Koo noemvri 2015

WWW.KAPITAL.MK

Сите ние живееме во време кога ...само идејата е Капитал, сè друго е пари...

COVER STORY специјален прилог

ТУРБУЛЕНЦИИ

НА ЕВРОПСКИОТ Корпоративна ТЕЛЕКОМ ПАЗАР општествена И МАКЕДОНИЈА одговорност ЗАФАТЕНА ОД БРАНОТ ПОЛИТИКА

ШТО ПО ЛИДЕРСКАТА СРЕДБА ВО ПОНЕДЕЛНИК?!

Кои се шампионите за општествена ТОП 100 ИЗВОЗНИ ПРОИЗВОДИ одговорност меѓу КОЈ ГО ВЛЕЧЕфирми маКедонсКите АНАЛИЗА

КАПИТАЛ SPECIAL

СУПЕРМАРКЕТИТЕ ПЛАЌААТ КОГА САКААТ, КОЛКУ САКААТ И КАКО САКААТ

МАКЕДОНСКИОТ l ИЗВОЗ? одржлив раст преКу општествена одговорност КаКо се станува голем:не е сè во приходите и профитот!

l општествено

одговорно Креирање на банКарсКи производи и услуги ГОЛЕМА ИНВЕСТИЦИЈА НА одат l КадеМАКСТИЛ ОД 22 МИЛИОНИ ЕВРА светот и европа ЈОРДАНОВ: МЕТАЛУРШКИТЕ КОМПАНИИ ВО ЦЕЛИОТ СВЕТ ИМААТ ПОСЕБЕН пет топ Коо трендови ТРЕТМАН ОД за 2016 годинаДРЖАВАТА БИЛДЕРБЕРГ: КАКВА ИДНИНА КРОИ СВЕТСКАТА ВЛАДА? l грижа за заедницата преКу грижата за вработените нашите вработени се днК на Компанијата БРОЈ 817 | ЦЕНА 100 ДЕН. | 26 ЈУНИ, 2015 | ПЕТОК | ГОДИНА 16

WWW.KAPITAL.MK

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

46

Корпоративна општествена одговорност

Капитал со години наназад е предводник во промоцијата и поттикнувањето на општествено одговорното работење на македонските бизниси. Овој пат ви ги претставуваме проектите што добија национални признанија за општествено одговорни практики за 2014 година.

Доделени националните “оскари“ за КОО

Кои се шампионите за општествена одговорност меѓу македонските фирми

П пишува:

Игор Петровски

igor.petrovski@kapital.mk

По јавно искажаното незадоволство во медиумите од страна на Националниот Сојуз на слепи на Република Македонија за пристапноста на банкарските производи и услуги во земјата на лицата со оштетен вид,

Комерцијална банка одлучила да изнајде решение за овој проблем. Почнале проект со кои што на лицата со целосно оштетен вид им се овозможува самостоен пристап и олеснето користење на услугата Интернет банка, отворање на трансакциска сметка и други трансакции во банката. Резултатот е адаптирано решение за електронско банкарство со говорни пораки и сигнали. Банката одржала посебни обуки за слепите лица, за нивно користење на електронско банкарство, работење со тековна сметка и користење на сефови. Во иднина, Банката планира да набави посебен Браев печатар и банкомати прилагодени за слепи лица. Овој проект на Комерцијална банка, именуван “За исти права и можности“ ја доби наградата за најинвентивна општествено одговорна (во понатамошниот текст ОО) практика за 2014 година, на конкурсот што го организираа Координативно тело за општествена одговорност на

Бројки:

500

проекти за општествена одговорност пријавиле македонските компании за 8 години претпријатијата и Министерството за економија, по осми пат. Наградата за најинвентивна ОО практика за првпат се воведува, со цел да се поттикнат македонските компании да нудат што пооригинални проекти кои што ја отсликуваат нивната грижа за одржливиот развој на самите бизниси, но и на пошироката заедница. Вкупно 34 компании (24 големи и 10 мали и средни) конкурираа годинава

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

специјален прилог Елица Јорданова директор на Ре-Медика

Н

ие, во ПЗУ Ре-Медика во своето секојдневно работење системски приоѓаме кон имплементирање на општествено одговорни практики, кои се дел од перформансите на нашата болница во однос на општеството во кое делуваме и во однос на средината врз која имаме влијание.

Ре-Медика: Oбезбедување здрав екосистем, социјална еднаквост и добро управување со болницата

В

о општата болница ПЗУ Ре-Медика истакнуваат дека “нивните многубројни општествено одговорни практики се важен дел од нивната способност да продолжат да работат ефективно преку препознавање на потребата за обезбедување здрави екосистеми, социјална еднаквост и добро управување со болницата“. “За сето ова редовно ги запознаваме сите заинтересирани страни и пошироко преку изготвување на годишни извештаи до Глобалниот договор на ОН чии членки сме од 2011 година, со мерливи докази за постигнувањата , во семејниот магазин Ре-Вита, нашата web страна и дневниот печат“, вели Елица Јорданова, извршен директор на Ре-Медика. Јорданова додава дека нивните ООП опфаќаат воспоставување на етичко управување во болницата, ориентација кон корисниците на нивните услуги преку континуирано работење на зголемување на свесноста за зачувување и подобрување на здравјето, зголемување на довербата на нивните пациенти преку доброволен пристап за оценување на работата на болницата со сертифицирање на нејзиниот систем за квалитет, акредитација на ИВФ и дијагностичко - биохемиската лабораторија, бесплатни ортопедски прегледи за децата од претшколска и школска возраст, на пензионери, многубројни донации, поддршка на студентите по медицина, активности на полето на заштита на животната средина и низа други практики. “Овие практики ги спроведуваме пред сè бидејќи сметаме дека не постои компромис кога станува збор за одговорноста кон нашите пациенти, средината во која делуваме и општеството пошироко. Препознавањето на таквото наше делување од страна на нашите пациенти, нè охрабрува уште поинтензивно и поинвентивно да продолжиме по патот кој го поставивме пред себе. Признанијата од страна на институциите и меѓународните асоцијации, потврдите од сертификационите тела и телата за акредитација за нас се уште една потврда за нашето делување од независна страна, а која нашите пациенти ја препознаваат и заслужуваат“, вели Јорданова. На натпреварот за национална награда за најдобри ООП практики Ре-Медика учествуваше во 2011, 2013 и 2014 година, кога и им беа доделени признанија. Добитници се исто така на Европска бизнис награда за 2014/2015 како и за 2015/2016 година , во областа на заштита на животната средина и корпоративна одржливост со која се наградуваат и признаваат деловните успеси, иновациите и деловната етика. “Нашите ООП практики се одликуваат со континуирани надградби, со градење партнерства и пред сè се поврзани со нашето основно делување: здравјето и неговата заштита“, истакнува директорката на Ре-Медика. во пет категории за добри ОО практики. Најголем број на компании кои аплицираа се од финансискиот и услужниот сектор (по 7 од

секој), градежната индустрија (4), односно ИКТ секторот и прехранбената индустрија (по 3). Дури 91% од пријавените претпријатија се од Скопје.

