vodewe biznis.

Ovoj aktuelen trend definitivno na golema vrata stigna i vo Makedonija. Makedonskite menaxeri svesni za potrebata od sovladuvawe novi znaewa i ve{tini, no i {irewe na

M

kvalitetni biznis-kontakti s$ po~esto sednuvaat vo {kolski klupi. Specijaliziranite programi za menaxeri na CEED Makedonija, postdiplomskite studii na Ekonomskiot fakultet Qubqana vo Skopje za organizacija i menaxment, programata za obuka na menaxeri na Univerzitetot Amerikan kolex, obukite na M6 edukativniot centar, Adi`es edukativnite moduli za top-menaxment, vo ponovo vreme se zbogateni i so edukativnite moduli na Kapital Akademija.

Site tie potvrduvaat deka najgolem interes kaj makedonskite menaxeri (prete`no od sredno nivo na menaxment) ima za obukite za menaxerski ve{tini, meki ve{tini, finansii, proda`ba, marketing i komunikacii. „So ogled na toa {to i nie samite sme kompanija, pa koga gi definirame temite na obukite trgnuvame i od toa {to nie samite sme zabele`ale deka pomalku ili pove}e ni nedostasuva kako ve{tina ili znaewe. Generalno, ne samo kaj nas, tuku vo celiot svet,

najgolem nedostig vo kompaniite ima za dobri prodava~i i za finansiski menaxeri. Tokmu zatoa i prvite obuki {to gi organiziravme bea od oblasta na upravuvawe so pari~ni tekovi, analiza na finansiski izve{tai, zgolemuvawe na kapacitetite na proda`ba”, veli Gordana Mihajlovska, izvr{en direktor na Kapital.

Dosega{noto iskustvo na Kapital Akademija poka`uva deka posetitelite imaat potreba od obuki od oblasta na t.n. meki ve{tini (soft skills), ve{tini na pregovarawe i delovna komunikacija. Isto taka, firmite po~naa da baraat i inhaus obuki (obuki vo svoite delovni prostorii), na najrazli~ni temi.

Deka najgolemite i najuspe{ni kompanii vo zemjava najmnogu investiraat vo obuki na svoite menaxeri i vraboteni potvrduva i prviot ~ovek na M6 edukativniot centar, Dimitar Osmanli. Konceptot na ovoj centar se razlikuva od ostanatite po toa {to vo programata ima 10 seminari i predavawa godi{no, so nekoi od najpresti`nite bi-

KOI OBLASTI SE NAJPRIVLE^NI ZA MENAXERSKA EDUKACIJA?

MENAXERSKI VE[TINI; MEKI VE[TINI (pregovarawe i komunikacija) FINANSII PRODA@BA MARKETING znis-lideri od Zapadna Evropa i vo SAD. Celta e so doa|awe na inspirativni biznis-lideri kako {to e Isak Adi`es, da se prenesat do lokalnite menaxeri najnovite i najdobri svetski delovni praktiki. „M6 edukativniot centar celi kon kreirawe zaednica na novi lideri vo Makedonija so pristap do unikatni i ekskluzivni programi za obuka od etablirani me|unarodni predava~i.

Celta ni e da vospostavime prakti~na vrska me|u na{ite programi i posakuvaniot razvoj

47

SOVR[UVAWE SE NANSISKITE ZNAEWA Kapital Akademija... member of KAPITAL MEDIA GROUP телефон: ++ 389 2 3298 110 факс: ++ 389 2 3298 111 e-mail: akademija@kapital.com.mk

na liderite i organizaciite koi tie gi pretstavuvaat, kako i vrska me|u na{ite programi i najdobrite praktiki vo relevantni zapadni organizacii”, objasnuva Osmanli.

Osven vo delot na neformalno obrazovanie, menaxerite se aktivni i na poleto na postignuvawe povisok stepen na obrazovanie. Postdiplomskite studii na Ekonomskiot fakultet Qubqana vo Skopje, dizajnirani glavno za lu|e koi ve}e rabotat, ve}e ja zapi{a sedmata generacija studenti. Na ovie studii visok procent, okolu 40%-50% od u~esnicite se menaxeri, koi preku studiite imaat potreba podednakvo da gi unapredat svoite stru~ni znawa vo finansiskoto rabotewe, no i mekite ve{tini pred s$ onie za pregovarawe i prepoznavawe razli~ni situacii vo biznis-okolinata.

