Nr. 02 Februar 2015
SERSTØK MERKIR
FORÐARENNING HVÍ ER TAÐ SO FEITT
SELATRAÐ
HVAT NÝTT FRÁ OKKARA SELATRAÐ
KOLOFON
NNIHALD 22
Skótanýtt er skótablaði hjá KFUM skótunum í Føroyum.
KFUM skótarnir í Føroyum Hoydalsvegur 6 Postmoga 1080 110 Tórshavn Tlf. 311075 og 751075 info@skoti.fo
Forsíðu mynd Mynd av runabaðnum frá forðarenning á Vøkstur 2009
Blaðstjórn
Jóna Venned Ingibjørg Johannesen Arne D. Madsen Anna Hentze
Layout:
KFUM skótarnir
Upplegg:
1.200 stk.
31
10 24
Greinar og tilfar í Skótanýtt, lýsa ikki altíð meiningar hjá blaðstjørnini og samskipanini. Men lýsa væl arbeiði og umhvørvi hjá okkum.
9
Rættindi Tá ið tú veitir blaðnum greinar og tilfar, letur tú øll rættindi til veitta tilfar, til Skótanýtt. Vit taka okkum rætt til, at rætta og tillaga tilfari um neyðugt.
4 Merkisdagar
15 Lívið á Kandersteg
Hugsunardagur, Grækrismesa og flaggdagur
Jóna Venned fortelur um tíðina á Kandersteg
7 Nýtt frá Selatrað
22 Nýtt búðmerki
Nýggj heimasíða og faldarir
Fyrr, nú og fyri framman
9 Patrúlju samrøðan
24 Tórunn á skótaeftirskúla
Samrøða við Borgina í Hvalvík
Samrøða, har Tórunn greðir frá dagligdegnum á skúlanum.
10 Forðarenning Føroya størsta forðarenning
02
Skótanýtt Maj 2015
31 Kapping Vinn ein Bear Grylls knív frá Valdemar Lützen
www:
skoti.fo skotanytt@skoti.fo Issuu.com Selatrad.fo info@selatrad.fo
Telefon:
skrivstova 31 10 75 Fartelefon 75 10 75 Selatrað 75 10 70
Intro
Blaðstjórnin viðmælir:
Blaðstjórnin
Summit Motion Slepping bag
Ingibjørg Johannesen
Vegt:
1750gr
Greinar og uppsetan
Temp:
-5 til +5
Fylla:
Syntetisk
Hetti:
JA
Lynlás:
JA
Jóna Venned Greinar og tilfar
Arne Debess Madsen Greinar og tilfar
Hevur tú ringt við, at liggja í frið ella ert tú bara eitt B-menniskja, sum ikki tímir undan dýnuni um morgunin. So er hetta soviposin til tín. Hesin kann verða hentur, at brúka á skótalegum serliga, um tit ikki hava so nógva tíð, at koma upp um morgunin. Men vit vilja siga, at tit nokk skulu hugsa tykkum um, áðrenn tit fara í skúla ella til arbeiðis í honum. Soviposin er t.d. at fáa á E-bay fyri á leið 400 kr. :)
Sí eisini grein um serlig merkir á síðu 17 inni í blaðnum.
Anna Marjun Hentze Hugskot frá Onnu
Skótaovastin skrivar... Hetta er ein stórur dagur fyri KFUM skótarnar í Føroyum.
Arne Debess Madsen Skótovasti
Í hesum tíðum, tá ið alt er vorði enn meira talgilt og atgongdin til tilfar á netinum er so løtt, hví skuldi vit so geva Vit hava nú fingið okkara heilt egna eitt vanligt pappírs blað út? Jú, okkara skótablað á prent, har vit fara at siga limir eru ein sera breiður skarið, sum søgur, um alt okkara virksemi og hava sera ymiskar møguleikar og evnir viðgera og lýsa ymisk viðurskifti, sum til, at sleppa framat einum talgildum kunnu verða gagnlig, fyri okkara dagliga blaðið. Vit ynskja eisini, at blaði kann skótaarbeiði. liggja frammi í skótahølunum og takast Eina serliga tøkk vil eg geva Ingibjørg og við á legur. Soleiðis tryggja vit eisini, at Jónu. Sum hava lagt nógva orku í, at fáa allir okkara limir fáa eina so lætta hetta fyrsta blaði á prent. Tær eiga atgongd til blaði, sum gjørligt. Eisini er størsta part av æruni av, at hetta nú er tað nakað serligt við, at hava eitt vanligt vorðin veruleiki.
blað í hondini. Sjálvur gleðist eg serliga nóg til, at lesa um hvussu bólkar, lið og patrúljur arbeiða runt í landinum og tær greinar, sum longu nú eru við í blaðnum, eru ein fragd at lesa. Soleiðis vóni eg eisini, at vit framhaldandi fara at lesa um, hvussu vit hvør sínum í lag, fáa alt at rigga. Nú fari eg ,at seta meg í frið og lesa blaði á fyrsta sinni, frá enda í annan, í einum.
Skótanýtt Maj 2015
03
Upplýsing
MERKISDAGAR HUGSUNARDAGUR
22. februar hevði bæði Baden Powell og kona hansara Olave føðingardag. Tí er hesin dagurin valdur sum altjóða “Founders day”, í Føroym kalla vit dagin hugsunardagur. Hendan dagin minnast vit Baden Powell, og samstundis hugsa vit um okkara skótavinir kring heimin. Tað er ógvuliga ymiskt hvussu dagurin verður hildin runt um í verðini, summastaðni hava tey stór hátíðarhald, summi halda kanska einki. Hjá okkum er vanligt, at hava skótagudstænastu runt um í Føroyum
GRÆKARIMESSA 12. Mars er grækarismessudagur. Sagt verður, at tjóðfuglur okkara Tjaldrið kemur aftur til Føroyar hendan dagin. Grækarismessuhald verða hildin, tann tættasta sunnudagin til 12 mars fyri, at bjóða Tjaldrinum og várinum vælkomin. Vanligt er, at ganga skrúðgongu og at røða verður flutt fram til grækarismessuhaldið.
FLAGGDAGUR 25 apríl 1940 varð merkið viðurkent sum tað Føroyska flaggið. Tí er 25 apríl flaggdagur, dagurin verður hildin við skrúðgongum og røðum kring landið. Í flestu bygdum og býum hava skótarnir flaggdagshaldið og eru við til skrúðgonguna.
04
Skótanýtt Maj 2015
Upplýsing
SANTA JØRUNDSDAGUR Baden-Powell, stovnarin av skótarørsluni, valdi Santa Jørund til fyrimynd skótanna.
yvir býin, doyðu fleiri av íbúgvunum av eldtungum hansara. Hvønn einasta dag kravdi hann tveir seyðir til matna, men til endans fór at Santa Jørundsdagur er 23. apríl á ganga undan við seyðinum, og kongur hvørjum ári. Hesin dagur verður eisini avgjørdi tí, at drekin ístaðin skuldi fáa nevndur ein altjóða skótadagur, tí hann eitt fólk, sum skuldi úttakast við verður hildin av skótum kring allan lutakasti. heimin. Lutakast varð, men hvat hendi, tað fall Henda dagin savnast skótar kring allan á sjálva prinsessuna. Kongur og heim, hvør á sínum stað, at geva prinsessan vóru ógvuliga sorgarbundin, skótalyftið og minna seg á skótalógina, men kongur vildi ikki ganga frá avgerð ið er felags fyri skótar í øllum londum. síni, so prinsessan mátti ganga tað Jørundur var riddari, og riddararnir í tungu leið út til drekan. gomlum døgum, livdu eftir eini lóg, ið Men júst tá kom Jørundur, ein ungur minnir nógv um skótalógina. Ja, lógin riddari á hestbaki, ríðandi framvið. hjá riddarunum varð havd sum Hann spurdi gentuna hví hon græt, fyrimynd, tá ið skótalógin varð skrivað. men hon svaraði: "Far burtur, riddari, Men hvør var so hesin Santa Jørundur? um tú ikki vilt doyggja, eins og eg". Jú, søgnin um, hvússu Jørundur gjørdist Men tá ið Jørundur hoyrdi, hvørja til halgimenni (t.e. "santa"), stavar heilt lagnu prinsessan kundi vanta sær, og frá um ár 1100: eisini sá drekan koma ímóti teimum, tá Uttanfyri ein bý í Lítlaasiu, í einum fór hann aftur á hestbak, gjørdi krossins vatnið, búði ein stórur dreki, ið var so tekin fyri bróst sítt, herjaði fram ímóti ræðuligur, at um hann bert blásti út drekanum og stakk lansu sína ígjøgnum
hann. Síðani tók hann drekan við sær inn í býin, har hann gjørdi av við hann. Kongur var sera takksamur, og lat byggja eina kirkju við eina keldu, har fleiri fólk seinni vórðu lekt. Sum tøkk fekk Jørundur nógv ríkidømi frá kongi, sum hann gav teimum fátøku - og síðani reið hann víðari á leið síni. Søgnin sigur eisini, at Jørundur seinni varð hálshøgdur av fólki, ið ikki dámdu, at ein kristin hjálpti neyðstøddum og sjúkum. Men onnur vóru, ið vildi minnast hann fyri tað góða, hann hevði avrikað, og gjørdu hann til halgimenni, - tí kallast hann Santa Jørundur. Søgnin um Santa Jørund hevur ein boðskap at bera okkum, nevniliga stríði millum tað ónda og tað góða, bæði innan í okkum sjálvum og í tilveru okkara. Vit skylda okkum sjálvum og øðrum, at vit vilja berjast ímóti tí onda og heldur fremja tað góða - eins og Jørundur gjørdi á sinni.
