b'O{ dxLg] ;flxlTos k|sfzg jif{ %& c+s ^ k"0ff{Í !%# kmfu'g–r}t @)&$
co m
k|wfg ;Dkfbs tyf k|sfzs
kh as
;xof]uL
s.
/f]rs l3ld/]
ha
ss
;'wL/ l3ld/] – Joj:yfkg k|tLs l3ld/] – ;Dkfbg cfj/0f
w
w
w .k
hLtaxfb'/ /fodfemL …d}lynLÚ ;Dks{
&! nfdf]9'Ëf dfu{, uxgfkf]v/L, 6Ëfn sf7df8f}+ – % kmf]g M $$#@&)#, $$#@@)! e-mail : nepalirachana@gmail.com web: http://www.khasskhass.com
d'b|s M >L k|];, hfjnfv]n, nlntk'/, kmf]g M %%#@*@@ ljlzi6 ;b:otf z'Ns M 36Ldf ?= %,))).– o; cÍsf] ?= #).–
o; cÍdf
as
s.
co m
afa'/fd nfld5fg] /fdaxfb'/ kxf8L gj/fh sfsL{ 8f= adaxfb'/ lhtfnL emds l3ld/] nfj0o ;fksf]6f r]tgfy wdnf ;'gLn k'/L z+s/ s'df/ /fO{ ljgf]b g]kfn 8f]lnGb|k|;fb zdf{ sf}lznf l/;fn ljof]uL a'9fyf]sL b]jL lqkf7L
w
w
w .k
ha
ss
kh
sljtf s]xL d'Qms uhn d'Qms b]]z} aGb5 af–bn sfhf]n s7} a/f Û O=a=/f= Û Û Û gfy] r]tgfy aLh Oltxf; eg ltdL sf] xf} < ltdL / d d]/f] b]z M c;Dejsf] gfd 5}g /fli6«otf uhn uhn 1ftJo nngf syf–n3'syf lhpn]n] ef]6 xfNg kfPg ld;g dfofsf] aLp ;fnLe]gf n]v–lgaGw :d[lt ;'v lj/f6 n]vs ;Dd]ng / sf]O/fnf lgjf; kL8fbfoL 36gf 8fo:kf]/f sfJo–nIf0f s[lt ;dLIff …;'j0f{ntfÚ pkGof;leqsf] ;Gb]z æl5rf]Nb} afbnsf 3'D6fx¿Æ l5rf]Nb} …hLjg Ps ef]ufO cg]sÚleq ul/Psf] ofqf df]xg b'jfnsf] …dgsf :kz{x¿Ú al;laofFnf] hgsnfn zdf{sf] e"ldsf 2 ÷ /rgf
% ^ ^ & * ( !! !@ !# !# !$ !% !^ !^
gf/fo0fk|;fb afF:fsf]6f
!&
;'ldqf Gof}kfg] 5lj/d0f l;njfn /fwf af:tf]nf avtaxfb'/ yfkf
!* @$ @% @&
dfwj sfˆn]
#@
/fdk|;fb kGt ;xgf k|wfg zLtn lu/L gj/fh lg/f}nf …gf/fo0fÚ
#* $( %# %^
7fs'/ zdf{ e08f/L
^*
/f;f
&*
clgtf kGyL >L/fd >]i7
*) *#
lzj /]UdL
**
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
xfd|f] s'/f ;flxTo If]qdf b'Mvb @)&$ ;fn Û ;j]{If0f lxhf] cfh
/f]rs l3ld/] zlz zfx
(! (@
sf ljlzi6 ;b:o
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
gj/fh ;'j]bL, /fd]5fk÷afa'/fd kf}8]n, /fd]5fk÷gu]Gb|/fh zdf{, sf7df8f}+÷sfzLgfy a/fn, lj/f6gu/÷r"8fdl0f uf}td, sf7df8f}+÷ /d]z uf]vf{nL, jL/u~h÷;fdgfy kf}8]n, nlntk'/÷ k/z' k|wfg, sf7df8f}+÷ Clif/fd l3ld/], x]6f}+8f÷zª\s/ljqmd zfx, sf7df8f}+÷x/Lz slNkt sf7df8f}+÷8f= pk]Gb| uf}td, sf7df8f}+÷?Sdgfy kf}8]n, nlntk'/÷P;\=aL= zfx, 6Lsfk'/÷df]xg b'jfn, ag]kf÷/Tg>L >]i7, sf7df8f}+÷pbok|sfz rfkfufO{+, sf7df8f}+÷sflt{s]o l3ld/], ;nf{xL÷8f= pk]Gb| dxtf], xfn d:sf], ¿;÷8f= eLid cfrfo{, xfn d:sf], ¿;÷8f= dl0f/fh kf]v/]n, xfn d:sf], ¿;÷hLjf nfld5fg], xfn d:sf], ¿;÷v]d/fh nfld5fg], xfn d:sf], ¿;÷8f= ljlGbtf nfld5fg], xfn d:sf], ¿;÷bLks e08f/L, sf7df8f}+÷;'zLnf/fgL /f0ff, nlntk'/÷ONof e§/fO{, sf7df8f}+÷afa's[i0f lji6, sf7df8f}+÷g[k]Gb|k'?if oflb, nlntk'/÷gu]Gb|/fh Gof}kfg], uf]/vf÷uf]ljGb lul/ k|]/0ff, xfn cd]l/sf÷sdnf ;¿k, xfn cd]l/sf÷ljZj/fh af:tf]nf, kf]v/f÷8f= gj/fh rfln;], sf7df8f}+÷lbnLks'df/ rfkfufO{+,sf7df8f}+÷dfof 7s'/L, nlntk'/÷s[i0f ahufO{+, xfn j]nfO{t÷g/]Gb|/fh kf}8]n, sf7df8f}+÷lji0f'axfb'/ l;+x,sf7df8f}+÷uf]ljGbk|;fb >]i7, sf7df8f}+÷8f= ;'ifdf cfrfo{, nlntk'/÷/df zdf{, sf7df8f}+÷5lj/d0f l;njfn, sfe|]÷8f=d's]z rfln;], nlntk'/÷hn]Zj/L >]i7, sf7df8f}+÷ljef]/ a/fn, sf7df8f}+÷;ËLtf bfxfn, sf7df8f}+÷ ;xb]j uf}td, sf7df8f}+÷rGb|snf g]jf/, sf7df8f}+÷nIdL pk|]tL, sf7df8f}+÷j;Gt l/hfn, sf7df8f}+÷pGglt af]x/f …lznfÚ, sf7df8f}+÷?s' sfsL{, sf7df8f}+÷zld{nf v8\sf -bfxfn_, O6x/L÷ljhoWjh yfkf -nLnfWjh yfkfsf 5f]/f_, sf7df8f}+÷bfdf]b/ k'8f;}gL lszf]/, sf7df8f}+÷7fs'/ zdf{, u'NdL÷bof/fd bfxfn, sf7df8f}+÷O{=dx]Gb| u'?ª\, sf7df8f}+÷3gZofd /fhsl0f{sf/, sf7df8f}+÷cdL/ yfkf, sf7df8f}+÷;GbLk e§/fO{, xfn c:6«]lnof÷cgGtk|;fb jfUn], sfe|]÷kjg cfnf]s, sf7df8f}+÷lji0f'k|;fb zdf{ k/fh'nL, kj{t÷O{=;'dg k/fh'nL, xfn cd]l/sf÷8f=;'lgtf k/fh'nL Pd=8L=, xfn cd]l/sf÷8f]lnGb|k|;fb zdf{, sf7df8f}+÷s'j]/k|;fb zdf{, sf7df8f}+÷lzj k|sfz, xfn cd]l/sf÷wg/fh lu/L, lrtjg÷uf]ljGbk|;fb l3ld/] …j]bdl0fÚ, sf7df8f}+÷kf]if rfkfufO{, ef]hk'/÷lg/~hg zdf{ l3ld/], sf7df8f}+÷8f=b'a;' If]qL, sf7df8f}+÷OGb|/fh kf}8]n, alb{of÷g/]Gb|axfb'/ >]i7, sf7df8f}+÷ljof]uL a'9fyf]sL, sf7df8f}+÷lji0f' cf]nL, sf7df8f}+÷afh'/fd kf}8]n, sf7df8f}+÷8f s]zjk|;fb pkfWofo, sf7df8f}+÷6]saxfb'/ lh/]n, bf]nvf÷/fd]Zj/ >]i7 hng, nlntk'/÷ljho rfln;], sf7df8f}+÷Zofd bfxfn, cf]vn9'Ëf÷dx]Gb| rfln;], sf7df8f}+÷b]j]Gb| uf}td, sf7df8f}+÷k|bLks'df/ >]i7, nlntk'/÷dbg /]UdL, sf7df8f}+÷ls/0fljqmd yfkf, nlntk'/÷uf]kLs[i0f zdf{, sf7df8f}+÷;'bz{g zfSo, jL/u~h÷uLtf s]z/L, sf7df8f}+÷r]jgk|;fb sfˆn], /fd]5fk÷dx]z uf]vf{nL, nlntk'/÷h]aL vqL, kfFry/÷8f=uf]ljGb/fh e§/fO{, sf7df8f}+÷>L/fd l;+x a:g]t, sf7df8f}+÷ /fh]Gb| e08f/L, sf7df8f}+÷e/t e§/fO{, sf7df8f}+÷o'j/fh l;+x sfsL{, nlntk'/÷c?0f clwsf/L, lj/f6gu/÷w|'jxl/ clwsf/L -gGbgxl/ clwsf/L …cf]vn9'Ë]Úsf 5f]/f_, nlntk'/÷/fhs'df/ l3ld/], xfn stf/÷lxSdtaxfb'/ yfkf, xfn gfOh]l/of÷ldlynf b]jsf]6f, sf7df8f}+÷/fd]Zj/ km'ofFn, sf7df8f}+ ÷;"a;]g cf]nL, sf7df8f}+÷s]bf/ ;Í]t, /fd]5fk, xfn a]nfOt÷ uf]kfn a/fn, sf7df8f}+÷u+uf ;'j]bL, lj/f6gu/÷k|sfz P /fh, sf7df8f}+÷ljgob]j n'OF6]n -df= jf;'b]j n'OF6]nsf gflt, 8f= ljBfb]j zdf{ n'OF6]nsf 5f]/f_, sf7df8f}+
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 3
sf] ;"rgf
ha
ss
kh
as
s.
co m
• k|Llt kmG6df 6fOk u/L O{d]nåf/f k7fOPsf :t/Lo /rgfnfO{ u|fXotf lbOg]5 . • k|sfzgfy{ /rgf k7fpFbf n]vssf] t:jL/, 7]ufgf, Od]n, kmf]g g+= ;d]t clgjfo{ ¿kdf k7fpg' kb{5 . • k|sfzg cof]Uo, c:ki6, ga'lemg] cIf/ ePsf x:tlnlvt ;fdu|L :jLsfo{ x'g] 5}gg\ . • s[lt ;dLIff lglDt k':ts k7fpFbf k':ts @ k|lt klg k7fpg' kb{5 . • k|sfzgfy{ cfPsf ;fdu|Lsf] cTolws rfksf sf/0f tTsfn k|sflzt ul/xfNg xfdL c;dy{ 5f}+ . • ;fdu|L k7fPsf] rf}yf] cÍ;Dd klg k|sflzt geP /rgf c:jLs[t ePsf] 7fGg' kb{5 . • ‘/rgf’ df k7fO;lsPsf ;fdu|L c¿ klqsfdf klg k7fOP / b'j}lt/ k|sflzt x'g uP eljiodf To:tf /rgfsf/sf ;fdu|L …/rgfÚdf k|sflzt gx'g ;S5g\ . k]m;a"s, 6\jL6/df /flvPsf ;fdu|L klg c:jLsfo{ x'g]5g\ . • ‘/rgf’ df k|sflzt ;fdu|L k|ltsf] bfloTj ;DjlGwt n]vsdf g} /xg]5 .
w
w
w .k
k|sfzgfy{ /rgf k7fpFbf pko'{Qm a'Fbfx¿df Wofg lbg cg'/f]w ul/G5 .
4 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
sljtf
s]xL d'Qms afa'/fd nfld5fg]
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
x[bosf snL 6'6]/ klg sxfF 6'6\5g\, sxfF 5'6\5g\ cfFvfsf gfgL hlt n'sfpg vf]h] klg sxfF n'S5g\ Psfsf{nfO{ b]Vb} xif{n] gfr]sf] Tof] lgZ5n sflGt To;nfO{ 5n]/ xtf/xtf/ hfg]x¿ tL sxfF k'U5g\ ! h:t} kl/l:yltdf klg dflg;n] ;'v g} lrtfpF5 u'gf;}u'gf;fdf 8'a]/ dflg;n] lhGbuL latfpF5 s] gk'u]/, s] gldn]/ o:tf] ef]Ug' k/]sf] eGbfeGb} lagf;dfwfg dflg; 8'a]sf] b]Vbf d[To' lvlTvtfpF5 @ sxfF ptf c¿, c¿df cNemg' ePsf] t lg /;, dfw'o{ cfkm\gf] ;|f]t e]l6Pkl5 cfpF5 Kof; eP hnfzolt/ hfg] af6f] vf]lhG5 hLjgdf xl/ofnL t aLh d]l6Pkl5 cfpF5 # km"n s|flGtsf/L x'G5g\ lsgls ltgdf k|km'Nntf x'G5 ;Gtx¿ ljb|f]xL nfU5g\ lsgls cfr/0fdf kljqtf x'G5 g ultljlwdf 5 z'4tf, g cg'xf/df 5 Tof] tfhfkg o:tf] oflGqstfdf sxfF Tof] s|lGt, ljb|f]xsf] 56f x'G5 $ h:t} eP klg Pslbg crfgs z/L/sf] ;fy 5'6\5 dlGb/sf] b\jf/ ge]6L cgfof; dlGb/sf] jf; 5'6\5 sqf] ;+efjgf lnP/ cfPsf] x'G5 of] hLjgn] cfkm"df t/ ;a Joy{ ePem}F nfU5 ha cflv/sf] ;f; 5'6\5 % of] b]zsf] lrGtf gug]{ nfU5 oxfF sf]xL 5}g b]zsf] cj:yf b]Vbf nfU5 b]zsf] sf]xL 5}g ;gftgb]lv hxfF hLjg cg'u'l~ht eO/x]5 hLjgsf] Tof] u'~hg a'‰g] s] sf]xL 5}}g < ^ lamichhanebara@gmail.com
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 5
uhn
/fdaxfb'/ kxf8L klUn/x]5 lxdfn t/fO{ hln/x]5 e'OFrfnf] cfpg] xf] ls kxf8 uln/x]5 /f]O/lxl5g\ cfdf hË] lkn/ 9n]/ 7"nf] df5fn] ;fgf] df5f lgln/x]5
co m
b'Vof] Tof] sfnfkfgL b'Mlv/x]5 ;':tf ;Qfsf] nflu oxfF emu8f rln/x]5
s.
g]tfx¿n] eG5g\ b]zsf] ljsf; eof] /] l;lSsd hfg] ;f]emf]af6f] v'ln/x]5
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
g af]N5 9'Ë] b]ptf g af]N5 Pp6f g]tf b]zsf] l;dfgf j/ j/ ;l//x]5 (*$!&!)&%@ àxfQLuf}+8f, sf7df8f}+
d'Qms
gj/fh sfsL{
cFWof/f 5g\ ljifox¿ hf], af]Ng klg ;ls+b}g / gaf]Ng klg ;ls+b}g h:tf] ls …b]zÚ gfpFsf] s'g} 7fpF 5 st} hxfF a:g klg ;ls+b}g h:tf] …k|]dÚ gePsf] gftf 5 s'g} hf], lgefpg klg ;ls+b}g / afNg klg ;ls+b}g 3fF6Ldf c8\lsPsf xf8h:t} 5g\ s]xL ljifox¿ hf] lgNg klg ;ls+b}g / cf]sNg klg ;ls+b}g navkarki@yahoo.com
6 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
b]]z} aGb5 af–bn 8f= adaxfb'/ lhtfnL
b]lvof] zx/L l;+x dflgof] ;j{ /Ifs lrt'jf;l/ aGgfn] 7flgof] t'R5 eIfs . klG5of] lrt'jf cfk}m+ /hfOF :ofndf uof] AjfF;f] / :ofnn] vfFbf d'n's} vf]l/of eof] .
kh as
s.
co m
d/]sf] l;+xsf] h'Ëf pv]nL x'G5 sf] ;'/f] < l;+x HoF"bf] /x];Dd ;dfof] s;n] h'/f] < ;'Gbfdf nfU5 cfZro{ d';f h:tf lyP ltg} eG5g\ tL cfh cfP/ l;+x 9fNg] lyPF d g} .
ha
ss
;'/Iff klxn] x'GYof] lyPg cGosf] 8/ l;+x / :ofnsf aLr b]lvof] d"n cGt/ . hgfj/ cem} eG5g\ lxhf] a? lgsf] lyof] AjfF;f / :ofnn] vfP a'Wb / zflGtsf] lkmof] .
w
w
w .k
AjfF;fsf] a'lWb cfP/ slxn] a'Wb aG5 / < aFb]n jL/ aGb}5 afnL vfFb} lg/Gt/ . y't'gfn] vgL vfG5 pbfËf] nf]s kfb{5 e'gL, jL/ b'j} ldNbf dflg;} klg dfb{5 .
ptf pQ/sf] cf8 gkfPsf] kxf8 5 otf blIf0fn] 9f8 ;]sfPsf] ;dfh 5 . AjfF;f aFb]n ldNb}5g\ vfln vfg, avfgdf ldn]h:tf eP lsGt' d]n 5}g ayfgdf .
AjfF;f xhf/ kfn]/ b]zsf] x'Gg pGglt htf x]¥of] pt}tkm{ b]lvPsf] 5 b'u{lt . aFb]n vfgsf lglDt vfln vGb5 vf8n oxL rfnf /x] ef]ln b]z aGb5 af–bn . jitalibam@gmail.com àgfufh{'g–!, /fgLjg , sf7df8f+}
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 7
sfhf]n
emds l3ld/] bfh' ltdLnfO{ kf]xf]/ ;fn d}n] afFlwlbPsf] /fF7L cfh d]/L sfhf]nn] r'8fOlbPsL 5] To;df cNem]sf] bL3{hLjgsf] sfdgf :jo+ sfhf]n cfkm}+n] wf/0f u/L Û
as
s.
co m
jiff}{+b]lvsf] gb]lvPsf] a'sf{leqsf] hLjg sfnf] /ft Roft]/ s~rg cfsfzdf g[To ul//x]sL rfFbgL h:t} :jR5Gb / pd'Qm ag]/ w/tLdf g[To ug{ rfxG5 Û
w .k
ha
ss
kh
bfh' ltd|} xftn] hnfOPsf sfhf]nx¿ ltd|} xftn] lgdf]l7Psf t?0f ;kgfx¿ ltd|} xftn] :jfxf kfl/Psf ;kgfx¿ d]/L sfhf]n Ps Ps AoF"tfpg rfxG5] ltd|f] ;Qf pN6fP/ pm cfˆgf] ;Qfsf] jLhf/f]k0f ug{ rfxG5] Û
w
w
Tof] cf:yfsf] Sofgef;df To;sf] /ª kf]Tg rfxG5] xf], d]/L sfhf]n ;[li6el/ k|]dsf] /ª kf]Vg rfxG5] k|]ddo eP/ lhGbuLsf] gbL aufpg rfxG5]
lxhf] ltdLn] hnfOlbPsf] z/L/af6 lg:s]sf] cfTdf lxhf] ltdLn] lgdf]7]sf jf:gfx¿ lxhf] ltdLn] :jfxf kf/]sf ;kgfx¿ Ao"Ft]/ cfˆg} ;Ldf/]vf sf]g{ rfxG5] h'g ;Ldf/]vf ltdLn] kf/ u/]sf 5f}, ToxL ;txdf pleP/ d / d]/L sfhf]n 8 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
ltd|} nflu ;Ldf/]vf sf]g]{ 5f}F h'g gf3]/ ltdLn] gf/LTjsf] ckdfg ug]{ 5}gf} Tof] ;txdf pleg] 5 qmflGt / zflGtsf] ;Ldf:tDe dfgjtf / k|]dsf] ;Ldf:tDe
kh as
s.
co m
h;af6 ltdL eft[Tjsf] kvf{n 9fNg] 5}gf} d}n] afFlwlbPsf] /fF7Lcf}iflwsf] d"No a'‰5f} clg cxd\ k/} Roft]/ pleg] 5f} ToxfF k|]dsf] aLh pld|g] 5 /, sfhf]nx¿ dfl/g] 5}gg\ Û
(*$@)&!@** àwgs'6f–^, slr8]
ss
s7} a/f Û O=a=/f= Û Û Û
ha
nfj0o ;fksf]6f
w
w
w .k
5x/f nx/f kx/f 6x/f ufpF–j:tL zx/f ;f/f of] x/fe/f /f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f 6Luf8]{gsf ;f/f h/f jf]6flgsn uf8]{gsf ;f/f r/f ;f/f of] x/fe/f /f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f 6fOu/lxn, 6]uf]/ lxn t]l~hª lxn, kf;fª lxn dfly lxn, tn lemn lxn / lemnsf] of] x/fe/f
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 9
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
/f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f s~rghª3f 6fs'/f, ;u/dfyf 6fs'/f uf}/Lz+s/ 6fs'/f, dxfnª\u'/ 6fs'/f dfly 6fkm'/f tn cf]km'/f rf/}lt/ lre], RofFv'/f ;f/f of] x/fe/f /f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f j'4wfd z'4wfd efg'wfd df]ltwfd jLkLwfd e"kLwfd n]vgfywfd 6]]sgfy wfd b]jsf]6fwfd ;fksf]6f wfd l;l4r/0f wfd ;"o{ljs|d wfd kf/;dl0fwfd w/0fLw/ wfd jL/wfd wL/wfd wfd}wfdsf] w/x/f /f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f cfh /ldtf 5 gfd pkGof; ;bf 5 of] x/fe/f t/, cfh /ldtf 5 n /rgfsf/ cfh xfdLdfem g/x]sf] x'Fbf /f]O/x]5g\ w'?w'? bflh{lnªsf u/f–w/f cfh /ldtf 5 n]Vg Eofof} t/ cfhsf] d]/f] of] sljtfsf] ;ldtf b]Vg gkfOsg} uof} s7}j/f Û O= a= /f ÛÛ O=a=/f= cyf{t\ OGb| axfb'/ /fO{ OGb|axfb'/ /fO{ cyf{t\ O=a=/f=
10 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
(*!^#(((@@ àlj/f6gu/–!% k"0ff{Í – !%#
gfy] r]tgfy r]tgfy wdnf
gfy] r]tgfy Û ;a}n] y's]sf] cg'xf/ ;f]xf]/]/ slt lxFl8/xG5 PSn} <
s.
ss
kh as
3f]8fn] h:t} af]ls/xg' kg]{ ;o;n] h:t} ;'d;'DofO/xg' kg]{ gfy] r]tgfysf] lhGbuL dlSsPsf] sk8f h:tf] r/rtL{ RofltPsf] Roflto} 5
co m
Ps km]/f] ;dft] csf]{ km]/f] 5}g t}klg afFRg rfxG5 lsg <
w .k
ha
cfˆg} d':sfg eg{ a};fvL 6]s]/ e/f];fn] xfF:g vf]Hbf gfy] ;'lsnfx¿s} alg/Xof] e¥ofª
w
w
l5/]sf] 8]9 bzsdf klg sf7df8f}FnfO{ RofFv] yfKg g;s]/ e'TNofPsf] r/f h:t} gfª\u} e't'ª\u} 56kl6Fb} 5 rf]6sf] cfuf]n]
b]V5' hfGg]x¿n] ;f/f vtaft d]6fP/ 5b\de]ifdf chL0f{ ag]sf] gfy] r]tgfy v'Nnf cfsfz cf]9]/ klg cefjsf] a/vL kmfn]/ k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 11
hLjgsf] uLt ufO/x]5 lsg ;f/ª\uLsf] w'gdf <
s. as (*%!@@$@!* àcf]vn9'Ëf
w
w
w .k
ha
ss
kh
eg– d/GRofF;] cg'xf/} eP klg lsg h'd'{/fpg vf]H5, ;w}F < / gfy] r]tgfy slt lxFl8/xG5 PSn} <
co m
h;–h;n] ?jfP/ Ps ;d'b| cfF;' lkP/ uP klg cfFvfdf d?e"ldsf] d[ut[i0ff 5/]/ uP klg tdtdfpFbf] kmf]xf]/f;Fu} ;f]xf]l/Psf] cg'xf/ dfly cefjsf] rqmJo"x lj?4 pT;fxn] ;ª\nf] gbL pdf/]/ lsg aufpg rfxG5 gfy] r]tgfy <
aLh Oltxf; ;'gLn k'/L
jt{dfg kl9/x]5 Oltxf; a'lem/x]5 o'4sf] syf
s'g} ;do k'vf{x¿n] /f]k]sf] ;Eotf cr]n dfG5]sf] dl:tisdf af¿b eP/ km'Ng yfn]sf] 5 . cWofo kl5 cWofo ylkb} 5g\ o'4 syf o;}nfO{ elgbf] xf]– Oltxf;sf] ;fIfL .
12 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
(*$!)@#!%! àhfjnfv]n, nlntk'/ k"0ff{Í – !%#
eg ltdL sf] xf} < z+s/ s'df/ /fO{
lbof] h:t} aN5f} ltdL hf] xf} eg ltdL sf] xf} <
ljkgLdf 6f9f ePklg ;kgLdf ;w}+ cfpF5f} lbgsf] rsf]{ 3fddf klg kl5 kl5 cfpF5f} ltdL hf] xf} eg ltdL sf] xf} <
co m
lhGbuLsf] uf]w"nLdf em/gfh:t} em5f}{ of] h'gLsf] cfFugLdf xft]dfnf] u5f}{ ltdL hf] xf} eg ltdL sf] xf} <
kh as
s.
aL;"{+ aL;"{+ eg]klg ;DemL ;DemL cfpF5f} lbnsf] d]/f] dem]/Ldf
(&$!!^#&)) à;f]x|v'§], sf7df8f}+
ss
ltdL / d
ha
ljgf]b g]kfn
w
w
w .k
ltdL, wfp+5f} oxfF pxfF, k'U5f} sf]7f rf]6f, k'¥ofp+5f} sf];]nL, ldnfp+5f} xf] df xf] l/emfp+5f} dflnsx¿nfO{, kfp+5f} cfzLjf{b, / pSnG5f} dfly dfly . d, hflGbg snf k'¥ofp+lbg pkxf/, hflGbg, rfs8L rfKn';L hgfp+lbg jflxoft s'/fdf ;xdlt, xNnfp+lbg 6fpsf] rfKn';Ls} nflu ahfp+lbg ;dy{gdf tfnL o;}n], /xG5' tn} .
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 13
kh
as
s.
co m
a'em]sf] 5', of] To:t} ;do xf], ltdL ;dosf] k|jfx;Fu} axg ;S5f},alx/x]5f}, d eg] pN6f] axg] w[i6tf ul//x]5', tyflk, 5}g s'g} u'gf;f], lsgls ltdL cfTd;Ddfg a]lr/x]5f} / agfO/x]5f} csf{nfO{ v'zL d afFr]sf] 5' cfTd;Ddfgdf, lnO/x]sf] 5' cfTd;Gt'li6 /, :jo+ kfO/x]5' v'zL .
à kf]v/fyf]s, kfNkf
ss
d]/f] b]z M c;Dejsf] gfd 5}g
ha
8f]lnGb|k|;fb zdf{
w
w
w .k
htf x]¥of] Tot} /fd|f] k|s[ltn] lbPsf] d]/f] b]z s[lqd d"Nofª\sgaf6 u/LaLsf] /]vf d'lg /flvPsf] d]/f] b]z cxF d dfGg tof/ 5}g vf]h]/ gkfOg] rLh 5}g c;Dejsf] gfd 5}g ljZj dfglrqdf ;a}eGbf pFrf] b]z d]/f] sf]xL vf]H5 zflGt eg] cfpm , zflGtb"t uf}tda'4 g} d]/f] ;+;f/df g} gePsf Ct'x¿n] ;lhPsf] b]z d]/f] slxNo} o;n] ef]u]g u'nfdL / pklgj]z
14 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
To;}n] g} rf}8f 5ftL pRr lz/ ;u/dfyf d]/f] c;Dejsf] gfd 5}g To;}n] g} d]/f] b]z Û
(*%!@@&)%@ àsf7df8f}+
sf}lznf l/;fn
co m
/fli6«otf
ss
kh as
s.
h/f gd/]sf tL tLvf sfF8fsf ‰ofªx¿ Û hxfF ltdL ;uf}/j plePsf 5f} arfP/ Ps d'7L df6f] b'Vgaf6 cfkm"df /fli6«otf efl;gaf6 cfkm" :jfledfgaf6 lg/Gt/ lxF8\g l;s st{Josf kydf .
w
w .k
ha
l/k'x¿sf ;ª\uLg /u8\g] cfF6 ltdLdf x'g' k5{ cGofosf kvf{n eTsfpg] ;fx; ltdLdf x'g' k5{ . cem a9L t ltd|f] cfTdljZjf;n] Oltxf;leqsf] ;fy{stfnfO{ vf]hL ug'{ kb{5 .
w
:jfledfg Û Ps lsl;dsf] t/fO{nfO{ 6]s]/ kxf8 plePsf ltd|f kbrfkx¿n] lxdfnsf] zfg 8udufpg' x'Fb}g . st{Jo Û Psk|sf/sf] ltdL] cfkm" cEo:t x'g} k5{ b'Zdgx¿ ;w}+F ghLs} x'G5g\ clezKt sfF8fx¿ u'nfkmsf] ;'Gb/ km"nsf] kl/lwdf .
(*$!%%((&@ à uf]/vf, l;/fGrf]s–@
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 15
uhn
ljof]uL a'9fyf]sL ;fFem laxfg kfkL k]6 ef]s nfUof] eG5 afFemf] u}x|L v]t gvg rf]6 nfUof] eG5 b]v]sf] af]Ng] cfˆgf] k'/fg} cfr/0f xf] ;fyLsf] cf/f]k To;}n] vf]6 nfUof] eG5
co m
cfFvfn] af/Daf/ ;'Gb/ ;+;f/ vf]H5 vf]Hb} lxF8\bf crfgs bf]if nfUof] eG5
kh
as
s.
oxfFaf6 uf]/]6f] x/fof] cndlnPF ;/sf/sf] x]/fO{n] /f]s nfUof] eG5 .
