Menager-17

32

Pretpriema~ &...

EDUKACIJA NA MENAXERI

NIKOGA[ NE E DOCNA ZA NOVI ZNAEWA I VE[TINI

32

Pretpriema~ &...

EDUKACIJA NA MENAXERI

NIKOGA[ NE E DOCNA ZA NOVI ZNAEWA I VE[TINI

BROJ 646

14/03/2012

HARVARD BUSINESS REVIEW

MENAXER

www.kapital.mk

IZREKATA “SVETOT E GLOBALNO SELO” POVE]E NE E VIZIJA, TUKU REALNOST, VO KOJA PRE@IVUVAAT SAMO ONIE SO SPOSOBNOST ZA LESNO I BRZO PRILAGODUVAWE, [TO VO SEKOJDNEVNIOT @IVOT ZNA^I POTREBA OD POSTOJANO U^EWE VERICA JORDANOVA jordanova@kapital.com.mk

KOI OBLASTI SE enaxment-elitata od 21 vek NAJPRIVLE^NI ZA na golema vrata se vra}a vo MENAXERSKA EDUKACIJA?

M

{kolskite klupi. Potrebata da se bide vo tek so ekstremno brzite promeni koi se slu~uvaat vo svetot na biznisot ja nametna potrebata od razvoj na posebni programi nare~eni executive education. Zo{to? Zatoa {to minatava decenija svetot na biznisot dramati~no se promeni. Kompaniite se globaliziraaa, potrebite na vrabotenite stanaa tolku slo`eni i raznovidni kako nikoga{ dosega. Strukturata na kompanite s$ pomalku e hierarhija, a s$ pove}e se bazira na sorabotka. Dene{nata kancelarija e prepolna so tehnologija i so uredi koi ja olesnuvaat rabotata, no voedno seriozno go prekinuvaat rabotniot proces, poradi {to e vistinska umetnost da se bide up to date so site informacii i novini, a rabotata na kraj na den da bide zavr{ena. Ona {to be{e nezamislivo za menaxerot vo 20 vek za negoviot kolega od 21 vek e predizvik so koj sekojdnevno se soo~uva.

Edukacijata na menaxeri, koja stanuva s$ popopularna vo svetski ramki, stigna i kaj nas. Vo porudimentirana forma vo sporedba i so regionot, no sepak, obemot i kvalitetot na toa {to se nudi e vo porast.

Novoformiranata Akademija za menaxeri, kako proekt na Sojuzot na stopanski komori i Univerzitetot [efild od Solun, ja zbogatuva postoe~kata ponuda na proekti i programi koi nekolku godini nanazad intenzivno rabotat manaxerska edukacija. Takvi se specijaliziranite programi za menaxeri na CEED Makedonija, postdiplomskite studii na Ekonomskiot fakultet Qubqana vo Skopje za organizacija i menaxment, programata za obuka na menaxeri na Univerzitetot Amerikan kolex, obukite na edukativniot centar M6, Adi`es licenciranata programa za usovr{uvawe na menaxerskite sposobnosti, kako i Kapital Akademija vo ponovo vreme.

Zaedni~ki imenitel za site niv e deka sredniot menaxment, odnosno direktorite koi s$ u{te sakaat da napreduvaat vo karierata se naj~esti posetiteli na programite za edukacija, bez razlika dali stanuva zbor za formalno ili neformalno obrazovanie.

Tie se naj~estite posetiteli na edukativnite moduli, naso~eni pred s$ kon steknuvawe novi znaewa glavno od finansiskata sfera, no i steknuvawe podobri pregovara~ki i komunikaciski ve{tini.

Od edukativniot centar M6 potvrduvaat deka najgolem interes kaj makedonskite menaxeri ima za obukite za menaxerski ve{tini, meki

menaxerski ve{tini; meki ve{tini (pregovarawe i komunikacija); finansii; proda`ba; marketing.

ve{tini, finansii, proda`ba, marketing i komunikacii.

“Nema strogi pravila. Interesot naj~esto e vrzan za kapacitetot na menaxerskiot kadar da ja prepoznae potrebata od u~ewe.

Naj~esto, stanuva zbor za u~esnici od sredno menaxersko nivo, so ambicija da ja unapredat svojata kariera. Interesno e deka kompaniite koi najmnogu investiraat vo obuki istovremeno se i najgolemite i najuspe{ni makedonski kompanii”, veli Dimitar Osmanli, direktor na M6.

Sli~na e strukturata i na u~esnicite vo postdiplomskite studii na Ekonomskiot fakultet Qubqana vo Skopje, koja ve}e ja zapi{a sedmata generacija studenti.

Regionalniot koordinator Melita Sekulovska veli deka visok procent, okolu 40%-50%, od u~esnicite se menaxeri, koi preku studiite imaat potreba ednakvo da gi unapredat svoite stru~ni znaewa vo finansiskoto rabotewe, no i mekite ve{tini, pred s$ onie za pregovarawe i za prepoznavawe razli~ni situacii vo biznis-okolinata.

Iskustvoto na Clear View so Adi`es programata koja vo Makedonija dosega ja imaat pominato 450 menaxeri e “deka makedonskite menaxeri seu{te nedovlno se vklu~uvaat vo t.n. specijalizirani programi za zgolemuvawe na svojata sposobnost i podobruvawe na svoite ve{tini vo izvr{uvawe na sekojdnevnata rabota”. Sepak, se zabele`uva trend na zgolemuvawe na brojot na kompanii koi vlo`uvaat vo edukacija na svoite vraboteni, za zgolemuvawe na stepenot nivnata stru~na osposobenost za izvr{uvawe na rabotata.

Programata za edukacija na menaxeri, pak, na Univerzitetot Amerikan Kolex Skopje e fokusirana na obuki za podobruvawe na ve{tinite, otkolku na znaewata i so niv glavno se targetiraat sredniot i visokiot menaxment.

“Obukite sozdavaat pottiknuva~ka klima na „u~ewe” kade se razvivaat ve{tinite na

TRI VE[TINI KOI MORA DA GI POSEDUVA SEKOJ MENAXER NA 21 VEK! ekolku svetski poznati eksperti od oblasta na me|ukulturnata komunikacija i informati~kite mre`i za Harvard Bisiness Review gi utvrdija trite klu~ni ve{tini koi treba da gi sovladaat menaxerite od 21 vek za da mo`at uspe{no da upravuvaat i da ostanat vo svetot na biznisot.

Tie ve{tini se: PRILAGODUVAWE KON 1 PRIL RAZLI^NI KULTURI RAZL Global e ona {to mora lobal mind-set min da go poseduvaat menaxerite.

Poznavaweto i po~ituvaweto na razli~nite kulturi i vrednosti e neophodno poradi faktot {to kompaniite i nivnite operacii stanuvaat multikulturni. Samo sposobnosta za promena na odnesuvaweto so cel da se prilagodat kon specifi~ni kulturni karakteristiki e klu~ot za uspeh.

DIGITALNO VLIJANIE 2 DIGI Kako {to kompaniite stanuvaat s$$ pomalk pomalku hierarhiski postaveni, efikasnata upotreba na onlajnmre`ite }e bide klu~na za uspe{no rabotewe. Poentata e deka mre`ata od kontakti na socijalnite i na profesionalnite mre`i treba da se {iri, no i da se iskoristi vo profesionalni i vo biznis-celi.