47

Наградени општествено одговорни практики за 2014 година

1

Категорија Однос кон вработените

Големи претпријатија:

Витаминка АД Прилеп Проект: “ДНК на компанијата“

К

омпанијата се грижи за здравјето, информираноста и едукацијата на своите вработени, за кои смета дека се нејзини гени. Целта на Проектот се: 0 повреди на работното место, намалување на боледувањата, развивање свест за потребата од 100% хигиена на работното место и вон него. За оваа цел, редовно се издава компанискиот весник Информатор и се прави квартална Интегрирана трудова статистика

Градежен институт Македонија АД Скопје Проект:

П

“Среќни вработени, успешна организација“

роектот е започнат во 2014 година и продолжува во 2015, одбележувајќи го 40 годишниот јубилеј на компанијата, насочен кон јакнење на човечкиот капитал. Најпрво биле направени анализи и проценки за потребите и интересите на вработените; а потоа биле организирани обуки, семинари, конгреси, конференции, стручни посети, доделување на награди и признанија, спортски игри, инвестирање во ресурси, доделување на стипендии за доедукација на вработените. Во Проектот се вложени 2.460.000 денари. Компанијата подготвува Извештај за Општествена одговорност 2014/2015

2

Категорија Етичко управување

Големи претпријатија:

Макстил АД Скопје

Проект: “Сертифицирани за социјална

М

одговорност согласно стандарди-зираните етички принципи од меѓународниот стандард SA 8000“

акстил е компанија со стратешки пристап кон општествената одговорност и има донесено документи од оваа област: Декларација за ОО; Етички кодекс; Програма со мерки и активности од областа на ОО 2013-2015; издава Билтени за ООП. Во 2014 год. компанијата е сертифицирана според стандардот за социјална одговорност SA 8000 а завршена е постапката и извршена е верификација според Стандардот за севкупна општествена одговорност ISO 26000. Со ваков стратешки, сеопфатен и формален пристап, демонстриран преку донесени бројни документи и сертификации според два значајни стандарди, за социјална и општетствена одговорност, компанијата се издвојува од вообичаените практики во нашата средина.

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

48

Корпоративна општествена одговорност Д-р Драгана Чифлиганец

ЕВН Македонија АД Скопје

извршен директор на Адора инженеринг

Д

осега имаме добиено 11 национални награди за најдобри општествено одговорни практики, што е еден од показателите дека сме на вистинскиот пат да помогнеме во изградба на похумано, поздраво и посреќно општество со еднакви можности за сите граѓани.

Проект: “Идеја Менаџмент

И

во ЕВН Македонија“

деја Менаџмент е новокреирана алатка за системот за менаџмент. Воспоставен е процес преку кој компанијата ги идентификува најдобрите идеи од своите вработени за подобрување на работата на компанијата во рамките на организациската структура и истите ги реализира. Тргнувајќи од таа идеја, компанијата започнала проект што ќе овозможи секој вработен да може да придонесе во процесот на носење на одлуки на компанијата и кон целокупниот успех на компанијата. Секоја идеја која ќе биде прифатена, се наградува. За таа намена, во рамките на ЕВН Македонија е воспоставен систем за наградување и постои посебен буџет за наградување и имплементација на прифатените идеи.

Мали и средни претпријатија:

Раде Кончар -ТЕП ДООЕЛ Скопје Проект: “Етичко меѓусебно

К

разбирање“

омпанијата реализирала проект за етичко управување преку SDI методологијата и алатки кои се валидни инструменти за откривање и утврдување на етички мотивациони вредности. Активностите во проектот имаат за цел подобрување на меѓусебните односи со колегите, претпоставените, клиентите, подобра тимска работа, подобро решавање на конфликтни ситуации и поплаки од клиенти. На вработените им се претставена SDI методологијата, SDI триаголник и неговите бои, изработени се индивидуални етички профили, работа во групи, споделување на групен етички профил, итн.

3

Категорија Односи на пазарот

Големи претпријатија:

Комерцијална Банка АД Скопје Проект: “За исти права и

П

можности“

о јавно искажаното незадоволство во медиумите од страна на Националниот Сојуз на слепи на РМ за пристапноста на банкарските производи и услуги во земјата на лицата со оштетен вид, компанијата одлучила да изнајде решение за овој проблем. Основната цел на проектот е на лицата со целосно оштетен вид да им се овозможи самостоен пристап и олеснето користење на услугата Интернет банка, за отворање на трансакциска сметка и др. трансакции во Банката. Резултатот е адаптирано решение за електронско банкарство со говорни пораки и сигнали. Банката одржала посебни обуки за слепите лица, за нивно користење на електронско банкарство, работење со тековна сметка и користење на сефови. Во иднина, Банката планира да набави посебен Браев печатар и банкомати прилагодени за слепи лица. Банката нуди единствено решение на пазарот.

Адора инженеринг: Помагаме во изградба на општество со еднакви можности за сите граѓани

Д

ека општествено одговорните практики не значат само донации и спонзорства, добро сфатиле и во градежната фирма Адора инженеринг, каде што велат дека грижата за подобро општество со еднакви можности за сите граѓани е неизоставен дел од нивната бизнис филозофија. “Како еден пример би го истакнал градењето на енергетски ефикасни станови што ние го почнавме пет години пред воопшто во Македонија да се донесе законска регулатива за енергетска ефикасност. Од нашите еко домови, за кои досега имаме добиено пет национални признанија, најголема придобивка имаат станарите со големите заштеди во потрошувачка на енергија за греење и ладење, а со тоа придонесуваат и за заштита на животната средина“, вели Душко Чифлиганец, заменик генерален директор во Адора инженеринг. Компанијата доби две национални признанија оваа година, за проектите „Вложуваме во општините за доброто на граѓаните“ – Духовен храм православна црква Свети Јован Крстител и „Заедно градиме поздрава иднина“- Енергетски ефикасни домови А-класа, во категориите Вложување во заедницата и Заштита на животната средина кај малите и средни претпријатија. “Како општествена одговорна компанија со богата традиција, досега имаме добиено четири награди за вложување во заедницата, оставајќи вредни дела во сите општини каде градиме објекти. Со духовниот храм Свети Јован Крстител во Ново Лисиче, општина Аеродром, Скопје, каде имаме најголеми инвестиции и спомен обележјето за Водици во Охрид, што е една од најфотографираните атракции во градот на УНЕСКО, подигнати во 2014-та година, сакавме да им возвратиме за довербата на купувачите со нови содржини за поквалитетен живот на сегашните и идните генерации“, порача д-р Драгана Чифлиганец, извршен директор во Адора инженеринг. Компанијата, членка на Глобалниот Договор на ООН, досега има добиено 11 национални награди за најдобри ООП, а сега и преку фондацијата проф. д-р Ванчо Чифлиганец, постојано ги поддржува своите вработени, купувачите, студентите, ранливите категории граѓани, спортот, науката, културата и заедницата во целина. „Тоа е донекаде и последица на фактот што најголем дел од активните компании се концентрирани во Скопје. Дури и компании кај кои главниот дел од капиталот и вработените се во внатрешноста, понекогаш се со регистрирано седиште во главниот град. Сепак, годинава бележиме пад на

бројот на пријавени проекти од помалите места“, велат организаторите на конкурсот. Инаку, во категоријата “Етичко управување“, од редот на големите компании наградени се Макстил, за проектот “Сертифицирање за општествена одговорност, SA 8000“, и ЕВН Македонија за проектот “Идеја менаџмент

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

50 4

Корпоративна општествена одговорност Категорија Заштита на животната средина

Големи претпријатија:

Цементарница УСЈЕ АД Скопје Проект: “Намалување на емисиите

во воздухот (NOx)“

З

аконската регулатива за емисиите на азотни оксиди во воздухот во 2014 година е сменета од 1200 mg/ Nm3 на 800 mg/Nm3. Компанијата ги исполнува законските барања, но си поставила сопствени построги таргети, кои се под законските лимити, односно под 600 mg/Nm3, што веќе го постигнала. Компанијата на сопствена иницијатива подготвила Студија за минимизирање на емисиите на азотни оксиди и инвестирала во нова технологија и инсталација на дополнителна опрема, со цел да постигне уште пониско ниво на емисии на азотни оксиди. Ова е најнова технологија, т.н. селективна некаталитичка редукција, која е секундарно средство за намалување на NOx. Во 2014 година, постигнато е 21,4 % намалување на емисиите на NOx, во споредба со 2013 година.

