Bakers Architecten ELF PROJECTEN by labourofart

Colofon Deze publicatie is in 2006 verschenen ter gelegenheid van het elfjarig bestaan van Bakers Architecten BV.

Uitgave Bakers Architecten BV, Utrecht. Bakers Architecten BV Lange Nieuwstraat 105 3512 PG Utrecht t. + 31 (0)30 231 49 19 f. + 31 (0)30 232 86 85 info@bakersarchitecten.nl www.bakersarchitecten.nl

Bruntenhof

Leidsche Rijn

aan het park

bij de haven

Wester-IJdock

in het tuindorp

Jan Bakers: »een laatbloeier [...] die zijn ding doet zoals hij dat wil doen« Hans Ibelings in BladNA (2004) »De Utrechtse binnenstad is een bescheiden nieuwbouwcomplex rijker« Xandra Knoth in Post Planjer (2005) over woningen aan de Bruntenhof van Bakers Architecten »Een gebouw als een gedicht« Nominatiecommissie CASLa architectuurprijs Almere 2005 over praktijkgebouw Het Duyfken van Bakers Architecten

ISBN 90-9021289-2

EN MEER PROJECTEN

in de kerk

Melchior treublaan Het Duyfken

in de wijk

EEN SELECTIE

Speelklokmuseum

in het kantoor

langs de houtwal

Vathorst

op het eiland

op de kade

MET mensen

Ministerie van LNV

IJburg Vreeswijk ba k e r s a r c h itecten el f p r o je c t e n

Samenstelling en tekst Marijke Kuper concept en Grafisch ontwerp Katia Plewnia Fotografie CornbreadWorks, 22-23, 29, 32, 34, 42, 46-53, 56-57, 58 r.b., 59, 62-63, 65, 70-71, 78-79, 94-97, 100-103, 116-125, 129, 130-131 Frans Strous, 10, 14-19, 24-28, 72-73, 80-83, 86-91 Luuk Kramer, 60 Norbert van Onna, 64 Your Captain Luchtfotografie, 58 l.o., 107, 109 Jan Bakers, 61 Frank Stahl, 82 r.o. Kunst en Bedrijf, 106 Marijke Kuper, 6 VISUALISATIE A2-Studio, 40-41, 66-67 William Properties, 33 De Architectengroep, 35-37 Lumica, virtuele omgevingen en beeldbewerking, 69 MAQUETTE Made by Mistake, 70-71 Redactie Marijke Kuper en Wilma van Hees (Bakers Architecten) Beeldredactie Martijn Boer (Bakers Architecten) Vertaling samenvatting / translation of summary Robyn de Jong-Dalziel Drukwerk Libertas, Utrecht; 1e druk, oplage 500 stuks

IN DE STAD

Bakers Architecten

el f p r o je c t e n

DOOR Marijke Kuper

BAKERS ARCHITECTEN

VOORWOORD

ELF PROJECTEN VOOR...

Ben Loerakker

in gesprek met jan bakers marijke kuper

Medewerkers 1995 – 2006

inhoud

Projecten 1995 – 2006

Ben Loerakker VOORWOORD

ELF JAAR

levensloop Jan Bakers

in gesprek met Jan Bakers

Marijke Kuper

ROBYN DE JONG-DALZIEL

IN DE STAD

Bruntenhof

aan het park

Leidsche Rijn

Wester-IJdock

Melchior treublaan

summary

bij de haven

in het tuindorp

in de wijk

Het Duyfken

EN MEER PROJECTEN

EEN SELECTIE

in de kerk

in het kantoor

langs de houtwal

op het eiland

op de kade

MET mensen

ELF JAAR

Speelklokmuseum 76 Ministerie van LNV

Vathorst

IJburg

104

Vreeswijk 114 atelier Bakers Architecten

126

MedewerKerS 1995 – 2006

133

BEN LOERAKKER

VoORWOORD Om in een kort bestek een voorwoord voor Jan te schrijven is een moeilijke opgave omdat hij een onstuimig mens is die als architect veel aspecten van het vak in zich verenigt. In de elf jaar die hij voor zichzelf werkt heeft hij zich ontwikkeld van een toegewijde rechterhand, die in de huid van de ander, van de architect, kruipt tot een ontwerper met een eigen handschrift. Deze conceptuele kant van het beroep heeft hij al werkend ontwikkeld, de toekenning van de architectuurprijs van Almere in 2005 is hier het bewijs van. Jan is gevormd in de traditie van De Architectengroep, waarin de architect zijn eigen ontwerp maakt zonder dat aan een van de medewerkers over te laten. Dat hij daarnaast in de »ouderwetse« traditie van het vak staat wil zeggen dat hij er alle kanten van wil beheersen. Dit betekent dat je een duizendpoot moet zijn die niet alleen tekent, opdrachtgevers overtuigt, de techniek overziet en het budget bewaakt, maar ook dat je de bouwvergaderingen leidt. Ik heb onlangs nog ervaren met hoeveel enthousiasme hij mij opmerkzaam maakte op bouwkundige details in een gebouw op IJburg dat nog niet halverwege is. Hij houdt van de geur van cement en de mensen die er mee werken. De eerste opdrachten die hij realiseerde waren verbouwingen, maar al gauw dienden zich grote werken aan. Een ervan is een hotel aan de Westerdoksdijk waar we samen aan het ontwerp gewerkt hebben en waarvan volgend jaar met de uitvoering zal worden begonnen. Maar niet alleen in dit project gaat onze samenwerking perfect. Dit is voor een groot deel te danken aan Jan, die een aimabel mens is met wie niemand gemakkelijk ruzie krijgt. Zijn ontwerpen kenmerken zich door een opmerkelijk gevoel voor detail, dat hem goed van pas komt bij interieur opdrachten zoals voor de Rijksgebouwendienst, in Zwolle en in Haarlem. Deze stormachtige ontwikkeling houdt een belofte in voor de toekomst. Ben Loerakker, architect

levensloop Jan Bakers

Korte beschrijving van de levensloop van Jan Bakers, geboren 13 juni 1958 in Eindhoven. Jan Bakers volgde van 1978 tot 1982 de HTS voor de Bouwkunde in Utrecht en aansluitend tot 1989 de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Zijn begeleiders op de academie waren onder anderen Henk Spreeuwenberg, Gert Urhan, Rob Engelsdorp Gastelaar, Mart van Schijndel en Herman Zeistra. De afstudeercommissie bestond uit Peter Sas, Martin Wijnen, Herman Kerkdijk, Paul Wintermans en Herman Zeinstra.

Jan Bakers werkte in 1982 bij Architec tenbureau Bureau Wouda in Utrecht, van 1983 tot 1985 bij Architectenbu reau Jan Griffioen in Amerongen en bij de Werkplaats voor architectuur in Utrecht, van 1985 tot 1987 bij Archi tectenbureau De Jong en Van Olphen in Maarssen en van 1987 tot 1995 bij de Architectengroep Loerakker Rijnboutt Ruijssenaars Hendriks BV in Amsterdam als projectleider / ontwerper voor professor Ben Loerakker.

In 1995 startte Jan Bakers een eigen architectenbureau in Utrecht. Jan Bakers was van 2002 tot 2005 gast docent aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 2005 was hij gastdocent van de Fontys Hogescholen in Tilburg.

MARIJKE KUPER

In gesprek met Jan Bakers

een gevel, kan in Bakers’ werk het spelen met de waar neming van het architecturale beeld worden ervaren.

»Er zit altijd een zekere kwetsbaarheid in mooie

Gelaagdheid kan ook een motief zijn bij de inrichting van

architectuur. Je kunt daar natuurlijk op reageren

een stedelijke ruimte; bijvoorbeeld van het binnenterrein

maar dan maak je alleen middle-of-the-road

van het woningblok op IJburg, Amsterdam. Gelaagdheid

architectuur en dat wil ik niet«.

is echter nooit een doel op zich maar hangt altijd samen met de functionele invulling van het architectonische

Jan Bakers is zeer resoluut wanneer hij in het architectuur

programma. De woningen in Vathorst zijn tevens exem

programma van TV Flevoland wordt gewezen op een –

plarisch voor de wijze waarop Bakers in zijn ontwerpen

door vernielzucht veroorzaakt – putje in de glazen pui

het spanningsveld vormgeeft van gesloten vlakken en

van de door hem ontworpen artsenpraktijk in Almere.

open delen; op grotere schaal werkte hij dit effect uit bij

Middle of the road is het beslist niet wat Jan Bakers

»Geen bepaald-zijn in verticale of horizontale zin maar

ontwerpt. Hij maakt duidelijke keuzes in zijn architectuur.

we voelen ons in ruimte.« schreef Jaap Bakema eens over

Elke opgave heeft zijn eigen benadering en eigen

de architectuur van Gerrit Rietveld. Het is diezelfde

oplossing. Stijl zegt hem hoegenaamd niets en zijn

ruimtelijkheid die Bakers binnen de begrenzing van vier

gebouwen dragen in die zin dan ook geen overheersend,

muren weet te creëren. Hij denkt niet in plattegronden

herkenbaar stempel. Dat wil niet zeggen dat je zijn hand

maar in doorsneden. Gebruikmakend van vides en

schrift niet terugziet in zijn gebouwen. De keuzes van

splitlevelindelingen wordt zowel horizontaal en verticaal

Bakers manifesteren zich eerder in een mate van

als ook in diagonale richting een samenhang tussen

gelaagdheid, in uitgebalanceerde contrasten tussen

verschillende ruimtes tot stand gebracht. De gebouwen

open en gesloten, in ruimtelijkheid en vooral in een

van Bakers zijn uitermate doordacht wat zich in het

zuivere detaillering en een uitgelezen materiaalkeuze.

