Zdravo leto 2014

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ НА МАГАЗИНОТ КАПИТАЛ

петок 20/06/2014 www.kapital.mk

...Здраво лето

na ko@ata mora da bide prioritet

Oblacite i [e[irot ne se za[tita od sonce!

Izberete go vistinskiot za[titen faktor

4

MEDICINSKI BILKI ZA PODdR[KA VO LETNIOT PERIOD

Najdobroto letno meni

| Специјален прилог | здравo лето |

Za[titata

na ko@ata mora da bide prioritet

1

broj

пишува:

Верица Јорданова

Л

verica.jordanova@kapital.mk

етото е дефинитивно најомилен период од годината за повеќето луѓе. Самата асоцијација на лето, сонце и плажа предизвикува моментална желба за сончање. Но, токму овде лежат и најголемите

54 | 20 јуни, 2014

Ракот на кожа е еден од најбрзорастечките во земјава. Тоа е силен аларм за институциите надлежни за заштита на здравјето да активираат што повеќе и што помасовни програми за превенција и рано откривање на оваа опасна болест опасности! Најновиот податок на Институтот за јавно здравје е загрижувачки. Во Македонија во 2012 година од меланом умреле 64 лица, што е пораст во однос на претходните две години кога од оваа болест починале по 56 лица. Кампањата “Не го

игнорирајте ракот на кожата“ која започна пред еден месец е насочена кон помасовно информирање за влијанието на факторите за ризик, за клиничките знаци и симптоми, како и за опасностите од прекумерното изложување на сонце и солариуми.

Од Институтот за јавно здравје при лансирање на кампањата нагласија дека голема опасност од појава на рак на кожата е и интензивната изложеност на сонце во краток временски период, но и користењето солариуми. Ризична

Специјален прилог | здравo лето |

Меланомот потекнува од меланоцитите, клетки кои го создаваат меланинот, пигмент кој ја дава бојата на кожата, косата и очите. Главно се јавува кај белата раса, додека кај црната и жолтата раса е доста редок. Најмногу е распорстранет во Австралија и земјите со големо ниво на сончево зрачење.

Кој спаѓа во ризична група?

лица со светол тен, светли очи и светла коса пациенти со семејна историја на меланом и други карциноми на кожа лица со атипични, диспластични невуси (бемки) во ризичната категорија спаѓаат и лицата кои во детството имале изгореници од сонце, како и лицата кои повремено, но интензивно престојуваат на сонце или се изложуваат на вештачки извори на ултравиолетово зрачење.

Не секоја бенка преминува во меланом и не секоја повреда на бенка е меланом. Но, на секоја промена која има асиметрија, неправилни ивици, во повеќе бои, со дијаметар поголем од 6 милиметри со тенденција на зголемување, треба да и се посвети особено внимание

2,5%

е годишната ка на пораст на ракотстнаапко жа во Македонија!

категорија се лицата кои имаат повеќе од 50 бемки на телото, оние кои имаат фамилијарна историја на рак на кожата и возрасните над 50 години. Препорака

од Институтот е во летниот период, посебно кај децата, редовно да се употребува препарат со висок заштитен фактор од 30 до 50, заштитни летни очила и капи! “Не секоја бенка преминува во меланом и не секоја повреда на бенка е меланом. На секоја промена која има асиметрија, неправилни ивици, во повеќе бои, со дијаметар поголем од 6 милиметри со тенденција на зголемување, треба да и се посвети внимание“, вели примариум д-р Агрон Старова од Универзитетската клиника за дерматологија кој неодамна најави кампањата за превенција на ракот на кожата. Она што

2-3

милиони луѓе годишн о заболуваат од неко ја фо рм на карцином на кожа а

дава оптимизам во целава ситуација е фактот дека доколку меланомот се открие во рана фаза, тогаш тој е излечлив во 95 до 100% од случаите. Д-р Старова додава дека кога меланомот е помал од 0,76 милиметри, осумгодишното преживување е 93%, а кај меланом поголем од 3,6

ФАКТИ ЗА МЕЛАНОМ

Повеќе од 3,5 милиони случаи на рак на кожа се дијагностицираат во САД секоја година и се проценува дека во 2014 година ќе има повеќе од 76.000 случаи Трета најчеста форма на рак во Австралија на кој отпаѓаат 10% од сите случаи Повеќе од 12.500 нови случаи на меланом се дијагностицираат во Австралија секоја година 4% од новооткриените случаи на канцер во Велика Британија се меланом милиметри процентот на преживување паѓа на 33,3%. Според податоците на Светската здравствена организација , од 2 до 3 милиони луѓе годишно заболуваат од некоја форма на карцином на кожа од кои 132.000 од меланом, кој е најмалигниот тип и од кој 41.000 пациенти годишно умираат. Секоја година, бројот на нови случаи расте од 3 до 7%, а на европскиот континент годишно се регистрираат околу 60.000 пациенти на кои им е дијагностициран меланом.

20 јуни, 2014 | 55

| Специјален прилог | здравo лето |

СПЕЦИЈАЛЕН ПРИЛОГ јуни 2014 Издава: КАПИТАЛ МЕДИА ГРОУП доо бул. Маркс и Енгелс бр.7 зграда 1, влез 1 стан 31 1000 Скопје п.фах: 503 Република Македонија телефон: +389 2 3298 110 факс: +389 2 3298 111 e-mail: kapital@kapital.com.mk Уредник на специјални прилози: Верица Јорданова

Директорот на Универзитетската клиника за дерматологија, д-р Небојша Пешиќ ја нагласува штетноста на солариумите, кои на пример во Германија се забранети и смета дека треба да се забрани нивното користење поради штетното УВ зрачење. “Има тврдење кое вели дека со солариумот се подготвува кожата за летниот период. Тоа не е вистина, туку напротив, тоа е многу штетно. Кожата си има свој механизам како да се подготви“ вели д-р Пешиќ. Меланомот на кожа е болест која најчесто се јавува кај луѓето помеѓу 40 и 60годишна возраст, но се повеќе се зголемува бројот на заболени и кај помладата популација, под 20 години.

