vino_2012

VINO

www.kapital.mk tal.mk

sreda 07/03/2012 03/2012

MAKEDONSKITE VINARNICI SO ZAEDNI^KI MARKETING-PLAN ZA IZVOZ

SLOVENIJA, [VAJCARIJA, POLSKA I HOLANDIJA SE TOP PAZARITE ZA MAKEDONSKOTO VINO KOJA O A E KONKURENTSKATA O S AA PREDNOST NA MAKEDONSKITE VINA?

AVTOHTONITE SORTI SE IZVOZEN ADUT

ZA DA SE ZGOLEMI KULTURATA NA PIEWE VINO VO MAKEDONIJA

VINARITE BARAAT UGOSTITELITE DA IMAAT USUL SO CENITE

48 SPECIJALEN PRILOG VINO

MAKEDONSKITE VINARNICI SO ZAEDNI^KI MARKETING-PLAN ZA IZVOZ BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

lovenija, [vajcarija, Polska i Holandija se pazari kade {to makedonskoto vino ima najgolemi {ansi za probiv, e zaklu~okot na novata Strategija za vinskiot sektor, promovirana oficijalno minatata nedela od strana na Vina od Makedonija, zdru`enie na proizvoditeli na vino.

Ovoj dokument pretstavuva marketing-plan za izvoz na makedonskiot vinski sektor i e rezultat na zaedni~ki napor na makedonskite vinarnici - koi u~estvuvaat vo pove}e od 90% od proda`bata i izvozot na vino vo {i{iwa - kreira~ite na politikata i delovnite zdru`enija. Poddr`an e od amerikanskata agencija USAID i od holandskata programa CBI (Centre for the Promotion of Imports from Developing Countries).

Vo proektot bea vklu~eni 10 vinarnici - Tikve{, Skovin, Stobi, Dalvina, Bovin, Popova Kula, Vardarska Dolina, Ezimit, Filovski i Imako, ~lenki na Vina od Makedonija.

“Marketing-planot pretstavuva zaedni~ko gledi{te na celiot vinski sektor, bidej}i be{e razvien i napi{an od stru~nite lica na vinarnicite, pretstavnici od Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo i od Stopanskata komora na Makedonija, koi vo razli~ni fazi bea vklu~eni vo proektot. Stru~nite lica od desette vinarnici prisustvuvaa na seminari i obuki za istra`uvawe pazari i gradewe marketing-strategii i planovi za izvoz na vino”, veli \or|i Petru{ev, izvr{en direktor na Vina od Makedonija.

Ovoj dokument e od golema korist i za privatniot i za javniot sektor, dava va`ni informacii za kreirawe nacionalni strategii, a vo isto vreme

S

SLOVENIJA, [VAJCARIJA, POLSKA I HOLANDIJA SE TOP PAZARITE ZA MAKEDONSKOTO VINO 1,3%

od vkupniot izvoz na vino oti{ol vo Holandija, [vajcarija, Polska i vo Slovenija minatata godina

obezbeduva alatki, informacii i nasoki za izvoznite planovi na individualnite kompanii.

Istiot sodr`i i kompletna analiza na vinskiot sektor na Makedonija, na vinskiot sektor na pazarite vo Evropskata unija, zaklu~oci za podgotvenosta za izvoz, kako i strategii za nastap na izbranite pazari: Holandija, Polska, Slovenija i [vajcarija.

ZO[TO TOKMU OVIE ^ETIRI PAZARI?

Zo{to tokmu spomenatite ~etiri

zemji se izbrani za top-destinacii za makedonskoto vino?

Ovie pazari poka`uvaat deka postoi pozitiven imix za makedonskoto vino, postoi pozitiven rast na konsumacijata na vino, potro{uva~ite se podgotveni da probaat novi vina i da platat za niv, velat vo Vina od Makedonija. Ova se samo nekoi na~elni parametri koi uka`uvaat na seriozni potencijali na ovie pazari za makedonskoto vino. Sekako, toa ne zna~i deka vinarnicite nema da pravat obidi za probivawe na drugi pazari, poedine~no ili zdru`eno vo nekoja sledna faza od proektot, istaknuvaat vo zdru`enieto.

Makedonskite vinarnici so pomo{ na stranskite konsultanti ja definirale Evropskata unija, plus [vajcarija, kako

13,2%

od makedonskoto vino be{e izvezeno vo {i{iwa vo 2011 godina

pazar so najgolem potencijal za izvoz na makedonskoto vino. Potoa e napravena pokratka lista, sostavena od Velika Britanija, Germanija, ^e{ka, Holandija, Polska, Slovenija i [vajcarija, za na krajot da se isfiltriraat poslednite ~etiri pazari kako najperspektivni. Inaku, spored minatogodi{nata verzija na Strategijata, kako top-pazari za izvoz bea definirani Polska, Holandija, ^e{ka, Germanija i Velika Britanija, taka {to ovaa najnovata e “apdejtuvana” verzija na prethodnata.

^etirite evropski zemji se identifikuvani kako pazari kade {to makedonskoto vino najmnogu mo`e da se probie. Ostanuva na doma{nite vinarnici zaedni~ki da go izgradat brendot “makedonsko vino”

2

KRITERIUMI ZA IZBOR NA PAZARITE

pati e zgolemena koli~inata na izvezeno vino vo {i{iwa za pet godini

e pazar kade {to so decenii go pijat makedonskoto vino, no za `al, toa pristignuvalo tamu kako nalivno, a sega tendencijata e da se zgolemi izvozot na vino vo {i{iwa.

Tokmu i rabotniot slogan za nastap na ovoj pazar }e bide “Vinoto {to otsekoga{ ste go piele, no ne ste znaele deka e od Makedonija”. A, [vajcarija, koja nema sopstveno proizvodstvo na vino, no e prebirliv pazar, planirame da ja osvojuvame so makedonskiot “pino noar”, dodeka golemata balkanska dijaspora samo go pravi ovoj pazar u{te poatraktiven za makedonskite vinarnici”, nakratko gi objasni \or|i Petru{ev potencijalite na ~etirite prioritetni pazari za makedonskoto vino vo slednite godini.

LANI SME PRODAVALE POEVTINO VINO

Inaku, izvozot na makedonsko vino minatata godina iznesuval 968 iljadi hektolitri, {to e duri 38% pove}e od godinata prethodno, velat podatocite na Dr`avniot zavod za statistika.

Izvozot na vino vo {i{iwa porasnal za 28%, a na nalivnoto vino za 40%. Vrednosno, vkupniot izvoz na vino iznesuval 44 milioni evra, {to e za sedum milioni evra pove}e vo odnos na 2010 godina ili za 19%. Ovie brojki zna~at deka po edinica proizvod makedonskoto vino se prodavalo poevtino lani vo odnos na 2010 godina, i nalivnoto

ni{ka me|u makedonskite vina i nivnite sogra|ani, qubiteli na vino. Polska e pazar koj{to ja poznava Makedonija, gi znae makedonskite vina i tamu planirame izvoz na kvalitetno vino vo {i{iwa, so povisoka cena, se razbira. Slovenija pak,

Извоз на вино од Македонија-вредносно

2006

2007

2008

2009

2010

2011

0

2005

2007

2008

2009

2010

128.271

839.731 100.927

599.240

606.746

831.424

2006

80.940

200.000

105.378

300.000

597.995

400.000

Наливно Во шишиња

95.410

500.000

100.000 2005

746.621

600.000

80.197

29,34

700.000

14,73

13,43

23,91

26,55

11,80

14,00

25,17

31,30

12,24

800.000

5

0

i toa vo {i{iwa.