bijzonder aan de detaillering en de materialen laat

het woningblok in Leidsche Rijn, Utrecht.

aflezen. Zomaar een metselverband toepassen of een Gelaagheid is een repeterend thema in het werk van

baksteen gebruiken is voor hem geen optie. Ook in de

Bakers. Een vroeg voorbeeld is de fitnessstudio in

uitvoering neemt hij absoluut geen genoegen met het

Zeewolde waar achter de glasgevel, een tweede,

middelmatige.

geperforeerde gevel staat. Van recentere datum zijn de vrijstaande woningen in de Amersfoortste wijk Vathorst

De opdrachtenportefeuille van Bakers Architecten

die over vrijwel de volledige hoogte een glazen serre

is divers met de nadruk op woningbouw. Voor een

hebben. Ook op andere manieren dan het lezen van

architect in Nederland is het haast onvermijdelijk dat

In gesprek met Jan Bakers

deze zich met woningbouw bezighoudt gezien onze

Hij is een architect die in de ›ouderwetse‹ traditie van het

volkshuisvestingstraditie

woningbouwcor

vak staat, zoals Ben Loerakker in zijn voorwoord met recht

poraties. Bakers vindt het merkwaardig dat daaraan

opmerkt. Dat heeft deels te maken met zijn achtergrond:

met

haar

doorgaans weinig aandacht wordt besteed in het

een hts’er die aansluitend de Academie van Bouwkunst

architectuuronderwijs – hij was tot voor kort gastdocent

volgt en in de praktijk in het vak groeit door bij

aan de Technische Universiteit Eindhoven en de Fontys

verschillende bureaus te werken, als laatste bij De

Hogescholen in Tilburg. »Elke potentiële architect studeert

Architectengroep. Maar evenzo belangrijk is dat hij

af op een blob, lijkt wel.« Woningbouw is een complexe

deze invulling van het vak zelf zoekt omdat hij het

opgave. Het is al lastig genoeg om te werken met

eenvoudigweg leuk en boeiend vindt om zich met alle

de akelig krappe budgetten en binnen de beperkte

facetten van het bouwen bezig te houden.

bewegingsvrijheid van voorschriften en bepalingen die

Net zo als hij het beste gedijt in het model volgens welke

de woningbouw typeren. Laat staan dat je als architect

zijn bureau zich de afgelopen elf jaar heeft ontwikkeld.

een goed, ruimtelijk project weet te maken waarin vorm

Hij moet zich senang voelen, zoals hij zelf zegt. In 1995

en programma parallel lopen. Jan Bakers ziet er de

van start gegaan met één stagiair telt het bureau nu acht

uitdaging wel van in. Niet alleen heeft hij merkbaar

medewerkers. Het is een club jonge mensen. Jan Bakers

plezier in het gepuzzel over eigen projecten, ook kan hij

omschrijft zijn rol als die van een teamspeler, maar

zich verkneukelen over plannen van anderen »daar kan

wel een die de touwtjes in handen heeft. »Ik zou een

ik echt van smullen, dan denk ik: wat heerlijk, waarom heb ik

probleem hebben als ik werk met mensen die zo ervaren zijn

dat niet verzonnen?«.

dat ze mijn inmenging niet belangrijk vinden, dat ze denken: daar hoeft die Bakers niks van te weten [...] zou zelfs

»Wat je zelf schetst, is wat je zelf bent. Je vraagt een

ongelukkig

schilder ook niet waarom schilder je het niet zo«.

wegpakt, naar de tekenkamer brengt en het een ander uit

worden

als

iemand

steeds

ontwerp

laat werken. Mijn medewerkers doen natuurlijk heel veel In gesprek met Jan Bakers valt een aantal zaken op.

waar ik misschien niets van weet maar ik ben altijd

Het enthousiasme waarmee hij over zijn vak praat, is

betrokken.« De betrokkenheid van Jan Bakers is bij

overdonderend en hij vertelt – in tegenstelling tot veel

alle projecten groot. Op zijn bureau maar ook in zijn

van zijn collega’s – met groot gemak en een verfrissende

professionele contact met anderen. Zijn enthousiasme

openhartigheid over de drijfveren, de fascinaties en de

werkt aanstekelijk waardoor hij mensen meekrijgt maar

onzekerheden met betrekking tot zijn werk. Dit alles op

het is zijn grote vakinhoudelijke kennis die respect

een nuchtere wijze en in concrete bewoordingen; Jan

afdwingt. Het respect is overigens wederzijds want

Bakers is duidelijk een pragmaticus en geen theoreticus.

veelvuldig noemt hij de personen die fors hebben bijgedragen aan het welslagen van zijn projecten.

MARIJKE KUPER

Of een project slaagt, is volgens Jan Bakers afhankelijk

Jan Bakers zal de eerste zijn die toegeeft nog veel op te

van de ruimte die je als architect wordt gegund en de

steken van zijn eigen projecten: »van fouten leer je vooruit

toewijding van anderen. Hij pleit voor een engagement

denken«. Hij voelt soms ook nog die nerveuze twijfel

van bouwers en verwacht van hen dat ze weten wat ze

wanneer hij aan een opdracht begint, »de ambitie waar-

aan het maken zijn. »Ik word liever op dingen geattendeerd

mee je inzet, moet je wel waarmaken«. Maar wat Jan Bakers

dan ermee geconfronteerd. Je kan tekenen tot je een ons

een fout noemt is in feite een gevoelskwestie. Het is de

weegt maar als de toewijding en aandacht er niet is...

constatering dat wanneer een soortgelijke situatie zich

bouwen heeft toch ook een heel ambachtelijke kant.« Er is

een tweede keer voordoet hij wellicht iets zou wijzigen

Bakers veel aan gelegen om de zuiverheid van zijn ont

om het gebouw nog explicieter te laten spreken in

werpen te bewaken. Natuurlijk ontkomt hij er niet aan

beeld en beleving. De bevlogenheid waarin hij mensen

om compromissen te sluiten in de arena van het bouwen,

meesleept kan hem wel eens in de weg zitten. De

waar je als architect je creatieve en maatschappelijke

verwachtingen kunnen dan hooggespannen zijn. »Je bent

verantwoordelijkheid staande moet zien te houden

uitgekozen, je hebt ja gezegd, maar om het dan waar te

tegenover de belangen van projectontwikkelaars en

maken is een daad op zich.« Zonder omhaal bekent hij ook

opdrachtgevers. »Wat mij zo fascineert en wat ik knap

wel eens zijn adem in te houden bij een ontwerp.

vind, is als ik het uitgangspunt weet vast te houden. Dan is

Bijvoorbeeld bij de rooksalon van de Tweede Kamer waar

het een geslaagd ding, want geloof me iedereen heeft er wel

hij de statige portretten ophing tegen panelen van

iets over te zeggen en ik ben ook niet zo dat ik met de vuist

gematteerd messing en de borstbeelden op betonnen

op tafel sla«. Wat Jan Bakers in die afgelopen elf jaar heeft

sokkels plaatste. »Wie bedenkt nou zoiets voor dáár, denk je

gemerkt, is dat de vasthoudendheid groeit. »Het is iets

dan. Maar je waarneming wordt wat objectiever als je er een

wat je traint – ik denk dat je als architect steeds eigenwijzer

tijd niet bent geweest en dan voelt het goed.«

wordt. Omdat je niet door een niveau wilt zakken tot een

Met eenzelfde openhartigheid stipt Jan Bakers, niet

peil waar je niet meer achter staat.« Het valt hem bij alle

gekweld door valse bescheidenheid, ook zijn sterke

opdrachten op dat er vrijwel nooit over architectuur

punten aan. »Ik durf mijzelf wel op de schouder te kloppen

wordt gerept. De praktische eisen worden wel geformu

voor de hele slimme parkeeroplossingen die wij altijd

leerd maar de verantwoordelijkheid voor een gebouw

verzinnen.« Meer algemeen gesteld is hij ervan overtuigd

dat in ruimtelijkheid en beeldingskracht betekenis heeft,

dat de waardering die hij en zijn medewerkers voor hun

wordt louter bij de architect gelegd. Dat vindt hij

gebouwen ondervinden voor een aanzienlijk deel is

jammer, »je zou als opdrachtgever ook wat meer begrippen

gebaseerd op het feit dat deze zo goed zijn doorwerkt;

kunnen aanreiken ten aanzien van wat je voor ogen staat.«

iets wat je in eerste instantie misschien niet ziet maar wat bij nadere beschouwing wel opvalt. Het is een kwaliteit

In gesprek met Jan Bakers

waarvan Bakers toegeeft dat deze steeds moeilijker is vast te houden in de loop van het bouwproces. »De aandacht die je geeft, dat doorwerken, is voor mij héél belangrijk en je ziet dat er uiteindelijk toch aan af, ook de niet-architect of leek. Maar je moet wel de ruimte krijgen om daarover na te denken. Aandacht leidt absoluut tot een beter product maar hoe erg is het als je die aandacht niet mag geven, zo’n ontwerp is toch een beetje een kindje.« Op de vraag waar Jan Bakers met zijn bureau over elf jaar staat, kan hij kort zijn. »Ik zal in sfeer niet anders gaan werken maar hoop dat door de kwaliteit van wat we de afgelopen elf jaar hebben bereikt wel in de hogere echelon van opdrachten te komen waar architectuur meer op zijn plaats is. Misschien kan ik zo opdrachtgevers bereiken die ik niet alleen kan overtuigen hoe leuk het is om in architectuur te wonen maar ook grotere professionele opdrachtgevers die ik kan tonen dat wij heel complexe opgaven aankunnen.« In de omschrijving van een toekomstige, ideale opdracht is Jan Bakers niet bepaald veeleisend: een particulier woonhuis voor een opdrachtgever die zijn ideeën begrijpt en volgt, een kleinschalig kantoorgebouw waarvan hij ook het hele interieur mag doen of een museum »we hebben tenslotte enige ervaring«. Dicht bij huis, in Utrecht, lijkt een grote binnenstedelijke opgave hem fantastisch. »Ik denk dat ik daar heel geschikt voor ben.« En ook dat heeft hij al eens bewezen.

