Osiguruvanje i lizing 2012

OSIGURUVAWE I LIZING

www.kapital.mk al.mk

sreda 04/04/2012 4/2012

OSIGURITELNITE DRU[TVA VO @ESTOKA BORBA ZA NOVI KLIENTI

CENITE PA\AAT, INTERESOT ZA OSIGURUVAWE RAPIDNO RASTE

VILMA U^ETA DUZLEVSKA Generalen Direktor na Kroacia Osiguruvawe–@ivot

@IVOTNOTO OSIGURUVAWE VA[A @IVOTNA ODLUKA

44 SPECIJALEN PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING

BROJ649 04/04/2012 www.kapital.mk

ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

siguritelniot biznis do`ivuva podem {to ne e zabele`an vo poslednite nekolku godini. @estokata konkurencija za osvojuvawe novi klienti me|u osiguritelnite dru{tva pridonese za zna~itelen pad na cenite za osiguruvawe, poradi {to brojot na prodadeni polisi bele`i enormen porast. Dokaz za ovoj trend e namaluvaweto na vrednosta na naplatenata premija vo delot na imotnite osiguruvawa za 2,5%, koga istovremeno, brojot na sklu~eni dogovori za osiguruvawe porasnal za duri 8,8%.

“Odredeni klasi osiguruvawe, kako imotnoto i dobrovolnoto avtomobilsko osiguruvawe, vo 2011 godina zabele`aa pad na vrednosta na bruto-polisiranata premija, no istovremeno, brojot na prodadeni polisi ima ogromen rast.

Toa vo prevod zna~i deka silnata konkurencija dovela do pozna~itelno namaluvawe na cenite, poradi {to naglo se zgolemi i interesot kaj gra|anite i kaj kompaniite za osiguruvawe. Toa sepak, mo`e da bide me~ so dve ostrici.

Od edna strana, padot na cenite, osobeno za imotnoto osiguruvawe, e dobredojden za klientite, i za kompaniite i za gra|anite, bidej}i tie za pomalku pari }e dobijat obezbeduvawe od rizici za nivniot imot, no treba da bideme pretpazlivi osiguritelnite kompanii da ne gi spu{tat cenite pod aktuarskite presmetki. Sepak, generalno, imame golemo razdvi`uvawe na pazarot na osiguruvawe”, izjavi

O

OSIGURITELNITE DRU[TVA VO @ESTOKA B

CENITE PA\AAT, IN OSIGURUVAWE RAP direktorot na Agencijata za supervizija na osiguruvaweto, Klime Poposki.

Ostanatite klasi osiguruvawe, kako zadol`itelnoto osiguruvawe od avtoodgovornost i `ivotnoto osiguruvawe, bele`at rapiden razvoj.

Porastot od 5,2% lani vo celata

osiguritelna industrija e najdobar rezultat vo poslednite nekolku godini. Toa zna~i deka osiguritelnite kompanii lani naplatile bruto-polisirana premija vo vrednost od 111,1 milioni evra. Glaven generator na ovoj rast e osiguruvaweto od avtoodgovor-

nost, kako najzna~ajna klasa, bidej}i zafa}a okolu 47% od vkupnoto portfolio. Ovaa kategorija bele`i porast od okolu 7% vo tekot na 2011 godina, glavno poradi zgolemuvaweto na brojot na novi registrirani vozila poradi vladinata odluka za olesnuvawe na uvozot na polovni

KLIME POPOSKI DIREKTOR NA AGENCIJATA ZA SUPERVIZIJA NA OSIGURUVAWE

“Silnata konkurencija dovede do pozna~itelno namaluvawe na cenite, poradi {to naglo se zgolemi interesot kaj gra|anite i kaj kompaniite za osiguruvawe. Toa sepak, mo`e da bide me~ so dve ostrici. Od edna strana, padot na cenite, osobeno za imotnoto osiguruvawe, e dobredojden za klientite, i za kompaniite i za gra|anite, bidej}i tie za pomalku pari }e dobijat obezbeduvawe od rizici za nivniot imot, no treba da bideme pretpazlivi osiguritelnite kompanii da ne gi spu{tat cenite pod aktuarskite presmetki. Generalno, ima golemo razdvi`uvawe na pazarot na osiguruvawe.”

@estokata konkurencija za osvojuvawe novi klienti me|u osiguritelnite dru{tva zna~itelno gi namali cenite za osiguruvawe, poradi {to brojot na prodadeni polisi bele`i enormen porast. Dokaz za ovoj trend e namaluvaweto na vrednosta na naplatenata premija vo delot na imotnite osiguruvawa za 2,5%, koga istovremeno, brojot na sklu~eni dogovori za osiguruvawe porasnal za duri 8,8%

BORBA ZA NOVI KLIENTI

NTERESOT ZA PIDNO RASTE vozila. Se procenuva deka osven toa, mnogu vozila so stranski tabli~ki {to ve} e bile uvezeni vo zemjava gi iskoristija povolnostite i se registriraa. Toa pridonese za ovaa klasa da bide glaven stolb na porastot vo delot na ne`ivotnoto osiguruvawe.

Vo ramkite na oddelnite klasi osiguruvawe nema zabele`itelni otstapuvawa vo odnos na strukturata na vkupnata premija, so toa {to kako i dosega, najzna~ajna kategorija e zadol`itelnoto osiguruvawe od avtoodgovor-

3,1%

rast ostvari segmentot na ne`ivotno osiguruvawe lani, glavno poradi porastot na osiguruvaweto od avtoodgovornost

nost, so 47,9%. Dobrovolnoto osiguruvawe na patni~kite vozila ili popoznato kako kasko vo vkupnata premija ima udel od 11,4%, osiguruvaweto na imoti 18,2% i osiguruvaweto od nezgoda zafa}a 7,9%.