RAMNOMERNO RASPOREDUVAWE 3 RAMN NA VVNIMANIETO Novite tehnologii i uredi, Interovite teh netot i socijalnite mre`i postojano go prekinuvaat vnimanieto i koncentracijata na edna rabota. Toa e novata realnost deneska, za koja istra`uva~ite smetaat deka menaxerite ne treba da ja menuvaat, tuku da nau~at kako pravilno, ramnomerno i efektivno da go rasporedat vnimanieto kon razli~nite rabotni zada~i i pritoa, site da bidat zavr{eni.

N

33

34 MENAXER

Steknuvaweto novi znawa i ve{tini e must vo dene{nata era, koga praviloto na Darvin, “posilniot go jade poslabiot”, funkcionira nemilosrdno. Ako ne u~i{, si odi{ doma. Ako ne se menuva{, drug }e te zameni.

MENAXERSKATA EDUKACIJA MNOGU POPULARNA VO REGIONOT olemiot interes i pobaruva~ka za edukacija vo zemjite od regionot gi motivira{e univerzitetite i ekonomskite fakulteti da razvijat posebni poslediplomski programi nameneti za pretpriema~i i menaxeri.

Ovie programi vo Hrvatska se osobeno popularni. Na Univerzitetot VERN mnogu popularna e trigodi{nata programa “Ekonomija na pretpriemni{tvo”, a razvieni se i specijalni programi za pretpriemni~ki menaxment, nameneti za site delovni lu|e koi sakaat da steknat po{iroki znaewa od oblasta na menaxmentot i pretpriemni{tvoto.

Specijalizirani poslediplomski programi ima razvieno i Zagrepskata {kola za ekonomija i menaxment, no i kratki obuki vo sorabotka so poznati stranski univerziteti, koi se poznati pod terminot Executive Education. Tajmingot za izveduvawe na nastavata e celosno adaptiran kon menaxerite i nivnoto polno rabotno vreme, a del od nastavata se odviva i preku Internet.

Poslediplomski specijalisti~ki studii za menaxment na delovni sistemi ima i na Fakultetot za organizacija i informatika vo Vara`din. Vakvata golema ponuda na hrvatskiot pazar na delovna edukacija se dol`i i na golemata pobaruva~ka od strana na menaxerite. Marko Lackovi}, sekretar na Hrvatskoto zdru`enie na mladi menaxeri YES, potencira deka sekoj mlad menaxer saka i mora kontinuirano da vlo`uva vo li~niot razvoj, a vo rabotnata sredina da bide opkru`en so rabotlivi i pametni lu|e. Toj, od edna strana, go naglasuva zna~eweto na obrazovanieto kako klu~no za spravuvawe so predizvicite i so dilemite so koi sekojdnevno se soo~uvaat menaxerite, no e kriti~en koga stanuva zbor za kvalitetot.

IEDC, Delovnata {kola Bled vo Slovenija, razvi duri i doktorski studii po menaxment, nameneti za iskusni menaxeri, koja }e se koncentrira na {iroko podra~je na strategii, vodewe i op{t menaxment.

G

kriti~ko razmisluvawe, ve{tini za nosewe na delovni odluki i u~ewe niz sli~ni iskustva na drugi kompanii. Tuka menaxerite u~at da gi nadminat prakti~nite problemi i pra{awa so koi se soo~uvaat vo svoeto rabotewe, preku sli~ni, realni situacii od drugi poznati me|unarodni kompanii (studii na slu~aj). Formalniot obrazoven proces ne mo`e da ja zavr{i taa zada~a”, velat od Amerikan kolex.

“Gapot” vo znaewata na makedonskite menaxeri i kompaniite, voop{to, go prepozna i Kapital Akademija, najmladiot proekt na Kapital Media Group, ~ii aktivnosti se naso~eni tokmu kon obuki od razli~ni oblasti koi kako znaewe nedostigaat vo kompaniite. Osven postoe~kite moduli, glavno naso~eni kon proda`ni ve{tini i finansisko rabotewe, se razmisluva i za razvoj na trening-programi za top-menaxeri.

“Toa bi bile takanare~eni letni {koli za menaxeri (summer executive school), kade {to pomali grupi direktori (10-15 lu|e) od povisokite kompaniski nivoa, zaedno so vrvni predava~i od regionot i po{iroko, }e bidat desetina dena izolirani vo nekoj hotel, kade {to intenzivno }e rabotat na odredena tema. ]e se raboti studija na slu~aj (case study), {to }e se prezentira pred ostanatite utredenta.

Toa }e bidat poskapi obuki od voobi~aenite, no renometo na predava~ite i intenzitetot na predavawata (agendata) } e garantira za efektot {to }e go postignat ovie rabotilnici kaj posetitelite-menaxeri”, objasnuva Gordana Mihajlovska, izvr{en direktor na Kapital Media Group.

Dosega{noto iskustvo na Kapital Akademija poka`a deka vo makedonskite kompanii nedostigaat meki ve{tini, ve{tini na pregovarawe i delovna

komunikacija.

ZO[TO MAKEDONSKITE MENAXERI SE “PE^ENI” ZA VRA]AWE VO KLUPA? Zastaren mentalitet, nemoderna kultura na odnesuvawe, nedovolna menaxerska emocionalna razvienost i nefleksibilnost, zatvorenost za novi znaewa se edni od karakteristikite na pove}eto makedonski menaxeri. Ova ne e na{a subjektivna konstatacija.

Ova e zaklu~ok na lovcite na menaxeri, odnosno kompaniite koi se zanimavaat so executive search na top-menaxeri glavno za stranski kompanii. Nivnoto iskustvo, za `al, poka`uva deka pove}eto menaxeri od makedonski kov ne se soodvetni za visoki menaxerski pozicii vo internacionalni kompanii poradi nedovolni znaewa i kompetencii i u{te pove}e, poradi nesoodveten mentalitet.

Isklu~ok od ova “pravilo” se menaxerite od bankarskata i od IKT-industrijata, kako edni od najpropulzivnite industrii, vo koi ima silen probiv na stranski kapital i pogolema otvorenost.

“Vinata za vakvata sostojba ne e vo edukacijata. Naprotiv, vo Makedonija ima zgolemen interes za MBA, za u~ewe vo stranstvo, no mo`am da ka`am deka toa ima mal udel vo negoviot li~en napredok. Nivniot najgolem nedostatok e da razberat deka u~eweto e kontinuiran proces, a otvorenosta kon novini e klu~na”, veli Goran Civkaroski.

Golem hendikep za makedonskite menaxeri, za razlika od svoite kolegi vo regionot, e zatvorenosta na ekonomijata i otsustvoto na golemi stranski korporacii koi promoviraat i poinakva organizaciska i korporativna kultura. Ima golem potencijal, no ne e iskoristen, veli Civkaroski.

36 INTERVJU

PITER VARDEN

IZVR[EN MENAXER NA BALFIN MK

SKOPJE SITI MOL ]E PONUDI SOSEMA NOVO [OPING-ISKUSTVO “So svoite 150 prodavnici, ponudata na 24 novi brendovi {to dosega ne bile pretstaveni vo Makedonija, hipermarket od 4.000 metri kvadratni, ultramoderen 3D kino-kompleks, sala za kuglawe, centar za zabava i mnogu drugi sodr`ini, Skopje siti mol }e ponudi ne samo novo {oping-iskustvo, tuku i dosega neviden prostor za razonoda i sovremen `ivoten stil�, veli izvr{niot menaxer na Balfin MK, kompanija koinvestitor vo najgolemiot {oping-centar vo Makedonija IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

alfin MK, podru`nica na grupacijata Balfin od Albanija, zaedno so partnerot Fe{n grup od Makedonija zabrzano rabotat na kompletirawe na svojata golema investicija – Skopje siti mol (Skopje City Mall), najgolemiot trgovski centar dosega izgraden vo zemjava, proekt {to po~na da se realizira esenta 2010 godina. Razgovaravme so Piter Varden, izvr{en menaxer na Balfin MK, za toa {to s$ }e im ponudi Skopje siti mol na potro{uva~ite od Makedonija i od regionot.

