KNMT Kwalificatieprofiel Paro-preventieassistent (C) by KNMT

KWALIFICATIEPROFIEL

Paro-preventieassistent

Voorwoord

Ontwikkelingen mondzorg

De ontwikkelingen in de mondzorg gaan door. Preventie en de mondige en goed geïnformeerde patiënt vragen nog meer van de communicatie-, voorlichtings- en motivatievaardigheden van de tandartsassistent. Ook zijn er weer nieuwere technieken en technologieën waar de mondzorgpraktijk gebruik van maakt en de bedrijfsvoering en communicatie met derden is nog meer geautomatiseerd. Daarbij is er veel aandacht voor veilig werken en veilig omgaan met patiëntgegevens. Goed kunnen omgaan met deze ontwikkelingen is dan ook een belangrijk aspect in het werk van de tandartsassistent. Vanuit het werkveld bestond daarnaast de wens om een eenduidige omschrijving te krijgen van erkende opleidingen en functies voor mondzorgassistenten.

Kwalitatieve mondzorg en een branche-erkende opleidingsstructuur

Naast de beroepsopleidende en de beroepsbegeleidende leerwegen via het mbo bestaan er ook (vervolg)opleidingen tandartsassistent die door andere partijen worden aangeboden. Bij de beroepsopleidende en de beroepsbegeleidende leerwegen via het mbo is de kwaliteit geborgd middels een door de overheid vastgesteld kwalificatiedossier. Van oudsher is er echter ook sprake van (vervolg)scholing buiten het mbo om waarbij deze kwaliteitsborging ontbreekt. Om in deze lacune te voorzien is een branche- erkende opleidingsstructuur ontwikkeld voor de assisterende functies tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C).

Inhoud opleidingsstructuur ABC Mondzorgassistenten bestaat uit een aantal onderdelen:

• Een beroepscompetentieprofiel waarin voor het vak van tandartsassistent competenties staan beschreven;

• Een beschrijving van de opleidingen in een drietal kwalificatieprofielen voor tandartsassistent (A), voor preventieassistent (B) en voor paro-preventieassistent (C);

• Gecertificeerde opleidingsorganisaties;

• Centraal georganiseerde examinering;

• Een ‘Register Mondzorgassistenten’ waarin tandartsassistenten (A), preventieassistenten (B) en paro-preventieassistenten (C) zich kunnen inschrijven;

• Een ‘Commissie Mondzorgassistenten’ die toezicht houdt op de kwaliteit van ABC Mondzorgassistenten.

Hiermee ontstaat een kwaliteitsnorm voor alle assistenten in de mondzorg en krijgen patiëntengroepen de zorg die ze nodig hebben.

Eisen aan kwaliteit

De KNMT streeft naar kwalitatief hoogwaardige mondzorg en stelt daarom eisen aan de kwaliteit van mondzorgprofessionals en zo ook aan die van de verschillende assistenten werkzaam in de mondzorgpraktijk. Werkgevers zijn volgens de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz) verantwoordelijk om kwalitatief goede medewerkers aan te nemen. Er is echter tot op heden geen diploma van een (erkende) opleiding nodig om als tandartsassistent te mogen werken. De KNMT brengt daar verandering in en neemt de verantwoordelijkheid op zich om duidelijkheid te geven over de gewenste kwaliteit op het gebied van assistentie. Met ABC Mondzorgassistenten introduceert de KNMT een keurmerk waarin nieuw tot het werkveld toe te treden mondzorgassistenten via gecertificeerde opleidingen kunnen aantonen te voldoen aan de vereiste opleidingseisen waarmee kwalificatie voorwaardelijk wordt voor beroepsuitoefening. Hiermee wordt goede kwaliteit van mondzorg toetsbaar.

Gezien de keuzes die gemaakt zijn wat betreft de inzet van menskracht binnen de mondzorg zal de tandartsassistent in de nabije toekomst een nog belangrijkere spil worden binnen het mondzorgteam. ABC Mondzorgassistenten geeft daarom ook inzicht in de carrièremogelijkheden voor de tandartsassistent.

Mijn dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan het tot stand komen van ABC Mondzorgassistenten.

Hans de Vries

Voorzitter KNMT

Utrecht, maart 2025

© 2025 KNMT. Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten ten aanzien van dit document berusten bij de KNMT. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit dit document worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de KNMT.

Hoewel aan de totstandkoming van dit document de uiterste zorg is besteed, kan de KNMT niet instaan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden en aanvaardt de KNMT deswege geen aansprakelijkheid.

Inleiding 1

Leeswijzer

1.2

• voorwaarden voor certificering als branche-erkend opleider conform de ABC-structuur 1.1

Het ‘ABC kwalificatieprofiel Mondzorgassistenten C: Paro-preventieassistent’ beschrijft de brancheopleidingsvereisten voor de paro-preventieassistent als onderdeel van het opleidingsaanbod ABC Mondzorgassistenten.

Het eerste hoofdstuk geeft een toelichting op de ‘ABC-opleidingsstructuur Mondzorgassistenten’: wat is het en hoe maken de kwalificatieprofielen A, B en C daar deel vanuit. Ook wordt verteld onder welke voorwaarden taken aan de ABC-assistenten gedelegeerd kunnen worden en welke kwalificaties daarvoor nodig zijn. Ook staat hier informatie over het ‘Register Mondzorgassistenten’ (RMza). Hoofdstuk drie beschrijft het niveau en de toelatingseisen voor de opleiding. Hoofdstuk vier geeft op hoofdlijnen de inhoud (typering beroep en opsomming kerntaken en werkprocessen) van de opleiding weer in relatie tot de andere ABC-opleidingen. In hoofdstuk vijf wordt de inhoud van kerntaken en werkprocessen nader omschreven. Hoofdstuk zes geeft informatie over opleidingsduur, wijze van examinering en registratie in het register RMza. Tot slot worden in hoofdstuk zeven de mogelijkheden voor vervolgopleidingen beschreven.

In het profiel spreken we van een tandartsassistent, preventieassistent, paro-preventieassistent en mondzorgassistent in de vrouwelijke vorm, van een patiënt in de mannelijke vorm en andere tandheelkundige professionals duiden we aan met een mannelijke vorm. Vanzelfsprekend kunnen hier beide geslachten gelezen worden.

Daar waar in dit document wordt gesproken over ‘patiënt’ wordt ook ‘zorgvrager’ bedoeld. Als we in dit document spreken over ‘mondzorgassistent(en) ABC’ bedoelen we daarmee ‘tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C)’.

Wat is het kwalificatieprofiel?

Het Kwalificatieprofiel Tandartsassistent (C) beschrijft de brancheopleidingsvereisten voor de beginnende paro-preventieassistent. Ze zijn gebaseerd op de beroepsbeschrijving, zoals opgenomen in het ‘Beroepscompetentieprofiel Tandartsassistent’ (BCP TA-A, KNMT, 2025), het ‘mbo-Kwalificatiedossier tandartsassistent’ (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, SBB, 2021), de leerdoelen en criteria die het Register Preventieassistenten beschrijft (Register Preventieassistenten, 2020) en functieprofiel ‘paro-preventieassistent’. Het kwalificatieprofiel C geeft kaders aan aanbieders van niet bekostigde branche-opleidingen conform het ‘ABC-model’. Deze brancheopleidingen leiden op tot respectievelijk de functies tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C). Bijbehorende kwalificatieprofielen vormen de basis en richtlijn voor hun opleidingen Mondzorgassistenten, die leiden tot een certificaat. Met deze opleidingen kwalificeren de assistenten zich voor competent werken in de mondzorgpraktijk.

Het kwalificatieprofiel beschrijft voor de opleidingen A, B of C:

• de inhoud voor een branche-erkende opleiding: de (kern)taken en werkprocessen waarin de assistent wordt opgeleid

• een duiding van het niveau van de opleidingen

• de toelatingseisen voor instroom van de betreffende opleiding

• kaders voor de minimale opleidingsduur

• vereisten voor de wijze van examinering en certificering

• voorwaarden voor registratie als gecertificeerd assistent in het branche register

• de mogelijkheden voor vervolgopleidingen

ABC-opleidingsstructuur Mondzorgassistenten

De KNMT streeft naar kwalitatief hoogwaardige mondzorg en stelt daarom eisen aan de kwaliteit van mondzorgprofessionals en zo ook aan die van de tandartsassistent. Werkgevers zijn volgens de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz) verantwoordelijk om kwalitatief goede medewerkers aan te nemen. Er is echter tot op heden geen diploma van een erkende opleiding nodig om als tandartsassistent te mogen werken. De KNMT brengt daar verandering in.

Bij de beroepsopleidende en de beroepsbegeleidende leerwegen via het mbo is de kwaliteit geborgd middels een door de overheid vastgesteld kwalificatiedossier. Van oudsher is er echter ook sprake van (vervolg)scholing buiten het mbo om waarbij deze kwaliteitsborging ontbreekt. Om in deze lacune te voorzien, is een branche-erkende opleidingsstructuur ontwikkeld voor (vooralsnog) de assisterende functies tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C).

Opzet ABC-opleidingstructuur

De ‘ABC-structuur’ bestaat uit drie onderdelen:

• een inhoudelijke beschrijving van de opleidingen in ‘Kwalificatieprofielen ABC Mondzorgassistenten’

• branche-erkende opleidingsorganisaties

• examinering onder toezicht van geaccrediteerde mondzorgverleners

Daarnaast kent de ABC-structuur het ‘Register Mondzorgassistenten (RMza)’ voor registratie, certificering en accreditering en de ‘Commissie Mondzorgassistenten’ voor de examinering (zie ook paragraaf 2.6).

Nu de kwaliteitsborging een feit is, wordt kwalificatie voorwaardelijk voor beroepsuitoefening en zijn voor nieuw tot het werkveld toetredende assistenten per 1 januari 2026 dan ook opleidingseisen van kracht. Deze staan beschreven in paragraaf 2.5.

Kwalificatieprofielen

De kwalificatie-eisen voor de door de branche erkende ABC-functieopleidingen Mondzorgassistenten (tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C)) zijn vastgelegd in de ‘ABC Kwalificatieprofielen Mondzorgassistenten’ (KNMT, 2025). De eisen voor de branche-erkende opleiding Tandartsassistent (A) voldoen ten minste aan het BCP TA-A en het kwalificatiedossier Tandartsassistent, met uitzondering van de generieke vakken Nederlands, Engels, rekenen, loopbaan en burgerschap. De opleiding tandartsassistent (A) uit de ABC-opleidingsstructuur betreft een niet-bekostigde opleiding en bestaat naast de mbo-opleiding Tandartsassistent (niveau 4). De kwalificatie-eisen voor de functies preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C) voldoen aan de kwalificatieprofielen ABC Mondzorgassistenten. In de praktijk is de functie van preventieassistent al decennia erkend als waardevol. Met het bieden van een ABC-structuur is er voor de assistent een mooi loopbaanpad in de mondzorg. De kwaliteit van de ABC-opleidingsstructuur wordt geborgd door externe validering (zie ook paragraaf 2.6).

Door een duidelijke opleidingsstructuur te presenteren, gebaseerd op een gevalideerd beroepsprofiel en functiebeschrijvingen, krijgen werknemers en werkgevers inzicht in wat er van de assistent verwacht wordt in de verschillende functies binnen de ABC-structuur. Daarbij moet worden opgemerkt dat met name voor de tandartsassistent (A) geldt dat deze een brede basisopleiding heeft, maar dat deze niet per definitie voor alle onderdelen waartoe zij is opgeleid in de praktijk wordt ingezet. De individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden bepalen waarvoor de assistent wordt ingezet.

Voor erkende branche-opleiders bieden de ABC-kwalificatieprofielen duidelijke kaders voor de ontwikkeling, uitvoering en kwaliteit voor hun brancheopleidingen.

Taakdelegatie onder voorwaarden

De tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C) zijn onder andere werkzaam op het gebied van de preventie en mondhygiëne. Zij informeren en adviseren patiënten en voeren in opdracht van de tandarts of mondhygiënist (onderdelen van) ‘risicovolle en/of voorbehouden handelingen’ uit. Voor hen gelden hiervoor de regels van de Wet BIG en het Toetsingskader IGJ (2023). Hierbij staan ‘bekwaam zijn, jezelf bekwaam achten en voelen en bekwaam worden geacht voor de taak’ centraal. In de tabel hiernaast worden de regels nader toegelicht.

1.5

Aan assistenten, die door de tandarts of mondhygiënist bekwaam worden geacht en ook zichzelf bekwaam vinden, kunnen (deel)taken onder voorwaarden (zie tabel) worden gedelegeerd, die zijn ‘voorbehouden’ aan de tandarts en mondhygiënist. Dit geldt bijvoorbeeld voor het maken van röntgenopnamen of het verwijderen van tandsteen ‘onder het tandvlees’ (subgingivaal) door paropreventieassistenten. Daarnaast kan het gaan over zogenaamde ‘risicovolle’ handelingen. Het gaat bijvoorbeeld om het uitvoeren van bepaalde (tandheelkundige) handelingen op het gebied van preventie en parodontologie (zie ook paragraaf 4.3 en hoofdstuk 5). Het is daarom uitermate belangrijk dat voor deze functies een kwalitatief hoogstaande opleiding is gevolgd.

Bij de ontwikkeling van het Beroepscompetentieprofiel Tandartsassistent (BCP TA-A ) en de branchekwalificatieprofielen is zorgvuldig bekeken in welke (te delegeren) taken de beroepsorganisatie KNMT het verantwoord vindt om assistenten op te leiden.

Regels Wet BIG en Toetsingskader IGJ door assistent laten uitvoeren van (delen van) voorbehouden handelingen.

De tandarts of geregistreerd-mondhygiënist:

• is BIG-geregistreerd en stelt de indicatie

• geeft een opdracht aan de tandartsassistent, per patiënt, en evalueert de uitvoering daarvan; de opdracht wordt schriftelijk vastgelegd in een protocol of bij gebrek daaraan in het dossier van de patiënt

• gaat na of de tandartsassistent bekwaam is om de voorbehouden handeling naar behoren uit te voeren

• borgt de mogelijkheid van toezicht en/of tussenkomst: telefonische bereikbaarheid of toezicht op afstand is niet voldoende, aanwezigheid in de praktijk is een vereiste

• geeft zo nodig aanwijzingen

De tandartsassistent:

• handelt uitsluitend in en na opdracht van een BIG-geregistreerd tandarts of geregistreerdmondhygiënist

• gaat na of zij bekwaam is om de voorbehouden handeling naar behoren uit te voeren

• gaat na of de mogelijkheid van toezicht en/of tussenkomst geborgd is

• volgt gegeven aanwijzingen op

• informeert de patiënt dat de voorbehouden handeling in opdracht van de tandarts of geregistreerd-mondhygiënist wordt uitgevoerd, vraagt de patiënt in dat kader om toestemming en legt deze toestemming vast in het dossier

In de mondzorg kan het gaan om eventueel te delegeren taken uit voorbehouden- en/of risicovolle (deel)handelingen uit het domein van de tandarts en/of geregistreerd-mondhygiënist.

Figuur 1 Regels voor in opdracht laten uitvoeren (delen) voorbehouden en risicovolle handelingen (IGJ, 2023)

Kwalificatie voorwaardelijk voor beroepsuitoefening

Diplomering en certificering Het BCP Tandartsassistent 2025 en een daaruit voortvloeiend kwalificatiedossier of branchekwalificatieprofiel vormen de basis voor zowel kwalificatie via het reguliere mbo (bekostigd onderwijs), als via de branche-erkende niet door de overheid bekostigde leerweg.

De mbo-opleiding Tandartsassistent, conform het kwalificatiedossier, leidt tot het diploma ‘Tandartsassistent mbo-4’. Dit is erkend door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dit diploma tandartsassistent kan toegang geven voor doorstroom naar wettelijk erkende hbo-opleidingen, zoals Mondzorgkunde. Ook kan ze doorstromen naar de brancheopleidingen Preventieassistent (B) en Paro-preventieassistent (C).

