Mobilen svet 2013

сПеЦиЈАлен ПРилоГ нА мАГАЗинот КАПитАл

www.kapital.mk петок 20/09/2013

...мобилен свет

Pristugnuvar

azdrmani mobilnite oPeratori! l na test e n ivna ta kreativnost z a novi uslu sodr`ini!gi i

o^ekuvajte ogolema brzina i Pogolema Poniski oniski ceni

!

| Специјален прилог | мобилен свет

4G ќе ги раздрма мобилните оператори!

Na test e nivnata kreat za novi uslugi i sodr@i Побрз интернет и нови услуги Четвртата генерација на мобилна комуникациска мрежа ќе ја редефинира играта на пазарот помеѓу мобилните оператори Што е 4G?

Станува збор за четврта генерација на мобилни комуникациски мрежи. Може да придонесе памет-ните телефони да имаат иста моќ со персоналните компјутери. Оваа платформа ќе биде база за развој на нови интернет ба-зирани услуги.

Приказната во Македонија

Трите мобилни оператори на македонскиот пазар добија одобрение за користење на фрекфенции за 4G. На 1 декември ќе почнат да ги користат, а имаат рок од шест месеци да почнат да им ја нудат услугата на граѓаните. Реално на 1 август 2014 година мора да функционираат услугите за 4G.

30,9

вра ни е о и мил

вкупно уплатија мобилните оператори Т-Мобиле, Вип и Оне во буџетот на Македонија за да ги користат фрекфенциите за 4G.

Брзина... Технологија

LTE Long Term Evolution

Ако сме имале брзина од 3,5- 3,7 мега- бити во секунда (mbps) на 3G, ЛТЕ можи да оствари над 100 mbps.

WiMax Worldwide Interoperability for Microwave Access

Агенцијата за електронски комуникации на Македонија се одлучи како четврта генерација на мобилни комуникациски мрежи да ја воведе ЛТЕ технологијата

ја уци л о Ев

Првата генерација на технологија беше аналогна и дозволуваше само гласовно комуницирање

Васе Целеска

М

vase.celeska@kapital.mk

обилните оператори на македонскиот пазар се наоѓаат пред можеби најголемиот предизвик во нивната историја! За неполни три месеци се очекува Т-Мобиле, Вип и Оне да почнат да работат на новата

44| 20 Септември, 2013

Се воведе дигитален пренос на податоци, но фокусот сеуште беше на гласовното комуницирање

Буквално, 3G мрежата се дефинира не според својата технологија, туку според брзината, која изнесува до 3 mbps

Теоретски е возможно. Но искуствата од запад покажуваат дека брзината засега се движи од 40-50 mbps.

мобилна комуникациска мрежа од четвртата генерација (4G), за чие користење уплатија по 10,3 милиони евра, а истовремено ја очекуваат и одлука од Агенцијата за електронски комуникации (АЕК) со која неофицијално големопродажните цени за меѓуконекциските разговори и СМС-пораки ќе се намалат за 50%, што се очекува да доведе до изедначување на малопродажните цени на пазарот и разгорување на „ценовната војна“ меѓу операторите! Ова значи дека нивното поле за водење на конкурентската битка во скора иднина

дефинитивно нема да бидат цените, туку квалитетот на производите и услугите со кои ќе се трудат да ги задржат постојните и да привлечат нови корисници. Трендот со кој се соочуваат операторите е сличен на европскиот - пад на приходите од разговори и од СМСпораки, пораст на приходите од пакетите со услуги базирани на Интернет. Корисниците на мобилната телефонија повеќе не бараат само најдобар Интернет и „чиста“ мрежа за без пречки да можат да разговараат. Тоа што сега е во нивниот фокус е содржината на Интернет што ќе ја добијат доволно брзо на својот

Специјален прилог | мобилен свет |

ativNost @iNi! Придобивки...

побрз Интернет побрз трансфер на документи и други податоци подобро корисничко искуство при користењето на апликации високо квалитетно online видео развој на on-line gaming гледање ТВ на мобилен развој на е-трговија/евлада/е-општество развој на нова гранка во телеком индустријата за развој на апликации

05 5 .

3 56 претплатници користеле мобилен интернет со широк опсег (2G или 3G) во првиот квартал од оваа година, што претставува раст од 46,9% во споредба со првиот квартал од 2012 година

мобилен телефон. Со ваквиот предизвик денес се соочуваа и мобилните оператори во Македонија кои неминовно по периодот на преструктурирање, ќе почнат да се „тепаат“ на корисниците да им понудат што поинтересни услуги базирани на Интернет, видео, телевизија, апликации, а не само пакети со што повеќе бесплатни минути за разговори и СМС-пораки.

Нови услуги и пониски цени со 4G

Луѓето од телеком-индустријата прогнозираат дека со воведувањето на

Трите мобилни оператори на македонскиот пазар од 1 декември ќе можат да ги користат фреквенциите од четвртата генерација на мобилната телекомуникациска мрежа, популарно наречена 4G. Тоа ќе им овозможи на корисниците побрз и поголем пренос на податоци, ќе донесе нови услуги на пазарот, развој на една нова гранка во телеком-индустријата базирана на производство на апликации за корисниците, е-трговија, но и пониски цени во мобилната индустрија!

Удел на мобилните оПератори прв квартал 2013 година Вип 28%

Оне 23%

Владимир ристоВски АЕК

„Освен поголем проток на информации, 4G ќе донесе и многу нови услуги за корисниците. Апликации коишто постојат сега ќе бидат играчка за понатаму.“

никола ЉУшеВ

Т-Мобиле 49%

10,3 50%

милиони евра плати секој од мобилните оператори за користење 4G

ќе се намалат цените за разговор и СМС-пораки меѓу операторите оваа технологија мобилните оператори ќе почнат да нудат нови услуги на пазарот, базирани на Интернет во вид на апликации и содржина корисни во секојдневниот живот, но и за бизнисот. Тоа, пак, ќе ги натера луѓето помасовно да го користат мобилниот Интернет, кој со 4G технологијата ќе биде и многу побрз. Од АЕК сметаат дека сево ова ќе придонесе да се развие нов бизнис за производство на мобилни апликации, кој пак ќе придонесе за отворање нови работни места. „Суштината на 4G е што овозможува побрз проток на информации. Ако досега сме имале брзина од 3,5 до 3,7 мегабити во секунда (mbps) на 3G, LTE (4G) можe да оствари над 100 мегабити во секунда. Освен поголем проток на информации, 4G би требало да донесе и многу нови услуги за корисниците“, објаснува Владимир Ристовски, советник

Вип оператор

„Премногу е рано да се зборува за позитивните ефекти и во делот на приходи со оглед на скромната пенетрација со LTE (4G) уреди во моментов, но долгорочно LTE ќе биде позитивен бизнис за операторите.“

димитар коВачеВски

Македонски Телеком и Т-Мобиле

„Капацитетот на мрежата значително ќе се зголеми, што значи дека поголем број корисници ќе можат истовремено да ги користат податочните услуги без притоа да се почувствува промена во квалитетот.“

Цирил кафол

генерален извршен директор на Оне

„4G ќе го збогати и олесни животот на корисниците. Тие ќе добијат побрз интернет, но најважно е дека ќе се развијат некои нови функционалности и сервиси.“ за анализа на пазар во АЕК. Но, побрзиот мобилен Интернет не е единствената придобивка на 4G технологијата. Она на што се надеваат експертите е појавата на една сосема нова гранка во телеком-секторот.

