Menager-11

36

Pretpriema~ &...

CLOUD COMPUTING

„OBLAKOT” PO^NA DA IM ZA[TEDUVA NA FIRMITE

36

Pretpriema~ &...

CLOUD COMPUTING

„OBLAKOT” PO^NA DA IM ZA[TEDUVA NA FIRMITE

BROJ 640

01/02/2012

MENAXER

www.kapital.mk

Popoleka i srame`livo, no makedonskite kompanii po~naa da gi koristat „kompjuterskite re{enija vo oblaci” ili cloud computing kako {to e angliskiot naziv na seto toa {to podrazbira ponuda na informati~ki uslugi smesteni nekade vo beskone~niot prostor na Internetot. „Kapital” naveduva primeri za toa kako da rabotite poefikasno, a da za{tedite na skapi serveri, linkovi, tro{oci za odr`uvawe, licenciran softver...

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

i `ivee{ vo oblaci”, obi~no mu velime na nekoj {to leta so umot, no dali naskoro } e po~neme da pra{uvame „Ti raboti{ li vo oblaci?”. Ova vtorovo nema da bide voop{to povrzano so nekakvo zabeguvawe od realnosta, tuku so eden na~in na primena na internet-tehnologijata, koj{to vo golema mera go pravi raboteweto na kompaniite poevtino i poproduktivno.

Na pra{aweto {to zna~i cloud computing, odnosno „programski re{enija vo oblaci”, ima pove}e odgovori, a koj e vistinskiot zavisi od kontekstot i od toj {to pra{uva. Eden od odgovorite bi mo`el da bide – toa e `argonizam {to me|u sebe go koristat profesionalnite informati~ari, a se odnesuva na nazivot na noviot deloven model, no i novata tehnolo{ka platforma za smestuvawe, pokrenuvawe i koristewe na informati~kata programska poddr{ka. „Oblak” e termin {to se koristi vo opisot na Internet koga se veli „tie programski re{enija (ili aplikacii) se nao|aat ’vo oblakot na Internetot‘“. [to e cloud computing za obi~nite korisnici? Koga se raboti za „obi~ni” korisnici odgovorot e: toa e nov i poevtin na~in na koristewe na programski re{enija {to }e se iznajmuvaat spored potrebite. Toa e deloven model {to ovozmo`uva pove}e od obi~no koristewe na elektronskata po{ta ili prebaruva~i kako Gugl ili Bing. „Kapital” pred nekolku meseci pi{uva{e za toa deka Makedonski Telekom, Sivus i u{te nekoi pogolemi kompanii, kako i pogolem broj pomali firmi od sektorot informati~ka i komunikaciska tehnologija (IKT), ve}e nudat ili doprva razvivaat sopstveni re{enija {to na svoite klienti, kompanii i institucii od najrazli~ni sektori im gi nudat pogodnostite na „oblakot”. Na{ite sogovornici, eksperti od IKT sektorot, toga{ ni rekoa deka realno malku se zboruva za upotrebata na „oblakot” vo makedonskiot biznis-sektor, mo`ebi poradi stravot od nepoznatoto i bezbednosta na podatocite na kompanijata, koi se nao|aat nekade daleku na nekoj koj

T

znae kakov server?! Iako detalite za toa kako vo su{tina raboti „oblakot” im se retko poznati na krajnite korisnici, tie voop{to nemaat nikakva potreba od kakva bilo ekspertiza ili kontrola nad infrastrukturata koja e vo samiot „oblak”.

KAKO SINHRONIZIRANO DA RABOTITE POVE]E LU\E NA EDEN PROEKT Srame`livo, no sepak doma{nite kompanii ve}e po~naa da gi koristat ovie pogodnosti, a denes }e spomeneme nekolku prakti~ni primeri.

KA grup e mala konsultantska kompanija od Skopje, koja ima trojca vraboteni vo monmentov, no za proektite vo koi{to u~estvuvaat koristat i pove}e sorabotnici od Makedonija i regionot. „Pred godina i polovina ima{e situacija da rabotam so trojca lu|e na ist proekt, a tie bea nadvor od zemjava. Razmenivme pove}e od 300 mejlovi vkupno, so tabeli, grafici, izve{tai... ednostavno, popoleka po~nuva{ da se gubi{ vo seta taa koli~ina na podatoci {to postojano se menuva. Se raspra{av malku kako mo`am da go organiziram seto toa na malku povisoko informati~ko nivo, i doznav deka mo`am da si napravam server so razli~ni nivoa na pristap, kade {to jas i sorabotnicite }e imame pristap od dale~ina, preku Internet, se razbira, pri {to serverot kako oprema ~ini najmalku 1.500 evra, sose licenciraniot softver okolu 2.000 evra. Na toa se nadovrzuvaat i tro{ocite od okolu 60 evra mese~no za tekovno odr`uvawe na toj server, a plus se napla}aat intervenciite ako se slu~i negovo pa|awe, hakerski upad i sl. Da ne zboruvame {to serviserite ne se dostapni vo koe bilo vreme, {to isto taka vlijae vrz produktivnosta i efikasnosta na va{ata rabota”, objasnuva Vasko Karangeleski, osnova~ i direktor na KA grup.

