สรุปนโยบายและแนวทางปฎิบัติ 12
AQUADAPT www.aquadapt.org การเพาะเลี้ยงสัตว์น้าและการปรับตัว
การประกันภัยสัตว์น้า การเพาะเลีย ้ งสัตว์นา้ ในภาคเหนือของประเทศไทย การเพาะเลีย ้ งสัตว์น้าในพืน ้ ทีภ ่ าคเหนือในปัจจุบน ั ที่
สู่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย
การส้ารวจภาคสนามและงานวิจย ั แสดงให้เห็นว่าการ เตือนภัยทีม ่ อ ี ยูท ่ ้าได้คอ ่ นข้างดีพอสมควร
แต่ควรท้าอย่าง
นิยมมากทีส ่ ด ุ คือการเลีย ้ งทับทิมในกระชังและปลานิลในบ่อดิน
ต่อเนือ ่ ง
กิจกรรมทัง้ สองประเภทช่วยให้เกิดการจ้างงานในชนบท แต่มี
ในปัจจุบน ั โดยการใช้เทคโนโลยีสอ ื่ สารด้วยโซเชียลมีเดีย
ความเปราะบางเพราะต้องพึง่ พาระบบนิเวศวิทยา
ด้วยการส่งภาพผ่านโปรแกรมไลน์
ซึง่ ปริมาณ
และส่งเสริมให้มก ี ารสือ ่ สารสองทางทีท ่ ้าได้งา่ ยขึน ้
และคุณภาพของน้้าทีอ ่ ยูน ่ อกเหนือการควบคุมของเกษตรกร โดยเฉพาะต้นทุนการเลีย ้ งและอาหารปลามีแนวโน้มสูงขึน ้ ล้าน้้าน่านได้มเี ขือ ่ นสิรก ิ ต ิ ิ์
การประกันภัยสัตว์นา้
เป็นแหล่งน้้าคุณภาพดีที่
ผูเ้ ลีย ้ งปลาจากดอยหล่อย้ายฐานการผลิตไปทีน ่ น ั่ หลังจาก
1. เป็นการบริหารการความเสี่ยง ประเภท กระจายความเสี่ยง
ประสบปัญหาน้้าในล้าน้้าปิงเชีย ่ วเกินไปท้าให้ฝายพัง ล้าน้้า น่านมีระดับน้้าผันผวนตามการปล่อยน้้าของเขือ ่ น ซึง่ ปล่อย น้้า (หรือกักเก็บน้้าไม่ให้ไหลท่วม) ซึง่ ขึน ้ อยูก ่ บ ั การบริหาร จัดการของเขือ ่ นทีม ่ แ ี นวโน้มทีจ ่ ะยุง่ ยากมากขึน ้ เมือ ่ เทียบกับ
2. โอนความเสี่ยง จาก ผู้เอาประกันภัย ไปยังบริษัทประกันภัย โดยผู้เอาประกัน ต้องจ่า ยเบี้ยประกันให้แก่บริษัท
ในอดีตทีฝ ่ นตกตามฤดูกาลมีรป ู แบบทีช ่ ด ั เจนกว่า เขือ ่ นสิรก ิ ต ิ ิ์ มีแนวโน้มทีร่ บ ั น้้าและปล่อยน้้าได้มากทีส ่ ด ุ ใน ๔ เขือ ่ นหลัก แม้จะมีขนาดของอ่างเล็กกว่าเขือ ่ นภูมพ ิ ล สูล ่ ม ุ่ เจ้าพระยา ใน ฤดูฝนและแล้งการปล่อยน้้า
3. หากเกิดความเสียหาย ที่สอดคล้อ งกันเงื่อ นไขการประกัน บริษัทต้องชดใช้เงินทดแทนให้แก่ผ ู้ซื้อประกัน
จึงมีการบริหารจัดการน้้าตาม
แผนทีว่ างไว้ทป ี่ รับตามสถานการณ์เฉพาะหน้า
การเตือนภัย
การจ่ายเงินชดเชยจากการประกันภัยสัตว์น้า ความเสียหายทีเ่ กิดกับผูเ้ พาะเลีย ้ งสัตว์น้า
มักไม่ได้
การเปลีย ่ นแปลงของระดับน้้าในอนาคตจึงเป็น
เกิดเฉพาะจากปัจจัยธรรมชาติ แต่บางส่วนเป็นผลมาจากการ
มาตรการส้าคัญ ในมิตท ิ างสังคมศาสตร์ การเตือนภัยทีด ่ ถ ี อ ื
ขาดการจัดการทีด ่ ี เช่นท้าความสะอาดพืน ้ ทีใ่ ต้กระชัง หรือ
เป็นบริการส่วนของรัฐทีช ่ ว่ ยลดความเสียหายต่อผูเ้ พาะเลีย ้ ง
เฝ้าระวังปลาอย่างต่อเนือ ่ ง
สัตว์น้า แต่การเตือนภัยพึง่ พาการสือ ่ สาร ผ่านข้อความ เพือ ่
สามารถให้ความคุม ้ ครองกับผูเ้ พาะเลีย ้ งสัตว์น้า
กระตุน ้ ให้เกิดผลในทางปฎิบต ั ิ ให้เกษตรกรปรับตัวการด้าเนิน
ชดเชยความเสียหายให้กบ ั ผูจ ้ า่ ยเบีย ้ ประกัน ซึง่ ยังคงต้องการ
กิจกรรม การปรับตัวระยะสัน ้ เช่น การเลือ ่ นกระชังเข้า ออก
การอุดหนุนจากทางราชการ การประกันภัยทีด ่ ค ี วรให้รางวัล
การปรับตัวระยะกลางเช่น ชะลอการปล่อยลูกปลา ลดความ
กับเกษตรกรในการลดเบีย ้ ประกันเมือ ่ เกษตรกรปฎิบต ั ต ิ าม
หนาแน่นในการเลีย ้ งปลา
เงือ ่ นไขขัน ้ ต่้า
