Routebouwen: een vak vol passie

De routes in een klimzaal staan steeds in verandering. Ze komen en gaan, en evolueren doorheen de tijd in klimstijl en grepen. De kwaliteit van de routes kunnen je klimsessie maken of kraken. Ze moeten zowel uitdagend als visueel aantrekkelijk zijn, en je een logisch vervolg van bewegingen voorschotelen. Ze moeten voldoening geven, en je goesting aanwakkeren om meer (en harder) te klimmen.

Als klimmer zijn we best kritisch als het op beoordelen van routes aankomt. Een ‘schone route’ is een kwestie van smaak en voorkeuren, en wordt onder menig klimmers besproken, zowel tijdens als na de klimsessie.

We staan er vaak niet bij stil, maar achter deze routes staan mensen met jarenlange ervaring en een doorgedreven passie voor de sport. Wie zijn ze? Wat maakt hen zo goed in hun vak? En hoe kan je zelf aan het routebouwen beginnen?

We gingen met onze vragen aankloppen bij één van de meest geëngageerde routebouwers op Belgische bodem: Nataleigh Bell.

De kans dat je Nataleigh kent is groot, want in de 15 jaren dat ze klimt gaat ze vol overgave voor de sport. Ze reist de verschillende klimzalen af, en baat er ondertussen ook zelf ééntje uit: Black Box Boulder in Kortrijk. Nataleigh, of liever ‘Nat’, is een straffe madam die uitblinkt in wat ze doet. Sport vormde altijd al een essentieel element in haar leven. Voor ze aan de klimmuur te vinden was, bracht ze haar dagen door als gedreven gymnaste. Dat veranderde ergens rond 2009, toen ze met enkele vrienden naar een klimzaal in Edinburgh trok.

Vanaf die eerste klimdag weet Nat zich goed uit de voeten te werken op de muur. Zij het te danken aan de atletische vorm die ze overhield aan de gymnastiek, zij het natuurlijk talent. Wat zeker is, is dat Nataleigh er de volle 100 procent voor gaat. En dat is er aan te merken.

KBF: Hoe ben je in de klimwereld gerold?

Nataleigh: Toen ik naar Australië verhuisde, maakte ik een tussenstop in Thonsaï. Eén van de beste klimbestemmingen ter wereld. Mijn passie voor klimmen is daar helemaal op hol geslagen, met als direct resultaat dat ik het daaropvolgende jaar hoofdzakelijk besteedde aan klimmen en reizen.

Tot in 2011 reisde ik de beste klimlocaties af. Van Amerika naar, Australië, naar Thailand en terug. Tot ik me uiteindelijk in Europa settelde. Samen met mijn partner begonnen we de traditie om ieder vrij weekend naar Fontainebleau af te zakken, en die traditie hebben we nog steeds. Dat ik mijn passie met hem kan delen is natuurlijk mooi meegenomen.

KBF: Wanneer ben je met routebouwen begonnen?

Nataleigh: Bij de terugkomst in Europa, kwamen we tot de ontdekking dat je routes kan bouwen in ruil voor gratis toegang tot de klimzaal. En, being the dirtbag I was, leek me dat een goede deal. Vroeger was dat de gang van zaken, maar ondertussen verloopt dat gelukkig allemaal via de officiële weg en staat er -niet onterecht- een echte verloning tegenover.

Destijds werd dat allemaal nog niet zo serieus genomen. Maar gaandeweg groeide de klimsport, en werd ik steeds beter in het bouwen. Ik kreeg daarbij ook steeds mooiere opdrachten aangeboden. Zo begon ik uiteindelijk te bouwen voor open competities, en later voor nationale wedstrijden. In het begin was dat nog zonder certificering, tot de sport zodanig begon te groeien dat er ook opleidingen voor de routebouwers ontstonden.

