koo_prilog_2012

www.kapital.mk четврток 22/11/2012

интервју Кристина Депо

директор за маркетинг и комуникации во Шпаркасе банка - Македонија

“Vermehrt schönest” "мултиплицираме убавини", создавајќи заеднички вредности! интервју

Корпоративна општествена одговорност

елица ЈорДанова

директор на ПЗУ Ре-Медика

интервју

нашата определба е да водиме одговорен бизнис

Марина сиваКова-тасКов

директор во EOS Матрих Македонија

интервју

Успехот зависи од позитивните односи со вработените

МитКо КочовсКи

директор на Сектор за стратегиско планирање во Макстил

венера КрлиУ ХанџисКи

Главен Оперативен Директор на Универзитетот Американ колеџ - Скопје

со општествено одговорно однесување да изградиме подобро општество! интервју

Op{testvenata odgovornost stana uslov za dobivawe biznis

интервју

општествената одговорност е многу важна корпорациска вредност

БлагоЈче ДиМесКи

главен извршен директор на Телесмарт Телеком доо

нашата цел е да ги зачуваме традиционалните вредности

34

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

ко Зошто и вкеан та општест носат може да одговоррв вашиот бизнис? влијае в влезете во синџирот

те да не може увачи на големите ез од достав она лни компании б е за мултинаци ија или извест увањ ац сертифик КОО; вувате на те да учест во не може и на јавни набавки ете ж а к о д тендери е н ЕУ ако на земјите од штествено одговор п о е ст а к е д ; и компанија отрошувач изг убите п стекнете а д те е ж у мо р на ти доколк или к лиен штествено неодгово п о за а грижи имиџ н која не се ата. компанија отени и за околин аб вр те и о св

Од концепт кој се врзуваше главно за големите и богати компании кои имаат доволно пари да донираат за општествено важни проекти, денес општествената одговорност на компаниите стана нов модел на управување со бизнисот. Овој концепт доживеа неверојатна еволуција во изминатите десетина години. Општествената одговорност се сертифицира, таа е критериум за учество на тендери, таа е границата која одлучува дали некој ќе добие зделка или не! Вака поставениот концепт на општествена одговорност мора да го сфатат и да го прифатат и македонските компании, посебно оние на кои македонскиот пазар не им е доволен!

Општествената стана услов за Верица Јорданова

verica.jordanova@kapital.mk verica jordanova@kapital mk

А

ко се прашувате зошто корпоративната општествена одговорност с$ почесто и с$ повеќе се наметнува како тема во бизнис-круговите, каде што највообичаено, се зборува за зделки, извоз и за профит, одговорот треба да се бара во с$ построгите правила и барања кои се наметнуваат во светски рамки, а се однесуваат на примената на општествено одговорни практики. Оттука и новововедените стандарди и сертификати за општествена одговорност не ретко стануваат и дел од националните законодавства на високоразвиените земји. Во обид да го заштитат својот

имиџ, а со тоа и профитот, мултинационалните компании од сите кооперанти и доставувачи ширум светот бараат да ги исполнуваат критериумите за добра работна практика, која вклучува почитување на работничките права, заштита при работа, заштита на околината, фер односи на пазарот и слично. Зошто се случува ова на светската бизнис-сцена? Големите скандали на Најки, Епл и на Гугл, поврзани главно со нивните операции во земјите од третиот свет, каде што грубо се кршат работничките и човековите права и се злоупотребува детскиот труд, предизвикуваат тектонски промени во начинот на којшто денес тие го водат својот бизнис. Падот на нивните профити, силниот негативен

публицитет кој го добија овие и многу други компании ги променија правилата за избор на кооперанти и фирми кои ќе работат за тие брендови. Строгите правила на општествено одговорно однесување веќе важат и за компаниите во Кина, Бангладеш, Индонезија или во Македонија кои работат за овие глобално познати компании!

Европската комисија со нови правила од 2014 година

Работата веќе е отидена и чекор понапред. Освен на ниво на компании, строгите правила веќе влегуваат и во законски рамки. Европската комисија со новите директиви од 2014 година ќе бара исполнување на еден од четирите глобално прифатени системи на општествена одговорност не

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ

а одговорност а добивање бизнис само за европските компании, ком мпании, туку и за сите коишто сакаат с да работат на европски иот европскиот пазар. Познавачите на оваа проблематика велат дека новите, многу построги правила за влез на европскиот пазар се воведуваат и како уште една бариера за намалување на растечката конкуренција. Дека корпоративната одговорност, глобално позната под терминот CSR nsi(Corporate Social Responsiешто bility), не е фикција и нешто што се однесува само на големите и богати компании, туку може да биде сериозна пречка за бизнисот, на своја кожа веќе чувствуваат дел од македонските компании. Десетина конфекции во

Македонија кои работат за познати модни брендови, членки на фондацијата Форевер, најмалку еднаш годишно имаат инспекција, таканаречени социјални

ревизори, кои проверуваат ревизори, вие компании ги дали ов овие исполн нуваат условите од исполнуваат договорот. Во спротивно, испаѓаат од синџирот. Главно, условите се однесуваат на заштита при работа и почитување на работничките права, како гаранција дека модните брендови не се произведени од деца или со злоупотреба на работници. Дел од текстилците, во обид да дојдат до нови договори и работа на европски пазари, многу често се соочуваат со барање и да го сертифицираат своето општествено одговорно работење или барем да имаат годишен извештај што сработиле во овој дел. „Сите индустрии порано или подоцна ќе се соочат со ова. С$ поголемите барања на тема

општествена одговорност во водењето бизнис се глобален тренд кој неизбежно доаѓа и кај нас. Без разлика кога ќе се направат законски измени и во нашата регулатива, сите компании коишто работат на европски пазар и со европски партнери ќе го почувствуваат тоа веќе од 2014 година”, вели Александар Николов, претседател на Координативното тело за општествена одговорност.

Наскоро нови правила за известување?!

Тој објаснува дека Националната стратегија за корпоративна општествена одговорност предвидува постепено воведување на обврската за известување за ООП (општествена одговорност на претпријатијата), како дел од Законот за трговски друштва, како и воведување

35

36

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ социјални и еколошки ознаки. Во практика, социјалната ознака на еден производ ќе значи дека тој производ нема штетно влијание врз луѓето, додека со еколошки ознаки ќе се означуваат еколошки произведените производи. „Воведувањето на општествената одговорност во јавните набавки пак, веќе е воспоставена практика во поразвиените општества. Тоа значи дека заштитата на животната средина и влијанието на проектот врз вработеноста (со интенција да се ангажираат долгорочно невработени лица) с$ почесто се воведуваат како критериум при јавните набавки на државите. Со изборот на компании на кои ќе го даде бизнисот, државите се јавуваат како поттикнувачи на општествено одговорни практики”, објаснува Николов. Европската комисија има поставено цел 50% од сите јавни набавки да бидат во согласност со договорените еколошки критериуми. Николов вели дека Координативното тело иницира воведување на овие критериуми и во македонскиот систем на јавни набавки. Иако е извесно оти корпоративната општествена одговорност многу скоро нема да стане задолжителна за македонските компании, свесноста за ефектите од (нео) одговорното однесување с$ повеќе расте во пошироката заедница. Никица Кусеникова од здружениоето Конект го потенцира значењето на општествената одговорност и во пристапот до финансии. Таа вели дека движењето за општествено одговорни инвестиции континуирано расте и изнесува околу 12%20% од вкупните фондови во ЕУ и во САД. Кај некои финансиски институции услов за пристап до кредити е водењето грижа за социјалните и за еколошките прашања. „Новата стратегија за ООП на Европската комисија предвидува воведување обврска за сите инвестициски фондови и финансиски институции да ги известат своите засегнати страни за критериумите за општествено одговорно инвестирање кои ги применуваат во процесот на одлучување. Во оваа насока одат и политиките на Р.Македонија”, вели Кусеникова.

Што велат компаниите? Дали општествената

ГОРАН ЛАЗАРЕВСКИ

национален претставник во Глобалниот Договор на ОН

С$ повеке компании наместо само маркетиншки, воведоа стратешки пристап кон ООП: донесоа политики за ООП, кодекси за етичко однесување, изготвуваат годишни извештаи за ООП, формираа одбори за одлучување за донации, стипендии, инвестираа во осетно подобрување на условите за работа и третманот на вработените, клиентите и опкружувањето, што како целина, ги прави нашите компании поконкурентни и атрактивни во очите на инвеститорите.

АЛЕКСАНДАР НИКОЛОВ

претседател на Координативното тело за ООП

Во скоро време многу македонски компании, посебно оние кои работат на европскиот пазар, ќе се соочат со с$ позразени барања во делот на општествената одговорност.

ООП не е пишување на чек за хуманитарни цели. Донирањето е од витално значење за доброто на секоја заедница, но не е компензација за ефектите од работењето на компанијата во смисла на тоа дали истата ја загадува околината, како ги користи ресурсите, дали добро ги третира вработените и останатите субјекти на пазарот одговорност на компаниите и доделувањето награди на оваа тема е чист маркетинг или станува неопходност и во Македонија? Ги прашавме и компаниите и експертите. За компанијата Дониа од Прилеп одговорното однесување е начин да се разликуваат од конкуренцијата. „Имплементирањето на општествената одговорност во една компанија е добар начин за да се издвоите од економската средина во која освен остварувањето профит, не постојат никакви други мотиви за водење бизнис. Тоа во овој момент го препознаваат дел од потрошувачите, чија бројка, свест и информираност во иднина ќе се зголемува и ќе биде доста важна при нивниот избор за чии производи ќе се определат во иднина”, изјави за „Капитал“, Дражен Котески, директор на продажба и маркетинг во Дониа, компанија која годинава ја

доби „Националната награда за етичко работење и односи на пазарот“. Во Фармахем Скопје, компанија која континуирано спроведува активности и проекти за општествена одговорност и има освоено бројни национални и меѓународни награди и признанија, велат дека досега не се соочиле со барање од странските доставувачи да достават извештај за општествено одговорно работење, иако се запознаени со фактот дека во многу земји тоа е веќе установена практика при изборот на деловните партнери. Интересно е што дел од компаниите со коишто контактиравме велат дека корпоративната општествена одговорност веќе е дел од деловната стратегија која ја применуваат. За градежната компанија Адора вложувањето за доброто на пошироката заедница прерасна во

нивни код на етичко бизнисоднесување и суштински дел на корпоративниот имиџ на компанијата. Оваа посветеност компанијата ја потврдува со членството во Глобалниот договор на ООН и со реализацијата на бројни општествено одговорни проекти, со големиот број добиени национални награди и признанија. Адора го започна и процесот за добивање на ISO 26000, меѓународниот стандард за социјална одговорност. Во Алфа банка потенцираат дека нивнте иницијативи од областа на корпоративната општествена одговорност немаат за цел да ги унапредат деловните резултати. “Одржувањето добри односи со клиентите е нешто коешто го градиме преку секојдневна комуникација и преку нашето настојување постојано да ги усовршуваме нашите производи и услуги за да ги задоволиме потребите на потрошувачите“, велат од

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ банката.Потенцираат дека нивната програма за КОО има за цел да му возврати на општеството, да создаде добра волја и да покаже дека банката како финансиска институција, не само што се грижи за финансискиот развој на економијата и граѓаните, туку и за развојот на општеството. И во глобални рамки, во услови на силно изразена конкуренција во сите пазарни сегменти, општествената одговорност се смета за основна алатка на конкурентноста. „За тоа има повеќе аргументи. Веќе станува невозможно да бидете доставувач на големите фирми ако немате извештај за ООП. Добрите работници се селат во фирми кои ги ценат, клиентите купуваат во фирми кои имаат добро досие на одговорни субјекти, а загадувачите се на удар на населението и трпат силни штети. Кризата која е во замав само ги засили овие аргументи, фокусирани на задржување на квалитетните кадри и на добриот

Кои се глобално прифатените системи за општествена одговорност за компаниите?

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ ноември 2012

1.ISO 26000 (Водич за општествeна одговорност. Преведен е на македонски јазик, но по него с$ уште не се прави стандардизација) 2.Глобал компакт (Global Compact), иницијатива на Обединетите нации за општествена одговорност на претпријатијата. Компаниите коишто членуваат се обврзуваат дека ќе ги почитуваат десетте принципи на иницијативата и еднаш годишно ќе праќаат извештај во седиштето во Њујорк 3.ОЕЦД насоки за ООП 4.Насоки за бизнисот и за човековите права на Обединетите нации (наскоро ќе биде преведен на македонски јазик) углед на компанијата”, вели Горан Лазаревски, првиот претседател на Координативното тело за ООП и национален претставник во иницијативата Глобален договор на Обединетите нации. Анализите одат дотаму што ООП веќе се смета за основна алатка за конкурентноста поради фактот што е

37

Издава: КАПИТАЛ МЕДИА ГРОУП доо бул. Маркс и Енгелс бр.7 зграда 1, влез 1 стан 32 1000 Скопје п.фах: 503 Република Македонија телефон: +389 2 3298 110 факс: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Уредник на специјални прилози: Верица Јорданова

невозможно да бидете доставувач на големите фирми ако немате извештај за ООП, поради фактот што добрите работници одат во фирми кои ги ценат, а свесноста на потрошувачите да купуваат од општествено одговорни компании е драстично порасната. Кризата која е во замав само ги засили овие аргументи!

