DECAYABLE TIME

_____PAST___________NOW____FUTURE_________________

μνήμη

_ ‘φθερσιγενής

χρόνος’

Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

αντίληψη

σύμπραξις

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ | ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ INSTEAD | ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΕΙΣ Οκτώβριος 2018

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Φθερσιγενής Χρόνος: Στιγμιότυπα μεταβολών στον χωροχρόνο. Το παράδειγμα της Ευριπίδου. Αικατερίνη Απ. Βέλλιου Επιβλέπων Καθηγητής: Αριστείδης Αντωνακάκης

Περιεχόμενα

Εισαγωγικό σημείωμα

Ηχητικό ντοκουμέντο

1. Past, μνήμη

2. Now, αντίληψη

3. Future, σύμπραξις

3.1. Σημειώσεις

3.2. Στιγμιότυπα

Βιβλιογραφικές αναφορές

1

εγκλεισμού, αποκλεισμού και ιδιοκτησίας,

μας,

ποιοτήτων και πολύπλευρων ερμηνειών, μια

επιστρέψουμε στον πρότερο χρόνο και στον

αλλά ως μια ποικιλία ταυτοτήτων αισθήσεων, σκηνή δράσης, μια επιτελεστική και ολιστική εμπειρία,

μια

διαχρονική

αρχιτεκτονική

σύνθεση και ταυτόχρονα ένα παλίμψηστο σώμα πληροφοριών με αλλεπάλληλες εγγραφές και διαγραφές2. Η

εξοικείωση

του

‘βλέπειν’

δεν

αποτελεί μια μονοσήμαντη καταγραφή, μια

αντανάκλαση

της

προβαλλόμενης

εικόνας στον εγκέφαλο, αλλά αντιθέτως αποτελεί μια διανοητική επεξεργασία. Επεξεργασία

που

επαναδιατυπώνει

τα

οπτικά δεδομένα σύμφωνα με τους κανόνες και από

τα

πρότυπα

που

την εμπειρία,

διαμορφώνονται

την

παιδεία

και

επηρεάζονται από άλλους αστάθμητους

παράγοντες όπως η ψυχολογική διάθεση. Ο αμερικανός καλλιτέχνης Bill Viola

αναφέρει: “Ο ουσιαστικός χαρακτήρας της σχέσης μας με την πραγματικότητα

δεν βρίσκεται στην οπτική εντύπωση αλλά των

στα

πρότυπα

αντικειμένων,

του

που

ο

χώρου

και

εγκέφαλος

δημιουργεί... η εικόνα δεν είναι παρά

η πηγή, το εισερχόμενο δεδομένο”. Με άλλα λόγια, οταν βλέπουμε ένα χώρο,

στην πραγματικότητα κατευθύνουμε το βλέμμα μας στα διάφορα σημεία του, η

νοητική

εικόνα

που

σχηματίζεται

στο μυαλό μας ως αντίληψη του χώρου αυτού, ως πραγματικότητα, προκύπτει από τη σύνθεση αυτών των επιμέρους εικόνων.

ιστό, το flâneur,

δίδει

την

δυνατότητα της γνωριμίας μας με όλα όσα

μας

περιβάλλουν.

καθημερινών, 2

εικόνων

ιστορικών θραυσμάτων - εναπομεινάντων από το παρελθόν της πόλης και ενταγμένων στη

σύγχρονη μας ζωή, επιτρέπουν στον θεατή – αναγνώστη τον εντοπισμό της σχέσης ανάμεσα στον εαυτό του και τον

χωροχρόνο.

αλλά

ταπεινών, και

η

πόλης

Η πρώτη ενότητα έργων που παρουσιάζεται ξεκινά

με

την

συλλογή

διεσπαρμένων

φωτογραφιών (στιγμιότυπων πραγματικότητας) που αποθανατίζουν επιφάνειες σε αποσύνθεση,

ίχνη σύγχρονων ερειπίων που συνυπάρχουν με την ανθρώπινη παρουσία στον εκάστοτε τόπο. Οι διάσπαρτες αυτές εικόνες συνθέτουν την

αφήγηση μιας αποτυπωμένης πραγματικότητας.

Φανερά, υπόσκαφα γκρεμισμένα, ερειπωμένα κτίρια, σαθρά επιχρίσματα, δημιουργούν ένα

προσωπικό λεξιλόγιο που συνθέτει τον βασικό άξονα για τη δημιουργία της πρώτης ενότητας έργων και της ζωγραφικής εγκατάστασης1.

Η

ακολουθία

μεγαλειωδών

αποκάλυψη

των

μυθικό

πέπλο.

που

επώδυνους

ενεργό

χώρο

της

αχρηστίας

μεγαλούπολης

προσεγγίζονται ως προς την πρότερη χρήση

τους, την αισθητική και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της πόλης που επαναπροσδιορίζουν τους χώρους. Η διαδικασία της γήρανσης, πάροδος

του

χρόνου,

μεταμορφώνει

ένα

κτίριο σε ερείπιο. Αποτελεί μια διαδικασία συνεχούς δημιουργίας γεωμετριών, σχημάτων και

μορφών

που

αποδίδουν

στο

κτίριο

-

ερείπιο έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο οπτικό χαρακτήρα.

αποζητούμε

–

να

τις

αισθήσεις

μας.

Να

σπασμούς

και

σπαραγμούς

του.

Αναγνωρίζοντας την ουτοπική αυτή διάθεση της

διαφυγής

μας

παραμένουμε

δέσμιοι,

έγκλειστοι στον ιστορικό συνεχές που μας έτυχε, “κληρωτοί της εποχής μας”5.

‘πατρίδα’

στον

και

ειδυλλιακό

διαφύγουμε από το ιστορικό συνεχές και τους

μέσα

ερημοποίησης

ένα

Ασυνείδητα

διεγείρουν

Η

συνθήκες

από

τόπο που συνδέεται με τις εικόνες εκείνες

νέου προσδιορισμό της. Χώροι που βρίσκονται

η

νοσταλγία

πρωτύτερο έργων.

Η

της

χρόνο,

επιστροφής

στην

σχολιάζεται οντολογική

σε

σε

έναν

τη

σειρά

πραγματική αυτή

καταδίκη

της

μας μη

αντιστρεψιμότητας του χρόνου, η αδυναμία υπεκφυγής

της

φυσικής

φθοράς

και

του

θανάτου. Κάθε στιγμιότυπο απομονώνεται από το παρελθόν του, φτιάχνοντας το δικό του

χώρο και χρόνο, καλώντας το θεατή να το εξερευνήσει, να δημιουργήσει τη δική του

πραγματικότητα συνθέτοντας θραύσματα και αποτυπώματα που έχουν απομονωθεί κατά την εξερεύνηση του χωροχρόνου.

H επόμενη ενότητα έργων,3 αποτυπώνει το

περιπετειώδες αυτό ταξίδι στον χώρο και στον

χρόνο

προβάλλοντας

τις

μνήμες

της

πόλης σε απομονωμένα χρονικά στιγμιότυπα. Στιγμιότυπα που συνθέτουν τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα

της

νέας

πραγματικότητας.

O

χρόνος διαμορφώνει και μετασχηματίζει τον χώρο,

αφήνοντας

πληθώρα

αποτυπωμάτων.

Η

Η γεωμετρία: το σημείο, η γραμμή, η μορφή,

αυτών

επαναφέρουν

διακριτικό, τα σημεία συνάντησής και τα όριά

του παρελθόντος του παρόντος αλλά και του

ανασύνθεση και αποτύπωση των αποτυπωμάτων το

αίτημα

της

μνήμης

η επιφάνεια και το βάθος, το ορατό και το

καθώς η παρουσία

τους, η διαδικασία μετάβασης, η απόκρυψη

μέλλοντος.

και οι συνεχείς μετασχηματισμοί συνιστούν

Το

εν λόγω πραγματικοτήτων.

μη-συνεκτικός τόπος, ως χρόνος έκπτωτος και

Ο χώρος της πόλης προσεγγίζεται ως μια

Αποζητώντας ένα καταφύγιο ως αντιστάθμισμα

αντίληψη της ολότητας της. Ο αστικός ιστός

παρελθόντος,

και η αποκάλυψη, οι διαδοχικές επιχρίσεις

την εργαλειοθήκη σύνθεσης – αποτύπωσης των

Η περιπέτεια της περιπλάνησης στον αστικό

της

ερειπίων που αποτελούν την αφορμή για τον εκ σε

διαδικασία

κατανόηση

προκύπτει από την ανάγνωση των ιχνών και των

Εισαγωγικό Σημείωμα

Η

και

καλυπτόμενες

περιπέτεια.

Η

ανάγνωση

η

πραγματικότητα

στην

οποία

ζούμε, αντιμετωπίζεται ως ένας επώδυνος, σκοτεινός, συνυφασμένος με το άγνωστο4.

του

οδηγεί

στην

δεν αντιμετωπίζεται ως ένα σύστημα συνθηκών Εισαγωγικό Σημείωμα

παρόν,

ιχνών επαναφέρει μνήμες

1

που

θα

επαναφέρει οι

την

στιγμές

ασφάλεια που

του

πέρασαν

εξαγνίζονται μέσα από το φίλτρο της φαντασίας

01. Ενότητα έργων: Χωρίς Τίτλο, ‘Ένα μικρό σχόλιο’, 2014.

02. Siemmel Georg, The metropolis and mental life, 1903, Blackwell Publishing.

03. Ενότητα έργων: ‘φθερσιγενής χρόνος’, 2017.

04. Η αγωνία του παρόντος επιτείνεται ιδιαίτερα σε περιόδους κοινωνικών και οικονομικών κρίσεων.

05. Αναφέρεται μεταφορικά στον όρο κληρωτός: επίθετο, που καλείται να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία, στρατέυσιμος **έφεδρος [αρχ. κληρωτός < κληρόω-ώ< κλήρος]

qualities and versatile interpretations, a scene of action, an effective and holistic experience,

a

composition, information

timeless a

architectural

palimpsest

with

successive

body

of

records

and

deletions2.

