Moda prolog 2013

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ

www.kapital.mk петок 18/10/2013

...МОДА

zo[to

noVi brendoVi pristiGnUVaat na maKedonsK iot pazar!

?

maKedonija nema Uspe[ni modni brendoVi

Vizija, pari i znaewe falat od lon da se premine Vo brend!

Специјален прилог | Мода |

Зошто Македонија неМа успешни Модни брендови?

Vizija, pari i znaewe falat od lon da se premine Vo brend! верица јорданова

verica.jordanova@kapital.mk

В

еќе познатата флоскула дека Македонија е земја на текстилот не значи апсолутно ништо кога е во прашање модата. На прсти можат да се избројат домашашните брендови кои се препознатливи, но и достапни на целиот пазар. “Капитал“ анализира зошто земјата со долгогодишна традиција во текстилната индустрија нема успешен бред, препознатлив во меѓународни рамки? Познавачите велат дека во претходниот систем од кој произлегоа модните брендови Астибо и Тетекс, на пример, се работело со “сите нишани“ на модерна технологија, стручен и креативен кадар, но по распадот на големите гиганти, новите многу помали

компании решија по линија на помал отпор да продолжат работа по лон систем “Не може да го изоставиш креативниот мозок и да очекуваш резултати во сектор како модниот. Новите сопственици на погони наивно мислеа дека моделар може да извршува функција и на креатор, или едноставно не ги разликуваа тие две сосема различни позиции, така што трошеа пари за претставување на меѓународни саеми со промашени колекции“, вели дизајнерката со 20годишно искуство Лидија Георгиева и вонреден професор на Технолошко-металуршки

Ако бројот на македонски модни брендови присутни на македонскиот и на интернационалните пазари е првиот и основен репер за тоа колку е успешна македонската модна индустрија тогаш за жал, немаме многу со што да се пофалиме. Иако декларирана како земја на текстилот, Македонија има многу малку брендови кои се препознатливи дури и на домашниот пазар?! Текстилните компании, кои доминантно работат лон за странски партнер, признаваат дека им фалат и знаење и пари за да влезат во предизвикот – сопствен бренд! Се додека сопствениците на производни погони не го прифатат фактот дека им се неопходни искусни кадри надвор од процесот на шиење, со нашиот потенцијал можеме само да плачеме и да се сожалуваме, а други земји да ни го одземаат пазарот.

факултет. Таа тврди дека на денешниот екстремно конкурентен пазар, рецептот за успешен бренд во модата се прави само преку соработка меѓу соодветен дизајнер, специјализирана комерцијална екипа со список на клиенти и визионерско раководство кое не бара спектакуларна заработка во првите 6 месеци, туку верува во градење на модна куќа цигла по цигла. И дизајнерката Тања Кокев решението за премин од сегашното лон производство кон модна индустрија го гледам во понудата на добар дизајн и желбата на тектилците да дадат поголем креативен и финанскиски влог во тој процес. “ Но, пазарот кај нас е многу мал за толку голем ризик. Дури на светско ниво со екпанзијата на Зара, Х&М сите помали брендови се потиснати. Кога е така на светскио ниво, што да каземе ние за Македонија и нашиот мал пазар“, вели Кокев.

18 октомври, 2013 | 75

| Специјален прилог | Мода

Лидија ГеорГиева

ЦаЦи Паковска

Тања кокев

Имаме големи предности и квалитети, но за жал, искуството го градевме само во совршена изработка на производи, а имаме нула искуство во создавање брендови. Тоа не се учи ако останеме “комфорно” затворени во нашите граници. Ако сме спремни да го прифатиме фактот дека сме модна провинција, тогаш и полесно ќе се надградуваме

Сметам дека евтината работна рака во Кина, го промени правецот на движења на цела модна индустрија. Во денешно време на толку конкуренција, креатори, брендови е едноствано неверојатно да се направи некаков поголем успех надвор од Македонија

Текстилната индустрија има потреба од добар дизајн и добри дизајнери, за да може да понуди квалитет и во естетика и во изработка. Како што е сега, текстилната индуртрија кај нас е на ниво само на изработка без дизајн

Стилисимо

дизјанер

Зошто ова на терен не функционира?

