¶ Â Ú È Â ¯ fi Ì Â Ó ·
¶PO§O°O™
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
¶POOIMIO
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
∫∂º∞§∞π√ 1
∏ Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ù·˘ÙÔ¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡
31
∫∂º∞§∞π√ 2
∫·Ù·Û΢¿˙ÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÚÔÏfiÈ A˚ÓÛÙ¿ÈÓ-§·Ó˙‚¤Ó
∫∂º∞§∞π√ 3
√ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ §fiÚÂÓÙ˜ .
∫∂º∞§∞π√ 4
∏ Ì˯·Ó‹ ¯ÚfiÓÔ˘ ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘
∫∂º∞§∞π√ 5
∂‰Ò-ÙÒÚ· Î·È ·ÏÏÔ‡ ÛÙÔ ¯ˆÚfi¯ÚÔÓÔ
∫∂º∞§∞π√ 6
∆ÚÂȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ› ηÓfiÓ˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ .
∫∂º∞§∞π√ 7
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79 97
. . .
131
¢ÈÎfi˜ ÛÔ˘ ¯ÒÚÔ˜ ‹ ‰ÈÎfi˜ ÌÔ˘; .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141
∫∂º∞§∞π√ 8
¶Ò˜ Ó· Ù·Íȉ¤„ÂÙ ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153
∫∂º∞§∞π√ 9
ªÂÏÏÔÓÙÈÎfi ÛÔÎ .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173
∫∂º∞§∞π√ 10
µ·Ú˘ÙÈ΋ ‰È·ÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ .
∫∂º∞§∞π√ 11
∆·¯˘fiÓÈ·, ÛÙÈÁÌÈ·›Â˜ ÎÔÛÌÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜, ˘ÂÚ‚·ÙÈΤ˜ ¿ÂÈÚ˜ Ù·¯‡ÙËÙ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183
. . .
193
. . . . . . . . . . . .
221
. . . . . . . . . . . . . . . . .
235
∫∂º∞§∞π√ 12
∆·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ì ̷ÏfiÓÈ· Î·È ¯ÔÚ‰¤˜ .
∫∂º∞§∞π√ 13
ªÔÚ› Ó· Ûˆı› Ô T˙ÔÓ º. K¤ÓÂÓÙÈ; .
∫∂º∞§∞π√ 14
∫ÏÂÈÛÙ¤˜ ¯ÚÔÓÔÂȉ›˜ η̇Ϙ ÛÂ Û‡Ì·Ó °Î¤ÓÙÂÏ .
∫∂º∞§∞π√ 15
∏ ÛÎÔ˘ÏËÎfiÙÚ˘· Û·Ó Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ .
∫∂º∞§∞π√ 16
¶ÂÚȤÙÂȘ Ì ÙÔ ¯ÚfiÓÔ .
∫∂º∞§∞π√ 17
¶ÂÚÈÛÙÚÂÊfiÌÂÓÔÈ Î‡ÏÈÓ‰ÚÔÈ Î·È Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ù˘ ÔÏÈ΋˜ ·ÈÙÈÔÎÚ·ÙÈ΋˜ ·Ú·‚›·Û˘. . . . . . . . .
. . . . .
249
. . . . . . . . . . .
261
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
277
. . . . . . . . .
295
∫∂º∞§∞π√ 18
MÂÚÈÎÔ› Û˘ÌÂÚ·ÛÌ·ÙÈÎÔ› ÛÙÔ¯·ÛÌÔ› Î·È ÛΤ„ÂȘ .
. . . . . .
325
ANAºOPE™
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
333
¶APAPTHMA 1: H MÂÁ¿ÏË ¤Ú¢ӷ ÛÙÔ ¢È·‰›ÎÙ˘Ô ÁÈ· ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ .
. .
337
. . .
347
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
353
¶APAPTHMA 2: KÔÎÙ¤ÈÏ ÁÈ· Ì·ÓÈ·ÎÔ‡˜ ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ˘ÔÏÔÁÈÛÙÒÓ . EYPETHPIO
¶ÚfiÏÔÁÔ˜
∏ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ù˘ ·ÈˆÓÈfiÙËÙ·˜ TÈ Â›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜; ∂›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ; ∞˘Ù¿ Ù· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó ÚÔηϤÛÂÈ ·fi ·ÈÒÓ˜ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÒÓ, ÙˆÓ ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ. ªÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜ Ù˘ ·ÈˆÓÈfiÙËÙ·˜, Î·È ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ‹Ù·Ó Ô˘ÛÈ҉˜ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÙȘ ıÚËÛΛ˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. ªÔÚԇ̠ӷ ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ì ÙË ÚÔ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘; K¿ÔÈÔÈ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ¤˜ Û›ÁÔ˘Ú· ÙÔ ›ÛÙ¢·Ó. √ ÕÁÁÂÏÔ˜ ™ÈϤÛÈÔ˜, ¤Ó·˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ Î·È ÔÈËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¤ÎÙÔ˘ ·ÈÒÓ·, ›ÛÙ¢ fiÙÈ Ë ÚÔ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·ÛÙ·Ï› Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ: √ ¯ÚfiÓÔ˜ Â›Ó·È ‰ÈÎfi ÛÔ˘ ηٷÛ··ÛÌ·, ÙÔ ÚÔÏfiÈ ÙÔ˘ ‰Ô˘Ï‡ÂÈ ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÛÔ˘. ∆Ë ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÛÙ·Ì·Ù¿˜ Ó· ÛΤÊÙÂÛ·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜, ›Û˘, ÛÙ·Ì·Ù¿ ÙÂÏ›ˆ˜.