Автор на прилогот: Верица Јорданова Графички дизајн: Николај Томашевски Игор Томашевски Фотографија: Фотоархива на Капитал Маркетинг: Александра Стојменова www.kapital.mk

СОЗДАВАМЕ ВИСТИНСКИ ВРЕДНОСТИ

Ф

ЕНИ ИНДУСТРИ АД, Кавадарци, трет пат по ред, во ноември оваа година се здоби со награда за Општествено одговорни практики за 2011 год. Националното координативно тело за општествена одговорност го награди ФЕНИ ИНДУСТРИ АД со национална награда во категоријата Етичко управување за проектот „Сигурна и безбедна работна и животна средина“. Самиот проект се темели на заложбите на ФЕНИ не само да практикува општествено одговорно однесување во своите рамки, туку да ги поттикне и сите други компании со кои соработува да почнат или уште

Градски Плоштад КавадарциДонација од Фени Индустри

повеќе да се посветат кон имплементирање на принципите на Корпоративна општествена одговорност (КОО), и тоа во овој случај, особено во делот на работничките права. Всушност, ФЕНИ ИНДУСТРИ е веќе чекор понапред кога станува збор за општесвената одговорност, зашто покрај усвоените практики и примената на принципите на КОО, со долгогодишното стекнато искуство и знаење, се залага за комуницирање и ширење на концептот на КОО, на тој начин значајно придонесувајќи кон подигање на свеста и уште поважно, кон создавање модерна работна и животна средина во која правата на сите учесници ќе бидат испочитувани. Дека КОО е интегрален дел од долгорочните стратешки определби на ФЕНИ ИНДУСТРИ АД, укажува и фактот што компанијата има добиено повеќе награди и признанија за своите достигнувања во оваа сфера, па така во периодот од 2009 до 2011 година ФЕНИ има добиено награди во категориите: Односи со вработените, Вложување во заедницата, Односи на пазарот, Односи со вработените,

Црква Св. Петка во Кавадарци – Донација од Фени Индустри

Етичко управување и Животна средина. За ФЕНИ овие награди значат дека заедницата умее да ги препознае и вреднува вложените напори кон создавање подобра животна средина и претставуваат дополнителна мотивација да остане посветен на имплементацијата и примената на КОО принципите во своето пошироко општествено опкружување. И покрај сите предизвици што глобалната економска криза ги наметна врз сите деловни субјекти, ФЕНИ ИНДУСТРИ АД е една од најголемите компании во државата, со значајни деловни успеси особено во изминатите 5-6 години, како петкратно зголемено производство, инвестиции над 200 милиони долари, најголем нето-извозник, еден од најголемите работодавачи итн. Имајќи вакво деловно портфолио зад себе, во ФЕНИ сметаат дека со големината и успехот расте и одговорноста кон средината. Токму оваа девиза ФЕНИ ја користи во своето секојдневно работење, создавајќи вистински вредности во своето целокупно деловно и општествено опкружување.

Вработени во Фени Индустри на Работнички Игри 2012 год.

38

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

ОНЕ - ОДГОВОРНО И ПОСВЕТЕНО НА ЗАЕДНИЦАТА

В

еќе пет години во континуитет Оне ги добива највисоките признанија и награди за својата работа на полето на општествената одговорност. Годинава на конкурсот за филантропија и општествена одговорност во организација на Центарот за институционален развој Оне ја доби првата награда во категоријата корпоративна филантропија за голема компанија, а на годинешното доделување на Националната награда за

општествена одговорност на претпријатија во организација на Министерството за економија при Владата на РМ, во соработка со Координативното тело за општествена одговорност на претпријатијата, Оне го доби јубилејното признание за континуирано спроведување успешни општествено одговорни практики во изминатите пет години, од кога е установена практиката на наградување општествено одговорни компании. Но, наградите од институциите не се единствената потврда

за успехот на Оне на полето на општествената одговорност. Многубројните донации, проекти и кампањи се највредниот капитал кој останува зад сработеното, а нивниот ефект добива димензија на градење долгорочни вредности и одржлив општествен развој. Вака на општествената одговорност гледа тимот за односи со јавноста во Оне, луѓето кои сегментирано и стратешки години наназад, со безрезервната поддршка на менаџментот, работат на осмислување и развој

на мултидимензионална програма за општествена одговорност. „Општествената одговорност е повеќе од идеја, тоа е движење што е втемелено во нашата компаниска стратегија. Горди сме што од пионери станавме ветерани во оваа област, бидејќи голем број компании почнаа да спроведуваат општествено одговорни практики.” Овојпат тимот на одделот за односи со јавноста, креатори и спроведувачи на проектите, го препушти зборот на своите соработници.

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ

За општествената одговорност на ОНЕ рекоа: БЕТИ ПОПОВА

Оне спроведува програми во насока на создавање модерна и здрава работна средина, професионален развој и обука за своите вработени со единствена цел да ги регрутира, да ги мотивира и да ги задржи најдобрите луѓе. Со својот веќе препознатлив филантропски пристап кон заедницата, Оне постојано реализира проекти за подигање на свеста, донации, волонтерски активности со своите вработени, помош при катастрофи, оставајќи притоа значаен белег во заедницата. Својствено за индустријата во која работи, а во насока на зачувување на животната средина Оне спроведува проекти за рециклирање електронски отпад за своите вработени, но и за своите корисници и соработници. Како кориснички ориентирана компанија, Оне развива производи и услуги со посебни бенефиции и прилагодливост на различни кориснички потреби и категории граѓани, а со особено внимание ги креираше и TOTAL CARE тарифните модели во фиксна, мобилна телефонија и Интернет наменети за лицата со посебни потреби.

Одделение за општествена одговорност Сектор за поттикнување инвестиции и општествена одговорност Министерство за економија

„По повод петгодишнината од наградите на Министерството за економија на РМ и Националното координативно тело за општествена одговорност на претпријатијата, Министерството за економија направи анализа на претпријатијата кои најредовно учествувале на конкурсот за наградата и истовремено, биле најмногу наградувани. Анализата покажа дека Оне има учествувано на четири конкурси и има добиено пет награди во различни категории. Во своето делување Оне воведува нови иновативни практики во различни сегменти од работењето и инспирира со своите хумани активности за вклучување на маргинализираните групи во општеството.”

САШКО ДАЕВ

директор на Рехау Д-р спец. ВЛАДИМИР ЧАДИКОВСКИ

Универзитетска клиника за детска хирургија претседател на НТФ

„Од своето основање до денес Националната фондација за трансплантација (НТФ) го има Оне за свој верен партнер. Заедно остваривме многу проекти, но она на што сме особено горди е кампањата за подигање на свеста за важноста на донирањето органи и побрза имплементација на Законот за трансплантација на клетки, ткива и органи, прва кампања од ваков вид во земјата. Луѓето во Оне се вистински професионалци и луѓе коишто не само професионално, туку и лично, длабоко и суштински го разбираат концептот на општествена одговорност и луѓе кои јас особено ги почитувам.“

СУЗАНА ТУНЕВА(ПАУНОВСКА

секретар на Црвен крст на град Скопје

„Од компаниите со коишто остваруваме соработка, Оне се истакнува во делот на општественатa одговорност кон заедницата. Преку Црвениот крст реализирани се повеќе активности насочени кон стари лица, лица со посебни потреби, деца од социјално загрозени семејства, социјално ранливо население. Низ бројни кампањи, собирни акции, поддршка во донации, компанијата Оне високо се издигнува во делот на општествената одговорност и претставува пример и поттик и за останатите компании во нашето опкружување. Посебно би ја нагласиле поддршката од менаџментот во компанијата, но и вложувањата на вработените во компанијата, кои не ретко се вклучуваат во заедничките активности и со индивидуални донации. Оне е позитивен пример во нашата заедница, со чија директна помош ублаживме многу потреби, внесовме надеж во многу домови, подадовме рака.”

ЗОРАН СТОЈКОВСКИ

извршен директор на ЦИРа

„Оне е една од ретките копмпании кои стратешки пристапуваат кон општествената одговорност, внимателно анализирајќи ги потребите во повеќе сектори (повеќе подрачја во здравството, социјалната сфера, справувањето со сиромаштијата, развојот на волонтерството итн) во општеството и предвидувајќи јасно дефинирани проекти и средства за реализација на нивната стратегија за општествена одговорност. Оне за нас во ЦИРа претставува модел на компанија со високоразвиени стандарди на општествена одговорност, од која другите можат да научат многу.“

БИЛЈАНА ГИНОВА

Конект

„Оне со години промовира и прикажува успешни општествено одговорни практики во нашата земја, кои може да се користат како позитивен пример и мотивација за останатите претпријатија. Карактеристично за Оне е нивниот стратешки приод кон општествената одговорност, но и кон проблемите во заедницата, па често како претпријатие се стремат кон креирање трајни резултати. Еден од фокусите на Оне е да се изгради подобра заедница, подобро општество преку креирање одржливи програми. Претпријатието секогаш е насочено кон создавање основа за одржливост преку менување на навиките или подигнување на јавната свест за некој проблем, наспроти краткорочна донација. Затоа, практиките на Оне не ретко биле наградувани со „Националната награда за најдобри општествено одговорни практики”.“

39

40

ИНТЕРВЈУ

КРИСТИНА ДЕПО Директор за маркетинг и комуникации во Шпаркасе Банка Македонија

“Vermehrt schönest”

"мултиплицираме убавини", создавајќи заеднички вредности!

Ш

то значи корпоративната општествена одговорност за Шпаркасе Банка и на кој начин ја практикува на терен?

- Корпоративната општествена одговорност секој ден добива с$ повеќе на значење и на некој начин ја одредува улогата на бизнисот во општеството. Општествено одговорниот однос има огромна легитимна, етичка и економска одговорност и е дел од нашиот одржлив развој во општеството како банка. Толкувањето на општествената одговорност кај нас всушност, е формирање заеднички вредности, а улогата на Шпаркасе Банка според ова толкување е да создава вредности за сите страни од интерес, но на начин кој истовремено ќе создаде вредности во заедницата во којашто живееме. Би можела да кажам дека кај нас корпоративната општествена одговорност се гледа како вага со два таса: на едната страна се економските

таргети и профити, а на друга страна е доброто за заедницата. Огромна уметност е овие две мерила да се избалансираат и ние успеваме во тоа. Тогаш КОО се манифестира како добитна комбинација. Со оглед на фактот дека вашата компанија е дел од меѓународна корпорација, дали имате унифицирани правила во делот на корпоративната општествена одговорност?

- "Vermehrt schonest" е слоганот кој го користи нашата групација за проекти во коишто се дава поддршка од културата. Тоа значи мултиплицираме убавини, а како ако не преку создавање заеднички вредности. Корпоративната општествена одговорност освен што претставува духовна вредност, всушност, е приоритет на нашата Групација, но успешноста на една банка не се мери само по висината на капиталот, портфолиото на производи или бројот на клиенти. На некој начин всушност, таа е и програма за јакнење на корпорацискиот идентитет, што подразбира континуирано

унапредување на одговорноста на нашата банка што ја имаме на локално ниво. Од тој аспект, водејќи се по истата стратегија за корпоративна опшествена одговорност, освен што наша стратешка определба е да бидеме активен член во заедницата во којашто работиме, се зајакнува корпоративниот идентитет и корпоративната култура, истовремено одржувајќи ги заедничките вредности меѓу сите вработени. Така создаваме една кохезија меѓу заедницата во која живееме, Банката и нашите вработени. Како ја покажува Шпаркасе својата општествена одговорност? Посебно ја покажа со силната поддршка на фестивалот „Браќа Манаки“, годинава и филмот „Трето полувреме“. Кажете ни нешто повеќе за суштината на овие проекти?

- Да, со културата сме препознаени, затоа што овде медиумите си го завршија своето. Тие н$ следеа во текот на овие два проекти и навистина сме им благодарни.

Всушност, мора да кажам дека медиумите играат една од најважните улоги за тоа колку една компанија ќе биде препознаена за друштвено одговорна. Развојот и поддршката на културата има централно место во стратегијата за КОО на Шпаркасе Банка, не само во Македонија, туку на ниво на групација. Оттука, нашите партнерства природно произлегуваат: „Браќа Манаки“ и Шпаркасе градат заеднички вредности на традиција и квалитет, додека филмот „Трето полувреме“ е најновиот македонски културен амбасадор. Неколку пати имам кажано дека нема култура и уметност без пари и дека преку нашите проекти во културата сакаме да поттикнеме и други компании да н$ следат. Партнерството со „Браќа Манаки“ и „Трето полувреме“ е пример за тоа како треба да изгледа соработката на бизниссекторот и културата. Освен поддршката на културата, КОО кај нас ја гледаме на два начини: екстерна и интерна. Под интерна се подразбира одговорност кон вработените,

Корпоративна општествена одговорност фер и коректен однос кон нив, со почит на нивните права, вложување во вработените и во нивниот развој, размена на искуства, т.н најдобри практики итн. Ние како банка постојано инвестираме во нашите вработени. Сега конкуриравме за национална награда за ОО компании во сегментот грижа на вработени и можеме да се пофалиме дека влеговме во тесен избор, каде што добивме признание за проектот „Берза на идеи“ токму од овој сегмент. Екстерната одговорност пак, освен преку одредени спонзорства, кај нас се препознава пред с$, како одговорност кон заедницата и кон државата, фер и коректен однос кон клиентите, партнерите, водење грижа за зедницата, за децата без родители, за луѓето со посебни потреби итн.

Работата со деца исто така е важен сегмент во општествено одговорното делување на банката?

- На групациско ниво ние имаме развиено посебен производ за детско штедење Медо Штедо и досега се покажа како навистина успешен. Не сакавме ова да биде еден од многуте производи од банката, па затоа му дадовме малку поинаква димензија на Медо Штедо. Преку него ги едуцираме децата за штедењето на начин соодветен за нивното разбирање на нештата, а истовремено со поволностите што ги нуди Медо Штедо им помагаме на родителите да ја обезбедат иднината на своите деца. Маскотата Медо Штедо станува синоним за дружење и пријателство, забава и учење. Оваа година во октомври, кој е и месец на штедењето, во соработка со повеќе детски градинки, игротеки и хуманитарни организации, организиравме многу активности со коишто ги анимиравме децата. Имавме работилници кои ги потикнуваа децата на нивната креативност. Имавме и хумана недела за децата без родители и децата со посебни потреби. Во тек е планирање на еден поголем проект што ќе го реализираме со СОС Детско село следната година, планираме и разни активности со децата околу Нова година.