Osiguritelite se zadovolni od ostvarenite rezultati minatata godina, bidej} i razvojot na ekonomijata

i svesnosta na gra|anite se glavnite ograni~uva~ki faktori za u{te pogolem rast.

“Dejnosta osiguruvawe direktno e zavisna od sostojbite vo ekonomijata i nejzinoto razdvi`uvawe ima pozitiven efekt za potrebite od osiguruvawe vo stopanstvoto. Sepak, nelikvidnosta vo ekonomijata e problem i za nas, bidej}i naplatata na premijata odi ote`nato.

Za `al, osiguruvaweto kaj gra|anite ne e vo prv plan vo doma{nite buxeti i tie sekoga{ se odlu~uvaat za osiguruvawe samo ako toa e zadol`itelno. Ima ogromna potreba za promocija na osiguruvaweto i za potrebite za toa kaj lu|eto, no sekako, buxetite na sekoja osiguritelna kompanija oddelno se limitirani, taka {to potrebno e pogolemo organizirawe vo ovaa sfera za da mo`e poveke da im se dobli`i osiguruvaweto kako realna potreba na gra|anite”, ocenuva Violeta Pop Vasileva, izvr{en direktor na Evroins osiguruvawe.

Me|utoa, so pravo mo`e da se zaklu~i deka `ivotnoto osiguruvawe do`ivuva zlaten period. Vo 2011 godina ostvari impresiven porast od duri 42,8%, so {to gi nadmina site o~ekuvawa, kako na osiguritelnite kompanii,

VIOLETA POP VASILEVA IZVR[EN DIREKTOR NA EVROINS

“Dejnosta osiguruvawe e direktno zavisna od sostojbite vo ekonomijata i nejzinoto razdvi`uvawe ima pozitiven efekt za potrebite od osiguruvawe vo stopanstvoto. Sepak, nelikvidnosta vo ekonomijata e problem i za nas, bidej}i naplatata na premijata odi ote`nato. Za `al, osiguruvaweto kaj gra|anite ne e vo prv plan vo doma{nite buxeti i tie sekoga{ se odlu~uvaat za osiguruvawe samo ako toa e zadol`itelno. Ima ogromna potreba za promocija na osiguruvaweto i na potrebite za toa kaj lu|eto, no buxetite na osiguritelnite kompanii se limitirani.”

taka i na regulatornoto telo za supervizija. Silniot rast vo ovoj segment glavno se dol`i na vlezot na dva novi igra~i na pazarot za `ivotno osiguruvawe. “@ivotnoto osiguruvawe ima najgolem potencijal za razvoj.

Ponudata kreira pobaruva~ka i toa se doka`a deka e taka.

Po vlezot na dve novi kompanii vo ovoj segment imame rekorden porast. No, raste i osiguritelnata kultura kaj naselenieto, pred s$ poradi pogolemiot broj posrednici i intermedijatori na pazarot {to gi nudat osiguritelnite produkti. Nie, kako regulatorno telo, davame dopolnitelno stimul za stabilnosta na pazarot, za klientite da bidat sigurni deka parite gi investiraat vo zdravi finaniski institucii. Depozitite vo bankite rastat, osobeno gra|anite {tedat pove}e, i toa vo denari, {to zna~i deka ima lu|e koi{to imaat vi{ok prihodi nad tro{ocite i toa e toj potencijal {to ovie dru{tva treba da go iskoristat za da prodadat pove}e polisi za `ivotno osiguruvawe”, ocenuva Poposki od Agencijata za supervizija na

45

46 SPECIJALEN PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING

BROJ649 04/04/2012 www.kapital.mk

42,7%

porasna `ivotnoto osiguruvawe poradi zgolemuvaweto na ponudata na pazarot, odnosno vlezot na dve novi kompanii vo ovoj biznis

osiguruvawe.

Iako ve}e treta godina po red `ivotnoto osiguruvawe raste so dvocifreni stapki, u~estvoto vo vkupnata osiguritelna premija iznesuva 7,5%, {to pretstavuva pokazatel deka najgolem del od pazarot s$ u{te e neiskoristen.

Godi{nata premija po `itel pak, iznesuva tri evra. Za sporedba, u~estvoto na premijata od `ivotno osoguruvawe vo vkupnata bruto-polisirana premija vo zemjite od regionot se dvi`i okolu 20%. Razvienite pazari pak, imaat pove} e od 60% u~estvo na premijata za `ivotno osiguruvawe vo vkupno ostvarenata i godi{na premija po `itel od 800 evra.

POZITIVNI O^EKUVAWA ZA 2012 Osiguritelite ocenuvaat deka godinava razvojot na ovoj biznis }e prodol`i so sli~no tempo kako i lani. Sepak, no-

OSIGURUVAWETO ZAFA]A SAMO 3,9% OD CELIOT FINANSISKI SISTEM Osiguritelniot sektor vo Republika Makedonija zafa}a okolu 3,9% od vkupnite sredstva na finansiskiot sistem. Pazarnata koncentracija kaj dru{tvata za osiguruvawe e umerena, so toa {to nitu edno dru{tvo ne go nadminuva pragot od 20% u~estvo vo vkupnata bruto-polisirana premija. Za vreme na finansiskata kriza osiguritelnite dru{tva se poka`aa deka rabotat stabilno, dodeka vo poslednata godina makedonskiot osiguritelen pazar poka`uva trend na porast, koj se dol`i, pred s$, na zgolemenata ponuda na osiguritelniot pazar, osobeno vo delot na osiguruvaweto na `ivot, kako i na dooformuvaweto na regulatornata ramka i zajaknatata supervizija. vata kriza {to navleguva vo doma{nata ekonomija vlijae ograni~uva~ki na ostvaruvaweto rapiden porast.