De brancheerkende opleiding Tandartsassistent (A) voldoet ten minste aan het kwalificatiedossier (mbo4) en ABC-kwalificatieprofiel A, met uitzondering van de generieke vakken Nederlands, Engels, rekenen, loopbaan en burgerschap en het werkproces ‘B1-K3-W4: Levert een bijdrage aan de begeleiding

1.6

van (nieuwe) collega’s en stagiaires (leren en ontwikkelen)’. De opleiding leidt tot het certificaat ‘Tandartsassistent (A)’. Hiermee kan de assistent doorstromen naar de opleiding Preventieassistent (B) en vervolgens Paro-preventieassistent (C).

Voorwaardelijk voor beroepsuitoefening

Bij de KNMT staat het aanbieden van zorg van goede kwaliteit en goed niveau door haar leden voorop. Zorg dient aan te sluiten bij de regelgeving, zoals die in de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg staat beschreven. De zorg is veilig, doeltreffend, doelmatig en clientgericht, wordt tijdig verleend en is afgestemd op de reële behoefte van de client. Onder andere in dit kader dienen nieuw tot het werkveld toetredende assistenten daarom per 1 januari 2026 minimaal

• in het bezit te zijn van een mbo-4-diploma tandartsassistent of een certificaat van een brancheerkende opleiding Tandartsassistent (A)

• of bij aanvang van het dienstverband in opleiding te zijn of binnen twee maanden in opleiding te gaan bij een mbo niveau 4 opleiding tot tandartsassistent of een branche-erkende opleiding Tandartsassistent (A).

NB Deze vereisten gelden ook voor medewerkers die worden ingezet bij vervanging van vaste medewerkers.

Uitzonderingen zijn:

• medewerkers die geen zorginhoudelijke patiëntencontacten hebben;

• tandartsassistenten met een arbeidsovereenkomst daterend van vóór 1 januari 2026, ook wanneer zij na de ingangsdatum bij een nieuwe werkgever in dienst zijn getreden;

• ervaren tandartsassistenten die vanaf de ingangsdatum opnieuw instromen en die binnen de periode 1 januari 2020 en 1 januari 2026 nog minimaal twee jaar een arbeidscontract hebben gehad als tandartsassistent.

Werkgevers en werknemers zijn beiden verantwoordelijk voor het voldoen aan de diploma-c.q. certificeringseis.

Het Register Mondzorgassistenten (RMza) is ontstaan vanuit het Register Preventieassistenten. Dit is het toonaangevende register van vakbekwame preventieassistenten. Dit register wordt uitgebreid voor de functies tandartsassistent (A) en paro-preventieassistent (C). Op deze wijze wordt de officiële beroepsregistratie voor mondzorgassistenten gefaciliteerd. De kwaliteitsnormen die binnen de mondzorg zijn gesteld, zijn hierbij leidend. Het register is onafhankelijk, openbaar en inzichtelijk voor iedereen. Zo is voor iedereen duidelijk wie aan de branchevereisten voldoet, wat bijdraagt aan borging van kwalitatief en veilig werken in de mondzorg.

Waarvoor dient een Register Mondzorgassistenten?

Het register stelt de professionaliteit van de assistenten objectief en betrouwbaar vast. In dit Register worden alleen assistenten opgenomen die een erkend beroepscertificaat hebben. Via deze weg kunnen de geregistreerde assistenten aantonen dat zij vakbekwaam zijn. Zo maken zij duidelijk dat zij op de hoogte zijn van de huidige standaarden en hun kennis en kunde continu onderhouden. Naast het gebruik van de kwalificatieprofielen, dienen cursusaanbieders ook te voldoen aan certificeringseisen die het veld stelt aan cursusaanbieders. Deze zullen worden gecontroleerd door een onafhankelijke externe certificeringsinstantie.

Wat doet het Register Mondzorgassistenten?

Via het register is een platform gecreëerd dat meerdere doeleinden ondersteunt. Zo brengt het assistenten en andere disciplines in de mondzorg bij elkaar en geeft het patiënten vertrouwen in de kwaliteit van de behandelaar. Door het laten accrediteren van cursusaanbieders door een onafhankelijk certificerende instelling verheldert het register binnen welke kaders de cursusaanbieders de opleidingen verzorgen om aan de kwaliteitsnormen te voldoen. Enkel de assistenten die een van de geaccrediteerde cursussen met succes hebben afgerond, kunnen in het brancheregister worden ingeschreven. Het faciliteren van een officiële beroepsregistratie voor assistenten draagt bij aan de transparantie binnen de mondzorg. Het register dient tevens als hulpmiddel voor assistenten om hun deskundigheid bevorderende activiteiten bij te houden welke in de toekomst in hun eigen portfolio kan worden opgeslagen.

Totstandkoming

Dit kwalificatieprofiel is vastgesteld door de KNMT in 2025. Het kwam tot stand door samenvoeging van initiatieven van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT).

In 2019 is door de ANT een ontwerp gemaakt voor een model ‘Tandartsassistentie ABC’. Hierin worden twee nieuwe brancheopleidingen, te weten Tandartsassistent en Paro-preventieassistent toegevoegd aan de bestaande brancheopleiding Preventieassistent tot een trapsgewijs aanbod van drie brancheopleidingen. De kerntaken en werkprocessen van deze functionarissen en de daarvoor benodigde kennis en vaardigheden zijn destijds beschreven in een ‘Kwalificatieprofiel ABC’.

De ABC branchekwalificatieprofielen zijn het resultaat van doorontwikkeling van het initiatief dat professor Renggli van het Radboudumc in 1995 nam tot de ontwikkeling van een opleiding Preventieassistent. De (K)NMT heeft dit initiatief destijds omarmd en verder doorontwikkeld. Na jarenlange coördinatie heeft de KNMT de uitvoering in 2013 overdragen aan het onderwijsveld en is de kwaliteitscontrole ondergebracht bij het Register Preventieassistenten. In die tijd zijn ook de eerste aanzetten gemaakt tot een functieprofiel voor een ‘paro-preventieassistent’. Deze was echter (nog) niet opgenomen in het functiegebouw van de KNMT.

In 2021 zijn KNMT en ANT gefuseerd en zijn de werkzaamheden samen voortgezet. De Commissie Opleidingen van de KNMT heeft in samenspraak met het veld en cursusorganisaties onder auspiciën van het KNMT-bestuur de documenten definitief gemaakt.

Zie bijlage 1 voor de bij de ontwikkeling betrokken personen.

Niveau en toelatingseisen opleiding

Tandartsassistent (C)

Niveau van de opleiding

ABC in relatie tot het NLQF/EQF kwalificatieraamwerk

Voor deze ABC-brancheopleidingen is het voor niveau-aanduiding en ook voor het onderscheid met de overige zorgprofessionals zinvol om deze naast het Nederlands kwalificatieraamwerk (NLQF) te leggen. Dit (internationale) raamwerk (EQF) kent acht niveaus en een instroomniveau. De niveaus zijn vastgesteld aan de hand van beschrijvingen van wat iemand weet en kan na voltooiing van het leerproces. Deze beschrijvingen van kennis, vaardigheden, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid noemen we leerresultaten (NLQF, 2023).

Een mbo-opgeleide tandartsassistent bereikt met het diploma niveau 4 van NLQF. De brancheopgeleide tandartsassistenten (A) en preventieassistenten (B) zijn te vergelijken met niveau 4 NLQF voor de vakinhoudelijke onderdelen (de generieke onderdelen laten we immers buiten beschouwing). Kijkend naar de NLQF-niveaubeschrijvingen is een paro-preventieassistent (C) vergelijkbaar met niveau 4+ (dit niveau wordt in het NLQF-wel benoemd, maar kent geen extra beschrijving ten opzichte van 4) en deels vergelijkbaar met niveau 5 (associate degree). De paro-preventieassistent (C) heeft ten opzichte van de assistent (A) en (B) wel verdiepte en/of gespecialiseerde kennis van preventie en mondhygiëne, extra detailkennis van de parodontologie en zal iets meer vaardig zijn in het creatief oplossen van wat abstractere problemen. Maar qua context en verantwoordelijkheid werkt de paro-preventieassistent (C) bijvoorbeeld niet in onbekende en wisselende contexten en stuurt ze ook geen onvoorspelbare processen aan, zoals een associate degree (niveau 5) wel doet. De opleiding Mondzorgkunde is een hbo-opleiding op niveau 6.

Onderstaande tabel geeft kort samengevat het verschil tussen de verschillende NLQF-niveaus aan.

NLQF-niveau Kennis & Vaardigheid

Context/zelfstandigheid/verantwoordelijkheid 4(+): mbo Kennis: breed, specialistisch, beroepsgerelateerde feiten, theorie

Vaardigheid: reproduceert, analyseert en past kennis toe, waaier van vereiste cognitieve en praktische vaardigheden om in een werk- of studiegebied specifieke problemen op te lossen

5: associate degree

Kennis: ruime, verdiepte en/of gespecialiseerde kennis beroep en/of kennisdomein, detailkennis enkele deeldomeinen, begrip beperkte reeks basistheorieën, principes en concepten

Vaardigheid: brede waaier vereiste cognitieve en praktische vaardigheden om creatieve oplossingen voor abstracte problemen uit te werken

6: hbo-bachelor Kennis: gevorderd, kritisch inzicht theorie, beginselen

Vaardigheid: gevorderd, geeft blijk van absoluut vakmanschap, innovatief vermogen oplossen complexe, onvoorspelbare problemen in gespecialiseerd werkgebied

Werkomgeving: herkenbaar, wisselend

Samenwerking: gelijken, leidinggevenden en cliënten

Verantwoordelijk voor: resultaten eigen activiteiten/werk en studie, deels verantwoordelijk resultaat werk anderen

Werkomgeving: onbekend, wisselend

Samenwerking: gelijken, collega’s, leidinggevenden en relevante derden

Verantwoordelijk voor: resultaten eigen activiteiten/werk, deels verantwoordelijk resultaat activiteiten/werk anderen en aansturen van onvoorspelbare processen

Werkomgeving: onbekend, wisselend, ook internationaal

Samenwerking: gelijken, collega’s, (niet) specialisten, leidinggevenden, relevante derden

Verantwoordelijk voor: resultaten eigen activiteiten/werk, resultaat werk anderen, deels verantwoordelijk: aansturen onvoorspelbare processen en professionele ontwikkeling anderen, verzamelt en interpreteert relevante gegevens: doel afgewogen oordeel vormen

Tabel 1: Samenvattingen niveau-beschrijvingen NLQF/EQF-niveaus (www.nlqf.nl)

2.2

ABC in relatie tot de leerniveaus volgens Bloom Op de verschillende functies kunnen we vanuit de onderwijskunde ook de Taxonomie van Bloom toepassen (figuur 3, Anderson & Bloom, 2001). De tandartsassistent (A) en preventieassistent (B) functioneren vooral op de niveaus Onthouden, Begrijpen en Toepassen. De paro-preventieassistent (C) functioneert ook op deze drie niveaus, maar zal voor haar werk in de parodontologie vaker aanvullende en verdiepende analyse vaardigheden inzetten. Dit bestaat onder andere uit splitsen van informatie in verschillende delen om het te onderzoeken en verbanden te kunnen leggen, vragen stellen bij bepaalde kennis en zoeken naar relaties en verder kunnen kijken dan de kennis die je al hebt.

Hogere orde denken

Creëren

Evalueren

Analyseren

Toepassen

Begrijpen

Onthouden

Figuur 3: Taxonomie

Toelatingseisen opleiding Paro-preventieassistent (C) Om toegelaten te kunnen worden tot de branche-erkende opleiding Paro-preventieassistent (C) moet worden voldaan aan de volgende eisen.

Bewijzen

• Opname in register Preventieassistent (B) van het RMza

Overige eisen

• minimaal twee jaren werkervaring als preventieassistent (B)

• Tijdens de looptijd van de opleiding ten minste 16 uren per week werkzaam zijn (of stage lopen) in een algemene mondzorgpraktijk of verwijspraktijk voor parodontologie als tandarts-/preventieassistent met een eigen programma én ten minste als paro-preventieassistent in opleiding.

• Begeleid door ten minste een mondhygiënist, zodat er praktijkervaring kan worden opgedaan in de praktijk waar gewerkt of stage gelopen wordt zodat de gestelde doelen van de cursus Paropreventieassistent (C) geoefend en behaald kunnen worden

van Bloom

3 Inhoud opleiding

Paro-preventieassistent (C)

Typering beroep ABC Mondzorgassistenten

De inhoud van de brancheopleidingen ABC Mondzorgassistenten is gebaseerd op de inhoud van het kwalificatiedossier Tandartsassistent (SBB, 2021) en het BCP TA-A (KNMT, 2025). Hieruit is onderstaande typering van het beroep tandartsassistent (A) overgenomen.

Beroepscontext

De ABC Mondzorgassistent werkt, afhankelijk van hoe zij in de praktijk wordt ingezet, in de tandheelkundige zorg. In veel gevallen is zij, samen met tandheelkundige zorgprofessionals, werkzaam in een kleine ruimte. De ABC Mondzorgassistent zorgt – afhankelijk van de individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden van de praktijk waar de assistent wordt ingezet – voor actieve ondersteuning voor, tijdens en na de patiëntbehandeling in de volgende type organisaties, zoals de algemene tandartsenpraktijk, ziekenhuizen (afdeling mondziekten en kaakchirurgie), orthodontiepraktijk en gedifferentieerde tandheelkunde, zoals de parodontologiepraktijk. Plekken waar ABC Mondzorgassistenten ook kunnen werken zijn regionale instellingen voor jeugdtandverzorging, verpleeghuizen, bij mondhygiënisten en het (klinisch) onderwijs bij tandheelkundige opleidingen.

Typerende beroepshouding

De beroepshouding van de ABC Mondzorgassistent kenmerkt zich door een empathische, hulpvaardige, anticiperende, proactieve, initiërende, patiëntgerichte, integere, open en onbevooroordeelde houding richting patiënten en een loyale en coöperatieve houding richting collega’s en andere tandheelkundige professionals. Zij moet snel kunnen schakelen tussen werkzaamheden en de daarbij behorende prioriteiten stellen. De ABC Mondzorgassistent gaat zorgvuldig met patiënten om. Ze is alert op angst bij patiënten en besteedt er aandacht aan. Zij toont respect voor de patiënt, ongeacht zijn sociale of economische status, levensbeschouwing, politieke overtuiging, opleiding, ras, sekse of leeftijd. Tijdens de beroepsuitoefening hanteert zij de geldende regels t.a.v. privacy, veiligheid, hygiëne en gedragsregels. Zij is kostenbewust en milieubewust en werkt ergonomisch verantwoord. De ABC Mondzorgassistent staat kritisch ten opzichte van haar eigen beroepshouding, kan deze indien nodig aanpassen, kan omgaan met feedback en reflecteren op haar eigen gedrag. Ze is erop gericht haar beroepscompetenties blijvend te ontwikkelen.

Resultaat van het beroep

De ABC Mondzorgassistent heeft de tandheelkundige zorg gepland, een bijdrage geleverd aan de tandheelkundige behandeling en de patiënt de juiste informatie verstrekt, waarbij tevredenheid van de patiënt en het respect voor de eigenheid van iedere patiënt vooropstaat. Zie ‘BCP Tandartsassistent’ (KNMT, 2025) voor een uitgebreide beschrijving van het beroep, de context en taken.

