Bouwen en vliegen 1981 3

l7e jaargang - Nr.

3 - mei

l98l

ffiffiffiruffiruffiffiffi#ffiffi% ;t

.{i;

Yr*

.,t

$

Bijna een halve eeuw Modelbouw

AMSTERDAMSE MODELBOUW INDUSTRIE Postbus 6008 code 1 005 EK Tel.020-845523 Giro 449950

HOLLAND HOBBY SERVICE

Nieuw!

MODELVLIEGSCHOOL

RADIO.BESTURING VOOR DE KLEINE BEURS

Microprop,,EURO-SPORT". Samenstelling van de set 6 kanaal-zender met FM-HF steekmodul 35 MHz. 7 kanaal FM ontvanger.2 servo's MPR 26 Schakelkabel. FM kristallen. De stuurknuppels werken absoluut spelingvrij en waarborgen een hoge stuurnauwkeurigheid. Zendaccu 9.8 V, ontvangaccu 4,8 V, beide 500 mA. Laadkabels voor zend- en ontvang-

accu, incl. acculader.

Adviesprijs Í598,- nu í535,Microprop ,,JUNIOR 2".Zender, ontvanger en 2 ser-

Maak uw eerste moeilijke vlieguren, zonder risiko, onder deskundige leiding met de lesvliegtuigen van:

HOLLAND HOBBY SERVICE Modelvliegschool Erkend door de K.N.V.v.L. Het kan u veel geld en ergernis besparen!

ln drie dagen intensieve training, kunnen wij u, aÍhankeli.ik van uw aanleg, een flink eind op weg helpen om een goed modelpiloot te

vo's. Batterii-voeding, aanvulling van accu-set mogerijk.

Adviesprijs f 257,- nu Í 200,-

Fijn geslepen balsahout in plankjes en latjes,

100

worden.

mm breed en dik 1 tot 20 mm tegen ongekend lage

Wij maken o.m. gebruik van Carrera, Robbe

prijs.

Alle benodigde materialen bekleding, lijmen

vliegtuigen en Simprop dubbelbesturing.

en

lakken voor de modelvliegtuigbouw.

lnschrijving is vanaÍ heden weer mogelijk.

Wij leveren Hegi-, Veron-, BM|-bouwdozen en Webramotoren en onderdelen. Kavan-artikelen en Helicopters.

Zend Í5,- op postrekening 449950 oÍ in brief (geen betaalkaart) en wij zenden u onze geïllustreerde catalogus en prijsl ijsten.

HOLLAND HOBBY SERVICE MODELVLIEGSCHOOL Hein van't Laar, Vrouwenzand 28 8303 ZK Emmeloord TeleÍoon 05270-4340, ook's avonds.

MODELBOUW HAAG Laan van Meerdervoort 501, Den Haag. Tel. 070-636247

's maandags gesloten

TOCH DE GOEDKOOPSTE VAN NEDERLAND Wijvoeren bekende merken zoals: ROBBE - GRAUPNER - SIMPROP - HEGI-TAMIYA - AVIOMODELLI STERLING.SVENSON-MULTIPLEX - SIG MIDWEST - AIRTRONIC.en VeIe andeTe

E iE

BrandstoÍ en electroauto's

ET

Motorvliegen

§

Zeilboten

E

Zwevers

I -

42

o

Electroboten

-

stockcars

tr

o

7-f1 EI §!l

Gereedschappen Lijnbestuu rde vl iegtuigen

Helicopters Historische boten Estes raketten

Yan de voorzitter Soms zou ik wel eens met iedere modelvlieger in Nederland een avondje willen praten. Om duidelijk te kunnen maken woar we in de K.N.V.v.L. mee bezig zin. lïaar de problemen liggen en hoe we deze denken op te lossen.

Vanzelfsprekend is dat met ruim 7.000 leden een onmoge-

ik naar andere communicatie vormen zoeken. Deze stukjes ,,Von de voorzitter" vormen een stukje von die mogelijkheden om u te informeren.

Dst ik dsar niet voor l00Vo in slaag is mij duideliik. Wel hoop ik dat ze gelezen worden. Soms echter bliikt ook dat niet het geval te zijn.

Tot die conclusie kun je tenminste komen als ie plotseling lijkheid en Qaarom moet

kennis neemt van een solo-actie van een modelvlieger.

Nu heb ik er niets op tegen als een vlieger ,,solo" goot en zeker niet als hij voordien netjes z'n brevet heeÍt gehaald.

Moeilijker wordt het indien zo'n solo-actie wordt uitgevoerd dwars door de bestaande organisotie heen. Dan kan ze schade veroorzoken aan de belongen van alle andere leden.

Laat ik nu vooropstellen, dat ik er von uitga, dot zo'n bewuste desorganisatie niet de bedoeling was. Het is vqak 'n niet overzien neveneffect. De octie zelf komt vaok

Yort

uit onwetendheid, gebrek oan vertrouwen of een over-

dosis individuqlisme.

Laten we beseffen, dat we samen sterk ziin. Sterk kunnen zijn binnen een organisotie als de K.N.V.v.L. Voorwaarde is dan echter, dot we één tool spreken. Een duideliike tqal wosrin we onze belangen gelijk gericht hebben. Alleen don

komen onze wensen duidelijk over. Dat is bitter noodzakelijk wont anders worden we overspoeld met voorschriften en regels wasrmee we geen kant meer opkunnen.

In Nederland zijn namelijk nog een paar honderd belangengroepen die een goed stuk van de koek voor zich opeisen.

De moraal van dit stukje zal u wel duidelijk zijn: als u solokriebels krijgt, overdenk die dan en breng ze naar voren op het juiste moment en op de juiste plaats. Dot is bij uw club, bij uw districtsbestuur of bij uw secreturiost.

Daar worden uw gedochten het best ingepast om uw belong te díenen. Probeert u het eens?

Hons de Zwart

Voorzitter afd. Modelv liegtuigsport

Het wedstrijdseizoen is weer van start gegaan. Wij wensen iedereen veel succes.

Hier checkt Jan von Vliet zijn model op de WK Radio (F3A) 1977. Ook dit jaor zal hij er bij zijn in Mexico.

Inhoud Van de voorzitter (J. de Zwart)

CLUB 20 Pylonrace (H. Hulscher - P. van Doesburg) Hengelen (C. Breeman)

Electrovliegen (E. Brandenburg) Schroefvertraging (L. van Oss)

LB-Kunstvlucht (H. de Jong) Funvliegen (M. van Beest) Ingezonden brief (W. Schoorel) Info Modelvliegtuigen R.L.D. (Ministerie van Verkeer en Waterstaat) Mededelingen

Wijziging wedstrijdkalender Correctie Reglementenboek RC-3 Gewijzigd VV Selectiesysteem 1982 Big Scale Leeuwarden Ronytubes

Afdelingsj aarvergadering Tip: een nieuw modelbouwmateriaal (P. J. Tupker) Cartoon (W. Stolwijk)

v Studieblad afdeling Modelvliegtuigsport KNVvL het overnemen van artikel of delen daarvan is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de KNVvL-afdeling Modelvliegtuigsport.

Redaktieadres

KNVvL-Afdeling Modelvliegtuigsport, Jozef Israèlsplein 8, 2596 AS's-Cravenhage, tel. 070-245457.

Yerschijningsf requentie: 2-maandelijks.

Abonnementsprijs Leden gratis / Bibliotheken /30,-.

Abonnementen kunnen worden besteld door overmaking van /30,- op giro 179618, KNVvL, Den Haag o.v.v. ,,Abonnement Bouwen en Vliegen".

Advertenties Advertentietarieven worden op aanvraag toegezonden.

De redaktie is in geen geval aansprakelijk voor de inhoud van opgenomen advertenties.

Vormgeving en druk Drukkerij Van Deventer 8.V., 's-Gravenzande

Bij de voorplaat:

Deelnemers aon een vrije vluchtwedstrijd maken hun modellen vliegklaar. - Foto: De KruyÍÍ.

Yerantwoording illustraties Werkgroep Voorlichting, Technische Commissie en KNVvL Fotoarchief.

43

Door de lage kosten en gelijke kansen sloeg de nieuwe klasse erg aan en is intussen, zij het op zeer beperkte schaal, van Engeland

GLIJB 2Íf door: Hans Hulscher

foto's: Peter van Doesburg Pylon race, zult u zich afvragen wat is dat?

Simpel gezegd is dit met speciaal voor dit doel ontworpen modelvliegtuigen een door drie palen (pylon's) afgebakend traject in zo kort mogelijke tijd afleggen.

We komen hier later nog uitgebreid op terug. vele jaren wordt deze sport zeer intensief in Amerika beoefend. De modellen met de karakteristieke hamsterwangen welke de 6,5 cc motor omvatten en daardoor een ideale stroom-

Al gedurende

lijn waarborgen, vallen direct op.

Om deze modellen te kunnen vliegen moet je over veel geld, stalen zenuwen en veel kennis van motoren beschikken. Vooral de motoren eisen heel veel geld omdat ze vaak door specialisten op dit gebied tot het uiterste worden opgevoerd. De brandstof is vrij

naar het vaste land overgewaaid.

Waarom is deze Club 20 pylon race klasse nu zo populair aan het worden? zal uw volgende vraag zijn. Ik zal proberen dit zo uitgebreid

mogelijk uit de doeken te doen.

De Club 20 pylon race klasse is gebaseerd op de F.A.I.-pylon race regels zij het dat de modellen kleiner zijn, geen onderstel hebben en uitgerust zijn met 3 % cc Standaard-motoren.

U ziet, dat is wel even anders dan de dure Amerikaanse 6,5 cc klasse. Het doel van deze klasse is om redelijk goedkoop en gezellig pylon race te kunnen vliegen. De klasse is voor iedereen toegankelijk.

Alle regels zijn ondergebracht in het Club 20 reglement dat samengesteld is door de Engelse C.T.A. (Club 20 Association). Als je al aardig met een laagdekker kunt stoeien staat niets je meer in de weg en na wat oefenen zal de pylon racer geen problemen meer geven.

Er wordt alleen met standaard motoren gewerkt, waaraan niet mag worden geknoeid, wat het voordeel geeft dat je geen motorexpert hoeft te zijn en ieder dus gelijke kansen heeft. Je gaat in principe allemaal even snel. Hoe kan je dan winnen, zult u zich afvragen, welnu:.hier zit hem nu de kneep.

Er wordt met vier modellen tegelijk gevlogen om drie palen (pylon's).

v

en zodoende kan er met 50 tot 70s/o nitro worden gevlogen.

U begrijpt wel dat de bankdirecteur wint en de amateur met lede ogen moet toezien.

'§*

Nu is echter een aantal jaren geleden in Engeland door de ons welbekende David Bodington een nieuwe klasse geïntroduceerd, namelijk de Club 20 pylon race klasse.

\.

'l", .q?

* ,a

tà ?.

\

\

De spectaculaire start van vier modellen.

w

Deze pylon's vormen een driehoek (zie figuur l). Om dit parcours moet iedere deelnemer l0 ronden vliegen, dit gebeurt linksom. Bij

elke pylon staan controleurs om te zien of de modellen niet binnen de pylon's door vliegen. Als er een pylon gesneden wordt moet de deelnemer een extra ronde vliegen.

Het parcours is ongeveer 120 meter lang en 30 meter breed. Hc strakker men om de pylons heen vliegt hoe sneller men is, zwaaY men na het nemen van de bocht erg uit dan wordt de afgelegde weg langer met het gevolg dat de strakker vliegende piloten u

kunnen passeren.

Alle vier de modellen worden tegelijk met de hand gestart, hierdoor is geen dure betonbaan nodig maar kan dus gewoon op gras worden gevlogen.

Wel moet het publiek op enige afstand van het vliegparcours achter hekken staan, zodat er geen nare ongelukken kunnen gebeuren. Ook de vliegers doen mee aan de veiligheid en dragen

*ïi",.:l*r-;u;ii

De vlieger toont zin model aan jury en vlaggers opdat zij het model tijdens de roce kunnen herkennen.

44

een helm.

Nog een aardige bijkomstigheid is, dat er met kleine niet opgevoerde motoren wordt gevlogen, zodat er een minimum aan geluidsoverlast wordt veroorzaakt.

We zullen nog eens wat nader ingaan op het model en de motor.

Het model is volgens de Club 20 pylon race bepalingen aan bepaalde maten gebonden, welke u in figuur 2 kunt vinden. Korte taps toelopende vleugels met een zeer dun profiel (weerstand), vaak met slechts aan één zijde een rolroer, worden voor de machine gebruikt. De romp is van met dun glasweefsel versterkt polyesterhars of gewoon van balsa gemaakt. Alles moet zo licht mogelijk zijn, ook hierdoor win je seconden. Miniservo's en 250 mA deac's bieden hier uitkomst.

4 rondetellers/tijdopnemers

'ït

/

o

pylon I

_14

"L 3

t Figuur l: Het vliegparcours met de drie pylons waar omheen de modellen moeten vliegen.

min. breedte van de cockpit is 32 mm op 38 mm van de top

Strak om

de

pylon heen.

Figuur 2

De moten wooraan een Club 20 pylon racer moel voldoen. Alle maíen zijn minimum eisen en zijn aan gegeven in mm.

En dan de motoren, deze moeten standaard zijn voorzien

van

standaard geluiddemper en venturi inlaat of carburateur. De volgende merken en typen mogen gebruikt worden: Fox 19, OS Max 20, Enya 19 of 19 BB, HB 20, Veco 19, PAW 19 diesel, Irvine 20 R/C -f standaard. U zult in dit rijtje tevergeefs zoeken naar bijvoorleeld de Webra 20 speedy of OS Max schnuerle-motoren. Deze komen dan ook niet in aanmerking omdat ze of te duur of te veel vermogen hebben. Dit lijstje van motoren is samengesteld door de C.T.A.; ze hebben allemaal ongeveer hetzelfde vermogen en het is tenslotte de bedoeling dat iedereen evenveel kansen heeft.

De Club 20 ploeg woartoe de schrijver enfotograaf behoren

We hebben het nu wel steeds over dat Club 20 pylon racing zo goedkoop is maar wat kost het dan wel.