Marijke Kuper, architectuurhistorica

MARIJKE KUPER

SUMMARY When Jan Bakers (b. 1958, Eindhoven) started up his

Jan Bakers has no interest in styles and his buildings

own architectural practice in Utrecht in 1995, he had just

bear no dominant, recognizable imprint as such. This is

one trainee architect to assist him. Now the practice has

not to say that his signature is not visible in his buildings,

seven permanent members of staff, an enthusiastic crowd

but rather that his predilections manifest themselves

of young people Bakers enjoys working with. Until

more in a degree of layering, in balanced contrasts

recently Bakers was also a guest lecturer at the Eindhoven

between open and closed, in spatiality, and above all in

University of Technology and the Fontys aca demies

precise detailing and a superior choice of materials. The

in Tilburg.

recognition he and his assistants receive for their work is to a large extent due to the fact that the buildings are so

Jan Bakers describes his role in the office as that of

well thought-out.

team-player, albeit the one holding all the reins. Bakers approach to his work is very hands-on. He is an architect

The order portfolio of Bakers Architecten is wide-

of the ›old school‹ in the sense that he has a thorough

ranging, with the emphasis on housing. But the firm also

command of all aspects of architectural practice. This is

has experience with inner city projects, interior design

partly a consequence of his background: Bakers went

and industrial buildings. Major works include the

straight from technical high school to the Academy

renovation of the National Museum from Musical Clock

of Architecture, after which he honed his skills ›on

to Street Organ in Utrecht, a medical centre in Almere, a

the job‹ working for various firms, the last being De

row of four houses on Bruntenhof in the historical centre

Architectengroep. But it is also a reflection of his per

of Utrecht and two blocks of four dwellings in Vreeswijk.

sonal preference: he quite simply enjoys being actively

The practice has realized larger housing projects, too,

engaged in all aspects of building. His enthusiasm is so

in the Leidsche Rijn district of Utrecht, in Vathorst in

infectious that it carries people along with him, but it is

Amersfoort and on the IJburg island development in

his prodigious architectural expertise that commands

Amsterdam. One of the large projects that Bakers

respect, both in his office and in his professional contacts

Architects is currently in the process of designing – in

with clients, developers and contractors.

collaboration with Ben Loerakker – is the construction of a hotel with marina on Westerdok in Amsterdam. Vertaling, Robyn de Jong-Dalziel

»Mijn eerste, niet zo positieve indr uk – op basis van tekeningen in de krant – klopte helemaal niet want toen ik ter plekke ging kijken, was ik helemaal om: zo mooi als de woning is ingepast in de omgeving! Na de eerste bezichtiging was ik verloren: mooi e n l i c h t e n e e n p r a c h t i g u i t z i c h t . Va n d e m a k e l a a r h o o r d e i k dat de architect ook graag het interieur wilde doen, tja... wat nu? De eerste gesprekken verliepen wonderlijk, het leek alsof het a l l e m a a l h e e l l o g i s c h w a s e n J a n t e k e n d e m a a r d o o r. M a a r zo wilde ik het niet en ik kwam met eigen ideeën. Jan had mijn twijfel gemerkt en nieuwe tekeningen gemaakt: het was bijna exact zo als ik het had bedacht. Vanaf dat moment liep het op rolletjes. Soms had ik nog wel eens even het gevoel: wiens huis is dit ook al weer? Maar de keuzes waren bijna altijd zoals ik het ook gedaan zou hebben. Nog steeds heb ik het gevoel dat alles klopt: de omgeving, de belijning, het licht. Mensen hebben al aangebeld en een kaar tje achtergelaten voor het geval ik het huis wil verkopen. Weinig kans. Ik heb al zitten kijken of ik er later een liftje in kan maken, want ik wil hier niet meer weg!« Tonny Wildvank Bewoonster van Br untenhof 3

PROJECT bruntenhof 4 Woonhuizen met interieur plaats Utrecht opdrachtgever K.I. BV ontwerp 1998 stadium opgeleverd TEAM Jan Bakers, Tamara Hopman, Cor van Leeuwen, Ken van Wiggen.

elf jaar bakers architecten voor projecten Bruntenhof IN DE STAD Bouwen in de oude binnenstad is een ambitieuze uitdaging waar je subtiel mee moet omgaan. Je wordt geraakt door de sfeer van het verleden maar het verrijkt een stad niet wanneer de nieuwbouw zich in stilistisch opzicht conformeert aan de historische bebouwing. Tegenover de hoek van de Bruntensteeg met het Bruntenhof, waar een reeks zeventiende-eeuwse, witte huisjes (kameren) staan, zijn vier woningen van ons bureau gebouwd. De woningen zijn een eigentijdse, stedelijke invulling, maar wel een die reageert op de aanwezigheid van de huisjes. Je kunt op die plek geen groot volume inbrengen dus volgen schaal en proporties de oude voorbeelden. De woningen zijn een stuk hoger maar omdat de bovenste laag een verjonging kent aan de zijde van de steeg, stoort dat absoluut niet. De typologie van de Bruntskameren wordt herhaald in de naast elkaar gelegen woningen met identieke plattegronden, die volgens een voor de hand liggende structuur loodrecht op de Bruntensteeg staan. De eindwoning is een voorzetting van deze structuur. Omdat in het ontwerp een rooilijn is aangehouden die van de Bruntenhof is doorgetrokken naar het Lepelenburg, heeft het hoekhuis wel enkele meters meer oppervlakte gekregen. Deze woning heeft de entree aan de Bruntenhof. De woningen zijn smal en diep; elk met een grondvlak van ongeveer vier bij veertien meter. Met uitzondering van de iets grotere hoekwoning hebben zij drie blinde gevels. Daarom is achterin de woningen een patio met lichtschacht ingevoegd om ook daar daglicht te krijgen. De ruimtelijkheid, de lichttoetreding en de privacy waren de belangrijkste uitgangspunten van het woonprogramma. De organisatie van de ruimte berust niet op de geijkte stapeling van lagen maar op een verspringing van niveaus aan de voor- en achterzijde, aan weerszijden van de patio. Achter de deels glazen pui op de begane grond ligt een ruime woonkeuken. De trappartij, die aan de patio grenst, leidt via tussenniveaus aan de achterzijde van het huis naar de overige verdiepingen. De woonruimte ligt vanwege de privacy op de eerste verdieping. Door het inspringen van de bovenste laag hebben de woningen een dakterras op het zuidoosten dat uitziet over de daken van de Bruntenhof en het groen van de singelparken. De gevel aan de Bruntensteeg heeft een eenvoudige geleding en een ingetogen vormgeving die aansluiten op kleinschaligheid van de bebouwing aan de overzijde. Een verschuifbaar scherm van houten louvres kan de glazen pui afschermen. Tegenover de intimiteit en beslotenheid van de steeg staat openheid van de Bruntenhof met het tegenoverliggende park. De gevel aan deze zijde is uitbundiger in vormgeving en plasticiteit en wordt gekenmerkt door een zekere gelaagdheid. Het voorste gevelvlak refereert in hoogte en in de afwerking met een witte

in de stad

pleisterlaag aan de Bruntskameren. Achter dit vlak – in een overgangs gebied van publiek naar privé – ligt de ingang van de hoekwoning. Een tweede laag wordt gevormd door de dichte metselwerkgevel. De glazen toren ten slotte, oogt als een zelfstandig element dat niet de schuin lopende rooilijn volgt en daarom een beetje brutaal de ruimte inprikt. Het was een buitenkans dat wij ook het interieurontwerp mochten maken van deze bijzondere hoekwoning. Bij het ontwerpen van woningen maak je je altijd een voorstelling van het kwaliteitsniveau dat het interieur zou moeten hebben, wil het iets te maken hebben met het exterieur. De functies die wij aan de ruimtes hadden toegedacht, stemden volledig overeen met de ideeën van de opdrachtgeefster: bij binnenkomst een woonkeuken, daarboven de woonruimte en helemaal boven een slaapkamer met dakterras op het zuidoosten. De insteekverdiepingen zijn ingericht als bibliotheek, logeer- en werkruimte en badkamer.