Edna od ~estite destinacii na makedonskite kompanii koga stanuva zbor za steknuvawe novi znaewa e Stopanskata komora na Makedonija, vo ~ij{to Centar za edukacija 30%-40% od temite na obukite se odnesuvaat na izmeni vo zakonskite regulativi. „Prvite godini mnogu im pomognavme na kompaniite vo delot na podigawe na nivnite kapaciteti, vo smisla da im go zgolemime interesot da napravat proekt za da apliciraat za programite na EU, kako {to se CIP, IPARD, FP7. Vo ovoj pogled napravivme golem broj obuki, a vo poslednite godini na sekoj izlezen povik nie organizirame obuka, trening

Gapot vo znaewata na makedonskite menaxeri i kompaniite go prepozna i Kapital Akademija ~ii a aktivnosti se naso~eni kkon obuki od razli~ni o oblasti koi kako znaewe n nedostigaat vo kompanii ite. Postoe~kite moduli glavno se naso~eni kon proda`ni ve{tini i finansisko rabotewe!

i im pomagame prakti~no kako da go izgotvat proektot.

Vo posledno vreme osobeno rabotime da im pomogneme na kompaniite da izgradat sopstveni kapaciteti i da ostvarat izvoz. Organiziravme pove}e seminari za implementacija na odredeni standardi”, veli Len~e Zikova od Centarot.

MENAXERSKATA EDUKACIJA MNOGU POPULARNA VO REGIONOT Golemiot interes i pobaruva~ka za edukacija vo zemjite od regionot gi motivira{e univerzitetite i ekonomskite fakulteti da razvijat posebni postdiplomski programi nameneti za pretpriema~i i menaxeri.

Ovie programi vo Hrvatska se osobeno popularni. Na Univerzitetot VERN mnogu popularna e trigodi{nata pr ogr ama Ekonomija na pretpriemni{tvo, a razvieni se i specijalni programi za pretpriemni~ki menaxment, nameneti za site delovni lu|e koi sakaat da steknat po{iroki znaewa od oblasta na menaxmentot i pretpriemni{tvoto.

Specijalizirani postdiplomski programi ima razvieno i Zagrepskata {kola za ekonomija i menaxment, no i kratki obuki vo sorabotka so poznati stranski univerziteti koi se poznati pod terminot Executive Education.

Postdiplomski specijalisti~ki studii za menaxment na delovni sistemi ima i na Fakultetot za organizacija i informatika vo Vara`din.

Vakvata golema ponuda na hrvatskiot pazar na delovna

edukacija se dol`i i na golemata pobaruva~ka od strana na menaxerite. Marko Lackovi}, sekretar na Hrvatskoto zdru`enie na mladi menaxeri YES, potencira deka sekoj mlad menaxer saka i mora kontinuirano da vlo`uva vo li~niot razvoj, a vo rabotnata sredina da bide opkru`en so rabotlivi i pametni lu|e. Toj, od edna strana, go naglasuva zna~eweto na obrazovanieto kako klu~no za spravuvawe so predizvicite i dilemite so koi sekojdnevno se soo~uvaat menaxerite, no e kriti~en koga stanuva zbor za kvalitetot.

IEDC, delovnata {kola Bled vo Slovenija, razvi duri i doktorski studii po menaxment, nameneti za iskusni menaxeri, koja }e se koncentrira na {iroko podra~je na strategii, vodewe i op{t menaxment.

SPECIJALEN PRILOG april 2012 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul. Dimitrie Tucovi} br 20, 1000 Skopje p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Avtor na prilogot: Verica Jordanova Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

48 SPECIJALEN PRILOG EDUKACIJA

BOLOWA E NEPOLO@EN ISPIT ZA MAKEDONIJA Otsustvuva sepfatna analiza za efektite od primenata na Bolowskata deklaracija vo Makedonija, koja pred deset godini inicira{e krupni promeni vo visokoto obrazovanie. Na~inot na ocenuvawe dobi negativna ocenka, a pozitivna zgolemeneta mobilnost na studentite

BROJ 651 18/04/2012

www.kapital.mk

VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

t udentite od Sr bija, Bosna i Hercegovina, Slovenija i od Hrvatska vo noemvri minatata godina, vedna{ po zavr{uvaweto na konferencijata “Konfest”, pobaraa od nadle`nite institucii vo ovie zemji da se preispitaat efektite od primenata na Bolowskata deklaracija so cel da se re{at aktuelnite problemi vo visokoto obrazovanie.

Za razlika od makedonskite st udenti, koi voop{to ne u~estvuvaa vo debatata na ovaa tema koja neodamna se odr`a vo Rektoratot na Univerzitetot Sveti Kiril i Metodij, studentite od regionot, nezadovolni od uslovite za studirawe, od visinata na {kolarinata i od nasokata vo koja se odvivaat aktuelnite reformi, svoite barawa gi prosleduvaat i so protesti. Na po~etokot od ovoj mesec studentite vo sosedna Srbija povtorno izlegoa na protesti, nezadovolni {to ne se ispolneti nivnite barawa za polesna upisna politika, poniski {kolarini i pogolemi buxetski kvoti. Baraat vra}awe na apsolventskiot sta`, formirawe fond za razvoj na visokoto obrazovanie i donesuvawe nov {ifrarnik na profesii, zatoa {to sega na sila e stara klasifikacija

S

DILEMI VO ODNOS NA BOLOWA

neusoglasena so bolowskite tituli.