20 Септември, 2013 |45

| Специјален прилог | мобилен свет

Зошто 4G?! - Еволуцијата на технологијата на мобилната телефонија доведе до тоа со мобилниот уред, без разлика дали станува збор за „паметен“ телефон или таблет-уред, да се пренесува огромна количина податоци. Сето тоа бара голем фреквенциски опсег, што мобилните оператори тешко можат да го постигнат со мрежите базирани на третата генерација (3G) „Кај нас, 69% од корисниците, мобилниот Интернет најмногу го користат за гледање видео, користење социјални мрежи, симнување апликации и слично, а многу мал дел од нив, околу 7%-8%, го користат за пребарување и работа со документи. Затоа се надеваме на поголем развој во областа на апликациите, е-трговијата, развивање на е-влада и е-општество. Да бидеме искрени, концептот на е-влада не носи профит, но тоа ги навлекува користниците да користат „паметни“ телефони и таблет-уреди и истите понатаму да ги користат и за други функции. Ние сме сигурни како Агенција дека со таа активност ќе ги поттикнеме корисниците да ги употребуваат апликациите и да се развие овој пазар“, истакнува Ристовски. Од 4G се очекува и поевтинување на цената на Интернет по мегабајт – па за цената за која денеска еден корисник плаќа два гигабајти, можно е со 4G да добие сто. Друг импакт од

46 | 20 Септември, 2013

воведување на 4G е што се очекува да има нови инвестиции на пазарот, нови вработувања, како и раст на продажбата на „паметни“ телефони и таблет-уреди.

Македонските оператори лидери во регионот

Македонија е прва земја од соседството која преминува на мобилна комуникациска мрежа од четвртата генерација и поради тоа операторите кои работат на македонскиот пазар можат слободно да се наречат лидери во овој дел. Трите мобилни оператори веќе работат на надоградба на своите мрежи и сметаат дека 4G, освен тоа што ќе го подобри нивниот имиџ, ќе го раздвижи пазарот со нови услуги и во крајна линија ќе ги зголеми нивните приходи. Никола Љушев, генерален извршен директор на операторот Вип, за „Капитал“ вели дека технички Вип е подготвен за имплементација на услуги од следната генерација, со оглед на фактот дека компанијата неодамна изгради нови мрежни елементи кои се способни да работат со LTE технологија, за што е потребна единствено надградба на системите. Во самата надградба и имплементација на новата технологија, пред с$ ќе бидат вклучени добавувачи на опрема, а во фазата на инсталација на опремата ќе бидат вклучени и локални компании. „Со воведувањето на LTE технологијата, корисниците што имаат LTE уреди ќе можат да користат поголеми брзини за мобилен Интернет. Ефектите за компанијата во поглед на имиџот и продукциските можности секако ќе бидат позитивни. Премногу е рано да се зборува за позитивните ефекти и во делот на приходи со оглед на скромната пенетрација со LTE терминали во моментов, но долгорочно очекуваме ова да биде добар бизнис за операторите“, објаснува Љушев. Т-Мобиле планира услугите базирани на 4G/LTE технологија да ги направи комерцијално достапни

АЕК: Виртуелните оператори ќе ги намалат цените!

Иако македонскиот пазар реално е мал за влез на уште мобилни оператори, од АЕК велат дека поголемата конкуренција на пазарот ќе влијае врз намалувањето на цените на услугите. „Нашата намера беше да пуштиме виртуелни мобилни оператори што е можно повеќе, за да влијаат на цената на услугите на пазарот, посебно на цената на големите оператори. Знаеме дека Македонија не е голем пазар и дека нема многу куповна моќ, но мора некако да се влијае на конкуренцијата на пазарот. Затоа и толку ги олеснивме условите за виртуелните мобилни оператори - да има регистрирано правно лице и да сака да работи во согласност со Законот за електронски комуникации“, вели Владимир Ристовски, советник за анализа на пазар во АЕК. Минатата недела на македонскиот пазар официјално започна со работа Мобајл конект телеком, новиот виртуелен мобилен оператор од Австрија. „Суштината на виртуелните оператори е што е можно повеќе да бидат поевтини, бидејќи тие немаат трошоци за фреквенции, немаат базни станици, туку се на некој начин ’под кирија‘ кај некој друг оператор, па с$ што треба е да имаат добра понуда на пазарот и желба за работа“, велат од АЕК. Исто така, неодамна најавениот виртуелен оператор Албафон, кој ќе го таргетира албанското население, ќе почне со работа до крајот на месецов, иако неговиот старт беше најавен за почетокот на август. Минатата година како прв виртуелен мобилен оператор беше најавен Ало телеком, зад којшто стои компанијата WTI Macedonia, но поради нејасни причини, досега не успеа да се пробие на пазарот со свои понуди и да привлече корисници. за корисниците до крајот на оваа година. „Наша цел е 4G технологијата да стане достапна за сите наши корисници што поскоро. Корисниците на Т-Мобиле ќе добијат уште поквалитетни податочни услуги со многу поголеми брзини на пренос. Ќе се овозможи уште подобро корисничко искуство при користењето на стандардните интернет-апликации како интернет-сурфање, трансфер на документи, онлајн-видео, онлајн-играње итн. Капацитетот на мрежата значително ќе се зголеми, што значи дека поголем број корисници ќе можат истовремено да ги користат податочните услуги без притоа да се почувствува промена во квалитетот“, објаснува Димитар Ковачевски, директор за комуникации во Т-групацијата. Тој додава дека поради зголемениот капацитет и брзина на мрежата ќе се отворат можности за користење на безжични податочни услуги на начин и места каде што тоа не може да се овозможи со стандарден кабелски приклучок.

