MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 5
ΜΑΘΙΟΥ ΜΑΝΙΝΓΚ
ΟΤΑΝ Ο ΝΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ Πώς επηρεάζουν οι εμπειρίες και τα συναισθήματα τη σωματική μας υγεία Μ Ε Τ Α Φ Ρ Α Σ Η Α Π Ο Τ Α Α Γ ΓΛ Ι Κ Α
ΤΑΣΟΣ ΣΑΜΟΥΗΛΙΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 6
ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Matthew Manning, Your Mind Can Heal Your Body
(How your experiences and emotions affect your physical health) © ©
Copyright 2007 by Matthew Manning Copyright για την ελληνική γλώσσα Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2010
Έτος 1ης έκδοσης: 2011 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα % 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31
e-mail: info@kastaniotis.com www.kastaniotis.com ISBN 978-960-03-5237-5
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 7
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Θεραπεία μυαλού-σώματος . . . . . . . . . . . . . .
17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Πώς το αντιμετωπίζετε; . . . . . . . . . . . . . . . .
44
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Θεραπεία και αισιοδοξία . . . . . . . . . . . . . . . . . .
70
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Θεραπεία και φόβος . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
94
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Θεραπεία και θυμός . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Θεραπεία και ενοχές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: Θεραπεία και καθοδηγούμενη απεικόνιση
157
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: Θεραπεία και δημιουργικότητα . . . . . . . . . .
178
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ: Θεραπεία και σχέσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
200
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 8
Το βιβλίο Όταν ο νους θεραπεύει το σώμα δεν υποκαθιστά τις συνήθεις αλλοπαθητικές ιατρικές θεραπείες, αλλά λειτουργεί ως συμπληρωματικό και υποστηρικτικό μέσο γι’ αυτές. Σε περίπτωση που πάσχετε από κάποια οξεία ή χρόνια ασθένεια, θα πρέπει να αναζητήσετε φροντίδα από τον κατάλληλο γιατρό. Ο εκδότης και ο συγγραφέας δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία προκληθεί από την εφαρμογή ή τη χρήση των πληροφοριών που παρέχονται στο παρόν βιβλίο.
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 9
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι άνθρωποι ταξιδεύουν για να θαυμάσουν τα ύψη των βουνών, τα θεόρατα κύματα της θάλασσας, την ατέλειωτη ροή των ποταμών, τους απέραντους ορίζοντες των ωκεανών, την κυκλική πορεία των αστεριών· και προσπερνούν εαυτόν χωρίς να νιώσουν θαυμασμό. ΑΓΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ
Διευθύνω ένα κέντρο θεραπείας στο Σάφοκ της Αγγλίας από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μια μεγάλη μερίδα των ανθρώπων στους οποίους προσφέρω βοήθεια πάσχουν από εν δυνάμει θανατηφόρες ασθένειες, και πολλοί από αυτούς με συναντούν κατόπιν σύστασης των γιατρών τους. Ως θεραπευτής, γνωρίζω ότι η θετική στάση ζωής μπορεί να συμβάλλει στην καλή υγεία. Ωστόσο, αυτό είναι δύσκολο πρακτικά όταν κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με μια χρόνια ασθένεια ή αναπηρία. Αυτού του είδους οι αρρώστιες προξενούν συναισθηματικές αντιδράσεις όπως θυμό, ενοχή, θλίψη και κυρίως φόβο, οι οποίες αυξάνουν τον πόνο και την ταλαιπωρία πολλών ασθενών μου και ενδεχομένως επιδεινώνουν τα συμπτώματα που παρουσιάζουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνειδητοποιώ ότι ντρέπονται γι’ αυτά τα συναισθήματα ή δεν ξέρουν πώς να τα εκφράσουν και να τα αντιμετωπίσουν. Όταν μας καταπνίγουν τα αρνητικά συναισθήματα, επέρχεται η κατάθλιψη. Θα εκπλαγείτε αν μάθετε ότι η κατάθλιψη αποτελεί μηχανισμό άμυνας που οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει προ-