специјален прилог

Лекарите сметаат дела главен фактор на ризик за развој на малигни тумори на кожата претставува изложеноста на ултравиолетовите зраци. Кожата е орган кој ги акумулира и меморира

клеточните оштетувања со текот на годините, што претставува причина за нејзино предвремено стареење на кожата и појава на малигни трансформации на клетките.

Автор на прилогот: Верица Јорданова Графички дизајн: Николај Томашевски Игор Томашевски Фотографија: Ивана Кузмановска Фотоархива на Капитал Маркетинг: Александра Стојменова Сања Савовска Бобан Ѓорѓиевски www.kapital.mk

27 KOJ E KOJ: ФАРМАЦИЈА ЈУНИ 2014

КОЈ Е КОЈ – АНАЛИЗАТА НА ФАРМАЦЕВТСКАТА ИНДУСТРИЈА И РАБОТЕЊЕТО НА ФАРМАЦЕВТСКИТЕ КОМПАНИИ Е ПРЕДМЕТ НА АНАЛИЗА НА ОВОЈ ПРИЛОГ ВО КОЈ ВИ ДОНЕСУВАМЕ:  Кој е кој во фармацевтската

индустрија според годишни приходи?  Кој е кој во фармацевтската индустрија според добивка?  Какви се очекувањата на фармацевтските компании за 2014 година и дали ова може да се нарече година од која ќе стартува нов развоен циклус во фармацијата?  Колку актуелната политика на цени на лековите во Македонија е стимулативна за развој на нови, иновативни производи?

 Кои се развојните

планови на македонските фармацевти со оглед на тоа што конкуренцијата во оваа индустрија е силно изразена?  Новите производи постојано се новите и најглавни адути на чија основа фармацевтите ја билдаат својата конкурентска предност. Колку новитети годишно излегуваат од македонските фармацевтски лаборатории?  Кои се фармацевтските гиганти во светот?

Повеќе информации во врска со прилогот и комерцијално претставување во истиот можете да добиете на е-маил: aleksandra.stojmenova@kapital.mk или на телефонскиот број 02 3298 110

ЛИЦE ЗА КОНТАКТ: АЛЕКСАНДРА СТОЈМЕНОВА

| Специјален прилог | здравo лето |

Како најдобро да ја заштитите кожата од УВ зрачењето? Дали со тоа нема воопшто да се изложувате на сонце, што е невозможно затоа што на кожата и е потребен витамин Д, или пак со избор на најдобрата крема за сончање и вистинскиот заштитен фактор? Прочитајте корисни совети

Oblacite i [e[irot ne se za[tita od sonce!

Izberete go vistinskiot Многу za[titen faktor светол тен

Светол тен(бавно Среден тен Темен тен (ретко темнее, лесно гори) (умерено гори) гори) еодамнешно британско дома. Загрижува фактот што компанија “Облаците нема да истражување покажа 35% од луѓето признаваат Ве заштитат“ предупредува (никогаш не дека 95% од луѓето дека користат заштитна крема дека е загрижувачки голема Часови на темнее, секогаш само кога ќе почувствуваат користат заштитен бројката на луѓе кои не сонце фактор само кога одат годри( на затегнување на кожата и размислуваат за последиците годишен одмор во странска црвенило, но тогаш штетата е кога излегуваат на сонце. земја, а високи 65% на тоа не направена. Нејзиниот совет е: “Ѕвезда помислуваат кога одмараат Директорката на британската водилка на одморот нека Ви

Н

Часови на сонце

Многу светол тен (никогаш не темнее, секогаш годри)

1 2

20 SPF 30 SPF

3 4 5

SPF SPF

40 50

светол тен (бавно темнее, лесно гори)

Среден тен (умерено гори)

SPF

20

SPF

30

SPF

20

40 SPF 50

SPF

30

SPF

SPF

0-10

Се повеќе луѓе се алергични на сонце

С

е смета дека околу 20% од луѓето имаат некаков тип на алергија на сонце. Се работи за промени на кожата кои најчесто се јавуваат во форма на ситни водени брунчиња, проследени со силно чешање. Ако се работи за помали промени на кожата доволно е да се применат гелови за ладење на кожата или хидратантни креми, а ако алергијата е посилно изразена се советува краткотрајна примена на кортикостероидни препарати кои ќе ги ублажат симптомите. Треба да се има на ум дека алергијата

58 | 20 јуни, 2014

Темен тен (ретко гори)

SPF

0-10

SPF

20

може да биде предизвикана и од некој козметички препарат или лекови кои даваат алергиска реакција на сонце. Исто така, допирот со некои билки исто така можат да предизвикаат таканаречен фито-фото дерматитис каде реакциите можат да бидат болни со појава на големи меурчиња и црвенило. Затоа, најважно е при изложување на сонце да се избегнат сите можни причини од кои се појавува алергија, а ако веќе се појави некоја од овие појави веднаш да се побара лекарска помош.

биде вашето здравје затоа што ако го изгубите, никогаш нема да си простите!“ Sun Protection Factor (SPF) во превод значи заштитен фактор од сонце кој е означен со бројка, го зголемува времето кое може да го поминете на сонце, а да не поцрвените. Пример, ако користите заштитен фактор 15 може да поминете 75 минути подолго изложувајќи се на сончеви зраци пред кожата да поцрвени и да добие изгореници. Но мора да знаете како правилно да ја нанесете заштитната крема за таа да делува. Изборот на заштитен фактор зависи од тенот на кожата и од времето кое сакате да го поминете на сонце. Повеќето експерти препорачуваат дела би требало да користите најмалку 15 заштитен фактор, а за лицата со посветол тен тој треба да биде 30. Повеќето производи со заштитен фактор остануваат на кожата по неколку часа. Ако сте активни, кремата треба да ја нанесувате после секое бањање, потење или бришење со пешкир, без разлика што пишува дека кремата е водоотпорна. Мора ли секоја година да се купува нова крема за сончање? Ако минатогодишната крема ви е неискористена, а не сте ја користеле и сте ја чувале на темно и ладно место, таа е употреблива во рок од 30 месеци. Ако кремата веќе сте ја користеле најдобро е да видите на амбалажата кој и е рокот за користење од отварањето. Најчесто тоа се 6 или 12 месеци поради што е препорачливо да се купи нова. Неопходна ли е посебна заштита за лицето? По дефиниција не, но повеќето препарати се наменети или за тело или за лице затоа што оние наменети за лице се со полесна текстура и хидратантни.