The of its

Introductory Note

city

traces

stems and

and from

its

understanding the

ruins,

reading facts

of

that

form its redefinition. Areas that are in desertification and disuse within the active area of the city are approached in terms of

The following artwork series conceive

cities

the act of ‘seeing’ as a mental process

perceptions,

rather than a simplistic imprinting:

boundaries

a

the

partial image that forms ones’ reality.

brain. This process is interpreted

In this thesis, a collection of scattered

as a reformulation of visual data,

photographs

based on norms and rules. Norms and

surfaces

rules that have been refined based on

that

factors such as experience, education

in

and are affected by a number of other

impression

parameters such as the contemporary

Analyzing the decomposition of surfaces,

state

of

mind.

Video

traces

Viola

explains:

“Our

with

reality does

reflection

of

vision

not

onto

artist

Bill

offering which

and

with

everyday of

and

palimpsest

derive

a

personal axis

formed by the impression synthesized

installation

modern human

ruins

within

the

is

presence first

reality.

which

form

modern

vocabulary which

ruins

the

imprinted

modern

along

this

decomposed

compose

one’s

visual

main

of

the

city,

a

the

traces

coexist

points,

synthesize

capturing

our visual impression, but is rather

visual

fragments;

relationship from

various

city,

and

the

this

painting

is

formed1.

evolved

from the models of space and objects that our brain creates… Images are

Geometry: point, line and form, surface

nothing more than a source, a set of

and depth, the play between the visible

incoming data”. In other words, when

and

we look at a space, we direct our

revelation,

gaze along its’ different points. The

their boundaries, form the main toolset

mental image shaped within our minds

for

capturing

Τhe

urban

the

inconspicuous, their

concealment

meeting

the

points

perceived

and and

reality.

ultimately derives from the synthesis of

all

those

partial

images.

The

fabric

is

approached

as

an

adventure of discovery within an urban

adventure. The reading of its different

environment, the Flâneur allows the

realities leads to the perception of its

acquaintance with ones’ surroundings.

totality. The city is not seen as a system of enclaves, exclusions and proprietorships,

It encourages the discovery of the 3

but as a variety of identities, of senses, Introductory Note

1

is

associated

with

the

images

that stimulate our senses. We seek the escape and

from

its’

the

utopia

our

painful of

historical

our

memoirs.

escape,

continuous

Recognizing we

remain

captives, embedded within the historical continuum that we stumbled to during our

familiarization the

which

their former use, the aesthetics and the continuously changing needs of the city that redefine these spaces. The process of aging, the passage of time, transforms a building into a ruin. It is a process of continuous creation of geometries, shapes

journey within time.

The nostalgia of returning to an earlier

time in our real ‘homeland’ is commented

on in this series of works. The ontological condemnation time,

the

of

the

inability

irreversibility to

avoid

of

physical

deterioration and death are expressed. Each snapshot is isolated from its past, making

its own space and time, inviting the viewer

to explore it. It invites the viewer to create his own reality by composing fragments and

imprints

that

have

been

isolated

during this exploration of space and time.

and forms that add to the building - ruin this constantly changing visual character.

The next section of artworks

depicts this

adventurous journey within space and time, displaying the memories of the city in isolated time frames: snapshots that compose this changing character of a new reality.

Time shapes and transforms space, leaving plenty of traces. The reconstruction and imprinting of these traces restores the memory as the presence of traces brings back memories of the past, the present but also the future.

The present, the reality we live in, is treated as a painful, non-cohesive place, as a time of forfeit and darkness, interwoven with the unknown. Seeking a shelter as a counterpart to restore the security of the

past, the moments that have passed are purged through the filter of our imagination, covered

with

an

idyllic

-

mythical

veil. Unconsciously, we seek the return to

an

earlier

time

and

place,

a

place

01. Series of artworks entitled: Untitled, A short statement, 2014.

02. Siemmel Georg, The metropolis and mental life, 1903, Blackwell Publishing.

03. Series of artworks entitled: ‘Urban Decay’, 2017.

04.

This agony is particularly acute in times

of social and economic crises.

_ PAST _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ μνήμη Έργο: _ ’ φ θ ε ρ σ ι γ ε ν ή ς χ ρ ό ν ο ς ’ Τόπος: Ευριπίδου, 10559 Αθήνα.

“Γνωρίζοντας

το

παρελθόν,

Τα

τραύματα2

των

ερειπίων

αποτελούν

τη

αντιλαμβάνομαι το παρόν και πορεύομαι

γενέτειρα για την δημιουργία της παλέτας

προς το μέλλον. Για να γνωρίσω το

του

παρελθόν της πόλης ερευνώ τα αποτυπώματα

δημιουργείται

του δομημένου περιβάλλοντος της, τα

αποτέλεσμα

ερειπωμένα κτίσματα της, αναζητώντας

φθοράς, αποτελεί το σώμα της πληροφορίας που

τα χνάρια της μεταβολής του χρόνου σε

χρησιμοποιείται για την αποκρυπτογράφηση

συνάρτηση με την ανθρώπινη παρουσία

των

στιγμιοτύπων

και απουσία”.1

και

φόρμες

έργου.

Το

παλίμψηστο

στο

της

σώμα

του

διαδικασίας

της

μελετώνται

αρχείο κτιρίου γήρανσης

μεταβολής. και

που ως και

Σχήματα

καταγράφονται

στο έργο σύμφωνα με τη διαδικασία εγγραφής Η ενότητα έργων με τίτλο ‘φθερσιγενής

των αναμνήσεων - υπομνήσεων στον ανθρώπινο

χρόνος’,

εγκέφαλο. Οι γεωμετρίες αυτές έχουν διττή

φθοράς.

συντάσσει Αφορμή

για

ένα τη

αρχείο

δημιουργία

αντιμετώπιση:

εκλαμβάνονται

είτε

ως

του αρχείου αυτού αποτελεί η πλούσια

στοιχεία που έχουν χαθεί κατά την εξέλιξη

οπτική

του

εμπιρεία

και

το

προσωπικό

χρόνου

και

ανακαλούνται

μέσω

του

βίωμα όπως αυτό διαμορφώθηκε από τις

μηχανισμού της μνήμης είτε ως στοιχεία που

περιπλανήσεις στο αστικό τοπίο της

έχουν αρχειοθετηθεί και συντηρούνται.

Ελληνικής πόλης. Στόχος της ενότητας των έργων αυτών είναι η σκιαγράφηση της αντίληψης του κτισμένου μοντέλου της

ελληνικής

διερεύνηση

της

μεγαλούπολης μεταβολής

και του

01. Από το προσωπικό αρχείο παρατηρήσεων σημειώσεων.

η στο

02. Αναφέρεται μεταφορικά στον ιατρικό όρο τραύμα: βίαιη καταστροφή ιστών, εσωτερική ή εξωτερική, ανεξάρτητα από το αίτιο που την προκάλεσε.

πέρασμα του χρόνου.

4

PAST

1

_PAST

5

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

PAST

2

3

_PAST

6

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

3

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

Ηχητικό ντοκουμέντο

Η

έρευνα

στην

περιοχή

του

ιστορικού

τριγώνου και ειδικότερα στην οδό Ευριπίδου, εμπλουτίστηκε με συναντήσεις και συνομιλίες από επαγγελματίες της περιοχής. Παραθέτονται αποσπάσματα

συνομιλιών

από

τέσσερις

ξεχωριστούς άνδρες με υπόβαθρο την αγάπη τους για την Ευριπίδου και την ευρύτερη περιοχή

όπου πέρασαν τα περισσότερα χρόνια της ζωής

τους. Αλήθειες, ντοκουμέντα, αναμνήσεις, καταθέσεις ψυχής σχόλια ειρωνικά, σχόλια

πικρά με λύπη και νοσταλγία ειπωμένα από τους

παραπάνω

ανθρώπους

αποτέλεσαν

αποθετήριο – πρόπλασμα της έρευνας. Με

και

εργαλείο με

ψυχής

το

απόλυτο

αυτών

ντοκουμέντο

δημοσιογραφικό σεβασμό

των

που

στις

ανθρώπων

ακολουθεί,

το

ραδιόφωνο

καταθέσεις

προέκυψε

αυτούσιο

το

στο

μέτρο του δυνατού, αφού οι αφηγήσεις ήταν αποσπασματικές και μπερδεμένες. Αποδίδοντας

το

διάφορο

προέκυψαν

οι

αφηγήσεις του Διαχειριστή, του Τυπογράφου, του

Βιβλιοδέτη,

Τεχνίτη.

7

του

Λιθογράφου

και

του

Ηχητικό ντοκουμέντο

1

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

3

8

PAST

3

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

- ...αυτό εδώ χτίστηκε το 1963. ... Το τυπογραφείο; Είναι εδώ 20 χρόνια. Πολύ παλιά εδώ τα περισσότερα ήταν παπουτσάδικα, δίπλα ήταν βιβλιοδετείο στον ίδιο όροφο, παραδίπλα εδώ ήταν ραφτάδικο με ρούχα και τέτοια, ακριβώς από πάνω από μένα πάλι με ρούχα και έραβαν, δίπλα ήταν παπουτσάδικο. Παπουτσάδικα ήταν τα περισσότερα εδώ.

_ Λιθογράφος

- Φτιάχνανε παπούτσια και οι περισσότεροι ήταν με τζίν και τέτοια. Εδώ τριγύρω η περιοχή και η Γερανίου ήταν με τζιν, ρούχα και τέτοια.

_ Διαχειριστής

- Η περιοχή περισσότερο ήταν με ρούχα. Εδώ ήταν ρουχάδικο - ραφτάδικο με πολύ κόσμο μέσα. Απέναντι ήταν τυπογραφείο, παλιά τεχνολογία όχι με κομπιούτερ και τέτοια και offset, τα παλιά συστήματα… Εδώ ήταν ο Στρατίκης, τα έντυπα του Στρατίκη, είχε τρία – τέσσερα εδώ. Τα περισσότερα πάντως ήταν παπουτσάδικα. Παλιά είχε και μια σχολή εδώ, εκεί γύρω στο ‘70, ήταν κάτι για να μάθεις μια τέχνη, δεν θυμάμαι ακριβώς. Ως επί το πλείστον εδώ η περιοχή ήτανε περισσότερο βιβλιοδετεία, τυπογραφεία και παπουτσάδικα. ΠΑΥΟΥΝ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ! μετά την κρίση, μετά το ‘10... το ‘05, το ‘06, το ‘07, τα παπουτσάδικα επάνω υπήρχαν ακόμη.