Bruntenhof

in de stad

Bruntenhof

»Destijds benaderden wij Jan voor een vrij complexe opgave in Parkwijk-Zuid in Leidsche Rijn, Utrecht. Het betrof een programma van appartementen in diverse omvang en grondgebonden woningen waarbij ook het parkeren integraal diende te worden ontworpen. Jan had zich net als zelfstandig architect g e v e s t i g d . H e t o n t w e r p k w a m d a a ro m t o t s t a n d t u s s e n h e t v e r b o u w e n v a n zijn eigen architectenbureau en het aantrekken van bouwkundige medewerkers door. Dit typeer t Jan: van dit alles hebben wij als opdrachtgever nooit iets gemerkt! Kenmerkend zijn zijn gedrevenheid en vasthoudendheid. Zeer inventief en bovendien uitermate communicatief (veel en lang ouwehoeren met Jan, en niet alleen over het werk!). Jan heeft een bewonderenswaardige basale interesse in hoe iets gemaakt kan worden, dat echter ook in de tijd duurzaam blijft. Economische uitvoerbaarheid krijgt sterk de aandacht. Het is het resultaat van zijn bouwkundige a c h t e r g r o n d a l s t e k e n a a r / o n t w e r p e r. J e z i e t d i t v a k e r b i j a r c h i t e c t e n met dezelfde achtergrond: hts, academie en vele jaren ervaring op een g r o o t p r o f e s s i o n e e l a r c h i t e c t e n b u r e a u . I k d e n k d a t o o k z i j n m e n t o r, B e n Loerakker, v a n g ro t e i n v l o e d i s g e w e e s t . H e t o n d e r z o e k e n , h e t v o o r t d u re n d analyseren vind je terug in het werk van Jan. U i t e i n d e l i j k h e b b e n w i j a l s o p d r a c h t g e v e r, m a a r n a t u u r l i j k v o o r a l d e woningeigenaren, een prachtig complex gekregen. Met mooie plattegronden en doorsneden en een voor Jan karakteristieke zorgvuldige materialisering.« Walter de Boer Bouwfonds MAB Ontwikkeling B.V., Directeur Regio Midden-Oost

PROJECT Leidsche Rijn 76 Appartementen plaats Utrecht opdrachtgever Bouwfonds Fortis ontwerp 1998 stadium opgeleverd TEAM Jan Bakers, Roel Lichtenberg, Raymond van den Broek, Cornelia Süssmuth.

elf jaar bakers architecten voor projecten LEIDSCHE RIJN AAN HET PARK De opdracht voor de woningen in Leidsche Rijn was het eerste belangrijke project; tenminste wat omvang en impact betreft. Voor ons bureau dat toen nog maar drie medewerkers telde, was het een hele klus omdat je toch het maximale eruit wilt halen. Zowel over de hoofdlijnen als over elk detail is zó goed nagedacht. De blokken hoog- en laagbouw zitten uiterst consistent in elkaar. Het was van belang dat het complex één geheel zou vormen, wat mede is bereikt door de keuze van de materialen. De vraagstelling was interessant. De kavel wordt aan de noordwestzijde begrensd door een park. Een voor waarde was dat het bouwblok aan het park de hoogte van het gebouw ernaast overnam. Van de laagbouw, de grondgebonden woningen, werd gevraagd deze in schaalniveau te laten aansluiten op de woonwijk die erachter ligt. De woningen tellen drie lagen. De bovenste twee zijn verschoven ten opzichte van de onderliggende laag waardoor de achterzijde een overstek heeft gekregen waaronder je kunt parkeren, terwijl aan voorzijde een dakterras ligt. De hoogbouw heeft heel wat denkwerk gekost. Je begint met een hoofdvorm die je visualiseert als de meest geschikte structuur voor die plek. Het is een vorm die je weliswaar zelf hebt bedacht maar waarvan je je vervolgens realiseert dat je het jezelf niet gemakkelijk hebt gemaakt. In die vorm moet toch een programma van een x aantal woningen worden ingepast. Het hoge bouwblok is een ondiep gebouw geworden, slechts acht meter dun. De consequentie is dat de woningen uit twee lagen bestaan. Dat zijn de maisonnettes die uitzien over het park. De hoogbouw wordt de hoek omgezet. In dit tweede blok zijn appartementen gekomen met een centrale kern, wat ze vrij indeelbaar maakt. Je moet haast wel een zeer bevlogen puzzelaar zijn om op te kunnen gaan in dat fascinerende spel van het inpassen en groeperen van woningen volgens een optimale bezonning en een logische ontsluiting. Eenzelfde prettige fascinatie geldt voor het eindeloos kunnen schetsen van hoekoplossingen voor het hoge blok. Je voelt een zekere trots wanneer je het gebouw nu ziet met de abstractie van die gesloten vlakken metselwerk afgewisseld met het kwetsbare en transparante van de glasvlakken. Parkwijk Zuid waar de woningen zijn gebouwd, is een van de eerste wijken in Leidsche Rijn. Naarmate de wijk wat meer doorleefd raakt en het groen en de bomen zijn gegroeid, voelt het daar prettig aan. Een Vinexwijk heeft tijd nodig.

aan het park

LEIDSCHE RIJN

aan het park

LEIDSCHE RIJN

aan het park

LEIDSCHE RIJN

»Als ik Jan wil typeren kan dat al met één woord namelijk ›plezierig‹ om mee samen te werken. Ik heb Jan leren kennen als medewerkend architect van De Architectengroep in Amsterdam onder leiding van de architect Ben Loerakker. Dit was op een project in Nijmegen waar we van een kerk, de kerktoren hebben gespaard en er een woningbouw complex omheen hebben ontwikkeld. Deze samenwerking er voer ik toen als heel plezierig. Toen zich een mogelijkheid voordeed om in het Amsterdamse IJ een hotel te kunnen bouwen, heb ik geen seconde getwijfeld in de keus het duo Loerakker, Bakers hier voor uit te nodigen. Ieder moment, na een lang traject van voorbereidingen en procedures, kunnen we het startsein gaan geven aan de werkelijke realisering. Ik verheug me op de samenwerking met Jan om deze grote klus tot een goed einde te brengen.« Jaap Hofstede Projectontwikkelaar

PROJECT Wester-IJdock Hotel met jachthaven plaats Amsterdam opdrachtgever Woonveste / Wester-IJdock CV ontwerp 1999 stadium definitief ontwerp TEAM Jan Bakers, Wicher van den Bosch, Frank Stahl, Joris te Witt, Boudewijn Vermeer, Jeroen Mens, Martijn Boer.

elf jaar bakers architecten voor projecten Wester-IJdock BIJ DE HAVEN Hotel met jachthaven op het Wester-IJdock In samenwerking met Ben Loerakker

Het plan voor het hotel loopt als een rode draad door het bestaan van ons bureau. Niet lang na de oprichting ervan benaderde projectontwikkelaar Jaap Hofstede ons met een idee voor een hotel met een jachthaven. Op een gegeven moment verscheen het Wester-IJdock in Amsterdam als locatie in beeld. Het dok ligt vrij in het IJ, op een pier in de zuidoosthoek van het Westerdokseiland. Na een periode van onduidelijkheid over de realisering, kwam de redding van het plan, toen Dick van Gameren en Bjarne Mastenbroek door de toenmalige rijksbouw足 meester Wytze Patijn zijn gevraagd om een masterplan te maken voor het gebied. Het besluit om hier ook het nieuwe Paleis van Justitie te bouwen heeft een welkome vaart in het project gebracht. De overige bebouwing op het Wester-IJdock is bestemd voor winkels, horeca, woningen en kantoren en een ondergrondse, openbare parkeergarage. Van Gameren en Mastenbroek stelden een rechthoekig bouwvolume voor dat de omtrek van het dok volgt met een binnenstraat over de lengteas. Het volume heeft canyonachtige insnijdingen gerelateerd aan de zichtrelatie van de binnenstad met het IJ. Door de insnijdingen ontstaan vijf bouwvolumes die door verschillende deelplanarchitecten zullen worden ingevuld. Een van de volumes is een groot hotel, dat wij samen met Ben Loerakker uitwerken. Het hotel wordt vanuit de binnenstraat ontsloten en grenst met een terras direct aan de jachthaven. De uitdaging van deze opgave was het vinden van de grootst mogelijke structuur in een vastgesteld bouwlichaam op het gegeven grondvlak. In constructief opzicht betekent dit dat wij de grenzen van wat mogelijk is, hebben opgezocht. Het visuele effect is een gebouw dat de zwaartekracht tart. Het heeft een smalle basis omdat de onderste lagen terugwijken ten opzichte van de bovenbouw. De richtlijn dat de gehele buitenzijde van het hoofdvolume van glas is, hebben wij doorgevoerd voor het hele hotel. Voor de zuidgevel betekent dit een titanenprestatie omdat deze dubbel is uitgevoerd. Door die ondiepe basis van het hotel ontstaat een directe relatie met het water. De jachthaven maakt een belangrijk deel uit van het concept. Ze is sterk sfeerbepalend en geeft een grote mate van charme aan het plan.