| Специјален прилог | мобилен свет

ciril kafol генерален извшен директор на оне

Novata tehNologija tehN teh Nologija ]e doNese Novi uslugi za korisNicite

У

делот на Оне на пазарот на мобилна телефонија во првиот квартал од годинава изнесува 23,14% (според последниот извештај на АЕК)! Во вториот квартал пак, ја намаливте загубата. На што се должи оваа ситуација? Ако ги споредите бројките од првиот квартал од 2012 година и бројките од првиот квартал од 2013 година, на Оне ќе забележите раст. Тоа е правилниот тренд по кој се водиме ние. А ако ги погледнете бројките од четвртиот квартал минатата година и првиот од оваа, ќе се забележи пад, исто како и кај останатите оператори на пазарот. Но, споредено на годишно ниво, де факто ние растеме, и тоа со 0,55%. Ако гледате на целиот пазар во Македонија, пазарните удели на операторите некако стагнираат. Значи, нема повеќе големи скокови или големи падови. Постои стагнација. Тоа е резултат на борбите за пазарен удел меѓу операторите од претходниот период, па сега доаѓаме во една фаза на стабилизација, која најверојатно со новите технологии што доаѓаат ќе се заостри во иднина. Така, де факто, ние малку растеме, операторот Вип расте, но Т-Мобиле малку паѓа ако ги

48| 20 Септември, 2013

гледате бројките според извештајот на АЕК за првиот квартал од годинава во споредба со првиот квартал лани. Генерално, ако гледате на пазарот, Т-Мобиле, како најголем оператор паѓа, а ние и Вип растеме. Минатата недела официјално започна со работа новиот виртуелен мобилен оператор. Како ќе се одрази врз пазарот на мобилна телефонија влегувањето на уште еден оператор? Мислам дека за мобилните виртуелни оператори како такви баш и нема простор на пазарот ако не се концентрира само на некоја таргет-група. Виртуелните оператори имаат широко дејство и тешко дека ќе можат да успеат, бидејќи цените на мобилната телефонија во Македонија се многу ниски. Така, на пример, просечниот приход по корисник во Македонија е една третина од словенечкиот, а една петтина од европскиот просек. АЕК неодамна најави дека ќе ги намали големопродажните цени на меѓуконекциските разговори и СМС-пораките. Како ќе влијае тоа врз цените на Оне и врз пазарот, воопшто?

Цирил Кафол веќе две години е на челната позиција на операторот Оне, компанијатаќерка на Телеком Словенија во Македонија. Изминативе две години беа исклучително предизвикувачки за телекомуникацискиот сектор, а се чини дека Оне сигурно и храбро се справува со промените. Со Кафол поразговаравме за состојбите во македонската мобилна индустрија, новостите кои ќе ги донесе четвртата генерација мобилни комуникациски мрежи и неговото искуство на македонскиот пазар. Сепак, тој смета дека нема да има драстично намалување на цените во мобилната телефонија, но корисниците ќе добијат повеќе за иста цена...

Регулаторот го регулира пазарот и ги кажува правилата, а ние мора да играме според тие правила. Тоа е сега во процедура, но јас не мислам дека ќе има некое драстично намалување. Мислам дека тоа не е возможно. До некоја мера може да се намалат цените, но тоа нема да биде во исти рамки како порано. Ако го анализирате целиот комуникациски пазар во споредба со лани, ќе забележете пад од 10%, и тоа најмногу поради цените. Тоа темпо не може да се одржува. Тоа е и најлошо за корисниците. На пример, LTE (Long Term Evolution или 4G) мрежата претставува голема инвестиција. Ако ние немаме пари за да ја оствариме, тогаш корисниците ќе имаат слаби услуги. На крајот, ако има екстремно ниски цени на пазарот, за две до три години корисниците ќе имаат лоши услуги за мали пари, а тоа никој не го сака. Тоа не смееме да го дозволиме. Самата цена нема каде да оди надолу. Мислам дека во овој дел ќе се воспостави некаква стабилизација и дека ќе се понудат повеќе и подобри услуги и некои поволности за иста цена. „Паметните“ телефони с$ повеќе се распространи меѓу македонските корисници. Колкав процент заземаат

Специјален прилог | мобилен свет | истите во вкупната продажба на па така, и операторите преминот на 4G го мобилни телефони во Оне? имплементираат бавно. Продажбата на „паметни“ телефони расте Дали може да дадете проценка како и секаде низ светот, а овој тренд за тоа колку вкупно ќе чини оваа во Македонија е дури малку поголем. инвестиција? Речиси сите телефони во областа на Во овој момент не може да се даде детална постпејд кои се продадени се „смартфони“. проценка, но грубо, според нашите Пенетрацијата на „смартфони“ нагло расте, пресметки, тоа ќе чини меѓу 30 и 50 милиони а и употребата на мобилниот Интернет. евра. Не можете да знаете. Тоа зависи од С$ повеќе и повеќе луѓе имаат потреба многу фактори, но сигурно ќе станува збор од Интернет во движење, а с$ повеќе се за неколку десетини милиони евра. појавуваат апликации кои се употребливи во секојдневниот живот. „Смарфонот“ не Какви промени може да очекуваат вашите корисници со воведувањето е употреблив ако немате потреба од него. на 4G? Дали ќе се воведат некои Продажбата расте доста остро, и тоа е нови услуги? добро. И затоа се потребни инвестиции во нови технологии кои ќе овозможат полесни Корисниците ќе добијат побрз Интернет, ќе има подобрување во звукот. Она што е и подобри сервиси на тоа ниво. Продажбата на смартфон телефони од важно е дека на таа поголема брзина на почетокот на 2013 до сега е близу 40% а протокот на информации возможно е да близу 55% од целокупната понуда на Оне се развијат некои нови функционалности и сервиси кои го помагаат и го збогатуваат се смартфон телефони. Најпродавани брендови се Samsung , Alcatel животот на корисниците. LTE генерално, насекаде низ светот е во експериментална i Sony. фаза, па с$ уште нема некои конкретни Она што сега е најактуелно во функционалности. Но, знаете, и во развојот областа на мобилната телефонија на компјутерите тоа беше така. Од големи е воведувањето на 4G, односно LTE станаа многу мали, а тој развој придонесе мрежата на македонскиот пазар. за развој на нови софтвери. Мислам дека 4G Оне доби одобрение ќе го збогати и ќе го олесни за користење животот на корисниците со фреквенции, но што е повеќе корисни апликации, следно? а какви останати конкретни Ние уплативме 10,3 услуги ќе има ќе видиме кога милиони евра во LTE ќе се развие еден чекор Не мислам буџетот на Македонија понапред. за користење на дека треба

