Ekonomista 2017 1 demo by keytext

EKONOMISTA

Tylko prenumerata zapewni regularne otrzymywanie czasopisma

Warunki prenumeraty 11 Wydawnictwo Key Text

Zamówienia na prenumeratę na 2017 r. oraz na sprzedaż egzemplarzową należy składać na stronie: www.ekonomista.info.pl lub wysłać zamówienie na adres wydawnictwo@keytext.com.pl z podaniem dokładnych danych.

Ceny na 2017 r.: 352,80 zł – prenumerata krajowa wersji drukowanej, 404,46 zł – prenumerata wersji łączonej (druk + PDF), 58,80 zł – jeden numer w wersji drukowanej, 49,20 zł – jednen numer w wersji elektronicznej (PDF), 67,41 zł – jednen numer wersji łączonej (druk + PDF). Zamówienia na prenumeratę przyjmowane są na okres nieprzekraczający jednego roku. Cena prenumeraty za okres obejmujący kilka numerów (niepełny rok) jest wielokrotnością ceny jednego numeru. Prenumerata rozpoczyna się od najbliższego numeru po dokonaniu wpłaty na rachunek bankowy Wydawnictwa nr: 64 1160 2202 0000 0001 1046 1312 Egzemplarze drukowane wysyłamy ekonomiczną przesyłką rejestrowaną, spersonalizowane PDF-y na podany w zamówieniu adres e-mail. Wydawnictwo Key Text sp. z o.o., ul. Sokołowska 9/410, 01-142 Warszawa tel. +48 22 632 11 36, kom. +48 665 108 002

11 RUCH S.A.

Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH” pod numerami: 22 693 70 00 lub 801 800 803 – czynne w dni robocze w godzinach 700 – 1700. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

11 Kolporter S.A. – pren-kold@kolporter.com.pl, +48 22 35 50 471 do 478 11 Garmond Press S.A. – prenumerata.warszawa@garmondpress.pl, +48 22 837 30 08

EKONOMISTA CZASOPISMO POŚWIĘCONE NAUCE I POTRZEBOM ŻYCIA ZAŁOŻONE W ROKU 1900

2017 1

Indeks 357030 ISSN 2299–6184 Cena 49,20 zł (w tym 23% VAT)

2017

1 W numerze Marek RATAJCZAK

Liberalizm i neoliberalizm ekonomiczny w perspektywie historycznej Adam KARBOWSKI

Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe Jan BRZOZOwSKI Marta GRUSZKA Małgorzata MAJKA Justyna SZYMAŃSKA Cezary ULASIŃSKI

International Return Migration and Remittances: the Regional Perspective

Ekonomista 2017, nr 1, s. 1–114 Cena 58,80 zł (w tym 5% VAT)