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 10
10
ΜΑΘΙΟΥ ΜΑΝΙΝΓΚ
κειμένου ν’ αντιμετωπίσουν τις στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των χρόνιων νόσων. Περίπου το 15% του πληθυσμού πάσχει από κάποια χρόνια νόσο. Η δυτική ιατρική, με όλη της την ευφυΐα, επικεντρώνεται στην εξάλειψη της ασθένειας – ωστόσο, η πραγματική θεραπεία έχει μεγαλύτερη σημασία. Για παράδειγμα, πολλές γυναίκες με καρκίνο του μαστού γιατρεύονται με μαστεκτομή, ενδεχομένως όμως συνεχίζουν να υποφέρουν συναισθηματικά. Είμαι πεπεισμένος ότι όλοι έχουμε την ικανότητα να θεραπεύουμε – όπως όλοι μπορούμε να μάθουμε να παίζουμε πιάνο, παρόλο που πιθανόν κάποιοι από εμάς έχουν μεγαλύτερο ταλέντο. Και, φυσικά, με την εξάσκηση μπορεί κανείς να αναπτύξει την ικανότητά του να θεραπεύει. Οι άνθρωποι το κάνουν πολύ συχνά, παρόλο που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν το συνειδητοποιούν – κάποιες φορές λέγοντας στον άλλο έναν καλό λόγο ή κάνοντας μια πράξη που έχει θετικό αντίκτυπο στη ζωή του τη στιγμή που είναι πλέον δεκτικός στη θεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις αρκεί η συμπαράσταση. Η θεραπεία στην πραγματικότητα έχει να κάνει με φροντίδα, ενδιαφέρον, αγάπη και επιθυμία για βοήθεια προς τους άλλους. Είναι το απλούστερο πράγμα στον κόσμο. Πάντοτε έλεγα ότι δεν χρειάζεται πτυχίο Ιατρικής ούτε εκτεταμένη γνώση του Άτλαντα Ανατομίας του Γκρέι για να γίνει κανείς αποτελεσματικός θεραπευτής. Η καλύτερη θεραπεία επιτυγχάνεται όταν συνδυάζονται οι φαρμακευτικές και οι ψυχολογικές θεραπείες. Επιπλέον, όσο πιο σύντομα παρέχεται ένας τέτοιος συνδυασμός τόσο μεγαλύτερα είναι τα οφέλη. Παρ’ όλα αυτά, λιγότεροι από το 10% των χρόνια πασχόντων λαμβάνουν οποιασδήποτε μορφής ψυχολογική υποστήριξη.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΣΟΝ ΑΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στις αρχές της σταδιοδρομίας μου, ένας καλοσυνάτος γιατρός μού είπε ότι ούτε εκείνος ούτε εγώ μπορούσαμε να κάνουμε κάποιον
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 11
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
11
καλά. Μου εξήγησε ότι το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να βοηθήσουμε το σώμα του ασθενούς να φτάσει στην καλύτερη δυνατή κατάσταση προκειμένου να αυτοθεραπευτεί. Οι άνθρωποι που επωφελούνται περισσότερο από τις θεραπευτικές μου ικανότητες, πολλούς από τους οποίους θα σας συστήσω σε αυτό το βιβλίο, είναι εκείνοι που θέλουν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Η θεραπεία, εντέλει, πηγάζει από εσάς. Η δύναμη αυτοθεραπείας βρίσκεται μέσα σας, έτοιμη να αντληθεί. Πιθανότατα διαβάζετε αυτό το βιβλίο επειδή θέλετε να βοηθήσετε τον εαυτό σας, επειδή επιθυμείτε να θωρακίσετε την υγεία σας. Ίσως εκπλαγείτε ακούγοντας ότι μπορείτε να κυριαρχήσετε στον τρόπο με τον οποίο σκέφτεστε. Μεγαλώνουμε θεωρώντας ότι τα χάπια και οι ενέσεις, έτσι απλά, θεραπεύουν τις σωματικές ασθένειες. Θα έπρεπε να υπάρχει κάτι εξίσου απλό που να θεραπεύει τον συναισθηματικό πόνο και τις ψυχικές πληγές, κι αυτός είναι ο σκοπός μεγάλου μέρους του βιβλίου. Πολύ συχνά τείνουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε θύματα δυσάρεστων