Visti tú, at......
...koalabjørnin klemmar trø fyri, at køla seg niður.
...tveir av teimum grundleggjandi smakkunum, søtt og salt, verða fyribyrgdir av ódámligum ljóði sum eitt nú larmur frá einum flogfarsmotori.
...metið fyri hvussu djúpt eitt menniskja hevur dykka við iltfløsku, er 332,35 metrar.
.. 12 nýføðingar dagliga verða givnir til tey skeivu foreldruni.
Skótanýtt Maj 2015
05
Upplýsing
FALDARIR KFUM skótarnir hava valt at lata Dugna taka sær av prenting av faldarum, til felagsskapin og til Selatrað. Vit eru sera glað fyri at vit kunnu vera við til, at deila
06
Skótanýtt Maj 2015
út av uppgávunum hjá okkum, til støð har arbeiði ikki bert handlar, um at skapa ein vinning. Vit vóna, at báðir partar fáa nógv burturúr hesum samstarvið.
Nýggi innlimigarfaldarin hjá KFUM skótunum er ein av fýra faldarum, sum eru til prentingar
Tíðindi
NÝTT FRÁ SELATRAÐ Seinastu árini, er ein rúgva hent á Selatrað. Har eru óteljandi sjálvbodnir arbeiðstímar lagdir í, at byggja upp og menna depilin til tað hann er í dag. Har tú, sum einstaklingur ella bólkur, hevur alskyns møguleikar. Tí kunnu vit nú bjóða okkum fram, sum ein profesionellan
veitara av upplivingum úti í tí Føroysku náttúruni.
Við at lata ung fólk sleppa framat, venja vit tey, at leiða og fyriskipa tiltøk í øllum støddum, sum eisini stuðlar upp undir grundhugsjónina hjá okkum um, at skótin skal vera sjálvhjálpin og ein góður leiðari.
Alt avlop frá virkseminum ferð óskorið til, at víðari menna depilin og skótaarbeiði. Soleiðis, at skótarnir hjá okkum, fáa enn betri karmar at leikast í.
HVØR EIGUR SELATRAÐ? KFUM skótarnir í Føroyum eiga og reka skótadepilin, sum so allir limirnar hjá okkum, eiga ein líka stóran bita av.
www.selatrad.fo Vit kunnu nú langt um leingi vísa fram okkara nýggju heimasíðu. Ein heimasíða sum vísur allar møguleikarnar tú, sum vitjandi á Selatrað hevur møguleika, at royna.
Sum tað kvika eyga eisini hevur lagt merki til, so hava vit fingið eitt nýtt økisnavn, sum er selatrad.fo “Vit hava í longri tíð roynt at
fingið heimasíðuna uppá beinini. Nógv arbeiði er lagt í, at fáa alt at rigga. Og nú eru vit ógvuliga spent uppá hvussu hon ferð, at roynast”
Ein heimasíða, sum leingi hevur veri tørvur á og eftirspurningur eftir. Vit ynskja við nýggju sigur Arne Debess Madsen, heimasíðuni, at gera tað lættari hjá skótaovasti, um nýggju gestum og øðrum forvitnum, at fáa heimasíðuna hjá Selatrað. eina góða mynd av, hvussu tað er at vera á Selatrað.
T
rý spildur nýggj spennandi tiltøk, eru ment til í ár. Fyri at marknaðarføra hesi, eru tríggir frískir faldarar gjørdir og prenataðir. Eisini í samstarv við Dugna. Bólka matgerð - gevur bólkum møguleika at tilgerað ráðvørur, gera bál og gera matin saman. Skóti í ein dag - Er tað góða gamla
skótavirksemi, sum vit kenna tað, har fólk sum ikki eru skótar, sleppa at royna seg í skótakynstri. Royn okkurt nýtt - Er møguleikin, at royna nakrar av okkara meira avbjóðandi virksemi. S.s. Síðing, snorkling, paintball o.s.f. Meir er at finna um hetta við, at vitja selatrad.fo ella hygg inn á skrivstovu okkara á Hoydalsvegnum. Skótanýtt Maj 2015
07
Lýsing
08
Skótanýtt Februar 2015
Grein
Hesa ferð við Riddaran, Ørvin og Drekan frá Skótaliðnum Borgini í Hvalvík
nøkur merkir, og so ætla vit eisini, at gera ein flaka. Vit ætla okkum eisini at fara telttúr okkurt vikuskifti við patruljuni.
Borgin Skótabólkurin Borgin heldur til í gamla skúlanum í Hvalvík, sum liggur væl fyri mitt í bygdini. Har eru 37 limir, sum eru deildir yvir eitt úlvalið og eitt skótalið. Í Borgini eru tey stuttsíðani byrjaði, at arbeiða í patruljum, við patruljufundum o.s.fr. Tað gongur sera gott og skótarnir eru glaðir fyri, at royna seg við patruljuarbeiði.
Ørvur Í patruljuni eru: Gudmund 11 ár og Helena 12 ár. Anja PF er ikki við í kvøld. Í løtuni arbeiðir patruljan við at gera nakað hemmiligt, sum vit ikki kunnu fortellja um ;) Vit ætla okkum, at vinna DPK, patruljan hjá okkum á DPK, eitur Riddarin.
Riddarin Drekin
Í patruljuni eru: Fríálvur 12 ár, Fríða PF 14 ár og Kristina 11 ár
Í patruljuni eru: Katrin Elisabeth 10 ár, Vit hava tikið nøkur merkir saman, og Anita PH 12 ár, Siðbjørg 10 ár, Sandra 11 vit hava gjørt eitt skjøldur og mála tað. ár og Sarita 11 ár, Patruljuførarin Ása er Vit ætla okkum, at taka fleiri merkir. ikki við í kvøld. Vit eru stutt síðani byrja, at arbeiða í patruljum. Vit planleggja í løtuni, at taka Skótanýtt Maj 2015
09
Grein
Forðarenning brúkt uttanlands. Tað er vorði alt meira vanligt, at runa og vatn er ein natúrligur partur av eini forðarenning, og tað skal sjálvandi eisini vera so.
HVAT ER EIN FORÐARENNING?