BIJ DE HAVEN

Bouwdeel IV Hotel Bakersâ&#x20AC;&#x2030;/Loerakker 32

Wester-IJdock

BIJ DE HAVEN

Wester-IJdock

I II III IV V

Wester-IJdock / BOUWDELEN EN ZICHTLIJNEN I

+ II

III + V IV

Kantoor KLPD en woningen / Zeinstra van Gelderen architecten Paleis van Justitie / Claus en Kaan Architecten Hotel met Jachthaven /Bakers Architecten i.s.m. B. Loerakker

BIJ DE HAVEN

Bouwdeel V

Wester-IJdock

Doorsnede binnenstraat, bouwdeel IV Bakers/Loerakker 37

»Jan Bakers heb ik leren kennen door onze ontwikkeling in Tu i n d o r p , a a n d e Tr e u b l a a n i n U t r e c h t : 2 2 w o n i n g e n e n e e n commerciële r uimte. Het enthousiasme waar mee Jan de ontwikkeling initieerde en erbij betrokken was, werkte aanstekelijk. Vandaar het ver volg: 52 ›Weidevogels‹ in Vathorst. Een nieuwbouwwijk met als centraal thema ›een wereld van verschil‹. P e r s o o n l i j k b e n i k v a n m e n i n g , d a t a l s Va t h o r s t d e w e re l d i s , de 52 woningen van Jan Bakers het verschil zijn.« André van Bekkum Van Bekkum Projecten BV, Hooglander veen

PROJECT melchior treublaan 22 Appartementen met bedrijfsruimte plaats Utrecht opdrachtgever Van Bekkum Projecten BV ontwerp 2000 stadium bouwvergunning TEAM Jan Bakers, Frank Stahl, Wicher van den Bosch, Roel Lichtenberg, Martijn Boer, Erik Feenstra, Tamara Hopman.

elf jaar bakers architecten voor projecten melchior Treublaan in het tuindorp Dit project is een goed voorbeeld hoe negatieve uitgangspunten kunnen worden omgebogen naar positieve kwaliteiten ten gunste van de buurt en de bewoners. Voor het terrein van een garagebedrijf dat zal verdwijnen, parallel aan de Eykmanflat in Tuindorp, ontwikkelde ons bureau samen met Van Bekkum Projecten een woning complex. Het bestaat uit drie blokken die zijn geordend volgens een halterstructuur met twee zware massa’s op de koppen en een ondiep, laag blok daartussen. De laagbouw van tien, tweelaags woningen zijn op de meest gunstige richting – te weten de westelijke – georiënteerd. De hogere kopbebouwingen tellen drie en halve laag en bevatten elk zes appartementen. Ze liggen tegenover de centrale trappenhuizen van de Eykmanflat en belem meren dus op geen enkele wijze het uitzicht van de flatbewoners. De noordelijke kopbebouwing heeft een overstek met een draagconstructie van schuin geplaatste kolommen, die ten aanzien van de vorm geen relatie heeft met het blok dat zij draagt. De kolommen geven door hun diagonale stand richting en stabiliteit. Stedenbouwkundig heeft de halterstructuur een krachtige uitwerking met de stevige volumes op de koppen – waarvan er één de schuine rooilijn begeleidt – en de dunnere strook laagbouw daartussen. Belangrijke aandachtspunten waren de parkeeroplossing en de groeninvulling. Er is een parkeervoorziening voor alle bewoners aangelegd tussen het woningblok en de flat waarbij de woningen een eigen parkeerplaats hebben onder het overstek van de verdieping. In samenwerking met Buro Lubbers voor landschapsarchitectuur en stedenbouw is een groenplan opgesteld. Dit wordt getypeerd door een strook tussen de woningen en de achterliggende wijk, van achtereenvolgens tuin, pad en overtuin. Op deze wijze is een ruimte bij het huis gecreëerd die op een andere manier wordt beleefd dan die van de gebruikelijke, afgebakende tuintjes. De groene strook vormt bovendien een coherente overgang naar Tuindorp dat zijn naam eer aan doet met het uitbundige groen als meest kenmerkende karakteristiek.

in het tuindorp

MELCHIOR TREUBLAAN

in het tuindorp

MELCHIOR TREUBLAAN

» N a t u u r l i j k J a n , d e w i n n a a r v a n d e A rc h i t e c t u u r p r i j s A l m e re 2005. Heel Almere – en ik als Lelystedeling – stemden op je ontwerp. E e n t e r u g b l i k : j e k w a m i n d e r t i j d b i j o n s m e t t w e e b i j z o n d e re opdrachtgevers, een huisarts en een dierenarts. Het was een bijzondere samenstelling. Het waren uiteindelijk twee huisartsen en een apotheker die het pand betrokken. Stedenbouwkundig was de opdracht een gebouw met uitstraling dat moet worden gezien als het ›oog‹ van de wijk, liggende aan de voorzieningenstrook. Tot slot als kroon op je werk die mooie prijs. Jan succes, hopelijk zitten we binnenkort weer aan tafel voor een enthousiaste opdracht.« Hans Hop Stedenbouwkundig ontwerper, Afdeling Stedenbouw en Landschap, gemeente Almere

PROJECT het duyfken Medische praktijk plaats Almere opdrachtgever Klappe, Van Leeuwen, Kockelberg ontwerp 2001 stadium opgeleverd TEAM Jan Bakers, Frank Stahl, Frank Beelen, Bart Cilissen, Ken van Wiggen.

elf jaar bakers architecten voor projecten HET DUYFKEN in de wijk Praktijkgebouw Het Duyfken Voor het gebouw van de huisartsenpraktijk met apotheek in de Oostvaardersbuurt ontvingen wij de CASLa Architectuurprijs Almere 2005. Dat het een publieksprijs is, gebaseerd op de keuze van de inwoners van Almere, maakt de toekenning ervan voor ons des te leuker. Tijdens de ontwerpfase speelde al de achterliggende gedachte mee dat het een gebouw moest worden met een uitstraling naar de hele wijk. Het kreeg het uiterlijk van een paviljoen: een luchtig gebouw met een mooie houtconstructie en afwisselend grote, open glasvlakken en gesloten delen van houten stroken. Het volume is rechthoekig, telt één laag en heeft een groot dakoverstek dat het hori zontale karakter van het gebouw benadrukt. In twee ruimtes op het dak, die we de skyboxen hebben gedoopt, kunnen artsen, apotheker en medewerkers zich even onttrekken aan de hectiek van de praktijk. Het gebouw contrasteert sterk met de metselwerkarchitectuur eromheen. De tegenstelling wordt benadrukt doordat het gebouw als het ware is losgesneden van zijn omgeving. Het is dertig centimeter opgetild en omgeven met grind. Dat autonome karakter past wel bij de tijdelijkheid die paviljoenbouw impliceert. Omdat er in de gebouwde omgeving weinig stond dat een context zou kunnen vormen, is het een enigszins naar binnen gekeerd gebouw geworden met een centraal gelegen patio met een vijver. De witte gevelvlakken van de skyboxen werken als lichtreflectievlakken voor de patio. Het was voor ons ook een experiment om de vijver te laten fungeren als een opvangbassin voor het hemelwater. Vanaf het schuine dak wordt het water in een grote goot verzameld. Het is een feest om te zien én te horen hoe via de vier enorme spuwers het water in de vijver stort.

HET Duyfken

IN DE WIJK

HET Duyfken

IN DE WIJK

elf jaar bakers architecten voor projecten een selectie en meer projecten U r n en v el d COLUMBARIUM Echtenstein 216 Wo n i ngen THE GYM

FITNESS- EN AEROBICSSTU D IO

3 Woo n h u izen

DE VERBINDING

rooksalon I n t er i eu r woonhuis nota

U i t br eid i ng

woo n h u is

woonhuis berger woo n h u is GLASKASTEN MARL

Pr ijs v r a ag

sku lp t u r en m useu m

EL GRECO

Pr ijs v r a ag

s ta rt er s wo n i ngen

Prijsvr a ag Busbahnhof Scha an Ayin

WOONHUIS BENTLAGE

Rechtbank Haarlem V er bo u w i ng / r enovat i e

V er bo u w i ng

bo er der ij

C OLUMBARIUM PROJECT Urnenveld plaats Den Bosch opdrachtgever Stichting Solamen ontwerp 2000 stadium opgeleverd HoofdpRijs Prijsvraag dag van de architectuur Den Bosch 2000 Team Jan Bakers, Wicher van den Bosch, Roel Lichtenberg.

Ech tenstein PROJECT 216 Woningen plaats Amsterdam opdrachtgever Rochdale ontwerp 2004 stadium in uitvoering Team Jan Bakers, Ilse Schuts, Evelyn Galsdorf.

T HE GYM PROJECT Fitness- en aerobicsstudio plaats Zeewolde opdrachtgever Erna Smulders ontwerp 1990 stadium opgeleverd Team Jan Bakers.

D E VERBINDING PROJECT 3 Woonhuizen plaats Deventer opdrachtgever BaNijKo ontwerp 1997 stadium opgeleverd Team Jan Bakers.

roo ksalon PROJECT Interieur Rooksalon Tweede Kamer der Staten-Generaal plaats Den Haag opdrachtgever Tweede Kamer der Staten-Generaal ontwerp 2003 stadium opgeleverd Team Jan Bakers, Evelyn Beer (ICN), Frank Stahl, Tamara Hopman.

woo nhuis nota PROJECT Uitbreiding woonhuis plaats Utrecht opdrachtgever Familie Nota ontwerp 1996 stadium opgeleverd Team Jan Bakers, Frank Beelen.

woo nhuis berger PROJECT Woonhuis Berger plaats Utrecht opdrachtgever Jaap Berger ontwerp 2005 stadium opgeleverd Team Jan Bakers, Erik Feenstra.

G LASKASTEN MARL PROJECT Prijsvraag Skulpturenmuseum Glaskasten plaats Marl / Duitsland opdrachtgever Stad Marl ontwerp 2005 stadium Prijsvraag (niet uitgevoerd) Team Jan Bakers, Noor van de Loo, Marieke van den Dungen, Evelyn Galsdorf.

E L GRECO PROJECT Prijsvraag starterswoningen plaats Almere opdrachtgever Moes Bouwgroep / De Alliantie ontwerp 2006 stadium Prijsvraag Team Jan Bakers, Martijn Boer, Noor van de Loo.

Ay in PROJECT Prijsvraag Busbahnhof Schaan plaats Liechtenstein opdrachtgever Liechtensteinisches Hochbauamt ontwerp 2004 stadium Prijsvraag (niet uitgevoerd) Team Jan Bakers, Martijn Boer, Frank Stahl.

WOONHUIS BENTLAGE PROJECT Verbouwing boerderij plaats Langbroek opdrachtgever Familie Bentlage ontwerp 1996 stadium opgeleverd Team Jan Bakers, Frank Stahl, Edwin Deen.