Кои се следните проекти кои ги планирате во

Шпаркасе?

- Денес можам да кажам дека концептот на корпоративна општествена одговорност во Шпаркасе Банка е значително во напредна фаза. Секоја година го прошируваме со по некој нов проект и сите колеги од банката го разбираат како дел од нивното работење. Но, имаме уште многу да направиме. Тоа не е ад хок работа, таа е постојан процес базиран на нашата посветеност да оставиме суштински белег во заедница во која живееме. Нашите проекти за следната година повторно ќе бидат во доменот на културата, со акцент на филмската уметност, образованието, вработените и заштитата на животната средина. Имаме многу проекти кои континуирано ги работиме секоја година, но и проекти на наша иницијатива кои с$ уште се во зародиш, треба да ги развиеме во целост. Таков проект е проектот за финансиска литература, кој ќе го започнеме од следната година. Отворени сме за соработка со сите кои сметаат дека имаат вреден и проект полн со потенцијал. Има многу млади талентирани ентузијасти на кои им е потребна поддршка и ние сме тука за нив. Доколку оцениме дека проектот одговара во согласност со стратешките приоритети на банката, со задоволство ќе излеземе во пресрет.

На кој начин ви е организирана КОО, во смисла дали изработувате годишни планови за проекти во сегментот на КОО, како ги дефинирате, користите ли стручна помош и слично?

- Што се однесува до концептот за КОО, имаме сеопфатна рамка, која се

состои од пет нивоа, кои се темелат на тоа како банката се однесува во однос на социјалниот, економскиот однос и односот со заедницата. На мотивот за КОО се гледа како на должност или правилно однесување. Нашите проекти се дел од нашата стратегија, која ја дефинираме на почетокот на секоја година, но има долгорочни цели. Настојуваме да најдеме заедничка нишка меѓу вредностите на банката, основната дејност, вработените и проектите коишто ги поддржуваме или иницираме, т.е. да градиме заеднички вредности со сите страни од интерес. Се водиме по следниве правила: Имаме пред с$, compliance driven, обезбедувајќи благосостојба на заедницата во согласност со законските прописи и правила; Водиме грижа, која се гледа во балансот кој го правиме во однос на економските, социјалните интереси и интересите на заедницата; Синергија, која ја вклучува корпоративната социјална одговорност во потрагата по функционални решенија за проектите кои ги имаме, земајќи во предвид сите релевантни фактори; Холистички метод – КОО е интегрирана во потполност во секој аспект од работењето во банката, ориентирани сме за придонес во квалитетот за работа, со што создаваме позитивен дух меѓу вработените.

Колку одговорното однесување во општеството позитивно се одразува врз вашето работење?

1 2 3 4

Колку клиентите го препознаваат и го валоризираат вашето одговорно однесување?

- Клиентите ја носат одлуката за избор на банката врз основа на многу фактори. Во денешно време секој сака да ги дели неговите верувања и препознаени вредности, сака да биде дел од поголема слика и преку неговиот бренд да придонесе за заедничко добро и бенефит од пошироки размери. Јас верувам дека определбата на нашата банка кон општествената одговорност, нејзината суштина и областите во коишто е активна е корпоративен идентитет и на некој начин, претставува предност кој се гледа како стратешки ресурс во изградбата на кредибилитетот и поддршката кон клиентите. КОО (покрај „потребата” и добрата намера) претставува едно од клучните средства за одржлива конкурентска предност во денешното глобалното турбулентно опкружување.

41

42

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Никица Кусиникова

Извршна директорка нa КОНЕКТ, Секретаријат на македонската мрежа на Глобалниот договор

Примената на ООП води до зголемена ефикасност и лојалност на вработените. Задоволната и здрава работна сила е директно поврзана со зголемена продуктивност, помалку незгоди, подобар квалитет, помалку менување на персоналот и повисоко ниво на лојалност

Не е важно само КОЛКУ, туку и КАКО се прави профитот!

Д

о пред неколку години, доминантната перцепција за улогата на бизнисот беше добар финансиски учинок во корист на акционерите/ сопствениците и почитување на законската регулатива. Денес гледаме дека с$ повеќе се зголемува комплексноста на водењето бизнис со потенцирање на поврзаноста меѓу бизнисот и општеството. Повеќе не е важно само КОЛКУ профит се прави туку и КАКО се прави профитот. Долгорочната вредност и успех на компаниите е с$ повеќе поврзана со интегрирањето на еколошките, социјалните и етичките прашања во управувањето и секојдневното работење. Овие аспекти се суштината на концептот на општествената одговорност на претпријатијата (ООП). Ова не ја намалува традиционалната улога на бизнисот, туку едноставно ја прави покомплексна со зголемена одговорност кон животната средина, локалните заедници, вработените, потрошувачите, деловните соработници и општеството во целина. Притоа, компанијата треба да се грижи не само да го намали своето негативно влијание, туку и да се стреми да постигне дополнителна вредност како за бизнисот така и за општеството. Македонија не е надвор од овие текови. Македонските компании с$ повеќе ја согледуваат важноста на општествената одговорност и преземаат иницијативи во овој домен. Бизнис-заедницата

е под зголемен притисок да го усогласи своето работење со стратегиите на Европската унија, и да им покаже на постоечките и потенцијалните клиенти од ЕУ и пошироко дека интегрираат ООП практики. Барањата за интегрирање на ООП веќе влијаат врз нашите претпријатијата како преку барањата наметнати од страна на меѓународните партнери во рамки на синџирот на снабдување, така и преку развојот на законодавството, и меѓународната стандардизација и верификација.

Да разјасниме неколку заблуди поврзани со концептот на општествена одговорност на претпријатијата

1

Донирањето за хуманитарни цели не ја прави компанијата општествено одговорна. Лично сум голем поборник на донирањето и сметам дека е тоа витално за развојот на општеството. Сепак, тоа не може да биде компензација за потенцијалните ефекти од деловното работење на компанијата. На пример, компанијата не може да се нарече општествено одговорна ако донирала за реновирање на детско игралиште, а од друга страна максимално ја загадува почвата или воздухот каде што истите тие деца си играат. Донирањето на компанијата треба да е комплементарно со останатите мерки во доменот на ООП. Општествената одговорност не е дополнителна активност

2

на компанијата која се прави откога ќе се реализираат примарните бизнис-цели. Исто така не е ни само алатка за промоција на компанијата. ООП е начин на водење бизнис. Директно е поврзано со одржливиот развој барајќи компанијата да се осврне на своите финансиски, но и социјални и еколошки перформанси. ООП треба да е стратешки интегрирано во вредностите и бизнисот на компанијата, во синџирот на снабдување, производите како и во односите со клиентите и потрошувачите. Притоа, неопходен е дијалог и партнерство со сите засегнати страни. ООП не е наменета само за големите компании. Причината поради која досега ООП предоминантно беше застапена кај големите компании се должи на нивното поголемо присуство во медиумите и нивната значителна зависност од репутацијата и заштита на брендот. Имајќи го предвид значителниот придонес на малите и средните претпријатија во економскиот раст, продуктивноста и вработувањето, развојот на високопродуктивни, општествено ориентирани и еколошки одржливи МСП е исклучително важно за одржливиот економски раст на Македонија. Концептот на ООП подеднакво функционира и кај МСП и може да претставува одлична деловна можност. Во Македонија имаме МСП кои водени од вредностите на нивните сопственици, стратешки се посветени кон ООП и можат да послужат како инспирација и за поголемите компании.

3

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ Интегрирањето на ООП не е непотребен трошок за компанијата, туку долгорочна инвестиција која ќе & донесе конкурентска предност и опстанок во драматично изменетиот иден свет на бизнисот. Како? Интегрирањето на општествено одговорни практики може директно да ги намали оперативните трошоци (помалку отпад, ефикасно користење на енергијата и суровините, намалување на трошоци за амортизација). Тоа исто така овозможува предвидување на ризиците и брза реакција во однос на можните штетни последици. Примената на ООП води до зголемена ефикасност и лојалност на вработените. Задоволната и здрава работна сила е директно поврзана со зголемена продуктивност, помалку незгоди, подобар квалитет, помалку менување на персоналот и повисоко ниво на лојалност. Репутацијата на одговорен работодавец може да помогне во привлекувањето на поквалификувани вработени.

Добрата репутација која ја носи интегрирањето на ООП придонесува и за развој на брендот. Две третини од Европејците сметаат дека одговорноста за вклучување на приватниот сектор во општествените прашања расте. Околу 90% од Македонците веруваат дека компаниите треба да имаат поактивна улога во решавањето на проблемите во заедницата. Иако во Македонија примарниот критериум за купување на одреден производ с$ уште е ниската цена, на околу 25% од потрошувачите во земјите на ЕУ социјалниот имиџ на компанијата им е важен кога одлучуваат што да купат. Многу од странските компании, а трендот станува присутен и кај македонските, поставуваат барања кон своите снабдувачи во однос на социјалните и еколошките стандарди. Европската комисија има поставено цел 50% од сите јавни набавки да бидат во согласност со договорените еколошки критериуми. Националната агенда за ООП на Р. Македонија исто така предвидува воведување на социјални и еколошки критериуми во процесот на

јавни набавки. Ова креира конкурентска предност и можности за подобрен пристап до пазарот и синџирите на снабдување за оние македонски компании кои веќе применуваат ООП во своето работење. ООП исто така нуди можност за олеснет пристап до финансии. Движењето за општествено одговорни инвестиции континуирано расте (околу 12-20% од вкупните фондови во ЕУ и САД). Кај некои финансиски институции услов за пристап до кредити е водењето грижа за социјалните и еколошките прашања. Новата стратегија за ООП на Европската комисија предвидува воведување на обврска за сите инвестициски фондови и финансиски институции да ги известат своите засегнати страни за критериумите за општествено одговорно инвестирање кои ги применуваат во процесот на одлучување. Во оваа насока одат и политиките на Р. Македонија. Конечно, ООП во бизнисот ја зголемува иновативноста и тоа преку интеракцијата со засегнатите страни, идентификување бизнис-

можности преку адресирање на еколошките и социјалните проблеми и преку креирање работни места кои поттикнуваат иновација. И на крајот, секое промовирање на ООП во јавноста мора да е веродостојно. Претераните и неосновани изјави за тоа колку компанијата е општествено одговорна, благодарение на денешните комуникации брзо ќе се дознаат и можат на среден и на долг рок да & наштетат на компанијата. А во денешниот свет на недоверба и критики кон бизнис-секторот, еден ваков случај ќе има негативно влијание врз ефектите од ООП и довербата во целиот сектор. За сите македонски претпријатија кои сакаат да интегрираат ООП важно е да се напомене дека тоа не се случува преку ноќ со примена на една практика. За да даде максимални резултати, ООП бара долгорочна посветеност од врвното раководство на компанијата. Многу повеќе, тоа бара менување на вредностите и менталната матрица за тоа како ќе се развива вашиот бизнис.

43

46

Интервју Првиот човек на Секторот за човечки ресурси во компанијата EOS Матрих Македонија, која се занимава со откуп на побарувања, објаснува дека добрите човечки односи и ефикасното менаџирање со човечките ресурси во една компанија се клучни за нејзиниот успех

Марина Сивакова-ТаСков директор во EOS Матрих Македонија

Успехот зависи од позитивните односи со вработените верица јорданова verica.jordanova@kapital.mk

С

о оглед на фактот дека вашата компанија е дел од меѓународна корпорација, кажете ни кои се унифицираните правила на однесување во делот на корпоративната

oдговорност и дали тие се задолжителни за сите нејзини подружници, вклучително и македонската? Што подразбира нивното унифицирано применување за самата компанија и за вработените?

-Oсновата на секоја вистинска одговорност лежи во јасноста што навистина значи тоа што се прави. Корпоративната одговорност

за EOS Матрих Македонија е интегрален дел од начинот на којшто работиме и клуч за нашиот успех. Вредностите ја формираат основата на човечкото однесување и тоа е суштината која е дел од нашата корпоративна одговорност. Како дел од групацијата ЕОЅ, дефинирани се унифицирани правила на однесување за нашите специфични области на делување кон кои ние се придржуваме како дел

од заедничкиот кодекс на однесување. Секако, како дел од комплексното општество, ние со нашиот деловен учинок придонесуваме за неговото одржување и за неговото понатамошно развивање. Како давател на финансиски услуги, ЕОЅ дава важен придонес кон функционирањето на општеството, во коешто ние ги заштитуваме нашите клиенти од финансиски

КОРПОРАТИВНА К ОРПОРАТИ ИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ

компанијата, даагикултура ционалниот дух во на тер ин ме есе ен корпоративн пр ме го де да за да Даваме сè од себе вреднуваме културните разлики и да созт и се радуваат како на својот до ги ен да и бр е почитувам припадноста на ствуваат горди наија во која сите се чув та ан мп ко на т ехо успех, така и на усп

загуби. Најсилно осудуваме дискриминација од каков дискрими било вид вид, а посебно таква што почи почива на религија, етничко потекло п или на политичко убедување. политичк ЕОЅ Матрих Матр Македонија има јасен став за живот во согласност со околината. Нашиот придонес за одржување на нашата околина се состои во внимателното раководење со ресурсите. Од друга страна,

успехот на долгорочната корпоративна стратегија зависи од позитивните промени во однесувањето на вработените на сите нивоа во организацијата. Идејата и целта на HR одделот е да ги поврзе личните цели на луѓето со целите на компанијата и со тоа да обезбеди најголемо можно ниво на ангажираност на луѓето во остварувањето на стратешките цели на компанијата.