E
eru øll noydd, at hjálpa hvørjum øðrum. Hetta er ein av stóru orsøkunum til, at skótarnir brúka forðarenning í sínum arbeiði.
in forðarenning er eitt strekki man skal renna, har ein ella fleiri forðingar eru á leiðini, sum gera ferðina torførari. Ein forðarenning hevur eina byrjan Forðingarnar kunnu vera sera og ein enda. Mest vanligt er at ymiskar. Alt frá nøkrum luttaka i smærri bólkum, “Alt frá nøkrum pinnum, at hoppa yvir á 2 – 6 persónar. Tó pinnum, at hoppa yvir til, at svimja gjøgnum finnast fleiri til, at svimja gjøgnum eitt runubað. Orsøkin forðarenningar, har ein eitt runubað” til, at forðingarnar eru luttekur einsamallur. Eitt so ymiskar, eru fleiri. Serliga er tað dømi er “Mandehørm” sum vit fara fyri, at tryggja, at tann einstaki skal at umtala seinni í greinini. brúka bæði høvd og allar partar av Forðarenningar eru sera ymiskar. kroppinum, fyri at koma í gjøgnum. Nakrar eru innandura og nakrar Vit síggja tó næstan altíð, at øll ikki eru líka sterk í øllum, her er tað samarbeiði spælir inn. So fyri at koma væl ígjøgnum forðarenningina
uttandura. Flestu eru tó uttandura, við á ein ella annan hátt, at brúka náttúruna sum ein part av renningini. Harav kemur eisini heiti “mudrace”, sum eisini verður nógv
Visti tú, at... ...Geophagy er tá ið ein praktiserar, at eta mold ella mold líknandi evnir. Hetta er mest vanligt í miðafrika, men eisini í USA eru fólk sum takast við, at eta mold. Tað sigst, at vera sunt og vit fáa vitamin B12, sum vit annars ikki framleiða sjálvi.
10
Skótanýtt Maj 2015
KFUM skótarnir í Føroyum hava í nøkur ár, brúkt forðarenning á LPK, og er tað altíð ein fragd, at síggja ungar skótar, stríða seg gjøgnum runu og vatn, fyri at vinna sær eina so góða tíð sum gjørligt. Møguligt er eisini at byrja heilt tíðliga við forðarenningum. Úlvarnir kunnu eisini fáa nógv burturúr, at royna eina forðarenning. Eitt gott hugskot er, at byrja við, at gera ein bana úti í bønum ella á sandinum. Har úlvarnir skulu hoppa, grulva og klatra. Runan kann koma seinni Skulu vit gera meira við forðarenningar í framtíðini og hvussu langt kann man fara. Kunnu tær blíva longri, skitnari, meira runutar og stravnari? Tað halda vit á blaðstjórnini í hvussu er.
Grein
Regin Debess Thomsen 25 ár KFUM skóti og Í danska herinum Hvussu ofta hevur tú veri til forðarenning Havi verdi 9 ferđir á selatrađ og so nakrar uttanlandi t.d. Nordic Race. Hví er tað so stuttligt at vera til forðarenning Eg haldi, at tað er gott at verða útfordraður bæði fysisk og physisk og so er tað bara nakað “manna hørm” yvir tí.
Mandehørm — er ein renning, fyrst og fremst fyri manfólk. Nógv nógv runa, 12 km, vatn og sandur. Alt hetta endar um kvøldið við einari oktober veitslu. www.mandehorm.dk
Kann ein forðarenning vera for skitin NEI! Har skal verða so nógv runa sum møguligt Hvør er tín yndis forðing Tað er móru-baðið. Warrior dash— “Marathon er keðiligt” er eitt av slagorðunum hjá hesari renning. 25 menn og 25 kvinnur frá hvørjum landi kvalificera seg til heimsmeistarskapi. Har vinningurin er einar 200.000 kr. www.warriordash.dk
Hvat er tann besta forðarenningin tú hevur veri til Tað má verða tann fysta forarenningin, sum eg var við til á selatað. Tað var, sum patrulju hjálpari í Tjardrinum og hana runnu vit í t-shirt og shors.
Dirty Dozen er ein kend forðarenning í Onglandi. Hon er kend, fyri at hava nóvar góðar forðingar, við nógvari runu. Kappingarnar eru bæði fyri størri bólkar og einstaklingar. www.dirtydozenraces.com
Inov8 Bare Grip Er ein av mongum skóm, sum eru mentir júst til forðarenningar við vatn og runu. Teir eru lættir við grovum mynstri undir botninum. Vit funnu ongar í handlunum í Føroyum. Men teir kunnu keypast næstu ferð tit eru í Danmark. Prísur: 600 DKK Skótanýtt Maj 2015
11
Grein
Forðarenning á Selatrað
Vit seta øllum liðum eitt rúm av 23. mai. Sleppa øll lið, at síggja til skiftiklæðir o.a. Eisini fáa øll allar forðingar og leiðina, so tey lið atgongd til brús og wc. fáa møguleika, at leggja ein ætlan. Møguleiki verður, at fylgja við inni á facebook.com/ragnarok Ein av fyriskiparinum av og á selatrad.fo. Har veðrur renningini er Magnus Debess almenninginum í nýggjari tíð. møguligt, at síggja allar Madsen. Hann hevur røtur í Tilmelding er byrja og eru tað forðingar og tips um hvussu kappróðri og skótum, og kennir lið á 4 persónar, sum fara at tær kunnu loysast skjótast. alt til, at gera sítt ítasta, fyri at kappast um, at fáa tað Eisini vera leypandi myndir og røkka málinum. Haraftrat hevur skjótastu tíðina á degnum. filmklipp av renningini. hann sjálvur veri gjøgnum líknandi renningar fyrr. Tó skal HVÍ gera eina forðarenning? Og Áðrenn renningin byrjar tann sigast, at hetta verður tann svari er ‘hví ikki!’. Tað er ein óvanliga stuttlig og krevjandi avbjóðing fyri ein og hvønn. Ikki minst er tað ótrúliga áskoðaravinarligt. So minnist til, at taka myndatólið við.
Tann 23. mai verður Føroya størsta forðarenning fyri
størsta av sínum slag, á Selatrað nakrantíð. Magnus stendur somuleiðis á odda fyri at avgera, hvørjar forðingarnar eru og hvussu torførar tær verða. Og verður hann eisini ein av dómarunum á degnum.
Fylg okkum á: facebook.com/ragnarok
Navnið Ragnarok, hevur verið brúkt um forðarenningar á Selatrað í nógv ár eftir hondini. Tí hava vit valt, at halda fast við navninum. Orði lýsir eisini nokkso gott, hvat hetta snýr seg um. Luttakararnir fara í gjøgnum runu og vatn, fyri at koma út aftur sum nýfødd. Fremstu 3 liðini vera heiðra við vinningum og vinnarin fær eisini eitt heiðursmerki til minnis um heiðurin. Møguleiki verður eisini, at fáa sær ein bita o.a. á degnum. So kroppurin kann fáa eitt sindur av orku eftir stríði.
Renningin í metrum Her sæst hvussu long og hvussu høg renning er. Sum tað sæst so verður fari undir vatnskorpuna og niðanbrekka er seinnu helvtina av renningini.
12
Skótanýtt Maj 2015
Upplýsing
HVAT:
NÆR: HVAR: HVØR:
Vinnarin:
Kostnaður: Tilmelding: Kunning:
Føroya størsta ordiliga forðarenning, við nógvum avbjóðandi forðingum fyri krop og sál. Runni verur gjøgnum runu, vatn, sand og mangt annað. 23. mai 2015 kl. 12.00 Selatrað Renningin er fyri øll áhugaði. Hvørt lið luttekur við 4 persónum. Sum kunnu vera dreingir, gentur, menn og konur. Aldursmark er tó 16 ár. Tað liði sum er skjótast gjøgnum forðarenningina vinnur. Nr. 1, 2 og 3 vera heiðraðir við vinningum. 500kr fyri hvørt liði á info@selatrad.fo Meir fæst at vita á facebook.com/ ragnarok, info@selatrad.fo ella við at ringja á 751075
23. mai 2015
Ja, møguleiki er at fara í bað og skifta eftir renningina.
HEVUR
TÚ TAÐ SUM SKAL TIL?
Skótanýtt Maj 2015
13
Lívið á Kandersteg RoverWeek Hvørt ár síðani 2010 hevur international rover week verið hildin á Kandersteg international scout centre. International rover week er ein lega fyri rovarar úr allari verðini. Aldursmrakið er 18-30 ár. Hvørt ár eru rovarar úr nógvum ymiskum londum við, men enn hevur eingin føroyingur luttikið á leguni. Legan er í 12 dagar, luttakararnir búgva í teltum á
Kandersteg Kandersteg international scout centre er fyrsta og størsta altjóða skótasentrið í heiminum.
teltøkinum á skótasentrinum, og gera sín egna mat sum tey fáa útleveraðan frá skótasentrinum.
Føroyar
Grein
Kandersteg, Sveis
Nógv ymiskt virksemi er á leguni, t.d kann nevnast heik við yvirnátting í fjallasmáttu í alpunum. Luttakararnir eru í stóran mun við til samansetingina av skránni. Tilmelding fer fram inni á heimasíðuni www.kisc.ch
hvat virksemi er til ymsar tíðir.