Мали и средни претпријатија:

Пакомак ДОО Скопје Проект: “3Д интерактивна обука за ученици и наставен кадар“

П

окрај законската обврска за управување со отпад, компанијата доброволно и самоиницијативно иницира еко настани, едуцира и донира. Целта на проектот е сите ученици од 1-5 одделение во РМ да добијат 40 минутна интерактивна обука (предавање, проекција на 3Д филм и интерактивна игра-тест), за да се влијае на нивната свест за грижа кон животната средина и правилна селекција на амбалажниот отпад. Во 2014, 3Д Екобусот опфатил 35 училишта во Скопје, со вкупно 10.420 ученици и 600 наставници.

5

Категорија Вложување во заедницата

Големи претпријатија:

Даути Комерц АД Скопје Проект: “Фондација Даути“

О

д почетокот на своето 25 годишно постоење, компанијата дава поддршка на локалната заедница и на социјално ранливите групи. За поцелосен пристап кон вложување во заедницата, компанијата во 2011 година ја формира Фондацијата Даути, како социјална иновација. Фондацијата има различни активности кон различни целни групи (стипендии за студенти со финансиски проблеми, обуки за развој на вештини на ранливи групи, обука за трансформативно лидерство, обука за социјално претприемништво). За 4 години, Фондацијата Даути прерасна во една од најголемите корпоративни фондации во РМ и стекна одлична репутација.

Борка Петровска

претседател на Тимот за општествена одговорност, ФЕНИ Индустри

О

пштествената одговорност се заснова на концептот на одржлив развој кој е основата врз која ФЕНИ ги развива и гради своите активности, со што имаме директен придонес во подобрување на квалитетот на живеење на целата заедница.

ФЕНИ Индустри: Идеи за општествено одговорни практики црпиме од сите вработени

О

пштествената одговорност пред сé преставува стратешка определба на ФЕНИ Индустри, зашто по дефиниција општествената одговорност се заснова на концептот на одржлив развој кој е основата врз која ФЕНИ ги развива и гради своите активности, истакнуваат во производителот на фероникел од Кавадарци. “Одржливиот развој го согледуваме како алатка за подобрување на квалитетот на живеење, врз кој ФЕНИ има значаен директен придонес. Заради својата посветеност кон активно општествено одговорно делување и придонесот кон истото, во 2011год. ФЕНИ стана член на Глобалниот Договор за ОО при Обединетите Нации“, вели Борка Петровска, менаџер на администрација во ФЕНИ Индустри. Кога станува збор за тоа како во пракса се развиваат општествено одговорните практики во ФЕНИ, всушност во рамките на компанијата основан е Тим за Општествена Одговорност, чиј што претседател е Петровска, во кој доброволно членуваат претставници од повеќето работни единици и од сите хиерархиски нивоа. Самата „различност“ на членовите во тимот придонесува кон оригиналноста и инвентивноста во конципирањето на ОО практиките. Овој тим се состанува на редовна основа и низ „brainstorming” сесии, креира годишни планови и проекти и се грижи за нивна реализација во која се вклучени сите вработени кои имаат допирни точки со конкретните проекти, на тој начин ширејќи го самиот концепт за општествена одговорност меѓу вработените, како и нивната инволвираност и мотивираност, а генерира и поопширно разбирање за важноста и бенефитите на општествено одговорното делување. во ЕВН“. Од малите и средни фирми, наградата ја зеде Раде Кончар ТЕП. Во оваа категорија со плакети се наградени Фени Индустри за проектот “Фени не е царство на мажите“ и Пивара Скопје за проектот “За безбедни школски денови“. Макстил доби и плакета во категоријата “Однос кон животната средина“, за својот проект “Инвестиција во филтри“, каде што пак, статуетката ја однесе Цементарница Усје, исто така за проектот инвестиција во намалување на штетните емисии во воздухот. Од малите и средни компании, наградата во оваа категорија ја доби Пакомак, за проектот

“3Д интерактивна обука за ученици и наставен кадар“. Плакети во оваа категорија добија и Трансмет, за “Македонски совет за зелена градба“, Фармахем за “Мал чекор кон зачувување на природата“, Адора инженеринг за проектот “Заедно градиме поздрава иднина“. Од Макстил изјавија дека имаат стратешки пристап кон општествената одговорност и има донесено Декларација за ОО, Етички кодекс, Програма со мерки и активности 2013-2015 и издава билтени. Компанијата ја заврши и постапката за имплементирање на Стандардот за севкупна

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

52

Корпоративна општествена одговорност

општествена одговорност ИСО 26000 и изврши верификација по овој стандард, а сертифицирана е според стандардот за социјална одговорност SA 8000. Националната награда- плакета пак, Макстил ја доби за проектот „Систем за прифаќање на примарни и секундарни емисии“, кој има за цел заштита на амбиенталниот воздух од прашина, гасови, тешки метали и други загадувачи, инсталиран е нов систем за отпрашување и целосно затворање на производната хала, со што е постигната емисија далеку под дозволените граници со регулативи.

Компаните повеќе да соработуваат со граѓанскиот сектор Во категоријата “Однос кон вработените“, две големи компании добија награда, Витаминка за проектот “ДНК на компанијата“ и Градежниот институт – Скопје за проектот “Среќни вработени, успешна организација“. Во категоријата мали и средни фирми, немаше главна награда, а плакети добија Халк банка (проект “Унапредување на работните услови, средина и клима“; Некстсенс (проект “Супер НС колеги“ и Гемак трејд (проект “Грижа за вработените“). Од прилепска Витаминка истакнаа дека целта на нивниот проект е да се постигнат

нула повреди на работното место, да се намалат боледувањата и да се развие свеста на вработените за потребата од 100% хигиена на и надвор од работното место. “Сето тоа ќе придонесе за создавање на високо квалитетен производ кој рамноправно ќе се бори на пазарот со конкуренцијата“, велат од Витаминка. За општествено одговорен однос на пазарот како најдобра практика е одбрана онаа на Комерцијална банка, односно проектот за овозможување банкарски услуги за слепи лица, додека плакета во оваа категорија доби Охридска банка, за проектот “Осигурување на платежни картички – Ин Кардс“). Во категоријата “Вложување во заедницата“, од големите компании за најдобра е прогласена Даути комерц, за активностите на нејзината “Фондација Даути“. Кај малите и средни компании во оваа категорија наградена е “Нова меѓународни училишта“ за проектот “Thinking humanity”. Во оваа категорија заради најголемиот број апликации и квалитетни проекти како што истакнаа организаторите, доделени се шест плакети за следните проекти - Комерцијална банка ( “Семеен центар за жртви на насилство“, Фени Индустри