Tokmu zatoa i edna od glavnite celi na zdru`enite makedonski vinarnici e postignuvawe povisoka dodadena vrednost, odnosno krajna cena na vinoto, {to najmnogu mo`e da se realizira kaj vinoto vo {i{iwa. Za da se slu~i toa, makedonskite vina mora da se identifikuvaat pod zaedni~ki nacionalen brend - “makedonsko vino”, smetaat vinarite.

“Idninata na vinskata industrija e vo zaedni~kiot nastap na vinarnicite od Makedonija.

Za da se postigne poedine~en uspeh na stranskite pazari,

(2005-2011 година)

хектолитри

10

9,60

15

7,00

20

26,00

25

21,90

Милиони евра

30

milioni evra e vkupnata vrednost na makedonskiot izvoz na vino vo 2011 godina

900.000

Наливно Во шишиња

55.877

35

44

Извоз на вино од Македонија-количински

(2005-2011 година)

600.019

“Holandija e pazar koj e otvoren za novi vkusovi i tuka planirame da nastapime so avtohtonata sorta “vranec”.

Holandskite turisti, koi{to doa|aat vo s$ pogolem broj poslednive 2-3 godini vo Makedonija, treba da poslu`at kako

Golemina na pazarot; Potro{uva~ka na vino po `itel; O~ekuvan iden rast; Barieri za vlez i penetracija na pazarot; Dostapnost na distributivnite kanali; Priemlivost na novi vina od strana na potro{uva~ite; Momentalna zastapenost na pazarot; Mo`nosti i zakani za makedonskoto vino.

2011

49

50 SPECIJALEN PRILOG VINO

KAKO NA ^ETIRITE TOP-PAZARI? HOLANDIJA Spored noviot marketing-plan za izvoz na vino, Makedonija na holandskiot pazar treba da nastapi so lokalnata sorta “vranec”, bidej}i tamo{nite potro{uva~i se podgotveni da prifatat novi vkusovi, da probaat novi vina.

CELI:

BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

58%

e u~estvoto na Srbija vo vkupniot izvoz na vino vo {i{iwa od Makedonija

prvo mora so zaedni~ki sili da rabotime na sozdavawe percepcija za Makedonija kako vinska zemja ili kako zemja od kade {to doa|a vrvno vino.

Duri potoa mo`eme da zboruvame za poedine~ni ~ekori”, istakna Svetozar Janevski, pretsedatel na zdru`enieto Vina od Makedonija.

Spored nego, znaej}i gi kapacitetite na makedonskata vinska industrija, ovaa Strategija e zaedni~kiot stav na vinarskite vizbi za toa vo koja nasoka treba da se dvi`at za osvojuvawe na pazarite.

“Zapo~navme da rabotime na ne{to {to e mnogu pova`no od na{iot poedine~en uspeh kako kompanii, a toa e gradewe imix za na{ata zemja i investirawe vo idninata”, potencira{e Janevski.

VINOTO KAKO STRATE[KI NACIONALEN IZVOZEN PROIZVOD

Marko Tigelman, ekspert za vino i konsultant na holandskata dr`avna razvojna agencija CBI, koj ja

Gradewe specifi~en makedonski brend; Iskoristuvawe na zgolemeniot broj holandski turisti vo Makedonija, koi{to mo`e da bidat promotori na makedonskoto vino; Razvoj na sektorot i na sinxirot na vrednosti; Kreirawe online proda`ba; Razvoj na ambala`a so mali dimenzii.

UDEL NA HOLANDIJA VO VKUPNIOT MAKEDONSKI IZVOZ NA VINO VO 2011:

0,28% od vino vo {i{iwa 0,01% od nalivno vino

[VAJCARIJA Pazar koj nema sopstveno proizvodstvo na vino i otvora mo`nost za plasirawe na makedonskiot “pino noar”, a golemata balkanska dijaspora dopolnitelno go pravi atraktiven ovoj pazar za makedonskite vinarnici.

CELI:

Da se postigne 80% off-trade distribucija, odnosno preku ugostitelskite kanali; Fokus na crveno vino i roze; Fokus na zgolemuvawe na svesta kaj potro{uva~ite. izraboti Strategijata za makedonskiot vinski sektor, poso~i deka Makedonija ima mnogu ubavi i kvalitetni vina. Spored negovata analiza, vo poslednite nekolku godini se napraveni golemi investicii vo vinarskite vizbi, {to pretstavuva dobra osnova za uspe{en nastap na stranskite pazari.

“Zaedni~kiot nastap na makedonskite kompanii e edinstveniot na~in za osvojuvawe na pazarite za izvoz. Pazarot na vina vo Evropa e mnogu konkurenten i re~isi e nevozmo`no za edna individualna vinarnica uspe{no da se probie, poradi {to za Makedonija ova e edinstveniot na~in za osvojuvawe na pazarite za izvoz”, istakna Tigelman.

UDEL NA [VAJCARIJA VO VKUPNIOT MAKEDONSKI IZVOZ NA VINO VO 2011:

0,35% od vino vo {i{iwa 0,02% od nalivno vino

41,4% e u~estvoto na Germanija vo vkupniot izvoz na nalivno vino od Makedonija

Spored ministerot za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo, Qup~o Dimovski, zaedni~kiot nastap na stranskite pazari na makedonskite vinarnici }e go podobri izvozot na vinoto kako strate{ki nacionalen izvozen proizvod.

“Strategijata za izvoz na makedonskoto vino i nejziniot osnoven zaklu~ok za zaedni~ki nastap na makedonskite vinarski vizbi celosno se sovpa|a

so odredbite na Strategijata za razvoj na lozarstvoto i vinarstvoto vo Makedonija za periodot 2010-2015, koja ja donese Ministerstvoto za zemjodelstvo. Minatata godina e edna od najuspe{nite vo plasmanot na makedonskoto vino, i pokraj ekonomskata i dol`ni~kata kriza”, istakna Dimovski.

Spored nego, strate{ka opredelba na Ministerstvoto e da dade poddr{ka na edna vakva incijativa, koja e od isklu~itelno zna~ewe za uspe{en plasman na vinoto, kako strate{ki nacionalen izvozen proizvod.

SVETOZAR JANEVSKI

\OR\I PETRU[EV

“Popusto ni e ako imame kvalitetno vino, a nadvor ne n$ prepoznavaat kako vinska zemja. Zatoa, so ovaa Strategija po~navme da rabotime na ne{to {to e mnogu pova`no od na{iot poedine~en uspeh kako kompanii, a toa e gradewe imix za na{ata zemja i investirawe vo idninata.”

