5. "Ένα "διαφορετικό" εργαστήρι για τη διαφορετικότητα"

ΕΝΑ «∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΓΙΑ ΤΗ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Συντονίστρια βιωµατικού εργαστηρίου: Ειρήνη Στρατάκη Επιστηµονικά Υπεύθυνη ΚΕΣΑΝ - Κέντρου Πρόληψης Εκπρόσωπος εργαστηρίου: Ελένη Νέστορα, ∆ασκάλα 41ου ∆ηµοτικού Σχολείου Ηρακλείου

ΓΙΑΤΙ ΝΑΙ, ΣΕ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ;

Σε µια κοινωνία που καθηµερινά αποδεικνύει τη δυσκολία των µελών της να αποδεχτούν το διαφορετικό, µέσα από πληθώρα δυσάρεστων περιστατικών στα δελτία ειδήσεων και στον έντυπο τύπο, φαντάζει πλέον αναγκαίο να αναλάβουµε δράση, ο καθένας από τη θέση που του αναλογεί. Ο σηµαντικότερος λόγος για τον οποίο οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν εναντίον της προκατάληψης είναι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων.1 Καλούµαστε λοιπόν να προετοιµάσουµε τους µαθητές µας να ζήσουν σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η ποικιλοµορφία, µε αίσθηµα σεβασµού και κοινωνικής δικαιοσύνης, βοηθώντας τους να αλλάξουν τις γνώσεις, τις στάσεις και τη συµπεριφορά τους απέναντι στα άτοµα που είναι διαφορετικά.

1. Τριλίβα Σ., Αναγνωστοπούλου Τ. , Χατζηνικολάου Σ., 2008, Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος…απλά διαφορετικός! Αθήνα:Gutenberg, σσ.21-25.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το υλικό ενός βιωµατικού προγράµµατος για τη διαφορετικότητα προτείνεται να έχει τη δοµή µιας πυραµίδας, όπου κάθε επίπεδο λειτουργεί σαν βάση για το επόµενο. Συνολικά υπάρχουν 7 επίπεδα στην πυραµίδα µε στόχο να βοηθήσουν τα παιδιά:2 Να αναγνωρίζουν τα συναισθήµατά τους και να αναπτύξουν τις συναισθηµατικές ικανότητές τους, µε στόχο την επεξεργασία των εµπειριών τους και τη σύνδεση των συναισθηµάτων, των σκέψεων και της συµπεριφοράς τους προς τους άλλους. (1ο) Να αναγνωρίζουν τις οµοιότητες και τις διαφορές µεταξύ των ανθρώπων µε στόχο την αποδοχή του εαυτού τους και των διαφορετικών άλλων. (2ο) Να µάθουν τι είναι και πώς κατασκευάζονται τα στερεότυπα και να κατανοήσουν τις επιπτώσεις τους. (3ο)

2. Τριλίβα Σ., Αναγνωστοπούλου Τ. , Χατζηνικολάου Σ., 2008, Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος… ό.π., σ 33

Να αναπτύξουν την ενσυναίσθηση , ώστε να µπαίνουν στη θέση του άλλου, να κατανοούν τα συναισθήµατα και τον τρόπο σκέψης του.

(4ο) Να αναγνωρίζουν τις αρνητικές συνέπειες των στερεοτύπων και να µάθουν πώς να τα ανατρέπουν. (5ο) Να αναγνωρίζουν και να αποδέχονται οπτικές και απόψεις διαφορετικές από τη δική τους, µε στόχο να τις εκφράζουν µε σεβασµό προς τον συνοµιλητή τους και να υπερασπίζονται τα δικαιώµατα των άλλων. (6ο) Να µάθουν να χρησιµοποιούν όλες τις γνώσεις και τις εµπειρίες τους από τα προηγούµενα επίπεδα, για να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν δράσεις που έχουν ως στόχο την ίση µεταχείριση και τον σεβασµό απέναντι στα διαφορετικά άτοµα. (7ο)

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΜΑΣ

ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ Πόσο κοντά, πόσο µακριά µάς φέρνουν;

1. ΓΝΩΡΙΜΙΑ Τα µέλη της οµάδας, καθισµένα σε κύκλο, συστηθήκαµε δίνοντας µια πληροφορία για µας (όνοµα και σχολείο που υπηρετούµε). Με τα παιδιά αυτό θα µπορούσε να γίνει µέσα από ένα παιχνίδι γνωριµίας, όπως τα παρακάτω: •Λέµε το όνοµά µας και ένα επίθετο που µας χαρακτηρίζει. (αισιόδοξος, αστείος κ.ά.)