Gospodine Varden, koga se o~ekuva da bide zavr{ena izgradbata na Skopje siti mol? Kolku ~ini celata investicija?

Se planira objektot da bide zavr{en i pu{ten vo upotreba vo septemvri godinava, a celiot trgovski centar }e

B

ima kapitalna vrednost od nad 90 milioni evra.

Seriozni finansiski institucii, kako {to e Evropskata banka za obnova i razvoj, vlegoa vo proektot so svoi sredstva. Spored vas, {to be{e klu~no za privlekuvawe vakvi investitori vo proektot? Kolkav e udelot na EBRD vo vkupnite investicii?

Nositelite na proektot u{te od samiot po~etok rabotat so visokokvalitetni dizajneri i konsultanti od svetska klasa.

Visokoto nivo na profesionalizam pridonese za sozdavawe doverba vo vrska so proektot i za privlekuvawe na golem broj me|unarodni investitori i banki, vklu~uvaj}i ja i EBRD, koja investira{e re~isi 19 milioni evra. [to go privle~e Balfin da investira vo Makedonija?

Balfin zaklu~i deka vo Skopje ima drasti~en nedostig od soodveten {opingprostor i toa n$ pottikna da pobarame

Skopje siti mol }e raboti od rano nautro do docna nave~er, }e ima dve smeni, a treba da se zeme predvid i odr`uvaweto, ~isteweto i obezbeduvaweto na objektot. Sevo ova }e sozdade re~isi 2.000 novi rabotni mesta so polno ili delumno rabotno vreme.

pogodna lokacija. Vo momentov Skopje ima 50 metri kvadratni moderen maloproda`en prostor na 1.000 `iteli. Sporedete go ova so Zagreb, kade {to ima 500 metri kvadratni, ili so Budimpe{ta, kade {to ima 1.150 etri kvadratni za istiot broj `iteli, i stanuva o~igledno deka ima ogromna potreba za maloproda`en prostor. Nedostigot od moderen maloproda`en prostor spre~uva golem broj me|unarodni brendovi da otvorat svoi prodavnici vo Makedonija.

Mo`e li povtorno da objasnite za na{ite ~itateli {to s$ }e sodr`i ovoj trgovski centar?

Trgovskiot centar }e sodr`i 39.000 metri

BROJ 646

14/03/2012

INTERVJU

www.kapital.mk

kvadratni prostor za maloproda`ba i za razonoda, rasporeden na tri kata, kako i podzemen parking na pove}e nivoa za 1.300 avtomobili. ]e ima 150 prodavnici, od mali kiosci do golemi prodavnici, na dve nivoa za korisnicite na golem prostor. Vo centarot }e ima hipermarket od 4.000 metri kvadratni, so koj }e rakovodi me|unaroden brend.

Trgovskiot centar, osven prodavnici, }e obezbeduva i prostor za razonoda i `ivoten stil, koj }e vklu~uva barovi, mesta za hrana, kafuliwa, restorani, sala za kuglawe, centar za zabava i najsovremeno 3D kino so 10 sali za proekcii. Site restorani imaat terasa, za da mo`at lu|eto da sedat nadvor na sve` vozduh i da pu{at ako sakaat. S$ na s$, posetata na Skopje siti mol }e pretstavuva mnogu pove}e od {oping.

Go najavuvate Skopje siti mol kako najmoderen trgovski centar vo regionot. Vo {to e poinakov sporedeno so sli~nite kompleksi na Balkanot?

Dizajnot e na Lagvarda lou (Laguarda Low), eden od najzna~ajnite dizajneri na trgovski centri vo svetot, a vnatre{no sodr`i najsovremena klimatska oprema i softver koj }e obezbeduva minimalna energetska potro{uva~ka. Duri i stakloto e specijalno izraboteno za da ja minimizira zagubata na toplina vo zima i navleguvaweto na toplinata vo leto.

Dizajnot na prodavnicite e posebno izraboten za da im obezbedi na trgovcite optimalni uslovi vo odnos na prostorot.

Najavivte deka }e ima okolu 150 prodavnici vo trgovskiot centar. Koi brendovi }e bidat zastapeni? Dali }e ima novi brendovi koi dosega ne bile prisutni vo Skopje?

Poradi klauzulata za doverlivost vo ramkite na dogovorite koi gi potpi{avme, ne mo`am da vi soop{tam detali bez prethodno odobrenie od zastapnicite na brendovite. Mora da razberete deka e ova e sosema normalno, bidej}i trgovcite sakaat da imaat celosna kontrola vrz svoite odnosi so javnosta. Ova e osobeno to~no za pogolemite me|unarodni kompanii, koi ~estopati sakaat da gi planiraat svoite soop{tenija za da se sovpadnat so prognozite za godi{niot profit i drugi finansiski izve{tai. Ona {to mo`am da vi go ka`am e deka dosega dogovor potpi{aa 24 novi brendovi, koi vo momentov nemaat prodavnici vo Makedonija. Oficijalnata pres-konferencija e odobrena za krajot na mart i toga{ }e imame ovlastuvawe da go otkrieme identitetot na na{ite glavni zakupci na prostor.

Li~na karta: Skopje City Mall Vkupna grade`na povr{ina: 90.000m2; Vkupna povr{ina za iznajmuvawe (bez stanbenata): 39.000m2; 1.300 mesta za parkirawe (podzemna i katna gara`a); 150 prodavnici na tri kata; Hipermarket od 4.000m2; Multipleks-kino so 10 sali; Kuglarnica so 10 pateki; Del so restorani i kafuliwa; Vkupna vrednost na investicijata: 90 milioni evra.

Dali smetate deka vo Makedonija ima dovolno kupovna mo} za ponudata {to }e ja sozdade Skopje siti mol, so ogled na niskata prose~na plata? Gledame postojano deka edni isti brendovi zatvoraat lokali vo eden za da se preselat vo drug, ponov trgovski centar, tokmu poradi relativno niskata potro{uva~ka na nivnite proizvodi...

Apsolutno sme ubedeni deka vo Skopje i vo Makedonija ima sosema dovolno kupuva~i koi{to }e bidat prezadovolni so ona {to }e im go ponudime vo Skopje siti mol. Prvo, nie }e doneseme brendovi {to dosega ne bile prisutni vo zemjava, taka {to makedonskite potro{uva~i nema da imaat potreba da odat vo Solun ili vo drugite mesta od regionov na {oping, sega }e imaat golem izbor na vrvni proizvodi vo svojata metropola.

Da prenaso~ime samo polovina od tie kupuva~i {to sekoj vikend odat nadvor od Makedonija vo {oping vo na{iot trgovski centar }e bide perfektno za nas. Osven toa, smetame i na kupuva~ite {to }e doa|aat od Kosovo, koi{to isto taka sekoj vikend pravat dosta promet vo skopskite prodavnici.

Kolku novi rabotni mesta }e se sozdadat so Skopje siti mol?

Bidej}i trgovskiot centar }e raboti od rano nautro do docna nave~er, }e ima dve smeni, a treba da se zeme predvid i odr`uvaweto, ~isteweto i obezbeduvaweto na objektot. Sevo ova }e sozdade re~isi 2.000 novi rabotni mesta so polno ili delumno rabotno vreme, {to }e pretstavuva ogromen stimul za lokalniot pazar na trud vo Skopje.