Paro-preventieassistent (C)

De inhoud van het profiel voor de paro-preventieassistent (C) is gebaseerd op de inhoud van het profiel en de opleidingseisen, die het Register Preventieassistenten aan opleidingen Preventieassistent stelt en het (concept) KNMT-functieprofiel paro-preventieassistent. De paro-preventieassistent (C) voert ook zelfstandig, in opdracht van de tandarts conform de regels van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) en de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), onderdelen van tandheelkundige behandelingen uit, op het gebied van preventie, mondhygiëne en parodontitis. De paro-preventieassistent (C) is deskundig op het gebied van parodontologie en beschikt over de kennis, vaardigheden en beroepshouding voor het op aanwijzing en onder toezicht uitvoeren van het paro-preventietraject en eventueel (onderdelen van) het parodontologie-traject. Zij is aanvullend deskundig op gebieden als microbiologie, speeksel en halitose. Ook heeft de paro-preventieassistent diepgaande en achtergrondkennis over specifieke onderwerpen, zoals communicatie op het gebied van gedragsverandering, parodontitis en voeding. De paro-preventieassistent werkt in veel praktijken ook als tandartsassistent (A) en/of als preventieassistent (B). Daarom omvat de functie ook de werkzaamheden van een tandartsassistent (A) en preventieassistent (B). De mate van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en complexiteit is bij de functie van paro-preventieassistent (C) hoger dan bij de functies van tandartsassistent (A) en preventieassistent (B). 3.1

3.2

Kerntaken en werkprocessen tandartsassistent mbo-4.

Voor het opstellen van de kerntaken en werkprocessen van de tandartsassistent (A), de preventieassistent (B) en de paro-preventieassistent (C) is het kwalificatiedossier mbo Tandartsassistent als uitgangspunt genomen. Dit dossier is gebaseerd op het BCP Tandartsassistent (A) van de KNMT (KNMT, 2025).

Het kwalificatiedossier Tandartsassistent mbo-4 is opgebouwd uit een aantal onderdelen. Een basisdeel (B), dat bestaat uit de beroepsspecifieke onderdelen en de generieke onderdelen Nederlandse taal, rekenen, loopbaan en burgerschap en Engels. De generieke onderdelen en het werkproces ‘B1-K3-W4: Levert een bijdrage aan de begeleiding van (nieuwe) collega’s en stagiaires (leren en ontwikkelen)’ zijn in dit ABC Kwalificatieprofiel paro-preventieassistent (C) buiten beschouwing gelaten. Hierop zullen de assistenten in opleiding niet worden geëxamineerd. Dit neemt niet weg dat voor alle assistenten geldt dat van hen verwacht mag worden dat zij beschikken over beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift op 3F niveau (zie ook paragraaf 3.2 Toelatingseisen).

De beroepspecifieke onderdelen betreffen de gemeenschappelijke kerntaken (K) en werkprocessen (W) voor het beroep; in dit geval voor het beroep van tandartsassistent. Het Kwalificatiedossier mbo Tandartsassistent is te vinden op de site van SBB: www.s-bb.nl

3.3

Kwalificatieprofiel ABC – overzicht kerntaken, werkprocessen en taken In onderstaand overzicht zijn de kerntaken, werkprocessen en taken van de mondzorgassistenten opgenomen. Daarbij dient te worden aangemerkt dat met name voor de tandartsassistent (A) geldt dat deze een brede basisopleiding heeft en dus breed competent is, maar dat deze niet per definitie voor alle onderdelen waartoe zij is opgeleid in de praktijk wordt ingezet. In de onderstaande tabellen is derhalve uitgewerkt waartoe de A-, B- en C-assistent zijn opgeleid en welke kerntaken en werkprocessen zij kunnen uitvoeren, maar het is van de individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden afhankelijk waartoe de assistent wordt ingezet en of zij de beschreven verrichtingen in de praktijk ook daadwerkelijk uitvoert.

Begrenzing taakuitoefening

Tandartsassistent (A) Preventieassistent (B) Paro-preventieassistent (C) Mondhygiënist

PPS-score patiënt N.v.t.

Handeling

PPS-1

Pockets t/m 3 mm PPS-2

Pockets 4 t/m 5 mm

PPS-3

Pockets ≥ 6 mm

Inventarisatie niveau van zelfzorg, voorlichting en begeleiding in het optimaliseren van dagelijkse mondhygiëne, advies op maat omtrent gezondheidsgedrag (stap 5a en 9)

Supragingivale gebitsreiniging, polijsten gebitselementen (stap 5b)

Gecombineerd met subgingivale gebitsreiniging (stap 10)

(laten) inplannen nieuw periodiek mondonderzoek (stap 11)

In geval van implantaten Voorlichting en instructie mondhygiëne

Onderscheid tussen de A-, B en C-assistent en de mondhygiënist is gemaakt met behulp van de PPS-score, zoals beschreven in (het stappenplan van) de richtlijn Parodontologie (NVVP, 2020) en bij implantaten, zoals beschreven in de richtlijn Peri-implantaire infecties (KIMO, 2018). Tabel

Beslissingsmoment(en) (stap 8 en 12)

Reinigen en polijsten bij peri-implantaire mucositis en periimplantitis

Supramucosaal reinigen en polijsten van implantaten in een weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen

Overzicht kerntaken, werkprocessen en taken In onderstaande tabel staan in de ‘groene’ kolom de taken die bij de paro-preventieassistent (C) horen. De kolommen A en B geven aan waar taken tussen assistenten overeenkomen en waar ze verschillen.

Kerntaken, werkprocessen en taken

K1: Uitvoeren van frontofficetaken

K1-W1: Neemt de hulpvraag aan, verheldert deze en zet vervolgstappen in gang

K1-W2: Zorgt voor de planning van de praktijk/organisatie

K1-W3: Verwerkt patiënt gerelateerde informatie en administratie

K2: Verrichten van handelingen in het kader van tandheelkundige zorg

K2-W1: Voert bepaalde tandheelkundige handelingen uit

Algemeen:

• nemen van afdrukken

• maken gipsmodellen/lepels

• tandtechnische werkzaamheden uitvoeren

• vervaardigen noodkronen

• maken kleurenfoto’s gezicht/gebit en 3D-gebitsscans

• hechtingen verwijderen

• behandelgebied droogleggen

• cofferdam en matrix/wig aanbrengen

• sealen

Röntgenapparatuur bedienen conform de richtlijn: patiënt plaatsen en voorbereiden, film/sensor plaatsen m.b.v. instelapparatuur, richten toestel voor maken bitewing en solo-röntgenfoto’s.

Preventie en mondhygiëne algemeen:

• anamnese-update afnemen

• plaque-kleurtest uitvoeren

• fluorideapplicatie aanbrengen

Preventie en mondhygiëne gevorderd:

• mondonderzoek weke delen en harde weefsels uitvoeren

• symptomen van gingivitis, parodontitis en retentieplaatsen herkennen

• pocketregistratie lezen en begrijpen

• exploratief sonderen voor pocketdieptemeting

Parodontologische behandeling ondersteunen:

• parodontiumregistratie lezen, begrijpen en behandelroute bepalen in overleg met tandarts/mondhygiënist

• subgingivaal tandsteen verwijderen/reinigen met scalers en curettes, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 2

• behandelen gevoelige tandhalzen

• polijsten van gebitselementen

• opstellen preventieplan

• supragingivaal tandsteen en plaque verwijderen/ reinigen met scalers, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 1

• aanslag verwijderen

• uitvoeren bacteriologisch onderzoek in opdracht van de tandarts/mondhygiënist op aangegeven locaties.

• maken risico-inschatting

• bepalen van recall termijn en eventueel verwijzen

K2-W2 Assisteert bij uitvoeren van tandheelkundige behandelingen ‘four handed’ en protocollair werken

Assisteert bij:

• preventiebehandelingen | sealen

• parodontologie

• assisteren bij maken parodontiumregistratie

• restauratieve tandheelkunde: preparen en restaureren

• endodontie

• prothetische tandheelkunde: extracties, kroon en brugwerk

• prothesewerk orthodontie

• chirurgie (implantologie/parodontologie)

Kerntaken, werkprocessen en taken

K2-W3 Geeft voorlichting en advies

Geeft (voedings)advies ter preventie en instructie mondhygiëne aan patiënten

Geeft voorlichting en instructie aan patiënten met implantaten in weefselgezonde situatie (PPS1)

Geeft voorlichting en instructie aan patiënten met implantaten in weefselgezonde situatie (PPS2)

Bevordert gedragsverandering door o.a. stimuleren zelfregie en intrinsieke motivatie met behulp van o.a. motivational interviewing

Geeft uitleg over parodontium(status) aan patiënten t/m PPS2 na overleg met tandarts/mondhygiënist

K2-W4: Zorgt voor logistiek en beheer

Zorgt voor logistiek en beheer

Zorgt voor reinigen, desinfecteren en steriliseren van instrumenten

Draagt zorg voor bijdragen aan praktijkhygiëne en infectiepreventie

Draagt zorg voor slijpen instrumenten

K3 Werken aan kwaliteit en deskundigheid (professionaliteit)

K3-W1: Werkt aan de eigen deskundigheid en kennisverdieping

Communiceert helder en professioneel

Reflecteert op het eigen handelen en staat open voor groei

Omgaan met diversiteit van patiënten

Werkt aan kennisverdieping preventie en parodontologie, anatomie parodontium/gebitselementen en medisch tandheelkundige interactie

Werkt aan kennisverdieping microbiologie, speeksel en halitose

K3-W2: Werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

Werkt aan het bevorderen van kwaliteitszorg

K3-W3: Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

Overleg, terugkoppeling aan tandarts en/of mondhygiënist en eventuele doorverwijzing

K3-W4: Levert een bijdrage aan de begeleiding van (nieuwe) collega’s/stagiaires

Tabel 3: Overzicht kerntaken, werkprocessen en taken

4 Beschrijving

kerntaken, vakkennis en vaardigheden en werkprocessen

In dit hoofdstuk worden specifiek die kerntaken en werkprocessen beschreven, waarin de paropreventieassistent (C) verschilt van de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A). Overeenkomsten zijn opgenomen in bijlage 4.

Bij de verschillende kerntaken worden, naast een beschrijving, ook de daarvoor benodigde vakkennis en vaardigheden beschreven. Vervolgens worden de bijbehorende werkprocessen beschreven in een omschrijving, gewenst resultaat en gedrag.

Vakkennis en vaardigheden

Per kerntaak zijn de vakkennis en vaardigheden beschreven, waartoe de A-, B- en C-assistenten zijn opgeleid. Het is van de individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden afhankelijk waartoe de assistent wordt ingezet en of zij de beschreven vakkennis en vaardigheden in de praktijk ook daadwerkelijk benut en toepast. Niet elke tandartsassistent past derhalve in de praktijk de vakkennis en vaardigheden toe, waartoe zij bekwaam kan worden geacht en die zij in haar opleiding heeft opgedaan. Met name voor de tandartsassistent (A) geldt dat deze weliswaar een brede basisopleiding heeft en breed is opgeleid tot het verrichtingen van handelingen, maar dat zij deze handelingen in voorkomend geval niet standaard uitvoert maar slechts indien dat specifiek tot haar takenpakket is aangewezen.

Gedrag

Het beschreven gedrag betreft gedrag dat met de brancheopleidingen wordt aangeleerd. Of dit gedrag daadwerkelijk in de praktijk wordt uitgevoerd, is afhankelijk van het takenpakket en toegewezen werkzaamheden. Het is van de individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden afhankelijk of de assistent in de praktijk daadwerkelijk geconfronteerd wordt met situaties, waarin zij het benoemde gedrag dient toe te passen.

Visie en leerdoelen paro- en preventieassistenten en kwalificatiedossier als bron

De hoofdbron voor de uitwerking van het Kwalificatieprofiel paro-preventieassistent (C) is een concept document ‘Visie en leerdoelen paro-preventieassistent van het Register Preventieassistenten’ gebruikt. Hierin staat de beoogde inhoud van opleidingen Paro-preventieassistent uitgebreid beschreven en vormt de basis voor certificatie van cursusaanbieders.

Daarnaast is voor de uitwerking van de algemene kerntaken, vakkennis en vaardigheden het Kwalificatiedossier mbo Tandartsassistent (SBB, 2021) gebruikt. Omdat de brancheopleiding Tandartsassistent (A) met uitzondering van de generieke vakken en het werkproces ‘B1-K3-W4: Levert een bijdrage aan de begeleiding van (nieuwe) collega’s en stagiaires (leren en ontwikkelen)’ nagenoeg gelijk is aan de mbo-4-opleiding Tandartsassistent zijn passages uit dit dossier letterlijk overgenomen. Daarnaast is inhoud uit het document ‘Visie en leerdoelen Register Preventieassistenten’ overgenomen (Register Preventieassistenten, 2020). Dit document beschrijft de leerdoelen en criteria voor branchegecertificeerde opleidingen Preventieassistent.

4.1

Kerntaken die overeenkomen met de preventie- en tandartsassistent

In de functie van paro-preventieassistent (C) komt een groot aantal kerntaken (K) en werkprocessen (W) overeen met die van de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A):

• Kerntaak 1: Uitvoeren van frontofficetaken

• Kerntaak 2: Verrichten van handelingen in het kader van tandheelkundige zorg

K2-W2: Assisteert bij uitvoeren van tandheelkundige behandelingen ‘four handed dentistry’ en protocollair werken

K2-W4: Zorgt voor logistiek en beheer

• Kerntaak 3: Werken aan kwaliteit en deskundigheid (professionaliteit)

K3-W2: Werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

K3-W3: Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af K3-W4: Levert een bijdrage aan de begeleiding van (nieuwe) collega’s

Deze taken dient de paro-preventieassistent (C) te beheersen, voordat ze aan de opleiding Paropreventieassistent (C) begint (verplichte diploma-/certificaateis). Daarom is de uitwerking van deze kerntaken en/of werkprocessen niet integraal opgenomen in dit hoofdstuk, maar naar bijlage 4 verplaatst.

Hierna staan dus de kerntaken en werkprocessen opgenomen waarin de paro-preventieassistent (C) extra taken uitvoert ten opzichte van de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A).

4.2

Kerntaak 2: Verricht handelingen in het kader van tandheelkundige zorg

De paro-preventieassistent (C) heeft, afhankelijk van haar takenpakket en de haar toegewezen werkzaamheden, voor het assisteren bij een tandheelkundige behandeling en het zelfstandig uitvoeren van niet-voorbehouden handelingen brede en specialistische kennis en vaardigheden nodig, zoals kennis van behandelmethoden, preventie, logistiek en beheer. Ze wordt breed opgeleid, maar de praktijk(omstandigheden) waar ze werkt zal bepalend zijn voor welke handelingen ze daadwerkelijk uitvoert. De paro-preventieassistent voert haar werkzaamheden ten aanzien van tandheelkundige behandelingen in opdracht van de tandarts of mondhygiënist uit volgens procedures en protocollen.

De complexiteit van de handelingen wordt mede bepaald doordat er nauw wordt samengewerkt met de behandelaar en de behandeling plaatsvindt in de kleine ruimte van het mondgebied, waarbij er snel moet kunnen worden geschakeld tussen verschillende handelingen. De taak van de paro-preventieassistent (C) is, steeds afhankelijk van de aan haar toebedeelde taken, gevat in het enerzijds uitvoeren van (bepaalde) niet voorbehouden tandheelkundige handelingen en het assisteren van de behandelaar en anderzijds tegelijkertijd een signalerende rol vervullen met het oog op het welbevinden van de patiënt tijdens de behandeling.

4.2.1 Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

De paro-preventieassistent (C) assisteert, indien dat tot haar takenpakket behoort, de behandelaar (tandarts) bij tandheelkundige behandelingen en voert, afhankelijk van de praktijksituatie en of zij die taken toebedeeld heeft gekregen, in opdracht van de behandelaar en met toestemming van de patiënt ook zelfstandig bepaalde voorbehouden tandheelkundige handelingen uit. Voor het zelfstandig uitvoeren van taken op het gebied van preventie- en mondhygiëne geldt dat de paro-preventieassistent (C) dit uitsluitend doet bij patiënten met een PPS-score t/m 2. Het is belangrijk dat de paro-preventieassistent (C) steeds handelt in opdracht van een bekwame en bevoegde tandarts/mondhygiënist en met het in acht nemen van de geldende protocollen. Zowel de assistent zelf als de tandarts/mondhygiënist moet vaststellen dat zij bekwaam is om de handeling uit te voeren. De patiënt moet ook weten door welke functionaris hij behandeld wordt. Wanneer de paro-preventieassistent (C), indien van toepassing gelet op haar takenpakket, in opdracht van de behandelaar en met toestemming van de patiënt voorbehouden handelingen en/of risicovolle handelingen uitvoert, dan gelden de volgende aanvullende eisen. De mogelijkheid tot toezicht en tussenkomst moet verzekerd zijn doordat de tandarts/mondhygiënist en paropreventieassistent onder ‘één dak’ werken en de tandarts fysiek in de praktijk aanwezig is. Ook dient de assistent alle aanwijzingen van de tandarts/mondhygiënist op te volgen. De behandelgegevens worden vastgelegd in één patiëntendossier, waarvoor de tandarts/mondhygiënist verantwoordelijk is. De paropreventieassistent (C) is verantwoordelijk voor de uitvoering van de zelfstandig uitgevoerde handelingen,

het geven van voorlichting en advies, en het voeren van logistiek en beheer. De tandarts/mondhygiënist draagt de eindverantwoordelijkheid voor de werkzaamheden in de tandheelkundige praktijk.