R echtbank Haarlem PROJECT Verbouwingâ&#x20AC;&#x2030;/â&#x20AC;&#x2030;renovatie rechtbank plaats Haarlem opdrachtgever Rijksgebouwendienst ontwerp 2005 stadium definitief ontwerp Team Jan Bakers, Frank Stahl, Marieke van den Dungen.

»Eind jaren ’90 deed zich in het museum sterk de behoefte gevoelen aan een auditorium. De meest logische plaats was bo ven op de tr anse ptz aal , d e z aal waa rin de re usac hti ge dan s orgels staan opgesteld. Het probleem was dat het een grote maar relatief smalle ruimte betrof, waardoor het beoogde auditorium een pijpenla dreigde te worden. Na een kor te maar degelijke oriëntatie kwamen wij op het spoor van Jan Bakers. Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk en na een reeks inspirerende brainstorms kwam er binnen de kortst mogelijke tijd een concept op tafel. De trouvaille van Jan Bakers en Frank Stahl was, om gebruikmakend van een bestaande uitbouw in de danso rgelzaal, het auditorium haaks op het transept te plaatsen, waardoor de ideale ruimte ontstond: een schitterende glazen doos die als een grote diamant boven de kr uising van middenschip en transept lijkt te zweven. Vanuit het auditorium is er een prachtig uitzicht op het interieur van de kerk. Het is iedere keer een genot om de transparantie van deze r uimte te er varen. Een juweeltje!« Huub Blankenberg Directeur van het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in de periode 1990-2003

PROJECT Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement plaats Utrecht opdrachtgever Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement ontwerp 2002 stadium opgeleverd TEAM Jan Bakers, Frank Stahl, Roel Lichtenberg, Edwin Deen.

elf jaar bakers architecten voor projecten in de kerk

SPEELKLOKMUSEUM

Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement De verbouwing van het Speelklokmuseum was een ingewikkelde opgave, maar dat past ons wel omdat dit het denken fris en scherp houdt. Er is een arsenaal van eisen waaraan een museumruimte moet voldoen. In dit geval waren er bovendien meerdere partijen bij betrokken omdat de ruimte wordt gehuurd van de kerkvoogdij van de Buurkerk; een kerk die ook nog eens rijksmonument is. Het verbouwen van een monument kent zijn restricties. Het leuke is echter dat je gaande het proces wordt verrast door sporen uit het verleden die je kunt verwerken in je ontwerp, zoals het retabel uit de vijftiende eeuw dat achter de technische ruimte van de stadsverwarming bleek te zitten en na de verbouwing weer te zien is. Het bouwspoor van een opening in de gevel aan de Steenweg bracht ons op het idee om op die plek een perforatie te maken die voorbijgangers een blik in het museum gunt en daarmee de nieuwe functie van de kerk onthult. Dit sloot perfect aan bij de vraag van het museumbestuur om een grotere attentiewaarde, ingegeven door teruglopende bezoekersaantallen. Het museum ligt weliswaar midden in de stad maar wordt aan het zicht onttrokken door allerlei bouwsels die in de loop van de tijd tegen de kerk zijn geplaatst. De ingang van het museum is verlegd van het verscholen Buurkerkhof naar de drukke Steenweg. Behalve de ontsluiting van het museum is ook de routing in het museum aangepast door middel van een nieuwe lift met trappartij. De trap sluit aan op de nieuwe entree. Het is een watervaltrap waarmee de twee hoogteniveaus van respectievelijk vier en zes meter worden ontsloten. Er is een vanzelfsprekend circuit ontstaan dat daarvoor ontbrak en er zijn nu meerdere trajecten om het museum te doorkruisen. Achter de trap is een element aangebracht, gedacht als een soort meubel, waarin de glazen lift en de toiletten zijn ondergebracht. De materiaalcombinatie van de houten parketdelen als wandbekleding van dat element, met de stoere stalen trap en de oorspronkelijke zerkenvloer van de kerk is bijzonder geslaagd. Een belangrijk onderdeel van de opdracht was het ontwerp van een auditorium. De ietwat merkwaardige, betonnen tentoonstellingszalen die begin jaren zeventig als museumruimte in de kerk waren gebouwd, boden weinig inspirerende aanknopingspunten. De ruimtelijkheid van de kerk en de sfeer onder de gewelven zijn echter fenomenaal en daar hebben wij ons door laten leiden. Het construeren van de auditoriumzaal was een interessant proces. De dakvloer van de zes meter hoge, betonnen orgelzaal is versterkt en verhoogd en hangt als het ware aan de constructie van de nieuwe vloer waarop de zaal is geplaatst. In de dubbele vloer is de luchtverversing weg足gewerkt. Het auditorium is een glazen zaal gepositioneerd op de as van het middenschip, in het hart van de kerk; pal onder de schitterende ribgewelven waar de lichtinval en ruimtelijkheid van de kerk optimaal tot hun recht komen. 77

In de kerk

speelklokmuseum

In de kerk

speelklokmuseum

In de kerk

speelklokmuseum

» Va n u i t h e t n o s t a l g i s c h e v a n e e n k l o o s t e r m e t prachtige bijbehorende kloostertuin naar een moderne (voor Zwolse begrippen) kantoorkolos, van acht verd iepingen; dat kan toch niets worden! Kom kijken en je ziet hoe ook in een kantoorkolos warmte, uitstraling, een prettige werkomgeving en natuurlijke elementen prima tot uitdrukking komen en in harmonie met elkaar concurreren.« Harr y A. Kamphuis Hoofdinspecteur Noord en Oost Nederland, Algemene Inspectiedienst

PROJECT Ministerie vAN LNV / Interieur AID/DLG plaats Zwolle opdrachtgever Rijksgebouwendienst ontwerp 2002 stadium opgeleverd TEAM Jan Bakers, Wicher van den Bosch, Frank Stahl, Frank van Dijk.

elf jaar bakers architecten voor projecten in het kantoor

Ministerie vAN LNV

Kantoorinterieur van de Dienst Landelijk Gebied en de Algemene Inspectiedienst Het is gebruikelijk om zich bij een nieuw project eerst bekend te maken met de locatie. De voorbereiding op het ontwerp van deze kantoorruimtes bestond niet alleen uit het rondkijken in het nieuwe lege kantoor maar ook op de oude werkplek. Van de Algemene Inspectiedienst was deze een oud klooster en de Dienst Landelijk Gebied Noord zetelde in een anoniem verzamelkantoor met een bel aan de voordeur. Een pluspunt van het nieuwe kantoorgebouw was de transparante, glazen hal die zich in de hoogte uitstrekt over twee verdiepingen. Om te beginnen stelden we voor om de ingang naar de andere zijde van de hal te verplaatsen zodat deze aansluit op een plein in plaats van op een straat langs de rommelige achterzijde van het station. Vervolgens ontstond het idee om in deze grote entreehal een trap te maken waarmee een circuit naar de eerste verdieping wordt gecreëerd. De beweging op de trap en de trapbordessen geeft bovendien wat roering in deze ruimte. Gehuurde kantoren – zoals deze - kun je niet te specifiek indelen en inrichten. Je moet iets aanbieden dat ook voor andere gebruikers nuttig kan zijn. Primair richt je je op simpele zaken zoals goed daglicht en een rustige, heldere en overzichtelijke werkomgeving. Het kantoorgebouw is opgezet volgens een dubbelbeukig systeem van 2 x 7.20 meter. Dat bood de mogelijkheid om in het midden een kern te leggen met daarom heen open werkplek ken, wat goed past bij de op teamwerk gebaseerde organisatie van de Dienst Landelijk Gebied. Dit in tegenstelling tot de Algemene Inspectie Dienst die juist behoefte had aan gesloten vertrekken. In deze kantoorruimte is in het midden een brede gang gemaakt om een ruimtelijke kwaliteit te bereiken. De kamers kregen glazen deuren naar de gang zodat er toch visueel contact is. In de wanden naar de gang zijn nissen gemaakt waarin werkplekken en standaardkasten passen waardoor draden en bergruimte ordelijk zijn weggewerkt. Het is een illusie te denken dat je als architect een organisatie of werkpatroon kunt veranderen. Maar heimelijk wil je natuurlijk toch werknemers met dertien strekkende meter archief aanzetten tot meer efficiëntie door elk werkvertrek maar drie meter kastruimte te geven. Met de indeling van de ruimte en het interieurontwerp reik je de condities aan waarvan je hoopt dat ze respons en waardering vinden.