_ Λιθογράφος

- Μέχρι το ‘3 υπήρχαν και πολλά ραφτάδικα, που ράβανε ρούχα...

_ Διαχειριστής

- Ε! οι ιδιοκτήτες του κτιρίου είναι πολλοί, παλιά υπήρχαν ιδιοκτήτες και ενοικιαστές όλοι μαζί. Τώρα όλοι όσοι μείναμε είμαστε νοικιαστές. Ιδιοκτήτης δεν υπάρχει τώρα. Εγώ είμαι διαχειριστής εδώ στην πολυκατοικία, αλλά... δεν έχει κάτι, οι περισσότεροι είναι κινέζοι, αποθήκες. Στον 7ο είναι ένα βιβλιοδετείο σε λειτουργία και τώρα. Ήταν από τα πρώτα βιβλιοδετεία που μπήκαν μέσα στην πολυκατοικία το ‘64. Ήταν ο πατέρας του τότε, τώρα είναι ο γιος του. Δίπλα είναι το σπίτι που μένει κιόλας.

9

Ηχητικό ντοκουμέντο

2

_PAST

10

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

4

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

Στον 6ο πάλι μένει ο Γιάννης (ο ηθοποιός). Έχει άλλο ένα διαμέρισμα στον 6ο που μένει κάποια άλλη. Ε! μετά στον 5ο αρχίζουν οι αποθήκες. Στον 5ο είναι ο Στρατίκης, αυτός με τα παιδικά βιβλία. Στον 4ο είναι κινέζοι με αποθήκες, στον 3ο πάλι κινέζοι με αποθήκες και ένα άλλο που πουλάει μηχανήματα για παπούτσια και τέτοια. Στο 2ο είμαι εγώ με το τυπογραφείο και δίπλα ένα βιβλιοδετείο. Άλλο ένα τυπογραφείο είναι στον 1ο, στον ίδιο χώρο με εμένα ακριβώς και τα άλλα δύο αποθήκες.

_ Λιθογράφος

- Στη Γερανίου, που είναι κακοφημισμένος δρόμος, το ‘90 – ‘91, που έψαχνα να βρω εγώ ένα μαγαζί, δεν έβρισκες ούτε υπόγειο. Από τότε άρχισαν και έρχονται όλοι οι αλλοδαποί και συμπτωματικά (συμπτωματικά λέω εγώ) όλες οι φυλές του Φαραώ έχουν περάσει από τη Γερανίου. Σύμπτωση!!! Δηλαδή, αν έρθουν τώρα οι Κογκολέζοι εδώ θα έρθουν στη Γερανίου; Σύμπτωση και αυτό!!!

_ Διαχειριστής

-Το κτίριο είναι ΣΑΝ ΚΕΝΟ... Όταν τα περισσότερα δεν έχουν ρεύμα; Οι αποθήκες δεν έχουν. Ρεύμα έχουμε μόνο εμείς, που απομείναμε και οι κατοικίες. ΜΟΝΟ Η ΔΟΥΛΕΙΑ!!! μπορεί να επαναφέρει την κανονική λειτουργία του κτιρίου. Εδώ, σ’ αυτόν τον όροφο, βγαίναμε έξω, πριν από 20ετία, 15 άτομα και καθόμασταν για κολατσιό το μεσημέρι. Στον επάνω όροφο ήταν 20 άτομα...Στον παραπάνω ήταν 25 – 30 άτομα, ήταν οι κοπέλες που ράβανε... Απέναντι αυτός που ράβει παράδειγμα, όταν ήρθε το ‘03 είχε 25 άτομα προσωπικό, τώρα έχει 2 άτομα. Αυτό που λένε ανάπτυξη οι κύριοι... και

11

Ηχητικό ντοκουμέντο

3

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

3

12

PAST

5

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

ανάπτυξη δεν έρχεται. Βάλε πόσα μαγαζιά είναι εδώ πέρα και πόσα λεφτά δεν παίρνει το κράτος, το καθένα είναι τουλάχιστον 1000,00 ευρώ το μήνα... ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΑΞΙΖΕΙ ΔΙΑΛΥΘΗΚΑΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ...!!!

_ Λιθογράφος

- Τον Βοβό γιατί τον πήγαν φυλακή ξέρεις; Γιατί είχε αγοράσει εδώ στην περιοχή, καμιά 20αριά κτίρια. Είχε επενδύσει τα λεφτά του με την προοπτική ότι κάτι θα γίνει… Ε! και στο τέλος μπήκε φυλακή. Ποιος να τα πάρει τώρα όλα αυτά; Τί να τα κάνει;

_ Διαχειριστής

-Κοίταξε να δεις! βλέπεις αυτό το κτίριο απέναντι; Ξέρεις τι ήτανε παλιά; Εγώ είμαι εδώ από το ‘70 στην πλατεία Κουμουνδούρου... Κάτω βλέπεις αυτό το παράθυρο; Ήτανε ψιλικατζίδικο, δίπλα ήταν προποτζίδικο... εδώ, στο ισόγειο. Ήτανε δύο αδέρφια, ο ένας είχε το ψιλικατζίδικο και ο άλλος το προπό. Έκλεισε το περίπτερο, το πήρε όλο το προπό... ποιός να παίξει τώρα και ποιος να πάει εκεί; ΕΡΗΜΩΣΑΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ!!!

Αυτό το κτίριο που φαίνεται καινούργιο, το δίπλα, έκανε αναπαλαίωση το ‘98 – ‘99, τώρα νοικιάστηκε πέρυσι πρόπερσι… νοικιάστηκε για ρούχα. Αυτό μάλλον χτίστηκε περίπου το 1920. Οι όροφοι κατοικούνταν, το πρόλαβα, αφού είμαι από το ‘70 εδώ σου λέω... Τώρα εκεί μένει μια γυναίκα, δεν είναι Ελληνίδα. Το πάνω και το παραπάνω είναι άδεια. Ε... αυτό έχει καμιά δεκαριά χρόνια που ξεκίνησε να φτιάχνεται ... και το παράτησαν. Το προποτζίδικο και το ψιλικατζίδικο, ήταν πριν το ‘70.

13

Ηχητικό ντοκουμέντο

4

_PAST

14

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

6

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

Από πάνω ήταν σπίτια, αλλά φύγανε. Είχε αρχίσει και “πάλευε το σπίτι” που λέμε και έτσι φύγανε. Μπορούσαν να καθίσουν πια οι άνθρωποι εκεί; Φύγανε... Δεν υπάρχει να βρεις τίποτα εδώ, πριν από 20 χρόνια πήγα να βρω εγώ αρχεία για το μαγαζί και δεν βρήκα τίποτα. Αυτό που λέμε για να ξαναζωντανέψει, χρειάζεται να ανοίξουν οι δουλειές, να ξεκινήσει δηλαδή η δουλειά... Εδώ να φτιάξουν, να κάνουν τι; Δεν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω από ότι είναι... Απλά, να ξεκινήσει να υπάρχουν δουλειές… Εδώ έχω μείνει εγώ και η κόρη μου και ένα παιδί που έχω κάνει τετράωρο. Εγώ που δούλευα 18 ώρες το 24ωρο και τώρα... αν ερχόσουν εδώ τότε! Να κάτσω εγώ να μιλήσω έτσι; Ούτε για αστείο... θα έλεγα «Τι θέλετε; Εντάξει, αλλά δεν μπορώ, δεν προλαβαίνω...» ΡΗΜΑΞΑΝ ΟΛΑ, ΤΑ ΠΑΝΤΑ,ΔΕΝ ΕΜΕΙΝΕ ΤΙΠΟΤΑ!!! ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΚΛΕΙΔΩΜΕΝΑ!!! Εδώ, κάτω από ‘μένα, το είχε φτιάξει ο άνθρωπος να το νοικιάσει, αλλά δεν το θέλει κανένας. Η οικοδομή εδώ είναι καθαρά για επαγγελματικούς χώρους. Ε! Αυτοί που μένουν εδώ, δεν τους ενοχλεί... Του ‘χα πει του Γιάννη την άλλη φορά: «Ξέρεις τι φασαρία έχουμε; Τι με νοιάζει εμένα...» Πολύ καλό παιδί ο Γιάννης, έχει και δύο παιδιά, Πάνω βέβαια είναι παράδεισος, έχει φάτσα την Ακρόπολη μπροστά του, έχει τρομερή θέα. Είναι 130 μέτρα και ένα άλλο που είναι 90 μέτρα. Αλλά δεν υπάρχει ζωή στο κτίριο. Αν δεν είχανε νοικιάσει οι κινέζοι τα άλλα σαν αποθήκες, θα ήταν ξενοίκιαστα όλα.

15

Ηχητικό ντοκουμέντο

5

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

3

16

PAST

7

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

Κάτω στο υπόγειο και στο ισόγειο, μόλις μπεις από την είσοδο, ήταν τυπογραφείο πάλι. Όλο και προς τα κάτω πάει η τυπογραφία... Πώς λέμε για τους οικοδόμους, ότι η οικοδομή διαλύθηκε. Έτσι ακριβώς έγινε και με την τυπογραφία! Όλα προς τα κάτω... Τα καινούργια συστήματα, τα κομπιούτερ, το ίντερνετ, όλα αυτά εισβάλουν στα καινούργια περιοδικά. Και εμάς εδώ, το ίντερνετ μας έφαγε, το ίντερνετ, τα κομπιούτερ, τα ψηφιακά μηχανήματα, η νέα τεχνολογία. Παρ’ ότι αυτό είναι νέα τεχνολογία αλλά έχει ανέβει πολύ το κόστος, π.χ. Έξοδα αποστολής: το ταχυδρομείο που στέλνουμε τα περιοδικά αυξήθηκε 350 ευρώ, το ΦΠΑ σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες από το 6,5% πήγε στο 23%, Οπότε τι θα βγει; Εδώ είναι το βιβλιοδετείο. Ο κύριος εκεί είναι ο πιο παλιός εδώ μέσα. Μαζί με τα μπετά ήρθε εδώ, από το ‘63.