Кажете ни конкретни примери за проекти кои ЕОЅ Матрих ги применува во Македонија! На пример, работата со студенти? ЕОЅ Матрих го поддржува развојот на младите и активно учествува во иницијативи огранизирани од студентите. Соработува и е партнер со USAID „Моја Кариеира” и AIESEC интернационална платформа за откривање и развој на сопствениот потенцијал. ЕОЅ Матрих активно се вклучува во процесот на обучување млади кадри, преку кој на младите луѓе уште во текот на образовниот процес или по непосредното завршување им дава можност да се стекнат со практично работно искуство, како форма на реална подготвителна обука што понатаму би го олеснила и би го приближила процесот на нивното вработување, подготвувајќи ги да се вклучат во реалните работни процеси. ЕОЅ секогаш умее да им ги понуди најдобри можности на студентите-практиканти за кон себе да ги привлече најдобрите. Од друга страна, студентите имаат можност подобро да ја запознаат компанијата и како функционира таа на деловниот пазар, да го идентификуваат своето поле на интерес и во таа насока да продолжат да ја градат својата кариера. Што е специфично за вашата компанија во односите со вработените? Клучот за успехот на една компанија не се

информациите, туку луѓето во неа. Добрите односи и со подредените и со надредените се основа со којашто се покажува одредена почит кон сите вработени и вреднување на секоја позиција и личност со достоинство. Способноста на менаџерот е токму во препознавањето на поединечните разлики и потреби на луѓето, во поврзувањето на луѓето со работните задачи соодветни на нивните способности, со што вработените можат да се истакнат и да добијат чувство на остварување во дадената компанија. Чувствата на почит и себеостварување се двата најсилни фактори кои влијаат на лојалноста на вработените кон одредена компанија и корпоративната култура треба да ги прифати овие две вредности како цели и да создава клима за нивно остварување. Менаџерот мора да знае правилно да ги индивидуализира наградите и да ги поврзе со работните ефекти и со реализацијата на целите. Ние во ЕОЅ се трудиме вработените да ги насочиме да се чувствуваат како да се дел од едно големо семејство, семејство што се гради на доверба и почит и на чувство на припадност. Истовремено, даваме с$ од себе за да го пренесеме интернационалниот дух во компанијата, да ги почитуваме и да ги вреднуваме културните разлики и да создадеме корпоративна култура во која сите се чувствуваат горди на припадноста на брендот и се радуваат како на својот успех, така и на успехот на компанијата.

47

48

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Mакедонските компа поодговорни кон опш

Компаниите да започнат со практикување на општествената одговорност дома, во своите редови, меѓу своите вработени со подобрување на условите за работа, препорачуваат експертите за корпоративна општествена одговорност. Дури потоа треба да се зафатат со помагање во решавањето на проблемите во пошироката заедница и во општеството! Верица Јорданова

П

verica.jordanova@kapital.mk

ерцепцијата за општествената одговорност на компаниите во Македонија е драстично

променета во изминатите пет години. Ако порано многу ретко или воопшто не се ни зборуваше на оваа тема или истата се поистоветуваше само со донации од хуманитарен карактер, денес с$ повеќе компании во Македонија

практикуваат општествено одговорни практики, и тоа во повеќе области. Експертите ангажирани во Координативното тело за општествена одговорност на претпријатијата велат дека не станува збор само за маркетиншки пристап на

компаниите, туку тие прават и суштински промени, што се гледа преку воведување политики за ООП, кодекси за етичко однесување... Многу од нив изготвуваат годишни извештаи за ООП, формираат посебни одбори кои одлучуваат каде да

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ Кои се придобивките од општествено одговорното работење?

Цементарница Усје, Македонија лек, Фени индустри, Дониа-Прилеп, А.Д. ЕЛЕМ, МакпрогресВиница, Принцес груп-Гевгелија, ЕВН Македонија, Пивара Скопје, Ренова и Американ колеџ се годинешните добитници на наградите за општествена одговорност, кои се доделуваат во пет категории: односи со вработените, етичко управување, животна средина, односи на пазарот и вложување во заедницата.

ании се штеството! дадат донации, инвестираат во забележително подобрување на условите за работа и третманот на вработените, клиентите и опкружувањето. Во многу од компаниите веќе има и посебни лица задолжени за корпоративната одговорност, што е уште една потврда за с$ посериозниот пристап кон оваа проблематика. Никица Кисиникова од здружението Конект, кое дава стручна поддршка

на компаниите, вели дека бројот на македонски фирми со општествено одговорни практики е радикално зголемен. Тоа се гледа најдобро од квантитетот, но и од квалитетот на апликациите за националната награда за ООП, која веќе пет години ја доделува телото. Вообичаено, гоишно има околу 60 проекти кои ги реализираат 36-38 компании, што значи дека досега се реализирале и се пријавиле

1.ШТО ДОБИВААТ КОМПАНИИТЕ СО ОПШТЕСТВЕНО ОДГОВОРЕН ОДНОС КОН ВРАБОТЕНИТЕ? поголемо задоволство на вработените, поголема ефеикасност; привлекуваат и задржуваат талентирани и мотивирани работници; подобар имиџ и поголема вредност на брендот.

2. КОМПАНИИТЕ СО ЕТИЧКО УПРАВУВАЊЕ ДОБИВААТ: подобар имиџ; подобар менаџмент, помалку граѓански и кривични парници; привлекува општествено одговорни инвеститори; имаат подобри односи со власта и со јавноста.

3. КОМПАНИИТЕ СО ДОБРИ ПАЗАРНИ ОДНОСИ: создаваат долгорочни одржливи односи со производителите, трговците и со потрошувачите.

4. ДОБРИОТ МЕНАЏМЕНТ СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ги намалува трошоците; го намалува еколошкиот ризик; ги подобрува односите со регулаторите; креира подобар јавен имиџ; повеќе пазарни можности; ентузијазам кај вработените.

5. ПРИДОБИВКИ ОД ВЛОЖУВАЊЕ ВО ЗАЕДНИЦАТА: идни покомпетентни кадри во компанијата; граѓаните со повисоко образование се вашите идни потрошувачи; инвестициите во подобра инфраструктура ги намалуваат отсуствата од работа и ја зголемуваат продуктивноста; со инвестирање во здравство и во чиста животна средина се креира идната здрава работна сила. за наградата околу 350 проекти во различни сегменти од општествената одговорност. „Вложувањето во заедницата е стандардно најактуелно сите години, а односите со вработените стануваат с$ попопуларна категорија. Додека во првите години интересот за категоријата етичко управување беше симболичен (2-4 апликации), во последните две години пристигнуваат двојно повеќе апликации. Значителен пад

на апликациите во однос на претходните години има само во категоријата односи на пазарот”, вели Кисиникова. Во кои области ќе биде активна една компанија зависи од нејзините приоритети, од индустријата и од стратешките планови. Кисиникова препорачува секоја фирма да ги лоцира и да биде свесна за сите свои влијанија врз животната средина и врз општеството и оттука да ги прави своите

49

50

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

36

претпријатија аплицираа на годинешниот, петти по ред, конкурс за награди за општествена одговорност со вкупно 59 проекти

40% 47

е зголемен интересот за наградата од пред две години

членови од Македонија има во Глобалниот договор, иницијатива на ОН

планови. Претседателот на Координативното тело, Александар Николов, вели дека препораката која секогаш им ја даваат на компаниите е општествено одговорните активности секогаш да ги започнат дома, од вработените, затоа што позитивните ефекти и придобивките во овој сегмент се најголеми. „Анкетите правени на светско ниво покажуваат дека талентираните студенти преферираат да работат во општествено одговорни компании, што значи дека шансите да добијат поквалитет кадар кај овие компании се многу поголеми, а од друга страна, вработените во компании кои се грижат за своите луѓе и за заедницата се многу помотивирани работници“, вели Николов.

Што е општествена одговорност на компаниите?

пштествената одговорност е одговорност на О претпријатијата за ефектите кои ги имаат нивните одлуки и активности врз општеството и врз животната средина. ООП е доброволен напор и постигнување со транспарентно и етичко однесување да се одговори на очекувањата на сите засегнати страни – вработени, потрошувачи, доставувачи, акционери, инвеститори, локалната заедница, невладини организации и др.

Тој препорачува компаниите општествената одговорност најпрвин да ја практикуваат внатре, во компанијата и во заштитата на чистата околина, а дури потоа да вложуваат во пошироката заедница Бројот од 47 членки од Македонија, меѓу кои и многу компании, во Глобалниот договор на Организацијата на Обединетите нации, исто

така, е потврда за свесноста на македонската деловна заедница за потребата од вложување во општеството. Оваа иницијатива на ОН, во која Македонија е активна од 2004 година, ја поттикнува примената на општестествена одговорност базирајќи се на десет принципи во областа на човековите права, трудот, животната средина и борбата против корупцијата.

Општествeната одговорност на претпријатијата опфаќа повеќе области од нивното работење: 1. ОДНОСИ СО ВРАБОТЕНИТЕ пфаќа политики и практики поврзани со човечките ресурси и извршувањето на процесите во претпријатието. Создавањето работни места, надоместоците и другите компензации платени за извршената работа се меѓу најважните економски и социјални придонеси;

О

2. ЕТИЧКО УПРАВУВАЊЕ о опфаќа системот преку кој компаниите ги донесуваат и ги спроведуваат одлуките. Треба да се базира на инкорпорирање на принципите на одговорно, транспарентно, етичко однесување, почитување на интересите на сите засегнати страни и почитување на законите и на правилниците при донесување и спроведување на одлуките;

Г

3 ОДНОСИ НА ПАЗАРОТ о опфаќа начинот на којшто едно претпријатие се однесува кон другите и како ги користи тие односи во промовирањето на позитивните резултати. Ги вклучува односите со јавните институции, доставувачите, конкурентите, потрошувачите... Овој сегмент опфаќа и фер конкуренција, почитување на правата на сопственост и на правата на потрошувачите;

Г

4 ЖИВОТНА СРЕДИНА колошката одговорност на компаниите е предуслов за опстанок и просперитет на човештвото и еден од најважните аспекти на ООП;

Е

5 ВЛОЖУВАЊА ВО ЗАЕДНИЦАТА омпаниите треба да воспостават партнерски однос зо заедницата во којашто делуваат, да ги препознаваат нејзините потреби и преку вложување да придонесат за подобрување на квалитетот на животот на населението во таа заедница.

К

52

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

МиткО кОчОвски директор на сектор за стратегиско планирање во Макстил

Општествената одговорност е многу важна корпорациска вредност корпоративната општествена одговорност е значајна одредница на деловната стратегија на Макстил уште од самите негови почетоци. Денес во оваа компанија општествената одговорност е дел од нејзините акти и бројни активности за кои се обезбедени соодветни резурси за нивно реализирање

Ш

то претставува општествената одговорност за Макстил, како една од најголемите и најзначајни компании за македонската економија? Со самата интегрираност во корпоративната структура на својот принципал Duferco, како еден од позначајните чинители во бизнисот со челик и челични производи на европските простори, Макстил можеби многу пред другите во земјава сфати дека корпоративната општествена одговорност станува феномен со нагласена актуелност како во национални, така и во пошироки глобални рамки. Од не помало значење за реализацијата на концептот на корпоративната општествена одговорност

(КОО) претставуваше и личниот изграден однос на неговите челни луѓе кон грижата за заедницата во нејзиното пошироко поимање, еднакво како и кон останатите деловни императиви и на тој начин кон задоволувањето на повисоките општествени критериуми и стандарди. Од наведените причини, Макстил во континуитет, па дури и во овие тешки времиња посветува внимание на имплементацијата на мерки, активности и содржини во согласност со основните принципи на корпоративното општествено одговорно работење и однесување. Своите основни заложби во делот на корпоративната општествена одговорност Макстил ги промовира во

декларација усвоена од највисоките управувачки структури, во која силно се нагласува фактот дека корпоративната општествена одговорност претставува исклучително значајна корпорациска вредност, длабоко вткаена во неговата деловна политика и практика. Декларацијата се повикува на одредбите од Националната агенда за општествена одговорност на претпријатијата во Република Македонија 2008–2012 година, на Принципите за корпоративно управување на ОЕЦД, на Универзалната декларација на Обединетите нации за правата на човекот и Глобалната повелба на ОН, на основните поставки на Стандардот ISO 26000 за општествената одговорност,

на Прирачникот за корпоративно управување во македонските акционерски друштва (кој е поддржан од Проектот за корпоративно управување на Меѓународната финансиска корпорација и Проектот за деловно опкружување во Македонија на Американската агенција за меѓународен развој) и на Кодексот за корпоративно управување на акционерските друштва котирани на Македонската берза. Перманентно развивајќи практики на општествено одговорно однесување во своето работење, Макстил продолжува да ги инкорпорира основните принципи и препораки содржани во наведените документи во својата

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ деловна стратегија, со цел на етички и на транспарентен начин да ја афирмира својата определба за одржлив развој со едновремено остварување на интересите на бројните останати и на различни начини поврзани чинители (купувачи, доставувачи, вработени, синдикати, инвеститори, локална заедница, медиуми и јавност). Кои се целите кои сакате да ги постигнете и преку усвоените акти и преку активностите кои ги применувате? Во насока на реализација на целите на корпоративната општествена одговорност во своите деловни активности, во основа, Макстил се раководи од следниве принципи: создавање позитивен импакт врз општеството, со цел давање конкретен придонес во општествената заедница преку континуирано прилагодување на своите иницијативи со целите на нејзиниот одржлив развој; придржување кон определбите за квалитет, здравје и безбедност во сите аспекти на работењето на компанијата; почитување на етичките деловни практики низ комерцијалната соработка со купувачите и со доставувачите; создавање позитивен импакт врз животната средина и промовирање ефикасни еколошки практики; промоција на принципот на еднакви можности и диверзитет на работната сила во деловните операции. Концептот на корпоративна општествена одговорност Макстил го имплементира во неколкуте посочени домени. Во доменот на заштитата на животната и на работната средина во своето деловно работење се залага за одговорно однесување во доменот на индустриското загадување и настојува да ги имплементира европските стандарди за заштита на животната средина, да го намали негативното влијание на своите производствени процеси врз животната средина преку одговорно управување со истите, преку користење современи