(*$!#@^@^^
à lzjk'/L ;Gb]z lgjf;, xfQLuf}+8f
ss
uhn
ha
b]jL lqkf7L
w
w
w .k
u};Sof] pd]/ ug]/ uof] P]gfn] klg eg]/ uof] sf] 5 / cfˆgf] < o} cfwf pd]/ ;fx"s} af/L vg]/ uof]
lxhf] h;sf] kl5 nfUg] u/]Yof] cfh p;}nfO{ pl5g]/ uof] oL g]tf tx nufpg'eGbf ef] ;lSbg eGb} sg]/ uof] hfg t uof] lg t/ …b]jLÚ s} dgsf] dlGb/ ag]/ uof] à x]Dhf, kf]v/f
16 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
1ftJo
nngf gf/fo0fk|;fb afF:fsf]6f
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
¨gf/fo0fk|;fb afF;sf]6f -!(^*–@)%#_ g]kfnL ;flxlTos kqsfl/tfsf clj:d/0fLo gIfq x'g\ . pgsf] ;Dkfbg / k|sfzgdf …k|ultÚ klqsf å}dfl;s ¿kdf @)) ( ;fnb]lv @)!^ ;fn;Dd hDdf !^ c+s lg:s]s]f b]lvG5 . …k|ultÚsf k|To]s cÍn] g]kfnsf dfq geP/ ljb]zsf ;d]t ;flxTosf/sf dxÎjk"0f{ ;fdu|L k|:t't u/]sf] kfOG5 . ;fdu|L rog, ;Dkfbg ;Lk / :t/Lotfdf of] klqsf a]hf]8 g} dfGg ;lsG5 . g]kfnsf cd/ ;|i6fx¿sf pTs[i6 /rgf k|sfzdf NofP/ …k|ultÚn] g]kfnL ;flxlTos kqsfl/tfsf] Oltxf;df rxlsnf] 7fpF ;'/lIft /fv]s]fdf zÍf ug'{kb}{g . o;sf k|To]s cÍ ljz]iffÍ em}+ uxlsnf b]lvG5g\ . …k|ultÚ sf ;Dkfbs gf/fo0fk|;fb afF;sf]6f bIf ;Dkfbs dfq geP/ ;[hgzLn ;|i6f klg lyP . …k|ultÚdf pgsf s]xL uB n]vsf ;fy} cg'jfbsf ¿kdf ‰ofp/] nodf pd/ v}®ofdsf s]xL ?jfO{ klg 5flkPsf 5g\ . pmhf{jfg\ sljsf ¿kdf ;d]t pgn] cfˆgf] bIftfsf] k|df0f lbPsf] oxfF k|:t't sljtfaf6 yfxf x'G5 . gf/fo0fk|;fb afF;sf]6fsf n]v/rgf vf]hLd]nL u/L k':tsfsf/df Nofpg] k|oTg x'g;s] tL lbj+ut ;Dkfbs–;|i6fsf of]ubfg k|lt ;d'lrt Gofo x'g] lyof] . k|:t't 5 gf/fo0fk|;fb afF;sf]6f /lrt Pp6f df}lns sljtf . of] sljtf …zf/bfÚ jif{ !^, ;+Vof !–$ j}zfv–>fj0f ;+jt\ @))& af6 ;fef/ k|:t't ul/Psf] xf]–k|=;+=© olt dgf]x/ ;[li6 /rL t/ eo ljof]u / zf]s xnfxn cjlgdf kl/k"0f{ x'Fbf g/ clt pbf; eoL hutL–36 u/g tTk/ ef] rsgfr'/ t/ knf lardf nngfl;t o'un g]q h'Wof] g/sf] / of] /xg uf] /rgf hubLzsf]
zlz, lbgfGt, piff, /lj, afbn sgs sflGtdoL ;l/tf–ge r'g/L /Ëla/Ëls OlGb|gL uugd08n zf]let df]lxgL o'jltsf] k6'sf emO{+ ;'Gb/ Ct' j;Gt / emem{/ lgem{/ s';'d k'likt ;'Gb/ sfgg dw'/ s07 ;'wfdo sf]lsn à k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 17
syf–n3'syf
lhpn]n] ef]6 xfNg kfPg ;'ldqf Gof}kfg]
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
…efO hfg] xf] <Ú …sxfF;Dd xf]nf <Ú …kLkn rf}tf/f;Dd ÛÚ …a:g';\ g t ÛÚ w"nf] 6S6sfof] . ;L6df a;fNof] . cg'xf/df x]¥of] . s]xL a]/ cSdsfof] . kf6L{sf sfo{stf{ x'g\ jf xf]Ogg\ lrGg vf]Hof] . kf6L{sf sfo{stf{ h:t} nfUof] . …s'g} em08f nufpF ls xh'/ <Ú cfk"m;Fu k"/} kf6L{sf em08f ePh:t} u/L af]n]sf] lyof] pm . ofq' cndndf k/] . d'vfd'v u/] . lkm:; xfF;] . hjfkm lbP – …kb}{g, kb}{g ÛÚ p;nfO{ nHhf af]w eof] . sltko ofq'x¿n] em08f /fVg nufpg] u/]sf]n] g} ;f]w]sf] lyof] lhpn]n] . o; k6ssf ofq' km/s lsl;dsf k/]5g\ . lhpn]n] rf}/fxf, Go"/f]8, ;femfrf]s x'Fb} kLkn rf}tf/f;Dd c6f] s'bfof] . em08f kmk{m/fpFb} cGo c6f]x¿ klg tn dfly ub}{ lyP . uf8L, afOs, ljB'tsf kf]nx¿n] y/Ly/Lsf em08f af]s]sf lyP . 3/3/df em08f kmkm{/fO/x]sf lyP . nfUYof] ;a} 3/x¿ kf6L{ clkm; x'g\ . lgjf{rgsf] ldlt glhlsb} lyof] . krf{ kDkn]6 / kf]:6/n] l;+ufl/Psf] lyof] sf]xnk'/ . Pp6} vDafdf bh{gf}+ kf6L{sf kf]:6/ e]l6Gy] st}–st} . slt ;:tf ePsf em08f klg Û kLkn rf}tf/fdf ofq'x¿ cf]n]{ . gfdsf] dfq kLkn rf}tf/f] . s]xL jif{ klxnf udL{ ofddf w]/} k6s kLkn rf}tf/fdf ;':tfPsf] lyof] pm . udL{ 5]Sg lhpn] h:tf bh{gf}+ lhpn]x¿nfO{ cf/fd lbg] kLkn rf}tf/f] cfw'lgs sf]xnk'/ ;Fu;Fu} ljnLg ePsf] lyof] . g ToxfF kLkn lyof] g t rf}tf/f] g} . udL{ klg slt ;fx|f] a9]sf] . s]xL lbgb]lv kfgLsf] l56f];Dd k/]sf] lyPg . k|foM h]7sf] clGtd ;ftf sf]xnk'/df udL{ ;xL g;Sg' x'G5 . r'gfjL udL{ / df};dL udL{n] w]/}sf] /ut ttfPsf] lyof] . xfjf k6Ss} rn]sf] lyPg . xfjf klg udL{ 5Ng 5fofFdf uP h:t} . lrof lkpg xf]6ndf l5¥of] . udL{ xf];\ jf hf8f]Ù cN5L nfUbf lrof lkpg] afgL k'/fg} xf] lhpn]sf] . t/ lrof 5f]8]/ Ps 6\jfs nufpg dg nfUof] p;nfO{ . 3fd cf]/fnf] nfu]sf] lyPg . slt k6s lbp;} ‰ofd gkf/]sf] t sxfF xf] / < dg yfDof] o; k6s a8f] d'lZsnn] . 18 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
xf]6ndf y'k|} dflg; lyP . ax; rln/x]sf] lyof] . d]o/ kbsf] rrf{ x'Fb} lyof] . l6s6 gkfPsf]df u'gf;f] ug]{x¿ klg y'k}| b]lvP . kf6L{n] of]ubfg gx]/]sf]df b'v];f] ug]{x¿ klg e]l6P . o:tf] nfUYof] kf6L{ leq}sf km/s u'6sf dfG5]x¿sf] e]nf lyof] Tof] . k};fsf] rnv]n ePsf] s'/f klg ;'Gof] . t/ k6Ss} a'e]mg lhpn]n] . cfk"mn] kfPsf] eP ;lhn} lhTy]+ eGg]x¿n] c¿nfO{ sdhf]/ ;flat ug{ vf]lh/x]sf lyP . b]zk|]dL, /fi6«jfbL / hglk|o g]tf cfk"m x'F eg]sf] ;'Gbf xfF;f] p7\of] lhpn]nfO{ . cf/f]k / k|Tof/f]k rln/x]sf] lyof] . afuL p7\g] s'/f klg ub}{ lyP s;}n] . ax; ug]{x¿ sf]xnk'/sf afl;Gbf lyP–ahf/ cf]xf]/ bf]xf]/ ubf{ b]v]sf cg'xf/ g} . sltnfO{ t cfˆg} c6f]df af]s]sf] klg lyof] p;n]] . lhpn]n] lrof lkof] aflx/ a]Grd} a;]/ . xf]6nsf tLg s'gfdf tLg y/Lsf em08f 6fFluPsf lyP . o:tf] nflu/x]sf] lyof] ;a} kf6L{sf] Pp6} clkm; xf] of] xf]6n . …;fx"gL Û tLg} j6f kf6L{sf em08f lsg /fv]sf]Ú < g;f]wL a:g} ;s]g lhpn] . …;fx", ;fx"gL / 5f]/fsf] km/s kf6L{ k/]/ xf]nf lg ÛÚ xfF:of] xs]{ . xs]{ p;}sf] 5]pdf a;]/ lrof lkO/x]sf] lyof] . ;fx"gL lkm:; xfFl;g\ …cfP/ /flvlbG5g\Ù kmflnlbof] eg] l/;fpnfg\ eGg] 8/ Û ;a} cfˆgf u|fxs x'g\ . logLx¿ gcfP xf]6n} rNb}g Û s;sf] /fVg] s;sf] kmfNg] <Ú …lsg tkfO{+sf] cfˆgf] kf6L{ 5}g <Ú xs]{n] ;f]Wof] . ;fx"gL xfFl;g\ …xfdL ;femf kf6L{ xf}+ efO Û To;}n] ;a}sf] lrQ a'emfpF5f}+ .Ú uf]hLdf xft xfNof] . ;osf] gf]6 dfq} e]§fof] . Tof] klg ev}/} dfq ofq'n] lbPsf] . Psl5g cndlnof] . laxfg dfq} …r'gfj;Dd xfd|f] k|rf/ ug'{ / ef]6 xfNg'Ú eg]/ l6;6{, em08f / b'O{ xhf/ ydfPsf lyP Ps g]tfn] . Tof] k};f uf]hLdf lyPg . ;fx"gLnfO{ k};f lbof] / xtfl/b} c6f]df k'Uof] . emf]nf vf]n]/ x]¥of] . ;]tf] l6;6{df u'6'd'6' kf/]/ /fv]sf] b'O{xhf/ e]l6of] . cg'xf/df yfs]/ v'lDrPsf 3]/fx¿ tgSs tlGsP . …cfh k|rf/df hfG5f} t lhpn] bfO <Ú l5d]sL /fdz/0fn] ;f]w] . cGsgfof] pm . b'O{ lbg klxnf b'O{ xhf/, l6;6{ / em08f lnPsf] ;Dem\of] . pgL km/s kf6L{sf lyP . pm s]xL af]n]g . /fdz/0fn] nf]e b]vfP . tLg xhf/, Pp6f l6;6{ / em08f kfof] p:n] . 3/ vr{ a9]sf] lyof] . c6f]sf] ls:tf ltg{ xDd] xDd] k/]sf] lyof] k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 19
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
lhpn]nfO{ . k};fsf nflu em08f 6fFUg] eof] . l6;6{ nufpg] eof] / k|rf/df hfg] eof] lhpn] k6s k6s . pm s;}sf] k|rf/df lx8]sf] lyPg o; cl3 . s'g kf6L{ /fd|f] eg]/ 5fGg] k'm;{b klg lyPg p;nfO{ . ;a} p:t} nfUYof] . r'gfjdf afx]s c¿ a]nf hgtfsf] 3/ b}nf]df g]tfx¿ cfPsf] p;nfO{ x]Ssf lyPg . cfk"mnfO{ s;}n] ;xof]u unf{g\ eGg] ljZjf; klg lyPg p;nfO{ . rf}/fxfdf pm h:tf w]/} l/S;fjfn hDdf lyP . ;a} k|k'mlNnt b]lvGy] . /fdz/0fn] …nf} ltd|f] efu lhpn] bfOÚ eGb} xftdf ;]tf] /+usf] l6;6{ ydfOlbof] . …l6;6{df 5flkPsf] lrGxdf ef]6 xfNg' lgÚ :jLsf/fTds 6fpsf] xNnfP ;a}n] . lhpn]n] klg To;} u/L xNnfof] . d';Ss xfF:b} l6;6{ d';f¥of] . gofF, ;kmf d'nfod l6;6{ b]v]/ cfTdf /;fof] lhpn]sf] . c¿a]nf kfPsf sk8f ;w}+ cw"/f x'Gy] . s'g} 6fFs v;]sf . s'g} l;nfO k'ml:sPsf . s'g} /+u v'OlnPsf . t/ cfh pm;n] gofF kfPsf] lyof] . . ;kmf kfPsf] lyof] / d'nfod klg . c¿ l/S;fjfnfx¿n] l6;6{ nufO;s]sf lyP . pm;n] klg nufof] . dbgrf]ssf lhDbf/ k|e'b]jsf] sk8f cfh p;}sf] h:tf] lyof] . ;femf rf]ssf 7"nf Jofkf/L lg/fhgsf] l6;6{ klg p;}sf] h:tf] lyof] . cfkm\gf dflnssf] sk8f klg cfˆg} h:tf] lyof] . rKk/uf}8Lsf xf]6n Joj;foL zf]efs/, bzljufxsf cf}iflw Joj;foL gGs'nfn ;a}nfO{ a/fj/ x}l;otdf b]v]/ cfh pm ub\ub\ ePsf] lyof] . ca em08f ;dfTg] kfnf] lyof] . klxn] c6f]jfnfx¿nfO{ em08f ;dfTg nufOof] . c¿ l/S;fjfnfn] 7"nf 7"nf em08f ;dft] . …cln 7"nf] em08f ;dft\Ú– eGof] ;fd]n] . …lsg < ;fgf] eP kf] nufpg ;lhnf] xf]nf <Ú …r'gfjkl5 s]6fs]6LnfO{ sk8f l;nfpg ldN5 Sof ÛÚ cfFvf df¥of] ;fd]n] . d';'Ss xfF:of] lhpn] . ;f]Rof] d klg slt a'4' . s'/} a'l‰bg . ;fd] slt l56f] a'‰5 . ;fd]n] eg] h:t} u¥of] p;n] . 7"nf] em08f ;dfTof] / c6f]df kmkm{/fof] . rf/}lt/ kf]:6/ klg 6fFl;of] . gf/f h'n"; ;lxt k|rf/df vl6P ;a}hgf . ;of+} g]tf / sfo{stf{sf] h'n";n] rf}/fxf kl/qmdf u¥of] . pDd]bjf/ x¿nfO{ lnP/ eL8 qmdzM cufl8 a9\b} uof] . ;femf rf]sdf df]6/;fOsnsf] 7"nf] nfO{g pgLx¿ ;Fu} ldl;of] . dbg rf]slt/af6 cfPsf /] . lhpn]nfO{ nfUof] sf]xnk'/df of] afx]sf c¿ kf6L{sf] jr{{:j 5}g . 7Ls} ul/P5 o; 20 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
kf6Ldf lx8]/ . lrlGfof] eg] klg /fd|} x'G5 . lhTof] eg] s]xL sfd t ul/b]nf lg xfd|f] . /ftf] nfnk'hf{ xftdf ;dft]sf] ;kgf b]Vof] p;n] . efif0fsf] eGbf /f;gsf] cfjZostf lyof] lhpn]sf] a:tLdf . o; k6s s]xL xf]nf h:tf] nfUof] p;nfO{ . lhGbfjfbsf] gf/f nufpFb} xjNbf/ k'/;Dd k'Uof] pm klg . eL8 sf]0f;efdf kl/0ft eof] . ljkIfLnfO{ k5fl8 kfg{sf nflu agfOPsf s]xL /0fgLltx¿ ;'gfP g]tfx¿n] . c6f] l/S;fjfnfx¿nfO{ Ps 7fpFdf af]nfP . gf:tfsf nflu eGb} tLgs'g] xf]6ndf k;fn] . df;' lrp/f vfP ;a}n] . /S;L vfg]nfO{ /S;L lyof] eg] gvfg]nfO{ lr;f]sf] Joj:yf lyof] . …k};f ltg'{ kb}{g vfP/ hfg'Ú . ;a} l/S;fjfnfsf] xftdf tLg–tLg xhf/sf b/n] k};f ydfOlbb} eg] …ef]6 rfxL+ xfdLnfO{ g} lbg'k5{ lg Û k|rf/ klg ub}{ /xg'Ú . cg'xf/ k|k'mNn eof] ;a}sf] . aflx/ lg:sbf Pp6f d'Gb|]n] 7"nf] em08f lgsfNf]/ ;fgf] ydfO lbof] . lhpn]sf] dg lgrf]l/of] . cfh pm 3/d} lyof] . cl3Nnf] lbgsf] XØfª\ pq]sf] lyPg . cln a9L g} lkP5 lhpn]n] . 6f]ndf ef]6 dfUg]x¿ 3'ld/x]sf lyP . v/sf] 5fgf] xfn]/ agfOPsf] 3/ lyof] p;sf] ;'s'Daf;L a:tLdf . p;n] k'/fgf lbg ;Demb} lyof] . afa' / 3/nfO{ /fKtLsf] af9Ln] aufPkl5 cfdf;Ë} larNnL ag]sf] pm u0ftGq cfP ;Ë} sf]xnk'/sf] ;'s'Daf;L a:tLdf cfOk'u]sf] lyof] . cfdfn] csf{sf] sfd u/]/ u'hf/f rnfPsL lyOg\ . efG;fdf sRofss'r's k/]sf efF8fjt{g dfq lyP . cfdf p;sf] 6fpsf] d';f/]/ w]/} k6s /f]PsL lyOg\ . :s"n guPklg OdfGfbf/Lsf sIff cfdfn] 3/d} k9fOg\ . ;Ddfg, wd{, k/Dk/f / ;+:sf/ l;Sof] p;n] cfdfaf6} . sf]xnk'/ ahf/sf xf8{j]o/sf Jofkf/L eb|k|;fb Ps lbg 3'Db} pgLx¿sf] 5fk|f]df cfOk'u] . …sfG5L 5f]/f] t 7"nf] eP5 .Ú …5f]/f] 7"nf] eP5Ú eGg] zAb ;'g]/ v'zL eO{ pm . cIf/ lrgfpg gkfPsf]df b'v];f] u/L . dxLgfdf Ps xhf/ lbg] / cIf/ klg lrgfOlbg] zt{df lhpn] eb|k|;fb sxfF hfg] eof] . …;fFemdf ;'Tg d ;Fu} k7fOlbg';\ x} ;fx"hLÚ olQ zt{ /fvL sfG5Ln] . afu]{lgª ug]{ s'/} lyPg . h] xf];\ p;n] sfd kfPsf] lyof] . ;fx"sf] sfd ubf{ ub}{ b'O{rf/ cIf/ l;s]sf] lyof] . sf]xnk'/ ahf/df c6f] l/S;f bf}l8g yfn]sf lyP . kfg; c6f] df]6;{n] c6f] l/S;f leqfPkl5 sf]xnk'/df k'/fgf l/S;fn] sfd kfpg 5f8]sf lyP . lhpn]n] v"a ;f]Rof] . hLjge/ bM'v ug'{eGbf s]xL ;do bM'v ug'{k¥of] eGg] ;f]+r]/ ;fx";Fu xf/ u'xf/ u¥of] . k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 21
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
;fx"n] b'Oj6f zt{ /fv]/ c6f] lgsfNg /fhL eP . …art ;d"xdf ;fd]n eP/ C0f lgsfNg] . c6f]sf] ls:tf / art ;d"xsf] ls:tf b'j} x/]s dxLgfdf ltg'{ kg]{ .Ú c6f] lgsfn]kl5 eg] pm 9'Ss ePsf] lyof] . ls:tf ltg{ a9L ldlxg]t ug'{ k/]sf] lyof] t/ pm cflQPsf] lyPg . r'gfj cfpg b'O{ lbg dfq afFsL lyof] . 3/3/df k|rf/ ug]{ qmd hf/L lyof] . ;'s'Djf;L j:tL c¿ a]nfeGbf rxnkxn lyof] . cfh p;sf] 3/df csf{ 6f]nL cfOk'u] . ;Grf] la;Grf] ;f]w] . cfkm\gf] kf6L{nfO{ ;xof]u ug{ cg'/f]w u/] . lhpn]sf] c6f]df em08f nfu]s} lyof] . lhpn]nfO{ kmsfpg yfn] . cfkm\gf 6f]n l5d]sLnfO{ klg ef]6 xfNg ;xof]u ug'{ eGb} kfFr xhf/ ydfOlbP . c6f]sf] em08f lgsfNg k7fP / csf]{ nufpg ;xof]u u/] . l6;6{ ydfpFb} eg] …lhpn] efO ltd|f l5d]sLnfO{ klg ;Demfpg' x} .Ú lhpn]n] 6fpsf] xNnfof] h;/L c¿ kf6L{sf sfo{stf{n] eGbf klg xNnfpg] uYof]{ . cfh g;f]r]sf] kfFrxhf/ cfof] . 3/} a;]/ klg sdfO eof] . pm v'zL eof] . 3/ aflx/ lhpn]sf 5f]/f5f]/L v]ln/x]sf lyP . cfhsf] pgLx¿sf] v]n r'gfj lyof] . d'bf{jfb / lhGbfafbsf] gf/f nufPsf lyP . em08fx¿ xft xftdf lyP . w]/} kf6L{sf em08f Ps} 7fpFdf gf/f nufO/x]sf lyP . kfn}kfnf] ;a} kf6L{nfO{ lhGbfjfb eGy] pgLx¿ . ;a} /fhg}lts bnsf] Psk6s lhGbfjfb eGg] kfnf] cfpFYof] eg] c¿ ;a}sf] d'bf{jfb . gfd hfg];Ddsf kf6L{x¿sf] gf/f nufP pgLx¿n] . cfˆgf] ;fyL ;d"xdf ;a} eGbf cUnf] s]6fnfO{ ljhoL pDd]bjf/ 3f]if0ff u/] . caL/ eGb} e'O{+sf] df6f] nufOlbP . Ps cfk;df klg nufP/ v'zL dgfP . lhpn]n] /dfOnf] dfg]/ x]l//Xof] . cfh k|rf/ ug]{ clGtd lbg . 6f]nsf anL/fdn] ;Fu} hfg cg'/f]w u/] . dbf{ kbf{ sfd nfUg] pg} lyP . hfGg eGg] s'/} ePg . hfg} kg]{ eof] . v8\ sjf/, lga'jf / rKk/uf}8L cf;kf;sf If]q k|rf/ ug]{ lbg /x]5 . ;of}+sf] ;+Vofdf /x]sf g]tf tyf sfo{stf{ b]v]/ pm crlDdt eof] . ;a}nfO{ l6;6{ / 6f]kL afFl8of] . d';'Ss d':s'/fpFb} l6;6{ l5/fof] / 6f]kL nufof] . clxn];Dd rf/ kfFr kf6Laf6 k};f lnPsf] lyof] / jrg lbPsf] lyof] p;n] . stf stf cK7]/f] klg dfGb} lyof] . oL ;a} d h:t} t xf]nfg\ < cf h] kf] xf];\ . df}sfdf rf}sf t xfGg} k¥of] lg . ;fFem kl/;s]sf] lyof] . gf:tf kfgL;Fu} tLgxhf/ xft nfUof] . cfh t k};f kfOPnf h:tf] klg nfu]sf] lyPg . t/ kfOof] . cfˆg} l5d]sL;Fu dfUg klg t ;'xfpFb}gYof] . nv{/fpFb} 3/ k'Uof] . 6f]kL / l6;6{ 8f]/Ldf e'm08fof] . km/s km/s kf6L{sf km/s km/s lrGx ePsf l6;6{x¿ nfda4 lyP . o;k6ssf] jiff{ l6;6{n] ;lhn} s6fpg] eP . 22 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
df}g ;do rNb}+ lyof] . ljleGg kf6L{x¿sf] k|rf/df lx8]sf]n] p;nfO{ 6fpsf] ux|f}+ x'g yfn]sf] lyof] . ;'s'Daf;L a:tLdf /fhg}lts bnsf pDd]bjf/x¿ cfpg] s|d hf/L lyof] . gd:sf/ ub}{ cfpFy] / cfzLjf{b yfKy] . nfh dfgLdfgL 6fpsf]df xft /flvlbGYof] lhpn] . xfdL ;'s'Djf;Lsf] cfzLjf{b rflxg] dfG5] klg x'Fbf /x]5g\ . lhNn k/\of] pm . ;a}n] pgLx¿sf kIfdf sfd ug]{ k|ltj4tf u/] . pgLx¿nfO{ nfnk'hf{ lbnfpg] cfZjf;g klg lbP . lhpn] emg} bf]wf/df lyof] . cfh p;nfO{ st} hfg dg lyPg . udL{ / bf? ;Fu} plqb} lyof] zfob . 6fpsf] b'Vg] / jfs\jfs\ nfUg] ;Fu} xF'b} lyof] . k]6 9':; km'n]sf] lyof] . s]xL a]/df g} afGtf eof] . k]6 u8\u8fpg yfNof] . kvfnf klg z'¿ eof] . Hj/f] xgxgL cfO/x]sf] lyof] . kfgL k6\6L ub}{ lyOg\ lhpn]sL >LdtL . emf8f afGtfn] nvt/fg\ lhpn]sf] cfjfh x/fpFb} hfg yfNof] . c:ktfn nfg] t/v/ ub}{ lyOg\ sfG5L . 3/df c6f] lyof] t/ rnfpg] sf]xL lyPg . sfG5Ln] c6f] vf]h]/ NofOg\ . d'l:snn] g]kfnu+h d]l8sn sn]h sf]xnk'/ k'¥ofP lhpn]nfO{ . lhpn] cr]t lyof] . 8fS6/x¿ pkrf/df tNnLg lyP . b'O{ lbgb]lv c:ktfndf egf{ lyof] pm . r'gfjsf] clGtd lbg lyof] . ;'/Iff Joj:yf s8f kfl/Psf] lyof] . aL;f}+ jif{kl5 x'g nfu]sf] :yfgLo r'gfj pT;j h:t} ag]sf] lyof] . kf6L{sf g]tfx¿ cf–cfkm\gf sfo{stf{ cf];fg{ tF5f8 d5f8 ub}{ lyP . lhpn]sf] vf]hL eof] . 3/;Dd k'u]sf g]tf sfo{stf{x¿ c:ktfn;Dd k'u] kfn}kfnf] . ;a}n] cfˆg} ;De]msf lyP lhpn]nfO{ . x'g klg lhpn] ;a}sf] lyof] . ;a} kf6L{sf g]tfx¿af6 /sd lnPsf] lyof] . ;a}sf em08f 6fFu]sf] lyof] . ;a}nfO{ cfZjf;g lbPsf] lyof] p;n] . lhpn] 8fS6/x¿sf] lgu/fgLdf lyof] . s;}nfO{ klg e]6\g lbPsf lyPgg\ 8fS6/x¿n] . Ps 5]pdf 6fpsf] emf]s|fP/ a;]sL lyOg\ sfG5L . sfG5Lsf] ufx|f] ;fx|f] s;}n] ;f]w]gg\ . lhpn] eGbf dtsf] lrGtf lyof] g]tf sfo{stf{nfO{ . k]ml/ Psk6s lhpn] ;a}sf] eof] . p;nfO{ vf]Hb} ;a} cfP . lhpn] s;}sf] ePg . lsgls pm;n] s;}nfO{ ef]6 lbg kfPg . à
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 23
ld;g 5lj/d0f l;njfn
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
k|df]b 9sfn VoftL k|fKt sfuf]{ sDkgLsf dflns, pgsf] sDkgL 7d]n eujtLaxfn glhs} 5 . 9f]sf vf]Ng] lalQs} l/;]K;g 5 . ToxfF ;a} s'/f atfPkl5dfq e/\ofª r9\g kfOG5 . cfh klg s/Lj !! ah]lt/ l/;]K;gdf Pshgf ltAatL d"nsf JolQm b]vfk/] . ;fx"hLnfO{ e]6\g rfxG5' Jofkfl/s s'/f ug'{ 5 . t'?Gt} vj/ ul/g\ alxgLn] /, dflyg} k7fpFg] cfb]z cfof] . pm ;/f;/ t];|f] tnfdf k'Uof], lrg]hfg]sf] h;/L xft ldnfof] . cd]l/sfdf Jofkf/ u5'{ . jif{df w]/} lsnf] ;fdfg n}hfg'k5{ eGb} 7"n} lahg]z l8n u¥of]] . 9sfn klg clkm; vf]Ng] lalQs} 7"n} u|fxs cfPsf]df leqleq} v'zL eP . lrof kfgLsf] aGbf]j:t t 5b}lyof] . s/La tLg 306fsf] cjlwdf pgLx¿ aLr w]/} ljhg]z l8n eP . w]/} s'/fx¿ ePkl5 vfhf vfg] k|:tfj cfof] . ToxfF a;]/ p;n] vfhf klg vfof] . afy?d uof] . nfUYof] p ca oxfFs} Pp6f ;b:o xf] . 9sfnsf] cd]l/sfdf ev{/}dfq nGr ePsf] cfOkmf]g kmfOe lyof], . g]kfndf of] gf}nf] g} eof], hf]sf]xLn] af]Sg] ;fdYo{ klg lyPg . Nofk6k klg PKkns} lyof] pgsf] . w]/} ;do s'/fsfgL kl5 9sfnhL afy?ddf l5/] . afy?daf6 kms]{/ cfpFbf tL gofF JolQm lyPgg\ . tnlt/ uP xf]nf eG7fg]/ Tolts} a;] Ps l5g, t/ p cfPg . pgn] 6]andf cfkm\gf] kmf]g vf]h], km]nf kf/]gg\ . cfkm\ gf] df]jfOndf kmf]g u/] 306L uof] t/ kmf]g p7]g . csf]{ k6s kmf]g u/] tL JolQmn] kmf]g p7fP, tkfO{+ stf xf] Û d]/f] kmf]g t tkfO{+n] kf] p7fpFg' ef] t < ptfaf6 hjfkm cfof] d]/f] ld;g k"/f eO;Sof] ca s] dtnj To;kl5 kmf]g ckm eof] . 9sfn tLg5Ss k/] bf}8]/ tn cf]ln{P ToxfF pm lyPg . cfkm\gf] ld;g k"/f u/]/ pm zx/sf] eL8df x/fO;s]sf] lyof] . u|fxssf] e]ifdf cfPsf] rf]/nfO{ ;Dem]/ clxn] klg gofF dfG5];+u ;;+lst x'G5g\ 9sfn . (*$!@!^#&^ àsf7df8f}+
24 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
dfofsf] aLp /fwf af:tf]nf
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
;+of]u klg crDdsf] x'G5 slxn]sfxL+ . g;f]r]sf] eOlbG5 glrtfPsf] k'lulbG5. o:t} eof] cGhgfsf] hLjgdf klg . cGhgf Pp6f ;fdflhs sfo{qmddf ;xefuL x'g emfkfaf6 g]kfnuGhlt/ nflug\ . sd 6f9f x}g emfkf b]lv g]kfnuGh ;Ddsf] a;sf] ofqf . o;} sfo{qmddf efu lng eg]/ b]zsf w]/} lhNnfaf6 y'k|}sf] hd36 x'Fb} lyof] . gofF 7fpF 3'Dg] gofF ;fyL;Fu kl/lrt x'g kfpFbf x'?Ss} x'g] cGhgfsf] :jefj lyof] . o;} qmddf kfNkfaf6 csf]{ 6f]nL ToxfF cfOk'Uof] pgLx¿ ;Fu klg ;a}sf] kl/ro cfbfgk|bfg eof]. ltgLx¿ dWo] Pshgf /x]5g\ ldng. s'/f x'Fb}uof] . vfg] a:g] / sfo{qmd xn klg Pp6} ejgdf ePsf]n] ;a} ;Fu}g} x'g] eP k|fo M . cGhgf / ldng ckl/lrt lyP la:tf/} kl/ro cfbfg k|bfg eof] km]l/ P]n] t l8lh6n hjfgf kmf]6f] ;f6f;f6 km]:fa's cfO8L ;f6f;f6 x'g a]/g} nfu]g . emg\ 5'l§g] a]nfsf] clGtd 3'd3fd w'dwfdsf] lyof] ;Demg nfos . Tof] a}7s xn ghLs} ePsf] kfs{Ù ToxfFsf] dgf]/d b[Zo clg df]afOnaf6 lel8of] kmf]6f] cfˆgf cfˆg} t/xsf. cGhgfsL ;fyL Hof]lt klg ;fydf lyOg\ . pgL klg lgs} ;xof]uL clg ldng;f/ ;f]xL sf/0f pGfnfO ;fydf nfg v"a v'zL x'g] cGhgf kfs{df ePsf] Psl5gsf] /dfOnf] kl5 b'a}n] cfˆgf]cfˆg} uGtJo kqmg' kg]{ lyof] 5'l§g} kg]{ afWotf lyof] . dg cldnf] agfpb} b'a}n] b'a} ;Fu labf dfu] / ldngsf ;fyLx¿sf] tf/Gtf/ kmf]g cfpg yfn]sf] lyof] rfF8f] u/ uf8L 5'6\nf Û eg]/ . cGtdf b'j} hgfn] ljbfOsf xft xNnfpFb} ljbf dfu] . cGhgf Tof] /ft ToxL+ a:g] lyOg\ . Hof]lt / cGhgf ;Fu} p;} xndf a;] . P]n]sf] ;lhnf] hdfgf Dof;]Gh/, Xjf6\;kdf va/ ;f6f;f6 x'g yfNof] a]va/ x'g k/]g . ;~rf/ dfWodn] klg 7"n} e"ldsf lgjf{x ul/lbof] . ef]lnkN6 laxfg cGhgf / Hof]lt klg ToxfFsf cg]s ;Demgf af]s]/ k|:yfg u/] . pgLx¿ /fhwfgL sf7df8f}+ lt/ nfu] b'O{rf/ lbgsf] sf7df8f}+ a;fO{ kl5 pgLx¿ klg cfcfˆg} uGtJolt/ nfu] . ptf cGhgf / ldngsf] eg] s'/f x'b} uof] . pgLx¿ Ps csf{l;t glhlsb} uP . pgLx¿sf] Tof] e]6n] zfob dfofsf] aLp /f]k]sf] x'g'k5{. k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 25
kh
as
s.
co m
;fFlRrs} eGg] xf] eg] ldngn] vftf vf]n]sf] xf] lk/tLsf] . sf/0f pgLn] g} klxnf] e]6sf :d[lt lrGx ;dfn]/ /fv]sf lyP cGhgf eg] s'g}klg s'/fdf l;l/o; x'g g hfGg] ;a} ;Fu plQs} af]Ng] ;a} ;Fu 3'nldn x'g] :jefj pgsf] . ptf ldng eg] ;a} s'/fsf] x]Ssf ug]{ . k'gM pxLF sfo{qmd x'g] s'/f eof] em08} gf} dxLgfsf] cGt/df / b'a} hfg] eP cfcfˆgf] 7fpFaf6 . ;Nnfx u/] b'a}n] ptf ldngsf] klg tof/L eof] otf cGhgfsf] klg cflv/ uP b'a} hgf . Tof] bf];|f] e]6n] eg] cGhgfsf] klg dgdf dfof hfu[t eof] . ;fFRr} ldng k|lt dfof pln{of] . Pslbg kmf]g Dof;]h ePg eg] s] g ePh:tf] s] gk'u] h:tf]Ù s] 5'6]sf] h:tf] 56\k6L x'g yfNof] . e]6 klg cln tLa| x'g yfNof] . P]n] ldngnfO{ cGhgf x}g cGhgfnfO{ ldngsf] cefj v8\sg yfn]sf] 5 ;fFlRrs} pgL b'O{sf] lk/tL km}lnPsf] 5 . ;w}el/ km}lnb} hfj;\ eGg] d]/f] klg rfxgf xf] . ))(!*(^&%)$$!) àl;lSsd, ufGtf]s
ha
ss
;lxt c? ;flxlTos klqsf, ljljw ljifosf kf7\o ;fdu|L Pj+ :6]zg/L ;fdfgx¿sf lglDt xfdLnfO{ ;Demg'xf];\ Û -k|f]= sdn ;'j]bL_ hfd] dfs]{6, /Tgkfs{, sf7df8f}+ k;n gDa/ !*, kmf]gM $@$#!%)
w
w
w .k
kf7Ø ;fdu|L k;n
26 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
;fnLe]gf avtaxfb'/ yfkf
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
æe]gf gd:t] .Æ dnfO{ b]Vg]lalQs} ;fnLn] xfF:b} xft hf]l8g\ . pgsf] cg'xf/df eg] agfj6L xfF:of] emlNsof] . Kof/f] e]gfnfO{ e]6]sfdf pgsf] dg v'zLn] lhpel/ gfRg rfxGYof] xf]nf, t/ hLjggfds ofqfdf cfOnfu]sf] xG8/n] pgsf] v'zLnfO{ lylrlbP5 . cg'xf/df v'zLsf] efj v'n]/ gfRg ;s]g . cfFvfdf v'zLsf cfz' cfpFbfcfpFb} kL8f hfu]/ d'6' eSsflgP5 . pgsf] cg'xf/df b'Mvsf] efjeª\ ludf km}lnof] / PsfPs ux el/of] . xTs]nfn] k'l5g\ . xfF:bf pgsf cf]7 klg k"/} v'Ng ;ls/x]sf 5}gg\ eGg] d}n] cg'e"lt u/]F . pgsf] b'Mvn] cNemfPsf] v'zL k|s6 x'g d}n] k|f]T;fxg ug'{kg]{ cg'e"t u/]F, t/ a'9];sfnn] d]/f] xfF;f]nfO{ klg 5f]Psf] xf] jf d]/f] hLjgsf] pQ/f4{ b'Mvsf] If]qleq k|j]z eP/ xf], v'n]/ xfF:g} ;lsgF . xfF;f]nfO{ d'v;Dd cfOk'Ug a};fvLgfds s'g} cfwf/ vf]Hg' kg]{ xf] ls Û dgdf nfUg]lalQs} ctLt s]nfpg yfn]F— dfdfsf] 5f]/fsf] lax] lyof] . ;'df] ef8fdf lnP/ bz hgf hGtL uof}F . gfuj]nLem}F a6fl/Psf 8fF8fdf 3'Db} uf8L dfly n]sdf k'Uof], km]l/ To:t} a6fl/Psf] af6f] wSofpFb} a];L em¥of] . dnfO{ uf8Ldf r9\of] ls l/Fu6f nfUg] / afGtf x'g] u5{ . lax]df hfFbf afGtf x'g] 8/n] s]xL vfPsf] lyOgF, a]nfavt vfnL k]6 klg a6fl/P/ cfpFYof] . d'vaf6 cldnf] kfgL lgl:sFbf lgl:sFb} 6fpsf] b'Vg yfNof] . To;sf nflu cf}iflw lsg]/ nu]F . b'nxLsf] 3/df k'u]kl5 cf}iflw vfPF / PsfGtdf a;]/ 6fpsfsf] b'vfO em]Ng yfn]F . Pp6L j[4f nf}/f] 6]Sb} cfP/ d]/f] 5]j}df a:g vf]Hb} lyO{ . s;f]s;f] n8vl8P/ wGg} d]/f] lhpdfly n8L . d tl;{PF . Tof] b]v]/ k/k/af6 klg xfF;]sf] ;'lgof] . y'k|}sf] Wofg xfdLlt/} /x]5 . æxf], d t;f{pg} cfPsL ÛÆ a'l9ofn] egL . æt;f{pgnfO{ t cFw]/f]df kf] cfpg' k5{, ;se/ /flt .Æ d}n] eg]F . æcfdf===, s] eGg vf]h]sf] <Æ ætkfO{+sL cfdf 5g\ <Æ æaf]nfpmF <Æ æk=== kb}{g xh'/ ÛÆ cfkm}F t t;f{pg] cj:yfsL a"9L o;sL cfdf s:tL xf]nL . k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 27
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
æoxfFsf] kl/ro kfpmF g <Æ a"9Lsf] tLvf] :j/n] d]/f] Wofg tfGof] . pm d':s'/fO{ . d]/f] b[li6 p;sf rlDsnf bfFt / el/nf cf]7 x'Fb} k"/} lhpdf bf}8Øf] . s:tL vfOnfUbL a"9L /lx5 eGg] nfUof] . d}n] k|ltk|Zg u/]F, æd cfˆgf] kl/ro s;nfO{ lbFb} 5' < hfGg ;S5' <Æ æb'nxLsL alxgLnfO{ .Æ of] nf}/f] 6]s]/ lxF8\g] a"9L ;fnL /] Û bfOefO lbbLalxgL t pd]/n] 5'6Øfpg] s'/f xf]Og / < 6fpsfsf] b'vfOn] d]/f] lbdfu lalu|Psf] kf] xf] ls eGg] nfUof] / 6\jfNn k/]F d . j[4f d]/f] 5]j}df cfP/ a;]b]lv g} c¿ rf/—kfFr hgf s]6Lx¿ klg ghLs} cfP/ a;]sf lyP . a]nfavt xfdLnfO{ x]/]/ dNofsd'n's, v:ofsv';'s uy]{ . dnfO{ /Tof}}nLsf] gf6s d08nL h:tf] nfUof] / eg]F, æe]gfn] lh:SofpF5g\ eGg] nfu]/ o:tf] ¿k agfPsf] xf]nf, uHhan] ;'xfsf] 5 .Æ æxfd|L lbbLn] lhltg\ Û b'nxLsL alxgL geg]sL eP e]gfn] lrGg};Sg' x'Gy]g .Æ ghLs} a;]sf s]6Lx¿ xfF:b} cfP . o; k|sf/ VofnVofndf xfdL ;fnLe]gfsf] kl/ro ePsf] lyof] . 6f8f6f8fsf] a;fO / Jo:ttfn] xfd|f] e]63f6 lgs} kftlnFb} uof] . ha e]63f6 x'GYof] xfF;f]af6} z'¿ eP/ enfv';f/Ltkm{ hfGYof] . d]/f] xfF;f]gfds a};fvL vf]Hg] qmd hf/L g} lyof], aL;–afO; jif{sf] d/GRof;] l76fsf] cfudg eof] . p;n] b'j} xft k}+6sf] vNtLdf 3';f/]sf] lyof] . rKkn l3l:;P/ s'k|f k/]sf lyP, lkmQf r'Fl8P5g\ 8f]/Ln] afFw]sf] lyof] . tL v's'lnPsfn] lxF8\bf 7Ls 7fpFdf cl8Fb}gy] . otfptf lkª v]Ng] ePsfn] EofQEofQ uy]{ . æ7"nf] a'jfnfO{ 9f]u u/ <Æ ;fnLn] elgg\ . l76f]n] dlt/ x]¥of] / 6fpsf] e'msfof] . d}n] eg]F, æ6fpsf] e'msfpg] x}g, gd:sf/ u/ afa" ÛÆ æxft p7fof] eg] k}+6 eml/xfN5 ÛÆ ;fnL lvtlvtfOg\ . æxs]{nfO{ lng uof} g <Æ k|;ª\u abNof] s]6fn] . ædfn vfg gkfP/ efOsf] ;Demgf cfof] xf]nf < hf, leq uP/ eft vf <Æ ;fnLn] leq ws]lng\ . ædfn eGgfn] ÛÆ d}n] v';'Ss ;f]w]F . æufFhf, wt'/f], clkmdh:tf g;fn' kbfy{nfO{ dfn eGg] u5{g\ d]/f 5f]/f Û dfn e]§fP eg] t x'?Ss} x'G5g\ . c¿ s]xL sf]xL rflxFb}g logsg .Æ ;fnLn] klg ;fptLs} efiffdf elgg\ . æ7"nf] 5f]/f] xf] <Æ kSsfkSsL ug{ vf]h]F . 28 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
æxf] t ÛÆ ;fnLn] elgg\, æsfG5f 5f]/fsf] kf/f klg o:t} 5 . d]/f 5f]/f dfn vfG5g\, dfnn] lognfO{ r';]/ l;s'6] agfO;Sof] . sk8f lsG5g\ /]l8d]6 . nDafOsf] cg'kftdf df]6fO 5}g, clg t k}+6 c8ØfpgnfO{ x/xd];f xft vNtLd} /fV5g\ .Æ ;fnL km]l/ lvtlvtfOg\ . æs] sfd u5{ <Æ d}n] km]l/ la:tf/} ;f]w]F . ædfn vfPkl5 g;fs} ;'/df emsfO/fV5 . dfn vfg kfPg eg] xftv'§f ;s;sfpg] /x]5g\, k}+6sf vNtLdf xft 3';f5{ / af6f]df ePsf 9'ª\ ufd'8fnfO{ nfQL xfGb} j/k/ n/v/fO/fV5 . Ps dxLgf klg l6Sb}gg\ o;sf v'§fdf h'Qf rKkn .Æ æsfG5f] 5f]/f] sxfF 5 ÛÆ d}n] ;f]w]F . ædfn vfg gkfP/ g]kfnuGh af]8{/df k'u]sf] lyof] /] Û ;fyL;ª\ uLsf nflu klg clnslt NofPsf] /x]5, k'ln;n] e]6fP5g\ . nfu" kbfy{ cf];f/k;f/sf] s;"/df kq]msf 5g\ /] Û bz jif{;Dd h]n x'g ;S5 eGg] s'/f u5{g\ .Æ o; k6s ;fnLsf] cg'xf/ cFw]l/g'sf] ;fy} cfFvf klg 8a8afP . æc¿ s'/f s]xL 5}gg\ ;'gfpgnfO{ <Æ l76f] leqaf6 lg:Sof] / cfdfnfO{ cfFvf t¥of] . æcfˆgf 5f]/f5f]/Lsf] u'0fufg t ;a}n] ufpF5g\ 5f]/f .Æ ;fnLn] xfF:g] r]i6f ul/g\, t/ pgsf] ux el/Psf] lyof] . csf]{lt/ kms]{/ xTs]nfn] cfF;' k'l5g\ . æcfFvfdf cfF;', d'vdf xfF;f] . cfh t EofOgEofO 5, t/ d]/f] u'0fufg ufpg' kb}{g Sof .Æ c;Gt'i6 b]lvof] 5f]/f] . d}n] eg]F, æafa" Û a; g, d ltdLnfO{ Pp6f 8/nfUbf] ctLt ;DemfpF5' .Æ s]6f] a;]g, t/ dlt/ 6fpsf] tGsfP/ sfg yfKof] . æltdLx¿nfO{ b]v]kl5 d]/f cfFvfcufl8 Tof] cfsfz} 5'g vf]Hg] cfuf]sf] nKsf] cfOk'U5 . cxf]=== eg]/ cfZro{df 8'Ag]x¿sf] Tof] eL8 klg ;Dem]/ d]/f] cfª l;l/ª\u x'G5 . …bfh'efOxf] To; cfuf]nfO{ df/ Û d]/f] ;j{gfz agfof] === ÛÚ ltd|f a'jfsf] lrRRofx6 / 56k6L klg emNemNtL ;lDemG5' . pgnfO{ s;}n] ;dfO/x]sf lyP jf pg}n] s;}sf] ;xf/f lnPsf lyP ls Û 5ftL lk6]/ ljnfk ub}{ eL8d} clNem/x]sf b]lvGy] . …afN6Ldf kfgL cf];f/ t, cfuf] lgefpg' k¥of] .Ú sf]xL eL8nfO{ cfs[i6 ug{ vf]lh/x]sf] xf] ls h:tf] nfUYof], lsgeg] Tof] cfjfh lbg] dfG5] :jod\ cfuf]lt/} x]l//x]sf] lyof] . crfgs …d]/L cfd} / d]/f afa} ===Ú eGb} ltd|L cfdfsf] cfudg eof] . …afa"===, v} d]/f 5f]/f <Ú ltd|L cfdf 5ftL lk6]/ ?g yflng\ . cfuf]sf nKsf]nfO{ e'mSSofP/ 6'6]km'6]sf] :j/df ltdLx¿sf] lrRRofx6 k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 29
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
;'lgof] . cfˆgf aRrfx¿sf] :j/ ;'g]kl5 ltd|L cfdfsf] cj:yf af}nfxLsf] h:tf] b]lvof] . logn] s]xL b]lvgg\, ;f]lrgg\, To; cfuf]sf] nKsf]leq s'b\g vf]lhg\ . lognfO{ dfG5]sf] eL8n] ;dfP/ cfuf]df xfdkmfNg lbPg . logn] b'j} xftsf] d'6\7L kfl/g\ …d]/f afa"===,Ú lrRRofP/ v'§f] e'FOdf ahfl/g\ . Tof] /f}b| ¿k b]v]/ le8 6\jfF k¥of] . oL cfuf]df s'lbg\ . cfuf]sf] Hjfnfn] lognfO{ klg t'?Gt} 5f]Kof] . …/fd/fd/fd, o:tf] cgy{ s] b]Vg' k/]sf] ÛÚ eL8af6 ckm;f];sf zAbx¿ lgl:sg yfn] . …Tof] lsg uO{=== ÛÚ a]xf];\em}F n8]sf ltd|f] a'af h'?Ss} p7] . ;a}sf] b[li6 cfuf]sf] d':nf]tkm{ s]lGb|t lyof] . …af=== af== a" ÛÛÛÚ cfuf]sf] nk]6f]df clNemFb} logsf] :j/ aflx/ cfof] . …;'Gof} ;'Gof} <Ú s]xL dfG5]x¿ 6fpsf] tGsfP/ sfg yfKg yfn] . crfgs cfuf]sf] d':nf]af6 sDan cf]8]/ oL lgl:sOg\ / dfG5]sf] eL8tkm{ a9\bfa9\b} nl8g\ . logsf] lhpdf cfuf] aln/x]sf] lyof] . oltGh]n s]xL ufpFn]x¿sf] xftdf kfgLsf] afN6L cfOk'u]sf] /x]5, logsf] cfª\df vlgof] kfgL . cfuf] lgEg]lalQs} s]xL dfG5]x¿n] sDan kN6fP . logn] b'j} 5f]/fnfO{ sfvLdf Rofk]sL lyOg\ . ltdLx¿ sltv]/ a]xf]; ePsf lyof} v} < n8\g]lalQs} oL klg a]xf]; eO5g\ . olQs}df …6ØfF 6'F, KofF k'===,Ú ub}{ cfOk'Uof] PDa'n]G; . a]xf];;d]t b'O{–rf/ hgf PDa'n]G;leq l5/] eg] s]xL PDa'n]G;sf] kl5kl5 c:ktfnlt/ s'b] . dxLgf lbg;Dd ltdL cfdf 5f]/fnfO{ c:ktfnd} /fVg' k/]sf] lyof] . hLjg ;'vn] x}g b'Mvn] lrgfpF5 afa" Û ltdLx¿n] hLjg a'‰gnfO{ 6f9f hfg} kb}{g, cfkm}Flt/ x]/] k'U5 ÛÆ ætkfO{+ klg /ldt] x'g'x'Fbf] /x]5 t Û xNsf cufl8af6 syf z'¿ u/]sf] eP tkfO{+n] b]Vg'x'GYof]– v/sf] 5fgf] ePsf] 3/ agfpg], cfuf] afNg], aRrfx¿nfO{ aflx/ v]Ng ghfg" x} eg]/ cfkm" sfddf lxF8\lbg] Û To;kl5sf] h'g b[Zo tkfO{+n] j0f{g ug'{eof] Tof] sNkgf u/] k'UYof] lg .Æ s]6f]n] 6fpsf] em'sfP/ ub{gsf] 7"n} bfu b]vfpFb} eGof], æToxL cfuf]n] 5f]8]sf] lgzfgL xf] Û tkfO{+n] ;'gfpgnfO{ syf dfq} ;lDemg' ePsf] 5 . d t ;a't af]s]/ lxFl8/x]sf] ef]Qmf x'F .Æ emg\ lbSbf/ eP/ aflxl/of] s]6f] . p;sf b'j} xft k}+6sf] vNtLd} lyP . p;sf] s'/fn] lhNn agfof] dnfO{ . …v/sf] 5fgf] ePsf] 3/ agfpg], cfˆgf nfnfafnfnfO{ 3/df y'g]/ sfddf lxFl8lbg] Û s] cfdfa'jfsf] /x/ xf] / <Ú kmtkmtfPF d . ;fnLn] lrof agfP/ lbOg\ . 30 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
lrofsf] ;'sL{ nufpFb} d}n] dg]F, æ;f9' efOsf] va/ s] 5 lg <Æ ætL klg sd 5}gg\ Û sk"tx¿n] ubf{ lbgdf gfsd'v} b]vfpg nfh nfU5, eG5g\ / ;'T5g\ . /flt lxF8\5g\ . /flt /S;L vfPkl5 htf 9Ns] klg eof], htf tGs] klg eof] . /fltpFbf] ;'Gg] klg sf]xL x'Fb}g, h] eg] klg eof] Û /S;L vfPgg\ eg] 6]G;g eof] eG5g\, /S;L vfP eg] 7"n7"nf s'/f u5{g\, vfgf vfFb}gg\ . tL klg l;s'l6Psf 5g\ . s'/f ubf{ xft xNnfpg] afgL 5, k}+6 c8ØfpgnfO{ v'§f afª\uf agfpF5g\, To; afgLn] ltgsf t v'§} afª\uf eO;s] ÛÆ ;fnL xfFl;g\, t/ pgsf] cg'xf/df ;ª\sf]rsf] efj emlNsGYof] . ælsg lrGtf u5Øf}{ ;fnL, ;a}sf lbg cfpF5g\, Ps lbg ;a} 7Ls x'G5 .Æ d}n] 9f8; lbg vf]h]F . ætkfO{+ d]/f] cleefjsh:t} ePsfn] d'6' eSsflgPsf] xf] e]gf .Æ lkmSsf d':sfg lbOg\ ;fnLn] . pgn] e]gfnfO{ dfof u/]hlQs} dnfO{ klg ;fnLsf] dfof nfU5, of] dfof eGg] s'/f] …n x]/, d;Fu klg olt 5 .Ú eGb} b]vfpg ;lsg] eP Û d klg s;}eGbf sd x'g] lyOg zfob . oxL s'/f dgdf lnPF / d':s'/fPF . d]/f] d':s'/fx6 klg cfk"m v'zL cfPsf] lyPg . hLjggfds ofqfn] xfdL ;fnLe]gfsf] xfF;f] cyjf v'zLnfO{ slt unfP5, cfh Tof] b]v]/ 5Ss} k/]F d . ætkfO{+sf] va/ s] 5 lg e]gf <Æ ;fnLn] ;f]lwg\ . æa;fO 6f9f ePsfn] /fd|} xf]nfg\ eGg] 7fG5g\ . 7Ls} 5f}F eGbf rN5 klg, vf;df xfdL ;a} Pp6} 8Øfªsf d"nf eg]h:t} t xf}F ÛÆ d}n] klg lbSsnfUbf] efj k|s6 u/]F .
w
w
bbthapa1@gmail.com
nlntk'/–k'nrf]sdf
kfOg] 7fpF
cl:dtf :6]zg/L nlntk'/, x6{ SnLlgs;Fu} -k|f]= d'/f/Lk|;fb l;Ub]n_ )!–%%$%($^, (*$!@&)^&^ oxfF ljljw kqklqsf / :6]zg/L ;fdfgx¿ klg kfOG5g\ .