Dali Balfin MK razmisluva za drugi proekti vo Makedonija na sreden rok?

Balfin e mnogu nogu mlada i dinami~na kompanija, koja e posvetena na inovativni proekti za koi ima pobaruva~ka, so {to }e go dopolni podemot na Makedonija kako raste~ka i konkurentna zemja.

Mo`ete li da ni ka`ete ne{to pove}e za va{iot profesionalen “bekgraund�, kakvi se va{ite vrski so regionov, kako dojdovte na ~elo na Balfin MK, kade ste rabotele prethodno...

Jas sum ekspert geodet, a obrazovanieto go steknav na kolexot Kingston (Kingston), vo ramkite na Univerzitetot TemСа (Thames University) vo London. Jas imam dobieno i zvawe in`ener pri Kralskiot institut za nadzorni i`eneri.

Na po~etokot od mojata kariera rabotev vo London za Vulvorts (Woolworths) i Halfords (Halfords), dva vode~ki maloproda`ni sinxiri za visokata klasa. Vo poslednite 20 godini zasileno rabotam na poleto na razvoj na maloproda`ba, a se specijalizirav za prodavnici, supermarketi i trgovski centri koi se nao|aat nadvor od gradot.

Posledniot zavr{en proekt be{e Rok {oping-centar (Rock Shopping Centre) vo Beri, Britanija, vreden 340 milioni funti. Preku mojata sorabotka so King Sterx (King Sturge), vode~ki imoten sovetnik vo Britanija, se vklu~iv vo brzoraste~kiot pazar na Jugoisto~na Evropa. King Sterx be{e konsultant na Balfin i me prepora~a na kompanijata, za da go zajaknam so moeto iskustvo i taka izvonredniot tim koj rabote{e na proektot.

Vo momentov Skopje ima 50 metri kvadratni moderen maloproda`en prostor na 1.000 `iteli. Sporedete go ova so Zagreb, kade {to ima 500 metri kvadratni, ili so Budimpe{ta, kade {to ima 1.150 metri kvadratni za istiot broj `iteli, i stanuva o~igledno deka ima ogromna potreba za maloproda`en prostor.

37

38 MEDIUMI KOJ E KOJ VO PR-BIZNISOT (2)

I NAJCRNATA VISTINA E PODOBRA OD LA@NATA VI OSNOVNATA CEL NA PR E DA NAJDE KREATIVEN NA^IN, SOODVETNI ALATKI I KANALI PREKU KOI ]E JA ISTAKNE VISTINATA I ]E OBEZBEDI TAA DA DOPRE DO CELNATA JAVNOST. KRIZNIOT PR E NAJTE[KIOT ASPEKT OD OVAA RABOTA I BEZ RAZLIKA DALI KLIENTOT E PODGOTVEN ILI NE, PR-TIMOT E TOJ KOJ[TO MORA DA BIDE PODGOTVEN ZA “URAGANOT” KOJ DOA\A VO TAKVITE SITUACII PETRE DIMITROV dimitrov@kapital.com.mk

apital” i vo ovoj broj prodol`uva da gi pretstavuva timovite na kompaniite od komunikaciskiot biznis. Vo ovoj broj prodol`uvame so serijalot vo koj vi gi pretstavuvame licata koi rabotat vo odnosite so javnosta, profesija koja dobi popularnost poslednive nekolku godini, no zaraboti i ~esti kritiki od javnosta. Za timovite na PR-agenciite postavivme nekolku dilemi: kolkava e linijata me|u spinuvaweto i liferuvaweto na informacijata od PR-agencija, kako da se reagira vo vreme na krizen menaxment, lesno li e da se pravi razgrani~uvawe na privatnoto od slu`benoto...

K

APRIORI KOMUNIKACII KOMUNIKACIJA VO DVI@EWE spehot na eden PR-tim se meri od pove}e aspekti: ume{nosta da se izgradi, da se zadr`i ili da se popravi naru{eniot ugled na klientot; zadovolstvoto na klientot; doverbata koja uspeal da ja izgradi so nego; doverbata koja ja izgradil so mediumite; konzistentnosta na komunikaciskite poraki koi gi ispra}a vo javnosta; ume{nosta da gi po~uvstvuva i da gi predvidi novite trendovi, objasnuvaat od Apriori komunikacii.

“Se razbira, uspehot e najo~igleden koga imate uspe{no spravuvawe so kriznite situacii”, velat ottamu.

Spinot i PR se sli~ni, no sepak, mnogu razli~ni. Zatoa, za `al, lu|eto znaat da gi pome{aat ovie dva poimi.

“Kaj spinot e dozvoleno re~isi s$, tamu

U

va`i izrekata - celta gi opravduva sredstvata. Vo PR pak, mnogu e va`no da se iznesuvaat isklu~ivo to~ni informacii, bidej}i doverbata na mediumite i na javnosta e baza za dolgoro~en uspeh. Se razbira deka ~esto se slu~uva da ima potreba od “{minkawe” na informaciite, no vo osnova, tie ne smeat da otstapuvaat od vistinata”, velat vo Apriori komunikacii.

Osnovnata cel na PR e da najde kreativen na~in, soodvetni alatki i kanali preku koi }e ja istakne vistinata i }e obezbedi taa da dopre do celnata javnost, pojasnuvaat vo agencijata.

Krizniot PR e najte{kiot aspekt od ovaa rabota.

“Koga vistinata e nepovolna za ugledot na klientot, PR pristapuva kon

39 3

PUBLICIS IMIXOT TE[KO SE SOZDAVA, A LESNO MO@E DA SE NARU[I speh za eden PR-tim e koga klientot mu uka`uva doverba i go ~uvstvuva kako del od timot. Koga zaedno aedno ja kreiraat komunikaciskata strategija, informiran e za zna~ajnite aktivnosti vo kompanijata, pa i koga gii znae i dobrite i lo{ite raboti vo raboteweto. Doverbata zna~i partnerstvo i dolgoro~na sorabotka, od {to imaat interes dvete strani. Klientot dobiva kvalitetna i konzistentna PRusluga, perfektno organiziran nastan, f k a agencijata mo`nost da ja poka`e svojata stru~nost i kreativnost, velat vo Publicis.

Kolku e tenka linijata me|u spin i PR? “Profesionalecot za odnosi so javnosta ima obvrska da gi zastapuva interesite na klientot i da se gri`i za negoviot imix na dolg rok. Seto toa podrazbira mnogu vnimatelno i precizno komunicirawe, a posebno vo uslovi na kriza. Spinot e PR-tehnika so koja se odvlekuva vnimanieto na javnosta od odredena tema, a koga toa se pravi, treba da se vnimava da ne & se nanese {teta na javnosta.

Sekoga{ treba da se ima po~it kon javnosta i da se vnimava na nejzinite ~uvstva”, velat vo agencijata.

Profesionalecot za odnosi so javnosta treba da dava najdobri soveti za komunikacija na organizacijata koja ja zastapuva. Da e lojalen, no i da ima jasen stav deka e nemoralno da se la`e javnosta.

“Imixot te{ko se sozdava, a lesno mo`e da se naru{i. Organizacijata i liceto za odnosi so javnosta, kako nejzin advokat, treba da imaat po~it kon javnosta, bidej}i samo na toj na~in na dolg rok se kreira pozitiven imix. PR postoi poradi promocija, a toa samo po sebe ne zna~i isprevrtuvawe na vistinata. Odnosno, dobriot PR samo bara vistinski kanal i na~in kako da go napravi toa, a pritoa sekoga{ vnimava na stavovite i na percepcijata na javnosta”, velat vo Publicis.