еколошко прифатливи техники и процеси на производство, превенција на загадувањето, преземање потребни активности за целосно рециклирање на отпадот во согласност со современите стандарди, зголемување на енергетската ефикасност, намалување на бучавата, превенцијата на инцидентите и несреќите при работа итн. Исто така, Макстил во континуитет реализира инвестициски активности на полето на заштитата на животната средина преку примена на најдобрите економски и техничко–технолошки достапни решенија во дејноста, со коишто се постигнува високо општо ниво на заштита на животната средина и се спречува нејзиното деградирање; На кој начин соработувате со локалната заедница, но и со вашите купувачи и добавувачи? Во доменот на поддршката на социјалниот и на економскиот развој на општествената заедница Макстил остварува тесна соработка со локалната заедница на полето на инфраструктурниот развој и подобрувањето на квалитетот на живеењето, промовира проекти за развој на здравјето, образованието, културата и спортот и учествува со вклучувањето на своите вработени во економски, еколошки, социјални, едукативни и во културни иницијативи, вклучително и со финансиска и други видови поддршка, со убедување дека колективните ангажирања и ентузијазмот може да придонесат за подобрување на квалитетот на животот на заедницата, поддржува научни собири, културни и спортски манифестации и проекти од интерес на пошироката општествена заедница и посветува посебено внимание на инволвирањето на помладите генерации и развивањето на нивното чувство за значењето на заедницата. Во односите со доставувачите и со купувачите Макстил развива односи и воспоставува соработка компатибилна со целите на корпоративната општествена одговорност, при што активно се

промовираат корпоративните вредности на компанијата. Со цел обезбедување на почитување на определбата за заштита на животната средина, развива систем на избор на овластени доставувачи кои подлежат на постојан мониторинг, при што во континуитет се нагласува значењето на примената на современи методи и процеси за заштита на животната средина и почитување на прифатените технолошки стандарди. Исто така, се преземаат и активности за информирање на доставувачите за корпоративните принципи на Макстил, се работи на подигнување на свеста за значењето на прифаќањето на овие принципи, се иницира преземање заеднички активности и се применуваат етички деловни практики низ синџирот на набавките. Во овој домен се и заложбите за спречување на коруптивното однесување и на другите недоследности во процесите на набавките и продажбите, како и инсистирањето на транспарентност и почитување на највисоките деловни етички стандарди од страна на доставувачите, купувачите и останатите деловни партнери. Како голема компанија, вашите активности ги координирате и со надлежните институции? Во доменот на соработката со владини и со невладини институции се декларираат заложбите за континуирана соработка и интерактивен однос во дефинирањето на условите за градење поволен амбиент за успешно стопанисување, промовирање на конкурентската предност и реализирање повисоки општествени вредности од интерес за пошироката општествена заедница и се иницира осовременување и прилагодување на системските решенија во насока на создавање нормални услови за пазарно стопанисување на стопанските субјекти, а со крајна цел реализирање повисоки стапки на економска развиеност и повисок степен на општествен стандард на населението. Значајно место во оваа соработка има имплементацијата на Националната програма

за преструктурирање на македонската челична индустрија, која е посочена во Спогодбата за стабилизација и асоцијација со ЕУ, како стратешки документ со висок економски национален приоритет и основа за тесна соработка со надлежните владини институции, чие спроведување е предмет на следење на Европската комисија. Макстил обезбедува соработка и со невладините организации во насока на промоција на општите и на посебните цели на корпоративната општествена одговорност поради фактот што активните и динамични невладини организации и здруженија претставуваат важен чинител во демократскиот и во општествениот систем и нивната работа и иницијативи го збогатуваат демократскиот развој и просперитет на земјата. Односот со вработените веројатно е и најважниот и најчувствителен дел од КОО? Односот кон вработените е посебно чувствителен домен на општествено одговорното корпоративно однесување на Макстил, бидејќи тие претставуваат исклучително значаен ресурс и се од витално значење за реализација на производните процеси и вкупната деловна активност на компанијата. Овој однос е базиран на принципите на социјално партнерство меѓу вработените и работодавецот, отворен дијалог, соработка со синдикалната организација, заемна одговорност за поставените цели и постигнатите резултати, обезбедување услови за безбедно вршење на работните задачи, воспоставување систем на мотивација во зависност од постигнатите производни ефекти и поединечниот придонес врз истите, промоција на еднакви можности на сите вработени, континуирано образование и професионална обука итн. Со цел реализација на целите опфатени со концептот на корпоративната општествена одговорност, Макстил дефинира политики за секоја од постоечките области операционализирани со рокови, носители и средства за нивна реализација.

53

56

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Со инвестирање во заедницата, инвестираме и во бизнисот

К

омерцијална банка со особено внимание и аналитички пристап ги следи состојбите во заедницата, при што секогаш ги има предвид сложените социо-економски услови во кои дејствува, како и последиците кои општествените случувања ги имаат врз одделните целни групи. Исто така, во преземањето на општествено одговорни активности, од значење за Банката се и меѓународните социјални трендови, што е показател за сензибилитетот со кој Банката им пристапува на проблемите во заедницата. Комерцијална банка со својата основна дејност учествува во градење на иднината, во стабилноста и економскиот просперитет на земјата, а за да биде успешна таквата Посета на Зоолошка градина со децата штитеници од Центарот реалност, според нас, секој поединец е за згрижување и едукација на деца од улица од Шуто Оризари важен, сечиј труд и придонес е од значење. Во Банката сметаме дека економскиот просперитет на едно општество не може да зависи само од поединци, туку од одговорност, основна стратегиска цел општествено одговорни задачи Банката банка е да негува презема низа активности со кои поддржува К ј б колективниот труд и заложба на сите на Комерцијална во обезбедувањето подобри услови за и инспирира општествено одговорно проекти од областа на културата, науката, економски напредок и намалување на однесување преку градење проактивни спортот и, пред сe, проекти насочени кон сиромаштијата. Вложувајќи во општеството и заемно корисни односи со пазарот, поддршка на заедницата. На ова поле, и во неговите потенцијали придонесуваме вработените, заедницата и со животната Банката иницира и се вклучува во повеќе за подобрување на деловната клима за околина. Во реализацијата на своите крупни проекти кои се реализираат со стратегиски одбрани партнери, а стра сите субјекти. како пример би ги издвоиле: Водејќи се од современите принципи на управување, Реализација на проектот во Комерција лна банка нас ловен „ Жени за жени“ настојуваме позитивниот кој Банката подолгор очно углед, финансиските ресурси го реализира во соработка и обемното експертско знаење со Македонската платформа на вработените да го насочиме против сиромаштија (МППС), кон остварување на повисоки со цел преку стручна помош и цели во општеството. Притоа, психолошка поддршка да им се потпирајќи се на својата помогне на жените - жртви на платформа за постојана семејно насилство во нивното активност на полето на психолошко зајакнување и општествената одговорност, подготвеност за самостојно Банката зацрта нов стратегиски решавање на егзистенцијалните пристап со кој настојува проблеми со кои се среќаваат да промовира вистински во општеството; вредности, обидувајќи се да биде помагач на развојот Заедничкиот проект на Комерци едукатор на населението иј а л н а б а н к а А Д С ко пј е и и компаниите. Преку своето Црвениот крст на Република општествено одговорно Македонија насловен „Подобра однесување, во Банката социјализација на деца и млади веруваме дека имаме со посебни потреби“ со чија важна улога во создавањето активност се опфатени децата долгорочни општествени и младите со посебни потреби вредности и сметаме дека од дневните центри, како и нашето делување може децата сместени во згрижувачки да претставува пример семејства; кој останатите компании

Проектот „Надеж“ кој Банката во Република Македонија го реализира повеќе години можат да го следат, со и кој вклучува донаторски што ги поттикнуваме и и едукативни активности тие самите да придонесат во соработка со Центарот кон одржлив развој на за згрижување и едукација општеството. на деца од улица од Шуто Согласно Стратегијата за Новогодишно дружење со децата штитеници Оризари. корпоративна општествена

од Центарот за згрижување и едукација на деца од улица од Шуто Оризари

58

ИНТЕРВЈУ

ВЕНЕРА КРЛИУ ХАНЏИСКИ Главен Оперативен Директор на Универзитетот Американ колеџ - Скопје

Со општествено одговорно однесување да изградиме подобро општество!

К

олку македонските компании ги усвојуваат добрите практики на одговорно однесување и колку со текот на времето состојбите се подобруваат? Според мене, во Македонија с$ уште има доволно простор да се внесуваат општествено одговорни практики во секојдневн ото р аб отењ е на компаниите. Ова многу повеќе зависи од степенот на информираност на компаниите. Во таа насока, УАКС ја поздрМинис авува иницијативата на Министерството за економија за афирмација на ООП во нашата држава преку организирање „Нацио на лна нагр а д а з а

најдобри општествено р актики“ од го в о р н и п пр ак тики“ на претпријатијата. Доколку се работи и понаму на проекти кои ја подигаат свеста на компаниите за предностите д а се биде о пште с тв ен о одговорна компанија сметам дека постепено, но сигурно ваквото делување нема да биде само имиџ туку секојдневна практика за многу компании. Кои се другите форми на КОО, покрај спонзорствата и донациите? Односите со вработените, грижата за заштитата на животната средина односот со средина, локалната средина, со системот на добавувачи и потрошувачи, како и односот на компаниите

на пазарот генерално!? УАКС минатата година доби н а ггр р а д а з а о пште п ш те с тв е н о одговорни практики во областа Односи во вработените. Ние знаеме дека не е доволно само да се организира д о н а т о р с к а в е ч е р, т у к у дека секоја компанија мора постојано и подеднакво да вложува во неколку аспекти од своето работење: во своите п о т р о ш у в ач и, в о с в о и те вработени, во сите други компании кои се поврзани со нејзиното работење, во заедницата и секако во животната средина. УАКС посветува соодветно внимание во сите овие аспекти. Зошто е важно да се знаат принципите и појавните форми на

ООП? Компаниите, вклучително и малите и средите претпријатија с$ повеќе ќе бидат изложени на притисокот да применуваат и стандардизираат практики на општествена одговорност кои се далеку од козметички проекти сведени на еднократни донации во локалната средина! Д а се б и де о п ште с тв е н о одговорно претпријатие не значи само да се има голем буџет потрошен на гала-вечери или организирање настани поради маркетиншки цели. Општествено одговорни се оние компании кои подеднакво вложуваат во своите вработени,

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ

„Да се биде општествено одговорно претпријатие не значи само да се има голем буџет потрошен на гала-вечери или организирање настани поради маркетиншки цели. Општествено одговорни се оние компании кои подеднакво вложуваат во своите вработени, во заштита на природата и во заедницата. Според мене, не е важно само да се следат стандардите кои се наметнуваат, пред с$, од Европската унија и од домашното законодавство. Важно да се разбираат тие стандарди, нивното значење и импликации за сите засегнати страни“ во заш заштита на природата и во заедни заедницата. Според мене, не е важно важн само да се следат стандардите кои се наметнуваат, стандар пред с$, с$ од Европската унија и од дом домашното законодавство. Важно да се разбираат тие стандар стандарди, нивното значење и импликации за сите засегнати имплик страни и активно да се учествува во креи креирањето нови стандарди кои би го подобриле начинот на жи живе ењ е и раб отењ е. Е д н о кр атн ите до н а ц и и, секако, се дел од тоа, но тие секако не предизвикуваат пред долготраен ефект. Важно е постојано да се вложуваат напори за зачувување вложув на жив животната средина, да се интензивираат односите во потрошувачите за да се разберат нивните желби и потреби, без тоа да биде наметнато од законска рамка. Општествено

одговорна е онаа компанија која ги применува во своето работење и стандардите кои не се законска обврска, ако тие стандарди го унапредуваат функционирањето на самата компанија, пошироката заедница или животната средина. Колку често Универзитет Американ колеџ - Скопје организира донаторски акции и настани и за кои целни групи? У Универзитет Американ колеџ С Скопје од неговото формирање в 2006 година е целосно во п посветен на корпоративна о општествена одговорност во св своето секојдневно работење. С Секоја година организираме на настани за собирање средства и до донации за социјално загрозени ка категории во Македонија на ко им е потребна помош. кои Д настани се организираат Два т традиционално – едниот е д донаторска акција која ја о организираат студентите на У УАКС, другиот настан, кој в веќе втора година по ред го организираме, е Ден на с семејството, кој впрочем о в а а год и н а ја до б и и „ Н Наци о на лната нагр а д ата з најдобра општествено за од одговорна практика“ во областа О Односи со заедницата. Освен в вакви активности, УАКС има ф формирано и фондација чија гл главна премиса е сфаќањето д дека сите луѓе се збогатуваат со образование. Преку оваа ф фондација, УАКС им дава м можност на сите граѓани ко сакаат да се стекнат со кои к квалитетно образование по а мерикански и евр опски ст стандарди, да добијат еднакви м можн о с ти со то а што им н нудиме делумни и целосни с стипендии за студенти кои п покажуваат задоволителни р резултати. Важно е да сфатиме д дека општествена одговорност н значи само вложување во не за заедницата. Дали можете да ни кажете нешто повеќе за овие активности? Колку се студентите инволвирани во овие активности и какви се реакциите од заедницата? Двете акции се организирани од студенти на УАКС. Акциите кои ги организираме заедно со студентите на додипломски с т уд и и се која год и н а ги насочуваме за помагање на деца со посебни потреби или деца без родителска грижа. Во тек е донаторска акција за Дневниот центар за деца во Кисела Вода која ќе трае до 15 декември. Се собираат топла облека, обувки, школски прибор, играчки, книги и с$ што би можеле да искористат децата од овој дом и нивните