Iako site zasegnati strani detektiraat “crni dupki” vo sproveduvaweto na Bolowskata deklaracija, vo Makedonija izostanuva poseopfatna analiza za efektite i za toa {to treba da se menuva. Ona {to go najavi ministerot za obrazovanie kako mesto kade {to za prvpat }e se soo~at site argumenti na tema Bolowa - konferencijata odr`ana vo mart godinava - ne gi dade posakuvanite efekti.

Pretstavnik na organizacijata Studentski indeks izjavi deka “Bolowa go dotepa visokoto obrazovanie”, no ne ka`a konkretno {to predlagaat studentite za podobruvawe na nastavata i na kvalitetot na studiite.

Rektorot pak, na najgolemiot dr`aven univerzitet vo zemjata gi potencira{e prednostite i nedostatocite od ednodeceniskata primena na Bolowskata deklaracija vo Makedonija, no ne ka`a dali na nivo na Univerzitetot se pokrenati aktivnosti za podetalna evaluacija na primenata, {to eventualno bi rezultiralo so konkretni aktivnosti.

“Iako Bolowa be{e dizajnirana za studentot da go stavi vo centarot na procesot, zaslu`uva vnimanie pra{aweto dali navistina studentot e vo centarot na procesot. Dali so polagaweto ispiti bez da se sretne so profesorot, so testovi, seminarski, esei go stavame vo centarot na ovoj proces. Dali testot e rel-

evantna metodologija za ocenka na znaeweto na studentot i dali kaj site predmeti mo`e da bide ednakvo primenliv i realen? Se razbira, odgovorot e ne”, veli Velimir Stojkovski, rektor na Univerzitetot Sveti Kiril i Metodij, koj smeta deka “gre{kata e i kaj samite univerziteti, za{to Bolowskiot proces go modelirale po svoite individualni sfa}awa ili `elbi”.

Sepak, toj smeta deka ne treba da se otka`eme od Bolowa, tuku pozitivnoto da se razviva, a pomalku pozitivnoto da se nadmine. Ona {to treba da se zadr`i, spored nego, e mobilnosta i evropskata ramka na kvalifikacii poradi zaedni~kiot pazar na trudot, no prepora~a da se poraboti na na~inot na vrednuvawe i ispituvawe na studentite.

OTSUSTVUVA SEOPFATNA ANALIZA Ne e napravena seopfatna ocenka na efektite od primenata na Bolowskata deklaracija, izjavi ministerot za obrazovanie, Pan~e Kralev.

Osven {to ja detektira{e ovaa situacija, nadle`niot minister nitu ka`a dali i koga }e se analizira Bolowa vo Makedonija, nitu pak, odgovori dali promenata vo visokoto obrazovanie predizvikata od Bolowskata deklaracija e prosledena so soodvetno zgolemuvawe na buxetot za visoko obrazovanie. Toj smeta deka

PRIDOBIVKI OD BOLOWA STIPENDII GRANTOVI ZAEDNI^KI STUDISKI PROGRAMI KOMPATIBILNOST NA KADRITE ME\UNARODNI PROGRAMI POGOLEMA INTERNACIONALIZACIJA tie dve raboti ne se direktno povrzani, iako profesorot Andrej Kohont od Univerzitetot vo Qubqana potencira{e deka tamo{noto sproveduvawe na Bolowa be{e prosledeno so silno nezadovolstvo, zatoa {to reformite bea sprovedeni bez dopolnitelni pari.

V o M ake donija do sega se napraveni samo parcijalni istra`uvawa za primenata na Bolowskata deklaracija.

Istra`uvaweto na Mladinskiot obrazoven forum sprovedeno pred dve godini detektira{e potreba od zajaknuvawe na institucionalnite kapaciteti na fakultetite i nivnata opremenost, na akademskiot kadar mu prepora~uva podobruvawe na nastavniot proces so cel podobro i poobjektivno ocenuvawe.

Bolowa s$ u{te ne e sovladana vo Makedonija. Taa e cel i ramka za promena na visokoto obrazovanie, vo koja sekoj treba da prezeme individualna odgovornost za nejzinata p r ime n a , v e l i Marija Risteska od Centarot za istra`uvawe i kreirawe politiki.

VELIMIR STOJKOVSKI PAN^E KRALEV

MINISTER ZA OBRAZOVANIE

“Te{ko e da se pravat ednostavni sporedbi. Mora da odredime na{ model kako }e se dvi`ime vo idnina i dali studentot go dobiva maksimumot od znaeweto.”

REKTOR NA UNIVERZITETOT SVETI KIRIL I METODIJ

“Iako Bolowa be{e dizajnirana za studentot da go stavi vo centarot na procesot, zaslu`uva vnimanie pra{aweto dali navistina studentot e vo centarot na procesot.

Dali testot e relevantna metodologija za ocenka na znaeweto?

Se razbira, odgovorot e ne.”