IN HET KANTOOR

Ministerie VAN LNV

IN HET KANTOOR

Ministerie VAN LNV

IN HET KANTOOR

Ministerie vaN LNV

Âť I n e e n p r o j e c t a l s Va t h o r s t , w a a r b i j b i n n e n e e n b u u r t m e t v e r s c h i l l e n d e architecten wordt gewerkt is afstemming van wezenlijk belang om een prettig woonmilieu en een goed eindbeeld voor elkaar te krijgen. Als super visor sta je voor de taak om de kwaliteit en samenhang te bewaken. Jan heeft tijdens dit proces een belangrijke rol gespeeld, die ik zeer heb gewaardeerd. Na een gesprek over materiaalgebruik heeft hij mij overgehaald samen naar Museum Insel Hombroich te gaan en ver volgens deze excursie te laten eindigen in een steenfabriek ergens in Limburg waar we gelijk zaken hebben gedaan. Met een strategische insteek in het achterhoofd hebben we daar verschillende monsters laten maken. Uiteindelijk is dit een wezenlijke stap g e w e e s t o m v a n a l l e z o u i t e e n l o p e n d e a rc h i t e c t u u r s t i j l e n e n o n t w i k k e l a a r wensen toch een samenhangende buurt te maken. Ik denk met een goed g e v o e l t e r u g a a n o n z e s a m e n w e r k i n g , d e e x c u r s i e e n z i e h e t e i n d re s u l t a a t mede door zijn inzet met veel plezier ter ug. Dit geldt zeker voor zijn eigen deeluitwerking in Vathorst. Spectaculaire moder ne woningen zijn het, maar refererend aan een klassiek huis, met kap en bovendien goed ingepast in de situatie. Mijn complimenten.ÂŤ Petra Sala Stedenbouwkundige, Super visor Vathorst Velden 2

PROJECT VATHORST 52 Woonhuizen plaats Amersfoort opdrachtgever Van Bekkum Projecten BV ontwerp 2002 stadium opgeleverd TEAm Jan Bakers, Frank Stahl, Roel Lichtenberg, Bart Cilissen.

elf jaar bakers architecten voor projecten VATHORST LANGS DE HOUTWAL Karakteristiek aan de kavel in de Amersfoortse wijk Vathorst is de oorspronkelijke houtwal. Het stedenbouw足 kundige plan voorzag in twee evenwijdige reeksen grote en kleine bouwpercelen aan weerszijden van deze groene strook. Tussen enkele percelen waren doorsteken gepland waarvan profijtelijk gebruik is gemaakt door de vrijstaande woningen die het plan kent, niet midden op het perceel te plaatsen maar ze met de entree te koppelen aan de straatjes naar de houtwal. Op die manier zijn de woningen niet alleen bijzonder omdat ze verzelfstandigd zijn maar ook omdat ze een eigen identiteit hebben gekregen door hun ligging aan een zijstraatje. De eigenzin足 nige plaatsing op de bouwkavel is bovendien zeer gunstig met het oog op de bezonning. Tijdens een kennismakingstochtje op locatie kwam al direct een associatief beeld op met het Museum Insel Hombroich in het Duitse Neuss; een verzameling bakstenen gebouwen met krachtige contouren, gelegen in een landelijke setting. De 52 woningen in Vathorst bestaan uit verschillende types: rijwoningen, tweekappers en vrijstaande woningen. Alle hebben een bijzonder mooie ruimtelijkheid, met vides en niveauverschillen. Binnen de diversiteit van types is gezocht naar een bepaalde mate van eenduidigheid. De middelen waarmee dit is bereikt, zijn vorm en materiaal. Bij een eerste blik word je getroffen door de sterke vorm en wanneer je dichterbij komt, valt je de verfijning van het metselwerk op. Bij de landelijke uitstraling, die in het bijzonder in dit deel van Vathorst aanwezig is, past geen strakke baksteen. Daarom is gekozen voor een gedifferentieerde steen met een mooie tint, zoals je die ook aantreft bij de gebouwen van Insel Hombroich. Het contrast tussen grote, dichte metselwerkvlakken en grote, open vlakken levert een spanningsveld op dat het beeld interessanter maakt. Dit is goed te zien bij de vrijstaande woningen die aan de westzijde over vrijwel de volledige hoogte een glazen serre hebben, terwijl de noordgevel zeer gesloten is. In een woningbouwproject ontwerp je voor een anonieme groep toekomstige bewoners van wie je hoopt dat ze de bedoeling van je ontwerp inzien. Het is ronduit fantastisch als bewoners het ontwerp ook werkelijk begrijpen en respecteren; zelfs de moeite nemen om de afbouw van het interieur af te stemmen op de kwaliteit die je als architect hebt nagestreefd.

langs de houtwal

VATHORST

langs de houtwal

VATHORST

langs de houtwal

VATHORST

langs de houtwal

100

101

langs de houtwal

102

VATHORST

103

»De or thogonale r uimtelijke opbouw van het Haveneiland resulteer t in een verzameling van bouwblokken. De referentie vor men de stedelijke bouwblokken in het plan Berlage in Amsterdam Zuid. Met Jan Bakers Architecten is blok 52 op Haveneiland Oost ontwikkeld. Een pittige opgave vanwege de woningdichtheid, de woningdifferentiatie en de menging van wonen en w e r k e n . D a a r n a a s t w a s d e t i j d b e p e r k t . E e n j a a r e n v i e r m a a n d e n w a re n beschikbaar om van schetsplan naar de star t bouw te komen. Het resultaat mag er zijn. Er verrijst een goed en stevig bouwblok. Het blok kenmerkt zich door de hoogteverschillen van de afzonderlijke bouwmassa’s, de gelaagdheid van de gevels en de opeenvolging van woningtypologieën, waardoor een spanningsvol geheel ontstaat. Jan Bakers heeft dankbaar g e b r u i k g e m a a k t v a n d e o m g e v i n g . G ro t e r a a m p a r t i j e n g e v e n e e n g e w e l d i g uitzicht over het park. Ruime entrees op de hoeken met de hoofdontsluitings route op IJburg geven het blok een statig en chique karakter. De watergang aan de binnenzijde van het bouwblok vormde de aanleiding voor de architect om een ›zachte‹ binnenkant te maken. Door de aanleg van een daktuin op de parkeergarage wordt deze sfeer versterkt. Jan Bakers en zijn team hebben we leren kennen als enorm betrokken architecten, die lol hebben in hun werk. Met een vast team is in de ontwikkeli ngsfase en nu ook in de uitvoeringsfase gewerkt aan de totstandkoming van een optimaal resultaat. Illustratief is het kunstproject dat in een laat stadium van de grond is getrokken. In kor te tijd is in samenwerking met kunstenaars een prachtig resultaat verkregen, dat blok 52 nader zal ver fijnen.« Rienk Postuma Senior Projectontwikkelaar, De Principaal BV, Amsterdam PROJECT IJBURG 172 Appartementen met bedrijfsruimte plaats Amsterdam opdrachtgever De Principaal/ IJburgermaatschappij CV ontwerp 2004 stadium in uitvoering TEAm Jan Bakers, Frank Stahl, Martijn Boer, Tamara Hopman, Erik Feenstra.

104

elf jaar bakers architecten voor projecten IJBURG op het eiland IJburg maakt deel uit van het Amsterdamse stadsdeel Zeeburg en bestaat uit een aantal opgespoten eilanden in het IJmeer. Voor Haveneiland (Oost), het grootste eiland van IJburg, ontwierpen wij een woningcomplex met een ruime verscheidenheid van voorgeschreven woningcategorieën variërend van sociale woningen tot vrije sector woningen, maar ook met enkele kantoor- en bedrijfsruimtes. De westzijde van het complex ligt aan de doorgaande Pampusstraat. Op het zuiden, aan een park staat de langste gevel, zo’n honderdveertig meter. Een gracht doorkruist het woningcomplex in oostwestrichting en splitst het in de blokken A (noord) en B (zuid). Het binnenterrein met de waterstrook is als parkeerruimte en groengebied ingericht. Aan de zuidzijde van het water, achter een begroeid talud en onzichtbaar voor de bewoners aan de overzijde, ligt een parkeervoorziening. Deze wordt aan het oog van de bewoners van de hoogbouw onttrokken door een meanderend, plat dak. In de uitsparingen van de meander steken bomen vanaf het parkeerterrein boven het parkeerdak uit. Het dak is begroeid, wat als bijkomend voordeel geluidsabsorptie heeft. Een interessant gegeven van de kavel is het niveauverschil in het maaiveld van twee meter, waarvan in het ontwerp gunstig gebruik is gemaakt. De oriëntatie van de blokken en de diversiteit aan woningtypes zijn bepalend voor het ontwerp. Vanwege de aantrekkelijke ligging is blok B aan de parkzijde ondiep en heeft het maisonnettewoningen die zijn voorzien van inpandige balkons. De entrees liggen aan het binnenterrein en zijn te bereiken via twee galerijbruggen. De woningen in de onderste laag van dit blok hebben een tweede ingang, aan de straat, met een trapje naar het niveau van een beletage. Het maaiveld ligt hier een meter hoger dan aan de achterzijde waar het souterrain uitkomt op een patio. De drielaags woningen in het tegenoverliggende blok A hebben een achtertuin op het zuiden die tot aan het water reikt. De toegang tot de parkeervoorziening op het binnenterrein blok A wordt met een overspanning van zestien meter overbrugd met vier gestapelde woningen. Er is een duidelijk onderscheid tussen de gevels aan de straatzijde en die aan het binnenterrein van blok B. De openbare kant heeft smalle, diepe bakstenen penanten waartussen grote glasvlakken die een maximaal uitzicht garanderen. De binnenzijde van het blok heeft juist smalle ramen vanwege de privacy; langs deze gevel lopen de twee bruggen met galerijontsluiting. De diversiteit aan woningen komt tot uitdrukking in de afwisseling in hoogte en diepte van de blokken en in de differentiatie in de straatgevels die wordt versterkt door de accentuering van de entreepartijen. Deze gaten in de gevel fungeren tevens als verrassende doorkijkjes vanaf de openbare ruimte naar het binnengebied. Zij corresponderen met de openingen in het meanderende parkeerdak.

105

op het eiland

De schakering van het gevelbeeld aan het park krijgt een extra dimensie door het glasontwerp van Hil Driessen en Toon van Deijne. Zij ontwierpen voor de zevenhonderdvijftig glasplaten die als balkonhekjes de loggia’s afschermen, een print met een golvend, waterassociërend motief. De kunstopdracht werd des kundig en inspirerend begeleid door het Amsterdamse adviesbureau Kunst en Bedrijf. Uit dit project blijkt maar weer dat het resultaat optimaal wordt wanneer je als architect mag samen werken met professionele en meedenkende partijen: van stedenbouwer en opdrachtgever tot aannemer. Het is uitermate stimulerend als je de ruimte wordt gegeven om je ontwerp te realiseren precies zoals je het hebt bedoeld.