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 31
n]v–lgjGw–;dLIff
:d[lt ;'v dfwj sfˆn]
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
To;j]nf dbg e08f/L rrf{sf] lzv/df lyP . ;+;bLo lgjf{rg klg eOg;s]sf] / cfGbf]ngsf] wªwªLaf6 cfd dflg;x¿ k"0f{ cdn]v eO;s]sf lyPgg\ . ;ª\s6sfnLg qf;sf] efª\u|f] cf]9]/ kl/l:ylt wd{/fO/x]sf] lyof] . hfu¿s dflg;x¿ cf cfkm\gf] an, a'tf / j'l4 cg';f/ Ps Psj6f latf{df, lsQfdf, ;d"xdf l5/]/ cfkm\gf] kx'Fr / zlQm tGsfpg yfln/x]sf lyP . rf/}lt/ r'gfjsf] nx/ JofKt lyof] . kf6L{sf] :t/ dfkg geO ;s]sf] / JolQmsf] x}l;ot 6'ª\uf] gnflu;s]sf] x'gfn] cfcfkmgf l;d]e"d] hufpg ljleGg kf6L{sf cu'jfx¿ ufpF, ufpF rxfb}{lxF8]sf lyP . Pdfn]sf] hg ;+u7g b/f] geP klg /f}tx6sf] lzjgu/df dbg e08f/L / dgdf]xg clwsf/Ln] ;Daf]wg ug]{ sfo{s|d /fv]sf lyP . s'g} kf6L{ k|lt cfa4 ePsf] sf/0fn] geO dbg e08f/Lsf] jfs k|jfxsf] dgf]xf/L ;Dk|]if0f cfsif{0fn] ubf{ emk8 vqLsf] ;fy nflu d klg ToxfF efif0f ;'Gg k'u]sf] lyPF . j]n'sf kms{g] j]nfdf eg] xfdL 5'l6\6of}+ . ;jf/L ;fwg gkfOPsf] x'gfn] ljxfg xfdL ;fOsndf r9]/ uPsf lyof}+ . rGb|lgufxk'/af6 lzjgu/ afO; lsnf]ld6/ 6f9f lyof] . kfn}kfnf] xfFs]/ eg] klg k'u]sf lyof}+ . t/ kms{+bf psfnf]df nf]8 tfg]/ ;fOsn xfFSg ;Sg] Xofp / cfF6 db}{ uPsf] x'gfn] ;xofqLnfO{ ;fOsnsf] xGa]g'{ lhDdf nufP/ d a;df z/0ffut x'g k'u]sf] lyPF . ;fljs eGbf lgs} eL8 g} lyof] a;df . ofq'x¿ cfpg] s|d hf/L g} lyof] . k|fozM t/fO{lt/sf a;df sf]rfsf]r x'g' ;fdfGo s'/f 7flgG5 . u'Gb'|s vfFb]h:t} ofq'x¿nfO{ gvfFb];Dd 8]u rNb}g a; . r}tsf] pvdf{pnf] udL{ lyof] . / k;Lgfn] nkmSs leHg k'u]sf lyP ;j} . lg;fl;P/ ;f; km]g{ ;d]t ufx|f] ePsf] x'gfn] Ps lsl;dsf] ;s;sf] cg'e"lt al9/x]sf] lyof] . lgs} nfdf] k|tLIffkl5 a; 3'¥of], vf]Sof] / nfdf] ;f; tfg]/ vsfb}{ clnslt l3l;|of] . p;sf] lxF8fO n't] s's'/sf] eGbf s'g} cy{df l56f] lyPg . rf/kfOnf cufl8 a9fpg gkfpFb} nfdf] lgZjf; 5f]8]/ r'OFlsb} £ofRr /f]lsof] . /f]lsof] x}g /f]sfOof] . 32 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
d ag{6sf] afofFkl6 ;L6df a;]sf] lyPF . ;j} kl/lrt g} lyP . Ps} ufpF, Ps} 7fpFsf] ePkl5 clnslt si6 t ;xg} k¥of] . rf/hgfsf] ;L6df 5 hgf sf]lrPsf lyof}+ . s/n] x}g v'zLn] . o;} t a'xf/L emg e6df; vfPsL eg]em}+ a; k'/fgf] lyof] / To;sf] ag{6 cUnf] k]?ª\uf] cyjf sf]s|f] 3f]K6\ofP/ /fv]h:t} lyof] . To;df klg kfFr, ;fthgf cf;gf¿9 x'g k'u]sf / To;sf] s;/ 5]pdf ws]n]/ xf]nf] v's'nf] x'g vf]lh/x]sf lyP . ofq' r9\g] s|d hf/L g} lyof] . olQs}df Pdfn] lhNnf sld6Lsf ;lrj /fds'df/ e6\6/fO{, nId0f kf}8]n / dgdf]xg clwsf/L klg r9\g' eof] . kf6L{ ;+u7gh:t} Nofªkm\ofª b]lvFb} cfPsf] lyof] kf6L{sf] cfly{s cj:yf . j}slNks cfwf/sf] e]6\g' ;dfpg g;s]/ klg xf]nf a;df l5g'{ ePsf] . ;L6 ;d]t /f]lsPsf] /x]g5 . b]v] klg gb]v]h:t} u/L d'G6f] a6f/]/ al;/x]sf] lyPF . kf6L{;+u cfa4 cGo JolQm klg ;xofqL ag]/ lx+l8/x]sf lyP . s;}n] klg cfkm" p7]/ dgdf]xgnfO{ ;L6df a;fNg] ;bfzo b]vfPgg\ . d}n] klg of] pbf/tf b]vfpg vf]lhgF . a; cln cufl8 a9]kl5 eL8 cln k5fl8 ws]lnof] . / pxfF klg ws]lnFb} d5]p cfOk'Ug' eof] . b'j} cfdg] ;fd'Gg] eof}+ . b'j}sf cfFvf h'w] . pxfFn] lªlrSs xfF;]/ lrg]em}+ u/L d'8\sL dfly prfNg' ePkl5 d]/f] x7 x7ft\ nNofsn'n's x'g k'Uof] . lrGb} glrg]sf], b]Vt} gb]v]sf] / e]6\t} ge]6]sf] eg] xf]Og . pxfF;+u d]/f] kftnf] kl/ro lyof] . s'g}tfsf nf]ss[i0f e6\6/fO{ dfS;{jfbL kf6L{sf] s]Gb|Lo ;b:o x'g'x'GYof] . cy{zf:qdf :gftsf]Q/ u/]/ klg ;8sd} x'g'x'GYof] . >LdtL lq=lj=ljdf cWofkg/t x'g' ePsf] x'gfn] cw{/fhgLltsf] t'Ogdf em'l08P/ ;f]O;f]nf v]ln/xg' ePsf] lyof] . pxfFs} j+z, lj/fb/Lsf lrlrnf lyP d]/f eflgh . pgL u'7L ;+:yfgdf sfo{/t lyP . pgL;+u ln;f]em}+ lgs} nfdf] ;dob]lv 6fFl;b} cfPsf] lyPF . elthfnfO{ xf] jf j]nfj]nf o;f] v'6\6f a6fb}{ afª\luP/ lxF8\g xf] e]6\g cfO/xg'x'GYof] . o;} ;Gbe{df d}n] pxfFnfO{ lrg]sf] x'F . o;f] Ps, b'O{ 6\jfs s;}n] v'jfP, lkofP To;nfO{ cfkm\gf] lktfdxh:t} 7fg]/ 5fFb xfNb} lxF8\g] / /;b kfgLsf] Joj:yf ug{ cfgfsfgL ug]{ nfnrLx¿ hlt;'s} cfkmGt eP klg k/rs|Lh:t} ul/lxF8\g] crDd nfUbf] hgjfbL ljrf/sf] ;+jfxs x'g'x'GYof] nf]ss[i0fhL . j]nfj]nf uf]hL tfltP/ ;fy ;xof]u kfP j]n'sf dflQP/ aa{/fpFb} lxF8\g] d]/f] klg l;+ufg] afgL lyof] . o; ljGb'df xfdL b'j}sf] rf;f] / ;f]r klg ldNYof] . clg j/fj/ ;Djfb, clejfbg ;f6f;f6 ug]{ uYof{+} . km';{b g} km';{bsf] km'Ssfkmfn ;do lyof] . so;, lgoGq0f / nufd s'g} lyPg . lbpF;f]sf] j]nfk/] cyjf s'g} r]nf rkf6Ln] ;fy glbPsf] lbgdf k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 33
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
eg] pxfF dnfO{kl5 nufP/ gofF ;8slt/ nfUg' x'GYof] . kf6L{ PsLs/0f x'g'eGbf cufl8 dgdf]xg clwsf/L g]skf dfS;{jfbLsf] dxf;lrj x'g'x'GYof] . sfnf] uuN;, em':; ;]tf bf/L, lvofp6] z/L/, va6] cg'xf/ . ;Lwf pleg klg g;s]em}+ ;ft 7fpF aflª\uP/, 6]l9P/ pleg] . pleFbf klg d'G6f] 6]9f] kf/]/ pleg] pxfFsf] ;gftgL afgL . sd af]Ng] t/ u'? uDeL/ jf0fL . o:t} lyof] pxfFsf] :jefj . gofF ;8s kLknaf]6 clnk/sf] ;fg' spndf Pp6f ;fg' lrof k;n lyof] . 306f}+ a;]/ ukm uYof}+{ . ukm ug]{ xf]Og d rflxF lsgf/fdf ;gfvtsf nflu ;f5L a;]h:t} u/L s]jn pxfFx¿sf] ukm ;'lg/xGy]+ . ;xL vfKt} kmsf{pg] g t d;+u Ifdtf g} lyof] g t ;f]xL cg's"nsf] cWoog 1fg g} . To;df klg d tTsfnLg sDo'lgi6 kf6L{sf] d;fn ;d"x;Fu cfa4 lyPF . d;fn klg b'O{ efudf ljeflht lyof] . d kftnf] ;;+u cfa4 lyPF . hfg]/, a'em]/, k9]/ t x}g tfxfrn SofDk;df clvn kfFrf}sf ;fyLx¿n] 5fqj[lQ glbPsf] emf]sdf ;fyLx¿sf] pndfnfdf nfu]/ Totfk6\l6 nxl;Psf] x'F . To; ;d"xdf sf] sf] lyP / s] s] uy]{ clg To; kf6L{sf] /f]8 Dofk s:tf] lyof] Tof] klg s]xL yfxf lyPg . d]/f] l;4fGtsf] d"n hu eg]sf] ;fDojfbL bz{g /x]sf] / To;j]nf;Dd sfn{dfS;{sf] Soflk6n, Snf; :6«'un Og km|fG;, Pª\u]N;sf] b cu{g ckm km]dnL k|fOe]6 k|f]k6L{ P08 :6]6 clg dfS;{ Pª\u]N;sf] k]l/; sDo'g, sDo'lgi6 d]gf]km]i6f]sf ;fy} n]lgg / dfcf]T;]t'ªsf r'lgPsf /rgfx¿ dfq k9]sf] lyPF . To;sf] /d/d / wª\wªLaf6 aflx/ lg:s]/ ;+;f/ x]g{, lrGg / ku]{Ng klg ;ls/x]sf] lyOgF . To;j]nf d;fn ;d"xn] s]z/hª /fodfemL, k'iknfn kl5 ;jeGbf pk]Iff ug]{ kfq g} dgdf]xg clwsf/L / t'n;Lnfn cdfTo lyP . Ps Psj6f cfIf]ksf bf];Nnf cf]9fP/ pgLx¿sf] dfgdb{g ug{ s]xL dflg; ;txdf sDd/ s;]/ nflu/x]sf lyP . tTsfnLg dfn]sf sd/]8x¿ ;d]t s'g} klg j}rfl/s c8fg gePsf] ;fx}| lkmtnf] g]tf eg]/ pgsf] lvNnL p8fO/x]sf lyP . b[li6, lemNsf] klqsf lgoldt x]b}{ cfPsf] x'gfn] tL s'/fx¿ d}n] pxfFnfO{ e]6\g' k"j{g} kl9;s]sf] lyPF . / To;sf] 3'd}{nf] 5fk d]/f] nf]7] dfgl;stfdf klg afSnf] u/L n]lkg k'u]sf] lyof] . o; cy{df klg pxfFnfO{ e]6\tf g s'g} v'zL g} pdfg{ ;s]sf] lyPF g t cGt/dgn] >4f g} ug{ ;s]sf] lyPF . kmut nf]ss[i0fhLsf] k'R5/ eP/ nf]nL vfKt} lxFl8/x]sf] lyPF . hgcfGbf]ngtfsf /f}tx6df d;fn ;d"xsf] ;hLj cl:tTj st} ePh:tf] nfu]g . s;};+u d]/f] k|ToIf e]63f6 / lrgfkrL{ ;d]t lyPg . hlt lrg]sf dflg; lyP tL ;j} dfn];+u cfa4 lyP . To;sf] k|efjn] ubf{ d klg 34 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
ghflgFbf] u/L Tot} n]lkg k'u]sf] lyPF . pxfFn] xfF;]/ clejfbg ;d]t u/]sf] b]v]kl5 nf]t] sfg nufpFb} h'?Ss p7]+ / cfkm\g' ;L6df a:g pxfFnfO{ cfu|x u/]+ . klxn] t cfgfsfgL ug'{ eof] . kl5 /fds'df/ e6\6/fOhLn] s/ u/]kl5 v'lDrP/ a:g' eof] / rf/cª'n hlt 7fpF lgsfn]/ tfGb} ToxLF ldn]/ a:g cfu|x ug'{ eof] . Ps t rf/hgfsf] 7fpFdf 5 hgf a;]sf lyP . To;df klg pxfF a;]kl5 ;+u} n]lkP/ a:g cfF6} cfPg . Tof] e]6df vf;} ;Djfb s]xL ePg . klxn]sf] t'ngfdf eg] d]/f] dgdf pxfF k|lt s]xL cfb/ efj rflxF a9]sf] lyof] . ;fdfGo enf s';f/Lkl5 d}n] j]n'sfsf] jf; d]/} 3/df a:g cfu|x u/]+ . pxfF dfGg vf]Hg' klg ePsf] lyof] t/ ef]lnkN6sf] sfo{s|d lrtjgdf ePsf] / j]n'sf s} /flq a;df lxF8\g] ;]8\o'n cfof]hsx¿n] t]:of{Pkl5 kl5 s'g} ;dodf cjZo g} a:g] OR5f hfx]/ u/L ljbf x'g'eof] . To;kl5 PsfpGg ;fnsf] af9L k|sf]ksf] lg/LIf0f e|d0fsf] s|ddf pxfF /f}tx6 cfpg' ePsf] lyof] . kf6L{ PsLs/0f eP/ Pdfn]df cfa4 x'gk'Ug' ePsf] / To;} ;dodf ;'g;/Laf6 k|ltlglw ;efdf lgjf{lrt ;d]t eO;Sg' ePsf] lyof] . k|ltkIf bnsf] g]tf ;d]t x'g'ePsf] lyof] . s/Lj b'O{ 306fhlt ;+u} lxF8]+ . d]/f] a;f]jf; klg b'O{ vf]nfsf] bf]efgdf lyof] . vf]nfdf kfgLsf] k|jfx lgs} j]ujfg lyof] . d PSn} klg ljxfg ;sL g;sL t/]sf] lyPF . kfgL g/xL cyjf af9L g36L hfg ;Sg] cyjf nfg ;Sg] l:ylt klg lyPg . To; 6f]nLdf s[i0fuf]kfn >]i7, czf]s /fO, zª\s/ kf]v/]n nufot Pdfn];+u ;DalGwt afx|, t]x|hgfsf] Pp6f 7"n} 6f]nL lyof] . e]63f6 enfs';f/L k5fl8 s[i0fuf]kfn >]i7;Fu sdn bLlIftsf] s'/fnfO{ lnP/ d]/f] rsf{rsL{ ax; rn]sf] lyof] . lrg]/ t x}g n]vs ePsf] gftfn] sdn bLlIftnfO{ d lgs} >4f uy]{+ . Pp6f p208 ;d"xåf/f pgn] /utkR5] x'g] u/L s'6fO vfPsf x'gfn] d]/f] dg Pstdf;n] lrdf]l6P/ x'F8\ofOnf] eO/x]sf] lyof] . oL ;j} sfo{ Jofkf/sf cu'jf s[i0fuf]kfn g} lyP . d}n] jf:tljstf a'em\g o;f] lh1f;f dfq kf]v]sf] lyPF . dbg e08f/L lht]sf] 7fpFdf lht]/ cfPsf] cxd\ hGo ;f]rdf cfs07 8'Ab} cfPsf x'gfn] ljifo ;fdfGo eP klg xfd|f] 7\ofs g} ldn]g . k|ltkIfdf a;]sf] eP klg cfGbf]gsf] /0fe"ld tof/ ub}{ Pdfn] k"/} ;8sdf cf]ln{Psf] cj:yfdf s]xL sfª\u|]; ;dy{s j'l4hLjL / kqsf/x¿ To;sf] k|ltsf/sf] lglDt ;8sdf cf]ln{Psf lyP / ltgLx¿nfO{ nv]6\g] s|ddf afuahf/df s;}sf] em6f/f] cs:dft k'k'{/f]df alh|O sdn bLlIft k'k'{/f] km'6]/ XjfNXjfNtL /ut auL 3fOt] x'Fb} ynfkg{ k'Ug' ePsf] lyof] . cfGbf]ngsf] dd{ / efjgf ljk/Lt pleP/ 9'ª\ufd'9f ug'{ gx'g] ts{ /fVtf k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 35
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
cfj]u cFr]6\g g;sL pxfF a9L cfs|f]lzt aGg k'Ug' ePsf] lyof] . kl5 czf]s /fO{n] dWo:ytf u/]kl5 r'k t nfUof}+ t/ rkfO xfn'Fnf em}+ u/]/ /ftf/ftf cfFvf kf/L bk]l6/xg' ePsf] lyof] . of] s'/f rfn kfP klg ;Fu} lxF8\bf dgdf]xg s]xL af]Ng' ePg t/ P3f/ ah]lt/ vfgfsf] nflu ;j} nfvfkfvf nfUg yfn]kl5 o;f] sf]6\ofP/ sfg}g]/ d'v k'¥ofO v';'Ss ;fptLsf] kf/fdf eGg' eof] … dfwjhL tkfOFsf] jf; / k':ts df]xsf] af/]df k|l>thLn] klg s]xL s'/f ug'{ ePsf] lyof] d;+u . n' hfpF tkfOFsf] 3/, slt 6f9f k5{ oxfFaf6 <Ú ckf/ v'zLn] ;f/fsf ;f/f :gfo'x¿ k|km'Nn x'Fb} cfP . olt7"nf] dfG5]n] 3/ hfg] OR5f JoQm u/]kl5 v'zLn] v'6\6f g} e'OFdf lyPgg\ . xiff{lt/]s efjdf n6\kl6+b} uf8L 5Fb} lyof] Totfkl6 cfFvf nufpFb} eg]+ uf8Ldf hfpF g Û a];L nfu] kfFr ldg]6 hlt g xf] ÛÛÚ geGb} pxfF rl9 klg xfNg' eof] . d k5fl8 a;]+ . 8«fOe/n] x'OFSofO xfNof] . 3/ k'u]kl5 eg] d l;tfª\u x'g k'u]+ . d]/f] 3/df gofF ;8sdf e]l6Psf dgdf]xg geP/ k|ltkIf bnsf] g]tf, eljiosf k|wfgdGqLsf] j}slNks pd]b\ jf/ k'u]sf lyP . Tolt 7"nf] ;Ddflgt / dof{lbt dflg;nfO{ v'jfpg] vfnsf] s'g} /fh;L kl/sf/ 3/df lyPg . v'zL / pNnf;df 8'a]/ hlt;'s} 5rlNsP klg oyfl:ylt o;sf] ljk/Lt lbzfdf pleP/ d]/f] x'd{t lng t]l;{Psf] lyof] . d}n] >LdtLnfO{ vfgf agfpgsf] nflu cfu|x ubf{ pxfFn] d';'Ss xfF:t} eGg' eof] …vfgf t hlt vfP klg xf]6ndf 5Fb}5 lg Û eft j]u/sf] s'g} s'/f 5 eg] oxfF cfO xflnof] Û d}n] s'g} lbg tkfOFsf] 3/df cfpFnf eg]sf] x'gfn] cfkm\ gf] jrg k"/f ug{ dfq cfPsf] . lbpF;f] cGoq g} uOG5, o;f] d'v dfq h'7f] u/f}+ a;\ TolQ xf], ToxfF eGbf a];L si6 gug'{ xf]nf ÛÛÚ Vjfpg t v'jfpg] t/ s] tof/ ug]{ eg]/ chªsf] ;d:of w'Gw'sf/Lsf] lnª\uf] ag]/ ;fd'Gg]df plePkl5 nfrf/Ldf nTklt+b} xfdL hf]Okf]O d'vfd'v ug{ yfNbf s'/f] a'em] em}+ u/L pxfFn] g} eGg' eof] …jiff{sf] j]nf 5 xl/of ds} gvfPsf] klg o'uf}+o'u eof] . eP ToxL ;lhnf] x'G5, kf]Ng';\ g ÛÚ k"/} v]t, af/L el/g} t lyof] xl/of ds} . s'g} ufx|f] s'/} lyPg . blngdf :o'/]sf] Pp6f v'kf{ l6k]/ 3'¥ofgdf l5b}{ Ps} ;f;df slnnf, b'lwnf vfnsf Ps cFufnf] ds} lnP/ lg:s]+ . r'nf]df cfuf] aln/x]sf] lyof] . lkN:ofof}+ . kf]Nof}+ . ;do g} nfu]g . pxfF d]/f] em'k8Ldf olt ;lhn} cfpg' x'G5 xf]nf eGg] s'/f t ;kgfdf klg ;f]r]sf] lyOgF . To;sf] clnslt uGw dfq} kfPsf] eP klg s]xL hf]/hfd t cjZo ug]{ lyPF . 5fk|f] vfnL g} lyof] . vfgsf] nflu k/lge{/ x'g] nt nflu;s]sf] klg lyPg . ahf/df eGbf af/Ldf g} lge{/ x'Fb} cfPsf] x'gfn] dL7f], lk7f] h]h:tf] eP klg To;}nfO{ k~rfd[t 7fgL pb/ ;]rg ub}{ cfO/x]sf] 36 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
lyPF . cfkm"n] vfg] klg ToxL x'GYof] / cltly ;Tsf/ klg To:t} vfBfGgn] ul/GYof] . a];L x'Fbf o;f] b"wdf sfFrf rfdn xfn]/ kmTsfpFYof}+ . gx'Fbf xk]{ ttfP/ s]xL yf]kf l3p eftdf r'xfpFb} cltly ;Tsf/sf] efj b]vfpFy]+ . o;}n] ;j} vfn] uhf]{ 6f/]/ OHht hf]ufOlbPsf] t x}g ls wfgL lbPsf] lyof] . t/ To; lbg eg] d ;s;sf] e'd/Ldf k/]/ kmg\kmgL 3'Dg k'u]sf] lyPF . lbgrflxF ;j{:j g} lbpFh:t} nflu/x]sf] lyof] t/ ;fydf eg] e'6Lefª s]xL lyPg . b"w dfq ePsf] eP klg s]xL xf]nf] v's'nf] x'Fbf] xf] . lemFufsf] kFv]6f tfg]sf]h:t} x'g k'u]sf] dx;"; ul//x]sf] lyPF xljut . o;f] ljxfg j]n'sfsf] uhf]{ 6fg{ ljxfgsf] Ps ;fFemsf] b"whlt xf]6nnfO{ g} tk{0f ul/;s]sf] lyPF . 3/df s]jn bxL dfq lyof] . ds};+u bxL /fd|} 7flgg] x'gfn] >LdtLn] t/ gsf6Lsg} NofOg\ . udL{sf] bxL rsgf k/]sf] lyof] . t/ ;d:of s] k¥of] eg] pxfF lr;f]sf] bL3{/f]uL ePsf] x'gfn] bxLhGo kbfy{sf] ;+;u{af6 lgs} 6f9f a:b} cfpg' ePsf] b'v];f] kf]Vg'ePkl5 d lvl;|Ss k/]+ . l;nf}6f]df clnslt tLn, g'g, vf];f{gL xfn]/ o;f] r6gLh:tf] agfPF . dL7f] t s] x'g' dfq cf}krfl/stf lgaf{xsf lgldQ o;f] rf]/ cf}+nfn] b'O{rf/ k6s rf6] em}+ ug'{ eof] . pxfFn] d]/f] xljut b]v]/ dg /fVg ds}sf] s'/f lgsfNg' ePsf] /x]5 . xl/of ds} klg lr;f] ;xg g;Sg]sf nflu ultnf] kl/sf/ 7flgb}g . Ps3f]uf] hlt vfP/ s'Nnf ug'{ eof] . dnfO{ t pxfFn] ;j} vfOlbP klg x'GYof] h:tf] nflu/x]sf] lyof] . leq k:g' eof] . 3/df pNn]Vo s]xL ;fdfg t lyPg . o;f] cfFvf nfUg] egf}+ 7f]lsg] 7fpF eg] 8f]sf b'Ps lstfjn] u/]sf lyP . ;j} cf]N6fO kN6fO x]g'{ ePkl5 d';'Ss xfF:t} eGg'eof] …oL lstfj dWo] tkfOFnfO{ ;jeGbf dg k/]sf] / ?rfPsf] lstfj rflxF s'g xf] <Ú j}rfl/s ¿kn] ;fDojfbL bz{gk|lt cfslif{t x'Fb} uP klg ;flxTo / lrGtgk|lt d]/f] j]Un} wf/0ff lyof] . ;fDojfbL ;flxTonfO{ k|fyldstf lbP/ cWoog gu/]sf] ljifonfO{ lnP/ Ps k6s df]bgfy k|l>t;+u rsf{rsL{ ax; klg rn]sf] lyof] . pxfFsf] k|Zgn] dnfO{ To; 36gfdf k'¥ofP/ xNnfpg vf]h] klg cflQO eg] xflngF . d hLjgjfbL dfG5] . h'g /rgfdf hLjgjf]w x'G5 / dfgjLo ;+j]unfO{ k|d'vtf lbOG5 To:tf vfn] l;h{gf d]/f 5gf}6sf dfWod x'Gy] . nKkg5Kkg gu/L oxL s'/f ;lj:tf/ atfPF . lvl;Ss xfF:g' eof] of] ;Gbe{df s]xL af]Ng' ePg . To;kl5 cfTdLotfn] 3KnSs 5f]k]/ pxfF af6f] nfUg' eof] . af6f] t nfUg' eof] t/ d]/f] dg / d'6' g} p8fP/ lxF8\g' eof] . xf]; 7]ufgdf g} lyPg . dfq 6f]nfP/ lglg{d]if Ps;/f] x]l/dfq /x]+ . (*$%@@#!%! à lgdf]{xL gu/, rGb|k'/, /f}tx6 k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 37
lj/f6 n]vs ;Dd]ng / sf]O/fnf lgjf; /fdk|;fb kGt
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ofqfsf] km/s k|s[lt, ofqfsf] km/s k|j[lQ, ofqfsf] km/s e"uf]n, ofqfsf km/s kfq / ofqfsf km/s ljz]iftfx¿ ePgg\ eg] ofqf ug'{sf] s] dHhf eof] / < ofqf eg]sf] t km/s 1fg, km/s v'zL, km/s cg'e"lt / km/s km/s :yfgsf] cjnf]sg g xf] . lj/f6 n]vs ;Dd]ngdf hfFb} lyPF d lj/f6gu/ . d;Fu ofqf ug{] ;xofqLx¿ lyP— dgf]h Gof}kfg], t'n;Lxl/ sf]O/fnf, hob]j e§/fO{, 7fs'/ a]naf;], w'|j dlwsdL{, zzL yfkf kl08t, eujtL cof{n, gf/fo0f ;fksf]6f, ljof]uL a'9fyf]sLbDktL, o'j/fh gofF3/], s]jL l;Dkn, dl0f/fh l;+x / /fdk|;fb kGt . lbg lyof] — @)&$ ;fn kmfu'g dlxgfsf] # ut] . ;Dd]ngdf efu lng ;f}efUo h'6fpg] kfq lyP— g]kfnL n]vs ;+3 df]/ªsf cWoIf uf]s'n clwsf/L / xfdLnfO{ ToxfF;Dd k'¥ofpg ;+of]hg ug{] kfq lyP— dgf]h Gof}kfg] . Gof}kfg]sf] egfO lyof]— …laxfg ;ft ah];Dd sf]6]Zj/ k'Ug ;lsPg eg] dfOqmf]n] s;}nfO{ kv{g] 5}g .Ú t/ ;f9];ftdf pgn] lj/f6gu/ kmf]g ub{} lyP— …ldq Û dfOqmf] stf 5 <Ú of] t xfd|f] /fli6«o /f]u xf] . ;donfO{ dxTj glbg] xfd|f] ;+:sf/} xf] — g]kfnL ;+:sf/ . g]kfnLsf] of] ;+:sf/df kl/jt{g geP;Dd ;don] dfGotf kfpFb}g / ;donfO{ dfGotf glbOP;Dd ljsf;n] km8\sf] dfb{}g . To;}n] t elgPsf] xf]nf — ;do eujfg\ xf] . ;+;f/df c¿ ;a} yf]s kfpg ;lsPnf, lat]sf] ;do kfpg ;lsGg . dfOqmf]n] kfª\u|f 3'dfpg yfn]sf] lyof] &M$) df . xf]rL eP/ gb]lvg'sf] kL8f ef]Ub} b'O{j6f emf]nf af]s]/ nf]sGynL k'nb]lv sf}zn6f/ k'n;Dd lxF8]/ dfOqmf] rl9g\ eujtL . qmdzM r9] — t'n;Lxl/ / w|'j dlwsdL{ . xf:oljgf]bsf] z[ª\vnf z'¿ ePsf] lyof] ofqf/Ded} . To;nfO{ pTsif{lt/ k'¥ofpg] sfd u/] vf;u/L— 7fs'/ / zzLn] . …7fs'/hLsf] bf8L km'n]5Ú eGg] zzLnfO{ hjfkm lbPsf lyP 7fs'/n] — …x'g]sf] t km'N5, tkfO{+sf] xf]cf];\ ls km'nf];\ .Ú af]nLsf] uf]nL vfPsf lyP km]l/ 7fs'/n] zzLaf6 — …gf/L eg]sf] ;f}Gbo{sf] k|tLs xf], km'Ng] 7fpFdf km'lnxfn]5 eg] klg To:tf] s'¿ktfnfO{ ;f}Gbo{;fwgn] k'l/lbG5f}F xfdL .Ú zzLaf6 xf/ vfP/ 7fs'/n] 38 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
dl0fdfly af0f xfg]sf lyP— …;/ PSn} cfpg'ePsf] <Ú ;Fu;Fu} zzLn] tL/ xfg]sL lyOg\— …lsg xf] dl0f ;/ Û cfh Hof]lt gePsf] dl0fh:t} t]hxLg b]lvg'ePsf] 5 lg Û s] eof] af]Ng';\ g .Ú dl0f d':s'/fPsf lyP tyflk rds cfPsf] lyPg cg'xf/df . xfF:g]x¿ dfOqmf]el/ 5Fb} lyof}F . xfF:g]sf] sdL lyPg . s6'Gh] cfpg} nfUbf zzLn] eg]sL lyOg\— …d]/f] dfOtL 3/ t r'lnPsf 3/x¿n] 5]lsO;Sof] t/ d}n] lkª v]Ng] ¿v cem} b]lvG5 .Ú pgL tLvf cfFvf kf/]/ cf}Fnf] t]:of{pFb} lyOg\—…ToxL xf] ¿v . clg x]g'{;\ d}n] ufO{ r/fpg] rp/ cem afFsL 5 oxLFg]/ .Ú pgL ;Nnf3f/Llt/ nfUg] tLgs'g] rf]slt/ ;ª\s]t ub{} lyOg\ . 76\6f ug{sf nflu 7fs'/ dflx/ 5g\ . elgxfn] — …ne ug{ Eofpg'eof] ls ePg ufO{ r/fpFbf <Ú zzL klg s] sd Û elgg\ — …To;a]nf EofOPg . s] g} lat]sf] 5 / Û 5f]/f5f]/L x'sf{P/ k9fP/ ljb]z klg k7fO;s]F . ca cln km';{b 5 . u/f}Fnf lg ne;e, hfpFFnf lg 8]l6ª .Ú 7fs'/ klg 5Ss k/] zzL v'n]sf] b]v]/ . pgnfO{ kTof/ nfu]sf] /x]g5 zzL o;/L v'n]/ af]lN5g\ eGg] . xf], h:tfnfO{ t:t} hjfkm t lbg'k¥of] lg Û zzLnfO{ hf8f] dx;"; eP5 Sof/] Û emf]nfaf6 ;n lgsflng\ / sfv 5f]Kb} elgg\— …;/nfO{ klg hf8f] ePsf] 5 ls Û cf]9\g'x'G5 <Ú t/ d eg] s6'Gh] eGbf cln 6f9f u'NdLsf] / pd]/n] klg Ps bzs cl3sf] kfv] eP/ xf] ls Û v'n]/ …x'G5Ú eGg ;lsgF . ;fFlRrs} kfv]kf/f uO;s]sf] /x]g5 ls h:tf] klg nfUof] dgdg} . s'g} pkfoaf6 zzLnfO{ 76\6} 76\6fdf afFWg ;lsG5 ls eg]/ bfp x]l//x]sf 7fs'/ d"n k|jfxd} nfu] — …/fdbfO b]Vgsf dfq ;f]emf x'g\, leqsf a'lemg;Sg' 5g\, xf];\ ug'{xf]nf lg ÛÚ To;sf] hjfkmdf zzLn] 5f]/L s'6]/ a'xf/L t;f{pg] kf/f lgsfn]sL lyOg\— …d kl08t klg x'F / yfkfsL 5]f/L klg x'F . ;f]emfsf nflu kl08t x'F, kl08tsf] Jojxf/ u5'{ . s;}n] bfofFafofF ug{ vf]Hof] eg] yfkfsf] jL/tf klg b]vfOlbG5' .Ú To;kl5 t slt xfF:g' < u'~hfodfg eof] dfOqmf] . 8«fOe/n] klg :6]ol/ª 3'dfpg la;{]nf eGg] 8/ Û 7fs'/sf] Wofg df]l8Psf] lyof] km]l/ dl0flt/— …lsg r"k nfu]/ a:g'ePsf] dl0f ;/ < s] ;f]Rb} x'g'x'G5 < clxn];Dd slthgf ====== .Ú 7fs'/sf] lha|f] lrlKng yfn]sf] b]v]/ zzLn] cª\s'z xfn]sL lyOg\ / 7fs'/ r'k nfu]sf lyP . k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 39
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ljifofGt/ ePsf lyof}F xfdL To;kl5 . ofqfnfO{ /ª\uLg agfpg] ;fdu|L pmhf{jfg\ lyof] ofofj/x¿;Fu . r? yKg] sfd ub{} lyP— dgf]h, t'n;L, ljof]uL / o'j/fhx¿ klg . g]kfnyf]ssf] /f]zL–sf]zL bf]efgdf a;]sf s'z]Zj/ dxfb]jnfO{ af6}af6 bz{g u/]/ cufl8 a9\b} ubf{ sf]zLkfl/ /fd]5fksf] phf8 kxf8df b[li6 k/]sf] lyof] d]/f] . o;cl3 gb]v]sf] /ftf] /]vL sf]l/Psf] b]Vb} lyPF d vf]nfdflysf] p/f7nfUbf] kxf8df . df]6/dfu{sf] 6«\ofs kNnf] -k"j{_ tkm{af6 klg vf]lnP5 . x]b{} uPF, x]b{} uPF, To;sf] clGtd ljGb' . t/ Tof] ljGb' ;'gsf]zL / tfdfsf]zLsf] bf]efgdf k'u]kl5 dfq gb]lvg] eof] . d]/f] dg af]Nof]— To; /]vfsf] ;dflKt ToxfF klg ePsf] 5}g, Tof] /]vf tfdfsf]zLnfO{ k5\ofpFb} ;DejtM dGynLtkm{ uPsf] 5 . of] d]/f] sNkgf lyof], oyfy{ klg x'g ;SYof] Û d}n] cfˆgf] lh1f;f s;}dfly /flvgF / lh1f;f d]l6g] nIf0f klg b]lvgF . v'sf{]6af6 dGynL dfu{ / dWokxf8L dfu{nfO{ 5f8]/ l;Gw'nLu9Llt/ pSnFb} ubf{ 7fs'/sf] df]afOnkmf]gdf pgn] km];a'sdf /fv]sf] ;fd"lxs t:jL/sf] k|ltlqmof cfof] . cyf{t\ sf]6]Zj/df lvr]/ km];a'sdf xfn]sf] kmf]6f]sf] hjfkm . 7fs'/n] k9]/ ;'gfP df]afOndf n]lvPsf s'/fx¿— …cfh}sf] lbgdf sfFu|]; -b]pjf_ ;/sf/ 9n] klg sfFu|];L n]vsx¿sf] 6f]nL lj/f6 n]vs ;Dd]ngdf efu lngsf nflu pT;fxsf ;fy lj/f6gu/ k|:yfg u/]sf]df awfO{ ÛÚ af6f] cK7\of/f] eP klg 3'DtL3'DtL x'Fb} psflnPsf] af6f]sf] cg'kd ;f}Gbo{df d jzLe"t ePsf] lyPF . k|fs[lts 56fn] klg dnfO{ n7\ofO/x]sf] lyof] . cem l;Gw'nLu9L åf/ gf3]/ blIf0ftkm{ cf]/fnf] nfUbf t d}n] cfkm}+nfO{ e'ln;s]sf] lyPF . ;]NkmL8fF8fsf] ;f}Gbo{ x]/]/ sf] c3fpnf / < To;} eP/ sNkgfsf t/ª\ux¿df d ;n{Ss} x/fPF — b]z ;fgf] x'Fb}df To; b]zsf] ;Eotf, ;+:s[lt, k|s[lt / cfTd;Ddfg sxfF ;fgf] x'Fbf] /x]5 / < d]/f] b]zsf] ;f}Gbo{ / d}n] k|fKt u/]sf] uf}/jzfnL Oltxf; cGoq sxfF 5 < k[YjLn] cGtl/Ifdf rSs/ nufPh:t} rSs/ nufpg jf r/L cfsfzdf p8]h:t} p8\g t d ;lSbgF t/ 3'Dg] / p8\g] OR5f t d u5'{ lg Û To;sf nflu d cGoq hfg t kb{}g lg Û k};f ks]6df eof] eg] / d leq cfTdan /Xof] eg] dnfO{ d]/f] b]z 3'Dg t s;}n] 5]Sg ;Sb}g lg Û s] clxn] dnfO{ s;}n] 5]Sg ;Sof] / < ha;Dd d}n] g]kfn /fd|f];Fu lrg]sf] lyOgF, s:t"/L d[uh:t} e8\ ls/xGy]F / r/L p8]em}F p8]/ ljb]z hfg] rfxgf /fVy]F . t/ ha d}n] g]kfn a'‰g yfn]F, g]kfn lrGg yfn]F, To;kl5 dnfO{ ljb]z zo/ ug{] df]x x/fpFb} uof] . d}n] s]xL yfxf kfO;s]F, s]xL yfxf kfpFb} 5' / s]xL yfxf kfpg sf]lz; 40 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