“Holandija }e ja osvojuvame prete`no so “vranec”, pri {to s$ pobrojnite holandski turisti }e ja prenesat informacijata za kvalitetnoto makedonsko vino. Slovencite go pijat na{eto vino so decenii, prete`no kako nalivno, pa sega treba da im prodademe pove}e vino vo {i{iwa. Vo Polska }e se obideme so polusuvo kvalitetno vino, a vo [vajcarija na{ adut e brojnata balkanska dijaspora.”

PRETSEDATEL NA VINA OD MAKEDONIJA

DIREKTOR NA VINA OD MAKEDONIJA

51

POLSKA Pazar kade {to naselenieto ja znae Makedonija i makedonskoto vino, {to go olesnuva nastapot na pazarot. Potrebna e promocija na specifi~nite sorti grozje vrzani za makedonskite vinski regioni.

0,43% od vino vo {i{iwa 0,54% od nalivno vino

SPECIJALEN PRILOG mart 2012 Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo ul. Dimitrie Tucovi} br 20, 1000 Skopje p.fah: 503 Republika Makedonija telefon: +389 2 3298 110 faks: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk

UDEL NA SLOVENIJA VO VKUPNIOT MAKEDONSKI IZVOZ NA VINO VO 2011:

Urednik na specijalni prilozi: Verica Jordanova Igor Petrovski Avtor na prilogot: Igor Petrovski Grafi~ki dizajn: Nikolaj Toma{evski Igor Toma{evski Fotografija: Fotoarhiva na Kapital Marketing: Jasmina Savovska Tro{anovski www.kapital.mk

CELI:

Izvoz na kvalitetno vino vo {i{iwa so povisoka cena; Potencijal za izvoz vo bag in box pakuvawa; Fokus na proda`ba na polusuvo vino; Fokus na maloproda`na distribucija (predvodena od Tesco).

UDEL NA POLSKA VO VKUPNIOT MAKEDONSKI IZVOZ NA VINO VO 2011:

SLOVENIJA Konstantnoto prisustvo na makedonskoto vino (nalivno i vo {i{iwa) na ovoj pazar pridonesuva za visoka svest na potro{uva~ite za makedonskiot brend

CELI:

Zgolemuvawe na izvoz na vino vo {i{iwa, kvalitetno vino so povisoka cena; Potencijal za izvoz vo bag in box pakuvawe; Fokus na izvoz na crveno vino; Off-trade distribucija, odnosno fokus na ugostitelski objekti; Osvojuvawe na 20% od uvozniot pazar.

2,62% od vino vo {i{iwa 0,37% od nalivno vino

52 SPECIJALEN PRILOG VINO

BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

Vinarskata vizba Tikve{ svoite brendovi “Barovo” i “Bela Voda” gi nare~e tokmu po nazivite na specifi~nite mikrolokacii od kade {to poteknuva grozjeto koe se koristi za proizvodstvo na ovie vina. Nepovtorliviot vkus na crvenoto vino “Bela Voda” go prepozna i go izedna~i so sovr{enstvo i renomiraniot amerikanski vinski kriti~ar Robert Parker, dodeluvaj}i mu famozni 94 poeni ekoj proizvoditel na vino se obiduva da sozdade proizvod koj }e bide edinstven po svojot vkus i karakter.

Ovaa potraga po unikatno vino vodi kon postojano predizvikuvawe i nadminuvawe na ostvarenite rezultati. Tokmu ottuka proizleguva bogatstvoto vo ponudata na vino i razvojot na novi proizvodi koi predizvikuvaat interes i voodu{evuvawe kaj sladokuscite, bidej}i otkrivaweto na vkusovite i u`ivaweto vo neotkrieni

S

PROIZVODSTVO NA VRVNI VINA

TEROAR ILI [TO GO PRAVI VINOTO UNIKATNO? T

vina e proces, za nekoi duri i ritual, i omilen na~in na pominuvawe na vremeto na sekoj hedonisti~ki “avanturist”.

Vo svetot na vinoto vakvite “avanturi” postojat blagodarenie na teroarot. Spored zborovite na Ronan Sejburn, vrven somelier, teroarot e kombinacija od mnogu mali ne{ta koi zaedni~ki pridonesuvaat da se postigne sovr{enstvo. Sozdavaweto sovr{enstvo e cel i na makedonskite vinarnici, koi s$ pove}e se potpiraat na izborot na specifi~ni lokaliteti vo sozdavaweto unikatni vkusovi.

Specifi~nosta na teroarot zavisi od mezoklimata, tipot na po~vata, nadmorskata viso~ina, reljefot. Mezoklima e klimata koja vladee na mnogu mal prostor na zemjinata povr{ina, voobi~aeno na eden edinstven rid ili lozje. Ova zna~i deka lozoviot nasad e izlo`en na odreden broj son~evi denovi i vrne`i vo tekot na godinata.

Pogolemiot broj son~evi denovi vo godinata vlijae povolno na kvalitetot na grozjeto, no ekstremno visokite temperaturi znaat i da mu na{tetat.

Ottuka, prisustvoto na umeren vetar vo toplite letni denovi pravi ogromna razlika vo odgleduvaweto kvalitetno grozje, bidej}i ovozmo`uva ladewe i provetruvawe na grozdovite, no isto taka ne dozvoluva da se zadr`i pregolema vla`nost vo vozduhot, koja mo`e da ima nepovolno vlijanie.

Plodnosta na po~vata, nejziniot hemiski sostav, propustlivosta

eroarot (na francuski terroir) gi objasnuva unikatnite karakteristiki na odredeno mesto koi vlijaat na vkusot i na kvalitetot na vinoto proizvedeno od grozje koe se odgleduva na toj specifi~en lokalitet. Ovoj izraz se koristi mnogu ~esto vo industrijata za vino i se odnesuva na kombinacijata od vlijanieto na prirodnite elementi: po~va, klima i topografija.

Tokmu ovoj naziv se koristi za vinata na VV Tikve{ koi poteknuvaat od specifi~ni mikrolokacii, kako Barovo i Bela Voda, kade {to prirodata sozdala edinstveni uslovi za odgleduvawe odredeni sorti grozje. Ovie prirodni pogodnosti se iskoristeni za proizvodstvo na vina so nepovtorliv karakter i vkus.

na voda, brojot na sloevite i dlabo~inata na sekoj od niv ima golemo zna~ewe vrz razvojot na grozjeto i negoviot kvalitet.

Mineralite sodr`ani vo po~vata vlijaat na vkusot na vinoto proizvedeno od grozje odgledano na odreden lokalitet.

Nadmorskata viso~ina e isto taka va`en faktor za kvalitetot na grozjeto. Povisoka nadmorska viso~ina nosi poniski temperaturi, a dolgotrajna izlo`enost na sonce, koi pretstavuvaat idealni uslovi za odgleduvawe na odredeni sorti grozje.

Osven prirodnite uslovi, sovremenoto poimawe na konceptot na teroar gi opfa}a i aktivnostite koi se prezemaat za odgleduvawe na grozjeto.