_ Βιβλιοδέτης

- Ήρθα για δουλειά, αλλά ήμουν τόσο δα μικρός.

_ Διαχειριστής

-Ήρθε σαν μικρός βιβλιοδέτης.

_ Βιβλιοδέτης

- Και τώρα είμαστε παππούδες. Τότες γινόταν πανικός από κόσμο εδώ πέρα. Τώρα μας φάγανε οι Κινέζοι, οι Αλβανοί, οι Αφγανοί και ότι άλλο θέλεις …

_ Τεχνίτης

- Το φθηνότερο εργατικό κόστος μας ισοπέδωσε, ένας ένας τελειώνουμε … Εδώ η Αθηνάς και η Ευριπίδου ήταν γεμάτη από ελληνικά, παραδοσιακά μαγαζάκια … Τώρα βλέπεις είναι όλα κινέζικα.

_ Βιβλιοδέτης

- Εδώ να φανταστείτε, κάποτε στην Κουμουνδούρου παίζαμε μπάλα! Όταν λέω παίζαμε μπάλα, είχαμε κάνει μια ομάδα εδώ τα παιδιά και παίζαμε στην Κουμουνδούρου, στην πλατεία. Δεν είχε τίποτα τότες, ήταν απλά χωράφια. Το ‘67 όλα αυτά!

17

_ Διαχειριστής

-Εδώ όλη η πλατεία σουβλατζίδικα, εστιατόρια Ηχητικό ντοκουμέντο

6

_PAST

18

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

8

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Διαχειριστής

… και τι δεν υπήρχε τότε. Αυτή η μηχανή είναι αντίκα.

_ Βιβλιοδέτης

- Κάθε μέρα ράβει αυτή η μηχανή.Δεν την έχουμε να τη βλέπει ο κόσμος.

_ Τεχνίτης

- Ε! ο «Τέλης» άνοιξε το ‘77. Πριν ήτανε, πως τα λέμε αυτά, Υποδηματοποιείο!!!

_ Βιβλιοδέτης

- Οι δυο μας μείναμε… δυο αδέρφια... Δεν είμαστε ιδιοκτήτες... Αυτό λειτουργούσε τότες, δηλαδή υπήρχε κόσμος. Κατοικούνταν, κάτω ήτανε ψιλικατζίδικο και απάνω ήτανε σπίτι. Μια

δυο οικογένειες μένανε.

Μετά πεθάνανε. Δεν ξέρω τι έγινε και έμεινε έτσι, όπως το βλέπετε. Μετά κρίθηκε διατηρητέο και με το σεισμό κατέρρευσε. Το δίπλα ήταν ακριβώς το ίδιο και το ‘χουν ανακαινίσει, όπως το βλέπετε τώρα. Αλλά το άλλο έμεινε. Φύγανε και εγκαταλείφθηκε τελείως. Έχουν εδώ και πολλά χρόνια κολλήσει ένα πωλητήριο, επάνω γράφει real estate. Ναι! τότε μένανε. Αλλά πότε αποχώρησαν δεν θυμάμαι. Μετά έφυγε και το ψιλικατζίδικο και τα παρατήσανε όλα.

_ Τεχνίτης

- Λέγανε ότι μέχρι εδώ, θα κάνανε το ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Επί Τρίτση είχε βγει αυτό. Ναι, αλλά τι σημαίνει αυτό; Διατηρούμε τα πάντα όπως είναι και τα αφήνουμε; Όλα έτοιμα να καταρρεύσουν είναι. Θέλουν ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ. Εδώ πίσω! όπως είναι η Επικούρου πιο πάνω, δεν θυμάμαι πώς λέγεται ο δρόμος, Σαρή;

19

Ηχητικό ντοκουμέντο

7

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

2

20

PAST

9

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_ Τεχνίτης

Είναι ένα τέτοιο κτίριο όπως αυτό, το οποίο ήδη έχει καταρρεύσει. Θεωρητικά υπήρχε μέριμνα, τα συντηρούσαν, με την κρίση εξαφανίστηκαν όλα. Στην Κουμουνδούρου έχει και άλλα τέτοια, είναι χειρότερα, έχουν πέσει εντελώς.

_ Βιβλιοδέτης

- Παλιά είχε βιοτεχνίες σαν εμάς αλλά λόγω της κατάρρευσης φύγανε οι άνθρωποι. Κάπου κάπου υπήρχε ενδιαφέρον μετά την κρίση δεν υπάρχει τίποτα. Πέφτουνε κομμάτια και τα αφήνουνε στο δρόμο για μήνες.

_ Τυπογράφος

- Αυτό είναι φωτογραφικό μηχάνημα, φωτογραφίζει τους τσίγκους για να μπορέσουμε να τυπώσουμε. Για να τυπωθούν αυτά, φωτίζονται εκεί, έχει μια λάμπα εδώ. Η τυπογραφία αυτή είναι!... προτού τα καινούργια συστήματα. Εδώ γίνεται

η εμφάνιση, περνάει ο τσίγκος,

φωτίζεται, δεν είναι έτσι, έχει μια πάστα επάνω και περνά από εδώ στο εμφανιστήριο. Εμφανίζεται, γομάρεται, το πλένει το γομάρι και το βγάζει έξω, όταν λέμε γόμα εννοούμε ότι μπαίνει ένα προστατευτικό επάνω, αλλιώς δεν μπορείς να τον τυπώσεις τον τσίγκο, χαλάει, οξειδώνεται, η γόμα αυτή το προστατεύει, το στεγνώνει και είναι έτοιμο για τύπωμα. Χωρίς νερό δεν μπορεί να δουλέψει. Όπου υπάρχει κενό δε πιάνει το μελάνι. Αυτά είναι τα μελάνια, είναι φτιαχτά, τα κάνεις με το χέρι. Αυτά εδώ είναι η σειρά της τετραχρωμίας, Μαύρο, Μπλε, Κόκκινο, Κίτρινο. Απ’ αυτά τα χρώματα η μηχανή τυπώνει δύο δύο χρώματα μαζί. Μπλε, κόκκινο ας το πούμε. Υπάρχουν μηχανές που τυπώνουν και τέσσερα χρώματα μαζί και έξι χρώματα και αυτά ανάλογα με κάποιες διαμορφώσεις, raster που λέμε εμείς... έχεις το αποτέλεσμα!

_ Διαχειριστής

Να πας και στο Γιώργο τον καφετζή... και ο Γιώργος πολλά χρόνια έχει εδώ...

21

Ηχητικό ντοκουμέντο

8

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

3

22

PAST

10

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

23

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

11

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

3

24

PAST

12

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

3

25

PAST

13

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

26

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

14

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

2

27

PAST

15

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

28

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

16

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

2

29

PAST

17

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

30

_ _ _ _ __ _ _

PAST

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

18

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

_PAST

_ _ _ _ __ _ _

P

_ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _

P

_ _

_

3

31

PAST

19

P

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

μνήμη

σύνθεσης μιας βιωματικής εμπειρίας.

ως ένας ζωντανός οργανισμός. Το σώμα της μεγαλώνει, αλλάζει, κουβαλάει επί χρόνια

_ NOW _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ___ αντίληψη Έργο: _ ’ φ θ ε ρ σ ι γ ε ν ή ς χ ρ ό ν ο ς ’ Τόπος: Ευριπίδου, 10559 Αθήνα.

Η ατμόσφαιρα της νεκρής ζώνης του ιστορικού

τις ίδιες εικόνες, δέχεται επιθέσεις και

αθηναϊκού κέντρου περιγράφεται με τη χρήση

αλλοιώνεται.

φωτογραφικών στιγμιοτύπων. Η κατανόηση του γενικού

επιτυγχάνεται

εστίασης

Το ιστορικό κέντρο - τρίγωνο της Αθήνας,

στο ειδικό και της προσπάθειας εισχώρησης

φέρει μνήμες από το παρελθόν, πειρασμούς

σε

ένα

από το παρόν μαζί με ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό

απομεινάρι μιας πρότερης αισθητικής άρρηκτα

ανθρώπων από όλες τις φυλές του κόσμου.

συνδεδεμένης

Στο κέντρο του τριγώνου, η οδός Ευριπίδου,

αυτό.

Το

με

μέσω

ειδικό

τη

της

αποκαλύπτει

μνήμη

της

ουτοπικής

ευημερίας του παρελθόντος.

αποτελεί την επιτομή της νεότερης ιστορίας της πόλης ενσωματόνοντας στοιχεία από το

Η

πραγματικότητα

σε

όψεις κτιρίων, στην απεικόνιση γραφείων,

στιγμιότυπα, σε μια φωτογραφία, σε ένα

διαδρόμων, πλατυσκάλων, τοίχων, επίπλων,

πρόσωπο, σε ένα τοπίο. H αποτυπωμένη

σωληνώσεων, γδαρμένων επιφανειών, ο θεατής

αυτή

οδηγείται

εικόνα

αποτυπώνεται

συνιστά

ένα

καινούριο

στην

ανάγνωση

του

όλου

μέσα

περιβάλλον, που συνιστά για το θεατή

από την εστίαση του μικροκόσμου και της

μια

λεπτομέρειας.

εμπειρία

πραγματικού

αντίστοιχη κόσμου.

Η

αντιμετωπίζεται

ως

χρόνου

χώρου

και

του

η

αυτής

του

σε

μια

του άλλη

Ο μικρόκοσμος αυτός περιγράφεται μέσα στο πλαίσιο

της

συνεχόμενης

υποβάθμισης

του

διάσταση, ως μέρος μιας κατάστασης

ιστορικού κέντρου, του ευρύτερου κοινωνικο

‘εν εξελίξει’.

- οικονομικού μαρασμού, στα πλαίσια της αυθαίρετης

Η

αναπαράσταση

το

αποτέλεσμα

εκλαμβάνεται της

πρόθεσης

ως του

ιδιωτικοποίησης

των

δημόσιων

λειτουργιών και χώρων, των κενών κτίριων και καταστήματων.