ub{} 5'— g]kfn dfgj;Eotfsf] d'xfg xf] . k|s[ltsf] cg'kd j/bfg xf] . b]je"ld, j]be"ld, Clife"ld, tkf]e"ld / a'4e"ld xf] . d hlt hlt a'‰b} hfG5', d]/f e|dx¿ d]l6Fb} hfG5g\ . d}n] d]/f] Kof/f] b]z afx]s c¿ s]xL klg b]lVbgF . clxn] d ;uj{ eGg yfn]sf] 5'— d]/f] b]z ;+;f/s} b]zdWo] ;jf{lws ;'Gb/ 5 . d]/f] b]zsf] cl:dtfdfly s;}n] cf}Fnf] 78\ofof] eg] d cf]h:jL jf0fL cf]sNg tof/ x'G5'— d]/f] ;+:s[lt / ;Eotf ljZjd} pTs[i6 5 . d]/f] ;u/dfyf ljZjd} cUnf] 5 . d]rLb]lv dxfsfnL;Dd / lxdfnb]lv t/fO{;Dd km}lnPsf] j}ljWok"0f{ ;Eotf / ;+:s[lt af]s]sf] d]/f] b]z k|f0feGbf Kof/f] 5 . l;Gw'nLdf8L cf]n{Fbf;Dd d k|fs[lts ;f}Gbo{df x/fPF / s]xL j}1flgs pGglt / k|ultsf] r/d ljsf;df klg e'n]F, yfx} gkfpg] u/L . alb{af;sf] dxfkydf ldl;P/ k"j{ xflgPkl5 xfdL O6x/L k'Uof}F kfFr ah] / ToxfFaf6 blIf0f df]l8Psf xfdL lj/f6gu/sf] d'Vo ahf/l:yt zlgxf6 -zlgaf/ xf6ahf/ nfUg]_ /f]8sf] df/jf8L ;]jf;bg cufl8 cf]Nof{}+ ;f9] 5 ah] . :jfutfy{ u]6}df plePsf b]lvP— uf]s'n clwsf/L / ljjz kf]v/]nx¿ . leq k:b} ubf{ e]l6P k|f1x¿ — 8f= lji0f'lje' l3ld/], 8f= 1fg' kf08] / >j0f d'sf?ª . pgLx¿ Ps}l5g cufl8 dfq} cfˆg} df]6/af6 k'u]sf /x]5g\ . cfsfzdfu{ k|of]u ug{]x¿ klg /x]5g\— s[i0f k|wfg / kjg cfnf]sx¿ . ;ft} k|b]zsf k|ltlglw ;flxTosf/x¿ e]l6P ToxLF . b'O{÷b'O{ hgfsf b/n] sf]7f ldnfpFb} hfFbf d PlSnPF / l;ª\uf] sf]7fdf k/]F . efUodfgL eg"F ls cefuL < efUodfgL eg"F eg] af]Ng] Pp6f klg ;fyL gx'g' s]sf] efUodfgL < cefuL eg"F eg] pks'nkltn] gkfPsf] P6\ ofr jfy?d;lxtsf] l;ª\uf] sf]7f kfpg' s]sf] cefuL < ))) csf{] lbg !! ah] sfo{qmd ;d'b\3f6gsf] ;do /flvPsf] lyof] . P3f/ ah]cl3 / kfFr ah]kl5sf] ;do ;xefuLx¿sf nflu :j}lR5s lyof] . df/jf8L ;]jf ;bgd} a;fO, vjfO / ;Dd]ng x'g] ePsf]n] ;dosf] clwstd pkof]u ug{ ;lsGYof] . @( jif{cl3 b]v]sf] lj/f6gu/ slt kl/jt{g eof] xf]nf Û km]l/ To; a]nf sxfF 3'Dg kfOPsf] lyof] / ahf/sf uNnLx¿ Û @)$% ;fnsf] e"sDkaf6 kLl8t hgtfsf] nflu /fxt Joj:yfkg ug{] l;nl;nfdf d ef}lts of]hgf dGqfnosf] clws[tsf] x}l;otn] lj/f6gu/ k'u]sf] lyPF . d}n] w/fgnfO{ s]Gb|ljGb' agfP/ l;/fxfb]lv k"j{sf ;a}h;f] t/fO{ / leqL dw]zsf lhNnf ;b/d'sfd 3'd]sf] lyPF . o;} eP/ dleq lh1f;f hfUb} lyof] — lj/f6gu/sf] jt{dfg c;nL d'xf/ s:tf] xf]nf < k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 41
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ahf/ 3'Dgsf nflu ;a}nfO{ ;d]6\g ;Dej lyPg . hf] cufl8 k¥of], ToxL eof] e|d0f bnsf] ;b:o . d ;Dd]ngsf] b'O{ lbgdf k6sk6s u/]/ tLgj6f ;d"x;Fu ;d]l6P/ blIf0f, k"j{ / klZrdtkm{sf] ahf/ rSs/ nufPsf] lyPF . dnfO{ ;fy lbg] klxnf] ;d"xdf lyP— ljof]uL / dgf]h . bf];|f] ;d"xdf lyP— s[i0f k|wfg, w'j| dlwsdL{ / zzL . t];|f] ;d"xdf lyP— s[i0f k|wfg, w'|j dlwsdL{, s]jL l;Dkn / dl0f . ;j{k|yd xfdL d'Voahf/ 3'd]sf lyof}F . cu'jfO{ ub{} lyP dgf]h— … of] dxfgu/kflnsf, of] l;kL nf]xgLsf] 3/, of] uf]N5f xfp;, otf nfUg] xf] eg] zxLb d}bfg, of] cltly u[x, of] lj/f6gu/sf] k|l;4 ljsfg]/ k;n, of] ;Togf/fo0f dlGb/, of] nId0f g]jl6of lgld{t h}g dlGb/, of] b'u8 lgjf;, of] aGb eO;s]sf] lj/f6gu/sf] ;a}eGbf k'/fgf] hnhnf l;g]df xn . otfkl§ gfos lzj >]i7sf] 3/, of] lj/f6gu/s} k|lz4 dxfnIdL Hj]n/L, of] sfnL dlGb/ . of] /ª\u]nL rf]s, oxfFaf6 ;Lw} k"j{ hfFbf k'luG5 lj/f6gu/sf] k'/fgf] ;b/d'sfd /ª\u]nL, h'g /f]8 clxn] x'nfsL /fhdfu{n] k|lz4 5 . of] xl:k6n /f]8, o;} /f]8df k5{ sf]O/fnf lgjf; . of] b]jsf]6f rf]s, oxfFaf6 blIf0f nfUg] xf] eg] k'luG5 dw'df/f . of] 6«flkms rf]s, of] pBf]uklt bLks dnxf]qfsf] 3/, of] a'4rf]s, of] 7fs'/af8L /f]8, of] /fdhfgsL dlGb/, of] k~rd'vL xg'dfg dlGb/ . of] e§/fO{ k':ts k;n, klqsf lsGg'5 eg] lsGg';\ .Ú dgf]hn] s/La tLg lsnf]ld6/sf] ofqf u/fP/ k':ts k;nsf] cufl8 pEofP . ljof]uLn] b}lgs ;dfrf/ klqsfx¿ lsg], d}n] gf]6a's . ca eg] xfdL lxdfno 6flsh -l;g]df xn_ x'Fb} zflns 9flnPsf] dx]Gb|rf]s k'Uof}F / o' -U_ 6g{ eof}F . xfdL d'Voahf/sf] w'nf]af6 aRg t/sf/L ahf/ l5¥of}F / zlg dlGb/, 3f]3L uNnL / ;ft3'DtL x'Fb} kmls{of}F . kms{Fb} ubf{ d}n] ljZn]if0f u/]F— lj/f6gu/sf] . k~rfotsfndf ljkLsf] gu/ eg]/ ljsf;df Wofg lbOPg . t/ k|hftGq cfPsf] tL; jif{ x'Fbf t g]kfns} k'/fgf] Jofkfl/s zx/ lj/f6gu/sf] sfofkn6 x'g'kg{] xf] lg Û t/ v} < lj/f6gu/df sf]O/fnf kl/jf/sf] dfq jr{:j t 5}g lg Û o; zx/df l;l/v'/L ;DklQ ePsf 5÷;ft hgf k|wfgdGqL eP . vf]O{ t lj/f6gu/sf] ljsf; < s[i0fk|;fb sf]O/fnfsf tLg k'q -dft[sf, ljZj]Zj/ / lul/hf_, dgdf]xg clwsf/L / gu]Gb|k|;fb l/hfndfq xf]Og, ;"o{axfb'/ yfkf / sLlt{lglw lji6n] klg t lj/f6gu/af6} cfˆg} v]tsf] rfdn vfg] Joj:yf ldnfPsf 5g\ . o;}u/L csf{] ;d"xdf cfa4 eP/ d /ª\u]nL /f]8 x'Fb} l;ª\l3of vf]nf;Dd k'u]sf] lyPF . l;ª\l3ofsf] Oltxf; ;'gfpg'ePsf] lyof] s[i0f k|wfgn]— …b'O{tLg jif{cl3 of] vf]nf ax'nfP/ kfFr5 hgfsf] Hofg lnPsf] lyof] .Ú k|wfgsf] s'/f ;'g]kl5 zzLn] ToxL vf]nf;Fu 6fFl;P/ ;d"xdf kmf]6f] 42 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
lvRg rflxg\ . gh/df k/] ;'dg zdf{ . zdf{n] zzLsf] df]afOndf cfa4 ul/lbP — zzL, s[i0f, w'|j / /fdk|;fbnfO{ . ToxLFlg/ 7l8Psf] xf]l8{ªaf]8{df n]lvPsf] cª\s k9\g EofPF d}n] . n]lvPsf] lyof]— /ª\u]nL–@#, cfdaf/L– #%, pnf{af/L– %& lsnf]ld6/ . xfdLn] ToxL vf]nfnfO{ ;Ldf sfod u/]/ kmls{of}F pxLaf6f]— g]kfn /fi6« a}+s, u'?s'n, b]jsf]6f rf]s, /f]6/Lrf]s x'Fb} df/jf8L ;]jf;bg . t];|f] ;d"x 7"nf] eP klg ofqfsf] kl/lw ;fgf] lyof] . xfdL j/uf5L rf]s rSs/ nufP/ kms{]sf lyof}F . kms{+b} ubf{ dl0fn] k|:tfj /fv]sf lyP k|wfg;Fu— …;Ddflgt ePsf] v'zLofnLdf /dfOnf] t ug'{k¥of] lg ;/, xf]Og / <Ú Tolt elg;s]kl5 gfdb{ lsg aGg' Û Pp6f k;nsf] /fpG8 6]andf a;]/ lao/ bGsfof}F— k|wfg, dlwsdL{, l;Dkn, dl0f / d}n] . To;kl5 kmls{Psf lyof}F k'gM df/jf8L ;]jf;bglt/ . ))) kmfu'g $ ut], lj/f6 n]vs ;Dd]ngsf] pb\3f6g !!M)) ah] x'g] elgP klg kf}g] 306f l9nf] u/]/ dfOs vf]n] — lbª\nfnL sfG5fn] . ;efklt— uf]s'n clwsf/L, k|d'v cltly — 8f= lji0f'lje' l3ld/], ljlzi6 cltly — efiffzf:qL afns[i0f kf]v/]n / cltlyx¿df >j0f d'sf?ª, 8f= 1fg' kf08], 8f= t'n;L e§/fO{, 8f= uf]ljGb e§/fO{, 8f= nId0f uf}td, k|f= 6ª\s Gof}kfg], d]o/ eLd k/fh'nL, ;gt /]UdL, lj/f6gu/sf k"j{ ;f+;b cd[t cof{n / v]d g]kfnL nufot uGodfGo JolQmTjx¿ . o;}u/L sfo{kq k|:tf]tfx¿df Ps gDa/ k|b]zaf6 ;ft gDa/ k|b]z;Ddsf qmdzM ljjz kf]v/]n, uf]kfn cZs, 1fg'jfs/ kf}8]n, 8f= s';'dfs/ Gof}kfg], pQds[i0f dhu}ofF, df]tL/fh ad / /fdnfn hf]zL . cu|efu ;hfpg]x¿df— sf7df8f}F / cGo k|b]zaf6 ;xefuL ePsf ljlzi6 ;flxTo ;fwsx¿ . cf/Dedf :jfut efif0f ub{} blw/fh ;'j]bLn] clnslt lj/f6gu/sf] rrf{ u/], clnslt s[i0fk|;fb sf]O/fnfsf] avfg u/] / clnslt g]kfnL ;flxTosf] Oltxf; sf]6\ofP— …jL/wf/f, z[ª\ufl/s wf/f / elQmwf/f x'Fb} oxfF;Dd cfPsf] g]kfnL ;flxTosf] eljio ca s] x'g] < ;+3Lo ;+/rgfdf casf] ;flxlTos uGtJo stf hfg] < oL ljifox¿df 5nkmn ug'{kg{] ;do ePsf]n] uf]s'n clwsf/Lsf] kl/sNkgfdf of] ;Dd]ng cfof]hgf ul/Psf] xf] . xfdLx¿nfO{ dfof u/]/ tkfO{+x¿ cfpg'ePsf] 5 . nfdv'§]n] ufnfdf dfof unf{g\, 9]F8f]/f]6f] h] ldN5 dL7f] dfg]/ vfOlbg'xf]nf, tkfO{+x¿nfO{ :jfut 5 .Ú ;Dd]ngsf] ;kmntfsf] sfdgf ub{} lj/f6gu/ dxfgu/kflnsfsf d]o/ eLd k/fh'nLn] eg] — …gofF :jl0f{d cfef km}lnof];\, ;flxTo, ;+:s[lt / snfsf] ljsf; xf]cf];\, uf}/jdo dxfgu/ agfpg] xfd|f] ;ª\sNk klg k"/f xf]cf];\ . ;flxTo, ;+:s[lt / snfsf] ljsf; geO{ ;d[4 zx/ aGg ;Qm}g k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 43
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
eGg] ;f]r /fv]/} xfdLn] cfufdL j}zfvdf /fli6«o:t/sf] ;flxTo ;Dd]ng ug{] of]hgf agfPsf 5f}F . tkfO{+x¿sf] ;xefuLtf ck]lIft /xg] 5 .Ú …cfwf 306fsf nflu cfPsf] lyPF, b'O{ 306f eO;Sof] . d]/f v'§f n'nf eO;s]sf 5g\ . kf]v/fdf d w]/} kf}8]F . kfNkfdf d w]/} bf}8]F . l;Gw'df d w]/} 3'd]F . ca d e"tk"j{ eO;s]F . d e"tk"j{ eO;s]kl5 hGd]sfx¿ k|f1 eO;s] . @))( ;fnd} d]/f lstfax¿sf] k|bz{gL ePsf] lyof] . ;fgfltgf gbL Pslqt eP/ ;fu/ ag]h:t} ;flxTo;DaGwL ljljw ;Dd]ngn] g]kfnL ;flxTo dxf;fu/df kl/0ft xf]cf];\, lxF8\b} 5, kfOnf d]6\b} 5 gxf];\Ú — afns[i0f kf]v/]nn] cleJolQm lbP . o;}u/L z'esfdgf lbg]x¿df cd[t cof{n, v]d g]kfnL / 8f= t'n;L e§/fO{x¿ lyP eg] ;Ddfg kfpg]x¿df slj s[i0f k|wfg / ;flxlTos kqsf/ gj/fh k'8f;}gL lyP . pb\3f6g ;qsf] cGTodf k|d'v cltly lji0f'lje' l3ld/]n] ;l6s dGtJo lbPsf lyP— …u/La eP/ :jtGq 5' eGg' sl7g s'/f xf] . Pp6f n]vsn] 6fpsfdfly cfsfz /fv]/ n]V5, pm cfkm}+dfly lhDd]jf/ x'G5 / cfˆgf] ;Qf cfkm}+ sfod u5{ . /fhgLltdf ;fwf/0f sfo{stf{nfO{ klg kf]zfs rflxG5 t/ ;flxTodf ;d|f6\ klg gfª\uf] x'G5 . casf ;flxTosf/x¿n] dg d'6' / df6f]sf sljtf n]v"g\ . s;}sf] lgb{]zgdf glxF8"g\ .Ú ;dfkgk"j{ g]kfnL n]vs ;+3 df]/ªsf ;Nnfxsf/ slj/fh Gof}kfg]n] klg 3tnfUbf] dGtJo lbPsf lyP — …sljn] ef]lnsf] s'/f b]V5 / ef]lnsf] s'/f n]V5 . ;flxTon] ef]lnsf] hLjg afFRg l;sfpF5 . lakLn] cfkm"nfO{ ;flxTodf c/fhs eGg'sf] cy{ pxfFsf] b[li6df— k|]d Pp6f s'/f, ljjfx csf{] s'/f / of}g;DaGw cnUu} s'/f x'g' xf] .Ú o;kl5 uf]s'n clwsf/Ln] k|yd ;qsf] ;ef lj;h{g u/]sf lyP . bf];|f] r/0f -sfo{kq k|:t'lt_sf ;efklt lyP — >j0f d'sf?ª / ;~rfns lyP— r"8fdl0f g]kfn . qmdzM sfo{kq k|:t't x'Fb} uP— Ps, b'O{, rf/, kfFr / ;ft k|b]zsf k|ltlglwx¿af6 . t/ pkl:yt ePgg\ tLg / 5 gDa/sf k|:tf]tfx¿ . t];|f] ;qsL ;efklt lyOg\— 8f= 1fg' kf08] / ;~rfns lyOg\— nIdL kf]v/]n . o; ;qdf ljz]if vfnsf sfo{kqx¿ k|:t't ul/Psf lyP . 8f= uf]ljGb/fh e§/fO{af6 — ;[hgf / n]vg :jtGqtf, 8f= nId0f uf}tdaf6 — …k|hftGqjfbL ;dsfnLg g]kfnL sljx¿sf sljtfdf /fli6«o r]tgf / k|f= 6+s Gof}kfg]af6— dft[efiff / ;+:s[lt M k|b]z Pssf] l:ylt . ;efktLo dGtJosf] qmddf 8f= kf08]n] cfkm"n] xfl;n u/]sf] lkPr8Lsf] ljifonfO{ Pp6} 9/f{df af/Daf/ bf]xf]¥ofpg] u/]sf]df >f]tfju{n] 6Lsfl6Kk0fL u/]sf] ;'lgPsf] lyof] . 44 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
kmfu'g kfFr ut], cyf{t\ ;Dd]ngsf] bf];|f] lbg sfJouf]i7Lsf] ;efkltTj ljof]uL a'9fyf]sLn] u/]sf lyP . ;~rfns lyOg\— lgd{nf sf]O/fnf . k|d'v cltlysf] ¿kdf lji0f'lje' l3ld/] g} zf]efodfg lyP eg] d~rf;Lg x'g] nfda4 ;flxTosf/x¿sf] nfOgdf /fdk|;fb kGt klg k/]sf] lyof] . >j0f d'sf?ªaf6 z'¿ ePsf] sljtf kf7 306f}F rn]sf] lyof] . sljtf kf7 ug{]x¿df ljZjljdf]xg >]i7, s[i0ffb]jL zdf{ >]i7, jgdfnL lg/fsf/, ljdn j}B, k|Xnfb kf]v|]n, dg' dl~hn, nLnf cgdf]n, ;f]emf] ufpFn], s[i0f k|wfg, ;Ldf cfefif, dgf]h Gof}kfg], ljjz kf]v/]n, 7fs'/ j]naf;], zzL yfkf kl08t, eujtL cof{n, t'n;Lxl/ sf]O/fnf, dl0f/fh l;+x, s]aL l;Dkn, w'|j dlwsdL{, k'0o sfsL{, zª\s/ 1jfnL, k'ik clwsf/L c~hnL, d]g'sf rfkfufO{+ nufot cfwf ;ohlt rlr{t sljx¿ lyP . g]kfnL ;+:sf/sf] cEof; ToxfF klg ePsf] lyof], cyf{t\ sljtf jfrg u/]kl5 af6f] ttfpg] /f]u . dnfO{ 8/ s] lyof] eg] lxhf] pb\3f6gsf] qmddf b'O{ ;oeGbf a9L >f]tfn] el/Psf] xn cGTodf kRrL;÷tL;df ;Lldt ePh:t} x'g] t xf]Og < sljtf jfrgkl5 ;kmntfsf] z'esfdgf lbg]x¿ lyP— ;gt /]UdL, ljof]uL a'9fyf]sL, o'j/fh gofF3/] / /fdk|;fb kGt . ;dfkg x'g'cl3 /Tgdl0f g]kfnn] ;+:yfsf] kl/ro lbFb} ;fta'Fb] lj/f6gu/ 3f]if0ffkq k9]/ ;'gfPsf lyP— …/fli6«otf k|hftGq / ;dfhjfbnfO{ dfGg] / aLkL sf]O/fnfnfO{ cfbz{k'?if 7fGg] n]vsx¿sf] of] ;+:yf lgb{]lzt p2]Zoaf6 ljrlnt geO{ cufl8 a9\g] s'/fdf xfdL ljZj:t 5f}F . tkfO{+x¿sf] ;fy ;xof]u klg xfdLnfO{ cfjZos 5 .Ú ;dfkg dGtJosf] qmddf uf]s'n clwsf/Ln] eg]sf lyP — … sfo{qmddf h]hlt sdLsdhf]/Lx¿ eP, tL ;a} d]/f sf/0faf6 eP . o;sf nflu d Ifdfk|fyL{ 5' . o; sfo{qmdaf6 h]hlt pknlAwx¿ lg:s], tL ;a} g]kfnL n]vs ;+3 df]/ªsf kbflwsf/Lx¿sf] kl/>daf6 / xfdLnfO{ ;Nnfx lbg] blw/fh ;'j]bL, slj/fh Gof}kfg] / ljjz kf]v|]nx¿af6 eP . ctM of] ;a} ;kmntfsf] >]o pxfFx¿nfO{ hfG5 . sfo{qmd ;kmntf;fy ;DkGg ug{df g]kfn k|1f k|lti7fg, ;ft} k|b]zaf6 cfpg'ePsf sfo{kq k|:tf]tf / ;xefuL ;flxTosf/x¿af6 oy]i6 ;xof]u k|fKt eof] . ;a}k|lt d cfef/L 5' .Ú ))) ;Dd]ngsf] clGtd lbg laxfg ;ft ah] c:ktfndfu{ l:yt sf]O/fnf lgjf;df 8f= z]v/ sf]O/fnfn] lrofkfgsf nflu cfdGq0f u/]sf lyP . s/La krf;÷;f7Lsf] ;ª\Vofdf xfdL e]nf ePsf lyof}F . blw/fh ;'j]bLn] s[i0fk|;fb sf]O/fnfb]lvsf] Oltxf; ;'gfPsf lyP — k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 45
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
…s[i0fk|;fb sf]O/fnf Pp6f ;fx;L, sd{7 / ;dfh;]jL JolQm lyP . rGb| ;dz]/sf] kfnfdf vl/bf/sf] hflu/ vfP/ lj=;+= !(&! df df]/ªsf] /ª\u]nL k'u]sf s[i0fk|;fbn] ef/tsf] kmflj{;uGh uP/ Jofkf/ Joj;fo ug'{kg{] sl7gfO{ em]n] . To;sf] lg/fs/0f ug{ pgn] df]/ªsf] ;b/d'sfd lj/f6gu/ ;fg{sf nflu rGb| ;Dz]/;dIf laGtL r9fP . lktfsf] cg'dlt lnP/ lj/f6gu/ k'u]sf s]z/ ;dz]/n] !(&# df df]/ªsf] ;b/d'sfd /ª\u]nLaf6 lj/f6gu/ ;f/] . g]kfnL hgtfsf] cj:yf a'‰g ;lhnf] xf];\ eg]/ ;Djt\ !(&^ df hgtfsf kmf6]sf d}nf n'uf pkxf/:j¿k rGb| ;dz]/nfO{ k7fOlbPkl5 rGb| ;dz]/n] cfˆgf] ckdfg ;DemL s[i0fk|;fbsf] hflu/ vf];'jf u/] . ef/tsf] bza;{] lgjf{;gkl5 dfkmL kfP/ s[i0fk|;fb k'gM g]kfn kms{]sf lyP . lj;+= !(#^ df b'Dhfdf hlGdP/ df]/ª k'u]sf s[i0fk|;fbn] kl5Nnf] hLjgsfndf lj/f6gu/af6} hxflgofF /f0ffzf;g ;dfKt kf/]/ hgtfsf] k|hftflGqs clwsf/ :yfkgf ug{ y/Ly/Lsf cfGbf]ngx¿ u/] / k6sk6s ;j{:jx/0fdf k/] . cGttM P3f/ a;{] h]nhLjg latfpg afWo ePsf s[i0fk|;fbn] h]nd} d[To'j/0f u/] . lktfhL, cfbz{k'?if, / v/bf/afh] h:tf ljz]if0fn] k|l;l4 sdfPsf s[i0fk|;fbn] kfFr xhf/ jif{ k'/fgf] dxfef/tsfnLg lj/f6 /fhfsf] Oltxf;;Fu hf]l8Psf] lj/f6gu/nfO{ rrf{df dfq NofPgg\, lzIff, :jf:Yo / x'nfssf] If]qdf klg 7"nf] of]ubfg u/] . xfdLn] b]Vb} lyof}F— s[i0fk|;fbn] :yfkgf u/]sf] g]kfns} ;aeGbf k'/fgf] c:ktfn / ;fj{hlgs kf7zfnfsf] ¿kdf :yfkgf ePsf] ;a}eGbf k'/fgf] cfbz{ ljBfno . oltdfq xf]Og, pgn] ;xsfl/tfsf] cjwf/0ff /fv]/ lj/f6gu/df …pBf]uL uf]nfÚ gfd lbOPsf] ;xsf/L ;+:yf :yfkgf u/]/ s[ifsju{nfO{ p7fpg] sfd u/] . elgG5, s[i0fk|;fb sf]O/fnfn] :yflkt u/]sf] cf]h:jL Oltxf;nfO{ lakL sf]O/fnfn] cf]em]ndf kfl/lbP . lakLn] g]kfnsf] k|hftflGqs cfGbf]ngdf ;'gf}nf] Oltxf; gsf]/]sf] eP lktfhLsf] gfd clws rrf{df cfpg] lyof] . blw/fh ;'j]bLsf] dGtJokl5 8f= z]v/n] ;j{k|yd cfˆgf] Oltxf; sf]6\ofP — …g'tg lbbL -ljZj]Zj/sL …kljqfÚ kfq_ gePsf] eP d oxfF;Dd cfpg ;Sg] lyOgF . pxfFn] dnfO{ 5f]/f;/x kfNg'eof] / d}n] klg pxfFnfO{ …g'tg cfdfÚ egL ;Daf]wg u/]F . pxfFsf] OR5fg';f/ d}n] laxf u/]F . pxfFs} OR5fg';f/ d]/f 5f]/f5f]/L hGd] . pxfFs} OR5fg';f/ 5f]/f5f]/Lsf] laxfaf/L eof] . pxfFs} OR5fg';f/ pxfFsf] b]xfj;fg (! jif{sf] pd]/df eof] / pxfFs} OR5fg';f/ d}n] pxfFsf] kfly{j z/L/df bfuaQL lbPF .Ú To;kl5 z]v/n] lrofkfgdf ;lDdlnt eOlbPsf]df lj/f6 n]vs ;Dd]ngsf ;Dk"0f{ ;xefuLk|lt cfef/ k|s6 u/]] — …b]z o; a]nf sl7g 46 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
kl/l:yltdf 5 . o:tf] a]nfdf ;Qfdf a:g] / b]z rnfpg]x¿nfO{ ;r]t agfpg n]vssf] 7"nf] e"ldsf /xG5 . xfdLnfO{ / sfo{stf{nfO{ tkfO{+x¿n] af6f] b]vfpg'k¥of], pT;flxt agfpg'k¥of] . g]kfnL sfFu|];nfO{ k'/fgf] l:yltdf kmsf{pg'k¥of] . clxn]sf] k|hftGq, oyfy{df k|hftGq geO{sg 5f8ftGq ePsf] 5 . k|hftGqsf] k'gJof{Vof ug'{kg{] cj:yf 5 . xfdLn] xf/]sf] :jLsf/ ug'{k5{ . ;dfg'kfltsdf lht]sf 5f}F eg]/ bË kg{] cj:yf 5}g . olb xfdLn] xf/ :jLsf/ u/]gf}F eg] cl3 a9\g ;Qm}gf}F .Ú 8f= z]v/nfO{ sf7df8f}F kms{g xtf/ ePsf] lyof] . To;} eP/ xfdL afb{nLaf6 cfFugdf cf]ln{of}F / lrofkfg u¥of}F . To;} a]nf eP c¿ enfs';f/Lx¿ / lvlrP ;fd"lxs t:jL/x¿ . lrofkfgs} qmddf xfdLn] u[xkl/;/ cjnf]sg u/]sf lyof}F / sf]O/fnf kl/jf/sf cfjf;x¿sf af/]df kl/lrt ePsf lyof}F . s[i0fk|;fb sf]O/fnfsL lg;Gtfg ljw'jf efph" dfgs'df/Lsf] pbf/tf / dxfgtfsf] k|tLssf] ?kdf /x]sf] o; sf]O/fnf lgjf;sf] afb{nLdf a;]/ s[i0fk|;fb sf]O/fnfn] …s[i0f ljgf]bÚ n]v]sf lyP . lakL sf]O/fnfn] ;flxTo /rgf u/]sf lyP . t/ clxn] of] 3/ jf 3/sf] afb{nL lakLsf ;Gtfgsf] cwLgdf /x]g . lakLsf 5f]/fx¿n] cfˆgf] >L;DklQ l;/Lv'/L ;a} a]lr;s] . lul/hfsL 5f]/L ;'hftfn] cufl8kl§ gjlgld{t 3/ afa'sf] gfddf 6«i6 agfPsL 5g\ . tfl/0fLsf 5f]/fx¿n] ;8s nfOgsf] ;6/ ePsf] 3/afx]s c¿ a]lr;s] . clnslt dfly dft[sfsf] k'/fgf] 3/ Oltxf; ag]/ plePsf] 5 . h];'s} eP klg v'zL dfGg'kg{] s'/f s] lyof] eg] lakLn] …bf]ifL rZdfÚleqsf clwsf+z syfx¿ / y'k|} ;flxTo /rgf u/]sf] Tof] 3/, dft[sfn] …uf]nu/LaÚ / …lkkfsf] xjNbf/Ú nufot cfwf bh{g syfx¿ /rgf u/]sf] Tof] 3/, …;k{b+zÚ pkGof;sf n]vs tfl/0fL / ef/tLo ;flxTosf/ km0fLZj/gfy /]0f'n] ;flxTo cEof; ug{] u/]sf] Tof] 3/, z/RrGb, k|]drGb, adlsdrGb, r]vj, df]kf;fF nufot ljZj;flxTosf s[ltx¿ / ljZj]Zj/sf s[ltx¿ k9\g] ul/Psf] Tof] 3/ ca s]zjk'q 8f= z]v/sf] cwLgdf /x]5 . kms{+b} ubf{ xfdLn] sfdgf u¥of}F— Pp6f uf}/jzfnL Oltxf; af]s]sf] sf]O/fnf lgjf;kl/;/ hlt v'lDrof], v'lDrof], ca gv'lDrof];\ / sf]O/fnf kl/jf/sf] lj/f;t ag]/ /lx/xf];\ . s[i0fk|;fb sf]O/fnf gd]l6o"g\, glal;{o"g\ . s[i0fk|;fbsf ;Gtfgn] cfˆgf] k}t[s ;DklQ hf]ufO/fv"g\ . d}n] blw/fh ;'j]bLaf6 cGt/ª\u s'/fx¿ yfxf kfpFb} lyPF— lakLsL …kljqfÚ kfqf 3/d} eftefG;f tof/ ug{] g"tglbbL /lx5g\, h'g lbJof sf]O/fnfh:t} cToGt ;'Gb/ lyOg\ t/ syfdf s'¿k b]vfOof] . …g/]Gb| bfOÚ kfq ljZjaGw' yfkfsf a'jf /x]5g\ . …;'lDgdfÚ pkGof; b]jfgl;+x /fO{ / k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 47
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
/fdgf/fo0f ld>sf] ;f+:s[lts åGåsf] pkh /x]5 . o; afx]s dft[sf— hgtfsf] 5f]/f] klxnf] k|wfgdGqL, ljZj]Zj/— klxnf] hglgjf{lrt k|wfgdGqL, s]zj :yfgLo ;/sf/sf] d]ln6/L ueg{/, tfl/0fL— klxnf] /]l8of] ;dfrf/ jfrs, lul/hf — 5k6s k|wfgdGqL x'g] JolQm, OlGb/f cfrfo{— klxnL gf/L syfsf/, z}nhf cfrfo{— klxnL gf/L pkk|wfgdGqL ePsf] Oltxf; t xfdLnfO{ yfxf 5Fb} 5 . t/ gf6s / ;f+:s[lts sfo{qmdx¿df gf/Lsf] e"ldsf gf/L kf]zfs nufP/ k'?ifn] g} ub{} cfPsf] cj:yfdf …dÚ gf6sdf gf/Lkfqsf] clego ;j{k|yd ;'zLnf sf]O/fnfn] u/]sL /lx5g\, of] rflxF h;t;nfO{ yfxf gx'g] s'/f xf] . ))) ;dfkgkl5 d]/f] ljZn]if0f lyof] — ;fFlRrs} åoy{s af]s]sf] lyof] lj/f6gu/sf] lj/f6 n]vs ;Dd]ngn] . lj/f6gu/df ePsf] lyof] lj/f6 ;Dd]ng . lj/f6tf af]s]sf] lyof] lj/f6gu/sf] n]vs ;Dd]ngn] . cfsf/ / :yfgsf] lj/f6tf klg lj/f6gu/sf] ljz]iftf lyof] . lj/f6tfnfO{ kf]if0f ug{sf nflu lj/f6 efjgf, lj/f6 sfdgf / lj/f6 1fgn] klg ;xof]uL e"ldsf v]n]sf] lyof] . ;Dd]ngsf lqmofzLn kfqx¿ lyP — uf]s'n clwsf/L, blw/fh ;'j]bL, ljjz kf]v/]n, slj/fh Gof}kfg], /fh]Gb| u'/fufO{+, /flwsf u'/fufO{+ / b]jf clwsf/Lx¿ . ))) lj/f6gu/ k'u]sf] rf}yf] lbg cyf{t\ kmfu'g ^ ut] laxfg 5 ah] xfdL df/jf8L ;]jf ;bgsf] u]6df lg:s]sf lyof}F . xfdLnfO{ af]Sgsf nflu dfOqmf] plePsf] lyof] u]6}g]/ . xfdL dfOqmf] r9]/ Ol6x/Llt/ xflgPsf lyof}F . s'O/f]n] 9flsPsf] lyof] lj/f6gu/ . hfd / w'jfFw'nf]nfO{ 5Nb} dfOqmf] l5/]sf] lyof] leqleq} ufpFa:tLlt/ / lg:s]sf] lyof]— Og?jf ahf/ x'Fb} dxfkydf . kms{+b} ubf{ rrf{sf ljifo ePsf lyP— Ps hgf ;flxTosf/ / rrf{;Fu hf]l8PsL lyOg\— pgs} alxgL . tL b'j}nfO{ d lrGy]F t/ gftf;DaGw yfxf lyPg . ;'g]/ cfZro{ nfu]sf] lyof], tL b'O{ aLrdf af]nrfn 5}g /] Û ;'Gb} hfFbf dxfcfZro{df k/]sf] lyPF d — alxgL r9]sf] uf8Ldf pgL ;xofqf klg ub{}gg\ /] Û d lbUe|ldt ePsf] lyPF— ;flxlTos If]qdf /fd|} ks8 hdfPsf] / /fd|} k'/:sf/ xft nufPsf] JolQm klg olt qm"/ x'g ;S5 < hfFbfeGbf sd /dfOnf] ePsf] lyPg kms{+bf klg . ofqfsf s]xL kfqx¿df yk36 eP klg xf:oljgf]bL kfqx¿df km]/abn ePsf] lyPg . cem ;? ;'j]bLaf6 ePsf] Oh/fon j0f{gn] xfF:gsf nflu yk v'/fs lbPsf] lyof] . (*$!%@^)!& à rfjlxn–&, sf7df8f}+ 48 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
kL8fbfoL 36gf ;xgf k|wfg
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
k|fy{gfdf lgdUg d]/f] sfgdf PSsfl; sf]nfxn u'l~hof] . h'd'{/fP/ d pt}kl§ xflGgPF. 5]j}sf] Soflagsf ltjf/L afh]n] cQflnP/ eg], ægfgL, ltdL oxfFaf6 efluxfn . lxGb'–d'l:ndsf] bª\uf e8\lsof] . ljnDa gu/, efu Û efu ÛÆ pgsf] cfTdLotf el/Psf] :j/ rf/}lt/ 3lGsof] . d a'n'{Ss pk|m]/ ;8ssf] j:t'l:ylt a'‰g ‰ofn aflx/ x]g{k'u]+ . sf]xL sf]xL dfq km6fkm6 lxF8\b} lyP . plQg} v]/ d aQfl;P/ 6]lnkmf]g a'ydf k'u]+ . ;q–c7f/ jif{sL cQflnPsL o'jtL ck/]6/n] z'¿df t kmf]g (I.S.T.D) nufOlbg c:jLsf/ ul/g\ . kl5 s] nfUof] s'lGg, gDa/ ldnfP/ l/l;e/ d]/f] xftdf ydfOlbOg\ . kl/jf/ lrlGtt xf]nfg\ eg]/ cfkm" ;'/Iffk"j{s xl:k6ndf 5' eGg] va/ cfdfa'afnfO{ ug]{lalQs} kmf]g /fv]F / hltcfof] Tolt k};f em6k6 lbP/ cfPF . 6]lnkmf]g a'yaf6 lg:s]sL dfq} s] lyPF, nueu !)) ld6/ hlt 6f9f zfob b'O{ ldg]6hltsf] b"/Ldfq xf]nf d'l:ndx¿ nfda4 eP/ cfO/x]sf] b]v+] . ;]tf] s'tf{ / ;'?jfn nufPsf ltgLx¿ rdrd gfËf] t/af/ pHofP/ la:tf/—la:tf/} cToGt} ;+oldt tyf cg'zfl;t 9ª\un] cufl8 al9/x]sf lyP . Tof] b]v]kl5 d]/f] x+;n] 7fpF 5f]8\of] . ;f8Lsf] d'hf :jf§ dfly;Dd tfg]/ d t"kmfg;/L c:ktfntkm{ xflGgPF . rf}sLbf/n] ;sLg;sL 7"nf] u]6 aGb ug{ nfu]sf /x]5g\ . d}n] pgLtkm{{ x]b}{ hf]8\n] bfofF xft xNnfPF . Pp6f cfFvfn] u]6sf] sfkaf6 dnfO{ b]Vg]lalQs} pgn] la:tf/} clnslt u]6 vf]lnlbP . u]6 v'n]/ l5g{ ldNg] 7fpF kfpg] lalQs} d ;'§ leq l5/]F . l5g{'dfq s] lyof] xl:k6n t e"tdxndf kl/jt{g e};s]sf] b]lvof] . htf x]/] klg eofjx l:ylt . zfob /ftsf] ;dodf d;fg3f6df klg o:t} x'Fbf] xf] . d km]l/ bf]xf]/f] df/df uflhPF . aflx/sf] / cfkm}+leqsf] . la/fdLsf] lrGtfn] ubf{ eofgs ;Ggf6fnfO{ lrb}{ b'O{tnfdfly pSng] nfdf–nfdf e¥ofª\ r9\g yfn]F . d'6' d'v}df cfP;/L w8\sg a9\of] . o:tf] xF'bfxF'b}klg :jfF :jfF / ˆjfF ˆjfF ub}}{ a]lkmqmL bf}8]+ . ptf Soflagdf la/fdL cfFvf lrlDnPsf] cj:yfdf lyP . r]tdf xf] ls cr]tdf 5'6\ofpg} g;lsg] u/L OGt' g lrGt' lyP. d}n] la/fdLnfO{ a]:;/L cF7\ofP/ 5ftLdf 6fF;]F . k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 49