(Еко квиз “Учиме за животот, не за оценки) , Окта („Шанса за живот“), Филип втори (“Тука кога сме најпотребни“), Стопанска банка – Скопје (Хуманитарна акција “Подели насмевка“). Во делот на малите и средни фирми плакети добија Адора инженеринг за проектот “Вложуваме во општините за доброто на граѓаните“ и Тинекс за проектот “Дневен центар за деца од улица во Шуто Оризари“. Националната награда се доделува осма година по ред, а во овој период македонските претпријатија пријавија речиси 500 добри општествено одговорни практики, со кои ја покажаа својата посветеност и грижа за општеството и животната средина. Оваа година, организирањето на Националната награда е финансиски поддржано од Министерството за економија и – втора година по ред – од проектот „Општествена одговорност за сите“ („CSR forAll”). Препорака на жири комисиите е во иднина претпријатијата да посветат поголемо внимание на мерење и евалуација на резултатите и влијанијата од спроведените практики, како и да иницираат поголема соработка со граѓански организации, институции и други претставници на непрофитниот сектор. nnn

РЕКОА ЗА ФЕНИ...

Ф

ени Индустри во континуитет од 2009 година учествува на конкурсот за Националната Награда за најдобри општествено одговорни практики на македонските претпријатија, во организација на Националното координативно тело за општествена одговорност на претпријатијата и Министерството за економија. За овие 6 години, Фени пријави 19 проекти во сите категории на наградата, со што ја покажа својата посветеност во различни области на општествената одговорност. Компанијата има добиено 10 награди (3 статуетки: две во категоријата „Етичко управување“; една во категоријата „Односи на пазарот“ и 7 плакети: по две во категориите „Однос кон вработените“, „Етичко управување“ и „Вложување во заедницата“ и една во категоријата „Заштита на животната средина“). За покажаниот континуитет во спроведувањето на добри општествено одговорни практики, компанијата може да послужи како пример и искуство за другите македонски компании.

ЕНИ ИНДУСТРИ учествувајќи шестпати едноподруго на годишните Национални награди за најдобри општествено одговорни практики, демонстрира континуирани активности за унапредување на општествената одговорност. Компанијата покажува значителна еколошка свест, посветеност на градење транспарентни и фер односи на пазарот, заложба за заштита на интересите на засегнатите страни, стремеж за унапредување на условите во заедницата, како и грижа за здравјето, безбедноста, рамноправноста, развојот и благосостојбата на вработените. Фактот што компанијата има пишана политика за општествена одговорност и што развива добри практики во сите пет категории на одговорност укажува на систематски пристап. Низ годините, практиките на компанијата беа наградени импресивни десет пати. Стручни жири комисии ги оценија општествено одговорните проекти на ФЕНИ како темелно осмислени и различни од досега реализираните во Македонија. Компанијата анимира други претпријатија за и тие да се придружат во поддршката на општествено одговорните активности во локалната заедница, придонесувајќи кон јакнење на хуманата свест во деловниот сектор и во јавноста.

БЕТИ ПОПОВА

АЛЕКСАНДАР НИКОЛОВ

Ф

Сектор за поттикнување на општествена одговорност, Министерство за економија

претседател на Националното координативно тело за општествена одговорност

И

мајќи ги предвид општествените промени и менувањето на климата во која што денес функционираат компаниите - одговорното општествено работење, вклучувањето на социјалната заедница, грижата за животната средина стануваат критериуми без кои што воопшто и не може да се оценува успехот и работата на компанијата. ФЕНИ Индустри поседува стратешки приод кон општествената одговорност кој со години наназад промовира и укажува успешни општествено одговорни практики во нашата земја, за етичко управување, за односот кон вработените и општеството, кои можат да се користат како позитивен пример и мотивација за останатите претпријатија. Перманентно развивајќи практики на општествено одговорно однесување во своето работење, ФЕНИ Индустри продолжува да ги инкорпорира принципите во својата деловна стратегија, со цел на етички и на транспарентен начин да ја афирмира својата определба за одржлив развој со едновремено остварување на интересите на своите чинители. ФЕНИ Индустри ги следи интернационалните стандарди а со тоа докажува дека корпоративната култура и човечкиот капитал се најважен дел од компанијата. Да се биде компанија со многу признанија претставува двигател, но и предизвик за компанијата да продолжи да ги унапредува општествено одговорните практики.

МИЛЕ БОШКОВ

претседател на Бизнис конфедерацијата на Република Македонија

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

специјален прилог

53

Општествената одговорност е дел од нашиот бизнис модел

С

топанска банка АД – Скопје има најдолга банкарска традиција на пазарот и како таква, Банката низ годините имала битна улога во развојот на инфраструктурата на земјата, индустрискиот подем, едукацијата на населението и компаниите за користење на финансиските производи и услуги. Во паралела со овие свои активности, Банката во континуитет нуди поддршка за заедницата од која потекнува и придонесува до подобрување на условите за живот. Овие дополнителни активности, кои денеска се третираат како општествено одговорни активности се дел од бизнис моделот на Банката, интегрирани целосно во работењето на Банката. Оттука, Стопанска банка покрај највисоките професионални стандарди во своето работење, посебно внимание посветува на окружувањето во кое делува и во неговото облагородување. Како најголема инспирација за нашите досегашни општествено одговорни активности биле децата за кои инвестиравме во образование, благосостојба, здравство, спорт, итн. Неодамна ја организиравме и ревијалната трка „Вози право, вози здраво“, преку која придонесовме во подигање на свеста за користење на алтернативни форми на транспорт за поздрава животна средина. Како круна на оваа активност, во соработка со Град Скопје е донацијата на урбан

„На ваша страна“ не е само слоган, туку Стопанска банка АД - Скопје постојано го надградува и веќе е нераздвоен дел од ентитетот. Банката е на страна на децата, на страната на спортот, на страната на чистата средина, здравото тело и здравиот дух. Својот успех го реинвестираме во долгорочни проекти што ја покажуваат нашата хумана димензија и грижата за заедницата. едукативен велосипедски полигон во паркот „Македонија“ во Скопје. Покрај тоа што полигонот ќе биде безбедно катче каде децата ќе учат како да возат велосипед, тротинет, ролерки преку сообраќајните знаци и сигнализацијата на полигонот ќе можат суптилно да ги учат и сообраќајните правила на кои

секојдневно треба да внимаваат. И овој проект, како и повеќето наши општествено одговорни проекти потекнуваат и се во организација и реализација на вработените кои се нераздвоен дел од заедницата и имаат секојдневна интеракција со нашите сограѓани и клиенти. Ова им додава дополнителна вредност на сите активности зад кои стои Стопанска банка. Исто така, Банката во текот на изминатите години инвестираше во сопствената инфраструктура, развој на модерни и флексибилни банкарски производи, како и во алтернативни и еколошки канали за банкарските услуги преку i-bank сервисите. Токму затоа и ревијалната трка „Вози право, вози здраво“ започна од i-bank store филијалата - нашата уникатна, безготовинска филијала која работи по највисоки еколошки стандарди и ја користи најмодерната технологија во промоцијата на банкарските производи и услуги. „На ваша страна“ не е само слоган, туку Стопанска банка АД - Скопје постојано го надградува и веќе е нераздвоен дел од ентитетот. Банката е на страна на децата, на страната на спортот, на страната на чистата средина, здравото тело и здравиот дух. Банката се гордее со успесите од своето деловно работење, успехот го реинвестира во заедницата не само преку подобрените производи, услуги и финансиската едукација туку и преку интерактивни и долгорочни проекти кои ја покажуваат хумана димензија на Банката. n n n