4.2.2 Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 2

Paro-preventieassistent (C)

• beheerst de brede en specialistische kennis zoals genoemd bij de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A)

• heeft brede kennis van ondersteunende tandheelkundige behandelingen, zoals genoemd bij de tandartsassistent (A) en aanvullend van bleken

• heeft brede en specialistische kennis van (afwijkingen in) weke delen en harde weefsels in de mond, anatomie van het gebit, ontstaan van tandplaque, sub- en supragingivaal tandsteen

• heeft brede en specialistische kennis van (anatomie van) het parodontium en etiologie van parodontale afwijkingen

• heeft brede kennis van cariës en preventie van parodontitis

• heeft brede en specialistische kennis van parodontologie, onder ander over ontstaan gingivitis/ parodontitis en classificatie van parodontitis, verwijzing naar tandarts/mondhygiënist

• heeft specialistische kennis van specifieke voorlichting, advies, instructie mondhygiëne, behandeling en zelfzorg bij patiënten (met parodontitis) t/m PPS2

• heeft specialistische kennis van microbiologie, speeksel en halitose en bacteriologisch onderzoek

• heeft specialistische kennis van de (micro)-morfologie van het worteloppervlak geëxponeerd in een pocket.

• heeft specialistische kennis van ontstaan en opbouw van plaque en microbiële verandering in tijd

• heeft specialistische kennis van predisponerend factoren voor verkrijgen/in stand houden/verergeren van parodontitis (bijvoorbeeld a.d.h.v. spiderweb)

• heeft specialistische kennis van het parodontale screening (PPS), parodontiumregistratie/ pocketregistratie, parodontale behandelingen, tandsteen verwijderen en instructie mondhygiëne (bij implantaten)

• heeft specialistische kennis over röntgenologische structuren op het gebied van het parodontium

• heeft specialistische kennis van het te hanteren instrumentarium

• heeft specialistische kennis van ergonomische basisprincipes

• heeft specialistische kennis van het parodontium rondom implantaten, typen implantaten in relatie tot instructie mondhygiëne, (risico)factoren voor ontstaan van per-implantaire infecties, richtlijnen behandeling patiënt met implantaten in weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen en te hanteren technieken en instrumentarium.

• heeft specialistische kennis van specifieke onderwerpen, zoals communicatie op het gebied van gedragsverandering, parodontitis en voeding

• heeft kennis van causale verbanden tussen leefstijl, ASA-score en hoeveelheid plaque

• heeft specialistische kennis van invloed van leefstijlfactoren op mondgezondheid, o.a. voeding, vooren nadelen van roken en diabetes e.a. systemische ziektes, werking van het afweersysteem t.o.v. zachte weefsel en orale pathologieën

• heeft specialistische kennis over werking van ‘zuren en basen’ op de mondpathologie.

• heeft specialistische kennis over bevorderen van gedragsverandering en methodieken voor stimuleren van zelfregie en intrinsieke motivatie, o.a. toepassen van motivational interviewing

• heeft brede en specialistische kennis van analyseren en onderzoeken van verkregen informatie voor het onderbouwen van conclusies t.a.v. benodigde reiniging, advies en instructie mondhygiëne en noodzaak van verwijzing naar de opdrachtgever

• kan de vaardigheden uitvoeren zoals benoemd bij de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A)

• kan aanvullend onderdelen van tandheelkundige behandelingen uitvoeren volgens richtlijnen, protocollen en werkafspraken, te weten: Taken op het gebied van preventie en mondhygiëne bij patiënten met een PPS-score t/m 2: anamnese/-update afnemen, uitvoeren plaque-kleurtest, fluoride-applicatie, behandelen gevoelige tandhalzen en polijsten, mondonderzoek weke delen en harde weefsels uitvoeren, symptomen van gingivitis, parodontitis en retentieplaatsen herkennen, exploratief sonderen voor pocketdieptemeting, parodontiumregistratie lezen en begrijpen, ondersteunen bij het maken van een parodontiumregistratie, opstellen preventieplan, supragingivaal tandsteen verwijderen, subgingivaal tandsteen verwijderen/reinigen met scalers/curettes, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 2, instructie mondhygiëne geven bij implantaten

• voert algemeen ondersteunende taken uit die horen bij tandartsassistent (A)

• kan behandelroute bepalen na overleg met tandarts/mondhygiënist

• kan bacteriologisch onderzoek uitvoeren o.b.v. door tandarts/mondhygiënist aangegeven locaties

• kan een ASA-score interpreteren en causale verbanden leggen en toepassen in (voorbereiding op) de behandeling: wel/niet behandelingen, aanpassing in de behandeling

• kan subgingivaal tandsteen verwijderen/reinigen met scalers en curettes, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 2 (pockets t/m 5 mm)

• kan tijdig verwijzen naar tandarts/mondhygiënist als de risico inschatting dit vraagt

• kan recall termijn bepalen en eventueel verwijzen

• kan na overleg met tandarts/mondhygiënist uitleg geven aan patiënt over röntgenologische structuren op gebied van het parodontium

• kan advies en instructie geven aan patiënten met complexe problematiek of die bijzondere aandacht behoeven, zoals patiënten die veel roken en patiënten met diabetes

• kan gerichte instructie geven op basis van leefstijl, afwijkende ASA-score, rekening houdend met eventuele ‘beperkingen’ van de patiënt

• kan specifieke voorlichting, voedingsadvies, instructie mondhygiëne (incl. implantaten) en advies aan patiënten over de behandeling en zelfzorg van parodontitis (t/m PPS2) en geeft instructies ter verduidelijking van het advies en/of verstrekt voorlichtingsmateriaal

• kan weerstanden herkennen en gaat hier vaardig mee om

• kan gedragsverandering bevorderen en past de specifieke therapie toe voor elke fase van gedragsverandering, door o.a. stimuleren van zelfregie en intrinsieke motivatie

• kan motivational interviewing toepassen

• kan verkregen informatie uit o.a. anamnese, (mond)onderzoeken en informatie van cliënt en opdrachtgever, onderzoeken en analyseren

• kan op basis van onderzoek en analyse oorzaken identificeren, conclusies trekken en onderbouwen met gevonden bewijzen

NB Een gedetailleerde lijst met leerdoelen en criteria (‘Body of knowledge and skills’) voor de zelfstandig door de paro-preventieassistent (C) uit te voeren handelingen is opgenomen in bijlage 5.

Daarnaast beheerst de paro-preventieassistent (C) de vakkennis en vaardigheden zoals benoemd in het kwalificatieprofiel tandartsassistent (A). Zie bijlage 4.

Tabel 4: Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 2.

4.2.3 ‘Body of knowledge and skills’ paro-preventieassistent

In bijlage 5 is een gedetailleerde beschrijving opgenomen van de kennis en vaardigheden geformuleerd in leerdoelen en criteria, die kunnen worden gebruikt bij de vormgeving van de opleiding Paropreventieassistent. Deze ‘body of knowledge and skills (BoKS)’ beschrijft in concrete termen welke kenniselementen nodig zijn voor uitvoering van de verschillende (kern)taken en werkprocessen door de beginnende paro-preventieassistent. De BoKS is goed bruikbaar voor het vormgeven van opleidingen en het maken van onderwijs, toetsen en/of examens (zie bijlage 5).

4.2.4 Werkproces 2.1: Voert bepaalde tandheelkundige handelingen uit

Omschrijving

De paro-preventieassistent (C) voert in opdracht van de behandelaar en met toestemming van de patiënt bepaalde tandheelkundige werkzaamheden, preventieve handelingen en handelingen t.b.v. de parodontologische behandeling van de patiënt uit. Zij observeert of de patiënt de behandeling goed

doorstaat, neemt angst en onzekerheid weg en onderneemt actie bij bijzonderheden. Voor het zelfstandig uitvoeren van taken op het gebied van preventie- en mondhygiëne geldt dat de paro-preventieassistent (C) dit uitsluitend doet bij patiënten met een PPS-score t/m 2.

Specifieke handelingen

Paro-preventieassistent (C)

• Patiëntendossier, parodontiumregistratie, röntgenfoto’s en opdracht behandelaar doornemen en behandelroute bepalen in overleg met behandelaar

• Behandelkamer en behandeling voorbereiden

• Ontvangen patiënt, update anamnese uitvoeren en uitleg geven over situatie in de mond en behandelplan

• Mondonderzoek weke delen en harde weefsels uitvoeren en exploratief sonderen voor pocketdieptemeting en vergelijken met parodontiumstatus

• Indien geïndiceerd, uitvoeren bacteriologisch onderzoek o.b.v. door tandarts/mondhygiënist aangegeven locaties

Tabel 5: Specifieke handelingen werkproces 2.1.

• Niveau van zelfzorg inventariseren, voorlichting en instructie mondhygiëne en advies gezondheidsgedrag geven

• Conclusies trekken op basis van de verzamelde gegevens (het onderzoek)

• Supra- en subgingivaal tandsteen verwijderen/ reinigen met scalers en curettes, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 2.

• Maken risico-inschatting, bepalen van recall termijn behandeling nabespreken met patiënt en eventueel verwijzen

• Verslag opmaken en uitbrengen aan behandelaar.

• Behandelkamer opruimen

Een gedetailleerde lijst met de handelingen, leerdoelen en bijbehorende criteria (BoKS) voor de zelfstandig door de paro-preventieassistent uit te voeren handelingen is opgenomen in bijlage 5.

Resultaat

De paro-preventieassistent (C) heeft in opdracht van de behandelaar en met toestemming van de patiënt op een professionele en verantwoorde wijze tandheelkundige handelingen uitgevoerd, waarbij zowel de patiënt als zijzelf bij de uitvoering van de behandeling geen onnodige risico’s heeft gelopen.

Gedrag

Paro-preventieassistent (C)

• werkt vakkundig, precies, bedreven en accuraat, volgens de condities van de Wet BIG (waaronder: mits bekwaam en bekwaam volgens de behandelaar) bij het uitvoeren van tandheelkundige behandelingen;

• werkt kundig met instrumentarium en de materialen

• werkt nauwgezet volgens de voor de tandheelkunde algemeen geldende richtlijnen, waaronder Wet BIG en richtlijn Tandheelkundige radiologie

• onderzoekt en analyseert verkregen informatie uit o.a. anamnese, (mond)onderzoeken en informatie van client en opdrachtgever, identificeert oorzaken en trekt conclusies en onderbouwt deze met gevonden bewijzen

• zet de materialen en middelen zo efficiënt en effectief mogelijk in

• voert tandheelkundige handelingen (in één keer) correct uit

• handelt volgens de geldende kwaliteitseisen van de tandartspraktijk

• herkent tijdig fouten in röntgenopname en filmverwerking

• is zorgvuldig in het handelen volgens weten regelgeving

Competenties:

Vakinhoudelijk handelen, Samenwerken, Organiseren, Professioneel handelen.

Tabel 6: Gedrag werkproces 2.1.

4.2.5 Werkproces 2.3: Geeft voorlichting en advies

Omschrijving

De paro-preventieassistent (C) adviseert en instrueert de patiënt (t/m PPS2) naar aanleiding van de preventie- en/of parodontologiebehandeling en op aanwijzen van de behandelaar over diverse tandheelkundige behandelingen. Zij geeft ook voorlichting en instructie aan patiënten met implantaten bij pockets t/m 5 mm (PPS2) en in weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen. De paropreventieassistent (C) geeft mondhygiëne-instructies en gebruikt daarbij tips, adviezen, (voorlichtings-) materialen en middelen ten aanzien van preventie ter bevordering van de mondgezondheid (bijvoorbeeld wat betreft voeding) en het gebruik van mondzorgproducten. De paro-preventieassistent (C) motiveert de patiënt voor een goede mondverzorging en stimuleert de patiënt om deze (blijvend) na te leven. Indien nodig overlegt zij hierover met de behandelaar. Zij herkent weerstand bij zichzelf en bij de patiënt en kan hier vaardig mee omgaan. Zij herkent de basisbehoeftes van mensen bij gedragsverandering en kan hierop in spelen. Zij kent de fasen van gedragsverandering en past, indien dat onderdeel is van de haar toebedeelde werkzaamheden, passend gedrag toe in de verschillende fasen van gedragsverandering. Ze gebruikt hiervoor haar vaardigheden en kennis op het gebied van ‘motivational interviewing’.

Specifieke handelingen:

• niveau van zelfzorg inventariseren, voorlichting en instructie mondhygiëne en advies gezondheidsgedrag geven

Een gedetailleerde lijst met de handelingen, leerdoelen en bijbehorende criteria (BoKS) voor de zelfstandig door de paro-preventieassistent uit te voeren handelingen is opgenomen in bijlage 5.

Resultaat

De patiënt is voor, tijdens en na de behandeling (voldoende) gesteund, gerustgesteld, op de juiste wijze geïnstrueerd en geïnformeerd over de behandeling en/of van advies voorzien ten aanzien van mondgezondheid. De paro-preventieassistent (C) heeft eventuele weerstanden weggenomen en de patiënt gemotiveerd om het advies op te volgen en zijn gedrag aan te passen.

Gedrag

Paro-preventieassistent (C)

• pakt effectief signalen op van patiënten die het moeilijk hebben voorafgaand of tijdens de behandeling

• wekt vertrouwen door deskundigheid en kwaliteit van het gevoerde gesprek en gegeven advies

• onderbouwt adviezen met bewijzen verkregen uit informatieanalyse

• gebruikt heldere taal en hanteert een goed spreektempo

• past taalgebruik en gesprekstechnieken aan aan de vermogens en behoeftes van de patiënt

• houdt bij het stimuleren van gedragsverandering, voorlichting en advies rekening met de verwachtingen wensen en behoeften van de patiënt

• houdt consequent rekening in voorlichting en advies met de verwachtingen wensen en behoeften van de patiënt

• laat begeleiding nauwgezet aansluiten op de behoeften en verwachtingen van de patiënt

• herkent weerstanden en probeert deze weg te nemen

• zet actief in op inzicht bij de patiënt, motivatie van de patiënt, zelfregie en nauwkeurige instructie om gedragsverandering in gang te zetten

• motiveert de patiënt welbewust om het gedrag te veranderen met als doel om de mondgezondheid te bevorderen.

• maakt adequaat gebruik van voorlichtingsmateriaal

• past de specifieke therapie toe voor elke fase van gedragsverandering

• past motivational Interviewing toe

Competenties:

Vakinhoudelijk handelen, Communiceren, Samenwerken, Gezondheidsbevorderend handelen, Professioneel handelen.

Tabel 7: Gedrag werkproces 2.3.

Kerntaak 3 Werken aan kwaliteit en deskundigheid (professionaliteit)

De paro-preventieassistent (C) combineert en verbindt voor de uitvoerende taken de zelf toegeëigende kennis, de brede en specialistische kennis en vaardigheden en de kennis van directe collega’s en die van collega’s uit andere disciplines. Zij beschikt hierdoor over de actuele kennis van ontwikkelingen in het werkveld en is in staat om deze - indien gewenst en nodig gelet op de haar toebedeelde taken en werkzaamheden - toe te passen in haar werkzaamheden. Via nauwkeurig gegevens verzamelen, analyse en logisch denken is zij in staat de kwaliteit, dienstverlening, servicegerichtheid, haar eigen deskundigheid en samenwerking aan te passen en te optimaliseren. De assistent communiceert helder en professioneel, reflecteert op het eigen handelen en staat open voor groei en kan om gaan met diverse patiëntgroepen.