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
cfkm\gf] d'6'sf] rfnn] eg] afx| ahfO/x]sf] lyof] . xg'dfghLsf] gfd;]t :ki6;Fu pRrf/0f ug{ ;ls/x]sL lyOgF . x===df, x===df, x===df dfq Û Toqf] 7"nf] c:ktfndf dfG5]sf] gfdf]lgzfg b]lvgF . st} rfOFr'OF;d]t lyPg . eofgs z"Gotf / sxfnLnfUbf] To; eofjx l:yltdf d}n] xtf/xtf/ Soflagsf] 9f]sf aGb u/]F . eo+s/ qf;n] ufFlh+bf k]6n] ;d]t ;kmf x'g lgsf; vf]Hof] . hxfF ufx|f], pxLF ;fx|f] . c6\ofr afy?dsf] dxTj ta a'em]F . wGo O{Zj/ Û d :jod\ /Qm cNktfn] ufFlhPsL la/fdL lyPF . To;dfly lbdfu z"Go eO/x]sf] lyof] . cfFvfcufl8 kx]Fnf / gLnf w;f{x¿ b]Vg yfn]F . s'g} b]jLb]jtfsf] gfd;d]t ofb ug{ ;lsgF . cfFvf / sfg eg] d[usf h:tf rgfvf / hª\undf ljr/0f ug]{ hgfj/sf h:tf 7f8f eO/x]sf lyP . s] x'g], s;f] x'g] xf] eGg] qf; nflu/x]sf] lyof] . eoª\s/ ;ª\s6sf] ;fdgf ug{'kg]{ zª\sf nfUg] lalQs} cfGb|fe'F8L d'vaf6} lg:s]nf em}F eof] . bfFt r"s vfP;/L cldnf] eP/ s'Fl8g yfNof] . cGtd{gn] la/fdL ;DffNg elg/x]sf] lyof] . dfg;k6ndf l5gl5gd} cfpg] cftlÍt efjn] cfkm}FnfO{ ;DffNg ufx|f] kYof]{ . d la/fdLsf] sfgdf uP/ km';km';fPF . la/fdL cfFvf vf]Ng' t k/} hfcf];\ rndnfO/x]sf ;d]t lyPgg\ . w]/} a]/kl5 xf] xf]Og h:tf] u/]/ sfG5L cf}Fnf] ;nanfof]] . æx], k|e' Û xfdLnfO{ /Iff ug{'xf];\ .Æ nfdf] lgZjf;sf ;fy d r6\ k6fPF . d'6'sf] :kGbg cfˆg} xftn]] 5fd+] . ;f]Rg] ;do lyPg . a]nfa]nfdf lghL{j;/L / a]nfa]nfdf ;hLj;/L r]t l/lQP/ hfFbf j0f{g ug}{ g;lsg] tgfjsf] l:ylt pTkGgeof] . Soflagdf la/fdLsf] s'g} klg k|ltlqmof gcfPkl5 t of] l:ylt emg} a9\of] . csf]{tkm{ sd;]sd xl:k6nleq t l5g{ kfOof] eg]/ cfzfsf] lemgf] TofGb|f] ;dfOof]] . To; a]nf ;fDk|bflos bª\ufsf] dfgl;s c;/ d}n] cj0f{gLo t/Lsfn] ef]Ug'k¥of] . cfkm" lxGb' ePsf] gftfn] ;'/lIft gePsf] klxnf]k6s dx;"; eof] . To; bª\ufdf %&% hgf d'l:nd, @&% hgf lxGb' / %) hgf cGo u/L ()) hgf dfl/P eGg] va/ cfof] . pQm bª\ufn] cGt/f{li6«o:t/d} txNsf dRrfof] . cfˆg} b]zdf /fd|f] pkrf/ u/fpg gkfpg'sf] ;s; To;/L ef]Ug'k/]sf] lyof] . cfˆg} 3/df ;d]t x/]s If0f qf; dx;"; ug]{ d h:tLn] Toqf] 7"nf] bª\ ufsf] ;fdgf s;/L u/]F x'Fnf eGg] ;Dem]/ cfh klg k"/} z/L/ lhl/Ë x'G5 . /f}F h'd{'/fO{ 7f8f] ePsf] cfef; x'G5 . d}n] hLjgdf ljleGg vfnsf eofgs l:yltsf] ;fdgf b;–afx|k6s 50 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
u/]F x'Fnf . klxnf]k6s nueu 5 jif{sL 5Fbf o:t} l:yltsf] ;fdgf u/]sL lyPF . v]Ng]qmddf dnfO{ b/fhleq u'kmf /flvPsf] lyof] . b/fh aflx/af6 9\ ofDd} aGb u/]/ cfkm"eGbf a9L pd]/sL u'km]nL ;fyL lv/ ksfpg uOg\ . d r6\k6fpg ;d]t gkfP/ lg:;fl;PF bf];|f] kN6 ef]6flx6Lsf] h'n";df PSsfl; c;|'UofF;sf] rk]6fdf k/]sL lyPF . em08} v'q'Ss} ePh:tf] nfu]sf] lyof] . t];|f]kN6sf] 36gf ;lDemFbf emg} cTof; nfU5 . pxfFsf] /f]usf] klxrfgkl5 xfd|f] ef]s, lgb|f, tGb|f ;a} eª\u eof] . xfdLn] afns sfn b]lvg} >4f ul/+b} cfPsf hfg]dfg]sf 8fS6/sf] ;NNffx —;'emfj dfUg uof}+ . t/ pxfFn] To; /f]usf] lglDt ;+;f/sf] h'g;'s} 7fpFdf nu]klg lgsf] gx'g] hfgsf/L lbg' eof] . d]/f] dgn] eg] of] s'/f] dfGg OGsf/ u¥of] . ltdLn] eGb}df x'G5 / d h;/L ePklg arfO{ 5f8\5' eGg] dg dg} c7f]6 u/]+ t/ la/fdLnfO{ 9f8; lbg eg] dnfO{ xDd] xDd] k¥of] . cfkm" s;/L ;dflnPF x'Fnf cfh klg ;lDembfF crDd nfU5 . pkrf/df nfu]sf 8fS6/sf] 1fgdf ;d]t sdL dx;"; x'Fbf s/]G6sf] em6\sf nfu];/xsf] cw{r]tg cj:yfn] ufFh]sf] lyof] . Tof] csNkgLo If0fnfO{ s;/L ;dfNg ;s+] tfh'a nfU5 . sf7df8f}Fdf pltv]/ To; pkrf/sf nflu k"0f{¿kdf ljZj:t e};Sg] cj:yf lyPg . xjfO{ p8fgdf lbNnL eP/ aDaO{ -xfnsf] d'DaO{_ sf] ofqf ug'{kg]{ afWotf lyof] . sf7df8f}Fsf] @&–@* l8u|L ;]lN;o;af6 crfgs $$– $% l8u|L ;]lN;o;df ;do latfpg' kbf{ d'vaf6 cfuf]sf] d':nf lg:s]nf em}+ x'GYof] . To; a]nfsf] ;s; klg d]/f] hLjgdf clj:d/0fLo 5 . la/fdL :jod\ ;r]t / :jf:Yok|lt hfu¿s gx'Fbf tyf :jf:YosdL{ klg r]tgzLn x'g l9nfO ubf{ sqf] kl/0ffd ef]Ug'kg]{ cj:yf cfOnfUbf] /x]5 eGg] s'/fsf] HjnGt pbfx/0f xf] of] 36gf . o;/L d]/f] hLjgdf ck|Toflzt 36gf w]/} 36]sf 5g\ . tL 36gfn] dnfO{ af/Daf/ emsemsfO /xG5g\ . o:t} 36gfn] ubf{ xf]nf, dnfO{ wd{sf af/]df lh1f;f pTkGg x'g yfNof] . wd{ s] xf], hLjgdf wd{ lsg cfjZos 5 eGg] h:tf k|Zgk|lt ulx/f] rf;f] nfUg yfNof] . xfdL wd{sf] cf8df s] slt ;'/lIft 5f}F t eGg] lh1f;f pTkGg x'g yfNof] . x'g t d'DaO{ cfpg]–hfg] qmddf d}n] s'g} s'/fsf] cK7\of/f] dx;"; ug{ k/]g . e]6];Ddsf ;a}hgf dk|lt ;befj tyf ;f}xfb{tf k|bfg uy]{ . pgLx¿k|lt cfTdLotf af]w eP/ g} d}n] s]xL n]Vg] hdsf]{ u/]F . z¿df d}n] bª\ufsf] s'/f u/]sL lyPF . Tof] !((@ ;fn l8;]Da/ sf] s'/f xf] . To; a]]nf xfdL 6f6f d]df]l/on xl:k6n d'DaO{ dxf/fi6«df lyof}F . To; xl:k6nn] xfdLnfO{ hLjgbfg lbof]] . xfd|f] hLjgnfO{ ¿kfGt/0f k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 51
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ul/lbof] . ;+If]kdf eGg'kbf{ ToxfFaf6 xfdLn] s]xL ljz]if 1fg a6'Ng kfof}+ . Tof] 36gf ;DemFbf cfh nfU5, lxGb' / d'l:ndsf] Tof] bª\uf Ps–cfk;sf] j}dg:otf lyPg . To;leqsf s]xL s'–lgot, s'–k|j[lQsf dflg;x¿sf] dxTjfsf+Iff / :jfy{df k/]/ ;fdfGo dflg;x¿ lzsf/ ePsf x'g\ . x'g t d wd{sf] ljifodf cgle1 5' . t}klg d}n] a'em]cg';f/ ;a} wd{n] dflg;sf] pksf/ u/, k/f]ksf/ u/, k|f0fLdfqsf] /Iff u/ eGg] vfnsf ;Gb]z lbG5g\ h:tf] dnfO{ nfU5 . wGg Û eujfg\sf] s[kfn] To; bª\ufaf6 xfdLdfly s'g} Iflt x'g kfPg . dfgl;s ¿kdf eg] ;fx|} g} PSnf] dx;"; ePsf] lyof] . 8/n] ubf{ lbdfusf] gzf km'n]/ a]nfa]nfdf r/Ss r;Ss u/]sf] clxn] klg cg'ej x'G5 . 6fpsf]sf] aLr efu ;fx|} gdHhf;Fu b'Vf]sf] lyof] . k}+tfnfb]lv 6fpsf];Dd lzlyn ag]sf] lyof] . To;a]nfsf] ;d:of clxn];Dd sfod} 5 . d]/f] 6fpsf]sf] gzfdf luvf{h:tf] 5 . 5fDbf cg'ej x'G5 . slxn]sfxLF km]l/ x/fpF5 . tgfj x'Fbf b]lvG5 / clt b'Vg] u5{ . cfFvfsf 5]p5fpdf lemNnLn] 9fS5 / kfgL aU5 . plQ g} v]/ efpGg eO{ yrSs a:g'kg]{ cj:yf cfOnfU5 . zfob To; a]nf pTsif{df k'u]sf] tgfjsf] k|ltkmn xf] of] . o:tf vfnsf kL8f w]/}n] ef]Uf] xf]nfg\ . 8fS6/sf] n]an nufP/ la/fdLk|lt an ldRofO{F ug]{ s]xL g]kfnL b]Vbf bof hfU5 . cfkm\gf] k]zfnfO{ a'FVofrfsf] :yfgdf 6fFu]sf] b]Vbf dfof nfu]/ cfpF5 . ljb]zLsf] cl3lNt/ cfkm\gf] b]zsf] cj:yf b]v]/ nfh nfU5 . pkrf/sf nflu g]kfnLx¿sf] nsf]{ ef/t k'u]sf] b]Vbf b'Mv nfU5 . To; a]nf la/fdLsf] pkrf/ u/]sf lyP 8f= hoGt j}B / 8f= vfgn] . To:tf] ljifd kl/l:yltdf klg pgLx¿n] s;/L /ut h'6fP eg]/ yfxf ePg . ;fFemkv la/fdLnfO{ /ut r9fP/ hLjgbfg lbOof] . zfob Tof] /ut lxGb' jf d'l:nd s'g} Pssf] lyof] xf]nf . s;}n] lbPsf] /utn] g} xfd|f] hLjg pHoflnof] . eujfg\sf] cg]s ¿k eg]sf] ;fFlRrs} xf] eGg] nfUof] . tL 8fS6/x¿n] cfkm\gf] st{Jo OdfGfbf/Lsf ;fy k"/f u/]sf] ;DemFbf cfh klg cfFvf /;fpF5 . Toqf] ;ª\s6df klg la/fdL s'/mjfnfO{ ;d]t x]/ljrf/ ug{ ;Sg] tL eujfg\¿kL 8fS6/x¿k|lt cfef/L 5' . pgLx¿sf] k]zfk|lt nufj tyf em'sfjn] ubf{ Pp6f la/fdLsf] kl/jf/ km]l/ v'zL x'g kfof] . ;DemG5', zfob pgLx¿ xfd|f eujfg\ g} x'g\ . cfkm\gf] HofgnfO{ bfpdf /fv]/ cfkm\gf] k]zfk|lt k"0f{¿kdf ;dlk{t 8fS6/x¿nfO{ d]/f] leqL x[bob]lv g} gdg Û )!$$@&&#$ à nflhDkf6, sf7df8f}+ kmfu'g–r}t @)&$ k"0ff{Í – !%# 52 ÷ /rgf
8fo:kf]/f zLtn lu/L
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
s]xL ;do ljb]zdf a;]kl5 cfkm"nfO{ 8fo:kf]/f 7fGg] / pt} a;]/ jf :jb]z kmls{P/ n]lvPsf] /rgfnfO{ 8fo:kf]l/s eGg] u/]sf] kfOG5 . cNk1fg jf cgle1tfsf sf/0f 8fo:kf]/f zAbsf] ckJofVof / cgfjZos k|of]un] cGof}n pTkGg u/]sf] 5 . ca 8fo:kf]/fnfO{ ;a}n] a'‰g]u/L cYof{pg' cfjZos 5 . 8fo:kf]/faf/] ljrf/ ul/g' k5{, ax; ul/g' k5{, ;'´fj ;+sng ul/g' k5{ . clgdfq lgjf{;g, ljsL0f{g, lj:yfkg, k|jf;, cfk|jf;, u}/cfjf;Lo / 8fo:kf]/f aLr ;dfgtf÷c;dfgtf s] 5 v'6Øfpg ;lsG5 . o;f] t 8fo:kf]/f ;sf/fTds cy{af]ws zAb geP/ gsf/fTds cy{af]ws zAb xf] . 8fo:kf]/fsf] nflu s;}s;}n] b]zkf/Lo zAb klg k|of]u ug]{ u/]sf] kfOG5 . 8fo:kf]/fsf] ;§f k|jf;L, cfk|jf;L kl/eflift u/]sf] klg b]lvG5 . jf}l4s–k|fl1s 9Ëaf6 x'g'kg]{ hlt 5nkmn x'g;s]sf] h:tf] nfUb}g . 8fo:kf]/fsf] ;DaGw k|jfl;g' jf ljb]l;g';Fu /x]sf] 5 . ljb]zdf k|jfl;Fbf, a;fOF ;bf{ jf 5l/P/ a:bf ;Da4 b]zsf] ;fdflhs– ;f+:s[lts kl/j]zhGo leGgtfn] hLjgef]ufOdf ;ª\s6 pTkGg x'Fbfx'Fb} klg ToxL ;ª\s6sf aLr afFlr/x]sf dflg;x¿ g} 8fo:kf]/f x'g\ . lxhf]b]lv cfh;Dd cg]s sf/0faf6 y'k|} dflg;x¿ cfˆgf] hGde"ld 5f8]/ ljb]lzg] qmd rlng}/x]sf] 5 . dflg;x¿ afWofTds jf :j]R5fn] ljb]lzPsf 5g\ . Jofkf/Joj;fo, ;}Gosd{, cWoog, /fhg}lts c:tJo:ttf, wfld{s lx+;f, k|fs[lts k|sf]k, z/0ffyL{ / o'4kLl8t eP/ ;'v;'ljwfsf] vf]hLsf nflu dflg;df ljb]lzg] k|j[lQ kfOG5 . sltko lzIff cfh{g, sdfOwdfO kl5 klg afWofTds kl/l:yltsf sf/0f :jb]z kmls{g ;Sb}gg\ / Tot} a:5g\ . cfˆgf] dft[e"ldaf6 cnluP/ uPsfx¿ ldn]/ ToxLF Pp6f efjgfTds ;dfhsf] lgdf{0f ug{ k'U5g\ . jt{dfg ljZjsf k|foM cljsl;t d'n'sx¿af6 ljsl;t d'n'sx¿df k|j]z ug]{ qmd tLj| ¿kdf a9\bf] 5 . o;/L ljrf/ubf{ dft[e"ld Tofu]/ cGoq :yfoL a;f]jf; ug]{nfO{ 8fo:kf]/f dfGg'kg]{ x'G5 . ljb]zdf hlt;'s} ;DkGg eP/ cg]sf}+ ;'v;'ljwfsf ;fy a;] klg k|foM ;a} JolQmdf :jb]z / cfkmGtx¿k|ltsf] ;D´gf / ;b\efj :d/0fdf /lx/xG5 . ef}lts ¿kdf :jb]zdf ufFl;Psf] å}w dgl:yltdf afFRg afWo k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 53
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
x'G5g\ / o:t} o:t} kL8fsf] cleJolQm ;flxTosf dfWodaf6 u5{g\ . :jb]zsf] efjgf af]s]/ ljb]z uO{ Tot}sf] hLjg ef]ufO{sf ;s;, kL8f cflbaf6 ljsl;t jf kl/jlt{t efjgfnfO{ ptf/]/ jf :jb]zsf] :d/0f u/]/ n]lvPsf] ;flxTonfO{ 8fo:kf]l/s ;flxTo eGg' k5{ . å}w ;+:s[ltsf] 3'nldnu/L n]lvPsf] ;flxTo g} 8fo:kf]l/s ;flxTo xf] . ;fdfGotof :jb]zaf6 ljb]z uPsfnfO{ 8fo:kf]/f / ToxfF uP/ a;f]af; ug]{ JolQmx¿af6 ToxL+sf] efiff, ;+:s[lt, /xg;xg cflb cª\ uLsf/ ul/;s]sf n]vsx¿af6 l;lh{t ;flxTonfO{ 8fo:kf]l/s dfGg'k5{ . :jb]zaf6 hf] ljb]z uof] ToxfFsf] efiff, ;+:s[lt,/Lltlylt, rfnrng cfTd;ft\ u/L a;]sf t/ cfˆgf] hftLo wd{rflxF hf]ufPsf JolQmx¿af6 To;} cg'¿k l;lh{t /rgfnfO{ 8fo:kf]l/s ;flxTo eGg ldN5 . 8fo:kf]/f zAb /f]rs / lh1f;fd"ns h:tf] nfUb5 . g]kfndf o;af/] vf]haLgsf] k|f/Dedfq ePsf] 5 . vf;u/L ljb]zsf n]vgnfO{ clt d"Nofª\sg u/]/ 8n/ emfg{ sltko kNs]sf 5g\ . s]xL 8n/sf] nflu, ljb]z 3'Dgsf] nflu ;fwgf ljxLg JolQmsf] /rgfnfO{ dxfg …8fo:kf]l/s /rgfÚ k|dfl0ft ug]{ oTg klg s]xL JolQmn] ug]{ u/]sf 5g\ . 8fo:kf]/faf/] ljBdfg e|flGtx¿sf] lg/fs/0f ug{ ca k6Ss} l9nf] ul/g' x'Fb}g . o;sf] cWoogtkm{ ?lr /fVg]x¿n] cfk;df ;dGjo ub}{ clu a9]df :ki6 kl/efiff / JofVof g]kfnL ;flxTosf kf7sn] kfpFg ;Sg] lyP . g]kfnaf6 ljb]lzO{ n]lvPsf ;flxTon] g]kfnL ;flxTosf] >Lj[l4df dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofPs} eP klg tL ;a} 8fo:kf]l/s ;flxTo xf]Ogg\ . 8fo:kf]/f x'g ljb]z uO{ ToxfF :yfoL jf c:yfoL ¿kdf lg/Gt/ a;f]af; u/]sf] x'g'k5{ . h'g;'s} p2]Zo /fvL ljb]z uPsfx¿af6 n]lvPsf / ltgdf gf]:6flNhofsf] cg'e"lt ePsf ;flxTonfO{ 8fo:kf]l/s ;flxTo eGg ldN5 < s]xL lbgsf nflu ljb]z uPsfn] ljb]zdf a;]/ jf :jb]z kms]{/ n]lvPsf ;flxTonfO{ 8fo:kf]l/s eGg ldNb}g . 8fo:kf]l/s ;flxTosf] ;DaGw efiff;Fu geP/ sYo jf cg'e"lt;Fu x'g] ub{5 . 8fo:kf]l/s k|j[lQ ´lNsg] /rgfnfO{ 8fo:kf]l/s eGg' pko'Qm x'G5 . clxn] cfkm"nfO{ 8fo:kf]/fsf] ;flxTosf/ egfpg ?rfpg]x¿sf] ;ª\Vof klg w]/} ePsfn] otf 5fk]/ ptf clg ptf 5fk]/ otf ljdf]rg u/fpg] k|j[lQ klg a9\bf] 5 . :jb]z jf ljb]zaf6 n]lvPsf sltko s[lt g]kfnL ;flxTodf ljz]if pNn]vgLo /x] tfklg tL ;a}nfO{ 8fo:kf]l/s s[lt eGg ldNb}g . lsgeg] ljb]zL e"lddf a;]/ n]lvPsf ;a} s[lt 8fo:kf]l/s 54 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
x'Fb}gg\ . 8fo:kf]/fnfO{ dfqfsf] ¿kdf xf]Og u'0fsf] ¿kdf x]l/g' kb{5 . s[ltdf 8fo:kf]/fsf] s] s:tf] cj:yf 5 j:t'ut hfgsf/Lsf nflu s]nfpg' klg cfjZos 5 . uxg cWoog u/]kl5 dfq s'g s[lt jf:tljs 8fo:kf]l/s xf] / s'g xf]Og egL lgSof]{n ug{ ;lsG5 . g]kfnL 8fo:kf]l/s ;flxTo oyf;Dej klxrfg ug]{ sfd ul/g' kb{5 . 8fo:kf]/fsf] ;}4flGts / Jofjxfl/s ;d:of lg/fs/0f ug{ lgM:jfy{ 9ª\un] nfluPdf g]kfnL ;flxTosf] >Lj[l4df o;sf] e"ldsf pNn]Vo x'g] g} 5 . ljb]z a;]/ ;flxTo l;h{gf ug]{ ;flxTosf/x¿sf] oyfof]Uo d"Nofª\sg x'g'k5{ . o;sf] nflu ;j{k|yd t 8fo:kf]/f :ki6 ¿kdf kl/eflift x'g}kb{5 . s]xL;do klxn] g]kfn k|1f k|lti7fgn] 8fo:kf]/f cWoog s]Gb|sf] z'¿cft u/]sf] lyof] / cjZo g} Jofks 5nkmn rnfP/ lgisif{ lgsfNg] g}5 eGg] nfu]sf] klg lyof] t/ Tof] cr]n x/fP5 . 8fo:kf]/fnfO{ k':tfGt/sf cfwf/df klg x]l/g' cfjZos b]lvPsf] 5 . ljb]zd} hlGdx'sL{ pt} :yfoL a;f]af; u/]sf / :jb]zdf kfOnf];Dd g6]s]sf, efiff, ;+:s[lt s]xL klg gckgfPsf JolQm / ltgaf6 l;lh{t ;flxTo 8fo:kf]/f eGg ;lsGg . jt{dfgdf g]kfnL 8fo:kf]/f ;flxTosf] cj:yf s]xL cGof]nu|:t b]lvP klg Jojl:yt ug{ g;lsg] klg xf]Og . o;y{ :ki6 kl/eflift ug'{ cfhsf] cfjZostf g} xf] . k/Dk/f, efiff, efjgfaf6 8fo:kf]l/s g]kfnL ;flxTo d'Qm x'b}g . o;}sf] cfwf/df 8fo:kf]l/s ;flxTosf] l;4fGt / JofVof ul/g' kb{5 . 8fo:kf]/f eg]sf] :jb]z / ljb]zsf] efjgfTds Pstf xf] . oL b'a}sf] of]u / ;Dks{ k/Dk/f, efiff, efjgf g} xf] . dfof ddtf klg xf] . o;f] ePsf] x'Fbf 8fo:kf]/f k|rf/ul/g] j:t' xf]Og, efjgfTds k|ToIf ;DaGw xf] . 8fo:kf]/fnfO{ ax'cy{af]ws Ps cjwf/0ffsf] ¿kdf a'l´g' kb{5 . o;n] ljb]z k;]sf cNk;ª\Vosx¿sf] ;d'bfo, å}b]lzs ;+nUgtf, cg'ejsf] gjLgtf / ljnogsf] k|lqmof h:tf cg]s cy{sf] k'~h af]s]sf] x'G5 . o;af/] hlt cWoog u¥of] ;f]xL cg'¿k :t/ klg a9\b} hfG5 . uxg / lgikIf cWoogsf] sdLnfO{ nHhfsf] ljifo sbflk agfpg' x'Fb}g . cWoog lrGtg ;fy elgPsf] s'/fn] ;Ddfg kfpF5 . 8fo:kf]/faf/] nf]sdt agfpFg / k|s6 ug]{ ljåfgn] :jfut kfpg]g} 5 . o;f] t Pp6f b]zleqsf hflt, ;+:s[lt, wd{, efiff, cfly{s hLjgsf ljifodf h] hlt cWoog If]q x'G5g\, tL eGbf a9L 8fo:kf]/f If]qdf x'g;S5 . :jb]z / ljb]z b'j} b]zsf ;Gbe{df dfq o;sf] cWoog ;Dej 5 . 8fo:kf]/fsf] k|d'v ljifo gofF 7fpFdf ;+:s[lt lgdf{0f / kl/ro :yfkgf g} xf] . (*$()&$&* à sf7df8f}+ k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 55
sfJo–nIf0f
gj/fh lg/f}nf ægf/fo0fÆ1
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
sfJo–nIf0f eGgfn] sfJosf] :j¿knfO{ lgwf{/0f u/]/ n]lvPsf] klª\ta4 ljrf/ ljz]if, hf] ;"qfTds cyjf Znf]sfTds ¿kdf b]lvG5, nfO{ eGg] u/]sf] kfOG5 . h;df sfJodf s] s] x'g cfjZos 5 eGg] s'/fsf] af/]df n]lvPsf] x'G5 . o; ;+;f/df b'MvbfjflUgn] lg/Gt/ bUw eO/x]sf, cflwJoflwn] cgj/t kLl8t ePsf, ug]{–gug]{, vfg]–gvfg], nfpg]–gnfpg] OToflb cg]s ljifonfO{ ;dodf g} ljrf/ k'¥ofpg g;s]/ k5'tfO/x]sf, ljljw k|sf/sf sfd s|f]w nf]e df]x k|]d OR5f rfxgf / jf;gf cflbn] lbUe|ldt ePsf dfgj ;d'bfosf] ;Gtfk o'Qm dgnfO{ lgjf/0f ug{;Sg] sf/0fsf ¿kdf sljx¿n] gf}gLl3p ´}+ sf]dn / ld7f sfJox¿ /rgf u/]/ dfgj lrTtdf k|;Ggtf hufpg] sfo{ u/]sf 5g\ . To:tf sfJox¿sf] ;+/If0f / j[l4 / dfgl;s tyf af}l4s ;'vk|flKtsf] nflu ljåfg\ tTj1x¿åf/f ljZjsf ljljw 1fgjfª\do¿kL ;fu/af6 lgsflnPsf] /Tg xf] sfJo, To;sf] j0f{g xf] sfJo:j¿k . To;}sf] oyfSwLt+ tyf dltM rrf{ ug]{ hdsf]{ ul/Psf] 5 oxfF . ljz]iftM sljx¿åf/f ljrf/0fLokIf dflgG5 o; kIfnfO{ . sfJosf] cgj/t k/Dk/f dfgj dg / dl:tissf] ljsf;;Fu;Fu} cgflbsfnb]lv g} rlncfPsf] x'g'kb{5 . sfJosf] d"n cj:yfdf k'u]/ ljrf/ ubf{ o;sf] dfgjLo efjgf;Fu ;DaGw ePsf] kfOG5 . efjgf;Fu ;DalGwt ePsf j:t'sf] oyfy{ u0fgf c;Dej g} x'G5 . To;}n] 3/–ufpFsf uf]7fnf–v]tfnfx¿n] ufpg] uLtx¿df sfJofTdstf k|z:t kfOG5g\ / tL ;a} lnlvt x'b}gg\ . slj eg]/ glrlgg] jf sljtf n]v]/ k|zl:t gsdfPsf JolQmx¿ klg sfJofTds z}nLdf s'/f ug]{ jf Jojxf/ ug{] u/]sf] k|z:t kfOG5 . t;y{M sfJo clnlvt klg x'G5 . ;To of] xf] sL nf]slk|o sfJo hLljt x'G5 Tof] klg lnlvt xf];\ cyjf clnlvt / cnf]slk|o eP sfJo s]xL lbg dfq hLljt /xg ;S5 . To;}n] sfJosf] jf:tljs sfn u0fgf l7s;Fun] ug{ ;lsFb}g lsgls sfJo lnlvt dfq x'G5 eGg] g} x'Fb}g . sfJo clnlvt klg x'G5 . sfJo x'gsf nflu ;j{k|yd sljdf g};lu{sL k|ltef h?/L x'G5 . k|ltef eg]sf] s] xf] < a'l4df gofF gofF ljrf/ pTkGg eO/xg' g} !
cg';Gwftf, ;flxTo ljefu, ;+=lj=w=lj=;+sfo, sfzL lxGb" ljZjljBfno, jf/f0f;L
56 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
k|ltef xf] . o:tf] k|ltef / j0f{glgk'0ftf sljdf x'g'kb{5 . tj dfq sfJo lgdf{0f ;Dej x'G5 . elgPsf] 5 ;+;f/df dg'io hGd b'n{e 5 To;df klg ljBf k|flKt sl7g 5, ljBf k|fKt ug]{x¿df klg slj x'g c´} ufx|f] 5, h;f] t;f] slj eOxfn] klg k|ltefzfnL x'g ´g} sl7g 5 .2 sljsf] sd{nfO{ sfJo of sfJo;+;f/ elgPsf] 5 / sljnfO{ o; ;+;f/sf] /rlotf eg]/ elgPsf] 5 .3 To:tf k|sf/sf sljx¿n] /rgf u/]sf sfJodf s] x'g'kb{5 eGg] :ki6 ljrf/ g} sfJo nIf0f xf] t/ oxfF sfJo nIf0f eGGfn] lnlvt sfJonfO{ lgb]{z ul/P/ n]lvPsf] nIf0f /x]5 eGg] a'‰g'kb{5 . sfJo klxn] pTkGg x'G5 / To;kl5 To;sf] cfnf]rgf k|Tofnf]rgf x'g] ub{5 . ToxL s|ddf sfJosf nIf0f, k|of]hg, sf/0f, u'0f, bf]if / cnª\sf/ cflbsf] ljj]rgf x'g] u/]sf] kfOG5 . ;+;f/df sfJo tyf gf6\o n]Vg] tyf ltgsf] ;dfnf]rgf ug]{ b'j} k/Dk/f k|frLgsfnb]lv g} rNb} cfPsf x'g\ . ;+;f/sf] s'g s'gfdf / s'g efiffdf klxn] sfJo n]lvof] Tof] cg'dflgt dfq /x]sf] cj:yf 5 clxn] . oBlk ;+:s[tdf n]lvPsf] CUj]bnfO{ ;+;f/sf] klxnf] sfJo dflgPsf] 5 eg]/ eGg] u/]sf] ;'Gg kfOG5 . h;nfO{ >'lt eg]/ eGg] ul/G5 . >'lt eGgfn] >j0f k/Dk/fdf cfwfl/t eGg] cy{ xf] . j]b klxn] u'?d'vaf6 h:tf] ;'Gof] To:t} g} cfj[lQ ug]{ clg l;sfpg] / lrGtg ug]{ k|rng /x]sf] x'Fbf To;nfO{ >'lt eGg] gfdfs/0f ?9 x'g uPsf] xf] . Tof] >'lt k/Dk/f kl5 uP/ lnlvt x'g uPsfn] clxn] tL lnlvt ¿k dGqx¿ xfd|f] ;fd' kfOG5g\ . To; >'ltnfO{ g} j]b elgG5 . j]bzAbsf] cy{ 1fg xf] . o; cy{df 1fgsf] /fzLnfO{ j]b elgPsf] x'g'kb{5 . j]b rf/ -$_ 5g\ - CUj]b, oh'j]{b, ;fdj]b / cyj{j]b . j]bsf ;a} dGq kB, uB / ufog oL tLg wf/fdf ljeQm ePsf x'gfn] log}nfO{ j]bqoL klg elgG5 . o; egfO{nfO{ h}ldgL ;"qn] klg :ki6 kf/]sf 5g\ .4 oL rf/ j]b dWo] CUj]b klxnf] xf] eg]/ Ps :j/n] eg]sf] ;'Gg kfOG5 . o; b[li6df CUj]b ;+;f/sf] k|frLgtd sfJo dflgG5 . j}lbssfnkl5sf] cflbsfJo eg]/ ;+:s[tefiffdf jfNdLls /fdfo0fnfO{ lrlgG5 . To;}n] jfNdLlsnfO{ cflbslj elgG5 . ltg} jfNdLlssf] /rgf /fdfo0fsf] g]kfnL efiffdf efjfg'jfb u/]sf @ # $
g/Tj+ b'n{e+ nf]s] ljBf tq ;'b'n{ef . sljTj+ b'n{e+ tq zlQm:tq r b'n{ef .. -clUgk'/f0f ##&. #,$_ ckf/] sfJo;+;f/] slj/]j k|hfkltM . oyf:d} /f]rt] ljZj+ ty]b+ kl/jt{t] .. j]b e"ldsf, eujtL b]jL zdf{, ;Dkfbs k+= >L/fd zdf{ cfrfo{, k|sfzsM o'u lgdf{0f of]hgf lj:tf/ 6«i6, ufoqL tkf]e"ld dy'/f, ;g\ @)!), k[=!% -s_ t]iffd[u\ oqfy{jz]g kfbJoj:yf -h}ldgL ;"q @.!.#%_, -v_ uBfTdsf] oh'M . clgotfIf/fj;fgf] oh'M . -u_ uLltif' ;fdfVof . -h}ldgL ;"q @.!.#^_
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 57
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
x'gfn] g]kfnL effiffsf cflbslj eg]/ efg'eQm cfrfo{nfO{ hflgG5 . oBlk pgsf] ;do g]kfnL ;flxTosf] pTyfgsfn lyof] . o;}u/L cGo nueu tL; efiffx¿df klg jfNdLls /fdfo0fsf] cg'jfb ePsf] / To;sf] ulx/f] k|efj k/]sf] b]Vg ;lsG5 . sfJosf] pTyfg k5L g} To;sf lgodx¿ aGb} uPsf x'g\ eGg] s'/fdf lådt 5}g . oL lgod-pklgod, cfnf]rgf–k|Tofnf]rgfx¿n] ;'?df sfJos} cg';/0f u/]sf x'G5g\ . tL kl5 uP/ dfq sfJosf] ;dfnf]rgfsf lglDt p4[t x'G5g\ . sfJonfO{ pklga4 ug]{ s|ddf g} o:tf nIf0f–pknIf0fx¿ b]vf kg{ yfn]sf x'g\ . oxL qmdf ;+;f/el/sf ljåfg\x¿n] klg ulx/f] lrGtg u/L cf–cfˆgf] dt k|s6 u/]sf] kfOG5 . ;+;f/el/sf eGgfn] k"jL{o / kfZrfTo ljåfg\x¿sf] clws dfqfdf oxfF rrf{ x'g] u/]sf] kfOG5 . To;df klg k"jL{o ;flxTo bz{g / ;dLIff eGgfn] ;+:s[t efiffdf lnlvt ;flxTo / ltgsf ljåfg\x¿nfO{ dfq} lng] u/]sf] ;j{ ljlbt} 5 cyjf xfdLn] k9\g] jf rrf{ ug]{ k"jL{ol;4fGt eGgfn] log}df dfq l;ldt 5 . x'g;S5 c¿ efiffsf ;flxTo, bz{g / ;dfnf]rgf cflbsf] cg'jfb gePsf] xf];\ cyjf To;sf] k|efj Hofb} gePsf] xf];\, xfdL;Fu pNn]Vo ¿kdf k|fKt 5}g . of] ;To xf] . xfdL;Fu hfkfgL, rLgL, c/aL cflb efiffdf k|frLgsfnb]lv pNn]lvt ;flxTo, bz{g / ;dfnf]rgfsf] dxTj k|ltkfbgsf] cToGt cefj vl8\s/x]sf] s'/f xfdLn] w]/} ;dob]lv g} dx;'; ul//x]sf 5f}+ . h] xf];\ k"jL{o l;4fGtnfO{ l;ª\u} xfFSg;Sg] ;+:s[tjfª\do / kfZrfTo l;4fGtdf h; cGtu{t lgs} efiff kb{5g\ . hf] xfd|f ;fd' c+u|]hLdf cg'jfb eP/ cfOk'u]sf 5g\ . oxfF k"jL{o / kfZrfTo l;4fGt cGtu{t sfJo:j¿k ljrf/ ul/g]5 . sfJo ;dfnf]rgfsf] k|f/De klxn] k"jL{ol;4fGtaf6 yfngL ePsf] xf] cyjf kfZrfTol;4fGtaf6 xf] eGg] ljifodf klg cGo ljifodf ´}+ k|z:t} dtdtfGt/x¿ kfOG5g\ . Tof] oxfFsf] ljifo gePsfn] To;nfO{ :kz{ ul/Fb}g .