Специјален прилог | здравo лето |

пишува:

Др. Наде Петановска спец .радиодијагностичар

И

сончаниот тен стана императив во шеесеттите години на минатиот век,а модните икони од тоа време почнаа да се сончаат во топлес.Од тогаш со поголем или помал интерес, жените од целиот свет почнаа да ги откриваат своите дојки на плажите.Но затоа што во тоа време не се внимаваше на штетното дејствување на сонцето врз кожата, не се зборуваше многу и за можните последици од сончањето на овие многу чувствителни регии. Кожата на дојките е со идентична градба како и на другите делови на телото. Различна е само во предел на брадавицата,каде што се наогаат отворите на 10-20 изводни, млечни канали. Опасноста од штетните последици на преголемото изложување на сончевите зраци (ДНА мутации,хиперпи гментации,бори,преканцеро зи и конечно карциномот на кожата и меланомот), нема да ја заобиколи нити оваа регија. По локализација на појавување на меланомот кај жените, градниот кош е на трето место, после долните екстремитети и грбот. Исто така, поинтензивното сончање предизвикува прерано стареење на кожата, кое со оглед на чувствителноста на кожата на деколтето и дојките,може да придонесе за стареење на кожата на дојките. Према тоа, при сончањето во топлес, треба да се плашиме од сите штетни последици, водејки сметка и на додатните факти- пред се дека кожата која никогаш не се изложува на сонце, е значајно почувствителна, за разлика од другите делови на телото, кои се изложени

Kolku e zdravo son^aweto vo toples

на сонце во тек на целата година. Посебно се осетливи брадавиците и пределот околу нив,ареолата. Докажано е дека сончањето во топлес не влијае на појавувањето на карцином на дојката.Постојат студии во кои се докажува дека пациентките со карцином на кожа, имаат поголем ризик за развој на карцином на дојка.

Ова посебно важи ако жената заболела во помлада возраст. Сончевите зраци не им штетат на имплантите, но може да ја влошат лузната. Би требало да се избегнува солариум и сончање барем една година после оперативниот зафат, додека лузните потполно не сраснат и не се формира нова кожа. Со изложување на сончевите зраци, лузните

може за секогаш да добијат постојана пигментирана,темна боја. При сончање,имплантот може да се загрее и му треба подолго време да се олади во однос на телото. Слични препораки важат и за жени со извршени туморектомии на дојките. Во контекс на летниот период и корисноста од престој на отворено ,треба да се нагласи корисноста од умереното и внимателно сончање. Сончевата светлост покрај другото,ја зголемува оксигенацијата на клетките и го стимулира имуниот систем на организмот. Под дејство на сончевите, УВБ,зраци се синтетизира витамин Д.Према најнови студии скоро половина од случаите на рак на дојка годишно, може да бидат спречени со редовно сончање -10-15мин. дневно, во тек на целата година. Причината е едноставнавитаминот Д.Механизмот на функционирање на вит.Д, е само делумно разјаснет, но секако е потврдено дека го спречува растот и развојот на канцерските клетки.

20 јуни, 2014 |59

| Специјален прилог | здравo лето |

^ETIRI MEDICINSKI BILKI ZA PODdR[KA VO LETNIOT PERIOD КРУШИНА КОРА (Rhamnus frangula)

K ЦРВЕН ЗДРАВЕЦ (Geranium Robertianum)

Н

е само дека “природата лечи се” туку старите народи со некои народни билки лечеле секакви болести. Животот во склад со природните закони е основа за среќа и добро здравје. Како древна билка со историско значење од повеќе векови Црвениот Здравец зазема високо место во хербалната медицина. Многу редок вид на чај кој во мали количини го има и на Балканот a првично е пронајден во Северна Америка и Западна Европа. Исто како и Реиши печурката содржи забележливо количество органски Германиум Ге132 при што влегува во групата силни антиоксиданти. Оваа ретка билка се покажува исклучително полезна во многу дијагнози и болести, а се користи и како храна и зачин. Во себе содржи витамин А, Б, Ц, калциум, железо, магнезиум, танин, феноли со антимикробиолошко и вирално дејство...

РУШИНА е листопадна грмушка или ниско дрво со мазна и глатка кора со карактеристични бели лантицелами. Младите гранчиња се со црвеникава боја а листовите се елиптични со заоблен врв и пердувеста нерватура. Плодот е топчест, виолетов и расте во влажните шуми околу патиштата во Европа, Мала Азија, Кавказ, Сибир и Кина. Крушината кора е позната диуретик и лаксатив кој овозможува брзо празнење на цревата и брза дигестија. Основната употреба е слабеење и намалување на апетитот при што може да биде успешна алтернатива за виталност и слаба фигура во текот на летото...

Во хербалната медицината се користи за изработка на лековити напитоци за: Антиоксидант и адаптоген Намален имунитет и општа слабост Кожни иритации (егзема, рани, улцери) Циркулација и детоксикација Улцер и инфекции на дигестивен тракт Подобрување на општиот квалитет на крвта Емоционални шокови, страв и паника Стрес Проблеми со црниот дроб Брзо зараснување на рани Репродуктивно здравје Тешки заболувања

СЕНА (Cassia angustifolia)

С

ЕНА е Арапско име и за првпат е вметната во употреба од Арапските физичари Серапион и Мес. Како билка доаѓа и прво се одгледува во Индија и Пакистан а се култивира и во Северна Африка и блискиот Исток. Позната е по своето лаксативно, анти-опстипациско и диуретичко дејство. Посебно важна за женската популација која е во потрага по брзо слабеење и витка става во летниот период...