32

από τα στρώματα της πληροφορίας, τις

Εργαλείο καταγραφής αποτελεί η κάμερα. Η

μικρές αφηγήσεις που προκύπτουν από

κάμερα τοποθετείται εν μέσω του παρελθόντος

τη σχέση των στοιχείων του θέματος ή

και του παρόντος της πόλης. Εστιάζοντας σε

τη σχέση θέματος και περιβάλλοντος.

αποσπασματικές λεπτομέρειες των κτιριακών

Σε αυτή τη σειρά έργων, η περιγραφή

κελύφων, αποκρυπτογραφόνται οι παθογένειες

της

του

της

πόλης,

συνόλου.

Η

στοχευμένη

απόκρυψη

του

αποκαλύπτεται μέσω των στιγμιοτύπων

ευρύτερου αρχιτεκτονικού χώρου συσχετίζεται

που περιγράφουν την παθογένεια της.

με την προσπάθεια αφουγκρασμού της πόλης

Εστιάζοντας

μέσω

σε

χώρους

άδειους,

σε

NOW

των

του σώματος της πόλης. Κλειστές πόρτες, ξηλωμένες

επιγραφές,

γδαρμένοι

τοίχοι,

σπασμένα παράθυρα, είναι τα στιγμιότυπα που καταγράφησαν. Η σημειακή εστίαση συλλαμβάνει

νεκρών

υπερβάσεις οι οποίες αφορούν το σύνολο του σώματος.

Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για βιολογικό και οριστικό τέλος, αλλά κυρίως για μια “μετάλλαξη”, μια μετάβαση που οδηγεί σε μια νέα μορφή και μια νέα αρχή. Το παραμελημένο κτίριο αποχαιρετά παλαιότερες μορφές ζωής

δημιουργού. Η φωτογραφία διακρίνεται

πραγματικότητας

μας δίνει την ανάγνωση ενός νεκρού σημείου

και αποδίδει συγκρούσεις, αντιθέσεις και

φωτογραφία

συνέχεια

Το εγκαταλελειμένο εσωτερικό ενός κτιρίου

κυττάρων

της

και

της 1

του και εισέρχεται σε μια νέα εποχή, αυτή των νέων δεδομένων και του εκσυγχρονισμού. Η πόλη μετασχηματίζεται αργά και σταθερά. Ο

οικονονομικοκοινωνικός

διαφοροποιείται,

νέες

της

χαρακτήρας

μορφές

κατοίκησης

και οικιοποίησης έρχονται να βρούν χώρο μέσα στο παλιό που φθίνει νομοτελειακά. Οι σύγχρονες μορφές ζημώνονται με τις παλιές, γεννιέται το καινούργιο. Η πόλη αναγεννάται

πρόσωπο του νεότερου Δυτικού πολιτισμού.

_NOW

33

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

αντίληψη

NOW

2

_NOW

34

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

3

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

35

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

4

N

_____________________________

αντίληψη

3

_NOW

36

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

5

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

37

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

6

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

38

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

7

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

39

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

8

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

N

______ ____________

_____________________________________

3

40

NOW

9

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

41

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

10

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

N

______ ____________

_____________________________________

3

42

NOW

11

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

43

N

______ ____________

NOW

_____________________________________

12

N

_____________________________

αντίληψη

_NOW

N

______ ____________

_____________________________________

3

44

NOW

13

N

_____________________________

αντίληψη

κρεβατοκάμαρη – master bedroom υπνοδωμάτιο - bedroom σοβάς – plaster

τραβηχτός σοβάς – drawn plaster κονίαμα - mortar

καλουπωτό κονίαμα – molded mortar

_ FUTURE _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

συνδετικό κονίαμα – binding mortar

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | σημειώσεις

εμφανή μπετό - visible concrete επίχρισμα - coating

επιδερμίδα νεοκλασσικού – neoclassical epidermis

Έργο: _ ’ φ θ ε ρ σ ι γ ε ν ή ς χ ρ ό ν ο ς ’

επιδερμίδα κτιρίου – building epidermis

οπλισμένο σκυρόδεμα – reinforced concrete

Τόπος: Ευριπίδου, 10559 Αθήνα.

σκυρόδεμα - concrete

οπλισμός και αδρανή – reinforcing and aggregates φέρων οργανισμός – bearing structure τοιχοποίϊα - mansonry

Αναγνώσεις

τσατμάς - tsatmas

οπτόπλινθος - brickwork

τμήμα – part

λιθόδμητος τοίχος – stone-built wall

όλο – all

λιθοδομή - masonry

αργολιθοδομή (αργοντούβαρο) – clay-brickwork

κατοικία - residence

τσιμεντόλιθος – cement tile

βιοτεχνικό κτίριο – craft building

εσωτερική λιθόδμητη τοιχοποιία - interior stone-made masory

επαγγελματική στέγη – commercial property

επιχρισμένη μπαγδαντόπηχα - coated baton

τυπογραφείο – printing shop

μπαγδατί - busty

βιοτεχνία ενδυμάτων – clothing industry

φουρούσι - bruise

σιδιροδοκός - fertilizer

1ος, 2ος, 3ος, 4ος, 5ος όροφος – 1st, 2nd, 3rd, 4th, 5th, floor

κρουνοί - taps

ισόγειο – ground floor

δοκός - beam

υπόγειο - basement

εγκάρσια δοκός – cross beam

όψη - view

ξύλινο πρέκι – wooden bunk

πλαϊνή όψη – side view

μεταλλικό κλειδί – metal key

πρόσοψη - facade

ράβδος χάλυβα – steel rod

στέγη - roof

πεσσός – pessary

δώμα - roof

στέγαστρο - shelter

κλιμακοστάσιο - staircase

γείσο - molding

ταράτσα - terrace

αέτωμα - pediment

κοινόχρηστος χώρος – διάδρομος | communal space – corridor

περιμετρικό στηθαίο – perimeter parapet

είσοδος - entry

ταινιωτός γείσος – tapered gusset

προχώλ - hallway

στηθαίο - parapet

προ-είσοδος - pre-entry

οροφή - roof

κελάρι - cellar

υποστήλωμα οροφής – ceiling subassembly

υπέρθυρο - lintel

δάπεδο - floor

άποψη εσωτερικού – internal view

ξύλινο δάπεδο – wooden floor

κουζίνα - kitchen

ξύλινο σανίδωμα – wooden planking

μαγειρείο - kitchen

ξυλότυπος πατώματος – floor molding

σάλα - room 45

μωσαϊκό - mosaic FUTURE | σημειώσεις

1

άνοιγμα – window

εξοπλισμός – equipment

υψίκορμο άνοιγμα – high opening

μηχανή εκτύπωσης – printing machine

μηχανή βιβλιοθεσίας – bookbinding machine

μπαλκονόθυρα – balcony doors

μηχανή ραψίματος βιβλίων – book sewing machine

ποδιάς ανοίγματος – opening aperture

μηχανή διπλώματος χαρτιού – paper folding machine

ευθύγραμμο υπέρθυρο – straight lintel

στοίβα χαρτιών – stack of cards

ευθύγραμμο ανώφλι – straight line

στοίβες

τοξωτό ανώφλι – arched anvil

- stacks

δέματα - parcels

εξώστης εισόδου – entrance door

κρέμαση κουστουμιών - clothes handing

εξώστης ανοίγματος – opening window

σχηματοποιημένη ψευτοπαραστάδα – shaped lence κάσωμα πόρτας – door casing

μετταλικό σκίαστρο – metalaic sunshade

Μεταβολές αναγνώσεων

ξύλινο σκίαστρο – wooden sunshade παντζούρι - shutter

σαθρό - foolish σάπιο – rotten

ζωγραφικός διάκοσμος – painting decoration

γερασμένο - Aged

οροφογραφία – ceiling painting

αποκολλημένο - detached

τοιχογραφία - mural

εγκατελημένο - abandoned

εξωτερικός διάκοσμος – exterior decoration

γκρεμισμένο - ruined

διάκοσμος στηθαίου – decorative parapet

κακοποιημένο - abused

διάκοσμος πρόσοψης – decorative facade

σε αχρηστία – in desuse

διακοσμητικό θωράκιο – decorative shield

ρωγμές - cracks

διακοσμιτικός πεσσός – decorative pavement

υγρασία - humidity

μορφολογικό στοιχείο – morphological element

φθορά - wear

διακοσμητικό στοιχείο – decorative element

θραύσμα - fragment

γύρανση υλικών – scouring of materials

δίκτυο αποχέτευσης – sewerage

ρηγμάτωση - cracking

σωλήνα αποχέτευσης – drainage pipe

θραύση - break

υδροροή – hydropower

αποσάθρωση - disintegration

δίκτυο ύδρευσης - watersupply network

πτώση τοπικά – fall of locally

σωλήνας ύδρευσης - pipe

αποκάλυψη οπλισμού – revelatin of reinforcement

ηλεκτρολογικό δίκτυο – electrical network

διάβρωση οπλισμού – corrosion of reinforcement

καλώδιο - cable

οξείδωση οπλισμού – oxidation of reinforcement

διακόπτης φωτισμού – light switch

αποκόλληση τμήματος – detach part

πρίζα - socket

αφαίρεση τμήματος – section removal κατάρευση τμήματος – part collapse

κικλίδωμα μεταλλικό – metallic stump

αποδόμηση επιχρίσματος – degradation of coatind

κικλίδωμα γύψινο – gypsum plaster

αλλοίωση της μορφής – alteration of the form

ερμάριο - cabinet

πτώση επικάλυψης ταβανώματος – tile roof overlap

εντιχοισμένο ερμάριο – fitting cabinet

φθορά ξύλινων στοιχείων – wear wooden elements

χτιστή μαγειρική εστία – built cooker

αποκόλληση επικάλυψης - overlapping

ατζακόγυρος - azacogy

διάτρηση υποστηλώματος – punch punching

χτιστός αποροφητήρας – built absorder

διαμπερείς ρηγμάτωση – transient cracking

χτιστός νεροχύτης - built in sink

διάρρηξη σκυροδέματος – concrete burglary

υαλοπίνακας όψης – face glass τζάκι - fireplace

καρφιά στον τοίχο – 46

αποδιοργάνωση ξύλινων κατασκευών στέγης – disruption of wooden roof structures

αποδιοργάνωση ξύλινων κατασκευών δαπέδου - disruption of wooden floor structures

nails on the wall

FUTURE | σημειώσεις

2

_FUTURE

N

_____________________________________

V.A.: Katerina Velliou

DETAILED SOVAS ~3000Χ500ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

COLUMN 1RST FL. ENTRANCE RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

TIMBER FLOOR RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS WOOD DISTILLATION HOLE ~600X1800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