Namesto da ja napravi taa ne ba{ evtina investicija, toj re{il da vleze vo „oblakot” i da koristi virtuelen mejl server na platformata Google Apps, {to ~ini okolu 80 evra godi{no, za prostor od okolu 115 gigabajti, {to za mikrofirma kako KA grup e sosema dovolno. „Vo platformata na Gugl ima ap-

PRIMERI ZA MO@NO KORISTEWE NA CLOUD COMPUTING PRIMER 1: PRODA@BA NA VLEZNICI ZA KONCERT Pred okolu dve godini nastana problem vo vrska so onlajnproda`bata na vleznici za koncertot na U2 vo Zagreb, koga nadle`nite izjavija deka „ne o~ekuvale tolku golem broj korisnici vo isto vreme” i deka „ne im se ispla}a da investiraat vo infrastuktura koja{to i taka }e bide maksimalno koristena samo nekolku denovi vo godinata”. Toa e idealno scenario za cloud computing – negovata infrastruktura (platforma) }e gi obezbedi potrebnite resursi duri i vo momentite na pregolemo optovaruvawe, a koga toa ne e takvo, }e se koristat minimalni resursi so minimalni tro{oci – i ne e potrebno da se nabavuva nikakva posebna oprema.

PRIMER2: BIZNIS-APLIKACIJA ZA NOVA FIRMA Zamislete da otvorite nova kompanija: ste sobrale pari da pokrenete svoj deloven potfat, s$ u{te ne znaete kolku klienti }e imate, a mora da se povrzete so finansikite ustanovi kako {to se banka, dano~na uprava itn.

Namesto da vlo`ite pari vo sopstven informati~ki opslu`itel, da kupite neprekinato napojuvawe, edinica za arhivirawe, licenci za operativen sistem i bazi na podatoci, kako i da pla} ate mese~no za odr`uvawe na informati~kata infrastruktura i aplikaciite – ednostavno na Internet }e pronajdete onlajn-servis koj{to nudi postojano dostapen sistem {to }e vi ovozmo`i da vnesete podatoci za svoite klienti i za site delovni transakcii i }e vi bide dostapen vam i na va{ite delovni partneri, od sekoe mesto {to ima pristap do Internet.

Namesto vedna{ na po~etokot da vlo`ite mnogu pari, toj servis }e vi ovozmo`i pla}awe na mal po~eten nadomest so mo`nost za zakup na pogolemi resursi (pogolem prostor za podatoci ili pogolem broj korisnici kako {to }e raste kompanijata), pa soglasno so toa }e pla}ate i ne{to pogolem nadomest.

37

38 MENAXER likacii za proekten menaxment, {to ni ovozmo`uva da rabotime timski, da spodeluvame dokumenti, rokovnici, kalendari na nastani, izve{tai, zada~i, kako me|u kolegite vo kancelarijata, taka i so sorabotnicite od stranstvo.

Isto taka, koristime i besplatni platformi, kako Dropbox i Sugarsync. Ovaa prvata, na primer, ovozmo`uva da spodeluva{ folder so nekoj drug, povrzano preku mejl, a folderot go ima{ i onlajn, i na kompjuter, i avtomatski ti se sinhronizira so folderot kaj tebe.

Konkretno, jas dodavam nekoj dokument vo folderot, kolegata mo`e da go menuva, treto lice nekade vo stranstvo raboti na istiot dokument i na krajot site ja imame poslednata verzija na svoite kompjuteri, vedna{ {tom se priklu~ime na Internet, bez da pravime aploud”, veli Karangeleski.

PREDNOSTI NA CLOUD COMPUTING ZA OBI^NITE KORISNICI: Poniska cena na programskata poddr{ka: uslugata se pla}a tolku kolku {to se koristi (tro{i);

1.

2.

3.

ZBOGUM NA SKAPITE „MA[INI” - VA[IOT SERVER SEGA E VO „SAJBER PROSTOROT” Fleksibilnosta e osnovnata pridobivka na cloud computing. So pristap do kompjuterski resursi „od oblakot” kompaniite dobivaat procesira~ka mo} (hardver) ili odredena softverska alatka, tolku (koli~ina ili vremenski period) kolku {to niv im e potrebno za izvr{uvawe na sekojdnevnite najrazli~ni avtomatizirani aktivnosti.

Kompaniite }e nemaat potreba da nabavuvaat skapi procesira~ki uredi (serveri) ili softver so slo`eni i skapi licencni programi. „Oblakot” }e ovozmo`i nivno iznajmuvawe vo zavisnost od poedini~nite potrebi.

Denes za kompaniite golem tro{ok pretstavuva da imaat sopstven IT-sekor so site pobaruvawa vklu~eni vo nego, pa zatoa benefit za kompaniite pretstavuva toa {to vo „oblakot” realno tro{ocite se pomali.

U{te eden primer na prakti~no koristewe na prednstite na cloud computing ima tokmu vo kompanijata {to go izdava magazinot {to vo

KOI SE NEOSTATOCITE NA CLOUD COMPUTING ZA OBI^NITE KORISNICI? „Oblakot” e relativno nov biznis-model pa sodr`i i nekoi nedostatoci (eti~ki, delovni i tehni~ki):

Na korisnikot sekoga{ mu e dostapna najnovata verzija na programskata poddr{ka;

1.

Programskata poddr{ka i podatocite se dostapni od sekoja lokacija kade {to korisnikot ima pristap kon Internet;

2.