Пред повеќе од фреквенциите и два месеци Т-Мобиле да се брза со дополнително речиси со НЛБ Тутунска милион евра во АЕК имплементацијата заедно банка воведе услуга за за годишна такса, па на 4G, бидејќи мобилно плаќање. Дали така, секоја следна размислувате да воведете ако ние го година ќе му плаќаме услуга во овој правец? на АЕК уште милион направиме тоа Апсолутно. Веќе работиме евра за користење на на тоа. Во Телеком за брзо време, фреквенциите. За еден Словенија веќе има таква месец во буџетот на а корисниците услуга, слична на таа на Македонија уплативме не го прифатат Т-Мобиле тука. Тоа ќе вкупно 11,4 милиони евра. со истата брзина биде една од услугите кои Во однос на процесот ќе се доста актуелни во на преминување на 4G на крајот ќе се иднина. Знаете, што повеќе мрежата, момента лно одрази на цената сервиси имате, толку вам имаме тендер за набавка на повеќе ви е потребен на услугата. Тој опрема за надградување на „паметниот“ телефон и мрежите, односно базните процес треба добрата интернет-мрежа. станици. Изведувачот Овие услуги одат заедно да се движи на проектот најчесто го и се дополнуваат една со препорачува вендорот кој побавно и да друга. Мобилното плаќање, ќе го избереме да работи се оптимизира услугите поврзани со на овој проект, така што апликациите, е-здравство, на барањата на тоа исто така ќе биде една е- влада... Сите тие огромна инвестиција и потрошувачите придонесуваат телефонот огромен потфат. Знаете, да стане дел од корисникот комерцијалниот почеток на и да ги задоволува 4G се предвидува за 1 август 2014 година. Тој процес ќе трае подолго неговите потреби. време. Потребна е надградба на сите базни Дигитализацијата беше клучен проект за Оне оваа година. Како станици, кои ги имаме над 550, па проверка го оценувате целиот процес од на главната мрежа. Ние ќе ги почитуваме денешен аспект? тендерските услови и критериуми, па ќе видиме како ќе реагира пазарот. Не сметам Една од работите коишто мора да дека треба да се брза во овој процес. ги пофалам е тоа што заедно со Секако, ако тендерот вели дека на почетокот Министерството за информатичко е потребна 20% покриеност од мрежата, општество, Советот за радиодифузија тоа ќе го направиме, но ако има интерес и АЕК, со наша помош за многу кратко кај корисниците, на почетокот покриеноста време спроведовме еден круцијален може да биде и до 50%. Во Словенија на проект. Неверојатно е тоа што за толку пример, бавно се одвиваат работите кога кратко време завршивме многу работи станува збор за преминувањето на 4G. во областа на дигитализацијата на Луѓето некако не реагираат на промената, телевизискиот сигнал. Тоа многу значи

Чекор понапред...

Цирил Кафол објаснува дека кога станува збор за Оне, дури и Космофон пред да го преземе Телеком Словенија, секогаш носи новости на пазарот. „Почнавме со воведување на кокнуренција во мобилната телефонија, па во фиксната телефонија, први воведовме 3G, па ја имплементиравме дигитализацијата. Во делот на воведување на новитетите на пазарот може да се каже дека сме лидери и секогаш чекор понапред но, тоа за компанијата претставува и ризик и тоа е финансиски неоптимално бидејќи се влегува во непозната територија. Но, ние успеваме да се избориме со предизвиците и тоа успешно“, објаснува Кафол. за квалитетот на телевизиите и приемот на сигналите сега. Сега исто така е завршен и процесот на прилагодување на фреквенциите, па сега целосно е завршен процесот и корисниците ќе можат да уживаат во подобра слика и сигнал. Она што исто така е актуелно во последниот период е продажбата на државниот удел во Телеком Словенија, компанијата-сопственик на Оне. Како влијае тоа врз работата на Оне? Се шпекулира дека нов сопственик може да биде Дојче телеком? Прво сметам дека тоа е еден процес кој долго ќе трае. Мислам дека оваа одлука нема никакво влијание на работата на Оне, но и на Телеком Словенија. Треба да се продолжи со работа, а сопствениците да се грижат за продажбата. Ние с$ уште немаме добиено никаква одлука за тоа дека Телеком Словенија оди на продажба. Ќе биде потребно време за да се спроведе таа одлука, а за тоа одлучуваат сопствениците, така што краткорочно, нема да има некакво влијание, особено на овој пазар. Реално, во Македонија повеќе се пишува за продажбата на Телеком Словенија отколку во Словенија. За илустрација, државата го стави Меркатор на продажба девет пати, па сигурен сум дека до продажбата на Телеком Словенија ќе помине долго време. Веќе две години сте извршен директор на Оне. Каков е вашиот стил на управување? Дали се прилагодивте на македонскиот начин на водење бизнис? Да ви кажам искрено - ДА. Во Македонија е добро бидејќи има повеќе блискост во областа во којашто работиме, а кај нас во Словенија бизнисот се сведува на роботика. Мене повеќе ми се допаѓа онаа блискост која ја има во Македонија меѓу луѓето, бидејќи е понормално и почовечно во однос на „хард кор“ биснисот, така што во тој контекст, се навикнав на околината. Понекогаш посакувам работите побрзо да се одвиваат, бидејќи атмосферата тука е поопуштена, а за бизнисот тоа е неоптимално. Но, затоа е пријатно за работа. Ако си среќен во она што го работиш, знаеш дека тоа е нешто што те исполнува. Мене Македонија ми се допаѓа, затоа сум тука.

20 Септември, 2013 |49

| Специјален прилог | мобилен свет

Дигитални паричниЦи на макеДонскиот пазар

idninata na pla]aweto e vo mobilnite telefoni! Васе Целеска

С

vase.celeska@kapital.mk

те се запрашале ли некогаш зошто плаќањето преку мобилен телефон е најразвиено во некои од најсиромашните земји, како Кенија и Нигерија во Африка?! Многу е едноставно - во овие земји финансиските институции не се толку раширирени на пазарот, немаат толку голема покриеност во земјата колку што е голема покриеноста со мобилна мрежа. Во Кенија, на пример, поголем е бројот на корисници на мобилен телефон од корисници на кредитни картички. Од оваа причина, мобилното плаќање во Кенија стана „вирално“, па така оваа афричка земја сега е на четвртото место во светот според подготвеноста за употреба на дигиталните паричници. Поради с$ поголемата доминација на „паметните“ телефони, несомнено безконтактната технологија ќе биде најголемата причина за промена и иновации во финансиската индустрија. „Кешот“ и кредитните картички ќе бидат минато до 2020 година, а мобилните телефони ќе ги заменат паричниците, убедуваат експертите!

50 | 13 Септември, 2013

Најновите истражувања на американските аналитички агенции покажуваат дека поголем дел од испитаниците веруваат дека плаќањата во иднина ќе се одвиваат преку мобилните телефони.