FUTURE | σημειώσεις

DETAILED SOVAS ~3000Χ500ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | σημειώσεις COLUMN 1RST FL. ENTRANCE RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

47

N

3

_FUTURE

48

N

_____________________________________

ROOF RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

DETACHED PART OF ELEMENT INJURY~700X800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

SURE SEVAS DISCHARGEMENT ~5000Χ900ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | σημειώσεις

BUILDING VIE ELEMENT RESIDENCE 2TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

FUTURE | σημειώσεις

N

4

_FUTURE

N

_____________________________________

FRONT VIEWS OF THE BUILDING NEOCLASSICAL SKIN RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

V.A.: Katerina Velliou

V.A.: Katerina Velliou

49

ROTTEN SKIN m~300Χ500ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

FRONT VIEW OF THE BUILDING NEOCLASSICAL SKIN RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

FRONT VIEWS OF THE BUILDING NEOCLASSICAL SKIN RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

DETACH SKIN ~2000Χ1200ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

ROTTEN SKIN m~300Χ500ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

FUTURE | σημειώσεις

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | σημειώσεις

FRONT VIEW OF THE BUILDING NEOCLASSICAL SKIN RESIDENCE 1TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

DETACHMENT SKIN ~2000Χ1200ΜΜ T.R.P.~2016-2017 1:8 MAY 2017

N

5

_FUTURE

N

_____________________________________

BUILDING VIE ELEMENT RESIDENCE 2TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

v.a.: katerina velliou

v.a.: katerina velliou

50

DETACH PART OF ELEMENT INJURY~700X800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

TIMBER FLOOR RESIDENCE 2TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

BUILDING VIE ELEMENT RESIDENCE 2TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

WOOD DISTILLATION HOLE ~500X1800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

DETACHED ELEMENT INJURY~700X800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

FUTURE | σημειώσεις

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | σημειώσεις

TIMBER FLOOR RESIDENCE 2TH FLOOR Y.C.~1900 EYRIPIDOY STR. ATHENS

WOOD DISTILLATION HOLE ~500X1800MM T.R.P.2016-2017 1:8 MAY 2017

N

6

ανάμνησης

-

υπόμνησης

η

οποία

έχει

ως

μαρασμό.

στόχο την αποτύπωση του ουσιαστικού, δια

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

υποδηλώνουν

Για

τη

σύνθεση

των

μύθων

αυτών

ως

τη φθορά, την αλλοίωση και την τη

εργαλειοθήκη χρησιμοποιείται η φωτογραφική

σταδιακή

κτιρίου

καταγραφή συμβάντων, η εστίαση σε στοιχεία

αποτελούν το βασικό άξονα σύνθεσης

αλλοιωμένα, η ανάδειξή μέσω της εκτύπωσης

του έργου. Η παρατήρηση στοχεύει στην

του αρνητικού της εικόνας τους, η τεχνική της

αναζήτηση της μνήμης, των παρελθόντων

“ακτινογραφίας”1. Το ίδιο το καλλιτεχνικό

γεγονότων και εικόνων που οδήγησαν

έργο αποτελεί την βασική ύλη που εξυπηρετεί

στη δημιουργία των μυθοπλασιών. Των

στην αποτύπωση και την ανάδειξη του ίχνους

μυθοπλασιών εκείνων

που με τη σειρά

που αφήνει ο χρόνος στο πέρασμά του και οι

τους αποτύπωσαν την πορεία του μύθου

έκτυπες αποτοιχίσεις αποτελούν τον επίλογο

σε συνάρτηση με το χρόνο πάνω στην

αυτής της αφήγησης.

ερείπωση

ενός

ύλη του κτιρίου. Ο Οι

μυθοπλασίες

συστηματικά παρατήρησης,

μέσω την

καταγράφονται της

ενδελεχούς

αναζήτηση

της

χρόνος

κινείται εικαστική της.

αιχμαλωτίζεται

πάνω

στα

πραγματικού.

όρια

πράξη

του

εγγράφει

Παρατηρώντας

τα

την

ορατά

στην

ύλη, Η

χωρικότητα

σημάδια

της

μνήμης, των παρελθοντικών γεγονότων

φθοράς πάνω στον πυκνό δομημένο ιστό της

και

πόλης,

εικόνων.

Το

καλλιτεχνικό

έργο

διερευνόνται

οι

φορμαλιστιστικές

μέσω της μεθοδολογίας καταγραφής που

και γλυπτικές τους δυνατοτήτες, ορίζονται

αναπτύσσει εντυπώνει τόσο τους μύθους

ως αναπόσπαστο κομμάτι της καλλιτεχνικής

που έχουν δημιουργηθεί κατά το παρελθόν

πράξης.

δημιουργεί τις προυποθέσεις για τη

Το πραγματικό αποτυπώνεται στη χρονικότητα

σύνθεση νέων.

του παρόντος προσδοκώντας την απόδοση μιας FUTURE | στιγμιότυπα

εικόνα,

των

φθαρμένων

περιοχών

του

Η μεθοδολογία αποτύπωσης και συστηματικής

το

παιδί

ενεργεί

καταγραφής

μύθους

τη

σκέψη

του

οποίων

και την εικόνα και τους κανόνες σύνθεσης

των

αναδεικνύει

υποκειμένων,

σώμα

τα

προς

τα

τους

χνάρια

αποτυπώματα αποτύπωση

των της

φθοράς.

χρησιμοποιείται

1

αυθόρμητα

απαλλαγμένη

μεταφέροντας από

τον

λόγο

και σχεδίου.

Ο Pablo Picasso αναφέρει

χαρακτηριστικά

“μου

πήρε

τέσερα

χρόνια

το ερείπιο. Η γοητεία του οποίου έγκειται

να μάθω να ζωγραφίζω σαν τον Ραφαήλ και

στην

μια ολόκληρη ζωή να μάθω να ζωγραφίζω σαν

αντίληψη

ενός

ανθρώπινου

έργου

ως

αποτέλεσμα φυσικών παρεμβάσεων που οδηγούν

παιδί”3.

σε μια επικείμενη καταστροφή2. Η γοητεία προκύπτει από την μετατροπή του ανθρώπινου

Τα

έργου

αποτελούν την αναπαράσταση της σκέψης. Το

σε

έργο

της

φύσης,

ένα

έργο

που

προμηνύει την καταστροφή του.

σημάδια

του

χρόνου

πάνω

στην

ύλη

αρχείο φθοράς αποτελεί την καταγραφής της έλλειψης, της αφαίρεσης, που ο χρόνος, η

Με το συναίσθημα αυτό της ηδονής φαίνεται

μη χρήση ενός κτιρίου και ο πολυμερισμός

πως συνδέεται μια συνωμοσία του παρατηρητή

των

με

φύσης,

των κτιρίων. Η απουσία του σημαινόμενου

εναντίον του έργου του πνεύματος, το οποίο

αντικαθίσταται με τη χειρονομία του Χρόνου.

της επιβάλλει δια της βίας τις δικές του

Η μη-σημαινόμενη σκέψη αποτελεί το πρώτο

μορφές. Το ανάγλυφο που δημιουργείται στις

στάδιο πριν από την αποκρυστάλλωση, πριν

επιφάνειες του κάθε ερειπίου αφηγείται τη

από οποιαδήποτε πολιτισμική σύμβαση.

την

εκδικητική

ενέργεια

της

δομικών

υλικών,

προκαλεί

στο

σώμα

δική του ιστορία. Τα προπλάσματα ή έκτυπες αποτοιχίσεις

εξετάζονται

ως

επιφάνειες

στις οποίες επιτελείται η διαδικασία της αποτύπωσης

του

πραγματικού

και

όχι

ως

επιφάνειες στις οποίες λαμβάνει μέρος η οπτική εμπειρία. Η αντίθεση με κάθε έννοια αναπαράστασης και απεικόνισης, οδηγεί σε μια

διαδικασία

που

απελευθερώνεται

από

κάθε πολιτισμική θεώρηση και οδηγεί στην

στο σημείο καταγραφής και ταυτόχρονα

51

ερειπίου, απεικονίζει μια εσωτερική διάθεση

Ως

Τόπος: Ευριπίδου, 10559 Αθήνα.

που

πέρασμα του χρόνου.

δημιουργούν

Έργο: _ ’ φ θ ε ρ σ ι γ ε ν ή ς χ ρ ό ν ο ς ’

αποτυπώματα

Η

όμοια με αυτή της παιδικής ζωγραφιάς, όπου

_ FUTURE _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Τα

μέσου της χειρονομίας, που επιτελείται στο

καλλιτεχνική πράξη που ενυπάρχει σε ένα περιβάλλον

σαθρό,

που

τελεί

σε

ριζικό

01. Η διαδικασία της φωτογράφικης απεικόνισης σώματος (υλικότητα του χώρου) με ακτίνες ρέντγκεν (Χ) για διαγνωστικούς λόγους. Ετιμολογία: σκτίς συν γράφω.

02. The Ruin, Georg Simmel, 1911 03. https://el.wikiquote.org/

Σε όλα τα στάδια της έρευνας αναζητάται

υπογραμμίζοντας έτσι τη βιαιότητα του δια

τα τμήματα εκείνα του ερειπίου φθαρμένα

επιχειρώντας τη μετάβαση από μια πραγματική

η συνέργεια του χρόνου με το χώρο της

μέσου του ερειπίου, που δεν είναι παρά ένα

από το χρόνο, και αφήνοντας ελάχιστα ίχνη

κατάσταση της ιστορίας σε μια προφορική,

πόλης. Η πόλη εκλαμβάνεται ως μια σκηνή

παρελθόν φτωχό και εκφυλισμένο.

από την προγενέστερη θέση και έννοιά τους,

ώστε να επανέλθει στη ζωή. Το αντικείμενο,

εμφανίζονται στο έργο χωρίς κάποιο παρελθόν.