4.3.1 Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

De paro-preventieassistent (C) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van haar eigen deskundigheid. Zij signaleert de noodzaak en zoekt actief naar mogelijkheden tot bijscholing. De paro-preventieassistent (C) is in de samenwerking met leidinggevenden, directe collega’s en collega’s met andere disciplines verantwoordelijk voor het leggen van contacten, het uitwisselen van ideeën en informatie, onderlinge afstemming en een adequate samenwerking. Voor de resultaten van alle werkgerelateerde activiteiten zoals bij- en nascholing, (multidisciplinair) overleg en uitvoeren van kwaliteits(zorg)systemen is de paropreventieassistent (C), indien van toepassing gelet op haar takenpakket, (mede)verantwoordelijk.

4.3.2 Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 3

Paro-preventieassistent (C)

De beginnend beroepsbeoefenaar:

• heeft brede kennis van aangrenzende disciplines binnen de eerste- en tweedelijnsgezondheidszorg

• heeft brede kennis van relevante vakliteratuur en scholingsaanbod

• heeft brede en specialistische kennis van de kenmerken van professionaliteit

• heeft specialistische kennis van de toepassing van kwaliteits(zorg)systemen

• heeft specialistische kennis van geldende relevante weten regelgeving, procedures en protocollen met betrekking tot kwaliteitszorg

• heeft brede kennis van het relevante werkveld, onder andere kennis van actuele ontwikkelingen in de mondzorg

• heeft specialistische kennis van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van alle betrokkenen binnen de organisatie

• heeft specialistische kennis van verschillende gesprekstechnieken

• heeft specialistische kennis van parodontologie, microbiologie, speeksel, halitose e.a.

• kan communicatieve vaardigheden toepassen

• kan feedbackvaardigheden inzetten

• kan samenwerkingsvaardigheden toepassen

• kan (kennis van) sociale en communicatieve vaardigheden toepassen i.r.t. collega’s

• kan vaardigheden met betrekking tot conflicthantering/omgaan met grensoverschrijdend gedrag professioneel toepassen

• kan indien gewenst afstemmen op diverse achtergronden en doelgroepen in werkcontacten

• kan reflectievaardigheden inzetten om eigen beroepshandelen te toetsen

Competenties:

Vakinhoudelijk handelen, Communiceren, Samenwerken, Gezondheidsbevorderend handelen, Professioneel handelen.

Tabel 8: Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 3.

4.3.3 Werkproces 3.1: Werkt aan de eigen deskundigheid en kennisverdieping Omschrijving

De paro-preventieassistent (C) werkt aan haar eigen deskundigheid. Zij zorgt ervoor, afhankelijk of zij deze kennis nodig heeft voor haar concrete takenpakket, dat ze op de hoogte is van actuele weten regelgeving m.b.t. de beroepsuitoefening en van de actuele visie op zorg. Zij leest daarvoor vakliteratuur en volgt bijscholingen. Zij vraagt om feedback over haar eigen functioneren en geeft feedback aan anderen. Zij stelt, al dan niet samen met haar leidinggevende, een persoonlijk ontwikkelplan op en onderneemt stappen om vakkennis, vaardigheden en beroepshouding te verbeteren. Zij neemt deel aan inhoudelijke discussies met collega’s en anderen over beroepstaken en werkzaamheden, een en ander afhankelijk van de werkzaamheden die aan haar zijn toebedeeld. Zo ontwikkelt zij zichzelf en levert een bijdrage aan visieontwikkeling van de beroepsuitoefening. Tevens draagt zij de beroeps- en organisatievisie uit naar anderen.

De paro-preventieassistent (C) werkt aan de eigen kennisverdieping, waaronder kennis over parodontologie. Ze heeft - afhankelijk van de verrichtingen die haar in de concrete praktijksituatie toegewezen zijn gekregen - een ruime en diepgaande achtergrondkennis van onderwerpen uit haar vakgebied en zorgt dat ze op de hoogte is en blijft van de ontwikkelingen op haar vakgebied door zelfstudie en het regelmatig volgen van bij- en nascholing.

Resultaat

De paro-preventieassistent (C) heeft haar persoonlijk ontwikkelplan uitgevoerd, waardoor zij haar deskundigheid verder ontwikkeld heeft. Zij is, afhankelijk of zij deze kennis nodig heeft voor haar concrete takenpakket, op de hoogte van actuele weten regelgeving en de actuele visie op zorg. Zij heeft haar deskundigheid gedeeld met collega’s.

Gedrag

Paro-preventieassistent (C)

• haalt betekenis uit teksten met hoge informatiedichtheid, zowel mondeling als schriftelijk

• draagt eigen kennis en expertise begrijpelijk over

• gebruikt passend taal- en woordgebruik voor de gesprekspartner

• maakt effectief gebruik van feedback om zich verder te ontwikkelen

• verwerft kennis over parodontologie, microbiologie, speeksel, halitose etc.

Competenties:

Leren en Ontwikkelen.

Tabel 9: Gedrag werkproces 3.1.

Opleidingsduur, examinering en registratie

Minimale opleidingsduur en minimum aantal patiënten

Voor de ABC brancheopleidingen zijn onderstaande minimumvereisten opgesteld. Deze wegen mee in het accreditatieproces tot erkend opleider.

Minimale opleidingsduur, dagdelen contactonderwijs, patiënten

Tandartsassistent (A)

Preventieassistent (B)

Paro-preventieassistent (C)

Vereist:

• Minimaal 9 maanden

• Aantal dagdelen fysiek contactonderwijs: minimaal 14

• SBU: 900 (verdeling ±: praktijk: 576, contacturen: 42, zelfstudie: 282)

Vereist:

• Minimaal 4 maanden

• Aantal dagdelen fysiek contactonderwijs: minimaal 17

• SBU: 450 (verdeling ±: praktijk: 256, contacturen: 51, zelfstudie: 143)

• Aantal te behandelen patiënten tijdens de cursus: minimaal 5 inclusief 1 examenpatiënt tijdens cursusdagen en minimaal 16 (deel)behandelingen bij patiënten als ‘huiswerkopdracht’ in de eigen praktijk

Vereist:

• Minimaal 9 maanden

• Aantal dagdelen fysiek contactonderwijs: minimaal 24

• SBU: 800 (verdeling ±: praktijk: 576, contacturen: 72, zelfstudie: 152)

• Aantal te behandelen patiënten tijdens de opleiding: minimaal 10 inclusief 2 examenpatiënten tijdens cursusdagen en minimaal 32 (deel)behandelingen bij patiënten als ‘huiswerkopdracht’ in de eigen praktijk

Tabel 10: Minimale opleidingsduur, dagdelen contactonderwijs, patiënten.

Toetsing en examinering

Voor de ABC brancheopleidingen gelden eisen ten aanzien van de (wijze van) examinering.

Tandartsassistent (A):

De Commissie Mondzorgassistenten organiseert de examens:

• Er is een kennisexamen dat centraal op vooraf vastgestelde momenten extern afgenomen wordt

• Herkansing is in een volgend tijdvak mogelijk

De Commissie Mondzorgassistenten organiseert de examens:

• Er is een praktijkexamen dat bij de organisaties wordt afgenomen

• Herkansingen zijn in een volgend tijdvak mogelijk

NB Als iemand al ervaring als tandartsassistent heeft en/of alleen examen wil doen, maar geen mbo-4-diploma Tandartsassistent heeft, dient men minimaal een opfriscursus bij een door de Commissie Mondzorgassistenten gecertificeerde opleidingsorganisatie te doorlopen, alvorens deel te kunnen nemen aan het examen.

5.1

5.2

5.3

Preventieassistent (B)

Examinering Theorie

De door de Commissie Mondzorgassistenten gecertificeerde opleidingsorganisatie organiseert en neemt de examens af

• Er wordt door de Commissie Mondzorgassistenten een kennisexamen aangeleverd.

• Herkansing centraal door de Commissie Mondzorgassistenten

Examinering Praktijk

De door de Commissie Mondzorgassistenten gecertificeerde opleidingsorganisatie organiseert en neemt de examens af.

• Op weg naar een landelijk extern te organiseren en af te nemen examen wordt er tot het moment dat landelijke examinering geregeld is een praktijkexamen door de gecertificeerde opleidingsorganisatie afgenomen met daarbij een door de Commissie Mondzorgassistenten te leveren gecommitteerde

• Herkansing centraal door de Commissie Mondzorgassistenten

Paro-preventieassistent (C)

De door de Commissie Mondzorgassistenten gecertificeerde opleidingsorganisatie organiseert en neemt de examens af.

• Er wordt door de Commissie Mondzorgassistenten een kennisexamen aangeleverd

• Herkansing centraal door de Commissie Mondzorgassistenten

Tabel 11: Toetsing en examinering.

Registratie in Register Mondzorgassistenten

De door de Commissie Mondzorgassistenten gecertificeerde opleidingsorganisatie organiseert en neemt de examens af.

• Herkansing centraal door het de Commissie Mondzorgassistenten

Na het met goed gevolg te hebben doorlopen van een opleiding A, B en/of C kunnen gecertificeerde assistenten zich laten registreren in het ‘Register Mondzorgassistenten (RMza)’. Dit register heeft als doel voor assistenten, tandartsen, mondhygiënisten en andere geïnteresseerden te laten zien wie tandartsassistenten ABC goed conform de branchevereisten opleidt en wie goed opgeleide assistenten ABC zijn.

Het RMza is een stichting die registreert, certificeert, beroepscertificaten afgeeft en -voor wat betreft de A opleiding-, via een uitvoeringscommissie centraal eindtoetsing en hertoetsing voor deze opleiding organiseert. Daarnaast levert het RMza op locatie gecommitteerden voor de beoordeling van de toetsing van de opleidingen B en C. De hertoetsing vindt centraal plaats door het RMza.

Daarnaast draagt het RMza zorg voor accreditatie, certificatie en (her)registratie van cursusorganisaties, die als branche-erkende opleider voor de ABC-opleidingen willen fungeren. Het accreditatieproces besteedt het RMza uit aan een erkende externe partij, die conform de door de branche opgestelde criteria toetsen of een (potentiële) cursusorganisatie voldoet en nu ook al de B-opleiding certificeert.

Commissie Mondzorgassistenten

De uitslag van (her)examens A en herexamens B en C wordt door de op te richten Commissie Mondzorgassistenten van de stichting meegedeeld aan de organisaties die dan de beroepscertificaten uit kunnen reiken. De afname (extern) van eindtoetsen theorie en praktijk moet worden georganiseerd door

genoemde commissie, een taak gedelegeerd aan een interne of externe medewerker/partij. Tenslotte is de op te richten commissie belast met het werven en inzetten van mondhygiënisten, tandartsen en parodontologen als examinator bij toetsing op locatie.

Registratienorm

Voor registratie geldt een registratienorm voor toelating: De tandartsassistent, preventieassistent of paro-preventieassistent heeft met goed gevolg een door de Stichting Register Mondzorgassistenten erkende opleiding tot tandartsassistent, preventieassistent of paro-preventieassistent afgerond bij een door de stichting erkend opleidingsinstituut. Of de assistent voldoet aan de registratienorm en zij zich kan registreren in het Register Mondzorgassistenten hangt af van de organisatie waar de cursus Tandartsassistent (A), Preventieassistent (B) en/of Paro-preventieassistent (C) is gevolgd of waar ze deze gaat volgen. Hierna kun je lezen in welke gevallen de assistent opgenomen kan worden in het Register Mondzorgassistenten.

Opname in Register Mondzorgassistenten (RMza):

Opgenomen in het RMza Tandartsassistent (A) kunnen worden:

• een afgeronde A-opleiding tot tandartsassistent (A) uit de ABC-structuur of

• een mbo-4-diploma Tandartsassistent (A)

Opgenomen in het RMza Preventieassistent (B) kunnen worden:

• preventieassistenten die vóór 1 januari 2026 staan ingeschreven in het Register Preventieassistent (RPA)

• een ieder die vóór 1 januari 2026 onder de huidige RPA-voorwaarden de opleiding Preventieassistent met goed gevolg heeft doorlopen, maar zich nog niet heeft laten opnemen in het register preventieassistent. Vanaf 1 januari 2026 gelden de RMza-voorwaarden.

• assistenten die in opleiding zijn voor ‘paro-preventieassistent’ en die uiterlijk vóór 1 januari 2026 deze opleiding met een positief resultaat hebben afgesloten

• assistenten die een door de Commissie Mondzorgassitenten afgegeven beroepscertificaat Preventieassistent (B) hebben ontvangen

Opgenomen in het RMza Paro-preventieassistent (C) kunnen worden:

• assistenten die een door de Commissie Mondzorgassistenten afgegeven beroepscertificaat Paropreventieassistent (C) hebben ontvangen

Lees meer over het register en registratie(normen) via www.mondzorgassistenten.nl.

Branche-erkende opleider worden en blijven

Vanaf 1 september 2025 kunnen nieuwe opleidingsorganisaties die de opleiding Tandartsassistent (A), Preventieassistent (B) en/of Paro-preventieassistent (C) willen gaan aanbieden gecertificeerd worden, zodat ze vanaf 1 januari 2026 bij een positief eindresultaat aan de cursisten het door de Commissie Mondzorgassistenten afgegeven beroepscertificaat Tandartsassistent (A), Preventieassistent (B) en/of Paro-preventieassistent (C) kunnen uitreiken. Organisaties die al door het RPA gecertificeerd zijn voor de B opleiding kunnen nog tot 1 januari 2026 geregistreerd blijven, daarna moeten zij aan de eisen van het RMza voldoen. Voor de A-opleiding, de B-opleiding en de C-opleiding dient men zich apart te laten certificeren.

6.1 6.2

Vervolgopleidingen

ABC-loopbaanpad

In de mondzorgpraktijk kunnen tandartsassistenten (mbo of branche-gecertificeerd) hun loopbaan vervolgen en doorgroeien naar de functie van preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C). Dit is in de mondzorgpraktijk een logisch loopbaanpad voor de assistent. Deze assistenten zijn werkzaam op het gebied van de preventie en mondhygiëne.

Overige loopbaanmogelijkheden voor assistenten

De (tandarts)assistent kan haar carrière ook op andere wijze voortzetten.

Senior tandartsassistent

Naast het ABC-pad kan de tandartsassistent haar carrière voortzetten in de functie van senior tandartsassistent, waarbij ze ook beginnende assistenten begeleidt.

Loopbaanpad praktijkondersteuning en management

Assistenten die bijvoorbeeld als baliemedewerker (of tandartsassistent) beginnen, kunnen ook kiezen voor een loopbaanpad in de richting van praktijkondersteuning en management. Hier behoort doorstroom naar de functies van officemanager en praktijkmanager tot de mogelijkheden.

Assisteren in de orthodontie of kaakchirurgie

Soms starten assistenten direct bij een orthodontiepraktijk of een praktijk voor kaakchirurgie (wel of niet in een ziekenhuis). Ook doorstroom van de functie van tandartsassistent is mogelijk naar deze functies. Deze assisterenden hebben deels een ander takenpakket dan de tandartsassistent.

Orthodontie-assistent

Een assistent in de orthodontie ondersteunt de orthodontist bij de behandeling en voert zelf een aantal handelingen uit. Zoals het maken van afdrukken, het geven van poetsinstructie, het verwisselen van de ijzerdraadjes bij een vaste beugelbehandeling en het plaatsen en verwijderen van beugels. Dit gebeurt allemaal in opdracht en onder controle van de orthodontist.