Моби пеј е ластовичка на македонскиот пазар

Во Македонија овој тренд на мобилно плаќање е на самиот зачеток. Пред нешто повеќе од два месеци мобилниот оператор Т-Мобиле заедно со НЛБ Тутунска банка ја воведе услугата Моби пеј (MobiPay). Аналитичарите од телеком-индустријата на македонскиот пазар сметаат дека со преминувањето на мобилната комуникациска мрежа од четвртата генерација, 4G, се очекува и останатите два мобилни оператори да воведат услуги од овој вид. Засега на нашиот пазар, Моби пеј е уникатна понуда која може да ја користат сите корисници на Т-Мобиле, без разлика каков мобилен телефон имаат. Единствено што треба да направат е да отидат до која било експозитура на НЛБ Тутунска банка и да побараат користење на Моби пеј. Постапката е едноставна и се завршува за пет минути без никакви трошоци. Од Т-Мобиле велат дека главен предизвик во врска со оваа услуга

е корисниците да се запознаат со придобивките од Моби пеј. „Иницијалните резултати с$ повеќе од охрабрувачки и реакциите од првите корисници се позитивни. Убедени сме дека услугата наскоро ќе стане дел од секојдневието на сите мобилни корисници во Македонија. Корисниците кои еднаш ќе ја пробаат услугата Моби пеј, ќе ја користат секаде каде што е достапна, поради нејзината едноставност и брзиот начин на плаќање. Иако е прeмногу рано да се зборува за конкретни бројки, мрежата на Моби пеј секојдневно расте. Зголемено користење на услугата очекуваме во наредните 6-12 месеци“, вели Димитар Ковачевски, директор на комуникации во Т-групацијата. Од аспект на трговците кои сакаат да ја воведат оваа услуга, истата е едноставна за имплементација и не бара посебни технички услови и обуки, нема фиксни месечни трошоци за нејзино користење и се поставува за само неколку дена. Воедно, трансферот на средствата е гарантиран и брз (следниот работен ден во платен промет). Со склучување договор трговците добиваат и можност за дополнително рекламирање преку повеќе маркетинг-канали на Т-Мобиле директно до потенцијалните корисници. Моментално услугата Моби пеј е

Специјален прилог | мобилен свет |

поради с$ поголемата ПриДобивКи оД Мобилното Плаќање доминација на „паметните“ Идина без паричник телефони, несомнено безконтактната технологија преку безжична технологија ќе биде најголемата Производ... причина за промена во Мобилен паричник финансиската индустрија. идентификација; Се проценува дека кредитни/дебитни картички; „кешот“ и кредитните купони/програми за лојалност картички ќе бидат од телекомуникациските компании; информации за производите кои се минато до 2020 година, а купуваат; мобилните телефони ќе плус постоечките функции на телефонот. ги заменат паричниците. Во Македонија мобилното Можност... плаќање е на самиот 275% раст на светско ниво зачеток. оваа услуга засега ја нуди само Т-Мобиле во партнерство со нЛБ Тутунска банка, но се 2011 240 милијарди долари очекува следната година да ја воведат и останатите два мобилни оператори

2015

670 милијарди долари

достапна во повеќе од 300 локации во Скопје и низ државата.

на пазарување само со мобилен телефон?

Новото истражување што го спроведе Пу рисрч центар (Pew Research Center) и Интернет енд американ лајф проџект (Internet and American Life Project) во соработка со Универзитетот Елон од САД, покажа дека поголем дел од испитаниците веруваат дека во наредното десетлетие мобилните телефони би можеле да ги заменат парите и кредитните картички. Истражувањето е спроведено на примерок од избрани 1.021 технолошки експерти и аналитичари во индустријата за мобилно плаќање, од извршните директори на компании, преку Гугл и Мајкрософт до професорите на угледните универзитети ширум САД. Околу 65% од испитаниците изјавиле дека веруваат дека до 2020 година поголем дел од корисниците во целост го прифаќаат и го усвојуваат користењето на „паметните“ уреди за купување, со што речиси целосно ќе се елиминира потребата за готовина или за кредитни картички. Исто така, испитаниците веруваат и се потпираат на хардверот и на софтверот кога станува збор за трансакции, а парите и кредитните картички главно ќе ги снема од многу финансиски трансакции коишто постојат во развиените земји. Сепак, околу 33% од испитаниците изјавија дека не им веруваат на уредите коишто се опремени со технологијата NFC (Near Field Communication), која на корисниците им овозможува во продажните места да ги платат купените производи со поминување на телефонот под посебен скенер. Извештајот покажа дека прифаќањето на технологијата NFC оди бавно поради стравот од губење на приватноста, желбата на луѓето за анонимно уплаќање, недостигот од инфраструктура којашто би го поддржала поширокото

0

100

200

300

400

500

600

Предизвик... Иако е прeмногу рано да се зборува за конкретни бројки, мрежата на Моби пеј секојдневно расте, со што се очекува да се зголеми и бројот на корисници и фреквенцијата на користење; од аспект на трговците коишто сакаат да ја воведат оваа услуга, истата е едноставна за имплементација и не бара посебни технички услови и обуки, нема фиксни месечни трошоци за нејзино користење и се поставува за само неколку дена.

700

300

продажни ме во Македонија поддстржа ув мобилно плаќање аат

носители... Банки и кредитни картички Google и PayPal - глобални технолошки лидери

Кои земји се лидери во мобилно плаќање?

Според Индексот на подготвеност за мобилно плаќање на Мастер кард, следните десет земји се лидери во овој сегмент: 1. СИнгапур - има 100% покриеност со мобилни мрежи; 2. Канада - има најдобра инфраструктура од аспект на соработка меѓу мобилни оператори и финансиски инстиуции; 3. Сад - има најдобар потенцијал за мобилно плаќање. потрошувачката на домаќинствата е 33 илјади долари пер капита; 4. КенИја - дури 68% од населението користи мобилен телефон фреквентно, најмногу од која било друга земја; 5. јужна Кореја - жителите употребуваат услуги за мобилно плаќање и трансфер на пари три пати повеќе од која било друга земја.

користење на оваа технологија, како и поради отпорот на одделни компании коишто имаат интерес од постојниот начин на плаќање. „2020 година би можела да биде малку преоптимистична, но сигурен сум дека тоа ќе се реализира“, изјави Хал Вариан,

учесник во истражувањето и главен економист во Гугл. „Што чувате сега во вашите паричници? Лична карта, платежни средства и лични документи. Сето тоа лесно може да се стави во вашиот мобилен телефон и тоа неминовно ќе се случи“, вели тој.