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

54

КорПорАТиВнА оПШТЕСТВЕнА оДГоВорноСТ

ЗАЕДно ГрАДиМЕ ПоХУМАно, ПоЗДрАВо и ПоСрЕЌно оПШТЕСТВо

Наградите за најдобри општествено одговорни практики се валоризација на 14 годишниот труд и показател дека сме на вистинскиот пат! Црква Св. Јован Крстител-Скопје

l Две национални награди за најдобри ООП за долгорочни проекти во: Вложување во заедницата и Заштита на животната средина во 2014

Спомен обележје Водици-Охрид

n Вложуваме во

општините за доброто на граѓаните – Духовен храм православна црква Свети Јован Крстител Енергетска ефикасност А-класа n Заедно градиме поздрава иднинаНаграда за индивидуален Енергетски ефикасни домови l филантроп 2013 А-класа

l 11 национални награди за најдобри ООП (2009-2014) n 5 награди за изградба на

еко домови ПионЕр Во МАКЕДониЈА n 4 награди за вложување во дела од корист на граѓаните

l Фондација проф. д-р Ванчо Чифлиганец 2014 за поддршка на образованието, науката, спортот, културата, хуманитарни акции

l Награда за најеколошка компанија 2013 l Награда за корпоративна филантропија 2012 02 30 93 200 facebook.com/adora.inzenering instagram.com/adora.inzenering

www.adora.com.mk www.adoraflatiron.com.mk www.fondacijacifliganec.org.mk

„Вистинска корпоративна вредност се постигнува кога добрите резултати од работата, компанијата ги враќа во заедницата која помогнала да изгради одржлив развој и профитабилност. Адора инженеринг како општествено одговорна компанија со традиција и стратегија, се грижи за своите вработени, за купувачите и ја помага заедницата во целина. Како пионер ги изградивме еко домовите со енергетска ефикасност А-класа, што обезбедуваат до 6 пати помали трошоци на енергија за греење и ладење, а први сме и во воведување на револуционерната звучна изолација со перформанси 80 % подобри од македонските стандарди, со што сакаме да им дадеме бенефит плус на нашите купувачи и да ја заштитиме животната средина. Со донациите на вредни дела во општините, целта ни е да изградиме подобар живот за сегашните и идните генерации, со стипендиите да го помогнеме образованието на талентираните ученици, студенти и постдипломци, како и развојот на науката, културата и спортот, за што најдобра илустрација се освоените светски шампионски титули во кик бокс на македонскиот борец Димитар Ѓорѓиев, поддржан од Адора инженеринг. Со наградите за купувачите, сакаме да им возвратиме за подарената доверба и лојалност. Признанијата за нас се валоризација дека сме на вистинскиот пат, а за другите економски субјекти поттик заедно да креираме подобро општество со еднакви можности за сите. Двете награди за најдобри ООП за 2014-та потврдија дека нашиот 14 годишен труд и заложби се препознаени како од купувачите, кои во 2014/2015 ни укажаа најголема доверба досега, така и од бизнис заедницата во Македонија. Наградите ни наметнаа уште поголема одговорност да продолжиме со овие проекти натаму, како што е донацијата за санација на дотраеното Основно училиште за деца со посебни потреби „Златан Сремац“ во општина Кисела Вода, Скопје. Со сигурност тврдам дека стимулот и ентузијазмот на Адора инженеринг во врска со оваа и останатите сфери на нашето работење, се поголеми од кога и да е, што го потврдуваме со изградбата на 1.100 нови станови. Но пред сè, за остварувањето на трикратно зголемените проекции во однос на минатите години, потребно е заедно и континуирано да градиме похумано, поздраво и поеколошко општество“.- Душко Чифлиганец, заменик генерален директор на Адора инженеринг.

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

специјален прилог

55

Одржлив раст преку општествена одговорност

Како се станува голем: Не е сè во приходите и профитот!

Во Македонија буџетот за општествено одговорно однесување, особено кај помалите компании, сè уште се перципира како трошок на бизнисот. Но, ако во Европа 90% од фирмите припаѓаат на малите и средните претпријатија тогаш големо е нивното влијание во смисла на промовирање на позитивна култура на одржлив развој во бизнисот.

Н пишува:

Игор Петровски

igor.petrovski@kapital.mk

На овогодишниот конкурс за Национална награда за општествено одговорни практики се пријавија 24 големи и 10 мали и средни компании. Се разбира, од овие бројки не може да донесеме веднаш заклучок дека големите фирми се позаинтересирани за општествената одговорност, но соговорниците што работат на оваа проблематика велат дека големите и малите компании сепак имаат различен

пристап кон КОО активности. Според нив, големите фирми на нив гледаат како на ПР (public relations – односи со јавноста) алатка за промоција на компанијата, бидејќи конкурентската предност се базира на препознатливоста на брендот, односно на имиџот. “Корпоративната одговорност несомнено станува составен дел од бизнисот. Европските истражувања покажуваат дека околу 25% од сите потрошувачи го земаат предвид социјалниот имиџ на компанијата во носењето на одлуката за купување на некој производ или услуга. Но, и две третини од Европејците сметаат дека приватниот бизнис има зголемена одговорност во решавање на општествено социјалните проблеми. Поради тоа големите компании го форсираат комуницирањето со потрошувачите преку она што го прават за заедницата,“ вели Никица Кусиникова, извршен директор на здружението „Конект“ кое се занимава со анализи од областа на КОО.

Буџетот за КОО да не се смета како трошок

Кусиникова додава дека кај малите и средни претпријатија не секогаш корпоративното

општествено однесување е поврзано со брендот. Според неа во Македонија буџетот за општествено одговорно однесување сè уште се перципира како трошок на бизнисот. „Малите фирми кои располагаат со помали буџети мислат дека не можат да си дозволат толку средства за да вложат во заедницата. Меѓутоа ако го свртиме од бизнис перспектива тоа е многу важно како од аспект на буџетот така и од аспект на заштеда на оперативните трошоци. Било која фирма која користи хартија, компјутери или било каква опрема со намалување на ресурсите и енергенсите што ги користи ќе дојде до намалување на отпадот кој го креира. Со многу мали инвестиции во производствениот процес, може да се креира голема заштеда. Кога ќе се земе предвид дека во Европа 90% од фирмите припаѓаат на малите и средните претпријатија тогаш големо е нивното влијание во смисла на промовирање на позитивна култура во бизнисот на одржлив развој,“ вели Кусиникова и посочува дека на Балканот има бројни примери како со мали инвестиции во КОО активности, компаниите имаат директен финансиски

Лидерство: Колку поголема КОО, толку поголемо лидерство на пазарот

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

56

Корпоративна општествена одговорност

бенефит. Нашите соговорници на оваа тема вела дека компаниите во принцип најбрзо ја учат вредноста на стратешкиот пристап кон општествената одговорност во моментите кога ќе бидат изложени на интензивен негативен публицитет поради корупција, прекршување на регулативата за заштита на животната средина или нарушување на работничките права. “Иако по природа не сме нација која е склона кон граѓански или инвеститорски активизам, сме имале неколку примери на претпријатија кои биле трајно жигосани во јавноста па дури трпеле и правни последици поради вакво однесување. Од друга страна, нашиот деловен амбиент сè уште е исполнет со непредвидливост и делување во услови на перманентна криза. Тешко е менаџерите да се фокусираат на аспектите на одржливоста во своето работење, ако се преокупирани со борба за преживување во таквата негативна клима. За позабележливи резултати, неопходно е да се креираат релативно нормални услови за стопанисување, и да се постигне стабилност во опкружувањето.“, вели Александар Николов, претседател на Координативното тело за општествена одговорност на претпријатијата.