Assisistent kaakchirurgie

Kenmerkend voor het werken in de kaakchirurgie is dat het assisteren van de kaakchirurg of tandarts bij chirurgische ingrepen worden uitgevoerd in een steriele werkomgeving. De werkzaamheden van de assistent in de kaakchirurgie kunnen bestaan uit het onderzoeken van patiënten in overleg met de kaakchirurg/tandarts volgens richtlijnen en binnen vastgestelde kaders, het aanbrengen of verwijderen van hechtingen, het maken en verwerken van intra- en extra-orale röntgenopnamen en het geven van lokale anesthesie.

De inhoud en opleidingseisen voor deze functies staan beschreven in KNMT-functieprofielen (zie www.knmt.nl). Voor doorgroei naar al deze functies zijn brancheopleidingen beschikbaar.

Bijlage 1

Betrokkenen bij ontwikkeling en validering

Dit kwalificatieprofiel is vastgesteld door de KNMT. Het kwam tot stand door samenvoeging van initiatieven van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (KNMT).

De branche ABC kwalificatieprofielen zijn het resultaat van doorontwikkeling van het initiatief dat professor Renggli van het Radboudumc in 1995 nam tot de ontwikkeling van een opleiding preventieassistent. De (K)NMT heeft dit initiatief destijds omarmd en verder doorontwikkeld. Na jarenlange coördinatie heeft de KNMT de uitvoering in 2013 overdragen aan het onderwijsveld en is de kwaliteitscontrole ondergebracht bij het Register Preventieassistenten. In die tijd zijn ook de eerste aanzetten gemaakt tot een functieprofiel voor een ‘paro-preventieassistent’. Deze was echter (nog) niet opgenomen in het functiegebouw van de KNMT.

Validering

Dit kwalificatieprofiel is vastgesteld door het bestuur van de KNMT:

• Dhr. J. (Hans) de Vries (voorzitter, tandarts);

• Mw. J.M. (Joke) Kwakman (bestuurslid, kaakchirurg);

• Dhr. R.R. (Rinke) Rinke Blok (penningmeester, tandarts);

• Mw. E. (Ellemieke) Hin (bestuurslid, tandarts-endodontoloog).

Commissie Opleidingen KNMT

• Dhr. E.J.M. (Erik) van Groen (voorzitter, tandarts en opleidingscoördinator tandartsassistent ROC Talland);

• Dhr. D.R. (Dirk) Bakker (tandarts, docent opleiding tandheelkunde ACTA);

• Dhr. J.H. (Jacques) Weijmar (tandarts, coördinator geconcentreerde Tandartsen Opleiding Voor Artsen (TOVA), Radboud UMC);

• Dhr. Th. (Thomas) van de Winkel (tandarts en kaakchirurg);

• Dhr. S.G.R. (Stan) Banus (hoofd strategie & beleid KNMT).

Werkgroep KNMT

• Mw. M.H.H. (Marieke) Bolk, onderwijskundige, MB Onderwijskundig Ontwerp & Advies (extern);

• Mw. mr. J.M. (Joan) van der Ven, hoofd juridische zaken en jurist KNMT;

• Mw. M.E. (Maren) de Wit, tandarts, bestuurslid Stichting Register Preventieassistenten;

• Mw. M.T.G.G. (Maud) van Gageldonk, preventieassistent, bestuurslid Stichting Register Preventieassistenten;

• Mw. M. T. (Marion) Seuntjes, mondhygiënist, bestuurslid Stichting Register Preventieassistenten;

• Mw. B. (Birgitta) Klompenhouwer, agile coach, projectleider implementatie.

Klankbordgroep opleidingen

• Mw. L. (Lies) Ligtvoet, eigenaar Dental Best Practice;

• Dhr. G (Gerard) Bakker, directeur Academie Tandartsenpraktijk;

• Dhr. P. (Pieter) Schram, directeur Edin Dental Academy.

Overige betrokkenen

Naast bovengenoemde personen zijn er nog tal van betrokkenen geweest die zich bij het initiatief en/ of de ontwikkeling van ABC Mondzorgassistenten op enige wijze hebben ingezet voor dit initiatief. In het bijzonder voormalig bestuursleden van de KNMT dhr. R.J. (Ravin) Raktoe en dhr. R.H. (Richard) Kohsiek, voormalig directeur van Edin dhr. A.P. van Riet en voormalig commissielid opleidingen dhr. P. (Pieter) Nollet.

Bijlage 2

Gebruikte bronnen

Bij de ontwikkeling van de Kwalificatieprofielen ABC Mondzorgassistenten is gebruikgemaakt van onderstaande bronnen:

• ANT. ABC Beroeps- en Kwalificatieprofiel: ANT, 2020.

• HAN-University of applied sciences. Opleidingsstatuut en Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Mondzorgkunde 23-24. Nijmegen, 2023.

• Inspectie Gezondheid en Jeugd. Toetsingskader taakdelegatie in de mondzorg. Den Haag: 2023.

• Kennisinstituut Mondzorg (KIMO). Klinische praktijkrichtlijn peri-implantaire infecties. Utrecht: 2018.

• KNMT. Beroepsprofiel Tandartsassistent. Nieuwegein: KNMT: 2005, 2013 en concept 2024.

• KNMT. (2010, 2024). Functieprofielen. Geraadpleegd op 12 maart 2024, van https: knmt.nl/ personeelszaken/medewerkers-aannemen

• KNMT. (2024). Richtlijnen. Geraadpleegd op 12 maart 2024, van https://knmt.nl/praktijkzaken/richtlijnen

• KNMT. Scholten, H. (2023). IGJ vernieuwt toetsingskader taakdelegatie. Geraadpleegd op 12 maart 2023, van https://knmt.nl/nieuws/igj-vernieuwt-toetsingskader-taakdelegatie

• Landelijk Overleg Mondzorgkunde (LOM). Landelijk opleidingsprofiel mondzorgkunde. Utrecht: 2020.

• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Opdracht voorbehouden handelingen. Hoe ga ik hiermee om? Den Haag: 2023.

• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Uitleg opdracht voorbehouden handelingen. Den Haag: 2023.

• MBO Raad. Body of Knowledge Kwalificatiedossier Tandartsassistent (C)rebonummer 23286. Woerden: MBO Raad, 2021.

• Nationaal coördinatiepunt NLQF. (2023, 8 mei). NLQF niveaus. NLQF.nl. Geraadpleegd op 8 mei 2023, van Niveaus (nlqf.nl)

• Nederlandse vereniging voor Parodontologie. Parodontale screening, Diagnostiek en Behandeling in de Algemene praktijk. Eenrum: 2020.

• Patiëntenfederatie Nederland. (2024). Patiëntenrechten (WGBO). Geraadpleegd op 12 maart 2024, van https://www.patientenfederatie.nl/over-de-zorg/patiëntenrechten

• Sanden. W.J.M. van der, Tams J, Mettes TG, Bruers J. Serie: Onderwijs en de tandarts anno 2025. Op bewijs gebaseerde praktijkrichtlijnen in de opleiding; voorstel tot een academische leerlijn ‘kwaliteit en veiligheid van mondzorg’. NTVT. 2019.

• Stichting Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven. Kwalificatiedossier Tandartsassistent: Crebo 23286. Zoetermeer: 2021.

• Stichting Register Preventieassistenten. Erkenningsregeling cursus preventieassistent. Utrecht: 2020

• Stichting Register Preventieassistenten. Opleidings- en toetsmatrix cursus preventieassistent. Utrecht: 2020.

• Stichting Register Preventieassistenten. Visie en leerdoelen Register Preventieassistenten. Utrecht: 2020.

• Stichting Register Preventieassistenten. Concept Leerdoelen en criteria paropreventieassistent. Utrecht: 2022. ,

Bijlage 3

Begrippenlijst

ABC Mondzorgassistenten

ABC Kwalificatieprofielen Mondzorgassistenten

De door de branche erkende praktische opleidingsstructuur voor tandartsassistenten, zowel organisatorisch als vakinhoudelijk.

Documenten met daarin alle vereiste competenties, kennis, vaardigheden en aanvullende opleidingseisen benodigd voor het opleiden tot een brancheerkende tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paropreventieassistent (C). Het document beschrijft de eisen die worden gesteld aan opleidingen die tot een branche-certificaat leiden. Dit document wordt beheerd door het Register Mondzorgassistenten.

AVG Sinds 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat in de hele Europese Unie (EU) dezelfde privacywetgeving geldt. Dit houdt in dat je transparant bent richting de patiënt over de persoonsgegevens die worden verwerkt. Ook heeft de patiënt rechten, ook vanuit de WGBO, zoals het recht om het dossier in te zien of om gegevens te laten aanpassen. Bovendien moet de patiënt erop worden gewezen dat de mogelijkheid bestaat om op basis van de AVG een klacht in te dienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

BCP Een beroepscompetentieprofiel (BCP) wordt ontwikkeld vanuit een behoefte van brancheorganisatie(s) en/of doordat er vanuit de arbeidsmarkt behoefte is aan gediplomeerden voor het beroep. In het beroepscompetentieprofiel staat beschreven waaraan een vakvolwassen beroepsbeoefenaar moet voldoen.

Een beroepscompetentieprofiel kan worden gebruikt als instrument voor personeelsbeleid (waaronder het ontwikkelen van functieprofielen), om de vraag naar beroepsonderwijs te verhelderen en om input te geven aan de opleiding voor de toekomstige beroepsbeoefenaren.

Behandelaar

Competenties

Complexiteit

Kerntaken

Kwalificatiedossier

In het TA-A is gekozen voor de term ‘behandelaar’. Met de term ‘behandelaar’ wordt gerefereerd aan de tandarts, de tandarts-specialist en de (geregistreerd-)mondhygiënist.

De competenties zijn in het CanMEDS-model onder de competentiegebieden geplaatst en zorgen voor de specifieke inkleuring van de functie tandartsassistent.

Het begrip ‘complexiteit’ omvat de complexiteit van het beroep. De complexiteit van het beroep wordt onder meer bepaald door de aard en inhoud van het werk, de diversiteit van de werkzaamheden, de context, de noodzaak om snel te kunnen schakelen tussen de werkzaamheden en de keuzes en beroepsdilemma’s waar de beroepsbeoefenaar mee om moet gaan.

Set van inhoudelijk samenhangende beroepsactiviteiten die door een belangrijk deel van de beroepsbeoefenaren in een bepaald beroep of bepaalde functie worden uitgeoefend en die kenmerkend zijn voor dat beroep of die functie.

Een kwalificatiedossier (KD) wordt gebruikt in het mbo in Nederland om aan te geven wat een student aan het eind van zijn opleiding moet kennen en kunnen; het beschrijft de eisen waaraan een student moet voldoen om zijn diploma te behalen. Kwalificatiedossiers worden gemaakt door kenniscentra i.s.m. scholen en branches en vastgesteld door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

Meldcode

Mbo

NLQF/EQF

Beroepskrachten in de zorg, welzijn en andere zelfstandige beroepsbeoefenaren zijn verplicht een meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld te gebruiken. (KNMG, 2018). Het tandheelkundige team heeft een belangrijke rol bij de signalering en aanpak van kindermishandeling of huiselijk geweld. Het gaat daarbij niet direct om het melden, maar allereerst om het doorlopen van een stappenplan.

Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) leidt studenten op voor een beroep. Er zijn opleidingen op vier niveaus. Voor elk mbo-niveau gelden toelatingseisen.

Internationaal raamwerk (NLQF/EQF) voor niveau-aanduidingen van onderwijs. Het kent acht niveaus en een instroomniveau. De niveaus zijn vastgesteld aan de hand van beschrijvingen van wat iemand weet en kan na voltooiing van het leerproces. Deze beschrijvingen van kennis, vaardigheden, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid noemen we leerresultaten (NLQF, 2023).

Patiëntendossier Op basis van de WGBO is de tandarts verplicht om een dossier bij te houden met betrekking tot de behandeling van de patiënt. Hierin zijn alle gegevens over de gezondheid van de patiënt en de verrichtingen die zijn uitgevoerd vastgelegd. In de herziene richtlijn Patiëntendossier (KNMT, 2019) is o.a. omschreven welke stukken in dit kader van belang zijn en wat de bewaartermijn is.

Radiologie

Mondzorgassistenten

(voorheen Register

Preventieassistenten)

Röntgenopnamen worden frequent gebruikt in de tandheelkunde. Ze bieden informatie die op een andere wijze niet verkregen kan worden. Deze informatie dient te worden gebruikt als aanvulling op de klinische informatie ter ondersteuning van de diagnostiek en behandelplanning. Het maken van röntgenopnamen is een voorbehouden handeling. In de richtlijn Radiologie (KNMT, 2018) staat onder andere de scholingseisen beschreven. Voor de tandartsassistent geldt het volgende: ‘als de assistent een mbo-opleiding tandartsassistent (met radiologische opnametechnieken in het curriculum) heeft gevolgd, is verdere opleiding niet noodzakelijk’.

Organisatie binnen de KNMT die streeft naar de registratie en kwalificatie (conform ABC-structuur) van in Nederland werkzame mondzorgassistenten. Vooralsnog gaat het om tandartsassistenten (A), preventieassistenten (B) en paro-preventieassistenten (C). Tevens houdt het register zich bezig met het accrediteren van opleiders in de mondzorg die branche-erkende tandartsassistenten willen opleiden, bij- en nascholen.

NB Het Register Mondzorgassistenten komt voort uit het voormalig Register Preventieassistenten. Dit wordt op moment van schrijven omgevormd tot een nieuw register.

Richtlijn infectiepreventie in mondzorgpraktijken

SBB

De richtlijnen Infectiepreventie zijn landelijke richtlijnen voor de preventie van infecties binnen de intramurale gezondheidszorg. Ze zijn gericht op preventie van infecties bij patiënten, maar ook op het voorkomen van (beroeps)ziekten bij de zorgverleners. Binnen de tandheelkunde is een eigen richtlijn opgesteld (KNMT 2016) voor het werken in mondzorgpraktijken. Deze is gericht op minimalisering van het risico op infecties bij de patiënten die in een mondzorgpraktijk worden behandeld en minimalisering van het risico op infecties bij medewerkers tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden.

Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) voert taken uit in opdracht van het ministerie van OCW, zoals het erkennen en begeleiden van leerbedrijven, onder andere voor stages en leerbanen. Ook ontwikkelt de SBB de kwalificatiestructuur en levert zij stage- en arbeidsmarktinformatie. Tot slot is SBB de plek waar beroepsonderwijs en bedrijfsleven afspraken maken over de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt.

Taakdelegatie

Taakgebieden

Taakherschikking

VIM

Overdragen van de uitvoering van een taak aan een lager opgeleide. Degene die delegeert (bijvoorbeeld de tandarts) houdt wel zelf de eindverantwoordelijkheid (definitie RVS, 2002).

Een werkvlak, cluster van taken, in het totaal van werkzaamheden van de tandartsassistent.

Taakherschikking in de gezondheidszorg is het structureel herverdelen van taken tussen verschillende beroepsgroepen. Een voorbeeld hiervan zijn de ‘geregistreerd-mondhygiënisten’ die net als de tandarts ook zelfstandig verdoving mogen geven, röntgenfoto’s mogen maken en primaire cariës mogen behandelen (Taakherschikking, taakdelegatie en mondhygiënisten: hoe zit dat? | KNMT).

Bij de aanpak rondom patiëntveiligheid (Wkkgz) hoort Veilig Incidenten Melden. Een incident is elke onbedoelde handeling die tot schade heeft geleid of had kunnen leiden. Het is belangrijk dat er binnen de praktijk een cultuur wordt gecreëerd, waarin iedereen zich veilig genoeg voelt om incidenten te melden volgens de afspraken in de praktijk (volgens protocol als deze in de praktijk aanwezig is). Het melden en bespreken heeft als doel om te voorkomen dat het incident in de toekomst niet nog een keer voorkomt.