16
XÚfiÓÔ˜: O‰ËÁfi˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜
∞˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·Û¯ÔÏ›ٷÈ, ˆ˜ › ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ, Ì ÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ·ÁÁ›˙ÂÈ ÙÔ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi Ôχ Û˘ÓÔÙÈο. ∏ ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È ÛÙÔ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi, ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜, Á›ÓÂÙ·È ÏÂÙ‹. √È Ê˘ÛÈÎÔ›, Û‹ÌÂÚ·, ı· Û˘ÌʈÓÔ‡Û·Ó fiÙÈ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ·fi ÙȘ ÈÔ ·Ú¿ÍÂÓ˜ ȉÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ۇ̷ÓÙfi˜ Ì·˜. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ› ÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· ÁÈ· ¤Ó· ÌÂÙ·Ó¿ÛÙË ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋ Ô˘ ¤¯ÂÈ ¯¿ÛÂÈ ÙÔ ÚÔÏfiÈ ÙÔ˘. ¶ÏËÛÈ¿˙ÂÈ ¤Ó·Ó ¿ÓÙÚ· Û οÔÈÔ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ¡¤·˜ ÀfiÚ΢ Î·È ÚˆÙ¿ÂÈ: «¶·Ú·Î·ÏÒ Î‡ÚÈÂ, ÙÈ Â›Ó·È ¯ÚfiÓÔ˜;»1 √ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ·˜ ··ÓÙ¿: «§˘¿Ì·È, Ú¤ÂÈ Ó· ÚˆÙ‹ÛÂȘ ¤Ó· ÊÈÏfiÛÔÊÔ. ∂ÁÒ Â›Ì·È ·ÏÒ˜ Ê˘ÛÈÎfi˜». √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÔÏÈÙÈÛÌÔ› ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ Ì ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ Î·È ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ, Î·È Â›Û˘ ˘Ô‰È·ÈÚ¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ fiˆ˜ Ù· ‰Â˘ÙÂÚfiÏÂÙ·, Ù· ÏÂÙ¿, ÙÔ ¯ı˜ Î·È ÙÔ ·‡ÚÈÔ. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠̠·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙÈ Â›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜. ªÔÏÔÓfiÙÈ Ë ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ¤ÁÈÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ °·ÏÈÏ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ¡Â‡ÙˆÓ·, Ë ·˘ÛÙËÚ‹ ÂÍ‹ÁËÛË Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ‰fiıËΠÌfiÓÔ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· ·fi ÙÔÓ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ, Ô˘ ‰‹ÏˆÛ fiÙÈ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ›ӷÈ, ·Ï¿, ·˘Ùfi Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ ÙÔ ÚÔÏfiÈ. ∆Ô ÚÔÏfiÈ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ë ÂÚÈÛÙÚÔÊ‹ ÂÓfi˜ Ï·Ó‹ÙË, Ë ¿ÌÌÔ˜ Ô˘ ¤ÊÙÂÈ Û ÌÈ· ÎÏ„‡‰Ú·, ÔÈ Î·Ú‰È·ÎÔ› ·ÏÌÔ› ‹ ÔÈ Ù·Ï·ÓÙÒÛÂȘ ÂÓfi˜ ·ÙfiÌÔ˘ ηÈÛ›Ô˘. ŒÓ· Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ ·ÏÈÔÌÔ‰›ÙÈÎÔ ÚÔÏfiÈ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔÓ ·Ïfi ÓfiÌÔ ÙÔ˘ ¡Â‡ÙˆÓ·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë Ù·¯‡ÙËÙ· ÂÓfi˜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ ·ÛÎÔ‡ÓÙ·È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛÙ·ıÂÚ‹. ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ÔÈ ‰Â›ÎÙ˜ ÙÔ˘ ÚÔÏÔÁÈÔ‡ ‰È·Ó‡Ô˘Ó ›Û˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ Û ›ÛÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. ªÔÏÔÓfiÙÈ ·˘Ùfi ÙÔ Â›‰Ô˜ ÚÔÏÔÁÈÔ‡ Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ ÁÈ· ηıËÌÂÚÈÓ‹ ¯Ú‹ÛË, Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÈÛÙ‹ÌË ·Ó·Î·Ï‡ÙÂÈ fiÙÈ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ÛÙÚ‚ψı› Ì ·Ú¿ÍÂÓÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜, fiˆ˜ Ô ËÏfi˜ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÂÓfi˜ ÎÔÛÌÈÎÔ‡ ÁχÙË. √È Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ¤ÚÁˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ·¤‰È‰·Ó ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯Ú‹ÛÂȘ ÛÙȘ Ì˯·Ó¤˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó: ΢ӋÁÈ ‰ÂÈÓÔÛ·‡ÚˆÓ, ÙÔ˘ÚÈÛÌfi˜, ›ÛÎÂ„Ë ÛÙÔ˘˜ ÚÔÁfiÓÔ˘˜ Î·È Û˘ÏÏÔÁ‹ ˙ÒˆÓ. ∞fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·ÎfiÌ· ÙÔ˘ ÂÚ›ÊËÌÔ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ X. T˙. °Ô˘¤Ï˜ Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ H Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ (1895), Ë Ê·ÓÙ·Û›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ‰ÈÂÁ›ÚÂÙ·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙËÓ È‰¤· ÂÓfi˜ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ. (∂›¯· ÙËÓ Ù‡¯Ë Ó· Û˘˙ËÙ‹Ûˆ Ì ÙÔÓ ÂÁÁÔÓfi ÙÔ˘ X. T˙. °Ô˘¤Ï˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÔ˘ › fiÙÈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ·Ô‡ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÔÙ¤ Ó· ÂΉ›‰ÂÙ·È, Ú¿ÁÌ· Ô˘ Â›Ó·È Û¿ÓÈÔ ÁÈ· ‚È‚Ï›· Ì ËÏÈΛ· ÂÓfi˜ ·ÈÒÓ·). ™ÙÔ Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·, Ô ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÌÈ· «Ì·‡1. ∆Ô Û˘ÓÙ·ÎÙÈÎfi ÙÔ˘ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÛˆÛÙfi. ◊ıÂÏ ӷ ÚˆÙ‹ÛÂÈ «∆È ÒÚ· ›ӷȻ; (What time is it). ∞ÓÙ’ ·˘ÙÔ‡ ÚÒÙËÛ «What is time», Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ «ÙÈ Â›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜;». (™.Ù.M.)