Om met de motor te beginnen, deze zal zo'n f lAO,- kosten. Het model in bouwdoosvorm, geheel kompleet met styropor kant en klare vleugels, spinner, kabels, motorblok, enz. komt ongeveer op í150,-. (Tracer MK II ontworpen en in bouwdoos uitgebracht door Sid King is verkrijgbaar bij Radio Bosplein Elektronika en Modelbouw, Boslaan 279, Katwijk, telefoon 01718-74303).

Een losse romp kopen en zelf vleugels snijden is natuurlijk aanzienlijk goedkoper en misschien heeft u nog wel zo'n 3 % cc motortje liggen. Wat let u, het is een hartstikke leuke sport die financieel voor niemand onaanvaardbaar hoeft te zijn.

Ook kunt u voor dat u aan deze prachtige hobby begint eerst eens even de kat uit de boom kijken en wel op 6-7 mei 1981 in Heemskerk en september l98l in Leeuwarden.

Daar worden dan verschillende wedstrijden gevlogen. U kunt dan eens zien hoe de zaak draait en eens een praatje met de piloten maken. Wij zijn er ook.

Tracer MK II, een zeer complete bouwdoos von een Pylon racer Club 20 klasse.

in

de

45

Hengelen

II

Figuur

(Ontleend aan Aeromodeller, Juli 1979 Vertaald en bewerkt door C. Breeman)

Zwaaihaak met katapultinrichting

,rCirkelen" deel 2

Il

deel

deel

asymetrische

I

impulshaak, waarmee men alleen kan cir-

l0

deel

ffifr*

deel 3

kelen.

Uit

deze twee vormen is een gecombineerd systeem ontstaan nl. een type russische zwaaihaak, waarbij men ontkoppelt d.m.v. impuls (b.v. de ,,Maxaid"-haak). We zullen deze combinatie de fraaie naam van impuls-zwaaihaak

deel 12

tii-

deel 6

deel 2

meegeven.

De werking van de twee basissystemen zijn

d5r

il\ lt )"

It

I

P

II JL í2

mat.: messine buis

1"

De werking is als volgt (zie figuren 2 en 3): door spanning op de startlijn wordt de haak tegen zijn aanslag getrokken. Lijn ,,a" trekt het bochtenroer in stand ,,a", de rechtuitstand. Als er geen spanning op de startlijn staat, wordt de haak door de torsieveer in het bochtenroer naar achter getrokken; gevolg:

roer komt in stand,,c", de

zweefstand.

Voordat we proberen een model aan de lijn te laten cirkelen, is het erg belangrijk, dat het betreffende model al is afgesteld voor zweef en rechtuit hengelen.

Het zou daarom gemakkelijk kunnen zijn, het model eerst van een vaste ,,rechtuithaak" te voorzien, de hoogtestaÍt en zweefvlucht af te stellen en pas daarna de zwaaihaak te monteren. Zelf vind ik dat echter te veel werk en blokkeer bij het invliegen gewoon alle functies van de zwaaihaak, zodat hij als een gewone rechtuithaak fungeert.

De haak wordt nu in het model gemonteerd en lijn ,,a" op lengte gemaakt. Als de zwaaihaak tegen z'n aanslag komt, moet het bochtenroer

!ÉJ

ring 0,8 mm pianostaaldraad

7

p 5 mm

inw. hardgesoldeerd

deel 8 sleutelring p l4 mm inw.

deel

tk lil\

ot2-iw.

ótin*.

leg nodig.

Gevolg: roer in stand ,,b", de katapultstand.

Bij ontkoppelen wordt pen ,,e" losgetrokken, lijn ,,b" komt vrij, pief ,,c" verschuift en het

M6

M2xl0staal deel 10

lingen geeft en dat dit ten goede komt aan

,,d" omlaag beweegt en lijn ,,a" gevierd wordt in de richting van het bochtenroer.

deel

messing draadstang

drukveer, lengte25 mm 0,6 mm pianostaaldraad om 2 mm kern

deelll

dit positievere afstel-

roer in stand ,,d", de cirkelstand.

Verhoogde lijnspanning resulteert in het uittrekken van de as in de haak, waardoor pen

lgglj

mat:

É-1

r ll,

over mij n zwaaihaak-systeem.

Zoals reeds vermeld is de haak in principe hetzelfde als een russische zwaaihaak, maar heeft twee fundamentele verschillen: 1. Het heeft een impuls-ontkoppelsysteem i.p.v. de haak met ring.

2. Alle standen van het bochtenroer, behalve die voor de katapult, worden achter bij het roer zelf ingesteld.

De konstruktie van mijn zwaaihaak is te zien in figuur I en heeft m.i. geen verdere uit-

FEI

-JL t42

mat.: staal

Voordat ik begin uit te leggen, hoe een model wordt afgesteld voor het cirkelen, lijkt het mij verstandig een paar opmerkingen te plaatsen

de betrouwbaarheid van het model.

a^F a-t-

l.

F,ffi<I-

deel 4

alle typen zwaaihaken gelden.

mening dat

deel 3

mat.: messing

grondig beschreven in het Handboek Modelvliegtuigbouw. Ik zal mij in dit artikel beperken tot de werking van de impuls-zwaaihaak, die bovendien mijn persoonlijke voorkeur geniet, hoewel de opmerkingen in het algemeen voor

46

mat.: messing

rË-

uit hengelen.

Ik ben van

I

deel

Er zijn twee basisvormen van cirkelen: l Met behulp van de russische zwaaihaak, waarmee men zowel kan cirkelen als recht-

2. Met behulp van de franse

I

ll2;,,".." vastlijmen

l2

deel

mat.: messing

borgmoer M2

6

zrJ

I

mat.: messing

tr_

Il'. El-,=E3 \v-

,-l Ll í/.

net tegen de afstelschroef voor rechtuit komen.

Om verstellingen hierin mogelijk te maken, bouw ik in lijn ,,a" een tentspannertje in. Dit is een dun stukje aluminium met 3 gaatjes, waar de lijn doorloopt (zie figuur 2 - r).

Bijna alle kunststofvezels vertonen rek bij variatie in luchtvochtigheid. Deze rek kan men, door het tentspannertje te verschuiven, comsenseren. Maak er wel een gewoonte van, voor iedere start, de aanslag te controleren en eventueel bij te stellen.

Nadat de rechtuit- en zweef-afstelling gevon-

zijn, gaan we nu beginnen met de katapultstart. We stellen de veerspanning van de haak zo af, dat de katapultbocht al volledig uit is bij plm. 1,5 kg lijntrek. In het begin den

geeft men maar zeer weinig katapultbocht, omdat teveel onmiddellijk resulteert in een spiraal.

Te weinig katapultbocht resulteert alleen maar in een pomp na het ontkoppelen.

Nu trekken we het model simpelweg op, zonder een poging te doen om te cirkelen en versnellen het model, door snel op te lopen, wanneer het op ongeveer 2/t van de volle hoogte is. Het model moet nu een klein beetje gaan

E(l-IRq .=f alubuis \> .afwijken naar z'n zweefbocht en bij het ontkoppelen wordt de oversnelheid, d.m.v. een klimmende bocht, waar het model vlak uit moet komen, omgezet in hoogte.

Als blijkt dat na de eeÍste start, de katapultbocht te weinig is, wat zeer zeker het geval moet zijn om het veilig te doen, wordt de katapult-uitslag beetje voor beetje veÍgroot, tot het gewenste beeld verkregen wordt (figuur 4). Een vertekening van dit beeld kan optreden, wanneer men te vroeg, te hard gaat trekken, waardoor het model te vroeg om gaat. Remedie hiertegen is: later ,,aansjorren" of de veerspanning in de haak verhogen. Deze zal bij een afgesteld model ca. 2,5 kg zijn.

Dat men bij het afstellen met minder veerspanning werkt is alleen om zeker te weten, dat de katapultbocht, die men ingesteld heeft, er ook

volledig uitkomt, zodat men later wanneer men harder gaat trekken (en dat gebeurt altijd), niet voor verrassingen komt te staan.

De volgende stap is de eerste cirkel, die altijd het moeilijkste is. Trek het model rustig op,

laat het langzaam over je heen komen (dit

kan alleen als de haak helling heeft; d.w.z. het draaipunt moet vóór het aanslagpunt

lijn op spanning te houden. Als het model over je heen is laat je de lijn slap gaan, het roer gaat nu om liggen, ca. 12 mm), door de

en het model zal z'n bocht ingaan. Nu meelopen

lijn

lijn slap blijft. Oppassen, dat de lijn niet over de grond sleept en vast komt te zitten. Komt de lijn toch strak te staan als het model van je afvliegt, dan resulteert dit

o a

en zorgen dat de

meestal in een grondduik, tenzij men zeer snel op de sprint is.

Blijf

naar het model kijken en zorg ervoor, zover mee te lopen, dat als het model weer tegen de wind indraait, de lijn juist weer op

of

-..ff

-pen e forse trekveer

RECHÏUIT lijnspanning handhaven

CIRKELEN

om zwaaihaak tegen aanslag te houden

spanning is. Hierna wordt weer van voor af aan

begonnen

.........-

lijn b

startlijn hangt slap zwaaihaak naar achter getrokken door torsieveer in bochtenroer

roer in rechtuit stand tegenroer nodig als compensatie

ingezet voor de katapultstart.

Men kan als de wind het toelaat ook meer-

voor tipverdraaiing

roer gaat d.m.v. torsieveer geheel om naar cirkelstand

dere cirkels achtereen draaien (figuur 6).

Thermiek detectie vindt plaats door het model te observeren tijdens de cirkels en te beoordelen of het al of niet in de thermiek is. Is men niet zeker, dan gewoon nog een keertje rond.

De cirkelbocht moet niet te ruim zijn, zodat men het model gemakkelijk bij kan lopen. Een té krappe bocht is echter gevaarlijk en kan resulteren in een spiraal aan de lijn.

tentspanner stand a stand d

yit. ideale patroon .voor cirkelen is, als het hodel zijn eerste cirkel begint, met het denkbeeldige middelpunt recht boven of iets bovenwinds van de vlieger (figuur 5).

De meest voorkomende fouten

bij

het cirkelen

zijn:

1. Modellen die resoluut tegen de wind in blijven hangen, hoewel de lijn slap hangt

KATAPULT START veel lijnspanning geeft model hoge snelheid en

en het vertikken om rond te gaan.

2. Modellen die de eerste helft van de cirkel correct maken maar daarna rechtuit met wind mee vliegen, totdat de startlijn weer strak komt en dan proberen hun eigen graf

pief c beweegt naar achter

roer valt in zweefstand

roer beweegt gedeeltelijk naar de zweefstand waardoor het model lichtelijk naar de zweefbocht gaat overhellen

te graven.

Deze beide symptomen worden door dezelfde fout of serie fouten in het model veroorzaakt.

Het gemakkelijkste om mee te beginnen, is te proberen de zwaaihaak naar voren te verplaatsen tot maximaal 3 mm van de ideale plaats voor rechtuit. Dit resulteert in een licht -gieren bij rechtuit hengelen, maar omdat het

ZWEEFSTAND startlijn valt af, lijn b komt vrij,

trekt zwaaihaak uit waardoor bochtenroerlijn gevierd wordt

Gb

-----ffil

ffi%

v:i'1ffi,ïi'#:ilïï.ï: i:.i ï#1"ï:ï

standc

Figuur 2

zijn.

Om de haak te verplaatsen, moet men nieuwe gaten boren voor het draaipunt, tenzij men het geheel verschuifbaar maakt. De lijnlengte

krijgt

men weer op maat met de handige tentspannertjes.

Als verplaatsen van de zwaaihaak niet helpt, moet er met verdraaiingen gewerkt worden.

Om een model lekker te laten cirkelen is het nodig, dat de binnenvleugel meer invalshoek heeft dan de buitenvleugel. Negatieve tipverdraaiing dus in de buitentip (achterlijst omhoog). Dit heeft men trouwens toch nodig als

_l

antispiraalmiddel. Een beetje teveel verdraaiing is te verkiezen boven te weinig.

Met de juiste hoeveelheid tipverdraaiing zal het model de neiging hebben om, wanneer men rustig sleept, juist voordat het recht boven je is, een beetje van de zweefbocht weg te draaien. Sleept men snel op, dan zal het model juist z'n bocht in willen draaien.

Als er echt te véél tipverdraaiing is, zal het

a

rechtuit stand

b

katapult stand

c

zweef stand

d

cirkel stand

Figuur 3

model proberen om scherp van z'n zweefbocht weg te draaien juist voordat het in z'n cirkelbocht zou moeten gaan.

47

Figuur 4: Katapultstaart

@wp spannlng neemt toe

hoge spanning activeert uitslag

weinig spanning

katapult bocht

v De stijl van de katapultstart wordt bepaald door het ontwerp van het model.

Heeft men een model met een behoorlijk dik, gewelfd profiel en een tamelijk voorlijk zwaartepunt (50-5590), dan krijgt men geen al te grote hoogtewinst, omdat de weerstand van het model bij hoge snelheid zo groot is, dat het model al zeer kort na de lancering z'n energie

Figuur 5

Katapult

model komt

kwijt is.

en zet

Heeft men daarentegen een russisch type

bocht in

model, met een tamelijk dun en minder gewelfd profiel en bovendien het zwaartepunt verder naar achteren (55-60q0), dan is de weerstand van het model bij hoge snelheid veel minder en moet het mogelijk zijn om misschien wel 8 meter hoogtewinst te boeken. Hiervoor is bij de lancering slechts eem zeer kleine roeruitslag nodig. Juist dit kan problemen opleveren, omdat meteen na de start het roer in de zweefstand valt en dit gekombineerd met de hoge snelheid, kan resulteren in een steile scherpe bocht of zelfs een spiraal.

Bij voornoemde ,,langzamere" modellen speelt dit geen rol omdat: l. de lanceersnelheid lager ligt of zeer snel afneemt; 2. de katapultbocht al groter moèt zijn, vanwege die lagere snelheid èn kortere duur van de gehele katapult.

Dit is de reden waarom veel

startpunt

l. optrekken tot recht

boven

3. meelopen onder model

2.

model

laten Over-

Figuur 6 model optrekken tot recht boven, dan laten cirkelen

mensen met een

model daalt, tenzij in thermiek; weer

en zweefbocht) wordt, d.m.v. een tweede functie op de timer, een bepaalde tijd vast

optrekken en op-

gehouden (2 à 4 seconden) en dan komt pas de

nieuw beginnen

zweefbocht.