k"jL{ol;4fGtsf cg';f/ sfJo:j¿k sfJosf] :j¿k cToGt Jofks 5 / hlt Jofks 5 plt g} ;"Id klg 5 . o; b[li6df o;nfO{ nIf0fsf] kl/lwdf ;fFRr} g} afFWg sl7g 5 . cflbsfnb]lv g} sfJonfO{ afFWg] k|oTgx¿ lgs} eO/x]sf 5g\ t/ klg To;nfO{ hlt afFWg vf]Hof] Tof] plQ g} To;sf] ljsf;zLn¿k nIf0f jf kl/efiffsf] ;Ldfb]lv 6f9f x'Fb} uO/x]sf] b]lvG5 . sfJo x[bosdnaf6 pTkGg x'g] j:t' xf] To;}n] Tof] ;"Id x'G5 . jf:tjdf sfJo jf0fLuDo geP/ cGt:s/0f uDo x'G5 . h:tf k|sf/n] cIf/ jf0fL xf]Og To:t} k|sf/n] u]o, no jf z}nL klg sfJo xf]Ogg\ . tL s]jn cGt:s/0fdf k|:km'l/t x'g] på]lnt efjgfsf ljsl;t k|lt¿k dfq x'g\ . k"jL{o l;4fGtdf k|frLgtd sfJo nIf0f 58 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
clUgk'/f0fsf/-Jof;_sf] b]lvG5 . To;nfO{ :ki6 kfb}{ pgn] n]v]sf 5g\ ;ª\If]kdf Oi6 cy{nfO{ k|s6 ug]{ jfnf kbfjnLn] o'Qm h'g jfSo ;d"xdf cnª\sf/ :ki6 ¿kn] b]lvG5 tyf u'0fx¿n] o'Qm / bf]ifd'Qm x'G5 To;}nfO{ sfJo elgG5 .5 o; kl/efiffdf kfFr s'/f 5g\ ;ª\If]k jfSo, Oi6fy{, cnª\sf/, u'0f;lxt tyf bf]if/lxt . o; nIf0fdf sfJosf] ¿k/]vf :ki6 x'ghfG5 . ;+lIfKt jfSo /d0fLotfsf] Bf]ts xf] . Oi6fy{ kbn] Oi6 cy{ sfJodf x'g h?/Lx'g'sf] ;"lrt ub{5 . cnª\sf/ ;f}Gbo{kIfsf] Bf]ts xf] . u'0fo'Qm kbn] sfJo u'0fsf] ;+s]t ub{5 eg] bf]ifd'Qm kbn] sfJosf] rdTsf/LtfnfO{ Bf]tg ub{5 . clUgk'/f0fsf/kl5sf cfrfo{ x'g\ e/td'lg . pgn] sfJosf] nIf0f gu/]/ gf6\osf] nIf0f u/]sf 5g\ . gf6\obk{0fsf/n] gfossf] rl/qnfO{ Oltj[t dfg]sf 5g\ . To;nfO{ wgGhon] b'O{ k|sf/sf x'G5g\ eg]sf 5g\ . oxfF ljrf/0fLo kIf s] xf] eg] sltkon] sfJo / gf6\onfO{ k[ys ¿kn] x]/]sf] kfOG5 . j:t'tM sfJo / gf6\o zAb k[ys geP/ kof{ojfrL h:t} x'g\ . oBlk lognfO{ kof{osf] ¿kdf k|of]u u/]sf] e]l6b}+g tyflk k|of]usf b[li6n] elg/xFbf cTo'lQm gxf]nf . elgPs} 5 sfJox¿df gf6s /d0fLo x'G5 -sfJo]if' gf6s+ /Dod\_ o; If]ks kBn] cle1fgzfs'Gtnsf dxTjnfO{ atfOPsf] 5 . gf6\o eGgfn] ;du|sfJonfO{ g} a'‰g'kb{5, s]jn ¿kssf e]bnfO{ dfq a'´]/ x'Fb}g . o; cy{df gf6\o eg]sf] sfJo g} xf] ¿ks xf]Og . syf, sljtf, ¿ks -gf6s cflb bz_, lgaGw cflbsf] ;du|tf g} sfJo of gf6\o xf] . gq sfJox¿df sfJo]if' gf6s+ /Dod\ o:tf] k|of]u gb]lvg' kg]{ xf] . o;n] s] :ki6 x'G5 eg] klxn] gf6\o / sfJosf] e]b g} ul/Psf] lyPg . o;nfO{ ;dfg ¿kn] x]l/GYof] . To:tf k|sf/n] pQm cy{df sfJo nIf0f ;dflxt x'G5 eGg] ljåfg\x¿sf] dfGotf /x]sf] 5 . To;kl5sf cfrfo{ x'g\ efdx, pgn] zAb / cy{sf] ;+of]unfO{ sfJo dfg]sf 5g\ .6 efdxsf cg';f/ pgsf] ;dodf zAb / cy{nfO{ lnP/ sfJosf ljifodf lgs} rrf{ /x]sf] cg'dfg ug{ sl7g x'Fb}g . ljz]iftM zAbfnÍf/ / cyf{nÍf/nfO{ lnP/ 7"n} ljjfb /x]sf] / pgn] b'a} g} Oi6 x'g\ eGg] k|ltkfbg ug{ vf]h]sf] s'/f pgs} egfO{af6 k'li6 x'G5 .7 efdxsf] js|f]lQm zAbsf] d"n ;};f -;j{q_ js|f]lQm/gofyf]{ ljefJot] nfO{ ;dfP/ s'Gtsn] js|f]lQmnfO{ g} sfJosf] hLjg wfosTj dfGb} pgn] nIf0f u/]sf 5g\ cfXnfbsf/s sljJofkf/åf/f pTkGg ;'Gb/ /rgfdf Jojl:yt zJb / % ^ &
;ª\If]kfb\jfSoldi6fy{JojlR5Ggf kbfjnL . sfJo+ :km'/bnÍf/+ u'0fbf]ifljjlh{td\ -clUgk'/f0f ##&.^,&_ zAbfyf}{ ;lxtf} sfJod\ . -efdxfnª\sf/ !.!^_ zAbflew]of]nª\sf/e]bflbi6+ åo+ t' gM . -efdxfnª\sf/ !.!^_
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 59
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
cy{nfO{ sfJo elgG5 .8 efdx kZrft\ cfrfo{ b08Lsf] gfd cfb/ ;lxt cfFp5 k/Gt' k|f]=/]jfk|;fb låj]bL b08LnfO{ efdxeGbf klxn]sf cfrfo{sf ¿kdf :jLsf/ ub{5g\ pgn] cfˆgf s[ltx¿df b08LnfO{ dxTj lbPsf] s'/f :ki6 b]Vg ;lsG5 .9 b08Ln] sfJonfO{ lgb]{z ub}{ n]v]sf 5g\ Oi6 cy{nfO{ k|s6 ug]{jfnf kbfjnL t z/L/ dfq xf] .10 o;af6 s] a'l´G5 eg] sfJosf] afXo :j¿knfO{ dfq x]/]/ x'Fb}g p;sf] cfGtl/s :j¿knfO{ klg ljrf/ ug'{kb{5 . pQm nIf0faf6 k|]/0ff lnP/ cfgGbjw{gn] n]v]sf 5g\ sfJo eg]sf] zAbfy{ z/L/jfnf x'G5 .11 o;sf] cfTdf cyjf jf:tljs tTTj cs}{ x'G5 . pgn] sfJosf] cfTdfnfO{ Wjlg dfg]sf 5g\ .12 o;/L pgn] sfJosf] z/L/ / cfTdfnfO{ cnu\-cnu\ ¿kdf b]vfPsf 5g\ . o;}sf] vf]hdf dgLlifx¿sf] lrGtgn] k"jL{o ;flxTodf /;, cnª\sf/, Wjlg, cf}lrTo, /Llt, / js|f]lQm h:tf ;Dk|bfosf] ljsf; x'g uPsf] kfOG5 . oL ;Dk|bfox¿df cfTdfsf] dxTjnfO{ :kli6s/0f u/L Jofkstfsf] ¿kdf kl/eflift ul/Psf] 5 . clxn] ljrf/ ubf{ cfTdfsf] dfWodn] agfOPsf cg]sf}+ nIf0fx¿n] klg sfJonfO{ Ps ;"qdf pklga4 ug{ g;s]sf] s'/f :ki6 x'G5 lsgls cfTdfsf] ;DaGwdf g} kof{Kt ¿kdf j}ifDo ePsf] kfOG5 . hf] :jo+df ;fDo 5}g p;n] ;dfgtfsf] ;"qdf afFWg ;Dej klg x'Fb}g t/ klg cfTdfnfO{ cfwf/ dfg]/ sfJo–nIf0f n]lvg] ;d:t k|of;x¿ k|z+;gLo 5g\ . oxL k/Dk/fdf cfrfo{ dDd6n] k"j{ k|fKt sfJotTTjx¿sf] ;f/nfO{ lnP/ cfˆgf] dt k|s6 u/]sf 5g\- bf]ifn] /lxt, u'0fn] ;lxt / st}-st} cnª\sf/n] /lxt -eP klg rN5_ To:tf] zAbfy{ ljz]if g} sfJo xf] .13 o; nIf0fdf cfjZos sfJotTjsf] ck]lIft ;Gt'ng / dxTjsf] k|ltkfbg ul/Psf] 5 . o; nIf0fnfO{ cg]s ljåfGx¿n] :jLsf/]sf 5g\ . To; cGtu{t cfrfo{ ljZjgfy cu|u0o /x]sf 5g\ . pgL eG5g\ - pgsf] cg';f/ ;j{yf * (
!) !! !@ !#
zAbfyf}{ ;lxtf} jqmsljJofkf/zflngL . jGw] Jojl:yt+ sfJo+ tlåbfXnfbsfl/0fL .. -jqmf]lQm sfJo hLljtd\ !.^_ e/td'lg s] afb ;flxTozf:q k/ pGxfg]+ :jtGqu|Gy agfof j] cfrfo{ x} b08L . ;+:s[t sfJozf:q sf cfnf]rgfTds Oltxf;, k[= %^, k|sfzsM sflnbf;;+:yfg jf/f0f;L, @))& z/L/+ tfjlbi6fy{M JojlR5Ggf kbfjnL . -sfJofbz{M !.!)_ zAbfy{z/L/+ tfjt\ sfJod\ . -WjGofnf]sM !.!j[lQ_ sfJo:ofTdf WjlgM . -WjGofnf]sM !.!_ tbbf]iff} zAbfyf}{ ;u'0ffjgnÍ[ltM k'gM Sjflk . -sfJok|sfzM !.$_
60 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
bf]ifn] /lxt sfJo ;+;f/df x'g c;Dej k|foM 5, eOxfn] klg yf/}dfqdf x'ghfnf To;}n] cbf]iff} -bf]ifn] /lxt_ kb lbg' plrt 5}g, t/ ;dfwfg stf{x¿n] To;sf] pQ/df eg]sf 5g\ ls cbf]iff} kbsf] tfTko{ Ro't;+:sf/ cflb bf]ifx¿n] /lxt zAb / cy{ g} sfJo x'G5 eGg' xf] . o; k|sf/n] g} pgn] ;u'0ff} -u'0fn] ;lxt_ kbsf] klg v08g u/]sf 5g\ . pgsf] egfO{ cg';f/ u'0f zAbfy{sf] wd{ xf] / /;df dfq /xG5 . To;}n] zAbfy{nfO{ sfJo dfGg] kIfdf ;u'0ff} -u'0fn] ;lxt_ kb /fVg' plrt xf]Og . dDd6 :jo+n] n]v]sf 5g\ h:tf k|sf/n] zf}o{ cflb cfTdfsf wd{ x'g\ z/L/ xf]Ogg\, To:t} k|sf/n] dfw'o{ cflb sfJou'0f klg /;sf wd{ x'g\ zAbfy{ xf]Ogg\ .14 oxfF klg ;dfwfg stf{ s] eG5g\ eg]– dfgf}+ ljZjgfy dDd6nfO{ ;fwf/0f ljBfyL{ ´}+ dfGb5g\ h;nfO{ yfx} 5}g ls u'0f zAb / cy{sf] wd{ xf]Og eg]/ . sfJok|sfzsf/ hfGb5g\ ls u'0f /;sf wd{ x'g\ eg]/ . pgn] uf}0f ¿kdf zAb / cy{sf ;fydf ltgsf cfk;L ;DaGw :jLsf/]sf 5g\, oBlk d'Vo¿kn] u'0f /;s} wd{ x'G5g\ t/ klg uf}0fL j[lQsf åf/f zAb / cy{df klg ltgsf] l:ylt dflgG5 . To:tf k|sf/n] dDd6n] zAb / cy{sf ;fydf klg u'0fsf] k|ltkfbg u/]sf 5g\ . o;} b[li6df ;"qdf zAbfyf}{sf] ljz]if0fsf] ¿kdf ;u'0ff} -u'0fn] ;lxt_ kbsf] k|of]u u/]sf 5g\ .15 pgsf k|foM cfIf]kx¿nfO{ k/jtL{ cfrfo{x¿n] lg/fs/0f u/]sf] kfOG5 . /;uª\ufw/sf JofVofsf/ gfu]ze§n] kl08t/fh huGgfyåf/f p7fPsf] cfz+sfnfO{ plrt 5}g -gf]lrtfM_ eg]/ c:jLsf/ u/]sf 5g\ . ;"Id b[li6df cfIf]k x'FbfxF'b} klg dDd6sf] sfJonIf0f Jojxfl/stfsf] b[li6n] lgs} dxTTjk"0f{ dflgG5 . dDd6sf] o; kl/efiffdf of] klg :ki6 ul/Psf] 5 ls sfJodf cnÍf/sf] dxTj 5 t/ sflxF sflxF geP klg s'g} xfgL x'Fb}g -cgnÍ[tL k'gM Sjflk_. gf/Lsf] ;f}Gbo{ p;sf] :j–:j¿kdf lge{/ /xG5 t/ slxn] sflxF j:qfe"if0fåf/f klg p;sf] zf]ef a9\b5 . j:qfe"if0f ljgf klg ;'Gb/ :qL ;'Gb/ g} sxnfpF5], p;nfO{ s;}n] c;'Gb/ eGb}gg\ t/ klg p;sf nflu u/uxgf cflb ck]lIft g} x'G5g\ . h:tf k|sf/n] u/uxgf z/L/sf clgjfo{ tTTj xf]Ogg\ To:t} g} sfJodf cnÍf/ klg clgjfo{ tTj xf]Og eGg] sfJok|sfzsf/ dDd6sf] dt xf] . dDd6kl5sf] sfJonIf0fsf] ljifodf lgs} rrf{ x'g] u/]sf] kfOG5 . oBlk ;a} k"jf{rfo{x¿n] sfJosf] ljifodf /;sf] s'g} g s'g} k|sf/n] rrf{ -nIf0f_ ul/;s]sf] eP klg /;nfO{ k|ltli7t ug]{ !$ o] /;:oflª\ugf] wdf{M zf}of{bo OjfTdgM . pTsif{x]tj:t] :o'/rnl:ytof] u'0ffM .. -sfJok|sfzM *.^^_ !% u'0fj[Tof k'g:t]iff+ j[lQM zAbfy{of]d{tf . sfJok|sfz lxGbL 6Lsf !.$, cfrfo{ ljZj]Zj/, k|sfzsM 1fgd08n lnld6]8, jf/f0f;L @))&
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 61
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
sfd eg] s;}n] u/]sf lyPgg\ . Tof] sfd ljZjgfyn] u/]sf 5g\ . logn] o; kIfnfO{ ulx/fO{n] x]b}{ æ/;fTds+ jfSonfO{ sfJo elgG5Æ16 egL o:tf] nIf0f k|:t't u/]sf 5g\ . sfJo–nIf0fsf] b[li6n] of] nIf0f cToGt ;/;, ;l6s, ;Gt'lnt Pj+ ;lª\IfKt 5 . pko'{Qm sfJosf] nIf0f sfJodf lgM;Gb]x ¿kdf /; k|lti7fsf] p4f]if0ff ub{5 . o;df sfJosf] d"n tTTjsf] :ki6 ;Í]t ul/g'sf ;fy} o;n] :j:y lbzf k|bfg ug]{ sfo{ klg u/]sf] 5 . oBlk ljZjgfyeGbf klxn]b]lv g} sfJodf /;sf] k|lti7f lyof] . pgLeGbf klxn] /; pNn]v ug]{ cfrfo{x¿ dWo]–e/t, efdx, b08L, ?b|6 / jfdg k|d'v 5g\ t/ sfJosf] nIf0fdf eg] ljZjgfyn] g} /;sf] dxTj k|ltkfbg u/]sf x'g\ . c?eGbf clnslt k[ys ¿kn] logn] sfJosf] d"nnfO{ k|f0fbfg lbPsf 5g\ eGbf cTo'lQm gxf]nf . u'0f, cnÍf/ cflbn] /;sf] k'li6 ub{5g\ . nIf0fdf k|o'Qm jfSo zAbdf g} zAb / cy{sf] ;dfxf/ x'G5 lsgls ;fy{s zAb g} jfSo aGb5 . o;/L jfSo zAbdf cleJolQmkIf jf snfkIf ;dflji6 5 eg] /;fTds zAbdf sfJosf] cg'e"ltkIf cyjf efjkIf ;dflxt ePsf] 5 . o; b[li6n] of] sfJosf] nIf0f cToGt ljlzi6 5 . ljZjgfykl5 k|v/ ¿kdf b]lvPsf sfJo–nIf0f kl08t/fh huGgfysf] xf] . logsf] sfJo–nIf0f :jo+df ljnIf0f ePsf] x'gfn] ljåfGx¿n] cfb/0fLo ¿kdf dgg ul//x]sf] kfpg ;lsG5 . logn] sfJosf] d"ntTTjdf g} k|xf/ u/]sf 5g\ . To;}n] logsf] sfJo–nIf0f nueu csf6\o h:t} 5 . logL n]V5g\– /d0fLo cy{nfO{ k|bfg ug]{jfnf zAb g} sfJo xf] .17 /d0fLo zAbsf] cy{nfO{ :ki6 ub}{ pgn] n]v]sf 5g\ h'g 1fgåf/f nf]sf]Q/ -cnf}lss_ cfgGb pknAw x'G5, Tof] g} /d0fLo xf] .18 kl08t/fh /d0fLo cy{sf] k|ltkfbs zAbnfO{ sfJo dfGb5g\ . /d0fLotfsf] cfzo ;x[bosf] x[bodf pTkGg rdTsf/ of cfXnfb eGg] xf] . logn] zAbnfO{ sfJo dfg] / To;sf] ljz]if0fsf ¿kdf /d0fLofy{M k|ltkfbsM zAb /fv] . pgn] cfˆgf] sfJo–nIf0fsf] JofVof klg ;"qfTds ¿kd} tLg jfSo u/]sf 5g\ . k|yd jfSo-rdTsf/nfO{ pTkGg ug]{jfnf hf] efjgf, To;sf] ljifo hf] cy{, To; cy{sf] k|ltkfbs zAbnfO{ sfJo elgG5 . låtLo jfSo -h'g zAbåf/f !^ ;flxTobk{0f . !.# !& /d0fLofy{kl| tkfbsM zAbM sfJod\ . -/;u+ufw/M k|yd cfgg_ !* /d0fLotf r nf]sf]Q/fXnfb– hgs1fguf]r/tf . rdTsf/hgsefjgfljifofy{kl| tkfbs zAbTjd\ . oTk|ltkflbtfy{ljifosefjgfTj+ rdTsf/hgstfsjR5]bs+ tTjd\ . :jljlzi6hgstfsjR5]bsfy{kl| tkfbstf;+;u]0{ f rdTsf/TjjTjd]j sfJoTjd\ . -/;u+ufw/M k|yd cfgg_
62 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
jf
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
k|ltkflbt cy{sf] efjgf rdTsf/nfO{ pTkGg ug]{jfnf x'G5 Tof] zAb g} sfJo xf] . t[tLo jfSo-k|ltkfbs ;DaGwåf/f rdTsf/nfO{ pTkGg ug]{jfnf cy{n] o'Qm zAb g} sfJo xf] . of] cg'jfb efjfy{ dfq xf] . ;+:s[tjfª\do cGtu{t sfJozf:qLo k/Dk/fdf k|l;4 cfrfo{x¿ rflxF nueu ;osf] ;+Vofdf 5g\ . ;fy} k|foM h;f]n] sfJosf] nIf0f n]v]sf] kfOG5 . o; cfn]vdf ljj]rgf uf}/jsf] nIf0f eon] ubf{ clws k|l;l4sf] cfwf/df s]lx cfrfo{x¿ k|frLg x'g\ . jt{dfg ;dodf klg lbOG5 hf] sfJozf:qLo hLljt cfrfo{ / pgsf s[ltx¿ xfdL;Fu pknAw 5g\ . k|d'v hLljt cfrfo{x¿ x'g\ k|f]= /]jfk|;fb låj]bL, k|f]= lzjhL pkfWofo, k|f]= /fh]Gb| ld>, k|f]= /fwfjNne lqkf7L, k|f]= /x;ljxf/L låj]bL cflb . k|f]= /]jfk|;fb låj]bLsf ;a} d"n s[ltx¿ ;+:s[tdf 5g] eg] lxGbL / c+u|]hLdf klg logn] cg'jfb u/]sf 5g\ . logsf sfJozf:qLo s[ltx¿ sfJofnÍf/Ífl/sf, gf6\ofg'zf;gd\, ;flxTozf/L/sd\ / cn+ a|Xd x'g\ . logsf pGgfO; -!(_ v08sfJo, tLg dxfsfJo / b'O{ gf6s klg 5g\ . oL dWo] sfJofnÍfl/sfdf logn] sfJosf] /fd|f] ljj]rg u/]sf 5g\ . To;df pNn]lvt sfJo-nIf0f xf] 1fg g} sfJo xf] / To;sf] cfTdf cnÍf/ xf] .19 sfJonfO{ 1fg :j¿k dfGg' gjLgtf xf] eg] cnÍf/nfO{ sfJosf] cfTdf dfGg' k|frLg k/Dk/fsf] ;+/If0f tyf ;+jw{g ug'{ dfq xf] . o:t} k|sf/ k|f]= /fwfjNne lqkf7Ln] klg nf]sfg'/~hg g} sfJo xf]20 eg]sf 5g\ . oBlk of] nIf0f clxn];Dd rlncfPsf sfJonIf0fx¿eGbf lgtfGt gjLg b]lvG5 t/ klg of] nIf0f Psbd} gjLg eg] xf]Og . o; k|sf/sf] ljrf/ clUgk'/f0fdf pNn]lvt ePsf] b]Vg kfOG5 .21 oxfF k"jL{o sfJozf:qLo b[li6df k|l;4 sfJo nIf0fx¿sf] clt;lª\IfKt ¿kdf kl/ro dfq x'g uPsf] 5 . pQm nIf0fx¿df klg clUgk'/f0f, sfJok|sfz, ;flxTobk{0f / /;u+ufw/df pNn]lvt nIf0fx¿ lgs} k|l;4 / dxTjk"0f{ /x]sf 5g\ . kfZrfTo sfJo–nIf0f ;+:s[tsf dgLlifx¿ ;dfg g} kfZrfTo ljåfg\x¿n] klg sfJosf] :j¿k lgwf{l/t ug]{ k|of; u/]sf 5g\ h;nfO{ pgLx¿sf cf–cfˆgf ljrf/ :jftGq\o Pj+ cg'e"ltx¿sf] ;"rs dfGg ;lsG5 . klZrdL sfJozf:qsf] ;"qkft Kn]6f] / c/:t'af6 ePsf] xf] . oL b'jn]} sljtfsf] ljifodf dxTjk"0f{ !( sfJo+ 1fgd\, cnÍf/:t:ofTdf . sfJofnÍf/sfl/sf . k|sfzsM sflnbf; ;+:yfg, jf/f0f;L @)!$ O{= @) nf]sfg'/~hg+ sfJod\ . -clegjsfJofnÍf/;"q_ @! clUgk'/f0f .
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 63
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ljrf/ JoQm u/]sf 5g\ . k|l;4 ;dfnf]rs Kn]6f]sf] dfGotf 5 ls sfJo cg's[ltsf] cg's[lt xf] .22 pgL sfJonfO{ ef}lts kbfy{sf] cg's/0f dfGb5g\ hf] :jtM g} ;Tosf] cg's/0f x'G5 . Kn]6f] wfld{s dfGotfnfO{ k|d'v ¿kdf :jLsf/ ug]{ JolQm x'g\ . pgL O{Zj/nfO{ g} ;To dfGb5g\ . O{Zj/eGbf Jofks ;'Gb/ / ;To sf]xL klg x'g ;Sb}g, pgsf] of] ljrf/ k"jL{o bz{gsf] ;To+ lzj+ ;'Gb/d\ ;Fu lgs} ldNbf] 5 . o;}u/L cg]s :yndf k"jL{o / kfZrfTo bz{g ;flxTosf cg]s s'/fx¿ ;dfg /x]sf] xfdL kfpg ;Sb5f}+ . pgsf] ljrf/df O{Zj/eGbf ;To s'g} kbfy{ g} 5}g . k"jL{o bz{gsf lgs} bz{gx¿df O{Zj/nfO{ k/+ ;To dflgPsf] 5, h:t}– ;To+ k/+ wLdlx ->Ldb\efujt dª\unfr/0fd\_ eg] s]lx k"jL{o bz{gdf O{Zj/nfO{ k/+ ;To dflgPsf] 5}g, h:t}– af}4 bz{gn] k||To]s j:t'nfO{ Ifl0fs+ Ifl0fsd\ dfGb5g\ . rfjf{sdt t O{Zj/sf] cl:tTj g} c:jLsf/ ub{5 . o;}u/L O{Zj/nfO{ :jLsf/ gug]{ kfZrfTo ljåfg\ / bz{gx¿ klg k|z:t} kfOG5g\ . ltgdf dfS;{ bz{g lgs} k|efjzfnL / Jofks b]lvG5 . h] xf];\ ljZjsf k|To]s s'gfdf k|frLg sfnb]lv g} wfld{s efjgf /x]sf] s'/f cg]s bz{g, ljljw ;flxTosf ;fy} k|z:t Oltxf;x¿n] b]vfPsf 5g\ . lar–lardf cwfld{stfsf] k|rf/–k|;f/ ePsf] s'/f b}jLo / /fIf;Lo k|j[lQsf syf-pksyfx¿n] klg b]vfpg] sfd u/]sf lyP, ;f] clxn] cfP/ cfl:ts / gfl:tssf ¿kdf Hofbf hflgG5 . Kn]6f]sf] ;do O{=k"= $@* xf], hf] a'4sf] ;doeGbf lgs} k5fl8sf] 5 . a'4sf] l7s sfnu0fgf eP tfklg e/td'lgsf] l7s sfnu0fgf x'g g;s]sfn], ;a}n] cg'dflgt ;do dfq lbPsf] x'gfn] a'4eGbf klg e/td'lg k|frLg /x]sf] x'g'kb{5 lsgls a'4eGbf k5fl8sf ;a}sf sfnx¿ lglZrt ¿kdf 5'6\ofpg ;lsG5 . o; b[li6df k"jL{o ;dLIffk|0ffnL cyjf cfnf]rgfk4lt kfZrfTo ;dLIff k4lteGbf lgs} k|frLg x'g'kb{5 . Kn]6f]sf] 5QL; -#^_ j6f s[ltx¿ dWo] s'g} klg sfJozf:q ;DalGw 5}gg\ . ;+jfb / cfn]vsf ¿kdf k|l;4 s[ltx¿ /fhgLlt, zf;g–Joj:yf / g}ltstfsf] kl/k|]Iodf n]lvPsf 5g\ . snfsf] ;DaGwdf pgsf] ljrf/ … cfof]gÚ / …l/klAnsÚ df kfOG5 . pgsf] ljrf/df slj ts{ /lxt eP/ cfj]u / efjgfdf cf]tk|f]t eO{ /rgf ub{5 . To; sf/0f tL /rgf j}1flgs x'Fb}gg\ . To:tf sfJon] ;dfhnfO{ pQ]lht agfP/ cg}lts tyf cg'zf;gxLg agfpFb5 . To;}n] ltgsf s[lt jf~5gLo x'Fb}gg\ .23 sfJosf] ;DaGwdf o:tf] v/f] ljrf/ /fVg] JolQmn] s] sfJozf:qdf snd rnfpFy] / ! pgsf] ljrf/ g} afws ag]/ pleGYof] . of] pgsf] ljrf/ k"jL{ol;4fGteGbf l7s ljkl/t @@ af}4 ;+:s[t sfJo ;dLIff, k|sfzsM sfzL lxGb" ljZjljBfno, jf/f0f;L . @# Encyclopeadia Britannica-vol 14 (Plato, P. 534 )
64 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
5 . k"jL{ol;4fGtsf] b[li6df sfJo /rgfsf k|of]hgnfO{ o;/L atfPsf] kfOG5 . wd{, cy{, sfd, df]If k|flKt24 oz k|flKt, cy{ nfe, Jojxf/1fg k|flKt, dª\un sfdgfsf] nflu, sfJo ;'Ggf;fy t'?Gt} k|j[lQ, lk|ofn] ´}+ ld7f] ¿kdf pkb]z lbg'25 hxfF efdx, jfdg, dDd6, ljZjgfy cflbsf] l;4fGtsf] b[li6df sfJo ckf/ ;Defjgfsf] ;fydf b[li6 uf]r/ x'G5 ToxLF Kn]6f] sfJonfO{ cjf~5gLo dfGb5g\ . pgsf] ljrf/df k|To]s 36gfsf] k5fl8 b}jLo k|]/0ffn] sfd ul//x]sf] x'G5 . slj / snfsf/x¿ klg To;}sf] jlze"t eP/ sfJo /rgf / snfsf] ;[li6 ub{5g\ .26 To;}n] pgsf] l;4fGt sfJo / snf cg's[ltsf] cg's[lt dfq xf] . k"jL{ol;4fGtsf cfwf/df of] lgod cg'lrt k|ltt x'G5 lsgls oxfF ckf/ sfJo ;+;f/sf /rlotf Ps dfq slj x'g\27 elgPsf] 5 . Kn]6f] Ps bfz{lgs / ;dfh ;'wf/s lyP . To;}n] pgn] oxL b[li6df sfJosf] cjnf]sg JofVof u/]sf] :ki6 x'G5 . o; sf/0fn] ubf{ pgsf] Wofg sfJosf] ;f}Gbo{kIflt/ eg] laNs'n} guPsf] k|tLlt x'G5 . c/:t' sfJonfO{ Ps snf / snfnfO{ k|s[ltsf] cg's/0f dfGb5g\ .28 k|s[lt zAbn] logn] cGtM Pj+ afXo b'j} ¿k;Fu ;DaGw b]vfpg vf]h]sf 5g\ eg] cg's/0fsf] cy{ To:tf] ;[li6;Fu ;DalGwt 5 hf] cg'e"lt, sNkgf / ;+j]bgf;Fu ;dj]t x'G5 . c/:t' kfZrfTo ;dLIffzf:qsf hGdbftf x'g\ To;}n] pgsf] sfJo ;DalGw o; wf/0ffnfO{ cg]s sfJo–nIf0fsf] pkhLJo dfGg ;lsG5 t/ klg o;nfO{ ;fjf{lª\u0f sfJo-nIf0fsf ¿kdf :jLsf/ ug{ ;lsFb}g . 8«fOug sfJosf] u]ofTdstfdf ljz]if hf]8 lbG5g\, pgL sfJonfO{ :km'6 ;ª\uLt eGb5g\ . logn] sfJonfO{ s?0ffdoL efiffdf k|s[ltsf] cg's/0f dfg]sf 5g\ . logn] sfJosf] cflTds tTTjnfO{ pk]Iff u/]/ s]jn afXo ¿kdf ljrf/ u/]sf 5g\ . o;sf] cltl/Qm c/:t's} cg's/0f 5 eGbf cTo'lQm gxf]nf . ldN6gsf] cg';f/ sfJo ;Tosf ;fy cfgGbsf] ;fd~h:o u/fpg] Tof] snf xf] h;sf] nflu sNkgf k/d ck]lIft 5 / h;sf] ;f/e"t tTTj g} xf] cGj]if0f . sfJo P]lGb|o, ;/n Pj+ efjfTds c'g'kb{5 .29 d]sfn]sf] cg';f/ sfJosf] tfTko{ p; snf;Fu x'G5, h;df zAb rogsf] ljwf o:tf] xf];\ h;n] sNkgfdf klg e|d pTkGg ug{ ;sf];\ cyf{t\ zAbåf/f To:tf] snfsf] @$ @% @^ @& @* @(
sfJo bk{0f . sfJo k|sfz . Dialoues of by Jowett, P.108.
ckf/] sfJo;+;f/] slj/]j k|hfkltM . WjGofnf]sM_ Poetry is an art. Art is imitation of nature. - Aristoles's Poetics. Poetry should be simple, sensuous and impassioned.- Eassy on Milton.
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 65
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
;[li6 ug'{ h;df lrqsf/ j0f{sf] sNkgf ug{] ub{5g\ .30 u]6] sfJosf] rdTsf/L :j¿knfO{ anlb+b} sfJonfO{ k|ToIf ¿kn] Ps snf dfGb5g\ tyf pgsf] b[li6df slj ToxL xf] hf] :jsLo efjx¿nfO{ rdTsf/k"0f{ tl/sfn] k|sfzg ug{df ;Ifd x'G5g\ .31 snl/hsf] dtdf sfJo lj1fgsf] Tof] cy{ k|flts'No xf] h;sf] k|d'v k|of]hg ;To geP/, cfgGb xf] .32 kfZrfTo ;dLIffzf:qLx¿df hfg;g, ldn, sfnf{On, z]nL, j8{ :jy{, d}Yo' cfgf{N8, Pdz{g cflbsf ljrf/n] ulx/f] k|efj kf/]sf 5g\ . oxfF ;a}sf] ljrf/x¿nfO{ ;Ddfg tyf :d/0f ub}{ kfZrfTo sfJozf:qLo dtnfO{ cToNk ¿kdf lbUbz{g dfq u/fOPsf] 5 . o:tf k|sf/n] k"jL{o tyf kfZrfTo sfJozf:qLo ;dLIffnfO{ cjnf]sg u/]/ cfkm"n] ;lª\IfKt ¿kdf eGg' kbf{ lgDg k|sf/n] eGg ;lsG5 – sfJonfO{ b}lxs / cflTds ¿kn] ljrf/ ug{' pQd x'G5 oBlk b]x / cfTdfsf] zflAbs cy{;Fu o;sf] ;DaGw /xFb}g . b}lxs / cflTds dWo] PsnfO{ dfq lnP/ rNbf sfJo ck"0f{ g} /xG5 . b}lxs / cflTds eGgfn] sfJosf] afXo / cfGtl/skIf cGtu{t ljifo j:t' / ltgsf] sfJotTTj kb{5g\ . sfJosf] afXokIf cGtu{t zAb jf jfSo kb{5g\ eg] cfGtl/skIf ljifo j:t' / ltgsf] sfJotTTj kb{5g\ . efjgf;Fu l;wf ;DaGw ePsf] x'gfn] sfJosf] :j¿k sdnf] x'G5, hf] ;/; tyf ;/n x'g h?/L 5 . ;TonfO{ eGbf cfgGbnfO{ o;n] dxTTj lbG5 . sfJosf] kl/efiff ToxL g} xf] h'g s'/f ;'Ggf;fy >f]tfn] cg'ej u/f];\ ls jf:tjdf oxL g} ;To xf] . j:t'tM sfJo ;x[bo;+j]B ePsf] x'gfn] o;sf] sf]dn kIfnfO{ Wofg lbg' h?/L x'G5 . zAb j}lrq\on] dfq sfJodf hLjGttf lbg ;Sb}g . sfJosf] cfTdf eg]/ ljrf/ ul/Psf kIfnfO{ sfJotTTj eg]/ ;Daf]wg #) ef/tLo Pj+ kfZrfTo sfJozf:q s] l;4fGt . #! Roman Elegies. #@ Poetry is antithesis of science, having for its immediate object pleasure, not truth. It is the best words in best orders. - Biographia Literaria, Chapter. 14.
66 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
ubf{ ;j{u|fXo x'g;S5 . sfJosf] u'bL ljifoj:t' xf] zAb;ª\u|x xf]Og . efjgf k|wfgtf sfJonfO{ a'l4sf] ;xof]u x'g cfjZos 5 . a'l4k|wfg sfJo ts{åf/f sfJoTj l;4 ug{ vf]Hb5 . efjgf k|wfgtf sfJosf] :jefj xf] . efjgfsf] k|jfxnfO{ Wofg glbO{ n]lvFbf sfJosf] ;/;tf / dw'/tfdf vf]6 cfpg;S5 . efjgfsf] k|jfxsf] gfddf ck|f;lª\us cltzo zAb ;+of]hgn] sfJoTj gi6 ug{;S5 . sfJosf] dw'/tfnfO{ eË ug]{ k|;Ën] sfJonfO{ bf]ifo'Qm agfpg ;S5 . u|fDo zAbsf] cltzo k|of]un] sfJo b'lift x'ghfG5 . b'liftsfJo cfnf]lrt x'G5 / sljn] lgGbf kfpF5 . cb'lift sfJon] ;dfhnfO{ s]xL /fd|f 1fgu'gsf s'/f lbg;S5 . sfJosf] tfTko{ dgf]/~hg dfq geP/ To; dfWodn] ;dfhdf eP b]lvPsf s'/Lltx¿ k|lt Joª\Uo / /fd|f sfdsf] rl/qlrq0fsf dfWodn] k|z+;f ub}{ ;dfhdf gjLg r]tgfsf nflu aLhf/f]k0f ug{' klg xf] . To;}n] sfJo cb'lift x'g h?/L 5 . b'lift sfJon] ;dfhnfO{ ktgsf] dfu{df n}hfg d2t ub{5 eg] cb'lift sfJon] ;dfhsf] pTyfgdf ;xof]u ub{5 . ;s];Dd sfJo ;j{hgu|fXo x'g h?/L 5 . sfJosf] ;fWo / ;fwg b'j}kIf :ki6 :jR5 / :j:y ePdf To;sf] u|fXotf a9]/ hfG5 . sfJosf] dfWodn] dfgjdl:tisdf pT;fx, w}o{, zf}o{ / g}ltstf cflbsf] aLhf/f]k0f ug{ ;lhnf] x'G5 . sfJon] cfgGbfTds dflg;nfO{ ;Totkm{ pGd'v u/fpg d2t ub{5 . sfJo cfgGbsf] ;Dafxs x'g'sf ;fy} g}ltstf / ;Tosf] ;xof]lu x'G5 . kavirajniraula91@gmail.com
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 67
…;'j0f{ntfÚ pkGof;leqsf] ;Gb]z 7fs'/ zdf{ e08f/L
!= ljifof/De
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
pkGof; hLjghut\nfO{ phfu/ ug]{ jf s'g} klg ;dfhsf] a[xQ/ syfj:t' / kl/j]znufot ;a} s'/fnfO{ ;d]6\g] uBljwf xf] . To:t} kBdf dxfsfJo klg cfVofgfTds :j¿kdf g} lgdf{0f ePsf] x'G5 . b'j} a[xt\ sfJosf] ¿kdf lng] ul/G5 . hLjghut\sf] oyfy{ k|:t'lt x'Fbf /fd|f] pkGof;n] k|l;l4 k|fKt ug]{ s'/f :ki6 5 . a[xt\ syfgs x'g] x'gfn] o;df pksyfx¿ klg hf]l8Fb} hfG5g\, of] :jfefljs klg xf] . g]kfnsf] ;flxlTos Oltxf;df dfWolds sfnsf] jL/ rl/qb]lv clxn];Dd w]/} g} pkGof;x¿ cfP . ljljw cf/f]xfj/f]x kf/ ub}{ jt{dfg ;do;Dd cfOk'Ubf ljljw gfds/0f klg ul/P xf]nfg\ . hf];Fu h] hf]l8P klg jf:tljs ¿kdf d"n t ;dfh g} xf] . ToxL ;dfhnfO{ ;|i6fn] x]g]{ b[li6sf]0fsf] cfwf/df pkGof; dfq xf]Og, ;a} ;flxlTos ljwf /rgf ePsf x'G5g\ . ;flxTodf oyfy{ dfq} eof] eg] Tof] ljj/0f x'G5, Oltxf; xf]nf, To;}n] oyfy{;Fu sNkgf hf]l8g' ;flxTosf] :j¿knfO{ k|fKt ug'{ xf], dfu{bz{g ug'{ klg xf], h;af6 ;|i6fnfO{ cfgGbsf] cg'e"lt x'g hfG5 . …hLjgsf] ef]ufO, OR5f, cfsfª\Iff / kL8fsf] ;"Id cWoog u/]/ n]lvPsf] of] pkGof;n] kf7snfO{ z'¿b]lv cGTo;Dd pT;'stfdf /fV5 . o; pkGof;sf] csf]{ ljz]iftf ;a} pd]/sf kf7ssf nflu ?lrs/ x'g ;Sg' xf]====.Ú of] egfO ;'j0f{ntf pkGof;sf] clGtddf 5 . ljqmd ;+jt\ @)&$df ;fª\lu|nf k':ts k|f= ln= sf7df8f}Faf6 k|sflzt o; pkGof;sf n]vs dflnsf s]z/L x'g\ . lj=;+= @)#( ;fn k'; @ ut] 9f]/lkmbL{ tgx'Fdf hlGdPsf x'g\ . lktf Zofds'df/ >]i7 cfdf b]jLs'df/Lsf ;'k'q dflnsfn] lzIffsf] If]qdf l;lSsd dlgkfn ljZjljBfno, ef/taf6 Pd=aL=P= u/]sf 5g\ . o;eGbf klxn] klg k'g?Tyfg pkGof; lnP/ l;h{gfhut\df cfPsf dflnsf s]z/Lsf] of] bf];|f] pkGof; xf] . of] pkGof; g]kfndf ePsf] bzjif]{ ;z:q åGåsfnsf] ljifoj:t'nfO{ cfwf/ agfP/ n]lvPsf] pkGof; lyof] eg] ;'j0f{ntf pkGof; jt{dfg ;dosf] ;fdflhs cj:yf / P]ltxfl;s k[i7e"ldnfO{ cfwf/ agfP/ 68 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
n]lvPsf] bf];|f] pkGof; xf] . o; pkGof;leq s;}sf] e"ldsf 5}g . ;'Gb/ cfj/0f -uftf_df ;lhPsf] cfw'lgs d"tf{dt" { lrq -5foflrq_n] w]/} s'/fnfO{ emNsfPsf] 5 . o; pkGof;leqsf] efjgfTds :j¿knfO{ o;/L klg eGg ;lsG5 M k|]d–;f}Gbo{–cWofTd–;fwgf–of]usf] syf ;flxToleq NofP/ ;dfh leqsf] syf .
co m
ljrf/–ts{sf ;fy 8f]Nkfsf] efjgf a'gL cfrf/ pRrtfleq ctLt ¿ksf] Wjlg .