“Ne se o~ekuvaat dramati~ni promeni na pazarot godinava, pred s$ poradi potencijalot {to go nudi razvojot na ekonomijata. Toa zna~i deka osiguritelniot biznis }e prodol`i da raste stabilno.

Mo`ni se odredeni restrukturirawa na pazarot preku zajaknuvawe na pozicijata na nekoi seriozni osiguritelni grupacii. Spored oddelni klasi osiguruvawa, isto taka ne se o~ekuvaat seriozni promeni. Vo posledno vreme ima ogromen interes za zemjodelskoto osiguruvawe, osobeno otkako Vladata po~na poagresivno da nudi subvencii, a isto taka, otkako vo javnosta se promovira{e proektot na dr`avata za osiguruvawe od katastrofalni rizici, interesot kaj gra|anite dramati~no se zgolemi”, izjavi generalniot direktor na Viner osiguru-

ZORAN NARA[ANOV GENERALEN DIREKTOR NA VINER

“Ne se o~ekuvaat dramati~ni promeni na pazarot godinava, {to zna~i deka osiguritelniot biznis }e prodol`i da raste stabilno. Mo`ni se odredeni restrukturirawa na pazarot preku zajaknuvawe na pozicijata na nekoi seriozni osiguritelni grupacii. Vo posledno vreme ima ogromen interes za zemjodelskoto osiguruvawe, osobeno otkako Vladata po~na poagresivno da nudi subvencii, a isto taka, otkako vo javnosta se promovira{e proektot na dr`avata za osiguruvawe od katastrofalni rizici, interesot kaj gra|anite dramati~no se zgolemi.”

vawe, Zoran Nara{anov.

Vo nasoka na pobrz razvoj na osiguruvaweto se o~ekuva deka }e pomogne i konceptot banka-osiguruvawe, kade {to pokraj bankarskite proizvodi, paralelno }e raste interesot i za osiguritelnite polisi. Imeno, sekoj imot {to bankite go baraat kako zalog za kredit mora da bide osiguran, {to zna~i deka osiguritelnite kompanii }e zabele`at zgolemena pobaruva~ka za imotnite osiguruvawa.

Vo 2012 godina se o~ekuva deka }e ima porast na brojot na prodadeni polisi, no efektot vrz brutopolisiranata premija } e zavisi od cenite, odnosno od konkurentskata borba za osvojuvawe klienti.

Najgolem potencijal za razvoj i godinava ima `ivotnoto osiguruvawe, a toa planiraat da go iskoristat u{te dve poznati evropski osiguritelni grupacii koi najavuvaat deka }e vlezat vo ovoj biznis. Od Agencijata za super-

111,1

milioni evra iznesuva vkupnata bruto-polisirana premija {to ja naplatile osiguritelnite kompanii vo tekot na 2011 godina

vizija na osiguruvaweto ne otkrivaat koi osiguritelni brendovi }e ja zasilat konkurencijata vo segmentot na `ivotnoto osiguruvawe, no potvrduvaat deka s$ poizvesen e vlezot na dve novi kompanii, poznati grupacii od razvienite evropski zemji.

“Stranski osiguritelni grupacii od zemji od Evropa najavija deka }e go pro{irat biznisot so `ivotno osiguruvawe vo Makedonija. Ve}e imavme sredbi so potencijalnite investitori, koi potenciraa deka sakaat uspe{no da ja zavr{at prikaznata so osvojuvawe na regionot na Jugoisto~na Evropa, a sepak, na mapite im nedostiga Makedonija. Ekonomskata kriza vo prethodnite godini natera del od niv da zaprat so novi investicii, no signalite sega se deka ve}e godinava konkurencijata vo ovoj segment od pazarot na osiguruvawe }e se zasili”, najavuva Poposki.

Zasega, ~etiri osiguritelni kompanii vo zemjava nudat `ivotno osiguruvawe.

Osiguritelite od ovoj biznis komentiraat deka zasiluvaweto na konkurencijata so novi kompanii }e pomogne vo zgolemuvaweto na svesnosta kaj gra|anite za pridobivkite od

48 SPECIJALEN PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING

Kompanii gi nagraduvaat vrabotenite so polisa za `ivotno osiguruvawe siguritelite komentiraat deka ima golem interes od privatnite kompanii kako del od sistemot na motivirawe i nagraduvawe na vrabotenite da im kupat polisi za `ivotno osiguruvawe. No, sepak, postoi pre~ka {to ograni~uva pogolema proda`ba na polisi za `ivotno osiguruvawe

O

kako nagrada za vraboteni. Osiguritelnite kompanii lobiraat za popovolen dano~en tretman, odnosno da bidat oslobodeni od pla}awe personalen danok toga{ koga osigurenicite } e steknat pravo da gi koristat beneficiite od `ivotnoto osiguruvawe.

BROJ649 04/04/2012 www.kapital.mk

polisata za `ivotno osiguruvawe i u{te pove}e }e go razmrda pazarot.

“Zasiluvaweto na konkurencijata na pazarot na `ivotno osiguruvawe e dobredojdena, osobeno zatoa {to tie novi kompanii }e donesat novi znaewa i iskustva i }e go razmrdaat pazarot. @ivotnoto osiguruvawe ima ogromen potencijal za razvoj i o~ekuvame deka godinava }e prodol`i da raste so brzo tempo. Sekako, toa }e zavisi od zgolemuvaweto na svesnosta na gra|anite za potrebata od osiguruvawe na `ivot, no i od generalnoto dvi`ewe na ekonomijata”, izjavi Darko Dedi}, ~len na Upravniot odbor na Viner lajf.