КОПРИВА (Urtica Dioica)

С

е верува дека овaa билка успешно лечи ревматизам а се користи и во терапевтски цели како растителен материјал. Копривите растат како плевел на напуштени места, напуштени полиња, патишта и слично. Речиси и да не постои област, која нема коприва. Други имиња за ова лековито растение се питома коприва, обична коприва, голема коприва и жарка. Има високи лековити својства и се користи во лековити напитоци за чистење на крвта, косопас, ревматизам, грозница, прекумерно мокрење, белодробна туберкулоза, бронхитис, заболувања на зглобовите, камен на бубрег, надворешни рани, анти-зрачење, анемија, чиреви, несоница, нервоза. Таа е исклучително богата со корисни состојки: протеини, јаглени хидрати, масти, калциум, фосфор, железо, витамини Ц, А, Б2 и Ц, каротин, пантотенска киселина, итн. Копривата е одличен природен експекторанс кој го прочистува црниот дроб, желудникот и цревата, и е корисен лек за анемија, треска, жолтица, маларија...

Описот и корисните совети се од стручните лица на Билна Аптека МАТИЈА.

60 | 20 јуни, 2014

| Специјален прилог | здравo лето |

Va[eto male^ko pod sonce Наближувањето на летото буди пријатни чувства асоцирани со долгите сончеви денови, релаксираност, море, плажа, пријатни мигови поминати надвор. На летото и водата најмногу се радуваат најмладите, а родителите се соочуваат со многу прашања во врска со сончањето. Дали и колку е безбедно изложување на малечките на сонце? За овие прашања побаравме одговор од доктор Симонида Спасевска – педијатар во Клиничката болница „Аџибадем Систина“.

П

овеќето педијатри ќе ве советуваат да не ги изложувате вашите мали новороденчиња на сончевото влијание во текот на летото и тоа би било сосема точно од медицинска гледна точка, но, секако, не е и многу практично. Затоа ако, сепак, се одлучите да поминете извесен период надвор со вашиот најмлад член на семејството, потребно е да знаете неколку работи поврзани со сончањето, кожата на вашето бебе и нејзината заштита. Кожата на новороденчето е тенка, нежна, чувствителна и посебно вулнерабилна. Новороденчињата имаат поголема

62 | 20 јуни, 2014

кожна површина во однос на целокупниот волумен на телото за разлика од возрасните (поголема можност за оддавање течностидехидрација) и зголемена способност за апсорпција (сончеви зраци, апликативни креми.) Природниот механизам за заштита на кожата од сончевите зраци не е целосно развиен. Изложување на новороденчето 15-20 минути на директно сончево влијание може да предизвика изгореници и дехидратација. Оштетувањето на кожата од сонцето има кумулативен ефект, 80% од периодот на изложеност на сонце за време на животниот век е во текот на детството. Изгореници во раното детство ја зголемуваат можноста за појава на рак на кожата подоцна во животот. Како настануваат изгорениците и што ако се појават? Изгорениците се јавуваат при изложеност на сончеви зраци-УВ радијација. Најчесто не се манифестни веднаш, што ве залажува дека на вашето бебе му е пријатно на сонце. Тие се јавуваат неколку часа подоцна и може да се манифестираат со црвенило, болка, оток, затегнатост на кожата, па дури и појава на пликови. Секако, прво треба да го тргнете детето од директното изложување на сонцето. Доколку кожата е црвена и затегната потребно е да ставаат ладни облоги во текот на денот, а потоа да се нанесе хидратантна крема. Ако изгорениците се од потежок степен, контактирајте го вашиот педијатар.

Неколку совети за безбедно сончање Новороденчето и младото доенче до 6 месеци не го изложувајте на директно сончево влијание. Ако, сепак, сте одлучиле да излезете надвор, избегнувајте го сончевото влијание меѓу 11-16ч. Најдобро е да го чувате вашето бебе под природна сенка или користете чадори за сонце. Облечете го во памучна лесна облека во светли бои, по можност да биде покриена поголема површина на телото. Почесто давајте му течности (доење, млеко по формула или кај постарите доенчиња бистри сокови и вода) Употребувајте крема за сончање соодветна за деца (кремата треба да штити од УВА и УВБ зраците, да биде водоотпорна, хипоалергена и да има висок заштитен фактор). Заштитете ја главата со шешир, а очињата со очила за сонце. Сепак, да не заборавиме дека без сонце нема живот. Тоа е извор на енергија. Едно од позитивните влијанија на сончевите зраци врз организмот е поттикнување на синтеза на витаминот Д во кожата. За создавање на Д витаминот доволно е десетминутно изложување на сонце трипати во една недела. На крај да ве потестиме дека антирахитичната профилакса со витамин Д треба да биде континуирана во текот на целата прва година од животот на вашето дете независно од годишното време. Практикувајте ги советите и имајте безгрижно лето!

Специјален прилог | здравo лето |

Proteinska inovacija od Vitalia

Sport Bar i Sport muesli за врвни физиЧки перформанси

И

стражувањата покажуваат дека бројот на физичко-активните лица кои размислуваат во насока на менаџирање на својата тежина секојдневно се зголемува. Истовремено се зголемува и свесноста за здрави прехранбени навики кое наметнува потреба од наменски здрави продукти за надополнување на енергијата кои се нутритивно богати и кои ги следат трендовите во исхраната. “Виталиа процени дека е вистинско време на своите потрошувачи да им понуди протеинска иновација, формулирана од здрави и природни ингридиенти, која ќе допринесе за зголемување на физичките перформанси. Нашите потрошувачи се секогаш во центарот на вниманието, а новата здрава SPORT протеинска линија на Виталиа е поддршка во нивната определба на најздрав начин да ги постигнат посакуваните врвни резултати.изјави г-ѓа Искра Ветаџокоска Муцунска, ко-сопственик на Виталиа. Диеталните влакна и протеините се потврдени состојки во креирањето на ситост и градењето на мускулна маса. Токму затоа Виталиа ја создаде новата линија Sport Bar и Sport muesli -

единствениот протеински бар и мусли на пазарот кои нудат богата содржина на нутриенти специјално дизајнирани за спортски активните лица. Како извор на протеини, јагленохидрати и масти, ги задоволуваат потребите за брзо ослободување на енергија и постигнување на оптимална телесна тежина.