Problem na dostapnosta – ne e vozmo`no da se koristi uslugata dokolku internet-vrskata e slaba ili e vo prekin;

Problem na sigurnosta: a) Doverba deka davatelot na uslugata nema da gi ukrade, prodade ili Pomali tro{oci za odr`uvawe zloupotrebi: i nadogradba na programskata na{ite podatoci, dokumenti, bazi na poddr{ka; podatoci; podatocite za na{eto odnesuvawe i Nema tro{oci direktno povkoristewe na aplikaciite; rzani so kupuvaweto hardver (oprema), licenci za poslu`itelskite mo`nosta za „prislu{uvawe” na kooperativni sistemi, bazi na podamunikaciite me|u nas kako korisnici toci, serveri za elektronska po{ta, i na{ite klientski uredi i kompjutnivna instalacija i konfiguracija, erski centri; kako i podocne`no odr`uvawe; Problemot na zavisnosta od eden Vo uslugata e vklu~ena profedavatel na programska poddr{ka, sionalna antivirusna za{tita, t.e. usluga (poradi nedostig od stana kaj pretplatata e vklu~eno i arhi- dardi za zapisot na podatocite i nivvirawe (ang. backup) na podatocite. nata razmena me|u razli~ni platformi).

4.

5.

6.

momentov go ~itate, Kapital Media Group (KMG). Na{iot tehni~ki direktor, Nikolaj Toma{evski, objasnuva deka KMG koristi virtuelen veb server na Makedonski Telekom, koj{to vo mre`ata na „oblakot” ima pove}e serverski kompjuteri vo rabotna okolina koja{to ovozmo`uva odr`uvawe na internetstranici i internet-portali. „Nie imame kompaniski internetportal, koj{to vo princip e medium {to bara pove}e resursi, memorija i sl., vo sporedba so obi~nata internetstranica. Nie preku virtuelniot veb server na Makedonski Telekom go

3.

hostirame (odr`uvame) svojot portal i so toa za{teduvame investicija vo informati~ka oprema, odnosno skap fizi~ki server, skapi linkovi i ostanatata tehnologija. Istovremeno ne se gri`ime za mese~noto servisirawe i za sigurnosta, opasnosta od hakirawe, itn., zatoa {to seto toa e obezbedeno od provajderot na ovaa usluga”, objasnuva Toma{evski.

Na ovoj na~in, Kapital Media Group za{tedila nekolku iljadi evra inicijalen tro{ok za serverot, kako i mese~nite tro{oci za servisirawe od najmalku stotina evra.

BROJ 640

01/02/2012

^OVE^KI RESURSI

www.kapital.mk

Kako da gi so~uvate dobrite i efektivni vraboteni i vo kriza?

TEREZA SERAFIMOVA ekspert za ~ove~ki resursi www.aag.com.mk/hogan

Da se so~uvaat dobrite i efektivni vraboteni e klu~no vo uslovi na ekonomska recesija.

Vo praktika, toa zna~i voveduvawe, t.e. podobruvawe na vnatre{niot proces za upravuvawe so u~inokot na vrabotenite kako klu~en instrument za motivirawe i zadr`uvawe na lu|eto

ledej}i gi globalnite ekonomski slu~uvawa, nesre}en e i neminoven faktot deka ne mo`eme da o~ekuvame podobra godina od prethodnata. Naprotiv.

No, {tom e toa taka, nu`no e da se soo~ime so faktot i vo organizaciite da podgotvime strategija za spravuvawe so ovaa realnost. I toa da go storime {to e mo`no poskoro i podobro.

Da se so~uvaat dobrite i efektivni vraboteni e klu~no vo uslovi na ekonomska recesija.

Vo praktika, toa zna~i voveduvawe, t.e. podobruvawe na vnatre{niot proces za upravuvawe so u~inokot na vrabotenite kako klu~en instrument za motivirawe i zadr`uvawe na lu|eto. Mereweto na srabotenoto zna~i: mo`nost da se izdvojat izvonrednite od potstandardnite rezultati na poedincite i dava visok stepen na uvid, kako na vrabotenite, taka i na organizaciite. Organizacijata }e bide na vistinski pat dokolku postavi dobri merila povrzani tokmu so promenite. Ovoj proces, dopolnet so mapirawe na talentite i ume{no mentorstvo, e preporaka za izbor na alatki vo te{ki vremiwa. Pritoa, vklu~uvaweto na vrabotenite vo planiraweto, so poseben akcent na liniskite rakovoditeli, e od posebna va`nost. Toa ne samo {to }e go zgolemi nivniot i vkupniot optimizam i doverba, tuku }e ovozmo`i nadminuvawe na komunikaciskiot jaz vo site fazi na promenite. Razvojnite programi za poedincite i timovite koi gi vrednuvaat kreativnosta za re{avawe problemi, sorabotkata, brzinata i fleksibilnosta, sposobnosta za li~en razvoj se del i ishod od upravuvaweto so u~inokot.

Vo uslovi na recesija, merki kako prestrukturirawe, pa i namaluvawe na brojot na vraboteni stanuva neminovnost.