13 Септември, 2013 | 51

| Специјален прилог | мобилен свет

Стопанска банка а.д. Скопје

M-banking za zad

М

обилната апликација на Стопанска банка е трајно бесплатна за користење, со поддршка и за I-phone и за телефоните базирани на Android, како и достапна за користење и од I-pad и Андроид таблет-компјутери. Преку мобилната апликација клиентите на дофат од нивните прсти ги имаат најчестите банкарски услуги: l проверка на курсна листа и конверзија на валути; l наоѓање на најблиска локација на банкомат или контакти од филијали;

52 | 20 Септември, 2013

Мобилната апликација, која овозможува брз и лесен пристап до бројни банкарски услуги, веќе ја користат повеќе од 10.000 корисници-клиенти на Стопанска банка l калкулатори и карактеристики на производи (со можност за онлајн-аплицирање); l проверка на состојбата на сметките; l производите кои ги користат и извршување разни видови денарски плаќања, уплати или трансфери на кои било сметки во платниот промет во Република

Македонија. Доколку на ова се додаде и 24/7 пристапот до Контакт-центарот на Стопанска банка (по телефон или е-mail) за која било информација или потреба, клиентите на Стопанска банка имаат на располагање комплетна банкарска услуга која за нив е достапна 24/7 каде и да се наоѓаат и преку кој било

Специјален прилог | мобилен свет |

dovolni klienti

Факти за апликацијата m-banking: n повеќе од 10.000 корисници досега; n достапна и за таблет-уреди; n наскоро и за Windows Mobile; n до 75% намалена провизија.

уред што го користат. Мобилната апликација веќе ја користат повеќе од 10.000 корисници кои активно испраќаат feedback, кој се користи за дополнување на нејзините функционалности.

Според банката, довербата која ја укажуваат клиентите преку масовното користење на нивните депозитни и кредитни производи ги обврзува на постојана иновација и осовременување на постојните банкарски услуги. Наскоро мобилната банкарска апликација на Стопанска банка ќе биде достапна и за мобилните телефони со платформа Windows, со што банката докажува дека ги следи светските трендови и соодветно се прилагодува со цел клиентите секогаш да имаат најдобра понуда на банкарски услуги. Стопанска банка е прва на пазарот која промовираше посебна платформа

за алтернативни банкарски канали, која веќе претставува регионален бренд познат како i-bank услуги. Се работи за регистриран бренд на ванката со кој се опфатени современите електронски банкарски услуги како: е-banking, m-banking, телефонско банкарство, како и плаќање преку банкомат. Од Стопанска банка најавуваат две позначајни новини до крајот на годината, но велат и дека како што банката се приближува до почетокот на јубилејната 70-та година од своето постоење, во финална фази на подготовка се бројни новини во насока на потврдување на водечката позиција на пазарот.

20 Септември, 2013 | 53

| Специјален прилог | мобилен свет

Расте пРодажбата на „паметни“ уРеди во македони

„Smart” e IN! Иако не постојат официјални бројки за тоа колку Македонците користат „паметни“ мобилни уреди, податоците кои успеавме да ги добиеме покажуваат дека продажбата на „паметни“ телефони расте драстично, како и користењето на мобилниот Интернет. „Паметните“ телефони на Самсунг се најпосакувани од страна на македонските корисници, а најупотребуван е оперативниот систем Андроид

најпосакувани паметни телефони на светот Motorola Moto X 4,7 инчи заоблен 5,6 до 10,4 мм 16/50 GB Android Jelly Bean

iPhone 5S 4 инчи 7,6 мм 16/38 GB iOS 7

Samsung Galaxy S4 5 инчи 7,9 мм 16/32/64 GB Android Jelly Bean

васе Целеска

А

vase.celeska@kapital.mk

ко минатата година речиси 50% од продадените телефони на мобилните оператори на македонскиот пазар биле „паметни“, овој удел во првата половина од 2013 година порасна до 60%. Може да се каже дека македонските корисници на мобилни телефони ги следат трендовите, па заедно со продажбата на „паметните“ телефони расте и користењето на мобилниот Интернет. Според податоците на Агенцијата за електронски комуникации (АЕК) од првиот квартал од оваа година, користењето на мобилниот Интернет (2G и 3G) порасна на 46,9% во споредба со истиот период лани. Дефинитивно, „смарт“ уредите на македонскиот пазар стануваат „ин“, а се

54 | 20 Септември, 2013

Nokia Lumia 1020 4,5 инчи 10,4 мм 32 GB Windows phone 8

очекува дека овој тренд ќе продолжи да расте многу повеќе како што операторите ќе преминат на мобилната комуникациска мрежа од четвртата генерација (4G). „Надградбата на мрежата значи поголема слобода за корисникот, користење на уште помодерни ‘паметни’ телефони и зголемени кориснички потреби. Во моментов 65% од вкупната продажба на мобилни телефони во Т-Мобиле е сведена на ‘паметните’

телефони, а најактуелни и најбарани модели на пазарот се оние на Samsung, Sony, Alcatel, и се разбира секогаш актуелниот iPhone“, потврдуваат од Т-Мобиле. Исто така, во подем е и продажбата на таблеткомпјутерите, барем така велат продавачите на некои од продавниците за компјутерска опрема коишто ги посетивме изминатава недела во центарот на Скопје. Иако не можевме да дојдеме до официјални бројки за продажбата на овие уреди, ако се земе предвид широкиот дијапазон на

47%

порасна употребата на мобилен Ин Македонија во пртевирнотет во кв од 2013 година артал

понуда на таблет-компјутери на пазарот, различната ценовна структура, како и побарувачката, може да се заклучи дека Македонците почнаа „паметно да се дигитализират“. Состојбата на светско ниво во доменот на продажбата на паметни уреди се пресликува и на македонскиот пазар. Освен тоа што Самсунг е глобален лидер, овој бренд се чини дека им е најмил на македонските корисници на „паметни“ телефони. И од Т-Мобиле и од операторот Вип потврдуваат дека најпродавани се смартфоните на Самсунг. Од Вип велат дека повеќе од

Специјален прилог | мобилен свет |

Најголеми производители на „паметни“ телефони во светот во вториот квартал од 2013 година

ија

40%

31,70%

HTC One

14,20%

4,7 инчи 9,3 мм 32/64 GB Android Jelly Bean

Samsung

60%

е уделот на продажба та на мобилни телефо вкупната продажбанинаво телефони

50% од продадените телефони се „паметни“, а како најпродавани се моделите на Самсунг, LG, Сони и HTC, кои работат на оперативниот систем Андроид. По Андроид, најпопуларни се оперативните системи на Blackberry и Windows.