PolskA AkademiA Nauk Komitet Nauk Ekonomicznych

Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

Wydawnictwo Key Text

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW

WYBRANE TYTUŁY WYDAWNICZE

1. Redakcja przyjmuje do oceny i publikacji niepublikowane wcześniej teksty o charakterze naukowym, poświęcone problematyce ekonomicznej. 2. Redakcja prosi o składanie tekstów w formie elektronicznej (dokument MS Word na CD, dyskietce lub e-mailem) oraz 2 egzemplarzy wydruku komputerowego. Wydruk powinien być wykonany na papierze formatu A4, zawierający nie więcej niż 1800 znaków ze spacjami na stronie, w objętości (łącznie z tabelami statystycznymi, rysunkami i literaturą) do 20 stron. Opracowania podzielone na części powinny zawierać śródtytuły. 3. Wraz z tekstem należy dostarczyć do Redakcji Oświadczenie Autora. Wzór oświadczenia dostępny jest na stronie www.ekonomista.info.pl 4. Do tekstu należy dołączyć streszczenie (200 słów) składające się z uzasadnienia podjętego tematu, opisu metody oraz uzyskanych wyników. Streszczenie powinno zawierać słowa kluczowe (w języku polskim, rosyjskim i angielskim). 5. Przypisy wyjaśniające tekst należy zamieszczać na dole strony, a dane bibliograficzne w tekście – przez podawanie nazwisk autorów i roku wydania dzieła, na końcu zdania w nawiasie. W bibliografii zamieszczonej na końcu tekstu (ułożonej w porządku alfabetycznym) należy podawać: –– w odniesieniu do pozycji książkowych – nazwisko, imię (lub inicjały imion) autora, tytuł dzieła, wydawcę, miejsce i rok wydania; –– w przypadku prac zbiorowych nazwisko redaktora naukowego podaje się po tytule dzieła; –– w odniesieniu do artykułów z czasopism – nazwisko, imię (lub inicjały imion) autora, tytuł artykułu, nazwę czasopisma ujętą w cudzysłów, rok wydania i kolejny numer czasopisma; –– w przypadku korzystania z internetu należy podać adres i datę dostępu; –– powołując dane liczbowe należy podawać ich źrodło pochodzenia (łącznie z numerem strony). 6. W przypadku gdy artykuł jest oparty na wynikach badań finansowanych w ramach programów badawczych, autorzy są proszeni o podanie źródła środków. 7. Rysunki proste, wektorowe, w czerni. Linie na wykresach i pola mogą być w szarościach – rysunki powinny być czytelne w tej postaci, bez kolorów i efektów specjalnych (np. cieni, faz, płynnych przejść, tekstur, szrafów, efektów przestrzennych). Format wektorowy PDF, EPS, ostatecznie osadzone wykresy z Excela. 8. Nazewnictwo plików – teksty: Autor_Tytuł.docx (np. Jan Kowalski_Gospodarka polska.docx); streszczenia do artykułów: Autor_Streszczenia.docx (np. Jan Kowalski_Streszczenia.docx); ewentualne dodatkowe pliki nazywamy w analogiczny sposób: (np. Jan Kowalski_rysunek01.pdf). 9. Warunkiem przyjęcia tekstu do oceny i dalszej pracy jest podanie przez autora pełnych danych adresowych wraz z numerem telefonicznym i adresem e-mail. Autorzy artykułów są również proszeni o podanie danych do notatki afiliacyjnej: tytuł naukowy oraz nazwa uczelni albo innej jednostki (tylko jedna jednostka). Dane afiliacyjne są zamieszczane w opublikowanych tekstach. 10. Opracowanie zakwalifikowane przez Komitet Redakcyjny do opublikowania na łamach „EKONOMISTY”, lecz przygotowane przez autora w sposób niezgodny z powyższymi wskazówkami, będzie odesłane z prośbą o dostosowanie jego formy do wymagań Redakcji. 11. Materiały zamieszczone w „EKONOMIŚCIE” są chronione prawem autorskim. Przedruk tekstu może nastąpić tylko za zgodą Redakcji. 12. Redakcja nie zwraca tekstów i nie wypłaca honorariów autorskich.

POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO

Wykłady z makroekonomii. Gospodarka kapitalistyczna bez bezrobocia, Kazimierz Łaski, Warszawa 2015

Dobra publiczne: wczoraj – dziś – jutro, Jerzy Kleer, Warszawa 2015

Zbilansować banki. Nauki z kryzysu ﬁnansowego, Mathias Dewatripont, Jean-Charles, Rochet Jean Tirole, Warszawa 2016

Nauki ekonomiczne. Stylizowane fakty a wyzwania współczesności, red. nauk. Bogusław Fiedor, Warszawa 2015

Pełna oferta wydawnicza dostępna jest w księgarni internetowej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego www.ksiazkiekonomiczne.pl Książki można zamówić internetowo, nabyć w księgarniach naukowych lub w siedzibie Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego ul. Nowy Świat 49, 00-042 Warszawa, tel. (22) 55 15 401, e-mail: zk@pte.pl

2017

WydawcY © Copyright by POLSKA AKADEMIA NAUK KOMITET NAUK EKONOMICZNYCH © Copyright by Polskie Towarzystwo Ekonomiczne © Copyright by WYDAWNICTWO KEY TEXT Rada Programowa

Marek Belka, Adam Budnikowski, Krzysztof Jajuga, Wacław Jarmołowicz, Mieczysław Kabaj, Eugeniusz Kwiatkowski, Aleksander Łukaszewicz, Wojciech Maciejewski, Jerzy Osiatyński, Stanisław Owsiak, Emil Panek, Piotr Pysz, Antoni Rajkiewicz, Andrzej Sławiński, Jan Toporowski, Andrzej Wernik, Jerzy Wilkin (przewodniczący Rady), Michał G. Woźniak Komitet Redakcyjny