Takvite treba da se sprovedat sistematski, so posebna vnimatelnost da ne se namali moralot na vrabotenite pove}e od potrebnoto. Zatoa {to nasproti fokusiraweto na vrabotenite

S

koi mora da zaminat, ~esto se slu~uva da se previdi neophodnosta od posvetuvawe nu`no vnimanie na procesot na tranzicija kaj tie {to ostanuvaat, a imaat pesimizam i dopolnitelno treba da se spravat so zgolemeniot obem na rabotni aktivnosti, potraga po novi pazari i sl.

STRAVOT GO NAMALUVA U^INOKOT Predviduvaweto neizvesna i pesimisti~na idnina negativno vlijae na grupniot moral i nosi strav, pa i panika kaj vrabotenite. Stravot e vrzan za: nedostigot od resursi za dnevno rabotewe, namaluvawe na platite i beneficiite, gubewe na rabotnoto mesto. Stravot e neproduktiven sekade, pa i na rabotnite mesta. Toj e tivok ubiec na u~inokot. U{te pove}e, toj se {iri i mo`e da gi opfati vrabotenite na koi se potpira organizacijata, a samite nemaat pri~ina za strav. Toa dopolnitelno vlijae na rezultatite, a lo{ite rezultati se nova pri~ina za strav, {to go zatvora poro~niot krug. Sektorot za HR }e presretne vakov tip

emocii kaj svoite lu|e i nesakan razvoj so prilagoduvawe na sistemot za upravuvawe so u~inokot, koj vr{i podgotovka na vrabotenite i organizacijata za va`ni odluki.

Vo uslovi na finansiska recesija osnovno za sektorot HR e da vlijae pozitivno na otpornosta na vrabotenite i da go jakne nivniot kapacitet za sorabotka, a pritoa primenuva cenovno efektivni re{enija.

Dokolku ima uloga da ja zajakne otpornosta na vrabotenite, sektorot za HR, zaedno so rakovoditelite na site nivoa so koi ulogata na HR e spodelena vnatre vo organizacijata, treba najprvin da dade svoj primer za odnesuvawe vo uslovi na kriza.

Spored Rozabet Mos Kantor od Biznis-{kolata na Harvard, vrabotenite so svojata sposobnost da bidat fleksibilni, brzi, otvoreni i fokusirani (4F, ang. fast, friendly, focused & flexible) pridonesuvaat za rabotnata sredina, zgolemuvaj}i ja produktivnosta i prihodite vo uslovi na recesija. Toa e i razlikata me|u vrvnite kompanii i ostanatite.

LO[I VESTI, KAKO DA SE KOMUNICIRAAT? Komunikacijata so vrabotenite ostanuva klu~na i taa mora da bide otvorena i transparentna. Sekoga{ treba da bide povrzana so merilata na sistemot za upravuvawe so u~inokot. Vo sekoj drug slu~aj neformalnata komunikacija me|u vrabotenite (ang. grapevine) mo`e da stane osnoven izvor za informirawe i samo }e raboti vo polza na {tetata na organizacijata i poedincite. ]e kreira i }e prodlabo~uva strav. Ili pak, lutina, gnev i rezigniranost. So primena na dobri praktiki istata neformalna komunikacija }e se iskoristi vo polza na prilagoduvawe na organizaciskata klima i zajaknuvawe na site zdravi snagi kaj poedincite za izvr{uvawe na rabotata. I ne samo toa, za pottiknuvawe na kreativnosta i na inovativnosta na poedincite niz realizacija na nivniot celosen potencijal i nosewe na sopstveniot najdobar del od sebe na rabotnoto mesto, {to, vsu{nost, e cel na sektorot za HR. Izvesno e deka vo vremeto koe ni pretstoi stepenot i tempoto na promeni samo }e zema zamav. Toa {to ima da sraboti sektorot za HR kako zada~a e sproveduvawe efikasna programa za upravuvawe so promenite. Pobednici }e bidat inovativnite organizacii koi }e napravat presvrt na paradigmata od toa kako da se pre`ivee vo toa kako predizvicite na turbulentnoto vreme mo`e da ja galvaniziraat organizacijata za novi uspesi i dobri rezultati.

39

40 SVET

SVETSKI EKONOMSKI FORUM, DAVOS 2012

KAPITALIZMOT IMA M NO NEMA DRUGA ALTERN ZA IZLEZ OD KRIZATA! GLAVNITE IZVR[NI DIREKTORI NA NEKOI OD NAJBOGATITE KOMPANII VO SVETOT, I POKRAJ NEGATIVNITE EKONOMSKI PROGNOZI, NA FORUMOT VO DAVOS ISPRATIJA PORAKA DO SVETSKITE LIDERI DA NE JA ZABORAVAAT NIVNATA ULOGA I ULOGATA NA NIVNITE KOMPANII VO VREME NA KRIZA

VASE CELESKA celeska@kapital.com.mk

vajcarskoto planinsko selo Davos minatata nedela be{e mestoto kade {to se sretna svetskata ekonomska i politi~ka elita. Dol`ni~kata kriza vo evrozonata i nejziniot impakt vrz globalnata ekonomija, ulogata na kapitalizmot vo momentalnata ekonomska kriza bea klu~nite pra{awa za koi svetskite mo} nici diskutiraa vo Davos godinava.