Jóna Venned Summarið 2013 var Jóna og arbeiddi á Kandersteg International Scout Centre í tríggjar mánaðar.
ferð á alla tíðina, skótasentrið var fult við skótum frá allari verðini allatíðina. Hvønn dag var nógv virksemi og øll vóru upptikin við, at gera uppihaldi hjá teimum ymsu skótunum til tað besta skótaupplivisli nakrantíð.
komu at arbeiða við næstu mánaðarnar. Hetta bleiv gjørt við ymiskum skótaaktivitetum, og ógvuliga nógv “learning by Sjálvt um vit vóru upptikin doing” við at undirhalda gestum nógv av tíðini, høvdu vit Aftaná tvær vikur, blivu vit so eisini tíð at slappa av og deild upp í deildir, “House”, hugna okkum saman um sum er alt frá at tjekka gestir kvøldarnar. inn og út, reiða upp, gera mat o.s.fr. “Campsite” sum er at Meðan eg var í Kandersteg taka sær av tjaldøkinum. Og møtti eg nógvum fólkið frá “Programme” sum er, at taka allari verðini, upplivdi nógvar sær av virkseminum á ymsar metnanir, og fekk sentrinum, klatring, síging, nógvar nýggjar vinir frá allari heikir og mangt annað. verðini, og fleiri av teimum haldi eg sambandi við enn í Øll sluppu, at velja hvat tey dag, og kann kalla tey fyri helst vildu, og tey allarflestu vinir fyri lívið. fingu síni ynski uppfylt, eg bleiv koyrd í programme og Eg kann lættliga siga at hetta slapp at vera heik guide. var besta summarið í mínum lívið, og eg vil heilt sikkurt Hetta merkti, at eg gekk á tilmæla øllum, at royna tað heik og vísti gestum runt uppi sama. í teimum sveisisku alpunum 5 dagar um vikuna. Og svav í fjallasmáttum uml. 2 nætur um vikuna.
Sentrið liggur í Sveis í eini líttlari bygd sum eitur Eg var ógvuliga spent og visti Kandersteg. Fleiri 1000 skótar ikki heilt hvat eg kundi vænta úr øllum heiminum vitja mær, men so skjótt, sum eg sentrið hvørt kom fram, kendi eg ár, bæði sum meg heima. gestir og Vit vóru 30 ung starvsfólk. fólk úr allari Á sentrinum veðrini, sum skuldu ber til, at vera saman teir gista innndura í bólkarúmum, næstu 3 mánaðarnar. t.v.s ella á tjaldøkinum í tjaldi. abreiða saman, eta saman, Eisini er alskyns virksemi, ið til búgva saman, hava frí saman, ber at royna, t.d klatring, ja gera alt saman. síging, heikir, at standa á skí Tær fyrstu tvær vikurnar (um veturin), skótavirksemi, brúktu vit uppá, at læra og nógv annað. hvønn annan at kenna, Skótasentrið er opið hvønn samstundis sum vit blivu Tær næstu 8 vikurnar var full dag í árinum, og ymiskt er, upplærd í øllum, sum vit
Grein
MERKIÐ HESA FERÐ Vit hava tosað við Beintu Kollslíð, sum í løtuni tekur eitt merki, sum eitur 365. Fyri at fáa merki, skal ein ganga við skótaturriklæði alla tíð í 365 dagar. Tá Skótanýtt var og tosaði við hana, hevði hon gingið við turriklæðnum í 35 dagar.
Hví valdi tú at taka hetta merki – Tí eg helt tað var
ein kona mær nú ein dagin og fortaldi mær at eg hevði gloymt at tikið
Skótanýtt hevur veri ein túr hjá skótunum við Løkin í Runavík, og tosað eitt sindur, um teirra skótamerkir.
skótaturriklæði av.
Herfyri bleiv eg liðug í skrivstovulæru og tók ímóti mega spennandi, serliga tí tað er eitt merki sum ikki er próvnum við skótaturriklæði á. vanligt at taka í Føroyum Eg havi eisini veri til tveir stórar føðingardagar og – Eg havi gingið við havt turriklæði á, tey flestu turriklæðnum alla tíð. Til halda at tað er ordiliga arbeiðis í frítíðini, alla staðni sum eg fari, eg taki stuttligt og spennandi, nógv tað bara av tá eg skal í brús fólk spyrja eisini inn til skótar og hvat man ger og og tá eg fari at sova so framvegis. Hvussu hevur gingið – tað hevur gingið ordiliga gott, Á føstalávint fekk eg turriklæði, at passa við tað er ordiliga stuttligt, grýlubúnan hjá mær. nógv fólk hava spurgt inn
Hvussu gongur tað fyri seg
til hví og hvat eg geri, Eg hugsi ikki um at eg fólk sum eg “T.d. Steðgaði ein havi tað á longur, tað slett ikki kona mær nú ein er bara sum eitt kenni hava dagin og fortaldi vanligt steðga mær mær, at eg hevði klædnaplagg , tað er og spurt meg gloymt, at tikið blivi líkaso vanligt, ymiskt um sum at lata meg í tað. Nógv skótaturriklæði av” eina blusu, at koyra fólk halda at tað er løgið, turriklæði á. men tey flestu hava tikið Eg havi gjørt ein facebook ordiliga væl ímóti tí, og tey bólk, har eg leggi eina sum eg arbeiði samanvið mynd av mær út hvønn hava vant seg við at eg dag, har kunnu fólk so havi skótaturriklæði á fylgja við hvussu gongur hvønn dag. Eg havi eisini við at taka merki. Bólkurin roynt at variera tað eitt sindur, við at eg havi gingið eitur: ‘365 dagar við skótaturriklæði’ við ymiskum turriklæðum frá ymiskum londum sum Til ber at lesa um merki eg eigi frá legum o.s.fr. her : www.spejd365.dk Man fær nokkso nógva uppmerksomheit og flestu fólk hava eina viðmerking um tað, t.d. Steðgaði
16
Skótanýtt Maj 2015
Tey eru øll samd, um at merkini eru stuttlig, at taka. Summi eru løtt, at taka, summi torfør, men tað eru tey, sum man verður glaðast fyri.
SERSTØK MERKIR Ein rúgva av serstøkum merkjum finnast, sum til ber, at taka. Her er eitt yvirlit yvir nøkur av teimum, sum vit halda eru mest spennandi. Til ber, at lesa meira um tey ymisku merkini á alnótini.
Shorty Ganga í shorts/ stuttbuksum til øll skótatiltøk í eitt heilt ár t.e. Skótafundir, túrar, legur, skrúgongur o.s.fr.
Grein
365 Bera skótaturriklæði 365 útav 400 døgum.
Viking Merkið er næstan sum Shorty, men her skal tú ganga í shortsi alt árið, eisini tá tú ikki ert til skótar, t.v.s. 365 dagar.
Skjorty Vera í skótabúnað í 365 útav 400 døgum. Snorky Gongur út uppá, at tú skalt sova uttanfyri í telti 365 dagar útav 400.
Skirty Ganga í niðurdeili til øll skótatiltøk í eitt heilt ár. Tað er loyvt, at vera í sokkabuksum, leggings ella súkklushorts innanfyri.
Biky Merki snýr seg um, at súkkla. Tað einasta tú skal gera er, at súkkla til og frá hvørjum skótafundi í eitt heilt ár.
Samskipanin fer, at bíleggja nøkur eintøk av hesum merkinum heim. Allir skótar/leiðarir, sum taka serstøk merkir, fáa tey ókeypis frá samskipanini. Einasta krav er, at tey stilla upp til blaðið SKÓTANÝTT, at greiða frá:)
24 tímar í Soviposa Fyri at fáa hetta merki skal tú vera 24 tímar í einum soviposa.
KolleKolle Kann takast saman við liðnum ella patruljuni. Man skal búgva í skótahúsinum í min. 6 dagar frá sunnudegi til leygardag og tað skal ikki vera í eini feriu. Man skal í skúla og arbeiðis , sum vanligt, man skal eisini fara til frítíðarvirksemi, sum man vanligt gongur til, gera skúlating o.s.fr. Alt sum man vanligvís ger, men man býr altso í skótahúsinum saman við patruljum ella liðnum. Skótanýtt Maj 2015
17
18
Sk贸tan媒tt Februar 2015
Tíðindi
Útbúgvingar KFUM skótarnir hava á hvørjum árið, eina rúgvu av skeiðum og venjingum, fyri allar leiðarar og elstu skótar.