Marek Bednarski, Andrzej Czyżewski, Bogusław Fiedor, Marian Gorynia, Brunon Górecki, Ryszard Kokoszczyński, Joanna Kotowicz-Jawor, Barbara Liberska, Adam Lipowski (zastępca redaktora naczelnego), Zbigniew Matkowski (sekretarz redakcji), Elżbieta Mączyńska, Adam Noga, Marek Ratajczak, Eugeniusz Rychlewski, Zdzisław Sadowski (redaktor naczelny), Tadeusz Smuga, Jan Solarz, Andrzej Wojtyna

Wydanie publikacji dofinansowane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Pierwotną wersją czasopisma jest wersja drukowana Polecamy wersje elektroniczne „Ekonomisty” (e-ISSN: 2299–6184) na stronie internetowej www.ekonomista.info.pl

Adres Redakcji: 00–042 Warszawa, ul. Nowy Świat 49, tel. 22 55 15 416 oraz 417 http://www.ekonomista.info.pl, redakcja@ekonomista.info.pl Realizacja wydawnicza Wydawnictwo Key Text sp. z o.o., 01–142 Warszawa, ul. Sokołowska 9/410 tel. 22 632 11 36, tel. kom. 665 108 002 www.keytext.com.pl, wydawnictwo@keytext.com.pl Nakład 320 egz., ark. wyd. 10

Spis treści Artykuły Marek R A T A J C Z AK: Liberalizm i neoliberalizm ekonomiczny w perspektywie historycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adam K A R B O W S K I: Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jan B R Z O Z O W S K I, Marta G R U S Z K A, Małgorzata M A J K A, Justyna S Z Y M A Ń S K A, Cezary U L A S I Ń S K I: International Return Migration and Remittances: the Regional Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 30

Miscellanea Piotr R A Ź N I A K, Sławomir D O R O C K I, Anna W I N I A R C Z Y K - R A Ź N I A K, Monika P Ł A Z I A K, Anna I. S Z Y M A Ń S K A: Zmiany pozycji ekonomicznej miast Europy Środkowo-Wschodniej w przypadku kryzysu dominującego sektora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Laureaci Nagrody Nobla Adam N O G A: Kontrakty jako narzędzia regulowania zachowań ekonomicznych – propozycje Olivera Harta i Bengta Holmströma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jubileusz Marian G O R Y N I A: 90 lat istnienia Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Recenzje i omówienia Palgrave Dictionary of Emerging Markets and Transition Economies. Insight from Archival Research, red. by J. Hölscher i H. Tomann (rec. Ryszard Rapacki) . . .

109

* Każdy artykuł zawiera streszczenie w języku polskim, angielskim i rosyjskim. Angielskojęzyczne streszczenia artykułów zamieszczanych w „Ekonomiście” są rejestrowane w serwisie „The Central European Journal of Social Sciences and Humanities”: http://cejsh.icm.edu.pl Czasopismu „Ekonomista” przyznano 14 punktów za publikacje (komunikat Ministra Nauki i Szkol nictwa Wyższego z dnia 3 czerwca 2016 r. w sprawie wykazu czasopism naukowych, na podstawie § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym).

Contents Articles Marek R A T A J C Z A K: Economic Liberalism and Neoliberalism: Historical Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adam K A R B O W S K I: Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jan B R Z O Z O W S K I, Marta G R U S Z K A, Małgorzata M A J K A, Justyna S Z Y M A Ń S K A, Cezary U L A S I Ń S K I: International Return Migration and Remittances: the Regional Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 30

Miscellanea Monika P Ł A Z I A K, Piotr R A Ź N I A K, Sławomir D O R O C K I, Anna W I N I A R C Z Y K - R A Ź N I A K, Anna S Z Y M A Ń S K A: Changes in the Economic Position of Central Eastern European Cities in Case of the Crisis of the Dominating Sector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nobel Prize Laureates Adam N O G A: Contracts as a Tool for Regulating Economic Behavior – Proposals by Oliver Hart and Bengt Holmström . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jublileum Marian G O R Y N I A: 90 Years of the Existence of the Economic University in Poznań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Book Reviews Palgrave Dictionary of Emerging Markets and Transition Economies. Insight from Archival Research, J. Hölscher and H. Tomann, Palgrave MacMillan, London 2016 (rev. by Ryszard Rapacki) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

109

* Each article is followed by a summary in Polish, English and Russian. Abstracts of „Ekonomista” are reproduced in the „The Central European Journal of Social Sciences and Humanities”: http://cejsh.icm.edu.pl Magazine „Economist” awarded 14 points for publications (Communication from the Ministry of Science and Higher Education of 3 June 2016, pursuant to § 14 para. 2 Regulation of the Minister of Science and Higher Education of 13 July 2012 on the criteria and procedure for granting the category of scientific research institutes).