Ona {to zapo~na kako ideja od relaksiran razgovor pokraj kamin vo planinska ku}a, prerasna vo ogromen nastan: pove}e od 2.600 u~esnici od

[

re~isi 100 zemji, stotici novinari, re~isi 40 pretsedateli ili premieri, pove}e od 80 vladini ministri i brojni politi~ari. Sepak, klu~nata sostojka se 1.600 {efovi na golem broj vrvni svetski kompanii – ne samo od Zapad, tuku i od brzoraste~kite ekonomii.

Pove}eto od „golemite yverki” se soglasija deka kapitalizmot e podobar od sekoja druga alternativa za re{avawe na krizata vo momentot.

Ako se napravi sporedba so Davos od minatata godina, vo najmala raka mo`e da se ka`e deka ovaa godina investitorite pove}e se ubedeni deka golemite rizici mo`e da dovedat do golemi nagradi. Nekoi od liderite od zapadnite

BROJ 640 01/02/2012

SVET

www.kapital.mk

MANI, NATIVA KOJ E ISHODOT OD DAVOS? Analiti~arite velat deka vo nikoj slu~aj ne treba da se o~ekuva ishod od Svetskiot ekonomski forum vo Davos. Ne go o~ekuvaat nitu organizatorite. Velat deka toa ne e celta na forumot. Profesorot Klaus [vab, koj go osnova{e i s$ u{te go vodi ovoj nastan, go narekuva „platforma za kooperativno razmisluvawe i potraga po re{enija, a ne za donesuvawe odluki”.

No, ako u~esnicite si zaminat so novi idei, novi vrski, pogolema svesnost za svetot okolu niv i sve`i idei za spravuvawe so problemite, toga{ Davos povtorno }e si ja ostvari celta.

ekonomii smetaat deka doa|a period na nova recesija, pa prepora~uvaat pretpazlivo odnesuvawe na pazarite, bidej}i se somnevaat dali se otstraneti anomaliite na finansiskite sistemi dokraj. Sepak, ovaa godina Davos, isto taka, nudi i nade`, bidej}i nekoi od svetskite lideri priznaa deka ne ja nau~ile lekcijata od krizata dokraj.

Sepak, glavnite izvr{ni direktori na nekoi od najbogatite kompanii vo svetot, i pokraj negativnite ekonomski prognozi na forumot vo Davos ispratija poraka do svetskite lideri da ne ja zaboravaat nivnata uloga i ulogata na nivnite kompanii vo vreme na kriza. [efovite na Nestle, Rojal Da~ [el, Vodafon grup, Cisko, Erbas, Alkoa... koi prisustvuvaa na sesijata nare~ena „Globalen biznis-kontekst”, najavija deka ovaa godina }e se posvetat na investiciite i prezemawata, najmnogu poradi mo}nata gotovina koja ja poseduvaat, dobriot bilans na sostojba i pazarnite operacii vo brzoraste~kite pazari koi im gi „pumpaat” profitite.

Ovie izvr{ni direktori priznavaat deka kapitalizmot ja vlo{uva neednakvosta, no velat deka sepak e podobar od koja bilo druga alternativa. „Kapitalizmot mo`ebi e najlo{ata forma na sistem, osven site prethodni sistemi”, izjavi Dejvid Ruben{tajn, koosnova~ na Karlajl grup, globalna kompanija za menaxment na imot, so sedi{te vo Va{ington. Чelnicite za korporativniot svet prenesoa del od vinata i vrz dr`avnite lideri. „Zo{to na Evropa (i na nejzinite lideri) & bea potrebni dve godini da dojde do zaklu~ok so koj u{te od prethodno znae{e deka }e mora da se soo~i? Reformite za izlez od krizata ne se odnesuvaat samo na kompaniite i na nivnata al~nost. Se raboti za princip na donesuvawe odluki”, izjavi izvr{niot direktor na Alkatel Lucent, Ben Vervajen, za Blumberg. Toj ne elaborira{e ponatmu, no se ~ini deka ova se odnesuva{e na priznanieto okolu serioznosta na krizata i potrebata od smela akcija, i na odlukata na liderite da go pribli`at me|usebno ekonomskiot menaxment na zemjite koi go koristat evroto.

Izvr{niot direktor na analiti~kata kompanija Delojt, Xo E~evaria,

MORIS LEVI PUBLICIS

„Koga ste globalen igra~ treba da rizikuvate i da vlo`uvate na mnogu pazari, a istovremeno da imate geografska strategija za upravuvawe so rizikot sekade kade {to ste prisutni” POL BULKE NESTLE

„Postoi golema nesigurnost me|u kompaniite na koj brzoraste~ki pazar da investiraat. Kompaniite koi se najdobri vo svojata industrija }e napravat prezemawa godinava, bidej}i nivnata gotovina se zgolemuva” BEN VERVAJEN ALKATEL LUCENT

„Zo{to na Evropa (i na nejzinite lideri) & bea potrebni dve godini da dojde do zaklu~ok so koj u{te od prethodno znae{e deka }e mora da se soo~i?

VIKRAM PANDIT SITIGRUP

„Evropskiot mamurlak e realen, iako nekoi ~uvstva se podobri, no opasnosta s$ u{te e me|u nas.