Sport Bar е понуден во две варијани и тоа посен и регуларен, при што потрошувачите можат да изберат два вкуса: ананас и чоколадо. Протеинскиот состав е извонредно богат во просек 20g во 60g бар (или 30% протеини). Оригиналноста на продуктот е и во содржината на суперхрана и тоа киноа и хељда кои дополнително ја зајакнуваат нутритивната вредност на продуктите. За оние кои сакаат протеински оброк во форма на мусли Виталиа го разви Sport кранчи мусли со вкус на кокос и темно чоколадо кое ги има истите важни атрибути како и Sport баровите. “Ние знаеме дека брзото темпо на живот наметнува секојдневно соочување со опасноста од дијабетес и гојазност. Токму затоа на потрошувачите им се неопходни продукти кои ќе им помогнат во

менаџирање на здравјето, а протеините имаат важна улога во таа приказна. Развојниот тим на Виталиа е особено горд на оригиналноста и финкционалноста на Sport Bar и Sport muesli-те на чиј развој напорно работеше веќе подолг период. Новата формула вклучува и семе од киноа и хељда - „Суперхрана’’ која е природен извор на протеини и есенцијални амино киселини.’’ - изјави г-ѓа Ветаџокоска-Муцунска. Со новата протеинска линија Виталиа внесува нова возбуда и квалитет во исхраната на спортски активните потрошувачи. Ефектите од конзумирање на Спорт линијата се воочуваат преку зголемувањето на физичките перформанси на телото, т.е зголемување на силата и мускулната маса, во надополнување на потрошената енергија на организмот за време на активностите и олеснување на тегобите од напорните тренинзи. Иновативноста и оригиналноста на новата спорт линија на Виталиа ќе ја зајакне врската помеѓу потрошувачите и нивната доверба во брендот Виталиа како лидер во својот сегмент целосно посветен на здравјето на своите консументи.

| Специјален прилог | здравo лето |

Najdobroto letno meni Ако се прашувавте која е најдобра храна за летните топли денови, храна која ќе го освежи вашиот организам и притоа ќе го нахрани со потребните хранливи состојки, тогаш следните производи се вистинскиот избор

Лубеница

Освежува, вкусна е, хидратира. Летото е сезона кога тие се највкусни и најевтини. Антиоксидансите кои ги поседува ова овошје помагаат во намалување на компликации од дијабетес, кардиоваскуларни болести, рак и артритис. Има многу витамин Ц и А и антиоксидансот ликопен, кој го намалува ризикот од рак на простата. Со 92% вода во нејзиниот состав, лубеницата е поволна да се најде на менито дури и на дијабетичари.

Краставици

Една шоља насецкани краставици има само 16 калории. Достапни се во текот на целата година и тоа

насекаде во светот со оглед на тоа дека Кина е светски најголем производител на краставици, од каде се задоволуваат дветретини од светските потреби. Кората и семките на краставицата се полни со хранливи состојки поради што се препорачува таа да се јаде во целост, но оваа препорака се однесува само за органски произведените краставици кои не се прскани со штетни хемикалии. Краставиците содржат лигнин, состојка која дава антибактериска заштитна на дигестивниот тракт.

Сливи (pluots)

Едно од највкусните летни овошја, сливите се лесна, но богата со витамини храна. Овој тип на слива, која е комбинација меѓу кајсија и слива (70% слива и 30% кајсија), има интензивен вкус, огромен извор на витамин Ц и А и не содржат воопшто

холестерол. Нивната природна благост ги прави овие сливи одлична состојка за овошни салати или додаток во сладолед, смрзнат јогурт, палачинки или други летни десерти.

Син домат

Ако сакате да додадете медитерански вкус во вашата кујна, но и добра количина на антиоксиданси, доволно е да купите сини домати. Формата и текстурата овозможуваат овој зеленчук да се приготвува на различни начини. Особено добро се комбинира со маслиново масло и лук. Богат е со витамин К, магнезиум, железо, витамин Ц, витамин Б6, фолна киселина и ниацин. Една

шоља сварени црни домати има 35 калории.

Домати

Ги користиме во текот на целата година, но дефинитивно највкусни се во лето. Доматите го намалуваат ризикот од заболување и компликации при срцеви болести и дијабетес. Најновото истражување на Харвард докажа дека редовното консумирање домати го намалува ризикот од рак на простата. Содржи малку калории, супериорен извоз на витамините Ц, А и К, важни за здравјето на коските. Содржи и многу други корисни елементи, како ликопен, витамин Б6, магнезиум, манган, ниацин и витамин Е.

Митови и заблуди околу водата

В 1.

одата е неопходна за секој метаболички процес во телото, па затоа е од суштинско значење. Но дилемата секогаш е колку вода е доволно? Дали “осум чаши вода на ден“ е мит?... Колку чаши вода ќе испиете во текот на денот е индивидуална работа, а осум чаши дневно е потполно произволна количина, вели Сузан Џардин од Универзитетот во Јужна Каролина. Американскиот институт за медицина препорачува дури и поголеми количини - 2,7 литри за жени и 3,5 литри за мажи. Дали кофеинот се однесува како диуретик? Не баш. Неодамна е потврдено дека ако испиете 250-300 милилитри кафе, што е околу 2 шољи, тоа само минимално ќе го зголеми уринирањето, 3 часа подоцна. Жедта е најдобар показател дека ви недостига вода, а некои стручњаци тврдат дека жедта е сигурен сигнал дека на организмот му недостига уште нешто. Даг Каза, професор од универзитетот во Конектикат вели дека треба точно да знаете колку се потите додека вежбате, со тоа што ќе се измерите пред и после вежбањето, а ќе ја пресметате и количината на вода која сте ја испиле. Секој половина килограм кој ќе го изгубите значи дека сте изгубиле половина литар течност. Тој истакнува дека не треба да пиете повеќе течности отколку што губите. Хидратацијата на организмот е многу важна во лето. За секој процент телесна маса изгубена преку пот, температурата на телото се зголемува за половина степен, поради што редовната хидратација е многу важна за превенција од топлотен удар. Секако важни фактори се и возраста, големината на телото, влажноста на воздухот, надворешната температура... Но, едно не смее да се заборави- секогаш имајте вода со себе!

2.

3.

4.