So mikið nógv er nú á skránni, at vit hava valt at geva út eitt skeiðsblað. Hetta skal tryggja øllum limum okkara, eitt skjótt og lætt yvirlit, yvir tær útbúgvingar vit hava, at bjóða.
Nýtt - Nýtt - Nýtt Hetta er eitt stórt framstig fyri okkara arbeiði, í at útbúgva dygdargóðar leiðarar kring alt landið. Sum síðani reka ymisku bólkarnar hjá okkum. Tí er tað umráðandi at vit hava eina góða og álítandi útbúgvingarskipan.
mai mánað. Soleiðis at allir limir hava tað innan summarfrítíðina áðrenn nýggja skótaárið byrjar.
Olga Arnfinnsdóttir, er ein av teimum sum hevur veri við til at menna skeiðsblaði. Hon sær eisini bara Ein arbeiðsbólkur hevur sitið fyrimunur í hesum og er og arbeitt við hesum seinastu spent uppá hvussu limirnar tíðina. Og er nú við at koma fara at taka ímóti nýggja á mál. Skeiðablaði kemur út í útbúgvingarbygnaðinum.
Roynt verður, at hava eina so greiða mynd sum gjørligt. Soleiðis at luttakarin skjótt fatar hvat hetta skeiði man snúgva seg um.
Øll skeiðir eru deild í tríggjar ymiskar bólkar. Hesir eru leiðaraútbúgvingar, venjingar og fokusskeið. Soleiðis verður lætt, at finna runt í blaðnum. Samstundis sum tú skjótt kanst síggja t.d. hvørjar møguleikar tú hevur, at menna teg sum leiðara í ár.
Niðast á hvørjum skeiði, eru vístar tær viðkomandi praktisku upplýsingar. S.s. Kostnaður, tilmeldingarfreist, tøk pláss o.s.fr.
INFO boksir
Fyri at tryggja eitt skjótt yvirlit yvir øllum skeiðum, so eru nakrar INFO-boksir, sum beinanvegin siga tær um hetta skeiði er nakað fyri teg. t.v.s. Torleikastig, tíðspunkt, aldursmark o.s.fr.
Aftur her er endamálið at skapa eitt blað, sum er lætt at brúka. Eisini fyri at hava ein reyðan tráð tvørturum øll skeiðir og venjingar.
Skótanýtt Maj 2015
19
Upplýsing
FAMILJULEG
20
Skótanýtt Maj 2015
Upplýsing
GAN 2015 Familjulegan verður aftur í ár á Selatrað, sigast at vit í ár, aftur fara at brúka sjálvan hon byrjar kl. 16. hósdagin 2.juli og endar skótadepilin nakað meira enn í fjør. kl. 17 sunnudagin 5 juli. Nógv virksemi er á leguni, sum ein kann Øll eru vælkomin á leguna, bæði skótar royna, nevnast kunnu: og ikki skótar, tað er eitt upplagt høvið Kano, árabátar, snorkling, skjóttgangandi hjá skótunum, at taka familjuna við á bátur, bogaskjóting, paintball, síging, legu, og vísa teimum hvat rætt skótalív er. klatriveggur, gullgravari, primitiv matgerð Legan er ein tjaldlega har øll kunnu koma og mangt annað. og fara tá teimum lystir, og tað er Eisini finna vit føroyameistaran í øksakasti. ókeypis, at seta tjald upp. Ein onnur tillaging er, at vit í ár koma at Eisini ber til at leiga sær eitt kamar í hava væl meira til tey yngstu í familjuni. sovilonini, búgva í campingvogni á kajini Hvørt kvøld á leguni verður felags ella í báti í báthylinum. legubál, og kvøldseta. Vit hava seinastu árini tillaga leguna Til ber, at hava egnan mat við á leguna, nakað, fyri at finna útav hvussu hon eydnast best. Við teimum royndum, verur men man kan eisini keypa mat í caféini, bæði lidnan mat og eisini pylsur og búffar, legan í ár so fyrireika eftir. T.d. Kann sum man sjálvur grillar á stóru grillini hjá
okkum. Café’in selur eisini belgiskar vaflur, soft ice, chips, te og kaffi og mangt annað. Legan er skipað soleiðis, at ein ger sjálvur sína egnu skrá, eingin tilmelding er neyðug og ein kan koma og fara tá einum lystir. Virksemini koyra fleiri ferðir um dagin, so tað er bara, at velja sær eitt virksemi og velja tað tíðspunktið, sum passar einum best. Hetta er 6. árið at vit skipa fyri familjleguni, og hevur hon veri sera væl umtókt og væl vitja øll árini, og sjálvandi vóna vit at eins nógv fólk luttaka í ár sum undanfarnu ár.
Skótanýtt Maj 2015
21
Tíðindi
Uppruna tekning av fyrstu liljuni, sum varð tekna.
NÝTT BÚMERKI
Hon er tekna av Hans Paula Olsen í 1975
FYRR
Í mong ár hevur eyðkenni hjá KFUM skótunum í Føroyum veri okkara trúfasta lilja. Vit hava ikki fyr enn nú, hugsa so nógv um, hvønn týdning tað hevur at, hava eitt eyðkent búðmerki.
Liljan ímyndar ein Føroyskan bát og tveir grindahvalir, sum eru fevndir av trýkantinum frá KFUM felagsskapinum.
NÚ
Skótarnir KFUM
Búmerkið hevur fingið ein meira spælandi dám. Vit eru fyrst og fremst ein barna og ungdómsfelagsskapur, og hetta eigur útsjónd okkara, at endurspeglað.
Skótarnir í fokus – Í arbeiði
i fyri innihald – Tað sum ger
okkara eru vit fyrst og fremst skótar, hjá KFUM. Okkara arbeiði avspeglar tí framum alt annað, at vit eru skótar. Hetta ynskja vit, at framheva,
okkum til skótar, er innihaldið í arbeiði okkara. Vit royna altíð, at liva upp til kjarnuvirðini og endamálið við
FYRI FRAMMAN Uppgávan sum nú liggur fyri framman er, at framleiða ymisk klæðir og prentlutir. Soleiðis, at limir okkara fáa gleði av nýggja samleikanum hjá okkum. Ætlanin er t.d. At framleiða troyggir og tshirt, sum úlvar og onnur áhuga kunnu nýta saman við
22
Skótanýtt Maj 2015
turriklæðnum og til úlva- og skótafundir, tá ið vanligi skótabunin, ikki er komin við ella ikki er hóskandi. So frammyvir, koma vit at vera nógv meira sjónlig og eyðkend í almenna rúminum.
Grein
FYRSTI FUNDUR Á EIÐI KFUM-Skótarnir í Føroyum hava starta ein skótabólk upp á Eiði.
Øll vóru sera væl nøgd við skótacowboykeksinar, og áðrenn tey vistu av var tíðin farin, og tey skuldu enda.
Tað eru uml. 20 ár síðani, at skótar seinast vóru á Eiði, so nú var tíð uppá, at vit fóru í gongd aftur har.
Síðani hava vit havt nakrar úlvafundir avtrat, og fleiri úlvar hava møtt upp.
Vit settu 18.mars at vera fyrsta úlvafundin
Úlvaarbeiði verður í stóran mun koyrt av foreldrum og øðrum, sum ongar royndir hava innan skótarørsluna, og so fáa tey vegleiðing og hjálp frá landsnevndini. Hesi foreldrini leggja nógva orku og tíð, at koyra úlvaarbeiði, og riggar hetta eisini sera væl.
Eini 25 børn møttu upp hendan dagin og vóru tey sera spent uppá, at blíva skótar, nógv høvdu longu ognað sær skótabúna, turriklæði og annað. Úlvarnir vóru deildir í bandar, og hvør bandi fekk til uppgávu, at tendra eitt lítið bál, tá bálini øll vórðu tendraði sloppu tey at spæla banka kjøt eina løtu, inntil bálini vóru klár, so varð farið í holt við at grilla skumfidusar og gera skótacowboykeks.
Uppskrift uppá skótakowboykeks Tilfar: Keks (t.d. Mariukeks) Skúmfidusar Sjokoláta (t.d. páleggsjokolátu) Tendra bálið, grilla skúmfidusin á einum pinni, tá hann er heitur nokk, leggur tú skúmfidusin ímillum sjokolátuna og mariukeksinar.