Vo nasoka na zgolemuvawe na pobaruva~kata za `ivotno osiguruvawe mo`e da pomogne i konceptot na sorabotka me|u bankite i osiguritelnite kompanii za prifa}awe na polisata za `ivotno osiguruvawe kako obezbeduvawe za

kredit. Zasega, nekolku banki pregovaraat so osiguritelni dru{tva, a naskoro se o~ekuva deka }e bidat promovirani i prvite dogovori.

POVE]E POSREDNICI NA PAZAROT ZA POBRZ RAZVOJ Dru{tvata za osiguruvawe proda`bata na polisi ja vr{at preku kanali na proda`ba so ~ija pomo{ ja unapreduvaat proda`bata. Od dozvolenite distributivni kanali vo tekot na 2011 godina

najgolemo u~estvo vo vkupnata premija zazema direktnata proda`ba, 45,69%, potoa sleduva proda`bata preku zastapnici vo osiguruvaweto so 23,12% i proda`bata preku osiguritelno-brokerski dru{tva so 20,71%.

Na krajot na 2011 godina vo domenot na pazarnata koncentracija ~etiri dru{tva go pominuvaat pragot na u~estvo nad 10% vo vkupnata premija.

Pritoa, pazarnite voda~i se Triglav osiguruvawe so 18,22%,

NOVA REGULATIVA, SOLVENTNOST 2, ZA OSIGURITELNITE KOMPANII Evropskata komisija nosi nova regulativa {to treba da ja implementiraat osiguritelnite kompanii, nare~ena Solventnost 2. Vsu{nost, stanuva zbor za nov re`im za presmetka na kapital, koj{to gi zema predvid site mo`ni rizici za raboteweto na kompaniite. Toa e postrog re`im od sega{niot, a kompaniite }e treba da se preispitaat dali im treba dopolnitelen kapital vo odnos na nivniot sega{en kapacitet. Makedonija, kako kandidat za EU, mora da gi implementira site evropski regulativi. Direktiva na Solventnost 2 e ve}e objavena, a nacionalnite zakonodavstva treba da gi podgotvat novite zakoni za osiguruvawe do krajot na godinava.

Potpolnata implementacija }e po~ne od 2013 godina. Zasega ne se napraveni analizi dali na kompaniite }e im treba dopolnitelen kapital, bidej}i s$ u{te ne se podgotveni novite formuli za presmetka na kapital, no toa

e edna od zada~ite na Agencijata za supervizija na osiguruvaweto godinava.

“Formiravme rabotna grupa so Ministerstvoto za finansii, kako nositel na zakonskata reulativa, za izrabotka na nacrt-verzija na nov zakon vo koj }e bide inkorporirana regulativata Solventnost 2. Potoa }e znaeme dali ako se primenat tie modeli, kompaniite }e imaat potreba da se dokapitaliziraat. Spored mene, imaj}i predvid deka i sega{niot re`im e strog, nema da ima potreba od dopolnitelen kapital, dru{tvata se mnogu konzervativni investitori i podle`at na rigorozna kontrola. Na{ite kompanii se isklu~ivo izlo`eni kon bankarski depoziti i dr`avni hartii od vrednost, dodeka vlo`uvawata vo akcii i investiciski fondovi se minimalni. A toa, spored novite barawa, mo`e najmnogu da predizvika potreba od dokapitalizirawe”, velat od ASO.

Eurolink so 11,34%, Sava so 11,32% i Kjubi so 10,92%.

Dru{tvata za osiguruvawe se vo dominantna sopstvenost na stranski investitori, i toa iznesuva 83,55%, dodeka u~estvoto na doma{nite akcioneri iznesuva 13,5%.

SPECIJALEN PRILOG mart 2012 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul. Dimitrie Tucovi} br 20, 1000 Skopje p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Avtor na prilogot: Aleksandar Janev Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

50 SPECIJALEN PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING

@IVOTNOTO OSIGURUVAWE VA[A @IVOTNA ODLUKA

BROJ649 04/04/2012 www.kapital.mk

PREDNOSTI NA @IVOTNOTO OSIGURUVAWE VO KROACIA OSIGURUVAWE - @IVOT

d momentot na negovoto ra|awe, ~ovekot e izlo`en na rizici koi }e go sledat na ostatokot od negoviot pat. Kakov }e bide toj pat i kolku }e trae, toa nikoj odnapred ne go znae, no izvesno e deka istiot }e bide razoren od starosta, bolesta ili kako posledica na nekoja nezgoda.

So `elba `ivotot da go napravime {to podolg i pokvaliteten sekoj od nas nastojuva, pove}e ili pomalku, da ja planira idninata i o~ekuva, ili podobro ka`ano, posakuva `ivotot da mu se odviva spored toj plan. No, iskustvoto ne u~i deka nastanite ne sekoga{ se odvivaat spored na{ite o~ekuvawa.

Edna od pri~inite e na{ite planovi da se zasnovani na nerealni pretpostavki. Za `al, ovaa pri~ina e mnogu ~esta i posledicite od takvoto planirawe, ili podobro ka`ano, `ivot vo oblaci, ni se vra}a po glava re~isi cel `ivot. Drugata pri~ina mo`e da bide uslovena od nepredvidlivi nastani koi se nadvor

O

SIGURNO GI VLO@UVATE SREDSTVATA OSTVARUVATE UDEL VO DOBIVKATA NA DRU[TVOTO SIGURNA ISPLATA PO ISTEKOT NA TRAEWETO NA OSIGURUVAWETO GARANCIJA PRI PODIGAWE NA KREDIT DOPOLNITELNI BENEFITI od na{a kontrola. Koj od nas pomisluva, osobeno dodeka e mlad, deka mo`e da go pogodi nesre}a? Slobodno mo`eme da ka`eme daka takvi se malku.