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
efiff–;+:s[ltsf ;fy k"jL{o ;fwgflt/ pkGof; au]sf] 5 dfu{ aGb5 cflv/ . e"ldsf / s'g} ;Ddlt geO{ s]jn pkGof;df cfef/L 5' zLif{sdf pkGof;sf/sf] tkm{af6 ljljw JolQmnfO{ cfef/ JoSt ePsf] 5 k':tssf] cGTodf, of] /fd|f] nIf0f xf] n]vg k/Dk/fdf . of] pkGof; gofF z}nLsf] gofF cg'e"lt k|bfg ug]{ s[ltsf] ¿kdf ;flxlTos kf7s;fd' cfPsf] 5 . k|efljt ;Ddltsf] cfwf/df, kf7sLo b[li6sf]0fsf cfwf/df pkGof; k9]kl5 d"Nofª\ sg ug]{5g\ . j:t'tM of] jt{dfg ;donfO{ hf]8\b} P]ltxfl;s k[i7e"ldnfO{ klg d"nsyfj:t' agfP/ hf]l8Psf] 5 t/ sfNklgs cfwf/df, To;}n] klg of] k"jL{o hLjg–bz{gsf] cfwf/df n]lvPsf] eGg ;lsG5 . o;nfO{ sljtfTds l6Kk0fL ug{ dg nfUof] M cfWoflTds w/f 6]sL jt{dfg ;dfhdf s] 5 < s] s;/L rN5 < s] 5 efj < ljrf/df .
w
prfO ;fwgfsf] 5 k|eftL ;Tosf] syf pHofnf] leqsf] cfzf k"0f{tfsf] tof/Ldf .
;flxTo–/;df x'G5 x'G5 ;dfh–bz{g ;'j0f{leq dflnsf vf]Hb5g\ s] 5 < sf/0f . g]kfnsf] kxf8L k|b]zsf] kl/j]z tyf jftfj/0fdf p7fg u/]/ g]kfnL zx/L hLjg;Fu cfa4 ub}{ jt{dfg ;dosf] ;fdflhs cj:yfnfO{ / gf/L hLjgsf] oyfy{nfO{ cfF}NofpFb} a'4bz{gnfO{ klg k|dv ' gf/Lkfqdfkm{t pEofP/ hLjg–bz{gnfO{ s]xL dfqfdf eP klg k|i6\ofpg] k|of; ul/Psf] pkGof; b]lvG5 . cfheGbf @%)) jif{ cl3 / kl5sf] ;fdflhs cj:yfnfO{ ;'Gb/ z}nLdf k|:t't x'g'sf ;fy} jt{dfg ;dosf] g]kfnsf] l:yltnfO{ klg b]vfOPsf] 5 . g]kfnsf] Oltxf; clxn]sf] xf]Og, k/fk"j{ ;dob]lv ljZjdfem ;d'Ggt k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 69
/x]sf] cj:yfnfO{ b]vfpg vf]h]sf] cg'ej klg x'G5 . k':tssf] cfsf/ k|sf/ ;'Gb/ 5 . l8dfO ;fOhsf] k':ts s/La @*) k[i7sf] /x]sf] 5 . :j0f{do uftfdf ;'j0f{ntfsf] hLjgnfO{ Pp6L gf/L kfqn] k"0f{tof vf]tNg] sfd ePsf] 5 .
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
@= syf;f/÷syfgs b]zsf] Vofltk|fKt ;[hg b}lgs klqsfdf sfd ug]{ cg'kdf zfxL 8f]Nkfaf6 cfPsf JolStx¿;Fu ToxfFsf] /x:odo s'/f jf 36gfnfO{ kQf nufpg a;af6 g]kfnuGhlt/ lxF8\l5g\ . af6fdf cfk\mgf 3/sf], afNosfnsf] ;Demgf x'G5 bldgLrf}/ b]Vbf . of] ufpFsL Ps dlxnf e'mlG8P/ d/]sL bldgLsf] ;Demgf:j¿k rf}tf/L / rf}/sf] gfd /x]sf] lyof] . cfk\mgL ;fyL /f]zLsL lbbLnfO{ /g]n] k]6 af]sfPsf] / s]/sf/ u/]kl5 pgL klg x/fPsf] k|;ª\u klg si6s/ ePsf] ;lDemlG5g\ . cfk"m afNosfn 5Fbf cfdfa'jf nfx'/ ePsfn] lr7L k7fP/ af]nfpg] s'/f xh'/cfdfn] u/]sf] ;DemlG5g\ . xh'/ cfdfn] Ps sIffdf :s"n egf{ ul/lblG5g\ . cg'kdf 5 jif{sL x'lG5g\ . cfk\mgf cfdfafj' 3/ cfpF5g\ ;fydf ;fgf] efO lnP/ . efOk|lt a9L dfof b]lvG5, xh'/cfdfnfO{ e]befj u/]sf] b]Vbf ljt[i0ff pTkGg x'G5 . ;fg} eP klg cg'kdfnfO{ yfxf x'G5 . cfdfa'jf 5f]/fnfO{ k9fpg] eGb} sf7df8f}F hfG5g\ t/ 5f]/LnfO{ xh'/cfdf;Fu 5f8]/ . s]xL ;dokl5 bz}Fdf cfPsf cfdfafj'n] cg'kdfnfO{ klg sf7df8f}F nu] – xh'/cfdfsf] k|of;n] . sf7df8f}F dlG8vf6f/sf] 8]/f, 3/wgLn] cg'kdfnfO{ u/]sf] b'Jo{jxf/af6 ;fdfv'zL 8]/f ;5{g\ . 5 jif{kl5 ufpF hfFbf xh'/cfdf gftLgLn] k9\g kfO{ eg]/ v'zL x'lG5g\, s]xL ;do a;]/ kmls{G5g\ . a}+sdf uf8{sf] ¿kdf sfd ug]{ afj' dfgaxfb'/ zfxLnfO{ rf]/L u/]sf] eg]/ xg'dfg 9f]sfsf] k'ln;rf}sLdf y'g]sf], kqklqsfdf n'6]/fsf] gfOs] ;'/Iff uf8{ /x]sf] eGg] 5flkFbf cg'kdf;lxt cfdf efOnfO{ ah|kft k¥of], ;ft jif{sf] h]n ;hfo eof] . ;fdflhs ckx]ngfsf] 8/n] pgLx¿ ufpF klg hfg g;sL cfdfn] s;}sf] 3/df sfd u/]/ 5f]/f5f]/L k9fpFl5g\ . ptf ufpFdf xh'/cfdfsf] klg lgwg x'G5 . 70 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
cfO=P= kf; u/]kl5 efO b'aO{lt/ nfUof], eg] cg'kdf k9\b} uO{ cfk\mgf v'6\6fdf pleg ;kmn ePsf] ;Demg k'lU5g\ . ctLtsf s'/fx¿ :d[ltk6ndf cfO/x]sf lyP cg'kdfnfO{ . hflu/sf] k|f/lDes lbg, sfd ub}{ hfg] qmddf ljqmd yfkfk|ltsf] cfsif{0f, cfdf;Fu leGg eP/ 5'6\6} 8]/f u/L a;]sf], ljqmd;Fu gu/sf]6 3'Dg uPsf], pm;n] wf]sf lbPsf], Pp6L gf/Lsf] bogLo cj:yf cflb ;DemFb} g]kfnu~h k'u]sf] kQ} ePg . csf]{ lbg 8f]Nkfsf] h'kmfn Kn]gaf6 hfg' lyof] . h'kmfnaf6 cf7f}F lbgdf ;]–kmf]S;'G8f]sf] ;'Gb/tf x]b}{ l/Daf]ufpF k'u]sf], ToxfFsf dflg;;lxt afx|hgf Tof] /x:odo u'kmfdf k'u]sf] / u'kmfleq zfGt Wofgd'b|fdf a;]sL Pp6L ;'Gb/ gf/L b]v]/ cfZro{sf] cg'e"lt ePsf] lyof] . ToxfF k'u]kl5 w]/} lbg grn]sf] df]afOn klg rNof] . w]/} lbgkl5 sf7df8f}F clkm;df dx]z;Fu s'/fsfgL eof] . Tof] /x:odo cnf}lss ;+;f/df b]jL;fd' s]xL lbg cfpg]hfg] eof] . kl5 cg'kdf ToxLF u'kmfdf a;]sf ;'/Iff;d"x;Fu al;g\, rf}w lbg laTof] . kGw|f}F lbg laxfg a|Xdd'x"t{df PSn} b]jL;fd' uPkl5 b]jLn] cfFvf p3f/]/ ;f]lwg\ – ltdL sf] xf} < cg'kdfn] ;a} j[QfGt atfOg\, pHofnf] eof] . b]jL p7]/ lxFl8g\, c¿ ToxfF pkl:yt ;a} kl5 kl5 lxF8] . UofNh]gsf] 3/ cfFugdf cfP/ al;g\ . ;a} hg;d"xsf aLrdf cg'kdfn] cfk\mgf] lh1f;f /fVb} uOg\, ;'j0f{ntf -b]jL_n] klg cfk\mgf] z[ª\j+zsf] Oltxf; Pj+ cfk\mgf] hLjgL atfpFb} uOg\ . hfnGw/ b]zsf /fhf dl0fsb]jsL 5f]/L ;'j0f{ntf x'F . z[ª\;+jt\ !@*$df d Tof] b]zsL pQ/flwsf/L lyPF . /fhk/Dk/fg';f/ hf] Ho]i7 ;Gtfg x'G5 ToxL /fhf x'g] rng lyof] To; /fHodf . j;GtCt'df k"0f{ cfeflbj; dgfpg] rngfg';f/ eJo ;df/f]x lyof] . cfk"mn] /f]h]sf] j/jw" 5fGg] rng ePsf] x'gfn] ubf{ xfd|f] ;]gfk|d'v cl/db{gn] d]/f] xft ;dfpg k'Uof] . d}n] p;nfO{ b'Tsf/]F . hg;d"xs} aLrdf Ps emfk8 lbPF . nlHht eof] t/ O{iof{sf] aLh /f]lkPsf] cg'ej eof] . csf]{ lbg ;ef a:of] . a'jfn] ;efdf – ;'j0f{ntf s'g} cfdgful/s xf]Ogg\, eGb} k|ltsf/ ug'{eof] / gf/L:jtGqtfsf] jsfnt ug'{eof] . cl/db{g lg/Lx aGof] . z[ªj+z zlStzfnL /fHo lyof] . s]xL ;dokl5 dª\unfk'/ gu/df l;4fy{ uf}td gfd u/]sf ;GGof;L cfP/ a;]sf] yfxf kfP/ /fhfa'jf;lxt uP/ e]6 u¥of}F . a'4wd{sf] af/]df k|jrg lbg] /x]5g\ . s]xL k|k~rL afx'gx¿ / cGo JolQmx¿n] lj/f]w u/] klg a'jf / d e]6\g uPkl5 w]/} k|efljt eof}F . gu/df k|efj a9\of] pgsf] . d pgLk|lt cfslif{t x'Fb} uPF5' . s]xL ;dokl5 pgL Tof] zx/ 5f8]/ cGoq hfg] eg] kl5 d]/f] dg cfs'n Jofs'n eof] – d cjfs\ ePF, d]/f] ;GGof;L Û d]/f /fhf Û d]/f] x[bosf] k"mn Û daf6 6f9f x'Fb} u/]sf] x]l//x]F ===. (k[i7 @$&_ crfgs k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 71
s.
co m
of] Jofs'n dgnfO{ a'emfpg ljkZogf ;fwgfsf] ;xf/f lng] lg0f{odf k'u]/ Ps lbg b/jf/af6 lg:s]/ kj{t r9\b} of] u'kmfdf cfO{ WofgdUg ePF . clxn] cfFvf vf]Nbf tkfO{+x¿;fd' kfPF, pgn] elgg\ . To;kl5 Pp6f u'Dafdf a'4d"lt{ b]v]/ rlst eOg\ / elG5g\ – x] d]/f ;GGof;L Û x] l;4fy{ Û x] a'4 Û dnfO{ dfkm ug'{xf];\ . d t[i0ff / df]xsf] bn bndf efl;PsL c1fgL gf/LnfO{ Tof] e]b a'e\mgdf kRrL; ;o jif{ nfUof]===. -k[i7 @%$_ o:t} cg]sf}F ljnf}gfsf :j/x¿ lgsfNb} ToxLF a'4d"lt{ cufl8 al;g\ . cg'kdf zfxLnfO{ sf7df8f}Faf6 af]nfOPsf] x'gfn] ;'j0f{ntf;Fu labf dfu]/ lxFl8g\ . sf7df8f}F uP/ pgL;Fu ePsf s'/fsfgL / lvFlrPsf kmf]6fx¿ /fv]/ ;[hg b}lgs klqsfdf nuftf/ cgf}7f] syfnfO{ ljz]if cª\ssf] ¿kdf 5flkof] . To;n] ubf{ ;a}nfO{ ljz]if lh1f;f eof] . g]kfn ;/sf/sf] klg Wofg lvFlrof] / cg'kdfnfO{ lnP/ ;DalGwt 7fpFdf Pp6f ;/sf/L 6f]nL 8f]Nkf uof] t/ ToxfF hfFbf ;'j0f{ntf u'kmfaf6 n'Kt eO;s]sL lyOg\ . o;/L pkGof;nfO{ 6'ª\UofOPsf] 5 .
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
#= pkGof;leqsf kfqx¿, b[li6sf]0f Pj+ hLjgz}nL gf/L kfqx¿df ;'j0f{ntf -/fhs'df/L_, cg'kdf zfxL, /f]zL, k'ikf, lk|ofefg', nltsnf, wfO{df, bldgL cflb 5g\ eg] k'?ifkfqx¿df l;4fy{ uf}td -;Gof;L_, dl0fb]j -/fhf_, cl/db{g, /fhu'? :jl0f{d e6\6, dx]z lg/f}nf, dfgaxfb'/ zfxL, ljqmd yfkf, UofNh]g, ;'dg, ;fDb] nfdf, -leIf'_, e'jgrGb cflb /x]sf 5g\ . o;df k'?ifrl/qsf] eGbf gf/Lrl/qsf] dxQf /x]sf] 5 . oxfF k|of]u ePsf ;Dk"0f{ d'Vo syfgs / pksyfx¿n] gf/Lk|wfg pkGof; xf] eGg] b]vfpF5g\ . tL gf/Lkfqdf klg b'O{ t/Lsfaf6 k|of]u ePsf] 5 . cg'kdf / ;'j0f{ntf hLjgz}nLsf b[li6sf]0faf6 b'O{ wf/sf JolStTj x'g\ . o;/L syfsf] z[ª\vnf crDd nfUbf] 5, o;df hLjghut\sf cg]sf}F efjgf JoSt ePsf 5g\ . ef}ltsL ;+;f/df x]bf{ u/LaL 5, nfx'/]sf] hLjg 5, Pp6L gf/L kqsf/sf] lh1f;f 5, zx/L jftfj/0fdf dflg;n] ef]Ug'kg]{ ;d:ofnfO{ p7fOPsf] 5 . csf]{lt/ cfheGbf @%)) jif{sf] l:yltdf syfgsnfO{ hf]l8Psf] 5 . To; ;dodf klg O{iof{ 8fx 5, dfof 5, efjgf 5, ;+j]bgzLntf 5, o'4fsfª\Iff 5, s"6gLlt 5, /fHo x8Kg] dxTTjfsfª\Iff 5, dlxnfnfO{ :jtGqtfsf] cfef; 5 . cfWoflTds ;+;f/tkm{ x]bf{ cfgGbfg'e"lt 5, k/dfgGb 5 . ;f+;fl/s ;'veGbf k/sf] ;'v 5 . ToxfF dflg;nfO{ sfnrqmn] 5'Fb}g, hLjgd[To'sf] rSs/ /xFb}g . o;}n] syf cb\e't 5, k9\bf Pp6f lh1f;f pTkGg x'G5 / cfgGbsf] cg'e"lt u/fpF5 o; pkGof;n] . P]ltxfl;s k[i7e"lddf klg cg]sf}F o:tf pbfx/0fx¿ /x]sf 5g\, h;df gf/Lsf] ;Ddfg lyof] t/ ;dfhdf ljs[lt klg lyP eGg] o; 72 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
pkGof;leq ljleGg rl/qsf] dfWodaf6 b]vfOPsf] 5 . pkGof;df kl/is[t efiff k|of]u ePsf] 5 / ;fdflhs cj:yfnfO{ b]vfpg] sfd lj:t[t ¿kdf ePsf] 5 . o; pkGof;leqsf s]xL p4[tf+z x]/f}F M =====;fgf] 5Fbf afn;vf /f]zL;Fu u/]sf] s'/fsfgL ;Demgf cfof] . pgL eGg] uly{g\, eujfg\n] kfgLsf] a'Fbf;Fu} cfsfzaf6 df]tLsf bfgf klg a;f{pF5g\ /] Û o;/L eujfg\n] a;f{Psf] df]tL eujfg\sf] ;Rrf eStn] dfq kfpF5 /] Û -k[i7 &_ a'jfd'df;Fu} a'jfd'dfsf] cj:yf h:tf] 5 To;/L g} a:bf nfh nfUg] 5f]/f5f]/L hlt g} 7"nf] cf]xbfdf k'u] klg, hlt g} ;fdflhs ;Ddfg kfP klg pm t'R5 x'G5 . p;sf] k|flKt gbLnfO{ afn'jf bfg lbP/ k|fKt u/]sf] ;Ddfg a/fa/ x'G5 . d xh'/nfO{ 5f8\g ;lSbgF===. -k[i7 !)*_ slxNo} g;'g]sf] / k|rngdf g} gePsf] ;+jt\ z[ª;+jt\ . h;/L z[ªj+z Oltxf;sf] wldnf] sfv08df ljnLg eof] To;/L g} z[ª;+jt\ klg Oltxf;df st} cl:tTjdf t lyPg < d}n] xtf/ xtf/ OG6/g]6df vf]h]F====. -k[i7 !%#_ dflg;sf] dg :jo+s} jzdf x'Fb}g . of] r~rn dgn] g} dflg;nfO{ /fd|f g/fd|f ljljw sfo{ ug{ nufpF5 . oxL dgsf] jzdf k/]/ dflg; kfksd{tkm{ a9\5 . b'Mvsf] d"n sf/0f dflg;sf] dg g} xf] . -k[i7 @@^_ d}n] s'g} l;4fGtsf] k|ltkfbg u/]sf] x}g . d}n] lgdf{0f u/]sf] ky eg]sf] d]/f] cg'ej xf], h'g cg'ejnfO{ g 3f]s]/ k|fKt ug{ ;lsG5 g ;dft]/ /fVg ;lsG5 . d]/f] cg';/0f ug]{ ;Dk"0f{ ;Hhgj[Gbn] To;sf] cg'e"lt :jo+ ug]{ xf]===. -k[i7 @#%_ b'O{ xhf/ kfFr ;o jif{eGbf nfdf] ;do Wofgdf a:bf h'g cg'e"ltaf6 d jl~rt ePF . h'g 1fgsf] k/d ;'vsf] Ps 5]p;Dd klg k'Ug ;lsgF t/ cfh dfq Ps /ftdf dnfO{ o:tf] cg'e"lt eof], d}n] ;+;f/sf] ;Dk"0f{ u'Xo /x:o a'e\mg ;Ifd ePF ===. -k[i7 @%(_ o:tf pko'{St p4[tf+z pbfx/0f dfq x'g\ . k|To]s jfSodf ;'Gb/ cg'e"lt ug{ kfOG5 . ef}lts ;+;f/ b]Vg kfOG5, ;Fu;Fu} cfWoflTds ;+;f/ . 7fpF 7fpFdf z[ª\uf//;sf] :jfb klg lng kfOG5 . h:t} M h'g lbg d}n] d]/f] j:qxLg ;jf{ª\u z/L/ lgofn]F, ToxL lbgb]lv v} s;/L xf] z[ª\uf/k|ltsf] ?lr w]/} g} r'lnPsf] lyof] . nfdf] ;do d}n] z[ª\uf/df latfpg yfn]sL lyPF ===. -k[i7 !^%_ o;df O{Zj/sf] u'0fufg dfq 5}g, ;+;f/ b]vfP/ oxL ;j{:j xf]Og, o;eGbf cnu klg ;'Gb/ ;+;f/ 5 eGg] /;f:jfbg u/fOsf] 5 . ;'j0f{ntf pkGof;sf/ dflnsfsf] cToGt pRr:t/sf] /fd|f] pkGof; xf] . o; ;Gbe{nfO{ k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 73
b[li6ut u/L sljtfTds efjgf JoSt ub{5' M ts{–ljts{sf ;fy pkGof; ;';fpF5 lhGbuL–/;–;f}Gbo{ cWofTd xf] atfpF5 . efjgfdf au]sf] 5 z[ª\uf/–/;–dfw'/L zfGt–/;–;'wf;fy 6'ª\luPsf] 5 cflv/L .
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
$= pkGof;sf] ljZn]if0f a'Fbfut ¿kdf -s_ ;du| syfsf] oyfy{tfnfO{ x]bf{ s/La krf; jif{ klxn]sf] oyfy{nfO{ phfu/ u/]sf] 5 . cfh ;dfhdf 5f]/f5f]/Lsf] To:tf] e]befj 5}g .t/ lgDgjuL{o ;dfhdf nfx'/ hfg] / k};f sdfP/ NofPkl5 klg ;ª\s'lrt wf/0ffaf6 d'St x'g g;s]/ Jojxf/ leGg x'g] x'G5 . xh'/cfdfsf] gftLgLk|ltsf] Jojxf/n] k"/f kl/jt{g ePsf] / b]zljb]z 3'd]sf] / zx/d'vL 5f]/fnfO{ klg af6f] b]vfPsf] k|;ª\u cfpFbf ljBdfg ;dodf e]befj w]/} x6]sf] 5 . -v_ sf7df8f}Faf6 /x:odo s'/f kQf nufpg a;df lxF8]sL cg'kdfn] cfˆgf] ljutnfO{ afNosfnb]lvsf] ;donfO{ ;lDemg k'u]sf] / slt ;ª\3if{ u/]/ oxfF;Dd cfOk'u]sf] s'/fsf] Pp6f d'Vo syf jt{dfg ;dosf] cfPsf] 5 . csf]{ o; pkGof;sf] d"n zLif{s g} /x]sf] syf ;'j0f{ntfsf] P]ltxfl;s k[i7e"ldsf] syf xf], h;n] kRrL; zo jif{ k'/fgf]nfO{ Pp6f cb\e't / lj:dosf/L syfsf] ¿kdf jt{dfg;Dd NofP/ hf]l8Psf] 5 . -u_ o;df sltko 36gfx¿nfO{ ;+:d/0ffTds ¿kdf k|s6 ul/Psf] 5 . d'Vo kfq cg'kdf zfxL syfdf cfBf]kfGt ;+nUg l5g\ . ;'j0f{ntfnfO{ k|:t't ul/P klg lj:dosf/L dlxnfsf] ¿kdf lnOPsf] 5 t/ pkGof;sf] b[li6sf]0f cToGt ;"Id¿kdf cufl8 a9]sf] 5 lsgls xfd|f] Oltxf;df o:tf ;do lyP gf/L:jtGqtfnfO{ ljz]if dxTTj lbOGYof] . of] s'/f ;'j0f{ntfsf] ;dodf klg a'jfn] eg]sf] s'/fn] k|:6 kf5{ . oxfF gf/L kfqsf] dxQfnfO{ bzf{OPsf] 5 . oxfFsf k'?if kfq eGbf gf/L kfq g} ;zSt ¿kdf k|:t't ePsf 5g\ . oxfF xh'/cfdfsf] e"ldsf klg sd 5}g . ;fgfdf xh'/cfdf;Fu a:g', :s"n k9fpg'k5{ eg]/ gftLgLnfO{ k9\g k7fpg' / klg afj'cfdfn] sf7df8f}F efOnfO{ dfq lnP/ hfg nfUbf cfk\mg} k|of;df k7fpg' / kl5 gftLgLsf] k9fO b]v]/ v'zL x'g' cflb dxTTjk"0f{ kIf x'g\ . -3_ kmf]S;'G8f] tfn / jl/kl/sf] jftfj/0f Tof] /x:do u'kmfsf] ;Gbe{ cfpFbf dnfO{ lji0f'k|;fb zdf{ k/fh'nLsf] s[lt 8f]Nkf] ljZjsf] hLljt ;ª\ u|xfnosf] ;Demgf eof] . To; If]qsf] /fd|f] j0f{g ePsf] 5 / g]kfnsf] ef}uf]lns ;'Gb/tfnfO{ xfdLn] a'e\mg g;s]/ s]xL ug{ ;s]sf 5}gf}+ eGg] 74 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
b[li6sf]0fnfO{ o:tf s[ltx¿n] ;ts{ u/fpF5g\ . o;} qmddf of] pkGof;df klg Tof] k|l;4 ;'b/ 7fpFsf] j0f{g cfPsf] 5 . -ª_ pkGof;sf] d"n syf / pksyfx¿n] ;fdflhs tyf ef}uf]lns cj:yfnfO{ atfpF5g\ eg] /x:odo hLjgsf] vf]hLtkm{ x]bf{ Pp6f kqsf/n] ToxfFsf] hghLjg, cg'e"lt / h'g p2]Zon] 8f]Nkfsf] Tof] ;'Gb/ 7fpFsf] e|d0f u/]/ hg;dIf lrgfpg] sfo{sf] p2]Zo clt dxTTjk"0f{ Pj+ vf]hk"0f{ /x]sf] 5, To;}n] of] ofqfk/s / cfWoflTds :j¿ksf] cg';Gwfgk/s pkGof;sf] ¿kdf :yflkt x'g k'u]sf] 5 . o;df ;fdflhs hghLjgsf 36gfx¿dfq phfu/ ePsf 5}gg\ clkt' cfWoflTds w/ftnsf] P]ltxfl;s /x:odo hLjgsf] dxTTjk"0f{ vf]hL klg ePsf] tYo phfu/ ePsf] 5 . pkGof;sf/n] ;a} 36gf sfNklgs eg] klg ToxfFsf] ef}uf]lns kIf oyfy{ xf] / Tof] :juL{o cfgGbsf] cg'e"lt u/fpg] 7fpFsf] j0f{g xf], ;fy} hLjgsf] ;'Gb/kIf phfu/ ug]{ syf ;fk]lIft ;Totfdf cfwfl/t /x]sf] 5 eGg ;lsG5 . -r_ pkGof;sL d'Vo gf/L kfq cg'kdf zfxLsf] :d[ltk6ndf l/ª\b} u/]sf t/ª\lut efjgfx¿ ;j{q 5rlNsPsf 5g\, rfx] xh'/cfdf;Fusf] efjgfTds ;DaGwsf] cj:yfsf] xf];\, rfx] k9fOsf, hflu/] kqsf/sf] bfloTj / k|]dsf k|;ª\udf xf];\, rfx] cfk\mgf] bfloTj lgjf{x ug'{kg]{ s'/fdf xf];\ . o;}n] d'Vo kfq pkGof;sf] cfBf]kfGt plQs} 5fPsL 5g\ . x'g t o;sf] zLif{s ;'j0f{ntf /flvPsf] 5 . tL P]ltxfl;s kfqnfO{ jt{dfg;Fu hf]8\g] h'g sfNklgs sfd ePsf] 5, Tof] klg s'g} j}1flgs cfwf/ g xf]nf t/ pkGof;sf/nfO{ k"jL{o bz{gn] k|efj kf/]sf] x'gfn] o:tf] sNkgf ePsf] xf] . xfd|f Clifd'lgx¿ xHhf/f}F jif{ afFRg] s'/f xfdLn] k9]sf 5f}F / clxn] klg sltko !#& jif{ afFRg] lzjk'/L afaf, jiff}Fjif{ o; w/fwfddf afFr]/ b]xTofu ug'{ePsf vKt8:jfdLsf] klg jif{ yfxf gePsf] s'/f ;'g]sf 5f}F . dfGg] gdfGg] s'/f cfk"mdf 5, :jo+ cg'e"lt ug]{ s'/f xf] . oxfF ;'j0f{ntfsf] klg /x:odo hLjg ePsf] x'gfn] pkGof;sf] cGTo;Dd cWoog ubf{ klg zLif{s ;fy{s ePsf] b]lvG5 . -5_ pkGof;sf sltko kl/R5]b k9\b} hfFbf cyf{t\ ;'j0f{ntfsf k|;ª\ux¿ ;'Gb} hfFbf dnfO{ a'4bz{gnfO{, uLtfsf] bz{gnfO{ cf]zf]n] JofVof u/]h:tf] cg'e"lt eof] . hLjg / hut\sf] ljifodf pkGof;sf/ a|Xd1fgL e}mF oL b'j} gf/Lkfqsf] d'vaf6 elg/x]sf 5g\, k/dtTTjsf lh1f;' alg/x]sf 5g\ . cg'kdfaf6 jt{dfg ;dosf] syfj:t' / ;'j0f{ntfaf6 P]ltxfl;s syfj:t' cfPsf] x'gfn] oL b'j} d'Vokfqsf] ¿kdf lng ;lsG5 . oL b'j} rl/q dfkm{t z[ª\uf/sf] j0f{g ubf{ klg ZnLnk"j{s cfk\mgf s'/f JoSt ePsf 5g\ . w]/} 7fpFdf z[ª\uf//;sf] j0f{g cfpFbf klg cZnLntfsf] cg'ej x'Fb}g t/ z[ª\ k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 75
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
uf//;sf] cfgGb ldN5, of] pkGof;sf] dxTTjk"0f{ ljz]iftf xf] . -h_ /fhs'df/L ;'j0f{ntf l;4fy{nfO{ k|]d ul5{g\, pgL;Fu PsfGt rfxlG5g\ . dxf/fhn] ;GGof;LnfO{ ef]hgsf nflu b/af/ af]nfpFbf klg cfk\ mgf s'/f /flV5g\ t/ ef}lts ;+;f/ xf]Og, cfWoflTds ;+;f/ tkfO{+sf nflu ;j{bf v'nf 5 eGbf c;dGh;df kl5{g\ . ;'j0f{ntf ;GGof;L;Fu xfl5{g\ . dg ablnG5, zf/Ll/s ¿kdf ;GGof;L;Fu 6f9f x'lG5g\ t/ cfWoflTds ;+;f/df eg] pgs} lgs6 ePsf] dx;"; ul5{g\ eGg] ;"Id s'/f cToGt ;'Gb/ 9ª\uaf6 JoSt ePsf] 5 . -em_ dfgl;s åGådf k/]sL ;'j0f{ntfsf] Joyf ;kgLdf kl/0ft ePsf] 5 . ;f+;fl/s aGwgd'St ePsf dxf/fhn] 5f]/Lsf] ;Gof;Lk|lt qmdzM b]lvPsf] k|]defjnfO{ afj'n] ug'{kg]{ st{Jo / cfk\mgL 5f]/Lsf] efjgfnfO{ Vofn /fvL ;Gof;L;Fu lgj]bg ug{ hfFbf klg zª\sfsf] 3]/fdf uPsf] / c;kmn eP/ kms]{sf] k|;ª\u NofP/ cfk\mgf] st{Jo lgjf{x u/]sf] ;Gbe{ cfPsf] 5 . c;Dej s'/fnfO{ ;Dej gePkl5 ;'j0f{ntf klg ;f/f ;+;f/ Tofu]/ u'kmfdf uO{ WofgdUg ePsL 5g\ . kl5 ;'j0f{ntf kfpg c;dy{ ag]sf] ;}lgs k|d'v cl/db{gn] /fHo xTofPsf] Tof] klg w]/} ;do l6sfpg g;s]sf] s'/f cg'kdfn] vf]h]/ hfgsf/L lnPsf] jt{dfg;Fu hf]l8Psf] s'/f;Dd cfPsf] 5 . -`_ bldgLrf}/sf] syf o; pkGof;df cfPsf] 5, ghflgFbf] lsl;daf6 . pm sf] xf] <, s;/L d/L <, s'g} ufpFn]n] eGg rfxFb}gg\ t/ cg'kdf zfxLdf of] hfGg] rfxgf x'Fbfx'Fb} klg lh1f;f oyfjt\ /lx/xG5 . of] t klxn]sf] s'/f lyof] t/ cfk\mgL ;fyL /f]zLsL lbbLnfO{ /g]n] k]6 af]sfPsf] / s]/sf/ u/]kl5 pgL klg x/fPsf] k|;ª\u klg si6s/ Pj+ glal;{g] ePsf] ;lDemlG5g\ / bldgLrf}/sf] syf klg v'Nb} hfG5 . ;dfhdf gf/LnfO{ s;/L b'Tsfl/G5 / k'?ifsf] abdf;LnfO{ Wofg glbP/ Pp6L gf/Ln] gf/LnfO{ ckx]ngf u5]{ / k'?ifnfO{ lhtfpg / gf/LnfO{ x/fpg ;a} ldn]/ afWo kf/]sf] b'b{zfsf] r/d;LdfnfO{ klg ;ª\s]tfTds ¿kdf b]vfOPsf] 5 . -6_ pkGof; lgd{n gbL e}mF ;nn au]sf] 5, efiff cToGt :t/Lo, kl/dflh{t 5, a'4bz{gh:tf] Tolt uxg ljifo klg ;lhn};Fu ;j{;fwf/0fn] a'e\mg] efiff j0f{g ePsf] 5 tyflk afx|f}F kl/R5]bdf /x:do u'kmfsf] ;Gbe{df ;lDemPsf] afj'sf] d[To'sf] :d[lt stf stf gldn]sf] h:tf] x'G5 t/ Tof] ;+:d/0fdf e'Nsfx¿ cfpFbf s;/L s'g j]nf cfP ToxfF JoSt eof], To;nfO{ ;fdfGo dfGg ;lsG5 . csf]{ s'/f jfSodf st} st} ;fdfGo cfb/sf] stf{ t/ pRr cfb/df lqmof ePsf] 5, pbfx/0fsf nflu h:t} M pgn] dnfO{ x]b}{ cf1f dfUg'eof] . -k[i7 @$&_ o:tf Jofs/0fut q'l6 x'g' /fd|f] dflgFb}g . To;afx]s z'4tfdf st} klg ljrng 5}g . 76 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
sltko Jo~hgfd"ns, ;"lQmdo jfSo x]bf{ cfgGb nfU5 M eujfg\n] kfgLsf] a'Fb;Fu} cfsfzaf6 df]tLsf bfgf klg a;f{pF5g\ /] Û -k[i7 &_, s?0ff g} dfgj ;[li6sf] cfwf/ xf] . -k[i7 @^!_, ;a}eGbf cfjZos tTTj xf] cg'zf;g . -k[i7 @^%_, .
ss
kh as
s.
co m
%= pk;+xf/ cGtdf ;|i6fsf] z}nLdf af}l4stf, kl/is[t efiff / k|:t'ltdf ;/ntf pkGof;sf] dxTTjk"0f{ kIf xf] . ;dfhsf] oyfy{nfO{ b]vfpg'sf ;fy} cfbz{ ;dfhsf] kl/sNkgf ug'{ klg /x]sf] 5 . cg'kdf zfxLsf] ;ª\3if{do hLjg;Fu ;'j0f{ntfsf] hLjg klg sd 5}g . zlStzfnL /fi6«sL Ps dlxnfn] klg slt si6 Joxf]g'{k¥of] . ;+;f/df s;}nfO{ ;'Vv 5}g, cfWoflTds ;+;f/df dfq ;'Vv 5 . cfgGb ToxLF k|fKt x'g ;S5, cGoq xf]Og eGg] s'/f l;4fy{sf] pkb]zn] :ki6 kf/]sf] 5 . pkGof;sf/ dflnsf s]z/Lsf] b[li6sf]0f cfBf]kfGt ;'j0f{ntf pkGof; k9\bf ljljw k|;ª\usf pko'{St s'/fx¿ v'Nb5g\ . oL k|;ª\ux¿n] ;fdfhdf x'g] u/]sf w]/} s'/fx¿nfO{ emNsfpF5g\ . o:tf] pkGof; n]Vg] dflnsf s]z/LnfO{ w]/} w]/} awfO{sf ;fy sljtfTds efjgf JoSt ub}{ of] n]v oxLF aL;fpF5' M
w .k
ha
st} cfbz{sf efsf st} k|s[ltsf s'/f st} k"jL{o ;+:sf/ st} 5g\ a'4sf s'/f .
w
o:tf] hLjgsf] ¿k cfVofgn] atfpF5 ;"Id cfFvf v'nfPsf] /;–efjg 5fpF5 .
w
dflg;leqsf] rfx cfVofgfTds 3'Db5 :j0f{ef rfxgfleq cl:tTj v'Ng k'Ub5 .