Nog een laatste tip, die hoewel het niets te maken heeft met afstellen, toch erg belangrijk kan zijn. Het blijkt, dat men bij het vliegen

met zo'n ,,katapultmodel" wel eens vóór de thermiekbel terecht komt. Dit is natuurlijk te verklaren: men laat het model rond gaan, voelt thermiek en zet meteen aan voor de katapultstart. Na een mooie start en een wijde bocht zit het model dan keurig vóór de bel.

Daarom mijn gouden advies: eerst nög een

48

start

komen

vertraagd bochtenroer-systeem werken. D.w.z. de katapultbocht (of een stand tussen katapult-

keertje om!

4. sprint en katapult-

kleine afwijking tegen bocht in is acceptabel

bij afwijking naar de bocht gaat model te vroeg om

ELEKTRO.VLIEGEN Inleiding Hoewel de naam ,,Elektro-vliegen" suggereert dat het om

een

speciale klasse gaat is niets minder waar.

Elektro-vliegtuigen bestaan niet. Men vliegt met sportmodellen, trainers, stunters, zwevers of schaalmodellen. Hierbij maakt men gebruik van elektro-motoren in plaats van normale verbrandingsmotoren, waarbij de modellen aangepast zijn aan het vliegen met elektro-motoren (zie foto's).

Op de Europese kampioenschappen in Amay werd gevlogen in de klassen zweef, pylon, kunstvlucht en stand-off scale. Wat een onderling verschil!

Naar mijn mening is 't dan ook niet goed om het elektro-vliegen te isoleren in een aparte klasse, maar moet men ze juist integreren

bij

de al bestaande klassen.

Wat is erop tegen om bij een RC-2/3 wedstrijd of zweefwedstrijd de klassen RC-3 elektro en elektro-zweeftoe te voegen?

Temeer daar de onderlinge verschillen tussen modellen met elektromotoren en verbrandingsmotoren steeds kleiner worden.

Hoewel het geleverde vermogen voor elektro-motoren nog te weinig lbij bepaalde vliegfiguren bij RC-l kunstvlucht en helikopters, ben ik ervan overtuigd dat dit in de nabije toekomst zonder meer mogelijk wordt.

Bij het elektro-vliegen, wat nu de kinderschoenen ontgroeid is,

maken we juist nu stormachtige ontwikkelingen door en de elektro-motoren zullen zonder meer in de toekomst uitgroeien tot een volwaardige vervanger van de verbrandingsmotoren.

Nu al zijn er al elektro-motoren in de handel verkrijgbaar met een uitgangsvermogen van 500 watt (0,75 pk) met een gewicht van 400 gram. Men kan de elektro-motor dus gebruiken om modellen van uiteenlopende klassen aan te drijven. Zelf ben ik een enthousiast zwever vanaf m'n twaalfde jaar en heb gevlogen met vrije vlucht zweefmodellen, RC-zweef en in de ,,grote" zweefvliegerij.

Waarom nu elektro-zweef. Wel wat een gemak. De motor wordt simpel gestart met de zender, een zetje en hup daar snort het model omhoog. Geen geklungel meer aan de lijn als het weer te weinig of te veel waait. In wijde bochten wordt het model op zo'n 100-150 meter gebracht, onderweg de lucht op stijgen al te verkennen.

Daarna begint het thermieken of het verder zoeken. Niets ge--1nden, geen nood, de motor weer aan en hup weer omhoog tot !B'n t 5o Ă­reter Dit kan men zo'n driemaal herhalen (met goed materiaal), wat tot gevolg heeft dat men zo'n 3 Ă 4 maal langer kan vliegen (zonder thermiek) dan met behulp van de lijn.

Neus van een elektro-zwever; links de boordbatterijen. Radio, servo's en elektromotor in de neus, propeller met terugklappende bladen.

Wat me verder aantrekt is dat er no'g heel wat valt uit te knobbelen en te ontwikkelen op een nieuw en interessant gebied. Het bovenstaande kan men dan ook alleen bereiken met een aangepast model met een goede elektro-motor, propeller en accu's.

De vliegprestaties behoeven bij een goed ontworpen en gebouwde zwever voor elektro-vliegen niet veel slechter te zijn dan een

normale zwever, ondanks de extra

kilo aan gewicht voor

de

elektro-motor en de accu's.

In 60 seconden kan men een uitgangshoogte van 150 meter bereiken en het kan nog beter, wat gebleken is op de Europese kampioenschappen '80 in Amay.

Literatuur

Er zijn twee Nederlands-talige boeken verschenen over elektrovliegen namelijk:

l.

Modelvliegen met elektromotoren, door Helmut Bruss, uitgegeven door Kluwer Technische Boeken B.V., Deventer.

2. Elektro modelvliegen, door Erich Rabe, uitgegeven door de Muiderkring 8.V., Bussum.

Voor boekbeschrijving zie ,,Bouwen en Vliegen", sept. 1979.

Beide boeken geven een goede ondergrond voor de beginnende elektro-vlieger. Deze boeken zijn echter al weer verouderd en een aantal beschreven onderwerpen zijn al weer achterhaald.

Een aantal beschreven motoren bestaan al niet eens meer en over het opladen van de accu's valt heel wat meer te vertellen.

Op dit moment schrijft m'n vriend Peter Blommaart een serie artikelen over elektro-vliegen in Hobby Bulletin. Zie H.B. juni, augustus, november en december 1980.

Deze artikelen vormen een goede aanvulling op bovengenoemde

boeken, waarin de nieuwste ontwikkelingen beschreven worden aangevuld met veel wedstrijdervaring.

Daar het niet in m'n bedoeling ligt deze onderwerpen nog eens met m'n eigen woorden na te vertellen spits ik deze artikelen toe op het vliegen met elektro-zweefmodellen om de beginner wegwijs te maken en te helpen z'n eerste elektro-zwever van de grond te krijgen. Dit in volgende artikelen.

Eelko Brandenburg

E le k t ro ku ns tv luc

h t mode

I

Vliegbootje in eendconfiguratie, met elektro-aandrij ving.

49

LIJNBESTURING KUNSTVLUCHT! Een serie door Henk de Jong

L. Inleiding In deze artikelenserie is het de bedoeling om iemand met belangstelling voor lijnbestuurde kunstvlucht een goede theoretische ondergrond te bieden. Eerst behandelen we vluchtig wat je moet kunnen voor het eerste kunstvluchtmodel op stapel gezet wordt, daarna gaan we uitgebreid in op modellenkeuze, gewichten, motorkeuze, dempers, lijnlengte, tanksystemen, konstruktiemethodes, afwerking, besturingssystemen, invliegen, trainen en wedstrijdvliegen.

We gaan niet in op onderwerpen als hoe moet je nu precies een motor afstellen, hoe leer je vliegen of hoe moet je al die figuren leren, hoe moet je solderen enzovoorts, daar zijn wel andere artikelen voor. Het gaat hier alleen om de specifieke kennis die voor LB-kunstvlucht nodig is.

Natuurlijk is zo'n theoretische verhandeling alleen niet in staat om alle vragen waar je als beginner mee komt te zitten te beantwoorden.

Als je er daarom niet uitkomt, kun je eens naar een kunstvluchtwedstrijd gaan, die regelmatig gehouden worden. Waar en wanneer

wordt in ,,Bouwen en Vliegen" en ,,in en om de K.N.V.v.L." gepubliceerd. Je zult merken dat kunstvluchtvliegers behulpzame lieden zijn, die echt niet proberen hun kennis voor zich te houden.

Dat ze mekaar wel eens tegenspreken is een andere zaak . .

.

2. Wat moet je eerst kunnen?

We gaan er van uit dat de lezer al wel wat weet van modelbouw, maar nog geen ervaring heeft met lijnbesturing. Mensen die al wel LB-vliegen en nu met kunstvlucht willen beginnen hoeven dus pas beginnen op te letten wanneer het artikel hun huidige vliegpeil

voorbij gaat.

Een lijnbestuurd model moet elk moment van de vlucht bestuurd worden. De vlieger moet zich van start tot landing konstant konsentreren. Omdat de meeste beginners dat niet steeds op kunnen brengen, betekent dat dat je al lerend meerdere malen de grond in gaat. Hoewel LB-vliegen op zich niet moeilijk is' moet je de truuk even door hebben. Het is te vergelijken met leren fietsen. De eerste paar maal gaat het wiebelend en vallend, het water uit het stuur knijpend, tot je merkt dat je helemaal niet zo aan het stuur hoeft te rukken. Zo is het met LB ook. Je stuurt met subtiele bewegingen, ,,denkt" het model als het ware meer vlak dan je bewust stuurt.

Als eerste model heb

je een eenvoudig, stevig toestel nodig, wat niet wendbaar is, maar ontworpen om vlak te vliegen. Een Goodyear racer, zoals de Miss San Bernadini, Ol'Blue en Shoestring uit de Aeromodeller tekeningenserie, is prima. Neem als motor een 2,5 cc glowplug sportmotor. Die levert voldoende vermogen om het model met zo'n 90 of 100 km/h te vliegen en is later ook te gebruiken in een stunttrainer.

Omdat deze trainer alleen bedoeld is om te leren vlak vliegen, moet hij stevig zijn. Dus niet te zachte balsa gebruiken, goed lijmen en het model flink in de lak zetten. Maak hem niet te mooi, dan durf je er niet meer mee te vliegen.

Als dat vlak vliegen zo goed lukt dat je steeds de tank kunt leegvliegen zonder onverwachte ,,landingen", ben je klaar voor een stunttrainer. Deze is om de basis stuntfiguren looping, liggende acht, wingover en rugvlucht te leren. De meeste mensen hebben daar meerdere modellen voor nodig, maar het heeft geen zin een ingewikkelder en zwakker model te bouwen voor je op zijn minst vertrouwd op de rug kan vliegen.

Als stunttrainer zijn de ouderwetse combatmodellen als de Glamdring van de K.N.V.v.L. en de Dominator en Pink Panther van 50

Aeromodeller zeer goed. Vergeet niet de brandstofnaald van je motor in te korten, zodat hij minder kwetsbaar is als je eens op de kop de grond in gaat. Met vuren verstevigingslatten aan voor- en achterlijst en bekleed met solarfilm zijn deze combatters erg stevig' Ook kun je een eenvoudige stunter als de Suppi van de K.N.V.v.L. en de Peacemaker, Dragoon of Jay Pee van Aeromodeller, prima gebruiken. Vervang de balsa liggers door vurenhouten liggers, dat scheelt weinig gewicht en veel sterkte. Weer bekleden met solarfilm, maar lak dan het hout eerst twee keer. Dan glad schuren en de solarfilm plakt beter.

De gewichten van deze stunttrainers zijn tussen de 500 en 600 gram.

De combatters zijn iets lichter. Lijnlengte l5 tot 16 meter.

Wanneer je nu met een stunttrainer zo goed kunt omgaan dat het begint te vervelen, kun je voor dezelfde 2,5 cc motor nog een wat ingewikkelder kist bouwen, met vleugelkleppen, motorkap en lichtere konstruktie. Deze modellen zijn al niet meer bedoeld om mee de grond in te gaan, vandaar dat ze vaak bekleed worden met tissue of dunne zijde, waar je uiteindelijk een mooier en beter resultaat mee kunt bereiken dan met solarfilm.

Een goed voorbeeld van zo'n klein kunstvluchtmodel is de Junior Nobler van Top Flite (een bouwdoos) en de Stallion en Plover uit

Aeromodeller. Je kunt hierbij het y2 FAI wedstrijdprogramma vliegen. Dit bestaat uit: Start, twee ronden vlak vliegen, dubbele wingover, drie loopings achterover, rugvlucht, drie loopings voorover, dubbele liggende acht en landing. Het intrainen van dit prg gramma is de eerste stap naar serieus kunstvlucht, omdat je molí gaan letten op dingen als de zuiverheid van de figuren, betrouwbare motorloop, strakke rugvlucht en veel meer. Als je het idee hebt dat het al lekker gaat, kun je eens mee doen aan een Vz FAI' wedstrijd. Daar kun je erg veel van leren en het is meestal erg gezellig. Vaak wordt tegelijkertijd een FAI kunstvluchtwedstrijd gehouden, zodat je je tussen de bedrijven door nog kunt laten inspireren ook! Wanneer je op dit punt aangekomen nog steeds vastbesloten bent om door te gaan, wordt het tijd aan je eerste ,,echte" kunstvluchtmodel te beginnen. Bedenk daarbij wel dat dat ding een stuk ingewikkelder is dan alles wat je tot nu toe gebouwd hebt. Om te slagen moet je erg op het gewicht letten, nauwkeurig werken, niet tevreden zijn met iets wat bijna goed genoeg is. Je kunt rekenen op minimaal 200 uur bouwtijd. Maar het resultaat wordt dan ook een kist die beter vliegt dan wat je tevoren gehad hebt.

3. Modellenkeuze Kunstvluchtmodellen zijn er in motoren en met 8 cc motoren.

;ï',,ï?,'.'*Yï:ïl,,

i#.n

spanwijdte van pakweg 125 cm, een gewicht van ll00 gram, een gloeiplugmotor die 0,5 pk levert, vliegt aan l8 meter lange lijnen met een vliegsnelheid van 5 seconden per ronde en heeft een tank van 100 cc nodig om het programma te vliegen.

De meest bekende ,,zes-bak" is de Nobler, in zijn verschillende versies. Oorspronkelijk ontworpen in 1952 of daaromtrent door George Aldrich, zijn later ook de Grondal-Nobler en de GiesekeNobler bekend geworden. Van deze laatste is in 1978 een prima Top Flite bouwdoos verschenen. Omdat de Nobler bijna een ,,standaard" ontwerp was geworden, zijn er in de loop van de tijd een heel stel ontwerpen verschenen die Nobler-maten hadden, maar een ander uiterlijk. Voorbeelden hiervan zijr,deU/2, Mustunt Yak 9D en Zlin 226 van Aeromodeller. Allemaal semi-schaal kisten, ontworpen door mensen die eens iets anders wilden, zonder de goede Nobler-vliegeigenschappen kwijt te raken. Ook bouwdoosmodellen als de Mustang, Chipmunk enZlin van Sig horen hierbij.