No, za `al, posledicite ili po nas samite ili po onie koi zavisat od nas mo`at da bidat mnogu te{ki. I tokmu toga{ se javuva potreba od `ivotno osiguruvawe.

Osiguruvaweto na `ivotot e smisleno da bide za{tita od seriozni finansiski zagubi koi mo`at da bidat posledica od nastanuvawe na takvi neizvesni nastani vo na{iot `ivot. Sledat nekolku situacii vo koi slu~ajnite nastani mo`at da predizvikaat pari~ni zagubi, odnosno da sozdadat potreba od dopolnitelni pari~ni sredstva:

„Potencijal za razvoj na `ivotnoto osiguruvawe na doma{niot pazar dava analizata na penziskiot sistem, koja uka`uva na nedostatoci na sistemot temelen na me|ugeneraciska solidarnost. Od aspekt na demografskite promeni i nu`nosta za li~na za{teda za penziskite denovi, polisata za `ivotno osiguruvawe se nametnuva kako klu~en finansiski proizvod koj sekoj bi trebalo da go ima. Tokmu zatoa eden od prioritetite e da vlijaeme kon menuvawe na kulturolo{kiot pristap na gra|anite kon {tedeweto.

Deneska e va`no da go pozicionirame `ivotnoto osiguruvawe kako eden od oblicite na dobrovolno {tedewe za penziski denovi. Za toa e neophodno izedna~uvawe na zakonskiot, dano~niot i stimulativniot tretman na `ivotnoto osiguruvawe i dobrovolnite penziski fondovi. Sleden ~ekor e voveduvawe na pravi dano~ni olesnuvawa za `ivotnoto osiguruvawe.” „Na{ata ponuda na `ivotno osiguruvawe ja karakterizira celosna prisposoblivost na cenata kon standardot i potrebite na makedonskiot gra|anin. Pokraj individualnoto `ivotno osiguruvawe koe e momentalno najpovolno vo odnos na visina na osigureni sumi, od portfolioto na proizvodi koi gi nudi Kroacia Osiguruvawe - @IVOT bi izdvoila dva proizvodi koi se nameneti za pravni lica i se edinstveni na na{iot pazar vo pogled na pridobivkite koi gi nudat: Kolek-

Prerana smrt na pomlad hranitel na semejstvoto koj zad sebe ostava nezgri`eni maloletni deca, sopruga ili nekoja druga od nego zavisna li~nost.

Nedostatok na pari~ni sredstva nameneti za pokrivawe na tekovni `ivotni tro{oci vo poodminato `ivotno doba (penzija).

Nenadejna ili dolgotrajna bolest mo`e da dojde koga najmalku se nadevame, a posledica mo`e da bide namalena zarabotka ili pak zgolemeni finansiski tro{oci za pokrivawe na razli~ni zdravstveni tro{oci i tro{oci za nega.

Finansiskite gubitoci ili nedostatokot na pari~ni sredstva predizvikani od spomenatite

Navistina e neobi~no lu|et o da gi osiguruvaat svoite domovi, poku}nina, avtomobil i, brodovi i drugi raboti, a se dvoumat pri osiguruvawe na sopstveniot `ivot, koj e sig urno povreden od se ostanato ,a voedno postoi u{te pogole ma opasnost da go izgubat Benxamin Frenklin nastani mo`at da se ubla`at ili nedomestat preku `ivotno osiguruvawe.

ZO[TO @IVOTNO OSIGURUVAWE, A NE NEKOJA DRUGA FORMA NA [TEDEWE? Ona {to kvalitativno go razlikuva `ivotnoto osiguruvawe od drugite formi na {tedewe e integriranosta na {tednata i osiguritelnata komponenta. @ivotnoto osiguruvawe na svoite korisnici primarno im garantira sigurna isplata na site vlo`eni sredstva zaedno so pripi{ana dobivka po istekot na osiguritelniot period. I ne samo toa. Preku ovoj instrument osigurenikot obezbeduva finansiska sigurnost na najbliskoto semejstvo vo slu~aj na nastanuvawe na nesre}en nastan so fatalni posledici (smrt). Nitu eden drug {teden instrument vo sebe ne sodr`i vakov dualitet.

tivno `ivotno osiguruvawe, koe na rabotodavcite im nudi mo`nost za za{teda, dodeka na osigurenicite mo`nost za dopolnitelna sigurnost i Paketot LOJALNOST, kade {to rabotodavcite mo`at da za{tedat i istovremeno da gi zadr`at najdobrite vraboteni vo ramkite na svojata kompanija. Minatata godina ja zbogativme ponudata so nov proizvod, Kroacia PREMIUM, koj vklu~uva pokrivawe na rizik od nastanuvawe na te{ko bolna sostojba, odnosno 12 bolesti koi ne tolku odamna bile smrtonosni.”

“I ovaa godina Kompanijata pripi{a dobivka kon polisite na na{ite osigurenici a kako rezultat na uspe{noto delovno rabotewe. So godi{en rast na premijata od 41,7% i zgolemuvawe na dobivkata za 3% izminatata godina doka`avme deka sme lideri na pazarot na `ivotni osiguruvawe vo Makedonija. Faktot {to duri 52% od novite sklu~eni dogovVILMA U^ETA ori vo 2011 godina se izdadeni od Kroacia Osiguruvawe-- @IVOT govori deka makedonDUZLEVSKA skite gra|ani ne prepoznavaat kako strate{ki Generalen Direktor partner pri donesuvawe na odlukata za na Kroacia dolgoro~no {tedewe i sigurnost.”

