DMM
outdoor
De vergeten geuren en kleuren in de tuinen van Christian Dior
De flower power van Dior Dior brengt vijf klassieke geuren opnieuw uit onder de naam Les Parfums de Monsieur Dior. Het was Christian Dior zelf die deze geuren bedacht, geïnspireerd door de tuin van zijn moeder. In die tuin bloeien de rozen nog altijd. Diors geboortehuis aan de woeste kust van Normandië is vandaag een Diormuseum geworden. Snuif de geuren van zoete rozen en de zilte zee op, en bezoek de tuinen van Dior. DOOR KATRIJN SERNEELS 42
De Morgen MAGAZINE 13 MAART 2010
GROEN & GOUD Met een vader die mest verkocht onder de slogan ‘L’engrais Dior, c’est de l’or’ en een moeder met groene vingers, was Christian Dior voorbestemd tot liefde voor tuinieren.
I
k ben geboren in Granville, op 21 januari 1905”, schrijft Christian Dior. “Mijn vader is Alexandre Louis Maurice Dior, een industrieel, mijn moeder heet Madeleine Martin, ze is de vrouw des huizes. Ik ben half Parijzenaar en half Normandiër, en heel gehecht aan de plek waar ik ter wereld ben gekomen.” Toen de vader van Christian Dior fortuin had gemaakt met zijn mesthandel — hij importeerde guano, vogelstront uit Peru, om de Normandische grond vruchtbaar te maken — kocht hij van een oude zeekapitein de villa Les Rhumbs in 1905, het jaar waarin de kleine Christian geboren zou worden. Dior was in die tijd een bekende naam in Normandië: ‘L’engrais Dior, c’est de l’or’, zei men. ‘De mest van Dior, da’s goud waard.’
AAN MOEDERS ROKKEN
De villa Les Rhumbs lag in Granville, een mondain kuststadje dat bekend stond als het Monaco van Normandië. De villa met haar roze en grijze tinten was genoemd naar de ‘rhumbs’, zeemansjargon voor de 32 verdelingen van een windroos. Die windroos kan je vandaag nog altijd zien op de vloermozaïek bij één van de deuren van de villa die op de tuin uitgeven. Van een tuin was er in 1905 nauwelijks sprake: de zeekapitein had daar nooit werk van gemaakt. Het waren de groene vingers van Christians moeder, Madeleine, die de licht verwilderde vlakte rond het huis omtoverden tot een bloeiende tuin in Engelse stijl. Een muur beschutte de meiklokjes en rozen voor de koude zeewinden, een stenen trapje uitgehouwen in het klif leidde naar de baai beneden, waar een zandstrand lag. In de tuin speelde de kleine Christian verstoppertje met zijn grote broers Bernard en Raymond en zussen Jacqueline en Catherine. Of hij nodigde zijn vriendje Serge uit om te komen spelen op het strand. Hij hielp zijn moeder als kleine jongen met het planten van coniferen en zeedennen. “Ze waren 50 centimeter hoog, maar leken wel een oerbos in mijn ogen”, herinnert Dior zich later. 13 MAART 2010 De Morgen MAGAZINE
43
DMM
MISS DIOR Zijn eerste parfum, geïnspireerd door rozen, jasmijn en meiklokjes uit hun tuin, ontwierp Dior voor zijn zus Catherine. De kleine Christian heeft de groene vingers van zijn moeder geërfd. Hij wachtte de postbode ’s morgens op om te zien of die geen catalogus met planten- of bloemenzaden mee had. Hij kon uren zitten kijken in de catalogi van Vilmorin-Andrieu, hij staarde naar de plaatjes en leerde de namen van de eenjarigen en meerjarigen van buiten. Zo koos hij samen met zijn moeder wat ze zouden planten. Toen hij vijftien was tekende de jonge Christian het ontwerp voor de nieuwe vijver en pergola van Les Rhumbs.