Nie }e bideme mnogu pretpazlivi” SERXO ERMOTI UBS BANK

„Me|u nas postoi konsenzus okolu misleweto deka }e dojde do kontroliran bankrot na Grcija. [to se odnesuva do ostanatite zemji vo evrozonata, ne sme premnogu zagri`eni” XEJMS GORMAN MORGAN STENLI

„Bankarite se premnogu naivni ako ne razbiraat zo{to industrijata mora da im pla}a pomalku na svoite vraboteni vo ovoj period”

41

42 SVET pak, zboruva{e za razvojot na „so~uvstvitelen kapitalizam” za re{avawe na ekonomskite problemi vo svetot. „Morate da se spravite so regulativite – da balansirate me|u potrebata za za{tita na op{testvoto i potrebata za pottiknuvawe rast. Mislam deka toa treba da se manifestira preku izborite koi gi pravat vladite i kompaniite”, izjavi toj vo intervju za Aso{iejted pres vo Davos.

BANKARITE DELUMNO ZADOVOLNI OD NAPREDOKOT NA EVROPA Na Svetskiot ekonomski forum vo Davos, liderite na najgolemite banki vo svetot gi promoviraa vrednostite za {tedewe za vreme na ekonomska kriza, i toa pove}e za sebe, otkolku za prezadol`enite zemji. Mnogumina od niv pristignaa na {vajcarskite Alpi po edna te{ka godina koja ja odbele`aa slabi prihodi, pad na cenite na akciite, kratewe na rabotnite mesta i namaluvawe na platite.

Spored ona {to se zboruva{e na forumot vo Davos, finansiskata i bankarskata industrija ostanuvaat so „najmala doverba” vtora godina po red, spored izve{tajot na istra`uva~kata kompanija Edelman, prenesuva Rojters. „Minatata godina sekoja banka smeta{e deka samostojno mo`e da go izodi svojot pat niz krizata i da gi pobedi problemite, no ovaa godina nema da bide taka”, veli Hju van Stejns, glaven ekonomist na bankata Morgan Stenli vo London, za Blumberg.

Bankata na Amerika, Doj~e bank, HCBS Holdings, se me|u golemite finansiski institucii koi imaat pote{kotii da se prilagodat na kapitalnite barawa

od strana na Bazelskiot komitet za bankarska supervizija, kako i novite nacionalni propisi poradi zabaveniot rast vo Evropa.

Vode~kite svetski bankari na sesijata nare~ena „Reizgradba na Evropa”, na tretiot den od Svetskiot ekonomski forum vo Davos, izrazija optimizam za ishodot na dol`ni~kata kriza vo evrozonata i veruvaat deka }e bide postignat soliden dogovor. Spored niv, o~ekuvaniot bankrot na Grcija, }e predizvika pomali posledici.

Brajan Mojnihan, izvr{en direktor na

Bankata na Amerika, koj be{e prinuden da se otka`e do planovite da po~ne da napla}a provizija od pet dolari za debitnite karti~ki otkako se slu~i protestot na „Okupiraj go Volstrit” i na drugi grupi, izjavi deka bankite „napravile mnogu” za da gi namalat tro{ocite i deka „ciklusite na podem i pad se sostaven del od kapitalisti~kata struktura”.

No, drugi smetaat deka toj proces ne e neizbe`en – i deka dr`avite treba da prezemat pogolema uloga vo reguliraweto na biznisite na kompaniite.

29 FEVRUARI, SPECIJALEN PRILOG

KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KAPITAL MEDIA GROUP ZA PRVPAT GO PODGOTVUVA SPECIJALNIOT PRILOG “KORPORATIVNA OP[TESTVENA ODGOVORNOST” VO NEGO KE PRO^ITATE ZA: ANALIZATA NA SOSTOJBATA VO OVA POLE NA KOMPANISKOTO DELUVAWE VO MAKEDONIJA KOLKU SE KOMPANIITE SVESNI ZA SVOJATA POZICIJA VO ZAEDNICATA KAKVI PRAKTIKI SPROVEDUVAAT VO NASOKA NA ZGOLEMUVAWE NA SVOJATA OP[TESTVENA ODGOVORNOST KOLKU VLIJAE KRIZATA VRZ NIVNITE PROGRAMI ZA OP[TESTVENA ODGOVORNOST ZA SITE INFORMACII I PRA[AWA OKOLU OGLASUVAWETO OBRATETE SE DO MARKETING SEKTOROT NA E-MAIL: prilozi@kapital.com.mk; TEL: 02 3298 110LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKI KAPITAL MEDIA GROUP DOO; P-FAH 503 1000 SKOPJE TEL. 02 3298 110; FAKS. 02 3298 111

Kapital Akademija...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

ОБУКА ПОДГОТВЕТЕ СЕ ЗА ИНВЕСТИТОРИ!

17 февруари 2012 Стопанска Комора на Македонија Имате одлична биснис идеја но немате доволно финансиски средства за реализирање? Барате инвеститори за Вашите нови проекти? Имате потреба од дополнителен капитал во компанијата? Посетете ја обуката “Подгответе се за инвеститори”!

НА ОБУКАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Како да ги изберете најдобрите бизнис идеи во компанијата; Како да изградите победнички тим; Во зависност од тоа во која фаза е вашиот бизнис, кои се најдобрите извори на финансирање; Како функционираат бизнис ангелите и мрежите на бизнис ангели; Бизнис планирање и презентација на бизнис планот; Методи на вреднување на компанијата, структурирање на зделка и излезни стратегии; Специфични типови на договори кои се користат во релациите со инвеститорите.