Osiguruvawe–@ivot

DR@AVATA VLEGUVA VO PROEKT ZA OSIGURUVAWE OD KATASTROFALNI RIZICI

EVROPA RE ZA OSIGURUVAWA OD ZEMJOTRESI I OD POPLAVI Nekolku dr`avi od regionot, me|u koi i Makedonija, vleguvaat vo nov proekt na Svetskata banka za formirawe reosiguritelna kompanija koja }e zastane zad rizicite od prirodni katastrofi ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

ekolku dr`avi od regionot, me|u koi i Makedonija, vleguvaat vo nov proekt na Svetskata banka za formirawe reosiguritelna kompanija koja }e zastane zad rizicite od prirodni katastrofi. Vo nasoka na re{avawe na problemot so niska penetracija na osiguruvawe od rizici od katastrofi i od vremenski nepriliki vo Makedonija i vo drugite zemji na Ju`na i Isto~na Evropa, Svetskata banka inicira{e programa za osiguruvawe od rizici od katastrofi i od vremenski nepriliki, nare~en Southeastern Europe Catastrophe Risk Insurance Facility (SEEC CRIF). Glavniot motiv za ovaa inicijativa e da se promovira razvojot na osiguruvawe od rizici od katastrofi i od vremenski nepriliki na lokalniot pazar, so {to na lokalnite biznisi i populacii }e im bide ovozmo`eno da kupat prifatlivi proizvodi za osiguruvawe od rizici od katastrofi i od vremenski nepriliki, koi vo momentot ne mo`e da se najdat na komercijalniot pazar.

Toa zna~i deka proizvodite za osiguruvawe od katastrofi }e se prodavaat preku dru{tvata za osiguruvawe i preku nivnite agenti, a ovie rizici }e se reosiguraat vo novoformiranata kompanija, Evropa Re. Vo uslovi na nenadejni prirodni nepogodi, kako zemjotres ili poplavi, so proektot }e se zgolemi pristapot na doma}instvata, zemjodelcite i na stopanstvoto do finansiska za{tita od zagubi predizvikani od takvi katastrofi.

“Ima mnogu dokazi deka Makedonija e osobeno ranliva na prirodni katastrofi. I podatocite od poslednite 20 godini otkrivaat postojan trend na zgolemuvawe na frekvencijata i na intenzitetot na prirodnite katastrofi predizvikani od

N

klimatskite promeni. Zemjata e osobeno pogodena od poplavi i od su{i {to proizleguvaat od pove}e ekstremni promeni vo temperaturata i vrne`ite.

Pokraj toa, Makedonija se nao|a vo seizmi~ki pojas na Mediteranot koj proizveduva katastrofalni zemjotresi so povraten period od 50-100 godini. Onie koi }e imaat najmnogu korist od ovaa programa se sopstvenicite na ku}i, zemjodelcite, pretprijatijata i vladinite organizacii, koi }e bidat vo mo`nost da kupat osiguruvawe od katastrofa po konkurentni ceni. Direktni korisnici, isto taka, }e bidat i osiguritelnite kompanii, koi }e dobijat {ansa da go prodlabo~at osiguritelniot biznis”, izjavi Lilija Burun~uk, direktor na kancelarijata na Svetska banka vo Skopje.

Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, koj potpi{a dogovor so Svetska banka za zaem od 5,5 milioni dolari, so koi zemjava }e u~estvuva vo zaedni~kiot fond, smeta deka priklu~uvaweto na Makedonija vo ovoj proekt ima ogromno zna~ewe, osobeno {to ovie tipovi osiguruvawe ne se dovolno razvieni. „Na ovoj na~in, isto taka, }e se namalat i parite {to dr`avata dosega gi obezbeduva{e od svojot buxet, kako i buxetite na lokalnata samouprava za obes{tetuvawe na doma}instvata, zemjodelcite i stopanstvoto. So implementacijata na proektot, so novite produkti koi }e bidat vovedeni na osiguritelniot pazar, gra|anite i kompaniite }e imaat mo`nost da gi osiguraat svoite imoti i firmi pod povolni uslovi i pri pojava na eventualni katastrofi da gi vratat vlo`enite sredstva”, izjavi Stavreski.

Celta na proektot e na sopstvenicite na domovi, farmerite, pretprijatijata i na vladinite organizacii vo Jugoisto~na Ev-

ropa da im se obezbedi pristap do prifatlivo osiguruvawe preku reosiguritelna poddr{ka za proizvodi za osiguruvawe od rizici od vremenski nepriliki i od geografski rizici. Na toj na~in }e se unapredi razvojot na zdrav pazar za osiguruvawe od rizici od katastrofi preku sozdavawe modeli na rizik karakteristi~ni za zemjata, {to }e ovozmo`i odreduvawe na prifatlivi i adekvatni ceni soodvetno na rizicite. Pokraj toa, novost vo ponudenite proizvodi }e bide mehanizmot za obes{tetuvawe, odnosno }e se koristat precizno merlivi parametri, koi }e bidat osnov

za utvrduvawe na osigureniot rizik.

Proda`bata }e se vr{i preku internet-platforma koja }e poddr`uva transakciski proda`bi (oslobodeni od tro{oci) na osiguritelni proizvodi na pazarot i }e ovozmo`i Evropa Re da obezbedi celosna avtomatizacija na osiguritelnite raboti, kako {to se kreditno i gotovinsko upravuvawe so rizici, odreduvawe na cenite, reosiguruvawe, smetkovodstvo i isplata na {teti.