¶ÚfiÏÔÁÔ˜
17
ÚË ÌÚÔ‡ÓÙ˙ÈÓË ÛÙÈÏ‚ˆÌ¤ÓË Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘» ÁÈ· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Ì˯·ÓÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ¿Óˆ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ, fiˆ˜ ›Û˘ Î·È ÁÈ· Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙÔ ·ÚfiÓ, Ó· ÌÂٷʤÚÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ Î·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ¿Óˆ ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ. √ °Ô˘¤Ï˜ ‹Ù·Ó ·fiÊÔÈÙÔ˜ ÙÔ˘ Imperial College of Science and Technology, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È Ó· Â›Ó·È ‰È·ÔÙÈṲ̂ӷ ·fi ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÔÚÔÏÔÁ›·. ¶ÔÏÏÔ› ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó fiÙÈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ °Ô˘¤Ï˜ Â›Ó·È ÙÔ ÚÒÙÔ Ì ı¤Ì· ÌÈ· Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ·ÏÏ¿ ÂÊÙ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ Ô ÂÈÎÔÛȉ˘¿¯ÚÔÓÔ˜ °Ô˘¤Ï˜ ÁÚ¿„ÂÈ ÙËÓ ÚÒÙË ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ Time Machine, Ô ŒÓÙÔ˘·ÚÓÙ ¶¤ÈÙ˙ M›ÙÛÂÏ, ÂΉfiÙ˘ Ù˘ ÓÂÔ¸ÔÚΤ˙È΢ Sun, ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÙÔ «The Clock That Went Backward» (TÔ ÚÔÏfiÈ Ô˘ ‹Á·ÈÓ ÚÔ˜ Ù· ›Ûˆ). ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÁÈ· Ù·Í›‰È· ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó Ì˯·Ó‹. √ ÎÂÓÙÚÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ °Ô˘¿ÛÈÓÁÎÙÔÓ ÿÚ‚ÈÓÁÎ, PÈ ‚·Ó °Ô˘›ÓÎÏ (1819), ·Ï¿, ·ÔÎÔÈÌ‹ıËΠÁÈ· ‰ÂηÂٛ˜. ∏ ÎfiÚË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∞ÚıÔ‡ÚÔ˘, Ë °ÎÔ˘¤ÓÂı, ÎÔÈÌ‹ıËΠÁÈ· ÂÓÙ·ÎfiÛÈ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi Ù· Ì¿ÁÈ· ÙÔ˘ ª¤ÚÏÈÓ. √È ·Ú¯·›ÔÈ Ì‡ıÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Â›Ó·È Ôχ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔÈ. ªÈ· ·fi ÙȘ ÔÈËÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÁÈ· Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ¤Ó·Ó Ï·˚Îfi ÌÂ۷ȈÓÈÎfi ̇ıÔ ÁÈ· οÔÈÔÓ ÌÔÓ·¯fi Ô˘ ¤ÂÛ Û ¤ÎÛÙ·ÛË ÁÈ· ¤Ó· ÏÂÙfi, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÎÂÏ·˚‰›ÛÌ·ÙÔ˜ ÂÓfi˜ Ì·ÁÈÎÔ‡ Ô˘ÏÈÔ‡. ŸÙ·Ó ÙÔ Ô˘Ï› ¤·„ ӷ ÎÂϷˉ¿ÂÈ, Ô ÌÔÓ·¯fi˜ ·Ó·Î¿Ï˘„ fiÙÈ Â›¯·Ó ÂÚ¿ÛÂÈ ÌÂÚÈΤ˜ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ·. ŒÓ· ¿ÏÏÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ô ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi˜ ̇ıÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı Ô˘ ÌÂٷʤÚıËΠ·fi ¤Ó· Û‡ÓÓÂÊÔ ÛÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi. ªÂÙ¿ ·fi Ì·ÎÚ‡ Ù·Í›‰È, Ô ÚÔÊ‹Ù˘ ¤ÛÙÚ„ ÛÙË °Ë ÂÁη›Úˆ˜ ÒÛÙ ӷ È¿ÛÂÈ ÌÈ· ÛÙ¿ÌÓ· Ì ÓÂÚfi Ô˘ ›¯Â ÎÏÔÙÛ‹ÛÂÈ ÙÔ ¿ÏÔÁÔ ÚÈÓ ÂΛÓÔ˜ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ·Ó‚·›ÓÂÈ ÛÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi. ™‹ÌÂÚ· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·Ó¿ÁÎË ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ó· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Û ̇ıÔ˘˜, ¤ÚÁ· ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜, Ù·Èӛ˜ ÙÔ˘ XfiÏÈÁÔ˘ÓÙ ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ÂÈηۛ˜ ıˆÚËÙÈÎÒÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ. ∆Ô Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Â›Ó·È ÂÊÈÎÙfi. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó ıˆڋÛÔ˘Ì ¤Ó· ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ô˘ ÎÈÓÂ›Ù·È Ì ÌÂÁ¿ÏË Ù·¯‡ÙËÙ·, Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Î˘Ï¿ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÁÈ’ ·˘Ùfi ·fi fi,ÙÈ ÁÈ· ¤Ó· ·Î›ÓËÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ.2 ∞˘Ùfi
2. ™Â ˘„ËϤ˜ Ù·¯‡ÙËÙ˜ Ù· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Û˘ÚÚÈÎÓÒÓÔÓÙ·È Â›Û˘ ÛÙÔ Ì‹ÎÔ˜ ÙÔ˘˜. ∆· ÎÈÓÔ‡ÌÂÓ· ÚÔÏfiÁÈ· ‰ÂÓ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Û˘Á¯ÚÔÓÈṲ̂ӷ Ì ·˘Ù¿ Ô˘ Â›Ó·È ·Î›ÓËÙ· Î·È ÙÔ ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ ÛÒÌ· Û·˜ ÁÂÚÓ¿ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÁÚ‹ÁÔÚ· Û ۇÁÎÚÈÛË Ì ÙÔÓ ·Î›ÓËÙÔ ‰›‰˘Ìfi Û·˜. √È ÂÍÈÛÒÛÂȘ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ Û¿ÚˆÛ·Ó ·fi ÙË Ê˘ÛÈ΋ ÙȘ ¤ÓÓÔȘ ÙÔ˘ ·fiÏ˘ÙÔ˘ ÎÔÛÌÈÎÔ‡ ¯ÚfiÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Ù·˘ÙÔ¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ.