Репутацијата повредна од капиталот

P

ublic Realations, или односи со јавноста не се само однос со медиумите, туку и однос со потрошувачите, и воопшто со општествената заедница. За да се оствари крајната цел - што поголема репутација на компанијата -општествената одговорност е неопходна. Репутацијата денес се сфаќа како значаен, па и најбитен капитал за економијата на 21 век. Веќе одамна, во вкупната вредност на светските компании репутацијата учествува многу повеќе од самиот

Поголема државна стимулација за фирми што користат KОО практики

Познавачите на приликите во областа на КОО во земјава велат, дека сепак, и покарај сите предизвици во бизнисот, радува тоа што платформите и стандардите поврзани со корпоративната општествена одговорност се сè поактуелни за македонските компании. Кај дел од компаниите мотивот за приклучување кон Глобалниот договор на ОН и примена на стандардите е да се покаже лидерство и да се биде пред конкуренцијата. За значителен дел, пак, од компаниите тоа се наметнува како барање од странските деловни партнери, инвеститори и купувачи. Но, сè уште, користењето на овие платформи и стандарди е лимитирано и повеќе претставува исклучок отколку правило. Во моментов дваесетина македонски субјекти се активни членови на Глобалниот договор (што подразбира дека редовно, на годишно ниво доставуваат извештај за напредокот во доменот на КОО). Неодамнешното истражување спроведено во рамки на проектот “CSR for all” (проектен партнер за Македонија е Бизнис конфедерација на Македонија) покажа дека стандардот за КОО, ISO26000, како и Глобалниот договор на ОН се најмногу препознаени стандарди (21,8% и 18,2% соодветно). Николов, од Координативното тело, вели дека во моментов во Македонија има компании што држат чекор со речиси сите светски трендови во оваа сфера. “Она што недостига е поголеми стимулации од страна на државата на компаниите кои практикуваат општествено одговорно однесување. Во светот се познати

капитал. Класичното вреднување на фирмата по основ на основни и обртни средства се напушта, а поголемо значење добива нематеријалната сопственост: трговската марка, интелектуалната сопственост, мрежата на потрошувачи, квалитетот на вработените, организационата структура и репутацијата. Уште повеќе , угледот сe побрзо станува она со што компанијата се разликува на пазарот- точка на разлика. На Запад предуслов за излез на пазарот претставуваат квалитетот на стоките и услугите. Поради презаситеноста на пазарот со квалитетни производи и нивните поволни цени, основната разлика меѓу нив е имиџот на компанијата или вредноста на брендот. Затоа нe изненадува фактот што името на фирмата е 96% од вкупната вредност на компанијата Кока Кола, а 84% од вредноста на Америкен Експрес.

Општествената одговорност да не биде купување на наклонетост

М

акедонските компании при градењето на својот имиџ на општествено одговорни компании треба да ги користат и добрите, но и лошите искуства на поискусните светски компании. Стекнувањето на имиџ е долга, постепена и тешка работа која не смее да биде нападна за да не се западне во грешка зошто потенцијалните купувачи одговорното однесување го доживуваат како ”правдање” пред јавноста. Во замка на нагло разбудената “грижа” влегол и светскиот лидер “Најки”. По обвинувањата за злоупотреба на детската работа во земјите на Далечниот исток, тој се обидел да се искупи со бројните донаторства и спонзорства. Наглата активност на компанијата јавноста ја препознала како “купување на добра волја” и реагирала со помало купување на примерите на зелени јавни набавки и социјални јавни набавки каде државата во тендерските спецификации, критериумите за доделување на договорите и во клаузулите на договорите за јавни набавки вметнува услови поврзани со општествената одговорност на компаниите кои учествуваат

производи од овој познат бренд. Се останало исто: квалитетот на патиките, достапноста, цените... Единствено се нарушил имиџот, што резултирало со драстичен пад на продажбата. Неприменувањето на општествената одговорност во работниот стил на компанијата била нивната слаба точка која скапо ја плаќаат. На сличен начин погрешила и една фабрика за хартија во Нова Англија. Обвинета за загадување на реките, почнала прекумерно да купува филтри за прочистување, не повикувајќи ги на соработка другите загадувачи, па јавноста оваа хиперактивност ја оценила како “купување наклонетост”. Фирмата инвестирала премногу и банкротирала, а 500 работници останале без своите работни места. Исходот е негативен, како по компанијата, така и по околината. на тендерите. Ќе се обидеме оваа и други практики на државни стимулации во оваа сфера да ги вклопиме во новата стратегија за поттикнување на ООП, која ја развива Националното координативно тело за ООП, и која треба да го покрие периодот до 2020 година.“, вели Николов. nnn

Инвентивност: Не секогаш треба многу пари за општествена одговорност

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

специјален прилог

57

Н

а годинешното доделување на Националните награди за најдобри општествено одговорни практики на македонските претпријатија во 2014 година, Комерцијална банка АД Скопје го освои престижното признание за Најинвентивна практика, што се доделува за прв пат. Посебна придобивка од воведувањето на признанието е што практиките на претпријатијата, „мали“ и „големи“, се вреднуваат според единствен критериум, а тоа е иновативноста. Во конкуренција на 50 проекти, признанието беше доделено за проектот „За исти права и можности“. Во категоријата „Односи на пазарот“ за големи и мали претпријатија, проектот „За исти права и можности“ беше избран за најдобар и награден со статуетка. Проектот „За исти права и можности“ претставува адаптираното решение за електронско банкарство за слепите лица. Со ова решение, на лицата со целосно оштетен вид им се овозможува самостоен пристап и олеснето користење на услугите на Банката, а за таа цел беа одржани и обуки за сите заинтересирани слепи лица од повеќе градови од Републиката. На проектот му претходеше потпишување Меморандум за соработка, а беше реализиран во соработка со Националниот сојуз на слепи и слабовидни лица и Хелсиншкиот комитет за човекови права на Република Македонија.

Исти права и можности за слепите лица – одговорност или обврска?