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

СО СЕБЕ ЌЕ МОЖЕТЕ ДА ПОНЕСЕТЕ:

Урнек од договор со инвеститори кој најчесто се користи во праксата; Урнек кој се користи при вреднување (валуација на компанијата); Листа со излезни стратегии и клаузули која мора да ја имате предвид кога ќе влезете во преговори со инвеститорот; Вештини во презентирање на вашата идеја во една минута; Знаење како најдобро да ја припремите вашата компанија и вашите вработени за пред потенцијален инвеститор. Сите заинтересирани за учество на оваа обука можат да се пријават најдоцна до 13 Февруари 2012 година.

ПРЕДАВАЧ БЛАЖ КОС, direktor na VEN^RLAB D.O.O. (VENTURELAB), i menaxer na Mre`ata na biznis angeli vo Slovenija i Fondot na biznis angeli vo Slovenija. Aktivno e involviran vo pretpriemni{tvoto u{te od svojata 19 godi{na vozrast, koga zapo~nuva dve sopstveni kompanii. Vo poslednite nekolku godini e osobeno fokusiran na finansirawe na kompanii so kapital na udeli. Toj e predava~ i moderator na mnogu biznis konferencii, doma{ni i stranski, konsultant na preku 50 biznis grupi i ima pregledano nekolku stotici biznis planovi. Bla` Kos e ~len na nekolku biznis asocijacii i komiteti i avtor na eden od naj~itanite biznis blogovi vo Slovenija.

Obukata }e se izveduva na srpski jazik.

Сопственици на компании Извршни менаџери на компаниите Финансиски менаџери Останати високи позиции во компанијата

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

44 NA RU^EK SO...

FATMIR BESIMI

D-R MINISTER ZA ODBRANA

NAJSRE]EN SUM KOGA KORISEN ZA DR@AV Qubopitnosta mu otvora mnogu vrati vo `ivotot. Postojanata potraga po novi predizvici mu nosi najrazli~ni rabotni iskustva, od koi nau~uva realno da gleda na `ivotot. Od slu`benik vo banka, preku viceguvernerska pozicija vo centralnata banka, stignuva do minister za ekonomija, a denes pred nego e ispravena nova mo`nost - da ja vnese Makedonija vo NATO, kako minister za odbrana PETRE DIMITROV dimitrov@kapital.com.mk

konomijata, po koja & stana prepoznatliv na javnosta, ne e edinstvenata qubov na Besimi. Kako mal poka`uval golem interes za astrofizika i za galaksijata.

“Kako sekoj tinejxer, imav mnogu idei i interesi. Sekoga{ si go postavuvav pra{aweto {to ima podaleku od Zemjata.

Me interesira{e i arheologijata. Sakav da doznaam kako `iveele vo minatoto”, raska`uva toj.

Sepak, vlijanieto od familijata, vo koja dominiraat lekari i pravnici, profesii

E

koi se prosperitetni, kako {to veli negoviot tatko, go nosi vo drugi vodi. Po zavr{uvaweto na osnovnoto obrazovanie se zapi{uva vo gimnazija na prirodnomatemati~kiot smer, kade {to smetal deka }e dobie dobra osnova za ponatamo{noto obrazovanie.

“Informatikata i novata laboratorija vo u~ili{eto mi stana novata qubov.

Kompjuterite, koi toga{ bea ne{to novo, mi stanaa hit. Poka`av golem interes i za genetikata, koja isto mi be{e pasija, pa taka i diplomskata mi be{e na taa tema, a profesorite mi sugeriraa da se fokusiram i na drugi oblasti, ”

NA[ETO MENI

So Besimi od bogatoto meni na restoranot Arabeska se odlu~ivme za rizoto. tele{ko i za

Po zavr{uvaweto na srednoto obrazovanie vo Tetovo, iako kako seriozna opcija ja ima i medicinata, toj sepak, se odlu~uva za ekonomija. Se zapi{uva na Ekonomskiot fakultet vo Skopje, na otsekot finansii i bankarstvo, kade {to diplomira vo 1998 godina.

“Ekonomijata mi se vide kako oblast vo koja jas }e mo`am da promenam ne{to na podobro vo mojata zemja.”

Prvoto vrabotuvawe mu e vo Stopanska banka-Skopje vo filijalata na bankata vo Tetovo. Toa {to go nau~il na fakultet vo tie godini kako predava~ go spodeluva i so studentite na Tetovskiot univerzitet, koj

BROJ 629

16/11/2011

NA RU^EK SO...

www.kapital.mk

GA SUM VATA s$ u{te e nelegaliziran nelegaliziran, pa se vklu~uva i vo rabotnata grupa za legalizacija na fakultetot, a podocna i na [tuloviot fakultet.

Obrazovanieto go prodol`uva na Univerzitetot Statford{ir, Stoukontrent vo Velika Britanija, kade {to zavr{uva postidiplomski studii, a so odbranata na disertacijata na tema „Monetarna politika i politika na devizen kurs vo Republika Makedonija pri procesot na pristapuvawe kon Evropskata unija”, vo 2007 godina stanuva doktor po ekonomski nauki. Na istiot fakultet i aktuelno e vklu~en kako mentor vo doktorskite studii.Za vreme na svoeto {koluvawe e stipendist na Fondot za talentirani studenti na Ministerstvoto za obrazovanie, kako i korisnik na zaedni~kata stipendija na Univerzitetot Statford{ir, Velika Britanija i Institutot Otvoreno op{testvo, Ungarija.