Pokraj Makedonija, dogovori za pristapuvawe imaat potpi{ano Albanija i Srbija, a se o~ekuva da potpi{at i Bosna i Hercegovina i Crna Gora.

51

52 SPECIJALEN PRILOG OSIGURUVAWE I LIZING

BROJ649 04/04/2012 www.kapital.mk

Samo ~etiri osiguritelni kompanii vo zemjava nudat zemjodelsko osiguruvawe, {to poka`uva deka dru{tvata ne se dovolno zainteresirani za ovoj biznis. Svesta kaj mnogu zemjodelci s$ u{te e nerazviena.

Voobi~aeno, preovladuvaat sfa}awata deka osiguruvaweto na zemjodelskite posevi e skapo ili pak, postojat stari naviki i o~ekuvawa deka dokolku se slu~i nekoja vremenska neprilika, dr`avata }e gi obes{teti ALEKSANDAR JANEV janev@kapital.com.mk

itu subvencioniraweto na 60% od polisata za zemjodelskoto osiguruvawe, nitu pak, kampawata na Ministerstvoto za zemjodelstvo za podignuvawe na svesta kaj zemjodelcite da go osiguraat svoeto proizvodstvo ne gi davaat o~ekuvanite rezultati. Spored podatocite od Agencijata za supervizija na osiguruvawe, samo 1.456 zemjodelci, {to e 1,2% od vkupniot broj registrirani zemjodelci vo zemjava, lani gi osigurale zemjodelskite posevi. Vkupnata bruto-polisirana premija po toj osnov lani iznesuva 530 iljadi

N

ZEMJODELSKOTO OSIGURUVAWE NA NISKI GRANKI

SAMO 1,2% OD ZEMJODELCITE GI OSIGURALE IMOTITE LANI evra, vra, od koi 320 iljadi evra gii pokriva Vladata.

Pri~inite ri~inite za slabiot odyiv na zemjodelcite emjodelcite za osiguruvawe na lozovite ozovite nasadi, `itnite, gradinarskite arskite kulturi ili na tutunot mo`e da se lociraat kaj site zasegnati strani. Prvo, samo ~etiri osiguritelni kompanii vo zemjava nudat zemjodelsko osiguruvawe, {to poka`uva deka dru{tvata ne se dovolno zainteresirani za ovoj biznis.

Svesta kaj mnogu zemjodelci s$ u{te e nerazviena. Voobi~aeno, preovladuvaat sfa}awata deka osiguruvaweto na zemjodelskite posevi e skapo ili pak, postojat stari naviki i o~ekuvawa deka dokolku se slu~i nekoja vremenska neprilika, dr`avata }e gi obes{teti. “I pokraj {tetite {to postojano gi trpat od poplavi i od nevreme, zemjodelcite poka`uvaat mnogu slab interes za osiguruvawe na nivnoto primarno proizvodstvo. Subvenciite na dr`avata za osiguruvawe na primarnoto zemjodelsko proizvodstvo iznesuvaat duri 60% od vrednosta na osiguritelnata polisa, no zemjodelcite ne ja koristat mo`nosta da gi osiguraat svoite posevi so ran i industriski zelen~uk, lozovite i ovo{nite nasadi, tutunot, `itnite i drugite zemjodelski kulturi, a pri eventualno nevreme baraat dr`avata da im gi nadomesti {tetite. Mer-

kata za u~estvo na dr`avata vo zemjodelskoto osiguruvawe e vovedena od 2008 godina, no subvenciite za ovaa namena zasega gi koristat nezna~itelen proizvoditeli, broj zemjodelski proizvoditeli so obrazlo`enie deka nemaat dovolno pari za pokrivawe na nivniot del, odnosno 40% od u~estvoto za dobivawe osiguritelna polisa�, komentiraat osiguritelite.

Pove}eto osiguritelni kompanii gi zaobikoluvaat zemjodelcite, bidej}i stanuva zbor za porizi~na kategorija osigurenici, velat osiguritelite.

Se pregovara, pokraj od po`ar, poplava i od gromovi, osiguritelnite kompanii da vklu~at i rizici kako mrznewe na posevite.

Dokolku posebno e naglaseno, se osiguruvaat plodovi na stebla, rodni i nerodni nasadi, a visinata na stapkata na osiguruvawe zavisi od rizi~nosta na imotot {to se osiguruva.

Osiguruvaweto od poplava spa|a vo delot dopolnitelni rizici, no postoi rangirawe na polisite vo zavisnost od podra~jata koi se klasirani kako pove}e i pomalku rizi~ni.

Visokorizi~nite podra~ja, za koi se znae deka }e bidat poplaveni, ne se osiguruvaat.

Isplatata na premijata zavisi od vidot na polisata i od ocenetata rizi~nost.

Visinata na isplatata na pre-

1.456

zemjodelci j vo 2011 godina gi osigurale svoite zemjodelski ur j posevi, {too pretstavuva re s a a porast oras ood 15,4%, 15 4% no sepak, toa e samo 1,2% od brojot na registrirani zemjodelci

530

iljadi evra iznesuva bruto-polisiranata premija {to ja naplatile osiguritelite od zemjodelski osiguruvawa vo 2011 godina, od koi 320 iljadi evra subvencionirala dr`avata

mijata zavisi od klasata na opasnosta od vakvi nepogodi, postaveni spored kriteriumite na kompanijata, pri {to se ocenuva vidot na terenot, opasnostite i podlo`nosta na terenot na nekoi pojavi, kako {to se poplavite, porojnite do`dovi i visokite vodi. Vakvi osiguruvawa postojat, no gra|anite malku gi iskoristuvaat, a del od niv se osiguruvaat samo vo slu~ai na pojava na grad.