„Потпирањето врз кодексите на КОО, како и стандардите на Глобалниот договор на ОН ќе бидат неопходни, но недоволни за да се практикува КОО (Корпоративната општествена одговорност). Наместо тоа, ќе се проценува каква иновативност користат претпријатијата во нивните производи со цел да се справат со социјалните и еколошките проблеми“ во заедницата, смета експертот за општествена одговорност Вејн Визер. Ваквиот тренд во општествената одговорност го следи и Комерцијална банка. Од аспект на „Односи на пазарот“ во 2014 и 2015 година, Банката со посебно внимание и аналитички пристап ги следи состојбите во заедницата, при што секогаш ги има предвид сложените социо-економски услови во кои се одвива нејзината дејност, како и последиците од севкупните општествени случувања врз одделни целни групи при преземање општествено одговорни активности и креирање на производи и услуги. Аналогно на претходното, по неколку пати јавно искажаното незадоволство во медиумите од страна на Националниот сојуз на слепи на Република Македонија за пристапноста на банкарските производи и услуги, Банката одлучи да ги преземе сите можни чекори и да најде решение со кое ќе се овозможи самостоен и достоинствен

Општествено одговорно креирање на банкарски производи и услуги

пристап до производите и услугите на Банката за овие лица. Пред почетокот на реализацијата на наградениот проект беше направена анализа на меѓународната регулатива и домашното законодавство во врска со имплементацијата на принципите од повеќе конвенции, препораки, заклучоци и стандарди за изедначеноста на правата на лицата со инвалидност, како и достапноста на услугите за овие лица. Заклучивме дека ефикасното учеството во сите сфери на општествевното живеење на слепите лица зависи од степенот на сензибилитет на секоја земја или компанија поединечно. Најчесто ваквите решенија се дел од општествената одговорност на компаниите или промоција на финансиската инклузија. Проектот со кој им се овозможува на слепите лица самостоен и полесен пристап до банкарските производи и услуги преку електронското банкарство и управување со тековните сметки, започна да се реализира на крајот на 2013 година и во текот на цела 2014 година. Со сè она што е сторено до сега од страна на Комерцијална банка АД Скопје, како и со активностите кои ќе се преземаат во наредниот период, во најголем дел се отстранети пречките со кои се судираа слепите лица при користење на банкарските услуги.

Богата традиција на одговорна компанија

За имплементацијата на веќе усвоената Стратегија за општествена одговорност за периодот од 2012 до 2016 година, 2014 беше важна година. Започнавме неколку значајни нови проекти, а ги продолживме и надградивме оние кои ги сметаме за традиционални, како што е „Семеен центар

за жртви на насилство“. Проектот „Семеен центар за жртви на насилство“, реализиран во соработка со Х.Е.Р.А. и Град Скопје, предложен во категоријата „Вложување во заедницата“, оваа година беше награден со плакета во конкуренција од 21 проект на големи претпријатија. Во рамки на овој проект Банката испечати и стручно помагало „Прирачник“ за работа со жртви на семејно насилство, и беше прва и засега единствена компанија која овозможи обука за вработените за сексуално и репродуктивно здравје и справување со семејно насилство. И во текот на 2015 година Комерцијална банка, како активен член на Македонската мрежа на Глобалниот договор, ја задржа практиката на давање поддршка за проекти значајни за заедницата, маргинализираните групи, на културни активности, вработените, младински активности и други области, кои сметаме дека се клучни за натамошен просперитет на нашето општество. Продолжувме да соработуваме со угледни невладини организации и да ги поддржуваме нивните проекти, но исто така поддржавме и нови иницијативи кои ветуваат. Оваа година Комерцијална банка слави 60 години од своето постоење, јубилеј на кој се надоврзуваат сите значајни банкарски успеси и награди. Комерцијална банка е горда на својата богата традиција на одговорна компанија. Вклучувањето на вработените од сите нивоа во општествено одговорни активности е важно за нас бидејќи е во согласност со стремежите да ја направиме општествената одговорност интегрален дел од нашата култура. nnn

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

О 58

Корпоративна општествена одговорност

Од следната година, корпоративната општествена одговорност (КОО) од доброволна, станува задолжителна за компаниите од земјите членки на ЕУ. Доколку не настанат промени во последен момент, од 2016 година фирмите ќе мора да подготвуваат годишен извештај каде што ќе ги наведат сите свои активности што влијаат врз животната средина и општеството. Општествената одговорност стана особено важен дел од компаниските филозофии последнава деценија, што беше стимулирано од два клучни фактори – барањата на потрошувачите и можностите за брендирање. Потрошувачите стануваат технолошки сè попотковани и информирани, со што се зголемува нивната свесност за тоа од каде и како доаѓаат производите што ги консумираат. Многумина се веќе спремни да платат повеќе за производи каде што е запазено високо ниво на етика и општествена одговорност во целиот синџир на производство – од нива, до полица во супермаркет. Овие потрошувачи се идентификуваат со брендовите кои што ги делат нивните вредности. Со помош на истражувањата на Forbes, Fortune и уште неколку водечки бизнис медиуми во светот, направивме кус преглед на она што допрва ќе биде најважно за компаниите во светот кога станува збор за општествено одговорните практики.

Промени во работната околина

Во последно време сè почесто ги слушаме термините: Капитализам со свест... Одговорно лидерство... Паметни градови... Социјални иновации и претприемништво... Ова се рефлектира на средината во која бизнисите функционираат, а која што постојано се менува. На пример, кај работната сила, една американска студија покажува дека во нивната економија веќе 59% од менаџерите се од генерацијата на т.н. Милениумци (родени во периодот 80ти – 90ти), а 18% од нив се пак на високи позиции. Очекувањата на оваа генерација ќе имаат директно и индиректно влијание на тоа како бизнисот ќе се однесува кон прашањето на општествената одговорност во иднина.

Искреност и транспарентност

Според неодамнешна студија на Forbes, искреноста ќе биде една од клучните лидерски карактеристики на новото време. Компаниите ќе почнат сè повеќе да ја ценат транспарентноста како што ќе го

Каде одат светот и Европа

пет топ КОО трендови за 2016 година

Компаниите ќе почнат сè повеќе да ја ценат транспарентноста како што ќе го бараат тоа од нив помладите генерации. За лидерите нема да биде доволно само да инспирираат и едуцираат, туку ќе треба да бидат способни да креираат доверба преку искреноста. Ова е една од главните карактеристики на светските компаниски општествено одговорни практики во иднина. бараат тоа од нив помладите генерации. За лидерите нема да биде доволно само да инспирираат и едуцираат, туку ќе треба да бидат способни да креираат доверба преку искреноста. Во анализата на Forbes за маркетинг трендовите за 2016 година, транспарентноста е наведена како најважна алатка на маркетингот, како што потрошувачите ќе добиваат сè поголема моќ и влијание.

хуманитарна работа и сл., сè повеќе ќе градат подолготрајни релации со своите партнери во практикувањето општествена одговорност. Ќе се развива т.н. стратешко волонтерство, исто како и користењето на стручната експертиза и ресурси во насока на поддршка на служењето на заедницата и доброволните општествено корисни активности на менаџментот и вработените во една компанија.

Внатрешни комуникации

Улогата на владите

Компаниите ќе бидат фокусирани повеќе на внатрешните комуникации како маркетинг средство, и тоа ќе биде нивниот клучен предизвик и прилика да креираат бренд амбасадори и да се осигурат дека вработените, клиентите и снабдувачите го разбираат и го живеат “брендот“, исто како и визијата и стратегијата на компанијата.