Orientacijata na lozjeto t.e. pravecot i nagibot pod koj se postaveni lozovite nasadi vlijae na kvalitetot na proizvedenoto grozje, zatoa {to od niv zavisi vo koj del od denot lozjeto }e bide najizlo`eno na son~evite zraci. Ne smeat da se zanemarat i agrotehni~kite merki za obrabotka na zemjata, oddale~enosta na lozite, zakro-

juvaweto, kontrolata na listnata masa, redukcijata na plodot, navodnuvaweto, za{titata i odlukata za berba. So site ovie postapki zna~itelno se zgolemuva kvalitetot na proizvedenoto grozje. So niv se ovozmo`uva grozjeto da dostigne optimalna zrelost i da gi razvie unikatnite karakteristiki koi proizleguvaat od prirodnite uslovi na podnebjeto.

Dokolku vistinski se iskoristat prirodnite uslovi i se prezemat adekvatni praktiki vo lozjeto, so primena na soodvetna tehnologija vo vinarnicata }e se ovozmo`i vkusot i kvalitetot na grozjeto da se prenese vo vinoto. Krajniot rezultat e vino so unikaten karakter, koj gi nosi karakteristikite na podnebjeto.

Bidej}i nema dve identi~ni mesta na Zemjinata topka, taka i ovie vina ne mo`e da se poistovetat so vino od nekoj drug region ili lokacija. Ottuka e vozbudata od vkusuvaweto vino vo koe e sodr`ana celokupnata ubavina, tradicija i vlo`en trud na edno malo, posebno, avtenti~no mesto.

Lокалитетот Bela Voda e smesten vo ridest predel kaj Babuna, Vele{ko

54 SPECIJALEN PRILOG VINO

BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

KOJA E KONKURENTSKATA PREDNOST NA MAKEDONSKITE VINA?

AVTOHTONITE SORTI SE IZVOZEN ADUT

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

o uslovi koga svetskoto proizvodstvo na vino sekoja godina e pogolemo od svetskata pobaruva~ka za ovoj pijalak, nemilosrdna e borbata me|u site proizvoditeli {to konkuriraat na globalniot pazar, bez ogled dali doa|aat od zemjite koi se golemi izvozni~ki na vino ili od pomalite igra~i vo ovoj biznis.

Kako rezultat na dol`ni~kata kriza vo Evropa i nagliot pad na standardot na naselenieto vo Makedonija, a i vo Evropa, svedoci sme na sekojdnevnata upotreba na terminot *wine lake (“vinsko ezero”, {to go ozna~uva kontinuiraniot pazaren vi{ok vino {to se proizveduva vo EU), a silno naru{uvawe na proda`bata na evropskiot pazar predizvika i pojavata na vino od t.n. Nov svet, zemjite kako ^ile, Argentina, Ju`na Afrika, Nov Zeland i Avstralija. Vo odnos na tradicionalnite proizvoditeli na vino, kako Francija, Italija, [panija itn., prednosta na ovie zemji-proizvoditeli e toa {to imaat mnogu konkurentni ceni za kvalitetot {to go nudat.

“Me|u drugoto, tie uspevaat da gi postignat ovie ceni preku masovnoto proizvodstvo i transportot na vino po morski pat, dodeka s$ u{te trae obrabotkata na vinata. Pri nivnoto pristignuvawe na pristani{tata vo Evropa, na primer Roterdam ili Hamburg, doa|aat specijal-

V

Faktot {to vo Tikve{kiot vinski region vireat pove}e od 30 sorti vinsko grozje, {to pretstavuva vistinska retkost vo svetot, e unikaten sam po sebe.

Toa dava mo`nost i za proizvodstvo na unikatni vina dobieni so kombinirawe na lokalnite i na internacionalnite sorti grozje, {to pretstavuva dopolnitelen potencijal.

izirani kamioni so linii za polnewe i vinata se polnat na samoto pristani{te i vedna{ se tovaraat vo novi kamioni, od kade {to se distribuiraat do krajnite potro{uva~i. I ona za {to nikoj ne zboruva e izvoznite subvencii koi ovie proizvoditeli na vino gi dobivaat od svoite dr`avi. Kako rezultat na pogore opi{anoto,

ovie zemji uspevaat da postignat niska cena na krajniot proizvod”, veli Dane Jovanov, direktor na vinarnicata Stobi.

SÈ POVE]E SE INVESTIRA VO DOMA[NITE SORTI

Kako makedonskite vinarnici da se borat protiv ovaa konkurencija od svetot?

Poslednite 10-15 godini, otkako

globalizacijata se pro{iri i vo vinskata industrija, vinarnicite niz svetot gi adaptiraa svoite nasadi na popularnite vkusovi na potro{uva~ite. Niz svetot vo vinskite regioni s$ pove}e se podigaat lozovi nasadi od sorti kako {to se “{ardone”, “kaberne soviwon”, “merlo”, “soviwon blan”, “kaberne frank” i drugi. Site tie

Pazarot na vino e preplaven so isti tipovi vino, proizvedeni bukvalno vo celiot svet, a Makedonija, koja s$ u{te e “neotkrieno” par~e vo Evropa, mo`e da ponudi lokalni sorti, kako “temjanika”, “rkaciteli”, “`upqanka”, “`ilavka”, “krato{ija” i “vranec”, koi mora da gi brendirame kako kvalitetni i vrvni vina, velat poznava~ite na vinskata industrija vo zemjava

56 SPECIJALEN PRILOG VINO

SAD, RUSIJA I KINA KAKO PREDIZVIK pokraj toa {to najnovata verzija na Strategijata za izvoz na makedonskite vina veli deka prioritetni destinacii za zaedni~ki nastap na na{ite vinarnici treba da se Holandija, Polska, [vajcarija i Slovenija, tie vlo`uvaat samostojni napori za zacvrstuvawe na momentalnite izvozni pazari, kako i za probivawe na podale~nite pazari od Evropa. Vinarskata vizba Tikve{, na primer, vo ovoj moment e fokusirana na probiv na amerikanskiot pazar, osobeno po dobivaweto visoka ocenka za vinoto “bela voda” berba 2010 od strana na renomiraniot vinski kriti~ar Robert Parker od SAD. Pregovorite so eden od najgolemite uvoznici na vino za SAD se vo zavr{na faza, po

I

BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

sorti dobro se probivaat na pazarite i go nosat pe~atot na podnebjeto od kade {to doa|aat i tokmu poradi toa e raznolikosta vo ponudenite vina, velat profesionalcite od vinskiot biznis. Sepak, poslednite 5-6 godini trend e s$ pove}e da se investira vo doma{nite, avtohtonite sorti, velat na{ite sogovornici od vinskata industrija. Tie se povrzani so odreden region i se specifi~ni samo za toa podnebje, pa zatoa se barani na pazarot. Voobi~aeno, od ovie sorti se dobivaat vina so poslabi karakteristiki, no istovremeno go davaat pe~atot na mesnosta od kade {to poteknuvaat i zatoa se atraktivni.

“Vo Makedonija glavno se koncentrirame na standardnite i naj~esto barani sorti.

Sepak, na{ite investicii vo ovoj pravec se usloveni od pobaruva~kata na pazarot. No, i pokraj toa, s$ pove}e se podigaat lozovi nasadi od ovie sorti, svojstveni za odredeni regioni vo svetot. Tuka bi spomenala i del od italijanskite sorti, kako “sanxoveze”, “montepul~iano”, francuskata “peti verdo”, “tempranilo” koja poteknuva od [panija i drugi”, veli Marija Miteva, izvr{en direktor na vinarnicata Skovin.