το τμήμα εκείνο του ερειπίου με έκδηλα τα

δράσεων, μια εμπειρία επιτελεστική, ασώματη, απαλλαγμένη από συμβολισμούς.

Το ερείπιο καθιστάται αντικείμενο θέασης

Η

μέλημα,

σημάδια του χρόνου σε αυτό, επανέρχεται

Ο ρόλος του δημιουργού είναι αυτός

και έρευνας. Έργο του ανθρώπου, μαρτυρία

έτσι ώστε και το οποιοδήποτε ίχνος του

και αφήνει ελεύθερο το θεατή να μεταβολίσει

του διαμεσολαβητή καθώς μια προσωπική

της απουσίας του παρελθόντος, δήλωση της

παρελθόντος

από

το αρχικό αντικείμενο, αφού η καλλιτεχνική

σχέση εγκαθίσταται ανάμεσα στο χρόνο

αλλοίωσης και μεταμόρφωση της ύλης, της

την ανάγλυφη επιφάνεια και να ανάγεται σε

πράξη δεν σκιαγραφεί κάτι περισσότερο από

και

στο

καλλιτεχνικό

παραγόμενο

κατάρρευση της φόρμας, της κατάκτησης της

ζωγραφική εικόνα.

μια ιδέα.

έργο

και

οι

επιφάνειες

αφαίρεσης. Εγκαταλελειμμένα, απομονωμένα,

λειτουργούν σαν ένα σημείο αναχώρησης

επανενταγμένα στο περιβάλλον, μετατρέπονται

Σημαντική

έργου

Με την έκτυπη αποτοίχιση, αναδεικνύεται η

προς την καλλιτεχνική δημιουργία.

σε ένα κομβικό σημαίνον. Στο παραγόμενο

αποτελεί και το δίπολο χρόνος – υποκείμενο.

χωρικότητα του αντικειμένου, προστίθεται

καλλιτεχνικό έργο δεν καταδεικνύεται η πόλη

Η συνέργεια του υποκειμένου στοχεύει στην

η διάσταση του χρόνου και επισυνάπτεται

ή η οδός Ευριπίδου, αντίθετα παράγονται

αφήγηση της προσωπικής του εμπειρίας σε

ως εικόνα η αναπαράσταση. Αυτή η χωρική

αντικείμενα

και

συνάρτηση με το χρόνου–δημιουργό όπου στο

πραγματικότητα

της

φθοράς

υπόσταση από την μνήμη και την εμπειρία

πέρασμα του αφήνει τα σημάδια εκείνα στα

ως

του

καλλιτεχνικού

της πόλης.

οποία εγγράφεται το ερείπιο. Χρησιμοποιώντας

και αποτελεί την αναπαράσταση της άμεσης

αυτούσιες τις εγγραφές του χρόνου πάνω στην

σκέψης. Η έννοια της φθοράς οριοθετείται

Υπέρτατος χρόνος.

η

δεν

μιας

ορίζεται

που προκαλεί

ξεχασμένης

αποτελεί

αναπαράσταση

μιας

η

ο την

μνήμης.

έκφραση

και

αντίδρασης

με

δικό

τους

αυτοσκοπό

ή

αποτελεί

να

κύριο

καταδεικνύεται

πτυχή

του

μέσα

καλλιτεχνικού

καθρέπτης

παρουσιάζεται έργου

συγκίνησης. Στόχο αποτελεί η χρήση των

Το υλικό του εικαστικού έργου4 αποτελεί την

ύλη για τη δόμηση ενός εικαστικού λεξιλογίου

δια μέσου πλαστικών μέσων με την αποτύπωση.

ξεφτισμένων επιφανειών του ερειπίου

βασική ύλη που εξυπηρετεί στην αποτύπωση και

καθορίζεται το αποτύπωμα αυτής της εγγραφής

Με αυτή τη δημιουργική πράξη επιδιώκεται η

ως

υπόβαθρο σκέψης, ώστε η έκτυπη

την ανάδειξη του ίχνους που αφήνει ο χρόνος

ως έργο, αφήνοντας να εμφανιστεί σε μια

απομάκρυνση της φθοράς από τον χώρο που

αποτοίχιση να γίνει το μέσο έκφρασης

στο πέρασμά του και οι έκτυπες αποτοιχίσεις

δεύτερη ανάγνωση, ο άνθρωπος.

μέχρι τώρα διατηρείται, με αποτέλεσμα να

που επιτρέπει την εγγραφή του ίχνους

αποτελούν τον επίλογο μιας αφήγησης. Τα ίχνη

που αφήνει ο Χρόνος στο πέρασμά του,

του χρόνου εγγράφονται πάνω στις επιφάνειες

Μέσω

η αιχμαλώτιση της αέναης κίνησης, η

του έργου θεωρώντας πως έχουν τη δύναμη

παραγόμενων έργων επιχειρείται μια απόπειρα

σκιαγράφηση του χώρου της φθοράς.

να εξαφανίζουν τα πράγματα, τα αντικείμενα

επιστροφής

και να τα επανεμφανίζουν. Μια εμφάνιση η

αντικειμένου

Η ιστορία του ερειπίου μας αποκαλύπτει

οποία είναι αυτή μιας εξαφάνισης, παρουσία

απώλεια της έννοιας του αρχέγονου. Μέσα

τις στιγμές αναμέτρησης ανάμεσα στο

που βασίζεται στην απουσία.5

από

παρελθόν

και

το

παρόν.

Αυτές

οι

δημιουργήσει σε ένα νέο χώρο, έναν άλλο της

μια

καλλιτεχνικής

στη

πράξης

γένεση

προκειμένου

διαδικασία,

άλλη

του να

και

των

μύθο αυτόν του καλλιτεχνικού έργου.6

ερειπίουπαραχθεί

από

αυτή

η

της

μίμησης, επιδιώκεται μια διπλή ανάγνωση:

στιγμές αντανακλούν πραγματικότητες

Η

(κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές)

στις επιφάνειες του έργου δεν είναι ίδια

που

της

της

σε σχέση με αυτήν που αντιλαμβάνεται ο

παρόντα χρόνο.

παραπάνω

θεατής αντικρίζοντας το ερείπιο. Το βλέμα

04. Latex: καουτσούκ φυσικό πολυμερές προϊόν που προερχεται ακατέργαστο από τα τροπικά φυτά τα καουτσουκόδενδρα.

05. Ο χώρος της λογοτεχνίας, Maurice Blanchot, 2018 εκδ. Πλέθρον (L’ espace litteraire, Ed, Gallimard, 1955).

σημερινής

φθοράς

52

δημιουργός

Ο χρόνος

αποκάλυψη Στόχο

φθαρμένες

πλαστικότητα

εποχής. Η θέαση

εσωτερικεύει

τις

πραγματικότητες

και

συνείδηση

ιστορικού

του

οδηγεί

εικόνα

της

φθοράς

που

αναπαρίσταται

της ζωγραφικής και της ωμής πραγματικότητας βιώνει

το

ερείπιο-αντικείμενο

στον

στην

συνέλαβε αυτό που υπαγόρευε η γνώση της

Το ερείπιο αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο

χρόνου,

παρουσιαζόμενης πραγματικότητας, έτσι ώστε

ανοιχτό

FUTURE | στιγμιότυπα

2

στην

ιδιοποίηση

της

κοινωνίας

06. Mythologies, Roland Barthes, 1957.

Η φθορά μέσω των έκτυπων αποτοιχίσεων

αφήγησης,

αποσπώμενη

του

από

την

παραχωρείται

σε

οικειοποίηση

των

διαφορετική

από

ταυτότητα μια

της,

προσωπική

εννοιών

αυτή

της

αλλά

επίσης

πραγματικού

που

με

την

αρχική

απουσία

πρόθεση

του

δημιουργού ήταν να το αναπαραστήσει.

της,

κλασικής

Παρατηρείται

πως

η

κλασσική

ζωγραφική,

πλαστική γραφή. Απ’ όλη τη διαδικασία αυτό

αναφερόμενο

που

ως

μοναδική

πραγματικότητα

αυτό. Διενεργείται μια σειρά διαδικασιών

των

στοιχείων

που

αποκαλύπτονται

σημειώσεις του αντικειμένου.

όπως το σημαίνον, το αναφερόμενο και

σημαινόμενου, να παραπέμπει σε ένα σημείο

το σημαινόμενο δομούν τη γλώσσα της

διαφορετικό από το πρωταρχικό. Η κλασσική

Όπως λοιπόν και να αποτυπωθούν τα στοιχεία,

κλασικής

σημαίνον

ζωγραφική είναι αυτό το οποίο είναι απόν,

δεν εμποδίζει αυτό που το έργο επιθυμεί να

αντικείμενα,

δηλαδή, ο πίνακας δε ζει μέσα στο χώρο

παρουσιάσει μέσα στον ζωγραφικό παραγόμενο

φόρμες, γραμμές, χρώματα, προοπτικές

της ουσιαστικής αναπαράστασης (ζωγραφικό

χώρο, δηλαδή: τον χρόνο και το χώρο που

κ.α.

– πραγματικό) αλλά με το δικό του κώδικα

εγγράφει ο χρόνος, την αρχή. Κάθείχνος πάνω

πραγματικό στο οποίο αναφέρεται μια

τον

σημαινόμενη

στην επιφάνεια κατοικείται από την ιστορία

αντίστοιχη οργάνωση. Το σημαινόμενο,

διαδικασία, αυτή που με τη σειρά της οδηγεί

του, δεν εξηγεί, είναι το αποτέλεσμα της

ο συμβολικός λόγος

σε μια ερμηνεία, ένα γίγνεσθαι κείμενο.7

δικής του υλοποίησης, και στόχος του έργου

αναφερόμενο

που

δηλαδή

το

συνδέει

το

πλαστικό,

προκαλεί

μια

σημαίνον με το αναφερόμενο.