18
XÚfiÓÔ˜: O‰ËÁfi˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜
ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Â¿Ó ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· Ù·Íȉ¤„ÂÙ ÛÙÔ Ì·ÎÚÈÓfi ‰È¿ÛÙËÌ· Î·È Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÙÂ, ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔÈ Ì ٷ¯‡ÙËÙ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ʈÙfi˜, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ù ӷ ›¯·Ù ٷÍȉ¤„ÂÈ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Ù˘ °Ë˜ (™ª: °È· ·Ú·ÙËÚËÙ‹ ¿Óˆ ÛÙË °Ë). ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ Î›ÓËÛË Ì ÌÂÁ¿ÏË Ù·¯‡ÙËÙ·, ÔÈ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÙ›ÓÂÈ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ηٷÛ΢‹˜ Ì˯·ÓÒÓ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ·Ú·‚È¿˙Ô˘Ó ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ÁÓˆÛÙfi ÓfiÌÔ Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜. ∞˘ÙÔ› ÔÈ ÙÚfiÔÈ Û¿˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· Ù·Íȉ¤„ÂÙ Û ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ÛËÌÂ›Ô ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ ‹ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙÔ˜ Ù˘ °Ë˜ Î·È ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚ› ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.3 ∏ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¡Â‡ÙˆÓ· ÛÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË ‹Ù·Ó Ô Ì·ıËÌ·ÙÈÎfi˜ ÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹˜ Ù˘ ΛÓËÛ˘ ÛÂ Û˘Ó¿ÚÙËÛË Ì ÙÔ ¯ÚfiÓÔ (ÂÈÎ. 1). ∞¤‰ÂÈÍ fiÙÈ Ë ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·Ó·Áο˙ÂÈ Ù· Ì‹Ï· Ó· ¤ÊÙÔ˘Ó Â›Ó·È Ë ›‰È· Ì ÙË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ÚÔηÏ› ÙȘ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ï·ÓËÙÒÓ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÙȘ ·Ï›ÚÚÔȘ. √ ¡Â‡ÙˆÓ·˜, ¿ÓÙˆ˜, ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ‚·Ú‡ÙËÙ· Ê·ÈÓfiÙ·Ó Ó· ÌÂÙ·‰›‰ÂÙ·È Û ·fiÛÙ·ÛË, ÛÙÈÁÌÈ·›· (™ª: ™Â ÌˉÂÓÈÎfi ¯ÚfiÓÔ). ¶·Ú·‰Â¯fiÙ·Ó fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ù˘ ‚·Ú‡ÙËÙ·˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ηٷÓÔ› ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ. ∏ ‚·Ú‡ÙËÙ· ‰ÂÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ ·fi ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ «‰‡Ó·Ì˘» ÛÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ΛÓËÛ˘ Ù˘ ‡Ï˘ ¿Óˆ ÛÙË ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙÚԯȿ ÛÙÔÓ Î·Ì˘ÏˆÌ¤ÓÔ ¯ˆÚfi¯ÚÔÓÔ, ·Ú¿ ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙË ıˆڛ· Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ. √ ‹ÏÈÔ˜ ÚÔηÏ› η̇ψÛË ÛÙÔ ¯ˆÚfi¯ÚÔÓÔ Î·È Ô ¯ˆÚfi¯ÚÔÓÔ˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ Î›ÓËÛË ÙˆÓ Ï·ÓËÙÒÓ. °È· ÙÔÓ ¡Â‡ÙˆÓ· Ô ¯ÒÚÔ˜ Î·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ‹Ù·Ó ·fiÏ˘Ù· ÌÂÁ¤ıË. √ ¯ÒÚÔ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÌÈ· ÛÙ·ıÂÚ‹, ·ÂÚÈfiÚÈÛÙË, ·Î›ÓËÙË ÌÂÙÚÈ΋, Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó ÔÈ ·fiÏ˘Ù˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ. √ ¡Â‡ÙˆÓ ›ÛÙ¢Â, ›Û˘, fiÙÈ Ô ¯ÒÚÔ˜ ‰È·ÂÚÓ¿Ù·È ·fi ¤Ó·Ó ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·fiÏ˘ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÎÊÚ·ÛÙ› ·fi ¤Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi ÚÔÏfiÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Î¿Ô˘ Ì·ÎÚÈ¿ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·. √ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ Ù· ¿ÏÏ·ÍÂ
3. º˘ÛÈο, ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ‰È·Ì¿¯Ë ÁÈ· ÂȉÈο ı¤Ì·Ù· ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÁÈ· ÙÔ ÙÈ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙÔ Û‡Ì·Ó. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ fiˆ˜ Ô ™Ù›‚ÂÓ XfiÎÈÓÁÎ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ÒÛÂÈ ÙËÓ ÂÈηۛ· Ù˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈ΋˜ ÚÔ‚ÔÏ‹˜ (chronology projection conjecture), Ë ÔÔ›·, ·Ó Â›Ó·È ÛˆÛÙ‹, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ·ÔÎÏ›ÂÈ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈο οÔÈ· ›‰Ë Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ. ¶¿ÓÙˆ˜ ηıÒ˜ ‰È·‚¿˙ÂÙÂ, Ó· Û˘Ó¯›ÛÙ ӷ ˘ÂÓı˘Ì›˙ÂÙ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi Û·˜ fiÙÈ Ë ÁÓÒÛË, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÎÈÓÂ›Ù·È Û ÌÈ· ‰È·ÚÎÒ˜ ÂÂÎÙÂÈÓfiÌÂÓË ÚÔ˜ Ù· ¿Óˆ ¯Ô¿ÓË. ∫ÔÈÙÒÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ· ÚÔ˜ Ù· οو, ‚Ï¤Ô˘Ì ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÁÓÒÛË ·fi ÌÈ· Ó¤· ÚÔÔÙÈ΋ ηıÒ˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È Ó¤Â˜ ıˆڛ˜. √È ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ÂÈηۛ˜ ˆÚÈÌ¿˙Ô˘Ó, Ӥ˜ ıˆڛ˜ ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·È Î·È Ù· ¯ıÂÛÈÓ¿ ·‰‡Ó·Ù· ηı›ÛÙ·ÓÙ·È Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·˜.
¶ÚfiÏÔÁÔ˜
19
EIKONA 1. Sir Isaac Newton. °È· ÙÔÓ ¡Â‡ÙˆÓ·, ÙfiÛÔ Ô ¯ÒÚÔ˜, fiÛÔ Î·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Â›Ó·È ·fiÏ˘-
Ù· ÌÂÁ¤ıË. √ ¯ÒÚÔ˜ Â›Ó·È ÌÈ· ÛÙ·ıÂÚ‹, ·ÂÚÈfiÚÈÛÙË, ·Î›ÓËÙË ÌÂÙÚÈ΋ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó ÔÈ ÎÈÓ‹ÛÂȘ. √ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ Ù· ¿ÏÏ·Í fiÏ· ·˘Ù¿ Ì ÙȘ ıˆڛ˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Î¿ÔÙ ¤ÁÚ·„ «¡Â‡ÙˆÓ, Û˘Á¯ÒÚÂÛ¤ Ì».