Vanaf 2015 ben ik me echt intens op het routebouwen gaan focussen. De routes die ik op dat moment kon bouwen, zaten al in de lijn van het nationale wedstrijdniveau, dus vloeide ik vlot door de opleiding tot Nationale Routebouwer. Zo schoolde ik me uiteindelijk tot professionele routebouwer, een proces dat eigenlijk heel natuurlijk gegroeid is.

KBF: En toen stond je plots te bouwen voor een Europees Kampioenschap in Soure, Portugal. Hoe ben je daar terechtgekomen?

Nataleigh: De federatie nomineerde me voor een uitwisselingsproject van de IFSC (International Federation of Sport Climbing) waarmee ik mocht gaan bouwen voor een internationale wedstrijd. Ik mocht kiezen aan welke internationale wedstrijd ik mee wou bouwen, en ging daarbij doelbewust voor een jeugdwedstrijd: de European Youth Cup in Soure, Portugal.

Bouwen voor zo’n jeugdwedstrijd is namelijk heel intens, en dus ook eens zo leerrijk. Je moet je kunnen inleven in de verschillende categorieën die er zijn, in leeftijdsgroepen van 14 tot 20 jaar, zowel voor jongens als voor meisjes.

In totaal kwamen er in Soure zo’n 217 klimmers deelnemen aan de wedstrijd, verdeeld in 6 categorieën. Op dag één gingen de kwalificaties door, waarna de beste 10 doorstroomden naar de finales op dag twee. Voor elk van deze rondes moest telkens een andere set routes gebouwd, getest en gefilmd worden.

KBF: Dat klinkt best intens, het was geen vakantie-uitstapje naar Portugal dus?

Nataleigh: Nee maar dat was ook niet de bedoeling. Routebouwen is eigenlijk best hard werken, en zeker als het voor zo’n grote wedstrijd is. Gelukkig hadden we een sterk team van een zevental routebouwers om dit allemaal uit te werken. We kregen hiervoor vijf dagen de tijd. Voor deze wedstrijd was het extra pittig, want we moesten ook elke route zelf klimmen en vastleggen op video. Zo konden de coaches de avond voor de wedstrijd aan de atleten tonen wat hen te wachten stond. Tijdens de kwalificaties mochten de atleten elkaar namelijk zien klimmen, en omdat de eerste deelnemer evenveel voordeel moet krijgen als de laatste werd de beta op voorhand getoond.

Dat maakte dat er geen ‘secret beta’ was. Het had dus weinig zin om ingewikkelde boulderproblemen uit te dokteren, want je ging de oplossing sowieso meegeven. Op de video’s moest ook de makkelijkste manier weergegeven worden. En aangezien ‘makkelijk’ redelijk relatief is, zorgde dit voor interessante testsessies met het team.

KBF: Hoe ging je te werk?

We bouwden in team, maar iedereen focuste zich voornamelijk op een eigen set boulders, juist omdat er zoveel gebouwd moest worden. Sommige setters werkten in duo voor bepaalde boulders, maar dat was de uitzondering.

Wanneer alle routebouwers hun routes hebben uitgewerkt, gaan we bij elkaar testen en geven we onze feedback.

Dit zorgde ervoor dat ik vrij was om te bouwen wat ik wou, wat ergens wel nodig is als je aan een creatief proces bezig bent. Het bouwen zelf was dus niet zo anders van wat ik gewoon ben van nationale wedstrijden. Ik bouwde verschillende routes, waaronder één signature slab voor de junior mannen waar ik enorm trots op was. Per gebouwde route werd er getest door de andere routebouwers. Stuk voor stuk mensen die je niet kent, en andere sterktes en ervaringen hebben dan jij. Het test-onderdeel was misschien wel het meest leerrijke van de hele wedstrijd.

Na de vijf intense bouwdagen was het tijd voor de wedstrijd zelf. Opnieuw hard werk, want alle geklommen routes moeten voortdurend plaats maken voor andere routes. Tussen het bouwen door kijken we natuurlijk naar de wedstrijd, wat je inzicht geeft in hoe je routes ervaren worden door de klimmers.