Ottamu, vo uslovi na vremenski ili elementarni nepogodi, na zemjodelcite nikoj ne mo`e da im pomogne, osven tie samite i delumno dr`avata, dokolku se proglasi elementarna nepogoda vo odreden region.

LIZING-INDUSTRIJATA ZAGLAVENA VO KRIZA

BIZNISOT SO LIZING LANI PADNA 12% Iako se o~ekuva{e deka 2011 godina }e bide po~etok na brzo zakrepnuvawe na lizing-pazarot, podatocite za sklu~eni dogovori za lizing i ponatamu poka`uvaat nadolen trend. Glavnite pri~ini {to ovaa finansiska usluga tone vo zemjava se zgolemeniot uvoz na polovni vozila, so {to se namali proda`bata na novi, kako i nelikvidnosta na kompaniite, koi ne investiraat vo nova oprema

25,9

milioni evra e vrednosta na lizingdogovorite sklu~eni vo 2011 godina

70

milioni evra vredni dogovori bile sklu~eni vo 2008 godina, rekord vo istorijata na ovoj biznis vo zemjava

na vozila i oprema.

O^EKUVAWATA ZA GODINAVA SE POPOZITIVNI VO SPOREDBA SO LANI

ALEKSANDAR JANEV Janev@kapital.com.mk

izing-industrijata s$ u{te e dlaboko zaglavena vo krizata.

Iako se o~ekuva{e deka 2011 godina }e bide po~etok na brzo zakrepnuvawe na lizing-pazarot, podatocite za sklu~eni dogovori za lizing i ponatamu poka`uvaat nadolen trend. Lani preku lizing se nabaveni avtomobili i oprema vo vrednost od okolu 25,9 milioni evra, {to e 12% pomalku vo sporedba so prethodnata godina, koga celata industrija ostvari 30 milioni evra.

Glavnite pri~ini {to ovaa finansiska usluga tone vo zemjava se zgolemeniot uvoz na polovni vozila, so {to se namali proda`bata na novi, kako i nelikvidnosta na kompaniite, koi ne investiraat vo nova oprema. Od lizing-kompaniite komentiraat deka namalenoto finansirawe preku lizing se

L

dol`i i na op{tiot zgolemen rizik vo ekonomijata, {to se izrazuva preku porestriktivnite uslovi vo sporedba so 2008 godina.

“2011 godina be{e te{ka za site subjekti na makedonskiot pazar, vo smisla na toa {to silno se ~uvstvuvaa efektite od globalnata ekonomska recesija, pridru`ena so evropskata dol`ni~ka kriza koja izbuvna vo tekot na godinata, {to predizvika namalena ekonomska aktivnost ili recesija kaj najgolemite trgovski partneri na Makedonija. Dopolnitelno, se ~uvstvuva{e nelikvidnosta na kompaniite, a posredno i na gra|anite, {to predizvika delumno vlo{uvawe na plate`nata disciplina. Bidej}i na{ata, a i ostanatite lizing-kompanii, dominantno se zanimavaat so finansirawe novi vozila, ne

treba da se zanemari faktot deka lani proda`bata na novi vozila povtorno opadna i be{e na najnisko nivo vo poslednite 10 godini. Toa vlijae{e za pad na plasmanite vo celiot lizing-sektor”, ocenuva Maja Lape, generalen direktor na NLB lizing.

Od lizing-kompaniite komentiraat deka pozitiven impuls vo raboteweto lani dala dr`avata, koja preku finansirawe javni tenderi so lizing go radvi`ila pazarot. Spored niv, ovoj trend e vo soglasnost so trendovite vo evropskite dr`avi, kade {to ve}e odamna dr`avata na toj na~in finansira kapitalni objekti od javen interes. Bidej} i lizingot na nedvi`nosti s$ u{te e apsolutno neatraktiven poradi negoviot dano~en tretman, kaj nas ovaa tendencija se manifestira pred s$ so lizing

“Interesot raste od godina vo godina, na{a procenka e deka vo 2012 godina finansiraweto na lizing }e se zgolemi. Trendot na zgolemen interes za lizing e prisuten u{te od lani i kaj kompaniite vo dr`avniot sektor, {to samo po sebe govori za afirmacijata na lizingot.

Namaluvaweto na konkurencijata ne e od klu~no zna~ewe za na{ite planovi, no sekako, pretstavuva dopolnitelen potencijal za rast i razvoj”, ocenuva Lape.

Ovaa industrija ve}e tri godini, otkako se po~uvstvuva branot od ekonomskata kriza vo Makedonija, ne mo`e da postigne povisoko nivo na razvoj. Brojot na sklu~eni dogovori za lizing vo 2010 godina se namali za 40%, a vrednosta na finansiranite predmeti na lizing iznesuva{e edvaj 30 milioni evra, sporedeno so 42,5 milioni evra vo 2009 godina.

Lizing-pazarot vo Makedonija go bele`i svojot po~etok vo 2000 godina, koga be{e osnovana prvata lizing-kompanija.

Ottoga{ ovaa industrija po~na dinami~no da se razviva, so tendencija da raste so u{te povisoki stapki na rast. Rekordna be{e 2008 godina, koga lizing-kompaniite sklu~ija nad 3.500 dogovori za lizing so vkupna maloproda`na vrednost na finansirani predmeti na lizing (vozila, oprema, ma{ini) od 70 milioni evra.

53