Skótanýtt Maj 2015
23
Grein
TÓRUNN Á SKÓTASKÚLA Tórunn H. Laksáfoss valdi, sum so mong onnur, at fara niður til Danmarkar á eftirskúla eftir hon var liðug við fólkaskúlan. Tað serliga við eftirskúlanum, sum Tórunn gongur á er, at hetta er ein skótaeftirskúli. Skúlin eitur Korinth Efterskole - Spejderskolen og liggur á Fyn í Danmark Hví valdi tú júst hendan eftirskúlan? Tí fyri tað fyrsta virka skótar til, at vera tey mest góðtakandi fólkini tá tað kemur til fjølbroytni millum menniskju og annars dámdi mær væl hugskoti við, at liva sum skóti í eitt heilt ár.
Ístaðin fyri, at hava fleiri fólk í køkinum, sum gera mat hava vit bert eina konu, Kirsten. “Ugens Patrulje” skal so gera døgurða saman við henni.
eisini skuldi vera her, men hon fekk ikki stuðul frá kommununi, so hon kom ikki allíkavæl.
Hvussu leingi gongur man á skúlanum? Har fleiri aðrir eftirskúlar tvinga Man gongur í eitt skúlaár, men næmingarnar til at sita inni í tað eru 6 her á skúlanum, ið kamarinum hjá sær, sleppa vit gingu her síðsta ár, sum eisini at sita samlaði og hjálpa ganga her í ár. Hvat er serligt við hvørjum øðrum, um tørvur er Hvat er aldursmarkið? eftirskúlanum? fyri tí. Tað er einki aldursmark. Vit Tað serliga við hesum Hvat undirvísa tey í? hava ein, sum er 18, sum eftirskúlanum er, at man hevur Tey undirvísa í øllum tí vanliga. gongur í 10. trý “linjufag”, at velja ímillum Donskum, enskum, rokning, Hvørji eru krøvini fyri at sleppa ígjøgnum trý ymisk tíðarskeið. týskum, fronskum, alis- og at ganga á skúlanum? T.v.s., at man hevur í alt 9 ymisk evnafrøði, ítrótt og so hevur 9. Man skal hava eina teldu og “linjufag” har tú kanst velja trý Fl. eisini eina eina súkklu. Annars er tað ikki av. samfelagslærugrein. neyðugt, at vera skóti. Helvtin av teimum, sum ganga her eru Tað fyrsta tíðarskeiði, kann man Hvussu nógv ung ganga á ikki skótar, men tey flestu av velja ímillum: skúlanum? teimum siga, at tey ætla at “Adventure – strand og vand”, Í løtuni eru vit 49. Tað ljóðar byrja hjá skótunum aftaná “Gourmet”, og “Hesteliv og ikki sum nógv, men tað er eftir summarferiuna. Spejderridt” mínari meining, ein góð mongd. Hvussu sær ein vanligur dagur Tað næsta tíðarskeiði kann man Vit eru sum ein lítil familja. Øll út á skúlanum? velja ímillum: kenna hvønn annan og í Klokkan 6:30 møtast vit í “Friluftsliv – Tur og klatrihøllini og stilla aktivitet”, “Kreativ design”, okkum upp í og “Mindfoodness – Ledelse patruljurekkir. Tá øll í patruljuni eru møtt upp, og psykologi” verða vit send út, at Tað triðja tíðarskeiði kann ganga/renna 1,8km. Tað man velja ímillum: ljóðar strævið, men tað er “Adventure Race”, yvirraskandi uppfrískandi. “Gourmet – Pop op Ímeðan 5 út av 6 patrúljum eru úti og restaurant”, og “Hesteliv og ganga, skal ein patrulja í spejderridt” køkin og gera morgunmat Man kann velja eitt linjufag til øll. frá hvørjum tíðarskeiði og so Klokkan 7 burdu øll verið vítt eg veit, er hetta tann einasti endanum av árinum er tað liðug við hesar næstan 2 km, tí eftirskúlin, ið hevur hesa eingin, sum sigur “Áh nei! tað nú er tað morgunmatur. Tað er skipanina. Eisini í endanum av vóru so nógv, sum eg ikki fekk tað sama á skránni hvønn dag. vikuni sleppa vit, at hava fund møguleikan til at tosa við!” Ymisk sløg av jogurt afturvið við skúlastjóran Henrik, sum ger cornflakes, musli ella Eru bara danir á skúlanum? tað, at um vit hava okkurt, at havragrýn. Um vit ikki hava hug Ja, og eg eri tann fyrsti til jogurt, kunnu vit altíð fáa klaga yvir so kunnu vit siga tað útlendingurin her. Tað var nýbakaðar bollar við ost og tá. meiningin, at ein grønlendingur 24 Skótanýtt Maj 2015
Navn? Tórunn Hentze Laksáfoss Aldur? 16 ár Hvussu leingi hevur tú veri skóti? So leingi eg minnist, eri voksin upp við skótaforeldrum. Hvar hevur tú veri skóti? Eg havi veri skóti bæði í Borgini í Hvalvík og Skótalið KFUMs í Tórshavn. súltutoy. Vit hava ein hálvan tíma, at eta so nógv, sum vit vilja. Klokkan 7:30 er tíð, at reingerða mítt øki. Eg búgvi saman við einum øðrum av sama kyni, har eg skal rudda kamari ímeðan hin t.d. vaskar vesið, sum er deilt við restuni av gongini. Klokkan 8 eri eg liðug við mítt øki og havi pakkað taskuna, tí nú skal eg í skúla. Húsið, har undirvísingin fyrigongur seg, er hinumegin vegin so, um kavin er follin, er møguleiki, at kasta ein kavabólt, ella tveir, eftir vinfólkunum. Er tað mánadagur, er undirvísingin bert til klokkan 11:20, og so eru patruljumøtir, kanning av kamarinum og úrvalsmøtir. Er tað mikudagur, brúkar man allan dagin uppá “linjufag”. Allar hinar dagarnar, er man í skúla inntil klokkan 15:40. Klokkan 11:30 er døgurði. Tað er torført, at greiða frá, hvussu fantastiskur døgurðin er. Tað eru tvey stór borð, sum eru full av øllum frá rugbreyði til
Grein skinkusalat. Heitt livurpostei, rækjur, restir frá nátturðanum dagin fyri, egg, eplir, fiskur, fleskasteik, toast og nógv annað. Tey, sum gingu her síðsta ár siga, at í summarferiuni gleddu tey seg til, at koma aftur til hetta fantastiska samanhaldi í skúlanum og døgurðan.
skúlanum í hálvan annan tíma afturat og læra um jagt.