Менаџерите од македонските конфекции, кои прават обиди за продор на домашниот пазар со сопствен бренд велат дека има повеќе причини зошто на пазарот не се појавуваат нови македонски брендови. Прво, се жалат дека немаат доволно пари за набавка на материјали и за маркетиншки активности неопходни за брендирање, како ни доволно стручен кадар за дизајнирање и моделирање на колекциите. Но, огромниот и како што велат неконтролиран увоз на евтина кинеска облека со сомнителен квалитет за нив е клучниот проблем на домашниот пазар, за која велат дека целосно ги руши цените. “Со ова се создава огромна нелојална конкуренција кон домашните компании кои уредно ги плаќаат сите давачки кон државата, со што автоматски нашите производи стануваат поскапи и неконкурентни посебно ако се земе предвид и стандардот на граѓаните“, вели Владо Нетков од штипската конфекција Модена која работи и на домашен пазар. Соочени со мала потрошувачка, лимитирани извори за финансирање и огромен увоз од Кина, производителите на македонски текстилни брендови се наоѓаат пред тешка одлука дали воопшто да продолжат по патот кој го избрале. Иако отсуствува официално образложение зошто веќе не постои до неодамна популарниот бренд “Кара“ кој напра-ви и продор на повеќе странски паза-ри, се претпоставува дека дел од горенаведените проблеми се причина за тоа. И другите се во неизвесност колку долго ќе се одржат. “Да се биде дел од денешната текстилна индистрија во Македонија е навистина дупка без дно, бидејќи тонете во амбиент во кој владее евтината партал роба од Кина и Турција. За успех надвор од границите на Македонија, во овој момент, е навистина неблагодарно да се зборува. Успех можеби е многу “поприфатлив” за некое мало производство на ниво на еден креатор, кој би продавал во некои “мултилејбл” бутици. Но за еден бренд од типот на познатите светски брендови за широка потрошувачка, едноствано е недостижно“, вели Цаци Паковска,

76 | 18 октомври, 2013

дизајнер

84 гласа брендови? купувам понекогаш куПуваТе Ли македонски модни

17% 17% 17% 17%

34% 34% 34% 34%

33% 33% 33% 33% 16% 16% 16% 16%

84 гласа купувам понекогаш гласа купувам понекогаш 84 84 гласа купувам понекогаш 40 гласа купувам единствено македонски брендови 40 гласа купувам единствено македонски брендови гласа купувам единствено 40 40 гласа купувам единствено 87 гласа не купувам македонски брендови македонски брендови 87 гласа не купувам гласа купувам 87 87 гласа не не купувам 45 гласа не можам да најдам во продавница 45 гласа не можам да најдам во продавница 45 гласа можам најдам 45 гласа не не можам да да најдам во продавница во продавница

Извор: веб анкета на www.kapital.mk

сопственик на модниот бренд Стилисимо кој постои скоро три години. Таа тврди дека во денешните услови на голема конкуренција, многубројни креатори и брендови едноствано е неверојатно да се направи поголем успех надвор од Македонија. “Лично јас и мојата партнерка сметаме дека сега е потребно да се истрае, да

се работи и да се верува во она што го правиме затоа што бренд не се создава за 5 или 10 години“, вели Паковска. Маркетингот исто така е една од најслабите точна на македонските текстилни компании. Со чест на ретките исклучоци, домашните производители не успеваат да се наметнат и да се испрезентираат на пазарот. Текстилците

За да се искористи потецијалот за производство на сопствени брендови, производителите бараат: Драстично намалување на сивата економија преку оневозможување на увозот и продажбата на црно на огромни количини конфекциски производи Државата да им помогне преку организирање на повеќе промотивни активности и учество на саеми

Промени во образовниот процес за индустријата да добие повеќе стручни кадри Укинување или намалување на царинските давачки за репроматеријали од Блискиот Исток (сега плаќаат 17,5%);