Специјален прилог | здравo лето |

Bezbedno u@ivajte pod sonceto

О

пуштањето под топлите зраци на сонцето, мирисот на море и шепотот на брановите се најдобрите благодети кои ги нуди летото. На овој начин многумина ги полнат своите батерии и се ослободуваат од стресот акумулиран преку целата година, но оваа убавина истовремено претставува и опасност за кожата поради дејството на сончевите зраци. Морската сол и долготрајното и неадекватно изложување на сонце во комбинација со светлите и чувствителни типови кожа води до дехидратација, губење на еластичноста, а со тоа доаѓа до забрзано пропаѓање и стареење на клетките во епидермалниот слој на кожата. Кожата на лицето ја регистрира секоја минута изложена на сонце. Првите видливи зраци на стареење се забележуваат на лицето и на деколтето, но никогаш не е доцна да се тргне во борба против стареењето. Со само неколку производи коишто ќе ги користите во летниот период вашето лице може да биде заштитено и негувано. Доколку сакате наесен да не забележите нови брчки и дамки предизвикани од штетното летно сонце тогаш внимавајте. Тимот дерматолози од Клиничката болница „Аџибадем Систина“ ве советува :

Чистење на кожата двапати дневно

За да може вашата кожа да дише, неопходно е чистење двапати дневно.

Секогаш мијте се со млака вода и сапун кој не ја суши кожата. Хигената во овој период е од многу големо значење бидејќи на тој начин се отстранува вишокот маснотии кои во овој период се насобираат повеќе во однос на кое било друго годишно време.

Антиоксидансите се задолжителни

Во текот на летниот период антиоксидансите треба да се користат секојдневно. Доколку сакате да ја подготвите кожата за летото и да ја избегнете појавата на брчки, опуштена мускулатура и кафеави дамки на лицето, освен серум кој се нанесува по хидратантната крема, на кожата & се неопходни и витамини и соодветна исхрана. Четири до шест недели пред да одите на одмор е идеално време кога треба да започнете да користите бетакаротен.

Хидрирање на кожата

Во летниот период никогаш не престанувајте да користите хидратантни креми, дури и кога вашата кожа е масна. Состојките кои ги содржи хидратантната крема, пред с$ водата, помагаат во

регенерирањето на кожата. Не треба да се претерува, доволно е толку крема колку да се покрие врвот на вашиот прст.

Заштитна крема во дебел слој

Никогаш немојте да се изложувате на сонце доколку претходно на лицето не сте ставиле крема за сончање, која содржи најмалку SPF 15. Кремата која ќе ја штити кожата од агресивни сончеви зраци треба да се нанесува во дебел слој со повторување на секои три до четири часа. Потребно е да се користат креми кои во декларацијата имаат назначено заштита од UVA и UVB зраци. UVB зраците се поопасни бидејќи предизвикуваат изгореници и малигни промени на кожата. UVA зрачењето е одговорно за стареење на кожата и влијанието врз имунолошкиот систем, што директно може да го зголеми ризикот од појава на рак на кожа. Кремата со заштитен фактор треба да се нанесе 30-40 минути пред излегување на сонце. Покрај самиот SPF (sun protect factor), важно е и правилно користење на заштитните средства. Степенот на заштита зависи од количината којашто се нанесува (околу 35 грама за просечна личност), како и од тоа колку често се нанесува кремата. Доколку често влегувате во вода, треба да го знаете и ова. Можеби во упатството на кремата пишува дека е отпорна на вода, но кога ќе излезете од вода треба повторно да се намачкате со крема. Од исклучителна важност е избегнувањето на парфеми, декоративна и препаративна козметика.

20 јуни, 2014 |65

| Специјален прилог | здравo лето |

Zo[to da upotrebuvate ^isti priro

Nega i za telo i z ребувате Зошто да употни масла? од ир чисти пр

Затоа што тие ќе Ви здрава овозможат да имате нокти. и убава кожа, коса и та, сла ма Се што содржат го да же мо от изм ган ор искористи т на Затоа што му даваа нливи организмот многу хра сам от материи кои организм ра изи тет син ги да же мо не

АРГАНОВО МАСЛО

Аргановото масло се добива од плодовите на дрво кое ендемски расте во југозападниот дел на Мароко. Го нарекуваат уште "дрво на животот", а маслото добиено од плодовите "течно злато на пустината". Ова е едно од највредните и најскапоцени масла во светот. Мароканците се употребуваат аргановото масло за козметички цели веќе стотици години. Неговите квалитети стануваат широко познати значително подоцна и денес маслото е рангирано меѓу највредните растителни производи во козметичката индустрија. Балансираниот состав од незаситени масни триглицериди и провитамин А го прави навистина уникатно. Есенцијалните масни киселини се борат со дехидратацијата и загубата на еластичност на кожата, помагајќи да се спречи или забави појавата на брчки. Оваа акција против стареењето на кожата се засилува и од високите нивоа на витамин Е и полифенолите

66 | 20 јуни, 2014

- едни од најмоќните биолошки антиоксиданти за неутрализирање на слободните радикали. Тие имаат силно антиинфламаторно дејство и ја засилуваат UV-заштитата на кожата. Маслото е особено погодно пред и после сончање. Поседува лесен мирис на орев и кожата лесно го абсорбира. Ја подобрува состојбата на клетките и способноста за нивна регенерација. Маслото го ублажува чешањето, го намалува сушењето на скалпот, ги стимулира и храни фоликулите на косата. Високата содржина на витамин Е го спречува распаѓањето на влакното, му помага да расте побрзо и го прави еластично. Утврдено е дека влакното го апсорбира аргановото масло побрзо од кожата и ноктите. Влажноста на косата се задржува подолго, косата е хидрирана и е заштитена од ултравиолетовите зраци. n Аргановото масло помага за добриот изглед и на рацете. Ја хидрира исушената кожа, ги заздравува ноктите и ги омекнува кутикулите.