најдобра Денот на семејството ја доби Националната наградата зазаедниц ата со Односи областа во а практик на одговор вено општест родители кои немаат основни услови за домување. Воедно би ја искористила оваа пригода да ги повикам сите читатели на „Капитал“ да придонесат заеднички да им помогнеме на овие семејства. Студентите на УАКС се и континуирано инволвирани во активности кои ги вклучуваат оние социјални категории на кои им е потребна помош и внимание. Можете ли да ни кажете како дојдовте до идејата за настанот Ден на семејството и какви се резултатите од оваа кампања? Ден на семејството е акција која ја организира Алумни асоцијацијата на УАКС. Во Алумни асоцијацијата на УАКС членуваат и тековните студенти и сите поранешни студенти. Тие се веќе изградени и афирмирани граѓани кои сакаат да дадат свој придонес кон заедницата. Идејата за Ден на семејството беше нивна иницијатива за да се одбележи Меѓународниот ден на семејството. УАКС секако ја поддржа оваа идеја и помогна во нејзиното спроведување. Оваа акција е наменета за семејствата кои сакаат да се забавуваат во Луна паркот во Скопје. Посетителите на паркот имаа бесплатен влез, а децата секако беа најсреќни, бидејќи имаа можност да ги користат сите реквизити и

забавни активности во текот на целиот ден. На крајот, целта на ваквите акции е да направиме што повеќе луѓе среќни и да изнудиме што повеќе насмевки на лицата на децата. Реакциите се секако позитивни, а УАКС и Алумни асоцијацијата ќе продолжат да го оргнизираат овој настан и во иднина, бидејќи веруваме дека семејството е столб на секое среќно општество. Кои се следните активности на кои УАКС планира да се посвети во претстојниот период? УАКС секако ќе ја продолжи традицијата со Ден на семејството, како и акциите за помош на одредени социјални категории. Во иднина планираме активности за зголемување на енергетската ефикасност и имплементација на одредени мерки за штедење на електрична енергија со што паралелно ќе ги подобриме и условите за работа и учење и секако ќе ја заштитиме животната средина. УА КС ќе пр одолжи д а се заложува компаниите од нашиот деловен совет што повеќе да се вклучат во нашата визија дека „сите луѓе се збогатуваат со обра зование“ и д а ги инкорпорираат општествено одговорните практики во своето делување со цел заедно да изградиме подобро општество за сите.

59

62

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Елица Јорданова

Од самото основање на ПЗУ Ре-Mедика се стремиме директор на ПЗУ Ре-Медика да развиваме и да одржуваме одговорни бизнис-програми фокусирани кон корисниците на медицинските услуги, вработените, соработниците и пошироката заедница, почитувајќи ги сите општествени правила и етички прашања, спроведувајќи ја во целост легислативата и секогаш водејќи грижа за намалувањето на штетното влијание од нашето работење врз животната средина

Нашата определба е да водиме одговорен бизнис

Н

ашата определба за водење на одговорен бизнис стана секојдневна практика за нашите вработени. Со истата ќе продолжиме и ќе ја развиваме паралелно со развитокот на нашиот бизнис. Посебно не радува фактот дека корисниците на нашите услуги и пошироката заедница ги препознаваат нашите вредности, а тоа за нас претставува мотивација за продолжување на започнатите активности. Во исто време, иницираме нови соработки, поддршка на нови проекти од страна на невладини организации и други субјекти кои имаат пошироко општествено значење. Интерно работиме на воведување нови практики и зголемување на нашата оперативна ефикасност, што на крај се одразува на реномето на нашата болница како екстерни ефекти на нашето делување. Здравствениот бизнис во суштина, претставува сериозен и одговорен бизнис и мора да се работи во согласност со законската легислатива, меѓу другото и на полето на екологијата, а истото го бараме и од нашите партнери и доставувачи, коишто се дел од здравствениот бизнис. За таа цел, ние имплементираме највисоки стандарди и нормативи, за што во

моментов поседуваме и сертификат од акредитирана компанија. Фактот дека го исполнуваме бараниот стандард е доказ дека бизнисот има проактивна улога во општеството, со што посебно се гордееме.

ВРЕДНОСТИ НА ПЗУ РЕ-МЕДИКА

Уште еднаш ќе потенцирам дека пациентите се во прв план во нашето работење. Пациентот е во фокусот на нашето внимание, за него се грижат сите вработени, без разлика дали се вклучени директно или индиректно во контактите со него, секој од нас влијае на квалитеот на дадената медицинска услуга. Нашата определба е да го подобруваме нашето секојдневно работење, се со цел пациентите кои излегуваат од РЕ-МЕДИКА да бидат задоволни од добиената услуга. Активни сме во имплементирањето на новите законски регулативи околу Законот за здравје и безбедност, Законот за заштита на податоците на

клиентите, Законот за правата на пациентите, Законот за превенирање и спречување на интрахоспитални инфекции, Законот за управување со отпад и креираме иницијативи за општествена одговорна компанија. Себеси се гледаме како компанија којашто е општествено одговорна, работиме на планот на фер конкуренција, фер маркетинг.

ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА СТАНДАРДИТЕ

ПЗУ РЕ-МЕДИКА деловната 2012 година ќе ја заврши со два многу значајни проекти. Едниот од нив е добивањето сертификат за систем на управување на квалитетот во согласност со стандардот ISO 9001/2008, којшто е основа и база за надградување на преостанатите стандарди, односно ISO 14001/2004, чија имплементација е планирана за наредната година. За ова се определи менаџерскиот тим на РЕ-МЕДИКА и го преточи во своја ПОЛИТИКА ЗА КВАЛИТЕТ, која претставува рамка за нашето делување

ГРИЖА, ЕДУКАЦИЈА, НАГРАДУВАЊЕ НА ВРАБОТЕНИТЕ

Само од задоволен вработен може да се очекува квалитетно испорачана услуга. Грижата за вработените во ПЗУ РЕ-МЕДИКА е основа за постигнување добри резултати, а се темели на развивање на свеста кај вработените и љубов кон професијата која ја извршуваат. Вработените во ПЗУ РЕ-МЕДИКА го одржуваат своето знаење и вештини во текот на целиот свој работен век. Лекарот, како давател на услуги, треба да биде компететнтен во својата струка и затоа, секојдневно треба да го обновува своето знаење и вештини, да воспоставува и да одржува добри врски со пациентите и да негува добри колективни односи. Нивните намери треба да бидат искрени, чесни и да ја заслужат довербата на пациентите. На ова поле РЕ-МЕДИКА несебично учествува во финансирање при едукација и надградба на вработените

Корпоративна општествена одговорност

на граѓанскиот сектор, како и преку презентирање на едукативни текстови во медиумите, за подигнување на здравствената култура на пошироката заедница. Во таа насока РЕ-МЕДИКА има изработено и свој едукативен материјал, достапен до сите пациенти кои ги користат услугите на болницата. Свесни сме дека сите категории граѓани не се во финансиска можност да се определат за здравствените услуги на РЕ-МЕДИКА и за таа цел, најдовме решение преку соработка со банки да им овозможиме поволни услови за одложено плаќање, каде што РЕ-МЕДИКА е активно вклучена. РЕ-МЕДИКА во својата инвестициска стратегија високо го постави за цел своето проширување, односно доближување на своите услуги до пациенти преку отворање амбуланта за радиологија во Тетово, како и поликлиника во Струмица. Со тоа го реализиравме нашиот план, а секако, и во иднина ќе настојуваме да сме секогаш поблиску до сите граѓани на Република Македонија. На крај, сите наши напори и вложувања околу грижата за пациентите треба да бидат потврдени и одобрени од нивна страна. За таа цел, се спроведува секојдневно анкетирање преку кое се мери задоволството на пациентите. Само задоволниот пациент е потврда за успешното работење на болницата.

ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

коишто се редовно вработени или се млади специјализанти од Медицинскиот факултет при универзитетите од Скопје и во Штип и волонтираат во болницата. Креираме пријатна клима за работа преку заеднички дружење, happy hour и мотивираме натпреварувачки дух преку наградување и истакнување на поединците. Покрај екстерната едукација на секој поединец, во која партиципира РЕ-МЕДИКА, болницата организира и интерни едукации во континуитет за своите вработени. Една од позначајните е едукацијата

за комуникациски вештини, којашто редовно се спроведува за вработените. Сметам дека комуникациските вештини се основната алка во унапредувањето на меѓусебните односи и кон пациентите. Евалуацијата на персоналот е значајна алатка на менаџментот преку која ги мериме резултатите од нашите вложувања. Само евалуацијата на персоналот може да ни потврди дека го унапредуваме нашето работење, дека имаме меѓусебно добри комуникации и дека е постигната нашата цел. Просечната возраст на менаџерскиот тим

е 49,5 години, при што највозрасниот има 56, а најмладиот 32 години. Со застапеноста на различните старосни структури можеме да го чуеме мислењето и да ги видиме перцепциите на различни генерации.

ГРИЖА ЗА ПАЦИЕНТИТЕ

Секој пациент треба да биде заинтересиран за своето здравје, а ние сме должни да го охрабриме, да преземеме дејства за подигнување на свеста. Најчесто, тоа го правиме преку организирање и учествување на разни трибини, предавања и значајни настани, активности

Идејата да се почне со малку и да се спаси планетата не не напушта. Мотивацијата да се подобри енергетската ефикасност, покрај заштедата на обновливите ресурси и придонесот да се помогне во контролата на глобалните климатски промени, во ПЗУ РЕ-МЕДИКА се третира и како метод на редуцирање на трошокот. Тоа значи дека во болницата е препознаено значењето на организирани енергетски практики, издигнувајќи го управувањето со енергијата до рамки на корпоративна култура.

пораКа од враБотените

Да се зачува доброто здравје е должност

63

64

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

Кои се најдобрите светски практики?

Со над 8.700 учесници од 130 земји, Глобалниот договор е најголема доброволна иницијатива за општествена одговорност на претпријатијата во светот. Оваа иницијатива формирана во 2000 година ја поттикнува примената на општествено одговорни политики, а се темели на 10 принципи во областа на човековите права, труд, животна средина и борба против корупцијата

Корпоративна општествена одговорност најдобри светски практики за 2012 година Човекови права

Животна средина

Развој

CSR менаџмент

Adecco Group

Air France KLM

Composol

Carrefour

Banco Leon

BASF

Copeinca

The TMS Group

EDF Group

Bayer

Deutche Post DHL

Yuksel

Groupe SEB Interamerikan Medcom Mitsui Novo Nordisk Sakhalin Energy SK Telekom Teck Tristar

Bosch und Siemens Hausgerate Consolidated Contractors Company Deutche Telekom Essent Guangxi Beihai Penshibao MAN Metso MTN Vestas

верица Јорданова

О

verica.jordanova@kapital.mk

д годишникот за 2012 година на Глобалниот договор ви пренесуваме дел од активностите на неколку светски компании кои со своите проекти и активности придонесуваат

ново нордиск

N

ovoHealth е програма на компанијата Ново нордиск (Novo Nordisk), светски најголем производител на лекови за дијабетес, која ја спроведува на светско ниво за промовирање култура на работното место која го поддржува здравиот начин на живот. Она што го промовира Ново нордиск и го практикува преку своите вработени, кои практикуваат здрав начин на живот. Компанијата промовира ваков животен стил затоа што тоа е еден од начините да се спречи појавата на дијабетес од типот 2 и други болести предизвикани од начинот на живот. Светската здравствена организација и Универзитетот Харвард проценуваат дека во следните 20 години трошокот во светската економија од таканарешените НЦД болести (non-communicable diseases) или болести предизвикани од начинот на живот ќе изнесува 30 илјади милијарди долари!

Furnas

Финансиски пазари Arab African International Bank Bradesco Green Delta Insurance Royal Bank of Scotland Group

Работни стандарди Bosch Manpower Group

GDF Suez Nestle Netafim Rogers TUV Rheinland

не само за поголема ефикасност на својот бизнис, туку и за доброто на заедницата во која делуваат. Целта на овој годишник е да даде преглед на достигнувањата на оваа иницијатива. Преку деталниот преглед на најдобрите практики во сферата на општествената Намалувањето на животниот век, падот на продуктивноста и зголемените трошоци за лекување според оваа компанија, се најголемите предизвици со коишто се соочува човештвото. Компанијата е уверена дека борбата треба да започне и да се води локално, па затоа како еден од начините за борба со дијабетес, програмата за поздрав живот ја почнаа од самиот врв. Програмата започна во 2006 година во Данска, од 2008 година се прошири глобално и денес опфаќа 35 илјади вработени ширум светот. Денес Novo Health се базира на четири глобални стандарди кои им помагаат на вработените во применувањето животен стил кој превенира појава на дијабетес: - да се обезбеди здрава храна на работното место и

одговорност, се промовираат и споделуваат најдобрите практики и најважно од се - се дава гласност и визибилност на регионалните и глобалните актери кои се во сржта на оваа иницијатива. “На почетокот од втората деценија од постоењето на Глобалниот договор, се надевам

дека овој Годишник ќе биде инспирација да се доведе одговорниот бизнис до вистинското ниво“, вели Бан Ки мун, генералниот секретар на Организацијата на Обединетите нации, под чија капа е направена оваа глобална иницијатива.