Voorbehouden handeling Het uitgangspunt van de Wet BIG is dat het handelen op het gebied van de individuele gezondheidszorg in principe vrij is. Deze vrijheid geldt niet voor alle handelingen. Bepaalde handelingen die onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid van de patiënt meebrengen als ze door ondeskundigen worden uitgevoerd, zijn voorbehouden. Deze zogenoemde voorbehouden handelingen en de beroepsgroepen die ze mogen uitvoeren, zijn in de wet opgesomd. De wet heeft een onderscheid gemaakt tussen beroepsbeoefenaren die zelfstandig bevoegd zijn om deze voorbehouden handelingen uit te voeren en beroeps beoefenaren die niet zelfstandig bevoegd zijn om deze voorbehouden handelingen uit te voeren. Alleen de daartoe in de wet aangewezen zelfstandig bevoegde beroepsbeoefenaren, mogen een voorbehouden handeling zelfstandig indiceren en - mits ze daartoe bekwaam zijn - ook uitvoeren. Wie niet zelfstandig bevoegd is, bijvoorbeeld een tandartsassistent, mag in opdracht van een zelfstandig bevoegde beroeps beoefenaar en onder bepaalde voorwaarden (onderdelen van) een voorbehouden handeling uitvoeren. Alle anderen is het verboden om deze handelingen te indiceren en uit te voeren, tenzij er sprake is van een noodsituatie of niet beroepsmatig handelen.

Wet BIG

De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg heeft als doel de kwaliteit te bevorderen van de zorg die beroepsbeoefenaren leveren en de patiënt te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van zorgverleners.

WGBO De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst beschrijft de rechten en plichten van patiënten in de zorg. De wet regelt onder andere het recht op informatie over de tandheelkundige situatie, de toestemming voor een tandheelkundige behandeling, inzage in en afschrift van het dossier, het recht op privacy en geheimhouding van gegevens en vertegenwoordiging van patiënten die niet zelf kunnen beslissen.

Wkkgz

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg regelt twee belangrijke zaken: kwaliteit en klachtrecht. Het verplicht zorgaanbieders om ‘goede zorg’ te bieden: zorg die veilig, doeltreffend, doelmatig, cliëntgericht en op de behoefte van de patiënt is afgestemd. Doel van de Wkkgz is een laagdrempelige klachtenafhandeling, maar ook openheid over klachten en ongewenste gebeurtenissen, zodat de zorg verbeterd kan worden.

Bijlage 4

Beschrijving kerntaken en werkprocessen overeenkomend

met Tandartsassistent (A)

De in deze bijlage beschreven taken dient de paro-preventieassistent (C) te beheersen. Omdat de toelating tot de opleiding Paro-preventieassistent (C) een diploma of certificaat van de opleiding Tandartsassistent (A) en preventieassistent (B) vereist, is de uitwerking van deze kerntaken en/of werkprocessen naar deze bijlage verplaatst. In hoofdstuk 4 staan de taken waarin de paro-preventieassistent (C) afwijkt van de tandartsassistent (A) en (B). Hierna wordt de term ABC Mondzorgassistent gebruikt voor taken die zowel voor tandartsassistent (A), preventieassistent (B) en paro-preventieassistent (C) gelden.

Kerntaak 1: Uitvoeren van frontofficetaken

De ABC Mondzorgassistent1 gebruikt om de hulpvraag op een juiste en professionele wijze te kanaliseren haar brede en specialistische vakkennis en vaardigheden zoals kennis van het orofaciale gebied en gespreksvaardigheden. De ABC Mondzorgassistent is - afhankelijk van de werkzaamheden waartoe zij wordt ingezet en de rol en taken die haar in de praktijk zijn toebedeeld - in staat om op elk moment haar deskundigheid in te zetten ten dienste van de actuele gezondheidssituatie van de patiënt, weet risico’s in te schatten, vraagt door op aard en urgentie van de klacht en kan protocollen en handelswijze combineren. Afhankelijk van de werkzaamheden die zij uitvoert, voert zij taken uit van een gemiddeld complex niveau zoals het behandelen van de intake en het informeren van de patiënt. Zij zet haar praktische vaardigheden zoals informeren, ondersteunen en plannen in om meerdere opdrachten naast elkaar uit te voeren en kan indien de situatie daar om vraagt snel schakelen tussen diverse taken. Zij heeft, indien zij daar binnen haar takenpakket mee te maken krijgt, te maken met een grote diversiteit aan zowel patiënten als vragen. Zij voert haar werk uit volgens standaardwerkwijzen, protocollen en richtlijnen van de organisatie. Indien nodig maakt zij (mede) zelf nieuwe procedures die eigen deskundigheid en vernuft vereisen.

Verantwoordelijkheid en zelfstandigheid

De ABC Mondzorgassistent werkt zelfstandig frontofficetaken uit. Zij is verantwoordelijk voor haar eigen handelen. Bij twijfel over de juiste interpretatie van de hulpvraag kan zij zich wenden tot de behandelaar. In onderstaand overzicht zijn de vakkennis en vaardigheden beschreven, waartoe de A-, B- en C-assistent zijn opgeleid. Het is van de individuele praktijksituatie en praktijkomstandigheden afhankelijk waartoe de assistent wordt ingezet en of zij de beschreven vakkennis en vaardigheden in de praktijk ook daadwerkelijk benut en toepast. Niet elke ABC Mondzorgassistent past derhalve in de praktijk per definitie alle vaardigheden toe, waartoe zij na afronding van haar opleiding bekwaam kan worden geacht of alle vakkennis die zij in haar opleiding heeft opgedaan.

Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 1

Tandartsassistent (A)

De beginnend beroepsbeoefenaar:

• heeft brede kennis over (diversiteit van) doelgroepen

• heeft brede kennis over kenmerken van patiëntgroepen zoals leeftijdscategorieën en culturele achtergronden

• heeft brede kennis van duur en impact van behandelingen

• heeft brede kennis van gebruik van informatiesysteem, declaratiesysteem en verzekering i.r.t. de afhandeling van de tandheelkundige zorg voor de patiënt

• heeft brede kennis van de algehele gezondheid van de patiënt i.r.t. het orofaciale gebied

• heeft brede kennis van ziektes, infecties en beschadigingen in het mondgebied, kaak en tandvlees

• heeft brede kennis van tandheelkundige methoden en behandelingen en de bijbehorende risico’s

• heeft specialistische kennis van de functie, anatomie en pathologie van het orofaciale gebied

• heeft brede kennis van tandheelkundige behandelingen met betrekking tot preventie, parodontologie, restauratieve tandheelkunde, prothetische tandheelkunde, endodontie, orthodontie, kaakchirurgie, implantologie

1 Hiermee wordt zowel de Tandartsassistent (A), Preventieassistent (B) als Paro-preventieassistent (C) bedoeld.

Tandartsassistent (A)

• heeft specialistische kennis van verschillende gesprekstechnieken

• kan triagevaardigheden volgens afspraken in de praktijk toepassen

• kan afwijkingen signaleren i.r.t. de algehele gezondheidstoestand van de patiënt

• kan professioneel omgaan met uitingsvormen van pijn en angstgevoelens van patiënten

• kan specialistische kennis over medische anamnese toepassen m.b.t. de tandheelkundige behandeling

• kan indien gewenst afstemmen op diverse achtergronden en doelgroepen in werkcontacten

• kan vaardigheden met betrekking tot conflicthantering/omgaan met grensoverschrijdend gedrag professioneel toepassen

• kan specialistische kennis van relevante weten regelgeving, richtlijnen en protocollen toepassen

• kan (kennis van) sociale en communicatieve vaardigheden toepassen i.r.t. patiënten en collega’s

• kan voorlichtings-, adviserings- en instructietechnieken toepassen

• kan specialistische kennis van planning en logistieke processen i.r.t. het werkveld toepassen

• kan (ICT-)vaardigheden toepassen op het informatiesysteem, declaratiesysteem en verzekering i.r.t. de afhandeling van de tandheelkundige zorg voor de patiënt

• kan de richtlijnen t.a.v. privacy toepassen

Zie ook bijlage 4 in het Kwalificatieprofiel Tandartsassistent (A): Body of knowledge voor een nadere uitwerking van benodigde kennis. NB Deze body of knowledge zal op korte termijn worden aangevuld met benodigde vaardigheden (skills).

Werkproces 1.1: Neemt de hulpvraag aan, verheldert deze en zet vervolgstappen in gang

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent verwelkomt de patiënt aan de telefoon of in de praktijk en staat de patiënt te woord. Zij vraagt naar de reden van contact, checkt digitaal de NAW-gegevens en verzekeringsgegevens en voert een update van de medische anamnese uit. De ABC Mondzorgassistent brengt de klacht en/of risicovolle/complexe situatie in kaart. Zij doet dit door het verhelderen van de hulpvraag, vaststellen van de aard en spoedeisendheid van de klacht met behulp van protocollen en richtlijnen. Bij twijfel over de spoedeisendheid van de hulpvraag overlegt zij met de behandelaar. De ABC Mondzorgassistent geeft, indien nodig, informatie over tandheelkundig gerelateerde onderwerpen. De ABC Mondzorgassistent kiest een vervolgstap die kan bestaan uit bijvoorbeeld informatie verstrekken, het maken van een afspraak met de behandelaar of contact met de behandelaar. Zij stelt de patiënt en betrokkenen op de hoogte, checkt of de informatie duidelijk en het vervolgbeleid akkoord is.

Resultaat

De ABC Mondzorgassistent heeft de (hulp)vraag op de juiste wijze vastgesteld, de gekozen vervolgstap(pen) zijn juist in gang gezet en waar mogelijk afgehandeld.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• laat adequaat met non-verbale signalen zien dat ze aandacht en interesse toont

• gaat discreet om met gevoelige/vertrouwelijke informatie

• roept tijdig de hulp van de behandelaar in bij twijfel over de urgentiebepaling

• wekt vertrouwen op basis van haar deskundigheid

• combineert vlot verkregen informatie om hulpvraag te concretiseren

• reageert adequaat in stressvolle (onvoorziene of spoedeisende) situaties

• werkt nauwkeurig, gericht op de zaken die prioriteit hebben, binnen haar eigen grenzen

• gebruikt de juiste kanalen en formulieren om de vastgestelde vervolgstap aan te vragen of te organiseren

Competenties:

Communiceren, Samenwerken, Organiseren, Professioneel handelen.

Werkproces 1.2 Draagt zorg voor de planning (in de praktijk)

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent beheert de agenda’s, plant de werkzaamheden en de behandelingen en verwerkt deze in het desbetreffende administratieve computerprogramma. Zij stemt de planning af met directe collega’s en andere disciplines in de mondzorg (preventieassistent, mondhygiënist, tandtechnicus en specialist) en draagt indien nodig werkzaamheden over.

Resultaat

De planning van de behandelingen is conform de afspraken in de praktijk, waardoor de wachttijd voor de patiënt beperkt is.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• overlegt regelmatig met collega’s/andere disciplines over zaken betreffende de werkzaamheden en agendaplanning

• stemt adequaat de verschillende activiteiten af t.b.v. de tandheelkundige zorg, rekening houdend met de benodigde middelen en techniekwerk

• werkt klantgericht in het zorgdragen voor de patiëntplanning

• maakt efficiënt gebruik van de aanwezige capaciteit qua mensen en middelen

• maakt efficiënt gebruik van digitale communicatiemiddelen

Competenties:

Communiceren, Samenwerken, Organiseren.

Werkproces 1.3 Verwerkt patiënt gerelateerde informatie en administratie

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent verzorgt, in opdracht van de behandelaar, administratieve werkzaamheden behorend bij het eigen werk. Zij registreert NAW-gegevens in het digitale informatiesysteem. Zij beheert dossiers en stelt in voorkomende gevallen nieuwe dossiers op. Zij registreert, in opdracht van de behandelaar, relevante gegevens (over de behandeling). De ABC Mondzorgassistent schrijft door de behandelaar voorgeschreven recepten en verwijsbrieven uit. Zij verzorgt de correspondentie met patiënten en zorgverleners en verwerkt e-mail/post. Zij verzorgt de financiële administratie, verstuurt facturen en stelt in opdracht van de behandelaar begrotingen voor tandheelkundige behandelingen op.

Resultaat

De ABC Mondzorgassistent heeft (patiënt)gegevens vastgelegd, verwerkt, beheerd en/of gearchiveerd en heeft de haar toegewezen financiële taken afgehandeld.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• voert alle (digitale) administratieve handelingen op een nauwkeurige en accurate wijze uit

• gaat discreet om met gevoelige/vertrouwelijke informatie

• verzorgt correspondentie/verwijsbrieven/recepten correct

• handelt financiële administratie nauwkeurig af

• archiveert accuraat en volgens geldende protocollen (medische) dossiers

• zorgt voor een actuele administratie van patiënt- en behandelgegevens

• zorgt voor inzichtelijke en uitwisselbare informatie

• stelt, op verzoek, tijdig en snel bepaalde informatie ter beschikking aan (bevoegde) derden (zorgverzekeraars)

Competenties:

Organiseren, Professioneel handelen.

Kerntaak 2: Verricht handelingen in het kader van tandheelkundige zorg

Vakkennis en vaardigheden, taken Kerntaak 2

Tandartsassistent (A)

De beginnend beroepsbeoefenaar:

• heeft brede kennis over orthodontische tandheelkundige handelingen

• heeft brede kennis van duur en impact van behandelingen

• heeft brede kennis van tandheelkundig vakjargon

• heeft brede kennis van geneesmiddelen i.r.t. de behandeling van bijvoorbeeld pijn, infectie, allergie, bloeding en droge mond

• heeft brede kennis van tandheelkundige methoden en behandelingen en de bijbehorende risico’s

• heeft brede kennis over preventieve handelingen, zoals plaque-kleurtest en instructie mondhygiëne (incl. voedingsadvies), fluoride applicaties en behandelen van gevoelige tandhalzen

• heeft specialistische kennis van taakbegrenzing wat betreft bevoegdheid en bekwaamheid

• heeft brede kennis van de functie, anatomie en pathologie van het orofaciale gebied

• heeft brede kennis van ondersteunende tandheelkundige behandelingen zoals: het nemen van (begin)afdrukken, het maken van gipsmodellen/lepels, het verrichten van tandtechnische werkzaamheden, het maken van kleurenfoto’s van gezicht en gebit, het maken van 3D-gebitsscans, slijpen van instrumenten, vervaardigen van noodkronen, hechtingen verwijderen, hechtingen verwijderen, droogleggen behandelgebied, aanbrengen cofferdam, sealen

• heeft specialistische kennis van procedures, protocollen en werkafspraken betreffende patiëntveiligheid

• heeft specialistische kennis van voor het werkveld relevante weten regelgeving, richtlijnen en protocollen, waaronder WGBO, Wkkgz, Wet BIG en taakdelegatie en de WIP-richtlijnen

• heeft specialistische kennis van preventiemaatregelen

• heeft specialistische kennis van de werking en het gebruik van benodigde apparatuur, materialen en middelen t.b.v. onderzoek en behandeling

• heeft specialistische kennis van de richtlijn Tandheelkundige radiologie m.b.t. het gebruik van röntgenapparatuur

• heeft specialistische kennis van röntgenanatomie

• heeft specialistische kennis van eigenschappen van, gevaren van en bescherming tegen straling

• heeft specialistische kennis van algemene mondverzorging

• heeft brede kennis over kenmerken van patiëntgroepen zoals leeftijdscategorieën en culturele achtergronden

• heeft brede kennis van kennisoverdracht- en voorlichtingsmethodieken

• heeft brede kennis van voeding en voedingsadviezen

• heeft brede kennis van voorraadbeheersystemen

• heeft basale kennis van EHBO-technieken en AED

• kan onderdelen van tandheelkundige behandelingen uitvoeren volgens richtlijnen, protocollen en werkafspraken, te weten algemeen ondersteunend: het nemen van (begin)afdrukken, het maken van gipsmodellen/lepels, het verrichten van tandtechnische werkzaamheden, het maken van kleurenfoto’s van gezicht en gebit, het maken van 3D-gebitsscans, slijpen van instrumenten, vervaardigen van noodkronen, hechtingen verwijderen, hechtingen verwijderen, droogleggen behandelgebied, aanbrengen cofferdam, sealen en taken op het gebied van preventie en mondhygiëne: anamnese/ update afnemen, uitvoeren plaque-kleurtest, fluoride-applicatie, behandelen gevoelige tandhalzen en polijsten