Javnosta nema direkten kontakt so PRtimot, objasnuvaat vo agencijata.

“Naj~esto, mediumite se koristat kako transmiter na porakite. A kolku eden klient }e mu veruva na PR-timot zavisi od li~nata vrednost na lu|eto so koi{to sorabotuva, od nivnite sposobnosti, iskustvo, posvetenost i kreativnost”, velat vo agencijata.

Ne sekoja kriza e o~ekuvana. No, so pomo{ na soodvetno upravuvawe i planirawe na konfliktite mo`ebi del od krizite mo`e da se spre~at navreme ili barem da se ubla`at.

“Verojatnosta za predviduvawe na

ISTINA U krizno komunicirawe. Krizniot PR e najte{kiot aspekt od na{ata rabota.

Najgolemiot problem e {to retko se slu~uva kompaniite da vlo`at vreme i sredstva vo podgotovka na mo`ni krizni scenarija i planirawe i podgotovka za reagirawe vo krizna situacija. Vo sekoj slu~aj, bez razlika dali klientot e podgotven ili ne, PR-timot e toj koj{to mora da bide podgotven za “uragan”, bidej}i komunikacijata vo kriza podrazbira 24-~asovna podgotvenost, analiza na sostojbata vo mediumite i javnosta, sovetuvawe i itni reakcii vo soglasnost so serioznosta na situacijata.

Ona {to klientite treba da go storat e da gi spodelat so nas site relevantni informacii i da reagiraat vo soglasnost so na{ite nasoki, a za toa e potrebno prethodno da se vospostavi bezrezervna doverba”, velat vo Apriori komunikacii.

Kako i vo pove}eto PR-agencii, i vo Apriori komunikacii fokusot e staven na ugledot na klientot i na negoviot tretman vo mediumite i vo javnosta.

“Javnosta retko doa|a vo direkten kontakt so PR-timovite. Za nas e najva`na doverbata na klientite i na mediumite, a ponatamu i doverbata na javnosta vo mediumite preku koi patuvaat na{ite komunikaciski poraki. Tokmu zatoa i edna od celite na novoformiranoto Zdru`enie za odnosi so javnosta e da bide gradeweto na doverbata i kredibilitetot na na{ata fela vo javnosta.”

Prirodata na ovaa profesija ne ostava mnogu prostor za podelba me|u privatnoto i slu`benoto.

“Komunikacijata se odviva denono} no, sledeweto na promenite i na trendovite okolu nas ne mo`e i ne smee da prekine so zavr{uvaweto na rabotnoto vreme. Koga se raboti na ugledot na odreden proizvod, normalno e da go koristime, da go do`iveeme od gledna to~ka na korisnicite, za da mo`eme da gi izgradime komunikaciskite poraki na soodveten na~in. No, toa ne zna~i deka sekoj od nas se vrzuva za sekoj proizvod so koj doa|a vo kontakt. Sepak, se raboti za vkusovi”, velat od Apriori komunikacii.

krizite e mala, a efektite od niv mo`e da bidat golemi vrz raboteweto na organizacijata. Vo sekoj slu~aj, neophodno e navremeno identifikuvawe na problemite i posledicite koi mo`e da se slu~at za organizacijata. Da se definiraat site involvirani strani nivnite interesi, o~ekuvawa, potrebi i nameri. Da se predvidi s$ {to pomalku ili pove}e mo`e da vlijae na na{iot biznis. Da se analiziraat trendovite, navikite i potrebite na potro{uva~ite, da se analizira s$ {to mo`e da vlijae.

Potoa sleduva izbor na pravilnata PRstrategija i nejzina implementacija. A nekoga{ da se predlo`i i strategija na izvinuvawe!”, velat od Publicis.

Najdobrite rezultati se postignuvaat koga go “saka{“ klientot, odnosno negoviot proizvod. No, toa ne e presudno!

“Profesionalecot za odnosi so javnosta treba dobro da go poznava biznisot na svojot klient i spored toa da predlaga efektivni i kreativni PR-alatki i BTLaktivnosti, a s$ so cel da mu pomogne na klientot vo vospostavuvaweto dvonaso~na komunikacija so potro{uva~ite. PR ne poznava granica me|u privatno i slu`beno, {to zna~i deka ako klientot ti uka`uva doverba, imate ostvareno dolgoro~na sorabotka, mo`ebi i potsvesno izborot na proizvodi ili uslugi vo najgolem del e determiniran”, objasnuvaat vo Publicis.

40 MEDIUMI

PRISTOP VISTINSKIOT I DOBRO ODRABOTEN PR NE ZNA^I IZVRTUVAWE NA VISTINATA iedna profesionalna PR-agencija vo svetot dominantno ne se zanimava so spinuvawe. Uspehot vo ovaa na{a specifi~na komunikolo{ka industrija ne se meri preku no}. Za postignuvawe vistinski stabilni rezultati i analiza na istite potrebno e podolgo vreme. Od druga strana pak, uspehot na eden PR-tim se meri i so doverbata i so verbata {to ni e dadena od sekoj klient direktno da vlijaeme na negovata rabota i na idnite delovni planovi, velat vo Pristop.

Linijata me|u PR i spin e pove}e crvena otkolku tenka.

“Dodeka spinot slu`i za manipulirawe so namensko svrtuvawe na vnimanieto i menuvawe na brzinata i fokusot na interesot, PR, spored site pravila, treba da se zanimava so korektno komunicirawe fakti i poraki vo vremenska i sodr`inska smisla. Nie se zalagame i rabotime spored standardnite principi na komunikologijata, sekako, zbogateni so kreativnost, adaptivnost i unikatnost za sekoj proekt i klient posebno”, velat vo agencijata.

N

Dali PR postoi za da ja isprevrtuva vistinata ili procesot e obraten?

“Procesot e mnogu ednostaven.

Osnovnata funkcija na agenciite za komunikacija so javnosta e da bidat strate{ki kreatori na poraki i na~ini na komunikacija na tie poraki. Vistinskiot i dobro odraboten PR ne zna~i izvrtuvawe na vistinata, tuku konzistentno komunicirawe na faktite (kakvi i da se) i definirawe na najdobrite kanali kako da se stori toa i da se dopre do definiranata publika. Komparativno sporeduvaj}i primeri od ovaa oblast, op{t zaklu~ok e deka i najcrnata vistina e podobra od la`nata vistina“, velat vo Pristop.

Vo okolnosti koga javnosta prete`no e bombardirana so spinuvani informacii, a op{tata populacija toa go poistovetuva so odnosite so javnosta, neminovno e kako profesionalnci da gubime od kredibilitetot, velat vo agencijata.

“Od druga strana pak, se postavuva i pra{aweto kolku klientite im veruvaat na PRagenciite, a sledstveno pod-

ocna, kolku javnosta & veruva na istata taa kompanija. Procesot odi bavno, no klientite s$ pove} e ja sfa}aat neophodnosta od upotreba na PR-doktrinite vo celokupnoto menaxirawe na sopstvenoto rabotewe. Tuka se misli na komercijalnite, no i na nekomercijalnite subjekti. Na primer, ako do pred nekoja godina PR-servisite bea “rezervirani” samo za golemite internacionalni kompanii, svedoci sme deka vo ponovo vreme i mnogu lokalni mali i sredni pretprijatija ni se obra}aat za sorabotka. I toa pretstavuva najgolem dokaz deka na{ata rabota ne e aktuelen moden trend, tuku vistinski strate{ki menaxment.”

