CZASY AWANGARDY i NIE TYLKO. SZKIC Z HISTORII POEZJI WIZUALNEJ
— definicje
– poezja konkretną: pracującą w języku-materii – poezja fonetyczną: budowana na fonemach, dźwiękowych ciałach języka – poezja obiektywną: opartej na aranżacji malarskiej, graficznej czy rzeźbiarskiej i muzycznej. – poezja wizualną: słowo lub jej elementy traktowane jako przedmioty i ośrodki energii wizualnej – poezja foniczna: wiersz tworzony na taśmie magnetofonowej, gdy słowo i zdania traktuje się jako przedmiot i ośrodek energii audytywnej – poezja cybernetyczną: utwory werbofoniczne, permutacyjne
– poezja konkretną: pracującą w języku-materii – poezja fonetyczną: budowana na fonemach, dźwiękowych ciałach języka – poezja obiektywną: opartej na aranżacji malarskiej, graficznej czy rzeźbiarskiej i muzycznej. – poezja wizualną: słowo lub jej elementy traktowane jako przedmioty i ośrodki energii wizualnej – poezja foniczna: wiersz tworzony na taśmie magnetofonowej, gdy słowo i zdania traktuje się jako przedmiot i ośrodek energii audytywnej – poezja cybernetyczną: utwory werbofoniczne, permutacyjne
Poezja konkretna funkcjonuje na granicy sztuk wizualnych i literatury i semantyki. Jej twórcy najczęściej byli zarówno autorami samych tekstów jak i ich formalnej odsłony. Za okres, w którym poezja konkretna przeżywała swój rozkwit bez wątpienia można uznać przełom XIX i XX wieku, czas wielkiej awangardy, jednak podobnych działań można doszukiwać się już w antyku. Nurt wizualny w literaturze swoją historią sięga początków zapisu, jednak dopiero w czasach awangardy działania te podjęte zostały przez artystów – malarzy i grafików z intencją stworzenia dzieła wizualnego wykorzystującego obraz słowa.
Poezja konkretna — kierunek artystyczny łączący elementy poezji i sztuk wizualnych. Układ typograficzny jest tu tak samo ważny jak znaczenie słów, rym i rytm w tradycyjnej poezji. Poematy w postaci kompozycji wizualnych zbudowanych z układów liter i znaków typograficznych nie muszą być podporządkowane żadnym związkom semantycznym.
— przed II Wojną Światową
Un Coup de Dés Jamais N’Abolira Le Hasard Stéphane Mallarmé, 1897/1914
Fisches Nachtgesang, Nocna pieśń ryb Christian Morgenstern, 1905
Zang Tumb Tumb Filippo Marinetti, 1914
Parole in liberta, Słowa na wolności Filippo Marinetti, 1919
Guerrapittura Carlo CarrĂ , 1915
Edizioni Futuriste di Poesia
Elle/VoilĂ Elle Marius de Zayas/Francis Picabia 1915 (magazyn 291)
Aleksander Rodchenko
Dla gołosa El Lissitzky, 1923
Kaligramy Guillaume Apollinaire, 1918
Karawana Hugo Ball, 1917
No Foolin’ Kurt Schwitters
Ursonate Kurt Schwitters, 1922
https://www.youtube.com/watch?v=6X7E2i0KMqM
L’amiral cherche une maison à louer Richard Huelsenbeck, Tristian Tzara, Marcel Janko, 1916
https://www.youtube.com/watch?v=Zrxa6Q3V_rQ
Theo van Doesburg
Morze Bruno Jasieński, 1922
Morze Bruno Jasieński, 1922
Hymn do maszyny mego ciała Tytus Czyżewski, 1920
Mechaniczny ogr贸d Tytus Czy偶ewski, 1922
XX wiek Stanisław Młodożeniec, 1921
Ponowa Jan Nepomucen Miller, 1922
I ... ---! --- !!!!! ... II ... --- ,, !! ... III ... ?? ! ?? .. ! ..-
wiersze Juliana Przybosia Władysław Strzemiński, 1930
Europa Mieczysław Szczuka, 1929
Teresa 呕arnower贸wna
Henryk Berlewi
Henryk Berlewi
— po II Wojnie Światowej
Ilse Garnier, Pierre Garnier
Emmett Williams
e. e. cummings
Vision and prayer Dylan Thomas, 1946
Eugen Gomringer
Stanisław Dróżdż
Matiahs Goeritz
Josef Hirsal, Bogumila Grogerowa