МАСЛО ОД ЈОЈОБА

Маслото од јојоба е уникатно во целиот растителен свет, бидејќи тоа е течен восок. Се состои главно од виши масни киселини поврзани со виши алкохоли. Маслото од јојоба добро се впива во сите типови на кожа, вклучувајќи мрсна. Нанесено врз кожата маслото создава тенок, невидлив за око, одржлив и еластичен слој кој ја негува и штити кожата од неповолните влијанија на животната средина. Маслото од јојоба ја регулира масната секреција на кожата. Не предизвикува никаква иритација и алергиски реакции. Ја враќа мекоста, сочноста и нежноста на испуканите усни. Дава гламур, обем и флексибилност на косата, па е често користено во козметички производи за коса. Неколку капки од маслото при расчешлување на влажна коса спречуваат лепење на косата, имаат антистатички ефект и помагаат во обликувањето на фризурата.

MАСЛО ОД АВОКАДО

Авокадовото масло е едно од маслата со најбогат состав. Oд плодот се екстрахираат витамини растворливи во масти A, E и D, овошни екстракти, макро и микроелементи.Маслото е особено погодно за сува и чувствителна кожа. Лесно се впива во кожата и се комбинира во сите видови на маски за наведените типови на кожа. Благодарение на богатиот состав, маслото од авокадо ги спречува нарушувањата кои се резултат на стареењето на кожата и придонесува за синтеза на нови колагенски врски.

Специјален прилог | здравo лето |

odni masla?

za duh КОКОСОВО МАСЛО

Кокосовото масло е соодветно за одржување на здрава и нормална кожа, т.е. кожа без особени проблеми. Маслото може да се користи за масажа на лицето, вратот, деколтето, како и целото тело, особено по бањање. Благодарение на својот состав од заситени масни киселини, кокосовото масло впива многу брзо во кожата и ја претвора во "кадифе". Ги штити рацете и потпетиците од напукнување. Кокосовото масло може да се употребува во чиста форма пред и после сончање бидејќи создава одржлив заштитен слој. Кокосовото масло може да се меша со сите други масла, а со тоа се проширува и збогатува неговото дејство. Забелешка: При температури под 25С кокосовото масло e во цврста состојба. Така нанесено на кожата, тоа веднаш се стопува.

Маслата можат да се употребуваат како чисти или во комбинација со етерични масла за ароматерапевтски масажи, за масажа на лице и деколте, за нега на нокти и коса, и тоа во количина колку што тие можат да впијат. При употреба на маслата за хранливи маски (најчесто за коса и нокти) се нанесува малку поголемо количество. Негувајте ја својата кожа со природни масла и таа многу брзо ќе ја покаже својата „благодарност„ ! МАСЛО ОД КАРИТЕ (Шеа путер)

Шеа путер се добива од плодовите на африканско дрво и се состои од заситени и полинезаситени масни триглицериди. Содржи високи количини на масно растворливи материи од плодот поради што поседува природен заштитен фактор. Шеа путерот се користи во елитната дневна козметика како и во средствата за заштита од сонце, но е важна состојка и во кремите против изгореници. Врз кожата остава тенок заштитен слој со што таа станува сатенско мека. Поседува долготраен навлажнувачки ефект и одлично ја ревитализира косата. Шеа путер се топи на температура на човечкото тело. Се нанесува на кожата без масажа и е погоден за употреба наместо дневен крем (особено пенестиот шеа путер).

МАСЛО ОД ПЧЕНИЦНИ НИКУЛЦИ

Маслото од пченични никулци е исклучително хранливо масло, особено погодно за сува и зрела кожа. Најбогато е од сите масла со витамин Е, лецитин, минерали, фитостероли, макро и микро

елементи заради што има и специфичен мирис. Витаминот Е помага во снабдувањето на клетките со кислород и ги заштитува од штетни материи. Исто така, го забавува стареењето на кожата, а лецитинот се грижи за свежината и еластичноста на кожата. Маслото од пченични никулци е одлично за суви и испукани усни и суви делови на кожата. Пожелно е да се користи и за време на бременост за хидратација на кожата и спречување на настанување на стрии. Одлично е и за косата, посебно за суви и испукани врвови.

МАСЛО ОД КАЈСИЕНИ СЕМКИ

Кајсиевото масло е блиско по состав и по дејство до бадемовото масло. Содржи малку повеќе витамин Ф, и дејствува навлажнувачки и регенерирачки на кожата. Кајсиевото масло е посебно добро за сува кожа и за зрела кожа. Има докажано добар ефект против брчки. Маслото може да се користи и за масажа на бебиња и мали деца.

Efikasni masla za anticelulitna masa@a Современите растителни масла кои се богати со незаситени масни киселини, како што се сафлорово масло и масло од гроздови семки, имаат дополнителен позитивен ефект врз поткожното ткиво и циркулацијата. Етеричните масла (цимет, лимонова тревка, чемпрес, смрека, рузмарин, кедар, агруми) лесно продираат преку кожата до поткожното ткиво и им помагаат на клетките да го повртат нормалниот витален циклус

Ц

елулитот е несомнено еден од најнесаканите ефекти на модерниот начин на живот, кој во голема мерка вклучува брз начин на исхрана, намалена физичка активност, прекумерен стрес и низа други фактори. Поради нарушена циркулација на крвта и лимфата, масните клетки во организмот прават задршка на отпадните продукти, а водата и токсините се натрупуваат во меѓуклеточниот простор. Со тек на време виталната функција на овие клетките се намалува и тие не се способни да ги согоруваат наталожените маснотии. Покрај редовна физичка активност, најдобар и најстар начин за негово отстранување е анти-целулитната масажа, која за да ги даде посакуваните ефекти, треба да стане дел од секојдневната нега на секоја жена. Масажата ја подобрува крвната и лимфната циркулација, ја подобрува елиминацијата на заостаната вода и токсини. Таа треба да се изведува со енергични кружни движења и секогаш во насока кон срцето. Масажата е најдобро да се направи со помош на природни ароматерапевтски масла. Современите растителни масла кои се богати со незаситени масни киселини, како што се сафлорово масло и масло од гроздови семки, имаат

дополнителен позитивен ефект врз поткожното ткиво и циркулацијата. Етеричните масла (цимет, лимонова тревка, чемпрес, смрека, рузмарин, кедар, агруми) лесно продираат преку кожата до поткожното ткиво и им помагаат на клетките да го повртат нормалниот витален циклус. Тие можат да се задржат во клетките и неколку часа и притоа позитивно да влијаат врз целиот организам. За комплетен анти-целулитен третман, масажата е најдобро да се прави по бањање со сапун кој има анти-целулитни својства. Исто така е многу полезна употребата на анти-целулитни пилинзи кои во својот состав освен растително и етерично масло, содржат растителни компоненти кои ќе ја подобрат циркулацијата и ќе направат лимфна дренажа.