“VRANEC” MO@E DA SE PROMOVIRA KAKO SILEN ANTIOKSIDANS

Pazarot na vino e preplaven so isti tipovi vino, proizvedeni bukvalno vo celiot svet, a Makedonija, koja s$ u{te e “neotkrieno” par~e vo Evropa, mo`e da ponudi lokalni sorti, kako “temjanika”, “rkaciteli”, “`upqanka”, “`ilavka”, “krato{ija” i “vranec”, koi mora da gi brendirame kako kvalitetni i vrvni vina, velat poznava~ite na vinskata industrija vo zemjava.

Osven toa, faktot {to vo Tikve{kiot vinski region vireat pove}e od 30 sorti vinsko grozje,

{to pretstavuva vistinska retkost vo svetot, e unikaten sam po sebe. Toa dava mo`nost i za proizvodstvo na unikatni vina, dobieni so kombinirawe na lokalnite i na internacionalnite sorti grozje, {to pretstavuva dopolnitelen potencijal.

“Vo uslovi na globalizacija, mora da ponudime ne{to porazli~no od drugite zemjiproizvoditeli i akcentot treba da se stavi na na{ite komparativni prednosti, kako odli~no podnebje za odgleduvawe vinova loza, kade {to kako rezultat na klimatskite faktori, imame dva do tri pati pomala hemiska za{tita na lozovite nasadi vo odnos na drugite zemji. Potoa, treba da se intenziviraat i nau~nite istra`uvawa za sortata “vranec” vo delot na negovata antioksidativna mo}, na primer, i nejziniot efekt vrz ~ovekovoto zdravje, so {to bi dobile edna alatka za kreirawe dodadena vrednost na makedonskite vina”, dodava Jovanov od vinarnicata Stobi.

PROMOCIJA PO SLEDNIOT REDOSLED: ZEMJA-VINOGORJAPROIZVODITELIBRENDOVI

Druga komparativna prednost

{to treba da se definira celosno nivnata sorabotka, velat vo Tikve{.

Skovin minatata godina uspea da gi zajakne poziciite na japonskiot pazar, a godinava gi izvezoa prvite koli~ini za privaten kupuva~ vo Kina, kade {to dobija pozitiven “fidbek” i vo momentov ja podgotvuvaat slednata nara~ka.

Rusija, koja so momentalnata potro{uva~ka od edvaj 6-7 litri vino godi{no po `itel, e pazar so isto taka ogromen potencijal za izvoz na makedonskite vina. Na neodamna odr`aniot Saem za hrana i pijalaci vo Moskva pove}e makedonski proizvoditeli se pretstavija na zaedni~ki nacionalen {tand, a nekoi od niv napravija i prvi~ni kontakti so tamo{nite distributeri.

so koja{to mo`e da se pofalat makedonskite vina, ne samo vo sporedba so vinata od noviot svet, tuku i so vinata od regionot i od Evropa, voop{to, e vo nivnata originalnost.

Na{ite sogovornici objasnuvaat deka del od makedonskoto proizvodstvo na vinsko grozje sekoja godina zavr{uva nadvor od zemjava, vo vinarnicite od bliskoto i od podale~noto opkru`uvawe, od koe podocna se proizveduva vino so deklaracija na zemjata vo koe e proizvedeno. U{te pova`no, na{ata originalnost mo`e da se pobara i vo Zakonot za vino na Republika Makedonija, kade {to strogo e zabraneta {aptalizacijata, odnosno upotrebata na saharoza za korigirawe na {e}ernosta vo {irata i vo vinoto vo lo{i godini. Ova ne e slu~aj vo mnogu zemji, vklu~itelno i vo zemjite od EU, kade {to vo lo{i godini, t.e. berbi proizvoditelite na vino se primorani po ve{ta~ki pat da vr{at zasladuvawe na {irata ili na vinoto, pojasnuvaat na{ite sogovornici na temava.

No, za da vrodat so plod site tie aduti na makedonskoto vino,

pred s$ treba da se raboti na gradewe imix za Makedonija kako vinska zemja. Neophodno e da se raboti etapno.

Katerina Kostovska, menaxer za proda`ba vo vinarskata vizba Tikve{, odgovorna za pazarite na EU i za prekuokeanskite zemji, veli deka prv ~ekor e da se raboti na gradewe na brendot Vina od Makedonija.

“Gradewe imix za Makedonija kako vinska zemja e osnova za site ponatamo{ni aktivnosti, {to bi fini{irale so etablirawe i promovirawe na konkretni vinski brendovi od Makedonija. Po promocijata na Makedonija kako zemja od kade {to doa|a vrvno vino, treba da se promoviraat klu~nite vinogorja (Tikve{, Ov~epolsko, Kumanovsko, Bitolsko itn.), pa duri potoa da se promoviraat oddelnite vinoproizvoditeli kako kompaniski brendovi i oddelnite brendovi vino.

Iako poslednoto, vsu{nost, e najva`no za etablirawe i odr`uvawe lojalnost kon odreden proizvod od strana na krajniot kupuva~, promocijata na prethodnite nivoa e od klu~no zna~ewe za pazarite kade {to dosega ne sme bile prisutni”, veli Kostovska.

58 SPECIJALEN PRILOG VINO

MARIJA MITEVA

izvr{en direktor na vinarskata vizba Skovin

OSVEN EU, I ISTO^N SE GOLEM PREDIZVI BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

Godinava planirame u{te pove}e da go zgolemime udelot na doma{niot pazar, da gi zajakneme poziciite na regionalnite i na EU-pazarite, kako i uspe{no da go realizirame pozicioniraweto na novootvoreniot pazar vo Rusija IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

o M a r i j a M i te v a , direktor na vinarnicata Skovin, razgovaravme neposredno po eden mnogu zna~aen nastan za makedonskite proizvoditeli i izvoznici na vino.

Zdru`enieto Vina od Makedonija, vo koe{to ~lenuvaat 10 vinarnici, na koi{to otpa|a 90% od makedonskiot izvoz, me|u koi i Skovin, minatata nedela ja objavi novata strategija, odnosno marketing-plan za zaedni~ki nastap na makedonski vinarnici na stranskite pazari.

“Planot sodr`i kompletna analiza na vinskiot sektor vo Makedonija, na vinskiot sektor na pazarite vo EU, zaklu~oci za podgotvenosta za izvoz, kako i strategii za nastap na izbranite pazari: Holandija, Polska, Slovenija i [vajcarija.

Ona {to e najva`no e {to kako industrija uspevame da ja sogledame va`nosta na zaedni~kiot nastap pri promocijata na brendot ‘makedonsko vino’, pa ottamu, sekoj nareden ~ekor vo toj pravec e za pozdravuvawe”, veli Miteva. So nea, me|u drugoto, porazgovaravme i za toa konkretno {to planira Skovin za pogolemo osvojuvawe na stranskite pazari.

S

Kako zavr{i 2011 godina za Skovin? Dali se ostvarija prognozite deka 2011 treba da bide pouspe{na godina od 2010 godina ili pak, krizata vo evrozonata nametna pomalku piewe vino?