Hvat er tín besta uppliving á skúlanum? Tað er ringt, at velja eina góða Klokkan 18 eta vit nátturða í ein uppliving ímillum so nógvar hálvan tíma, og so hava vit góðar upplivingar. annars frí. Pizzagrill og Brugsan liggja tætt við, har kunna vit Ein er tá vit høvdu fríluftslív, ið eisini keypa okkum nátturða, er tað “linjufagið”, ið eg havi um vit hava hug. hettar tíðarskeiðið. Vit tendraðu eitt bál úti í Týsdagar, hava vit møguleika, at bálsmáttuni, blakaðu nakrar fara í biograf ókeypis. Vit gjalda Klokkan 15:45 er “lektiukafé”. stórir steinar í tað, og so fóru vit 50kr í byrjanni av árinum, og so Ikki miskilja tað, tað hevur einki at gera katapult. Tá vit høvdu sleppa vit ókeypis í biograf við kafé, at gera. Tað er bara 45 hugna okkum við katapultunum restina av árinum. Og hetta er minuttir, har øll sita í skúlanum í nakrar tímar, gjørdu vit eina ein ordiligur biografur! Hann er og gera skúlating. innilukkaða biuvakk og tveittu á stødd við sal 1 í Havnar bio, steinarnar, sum høvdu ligið í Klokkan 16:30 endar men munurin er, at 3 tær bálinum, inn har. Tað fungeraði “lektiekaféen” og tvey frá fremstu rekkjurnar eru sofur og so sum ein sauna í nakrir tímar. hvørjari patrulju fara í køkin og tær aftastu eru lenistólar, sum gera nátturða til restina av kunnu draga runt. Í verðuleikanum havi eg havt so patruljuni. Hvør patrulja hevur nógvar góðar upplivingar her. Klokkan 22 skulu vit vera í sín egna køk við øllum kamarinum og vera klár til, at Um eg hevði havt møguleikan, innihaldinum, sum ein køkur sova. Klokkan 22:15 sløknar so hevði eg eisini gingið her tørvar. Um tú hevur jagt og tað internetið og 22:30 skulu vit næsta ár. Eg vil ikki hava, at er mikudagur, skalt tú sita í leggja okkum, at sova. hetta skúlaárið skal enda. Eg
havi fingið so nógvir góðir vinir og sjálvt um eg sakni mítt móðurland so heilt ónatúrliga nógv, vil eg ikki vekk herfrá. Grundin til, at eg bleiv við, at fara til skótar hvørja viku, ímeðan eg búði í Føroyum, var ikki bara tí, at mær dámdi so væl skótaarbeiði. Tað var tí, at mær dámdi so væl skótar sum heild. Vit eru nøkur av teimum mest skiljandi og góðtakandi fólkunum eg kenni. Fyristilla tær so ein heilan skúla, har øll hugsa sum skótar, sjálvt um øll ikki eru skótar. Um tú vilt vita meira, kanst tú altíð fara inn á www.korinthefterskole.dk
Bear Grylls Flestu okkara kenna allarhelst ævintýraran Bear Grylls. Bear Grylls hevur gjørt fleiri sjónvarpsrøðir, um tað at yvirliva í náttúruni, so sum Ultimate Survivor, The Island og tann nýggjasta av teimum Mission Survive. Í sjónvarpssrøðunum skal hann yvirliva á oydnum oyggjum, uppi í fjøllunum úti í oyðimarkum og ymsa aðrastaðni har tað ikki er lætt, at skaffa sær føði og drekka, hann skal so royna, at skaffa sær føði og antin finna sær skjól, at gista í ella finna útav hvussu hann sleppur úr teimum ymsum støðunum. Bear Grylls hevur alt sítt lív verið skóti og hevur fleiri ferðir úttalað seg, um at nógv av tí sum hann dugur, og eisini brúkar fyri yvirliva í teimum ymsu sjónvarpssendingunum, hevur hann lært hjá skótunum. Í 2009 bleiv Bear Grylls valdur, at vera skótaovasti í Stóra Bretlandi, hann varð samstundis yngsti skótaovastin sum nakrantíð varð valdur í Stóra Bretlandi. Bear Grylls er valdur, at vera skótaovasti fram til ár 2018. Bear Grylls hevur eina avtalu við Gerber, sum m.a framleiðir knívar, um at framleiða yvirlivilsis útgerð við Bear Grylls búmerki á. Á síðu 32 í blaðnum, ber til at vinna ein Bear Grylls knív frá Valdemar Lútzen byggibúð. Skótanýtt Maj 2015
25
Grein
Leiðslupatrúljuskeið 2015
Nú var langt síðan, at leiðslupatruljuskeið var seinast. Í øllum førum so langt síðan, at Páll Larsen úr skótabólkinum Gullbrandið í Fuglafirði ikki hevur veri við fyrr. Tí var neyðugt við einum skeiði. 55 luttakarar vóru við til skeiði, sum var hildi á Selatrað. Har karmanir eru sera góðir til tílík skeið. Skeiði var deilt upp í teori og virksemi. Eisini var tíð til, at vera úti og hugna um eldin.
Vaksin og børn spæla saman
Longu fyrsta kvøldið vóru luttakarnir tveittir út í fyrst uppgávu. Har teir vaksnu leiðarnir saman við ungu skótunum, skuldi framføra ein sjónleik. Tað var sera stuttligt og áhugavert, at síggja tey loysa uppgávurnar saman, hóast aldursmun, sum eisini er eitt av endamálinum við leiðslupatruljuni.
Navn: Páll Larsen 53 ár, liðleiðari og bólkaleiðari. Vit hava verið ein túr í Fuglafirði og prátað við nakrar av lutakarunum sum vóru við til skeiði. Og sum síðan tá, hava arbeitt við leiðslupatruljuni. Navn: Jenny 10 ár, patruljuførari og Karin 10 ár, patruljuhjálpari. Hvat væntaðu tit av skeiðinum? Jenny: Eg visti slettis ikki hvat leiðslupatrúljan var og ánaði ikki hvat eg skuldi vænta.
Hvat fingu tit burturúr skeiðnum? Mær dámdi væl innihaldi í leiðslupatruljuskeiðinum og vit fingu nógv burturúr tí. Vóru tit nøgd við skeiði? Ja vit vóru stak væl nøgd við skeiði, tað var ógvuliga væl fyrireika og koyrdi, sum tað skuldi og tað passaði akkurát til okkum í løtuni, tí vit hava ætla okkum, at fara ígongd við, at arbeiða í leiðslupatrulju við patruljufundum o.s.fr. Hava tit leiðslupatrulju áðrenn skeiðið? Nei ikki í hesum árinum
Hava tit leiðslupatrulju nú og hvussu riggar tað? Ja tað hava vit. Tað gongur stak væl, vit hava havt tveir leiðslupatruljufundir síðani skeiði. Vit hava liðfund annaðhvørt týskvøld og Hvat var tað stuttligasta, sum tit so hava tey patruljufund aðruhvørja viku, tey hava sjálvi gjørdu á skeiðinum? Karin: Vit gjørdu ein kavamann saman, tað valt sær tíðspunkt nær tey vilja hava patrúljufund. Eingin riggaði væl og var stuttligt. Vit lærdu eisini, at planleggja leiðari er í hølinum tá tey hava patrúljufund. patruljufundir. Jenny: Vit gjørdu bál og so gjørdu vit Vit hava so leiðslupatruljufundir, einaferð um mánaðin. pannukøkur á tí. Á fundinum tosað vit um teir farnu patruljufundirnir, Vilja tit mæla øðrum til, at fara á leiðslupatruljuskeið? Jenny: Ja, hvussu tað hevur gingist o.s.fr. Og so planleggja vit tema til komandi mánað, og hvat patruljufundirnir helst skulu tí man lærir nógv og tað er stuttligt. innihalda. Og so læra leiðaranir eisini patruljuførarirnir Hvat hava tit gjørt síðani tit komu aftur av og patruljuhjálparirnir ymiskt, sum tey ivast í. leiðslupatruljuskeiðinum? Jenny: Aftaná leiðslupatruljuskeiðið So tosa vit eisini um ymiskt, so sum uppmøting, høvdu vit leiðslupatruljufund, tað var ordiliga stuttligt, vit trupulleikar í patruljuni og um patruljuútgerðina o.s.fr. gjørdu pannukøkur og tosaðu um skeiðið. Karin: Á tí fyrsta Hví er tað so umráðandi, at hava eina leiðslupatrulju? leiðslupatruljufundinum, planløgdu vit eitt hugnakvøld, vit Patruljan er grundsteinurin í skótaarbeiðinum og tí er tað gjørdu eitt hugarok har øll komu við hugskotum til hvat vit kundu gera, og so stemmaðu vit, um hvat av teimum vit skuldi umráðandi, at hava patruljur, sum rigga og fyri, at tað skal bera til, má man hava eina vælvirkandi gera. leiðslupatrulju. Hvussu dáma tykkum, at hava patruljufund? Jenny: Tað er Leiðslupatruljan er umráðandi fyri, at læra skótarnir, at ordiliga stuttligt. leiða og koyra ordiligt skótaarbeiði. Hvat hava tit gjørt á patruljufundum? Jenny: vit hava tikið Vilja tit mæla øðrum til, at fara á leiðslupatruljuskeið? skótaroyndina við hinum í patruljuni og so taka vit sjálvar 2. Heilt avgjørt og tak endiliga allar patruljuførarnar og flokksroyndina. Vit hava lært knútar, spælt kimspæl, gjørt patruljuhjálparnar við. Skótanýtt reipkast og gingið við skótastevið. Hvat fingu tit burturúr leiðslupatruluskeiðinum? Jenny: Vit lærdu nógv, um at leiða og læra frá okkum.