Krizniot PR pretstavuva mo`ebi najgolem predizvik na odnosite so javnosta. Istovremeno i najbaran produkt na na{iot pazar!

“Pri rabotata so sekoj klient sekoja profesionalna PR-agencija kreira strate{ki doku-

ment, t.n krizen akcionen plan, koj se aktivira vo slu~aj na kriza. Najva`no e da se deluva smisleno i a`urno, brzo vo prvata faza i (pro)aktivno po smiruvaweto na krizata. Spored na{eto iskustvo i sledej}i svetski primeri, svedoci sme deka sekoja kompanija, ako ne se vodi spored ovie na~ela, na kratok rok mo`ebi nema da po~uvstvuva ni{to stra{no, me|utoa na podolg rok se soo~uva so negativni implikacii vrz imixot i delovnite rezultati.

Vo na{eto portfolio za ovie re~isi 15 godini postoewe sme rabotele na mnogu krizni komunikacii za razni klienti od razli~ni indrustrii vo Makedonija i vo regionot”, velat vo Pristop.

Sekoja profesionalna opredelba vlijae i na privatniot `ivot. “@iveej}i del od denot so eden brend, so negovata prikazna, ~ove~ki i moralno e da go favorizira{“, velat vo agencijata.

OSVE@ETE GI VA[ITE INFORMACII I ZA[TEDETE! NAJPOVOLNA CENA ZA PRETPLATA NA NEDELNIKOT I DNEVENIOT VESNIK KAPITAL ZA SAMO 8.000 DENARI SO VKLU^ENO DDV, PLATENA PO[TARINA ZA 12 MESECI... ZA[TEDETE DURI 35%

+

-35% SO

POVE]E INFORMACII NA 02/3298 110 ILI

pretplata@kapital.com.mk

ZEMETE POVE]E!

BROJ 646

14/03/2012

41

www.kapital.mk

NEW MOMENT SPINOT NEMA VRSKA SO USPEHOT VO ODNOSITE SO JAVNOSTA spehot za timot e {to pogolema javna svest ili pozitivna percepcija za konkreten proizvod ili za kompanijata za koja rabotime, koja }e se odrazi na proda`bata ili na imixot. Uspehot za nas e dobra kampawa, kreativno zamislena i uspe{no realizirana, koja }e predizvika interes kaj mediumite.

Kone~no, uspeh e zadovolen klient i postavuvawe novi kriteriumi za na{ata industrija. Sakame predizvici i zadovolni sme koga }e zavr{at dobro za nas, objasnuvaat vo New moment.

Kolku {to e tenka linijata me|u novinarstvoto i spinot, tolku e tenka i linijata me|u spin i PR. “Prefrluvaweto na spinot vo dnevnite obvrski na profesionalcite za odnosi so javnosta e vulgarizirawe na na{ata rabota.

Lu|eto, osobeno vo Makedonija, ne ja poznavaat dobro su{tinata na na{ata rabota i mnogu ~esto ja poistovetuvaat so nastapite na politi~arite. Najgolem del od klientite na makedonskite agencii nikoga{ ne koristele spin vo svoeto pretstavuvawe kon javnosta.

Kompaniite ne se postojano defanzivni, kako {to se sozdava la`na pretstava vo javnosta, golem del od niv se uspe{ni, otvoreni kon op{testvoto, zavr{uvaat profitabilno i vra}aat del od svoite finansii vo zaednicata.

Normalno e da sakaat da gi komuniciraat i da gi pretstavat svoite uspesi.

Ili koga imaat dobar proizvod, zaedno nao|ame interesni na~ini da gi pretstavime, nevoobi~aeni, unikatni, kreativni, da ja vklu~ime publikata, da gi zainteresirame mediumite”, velat vo agencijata.

Vistinata e klu~na vo rabotata na na{iot PR-tim.

U

Nitu edna laga ne mo`e da pomine nekazneto.

“Samoto ime ka`uva za {to postoi PR, odnosi so javnosta.

Na~in za prenesuvawe poraki do javnosta, na poevtin i na porazli~en na~in od {to toa go pravi tradicionalniot advertajzing na tradicionalnite mediumi. Vistinata e klu~na vo rabotata na na{iot PR-tim. Nitu edna laga ne mo`e da pomine nekazneto. Opasnosta e ili javnosta da bojkotira odredeni proizvodi na na{ite klienti ili da bide seriozno o{teten imixot na nekoja od kompaniite koi gi pretstavuvame ili novinarite nikoga{ pove}e da nemaat doverba vo nas. Toa e seriozna opasnost so koja vo nitu eden moment ne sakame da si igrame. Ne sakame da ja isprevrtuvame vistinata, sakame da ja prika`eme realnata slika za benefitot od odredeni proizvodi ili od rabotata na kompaniite. Kako koga }e se poglednete vo ogledalo pred da go napu{tite svojot dom.

Nie sme slikata vo ogledaloto, gi istaknuvame na-

jsilnite aduti, ne zboruvame za slabite strani, osven ako nekoj isklu~ivo ne n$ pra{a za toa. No, nikoga{ nema da la`eme za da se prika`eme kako nekoj {to ednostavno ne sme”, objasnuvaat vo New moment.

Kolku javnosta im veruva na PR-timovite?

“Javnosta vo Makedonija vo najgolem del ne e nitu svesna za postoeweto na PR-timovi re~isi zad sekoja pogolema kompanija vo Makedonija. PR vo na{ava dr`ava se vrzuva isklu~ivo so politikata i so politi~kite partii i mo`ebi tokmu zatoa dobiva negativna konotacija. Vpro~em, javnosta ne se sre}ava so nas direktno”, velat vo New moment.

Krizen PR e vistinski predizvik za sekoj PR-tim i fantasti~no brzo go mobilizira sekoj od timot.

“Sekoja krizna situacija e slu~aj za sebe, no ona {to e zaedni~ko za site e deka se raboti pod visok stres za cel tim. Toa e pekolen pristisok, no li~noto i timskoto iskustvo mnogu pomaga za da uspeete situacijata, kolku i

da e lo{a, da ja vidite od pti~ja perspektiva i da najdete brz izlez od nea.

Kolku vo ovaa profesija e te{ko da se napravi linija me|u privatnoto i profesionalnoto?

“Toa e individualen pristap.

Ne mo`eme da im naredime na svoite vraboteni da kupuvaat odredeni proizvodi.

Izborot e li~en, zavisi od emotivniot, no i od finansiskiot moment. Sepak, pove} eto od na{ite klienti se so nas i po nekolku godini.

Razvivame bliska sorabotka, koja ~esto pati preminuva i vo prijatelstvo von rabotnoto vreme. Proizvodite i uslugite na kompaniite koi gi pretstavuvame gi poznavame kompletno. Mo`ebi tokmu toa na nesvesno nivo vlijae vo odlukata za nivno koristewe.

Vpro~em, samo taka mo`e da gi znaeme pozitivnite segmenti i da bideme uverlivi i pred javnosta i obratno, na{iot klient da dobie sugestii za podobruvawe, dokolku mu gi zabele`ime slabostite”, objasnuvaat vo New moment.

42

NA RU^EK SO...