• kan instructie mondhygiëne geven (incl. voedingsadvies) en preventiemaatregelen uitvoeren

• kan ‘four handed’ en protocollair assisteren bij de volgende tandheelkundige handelingen: preventie, parodontologie, restauratieve tandheelkunde, prothetische tandheelkunde, endodontie, orthodontie, kaakchirurgie, implantologie

• kan specialistische kennis toepassen bij het gebruik van benodigde apparatuur, materialen en middelen t.b.v. onderzoek en behandeling

• kan proactief (h)erkennen en handelen t.a.v. (bijna) incidenten om schade voor de patiënt te beperken, openheid te bieden en herhaling te voorkomen

Tandartsassistent (A)

• kan vaardig omgaan met uitingsvormen van pijn en angstgevoelens van patiënten

• kan volgens hygiëneprotocollen en de richtlijn Infectiepreventie in mondzorgpraktijken werken

• kan kennis van de voor de tandheelkunde geldende ergonomische principes toepassen

• kan specialistische kennis toepassen m.b.t. de richtlijn Tandheelkundige radiologie toepassen bij het bedienen van de röntgenapparatuur

• kan specialistische kennis toepassen m.b.t. de richtlijn Tandheelkundige radiologie toepassen bij het plaatsen en voorbereiden van de patiënt voor een panoramische opname

• kan specialistische kennis toepassen m.b.t. de richtlijn Tandheelkundige radiologie toepassen bij het plaatsen van film of sensor m.b.v. instelapparatuur

• kan specialistische kennis toepassen m.b.t. de richtlijn Tandheelkundige radiologie toepassen bij het richten van het röntgentoestel voor bitewing en solo-röntgenfoto’s

• kan werken volgens de voor de tandheelkunde geldende ergonomische principes

• kan voorlichtings-, adviserings- en instructiemethodieken toepassen

• kan communicatieve vaardigheden toepassen

• kan motivatie-, overtuigings- en beïnvloedingstechnieken toepassen

• kan feedbackvaardigheden inzetten

• kan samenwerkingsvaardigheden toepassen

• kan (kennis van) sociale en communicatieve vaardigheden toepassen i.r.t. patiënten en collega’s

• kan indien gewenst afstemmen op diverse achtergronden en doelgroepen in werkcontacten

• kan signalen herkennen van sociale problematiek waaronder huiselijk geweld, seksueel misbruik en kindermishandeling en kan actie ondernemen volgens weten regelgeving en het beleid/protocol van de organisatie

• kan basale eerste hulp verlenen en kan zo nodig AED toepassen totdat de hulpdiensten het kunnen overnemen

Zie ook bijlage 4 in het Kwalificatieprofiel Tandartsassistent (A) ‘Body of knowledge’ voor een nadere uitwerking van benodigde kennis. NB Deze body of knowledge zal op korte termijn worden aangevuld met benodigde vaardigheden (skills).

Werkproces 2.2: Assisteert bij uitvoeren van tandheelkundige behandelingen

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent assisteert, indien dat tot haar takenpakket behoort, voor, tijdens en na de behandeling de behandelaar. De ABC Mondzorgassistent legt in dat geval voor de behandeling het benodigde instrumentarium en de materialen klaar. Tijdens de behandeling reikt zij de voor de behandelaar benodigde instrumentarium en materialen aan. Ze zorgt, indien zij daartoe in de praktijk de aangewezen persoon is, dat het behandelingsgebied blijvend voldoet aan de gewenste voorwaarden voor de specifieke behandeling. Zij ziet toe op de veiligheid en de hygiëne voor zichzelf en anderen zoals de patiënt en collega’s, ook in afwijkende situaties. Na afloop van de behandeling zorgt zij ervoor dat zowel het instrumentarium als de behandelruimte volgens huidig geldende richtlijnen gereinigd, gedesinfecteerd, gesteriliseerd en opgeborgen wordt. Indien nodig slijpt zij instrumenten.

Resultaat

De ABC Mondzorgassistent heeft de behandelaar, indien deze werkzaamheden aan haar zijn toegewezen, op een professionele wijze geassisteerd bij de behandeling en gezorgd dat de behandelruimte en de instrumenten en materialen op orde zijn voor, tijdens en na de behandeling.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• overlegt tijdens de behandeling tijdig, duidelijk en regelmatig m.b.t. het aanreiken van materialen

• is proactief in het klaarleggen en verwerken van instrumenten en materialen t.b.v. de behandeling en ruimt deze volgens protocol na behandeling weer op

• werkt consequent tijdens de behandeling volgens richtlijnen, waaronder richtlijn Infectiepreventie en protocollen van de organisatie/praktijk

• anticipeert doortastend op de aanwijzingen en instructies van de behandelaar

• kan snel schakelen bij veranderende omstandigheden

• beheerst vakjargon zodanig dat de behandelaar adequaat kan worden bijgestaan

• draagt op de juiste wijze zorg voor (veiligheid en beschikbaarheid van) instrumentarium en middelen

• bedient apparatuur accuraat volgens werkinstructies van de praktijk

Competenties:

Vakinhoudelijk handelen, Samenwerken, Organiseren, Professioneel handelen.

Werkproces 2.4: Zorgt voor logistiek en beheer

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent voert beheertaken uit. Zij voert voorraadbeheer van (voorlichtings)materialen en instrumentarium. Zij plaatst bestellingen (tevens techniekwerk) en controleert binnengekomen leveringen. Zij checkt voorraad op bewaarcondities/verloopdatum. Zij draagt zorg voor de veiligheid, onderhoud en gereedheid van apparatuur, materiaal en werkruimte. Zij onderhoudt in het kader van beheertaken externe contacten namens de organisatie.

Resultaat

De werkruimte is onderhouden en er is voldoende en voor gebruik geschikt (voorlichtings)materiaal en instrumentarium beschikbaar.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• voert nauwkeurig beheertaken uit volgens geldende richtlijnen binnen de organisatie

• bestelt tijdig de juiste benodigde (voorlichtings)materialen en instrumentarium

• gaat zorgvuldig om met dilemma’s wat betreft kosten en baten waarbij eventuele kostenbesparing niet ten koste mag gaan van de dienstverlening

• controleert nauwkeurig (bij binnenkomst) of de geleverde bestelling(en) voldoet/voldoen aan de kwaliteitseisen

• bergt nauwkeurig de bestellingen volgens de geldende bewaarcondities en procedures op

• houdt bij de keuze van materialen en middelen kostenbewust rekening met mogelijkheden, beperkingen en beschikbaarheid

• investeert doelgericht in contacten met leveranciers en dienstverleners

Competenties:

Organiseren.

Kerntaak 3: Werken aan kwaliteit en deskundigheid (professionaliteit)

Werkproces 3.2: Werkt aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent werkt, indien dat tot haar takenpakket behoort, mee aan het verbeteren van de kwaliteit van de beroepstaken en werkzaamheden. Dat doet zij in dat geval door bijvoorbeeld te participeren in ontwikkel- of intervisiegroepen en door haar kennis van het vakgebied in te zetten bij verbetertrajecten. Zij signaleert en meldt, indien zij daar in haar werkzaamheden mee te maken krijgt, bijna-incidenten en knelpunten volgens interne procedure. Zij doet, indien zij daar vanuit haar taakuitoefening de aangewezen persoon toe is, voorstellen ter verbetering van de patiëntveiligheid. Zij draagt er aan bij dat anderen zich aan de voorgeschreven protocollen rondom kwaliteitsverbetering houden. Zij gaat na wat er gedaan is met de door haar ingebrachte verbetervoorstellen en vraagt, indien van toepassing gelet op haar takenpakket, zo nodig om een terugkoppeling om de kwaliteitszorg te bewaken.

Resultaat

De ABC Mondzorgassistent heeft, indien van toepassing gelet op haar takenpakket, toegewezen verrichtingen en toebedeelde werkzaamheden, vanuit haar deskundigheid een bijdrage geleverd aan het bewaken, beheersen en verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van de zorg.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• is zorgvuldig in het volgen van voorgeschreven protocollen, procedures en wettelijke richtlijnen

• zet functioneel de eigen expertise in voor het verbeteren van de kwaliteit van de werkzaamheden

• geeft actief gesignaleerde tekortkomingen in werkwijze door aan de juiste persoon

• levert actief een bijdrage aan het ontwikkelen of aanpassen van protocolontwikkeling

• bewaakt systematisch de kwaliteit en veiligheid van zorg

• motiveert anderen om zich aan de voorgeschreven protocollen rondom kwaliteitszorg te houden

• bewaakt systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg

• brengt tijdig knelpunten naar voren

• brengt verbetervoorstellen met overtuigingskracht

Competenties:

Communiceren, Samenwerken, Leren en Ontwikkelen, Professioneel handelen.

Werkproces 3.3: Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af Omschrijving

De ABC Mondzorgassistent stemt de werkzaamheden af met collega’s; directe collega’s en andere disciplines. Zij neemt, indien zij daarmee te maken krijgt in haar concrete taakuitoefening, het initiatief om risico’s op het gebied van patiëntveiligheid te bespreken. Zij draagt indien nodig en indien van toepassing werkzaamheden over, maakt afspraken over de zorgverlening en mogelijke knelpunten daarin. Zij bespreekt waar nodig knelpunten in werkwijzen en zoekt naar mogelijkheden om deze in team- of ketenverband op te lossen. Zij neemt deel aan voor de afstemming en samenwerking relevante overlegvormen en zorgt voor terugkoppeling naar collega’s.

Resultaat

De ABC Mondzorgassistent heeft eventuele knelpunten opgelost en werkzaamheden professioneel afgestemd binnen team- of ketenverband.

Gedrag

Tandartsassistent (A)

• overlegt tijdig en regelmatig met alle betrokkenen

• neemt actief deel aan overleg

• maakt tijdig problemen, conflicten en (bijna) incidenten bespreekbaar

• formuleert kernachtig tijdens discussies

• draagt bij aan concrete prioriteitsbepaling van activiteiten en werkzaamheden

• draagt bij aan concrete afstemming in overleg met andere disciplines (ketenzorg)

• maakt effectief gebruik van (interculturele) kennisuitwisseling met collega’s

Competenties:

Communiceren, Samenwerken, Organiseren, Leren en Ontwikkelen, Professioneel handelen.

Bijlage 5

Paro-preventieassistent (C):

Body of knowledge & skills

De inhoud van de opleiding Paro-preventieassistent is hierna beschreven in handelingen, leerdoelen en criteria. Deze vormen als het ware de ‘body of knowledge and skills’ (BoKS) voor de opleiding Paropreventieassistent. De BoKS is goed bruikbaar voor het vormgeven van opleidingen en het maken van onderwijs, toetsen en/of examens.

Specifieke handelingen voor de paro-preventieassistent (C)

• patiëntendossier, parodontiumregistratie, röntgenfoto’s en opdracht behandelaar doornemen en behandelroute bepalen in overleg met behandelaar

• behandelkamer en behandeling voorbereiden

• ontvangen patiënt, update anamnese uitvoeren en uitleg geven over situatie in de mond en behandelplan

• mondonderzoek weke delen en harde weefsels uitvoeren en exploratief sonderen voor pocketdieptemeting en vergelijken met parodontiumstatus

• indien geïndiceerd, uitvoeren bacteriologisch onderzoek o.b.v. door tandarts/mondhygiënist aangegeven locaties

• niveau van zelfzorg inventariseren, voorlichting en instructie mondhygiëne en advies gezondheidsgedrag geven

• conclusies trekken op basis van de verzamelde gegevens (het onderzoek)

• supra- en subgingivaal tandsteen verwijderen/ reinigen met scalers en curettes, handmatig en ultrasoon bij patiënten met PPS-score 2

• maken risico-inschatting, bepalen van recalltermijn behandeling nabespreken met patiënt en eventueel verwijzen

• verslag opmaken en uitbrengen aan de behandelaar

• behandelkamer opruimen

Theoretische kennis

Leerdoelen

Cursist kan

• de anatomie en status het parodontium en gebit analyseren in relatie tot afwijkingen in parodontium en gebit

• kennis van de (micro)-morfologie van het worteloppervlak geëxponeerd in een pocket toepassen t.b.v. de parodontiumbehandeling

• aangeven welke/hoe predisponerende factoren een rol spelen voor verkrijgen/in stand houden/verergeren van parodontitis (bijvoorbeeld a.d.h.v. spiderweb)

• benoemen hoe parodontitis wordt geclassificeerd en kan een parodontiumstatus lezen en begrijpen en weet wanneer verwijzing naar mondhygiënist of parodontoloog gewenst is.

• aangeven welke rol plaque speelt, wat de samenstelling is en hoe de opbouw in tijd verloopt

• de zelfzorg van de patiënt verhogen d.m.v. specifieke op de patiënt afgestemde voorlichting en mondhygiëne instructies

Criteria

Theorie/kennis:

• beheerst de brede en specialistische kennis, zoals genoemd bij de preventieassistent (B) en tandartsassistent (A)

• heeft brede kennis van ondersteunende tandheelkundige behandelingen, zoals genoemd bij de tandartsassistent (A) en aanvullend van bleken

• heeft brede en specialistische kennis van (afwijkingen in) weke delen en harde weefsels in de mond, anatomie van het gebit, ontstaan van tandplaque, sub- en supragingivaal tandsteen;

• heeft brede en specialistische kennis van (anatomie van) het parodontium en etiologie van parodontale afwijkingen

• heeft brede kennis van cariës en preventie van parodontitis

• heeft brede en specialistische kennis over parodontologie, onder ander over ontstaan van

• heeft brede en specialistische kennis van gingivitis/parodontitis en classificatie van parodontitis, verwijzing naar tandarts/mondhygiënist

• heeft specialistische kennis van specifieke voorlichting, advies, instructie mondhygiëne, behandeling en zelfzorg bij patiënten (met parodontitis) t/m PPS2

• heeft brede en specialistische kennis van hoe de oorzaken van gingivitis geëlimineerd kunnen worden en van de rol die de paro-preventieassistent zelf kan vervullen bij elimineren gingivitis

• heeft specialistische kennis van microbiologie, speeksel en halitose en bacteriologisch onderzoek

• heeft specialistische kennis van de (micro)-morfologie van het worteloppervlak geëxponeerd in een pocket

Theoretische kennis Leerdoelen

Criteria

• heeft specialistische kennis van ontstaan en opbouw van plaque en microbiële verandering in tijd;

• heeft specialistische kennis van predisponerende factoren voor verkrijgen/ in stand houden/verergeren van parodontitis (bijvoorbeeld a.d.h.v. spiderweb)

• heeft specialistische kennis van de parodontale screening (PPS), parodontiumregistratie/pocketregistratie, parodontale behandelingen, tandsteen verwijderen en instructie mondhygiëne (bij implantaten bij weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen met pockets t/m 5 mm)

• heeft specialistische kennis over röntgenologische structuren op het gebied van het parodontium

• heeft specialistische kennis van het te hanteren instrumentarium

• heeft specialistische kennis van ergonomische basisprincipes

• heeft specialistische kennis van het parodontium rondom implantaten, typen implantaten in relatie tot instructie mondhygiëne, (risico)factoren voor ontstaan per-implantaire infecties, richtlijnen behandeling patiënt met implantaten van weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen en te hanteren technieken en instrumentarium

• heeft specialistische kennis van nazorg bij implantaten, het supramucosaal reinigen implantaten en polijsten van implantaten in weefselgezonde situatie met plaque en tandsteen

• heeft specialistische kennis van specifieke onderwerpen, zoals communicatie op het gebied van gedragsverandering, parodontitis en voeding

• heeft kennis van causale verbanden tussen leefstijl, ASA-score en hoeveelheid plaque

• heeft specialistische kennis van invloed van leefstijlfactoren op mondgezondheid, o.a. voeding, vooren nadelen van roken en diabetes e.a. systemische ziektes, werking van het afweersysteem t.o.v. zachte weefsel en orale pathologieën

• heeft specialistische kennis over werking van ‘zuren en basen’ op de mondpathologie