efj's dg of] aG5 dflnsf k"0f{ v'Nb5g\ s]z/L ;':t rlDsG5g\ cfgGbleq /Db5g\ . cg]sf}F l;h{gf cfpmg\ cf}kGofl;s ;fwgf eljio /f]lsg] 5}g ;lho"g\ z'e–sfdgf . (*$!@$%##! à w'Daf/fxL, sf7df8f}F
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 77
æl5rf]Nb} afbnsf 3'D6fx¿Æ l5rf]Nb} /f;f
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
x:tut 5 olta]nf, >L ;Ltf/fd pk|]tLs[t æl5rf]Nb} afbnsf 3'D6fx¿Æ. k7g kZrft\sf] k|ltlqmof k]z 5 . ljqmdfAb @)@$ ;fndf d]rLgu/–!#, emfkfdf hlGdP/ xfn a"9fgLns07–!@, skg, sf7df8f}+df :yfoL a;f]af; ul//x]sf ;Ltf/fd pk|]tL g]kfnL ljifodf :gftsf]Q/ pQL0f{ JolQm x'g\ . k]zfn] /fli6«o jfl0fHo a}+ssf sd{rf/L pgsf] of] k|yd k|sflzt s[lt xf] . k|:t't s[ltdf ofqf;flxTo / ;+:d/0f u/L hDdf afO;j6f /rgfx¿ ;dflji6 5g\ . ofqf;flxTo cGtu{t ;'v]{t a'na'n tfn, l;Gw'nLu9L lg 3'd]/ x]bf{, Sjfªb] lxdfncl3, x]l//xG5f}+ 6gsk'/nfO{, sfdfVof ofqf, s[i0fgu/ jfn]s'd ;nfd, ef]s}ltv}{ hËnL ofqf, l5rf]Nb} afbnsf 3'D6fx¿, ;Gt] / uf}/Lsf] vf]hL, ofqfdf Hofgsf] afhL / hf]d;f]d, sfua]gL / d'lQmgfy zLif{sLo /rgfx¿ tyf ;+:d/0f cGtu{t :d[ltleq jNnedl0f, ;Demgfdf ejfgL bfO, slj s'gfsf ;f/lysf] cGTo, afFr'~h]n n]v]/ hfg]x¿k|lt, /d]z ljsnsf tLg k':tf, gh'/]sf] ;fOt, lbjËt rf/ u'?, :jfledfgL ;|i6fsf] ljbfO, /fhgLltsf s]xL kfqx¿, ab|›Llaqmd / lji0f'nfO{ ;DemFbf, / /rgf lkmtf{ ug{'kbf{ zLif{sLo /rgfx¿ ;~rlot 5g\ . ljqmdfAb @)$$ ;fnb]lv l;h{gfofqfdf ;+nUg pgsf] ljqmdfAb @)$* ;fndf uf08Lj ;fKtflxsdf 5flkPsf] æt]x|y'dÆ sljtf g} k|yd k|sflzt /rgf xf] . pgsf] snd sljtf, lgofqf, ;+:d/0f / k':ts ;dLIffdf lqmofzLn b]lvG5 . cu|h ;|i6fx¿ jNnedl0f bfxfn, ejfgL l3ld/], pk]Gb| >]i7, s[i0frGb| l;+x k|wfg, /d]z ljsn, w=r=uf]tfd], uf]ljGb jt{dfg, lji0f' gjLg / s]zj/fh lk+8fnLk|lt ;dlk{t ;+:d/0fx¿sf ;fy} cfˆgf u'?j/x¿ gf/fo0f e§/fO{, x]dnfn Gof}kfg], uf]ljGbk|;fb e§/fO{ / 36/fh e§/fO{ Pjd\ ab|Llaqmd yfkfl;t ;DalGwt ;+:d/0ffTds n]vx¿ o; 78 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
s[ltdf ;ª\u|lxt 5g\ eGb]lvg\ ;'v]{t, l;Gw'nLu9L, Sjfªb] lxdfn, 6gsk'/, sfdfVof, s[i0fgu/, dx]Gb|gu/, cf7/fO{, ah|af/fxL, uf];fOFs'08 / d'lQmgfysf lgofqfx¿ klg ;+nUg 5g\ . n]vs ;Ltf/fd pk|]tLsf] hLjgdf hlt ;/ntf, Odfgbf/L / :ki6jflbtf ljBdfg 5g\, Tolt g} pgsf] n]vgdf klg oL tTj ;':ki6 b[li6uf]r/ x'G5g\ . of] g} Jofjxfl/s hLjg;Fu} n]vsLo hLjgsf] ;kmntf xf] . elgG5, n]vg snf / ljrf/sf] ;'Gb/ ;+of]hg xf] . o;y{ n]vs pk|]tLsf] n]vgdf snfeGbf ljrf/ xfaL ePsf] b]lvG5 . snf / ljrf/sf] ;Gt'ngdf clns tndfly k/]sf] 5 . pgsf] n]vgdf ;kf6 aofgsf] sdhf]/L 5 eGbf cTo'lQm gxf]nf . sltko /rgf ljj/0ffTds / j0f{gfTds dfq eOlb+bf vNnf] nfUg;S5 . cu|h ;|i6fx¿k|lt ctLj cfb/efj bzf{pg' / ofqf ul/Psf :yfgx¿k|lt gtd:ts x'g' pgsf] n]vsLo :jefj xf] . pgsf oL b'O{ s'/f cg's/0fLo 5g\ . ;/n ldhf;sf wgL n]vssf] ;/n} cleJolQm k9\bf cfgGbfg'e"lt k|fKt gug]{ kf7s sd} xf]nfg\ . pgLaf6 cem ;'Gb/ / kl/is[t /rgf ck]lIft 5 / of] eGbf uxlsnf] s[lt k|tLlIft 5 . (*$!@^$#)( à uf}/Lgu/, rfjlxn
k|To]s cÍ k7gLo / ;+u|x0fLo
cleJolQm b'O{ dlxg] ;flxlTos klqsf cleJolQm kl/;/ kDa' dfu{, uf}/L gu/, rfjlxn, sf=d=kf–* sf7df8f}+ kmf]gM $$&@^#&, O{d]nM avibyakti@gmail.com, j]aM www.abhibyakti.tk
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 79
…hLjg Ps ef]ufO cg]sÚ leq ul/Psf] ofqf clgtf kGyL
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
æ;flxTosf/ ljlzi6 ;do;"rs / ;flxTo cGtx[{bosf] Ps cfjfh .Æ ;|i6f ;flxTosf] uf]/]6f]df ha lxF8\g OR5's x'G5, ta p;sf] ;flxTodf ;dfh af]Ng yfN5, /fi6« af]Ng yfN5, ljZj af]Ng yfN5, ;do / kl/l:ylt af]Ng yfN5 clg To;}leq cfˆgf ljrf/, efjgf / x[bonfO{ ;fof]hg u5{ . ;flxTosf/nfO{ lgdf{0f ug]{ ;dfh g} ;flxTosf] k|f0f xf] . rfx] Tof] h'g ;'s} kIf lsg gxf];\ . ;dfhnfO{ cnu u/fP/ ;flxTo ;[lhg ;Sb}g . ;flxTosf/sf] hLjgdf h] 3l6t x'G5, p;n] h] b]V5, h] ;'G5, h]n] p;sf] x[bonfO{ 5'G5 . xf], ToxL g} ;flxTosf] cfjfh ag]/ lg:sG5 . o:t} s|ddf ;do / kl/j]zn] ev{/ pdfg{ vf]Hb} 5 lgd{n k'/LnfO{ klg . cfh o'jf k':tfdf km:6fpFb} uPsf] g]kfnL sfJo hutsf] Ps ljwf uhn . h;df cfˆgf efjgf / wf/0ff kf]Vg k|of;/t lgd{n k'/L æhLjg Ps ef]ufO cg]sÆ uhn ;ª\u|x lnP/ klxnf] kfOnf 6]Sb}5g\ . xf], pgnfO{ klg ;do / kl/j]zn] cfh Pp6f uhnsf/ agfpg vf]lh/x]5 . pgsf] lg/Gt/ k|of; / nufjn] eljiodf uhn If]qsf] kmfF6df Pp6f s'nf] kSsf vlgg]5 . lgd{nsf] n]vg z}nL clg ljrf/nfO{ ;don] Ps lbg vfb}{ ltvfb}{ kl/is[t u/fpg] 5 . h;df n]vs :jo+ klg ;r]t x'Fb} hfg]5g\ – ;flxTok|lt, wf/0ffk|lt, ;fwgfk|lt, k|:t'ltk|lt, z}nLk|lt clg hLjg / hutk|lt ======== . clxn]nfO{ eg] lgd{nsf] of] k|of; tft]tft] ub}{ lxF8g vf]lhPsf] Ps cEof; dfGg' kg]{ x'G5 . lgd{n k'/Lsf] uhnsf] d'Vo ljifoj:t' eg] dfof, k|]d, ljZjf; / wf]sf;Fu ;DalGwt eP/ cfPsf 5g\ . To;kl5 ;dfhk|ltsf] ;r]ttf / b]zk|ltsf] lrGtf klg cfSsnem'Ssn kf]lvPsf 5g\ oxfF . 80 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
ulxl/P/ x]bf{ hLjg bz{g klg cfpg gvf]h]sf] xf]Og . To;f] t ;flxTo cfkm}F hLjgsf] Ps 5fofF xf] . p;f] eP ;flxTo s;/L hLjg bz{g aGg g;Snf t < km/s Tolt xf], s'g} ;flxTosf] ulx/fO{ cln a9L g} x'G5 eg] s'Gf} cln ;txL . To;}sf cfwf/df pTs[i6 of cg'Ts[i6 egL blh{g] 5g\ . hLjg t pxL xf], t/ To;n] ef]Ug] ef]ufO{x¿ cgluGtL x'G5g\ . af6f] lxF8\g] s|ddf cf/f]x–cj/f]x, ptf/–r9fj, ;+ult–lj;+ult / xfF;f]–/f]bgn] el/Psf] Ps ;ª\u|x g} hLjg xf], clg hLjgsf] pknlAw . ;f]r] eGbf b]v]sf] / cem b]v]sf] eGbf cfkm"n] ef]u]sf] ;+;f/ emg} a]Un} x'Fbf]/x]5 . ;f]r]h:tf] hLjg gx'Fg] x'Fbf, hLjgsf] oyfy{ ef]Ub} uPkl5 dfq yfxf x'g5 ] . l;ª\uf] hLjgsf] d"n af6f]df cg]s uf]/]6fx¿n] xfFuf xfn]sf] s'/f lgd{n o;/L JoQm u5{g\– hLjg Ps ef]ufO cg]s x'Fbf]/x]5 Pp6} d;L nfvf}F cIf/ n]v xF'bf]/x]5 oxfF b]zk|ltsf] lrGtfn] klg n]vssf] x[bonfO{ leqleq} o;/L xF'8Ng k'U5– w]/} cfP s';L{ tfGg] s]xL ug]{ vfnsf] sf]xL b]lvb}g b]znfO{ hLjg ck{0f u/L dg]{ vfnsf] sf]xL b]lvb}g o; ;ª\u|xdf uhnsf/ cfkm"leqsf] cyfx kL8fn] lklN;Psf] efj klg JoQm u5{g\ obfsbf– xfDkmfn]/ d5'{ d le/ sxfF 5 < dnfO{ hlt hLjgdf lk/ sxfF 5 < t/ Pp6f s'/f lgd{n ltdLnfO{ ltd|} kL8fn] jf:tljs dfG5] agfpg] 5 Pslbg . hLjgdf slxNo} klg knfogsf s'/f ug'{ /fd|f] xf]Og . ;fFlRr g} xfdkmfn]/ dg]{ s'/f rflxF gu/ n ====== . xfDkmfn]kl5 t hLjgsf] hxfh} 8'lauof] lg Û xf]Og / < k9\b} hfbf o:tf] nfUof], of] s[lt k|]ddf wf]sf vfPsf] pknlAw x'g'k5{ . k|]d, ljZjf;, cf:yf, ;dk{0f, Tofu / cGTodf wf]sf kfP/ n]lvPsf xf]nfg\ zfob oL uhnx¿– ef] gfd} lnGgF d d'6' hnfpg]sf] hLjgdf cgfof;} tfgf rnfpg]sf] n]vs st} k|]ddf kL8f ef]Ub} 5g\, st} ljjztf, st} rflxF k|]dLk|lt o;/L cfslif{t x'g k'U5g\– ltd|f] Tof] r'na'n afgL dg k¥of] d[u¿kL gogdf tL gfgL dg k¥of] k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 81
st}–st} uhnsf/ hfgL ga'emL ul/Psf] k|]dk|lt k5'tfpg klg k'u]sf 5g\–
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
kSs} xfdLn] k|]d ug'{ rfF8f] eof] lk|o ToxL k|]d t cfh dnfO{ 3fF8f] eof] lk|o lxhf]cfh lbgk|ltlbg k|]dsf] gfpFdf ljs[lt lj;ª\ult a9\b} uPsf 5g\ . ljZjf;3ftLx¿ wf]sf lbg vlKk; ePsf 5g\ . clg k};fn] k|]dsf] d"No tf]Sg]x¿k|ltsf] c;Gt'li6 klg sd 5}g oxfF– ljrf/ u/ dfofnfO{ wg;Fu bfFHg' cl3 dfof laS5 efjgfdf ahf/ efpdf x'Fb}g o; uhn ;ª\u|xdf gf/Lk|lt ;Ddfg / hfu/0fsf] klg ;fgf] e'Nsf] km'6\g vf]h]sf] b]lvG5– ;dfhnfO{ abNg] ltdL g} xf] s8L k'?if dfemdf sdhf]/ 5' egL lsg lxF8\5f} ;du|df n]vssf] k|of; /fd|f] 5 . lxF8\g l;ls/x]sf;Fu wfjg dfu{sf] bf}8 vf]Hg' gfnfos s'/f xf] . l;Sg vf]]Hg' g} hLjgsf] 7"nf] pknlAw . l;Sg vf]Hg]x¿ cjZo Pslbg l;s]/} 5f]8\g] 5g\ . lxFl8/x]kl5 Pskn Tof] cfpg] 5, hxfF uGtJodf k'luPsf] xf];\ . xhf/ kfOnfsf] nfdf] b"/L eGbf ofqfsf] klxnf] kfOnf g} a9L d"Nojfg x'g]5 . lgd{nsf] of] k|of;nfO{ o;/L g} lng'kg]{ x'G5 . ca s'/f u/f}+F zLif{s ;fy{stfsf] . æhLjg Ps ef]ufO{ cg]sÆ s[lt cfkm}df k|l:6Psf] b]lvG5 . xf], klg ef]Ug] hLjg t ToxL Pp6f g xf] . t/ ef]ufO{x¿ slt 5g\ slt x]¥of}F t Psk6s . cgluGtL . ToxL hLjgn] ef]u]sf] ljljw ef]ufO{x¿sf] ;dli6 ¿k g} Ps hLjg . o; ;ª\u|xn] oxL eGg vf]h]sf] 5 . efj kf]Vgsf] nflu ckgfpg' kg]{ uhnsf lgodx¿ t oxfF k"0f{ ¿kn] kS8g ;lsPsf] 5}g . / klg hLjg ef]ufOsf cg'e"ltx¿ ;hLj 5g\ . casf lbgdf cg'e"ltnfO{ ;xh ¿kn] aufpg cfjZos uhnsf lgdonfO{ uhnsf/n] kSs} klg Vofn ug]{5g\ eGg] cfzf d}n] /fv]sf]5' . clg csf]{ s'/f pgsf] l;sf¿kgn] klg kl/is[tsf] af6f] vf]Hb} hfg]5g\ . ;flxTofg'/fuLsf] k|of; cl3 al9/xf];\, oxL z'esfdgf 5 . (*$(**#%^@ à sf7df8f}+
82 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
df]xg b'jfnsf] …dgsf :kz{x¿Ú >L/fd >]i7
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
kmf/;L, pb'{ / lxGbLdf w]/} n]lvg] d'Stssf] nf]slk|otf g]kfndf klg ;3g g} 5 . yf]/} zAb, 5l/tf], rf]l6nf], kf]l6nf], hf]l;nf] d'Sts sljtfsf] Ps ¿k dflgG5 . g]kfndf lj=;+= @)!) b]lv d'Stsdf snd rnfpg] klxnf] ;|i6fsf ¿kdf eLdbz{g /f]sfnfO{ lnOG5 . To;kl5 eg] w]/} ;|i6fx¿n] d'Stsdf snd rnfP . o;} dfxf]ndf df]xg b'jfn klg ldl;Psf 5g\ . df]xg b'jfn g]kfnL ;flxTodf syf, ;dLIff, ;dfnf]rgf, lgaGw, sljtf, uLt, d'Stsh:tf ljwfdf ;zQm ¿kdf snd rnfpg] ;|i6f x'g\ . sfe|]knf~rf]ssf] ag]kfdf /x]/ …hgdtÚh:tf] k|l;4 /fli6«o:t/sf] dfl;s ;flxlTos klqsf nfdf] ;dob]lv lgoldt ¿kdf k|sfzg ub}{ cfPsf pgsf bh{gfF} s[ltx¿ k|sflzt eO;s]sf 5g\ eg] cGo k|sfzf]Gd'v 5g\ . …dgsf :kz{x¿Ú gfds d'Sts ;ª\u|x @)&# df cfPsf] 5 . of] pgsf] kl5NNff] s[lt xf] . o;sf cltl/Qm pgsf d'Stssf tLg s[lt …l;h{gfsf km"nx¿Ú @)$^, …;+/rgfsf d"nx¿Ú @)%@, / …;+efjgfsf dgx¿Ú @)%( k|sflzt 5g\ . k|foMh;f] ;|i6fn] ;ª\u|xleqs} s'g} Ps zLif{saf6 s[ltsf] gfd /fVg] ub{5g\ . t/, o; ;ª\u|xsf] gfd To;f] gu/L …dgsf :kz{x¿Ú /flvPsf] 5 . ;a} d'Stssf zLif{s lbPsf] x'gfn] k':tssf] zLif{s km/s /fv]sf] slj b'jfn atfpF5g\ . k|:t't d'Sts ;ª\u|xdf ;o yfg d'Sts ;d]l6Psf 5g\ . …dfS; nufpg]x¿;FuÚaf6 z'¿ eO{ …3/Ú zLif{ssf] d'Stsn] lj6 df/]sf] 5 . k|To]s d'Stsdf lrq klg ;dfj]z ul/Psf] 5 . o;n] ubf{ d'Sts a'‰g ;lhnf] x'G5 . dGh' :ofpnfn] lrq /fd|f] agfPsf] kfOG5 . g]kfnL d'Stsdf k|foM zLif{s /fVg] u/]sf] kfOFb}g . slj b'jfnn]rflxF zLif{s lbPsf 5g\ . of] gofF s'/f xf] . d'Stsdf laDa / k|tLssf] k|of]u tyf ;+of]hg ;'Gb/ 9ª\un] cfPsf] 5 . ;dfhdf ljljw ljifodf d'Sts cfwfl/t 5g\ . ltgn] ;dfhsf cg]sf}F af]lytL / ljs[ltnfO{ snfTds / rf]l6nf];Fu k|xf/ u/]sf 5g\ . k|]d, k|0fo / cg'/fu;DaGwL pgsf] Ps d'StsM
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 83
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
g/d÷g/d e'jfeGbf g/d j:t'leq cf]7–cf]7sf] ldng x'Fbf s:tf] :kz{ v'Nbf] /x]5 ltdLnfO{ ;w}+F vf]Hg dg k/fO/x]5' r'Dagleq . r'Dagdf ljk/Lt lnª\uLsf] cfTdLotf / efjgf hf]l8Psf] x'G5 . Ps kIfLo dfof bL3{sfnLg x'Fb}g . dfof eGg] s'/f ha/h:tL k|fKt ug]{ s'/f klg xf]Og . ha Psn] csf{sf] ljZjf; lhTg ;lsG5 clg dfq ;To dfof k|flKt x'G5 . dgn] /f]h]sf] cfˆgf] dfofsf] ¿kdf u'nfasf] km"n, ´/gf, k"l0f{dfsf] h"g, s~rg kfgL, xl/ofnLh:tf Hofb} j0f{g ug{ g;Sg] df]xstfn] el/k"0f{ cfef; x'G5 . Pscfk;df dgd'6' ghf]l8P;Dd g lbgdf ef]s nfU5 g /ftdf lgb|f . df]xgLn] tfg]kl5 dgdf dfof / k|]dsf]] kxf8h:t} r'lnOlbG5 . dfofn] g} dg'io hLjg ;fy{s x'G5 . xfF;f] ltd|f] s:tf] ´/gfs} a]uh:tf] x]/fO{ ltd|f] s:tf] k"l0f{dfsf] h"gh:tf] l/;fpFbf klg dg e'nfpg hfg]sL s:tf] ltdL dw'/do u'nfa–km"nh:tf] . ))) ltd|f] kfpFdf d]/f] cw/ dfof vf]lh/x]5 d]/f] cf]7leq cf]7 /fv]/ ltdL dfof x]l//x]5f} cfFvfx¿ x]l//x]5 dfofsf cgluGtL kl/lwx¿ d x]l//x]5' ltdL x]l//x]5f} s:tf x'Fbf/x]5g\ dfofx¿ . hLjgsf] kl/efiff lhpg' dfq} xf]Og . hLjgdf 36\g] ;'v–b'MvnfO{ ;xh ¿kdf :jLsfb}{ uGtJosf] kfOnf r'Dg ;Sg' g} hLjgsf] ;fy{stf xf] . pHofnf] dfq} xf]Og cFWof/f] klg xf] hLjg . cfkm"n] hLjg kof{Kt s;/L lhpg] eGg] s'/f cfkm}Fdf e/ k5{ . dfgj¿kL hLjgnfO{ s;}n] 5f]6f] ;D´G5g\ t s;}n] nfdf] . 5f]6f] ;D´g]x¿ ;dfhsf ;sf/fTds kIfnfO{ cFufNb} cufl8 a9\5g\ . of] g} t hLjg xf] . lxDdt xf] hLjg, ;ª\sNk xf] hLjg cfTdljZjf; xf] hLjg, ;fx; xf] hLjg r'gf}tL;Fu n8\g l;s, ;ª\3if{df /Dg l;s ljZjf; xf] hLjg, b[9 dg xf] hLjg . ))) cfF;' dfq xf]Og hLjg, xfF;f] klg t xf] b'Mvdfq xf]Og hLjg, ;'v klg t xf] 84 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
;'v / b'Mvleqsf] ;ª\u|fd kf] xf] hLjg cfkt\–ljkt\;Fu klg dg axnfpg' xf] hLjg . k|hftGq k|flKtsf nflu alnbfgL lbP jL/ zxLbx¿n] . kmn:j¿k g]kfndf k|hftGq, nf]stGq / u0ftGq cfof] . ;a} g]kfnL gful/s :jtGq eP . ;a}nfO{ dfGo x'g] u/L ;+ljwfg hf/L ef] . s]xLsf] c;Gt'li6 tnfpdf p7]sf] ;fgf] t/ª\u ;flat eof] . cGTodf ;a}n] ;+ljwfgnfO{ kfngf u/] . ;+ljwfg ca k"0f{ ¿kdf sfof{Gjog x'Fb}5 . kf6L{eGbf dfly p7]/ /fHonfO{ lz/df /fvL ljj]s k|of]u ug'{ kb{5 . t/, s]xL lglxt :jfy{ ePsfx¿n] b]zdf c/fhstf lgDTofpg] sf]lz; eg] hlxNo} ul//x]sf x'G5g\ g} . o; ljifodf d'Stssf/ af]N5g\M s] af]n"F s] gaf]n"F oxfF gx'g' kg]{ eO/x]5g\ s] uF¿ s] gu¿F oxfFF gug'{ kg]{ ul//x]5g\ o:t} cK7\of/f] l:yltdf b]z b'Mv]sf] x]l//x]5' b]z b'vfpg]x¿ dgk/L ug{ ?rfO/x]5g\ . ;+;f/ cfkm}+df ljlrqsf] 5 . Ps} vfn] ¿k/ª\u ePsf cfs[ltsf] :jefj, rfnrng klg k[ys\–k[ys\ lsl;dsf] x'g] u5{ . ;bfh;f] :jfy{k"lt{df tNnLg x'G5 . dflg;sf] st{Jo g} e'N5 . dflg;n] Ps af/sf] cfˆgf] hLjgnfO{ s;/L ;fy{s agfpg ;lsG5 < o;tkm{ ;f]Rg' h?/L 5 M s's'/x¿ bf}8w'k ul//x]5g\ xf8 vf]Hg otfptf dfG5]x¿ klg ef}tfl//x]5g\ ef]s d]6\g htfttf dg / ljrf/ ;'Gb/ agfpg g;Sg]x¿ bf}l8/x]5g\ cfkm" cfkm}sf nflu xf] egL :jfy{ /f]lk/x]5g\ otfTotf . g]kfnL ;dfhdf hª\uaxfb'/ /f0ffsf] v"a} rrf{ x'g] u5{ . x]g]{ cfFvf km/s x'g ;S5 t/ h'g;'s} j:t'sf] klg u'0f / cju'0f x'G5 g} . To:t} u/L hª\uaxfb'/df klg u'0f / cju'0f lyP g} . pgnfO{ lg/s'+z tfgfzfx klg eGby] eGg]x¿ . sf]xL /fHo ;Grfns hª\uaxfb'/h:tf] x'g' k5{ eGb5g\ . k|wfgdGqLTjsfndf hª\uaxfb'/n] u/]sf ;'wf/sf kIfx¿ dgg nfos 5g\ . logs} kfnfdf e08f/vfn kj{ / sf]tkj{h:tf 36gf 36] . ;of}Fsf] ;ª\Vofdf dfG5]x¿ d"nf sf6]h:t} u/L sfl6P . /utsf] vf]nf g} aufOof] . o;/L :jtGqtf n'6\g] cyf{t\ pHofnf]nfO{ g} s}b ug{ vf]Hg] hª\uaxfb'/ h:t} JolQm clxn]sf] ;dodf ;fGble{s 5}g eGg] slj b'jfnsf] efj 5M hª\axfb'/x¿ kf] /dfpF5g\ df/fdf/df s] tkfO{+ klg x'g' eof] hª\uaxfb'/ k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 85
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
hª\uaxfb'/x¿ xf];\ x/fpF5g\ sf6df/df s] tkfO{+ klg x'g'eof] hª\uaxfb'/ sfgdf v';'Ss xfjfn] ;fptL u/]h:tf] eof] s] b]Vg' k/]sf] of] sf6df/df pHofnf] s}b ug]{x¿ g} x'g\ hª\uaxfb'/x¿, cfkm"df vf]lh/x]5 stf 5 hª\uaxfb'/ . dfG5]sf] ;dfhdf cfˆg} vfnsf] lgod sfg"g x'G5 . k'Vff{b]lv rlncfPsf] sltko afWotf c8\rgx¿nfO{ Jojfxfl/s ¿kdf ;'N‰ofpg] ul/G5 . tL 36gfs|dsf] ;+of]hg ug]{ JolQmnfO{ xfd|f] ;dfhdf cu'jfsf ¿kdf lnOG5 . g}lts / rl/qjfg aGb} cfˆgf] bfloTj lgjf{x ub}{ cufl8 a9\g] JolQmTj g} dxfg x'g\ . To:tf JolQmnfO{ ;fdflhs cleoGtfsf ¿kdf ;a}n] k'H5g\ / cfˆgf] 3/ Aojxf/nfO{ a]jf:tf u/L ;dfh;]jfdf nfUg] dfG5] la/n} e]l6G5 . To:tf JolStnfO{ ;dfhn] cfbz{ cfFvfn] x]g]{ u5{ M lxdfnh:t} c6n /xFb} c¿nfO{ cfgGb lbg]x¿ x'g\ –dxfgx¿ km"nh:t} ;'uGw 5b}{ dgdf]xstf 5ls{g]x¿ x'g\ –dxfgx¿ cfkm" hn]/ c¿nfO{ pHofnf] pHofnf] b]vfpg]x¿ kf] dxfg x'G5g\ d 5fld/x]5' dgdf / cFfvfdf /fv]/ b]lv/x]5' d]/f dxfgx¿ . a|Dxf08df hLljt k|f0fLdWo] dfgj ;j{>]i7 k|f0fL xf] . p;df r]tgf / ljj]s x'G5 . unt / ;xL 5'6\ofpg ;Sg] Ifdtf x'G5 . of] e"uf]ndf dfgj ?lr rf]nf lnP/ cfPkl5 cGttM Pslbg cjZo g} k|f0f Tofu ug]{ lbg cfpF5 . To:t} ;+;f/df lghL{j j:t'sf] klg cfo' x'G5 . hLjg JotLt slxn];Dd x'G5 eGg] s'/f cl3 / kl5 dfq xf] . pbfx/0fsf nflu dfG5] / 3/sf] t'ngf ug{ ;lsG5 . dfG5]sf] rf]nfnfO{ aRr}b]lv nfng kfng /fd|f] ePdf hlt aflrG5 lg/f]uL eO{ aflrG5 . To:t}, dfgjåf/f lgld{t 3/ klg hu vDaf alnof] eof] eg] e"sDkn] klg 9fNg ;Sb}g . o;/L dfgjn] ;dodf g} ;ts{tf ckgfPdf a'l4dfgL x'g hfG5 . alnof lyPgg\ vfFjfx¿, 3/ t elTsuof] ladx¿ lyPgg\ /fd|fx¿, tnb]lv nl8uof] e"sDk cfOlbof] o;}tfsf dg s:tf]–s:tf] eof] 3/ klg t dfG5]h:tf] xf], Dofb k'Uof] 9lnuof] . d'Sts /rgf rt'ikbLo x'g' kb{5 . klxnf], bf];|f] tyf rf}yf] x/km cg'k|f;o'St / t];|f] x/km cg'k|f;xLg x'g' kb{5 . t/ o; ;ª\u|xsf !! yfg d'Stsx¿ tLg nfOgdf n]lvPsf 5g\ . x]/f}F M 86 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
ha
ss
kh as
s.
co m
cr]n dfG5]x¿ lsg d'v n'sfpFb}5g\ c¿ s;}sf] k|b"if0f k5{ eg]/ xf] ls cfˆgf] k|b"if0f c¿nfO{ ;5{ eg]/ xf] < ))) dfq s'/fdf cN´fOlbFbf hLjgx¿ km';|f–km';|f b]lvG5g\ hLjgx¿ km"nsf] df]x dgdf /fv]/ hLjg a'‰g vf]lh/x]5' . oL efjnfO{ rflxF d'Sts elgxfNg clns gldNnf . o;nfO{ sf]l/og z}nLsf] uLlt sljtf cyf{t\ l;Fhf] eGg' pko'St xf]nf ls Û To:t} ;ª\u|xdf …hLjgÚ zLif{ssf @^ yfg d'Sts ;dflji6 5g\ t/ ltgnfO{ qmda4 /flvPsf] 5}g . o;n] cln qmda4tfnfO{ 5/k:6 kfl/lbPsf] h:tf] dx;"; x'G5 . ;du|df ;ª\xleqsf d'Stsx¿n] hLjg af]n]sf 5g\, b]z / ;dfh s]nfPsf 5g\ . (*%!)#@%$* à ljb'/, g'jfsf]6
w
w .k
Dfbg k'/:sf/ k':tsfnosf] cg'/f]w
w
oxfFåf/f lnlvt, k|sflzt tyf ;Ílnt g]kfnL efiffsf ;fdu|Lx¿ dbg k'/:sf/ k':tsfnonfO{ pknAw u/fOlbg'xf];\, xfdL tL ;fdu|L oxfFsf efjL ;Gtlt / cfufdL k':tfsf nflu ;'/lIft /fVg]5f}+ . xfdL;Fu #&,))) k':ts, %^,)) kqklqsf, !%,))) krf{–kDkn]6, @,))) cl8of]–lel8of], %),))) kmf]6f], tyf !@),))) k[i7 kf08'lnlkx¿ ;'/lIft 5g\ .
dbg k'/:sf/ k':tsfno kf]:6 aS; g+=$@, kf6g9f]sf, nlntk'/ Email : info@mpp.org.np
kmf]g g+= )!–%%$(($* k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 87
hgsnfn zdf{sf] e"ldsf lzj /]UdL
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
Pslbg k'/fgf sfuhkq s]nfpFb} hfFbf O{Zj/dfg /l~htsf/ k|:tfljt k':tssf lgldQ ljåfg hgsnfn zdf{n] n]Vg'ePsf] e"ldsf xftdf cfOnfUof] . x]5'{, k9\5' klxn] gk9]s]f e"ldsf /x]5 . k9\b} hfG5' . hgsnfnHo"sf] :ju]{ x'g'eGbf b'O{ dxLgf cl3 @)%^ ;fn d+;L/ !% ut] a'waf/ n]Vg'ePsf] /x]5 . e"ldsf k9]kl5 d cndNndf k/]+ . k9]s]f lyOFg . t/ O{Zj/dfgnfO{ cfkm"n] eg]sf s'/f eg] ;Dem]+ . O{Zj/dfg /l~htsf/n] %) sf] bzsdf æhf]u]{G;g M o'/f]kdf g]jf/L cWoogsf] cu|0fL, g]kfnL n]vs ;+3sf] ljwfg, Pl;ofnL n]vs dxf;Dd]ng lbNnLdf k"j{ tof/Lsf] ;Gbe{df g]kfn, PlzofnL ;f+:s[lts ;dGjo ;ldlt M Ps ;+lIfKt rrf{, :jfdL dxf/fh /0faxfb'/ zfx, b]jsf]6f lj/lrt eQmk|Nxfb b'O{ zAbÆ cflb h:tf lgaGw k|aGwx¿ k|sflzt ePkl5 o:tf / cem} o:t} a6'n]/ Pp6f k':tssf] ¿k lbg'xf];\ eg]sf] ;DemG5' . clxn] kf] emNof:; ePF . ;+ejt M O{Zj/dfgn] of] e"ldsf dnfO{ k9\g lbg'ePsf] xf] . t/ s]xL jif{kl5 pxfFsf] klg :ju]{ eof] . s'/f] p7\g} kfPg . cfh dnfO{ k5'tf] nflu/x]5 . pkfo 5}g o;nfO{ h:tfsf] t:t} 5flklbg' afx]s . e"ldsf oxL xf] .
dxfsljsf] ck"0f{ sfJo / O{Zj/sf s]xL /rgf hgsnfn zdf{
s]xL lbg klxn]sf] s'/f xf] . cgfof; af6fdf e]6 eof] ldqj/ O{Zj/ /l~htsf/;Fu . Pp6f k|:tfj cfof] O{Zj/ /l~htsf/af6 . lgaGw ;+u|x tof/ 5 Pp6f d]/f] . To;df e"ldsf n]lvlbg'k¥of] oxfFn] . Tof] cleef/f cjZo axg ug]{5' d kf08'lnlk x]g{ kfPdf eGg] s'/f k|:t't u/]+ d}n] . o;sf] gfds/0f ug'{kg]{ pQ/bfloTj klg cfOk¥of] cfkm}+dfly. nfdf] ;odb]lv n]vk9d} Jo:t /x]sf JolQmsf] gfd xf] O{Zj/ /l~tsf/ . s'g} klqsfsf] ;Dkfbg, cg'jfb / k|'km l/l8ªdf cToGt s'zntf 88 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
w
w
w .k
ha
ss
kh as
s.
co m
kfpg ;lsG5 pgdf . Toltdfq xf]OgÙ gfd rn]sf kqsf/ klg x'g\ pgL . To;}sf/0f clnslt em:s]sf] lyPF kf08'lnlk gb]v];Dd . hDdf ^ /rgfsf] ;+u|x xf] of] . lgaGwsf] kl/efiff s;/L ug]{ d}n] < ;"o{ljqmd 1jfnLsf] jf egf}+ g]kfn /fhsLo k|1fk|lti7fg (@)$)) sf] g]kfnL ;+lIfKt zAbsf]zsf cg';f/ æs'g} klg ljifosf] ;flxlTos efiffdf n]lvPsf], syf;"qdf gplgPsf], Ps} a}7sdf k9L l;l4g] ljrf/ k|wfg n]v . j0o{ ljifo qmlds ¿kaf6 p7fO{ cfˆgf] dGtJo k|s6 ul/Psf] ;flxlTos n]vÆ elgPsf] 5 lgaGwnfO{ . k|frLg ;dodf lgaGwsf] cy{ s]jn afFWg' eGg] cy{df cfpFYof] . sfuhsf] cfljisf/ gePsf ;do ef]hkq jf tf8kq h:tf j:t'df n]v]/ dgdf cfPsf] cfˆg" ljrf/ ;+u|x ub{y] . ef]hkq jf tf8kqsf aLrdf Kjfn kf/]/ To;df wfuf] l5/fP/ afFlwGYof] . h;nfO{ lgaGwsf] ;+1fn] k'sfl/GYof] To; ;do . qmdzM lgaGwsf] cy{ abln+b} uof] / cfh k|m]~refiffsf] P];fO jf c+u|]hL efiffsf] P;]sf cy{df lgaGwnfO{ /fVg] ul/Psf] 5 . g]kfn /fhsLo k|1fk|lti7fg (@)%%) sf] g]kfnL ;flxTo sf]zdf lgaGw zLif{ssf] Pp6f k|ljli6 5 h;df ljåfg /fh]Gb| ;'j]bLn] lgaGwsf] /fd|f] kl/efiff lbPsf 5g\ . æ/rgfsf] lzNk ljwfnfO{ Wofgdf /fv]/ cWoog ug]{x¿n] lgaGwnfO{ lgDgfg';f/ rf/ e]bdf juL{s/0f u/]sf 5g\ . cfh 1fg / lj1fgsf, snf / ;+:s[ltsf, bz{g / k/Dk/fsf cg]sf}+ kmfF6nfO{ lgaGwn] ;d]6\b} cfPsf] x'Fbf lzNkut cfwf/df lgDgfg';f/ juL{s/0f ul/g' klg pko'Qm b]lvG5 M– – JofVoftTj k|wfg lgaGw – j0f{g k|wfg lgaGw – efjtTj k|wfg lgaGw – ts{tTj k|wfg lgaGw o; juL{s/0fdf lzNkkIfnfO{ k|fyldstf lbOPsf] 5 . To:t} ljwfut cg'zf;gsf b[li6n] lgaGwnfO{ afns[i0f kf]v/]nn] o;/L juL{s/0f u/]sf 5g\ M– – wsf{lrq jf /]vflrq – lgofqf – ¿kaGw – cflTdsf oL juL{s/0fsf cfwf/df æj:t'nfO{ cfTdk|ltkfbsf ;Lkdf ufn]/ ;[hgf tof/ ug]{ lgaGw cfTdk/s xf] / j:t'nfO{ j:t's} ¿kdf k|ltkfbg k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 89
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
ug]{ lgaGw j:t'k/s xf] .Æ oL b'j} vfnsf] cl:tTj af]s]sf lgaGwx¿ g]kfnL ;flxTodf k|z:t ;[hgf ePsf 5g\ . O{Zj/ /l~htsf/sf /rgfx¿ efjk/s eGbf j:t'k/s lgaGwdf kb{5g\ . pbfx/0fsf nflu ltgsf] pkzLif{ssf] rrf{ u/f}+ klxn] . o;df klxnf] lgaGwsf] zLif{s xf] æxfoG; hf]u]{G;g M o"/f]kdf g]jf/L cWoogsf cu|0fLÆ To:t} csf]{ /rgf 5Ù æg]kfnL n]vs ;+3sf] ljwfgÆ . To;} k|sf/ csf]{ /rgfsf] zLif{s xf] æPl;ofnL n]vs dxf;Dd]ng lbNnLdf k"j{ tof/Lsf] ;Gbe{df g]kfnÆ, æPl;ofnL ;f+:s[lts ;dGjo ;ldlt M Ps ;++lIfKt rrf{Æ, æ:jfdL dxf/fh /0faxfb'/ zfxÆ / cGTodf 5 æb]js]f6f lj/lrt ck"/f] dxfsfJo eQm k|Nxfb b'O{ zAbÆ zLif{s /rgf . cToGt /fd|f] lyof] eQmk|Nxfb dxfsfJo . To;sf] emns kfOG5 z'¿s} pbfx/0faf6 . k|yd;u{sf] k|yd Znf]snfO{ g} lng ;lsG5 oxfF . d+unfr/0fsf] ¿kdf 5 of] . æcfkm}+ ;"o{;dfg z'4 5ljsf cfgGbsf 6Ss/ AfN5f} wKwk 1fgn] crn 5f}, ;+;f/ rfN5f} t/Ù ltd}| Hof]lt km'6L k/L ltld/df /fuflb5g\ ;'Gb/Ù gª\UØ|fO{ z7tf g[l;+x Åbo}kf/L ;kmf dlGb/ .Æ o;}k|sf/ PsfpGg Znf]s 5g\ k|yd ;u{df . zfb"{n ljqmLl8t 5Gbdf 5 of] . t/ låtLo ;u{sf] yfngL j]Un} k|sf/sf] b]lvG5 ToxfF . o;k|sf/ 5 Tof]– æx'g t GfL/; x'G5 syf ;j, 5 s'g slNkt ;'Gb/ j}ej < tblk h"gls/L t[0fdf k/L t[0f ememlNsgu} v'zx'\g\ xl/ . hxfF;Dd s[ltsf gfdsf] ;+aGw 5 o;df dxfslj nIdLk|;fb b]jsf]6fsf] ck"0f{ dxfsfJo …eQm k|NxfbÚ sf] k|yd ;u{sf %! Znf]s / låtLo ;u{sf] Ps Znf]s u/L kfPhlt ;a} lbP/ To;sf] rrf{ ul/Psf] x'Fbf /rgfsf] zLif{s ædxfsljsf] ck"0f{ sfJo / O{Zj/sf s]xL /rgfÆ /flvPsf] xf] h;nfO{ kf7sn] :jfut ug]{5g\ . c:t' ldlt / ;do @)%^÷*÷!%÷$÷!#÷#)÷! :yfg M 5@÷!*(, kfgL kf]v/L, dxf/fhu~h, sf7df8f}+, g]kfn )! $$&)@$% à ^! do"/dfu{, dWo jfg]Zj/, sf7df8f}+ 90 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#
;flxTo If]qdf b'Mvb @)&$ ;fn Û
w
w
lgwg @$ j}zfv @)&$ !# h]7 @)&$ @% ;fpg @)&$ $ ebf} @)&$ @( c;f/ @)&$ @# c;f]h @)&$ % sflQs @)&$ # d+;L/ @)&$ ^ k'; @)&$ !( df3 @)&$ @@ kmfu'g @)&$ @% kmfu'g @)&$ @* kmfu'g @)&$ @) r}t @)&$ @@ r}t @)&$
s.
ss
kh as
hGd ^ c;f/ !(*^ @) sflQs @)!& df3 @))% @& ebf} @)!& !(@( O{= # ebf} !(*^ !( h]7 @))% !! df3 @))$ @% d+;L/ @))# !( ;fpg !((( !& df3 !(*$ & d+;L/ !(*& !$ df3 @)@$ !^ df3 !(*$ ^ ebf} !(*$
ha
w .k
;flxTosf/ Zofdk|;fb zdf{ d]lbgL s'df/ s]jn k|bLk vltj8f pHjn hL=;L= /fdxl/ hf]zL hubLz ;dz]/ ;"o{ ;'j]bL sljtf/fd >]i7 Kf|]df zfx Dfg' a|fhfsL OGb|axfb'/ /fO{ Gfu]Gb| zdf{ 8f= afns[i0f yfkf hL=aL= n'u'g snd/fh /]UdL
co m
xfd|f] dfemaf6 ljbf x'g} nfu]sf] 5–@)&$ ;fn . g]kfnL ;flxTosf If]qdf of] ;fnn] lbPsf] pknlAw jf cg'knlAwsf] dfqf af/] n]vfhf]vf xF'b} unf{ . clxn] Totflt/ gnfuf}+ . t/ g]kfnL ;flxTofsfzdf cfˆgf] rxlsnf] pkl:ylt hgfO/x]sf :jgfdwGo ;|i6fx¿sf] cj;fgn] eg] @)&$ ;flxTo If]q lglDt kL8fbfoL x'g k'u]sf] oyfy{ rflx+ ;To xf] . Ps} jif{sf] cjlwdf w]/} ;flxTosf/sf] lgwg x'g' lgZro g} b'Mvb ;+o]fu dfGg'knf{ . ;+ejt M o:tf 36gf la/n} x'g] ub{5g\ . @)&$ df ljt]sf ;flxTo;]jLx¿sf] ljj/0f o;k|sf/ 5 M– -xfd|f] hfgsf/Ldf cfPsf dfq_
cfkm cfˆgf] If]qdf ;Sbf] of]ubfg u/]sf ;flxTo ;fws x'g\ pko'{Qm JolQmTjx¿ . g]kfnL ;flxTosf] e08f/ eg{ oL ;|i6fn] u/]sf] k|oTg dxÎjk"0f{ /x]sf] 5 . ;Ifd / ;'kl/lrt oL ;fwsx¿nfO{ u'dfpg'kbf{ @)&$ ;fn ulx/f] kL8fbfoL jif{ x'gk'Uof] . ;fFlRr g} ck"/0fLo Iflt k'¥ofof] ;flxTo If]qdf o; jif{n] . lbj+ut oL ;|i6fsf s[lt / sLlt{af6 g]kfnL ;dfh nfeflGjt eO g} /xg]5 eGg] ljZjf; ;lxt tL ;fwsx¿df >4f~hnL JoQm ub}{ zf]s ;GtKt kl/jf/hgk|lt xflb{s ;xfg'e"lt k|s6 ub{5f}+ .
k"0ff{Í – !%#
kmfu'g–r}t @)&$
/rgf ÷ 91
w
w
w .k
ha
ss
kh
as
s.
co m
zlz zfxsf] t"lnsf
92 ÷ /rgf
kmfu'g–r}t @)&$
k"0ff{Í – !%#