Da, vinarnicata Skovin uspea da gi ostvari prognozite i 2011 godina ja zavr{i pouspe{no od 2010 godina. Uspeavme da realizirame najgolem del od zacrtanite planovi za 2011 godina i vo ovie te{ki uslovi na stopanisuvawe pozitivno da ja zavr{ime godinata.

Prodol`ivme da go zgolemuvame udelot na doma{niot pazar preku pogolema pozicioniranost, kako i preku voveduvawe na nekolku novi proizvodi, gi zajaknavme poziciite i na odredeni stranski pazari, pred s$ na japonskiot, a uspeavme i da penetrirame na dva novi, za nas dosta zna~ajni, pazari vo Holandija i vo Polska.

Nema{e negativen trend na proda`bata na vino kako rezultat na krizata vo evrozonata i taa prodol`i da se odviva nepre~eno kako i prethodno, duri i be{e zgolemena vo odnos na minatogodi{nata. Sekako, vo ovoj krizen period mnogu zna~ajna be{e i poddr{kata {to ja dobivme od Vladata, koja intervenira{e so voveduvawe novi merki vo lozaro-vinarskiot sektor, silna finansiska poddr{ka i subvencii. Seto toa pridonese makedonskoto vino vo ovoj krizen period da uspee da gi odr`i svoite konkurentni ceni i kvalitet i soodvetno da gi zajakne strate{kite odnosi so svoite partneri za podobar plasman na evropskite pazari.

Koi bea najzna~ajnite biznis-aktivnosti na Skovin minatata godina, a koi klu~ni proekti se planiraat za 2012?

Skovin kontinuirano raboti na podobruvawe na kvalitetot na svoite proizvodi, kako i na biznis-strategiite za proda`ba i marketing. Vo taa nasoka bea i aktivnostite minatata godina, pa prodol`ivme so un-

apreduvawe na agrotehnikata vo lozovite nasadi koi gi poseduvame i vo Tikve{koto i vo Skopskoto vinogorje, so cel obezbeduvawe na {to pokvalitetna surovina, a sekoe godi{no investirawe vo zamena na starite i dopolnitelno sadewe novi lozovi nasadi izminatata godina rezultira{e so novi 20 hektari povr{ina na lozovi nasadi od sortite {ardone, soviwon blan i vranec.

Druga zna~ajna aktivnost be{e i na{ata investicija vo vinskiot podrum, koj{to go doopremivme so barik-buriwa, od koi o~ekuvame da plasirame vino na pazarot vo tekot na 2012 godina.

Za 2012 godina planirame n e ko l k u k l u ~ n i p r o e k t i , me|u koi najbitni se redizajnot na na{ite ambala`i, ponatamo{noto pro{iruvawe i prodlabo~uvawe na na{iot asortiman so novi vina, kako i lansirawe na cela nova linija barik-vina.

Godinava planirame u{te pove}e da go zgolemime udelot na doma{niot pazar, da gi zajakneme poziciite na regionalnite i na EU-pazarite, kako i uspe{no da go realizirame pozicioniraweto na novootvoreniot pazar vo Rusija.

Dali Skovin uspea da se probie na nekoi novi pazari minatata godina?

Koi se glavnite izvozni pazari na vinarnicata vo momentov?

Iako se rabote{e za krizna godina, nie uspeavme da otvorivme mnogu vrati i da ostvarime golemi delovni uspesi.

Pokraj stabiliziraweto na poziciite na postojnite pazari vo regionot (Srbija, Crna Gora, Kosovo i Slovenija), kako i na germanskiot, ~e{kiot i na japonskiot pazar, vo 2011 godina realiziravme vlez u{te i na holandskiot i na polskiot pazar za vino.

Iako do neodamna imavme daleku pogolema pobaruva~ka za crveno vino, otkolku za belo, od ovaa godina toa se promeni i zna~itelno se zgolemi interesot i za beli vina. Beloto vino Soviwon blan od na{ata vinarnica uspe{no se probi na holandskiot pazar i go doka `a svojot vrven kvalitet, kako i faktot deka Makedonija e sposobna da pr oiz vede vi-

sokokvalitetni beli vina, koi{to gi zadovoluvaat i najisten~enite vkusovi na qubitelite na vino vo svetot.

U{te edna potvrda na kvalitetot na na{iot Soviwon blan e i toa {to toj se nao|a na somelierskite karti i ponudi na nadaleku pro~uenite Mi{elin star restorani vo Holandija, {to sekako, pretstavuva golem uspeh za nas.

Drugi isto taka bitni pazari za nas se i japonskiot i ruskiot pazar.

Imeno, iako japonskiot pazar va`i za dosta prebirliv pazar, so visoki standardi i kriteriumi vo pogled na kvalitetot i sigurnosta na vinoto, nie nekolku godini uspe{no rabotime na nego. Imame sorabotka so trite najgolemi proizvoditeli na vino vo Japonija, so koi redovno ostvaruvame sredbi, razmenuvame iskustva i znaewa, {to direktno rezultira so kontinuirano zgolemuvawe na na{ite izvezeni koli~ini vino vo Japonija.

Nie sme posebno po~esteni {to go najdovme na{eto mesto na ovoj krajno prebirliv i isklu~itelno biten pazar, na koj{to nema proizvoditel koj ne bi sakal da izvezuva. Pa zatoa, na ovaa sorabotka planirame da prodol`ime aktivno da rabotime i vo naredniot period. [to se odnesuva do ruskiot pazar, toj e eden od najgolemite pazari na alkoholni pijalaci vo svetot, so postojan trend na intenziven rast na vinoto kako zna~aen pijalak vo poslednite nekolku godini, dostignuvaj}i udel od re~isi edna milijarda litri godi{no. Pristapot zad granicite na ovaa zemja e re~isi nevozmo`en poradi golemata konkurencija, kako vo pogled na visokiot kvalitetot na vinata {to se nudat od cel svet, taka i vo pogled na nivnite konkurentni ceni. Ottamu, penetracijata na ovoj pazar voop{to ne be{e ednostavna.

Skovin uspea da ja nadmine taa bariera poka`uvaj}i

ednakvo visok kvalitet na svoite vina, mo`nost za isporaka na seriozni koli~ini vo kratki rokovi, vkus i dizajn na svoite vina, koi gi zadovoluvaat ruskite potro{uva~i.

Vo posledno vreme vo svetot se nametnuvaat nekoi novi pazari, koi {totuku go otkrivaat vinoto, kako na primer Kina. Ima{e i primer na proizvoditel od regionov {to otvori zaedni~ka firma so kineski partneri, so cel pouspe{no da se etablira na tamo{niot pazar. Kako razmisluva Skovin vo taa nasoka? Dali vo strategijata za idniot rast i razvoj se planirani i vakvi potezi?

Da. Kineskiot pazar za nas e golem predizvik. Godinava gi izvezovme prvite koli~ini za privaten kupuva~, dobivme pozitiven “fidbek� i vo momentov ja spremame slednata nara~ka. Posebno golem uspeh za nas pretstavuva{e u~estvoto vo selekcijata na vino vo Hong Kong, na koja{to u~estvuvaa golem broj vinarnici od svetot, no nie ja imavme posebnata ~est me|u tolku golema konkurencija da go osvoime golemiot zlaten medal za najgolema kompatibilnost na na{eto vrvno vino Markov manastir so lokalnata hrana. Ova priznanie na{iroko ni gi otvara vratite kon na-

foto: FILIP POPOVSKI

NITE PAZARI IK ZA NAS!