MEIKLOKJES
Hij hield van bloemen, van de geur van meiklokjes. Dior naaide in zijn eerste jurk een meiklokje in, om hem geluk te brengen. En de geur van meiklokjes keert ook terug in het eerste parfum, dat hij opdraagt aan zijn zus Catherine. Hij bedenkt het samen met Serge Heftler-Louiche, zijn vroegere speelkameraadje op het strand van Granville, die 44
De Morgen MAGAZINE 13 MAART 2010
outdoor
‘Ik teken bloemvrouwen’, schrijft Christian Dior, ‘met zachte schouders, fijne tailles als lianen en uitwaaierende rokken als bloemkelken’ later directeur parfum van Dior zou worden. Miss Dior is een vernieuwende geur, die met zijn houttonen, eikenmos en citrusvruchten voor het eerst mannelijke geuren in een vrouwenparfum introduceert, wat voor een fris, diepgroen boeket zorgt. Meiklokjes, rozen en jasmijn — niet toevallig bloemen die allemaal in zijn moeders tuin stonden — geven een elegante vrouwelijke toets. Het is de geknipte geur voor jonge dames als zijn zus, die een modern leven buiten de vier muren van huis en haard ambiëren. Miss Dior, nu heruitgebracht als Miss Dior Chérie, is wat lichter dan het originele parfum maar blijft groen ruiken met de geur van aardbeibladeren. Sofia Coppola maakte de reclamespot die een nieuwe generatie uithuizige vrouwen met het eerste parfum van Dior moet laten kennismaken. Nog meer jeugdnostalgie vinden we terug in Diorissimo, in 1956 voorgesteld aan het grote publiek. Hier trekt Dior hele-
maal de kaart van het meiklokje. Omdat uit meiklokjes geen natuurlijk parfum onttrokken kan worden, wordt de frisse lentegeur van de witte klokjes benaderd met behulp van witte Franse lelies en jasmijn. Het is het eerste parfum dat zijn vriend Edmond Roudnitska maakt voor Dior. Wie het flesje opent, ruikt eerst de fijne geur van een meiklokje dat net ontluikt, daarna de volle geur van meiklokjes in bloei en daarna deemstert de geur weg tot een stervend klokje. Wil je het opnieuw tot leven brengen, dan volstaat het opnieuw wat parfum aan te brengen. Dior was tot tranen toe bewogen toen hij voor het eerst Diorissimo rook: de geur bracht hem in één ruk terug naar het tuinpad van zijn moeder. Diorissimo werd deze winter heruitgebracht in een doos met roze en parelgrijze tinten, de kleuren van Diors geboortehuis Les Rhumbs. Die nostalgie is geen toeval. “Het huis van mijn kinderjaren… Ik heb er zo’n tedere en prachtige herinneringen aan. Wat zeg ik? Heel mijn leven, mijn stijl is schatplichtig aan zijn ligging en architectuur”, schrijft Dior. Als de familie in de jaren 1910 en ’20 steeds meer tijd doorbrengt in Parijs, wordt Les Rhumbs een favoriet weekendverblijf. “Wat Christian Dior het liefst doet, na kleding ontwerpen, is wekelijks terug naar zijn geboortestreek gaan”, tekent Alice Chavane in 1951 op in een gesprek met Dior. In 1932 moet het huis in Granville, waar hij zoveel mooie herinneringen aan heeft, verkocht worden. Zijn vader zit door de beurscrisis in
GRIS Langs een rotsig tuinpad loopt de jonge Christian naar het strand. Het krijtgrijs van de rotsen wordt modekleur ‘gris Dior’, en zou zijn jurken kleuren. grote financiële problemen: de crash van 1929 doet de wereldeconomie in een negatieve spiraal belanden, vergelijkbaar met die van 2009. Maurice Dior ziet zich gedwongen zijn eigendommen te verkopen. Het verlies van het ouderlijk huis doet Christian Dior veel verdriet. Hij probeert de sfeer van zijn kinderjaren later terug tot leven te brengen in zijn eigen huizen, telkens met tuin, in de Provence en Parijs. En hij houdt altijd, waar hij ook is, een mapje met twaalf foto’s van het oude huis en de tuin bij zich.