20
XÚfiÓÔ˜: O‰ËÁfi˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜
fiÏ· ·˘Ù¿ Ì ÙȘ ıˆڛ˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Î¿ÔÙ ¤ÁÚ·„ «¡Â‡ÙˆÓ, Û˘Á¯ÒÚÂÛ¤ Ì».4 ∏ ÚÒÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ ÛÙË ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠfiÙ·Ó ÚÔοÏÂÛ ·ӿÛÙ·ÛË ÛÙË Ê˘ÛÈ΋ Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË Ù˘ «ÂȉÈ΋˜ ıˆڛ·˜ Ù˘ Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ·˜», fiÔ˘ ·¤‰ÂÈÍ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÛÂ Û˘Ó¿ÚÙËÛË Ì ÙËÓ Î›ÓËÛË. √È ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜, Û‹ÌÂÚ·, ‰ÂÓ ıˆÚÔ‡Ó fiÙÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ‹ ÙËÓ Î›ÓËÛË Â›Ó·È ·fiÏ˘Ù·, ‰ÂÓ ıˆÚÔ‡Ó ‰ËÏ·‰‹ fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ÌÈ· ÌÔÓ·‰È΋ ÛˆÛÙ‹ ·¿ÓÙËÛË.5 ∂Âȉ‹ Ë ÚÔ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÎÈÓÂ›Ù·È Î¿ÔÈÔ˜, ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ÔÙ¤ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ÚÔÏfiÈ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ۇ̷ÓÙÔ˜ Û‡Ìʈӷ Ì 4. O ¡Â‡ÙˆÓ·˜, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ô ·Ù¤Ú·˜ ¤ı·Ó ÚÈÓ Ô ›‰ÈÔ˜ ÁÂÓÓËı›, ‹Úı ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÙÔ˘ 1642. ™Ù· ›ÎÔÛ› ÙÔ˘ ÂÈÓfiËÛ ÙÔÓ ‰È·ÊÔÚÈÎfi ÏÔÁÈÛÌfi, ·¤‰ÂÈÍ fiÙÈ ÙÔ Ï¢Îfi ʈ˜ Â›Ó·È Ì›ÁÌ· ¯ÚˆÌ¿ÙˆÓ, ÂÍ‹ÁËÛ ÙËÓ ‡·ÚÍË ÙÔ˘ Ô˘Ú¿ÓÈÔ˘ ÙfiÍÔ˘, ηٷÛ··Û ÙÔ ÚÒÙÔ ·Ó·ÎÏ·ÛÙÈÎfi ÙËÏÂÛÎfiÈÔ Î·È ·Ó·Î¿Ï˘„ ÙÔ ¢ÈˆÓ˘ÌÈÎfi £ÂÒÚËÌ·. ∂ÈÛ‹Á·Á ÙȘ ÔÏÈΤ˜ Û˘ÓÙÂÙ·Á̤Ó˜ Î·È ·¤‰ÂÈÍ fiÙÈ Ë ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·Ó·Áο˙ÂÈ Ù· Ì‹Ï· Ó· ¤ÊÙÔ˘Ó Â›Ó·È Ë ›‰È· Ì ÙË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ÚÔηÏ› ÙËÓ Î›ÓËÛË ÙˆÓ Ï·ÓËÙÒÓ Î·È ÙȘ ·Ï›ÚÚÔȘ. O ¡Â‡ÙˆÓ·˜ ˘‹ÚÍ ›Û˘ ‚È‚ÏÈÎfi˜ ÊÔÓÙ·ÌÂÓÙ·ÏÈÛÙ‹˜, ÈÛÙ‡ÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ‡·ÚÍË ÙˆÓ ·ÁÁ¤ÏˆÓ, ÙˆÓ ‰·ÈÌfiÓˆÓ Î·È ÙÔ˘ Û·Ù·Ó¿. ¶›ÛÙ¢ ÛÙËÓ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›· Ù˘ °¤ÓÂÛ˘ Î·È ÛÙÔ fiÙÈ Ë ËÏÈΛ· Ù˘ °Ë˜ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ Ï›Á˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ·. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ô ¡Â‡ÙˆÓ·˜ Ífi‰Â„ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Ë ¶·Ï·È¿ ¢È·ı‹ÎË ·ÔÙÂÏ› ·ÎÚÈ‚‹ IÛÙÔÚ›·. E›Ó·È ‡ÏÔÁÔ ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· fiÛ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜ ı· ›¯Â ÂÈχÛÂÈ, ·Ó ÂÚÓÔ‡Û ÏÈÁfiÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ Ì ÙȘ ‚È‚ÏÈΤ˜ ÙÔ˘ ÌÂϤÙ˜. √ ¡Â‡ÙˆÓ·˜ ›¯Â ÂÈ fiÙÈ ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ ÙÔ˘ ÛÙË Ê˘ÛÈ΋ ÚÔ‹Ïı·Ó ·fi Ù˘¯·›Ô ·È¯Ó›‰È ·Ú¿ ·fi ηÙ¢ı˘ÓfiÌÂÓË Î·È Û¯Â‰È·Ṳ̂ÓË ¤Ú¢ӷ. ∂›Â οÔÙ fiÙÈ ¤ÌÔÈ·˙ Ì ÌÈÎÚfi ·È‰› Ô˘ «¤·È˙· ÛÙËÓ ·ÎÙ‹ Î·È ÙÚÈÁ˘ÚÓÔ‡Û· Â‰Ò ÎÈ ÂΛ ÁÈ· Ó· ‚Úˆ ¤Ó· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÏÂ›Ô ‚fiÙÛ·ÏÔ ‹ ¤Ó· ÔÌÔÚÊfiÙÂÚÔ ÎÔ¯‡ÏÈ ·fi Ù· Û˘ÓËıÈṲ̂ӷ, ÂÓÒ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ˆÎ·Ófi˜ Ù˘ ·Ï‹ıÂÈ·˜ ÂͷψÓfiÙ·Ó ·ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙÔ˜ ÌÚÔÛÙ¿ ÌÔ˘». √ ¡Â‡ÙˆÓ·˜, fiˆ˜ Î·È ¿ÏϘ ÛÔ˘‰·›Â˜ ȉÈÔÊ˘˝Â˜ (NÈÎÔÏ¿ T¤ÛÏ·, ŸÏÈ‚ÂÚ X‚ÈÛ¿ÈÓÙ Î·È ¿ÏÏÔÈ), ›¯Â ÌÈ· Ì¿ÏÏÔÓ ÂÚ›ÂÚÁË ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ‰ÂÓ ÂӉȷÊÂÚfiÙ·Ó Î·ıfiÏÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ÛÂÍ, ‰ÂÓ ·ÓÙÚ‡ÙËÎÂ Î·È Û¯Â‰fiÓ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÁÂÏÔ‡Û (ÌÔÏÔÓfiÙÈ ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡ÛÂ). ¶¤Ú·Û ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô ÛÔ‚·Ú‹˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ηٿÚÚ¢Û˘ Î·È ÔÏÏÔ› ¤¯Ô˘Ó ˘Ôı¤ÛÂÈ fiÙÈ Û fiÏË ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍ ̷ÓÈÔηٷıÏÈÙÈÎfi˜ Ì ÂÓ·ÏÏ·ÛÛfiÌÂÓ˜ ‰È·ı¤ÛÂȘ: ¿ÏÏÔÙ ‹Ù·Ó ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈÎfi˜ Î·È ¿ÏÏÔÙ ¯·ÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ Î·È ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ˜. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¡Â‡ÙˆÓ· ‰Â›Ù ª. Gardner, «Isaac Newton: Alchemist and Fundamentalist», Skeptical Inquirer 20. No5 (Sept. /Oct. 1996): 13-16. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ·Ú¿ÍÂÓ˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ, ‰Â›ÙÂ: C. Pickover, Strange Brains and Genius (New York: Plenum, 1998). 5. ∆Ô ·ÚÈıÌËÙÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Û ¤Ó· Úfi‚ÏËÌ· ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Î›ÓËÛ˘ ÙÔ˘ ·Ú·ÙËÚËÙ‹ Ô˘ οÓÂÈ ÙË Ì¤ÙÚËÛË. ŒÙÛÈ, Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÔÈ ·Ú·ÙËÚËÙ¤˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, ¯ˆÚ›˜ οÔÈÔ ·fi ·˘Ù¿ Ó· Â›Ó·È Ï·Óı·Ṳ̂ÓÔ. ªÂ ÙÔ˘˜ ηٿÏÏËÏÔ˘˜ ÎÒ‰ÈΘ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹˜, Ù· «‰È·ÊÔÚÂÙÈο» ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Á›ÓÔÓÙ·È Û˘Ì‚·Ù¿. (™.Ù.M.)
¶ÚfiÏÔÁÔ˜
21
ÙÔ ÔÔ›Ô fiÏÔÈ ı· Û˘Á¯ÚfiÓÈ˙·Ó Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜ ÚÔÏfiÁÈ·. √ÏfiÎÏËÚË Ë ˙ˆ‹ Û·˜ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ¤Ó·˜ Â͈Á‹ÈÓÔ˜ ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ˜ Ì ٷ¯‡ÙËÙ· ÎÔÓÙÈÓ‹ ÛÙËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ʈÙfi˜, ÁÈ· Ó· ·ÓÔÈÁÔÎÏ›ÛÂÈ Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘. ™‹ÌÂÚ·, Ë Ì˯·ÓÈ΋ ÙÔ˘ ¡Â‡ÙˆÓ· ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂȉÈ΋ ÂÚ›ÙˆÛË Ù˘ ıˆڛ·˜ Ù˘ Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ. K·È Ë Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ ı· ηٷÛÙ› ÙÂÏÈο ¤Ó· ˘ÔÛ‡ÓÔÏÔ ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ıˆڛ·˜, Ô˘ ı· Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÎÚÈ‚‹˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ‰ÔÌ‹˜ ÙÔ˘ ۇ̷ÓÙfi˜ Ì·˜. (∏ ϤÍË «Û¯ÂÙÈÎfiÙËÙ·» ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë fi„Ë ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔÓ ÙÚfiÔ Î›ÓËÛË˜Ø Â›Ó·È Û¯ÂÙÈ΋). ™ÙËÓ Îϛ̷η ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÔ‡ ¯ÚfiÓÔ˘ ·ÔÙÂÏԇ̠ÌÈ· ÛÙÈÁÌ‹, Î·È Â›Ì·ÛÙ ÚfiÛηÈÚÔÈ ÂÈÛΤÙ˜ Ù˘ °Ë˜. √È ‚ÚÂÊÈÎÔ›, Ù˘¯ˆÌ¤ÓÔÈ ÂÁΤʷÏÔ› Ì·˜ ‰ÂÓ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì ÔÏÏ¿ ·fi Ù· Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘. EÍÂÏ›¯ÙËÎ·Ó ÒÛÙ ӷ Ì·˜ οÓÔ˘Ó ÈηÓÔ‡˜ Ó· ‰È·Ê‡ÁÔ˘Ì ·fi Ù· ·ÈÏÔ˘ÚÔÂȉ‹ Ì ٷ Ì·¯·ÈÚˆÙ¿ ‰fiÓÙÈ· ÛÙË Û·‚¿Ó·, Ó· ΢ÓËÁ¿Ì ÂÏ¿ÊÈ· Î·È Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ì ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο Ó· Á›ÓÔ˘Ì Ï›· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ Û·ÚÎÔÊ¿ÁˆÓ. ¶·Ú¿ ÙÔ˘˜ ÂÁÎÂÊ·ÏÈÎÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜, ¿ÓÙˆ˜, ¤¯Ô˘Ì ÊÙ¿ÛÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ Ì·ÎÚÈ¿. Œ¯Ô˘Ì ηٷʤÚÂÈ Ó· ÛÚÒÍÔ˘Ì ÚÔ˜ Ù· ›Ûˆ ÙȘ ÎÔÛÌÈΤ˜ ÎÔ˘ÚÙ›Ó˜ Î·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ì ÌÈ· ¯·Ú·Ì¿‰· ÁÈ· Ó· ÌÂÈ ÙÔ Êˆ˜. ∆· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ó·‰‡ıËÎ·Ó ·fi ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ Ê˘ÛÈÎÒÓ, ·fi ÙÔÓ ¡Â‡ÙˆÓ· ÛÙÔÓ KÔ˘ÚÙ °Î¤ÓÙÂÏ, ÛÙÔÓ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ Î·È ÛÙÔÓ ™Ù›‚ÂÓ XfiÎÈÓÁÎ, Â›Ó·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Ô˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ı¤ÛÔ˘ÌÂ. ∂›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi˜; ƒ¤ÂÈ ÚÔ˜ ÌÈ· ηÙ‡ı˘ÓÛË ÌfiÓÔ; Œ¯ÂÈ ·Ú¯‹ Î·È Ù¤ÏÔ˜; ∆È Â›Ó·È Ë ·ÈˆÓÈfiÙËÙ·; ∫·Ó¤Ó· ·fi ·˘Ù¿ Ù· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ··ÓÙËı› Ì Ì ÙÚfiÔ ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ·ÎfiÌ· Î·È Ë ·Ï‹ ˘Ô‚ÔÏ‹ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÚˆÙËÌ¿ÙˆÓ ‰È¢ڇÓÂÈ ÙÔ Ó‡̷ Ì·˜ Î·È Ë Û˘Ó¯‹˜ ¤Ú¢ӷ ÁÈ· ··ÓÙ‹ÛÂȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ¯Ú‹ÛÈ̘ ÂÓÔÚ·ÙÈΤ˜ ‰ÈÂÈÛ‰‡ÛÂȘ ÛÙËÓ ÔÚ›· ÁÈ· ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ÙˆÓ ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ.