σκέψεων και συναισθημάτων που έρχονται στο μυαλό μας. Η κατάσταση αυτή μπορεί να χειροτερέψει όταν όσα σκέφτεστε ή αισθάνεστε δεν είναι αποδεκτά από τους άλλους, οι οποίοι σας λένε ότι δεν πρέπει να νιώθετε έτσι, ότι «θα πρέπει να συνέλθετε». Όπως θα σας δείξω παρακάτω, αυτή δεν είναι θετική σκέψη ούτε πραγματική αλλαγή συμπεριφοράς. Δεν είναι πάντα εύκολο να εξέλθει κανείς από μια αρνητική ψυχική κατάσταση και, αν προσπαθήσετε να συνέλθετε εξωθώντας ή καταπιέζοντας τις δυσάρεστες σκέψεις, θα ανακαλύψετε ότι αναδύονται αργότερα επιτείνοντας το αίσθημα του αδιεξόδου. Αν στο παρελθόν είχατε υποστεί μεγάλο συναισθηματικό πόνο και είχατε υποφέρει, ενδέχεται να κουβαλάτε το βαρύ φορτίο του θυμού και της πικρίας για όσους σας πλήγωσαν. Ορισμένες φορές αυτά τα συναισθήματα μετατρέπονται σε θυμό και μίσος για τον εαυτό σας – η αυτομομφή, για παράδειγμα, αποτελεί συνηθισμένο αίτιο και σύμπτωμα της κατάθλιψης. Εξαιτίας της πικρίας που νιώθετε, παράγονται βλαπτικές χημικές ουσίες στο
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 12
12
ΜΑΘΙΟΥ ΜΑΝΙΝΓΚ
σώμα σας και αυτό, κατά πάσα πιθανότητα, επηρεάζει τη θεώρησή σας για τα πράγματα, ωστόσο δεν θα αλλάξει το παρελθόν ούτε στο ελάχιστο. Πώς σκέφτεται, λοιπόν, κανείς θετικά και πώς γίνεται αυτό πρακτικά; Πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι ο εαυτός σας δεν είναι μόνο το μυαλό σας και οι σκέψεις που κάνει. Ο εγκέφαλος μπορεί να εκληφθεί ως ένας εξαιρετικός υπολογιστής, στον οποίο έχει προγραμματιστεί κάθε είδους πληροφορία από τη στιγμή της γέννησής σας – από γονείς, δασκάλους, κοινωνία, διαφήμιση και ΜΜΕ. Καθώς πρόκειται για τον δικό σας εγκέφαλο στο δικό σας κεφάλι, αισθάνεστε ότι αυτός είστε εσείς και ότι όσα σκέφτεται σας φαίνονται πραγματικά και αληθοφανή. Αν ο εγκέφαλος-υπολογιστής σάς λέει ότι είστε άχρηστοι, πιθανότατα θα συμφωνήσετε, αυξάνοντας έτσι το απόθεμα των αρνητικών πληροφοριών. Δεν είστε υπολογιστές, όμως, ούτε ένα σύνολο εξαρτημένων αντανακλαστικών. Είστε ανθρώπινα όντα και σας έχει δοθεί αυτός ο υπολογιστής για να σας εξυπηρετεί. Όταν το αντιληφθείτε, μπορείτε να ξεκινήσετε την αλλαγή του προγράμματός του. Σε αυτό το βιβλίο θα σας εξηγήσω ακριβώς πώς θα το κάνετε, ώστε να αντιμετωπίσετε ορισμένα από τα πλέον κοινά κι ωστόσο αρνητικά συναισθήματα τα οποία επηρεάζουν την υγεία μας.
Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΥΑΛΟΥ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΟΣ
Ανέκαθεν με γοήτευε ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μπορεί να επηρεαστεί ή να κυβερνηθεί από τη λειτουργία της σκέψης και τα συναισθήματα. Αυτή η γοητεία πηγάζει όχι μόνο από το γεγονός ότι εργάζομαι με ασθενείς σχεδόν επί τριάντα έτη, αλλά και από πολλές αξιοθαύμαστες επιδείξεις αλληλεπίδρασης μυαλούσώματος τις οποίες έχω παρακολουθήσει όλα αυτά τα χρόνια. Τη δεκαετία του 1970 συνεργαζόμουν, στο πλαίσιο σεμιναρίων, με έναν άνθρωπο ο οποίος είχε τελειοποιήσει τη σύνδεση μυαλού-
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 13
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
13
