Türkiye'de İklim TÜRKİYE'DE İKLİM ELEMANLARI A. SICAKLIK Türkiye'de sıcaklık, kıyılarda enlem farkına, iç kesim lerde ise denizden uzaklık, yükselti ve yer şekillen gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
Örnek 2 Aşağıdaki haritada gösterilen M noktasında yıllık sı caklık ortalaması 17 °C, N noktasında 9 °C, P noktasın da 18 °C, R noktasında 15 °C'dir. 36°07'D
1. Yıllık Ortalama İndirgenmiş Sıcaklık Dağılışı
38°26'K
Bu noktalardan M ile N, P ile R arasındaki yıllık or talama sıcaklık farkını oluşturan başlıca etkenler aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
Sıcaklık yıl içinde Türkiye'nin her tarafında aynı değil dir. En düşük ortalama sıcaklıklar Kuzeydoğu Anado lu'da görülür. En yüksek ortalama sıcaklıklar, Güney doğu Anadolu Bölgesi'nin güneyi ile Akdeniz kıyıların da görülür. Bu kesimde yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C'nin üzerindedir. En düşük sıcaklık ile en yüksek sı caklık arasındaki fark 8 °C'den fazladır. Sıcaklık genel de güneyden kuzeye gidildikçe azalmaktadır.
Örnek I Yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisinin göz önüne alınmadığı, deniz seviyesine indirgenmiş bir izoterm haritasında aşağıdakilerin hangisinde enleme bağ lı bölge içi sıcaklık farkının diğerlerinden daha fazla olması beklenir? A) B) C) D) E)
Karadeniz Bölgesi Marmara Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi Güneydoğu Anadolu Bölgesi
A) B) C) D) E)
M-N Bakı Bitki örtüsü Yükselti Yükselti Enlem
P-R Enlem Yükselti Enlem Bakı Bitki örtüsü (1999 - ÖSS)
Çözüm Türkiye haritasında, M noktasından N noktasına doğ ru gidildikçe sıcaklığın düşmesi, yükseltinin artması ile ilgilidir. P noktasından R noktasına doğru gidildikçe sı caklığın düşmesi ise, R'nin kutuplara daha yakın ol masıyla, yani enlemle ilgidir. Cevap C
2. Temmuz Ayı İndirgenmiş Sıcaklık Dağılışı
(2000 - ÖSS)
Çözüm Soruda, enleme bağlı bölge içi sıcaklık farkının hangi bölgede daha fazla olduğu soruluyor. Ülkemizde kuzey güney yönünde daha çok alan kaplayan bölgede, enle me bağlı bölge içi sıcaklık farkı artacaktır. Buna göre, seçeneklerde verilen bölgelerden, kuzey güney yönün de en geniş alan kaplayanı Doğu Anadolu Bölgesi'dir. Cevap C
Karasallık Türkiye'deki yaz sıcaklıklarını belirleyici teme! faktördür. Temmuz ayında en düşük sıcaklık, Kuzeydo ğu Anadolu, Karadeniz kıyıları ve Marmara'nın kuzeyin de görülür. Bu ayda en yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde gözlenmektedir. (30 °C'nin üze rinde) Akdeniz ve Ege kıyılarında sıcaklık 25 - 28 °C arasında değişir.