Заедниците и бизнисот

Ќе следат позитивни промени затоа што компаниите наместо еднократни активности и настани поврзани со

Насекаде на планетава, потрошувачите знаат дека властите имаат тешкотии да лоцираат и решаваат голем број од горливи социјални и економски прашања во услови на отежнато финансирање и неадекватни системи за давање јавни услуги. Истражувањата на компанијата MSL покажале дека 73% од генерацијата на Милениумците или т.н. Y Generation не веруваат дека владите можат сами да ги решат денешните проблеми, а 83% од нив сакаат бизнисите поактивно да се вклучат во тоа. nnn

Искреност: Ова ќе биде клучниот збор за менаџерите на 21 век

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

специјален прилог

59

прва награда за општествена одговорност

Е

ВН Македонија и оваа година доби една од националните награди за најдобри општествено одговорни практики на претпријатијата. За прв пат, наградата е во категоријата “Етичко управување” каде и го доби првото место за проектот “Идеја менаџмент”. Со добивањето на оваа награда, ЕВН Македонија станува прва компанија во Македонија што има освоено награда во сите пет категории на ова традиционално национално наградување. Проектот “Идеја менаџмент” подразбира

воспоставување на систем во организацијата за управување со идеи кои што ќе влијаат на постојаното подобрување на интерните процеси и подобри услуги кон корисниците. Компанијата воспоставила два извора за генерирање на идеи: внатрешен, односно идеи од вработените и надворешен каде што како придонесувачи се вбројуваат универзитети, истражувачки центри и други компании. Од ноември 2013 година досега, биле поднесени повеќе од 100 идеи, од кои голем број се прифатени и имплементирани.

Инаку, ЕВН Македонија досега на националното доделување на награди за општествена одговорност има добиено вкупно 6 први награди и тоа: 2 во категоријата вложување во заедницата, и по една во категориите односи на пазарот, етичко управување, односи со вработени и животна средина. Дополнително, ЕВН Македонија низ годините има добиено и специјални признанија за 6 различни општествено одговорни проекти.

„Нашите вработени се најдрагоцениот дел од компанијата. Тие се оние кои ја прават разликата во услугата. Исто така, тие се оние кои најдобро ги познаваат нашите интерни работни процеси, и како истите да ги оптимизираат со цел да се пресретнат потребите на нашите корисници уште подобро. Преку проектот “Идеја менаџмент” ние ги поттикнуваме вработените, без оглед на хиерархијата, активно да придонесуваат во подобрувањето на транспарентен и брз начин. Со цел да им дадеме дополнителна иницијатива, компанијата обезбеди посебен буџет за наградување на прифатените идеи“, изјави г-дин Штефан Петер, Претседател на Управниот одбор на ЕВН Македонија.

награди низ годините

2009

2010

2013

2011

2012

2014

2015

www.kapital.mk

Капитал број 836 06.11.2015

60

Корпоративна општествена одговорност

С

о идеја да постигне што поголема сплотенос т меѓ у вработените и како второстепено, да ја поттикне поврзаноста на вработените со компанијата, со цел да функционираат единствено како едно тело, Витаминка разви посебна општествено одговорна програма за своите вработени. Прилепската компанија ја создаде најсеопфатната програма за вработените „ДНК на компанијата“, која што се фокусира на суштината и најважниот елемент од еден супер функционален систем како што е компанија. Проектот, што оваа компанија со над 600 вработени го имплементира, опфаќа професионални обуки и едукација на вработените за важноста од безбедноста при работа и постигнување на стопроцентна хигиена во и надвор од работното место. Ваквиот единствен пристап ја издвои програмата „ДНК на компанијата“ како најдобра општествено одговорна кампања со фокус на вработените, награда и факт што дава дополнителна вредност на ангажманот на компанијата и поттик за доразвивање на оваа програма. Преку овој проект – програма, компанијата ја зацврстува основата и суштината на своето функционирање со стимулирање и мотивирање на вработените и имплементирање на позитивни внатре - компаниски односи. Поаѓајќи од постулатот дека само здрава, задоволна, информирана и едуцирана работна средина, носи добра иднина, програмата се темели врз грижата на компанијата за здравјето, информираноста и едукацијата на вработените,односно на оние кои всушност се гените на компанијата. Редовна двонасочна комуникација со вработените, информирање за сите новини во врска со компанијата, воспоставување на систем за заштита на вработените како и создавање на можности за редовни едукации и тренинг обуки на разни теми, се точките на кои се фокусира Витаминка во зацврстувањето на своето јадро. „Целта со создавањето на оваа програма ни е да постигнеме поголемо задоволство на вработените, надвор од рамките на редовните обврски што ги имаме. Вработените кои доаѓаат на работното место знаејќи дека работат во компанија која постојано се грижи за нивното здравје, ги обучува и информира, се задоволни и среќни. Крајниот резултат на овие наши заложби е кај вработените да постигнеме пред сè чувство на единство и припадност во компанија која се грижи за нив и нивното добро, како и задоволство и позитивна енергија од изминатите часови на работното место“, вели Сашо Наумоски, генерален извршен директор на Витаминка. Подобрена работна средина, подобрен корпоративен имиџ, намален број на

Грижа за заедницата преку грижата за вработените

Нашите вработени се ДНК на компанијата боледувања, намален број на повреди на работното место, поголемата едуцираност за безбедноста на работата, како и развивање на свеста за потребата од 100% хигиена во, и надвор од работното место за создавање високо квалитетен производ кој достоинствено ќе се бори на пазарот со конкуренцијата, отвореност кон заедницата и чувство на сигурност на вработените со потпишаниот Колективен договор се дел од резултатите од оваа програма. Но, спроведувањето на кампањата носи бројни придобивки за двете страни, што е една од главните причини за наградата за општествена одговорност. „Пред сè, придонесува за зголемување на ефикасноста и продуктивноста на компанијата, зголемување на компатибилноста и компетитивноста на тимот, намалување на повредите на вработените и боледувањата, чувство на информираност и припадност. Едуцираниот кадар носи високи стандарди во работењето, кои се имплементираат во подобрениот вкус на производот, дизајнот на амбалажата, начинот на продажба на домашниот и странските пазари. Сето тоа поставува подлога за создавање на високо - квалитетен производ“, дополнува Наумоски. Да се биде општествено одговорен значи да се поседува свест и грижа за своето окружување. Развојот на корпоративната општествена одговорност е реакција на потребата од постигнување на баланс, а Витаминка е компанија што потребата од грижа ја препознава во многу сегменти од секојдневието. Донации, спонзорства, финансиска помош за поединци или за институции и организации, се дел од годишната општествено одговорна

стратегија на компанијата. Листата на општествено одговорните активности на оваа компанија покажуваат дека Витаминка несебично и отворено се залага за изедначеност и баланс во секојдневието и подеднакви можности за сите: помош за лицата со Даунов синдром, стипендии за надарени и талентирани ученици, како и секогаш отворени компаниски врати за искусување на практичната работа. Не помала е грижата и инстант укажаната помош за поплавените подрачја. Свеста на компанијата за заштита на животната средна се гледа преку нејзината поддршка и активно вклучување во еко - кампањите. Едно од најголемите вложувања според кодот на компанијата е несебичната поддршка на спортската култура, спортски клубови и едукација на младите во спортски дух. Преку секој свој општествен ангажман, Витаминка ги промовира своите убедувања и вистинскиот систем на вредности што првенствено го има воспоставено внатре во компанијата, како своја филозофија и од каде се генерира и шири понатаму токму преку општествено одговорните активности. Затоа и програмата „ДНК на компанијата“ добива дополнителна вредност и значење. Оваа програма зад себе остава една видлива трага што уште многу други компании ќе ја следат, како позитивен пример за компанија што се грижи за своите вработени, воспоставува систем на транспарентно информирање на вработените, применува практики со кои се гради свеста за заеднички интерес на компанијата, вработените и граѓаните и поттикнува и други компании да применуваат општествено одговорни практики. nnn