4 Октомври, 2013 | 77

| Специјален прилог | Мода повеќе се фокусираат на изнаоѓање квалитетен материјал и на изработка на високо квалитетен производ, што секако е основен предулсов за градење бренд, но ги подзабораваат или целосно ги изоставаат маркетингот и промоцијата, кои пак се клучни во процесот на брендирање. Иако дел од кривицата за сегашната состојба во која земјава е евтина база за шиење на западни брендови, сопствениците на конфекции ја префрлаат на недоволната поддршка од институциите, но признават дека и тие се виновници. “Сопствениците кои ги водат текстилните компании (иако некои од нив имаат и можности и познавање) во огромен број се задоволуваат во најнискиот степен на развој на текстилно производство, кој всусност ја вградува работната рака во западните брендови. Како резултат на ова индустријата станува непривлечна за младите нови кадри, а интерест за западните брендови е само поради ниската работна рака“, констатира Венцислав Филипов од Астибо Фешн Груп. Како мерки кои ќе им помогнат во лансирање сопствени брендови, освен што бараат да се стави ред во увозот на стока од Кина и Турција, домашните модни брендови бараат полесен пристап до финансии и учество на релевантни саемина државна сметка... “Олеснување за нас би било да имаме пристап до фондови или кредите со мала камата кои се наменети за поттикнување

специјален прилог

1

НОЕМВРИ 2013

Македонската храна според многумина е првата и највпечатлива асоцијација за Македонија! Кој бил во Македонија засекогаш во себе понел и дел од впечатливиот македонскиот вкус! Ако македонската традиционална храна залиена со автохтоните сорти квалитетно вино се сметаат за вистински рецепт за успех, “Капитал“ ги актуелизира следниве важни прашања:

Со какви проблеми се соочуваат домашните производители на облека? Пад на куповната моќ на населението и потрошувачка воздржаност; Недостиг од поволни извори за финансирање на производството на сопствени брендови;

на работата на малите претпријатија. Со ваква поддршка навистина би можеле да покажеме дека умееме, знаеме и сакаме во креаирањето на нашиот бренд“, предлага Паковска. Во Текстилниот кластер, пак,

Преплавеност на пазарот со евтина и сомнителна по квалитет стока од Кина, која се увезува на кило; Недостиг од ткаенини и други репроматеријали од домашно производство и увозна зависност.

потенцирајќи ја важноста од учество на странски саеми, бараат на сметка на државата, македонските компании со сопствени брендови да добијат можност за учество на некои од најважните саеми.

ВКУСОТ НА МАКЕДОНИЈА Како да се зголеми извозот на македонската храна и вино?  Ги детектираме клучните проблеми со кои се соочуваат производителите на млеко и млечни производи, месни преработки, кондиторија, конзервирани зеленчук и овошје, деликатеси и традиционални рецепти, и кои се нивните препораки за олеснување и зголемување на обемот на нивното производство?  Дали македонската храна и домашното вино се првиот избор на 

Повеќе информации во врска со прилогот и комерцијално претставување во истиот можете да добиете на е-маил aleksandra.stojmenova@kapital.mk 18 октомври,број: 2013 02 3298 110 или78 на |телефонскиот

потрошувачите? Како македонските производители можат да ја подобрат својата етаблираност на пазарот и да станат препознатливи?  Македонските винопроизводители направија голем успех во освојување на домашните потрошувачи. Кои се лекциите кои и останатите домашни производители можат да ги научат од успехот на македонското вино?  Кои се новите производи кои наскоро ќе излезат од македонските кујни? ЛИЦE ЗА КОНТАКТ: АЛЕКСАНДРА СТОЈМЕНОВА

Познатиот француски бренд Cacharel 2013/14 во колекцијата есен-зима современиот маж го претставува како слободен истражувач и патник, преку рафинирана елеганција. Ексклузивни матерјали, прецизна изработка и дизајн со едноставна силуета, во кој домминираат парчиња со стилски карирани детали, суптилно шарени кошули со двојна јака кои успешно се комбинираат како во класична така и во спортска варијата. Бренд кој нуди комбинирање на безвременски стил! Во Македонија, Cacharel е присутен преку нашата продавница во Трговскиот центар Рамстор.