Содержание Статьи Марек Р А Т А Й Ч А К: Либерализм и экономический неолиберализм в исторической перспективе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Адам К А Р Б О В С К И: Институциональные основы развития подсистем знаний в Центральной и Восточной Европе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ян Б Ж О З О В С К И, Марта Г Р У Ш К А, Малгожата М А Й К А, Юстына Ш И М А Н Ь С К А, Цезары У Л А С И Н Ь С К И: Реэмиграция и денежные трансферты: региональный подход . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 30

Разное Моника П Л А З Я К, Петр Р А З Ь Н Я К, Славомир Д О Р О Ц К И, Анна В И Н Я Р Ч И К - Р А З Ь Н Я К, Анна Ш И М А Н Ь С К А: Изменения экономической позиции городов Центральной и Восточной Европы под влиянием кризиса в доминирующем секторе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Лауреаты Нобелевской премии Адам Н О Г А: Контракты как инструмент регулирования экономического поведения – предложения Оливера Харта и Бенгта Хольстрема . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Юбилей Мариан Г О Р Ы Н Я: 90 лет существования Экономического университета в Познани . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Рецензии и обзоры Palgrave Dictionary of Emerging Markets and Transition Economies. Insight from Archival Research, ред. И. Хольшер и Х. Томанн, Palgrave MacMillan, London 2016 (рец. Рышард Рапацки) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

109

* Каждая статья сопровождается резюме на польском, английском и русском языках. Содержание и резюме статей, помещаемых в „Экономисте”, a также в „The Central European Journal of Social Sciences and Humanities”: http://cejsh.icm.edu.pl Журнал „Ekonomista” получил 14 пунктов за публикации (сообщение Министра науки и выс шего образования от 3 июня 2016 г. на основании § 14 абз. 2 Распоряжения Министра науки и высшего образования от 13 июля 2012 г. по вопросам критериев и процедуры присуждения научной категории научным единицам).

Marek Ratajczak*

Liberalizm i neoliberalizm ekonomiczny w perspektywie historycznej Uwagi wstępne Neoliberalizm ekonomiczny jest w ostatnich latach przedmiotem nasilonej krytyki. Oczywiście ma to związek z ostatnim kryzysem finansowym i odczuwanymi do dziś jego konsekwencjami. To właśnie neoliberalizm zarówno w rozumieniu konkretnych koncepcji teoretycznych, jak w rozumieniu polityki gospodarczej realizowanej przez poszczególne rządy i banki centralne, jak i wreszcie w rozumieniu pewnych wzorców polityki gospodarczej propagowanych przez czołowe instytucje międzynarodowe z Międzynarodowym Funduszem Walutowym na czele został dość powszechnie uznany za istotną przyczynę tego, że nie tylko doszło do kryzysu, ale także tego – i to jest nawet groźniejsze – że odżyła idea stagnacji sekularnej, która może grozić wieloletnim okresem marazmu w gospodarce wielu krajów (Mączyńska 2015). Wczytując się w opracowania krytykujące neoliberalizm, nietrudno jednak zauważyć, że stosunkowo mało uwagi przywiązuje się w nich do odpowiedzi na kilka pytań. Pierwsze z nich dotyczy samej definicji neoliberalizmu. Nawet ograniczając wymiar dyskusji tylko do kwestii gospodarczych, bo przecież neoliberalizm to idea o znacznie szerszym zakresie w sferze doktrynalnej, odnosząca się także do kwestii politycznych i społecznych, wcale nie jest łatwo określić, co krytycy neoliberalizmu – acz nie tylko oni – dokładnie przez to pojęcie rozumieją. Drugie pytanie, zresztą ściśle wiążące się z pierwszym, dotyczy niezwykle istotnej relacji między krytyką neoliberalizmu a stosunkiem do liberalizmu jako takiego. Czym innym jest bowiem dostrzeganie różnych słabości neoliberalizmu, a zarazem obrona idei liberalnych, a czymś zupełnie innym krytyka de facto utożsamiająca neoliberalizm z liberalizmem. Wreszcie trzecie pytanie istotne zarówno w kontekście teorii, jak i praktyki dotyczy tego, czym neoliberalizm miałby być zastąpiony. Na gruncie *