σώματος σε εντυπωσιακό βαθμό. Το κορυφαίο του επίτευγμα λάμβανε χώρα στο τέλος των διαλέξεών του. Τοποθετούσε έναν μουσαμά στο έδαφος και τον κάλυπτε με σπασμένα γυαλιά. Καλούσε το κοινό να μαζευτεί γύρω του και είτε να ρίξει κι άλλα σπασμένα γυαλιά είτε να τοποθετήσει τα γυαλιά με τέτοιον τρόπο, ώστε να προεξέχουν όσο το δυνατόν περισσότερες κοφτερές αιχμές. Στη συνέχεια γδυνόταν, μένοντας μόνο με το εσώρουχό του, και διαλογιζόταν για λίγα λεπτά. Έπειτα ξάπλωνε ανάσκελα επάνω στα γυαλιά και, παρόλο που οι θεατές έμεναν με το στόμα ανοιχτό ή έστρεφαν αλλού το βλέμμα τους επειδή φοβούνταν ότι θα τραυματιστεί, αυτός παρέμενε ξαπλωμένος για αρκετά λεπτά, παίρνοντας όποια θέση του υποδείκνυαν. Τον είδα να πραγματοποιεί αυτό τον άθλο πολλές φορές χωρίς να κοπεί ποτέ – μέχρι που έφτανε η στιγμή να μαζέψει τα γυαλιά μετά το τέλος των σεμιναρίων, όταν το μυαλό του δεν βρισκόταν πλέον σε φάση διαλογισμού και αυτοπροστασίας. Όταν έβγαλε τους επιδέσμους, συνειδητοποίησα ότι τα γυαλιά ήταν αληθινά και, φυσικά, επικίνδυνα. Η δύναμη που μπορεί να ασκήσει το μυαλό πάνω στο σώμα είναι από τα πιο αξιοθαύμαστα πράγματα στη ζωή. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, οι σκεπτικιστές δυτικοί επιστήμονες την απέρριπταν ως έκφραση αποκρυφισμού. Ωστόσο, η επιστήμη παραθέτει πλέον κλινικές αποδείξεις ότι ο νους μπορεί να επηρεάσει τις λειτουργίες του σώματος – και πράγματι τις επηρεάζει. Σε αυτό το βιβλίο θα μοιραστώ μαζί σας τα αποτελέσματα των επαναστατικών νέων ερευνών που έχουν καταλήξει στο παραπάνω συμπέρασμα, τα οποία καταγράφονται από ιατρικούς ερευνητές κι επιστήμονες σε ολόκληρο τον κόσμο. Παρόλο που οι περισσότεροι εκτιμούν ότι πρόκειται για ένα σχετικά νέο ερευνητικό πεδίο, η σύνδεση μυαλού-σώματος αποτελούσε ανέκαθεν τον πυρήνα της ιατρικής επιστήμης. Αν είχατε πίστη σε μια θεραπεία ή/και σε κάποιον γιατρό ή θεραπευτή, σίγουρα θα αισθανόσασταν καλύτερα. Είναι ειρωνικό το ότι οι ιατρικοί ερευνητές αντιμετώπιζαν παλαιότερα τη σύνδεση μυα-
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 14
14
ΜΑΘΙΟΥ ΜΑΝΙΝΓΚ
λού-σώματος ως εμπόδιο. Ωστόσο, οι ίδιες επιστημονικές μέθοδοι τις οποίες υπερασπίζεται η συμβατική ιατρική, σε ό,τι αφορά τις δοκιμές των φαρμάκων, αποδεικνύουν πλέον ξεκάθαρα τη συγκλονιστική σύνδεση μεταξύ νου και σώματος. Υπάρχει ένας συναρπαστικός νέος κλάδος της ιατρικής που ονομάζεται ψυχονευροανοσολογία, ο οποίος ερευνά τη σχέση ανάμεσα στην ασθένεια και την ψυχική ευεξία. Πολλά από τα παραδείγματα της αλληλεπίδρασης μυαλού και σώματος που θα αναφέρω παρακάτω προέρχονται από νέες έρευνες πάνω σ’ αυτό το πεδίο.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΕΞΙΑ
Οι συναισθηματικά υγιείς άνθρωποι έχουν επίγνωση των σκέψεων, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς τους. Έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν με υγιή τρόπο το άγχος και τα προβλήματα που αποτελούν συνηθισμένο κομμάτι της ζωής. Σε μια πρόσφατη δοκιμασία που δημοσιεύτηκε στο Ημερολόγιο της Ψυχοσωματικής Ιατρικής το 2003, ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον καθηγητή Σέλντον Κόεν του Πανεπιστημίου Κάρνεγκι Μέλον εισήγαγε έναν ιό κρυολογήματος σε ορισμένους ασθενείς και διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν θετικά συναισθήματα παρουσίαζαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να κρυολογήσουν. Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται ευτυχισμένοι θεραπεύονται πιο γρήγορα από αυτούς που έχουν πεσμένο ηθικό. Παρ’ όλα αυτά, όπως θα διαπιστώσουμε εδώ, πολλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή μας μπορούν να διαταράξουν τη συναισθηματική μας υγεία και να οδηγήσουν σε έντονα συναισθήματα θλίψης, ανησυχίας και άγχους, προκαλώντας αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος, που μας κάνει πιο ευάλωτους στις αρρώστιες – για παράδειγμα, η απώλεια εργασίας, η ενηλικίωση και ο απογαλακτισμός ενός παιδιού, μια προαγωγή, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ένας γάμος ή ένα διαζύγιο,