“Sekoga{ se trudam da nau~am {to e mo`no pove}e, pa i pokraj drugite `ivotni interesi, fokusot sekoga{ mi e na obrazovanieto i na doobrazbata.”

Vo tekot na obrazovniot proces zavr{il i golem broj profesionalni kursevi i izvr{ni

„Ako ~ovek ima jas na vizija i ~esen i

profesionalen pr istap, uspehot

e neizbe`en„

45

46 6

„Koga ne{to }e po saka{ od srce, toa i }e

ti se slu~i„

„Rabotite gi gledam vo po{irok kontekst, ne individualno”

o pove}e„ am da nau~am ne{t „Sekoga{ se trud

programi za globalno liderstvo i odr`liv razvoj vo Univerzitetot na Kembrix, Obedineto Kralstvo vo 2008 godina i Univerzitetot Harvard, SAD vo 2010 godina.

Vrz osnova na dosega{nite profesionalni dostignuvawa, izvonredni liderski sposobnosti i posvetenost kon op{testvoto, kako {to stoi vo izve{tajot na Svetskiot ekonomski forum, vo mart 2010, Besimi se vbroi vo elitnoto dru{tvo na 197 najdobri “mladi globalni lideri”, od 72 zemji od vkupno 5.000 kandidati, prv od Makedonija i eden od trojcata evropski ministri za 2010 godina.

U~estvoto na mnogubrojnite konferencii mi nosi najrazli~ni kontakti, pa taa komunikacija i iskustvo mu ovozmo`uva vrabotuvawe i vo Narodnata banka, najprvin vo sektorot analitika i istra`uvawe, a vo periodot od maj 2001 do oktomvri 2002 godina e i na viceguvernerskata pozicija.

“Vo toj period s$ be{e vo ramkite na toa {to go posakuvav. Sfativ deka koga ne{to }e posaka{ od srce, toa i } e ti se slu~i.”

Vo 2002 godina ja dobiva i prvata ponuda za rabota vo javniot sektor. Stanuva direktor na JP Aerdromski uslugi.

Raboteweto na ekonomskata programa na noviot politi~ki faktor, Demokratskata unija za integracija (DUI), go vnesuva vo svetot na politikata i stanuva minister za ekonomija. Na ovaa pozicija e vo dva mandati. Prviot pat vo periodot od dekemvri 2004 do juli 2006 godina i vtoriot od avgust 2008 do juli 2011 godina, koga povtorno kako kandidat na DUI dobiva nov predizvik - minister za odbrana.

“Anga`manot kako minister za ekonomija me natera na mnogu li~ni razmisluvawa. Morav privremeno da gi prekinam doktorskite studii, a i da prifatam rabota koja nosi mnogu pogolemi predizvici i eksponirawe od tie {to gi imav dotoga{. Odlukata dali da prifatam ili ne mi be{e mnogu te{ka. Mnogu polesno mi be{e vo vtoriot mandat, koga jasno znaev koi se moite

prioriteti i na~inite kako da go ostvaram toa.”

Po prviot mandat kako minister za ekonomija se vra} a na doktorskite studii, a vo periodot od 2007 godina do povtornoto vra}awe na pozicijata minister raboti kako ekonomist vo kancelarijata na Svetska banka vo Kosovo.

“Interesno e {to site tie rabotni iskustva me napravija da bidam mnogu realen i polesno da gi nao|am re{enijata za da go ostvaram toa {to sum go zacrtal, bez razlika koja pozicija vo `ivotot me ~eka ponatamu. Svetskata kriza, koja po~na vo vremeto kogo povtorno dojdov na pozicijata minister za ekonomija, zako~i mnogu proekti koi gi imav planirano, no sepak, uspeav da go isteram do kraj Zakonot za energetika soglasno direktivite na EU, koj mi be{e eden od prioritetite.”

Na pozicijata minister za odbrana e ve}e pet meseci.

Ova e nova sfera za nego, no veli deka nema od {to da se pla{i, bidej}i stanuva zbor za nov vid menaxirawe.

“Jas rabotite gi gledam vo po{irok kontekst, ne indvidualno. Ako ne{to mi be{e sporno, denes }e se zanimavav so ne{to drugo. I na ovaa pozicija imam mo`nost da bidam korisen za dr`avata, ~uvstvo koe me pravi najsre} en. Najte{ko e da se nosi{ so doverbata koja ti e doverena.”

Za da go ispi{e ovaa impozantno CV Besimi moral da `rtvuva mnogu od svojot privaten `ivot. Poradi mnogubrojnite obvrski, veli deka ima s$ pomalku slobodno vreme za semejstvoto, a najmnogu se raduva na trigodi{nata }erka, koja, kako {to veli, „edvaj ~eka da go vidi”.

Muzikata mu e `ivoten prijatel, pa ~esto mo`e da ~ue vo zadnina i na sostanocite.

“Muzikata mi dava spokoj, me dr`i pod kontrola, mi dava motivacija a ne mi dozvoluva da se izgubam od realnosta.”

Osven muzikata, Besimi e golem fan i na fudbal, bilijard, skijawe i na ekstremni sportovi.