Генералниот извршен директор на Оне, Цирил Кафол, за „Капитал“ потврди дека продажбата на „паметни“ телефони во Македонија расте како и секаде низ светот. „Речиси сите телефони во областа на постпејд во Оне кои се продадени се ‘смартфони’. Нивната пенетрација нагло расте, а исто и употребата на мобилниот Интернет“, вели Кафол.

108 мобилни телефони на 100 Македонци

Иако во денешниот свет на модерна технологија е вообичаено повеќето луѓе да користат најмалку еден мобилен телефон, последните

Apple

5,10%

4,70%

4,30%

LG

Lenovo

ZTE

истражувања покажаа дека сепак, постојат огромни разлики во бројот на овие уреди од земја до земја. Кога станува збор за земјите од нашиот регион, податоците велат дека најмногу претплатници на мобилни телефони има во Црна Гора, каде што се забележани 178 претплатници на 100 жители. Ова го покажа и истражувањето на глобалниот индекс за конкурентност на Светскиот економски форум (WEF) 2013-2014. По Црна Гора следува Хрватска, каде што се забележани 113 претплатници на 100 жители. Следуваат Македонија и Албанија со по 108 претплатници на

Други

100 жители. Најмал број корисници на мобилен телефон од земјите во регионот е забележан во Србија и во Босна и Херцеговина, во кои постои значителен број жители коишто воопшто не поседуваат мобилен телефон. Србија моментално има 93 претплатници на мобилен телефон на 100 жители, додека БиХ има 89 претплатници на 100 жители. Од другите земји од поширокиот Балкан, најмногу мобилни телефони во просек користат Бугарите, 146 претплатници на 100 жители, следуваат Грција, Унгарија, Словачка, Словенија, Романија и Турција.

ПОКАНА ЗА ОБУКА НА ТЕМА:  25 септември 2013 година (среда), 10.00- 16.00 часот M6 едукативен центар, Скопје

УСПЕШНО СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОСТАПКИТЕ ЗА ЈАВНИ НАБАВКИ, ПРАВИЛНО КОРИСТЕЊЕ НА ЕСЈН, Е-НАБАВКИ И Е-АУКЦИИ ВО 100% ОД ОБЈАВЕНИТЕ ОГЛАСИ“ (ОБУКА НАМЕНЕТА ЗА СИТЕ ДОГОВОРНИ ОРГАНИ)

АГЕНДА:

На обуката учесниците ќе се запознаат со предизвиците во спроведување на постапките за јавни набавки, досегашните искуства од воведувањето негативни референци и технички дијалог, успешното користење на ЕСЈН и успесите и предизвиците од користењето е-аукции во 100% од постапките за јавни набавки.

     

ОБУКАТА Е НАМЕНЕТА ЗА:

За договорните органи, а особено за лицата кои се задолжени за спроведување на постапките за јавните набавки, како и одговорните лица што ги носат соодветните одлуки во постапките.

 

Сите заинтересирани за учество на оваа работилница може да се пријават најдоцна до 20 септември 2013 година.

Како се реализираат набавките до 500 евра? Спроведување на постапка за набавките до 5.000 евра. Групна набавка и предности од нејзино користење. Како и кога да се применуваат рамковните спогодби? Негативна референца и кога се издава? Како се спроведуваат законските одредби за задолжителни е-аукции и новини на Електронскиот систем за јавни набавки? За кои набавки не се спроведуваат е-аукции? Други прашања од интерес за учесниците!

ОБУЧУВАЧИ:

Обучувачите се еминентни експерти за јавни набавки.

 лицe за контакт: Ленче Зикова  е-маил: akademija@kapital.com.mk  02 3280 911

20 Септември, 2013 | 55

| Специјален прилог | мобилен свет

nikola Qu[eV генерален извршен директор на вип

Vozmo@na misija za neograni^ena komunikacija

Ј

а одбележувате шестата година од вашето работење на пазарот. Колку сте задоволни од постигнатото досега? Во овие шест години, компанијата бележи континуиран раст во сите сегменти на своето работење, на огромно задоволство на корисниците, сопственикот – групацијата Телеком Австрија, вработените и општеството во целина. Исклучително сме задоволни и горди на нашите постигнувања, бидејќи успеавме многу брзо да се наметнеме како втор најголем мобилен оператор на македонскиот пазар, инициравме структурни промени на пазарот кои се очигледни и носат бројни придобивки за корисниците. Постигнувањата во оперативното работење се отсликуваат и во позитивни и стабилни финансиски резултати кои се основа за понатамошно одржливо работење. Компанијата влегува во нова фаза на своето работење со нови предизвици и можности кои се отвораат пред нас. Тоа е возбудливо чувство и предизвик за сите нас да ги искористиме

56 | 20 Септември, 2013

ресурсите кои ни се на располагање за остварување на уште поголеми деловни успеси. Рековте дека вашата корисничка база расте. Сметате ли дека има дополнителен простор за раст на бројот на корисници, со оглед на карактеристиките на пазарот? Во услови кога пазарот на мобилна телефонија станува с$ позаситен и органскиот раст на корисничката база е лимитиран со бројот на жители и просечниот број на мобилни уреди по жител, задоволни сме од растот и од постигнатото досега – над 28% од уделот на пазарот на мобилни комуникации, со што Вип сe зацврсти нa второто место на пазарот. Лимитиран потенцијал за раст и понатаму постои, но факт е дека во еден подолг временски период како индустрија забележуваме стагнација во делот на мобилна пенетрација во Македонија. Следствено, нашиот раст главно се должи на зголемен број корисници кои доаѓаат кај нас преминувајќи од други оператори, а многу помалку станува збор за

нови корисници кои првпат користат мобилни комуникациски услуги. Сите оператори работат посветено во делот на зачувување на својата корисничка база и подобрување на лојалноста, така што очекувам поместувањата во пазарните удели да не се толку изразени како претходните години кога Вип растеше по 4%-5% пазарен удел годишно. Колкава е висината на вашите инвестиции досега во Македонија? Од почетокот на нашето работење досега имаме инвестирано над 135 милиони евра во различни сегменти. Како за илустрација, во текот на последните две години инвестиравме повеќе од 25 милиони евра во осовременување на мрежната опрема, проширување на фреквенцискиот опсег со дополнителни лиценци за обезбедување на 3G и 4G мобилни комуникациски услуги. Овој процес на инвестирање продолжува и е континуиран. Во тек се подготовки за инвестиции во 4G мрежната инфраструктура, каде што веќе инвестиравме над 10 милиони евра за добивање лиценца.