•Λέµε το όνοµά µας και ένα αγαπηµένο µας χόµπι. (χορός, µουσική, περπάτηµα κ.ά.)

•Λέµε το όνοµά µας και δείχνουµε το συναίσθηµα που µας χαρακτηρίζει εκείνη τη στιγµή µε µια γκριµάτσα.

2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ Καταιγισµός ιδεών Για να ορισθεί η έννοια της διαφορετικότητας µάς ζητήθηκε να πούµε και καταγράφηκε: •Ένα επίθετο, για να γίνει φανερή η στάση µας γι’ αυτήν.

•Ένα συναίσθηµα, για να φανεί πώς νιώθουµε, τι θέση παίρνουµε απέναντί της .

•Ένα ουσιαστικό, για το πώς ορίζεται για τον καθένα µας το διαφορετικό.

3. ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΤΟ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΟ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ: Τι σηµαίνει για την κοινωνία η διαφορά του φύλου; Εργαστήκαµε σε 4 άξονες: Α. Φέρσου σαν άντρας Β. Φέρσου σαν γυναίκα Γ. Φέρσου σαν Κρητικός ∆. Μην κάνεις σαν γεροντοκόρη

ΦΕΡΣΟΥ ΣΑΝ ΑΝΤΡΑΣ

Υ Ο Σ ΕΡ Φ

ΣΑ

Γ

Ν Υ

Κ Ι Α

Α

Υ Ο Σ Ρ Ε Φ

Ν Α Σ

Κ

Κ Ι Τ Η Ρ

Σ Ο

Μ

Η

Ν

Α Κ

Ν

Σ Ι Ε

ΣΑ

Ν

Ο Ρ ΓΕ

ΤΟ Ν

Ο Κ

ΡΗ

4. ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ •

∆ιαβάσαµε ένα «διαφορετικό» παραµύθι µε τίτλο:

•

Στη συνέχεια κάθε ένας έπρεπε να ζωγραφίσει µια εικόνα που του ενέπνευσε το παραµύθι, να γράψει τίτλο και να το υπογράψει. Είχε ενδιαφέρον ο τρόπος που δηλώθηκε η διαφορετικότητα από τον καθένα µέσα στη ζωγραφιά του.

•

•

Χωριστήκαµε σε δυο οµάδες και,

επιλέγοντας ο καθένας αυθόρµητα τη σειρά του, αρχίσαµε να τοποθετούµε στο πάτωµα τις ζωγραφιές παρουσιάζοντάς τες.

•

Στη συνέχεια ο εµψυχωτής ανέλυσε τα «κρυµµένα» µηνύµατα των εικόνων, αλλά και της όχι τόσο τυχαίας, όσο φαίνονταν σ’ εµάς, τοποθέτησής τους στο πάτωµα.

•

Κάθε οµάδα έγραψε κατόπιν το δικό της παραµύθι εµπνευσµένο από τις ζωγραφιές των µελών της.

∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ Βιωµατική προσέγγιση – παιχνίδι ρόλων ∆ραµατοποίηση Αλλαγή της αρχικής ιστορίας µε προβληµατισµούς : Τι θα συνέβαινε αν…………………….; Ανατροπή της πλοκής ή του τέλους της ιστορίας. Ξαναγράφω το παραµύθι αντιστρέφοντας ρόλους ή δίνοντάς του µια άλλη προοπτική. Αναδιήγηση της ιστορίας από την πλευρά του ήρωα που µου άρεσε. Συνέχιση του παραµυθιού. Γραφή ποιήµατος