да се поттикнува примената на истата; - да се обезбеди работен простор без пушење и да се потенцираат бенефитите од непушењето; - да се обезбеди пристап и да се поттикнуваат здравствени прегледи и соодветни стручни совети. Проценето е дека доколку

практиките на Ново нордиск ги применуваат и другите компании ширум светот, дури 40% од НЦД болестите можат да се спречат преку примена на здрави навики на работното место. За секој потрошен долар на превенција на компанијата ќе & се вратат четири долари!

Продолжува на страна 72

65

66

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ

С

топанска банка e компанија која континуирано ја развива, ja поттикнува и ja промовира важноста на корпоративната општествена одговорност, не само во заедницата, туку посебно и кај своите вработени. Банката се залага своите основни корпоративни вредности како што се стабилност, сигурност, тимска работа и грижа за клиентите да ги пренесе на своите партнери, соработници и на вработените, со цел индиректно да придонесе за развојот и за унапредувањето не само на економски план, туку и на поширок општествен план. Како најстара финансиска институција во републикава, Стопанска банка, која израснала и потекнала од локалната заедница, се стреми да биде и да остане партнер од доверба не само на своите клиенти, туку и на пошироката заедница. Како и досега, така и во иднина преку личен пример банката ќе биде инспиратор и мотиватор за севкупен општествен придонес. Во модерното опкружување, кое е во постојан подем и движење, каде што личните потреби и очекувања се менуваат и каде што клиентите знаат повеќе, бараат повеќе и прават повеќе, Стопанска банка настојува да отвори нови можности преку богатата понуда на финансиски производи и услуги кои соодветствуваат на овие промени, лесно достапни со помош на современи дистрибутивни канали. Со понудата на широка палета на иновативни производи и услуги целосно ориентирани кон потребите на клиентот, Стопанска банка се стреми да биде партнер од доверба за своите комитенти, поддржувајќи го нивниот раст и задоволувајќи ги нивните потреби на лесен и ефикасен начин, со цел да им овозможи остварување на сопствениот потенцијал и

Стопанска банка е партнер на своите коминтенти

Промоција на мобилната апликација на Банката

за iPhone и андроид паметни телефони 05.10.2012

Спонзорство на Струмички

Отворање на детско игралиште во Кичево 09.10.2012

максимални животни постигнувања од ден во ден. Преку новите технологии Стопанска банка ќе стане дел од секојдневното живеење и ќе ги пресели своите шалтери во домовите на населението и во канцелариите на претпријатијата. Ќе им се понуди на клиентите поголема слобода да изберат кога, каде и како ќе ги користат услугите на банката за разновидни денарски и девизни плаќања, трансфер на средства, проверка на состојба

Традиционални летни активности на

Стопанска банка за своите клиенти, Јули 2012

или месечни извештаи и сл. Стопанска банка а.д. Скопје со i-bank алтернативните канали ослободи ресурси за зголемување на продажбата, фокусот кон к лиентите и подобрување на севкупната услуга. Дополнително, доби пораст на бројот на трансакции, како и на бројот на клиенти. Клиентите на банката добија 24-часовен безбеден канал за комуникација со банката преку телефон, интернет-линија или банкомат. Преку тој канал

карневал 04-06.03.2012

можат мож жат да реализираат основни трансакции тра ансакции и да добијат информации поврзани со своите производи и услуги кои ги користат. Од неодамна банката ја промовираше и својата мобилна апликација, која е резултат на технолошкиот развој на мобилните телефони, кои се наше секојдневие и с$ повеќе претставуваат моќна алатка за модерниот човек. Отсега и банката е достапна на врв на прстите на вашиот мобилен телефон. Веруваме дека овој персонализиран однос на банката кон своите клиенти ќе биде интересен за сите корисници, а уште повеќе интерес очекуваме да предизвика и планираното воведување б езб едни mbanking плаќања, со што ќе се дополни i-bank портфолиото на алтернативни канали. Како и досега, сите наши иновации се фокусирани на крајниот корисник и на грижата за нашите клиенти, кои добиваат поголема слобода и канали за комуникација со банката, но и олеснето управување со своите финансии.

Донација на Клиниката за Пулмологија и Алергологија Скопје

68

ИНТЕРВЈУ

БЛАГОЈЧЕ ДИМЕСКИ

генерален извршен директор на Телесмарт Телеком доо

Нашата цел е да ги зачу традиционалните вредн Ш

то претставува корпоративната општествена одговорност за Телесмарт и на кој начин ја практикувате истата? Корпоративната општествена одговорност вклучува различни аспекти, како што се економските фактори, законските барања, етички нарачки и дискрециони барања. За нас КОО е континуираната посветеност преземена од страна на бизнис-организации со цел да се зајакнат нивните етички концепти и социјалната вклученост во општеството, придонес за економскиот развој, спонзорство во добротворни програми, како и подобрување на квалитетот на работната сила. Тоа го потврдуваме преку организација, спонзорства и донации за: Уредување на тревната површина околу зградата на административниот оддел на компанијата и

мрежниот оперативен центар, Телесмарт телеком презема грижа и придонесува кон здрава и чиста околина; Акции - чистење на Градскиот парк; Телесмарт телеком е генерален спонзор на џудо-клубот Миоки, извидничкиот одред Јадран, како и на други спортски и културни настани. Како дел во кој исто така доста инвестира се и алпинистичките активности; Активности поврзани со научно-образовната сфера со ангажирање на заедницата вклучена во високото образование; Хуманитарен велеслалом Маврово; Исто така, менаџментот на Телесмарт телеком често распределува финансиски средства наменети за дечињата од СОС детското

село;

Спонзорство на културни

настани (Блуз и соул фестивал 2012, Љубојно 2011).

КОО с$ повеќе се врзува и за мали компании, како и за дејности во кои порано не била толку силно изразена. Според вас, како се развива и се практикува корпоративната одговорност во телекомуникациската индустрија, генерално? Во оваа high-tech ера компаниите од овој бизнис се подложни на промените во овие фактори. Секоја фирма мора да биде целосно свесна и чувствителна на влијанието на овие фактори. Ефектот на овие фактори може да додаде вредност во корпоративниот имиџ на фирмата и финансиските перформанси. Нашата компанија работи со интегритет и во согласност

со релевантните национални закони и прописи, индустриските прописи, социјална и бизнис-етика. Ние направивме траен, ефективен и стандарден комуникациски механизам со цел да се подобри протокот на информации со цел да се зголеми транспарентноста на работењето на компанијата. Сметаме дека генерално, сите компании во оваа сфера на бизнисот ги практикуваат истите механизми. Поконкретно за тоа која е и што работи компанијата Телесмарт? Телесмарт телеком е компанија специјализирана во големопродажба на телекомуникациски услуги за телеком-оператори, ISP, кабловски, VoIP оператори и големи бизнис-корисници, што нуди напредни и сигурни телекомуникациски услуги и ИТ-решенија со акцент на високиот

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ

уваме ности

квалитет, флексибилноста, неограничениот капацитет и одличната цена. Основата на нашиот успех е нашата можност да ги пресретнеме потребите на клиентите. Ние сме доволно флексибилни за да се прилагодиме на нивните посебни желби и барања, притоа обезбедувајќи им посебно прилагодени послепродажни услуги адаптирани на нивните потреби. Како се одразува практикувањето општествено одговорни практики на работењето на компанијата? Дали кога работите на проекти во странство полесно добивате зделки поради вашето општествено одговорно делување или подобри услови...? Самата компанија дејствува на ова поле поради одговорноста која ја чувствува кон

своите вработени, заедницата во којашто живее и општеството. Општо е познато дека телекомуникациите заземаат еден огромен дел од бизнис-сферата. КОО се покажа како генератор на бенефиции за оние фирми кои го практикуваат и активно инвестираат во негово подобрување. Ваквите бенефиции, од маркетиншки аспект, вклучуваат позитивни потрошувачки брендпроценки, подобрување во сликата за компанијата и посветеност, препораки и многу други. Сепак, сметаме дека овој сегмент сам по себе не значи полесно добивање зделки. Ова е само начин на којшто ние работиме со цел да направиме работна околина која не е само бизнис ориентирана, туку во секој аспект од своето работење цели кон зачувување и на трајните вредности.

69

КОРПОРАТИВНА ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ ОПШТЕСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ НА БИЗНИС ЗАЕДНИЦАТА

Кнауф, партнер на децата со посебни потреби

Ф

ункционирање во едно организирано о општество носи одговорност да се придонесе за истото да прерасне во една стабилна заедница, во која сите единки ќе може да ги остварат своите потреби, желби и амбиции. Препознавањето на проблемите кои се нераскинлив аспект од животот на луѓето, о интервенирање во истите со цел да се создаде поубава и посреќна средина каде што владеат вистинските вредности, н$ прави општествено одговорни и наполно свесни дека со подобрување на условите градиме стабилна средина во која многу поедноставно сите можеме да го оствариме сопствениот потенцијал.

Поддршка и учество на проекти со хуман карактер

Состојба пред реновирање

Постојат различни начини како да се излезе во пресрет на оние кои се со некаква потреба. Многу компании, Состојба после реновирањето, со нови Кнауф преградни ѕидови а вклучително и нашата, се и останатите ѕидови санирани со гипсен глет малтер Кнауф МP75 стремат да се издигнат на ниво, да се добие поддршката свесни за проблемите со Кнауф придонесе во и довербата на граѓаните кои се соочуваат децата со подобрување на условите на во однос на квалитетот на пречки во развојот. Кнауф дечињата со пречки во развој услугите и производите кои активно учествуваше во два при ортопедската клиника ги нуди. Нашата искрена проекти со кои значително Мајчин дом во Скопје. визија претставува отворено се подобрија условите во препознавање на проблемите Проект - Мајчин дом кои овие дечиња ја добиваат и соочување со истите во Проектот за реновирање на својата физикална терапија рамките на нашите можности детскиот оддел за физикална неопходна за максимално и способности. Грижата терапија при ортопедската користење на своите за граѓаните претставува клиника Мајчин дом - Скопје, потенцијали за во иднина. фундамент на нашата е проект на НВО Дајте ни Пред две години Кнауф компанија, а со поддршката крилја - Скопје, организација активно учествуваше на на некои хумани проекти која се бори за правата на проектот инициран од НВО се надеваме дека ќе се лицата со посебни потреби ПОЗИТИВО за реновирање на етаблираме како суштествен и лица со ретки болести. На детскиот оддел за физикална ентитет во корпоративно нивна иницијатива се започна рехабилитација при Заводот општествената заедница. проектот кој подразбираше за рехабилитација - Скопје, Ваквото размислување реновирање на 130м2 донирајќи материјал и услуги е длабоко втемелено во простор, каде што повеќе од за комплетно реновирање нашиот принцип и концепт на 100 дечиња од најразлична на просторот. Оваа година работење. воз возраст од еден поширок р регион во државата ја Кнауф партнер на д добиваат својата редовна децата со посебни ттерапија. Проектот потреби п подразбираше комплетно Децата се наше богатство р реновирање на просторот и ние сакаме да н наменет за физикална помогнеме во создавањето ттерапија. Кнауф се јави еднакви шанси за сите к како еден од поголемите деца: с$ со цел тие д донатори во фаза безгрижно да пораснат к која подразбираше и себеси да се остварат и инсталација на нови во средината во која се ггипсени ѕидови и родиле. Наполно сме

ко комплетно реновирање на постоечките ѕидови со машински гипсен глет ма малтер. Одобрената и ре реализирана донација беше во форма на материјал и ко комплетна инсталација на ис истиот. Земајќи предвид дека ги гипсот е еден од најздравите гр градежни материјали со св своите карактеристики ќе пр придонесе во креирање зд здрава и лесно одржлива ср средина каде што ќе се из извршува детската физикална те терапија. Кнауф несебично го поддржа проектот ставајки ги на располагање сите свои ре ресурси во однос на техничка по поддршка, консултации во однос на изведбата, како и обезбедување висококвалификувана работна сила за изведба на преградните ѕидови со соодветна техничка спецификација која одговара на објекти од ваков тип. Координатор на проектот Мајчин дом, Лазаревска Маја, ги потенцираше придобивките од ваквиот проект, каде што со изведените градежни промени и подобрувањето на основните услови се олеснува и така трнливиот пат на семејствата кои имаат деца со физички хендикеп, бидејќи ваквите деца се многу често и со нарушен имунитет, па обновената и чиста средина ги заштитува децата, ексклузивно важен сегмент од нивната рехабилитација. Г-ѓа Лазаревска дополни дека во рамките на едукативниот сегмент на проектот, исто така во соработка со Кнауф, е планирана изработка на интерактивен ѕид за вежбање на груба и фина моторика, кој ќе биде претставен на промотивниот настан, по повод завршувањето на проектот за реновирање, на почетокот на 2013 година. Специјалните дизајни беа создадени на неколку едукативни работилници со студенти по архитектура и дизајн, а Кнауф повторно ја поддржа ваквата креативна иницијатива на младите, преку реализација на специфичните дизајни преку примена на нивните системи за сува градба, поттикнувајки ги младите преку реализација на нивните замисли да ја негуваат хуманата мисла и активно да придонесуваат во рамките на своите можности.