BLOEMVROUWEN
De kleuren en geuren van Granville hebben een onuitwisbare indruk op Dior nagelaten. In 1947, wanneer Dior met de New Look de modewereld verovert, wordt ‘gris Dior’ een begrip. Het is de favoriete kleur van de couturier, die zich de parelgrijze tint van de ouderlijke villa, het krijtgrijs van de rotsen en de zilveren golven van de Opaalkust nog herinnert alsof het gisteren was. Dior laat zelfs zijn salons in de rue Montaigne in parelgrijs schilderen. Ook de vormtaal van zijn New Look wordt sterk beïnvloed door zijn jeugd: “Ik teken bloem-vrouwen, met zachte schouders en fijne tailles als lianen en uitwaaierende rokken als bloemkelken.” Het lijkt wel alsof Dior de silhouetten van de vrouwen uit zijn kinderjaren wil laten heropstaan. Echo’s van de wespentailles en klokkende rokken die zijn moeder en haar vriendinnen droegen, keren terug in de New Look. “Christian Dior, dat ben ik! Want alles in mijn
leven komt, of ik het nu wil of niet, uiteindelijk in mijn mode terecht”, zegt Dior daarover. Maar de wereld uit Diors jeugd is voorgoed verdwenen. De gemeente Granville, die in 1938 het ouderlijk huis van Dior koopt, wil er een openbaar park van maken. De villa Les Rhumbs? Die moet gesloopt worden en plaats maken voor een waterpartij. Daar steekt het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog gelukkig een stokje voor.
Toen hij de meiklokjes in Diorissimo rook, ontsnapte hem een traan: de geur bracht hem terug naar het tuinpad van zijn moeder Na de oorlog blijft er nog weinig over van de charme en grandeur uit de gouden jaren: de rozentuinen zijn verwilderd, de verf van het huis schilfert af. Pas veertig jaar later, in 1976, wanneer Dior naam en faam heeft gemaakt, ontfermt de Société Christian Dior zich over het verwaarloosde huis en de tuin: het wordt een Diormuseum. De rozen in de tuin worden gesnoeid en bloeien weer, het huis krijgt een nieuwe grijs-met-roze verflaag. Wie
vandaag het nog steeds mondaine Granville binnenrijdt en de kleine weg neemt die leidt naar het Diormuseum, vangt door de waaiende bamboebossen al glimpen op van de villa op het klif. Alles ademt hier het roemrijke verleden: je parkeert de wagen naast de tennisclub waar Diors zussen vroeger in witte rokken speelden.
GEURDOOS
Wie door de witte poort binnenstapt, hoort de zilveren golven van de zee. “Wie wil, kan ook een cursus volgen om parfum van bloemen te maken”, zegt het meisje aan de balie van het Diormuseum. “Maar je moet wel vooraf inschrijven.” We troosten ons met de prachtige baljurken van Dior, die in de hele villa te vinden zijn. En volgen dan de geur van rozen naar buiten, naar de tuinen van Dior. In het midden van de rozentuin kijkt Dior zelf ons onbewogen aan vanaf zijn stenen sokkel. Hij is dood, maar zijn parfums zijn springlevend: druk gewoon je neus tegen de geurdozen en de meiklokjes van Diorissimo en de jasmijn van Miss Dior springen eruit. Wie bloemen wil proeven, kan in de lentezon een kopje thee ‘Madeleine Dior’ drinken met jasmijn, een van zijn moeders lievelingsbloemen. Maar wat beweegt daar, als een witte golf onder bomen bij de vijver? Het is een zee van meiklokjes, hun witte hoofdjes dapper klingelend in de wind. ■ INFO www.musee-dior-granville.com 13 MAART 2010 De Morgen MAGAZINE
45