Dan zijn er nog een aantal ontwerpen die in het zelfde stramien zitten, maar onafhankelijk ontworpen zijn, dan wel opzettelijk gewijzigd om bepaalde vliegeigenschappen aan te passen aan de smaak van de vlieger. De Supermaster van Josef Gabris en de Nimrod van Jim Mannall horen tot de eerste groep, de Loriot van Claus Maikis, met een dunnere vleugel voor meer snelheid en de Kittyhawk met zwaardere konstruktie om beter tegen ,,ongelukjes" van Bil Draper te kunnen, horen bij de tweede groep. fOor een eerste kunstvluchtmodel is het aan te bevelen een zo eenÍoudig model te nemen, wat zich licht laat bouwen. Dat betekent liever geen semi-schaal modellen met ingewikkelde rompen, nietfunktionele onderdelen en zware kleurenschema's maar een Nobler (variant) met gekleurd tissue erop en een streefgewicht van 1050 gram of minder. Zo'n model vliegt magnifiek. Als je dan al een keer de lijntrek verliest bij het aanleren van de figuren, valt ie niet gelijk op je hoofd, maar blijft lang genoeg boven ,,plakken" tot je met een paar snelle stappen de lijnen weer strak hebt. En hoe lichter het model, hoe kleiner de kans dat hij bij een harde landing kapot gaat. Heb je wel eens een veer kapot zien vallen?

Tenslotte hebben

6 cc kisten het voordeel van goedkoper

te

bouwen en lagere brandstofkisten dan de grotere.

Vanaf het eind van de zestiger jaren is er een trend geweest om grotere modellen met zwaardere motoren te bouwen. Zo ztjn er een tijd lang

6,5 en 7 cc modellen gebouwd, met meer motorvermogen om de toen ingevoerde dempers te kompenseren en om aan langere lijnen te vliegen. Dit laatste heeft dan weer als voordeel dat je meer tijd hebt om elke figuur te vliegen. Voorbeelden van zulke modellen zijn de Commodore en Focke Wulf 190 van Claus Maikis, ook weer uit Aeromodeller. faar nu is er eigenlijk al jaren een 8 cc model een vaste keus voor

JÍrensen die een grotere kist willen vliegen. Typerend LB-stunters zijn in de loop van

de

is

een

spanwijdte van 150 tot 160 cm, gewicht van 1500 gram, een motor die 0,75 pk levert, lijnlengte 20 meter en een vliegsnelheid van 5,5 seconden per ronde. Bekende ontwerpen zijn de Stiletto van Les MacDonald, wereldkampioen in 1976 en 1980, de Genisis van Bob Hunt, wereldkampioen in 1978, de Chipmonk van Pete Tindal, de Trianic van Bert Metkemeyer. Aan tekeningen van deze modellen is wat moeilijker te komen, sommige zijn alleen gepubliceerd als maatschets, andere zijn alleen te krijgen van de vlieger zelf. Er is onder wedstrijdvliegers dan ook een drukke uitwisseling van tekeningen, terwijl ook velen zelf hun modellen ontwerpen. Voordelen van een ,,acht-bak" zijn dat je meer motorvermogen over hebt, dat het indrukwekkender is, wat zeker zijn effect op kunstvlucht jury's niet mist. Nadelen zijn de hogere bouwkosten en het grotere brandstofverbruik, 140 cc per vlucht.

Het wordt algemeen als zinloos ervaren om nog grotere modellen te bouwen, omdat die het best tot hun recht zouden komen aan langere lijnen en 2l meter is de grootst toegelaten lengte.

4. Motorkeuze Motoren voor kunstvlucht moeten aan andere eisen voldoen dan race- en snelheidsmotoren. Een super hoog vermogen is niet nodig.

Een kunstvluchtmotor moet in staat zijn om in rechte vlucht rijk viertaktend te blijven lopen, zodat de vliegsnelheid binnen de perken blijft, om dan, zodra een figuur ingezet wordt, voltoeren te gaan lopen zodat er dan ekstra vermogen beschikbaar is.

Dit bereik je door een lange, smalle tank te gebruiken en de motor zo rijk af te stellen dat hij viertakt wanneer je het model recht houdt en ogenblikkelijk gaat tweetakten als je de neus omhoogsteekt. Niet alle motoren kunnen dit. Er zijn motoren die door hun in- en uitlaatpoorten in de cylinder ongeschikt zijn om betrouwbaar te viertakten. Dit is wel te veranderen, maar alleen als je de beschikking hebt over een draaibank en precies weet wat je doet.

Daarnaast worden veel motoren die op zich wel geschik zijn voor kunstvlucht in Nederland alleen met een grote, zware drosselventuri verkocht. Dit is ook niet gunstig. Je kunt dan öf je motor in Engeland kopen, waaÍ ze meestal wel in standaardversie te koop zijn, öf die radio-carburateur vervangen door een speciaal gemaakte stuntventuri. Dit kun je weer (laten) doen op een draaibank. Aluminium en nylon zijn hiervoor goede materialen.

Een motor moet ook niet te zwaar zijn. Hoe lichter hoe beter, dat geldt ook voor de demper. Want een erg zware neus betekent dat je de staart ook zwaarder moet maken om het zwaartepunt op de goede plaats te krijgen, dat gaat dus dubbel op.

In de zes cc motoren zijn er met een bronzen bus lager om de

jaren niet veel veranderd. De foto's tonen enkele modellen uit het begin der 70-er jaren.

5l

krukas en met kogellagers. Bij de 8 cc motoren zijn er eigenlijk alleen met kogellagers.

6 cc kunstvluchtmotoren met bronzen glijlager zijn de Fox 35, de OS Max 35 en de Merco 35. Deze motoren wegen zo'n 180 gram, leveren ongeveer 0,5 pk bij 10.000 toeren met een l0 x 6 of l0 x 5 propeller. Van de drie is de Fox de goedkoopste, terwijl de OS Max in Nederland het makkelijkst te krijgen is, zij Goede

het dan met radio-carburateur. De Merco was in de zestiger jaren het Engelse antwoord op de Amerikaanse Fox, maar wordt tegenwoordig niet zoveel meer gebruikt. Hij is nog wel te koop. Zowel de Fox als de Merco 35 zijn uitsluitend voor LB-kunstvlucht ontworpen en zijn daarom alleen in standaarduitvoering te koop.

Al deze motoren gebruiken 590 nitromethaan in de brandstof en veel wonderolie, de Fox zelfs 2890. Geen synthetische olie gebruiken. Ze hebben aan een tank van 100 cc genoeg.

Zes cc motoren met kogellagers zijn de Super Tigre S35 en G 2l /35 en de Enya 35. Deze motoren zijn zowel zwaarder in gewicht als in vermogen dan de eerder genoemde motoren. Ze wegen 200 tot 240 gram en leveren 0,55 tot 0,6 pk. De beste prop is een l0 x 6 of 10 x 5, of eventueel een ll x 5. Brandstofverbruik weer 100 cc' De Super Tigre S35 is hun oorspronkelijke kunstvluchtmotor, maar is tegenwoordig schaars. De G2l/35 is uit de G2l serie, die bestaat uit motoren met cylinderinhouden van 5 tot 8 cc, met hetzelfde carter. De Enya 35 is een moderne motor voor radiomodellen, maar kan voor kunstvlucht worden aangepast. Hij geeft veel vermogen.

Bij de 8 cc motoren is een veel grotere variatie. Zoals gezegd hebben ze allemaal dubbele kogellagers, maar daar houdt de overeenkomst wel zowat op. Gewichten variĂŤren van260 tot 350 gram, vermogens van 0,75 tot 1,3 pk, waarbij de zwaarste motoren ook de krachtigste zijn. Het meest populair is de Super Tigre G2l/46,

ook wel de 46 Stunt genaamd. Weegt 260 gram, levert 0,75 pk, gebruikt 140 cc brandstof voor een vlucht, heeft echter geen nitro en20o/o olie nodig. Propellermaten zijn ll x 5, ll x6, 12x4 of t0 x 6 driebladig. Toerental pakweg 14.000.

Andere mogelijkheden zijn de Enya 45, OS Max 45 FRS en dan nog een hele serie die eigenlijk 7,5 cc cylinder verplaatsing hebben, maar die in gewicht en vermogen gelijk te stellen zijn aan de 8 cc's, zoals de HP 40 Gold Cup, Irvine 40, K&B 40, OS Max 40 FSR. Sommige van deze motoren moeten echter toch wat bijgewerkt worden om goed te voldoen.

Naar beneden met het toerental

...!

Een zeW ouw reductie-systeem Ontleend aan R/C lr{odeler juni '79

Bij

vliegtuigmotoren is het reeds lange tijd gebruikelijk het hoge toerental van de motor te reduceren d.m.v. een reductie-overbrengingsmechanisme om een grotere propeller te kunnen toepassen.

Daar de laatste jaren steeds meer grote modelvliegtuigen gebouwd worden is de reductieoverbrenging voor verbrandingsmotoren bijzonder aktueel en interessant geworden.

Bij een groot model met grote

rompdoor-

snede behoort over het algemeen een grotere propeller. Past men een grotere prop toe dan dient de bouwer ook het toerental aan te

passen. Kleine props, waarvan de uiteinden nauwelijks buiten een grote motoĂ?gondel vallen, zijn noch effectief noch bijzonder natuurgetrouw. Daar meer en meer grotere toestellen gebouwd worden en natuurgetrouwheid nagestreefd wordt, bestaat de mogelijkheid een reductie-overbrenging te construeren 52

Vertaald door L. van Oss

l0 cc verbrandingsmotor bevestigd kan worden. @en volgende keer wil ik graag terugkomen op een aandrijving die boven de motoras geplaatst kan worden.)

De constructie van zo'n aandrijving is voor de modelbouwer niet moeilijk en erg attractief. die onder de

Lrger toerental - meer trekkracht Door het toerental terug te brengen en door tegelijkertijd de diameter van de prop te vergroten wordt een wezenlijke verhoging van de trekkracht verkregen. Modelvliegtuigen die met electromotoren zijn uitgerust maken reeds dankbaar gebruik van dit succesvolle reductiesysteem.

De vermeerdering (verhoging) van de trekkracht van de motor gaat gepaard met een kleine vermindering van de snelheid. De vliegsnelheid, toerental en een grotere propeller staan nu eenmaal nauw met elkaar in ver-

band. Daardoor is de toepasbaarheid van een reductie-overbrenging enigszins beperkt en goed bruikbaar bij grote modellen die een kruissnelheid hebben van plm. 70 km/uur.

Mogelijke constructies met voor- en nadelen Als verbindingselementen tussen motor en propelleras kan gebruik gemaakt worden van tandwielen, V-snaartje of getande riemen (snaren). Tandwieltjes worden niet aangeraden, omdat deze een preciese asafstand vereisen.

Bovendien resulteert een enkelvoudige tandwieloverbrenging in een draairichtingverandering van de propeller. Daar moet men dan een

speciale prop voor maken. Een tussenwiel brengt weliswaar uitkomst, doch het vergroot het gewicht en. . . de prijs.

V-snaartjes zijn eenvoudiger toe te passen.

Wanneer echter deze snaartjes te strak zitten belasten zij door de aanwezige spanning de motorlagers te veel en ontstaat onnodige slij-

tage. Ligt het V-snaartje te los dan ontstaat vermogensverlies vanwege de slip.

De meest gunstige oplossing schijnt daarom het tandriempje te zijn. Het is slipvrij, belast de motorlagers slechts weinig, omdat het geen spanning teweeg brengt en kan met de in de handel zijnde onderdelen gerealiseerd worden.

Ook kan een niet juiste asafstand opgelost worden door onderlegplaatjes te gebruiken

Bouwbeschrijving De onderdelen 9a en 9b zijn tandwieltjes met opstaande randen en een naaf. De dikte der tandradnaaf moet in de meeste gevallen aangepast worden aan de lengte van de krukas waarvan de uiteinden van schroefdraad voorzien zijn. Het grotere tandwiel (deel l0) dat op de propelleras komt, kan door uitfrezen van een groef eenvoudig bevestigd worden.

onder de motor, hetgeen een onschatbaar voordeel is voor de bouwer. Ook het afstellen van de tandwielaandrijving en de motor kan zonder problemen eenvoudig uitgevoerd wor-

Bij de testen zijn 2 verschillende overbrengingsverhoudingen beproefd 20 : 32 tanden en 25 : 32. De resultaten waren in beide gevallen

den.

erg bevredigend.

De grotere overbrenging 20: 32 is geschikt voor

Tandwielaandrijving Tandraderen en tandriemen zijn meestal in grotere modelbouwzaken verkrijgbaar (onderdelen uit het helicopterprogramma). Het reductie-systeem kan bestaan uit o.a.: Synchroflex-tandwieltjes, die bij de firma MULCO in Duitsland te bestellen zijn: W. H. Muller en Co, 7 Stuttgart 40

erg grote modellen; de overbrenging 25 : 32 voor iets kleinere uitvoeringen. U begrijpt dat hier geen exacte opgave over de modelgrootte gemaakt kan worden, daar elk model afzonderlijk op grond van de vorm, doorsnede en profiel zich anders gedraagt. Een l8xl6" (40x 15 cm) propeller kan als gemiddelde voor dergelijke modellen beschouwd worden. Het draaimoment wordt bij deze propgrootte bij

Nachsommerweg 25.

de overgang van stationair naar volgas duide-

lijk waarneembaar.

Aanwijzingen bij de opbouw De wrijving van tandwiel en tandĂ?iempje vermindert de vliegsnelheid met ongeveer 1090.

De asafstand is door tussenringen exact af te stellen.

hoek l2x 12, gelijmd

met2xM3geborgd

\-

I

+l+2,

t.l! rfJ---r ; -'--tt

DOORSNEDEA.A

+-_-Fig.