71

72

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ Продолжува од страна 65

Ер Франс

С

$ поголемата употреба на фосилни горива е закана за климатскиот баланс на Земјата. Иако свесноста за овој проблем е на високо ниво, нивната употреба во индустријата, транспортот и во домаќинствата е неизбежна. Соочена со предизвикот од намалување на емисијата

Нестле

К

ако една од најголемите компании за производство на храна и пијалаци во светот, Нестле (Nestle) во голема мера зависи од непречен и континуиран пристап до чиста вода. Практички, долгорочниот успех на компанијата зависи од ефективниот менаџмент на водните ресурси кои ги опслужуваат секојдневните бизнис-операции на компанијата. Пристапот на Нестле, наречен Nestlé’s Creating Shared Value, ги опфаќа областите во коишто се водат компаниските главни бизнис-активности – вода, исхрана и рурален развој. Менаџментот верува дека бизнисот долгорочно може да биде успешен не само ако создава вредност за директно заинтересираните страни, туку и за целото општеството. Глобалните активности на Нестле главно се во областа на водата, поради што одржуваат постојан дијалог со сите засегнати страни, од фармерите до креаторите на политики и закони. Компанијата е посветен лидер

на јаглерод диоксид, авиокомпанијата Ер Франс (Аir France - KLM) во изминатите неколку години работи со различни институции како AEA, IATA и ICAO за да ја мобилизира авионската индустрија за овие важни прашања, учествува во програми за истражување во аеронаутиката и во развојот на решенија за употреба на алтернативни горива. За да го намали своето

во креирање и поттикнување јавни дебати за пристап до чиста вода преку активно вклучување во работната група за вода во рамките на Светскиот економски Форум. Оваа група е влијателна јавноприватна мрежа која бара нови решенија за недостигот од вода и истражува начини за можни решенија. Внатре во компанијата, со цел да го подобри својот производен процес, е воспоставен посебен систем за менаџирање со водата и е имплементирана програма за заштеда на вода. Како резултат на овие активности, во периодот од 2001 до 2011 година Нестле ја намали загубата на вода за 28%, во исто време кога производството порасна за 73%! Добриот квалитет на водата во областите каде што се наоѓаат плантажите на Нестле, исто така, има големо позитивно влијание на производството, но и на општеството и на животната околина, затоа што целата отпадна вода се прочистува и се враќа чиста во околината. Таму каде што нема прочистителни станици Нестле инвестира во нив и

штетно влијание врз загадувањето, оваа авиокомпанија веќе имплементираше неколку мерки: ја модернизираше својата авионска флота и таа сега емитува најмалку јаглерод диоксид во цела Европа и воведе нови пилотски процедури со редуцирање на тежината on board. Овие активности доведоа до многу задоволителни резултати. За четири години Ер Франс ја намали потрошувачката на гориво за 4%, а емисијата на СО2 за 27% споредено со 2005 година. За идно намалување на оваа емисија се смета дека употребата на биогорива е ветувачко решение. За компанијата развојот на одржлива алтернатива за фосилните горива која ќе ја намали емисијата на штетни гасови е врвен приоритет. Во јуни минатата година KLM го изведе својот прв лет со биогориво меѓу Париз и Амстердам, а од септември до февруари уште 200 други комерцијални летови. Во октомври беше изведен и најефикасниот лет од

веќе има 292 ширум светот. Со оглед на тоа што 70% од употребата на чиста вода во светот е во земјоделството, Нестле сака да им помогнеме на земјоделците вклучени во синџирот од доставувачи уште поефикасно да располагаат со водата. Во тој систем на Нестле глобално се вклучени 25 милиони луѓе. Околу 1.000 агроекономисти и експерти за вода работат за компанијата, со цел да обезбедат тренинг и стручна поддршка на 300.000 фармери за што подобро да ја користат водата, да имаат што помали загуби во вода и да не ја загадуваат животната

Тулуз до Париз, кој ја намали емисијата на СО2 дури за 50% во споредба со конвенционалниот лет. Некои од мерките за идно намалување на загадувањето веќе се применети, но во компанијата потенцираат дека за воведување други мерки неопходно е да се променат и меѓународните регулативи. Во 2011 година Европската комисија, Ербас, индустриите за производство на биогориво, како и Ер Франс стартуваа програма за производство на два милиони тони биогориво за потребите на авијацијата до 2020 година. Сите субјекти се обврзаа дека ќе произведуваат, ќе дистрибуираат, ќе складираат и ќе користат биогориво од сертифицирано производство. Освен тоа, Ер Франс поддржува иновативни проекти за производство на биогориво од шумски отпад, а помага и во индустријализацијата на ова производство.

средина. Нестле има 12 активни проекти за менаџмент со вода во земјоделството ширум светот. Преку еден таков проект поврзан со одгледување кафе во Кина се заштеди 80% вода, која се користи во процесот на производство и миење на кафето. Крајната цел на овие, но и на уште многу проекти кои Нестле ги спроведува се што поефикасно користење и управување со водата, затоа што неа с$ помалку ќе ја има во иднина!

Продолжува на страна 75

Корпоративна општествена одговорност Продолжува од страна 72

Кралска банка на шкотска

К

ралската банка на Шкотска (Royal Bank of Scotland - RBS) е една од најактивните членки на Глобалниот договор на Обединетите нации, која ги промовира десетте принципи на овој договор во британската индустрија и пошироко. Оваа банка е уверена дека ресурсите кои им се на располагање на компаниите може да бидат искористени за креирање одржлив развој и на локално и на глобално ниво. Тоа на дело го покажуваат и практицираат преку преку бројни програми фокусирани на едукација, менторство и поттикнување на претприемништвото меѓу младите во Обединетото Кралство.

MoneySense for Schools е финансиската едукативна програма која во изминатите 18 години стана најголема финансиска едукативна програма во британските средни училишта од овој тип. Едно истражување од 2007 година покажа дека 90% од возрасните никогаш не

титан

К

орпоративната општествена одговорност е долгорочна определба на Групацијата ТИТАН кон одредени вредности и принципи кои водат кон постојано подобрување во трите клучни области – економската, социјалната и животната средина. КОО, како дел од деловната филозофија на оваа компанија, е инкорпорирана во бројните иницијативи и проекти што ги реализира во рамки на Иницијативата за одржливост на цементи и во рамки на Глобалниот договор на ОН каде Групацијата ТИТАН е активна од 2002 година. Вреднувањето на непрофитните активности, развивањето одговорни и одржливи синџири на набавка и унапредувањето на довербата и транспарентноста меѓу компанијата и засегнатите страни се главните области преку кои ТИТАН придонесува во Европската агенда за КОО. Тоа што е од исклучително значење е што од страна на ТИТАН за прв пат беа споделени добри практики

добиле информации во училиште како да управуваат со парите, а 66% од нив мислат дека ако имале соодветна едукација, тоа ќе им помогнело подобро да се справат со финансиските предизвици во модерниот живот. Овој проект на Кралската банка на Шкотска сега опфаќа околу 70% од средните училишта во Обединетото Кралство и околу 2,5 милиони ученици. Лансирана во 2007 година, оваа програма беше независно евалуирана. Анкетата пополнета од страна на 40.000 учесници (12 до 19 години) покажа дека тие по обуката повеќе ги разбираат парите, си прават сопствен буџет и штедат повеќе. Тоа покажува дека има напредок кон остварување на крајната цел – да креира генерација потрошувачи кои имаат алатки и знаење да ги менаџират своите лични финансии. „Користејќи ги знаењата на вработените, ние сме целосно оспособени да ги дадеме овие витални лекции на младите, целосно ставајќи ги во функција нашите знаења, искуство, фондови и кадри“, велат од банката. Во партнерство со огранизацијата The Prince’s од чувствителната област на човековите права со други компании и засегнати страни од 7 различни земји од Југоисточна Европа. Добрите практики се исто така фокусирани на неколку други теми како климатските промени и одржување на биодиверзитетот, безбедноста и здравјето, вклучување на засегнатите страни во процесот на изнаоѓање на взаемни прифатливи решенија и се клучните приоритети за Групацијата ТИТАН и сите напори се насочени токму кон нив. Од конкретни проекти, ТИТАН во 2012 година отпочна соработка со организацијата Млади Инженери кои студираат политехнички науки со цел да се разберат предизвиците да се обезбеди сигурно работно место и да се поттикнат младите инженери да развиваат култура на безбедност.

Како и колку општествената одговорност влијае врз вашиот избор на деловни партнери?

Директорката за КОО во Групацијата ТИТАН, Мариа Алексиу вели дека КОО влијае и на постојните и на изборот на нови партнери и проекти.

Trust, банката им помага и на илјадници млади претприемачи да обезбедат финансии за нивните старт ап бизниси. Особено работи со млади невработени лица, лица без квалификации и со оние кои живееле од државна помош, со цел овие лица да се интегрираат во општеството и сами да заработуваат за живот. Основниот мотив е фактот што сиромаштијата меѓу младите е растечки проблем во Британија, со оглед на фактот што еден милион млади луѓе се неедуцирани. Истражувањето покажа дека бизнис-едукацијата во училиштата ја зголемува веројатноста студентите да започнат сопствен бизнис и истиот да биде

успешен. Преку Find Invest Grow поддржуваaт и промовираaт студентско претприемништво, а исто така, спонзорираат два студентски натпревари за претприемништво. Натпреварите, кои на крај завршуваат со реално финансирање конкретни бизнис-проекти, демонстрираат дека RBS оди надвор од границите на банкарството со цел да ги опреми младите со алатки потребни за водење лични финансии и сопствен бизнис. „Веруваме дека генерацијата која добро ги менаџира сопствените финансии и води профитабилен бизнис ќе придонесе за иден развој на британската економија“, велат од банката.

Кога се бира нов партнер, покрај другите критериуми, во процесот на одлучување подеднакво предвид се земаат социјалните, безбедносните и еколошките стандарди. ТИТАН во Македонија е вклучена со долгорочен акциски план за корпоративна општествена одговорност, кој вклучува бројни активности. Еден таков проект е јавноприватното партнерство за подобрување на состојбата во училиштата, кој успешно се спроведува веќе три години. Исто така, Цементарница УСЈЕ е првата компанија во Групацијата ТИТАН која известува за својата општествена одговорност како на национално ниво, така и кон Глобалниот Договор на ОН, што потоа

почнаа да го применуваат и другите членки на Групацијата. Оваа година, Цементарница УСЈЕ отиде и чекор понапред со дефинирање на своите идни цели во согласност со приоритетите на Групацијата ТИТАН и очекувањата на сите заинтересирани страни. “И покрај се, има уште многу работи кои треба да се направат. КОО дефинитивно не е лесниот пат. Напротив, тоа е тешкиот и комплициран начин да се дојде до деловен успех истовремено придонесувајќи за општествениот развој на одржлив начин. Веруваме дека има многу можности за создавање заеднички вредности дефинирани како “одржлив развој“, вели Алексиу.

75

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP

...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

ОБУКА

МЕЃУНАРОДНО ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ И ДАНОКОТ НА ЗАДРШКА 13 декември 2012

Данокот на задршка е регулиран во Законот за данок на добивка, а се однесува на меѓународни трансакции кои се се почести со зголемената глобализација и меѓуграничната размена. Како да препознаеме кога и дали треба да пресметаме или нам да ни пресметаат данок на задршка? Како да избегнеме ситуација да не бидеме двојно оданочени? Со цел да не се наметнува ист или истовиден данок на ист даночен обврзник за еден ист временски период и на иста даночна основа, земјите би требало да бидат прецизни и јасни во своите законски решенија за тоа што ќе биде предмет на оданочување кај нив.

КАКО ДА ГО НАДМИНЕМЕ ОВОЈ ПРОБЛЕМ? КАДЕ ДА ПОБАРАМЕ ОДГОВОР M РЕШЕНИЕ ВО УСЛОВИ КОГА ИМАМЕ ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ НА НАШИТЕ ДЕЛОВНИ АКТИВНОСТИ .... ЕДНОДНЕВНАТА ОБУКА ЌЕ БИДЕ КОРИСНА ЗА ДОБИВАЊЕ:

НАМЕНЕТА Е ЗА:

основни насоки и инструкции кои чекори да ги превземеме кога сме соочени со двојното оданочување кои постапки од нас ги очекува УЈП како да ги разбереме Договорите за избегнување на двојното оданочување како да го оствариме правото на даночните намалувања / изземања согласно Договорите за избегнување на двојното оданочување Преку практични примери и пополнети обрасци ќе се обидеме да ја доближиме оваа проблематика до секојдневното работење на деловниот субјект.

Финансиски менаџери Сметководители Даночни администратори / работници Сопственици на компании Претприемачи

ПРЕДАВАЧ:

М-р Катерина Бошевска

финансиски директор на EOS Matrix Македонија и финансиски консултант за Источна Европа. Ангажирана е како надворешен соработник и тренер-обучувач за теми од областа на финансиски менаџмент од реномирани тренинг агенции-консултантски куќи.

Сите заинтересирани за учество на оваа обука можат да се пријават најдоцна до 10 Декември 2012 година. Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011

лица за контакт: Гордана Михајловска, Бобан Ѓорѓиевски е-маил: akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

специјален прилог

Како вашиот производ да стане

LoveBrand

13

ДЕКЕМВРИ 2012

Во ова издание на специјалниот прилог “Брендови” ќе дознаете: С$ за разликата помеѓу брендови и стокови марки, таканаречени private labels!. Зошто многу македонски компании се решават да произведуваат за туѓи брендови наместо да инвестираат во сопствен? Која е разликатa во цена кога се произведува стокова марка во однос на бренд? Зошто визуелниот изглед на брендовите е клучен за да се освојат емоциите и довербата на потрошувачите? Кои се клучните совети кон кои треба да се држите кога го дефинирате и креирате изгледот, логото, изборот на бои за вашиот нов бренд? Ви нудиме корисни совети како најефикасно да ги искористите новите технологии во градење позитивен имиџ за вашиот бренд. Нови трендови кои треба да се искористат и замките кои треба да ги избегнете. Слабите брендови не можат да се ревитализираат само со помош на социјалните мрежи и интернетот! повеќе информации во врска со прилогот и за комерцијално претставување во истиот обратете се на е-mail: sanja.savovska@kapital.mk или на телефонскиот број: 02 3298 110 локал 104

ЛИЦА ЗА КОНТАКТ: ГОРДАНА МИХАЈЛОВСКА САЊА САВОВСКА