การประกันภัยเป็นอีกมาตรการที่
หน่ วยวิ จั ย สั ง คมและสิ่ งแวดล้ อ ม
โดยจ่ายเงิน
USER www.sea-user.org
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิ ทยาลัยเชียงใหม่ จ. เชียงใหม่ 50200
053 854 898
สรุปนโยบายและแนวทางปฎิบัติ 12
AQUADAPT www.aquadapt.org การเพาะเลี้ยงสัตว์น้าและการปรับตัว
การประกันภัยสัตว์น้า
สู่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย
รูปแบบของการประกันภัยสัตว์น้า ทวีปเอเชียซึง่ มีประชากรมากกว่าหนึง่ ในสีข ่ องโลกมี
ซึ่ ง รวมถึ ง การอุ ด หนุ น เบี้ ย ประกั น
และการลงทุนระบบ
อุตสาหกรรมการเพาะเลีย ้ งสัตว์น้าทีไ่ ด้ความคุม ้ ครองมากขึน ้
ข้อมูลเพือ ่ ประโยชน์ในการให้เอกชนสามารถประเมินความ
และได้ประโยชน์จากนวัตกรรมการให้บริการประกันภัย
เสีย ่ งได้ดข ี น ึ้
นักวิจย ั ในทีม อาความแดป ได้ศก ึ ษารูปแบบการให้บริการ
ในการเสนอขายบริการทีเ่ หมาะสมในการคุม ้ ครองผูเ้ พาะเลีย ้ ง
ประกั น ภั ย ที่ เ หมาะสมเพื่ อ ส่ ง เสริ ม อุ ต สาหกรรมการ
สัตว์น้า
เพาะเลี้ ย งสั ต ว์ น้า ทางอ้ อ ม โดยการพั ฒ นาหลั ก เกณฑ์
กันเองภายในกลุม ่ (mutual insurance ) แต่การประกันรุปแบบ
การเอาประกั น ได้ (insurability) และการสนั บ สนุ น
นีย ้ งั ติดขัดในเรือ ่ งกฎหมาย ในการรับรองการเบิกจ่ายเงิน
ทัง้ นีเ้ พือ ่ ให้ภาคเอกชนเข้ามามีบทบาทมากขึน ้
อีกทางเลือกหนึง่ ของการประกันภัยคือการประกัน
การประกันภัยแบบกลุม ่ สหกรณ์ (mutual insurance ) การประกันภัยแบบใช้ตว ั ชีว ้ ด ั (index insurance ) ข้อดี
ข้อดี
• ฝึกทักษะด้านการบริหารจัดการ
• มีข้อมูลด้านอุตุนิยม/ชลประทานในการค้านวณหาโอกาสการ
• สมาชิกเปรียบเสมือนเจ้าของบริษัทประกัน
เกิดเหตุการณ์รุนแรงในอนาคต
• ผลก้าไรถูกจัดสรรให้แก่สมาชิก
• ช่วยลดปัญหาการขาดจิตส้านึกในการป้องกันความเสี่ยงหรือ
• ปรับโครงสร้างการด้าเนินงานให้เอื้อต่องานด้านอื่น เช่น
ปัญหาที่ผู้เอาประกันจะปกปิดข้อมูลส้าคัญ
การให้เครดิตกู้ยืมเงินแก่สมาชิก
• ลดค่าใช้จ่ายในการประเมินความเสียหายแบบฟาร์มต่อฟาร์ม
• ช่วยคัดกรองสมาชิก หรือจัดเก็บเบี้ยประกันได้เหมาะสม
ซึ่งจะท้าให้ต้นทุนในการบริหารจัดการลดลง
• ลดค่าใช้จ่ายในการตรวจสอบความเสียหายที่เกิดขึ้นจริง
• มีมาตรฐานและโปร่งใส
เนื่องจากสมาชิกอยู่ใกล้กัน ข้อจ้ากัด
ข้อจ้ากัด
• เกษตรกรขาดทักษะและความรู้ด้านการประกัน
• ค่าชดเชยไม่ตรงกับความเสียหายที่เป็นจริง ท้าให้ผู้เอาประกัน
• อาจท้าให้เกิดความล้าเอียงในกระบวนการพิจารณาความเสี่ยง
ไม่พอใจ
• การเก็บเบี้ยประกันไม่เท่ากันอาจท้าให้เกิดความไม่พอใจ
• ต้องอาศัยความรู้ความช้านาญในการหาความสัมพันธ์ระหว่าง
ระหว่างกลุ่มผู้เลี้ยงปลาได้
ตัวชี้วัดด้านสภาพอากาศกับการตายของปลา
• เกษตรกรอาศัยอยู่ใกล้กัน ประสบความเสี่ยงเหมือนกันในเวลา
• ต้องให้ความรู้และสร้างความเข้าใจแก่เกษตรกรเพื่อให้ยอมรับ
เดียวกัน ท้าให้สหกรณ์ไม่มีเงินพอจ่ายค่าชดเชย
• ไม่เหมาะกับภัยที่เกิดขึ้นเฉพาะที่ • ต้องออกแบบกรมธรรม์ให้เหมาะสมกับแต่ละพื้นที่ • อาจต้องอาศัยกฎหมายเฉพาะเพื่อก้ากับดูแลเป็นกรณีพิเศษ
หน่ วยวิ จั ย สั ง คมและสิ่ งแวดล้ อ ม
USER www.sea-user.org
คณะสังคมศาสตร์ มหาวิ ทยาลัยเชียงใหม่ จ. เชียงใหม่ 50200
053 854 898