IVICA KONEVSKI GRADONA^ALNIK NA AERODROM

SRE]EN SUM [TO DA GI NAPRAVAM

Konevski e eden od predvodnicite na mladata generacija na politi~ari koi proizlegoa od VMRO-DPMNE. Iako cel `ivot sonuval da stane advokat, zavr{il vo politi~kite vodi. Od sovetnik vo gradskoto sobranie na Skopje, za nekolku godini stigna na pozicijata gradona~alnik na op{tina Aerodrom, kade {to, kako {to veli, kone~no ja dobil mo`nosta site `iteli da gi napravi sre}ni PETRE DIMITROV dimitrov@kapital.com.mk

portot, i igraweto fudbal i ko{arka bile glavnite preokupacii na Konevski vo negovite tinejxerski godini. Rastel so negovite idoli, fudbalerite Darko Pan~ev, Ilija Najdovski... „Bev golem fan na fudbalskiot klub Vardar i mnogu sum sre}en {to denes po nekolku godini kriza ovoj klub blagodarenie na menaxmentot na Grad Skopje povtorno se vra}a tamu kade {to mu e mestoto”, veli Konevski.

S

Iako sportot vo tie godini mu bila glavna preokupacija, nemal ambicii profesionalno da se zanimava so nekoj sport. „Tie natprevari na koi u~estvuvav gi gledav pred se kako rekreacija.

Najgolemata pridobivka, sekako, mi e ~eli~eweto na natprevaruva~kiot duh, rabota koja ja nau~iv blagodarenie na sportot”.

Vo osnovnoto u~ili{te veli deka bil soliden u~enik, a izborot za prodol`uvawe na obrazovanieto padnal na srednoto u~ili{te „Boris

NA[ETO MENI So Konevski od bogatoto meni na Arabeska se odlu~ivme za ta biftek i sala

Kidri~” vo Skopje, kade se zapi{al vo pravnata nasoka. „Sakav da stanam advokat. Vo toa vreme, a i denes smetam deka taa profesija i le`i na mojata li~nost.

Sekoga{ sum bil golem borec za doka`uvawe na pravdata„.

Negovite roditeli, majka mu koja e profesor po fizi~ko obrazovanie, i tatko mu koj e bankarski slu`benik, kako {to veli Konevski, ne vr{ele pritisok vrz idniot izbor na nivniot sin. „Naprotiv tie me podr`uvaa vo sekoja moja odluka”.

16/11/2011

NA RU^EK SO...

www.kapital.mk

MO@AM DRUGITE SRE]NI Vo tekot na sredno{kolskite denovi Konevski go steknuva i prvoto rabotno iskustvo. Raboti kako menaxer vo nekolku skopski klubovi. „Posebno P b sum gord na faktot f k {to od osmo oddelenie prestanav da baram pari od moite roditeli. Menaxiraweto po klubovite, osven {to mi pomogna da gi zarabotam prvite pari i da nau~am kako sam da se gri`am za sebe, mi donese i mnogu prijatelstva i poznanici, moment koj i denes mnogu mi pomaga vo rabotata.

Poznanstvata se golemo bogatstvo za sekoj ~ovek”.

So menaxiraweto po klubovite zarabotil pari i za studiite. Re{il obrazovanieto da go prodol`i na pravniot fakultet pri univerzitetot „Kiril i Metodij” vo Skopje. „Participacijata za fakultet sam si ja plativ. Ubavo e ~uvstvoto koga vlo`uva{ svoi pari vo svojata idnina”.

Vo periodot po zavr{uvawe na srednoto obrazovanie poleka navleguva i vo politi~ki vodi. Stanuva ~len na VMRO-

Uspehot e neizbe `en koga si ~esen vo namerite.

43

foto: FILIP POPOVSKI fot

BROJ 629

44 4

Poznanstvata i prijatelite se najgo bogatstvo za eden lemoto ~ovek.

Sekoga{ sum bil golem borec za doka`uvawe na pravdata.

ki ambicii.

Nemam ministers

DPMNE. „Stanav samo ~len, bez nikakov konkreten anga`man. Se opredeliv za ovaa partija, bidej}i ja do`iveav kako progresivna, a posebno me plene{e toa {to vo preden plan na partijata be{e toa {to raboti i se zalaga za dobroto na Makedonija. Toa {to me fascinira{e posebno, vo {to podocna i sam se uveriv e {to partijata im dava {ansa na obi~nite lu|e, kakov {to sum i jas”.

Po zavr{uvaweto na fakultetot steknal i prakti~no iskustvo.

Sta`iral dve godini vo sud, po {to go polo`il i pravosudniot ispit. „Sè u{te nemam iskustvo kako advokat. Se nadevam deka eden den koga }e izlezam od politikata }e imam mo`nost da se posvetam i na ovaa golema qubov”.

So doa|aweto na Nikola Gruevski na liderskata pozicija vo VMRO-DPMNE vo 2004 godina, Konevski aktivno vleguva vo politikata. Od partijata ja dobiva mo`nosta da rakovodi so gradskiot komitet na Unijata na mladi sili na VMRO-DPMNE za Gradot Skopje. Ovaa zada~a podocna mu gi nosi i prvite politi~ki funkcii. Edna godina e sovetnik na partijata vo Sovetot na Skopje, vo vreme koga gradona~alnik e Trifun Kostovski. Dve godini podocna stanuva generalen direktor na Javnoto pretprijatie za stopanisuvawe so stanben i deloven prostor (JPSSDP). Kako {to veli samiot vo toj period ova javno pretprijatie bele`i golem napredok vo rabotata. Vo vremeto dodeka toj e direktor na JPSSDP, pretprijatieto realizira niza zna~ajni proekti, kako {to se izgradba na golem broj socijalni i komercijalni stanovi, izgradba na stanovi za mladi bra~ni parovi vo Aerodrom, izgradbata na severnata tribina i po~nuvaweto na postapkata za celosno obnovuvawe na stadionot „Arena Filip Vtori”, a JPSSDP stana i prvoto javno pretprijatie vo zemjava koe vovede ISO standard za kvalitet. „Sekako deka ovaa funkcija mi be{e golem predizvik. Na po~etokot se pra{uvav dali mo`am uspe{no da ja ispolnam ovaa zada~a. No blagodarenie na timot koj go formirav, pri-

donesovme zaedno za zna~itelno podobruvawe na sostojbite vo pretprijatieto. Gi zgolemivme prihodite za fantasti~ni 600%”.

Vo JPSSDP ostanuva 2,5 godini, a na lokalnite izbori vo 2009 godina se kandidira za gradona~alnik na skopskata op{tina Aerodrom. Na izborite pobeduva so zna~itelna razlika od negoviot protivkandidat. „Ovaa pozicija be{e sosema ne{to novo od sè {to rabotev porano. Se se}avam kolku na po~etok mi be{e komplicirano sekojdnevno da bidam pred kameri, da dr`am govori pred masa na lu|e... Sega ve}e dobro se nosam i so ovoj del od mojata rabota... Golem e predizvikot da ima{ mo`nost na svoite sogra|ani da im go ovozmo`i{ toa {to im fali za nivniot `ivot da stane pokvaliteten i pobogat”.

Veli deka `ivotot ne mu se promenil otkako e gradona~alnik. Rodum e od sosednata skopska naselba Novo Lisi~e, pa denes kako {to veli ima odli~na mo`nost da gi promeni na podobro site raboti za naselbata, koja e del od op{tina Aerodrom, a za koi razgovaral nekoga{ so svoite prijateli, kom{ii... „Se u{te sedam so moite prijateli pred zgrada kako vo starite dobri vremiwa. Sre} en sum {to op{tinata Aerodrom za razlika od pove}eto op{tini vo zemjava seriozno vlo`uva vo parkovi i mesta za razonoda, i deka i moite dve deca }e imaat mo`nost da rasnat vo zelena okolina. Site proekti {to gi realizirame proizleguvaat od `itelite na op{tinata. Za nekolku godini ovaa op{tina } e gi ima i najgolemite zgradi vo zemjava... Sre}en sum {to sum vo mo`nost da gi napravam i drugite sre}ni”.