59

Za 2012 godina planirame nekolku klu~ni proekti, me|u koi najbitni se redizajnot na na{ite ambala`i, ponatamo{noto pro{iruvawe i prodlabo~uvawe na na{iot asortiman so novi vina, kako i lansirawe na cela nova linija barik-vina se podolgoro~ni planovi i }e gi ostavime za vo idnina. Vo me|uvreme, prodol`uvame so pojavuvawa na saemi vo ovoj del od svetot i ostvaruvame zna~ajni kontakti so lu|e i so kompanii koi mo`at da go

Pokraj stabiliziraweto na poziciite na postojnite pazari vo regionot - Srbija, Crna Gora, Kosovo i Slovenija - kako i na germanskiot, ~e{kiot i na japonskiot pazar, vo 2011 godina realiziravme vlez u{te i na holandskiot i na polskiot pazar za vino. jgolemiot pazar vo svetot, kineskiot, i vo naredniot period o~ekuvame u{te mnogu drugi uspe{no realizirani zdelki na ovoj pazar.

Sekako, dokolku so razvivaweto na ovoj pazar se pojavi i realna potreba da se otvori zaedni~ka kompanija so kineski partneri, normalno deka }e odime i vo toj pravec. Me|utoa, sepak, toa

uvezuvaat na{iot proizvod. Na kineskiot pazar mora da se nastapi smisleno i vnimatelno.

Sepak, se raboti za najgolemiot pazar na svetot. Zatoa, za nas toa e golem predizvik, na koj{to mu pristapuvame krajno seriozno.

Kolkav del od svoeto vino Skovin izvezuva vo {i{iwa? Kakov e planot

na sreden rok za zgolemuvawe na procentot na vino vo {i{iwa vo odnos na nalivnoto vino {to odi za izvoz?

Vo momentov procentite s$ u{te se vo korist na nalivnoto vino, no razlikata nalivno/vino vo {i{iwa pove}e ne e tolku golema kako porano i vinoto vo {i{iwa s$ pove}e procentualno mu se pribli`uva na nalivnoto vino. Ovoj soodnos vo 2011 godina be{e malku pove}e vo korist na nalivnoto vino. Se razbira, na{ata cel e ovoj procent zna~itelno da se zgolemuva vo korist na vinoto vo {i{iwa, a od godina vo godina uspe{no go ostvaruvame ovoj plan.

Za `al, toa ne zavisi samo od nas, tuku i od svetskoto poznavawe za vinata od Makedonija. Kako {to ja gradime na{ata reputacija na stranskite pazari, taka i nara~kite za makedonsko vino vo {i{iwa }e za~estuvaat.

60 SPECIJALEN PRILOG VINO

BROJ 645 07/03/2012 www.kapital.mk

IGOR PETROVSKI igor@kapital.com.mk

oga }e sednam vo kafeana i }e pora~am vino, prosto srce me boli koga }e vidam kolku ~ini edno {i{e, mi veli denovive eden direktor na vinarnica od Makedonija, dodavaj}i deka so takvi ceni kaj ugostitelite, nema {ansi da se zgolemi kulturata i navikite za piewe vino vo zemjava.

Pretstavnici od site vinarnici so koi{to kontaktiravme periodov se soglasni deka cenata {to ugostitelite ja stavaat za makedonskite vina vo nivnite lokali mo`e samo da sozdade averzija kaj potro{uva~ite kon blagorodnata napivka, namesto da gi privle~e pove}e da ja konsumiraat.

Niz restoranite i kafuliwata vo Makedonija, standardno e vinata da se prodavaat po cena i po 3-4 pati povisoka od taa vo maloproda`ba. „Ako se zeme predvid deka ugostitelite dobivaat i poniska nabavna cena od strana na nas vinarnicite, mar`ata {to ja stavaat na vinoto navistina e preterana. Kako mislime da ja zgolemime potro{uva~kata na vino, koga {i{e {to se prodava vo supermarket po 300 denari, vo kafeana ~ini 800-900 denari!? A, po 400-500 denari se prodavaat vinata od najniskata klasa! Makedonskiot potro{uva~ e so relativno poplitok xeb i sekako deka te{ko }e se odlu~i da pora~a vino, koe{to ~ini pove}e i od celoto jadewe, kolku i da ima `elba da go zameni pivoto ili sokovite so vino”, veli mojot sogovornik, koj{to saka{e da ostane anonimen vo ovaa prigoda, velej}i polu na {ega, deka kafeanxiite na koi{to im ispora~uva vino, ako go pro~itaat ova }e mu gi otka`at i onie malku {i{iwa {to gi zemaat.

Makedonskite vinarnici tvrdat deka zgolemuvaweto na potro{uva~kata na vino vo

K

ZA DA SE ZGOLEMI KULTURATA NA PIEWE VI

VINARITE BARAAT U DA IMAAT USUL SO Makedonskite vinarski vizbi plasiraat samo 20% od proizvodstvoto na doma{niot pazar. Za da se zgolemi potro{uva~kata na vino vo zemjava, baraat kafeanxiite da gi namalat mar`ite koi{to iznesuvaat i po 200-300%

segmentot t.n. HoReKa (hoteli, restorani, kafuliwa) e mnogu bitna za op{tiot rast na pieweto vino vo zemjava. Doka`ano e deka uspe{niot vlez vo HoReKa segmentot go probiva vinoto na pazarot. Mnogu e polesno koga na potro{uva~ot prviot kontakt so nekoe vino }e mu bide vo restoran. Ako ponudenoto vino mu se dopadne, potoa toj samiot }e go pobara vo prodavnica za da go kupi, velat poznava~ite na vinskiot biznis. „Makedonija godi{no proizveduva okolu 100–120 milioni litri vino od koi 80% od proizvedenite koli~ini otpa|aat na izvozot. Nie sakame da se deklarirame kako vinska zemja, me|utoa dokolku ja pogledneme statistikata za konsumacija na vino po `itel, toga{ }e vidime deka brojkite se porazitelni – samo 7-8 litri po `itel.

Slovenija, koja po povr{ina na lozovi nasadi, proizvodstvo na vino i naselenie e sli~na so Makedonija ima potro{uva~ka od okolu 50 litri po `itel, {to zna~i prakti~no deka celokup-

noto godi{no proizvodstvo go konsumiraat samite”, veli Dane Jovanov, direktor na vinarnicata Stobi od Gradsko.