°È· ÔÈÔÓ Â›Ó·È ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ı· Û·˜ ÂÈÙÚ¤„ÂÈ Ó· Ù·Íȉ¤„ÂÙ ̤۷ ·fi ÙÔ ¯ÒÚÔ Î·È ÙÔ ¯ÚfiÓÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó· ›ÛÙ ÂȉÈÎÔ› ÛÙË Ê˘ÛÈ΋. ∫¿ÔȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·ӷϷ̂¿ÓÔÓÙ·È, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· οı ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ó· ÂÚȤ¯ÂÈ Â·Ú΋ ÏËÚÔÊfiÚËÛË ÁÈ· Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ·. EÓÙÔ‡ÙÔȘ, ÚÔÙ›ӈ Ó· ‰È·‚¿ÛÂÙ ٷ ÎÂÊ¿Ï·È· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜, ÒÛÙ ӷ ıÂÌÂÏÈÒÓÂÙ ÙË ÁÓÒÛË ‚·ıÌÈ·›·. °È· Ó· Û·˜ ‰È¢ÎÔχӈ
22
XÚfiÓÔ˜: O‰ËÁfi˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜
ÛÙÔ Ù·Í›‰È Û·˜, ÍÂÎÈÓÒ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÎÂÊ¿Ï·È· Ì ¤Ó· ‰È¿ÏÔÁÔ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ʷÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ÂÍÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Ô˘ ÂÈÚ·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ì¤Û· ·fi ÙÔ, Û˘Ó‹ıˆ˜, ·ÛʷϤ˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÂÓfi˜ ªÔ˘Û›Ԣ ªÔ˘ÛÈ΋˜ Ù˘ ¡¤·˜ ÀfiÚ΢. ∞˘Ù‹ Ë ·Ï‹ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ Ê·ÓÙ·Û›· ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ÌfiÓÔ ‰È·ÛΤ‰·ÛË, ·ÏÏ¿ Â͢ËÚÂÙ› Î·È ¤Ó·Ó ÛÔ‚·Úfi ÛÎÔfi: ÙË ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ Ê·ÓÙ·Û›·˜ Û·˜. ¶Èı·ÓfiÓ Ó· ÌËÓ Â›Ì·ÛÙ ·ÎfiÌ· ÈηÓÔ› Ó· Ù·Íȉ¤„Ô˘Ì ‡ÎÔÏ· ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ fiˆ˜ Ù· ÚfiÛˆ· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ ‰ÂÓ ··ÁÔÚ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÈÛ¯‡ÔÓÙ˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜. ¢È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÙ›Ù ÁÈ· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı· ·ÓÙȉÚÔ‡Û·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Û ÌÂÏÏÔÓÙÈΤ˜ ÚÔfi‰Ô˘˜ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ.6 ŸÙ·Ó ¤ÁÚ·Ê· ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô, ‰ÂÓ Û¯Â‰›·˙· Ó· ÁÚ¿„ˆ ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Î·È ·ÎÚÈ‚‹ ÌÂϤÙË ÁÈ· ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ¤ÏÂÍ· ÌÈ· Û˘ÏÏÔÁ‹ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ, Î·È Ù· ÔÔ›· ÈÛÙ‡ˆ fiÙÈ ı· ‰È·ÊˆÙ›ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË Áο̷ ·Ó·ÁÓˆÛÙÒÓ. ªÔÏÔÓfiÙÈ Ë ıˆڛ· Ù˘ Û¯ÂÙÈÎfi-
6. À¿Ú¯Ô˘Ó ÌÂÚÈο ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‚È‚Ï›· ÁÈ· ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, Ù· ÔÔ›· ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙÔ ÙÌ‹Ì· «AÓ·ÊÔÚ¤˜». °È·Ù› ÏÔÈfiÓ ¤Ó· ¿ÏÏÔ ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙÔ ¯ÚfiÓÔ; ¢È·›ÛÙˆÛ· fiÙÈ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‚È‚Ï›· ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ ı¤Ì· Ô˘ ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ· ¤¯Ô˘Ó ¤Ó· ȉȷ›ÙÂÚÔ ÂÏ¿Ùو̷: ›ÙÂ Â›Ó·È ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο ÂÚÈÁÚ·ÊÈο, ¯ˆÚ›˜ Ù‡Ô˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÙÔ‡Ó – ·ÎfiÌ· Î·È ¯ˆÚ›˜ ·ÏÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ – ‹ Ù· ‚È‚Ï›· Â›Ó·È ÙfiÛÔ ÁÂÌ¿Ù· Ì ÂÍÈÛÒÛÂȘ, Ô˘ Ê·›ÓÔÓÙ·È ÙfiÛÔ ÂÚ›ÏÔΘ, ÒÛÙ ÔÈ ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜, ÔÈ ¯ÔÌ›ÛÙ˜ ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ˘ÔÏÔÁÈÛÙÒÓ Î·È ÔÈ ÌÔÚʈ̤ÓÔÈ ·ÏÏ¿ ÌË Âȉ‹ÌÔÓ˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·È ÂÓÙÂÏÒ˜. ¢ÂÓ ·ÔÚÚ›Ùˆ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ·ÏÏ¿, ·ÓÙ›ıÂÙ·, ‰›Óˆ ·Ú΋ ÏËÚÔÊfiÚËÛË ÒÛÙ ÔÈ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˘ÏÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó È‰¤Â˜ Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ¤Ó·˜ Ù‡Ô˜, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÂÓfi˜ ÌÈÎÚÔ‡ ˘ÔÏÔÁÈÛÙ‹. ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÌÔ˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÌË ÂȉÈÎÔ‡˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ó· ÂÍÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó Î·È Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó Â‡ÎÔÏ· ÙȘ ıˆڛ˜ ÁÈ· ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ. ∆Ô Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ·ÔÙÂÏ› ‚·ÛÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Û ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô. °È· Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì ·˘Ùfi Ô˘ Â›Ó·È Á‡Úˆ Ì·˜, ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÚÒÙ· Ó· ÙÔ ‰Ô‡ÌÂ. ∆· ¯ˆÚÔ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÔÙÈΤ˜ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ·fi Ì˘ÚÈ¿‰Â˜ ÚÔÔÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ ›‰ÈÔ Ó‡̷ fiˆ˜ Î·È ÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ‚È‚Ï›Ô ÌÔ˘, ÙÔ XÚfiÓÔ˜: O‰ËÁfi˜ ÁÈ· Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ ·ÏȤ˜ Î·È Ó¤Â˜ ȉ¤Â˜. ¢›ÓÂÙ·È ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË Ô˘ ÓÈÒıÂÈ ÙÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfi ¿ÙÔÌÔ fiÙ·Ó ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÙÔ ›‰ÈÔ, ·Ú¿ fiÙ·Ó ‰È·‚¿˙ÂÈ ÁÈ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. √È ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜ ÌÔÚ› Ó· ‰È·ÛΉ¿ÛÔ˘Ó Î·Ù·Û΢¿˙ÔÓÙ·˜ ¯ˆÚÔ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÁÈ· Ó· ·ÂÈÎÔÓ›ÛÔ˘Ó ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔڛ˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ ‹ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û ‚¿ıÔ˜ Ù· ·Ú¿‰ÔÍ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘. ™ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÙ·ÛÈ·ÎÔ‡˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ÌÔÚ› Ó· ·Ú¤ÛÂÈ Ë Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Î¿Ùˆ ·fi Ì›· ÛÙ¤ÁË. ¶ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ÎÂÊ¿Ï·È· Â›Ó·È Û‡ÓÙÔÌ· Î·È Û·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÌfiÓÔ ÌÈ· Á‡ÛË ÌÈ·˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ‹ ÌÈ·˜ ÌÂıfi‰Ô˘. ™˘¯Ó¿ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‚ÚÂıÔ‡Ó ÂÈÚfiÛıÂÙ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÛÙȘ ÂΉfiÛÂȘ fiÔ˘ ·Ú·¤Ìˆ (¢Â˜ AÓ·ÊÔÚ¤˜).
¶ÚfiÏÔÁÔ˜
23
ÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ ¤¯ÂÈ ËÏÈΛ· ۯ‰fiÓ ÂÓfi˜ ·ÈÒÓ·, ÔÈ ·Ú¿ÍÂÓ˜ Û˘Ó¤ÂȤ˜ Ù˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È Â˘Ú‡ÙÂÚ· ÁÓˆÛÙ¤˜. √È ¿ÓıÚˆÔÈ, ·ÎfiÌ· Î·È ÙÒÚ·, Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ÁÈ· ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ Ì ¤Ó· ·›ÛıËÌ· ‰¤Ô˘˜, Ì˘ÛÙËÚ›Ô˘ Î·È Û‡Á¯˘Û˘. √È ¿ÓıÚˆÔÈ, ¤ÛÙˆ Î·È ÔÏÈṲ̂ÓÔÈ Ì ÙȘ ıˆڛ˜ ÙÔ˘ ∞˚ÓÛÙ¿ÈÓ, ηٷÓÔÔ‡Ó ·fiÚÈÛÙ· ÙÔ ¯ÚfiÓÔ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ·ÎfiÌ· Ó· ÂÈÏ˘ıÔ‡Ó ‰È¿ÊÔÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È ·Ú¿‰ÔÍ·. ŸÙ·Ó ÙÂÏÂÈÒÛÂÙ ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô, ı· ÌÔÚ›Ù ӷ: ηٷÓÔ›Ù ηϿ Ù· ¯ˆÚÔ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÙÔ˘˜ ÎÒÓÔ˘˜ ʈÙfi˜ Î·È ÙȘ Ì˯·Ó¤˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘. ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿˙ÂÙ ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ Û·˜ Ì fiÚÔ˘˜ fiˆ˜ «ÎÔÛÌÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜», «˘ÂÚ‚·ÙÈΤ˜ ¿ÂÈÚ˜ Ù·¯‡ÙËÙ˜», «ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ› §fiÚÂÓÙ˜», «·ÈÙÈÔÎÚ·ÙÈΤ˜ Û˘Ó‰¤ÛÂȘ», «¯ˆÚfi¯ÚÔÓÔÈ MÈÓÎfiÊÛÎÈ», «™‡Ì·ÓÙ· °Î¤ÓÙÂÏ», «ÎÏÂÈÛÙ¤˜ ¯ÚÔÓÔÂȉ›˜ η̇Ϙ» Î·È «Î‡ÏÈÓ‰ÚÔÈ T›ÏÂÚ». ÁÚ¿ÊÂÙÂ Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ ηχÙÂÚ˜ ÈÛÙÔڛ˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜, Û·Ó ÙÔ ™Ù·Ú TÚÂÎ Î·È Ù· X-Files. ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Ù Ì ÙÔÓ ˘ÔÏÔÁÈÛÙ‹ ÂÍÔÌÔÈÒÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ fi„ÂȘ ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ. ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÛÙ ÙË Ì¿ÏÏÔÓ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÂÈÎfiÓ· Ô˘ ¤¯ÂÈ Ë ·ÓıÚˆfiÙËÙ· ÁÈ· ÙÔ ¯ÚfiÓÔ. ηٷÓÔ‹ÛÂÙ fiÙÈ ÙÔ Ù·Í›‰È ÛÙÔ ¯ÚfiÓÔ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi. ªÔÚ›, ·ÎfiÌ·, Ó· ıÂÏ‹ÛÂÙ ӷ ‚Á›Ù ¤Íˆ Î·È Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÙ οÔÈÔ ‰›ÛÎÔ Ì ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ™Ô¤Ó.