En stonden er ook Belgen op het podium?

Nataleigh: Jawel! Onze eigenste Hannes Van Duysen pakte goud bij de junioren. Enorm leuk om te zien.

BBF: Wat maakt een goede routebouwer?

Nataleigh: Iemand die zich kan loskoppelen van de boulder die ze aan het zetten zijn, zijn eigen persoonlijke voorkeuren aan de kant kan zetten, en bewegingen kan creëren die voor een breed publiek aantrekkelijk zijn. Een routebouwer moet zich kunnen inleven in verschillende sterktes en zwaktes. Je moet openstaan om bij te leren, creatief zijn, en leren uit je fouten.

Kijken hoe (competitive)klimmers je route klimmen is een van de belangrijkste aspecten in het leerproces van een routebouwer.

KBF: Moet je goed kunnen klimmen om routebouwer te worden?

Nataleigh: Dat valt eigenlijk best mee. Je moet objectief kunnen zijn om te zien hoe hard je route nu echt is, maar je hoeft ze zelf niet perse te kunnen klimmen. Atletisch inzicht en voorkennis van de klimmer, maakt dat je goed kan inschatten of een route de doelgroep ligt of niet. Verder moet je zeker zijn dat alle bewegingen kloppen en alle linken tussen de bewegingen juist zitten.

Het helpt natuurlijk wel als je zelf bijvoorbeeld 8b kan klimmen, maar dat is geen vereiste. Je bent ook altijd in een team van routebouwers. Elke bouwer in zo’n team heeft zo zijn eigen sterktes en zwaktes, wat maakt dat je samen een goede reeks wedstrijdroutes kan neerzetten. Het is ook niet praktisch als je té goed klimt. Dan maak je het jezelf moeilijk om objectief iets te bouwen. Je zoekt best een balans tussen wat je van jezelf weet, en de klimmers waarvoor je bouwt.

Hoe vaak klim je zelf? En wat is je klimniveau?

Nataleigh: Tot 5 keer per week, het is mijn passie met een reden. Qua klimniveau outdoor, 8a project niveau. En indoor… “I don’t believe in grades.” (lacht)

KBF: Is competitieklimmen dan niets voor jou?

Nataleigh: Niet echt, ik geniet meer van het bruisende wereldje achter de schermen. Ik krijg adrenaline van de werklast, van de anticipatie om honderden klimmers in je route te zien kruipen, te kijken hoe ze je puzzels proberen op te lossen. Dat is voor mij veel leuker dan in mijn eentje voor een publiek te klimmen. Het is de meest creatieve baan die ik me kan wensen.

KBF: Wat brengt de toekomst voor jou?

Nataleigh: Sinds het begin in 2009 zijn er heel wat uitdagingen bijgekomen, zoals het uitbaten van een klimzaal. Dat is totaal anders dan het leven dat we gewoon waren. Het hebben van een eigen klimzaal biedt mooie kansen, maar uiteindelijk hebben we er samen voor gekozen om onze passie in de toekomst een andere invulling te geven. We gaan terug naar onze roots: het routebouwen en geven van klimtraining, vol overtuiging en passie.

Momenteel bereiden we ons voor op een grote wedstrijd in België: de European Cup Boulder in Loverval. Daarna zakken we af naar Zuid-Afrika om er met het Zuid-Afrikaanse jeugdteam en setters in Kaapstad te werken. Mooie vooruitzichten!

KBF: Klinkt veelbelovend Nataleigh, we wensen je er enorm veel succes mee. Bedankt om je verhaal met ons te delen, en tot ergens aan de klimmuur!

Nataleigh Bell

• Professional routesetter

• Klimtrainer bij Atari Climbing

• Mede-uitbaatster van Boulderzaal Black Box Boulder

• Favoriete discipline: Boulder without a doubt

Nataleigh post regelmatig haar trainingen en klimsessies op social media, de moeite om te zien!

Je kan haar volgen via @nat_atari op Instagram.