1-

_l:__+

Samenstelling schroefvertraging

Onderdelenlijst Nr. Benaming Aantal I motorsteun 2 versterkingshoekplaat 2 3 lagerhuis 1

1

Materiaal

dural dural dural

80

Afmetingen br., 238 lg.

l2x12,98lg. @buiten = 25

Ă&#x201C;binnen = l8

4as 5 meenemer 6

lengte

105

staal

12 @,

161lang

dural

Obuiten

:28,

lengte 15 met schroefdraad M en borgmoer tussenring

dural

@buiten

:

8

16

@binnen:8,1

7 8 9

dik 3,5 mm tussenring moer Synchroflex tandwiel

I I I

Al Cu Mg Pb

l0 II

Synchroflextandwiel

I

AlCuMgPb

Synchroflex tandriem

1

12

kogellager

7

a/b

staal staal

normaal normaal 22T5/25-2 Naaf@ 26x6

t6T5/32-0

Pu met staaldraad t2T5/245 staal

Fig.2 - Onderdelen van schroefvertraging

Form K4850-F SKF-type 608-22

Naar gelang het type motor dat gebruikt wordt kunnen in de motorsteun op de juiste afstand gaatjes geboord worden voor de bevestiging.

De kogellagers mogen niet in spanning gebracht worden om geen extra

druk op te wekken.

De axiale druk wordt door het achterste lager opgenomen. De in het onderdelen-overzicht aangeduide kogellagers nemen voldoende axiaalkrachten op (tot ongeveer 17 kp).

Het aanslaan van de motor geschiedt op de normale manier. Een electrische starter verdient echter de voorkeur. Deze wordt op de spinner van de prop gehouden.

53

FUNVLIEGEN Om de mogelijke sleur van het modelvliegen te doorbreken en daardoor het vliegen interessanter en aantrekkelijker te maken stelt de K.N.V.v.L. voor dat de aangesloten clubs zogenaamde Fun-Fly's organiseren.

Dit verhoogt niet alleen de vliegcapaciteiten van de vliegers doch

activeert het clubbestuur

tot

organisatie van een vliegdag of

weekend en de vliegers om eens iets anders te doen dan het geijkte rondjes vliegen en laag en hard over het veld te scheuren.

Het verbetert ook de samenwerking van de vliegers onderling, waarbij de beginners en de ervaren vliegers elkaar wederzijds helpen.

De Fun-Fly's kunnen op clubnivo georganiseerd worden doch kunnen ook regionaal in groter verband opgezet worden.

Indien de interesse hiervoor bestaat kunnen zelfs landelijke en internationale Fun-Fly's georganiseerd worden.

Variaties in de Fun-Fly onderdelen kunnen een grote uitdaging zijn voor zowel de gevorderde vliegers als voor de beginner.

Sommige van deze onderdelen moeten voldoende eenvoudig zijn voor succesvolle deelname van de beginnende piloot. Veel beginners wensen niet aan een Fun-Fly deel te nemen, eenvoudig omdat zij denken ervaring en vertrouwen te kort te komen.

Indien het onderdeel eenvoudig genoeg is, zoals: ,,Taxi het model naar een punt op de startbaan en weer terug" dan willen deze beginners ook meedoen met de gevorderden en zullen zij zich niet buitengesloten voelen.

Er kan ook een aparte beginnersklasse opgezet worden, dit geheel ter beoordeling van de organiserende club, zodat iedereen in de Fun-Fly kan deelnemen. De wedstrijdleiding zal voordat de Fun-Fly begint een aantal (3 tot 5) onderdelen uitkiezen welke die dag gevlogen gaan worden.

Onderstaand zijn een aantal aanbevolen Fun-Fly onderdelen genoemd voor de diverse Fun-Fly's die door elke wedstrijdleiding, indien noodzakelijk, aangepast kunnen worden.

kan trekken. Start het model en vlieg twee rondjes om het veld met daarna een landing. Men kan of de tijd klokken tot het ei eruit valt of men klokt de tijd totdat het model geland is en waarbij het verlies van het ei diskwalificatie betekent.

5)

De vlieger start zijn model, vliegt de loopings, landt, stopt zijn spullen in zijn zakken, trekt zijn schoenen aan en loopt naar zijn model. De stopwatch gaat lopen bij het loskomen van het model van de grond en stopt wanneer de piloot zijn hand weer op het model legt na de vlucht en het aantrekken van zijn schoenen.

De kortste tijd wint.

6)

wint.

7't

Start,loop en landt

L

De vlieger start zijn model van het veld, maakt 3 loopings en landt weer. De kortste tijd tussen wanneer de kist los is en weer op de grond komt, bepaalt de winnaar.

E)

TaxiĂŤnd ballonnen rammen

Bevestig een ballon op de startbaan. Taxi het model zo snel mogelijk naar de ballon en laat de ballon klappen en keer terug naar de startlijn. De piloot met de kortste tijd wint.

Rollen en loops

De piloot start zijn model en maakt vijf rollen en vijf loopings in een

1) VliegdekTouch-and-Go Een gesimuleerd vliegdek van25 x l0 m is gemarkeerd op de startbaan alsmede een cirkel van 1,5 m in het midden van het vliegdek.

Er kunnen punten gegeven worden voor: de grenzen van het vliegdek.

b. Touch-and-go's binnen de grenzen van

Drie minuten vlucht

De piloot mag geen horloge of andere hulpmiddelen gebruiken. De tijd wordt gestart wanneer de kist los is en gestopt wanneer de wielen de grond raken. De piloot met een tijd het dichtst bij de 3 minuten

9)

a. start binnen

Striptease

De piloot trekt zijn schoenen uit en legt de inhoud van zijn zakken in de schoenen. De wedstrijdleider kan bijvoorbeeld van te voren het vliegen van2 of 3loopings vaststellen.

het vliegdek.

c.

Landing na 2 minuten vliegtijd op het vliegdek (indien het dek

d.

gemist wordt is men verdronken).

Bonuspunten voor de piloot die zijn of haar model tot stilstand brengt het dichtst bij het midden van de doelcirkel.

2)

Ballonrammen Een ballon wordt ongeveer 75 cm boven de grond op een stokje bevestigd. De piloot heeft 3 of 4 kansen om de ballon stuk te

rol,/looping volgorde, waarbij elke rol en looping duidelijk en apart gevlogen moeten worden. De kortste tijd tussen loskomen en de grond weer raken bepaalt de winnaar.

10)

Limbo

De vlieger probeert zijn model onder een papieren streamer door te vliegen zonder de grond te raken. Met elke succesvolle doorgarf wordt de streamer lager geplaatst. De laagste doorgang

wint. v

11)

Snel taxiĂŤn Start het model op of bij de startbaan, taxi naar en om de pylon(s) op het veld en keer naar de startplaats terug. De hoofdwielen mogen niet van de grond loskomen. De snelste tijd wint.

vliegen.

Indien hij of zij de ballon stuk vliegt bij de eerste poging, scoort een volgende poging minder punten, enzovoorts. De piloot mag niet dichter bij de ballon of de vluchtlijn van het model staan dan 6 meter.

hij of zij de meeste punten, bij

3)

Bonen oYeĂ?brengen Twintig bonen worden in een beker gedaan, die bevestigd wordt op het model. Een start, een vlucht rondom het veld en een landing moeten worden uitgevoerd. Indien geen bonen verloren zijn, krijgt men de maximale punten.

4\

Drie minuten ei

Plaats een ei en een gedeelte van een 2 meter lange streamer in een beker die bevestigd wordt op het model. Plaats het geheel heel nauwkeurig aangezien de luchtstroom het ei met de streamer er uit 54

12)

Estafette

De piloten vormen teams van 2 vliegers met hun modellen. Een kleine streamer wordt aan het eerste model bevestigd.

De eerste vlieger start, maakt 3 loopings, landt en verwijdert de streamer van zijn model en bevestigt dit aan het tweede model.

De tweede vlieger start, maakt ook 3 loopings, landt en verwijdert de streamer van zijn model en geeft het aan de tijdwaarnemer.

Het team met de snelste tijd wint.

13)

Pokeren

Markeer vakken van ongeveer 2 x 2 meter op het veld. Benoem elk vak als een: ,,10", ,,Boer", Koningin", ,,Koning" en ,,Aas".

De piloot start zijn model, vliegt een rondje en maakt vijf touch-and-go's. Stel vast in welk vak de wielen de grond raakten.

De vlieger stelt zodoende de speelkaarten in zijn hand vast.

Indien de vlieger een vak compleet mist heeft hij toch nog kans om te winnen, aangezien dan een kaart uit stok genomen mag worden.

De beste pokerhand wint.

14)

Pylon taxiën

accessoires. Fun en concurrentie ontwikkelen zich werkelijk wanneer het bieden begint. De Fun-Fly kan zelfs nog aangenamer

zijn, indien het afgesloten wordt met een familie pick-nick of een kampvuuravond op het veld voor alle deelnemers, hun gezinnen en alle gasten.

Maak er een met Fun gevulde Fun-Fly van!

Start de motor, taxi het model tussen diverse obstakels die op het veld geplaatst zijn door. Punten worden toegekend voor elk obstakel wat gepasseerd is zonder om te vallen. Trek punten af voor elk obstakel wat omgereden wordt.

Indien gewenst kan opvolgend op de Fun-Fly wedstrijden ook een vliegshow van de diverse modellen van clubleden of gastvliegers georganiseerd worden.

Ook is het mogelijk om louter en alleen een vliegshow te organiseren waarbij voorgesteld wordt om vooraf de vliegers en de

15)

modellen te testen op vliegkunde en vliegwaardigheid, dit in verband met de veiligheid van vliegers en publiek.

Aan de vliegshows kan bekendheid gegeven worden d.m.v. de agenda in ,,In en Om de K.N.V.v.L.", affiches aan de diverse clubs en vliegers en d.m.v. advertenties in plaatselijke en hobbybladen alsmede in het programma ,,Juist op Zondag" van Meta de Vries. Door het publiek entree-geld te laten betalen en door consumpties te verkopen aan het publiek kan een aardige versteviging van de clubkas gerealiseerd worden.

Voor grotere shows is echter een goede voorbereiding en organi-

Hongerige vlieger

De piloot start ongeveer l5 meter van zijn model met de gloeiplug in zijn mond. Op een signaal van de wedstrijdleider rent de vlieger naar zijn model, draait de plug er in, start de motor, taxiet naar de startbaan, start het model, vliegt een rondje om het veld en landt.

De snelste tijd wint.

De wedstrijdleider kan vooraf bekend maken dat bijvoorbeeld alleen gestart en naar een bepaald punt getaxied moet worden en daarna weer terug taxiën.

satie nodig, waarbij toestemming van diverse instanties zoals de

16) Tolvlucht (spin, vrille) ft: vlieger heeft 3 minuten tijd om het model te starten, te klimmen ! ..n tolvlucht te maken. Hij mag zo vaak klimmen en tollen

Cemeente, Politie en afhankelijk van het programma van de Rijks Luchtvaart Dienst vereist is. Hierover een volgende keer meer.

M. van Beest

binnen de tijd als hij wenst. Punten worden toegekend voor elke complete tolvluchtslag.

17)

De gelukkige 7 De stopwatch wordt gestart wanneer de piloot de dobbelstenen oppakt. Hij gooit deze dobbelstenen tot hij een zeven gooit. De vlieger rent dan naar zijn model, start de motor, start het model, maakt 2loopings en landt op de baan. De snelste tijd wint.

18)

Bom afgooien

Een beker wordt op het model bevestigt. Een bom bestaande uit een papieren zakje met meel of een ballon gevuld met wat water, wordt in de beker geplaatst.

Het model wordt gestart en vliegt over het doelgebied. De vlieger

rolt zijn model en gooit de bom af op of nabij het doel.

De

kleinste afstand tot het doel wint.

fe onderdelen 1,2, 5, 10, 12 en 15 kunnen in een iets gewijzigde 5rm ook voor lijnbestuurders gebruikt worden, terwijl de onderdelen 6 en 7 ook voor zweefvliegers te gebruiken is. deze onderdelen kunnen door de vliegers gebruikt worden om punten te verzamelen. Afhankelijk van het aantal deelnemers worden de punten per onderdeel toebedeeld, te weten de le prijswinnaar van dat onderdeel krijgt als punten het getal dat overeenkomt met het aantal deelnemers van de Fun-Fly-wedstrijd. De 2e prijswinnaar krijgt dit getal min I als punten, terwijl de laagste deelnemer slechts I punt krijgt. Punten kunnen ook toegekend worden voor juist meedoen aan de Fun-Fly. Punten kunnen afgetrokken worderr voor diegene die het geheel niet als Fun-Fly ziet en zich er niet naar gedraagt.

Al

Na afloop van alle onderdelen worden de punten van elke deelnemer opgeteld en de vlieger met het hoogste aantal punten is de

totaal winnaar van die wedstrijd. De 2e prijswinnaar is die vlieger met het daaropvolgende hoogste puntenaantal, errz. enz.

Bekers, vaantjes, medailles, stickers en andere prijzen kunnen onder de deelnemers als stoffelijk aandenken aandeze Fun-Fly uitgereikt worden.

De punten verzameld door de vliegers kunnen ingewisseld worden tegen Funny-geld en kan gebruikt worden als echt geld in een veiling aan het einde van de dag.

Het Funny-geld kan gebruikt worden om te bieden op de prijzen

Tip Een nieuw modelbouwmateriaal

ik het materiaal ,,Foam karton", bestaande uit polyurethaan hardschuim, tweezijdig beplakt met dun chroomkarton.

Het lijkt me ideaal voor het maken van ribben en spanten van grotere

Onlangs ontdekte

modellen en is vele malen goedkoper dan balsa.

Het soortelijk gewicht van dit sandwich-materiaal is 0,1, dus ongeveer

gelijk aan lichte kwaliteit balsa, maar sterkeÍ. Het is bestand

tegen

agressieve lijmsoorten zoals cellulose lijm (bijv. UHU-hart), spanlak, thinner, epoxy, polyesteÍ enz. enz.

Snijden (met een scherp mes!), schuren errz. gaat prima, alhoewel bij laatstgenoemde bewerking de kartonoppervlakte een klein,,ruggetje" gaat vertonen.

Leverbaar in dikten van 5 mm en 20 mm op platen van 50 x 65 cm tot 130 x 300 cm en is in feite ontwikkeld voor stand- en maquettebouw.

Leverbaar via grote zaken in kantoorbenodigdheden, tekenkamerbenodigdheden of papierwaren of importeuÍ Van Beek, Jan van Gentstraat 84-86, postbus 74, Badhoevedorp, tel. 02968-4751.

P. J. Tupker

Ingezonden brief Beste Jan (Asselbergs)

Dank voor de gelukwensen met mijn 77ste verjoordag!