Prof. dr hab. Marek Ratajczak, Katedra Makroekonomii i Badań nad Rozwojem, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu; e-mail: marek.ratajczak@ue.poznan.pl

Adam Karbowski*

Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe1 Introduction Knowledge sub-system is one of the key institutional domains that constitute each national economy (Jackson and Deeg 2012)2. Knowledge sub-system encompasses innovation, research and education (Kearney 2009; Farkas 2011). National systems of knowledge production cover a vast range of entities: inter alia universities, public institutes, R&D centers and think-tanks run by policy and civil society groups, industry and the private sector as well as the military complex (Kearney 2009). Over the last fifteen years the knowledge sub-systems have undergone profound transformation to emerge as the main motors of industrial competitiveness, growth and development in a globalized world (Amable 2003; Kearney 2009). Consequently, countries worldwide face increased demand to strengthen their capacities for knowledge production. This demand is rising across vastly different political, socio-economic and cultural contexts, each with their own capacity to respond. The aim of this paper is to discuss institutional underpinnings of the development of knowledge sub-systems in CEE countries in comparison with Western institutional set-ups in the domain selected. Focus on international comparisons and understanding of political economy with regard to the complementarities between different sets of institutions are characteristic to the research field of com* Dr. Adam Karbowski – Warsaw School of Economics, Chair of Economics II, e-mail: akarbo1@sgh. waw.pl 1 The article is produced as part of the research project Diversity of the Emerging Capitalism in Poland and New EU Member Countries from Central and Eastern Europe – an Attempt at Institutional Comparative Analysis”, financed by the National Science Centre, Poland (DEC–2014/13/B/HS4/00549). 2 Jackson and Deeg (2012) identify six institutional domains, apart from the knowledge sub-system; the authors distinguish the following domains: finance, corporate governance and responsibility, industrial relations, industrial policy, and the welfare state.

Jan Brzozowski*, Marta Gruszka**, Małgorzata Majka**, Justyna Szymańska**, Cezary Ulasiński**

International Return Migration and Remittances: the Regional Perspective Introduction The enlargement of the EU in 2004 and the consequent gradual opening of the national labor markets in the EU–15 for the citizens of EU–81 has led to the intensive flow of workers from the latter to the former. Among the post-accession migrants (Galasińska and Kozłowska 2009) the most visible group were Poles: at the peak of migration wave in 2007 approximately 1,3 million Polish citizens resided in the EU–15, which was 3,4% of the country’s population (Kaczmarczyk 2010). The international migration, subsequent return migration (Anacka and Fihel 2012) and their socio-economic implications attracted the attention of journalists, researchers and policy makers in Poland and in the EU. One of the most visible economic outcomes of post-accession migration were remittances. The magnitude of financial transfers from diaspora to Poland after 2004 has increased substantially, reaching 10.7 billion US dollars in 2008, which accounted for almost 3 per cent of country’s GDP (Ratha, Mohapatra and Silwal, 2009). Consequently, there is a need for in-depth studies on this topic. The aim of our research is mostly empirical. In this paper, we study the relationship between the return migration and propensity to remit from the perspective of the source country. We formulate the following research questions: (1) *

Corresponding author: Department of European Studies, Cracow University of Economics, Rakowicka St. 27, 31–510 Kraków, Poland; jan.brzozowski@uek.krakow.pl ** Strategic Consulting Centre, Szlak St. 65/1004, 31–153 Kraków, Poland; cds@cds.krakow.pl 1 The EU–15 countries (i.e. “old” members states, who have obtained membership in the EU before 2004) were able to maintain temporary restrictions for entry of EU–8 nationals (i.e. from Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Poland, Slovakia and Slovenia) on their labour markets. However, the UK, Ireland and Sweden lifted those restrictions already on the 1st May 2004 and other member states were opening their national labour markets for the entry of EU–8 nationals gradually, until the 1st May 2011.