IJBURG

op het eiland

108

IJBURG

109

op het eiland

Parkgevel

110

IJBURG

BLOK 52 A

BLOK 52 B

111

op het eiland

Parkgevel

112

IJBURG

113

»Soms kunnen wonderen van deze wereld zijn... Aan de rand van een ›bijzonder‹ r u i m t e l i j k p ro j e c t k u n n e n h e e l v e n i j n i g e p ro b l e m e n o n t s t a a n . D i t w a s h e t g e v a l b i j h e t o n t w e r p v o o r d e u i t b re i d i n g Vre e s w i j k N o o rd : a a n h e t w a t e r, langs de Prins Hendriklaan, tegenover dicht en architectonisch geprononceerde bebouwing, op twee ›opvallende‹ kavels waren r uimtes ontstaan voor t w e e w o o n b e b o u w i n g e n m e t i e d e r v i e r w o o n e e n h e d e n . G ro n d g e b o n d e n d o c h zonder privé buitenruimte, gelijke doch verschillende units, aansluitende d o c h z i c h o n d e r s c h e i d e n d e a rc h i t e c t u u r w a re n d e h o o f d z a k e l i j k e o n t w e r p kaders waarbinnen de architect moest opereren. Verbazing doch voldoening toen architect Bakers zijn voorstel presenteerde: een lange speurtocht naderde het einde, de antwoorden waren gevonden. Met een soepele architectonische vanzelfsprekendheid, met eenduidige en elementaire vormen en massa’s, met inventieve typologische oplossingen en krachtige materialen en detailleringen loste Bakers de opgave op. Het ei van Columbus??? Geens z i n s . . . v e e l e e rd e r h e t b e w i j s v a n e e n g ro o t l u i s t e r v e r m o g e n , e e n b i j z o n d e r vakmanschap en een scherpe attitude om bescheiden en zonder effectbejag architectonische oplossingen aan te dragen die de verschillende, soms uiteenlopende verlangens kunnen bevredigen.« Umber to Barbieri Super visor Vreeswijk

PROJECT vreeswijk 8 Woonhuizen plaats Nieuwegein opdrachtgever De Principaal / VOF Vreeswijk Noord ontwerp 2004 stadium opgeleverd TEAm Jan Bakers, Martijn Boer.

114

elf jaar bakers architecten voor projecten VREESWIJK OP DE KADE Kadewoningen Vreeswijk Een eeuw geleden had Vreeswijk, nu behorend tot de gemeente Nieuwegein, de grootste binnenhaven van Nederland. ›De Punt‹, een schiereiland in het oude deel van het dorp bij de haven, is onderdeel van een nieuwbouwproject. Het ontwerp voor twee blokjes van vier woningen is zonder twijfel de leukste opgave voor het gebied, gezien de context van de Prins Hendriklaan met de oude platanen en de ligging van de kavels direct aan de Vaartse Rijn. Behalve dit aanlokkelijke sfeerbeeld waren er richtlijnen verwijzend naar het industriële karakter van het gebied en ten aanzien van de maximum bouwhoogte. Er lag een getekend programma met twee maal vier woningen in een rijtje, maar bij een aantal van vier vraag je je altijd af waar de rest van de rij is. Het was dus zaak om zelf een meer aantrekkelijke vraagstelling te formuleren, gericht op het bedenken van een hoofdvolume waarin de vier woningen als een compositorische eenheid zijn opgelost. Voor beide blokken, waarvan het ene met enige afstand in het verlengde van het andere ligt, geldt dezelfde oplossing. Een gebouw met de maximaal toegestane hoogte was voor die locatie een interessante en geëigende optie. Om de gewenste inhoud niet te overschrijden, zijn de woningen smal gehouden. Op een van de koppen ligt een woning die, als een markante beëindiging, in de breedte is gedacht en een bouwlaag extra heeft. Het resultaat is een blok dat in zijn robuustheid en eenvoudige beeldidioom refereert aan oude bedrijfsgebouwen. De woningen hebben geen tuinen; eromheen ligt openbaar gebied. Door het blok een plint te geven en de woonfunctie naar de verdieping te verleggen, is privacy gecreëerd. De begane grond heeft een inpandige berging en aan de waterkant een werkkamer met een dubbele glasdeur op het oosten. De woonruimte heeft aan dezelfde zijde een opmerkelijk vormgegeven, dubbelhoog omkaderd balkon en op het westen een tweede – inpandig – balkon. De afwijkende kopwoning heeft een vrijhangend balkon op het zuiden als uitloop naar buiten van de woonkamer. Op de zuidoosthoek van de bovenste laag ligt een dakterras. Omdat de metselwerkgevels zijn opgetrokken tot aan de bovenste daklijn krijgt het dakterras het karakter van een intieme buitenkamer. Zorgvuldig gepositioneerde, verticale gaten in de dakterrasmuren corresponderen met de onderliggende raamopeningen. Binnen de bescheidenheid van vorm valt de aandacht op voor de detaillering en de materiaalkeuze van baksteen, hout en koper. De sfeer van oude scheepswerven indachtig, zullen de roodkoperen stroken waarmee de gevel delen van de drie gelijke woningen zijn bekleed, in de loop van de tijd een verweerd, dofbruin patina krijgen.

115

OP DE KADE

116

VREESWIJK

117

OP DE KADE

118

VREESWIJK

119

OP DE KADE

120

VREESWIJK

121

OP DE KADE

122

VREESWIJK

123

OP DE KADE

124

VREESWIJK

125

PROJECT ATELIER BAKERS ARCHITECTEN Nieuwbouw kantoor en appartementen plaats Utrecht opdrachtgever Van Bekkum Projecten BV ontwerp 2006 stadium voorlopig ontwerp TEAm Jan Bakers, Noor van de Loo, Martijn Boer.

126

elf jaar bakers architecten voor projecten MET MENSEN

HET ATELIER BAKERS ARCHITECTEN

Delen, gunnen en zorg dragen Via omzwervingen langs Barcelona, München en Rotterdam, waar ik als architect freelance heb gewerkt, ben ik vijf jaar geleden bij Bakers Architecten terecht gekomen. Dat maakt mij van de huidige medewerkers degene die er het langst zit. Ik had gehoord dat Jan iemand zocht omdat hij aan het ontwerp voor een groot hotel werkte. Ik liet hem mijn portfolio zien en kon meteen beginnen. We waren toen met zijn vijven, inmiddels is dat aantal bijna verdubbeld. Het is een jong team. Jan heeft een neus voor kwaliteit en is in staat de goede mensen bij elkaar te brengen. Bijzonder aan de werkwijze van het bureau is hoe wij georganiseerd zijn: niet echt dus. Wij zijn erg flexibel en helpen elkaar om de projecten te realiseren. Natuurlijk concentreert ieder zich op waar hij of zij het beste in is; maar wij werken met en voor elkaar. Een aantrekkelijk aspect van het werken op een klein bureau is dat je bij alle onderdelen en fases van een project betrokken bent: van het bedenken van het idee en het uitwerken van een concept en het teken werk tot het contact houden met klanten en andere betrokkenen. Binnen het kantoor begeleiden wij ook stagiair(e)s. Jan is wel iemand die altijd op zoek is naar de beste oplossing en daar tot het einde toe achterheen blijft zitten. Soms betekent dat dat dingen weer opnieuw worden bedacht of zaken worden aangepast. In de bevlogenheid voor zijn vak meent hij dat er in een laat stadium van alles nog mogelijk is en moet kunnen, dat kan wel eens lastig zijn. Als persoon is hij betrokken en hartelijk naar de klant toe en ook naar ons. Hij is erg enthousiast en je merkt dat dat aanstekelijk werkt op anderen. De nabije toekomst van het bureau is spannend – op een leuke manier. We hebben een aantal indrukwekkende projecten onderhanden waaronder het hotel dat grappig genoeg de aanleiding van mijn sollicitatie was en er nu toch echt zal komen. Er zit ook een verhuizing van het kantoor aan te komen, naar een plek op slechts enkele luttele meters van waar wij nu zitten. Het kantoor moet alleen nog worden gebouwd, maar het is al ontworpen... door Bakers Architecten natuurlijk. Frank Stahl, Architect

127

MET MENSEN

128

ATELIER BAKERS ARCHITECTEN

129

MET MENSEN

De medewerkers van Bakers Architecten op de locatie van het nieuwe kantoor

130

ATELIER BAKERS ARCHITECTEN

131

Colofon Deze publicatie is in 2006 verschenen ter gelegenheid van het elfjarig bestaan van Bakers Architecten BV.

Uitgave Bakers Architecten BV, Utrecht. Bakers Architecten BV Lange Nieuwstraat 105 3512 PG Utrecht t. + 31 (0)30 231 49 19 f. + 31 (0)30 232 86 85 info@bakersarchitecten.nl www.bakersarchitecten.nl

Bruntenhof

Leidsche Rijn

aan het park

bij de haven

Wester-IJdock

in het tuindorp

ISBN 90-9021289-2

EN MEER PROJECTEN

in de kerk

Melchior treublaan Het Duyfken

in de wijk

EEN SELECTIE

Speelklokmuseum

in het kantoor

langs de houtwal

Vathorst

op het eiland

op de kade

MET mensen

Ministerie van LNV

IJburg Vreeswijk ba k e r s a r c h itecten el f p r o je c t e n

IN DE STAD

Bakers Architecten

el f p r o je c t e n

DOOR Marijke Kuper