Ik heb inderdaod yan vele kanten een blijk van yriendzeft von buiten Europa (Ton Ponjee) en

schap gekregen,

dat doet deugd. Er waren een aantal bij yan lui, die ik in jaren niet meer heb ontmoet. Mijn verzoek is, om dit briefie aon jou, te willen plaatsen in de e.v. B&V, als dank voor al diegenen, die me iets hebben gestuurd. Niet te vergeten Peter Blommaort, de initiotiefnemer, niettegenstoande de overdrijvingen in zijn publicatie.

Aon alle yrienden een tot spoedig ziens!

Willem Schoorel

zoals brandstof, props, spinners, wielen, bespanmateriaal en andere 55

Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijksluchtvaartdienst

Luchtvaartinspectie

Info Modelvliegtuigen

Schiphol, maart

l98l

Reeds enige jaren vinden er bij de Rijksluchtvaartdienst besprekingen ploats over een ,,Regeling Modelvliegtuigen".

Het is de bedoeling een regeling te ontwerpen voor alle vliegende modelvliegtuigen tot 20 kg. Het maximum startgewicht van modelvlieg' tuigen wordt dus verhoogd van 5 naar 20 kg.

Er bestaat namelijk een toenemende belangstelling yoor het vliegen met modelvliegtuigen, waardoor ook het aantal mensen dat met modellen wil vliegen die zwaarder zijn dan 5 kg, toeneemt.

In de loop der tijd roakten steeds meer instanties bij het overleg over een regeling betrokken.

Een zeer belangrijke gespreksportner is het Ministerie van Volksgezondheid en MilieuhygiĂŤne. Dit ministerie stelt diverse eisen om (geluids)overlast, yeroorzaakt door modelvliegtuigen, zoveel mogelijk te beperken of zelfs te voorkomen

I

Het ontwerp van maort 1981 van de ,,Regeling Modelvliegtuigen" wordt nog besproken met de Koninkliike Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. Mocht u als modelvliegvereniging of tid van deze vereniging commentaor willen leveren op dit ontwerp, dan kunt u dat bii voorkeur doen via de afdeling modelvliegtuigsport van de K.N.V.v.L.

In de huidige overgongsfose naar de genoemde regeling wordt persoonlijk ofper club ontheffing verleend om onder bepaolde voorwaarden met een modelvliegtuig met een startgewicht tussen de 5 en 20 kg te vliegen.

Zolang de nieuwe regeling nog niet van kracht is, blijĂ?t de regeling voor kleine modelvliegtuigen bestaan. (beschikking nr LI/5909 van 23 maart 1977)

Om misverstanden te voorkomen:

Het is niet noodzakelijk een bestaand modelvliegterrein opnieuw aan te laten wijzen door de gemeentelijke overheid als de nieuwe regeling in werking treedt. Het yervallen yan de beschikking nr. LI/5909 houdt namelijk niet in dot de gemeentelijke aanwiizing van een terrein automatisch vervalt!

D I RE C TI E L UC HTVA A

RT I NSPECTIE

Postbus 7555 1l l7 ZH Schiphol

MEDEDELII\GEN Wij ziging lvedstrij dkalender

Correctie Reglementenboek

t

De beschrijving van de vlakke acht van het RC-3 programma (pag. lK.2J7 middenin) correspondeert niet met de figuur op pag. 1X.2.19.

De figuur is correct, de eerste zin van de beschrijving moet luiden: Het model vliegt ..... .. ..... ., cirkel van de jury af , gevolgd door .... (dus naar dejury toe).

Lijnbesturing De Nationale Kampioenschappen Kunstvlucht vinden plaats op 24 mei en niet op 26

april.

RB-pylon race De Nationale kampioenschappen pylon race zijn i.v.m. een internationale wedstrijd verplaatst naar ?,0 september (was 13 september).

In de wedstrijdkalender is gepubliceerd dat er slechts alleen in de Goodyear-klasse gevlogen zou worden. Dit berust echter gedeeltelijk op een misverstand, er worden n.l. 3 klassen gevlogen, te weten: 1. Goodyear

2.

3.

Club-2O Open klasse

Nieuwe Subcommissie Sport en Schaal De nieuwe subcommissie Sport en Schaal bestaat uit de volgende leden: E. van Dijen, voorzitter, Kerkstraat 24, lq4 HJ Bussum, tel.02159-33147

RB-zweef 3-taken De competitie wedstrijd in Oirschot op 9 augustus is verplaatst naar 4 oktober, de wedstrijd op Woensdrecht (13 september) is verplaatst naar 6 september.

56

.

J. van den Heuvel, Postbus 1483, 1200 BL Hilversum, tel. 035234857.

R. H. de Smit, Nieuwstraat 22,3743 BL Baarn, tel. OZl54-13228.

Gewij ngd selectiesysteem wije vlucht voor 1982 l.l.

Het selectiesysteem is gebaseerd op plaatscijfers. De punten, die bij een bepaalde plaats horen, kunnen worden behaald in binnen- en buitenlandse wedstrijden; wedstrijden waarin tenminste vijf ronden worden gevlogen. Geen regionale- of clubwedstrijden.

genomen op de voorafgaande vrijdagavond op grond van de voorspelde windkracht. Uiterlijk windkracht 3 (d.w.z. 5,4 m/s). Tijdens de wedstrijd beslist de jury.

3.6. Iedere deèlnemer aan de eindselectie is verplicht een tijdopnemer of helper voor de organisatie mee te brengen.

3.7.

Op de finale wordt met tenminste drie modellen gevlogen, minstens twee vluchten per model. De modellen moeten voorzien zijn van PH-registratie, stickers en keuringscertificaat.

1.2.

De wedstrijden welke meetellen voor de selectie zijn: 1.2.1. Alle grote internationale wedstrijden, die op de FAl-kalender voorkomen, dus ook EK en WK. Deze wedstrijden hebben de volgende puntenwaardering:

plaatsl-45punten plaats2-42punten

Wedstrijdleiding en jury worden aangesteld door het A.B. in

overleg met de S.C.

Stand-off Scale - Big scale

plaats 3 - 39 punten enz.

1.2.2. Binnenlandse wedstrijden en door de subcommissie op te geven buitenlandse. Deze groep heeft de volgende punten-

Gelijk met de Stand-off Scale wedstrijd op 24 mei l98l op

waardering:

vliegbasis Leeuwarden willen wij een wedstrijd houden voor zogenaamde Big scale modellen.

Deze Big scale modellen die buiten de bestaande reglementen vallen worden steeds populairder. Tot nu toe is er nog geen officiële mogelijkheid in Nederland geweest om zijn kunnen op het gebied van deze modellen met een ander te meten, Daarom willen wij een

plaatsI-35punten plaats2-30punten plaats 3 - 25 punten enz.

À-1. Op

A- en B-vliegers in aparte klassen zal een gezamenlijke uitslaglijst worden samen-

wedstrijden waar

traen'ingedeeld,

gesteld voor de puntenwaardering. Een eventuele noodzakelijke fly-off zal door de SC worden georganiseerd.

2.2.

3.8.

wedstrijd organiseren, met een gelijkluidend reglement als voor Stand-off Scale modellen met uitzondering van de beperkende bepalingen voor gewicht, afmetingen en motorinhoud. U dient wel een ontheffing aangevraagd te hebben bij de R.L.D. om met uw

2.3.

model aan de wedstrijd mee te kunnen doen.

15 mei 19E1 aan bij: K. Span,

2.4.

scale

Het selectiejaar loopt van I mei t,/m 30 april.

Wilt u mee doen, meldt u zich dan vóór

Er wordt een eindselectie (finale) gevlogen. Voor deze finale plaatsen zich de vliegers die de meeste punten hebben verkregen in zes, door de vlieger zelf te kiezen wedstrijden. Men hoeft niet in zes wedstrijden te hebben gevlogen om zich te plaatsen voor de finale.

Een vlieger die aan de selectie wil meedoen, zorgt zelf voor de benodigde uitslagenlijsten om zijn puntental te kunnen verant-

woorden.

de

Ds. Huismanstraat 61, Stiens - Tel. 05109-2486.

Dit in verband met de toegang tot de vliegbasis Leeuwarden. Uiteraard geldt dit laatste ook voor de deelnemers aan de Stand-off

wedstrijd'

Leeuwarder Luchtvaart club AERIA

Hij zorgt er bovendien voor dat deze uitslagenlijsten

zo spoedig mogelijk bij de SC zijn; uiterlijk 30 april.

Ronytubes

2.5.

De SC wijst de finalisten aan vóór I I mei.

2.6.

Het minimum aantal punten om aan de finale deel te kunnen

Eén van de weinige items die de vrije vlucht fan in sommige gevallen moet

nemen is 80.

l}.

Zijn er in de klasse A-2 minder dan 12 deelnemers, dan wordt de limiet van 80 punten verlaagd tot het puntental van nr. 12 op de ranglijst.

2.8

Zijn er in de klassen Wakefield en Power minder dan 5 deel-

nemers met 80 punten, dan wordt de limiet verlaagd tal van de nrs. 5 op de ranglijst.

tot het punten-

3.1. De finalisten beginnen de finale met een bonus. De bonus in seconden is gelijk aan het aantal punten uit de voorwedstrijden vermenigvuldigd met de factor 2.

3.2.

De finale bestaat uit l0 ronden te vliegen op een zaterdag, bij voorkeur in juni. De datum wordt vooraf vastgesteld alsmede 2 of 3 uitwijkdata (eventueel in overleg met de finalisten).

3.3.

De vliegronden duren een half uur. Drie ronden worden

gevlogen voor 8.30 uur en twee na 19.30 uur. De wedstrijdleiding stelt de duur van de pauzes tussen de ronden vast.

3.4. Het terrein wordt zo gekozen dat het een zo groot mogelijke gelijkenis vertoont met het terrein waarop de betreffende E.K. of W.K. wordt gevlogen.

3 .5

.

De beslissing over het al dan niet doorgaan van de finale wordt

kopen is de kunststof staartboom voor zijn A2, Al, Wakefield of Chuck.

De meest bekende leverancier voor deze staartbomen is de engelsman Ron Pollard. Hij levert de bekende Ronytubes die al sinds jaren bij een heleboel modelvliegers in gebruik zijn.

Het probleem voor vele mensen is echter dat wil men een dergelijke romp gebruiken men deze in Engeland moet bestellen. Nu is dit bestellen zelf geen probleem. De kosten stijgen echter naar fantastische hoogten, vooral als men maar één of twee rompjes bestelt.

Om de prijs van deze rompjes dan ook wat te drukken heeft ondergetekende op verzoek van Ron Pollard een partij in voorraad genomen.

De mensen die nu een dergelijk rompje willen kopen kunnen dan bij ondergetekende terecht. Het verstandigste is dan om deze rompjes op de vrije vluchtwedstrijden van mij over te nemen. Het versturen per post zou weer extra kosten betekenen en dat proberen we juist te voorkomen.

Hieronder enige gegevens over de beschikbare rompjes: A2 Standard tube 13,5 mmgn.aaÍ 5,5

mmg

lang 1050

mm

gew. 30 g

/18

A2Tchoptube l8,5mmrnaar l0 mm2r lang 1050mm gew.25gf20 Al tube ll mmlnaar3 mmg langl000mm gew.2Ogfl5

6 mmgnaarl,Smrng lang 600mm gew.6gf 5 Deze maat is ook ideaal te gebruiken als vleugelligger. .

Wakefield motortube 30 mmrnaar 28mmp lang 600mm gew.30gl18 Hlctube(chuck)

Àle

genoemde prijzen zijn onder voorbehoud en afhankelijk van de wisselkoers gulden-pond en van de hoogte van eventuele invoerrechten.

ARNOHACKEN Overhoven I 14, 6136 EH Sittard

N.B. Dit systeem is opgezet op een non-profït-basis.

57

Af delingsj aanergadering De afdelingsjaarvergadering zal op zaterdag 20 juni 1981 worden gehouden. Voorstellen en,/of kandidaatstellingen moeten uiterlijk t juni l98l in het bezit zijn van het afdelingssecretariaat. Aftredend zijn de voorzitter en de vice-voorzitter, respectievelijk de heren J. deZwart en H. W. M. Coolen, beiden zijn herkiesbaar.

In verband met het uitbrengen van stemmen dienen de clubsecretarissen vóór I juni schriftelijk de naam en het adres op te geven van degene die namens de club als officiele afgevaardigde op dejaarvergadering aanwezig zalzijn. Laat men dit na, dan kunnen uitsluitend individuele stemmen worden uitgebracht. De agenda en verdere bijzonderheden voor de jaarvergadering worden in de loop van juni aan de opgegeven clubvertegenwoordigers gezonden en voorts aan degenen die het afdelingssecretariaat hierom schriftelijk

Nieuwe frequenties voor radiobesturing Uitsluitend voor modelvliegers kunnen aan de bestaande toegestane frequenties de volgende worden toegevoegd: 35,090 (kan. 69), 35,110 (kan. 71), 35,140 (kan. 74), 35,160 (kan.

76) en 35,190 (kan.79). Deze frequenties zijn zo gekozen om de minste storing met andere gebruikers te krijgen. Binnenkort is er nog een uitbreiding van frequenties te verwachten in de 30 MHz. Deze zullen ook voor andere takken van modelbouw beschikbaar

zijn.

verzoeken.

NEDERLAND 16. Westelijke kustlijn van Texel 17. Zandlichaam (25 m)

bij

de electriciteitscentrale op de Maasvlakte, Europoort

Hellingzweven

lt.

Duinen bij Haamstede Schouwen

19.LangevelderSlag Inlichtingen:

deel II door prof. dr. ir. W. M. J. Schlösser

Noordwijk Zandvoort

tussen

Hr. Versteeg

en

02977-2119Íi

OOSTENRIJK 20. Emberger

Àlm

Fam. Sewald Hotel Glocknerhof A-971 BeryAhmtal

Gaugen Beschreven we in ,,Bouwen en Yliegen", 15e jaargang nr. 4 van juni 1979 de beginselen van het hellingzweven, in dit tweede deel willen we volstlan met het opsommen van een aantal plaatsen \ilaar het hellingzweven enthousiast kan worden beoefend.