llan

Piotr Raźniak, Sławomir Dorocki, Anna Winiarczyk-Raźniak, Monika Płaziak, Anna I. Szymańska*

Zmiany pozycji ekonomicznej miast Europy Środkowo-Wschodniej w przypadku kryzysu dominującego sektora Wstęp Miasta Europy Środkowo-Wschodniej w okresie przejścia z ustroju socjalistycznego do kapitalistycznego (przełom lat 80. i 90. XX w.) badane są przede wszystkim pod kątem transformacji ustrojowej. Jednak rozwój miast tego regionu od lat 90. XX w. jest uwarunkowany przede wszystkim procesami modernizacji, transformacji i globalizacji (Gorynia, Kowalski 2008). W nowych realiach wiele firm, zwłaszcza reprezentujących przemysł ciężki, których właścicielem było państwo, zbankrutowało, natomiast zaczęły dynamicznie rozwijać się firmy prywatne przy udziale inwestycji zagranicznych. Po przemianach polityczno-gospodarczych zmienił się także udział poszczególnych branż w produkcie krajowym brutto. Zmniejszył się udział przemysłu na rzecz usług (Langbein 2014; Tsenkova 2008). Mimo znacznego napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do omawianego regionu (Haberly, Wójcik 2015), ich udział w globalnym rynku jest niewielki. Warto również zauważyć, iż coraz większy jest napływ do tego regionu kapitału z Chin (Claessens, van Horen 2014; Jacoby 2014), który jest kierowany przede wszystkim na Węgry (CEED Report 2012). Również rozwój sektorów innowacyjnych (np. sektora biotechnologicznego), decydujących współcześnie o konkurencyjności gospodarki, w krajach rozwijających się jest stymulowany głównie przez firmy zachodnie, zarówno w Europie Środkowo-Wschodniej, jak i w Azji, Afryce i Ameryce Południowej (Dorocki, Boguś 2014; Wójtowicz, Dorocki 2014). * Wszyscy autorzy są doktorami ekonomii, adiunktami pracującymi w Instytucie Geografii Uniwersytetu

Pedagogicznego w Krakowie; adres do korespondencji: prazniak@up.krakow.pl

L a u r e a c i N a g r o d y N o bla

Adam Noga*

Kontrakty jako narzędzia regulowania zachowań ekonomicznych – propozycje Olivera Harta i Bengta Holmströma 1. Nowa ekonomia organizacji i regulowania gospodarki Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla przyznawane w dziedzinie ekonomii od 1968 r. coraz częściej trafiają do badaczy zajmujących się nowymi podstawami mikroekonomicznymi analizy gospodarki, a szczególnie nowymi podstawami jej organizacji i regulowania, roli i struktury jednostek (gospodarstw domowych), rynków, przedsiębiorstw oraz administracji państwowej w gospodarce. Po okresach w których ta nagroda trafiała do wielkich ekonomicznych „narzędziowców” – ekonometryków (np. R. Frischa, J. Tinbergena, L. Kantorowicza, T. Koopmansa, T. Haavelmo, W. Leontiefa, a przede wszystkim C. Grangera i R. Engla) czy do wielkich makroekonomistów i przedstawicieli ekonomii rozwoju (np. M. Friedmana, J. Tobina, R. Lucasa, P. Samuelsona, S. Kuznetsa, F. Modiglianiego, R. Solowa, R. Mundella, A. Sena, E. Prescotta), czy też nie mniej wielkich teoretyków rynków (np. F. Hayeka, J. Hicksa, K. Arrowa, G. Debreu, M. Allais, G. Stiglera, E. Famy) (zob. Z. Matkowski, 1991) w 2016 r. trafia ona do ekonomistów Bengta Holmströma i Olivera Harta kontynuujących prace dotyczące nowych podstaw organizacji i regulacji gospodarki, prowadzone przy wykorzystaniu matematycznej teorii gier i wyłonionych z niej teorii informacji, decyzji oraz aukcji. Ekonomiczne wykorzystanie tych teorii było już wielokrotnie honorowane Nagrodami Nobla. Wystarczy przypomnieć tylko: H. Simona, J. Nasha, J. Harsanyi’ego, R. Seltena, J. Mirrleesa, W. Vickreya, R. Aumanna, T. Schellinga, L. Hurwicza, E. Maskina, R. Myersona, M. Spence’a, J. Stiglitza, A. Rotha, L. Shapleya, P. Diamondsa i przede wszystkim francuskiego ekonomistę – instytucję: Jeana Tirole’a. Chociaż trzeba dodać, że największą inspiracją do tych badań stały się prace jeszcze innych noblistów: R. Coase’a, O. Williamsona czy E. Ostrom, w których nie wykorzystywało się formalnej matematycznej teorii gier. * Prof. dr hab. Adam Noga – Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie, e-mail: anoga@kozminski.edu.pl