Toj smeta deka pokraj ugostitelite, del od vinata za malata potro{uva~ka snosat i samite vinarnici, zatoa {to svoite vina gi prodavaat po nerealno visoka cena. [to se odnesuva do

potro{uva~kata vo doma{ni uslovi, Jovanov tvrdi deka zabranata za proda`ba na alkohol po 19 ~asot nanese golema {teta na proizvoditelite i treba da se ukine {to pobrzo. „Nie kako vinarnica re{ivme da vodime edna politika na fer ceni (best buy) s$ so

DANE JOVANOV

DIREKTOR NA VINARNICATA STOBI

„Edna od glavnite pri~ini za malata potro{uva~ka na vino vo Makedonija e toa {to vinata se preceneti, odnosno se prodavaat preskapo od strana na vinarnicite, a potoa i ugostitelite stavaat ogromni mar`i. Druga pri~ina koja pridonesuva za del od vakvata sostojba e zabranata za proda`ba na vino vo maloproda`nite objekti po 19.00 ~asot.”

INO VO MAKEDONIJA

GOSTITELITE CENITE 7-8 40-50 3-4 litri vino po `itel se konsumira godi{no vo Makedonija

litri vino po `itel pijat godi{no Slovencite

pati e povisoka cenata na vinoto vo ugostitelsktie objekti vo Makedonija, vo odnos na nabavnata

cel da go napravime vinoto povtorno da bide dostapno za site gra|ani, bez pritoa da se ima kompromis so kvalitetot.

Normalno, ova mo`eme da go pravime bidej}i celokupnoto na{e proizvodstvo na vino se bazira isklu~ivo od na{ite sopstveni lozovi nasadi kade {to imame stroga kontrola na sekoj ~ekor na proizvodstvoto od niva pa do {i{e”, istaknuva Jovanov.

POTROШUVA^ITE DA NAU^AT ZO[TO E DOBRO DA SE PIE VINO

Za volja na vistinata, potro{uva~kata na vino vo zemjava ima blag porast poslednive nekolku godini, velat vo makedonskite vinarnici, no toa sepak e premalku za da mo`e pogolemi koli~ini vino da se plasiraat na doma{niot pazar.

Od vinarnicite smetaat deka tie zdru`eno treba da porabotat, za da se popularizira vinoto kaj makedonskite potro{uva~i. „Spored mene, klu~ot e vo edukacijata na gra|anite

za vinoto, proizvodstveniot proces, berbite, sortite itn. b Potro{uva~ite treba da se Potro{u zapoznaat so pozitivnite efekti vinoto vrz zdravjeto na na vinot lu|eto, sekako usloveni od s umerenata konsumacija.Treba edukacijata na da se zajakne zaj personalot vo ugostitelskite personal objekti so voveduvawe ~asovi za ugostitelskite u~ili{ta vino vo ug fakultetite za turizam, pa } i fakulte zavr{i so edukacija na e se zavr vrabotenite vo ugostitelskite vraboteni kade mo`e da objekti. Retko R kelner koj{to znae da vidite ke prepora~a vino, da vi ka`e vi prepor koe vino so kakvo jadewe odi i sli~no”, veli Marija Miteva, direktorka na vinarnicata direktor Skovin. „Sekako, mora da se podobri i distribucijata, odnosno dostapnosta do potro{uva~ite, osobeno vo HoReKa segmentot”, veli taa, soglasuvaj}i se so sogovornikot od po~etokot na tekstot, vo vrska so praktikata na ugostitelite da stavaat nekolku pati pogolema cena vo svoite lokali, vo odnos na taa {to ja dobivaat od vinarnicite. „Nie vinarnicite treba i direktno da se dobli`ime do potro{uva~ite, preku razni marketing-kampawi, promocii, degustacii, koi }e ja razvivaat kulturata na redovno konsumirawe vino”, dodava Miteva.

Ili kako {to velat nejzinite kolegi vo vinarskata vizba Tikve{, treba da se podignuva svesta za korisnite sostojki {to gi sodr`at odredeni vina, kako {to e, na primer, rosferatrolot vo vinata od sortata „vranec” ili kaftarnata kiselina koja e prisutna vo nekoi od belite vina. „I dvete sostojki se mo}ni antioksidansi i umerenata konsumacija na vinata {to gi sodr`at ovie sostojki mo`at da vlijaat pozitivno na zdravjeto na lu|eto. No, potrebno e ovie aspekti na vinoto da se potenciraat i pove}e da se promoviraat. Celta e vinoto da stane voobi~aen pijalak na trpezite na gra|anite, kako {to e slu~aj vo razvienite vinski zemji - Francija, Italija, [panija ili Portugalija”, velat vo Tikve{.

TRENDOVI

VINSKITE PODRUMI KAKO PROMOTORI NA BLAGORODNATA NAPIVKA

ekolku makedonski vinarnici ve}e otvorija i vinski podrumi so cel da gi dobli`at sopstvenite vina do potro{uva~ite, kako i da go razvivaat vinskiot turizam. Tikve{ ima vakov objekt od pred nekolku godini, Skovin go otvori svojot pred edna godina, a Stobi pred nekolku meseci go otvori barik oddelenieto, a neodamna i ekskluzivniot restoran i salata za degustacija.

Nekoi vinarnici imaat podrumi od zatvoren tip, kade {to gi nosat svoite delovni partneri, prijateli i sli~no, drugi, pak, se od otvoren tip, no celta e ista: da se ovozmo`i maksimalno u`ivawe vo vinoto vo eden prijaten, intimen ambient, so dobra hrana.

Dane Jovanov od vinarnicata Stobi, veli deka so otvoraweto na barik-oddelot, na salite za degustacija i na restoranot otvoraat novo poglavje vo vinskiot turizam, a pomagaat i mnogu vo razvojot na vinskata kultura. „Se raboti za t.n. ’slou-fud‘ restoran kade {to }e gi spoime dobrata hrana i dobroto vino. ]e ima ponuda na mnogu lokalni, tradicionalni specijaliteti, koi }e bidat odli~no spoeno so lokalni sorti makedonsko vino, koi, pak, imaat tradicija vo minatoto, a denes malku se zaboraveni. Ovde mo`e da dojdat stotina lu|e bez prethodna najava. Restoranot e od otvoren tip”, objasnuva Jovanov.

Marija Miteva od Skovin, pak, veli deka so doopremuvawe i finalizirawe na nivniot podrum vo pretstojniot period i so kampawa za negova promocija vo javnosta, }e zapo~ne procesot na intenzivno vlo`uvawe vo vinskiot turizam i afirmirawe na negovite mo`nosti i potencijali. „Skovin e najgolemata vinarnica vo Skopje i negovata bliska okolina, {to go pravi podrumot isklu~itelno pogoden za organizirani vinski degustacii, kako i razli~en vid na biznis i drug vid nastani, na koj{to posetitelite }e dobijat soveti od profesionalni somelieri i enolozi.

Posetata na vinskiot podrum mo`e da se zbogati so razgleduvawe na vinarnicata i poblisko zapoznavawe so samiot proces na proizvodstvo na vinoto”, istaknuva Miteva.

N

MARIJA MITEVA

IZVR[NA DIREKTORKA NA VINARNICATA SKOVIN

„Potro{uva~ite treba da se zapoznaat so pozitivnite efekti na vinoto vrz zdravjeto na lu|eto, sekako usloveni od umerenata konsumacija. Treba da se zajakne edukacijata na personalot vo ugostitelskite objekti so voveduvawe ~asovi za vino vo ugostitelskite u~ili{ta i fakultetite za turizam, pa }e se zavr{i so edukacija na vrabotenite vo ugostitelskite objekti.”

61