Het maken van vakantieplannen is nu weer

aan de orde. Neem een atlss erbij,

zoek

onderstaande plaatsen op en plan de zorner-

4. Willingen

Sauerland

6. Wasserkuppe

Rhöngebergte 7. Teck

Kirchheim

Maak een kopie van deze lijst vrn ldressen en stop ze in het wegenkaaíboek in je auto.

ENGELAND

genoemde zweefhellingen liggen.

Bouw een,,autokoffer-vriendclijk" zweefmodel, dat je altijd bij je hebt. Zo kan dsn zelfs een zakenreis plotseling een blijde wending krijgen, als je in de buuÍ van zo'n helling komt.

Hierbij mijn dank aan degenen die naar aanleiding van deel I de telefoon grepen om mij zweefhellingen te beschrijven.

rel.09434712-536 Balthaser Brandner

Alpenhof Gaugen A-9761 Greifenburg Kàrnten 21. Klemmertal tussen L,eogang en Zell am See

Zwöferkogel (18ffi m) Reiterkogel Schattberg (2097 m)

E. Devils Dyke

Brighton 9. Croke Peak ten zuiden van Bristol

SPANJE

L

22. Seo de Urgel ten zuiden van Andons

ZWITSERLAND

23.Hahnenmoospass HerrSpori FRANKRIJK 10. Menez Hom (330 m)

(2(X)0 m) Adelboden

Berghotel Hahnenmoospass

Schiereiland Crozon Bretagne

Herr Christian Ruch CH-5743 Uerkheim

Inlichtingen:

11. Ban d'Ordanche la Bourboule 12. Puy Mary le Liorgn

-*.tF

Körnten

Hotel Schlömer Herr Veljo Stucl tel. 0949-56324331

5. Eilsnd Sylr Weisses Kliff

of meer van de op de reisroute

vakantie zodanig, dat één

13. Semnoz

Hr. Versteeg 02977-2179Íi 24. Yeysonnaz (17ffi

bij

Sion

m)

14. Alpe d'Huez

Inlichtingen:

Grenoble

Hr. Versteeg

Inlichtingen:

Hr. Yerstee( 02917-21796

Annecy

DENEMARXEN 1. Bovbjerg bij Lemvig

ty

25. lVasser

Wasserngrat

Saanen/Gstaad

BerghausEggli

02971-211',96

2. Duinen van Hansthohn Peter Bech Sondergördsjet 43 en het eiland Mors 35fi) Jaerlsse

DUITSLAND 3. Bödefeld Sauerland 58

ITALIË 15. Tanss

Yinschgautal Yia Merano, Natuns, Herr Peter Vinante Ksstelbell, Winkelweg 42 MERÀNO Schlanden, Laas (tel. 09-3q47I33333)

Nieuwe adressen zijn welkom onder telefoon M920-25t14.

In deel III zullen wij aandacht besteden ran hellingzweefmodellen. hun geometrie, hun prestaties en hun stabiliteit. Dat dan in de herfst als we ons nieuwe hellingzweefmodel gaan bouwen.

Algemene yerenigngsmededelingen Leden van de afdeling Modelvliegtuigsport vinden in de maand dat Bouwen en Yliegen verschijnt de algemene verenigingsmededelingen hierin opgenomen; daarmee vervalt in de maand de toezending van ,,In en Om de KNYvL".

3.

Financieel verslag 1980 en begroting

l98l door

de penning-

meester

4.

Bestuursverkiezing

Het bestuur stelt zich herkiesbaar. De mogelijkheid bestaat om volgens artikel 5 van de Statuten van de NVvL kandidaten voor te dragen door de leden.

5. Werkplan l98l-1982

6. Rondvraag

t i

Algemene luchtvaart afdeling

AlA-reizen naar Parijs en International Air Tattoo Reisprogramma Parijs: Vertrek per bus vrijdagavond 12 juni van Amsterdam/Den Haag, 2 overnachtingen in Parijs, bezoek vliegshow zaterdag en zondag (l 3 en 14 juni), terugkeer naar Nederland zondagnamiddag, aankomst 21.00/22.N uur. Kosten incl. hotel, toegangskaarten en verzekering /150,- voor AlA-leden, /165,voor leden van andere KNVvl-afdelingen en Onze Luchtmacht en Ă? 175,- voor niet-leden.

Reisprogramma Greenham Common-International Air Tattoo: Vertrek vrijdagavond 26 juni per nachtboot (overnachting in hut), zaterd,ag per bus naar Newbury, zaterdag en zondag vliegshow,

overnachting in hotel te Newbury, zondagavond terugreis per nachtboot (hut), aankomst Den HaaglAmsterdam resp. 09.00 en 10.00 uur. Kosten exclusief maaltijden, doch inclusief 2 x hut, hotel, toegangskaarten vliegshow en verzekering f275,- voor ALAJeden, Ă?295,- voor leden van andere KNVvl-afdelingen en Onze Luchtmacht en

i

tlnmelding voor

/310,-

voor niet-leden.

7. Voordracht door Prof. Ir. E. Torenbeek van de Afdeling

der

Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Hogeschool Delft over: ,,Zoeken naar het beste vliegtuig-concept".

Het voorontwerp van een vliegtuig doorloopt een aantal stadia, waarin de voornaamste kenmerken zoals de voortstuwing, de uitwendige vorm, de afmetingen en de gewichtsverdeling in steeds verdergaande mate worden gedefinieerd. Ondanks de in acht te nemen randvoorwaarden blijft er vooral in de concept-fase een aantal vrijheidsgraden over waarvoor een gunstige combinatie wordt gezocht. Enkele optimalisatietechnieken worden besproken aan de hand van voorbeelden. Tevens wordt ingegaan op diverse beoordelingscriteria en op de verschillen in de vliegtuigkenmerken die ontstaan wanneer volgens uiteenlopende uitgangspunten wordt geoptimaliseerd. De lezing heeft hoofdzakelijk betrekking op hoog-subsone vliegtuigen, maar er zullen ook resultaten worden besproken van een ontwerpstudie met betrekking tot supersoon kruisende vliegtuigen.

8. Koffiepauze

9.

Discussie

Niet-NVvl-leden, die de vergadering willen bijwonen zijn welkom, maar dienen zich vooraf aan te melden bij de NVvl-secretaris, telefoon 020-51 l3l 13.

beide reizen door overmaking van het ver-

schuldigde bedrag op giro 179618 t.n.v. de KNVvL te 's-Gravenhage, met vermelding van het reisdoel, waarna bevestiging en nadere details volgen. Inlichtingen: ALA-KNVvL, tel. 070-245457, toestel 4 (tussen 09.00 en 12.30 uur).

Parachutespringen Gebruik van films en display

Nederlandse

Yereniging voor Luchtvaarttechniek De algemene ledenvergadering van onze vereniging zal worden gehouden op donderdag 4 juni 1981, aonyong 20.00 uur in het

Doordat het voorkomt dat films zwaar (en soms wel onherstelbaar!) beschadigd aan het afdelingssecretariaat worden teruggezonden, is besloten voortaan een vergoeding van/10,- per stuk (excl. porto) in rekening te brengen. Deze maatregel geeft de mogelijkheid reparaties te laten uitvoeren en nieuwe films aan te schaffen. De electronische schijf met grote display zal tegen een vergoeding van

,f100,-

per gebeurtenis via het afdelingssecretariaat in bruikleen

verkregen kunnen worden. Tijdige reservering van films en display kan teleurstelling voorkomen !

Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, Anthony Fokker-

Nachtspringen op Eelde

weg 2, Amsterdam-W.

De Noord-Nederlandse Paraclub (NNPC) organiseert voor vrijdag I mei aanstaande nachtspringen op de luchthaven Eelde, aanvang 22.00 uur. Aanmeldingen en nadere inlichtingen bij het Secretariaat NNPC, de heer P. Liemberg, Postbus 1587 te Groningen, tel.

De agenda luidt:

l.

Opening door de voorzitter

2.

Jaarverslag 1980 door de secretaris

050-181833.

59

Bij zondere luchtsp orten

Luchttoerisme

Af delingsvergadering

Vliegen naar de Parijse ,,Salon"

In verband met onvoorziene omstandigheden kon de ledenvergadering van de afdeling Bijzondere Luchtsporten op 24 april jongstleden niet doorgaan. De besturen van de clubs werden hiervan op de hoogte gesteld. Deze vergadering zal thans worden gehouden op vrijdag l5 mei aanstaande in Restaurant Amershof (tegenover de bioscoop ,,Grand Théatre"), Snouckaertlaan l1 te Amersfoort, aanvang 20.00 uur.

Op uitnodiging van het Bureau Luchttoerisme van de KNVvL ook voor dit jaar een groepsreis naar de 34e Parijse ,,Salon" georganiseerd.

Reisschema:

Zaterdag l3 juni:

Vertrek Schiphol 08.10 uur

-

aankomst Parijs,/Ch. de Gaulle

09.15 uur (vlucht JL-403 Jumbo-jet Japan Airlines); zondag l4juni: Vertrek Ch. de Gaulle 18.35 uur - aankomst Schiphol 19.35 uur (vlucht AF-916, Boeing 727 Air France).

Prijs /395,- per persoon, omvattende vliegreis Amsterdam-Parijs v.v., overnachting op basis van logies/ontbijt in hotel Arcades

Verkoop Luchtvaartterminologie Engels-Nederlands, door 76 pagina's. Prijs /15,00, verzendkosten /2,00.

heeft Executive Travel B.V., gezien het succes in voorgaande jaren,

P.

Dalmeijer,

Kaart van de Europese Luchthaven (nieuwe uitgave VWK).

Prij s /20,00, verzendkosten /5,00.

(twee sterren), alle transfers luchthaven/vliegshow,/hotel v.v. en toegangsbewijzen voor de show op zaterdag en zondag.

Uitsluitend voor KNVvl-leden is de sluitingstermijn voor reserr1t ringen gesteld op vrijdag 8 mei aanstaande. Reserveringsbevestiging door middel van voorschot op de reissom van /100,- per persoon met opgave van eén- of tweepersoonskamer (toeslag éénpersoonskamer Í33,-) te realiseren door toezending van girobetaalkaarten/bankcheques of overschrijving op gironummer 3199700 t.n.v. Executive Travel B.V., Postbus 574, 3000 AN Rotterdam, tel. 010-333600. Facultatief is deelname aan een gezamenlijk diner plus stadsexcursie mogelijk voor respectievelijk

Í25,-

en

Í 14,-

per persoon.

Kennismakingsvlucht (luchtdoop) Degene die kennis wil maken met de derde dimensie in een

sportvliegkup kunnen bellen naar Bureau Luchttoerisme

KNVvL, tel. 070-245457, toestel 94.

Luchtvaartkennis Nationale Kampioenschappen Vliegtuigschaalmodellen Van 16 tot 30 mei 1981 hebben in het nieuwe militaire

luchtvaartmuseum aan de Kampweg te Soesterberg de Nationale Kam-

Nieuw: zeer binnenkort uit voorraad leverbaar de onlangs verschenen uitgave ,,Be a better pilot", geschreven voor de privévlieger die zijn kennis wil verruimen. Prijs /45,00, verzendkosten

/s,50.

Bestellingen door middel van overschrijving op giro 179618 ten name van de KNVvL te 's-Gravenhage, onder vermelding van het gewenste artikel en de postcode.

60

E -l

pioenschappen Vliegtuigschaalmodellen plaats. De expositie is dagelijks geopend van 10.00-16.00 uur, behalve zondags.

Deelnemers kunnen hun modellen brengen op zaterdag 16 mei tussen 10.00 en 15.00 uur. Er zijn twee hoofdklassen, namelijk plastic en eigenbouw. Deze zijn weer onderverdeeld in junioren (tot l4 jaar) en senioren. Inschrijfgeld /4,00 voor het model waarmee voor de Nationale Kampioenschappen wordt ingeschreven.

Helderse Modelvliegclub, secretaris de heer J. Colijn, Marsdiepstraat 569, 1784 AL Den Helder, tel. 02230-3707 | .

Aero '76 Heerlen, secretaris de heer L. P. Werry, Palestinastraat 360, 6418 HX Heerlen.

Tilburgse Modelvliegtuigclub, secretaris de heer A. J. M. van Gerven, Van Anrooylaan 38, 5012 HK Tilburg, tel. 013-555363.

Vlieg- en Modelbouwvereniging Stede Broec, secretaris de heer H. van der Leek, Zwaluwweg 20, 1602 NT Enkhuizen.

Modelvliegclub Sky Devils Brunssum, secretaris de heer R. v. d. Kaap, Populierenlaan 20, 6438 GL Oirsbeek, te|.04492-3759.

Radio Modelvliegclub Hoogeveen, secretaris de heer

Terlet

J.

G.

Fischer, Pieter de Hooghstraat 9,7901 CR Hoogeveen, tel. 0528067852.

Beginopleiding zweefvliegen

MVC De Brik, secretaris de heer P. H. Lust, De Esdoorn 6, EK Duiven, tel. 08367-33 1 8.

Modelclub The Red Baron, secretaris de heer H. Cremers, Op

Voor het vliegseizoen 1981 is nog ruim voldoende capaciteit voor

de

Deelense 6921

de beginopleiding zweefvliegen (de zgn. A-cursus), vooral in mei, juni, augustus en september. De cursus omvat 40 vluchten tijdens het hoogseizoen en 30 tijdens het voor- en naseizoen. De vluchten

worden verdeeld over 2 x 5 werkdagen. Tijdens de niet-vliegbare dagen (i.v.m. slecht vliegweer) wordt theoretisch onderricht gegeven. De kosten van een voor- en naseizoencursus bedragen ,f 1.000,-, voor een hoogseizoencursus /1.200,-, één en ander evcl. KNVvl-contributie en studiemateriaal. Voor nadere inlich!g.n neme men contact op met de Operationele Dienst van Terlet, tel. 085-436435; men ontvangt dan een compleet informatiepakket.

Hof 11,5437 AL Beers, tel. 08850-16660.

Zoetermeerse Luchtvaartclub Los van de Grond, secretaris de heer R. Staffhorst, Dunantstraat 7N, 2701 GB Zoetermeer.

Modelvliegtuigclub Woerden, secretaris de heer M. J. Tesser, Van der Duyn van Maasdamlaan 66, 3445 CC Woerden, tel.

03480-16870.

Modelvliegclub Delta Vlissingen, secretaris de heer J.

L. C.

van

Damme, Lekstraat 35, 4388 SR Oost-Souburg.