Marian Gorynia*

90 lat istnienia Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Niniejszy tekst poświęcono jubileuszowi jednej z najstarszych i najlepszych polskich uczelni ekonomicznych, jaką jest Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Części artykułu ułożono w nietypowej kolejności – pierwszą poświęcono obchodom roku jubileuszowego, w drugiej zarysowano najważniejsze okoliczności związane z powstaniem i zmianami nazwy Uczelni, a w trzeciej uwagę skupiono na podsumowaniu osiągnięć i dniu dzisiejszym.

1. Rok jubileuszowy Rok akademicki 2015/2016 upłynął na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu pod znakiem obchodów jubileuszu 90-lecia. Program obchodów był bogaty i stworzył szansę na dokonanie podsumowań i zebranie najważniejszych osiągnięć. W kalendarzu wydarzeń jubileuszowych znalazły się różnorodne wydarzenia, podczas których Uniwersytet odwiedziło wielu znamienitych gości z całego świata.

30 września 2015 r. Uroczystością oficjalnie rozpoczynającą obchody jubileuszu 90-lecia Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu była inauguracja roku akademickiego 2015/2016. Wykład inauguracyjny pt. „Odkrywanie na nowo dobra wspólnego” wygłosiła prof. dr hab. Małgorzata Słodowa-Hełpa. * Prof.

dr hab. Marian Gorynia – b. Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w latach 2008– 2012 i 2012–2016; e-mail: m.gorynia@ue.poznan.pl

R e c e n z j e   i   o m ó w i e n i a

Palgrave Dictionary of Emerging Markets and Transition Economies. Insight from Archival Research, red. by J. Hölscher i H. Tomann, Palgrave MacMillan, London 2016, s. 589 Książka ta jest warta przybliżenia czytelnikowi polskiemu, gdyż stanowi wartościowe i użyteczne kompendium wiedzy na temat przebiegu i uwarunkowań oraz najważniejszych determinant i efektów procesu transformacji ustrojowej w byłych krajach socjalistycznych, przedstawionych w szerszym kontekście tzw. gospodarek wschodzących. Zawiera także przegląd i syntezę najnowszych wyników badań empirycznych nad przebiegiem transformacji i trajektorii rozwojowych gospodarek wschodzących, odniesionych do szerszych ram teoretycznych zarówno ekonomii głównego nurtu, jak i ekonomii heterodoksyjnej i poddanych krytycznej refleksji. Wreszcie, silną stroną tej publikacji są podejmowane przez część autorów próby wskazania występujących jeszcze w tym obszarze luk badawczych nakreślenia kierunków dalszych poszukiwań. Recenzowana książka jest dziełem zbiorowym ponad trzydziestu autorów z kilkunastu krajów świata, od Nepalu przez Europę (w tym Polskę) i Afrykę po Stany Zjednoczone. Mimo zróżnicowanych korzeni etnicznych, dużej liczby i wielokulturowości autorów poszczególnych rozdziałów, książka jest w swym kształcie i treści w miarę jednolita i spójna, co jest zasługą narzuconych przez redaktorów naukowych rygorów intelektualnych i przyjętej formuły pracy. Książka pod redakcją Hölschera i Tomanna liczy blisko 600 stron i składa się z pięciu części, z których każda mieści od pięciu do siedmiu rozdziałów. Część I została poświęcona problemom szeroko rozumianej polityki pieniężnej i składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale 1 autorzy (J. Bogoev i G. Petrevski) omawiają problem niezależności banku centralnego w krajach transformacji, poddając go krytycznej refleksji teoretycznej i bogato ilustrując dostępnymi danymi empirycznymi. Przedmiotem rozdziału 2 jest obraz empiryczny przebiegu reform walutowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz gospodarkach wschodzących (K. Staehr). Autor kolejnego rozdziału (A. Mullineux) przedstawia obraz empiryczny przebiegu procesu restrukturyzacji sektora finansowego w tych dwóch grupach krajów. Dopełnieniem tych rozważań jest treść rozdziału 4, napisanego przez tego samego autora (K. Staehr), poświęconego teoretycznym i empirycznym aspektom wyboru systemu kursu walutowego w krajach transformacji i gospodarkach wschodzących. W rozdziale 5 Z. Polański przybliża czytelnikom najważniejsze wyzwania, uwarunkowania i kierunki polityki pieniężnej prowadzonej w krajach transformacji. Wreszcie w zamykającym tę część książki rozdziale 6 B. Fritz i L. Möhlich podejmują wątek regionalnej współpracy walutowej w szerokiej grupie krajów: wschodzących, transformacji i rozwijających się. Część II składa się z pięciu rozdziałów i zawiera przegląd różnych ujęć roli instytucji w procesie transformacji systemowej. W najszerszym z tych ujęć, w rozdziale 7, M. Myant dokonuje analizy porównawczej odmian kapitalizmu wyłaniających się w byłych krajach socjalistycznych i proponuje własną, autorską typologię tych odmian. Przedmiotem dwóch następnych rozdziałów, autorstwa Ch. Hartwella (prezesa CASE w Warszawie), są najważniejsze determinanty i kierunki reform instytucjonalnych w krajach transformacji (rozdział 8) oraz przebieg i kształt kluczowej z tych reform – tworzącej podstawy praw