Трговско друштво FESN BRAVO експорт-импорт ДООЕЛ Скопје ул.Св Кирил и Методиј бр 13 1000 Скопје, ТЦ РАМСТОР cacharel & sarar macedonia

| Специјален прилог | Мода

NOVI BRENDOVI PRISTIGNUVAAT NA MAKEDONSKIOT PAZAR! Македонските потрошувачи се модно совестени,знаат точно што сакаат и се лојални на брендовите од кои се задоволни, тврдат увозниците на некои од најпознатиоте модни брендови присутни на пазарот. Тие најавуваат и скорешно лансирање и нови брендови!

Верица Јорданова

А

verica.jordanova@kapital.mk

ко до пред само неколку години македонските потрошувачи се жалеа дека македонскиот пазар е сиромашен со странски брендови на облека, обувки и аксесоари, денеска таа слика е целосно променета. Не само што огромен број од популарните модни брендови можат да се најдат на македонскиот пазар, туку во најава е пристигнување и на нови. Иако официјални податоци за потрошувачката на македонскиот пазар нема, увозниците на некои од брендовите велат дека се задоволни, особено ако се земе предвид општата економска ситуација во земјава. “За нас е добар знак што сме на исто рамниште со останатите земји од Балканот. Самиот факт што опстојуваме, но и постојано растеме укажуваат на позитивно работење“, велат од Fashion Group, увозници

80| 18 октомври, 2013

Познатите модни брендови главно се лоцирани во трговските центри во Скопје на Манго (од 2000 г), Окаиди (2003г.), Голден поинт (2001г.), Битсиани (1996г), Бата (2006), Хуго Бос, Спрингфилд, Дизел, Тимберланд, Гес, Реплеј и други. Од нивното долгогодишно искуство со многу брендови произлегува и нивното дефинирање на Македонците како модно едуцирани потрошувачи со рафиниран вкус кои знаат да препознаат квалитет. Сепак го потенцираат фактот дека економските прилики си го прават своето и очекуваат со покачуање на стандардот да се зголеми и потрошувачката. “Македонците и тоа како се добри потрошувачи. Се повеќе се модно освестени, следат медиуми и точно знаат

што им треба. Но, реалноста е таква што не може секој да си дозволи брендирано парче облека затоа што цената е пресудна во најголем дел при изборот на гардеробата. Добро е што имаме и такви брендови, како Котон, чии цени секој може да си ги дозволи“, вели Даниела Адемоска, директор на Fashion Moda и Fashion Bravo, увозници на брендовите Котон, Роман, Сарар, Кашарел... И во Royal House Group, застапници на брендот Сваровски, кој на македонскиот пазар е присутен шест години, исто така ја потврдуваат желбата на потрошувачите да ги следат трендовите и во делот на накит и

аксесоари. Најпроданавани кај нив е женскиот накит. Задоволни што ја придобиле посветеноста на купувачите,најавуваат презентирање и на поексклузивните линии на нашиот пазар. Инаку, отварањето на нови шопинг центри во Македонија, собено во Скопје минатата година со отварање на Скопје Сити Мол, направи значителен исчекор и во бројот на нови брендови присутни на македонскиот пазар и во обемот на понудата. И самите увозници потврдуваат дека отварањето нови шопинг локации ги тера да размислуваат за ширење и на портфолиото и на бројот на локациа каде се присутни. Нивното искуство потврдува дека Новиот шопинг локациите, односно центар Capitol добро организираните Mall&Residence шопинг центри и во скопската паркинг просторот се населба исклучително значајни Аеродром, кој за потрошувачката и наскоро ќе се потенцијалот да се отвори ќе има привлечат клиенти.

60 продавници. Наскоро во Скопје и во Освен Котон, Тетово се отвараат нови Сарар, Роман трговски центри каде ќе се најдат потрошувачите можат инови брендови. да очекуваат нови Засега извесни брендови и поголема се Collezione, Yeni модна понуда.

Inci, детските брендови Panco и Budzuruk.

Друштво за производство и трговија FASHION MODA ДОО Скопје ул.Св Кирил и Метдиј бр.13 1000 Скопје ТЦ РАМСТОР roman.skopje@hotmail.com romanmacedonia

4 Октомври, 2013 | 81