E.M.C.R. Rozenburg, L. H. van Oudenaarden, Julianastraat 65,

3l8l GH

Rozenburg.

Yergadering district Utrecht District Utrecht vergadert op maandag 25 mei a.s. in Hotel ,,Hermitage", 't Rond I teZeist. Aanvang 20.00 uur.

Inlichtingen: Districtvertegenwoordiger de heer K. van Effen,

Modelvliegtuigsport

Cronjelaan 2a, 3701 VP Zeist, telefoon kantoor 030-61 I 504.

De besturen van de betrokken luchtvaartclub zullen op korte termijn nog een convocatie krijgen toegezonden voor deze ver-

Af delingsj aarvergadering

gadering.

De Afdelingsjaarvergadering zal op zoterdag 20

juni l98t

te

Nijmegen worden gehouden. Voorstellen en,/of candidaatstellingen moeten uiterlijk I juni 1981 in het bezit zijn van het afdelingssecretariaat. Aftredend zijn de voorzitter en de vice-voorzitter, respectievelijk J. de Zwart en H. W. M. Coolen; beiden zijn herkiesbaar. In verband met het uitbrengen van stemmen dienen de clubsecretarissen vóór 1 juni schriftelijk de naam en het adres op te geven van degene die namens de club als officieel afgevaardigde op de jaarvergadering aanwezig zal zijn. Laat men dit na dan kun-

- 'rn uitsluitend individuele stemmen worden uitgebracht. De lenda en verdere bijzonderheden voor de jaarvergadering worden

in de loop van juni aan de opgegeven clubvertegenwoordigers gezonden en voorts aan degenen die het afdelingssecretariaat hierom schriftelijk verzoeken.

Nieuwe club Wij heten van harte welkom in de afdeling de Modelvliegclub ,,Beaufort 7" te Heerhugowaard. Secretaris is de heer A. Klaver,

Brabant in beweging 1981 Het weekend van l3 en l4 juni l98l is uitgeroepen tot Rekreatiesportweekend. Tijdens dat weekend zal de jaarlijkse provinciale sportieve rekreatie minifestatie Brobont in beweging worden gehouden. Misschien een mooie gelegenheid om u naar de bevolking toe te presenteren. Sportservice verzorgt als tegenprestatie de publiciteit en men kan rekenen op publicaties in de dagbladen Brabants Dagblad, Eindhovens Dagblad, Helmonds Dagblad, Nieuwsblad van het Zuiden en De stem. Interviews en aankondigingen op Omroep Brabant en AVRO-radio, alsmede aandacht in vele huisaan-huisbladen. Hebt u belangstelling om aan Brabant in beweging deel te nemen, stuur dan een briefje aan Sportservice NoordBrabant, Goirleseweg 44a, 5026 PC Tilburg, waarin u vermeldt: de soort activiteit, datum (13 en 14juni), tijdstip, doelgroep, plaats en natuurlijk naam en adres, woonplaats met postcode en het telefoonnummer waarop u tijdens kantooruren bereikbaar bent.

Kerkstraat 6a, 1138 BK Waarland, te\.02262-198j.

Meeting district 5, Overijssel Ledenwerfactie Door de MVC Snoopey te Tilburg en de MVC de Grondpiloten te Roosendaal werden met het aanmelden van respectievelijk de heren en B. P. Blouw weer twee honderdtallen nieuwe leden volgemaakt. Beide clubs ontvingen hiervoor een premie van en genoemde leden ieder een UHU-lijmpakket.

A. Hoedjes

/50,-

Op 21 juni organiseert de Modetvliegclub Lenticularis te Lelystad een vlieg-meeting en ruilbeursdag voor het District. Het is de bedoeling dat iedere club zijn meest spectaculaire modellen vliegend demonstreert.

Voor het statische deel zullen marktkramen worden geplaatst waar leden voor verkoop of ruiling hun overtollige spullen kunnen aanbieden.

De MVC Lenticularis zal alle clubs nog schriftelijk benaderen

Secretariaatswij zigingen Helmondse Modelbouwclub, secretaris de heer straat 18, 5701 JP Helmond, tel.04920-36903.

H. Gruyters,

Bever-

over hun deelname. Doet u allen mee, het kan een gezellige modelvliegdag worden. Vanzelfsprekend zijn modelvliegers uit het hele land welkom een kijkje te komen nemen.

6l

Demonstraties 10/05 In het kader van het 45-jarig jubileum van de Leidsche Luchtvaartclub zal er op de atletiekbaan van het sportpark ,,Leidse Hout" een demonstratie modelvliegen worden gegeven op 10 mei tussen 14.00 en 16.00 uur. Er zal van 17.0018.00 uur receptie zijn in de kantine van de atletiekbaan.

Inl. J. L. Velmans, Vronkenlaan 51,2352 EM Leiderdorp, tel.07l-410436. l7105 Jaarlijkse vliegshow van de Eibergse Radio Modelvliegclub aan de Apedijk te Eibergen. Aanvang 14.00 uur. De show wordt voorafgegaan door internationale heliwedstrijden welke beginnen op zaterdag 16105 om 09.00 uur en eindigen zondag l7105 om 12.00 uur.

Inl. J. G. M. Hendriks, Govert Flinckstraat 25, 7482 XD

03/05 RB Regiowedstrijd RC2 en RC3. Roosendaal. Inl. J' van As, Berkenlaan 14, 4702 AK Roosendaal. Voorinschrijving verplicht.

03/05 RB Regiowedstrijd RC2 en RC3. Appingedam. Inl. K. H. Woering, Burg. JansenstÍaat 4,9902 NX Appingedam, tel.

05960-23286. Voorinschrijving verplicht.

03/05 RB Regiowedstrijd RC2 en RC3. Maastricht. Inl. H. S. M. Roemen, Kerkplein 8, 6243 NC Geulle, tel. M3-641315.

Voorinschrijving verplicht.

02 en

03/05 RB Regiowedstrijd RC2 zaterdag en RC3 zondag Heemskerk. Inl. N. G. Haasnoot, Merelstraat 13,2225 PR Katwijk' tel. 01718-16938. Voorinschrijving verplicht.

03/05 RB Zweef . Kolibri Cup. Balloërheide. Aanvang 10'00 uur.

Inl. J. Pieterman, J. J. Willingestraat 8,9967 PB Eenrum,

Haaksbergen.

tel. 05959-1463.

02/05 De groep Van Weerden Poelman organiseert t.g.v. het 35-jarig bestaan een vliegtuigmodelbouwwedstrijd voor I l-15 jarigen op zaterdag 2 mei a.s. Modellen kunnen vanaf 10.00 uur

l0l05 LB Kunstvlucht beginners Vz-FAl. Inl. SUL Centrum,

's morgens worden ingeleverd in het sportcentrum Overbosch, Vlaskamp 3 te Den Haag. Tussen 13.00 en 15.00 uur worden de modellen tentoongesteld en om 15.00 uur is de prijsuitreiking. Inl. J. F. Swart, Anth. Duyckstraat 149,2582T}f Den Haag, tel. 070-521520.

02/05 Op zaterdag 2 mei a.s. organiseert de Electronica en Modelbouwclub Rozenburg (z.-IJ.) een modelbouwtentoonstelling

Inl. P. Lendering, Heulenkamp 5, Zevetaar, tel.

in gebouw ,,De Nieuwe Schans", Marijkeplein te

Rozen-

burg. Geopend van I 1.00-17.00 uur. Entree gratis.

l0l05 Op zondag 10 mei zal er op de Rozendaalse heide

een

nationale ,,Invliegdag" worden georganiseerd. Deze dag werd georganiseerd door de werkgroep Stimulering en staat tevens open voor niet-KNVvl-leden. De aanvang is 10.00 uur.

Er zullen twee startplaatsen zijn n.l.: l. bij de brandtoren; 2. onder in het dal aan de weg. De dag wordt speciaal

Floridadreef 17, Utrecht, tel. 030-61 1504.

17/05 YV Thomas Cup. Rozendaalse heide. Aanvang 10.30 uur.

l6 en Eibergen. Inl. J. G. M. Hendriks, G. Flinckstraat 25, 7482XD Haaksbergen. Voorinschrijving verplicht.

l7l05 RB Competitie helicopters.

l6en

vakkundige leiding.

Inlichtingen: P. Dibbets, Populierenstraat 30, 6823 JM Arnhem, tel. 085-629305; G. de Kruyff, Het Vlier 20, 7414 AS Deventer, rel. 05700-40445.

t,

3 taken (F3B) Oirschot. Inl. J. E. van Loo, Heerakkerstraat I 6026 XZ Maarheeze. Voorinschrijving verplicht.

l7l05 RB

l,

VV Thermiek '58.

Boshoverheide. Aanvang 10.30 uur.

Inl. E. Schaaf, Doverau 38,6467 HJ Kerkrade' 24,/05 Nationale Kampioenschappen Stand off Schaal. le wedstrijd Leeuwarden. Inl. E. van Dijen, Kerkstraat 24, 1404 HJ Bussum, tel. 02159-33147. Aanmelding vóór l5 mei bij de

24/05

heer K. Span, Ds. S. Huismanstraat 61, 9051 DV Stiens, tel.

gehouden voor mensen met invliegproblemen.

Er is materiaal aanwezig voor het afstellen en uitrichten van de modellen. Dit alles gebeurt onder toezicht van een

05 109-2486;

i.v.m. Pasjes.

24105 RB Competitie Electro Zweef. Woensdrecht. Aanvang 10.00 uur. Inl. J. van As, Berkenlaan 14, 4702 AK Roosendaal' Voorinschrijving verplicht i.v.m. toegang tot vliegbasis tenminste 2 weken van tevoren.

24/05 RB Water Nationale Kampioenschappen Odoorn. Inl. B. I. Hardenberg, L. van het Kwekebos 174,7823 LK Emmen, tel.

059 10-26666.

Voorinschrij ving verplicht.

24/05 RB Zweef . Limburgse kampioenschappen Swalmen. Inl' M. Wapperom, Margrietstraat 26, @33 HG Hoensbroek, tel. 045-2 I 6668. Voorinschrijving verplicht.

Komende evenementen

28/05

02/05 VV Kolibri Cup, Balloërheide. Aanvang 10.00 uur. Inl. J. Pieterman, J. J. Willingstraat 8, 9967 PB Eenrum, tel.

05959- 1463.

03/05 VV Van Weerden Poelman wedstrijd, Rozendaalse heide.

Aanvang 10.00 uur. Inl. P. Dibbets, Populierstraat 30, 6823 JM Arnhem, tel. 085-435731.

03/05 RB Regiowedstrijd RC2 en RC3, Nijverdal. Inl. L. C. Boddeman, Schierstins 72,7608 XW Almelo, tel. 05490-13766.

Voorinschrijving verplicht.

W

Nationale Voorjaarswedstrijd. Rozendaalse heide. Voor-

inschrijving vóór 17 mei. Inl. KNVvL, Jozef Israëlsplein2596 AS Den Haag, tel.070-245457

.

3ll05 VV Kemelzuilen Maastricht Boshoverheide. Inl. H. S. M. Roemen, Kerkplein 8,6243 NC Geulle, tel.0446l-1315.

Oss. Aanvang 10.00 uur.

Inl. H. W. M. Coolen, Venstraat 7, 5651 AK Eindhoven, tel.

3ll05 RB Competitie RCI Mini Airport 040-5 16371.

Voorinschrijving verplicht.

30 en

3ll05 LB Jura Cup. Breitenbach Zwitserland.

K.N.Y.v.L. voor alle luchtsporten

62

08360-

31412.

PICA

Jungmeister I 317,í 285,Spitf ire Duellist Í 317,-

Spanlak

Methanol

Wonderolie UC MA

10

HoUUv=[rr

í 9,50 per liter í 0,97 per liter Í 7,50 per liter Í 9,90 per liter

RADIOBESTURING van Robbe, Multiplex en Simprop op voorraad.

TOP FLITE

Contender Í 158,- voor 10 cc Contender 40 Í 136,- voor 6,5 cc

MOTOREN en ONDERDELEN van O.5., Webra, Supertigre, Rossi en Enya.

MAANDAG GESLOTEN

HOBBY. IN MODELBOUW . RADIOBESTURING

Uw adres voor vliegtuigmodelbouw

J. M. T. VAN BEEK PASTOOR KUYPERSTRAAT 32 5144 RJ WAALWIJK TEL. 041 60.34573

Alles dat vliegt, rijdt en vaart vindt u in Shamrocks voordeel Magazine.

Wilt ook u dit Magazine plm. B maal per jaar ontvangen?

En er uw voordeel mee doen?

Maak dan / 5,- over op giro 2640123van Shamrock Maastricht.

En ook u blijft steeds op de hoogte van het laatste nieuws, de extra voordelige prijzen en de nieuwste technische tips.

SHAMROCK MODELRACING MATHIJS HEUGENSTRAAT 14,6227 AW HEER MAASTRICHT . HOLLAND . TELEFOON 043.61333

Geopend: Maandag, woensdag en vrijdag 9-18 uur. dinsdag 9-13 uur. donderdag 9.21 uur. zaterdag 9-17 uur.

63

fÓ=-è. '\r(»)l=lJil()tt\r\/ I

Wij zijn gespecialiseerd in zenders van SIMPROP en MICHOPOP. WEBRA-motoren en onderdelen altijd voorrad ig.

Al le

soorten BALSA-hout.

Voor een deskundig advies staan wij steeds voor u klaar.

TOP modelbouw

Herculeshof 5 - Maastricht - tel. 043-71175 Elke donderdag: koopavond tot 20.00 uur.

ffi '.w-'! §-"\§§

ï

ï§

l

§\§§Ss\§§§§ §§l'

--.

RADIOGHAIISCH BESTUURBARE MODELBCUW

C A. VLIEGTUIGEN, HELICCPTERS, SLEEPBOTEN, STCCMBCTEN, VRACFIISCF{EPEN, ZE]LBCTEN, TANKS, BLUSBCTEN, AMFIBiE.VOERTUIGEN, * SPEEDBCTEN, RACE-AUTO'S,

tJ*r{§§ni+il:il.:!].1|j]il'.]i:-ij.'i:i.;.'..\,LRENZ.ENZ. -Ë-

ffi1ffiffir§ran0,**-'--*

milj cao9,\iàóY