Специјален прилог | мобилен свет | Кои се најновите трендови? Што бараат корисниците? Индустријата на мобилни комуникации е една од најбрзорастечките индустрии, која се карактеризира со исклучително брзи промени. Тоа што важело и било хит пред неколку месеци, сега веќе е минато. Новите технолошки достигнувања се толку брзи, не само во смисла на иновација и напредок, туку компетитивната динамика на целиот екосистем – производители на електронски компоненти, мрежна опрема, телефони, мобилни оператори – е исклучително изразена и немилосрдна. За да бидете конкурентни во ваков бизнис мора да ги следите новините на светскиот пазар и да ги внесeтe во вашата понуда пред другите. Ние се трудиме секогаш да бидеме први и на нашите корисници да им ги понудиме најновите трендови и продукти веднаш по светските премиери. Денешните корисници се одлично информирани во однос на понудата на мобилни комуникациски услуги и функционалните можности на најразлични типови мобилни уреди, особено за т.н. „паметни“ телефони. Современиот мобилен телефон не служи само за разговори и испраќање

Кога ќе се присетам на периодот пред нашиот комерцијален старт во септември 2007 година, особено состојбите во ценовната политика и незадоволството на корисниците поради неисполнетите очекувања, со гордост можам да констатирам дека во овие шест години успеавме многу нешта да промениме на подобро. Корисниците ги препознаа и со задоволство ги прифатија револуционерните промени кои ги наметнавме во ценовната политика, во квалитетот на услугата и целокупното корисничко искуство. Нашите корисници уживаат во неограничена комуникација, во просек зборуваат повеќе, а плаќаат помалку. Тоа е она што ние го нарекуваме „Повеќе за вас“. и голем ангажман на стручни тимови од повеќе оддели во компанијата. Ние започнавме со интензивни подготовки да ги пресретнеме овие предизвици. Особено сме задоволни што имаме одлична стартна позиција во имплементирањето на новата 4G технологија, бидејќи пред една година инвестиравме во најнапредна 3G HSPA+ мрежна платформа на која со соодветна софтверска и хардверска надградбa, паралелно покрај 3G HSPA+ ќе обезбедуваме и 4G услуги. Каков е моменталниот квалитет на мрежата на Вип оператор? Како резултат на интензивните инвестиции

биде маригинализирана како фактор за диференцијација помеѓу операторите. Ова е реален тренд на размислување којшто веќе е с$ поприсутен во Европа, не гледам причина тоа да не се случи и во Македонија. Вип оператор е активен и во делот на поддржување низа активности со општествено значење. Ќе бидете ли активни на овој план и во следниот период? Поддршката на активности коишто се значајни за пошироката заедница е дел од нашето корпоративно работење и дел од нашата култура. Овој сегмент е составен дел од Вип. Веќе петта година Вип е дел

Нашите постигнувања се извонредни и само потврдуваат дека кога се работи посветено и вредно и невозможните мисии стануваат возможни. Целиот тим на Вип е заслужен за тоа што го постигнавме, а постигнавме и повеќе од тоа што иницијално очекувавме. Сега, по шест години работење, влегуваме во една нова фаза од нашето постоење на пазарот, со нови предизвици и можности кои се отвораат пред нас пораки, туку нуди едно ново извонредно богато корисничко искуство со бројни можности за следење на аудио и видеосодржини, пристап на Интернет, имејл, инстант-пораки и други апликации. Но, очекувањата не завршуваат со поседување супер напреден мобилен уред, корисниците бараат и одлична услуга, професионална и навремена корисничка грижа, квалитетни и ценовно прифатливи услуги. Едноставно, потребен е холистички пристап и размислување за да се обезбеди извонредно и целосно корисничко искуство, што е неприкосновен императив во нашето работење и наша континуирана заложба. За скоро време корисниците ќе имаат можност да користат и 4G мрежа. Како се одвива реализацијата на оваа инвестиција? Вип оператор, согласно со лиценцата добиена од АЕК, најдоцна до 1 август 2014 година треба да започне да нуди 4G услуги. Овластувањето за користење на овие фреквенции е валидно во период од 20 години, а Вип треба да обезбеди 70% покриеност на населението во период од 6 години од денот на важност за користење на фреквенциите. Оваа инвестиција ќе им овозможи на корисниците на Вип модерни комуникациски услуги базирани на LTE стандардот, со извонредни брзини за податочен пренос и мала латенција, што несомнено ќе обезбеди уште подобро корисничко искуство и развој на нови иновативни услуги. Се работи за голем инвестициски зафат кој ќе ангажира не само финансиски средства, туку бара

во изминатите неколку години, бележиме од македонскиот ракомет и заедно со значајно подобрување на квалитетот публиката слободно може да се каже на нашите услуги во споредба со дека Вип прерасна во „осми“ играч. Вип почетокот на нашите операции. Вип во веќе е препознатлив дел и од Фестивалот моментов обезбедува најголемо мрежно за филмска камера „Браќа Манаки“. покривање на територија и население со Особено сме горди на ова партнерство, 3G сигнал. Со проектот за модернизација бидејќи овој фестивал по својот квалитет на мрежата, зголемувањето на и организација може да се носи со расположивите капацитети сите светски фестивали и со особен акцент на од овој тип. Горди сме ефективно управување што во фестивалот и одржување на создадовме една нова мрежата, зголемувањето додадена вредност, а тоа е на расположливите детската програма, со што Бројот на нашите директно се придонесува капацитети, и со особен акцент на ефективно кон градење филмска корисници во управување и одржување кај децата. Во вториот квартал култура на мрежата, забележуваме рамките на можностите, се континуиран тренд на обидуваме да помогнеме се зголеми на намалување на разликите и да придонесеме кон 620.000 или во квалитетот на мрежните подобрување на условите услуги меѓу операторите, во здравствените установи, 28% од уделот независно што за децата од СОС детско на пазарот радиопристапната мрежа село, за училишните на мобилна не се гради преку ноќ, а библиотеки и во повеќе Вип се појави на пазарот донаторски проекти во кои телефонија, како мобилен оператор се вклучуваат и нашите со што Вип со значајно децениско колеги. Вип е општествено доцнење. Согласно со одговорна компанија во оператор го некои неодамнешни целокупното свое делување зацврсти второто изјави, мобилните и кон заедницата, но и оператори очигледно место на пазарот во своето секојдневно сериозно размислуваат работење. Сите наши за модалитетите за активности се во согласност соработка и синергија во делот на со највисоките етички и професионални заедничко користење на мрежна принципи и особено ми е драго што тоа инфраструктура со цел намалување на не е ексклузивна норма на однесување капиталните и оперативните трошоци на мала група наши вработени, туку за обезбедување на комуникациски претствува активна заложба на сите услуги. Тоа е недвосмислена индикација членови на нашиот тим и дел од нашата дека мрежата во иднина с$ повеќе ќе корпоративна култура.

20 Септември, 2013 | 57