www.ekonomista.info.pl Czasopismo poświęcone nauce i potrzebom życia, założone w roku 1900

Wydawnictwo Key Text

Nobel z ekonomii 1969-2016 Leszek J. Jasiński

Współczesny krajobraz ekonomiczny Leszek J. Jasiński

298 stron Cena: 48,30 zł

184 strony Cena: 39,90 zł Cena PDF: 27,93 zł

Wydawnictwo Key Text sp. z o.o., ul. Sokołowska 9/410, 01-142 Warszawa tel. 22 632-11-36, kom. 665 108 002, wydawnictwo@keytext.com.pl

WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW

WYBRANE TYTUŁY WYDAWNICZE

POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO

Wykłady z makroekonomii. Gospodarka kapitalistyczna bez bezrobocia, Kazimierz Łaski, Warszawa 2015

Dobra publiczne: wczoraj – dziś – jutro, Jerzy Kleer, Warszawa 2015

Zbilansować banki. Nauki z kryzysu ﬁnansowego, Mathias Dewatripont, Jean-Charles, Rochet Jean Tirole, Warszawa 2016

Nauki ekonomiczne. Stylizowane fakty a wyzwania współczesności, red. nauk. Bogusław Fiedor, Warszawa 2015

EKONOMISTA

Tylko prenumerata zapewni regularne otrzymywanie czasopisma

Warunki prenumeraty 11 Wydawnictwo Key Text

11 RUCH S.A.

11 Kolporter S.A. – pren-kold@kolporter.com.pl, +48 22 35 50 471 do 478 11 Garmond Press S.A. – prenumerata.warszawa@garmondpress.pl, +48 22 837 30 08

EKONOMISTA CZASOPISMO POŚWIĘCONE NAUCE I POTRZEBOM ŻYCIA ZAŁOŻONE W ROKU 1900

2017 1

Indeks 357030 ISSN 2299–6184 Cena 49,20 zł (w tym 23% VAT)

2017

1 W numerze Marek RATAJCZAK

Liberalizm i neoliberalizm ekonomiczny w perspektywie historycznej Adam KARBOWSKI

Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe Jan BRZOZOwSKI Marta GRUSZKA Małgorzata MAJKA Justyna SZYMAŃSKA Cezary ULASIŃSKI

International Return Migration and Remittances: the Regional Perspective

Ekonomista 2017, nr 1, s. 1–114 Cena 58,80 zł (w tym 5% VAT)

PolskA AkademiA Nauk Komitet Nauk Ekonomicznych

Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

Wydawnictwo Key Text