26
Maj 2015
Hvar eru skótarnir dreingja- og gentuskótar, kring allan heimin. Skótarørðslan var stovna í 1907, og nú, 108 ár seinni. Eru skótar í næstan øllum heimsins londum, Vit fara nú at greiða eitt sindur frá, hvar skótarørðslan ikki er sloppin inn um, enn. Tað sigst at óansæð hvar tú ferðast í heiminum, so finnur tú ein føroying. Soleiðis er tað næstan eisini við skótum. Í løtuni eru á leið 38 mió
Skjótt sagt
Orsøkin til at skótarørðlan ikki er “vælkomin” inn í hesi lond. Er at finna í grundvirðunum fyri skótarnar. Felagskapur yvir landamørk og arbeiði fyri
friði, eru orsøkinar. Hesi endamál eru forboðin í nøkrum av hesum londum.
Nógv tann størsta skótasamskipanin í heiminum er í indonesia. Har eru í løtuni um 18 mió Nógv tann størsta skótar. India er tað skótasamskipanin í landið við næst flest skótum, har heiminum er í eru 3,4 mió skótar. indonesia
Skótar eru í 216 londum, sum so merkir at tað eru einans 5 lond sum ikki hava Minsta skótar. Talan er um Cuba, skótasamskipan í heiminum, Laos, Norð Korea, Andorra. er San Marino, har eru bert Vatikanirnar hava heldur ikki 150 skótar skótar, men er tað ikki tí tað er forboði, men tí har ikki eru børn í løtuni.
216 lond
38.000.000 skótar
Upplýsing
WOSM, 27 mió
WAGGGS, 11 mió
Skótaleys lond Norður Korea hevur sum sagt ongar skótar. Tað er tað Kommunistiska stýrið, sum ikki samsvarar við virðini hjá skótaarbeiðinum. Tað hevur ikki verið møguligt hjá heimsfelagsskapinum (WOSM) at sleppa í gongd við skótum í landinum og nógv meir enn tað, veit man ikki um skótar í Norð Korea. Ongir skótar eru í Andorra. Landi hevur eitt vet hægri fólkatal enn Føroyar, við 78.000 íbúgvum. Hóast hetta, hevur tað ikki eydnast, at fáa skótaarbeiði at rigga í landinum. Seinasta roynd var í 2012, men uttan at tað eydnaðist.
Komunistiska stýrið í Kuba, hevur eisini forbjóða skótaarbeiði í landinum. Tey hava í staðin sett “José Martí Pioneer Organization” á stovn. Sum er ein kommunistisk barna og ungdómsrørsðla. Har tey ikki standa inn fyri felagsskapi yvir lond og ei heldur arbeiði fyri friði.
Í Føroyum eru um 1.000 skótar og 4 samskipanir. Føroya Skótaráð er yvirskipaða ráði, sum myndar okkum út í heim og tekur sær av øllum felags arbeiði millum
samskiparnar. Í 1989 vóru 1.800 skótar í Føoyum. KFUM skótarnir hava í dag 12 virknar bólkar kring landið og nógv landsdekkandi virksemi.
KFUM skótarnir
600
Føroya skótasamband
250
KFUK skótarnir
150
Frelsunar herðurin
40 Miðaltøl frá 2014
Skótanýtt Maj 2015
27
Upplýsing
KOMANDI TILTØK 30. apríl—3. maj LPK Árliga landspatrulju-kappingin verur aftur í ár. Har 10 tær bestu patruljurnar fara at kappast í at gerast Føroya besta patrulja.
15.— 16. maj Úlvalegan
Tilmeldingin til ársins úlvalegu er farin út. So nú er bert eftir at møta upp í Hvalvík, við øllum tínum úlvum.
23. maj 22.— 25. maj
Ragnarok 2015
Paladin
Føroya størsta forðarenning Til allar krossriddarar, nú er verur nú á fyrsta sinnið. Og tíð at gera seg kláran at taka kappast verur millum 20 lið frá øllum landinum, næsta stigið og gerast palladin.
2.— 5. juli Familjulegan 2015 Aftur í ár eru vælumtókta familjulegan. Fyrireikingarnar eru í gongd og vit vera klár at taka ímóti fólkið 2 juli.
28
Skótanýtt Maj 2015
28. juli— 8. august Alheims Jamboree í Japan Yvir 60 Føroyingarnir fara úr Føroyum 19. juli. Og fara beint ímóti einari uppliving fyri lívið.
DPK 2015
Grein
21. mars var DPKin 2015 hildin í Hvalvík. summir á armin, aðrir DPK stendur fyri dømis patrúlju kapping
funnu onnur pappírir
og er undanumfarið til LPK sum stendur
o.s.fr.
fyri Lands Patrulju Kapping, t.v.s hon er sum eitt undanumfar til FM í skótum.
Fleiri leiðarar skrivaðu stigini inn á telefonina, og
Umleið 90 skótar í 15 patruljum møttu til máttu so skriva stigini hesa spennandi kapping og dystaðust
niður á pappír, tá teir
allan dagin, um at vera ein av teimum 10 komu innaftur. patruljunum, sum sleppa víðari til LPKina.
Leiðarin á postinum har kastað var við spjótum, John Eli Krismundsson fann
Tema í ár fyri DPKina var víkingar og
eina gamla gásaholu har hann kundi
skótarnir skuldu kappast móti hvørjum
krúpa inn, hann tók so eitt
øðrum í ymsum víkingakynstrum.
nýtt pappír úr
Fyrsta helvtin av DPKini var vælsignað við góðum veðrið, men sum hoyrir til hvørja DPK oysti tað niður seinnu helvtina av kappingini. Hóast veðrið, gekk tað allarmesta av leguni fyri seg uttandura hetta gjørdi, at fleiri av leiðarunum komu í trupulleikar tá teir skuldu skriva stigini niður.
lummanum, og fekk skrivað alt niður inni í gásaholuni. Leiðarin á postinum, har skótarnir skuldu kóka vatn yvir einum bálið, Sigmundur Kárason fór eitt fet longur, og valdi at fáa hin leiðaran á postinum at skriva stigini á bringuna hjá sær.
Tá hvør patrúlja hevur veri á postinum og loyst uppgávuna, skal leiðarin geva patrúljuni stig, fyri m.a samstarv og uppgávuloysn.
Av tí at leiðararnir hugsaðu skjótt og vóru kreativir, komu øll stigini frá øllum postunum til høvuðsdómaran og
Pappírini sum stigin skuldu skrivast á blívu øll gjøgnumbloytt, og til endans fingu leiðararnir ikki skriva á pappírini so vát tey vóru, summi papír skrædnaðu
gjørdi hetta at stigini kundu teljast saman, og vit fingu eitt rættvíst úrslit av DPK-ini.
o.s.fr. Summir leiðarar máttu tí brúka alternativir mátar at skriva stigini niður,
Vinnarinir av DPK 2015
áðrenn tey vóru avleveraði til
vórðu Súlan úr Tórshavn.
høvuðsdómaran.
Tjaldrið úr Tórshavn bleiv nr. 2.
Summir leiðarar skrivaðu á hondina,
Skótanýtt Maj 2015
29
Upplýsing
HUGSKOT FRÁ ONNU Shere kahn eftir Mowgli Luttakarir: 8 ella fleiri Ein er Mowgli Ein er Shere kahn Restin stillar seg í runding. Mowgli stillar seg í rundingin og Shere kahn er uttanfyri rundingin. Síðani raður tað um, hjá Shere kahn, at fanga Mowgli. Tey, sum standa í rundinginum hjálpa og verja Mowgli frá Shere kahn. Forða fyri, at Shere kahn sleppurt inn í rundingin til Mowgli og út úr rundinginum Spælið endar, tá ið Shere kahn fangar Mowgli.
N
Mogwli er vildstur í millum soppanar, hjálp honum at finna út. V
E
Gang 6 fet eystur Gang 7 fet suður Gang 4 fet vestur Gang 2 fet suður Gang 5 fet eystur Gang 5 fet norður Gang 2 fet eystur Gang 6 fet suður Gang 1 fet eystur og úti
30
Skótanýtt Maj 2015
S
Tann
lætta síðan Camouflerað telt til Føroysk umhvørvið
LOYS HESA, VINN HENDAN Virið: 1.300 kr
KAPPINGINGIN -
SEND SVARIÐ TIL: skotanytt@skoti.fo
loys kotuna
hint: 20.03.2015
Freist at senda svar inn er 29 mai. Lutakast verur millum røttu svørini.
Viðm. Navn og telefonnummar Skótanýtt Maj 2015
31