μας,

τα

οποία

μεταβάλλονται

σε

την εγγραφή του Χρόνου πάνω στην ύλη και τα σημάδια αυτά να γίνουν το αντικείμενο της

υπόλοιπα

Ο χώρος του έργου δομείται γύρω από αυτό

Στην ενότητα των έργων “φθερσιγενής

κονιάματος – χρώματος κλπ) που εγγράφονται

που πραγματικά το αποτελεί: βαθουλώματα,

χρόνος” το σημαινόμενο, προσδιορίζεται

πάνω στην έκτυπη αποτοίχιση δυσανάγνωστα

εσοχές, ψήγματα κονιάματος, σοβά, ξεφτισμένα

από τις επιδιώξεις και την προσωπικότητα

ή μη, επιχειρούν να φέρουν στην επιφάνεια

χρώματα κλπ, σημάδια που εγγράφει ο Χρόνος

του δημιουργού, ενώ κύριο μέλημα του

του έργου, αυτό που ουσιαστικά είναι απόν.

πάνω στην ύλη, του εξεταζόμενου κάθε φορά

έργου

των

Αντανακλούν την ακατάπαυστη ροή, την συνεχή

κτίσματος-ερείπιου.

επιδιώξεων από το θεατή μέσα από τα

και αδιαίρετη μεταβολή της ζωής του ερειπίου.

ο χρόνος οικειοποιούνται και βοηθούν στη

δικά

H

Χωρίς καμιά αναφορά στο πραγματικό, με την

διείσδυση στο χώρο του επίτοιχου ζωγραφικού

κλασική ζωγραφική βρίσκεται σε συνεχή

έκτυπη αποτοίχιση το έργο υποδεικνύει την

έργου, ενώ παράλληλα αποτελούν πλαστικές

σχέση με το σημείο, καθώς το ζωγραφικό

πράξη που το βοηθάει να αναφερθεί σε εκείνο

συνθέσεις για την παραγωγή των ανάγλυφων

σημείο είναι μόνιμα σε αναφορά με το

το άυλο, το μη πραγματικό, στον άυλο κόσμο

επιφανειών.

πραγματικό

του χρόνου.

του

πρότυπα

και

αυτών

και εμπειρίες.

με αυτόν

τον τρόπο

στοιχεία

(βαθουλώματα,

οδηγεί τη σκέψη, με την ενίσχυση του ζωγραφικού

σημαίνοντος

οδηγούμαστε

Οι

αμυχές

που

Συνεπώς το σημείο αναφοράς της δημιουργικής πράξης

στην αφήγηση. Γνωρίζοντας όμως ότι

σημείο,

στοιχείων - τραυμάτων, ώστε να αναδειχθεί

το πραγματικό ακόμα και το πιο πιστά

ζωγραφική, αλλά μέσα από στοιχεία - τραύματα

η

αναπαριστώμενο

πλέον

που δημιούργησε ο χρόνος, με αναφορά απ’

αξιοποιηθούν

αντιμέτωποι

ευθείας στο αντικείμενο - φθορά. Στις έκτυπες

επούλωσης

αυτών

όχι μόνο με μια πιθανή αλλαγή της

αποτοιχίσεις επιδιώκεται το ‘αναφερόμενο’

αξιολόγηση

και

στο

παρόν,

υπάρχει

βρισκόμαστε

ζωγραφικής.

άφησε

Το έργο δε διηγείται μέσα από ένα ζωγραφικό

δεν

προκειμένου να αποτυπώσουν τη χάραξη και

είναι η δημιουργία του ζωγραφικού χώρου. Τα

είναι η αφομοίωση

η

μορφές

την απουσία, καταλήγει όμως με τη βοήθεια του

Το

είναι

ερείπιο και όχι το ερείπιο ως αυτό καθ’

αναπαράσταση του πραγματικού. Έννοιες

φιγούρες,

αναδειχθεί

ύλη, και αφετέρου η γραφή του μέσα από τις

μπροστά

Το

να

χειρονομία που εγγράφει ο χρόνος πάνω στο

επιχειρεί με πλαστικά μέσα να αγνοήσει αυτή

ζωγραφικής.

επιχειρείται

είναι ο χρόνος που εγγράφεται πάνω στην

ζωγραφικής, της οποίας στόχος είναι η

περικλείει

53

ενός πραγματικού, διότι αφενός το ουσιαστικό

όπως

FUTURE | στιγμιότυπα

συμβαίνει

στην

κλασική

3

δεν

είναι

πραγματικότητα

η

που

και

να των η

απελευθέρωση

τα

προξένησε,

προαχθούν τραυμάτων

αξιοποίηση

των

να

λύσεις αλλά τους

η ως

07. Η ιδέα ως υλικό, το υλικό ως ιδέα, Δωροθέα Κοντελετσίδου, 2014.

Έτσι

η

χειρονομία

ερμηνεύεται

ως

παύση, ως διακοπή, ως στιγμιαία πράξη που

εγγράφεται

τη

χρονική

στιγμή

που ενεργεί το υποκείμενο και μέσω της

έκτυπης

αποτέλεσμα του

αποτοίχισης,

τα

φέρει

εγγεγραμμένα

Χρόνου. Το παρελθόν,

ως

σημάδια το παρόν

και το μέλλον εισδύουν το ένα μέσα στο άλλο δημιουργώντας μία αδιάκοπη οργανική ενότητα, η οποία βρίσκεται σε συνεχή ροή. Ο χρόνος ο τωρινός και ο χρόνος ο περασμένος είναι ίσως και οι δυο παρόντες στο μελλούμενο χρόνο

και

ο

χρόνος

ο

μελλούμενος

περιέρχεται στο χρόνο τον περασμένο.8 Τα εκτεθειμένα πια σημάδια στο βλέμμα δεν περιέχουν τη ζωή του ερειπίου, σημειώνουν όμως την παύση του χρόνου, και αυτό που παραμένει είναι το ίδιο το έργο που μέσα από τις πλαστικές συνθέσεις αποτελεί και τη μοναδική παρουσία. Οι ανάγλυφες επιφάνειες δεν αποτελούν ούτε μνεία, ούτε μετάφραση μιας ιδέας ή κάποιου συναισθήματος. Δημιουργούνται επιθυμώντας

χωρίς

να

προσδοκίες

παραμείνουν

ως

ένα

ζωγραφικό σχόλιο. Η

ενότητα

χρόνος”

των

έργων

θέτει

προβληματισμούς

“φθερσιγενής

ερωτήματα σχετικά

με

και μνήμη

και τη λήθη, το χώρο και το χρόνο, μέσα

από

πρακτικές

προσάρτησης,

νέες

08. T.S. Elliot:

Ο χρόνος ο τωρινός και ο χρόνος ο περα-

σμένος

είναι ίσως και οι δύο παρόντες στο μελ-

λούμενο χρόνο

και ο χρόνος ο μελλούμενος περιέρχετα

στο χρόνο τον περασμένο.

οικειοποίησης, νοηματοδοτήσεις

αφηγείται νέους κόσμους φανταστικούς επιχειρώντας την επαναδιαπραγμάτευση 54

[Λεξικό της Φιλοσοφίας, Θ. Πελεγρίνης, Ελληνικά Γράμματα]

της ιστορίας.

FUTURE | στιγμιότυπα

4

_FUTURE

N

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

55

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

56

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

57

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

58

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

59

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

60

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

61

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

62

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

63

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

64

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

65

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

66

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

67

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

68

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

69

_FUTURE

_____________________________________

_____________________________

σ ύ μ π ρ α ξ ι ς | στιγμιότυπα

_‘φθερσιγενής χρόνος’ Ευριπίδου, 10559 Αθήνα

imprints Material: latex

70

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Βιβλία

1. Δωροθέα Κοντελετσίδου, Η ιδέα ως υλικό, το υλικό ως ιδέα, 2014, Επίκεντρο.

2. Ζάκ Ντεριντά, Η έννοια του Αρχείου, 1996, Εκκρεμές.

3. Βέμπερ Μαξ, Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού, 2006, GUTENBERG.

4. Nicholas Serota, Εμπειρία ή ερμηνεία Το δίλλημα των μουσείων μοντέρνας τέχνης, 1996, Άγρα.

5. Georg Simmel, Πόλη και ψυχή, 1993, Έρασμος.

6. Georg Simmel, Το τοπίο, 2004, Ποταμός.

7. Georg Siemmel, The metropolis and mental life, 1903, Blackwell Publishing.

8. Georg Simmel, Περιπλάνηση στη νεωτερικότητα, 2004, Αλεξάνδρεια.

9. Walter Benjamin, Για το έργο τέχνης, 2013, Πλέθρον.

10. Walter Benjamin, Η αποστολή του μεταφραστή και άλλα κείμενα για τη γλώσσα, 2014, Πολύτιμοι λίθοι.

11. Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική, 2007, Καζαντζάκη.

12. G. Bacheland, Η ποιητική του χώρου, μτφ. Ε. Βέλτσου, 1982 [1957], Χατζηνικολη.

13. Βιρίλιο, Η πληροφορική βόμβα, μτφ. Β.Τομανάς, 2000, Νσίδες.

14. Levi Strauss Claude, Φυλή και ιστορία, μτφ. Ε. Παπάζογλου, 1995, γνώση.

15. Aldo Rossi, Η αρχιτεκτονική της πόλης, μτφ. Β. Πετρίδου, 1991 [ 1985], University Studio Press.

16. Maurice Blanchot, Ο χώρος της λογοτεχνίας, 2018, Πλέθρον.

17. Roland Barthes, Μυθολογίες, 2007 [1957], Κέδρος.

18. Παραδείγματα, 9η διεθνής έκθεση αρχιτεκτονικής μπιενάλε βενετίας. Διαδίκτυο

1. Αριστείδης Αντονάς, Η Αθήνα και το κενό, https://antonas.files.wordpress. com/2012/09/gugger-greek-31.pdf

2. Αριστείδης Αντονάς, Τοπιογραφήματα, https://antonas.files.wordpress.com/2007/09/ topiografemata.pdf

3. Αριστείδης Αντονάς, Εγκαταστάσεις του επερχόμενου, https://issuu.com/antonas/ docs/athens_antonas_general

9. Νικόλαος – Ίων Τερζόγλου, Η πόλη ως αρχείο, Διάλεξη, https://www.youtube.com/ watch?v=PGXkvPfcKfE Εικόνες

1. Προσωπικό αρχείο

2. Αρχείο Μάρας Καλλίνικου 3. Αρχείο dimitriosart

71