20 јуни, 2014 | 67

| Специјален прилог | здравo лето |

GRI@A NA KO@ATA VO LETO

пишува:

д-р Анета Кокалеска Петрушевска Спец. дерматолог Ординација д-р Анчевски www.ancevski.com.mk

К

ожата е најголемиот орган во нашето тело и игра важна улога во заштитата на внатрешните органи. За да се спречи оштетувањето на кожата и да се намали ризикот од рак на кожата, потребна е пред се правилна заштита. Умереното изложување на сонце е корисно и помага за настанување на Витаминот Д кој е од важно значење за функционирање на мускулите, јакнење на коските и подобрување на циркулацијата меѓутоа при изложување на сонце важна е правилната заштита од УВ зраците и превентивно да ги почитуваме советите од дерматолог како да се заштитиме во сончевиот период. Незаштитената кожа лесно може да биде оштетена од дејството на ултравиолетовите зраци.

Превентивни прегледи на бенки во лето

Препорачливо е контрола на бенките да се изврши пред почетокот на летната сезона и по завршувањето на сезоната, на тој начин се откриваат промените ако евентуално настанале од сончевите зраци. Овој тип на споредба е единствено можен со компјутеризирана дерматоскопска дијагностика. Откако ќе се снимат и запамтат бенките, секоја новопојавена или промена на старата бенка лесно се забележува, а понатаму и се следи и по потреба се интервенира. Меланомот е најопасната форма на рак на кожата. Потекнува од пигментните клетки меланоците сместени во епидермот на кожата. Последните децении во пораст е инциденцата на појавување на меланомот, што се објаснува со зголемената УВ-зрачење. Сепак може да се превенира ако рано се дијагностицира и во висок процент се излекува. Освен сончевата експозиција, генетичките фактори во голема мера влијаат меланоцитите да се преобратат во малигни. Друг фактор се и честите трауми или откинување на бенката. Најголем број меланоми се црни и кафеави. Меланомите често ја менуваат својата форма, се распаѓаат, крварат а може и да се воспалат. Најчеста локализација е на лицето и нозете. Заштитата од сончевите зраци, заштитната облека и рационалното избирање на најповолните периоди во денот за извршување на секојдневните обврски, дејствуваат долгорочно во правец на заштита од поголеми оштетувања на кожата. Затоа е важно да се заштитиме при појава на првите сончеви зраци, а со тоа ќе се

68 | 20 јуни, 2014

заштитиме од подоцнежните негативни влијанија кои неповолно и штетно би влијаеле на Вашата кожа.

Нега на кожата за време на летниот период

За време на летниот период кога поголемиот дел од нашата кожа е изложен на надворешни влијанија, неопходно е потребно интензивно и секојдневно да ја негуваме, хидрираме и заштитуваме нашата кожа. Во тој процес особено е ефикасно да се направат интензивни третмани за хидратација надополнети со кристален пилинг за чистење на мртвиот слој на клетки од кожата. На овој начин ќе се амортизираат штетните ефекти на јаките ултравиолетови зраци кои ги забрзуваат процесите на предвремено стареење на кожата.

Ласерска епилација во лето

Денес напреднатите ласерски системи ги заменија непријатните, скапи и краткотрајни методи за отстранување на влакна, како што се бричење, депилација со восок или со депил-крем, електроепилација и сл. За разлика од сите нив, ласерскиот третман е неинвазивен пристап, кој овожможува трајно отстранување на влакната, практичен е за големи површини на телото и нема иритација. За полесно да донесете одлука обратете внимание главно на две нешта- ласерот со кој се врши епилацијата и персоналот кој го изведува тоа. Моментално во светот ласерска епилација во лето е дозволена од безбедносни причини единствено со еден ласер најновиот, диоден ласер со клизна технологија Soprano XL. Со уникатната технологија на епилација со сонда во движење топлината ја примаат и влакнените корени и околните клетки. На тој начин со здружено дејство влакната се уништуваат, а кожата останува без реакција. Уште веднаш може да се експонирате на сонце а и обратно, кратко после експозицијата на сонце да направите ласерска епилација. Секако дека што е понова технологијата тaа не само

што е побезбедна туку и поефикасна и побезболна.

Тераписки можности за третман на целулит

Ултразвучна кавитација со која со помош на ултразвук механички се оштетуваат мембраните на масните клетки па тие лесно прскаат и нивната содржина се разлева во меѓуклеточниот простор каде со помош на ензими се разградуваат и се отстрануваат преку крвната и лимфната циркулација Accent - радиофреквентни третмани, апарат кој нуди уникатна двојна радиофреквентна технологија со која контролирано се загрева ткивото над 65°C на две различни длабочини. Со биполарната сонда се овозможува топење на мастите и целулитот кои се наоѓаат на површината на кожата, додека со униполарната сонда ефективно се топат мастите сместени длабоко во масното ткиво под дермисот. Истовремено се подобрува локалната циркулација, се разградува фиброзното ткиво, се намалува отокот преку забрзување на дренажата на течности и токсини. Мезотерапија за масни наслаги (липолиза) претставува метода со која со помош на мали и тенки игли во кожата директно во масното ткиво се внесуваат коктели составени од состојки кои успешно ги разградуваат масните наслаги по хемиски пат и истовремено го забрзуваат локалниот метаболизам и циркулација за полесно нивно отстранување. Оваа метода успешно ги топи локализираните масни перничиња и успехот е особено забележителен доколку се комбинира со некоја од претходните две методи. Дочекајте ги летните денови спремни и уживајте безгрижно во нив со препораките од дерматолог за заштита од УВ зраците и несаканите последици од нив, со обликувано тело без влакна.