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 15
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
15
μια ασθένεια ή ένας τραυματισμός, οικονομικά προβλήματα, η μετακόμιση σε καινούριο σπίτι ή μια γέννα. Οι «καλές» αλλαγές μπορεί να είναι εξίσου στρεσογόνες με τις «κακές». Το σώμα σας αντιδρά σύμφωνα με τον τρόπο που σκέφτεστε, αισθάνεστε και ενεργείτε. Όταν είστε αγχωμένοι, φοβισμένοι ή αναστατωμένοι, προσπαθεί να σας πει ότι κάτι δεν πάει καλά. Αν θέλετε η ζωή σας να είναι όσο το δυνατόν πιο πλήρης, θα πρέπει να φροντίσετε τη συναισθηματική και σωματική σας υγεία. Γνωρίζουμε στις μέρες μας ότι πολλές ασθένειες επηρεάζονται από την καλή ή την κακή μας διάθεση, όπως και από τη συμπεριφορά μας. Τους τελευταίους αιώνες στη Δύση έχουμε πάψει να εκτιμούμε τη συμβιωτική σχέση μεταξύ του μυαλού και του σώματος. Έχουμε εγκλωβιστεί υπερβολικά στα στενά όρια της δύσκαμπτης υπερίσχυσης του σώματος. Υπάρχουν αμέτρητοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε ασθένειες: κληρονομικοί, γενετικοί, περιβαλλοντικοί, διατροφικοί, άγχους, όπως επίσης αισθηματικά ζητήματα και ψυχοκοινωνικές επιδράσεις. Η υγεία σας ενδέχεται να επηρεάζεται από έναν συνδυασμό από τους παράγοντες αυτούς. Θα ήταν σφάλμα να υποστηρίξω ότι θα νικήσετε την ασθένεια μόνο με τη θετική σκέψη, πιστεύω όμως ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό κομμάτι κάθε προγράμματος θεραπείας, που λειτουργεί παράλληλα με την ιατρική αγωγή. Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι ορισμένες φορές, ασχέτως του πόσο θετικά διακείμενοι είστε, πόσο καλή είναι η ιατρική αγωγή που λαμβάνετε ή πόσο προσπαθείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας με άλλους τρόπους, κάποιες ασθένειες είναι τόσο επιθετικές, που τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει την εμφάνιση ή την ανάπτυξή τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως και η καλύτερη ιατρική αγωγή, το πρόγραμμα θεραπείας που θα μοιραστώ μαζί σας ενδέχεται να μη λειτουργήσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι «δεν το κάνατε σωστά» ή ότι είστε «αποτυχημένοι», απλώς η βιολογία της ασθένειας είναι τέτοια που κατανικά το σώμα. Ωστόσο, ως επαγγελματίας θεραπευτής αισθάνομαι ότι η ποιότητα ζωής είναι
MANNING sel_FINAL_Layout 1 24/03/2011 2:45 μ.μ. Page 16
16
ΜΑΘΙΟΥ ΜΑΝΙΝΓΚ
εξίσου σημαντική με τη διάρκειά της. Είμαι βέβαιος ότι θα επωφεληθείτε από τις ιδέες, τις ασκήσεις, τις εμψυχωτικές ιστορίες πολλών ασθενών μου και τα αποτελέσματα της εκτενούς επιστημονικής και ιατρικής έρευνάς μου πάνω σε πολλές επιστημονικές επιθεωρήσεις για την υποστήριξη των συμβουλών που παρέχω. Με το βιβλίο αυτό θα μάθετε πώς να αποκτήσετε μια πιο ανοιχτή προσέγγιση των πραγμάτων – που μπορεί να σημαίνει λιγότερο πόνο και αρρώστια στη ζωή σας. Οι περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται σε συμπληρωματικές θεραπείες και τεχνικές αυτοθεραπείας μόνο όταν αρρωσταίνουν. Εντούτοις, δεν χρειάζεται να είστε άρρωστοι για να σας φανεί χρήσιμο το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου. Πάντοτε πίστευα ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την πεποίθηση πως η θεραπεία απαιτείται μόνο όταν η ασθένεια έχει εκδηλωθεί αλλά, αντίθετα, να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στη θεραπεία ως μέσο που βοηθά να γίνουμε πιο ολοκληρωμένοι άνθρωποι, προτού η ασθένεια βρει την ευκαιρία να μας κυριέψει. Αν δε κάποια στιγμή συμβεί κάτι τέτοιο, θα είστε καλύτερα εφοδιασμένοι, από ψυχολογική άποψη, για την αντιμετώπισή της.