Dokolku go kandidira partijata i dobie poddr{ka od gra|anite }e ja prifati kandidaturata za gradona~alnik na pretstojnite lokalni izbori slednata godina. „Ja sakam ovaa rabota. Nemam ministerski ambicii”.

Kako i vo detstvoto, sè u{te sekoe slobodno vreme go koristi za sportski aktivnosti.

Go raduva momentot {to sega i konkretno mo`e da go pomogne razvojot na sportot, kakov {to e primerot so ko{arkarskiot klub od Aerodrom, MZT.

Kapital Akademija... ...Za da znaeme pove}e! I samite da si pomogneme...

member of KAPITAL MEDIA GROUP m

објавува

РАБОТИЛНИЦА

АНАЛИЗА И ТОЛКУВАЊЕ НА ФИНАНСИСКИ ПОКАЗАТЕЛИ Дали знаете дали и колку е профитабилна Вашата компанија? Дали успевате да ја одржите ликвидноста и солвентноста на компанијата? Дали имате и одржувате долгорочна успешност на Вашиот бизнис? Преку оваа еднодневна работилница ќе дознаете како да ги препознаете клучните елементи од финансиската слика на Вашето претпријатие и како истите да ги разберете на начин кој ќе ви помогне во донесувањето на вистински деловни одлуки. Познавањето на повеќе информации кои стојат позади бројките во извештаите е огромна предност затоа што тогаш знаете во која насока се движи Вашиот бизнис.

РАБОТИЛНИЦАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

Лица вработени во областа на финансиското работење, сметководство, финансиско известување и анализа Особено е корисна на надоградување на знаењата кај претприемачите, лицата кои работат на менаџерски позиции, управителите и лицата кои се директно вклучени во процесот на донесување деловни одлуки во претпријатијата.

20.03.2012

НА РАБОТИЛНИЦАТА ЌЕ НАУЧИТЕ:

Да дефинирате правилен сет на финансиски извештаи корисни во процесот на одлучување и нивно читање како извор на финансиски податоци Да ги дефинирате соодветните показатели за финансиска анализа, нивно пресметување, начин на нивно толкување и потенцирање на нивното значење Да ја анализирате оперативно-деловната успешност од работењето преку извештаите и показателите, структурата на приходите и трошоците и нивна примена во процесот на одлучување

ПРЕДАВАЧ: м-р КАТЕРИНА БОШЕВСКА

finansiski direktor na EOS Matrix Makedonija i finansiski konsultant za Isto~na Evropa. Anga`irana e kako nadvore{en sorabotnik i trenerobu~uva~ za temi od oblasta na finansiski menaxment od renomirani trening agencii-konsultantski ku}i.

Проектот Kapital Akademija... е формиран на 25.09.2011 лица за контакт: Гордана Михајловска mihajlovska@kapital.com.mk, Дијана Гулакова akademija@kapital.com.mk 02 3298 110

46 ^OVE^KI RESURSI PAYWELL ISTRA@UVAWETO ZA PLATI I BENEFICII VO MAKEDONIJA

67% OD KOMPANIITE ]E GI POKA^AT PLATITE VO 2012 GODINA

Na baza na rezultatite od istra`uvaweto, 67% od kompaniite–u~esnici imaat ve}e buxetirano zgolemuvawe na platite za 2012 godina, koe predviduva prose~no zgolemuvawe od 4,6% za site vraboteni. Ostanatiot del od kompaniite–u~esnici ne planiraat zgolemuvawe na platite ili pak, s$ u{te ne donele kone~na odluka vo vrska so zgolemuvaweto na istite aklu~no so 2011 godina, 58% od rabotodavcite gi zgolemile platite na svoite vraboteni vo prosek za 5,6%, poka`a godine{noto izdanie na PayWell, istra`uvaweto za plati i beneficii vo Makedonija, sprovedeno od timot za konsultantski uslugi od oblasta na ~ove~kite resurci na PwC Makedonija.

Na baza na rezultatite od istra`uvaweto, 67% od kompaniite– u~esnici imaat ve}e buxetirano zgolemuvawe na platite za 2012 godina, koe predviduva prose~no zgolemuvawe od 4,6% za site vraboteni. Ostanatiot del od kompaniite–u~esnici ne planiraat zgolemuvawe na platite ili pak, s$ u{te ne donele kone~na odluka vo vrska so zgolemuvaweto na istite.

Vo odnos na bonusite, dodeleni nezavisno od platite, istra`uvaweto za plati i beneficii vo Makedonija PayWell 2011 dava zaklu~ok deka 75% od kompaniite vo Makedonija nudat fiksni bonusi (nezavisno od uspe{nosta na kompanijata ili na samiot vraboten).

Naj~esto zastapenite fiksni bonusi se bonusite isplateni za godi{en odmor ili za bo`i}nite praznici.

Z

Bonusite zasnovani na individualnite zalagawa se isplateni naj~esto na nivo na najvisokoto rakovodstvo (83% od kompaniite) i sredno rakovodstvo (75% od kompaniite). “Podatocite od istra`uvaweto poka`uvaat deka kompaniite vo Makedonija napravile pogolemo zgolemuvawe na platite vo 2011 godina vo sporedba so 2010 godina. Istra`uvaweto poka`uva deka sega mo`eme da zboruvame za vistinsko zgolemuvawe na platite sporedeno so minatata godina (2,1% vo 2010 godina)”, veli Miroslav Mar~ev, odgovoren vo Oddelot za dano~ni i pravni uslugi vo PwC Makedonija.

Istra`uvaweto za plati i beneficii PayWell 2011 na PwC Makedonija gi sporeduva podatocite za plati i beneficii dobieni od kompanii od tri industriski sektori (proizvodstveni, finansiski i telekomunikacii uslugi).

Re~isi site kompanii–u~esnici se del od multinacionalni organizacii, koi imaat ili me{ovita sopstvenost ili celosna stranska sopstvenost. Odreden broj prilagodeni analizi i izve{tai, zasnovani na brojot na vraboteni i na prihodite, isto taka mo`e da

Istra`uvaweto za plati i beneficii PayWell 2011 na PwC Makedonija gi sporeduva podatocite za plati i beneficii dobieni od kompanii od tri industriski sektori: proizvodstveni, finansiski i telekomunikacii uslugi

se izvedat od PayWell istra`uvaweto.

Zna~itelen del od izve{tajot sporeduva informacii za specifi~ni politiki za plati i beneficii, na primer zgolemuvawe na plati, fiksni i varijabilni bonusi), kako i analiza na pove}e od dvaeset beneficii raspolo`livi na pazarot, od slu`beno vozilo do organizirana ishrana za vrabotenite”, dodade Miroslav Mar~ev.

Dlabinskite analizi zastapeni vo izve{tajot, negovata organizaciska postavenost, kako i brojot na kompaniiu~esnici go pravat PayWell 2011 alatka broj eden, dostapna vo sferata na nadomestoci vo Makedonija.

PwC kompaniite obezbeduvaat uslugi, fokusirani na revizija, dano~ni i konsultantski uslugi, so cel zgolemuvawe na vrednosta na nivnite klienti. Pove} e od 161.000 vraboteni vo 154 zemji vo firmite dol` celata PwC mre`a gi spodeluvaat nivnite razmisluvawa, iskustva i re{enija za razvoj na novi i sve`i perspektivi i prakti~ni soveti.