BOMNEiITIIEGIiI
PICA
Jungmeister 1317,1285,Spitf ire Duellist t 317,-
HoUUv=[n R/C SPORT
Spanlak Methanol
f 9,50 per liter Í 1,05 per liter Wonderolie Í 7,50 per liter f 9,90 per liter UC MA 10 RADIOBESTURING van Robbe, Multiplex en Simprop op voorraad.
TOP FLITE
Contender Í 158,Contender 40 Í
voor
10
136,- voor
cc
6,5 cc
MOTOREN en ONDERDELEN van O.5., Webra, Supertigre, Rossi en Enya. MAANDAG GESLOTEN
HOBBY. IN
Uw adres voor vliegtuigmodelbouw
MODELBOUW . RADIOBESTURING J. M. T. VAN BEEK PASTOOR KUYPERSTRAAT 32 5144 RJ WAALWIJK
TE1.04160.34573
Alles dat vliegt, rijdt en vaart vindt u in Shamrocks voordeel Magazine. Wilt ook u dit Magazine plm. 8 maal per jaar ontvangen? En er uw voordeel mee doen? Maak dan / 5,- over op giro 2640123van Shamrock Maastricht. En ook u blijÍt steeds op de hoogte van het laatste nieuws, de extra voordelige prijzen en de nieuwste technische tips.
SHAMROCK MODELRACING MATHIJS HEUGENSTRAAT 14,6227 AW HEER MAASTRICHT . HOLLAND . TELEFOON 043.61333
66
Geopend: Maandag, woensdag en vrijdag 9-18 uur. dinsdag 9-13 uur. donderdag 9-21 uur. zaterdag 9-17 uur.
Die riemen kunnen nog langer worden indien er meer men-
Van de voorzitter Het begint toch te werken! Na m'n vorige stukje over de solo-tour van modelvliegers kwamen er diverse reacíies los. De trend was van ,, Bedoel je mij soms? " tot zeer uitvoerige en uitgewerkte bijdragen. Tot de loqtsíe reken ik het zeer doordqchte werkstuk vqn Hans ter Haar uit Vught. Het gaat over velden, vliegveiligheid, brevetten etc. Het bevat zoveel overeenkomsten met de gedochten van het Afdelingsbestuur dat bij lezing een moment in je gedachten komt: Deze man moet iedere vergadering van ons onzichtbqor aan tofel hebben gezeten om mee te luisteren. Het steekt je echter ook een riem onder het hort, want het bewijst dat je beleid in Nederlsnd begrepen wordt. Het bewijst ook dat er voldoende
Modelvliegers v
eran two
o
rde
lij
zijn met de juiste instelling en k he
sen oan gaan trekken. De ofgelopen jaren zijn we trots gegroeid tot de grootste ofdeling vsn de K.N.V.v.L. Uw afdelingsbestuur vindÍ echter dat we niet moeten stoppen bij 7.000 leden moor nog fors door kunnen groeien met alleen al de 2000 à 3000 mensen te orgoniseren die longs de kont stqqn te kijken. We hebben ze iets meer te bieden dqn alleen een goede W.A.-verzekering; ol was het ,,slechts" de zekerheid een beleid te voeren dot het straks in Nederlond ook nog mogelijk maokÍ te vliegen.
Lsten
we dqaraqn sqmen werken en snderen overtuigen.
Hons de Zwart v o o rzit te r M ode lv I ie g tu igsp o r t
een groot
idsgev oe l.
Zij zijn het die een grote bijdrage kunnen leveren oon onze sport door hun mening op het juiste moment en op de juiste plaots noor voren te brengen. De verdediging van onze belangen verlangt naost een duidelijk en krochtdsdig beleid v oora I oo k ze lfdisc ip line. \eze eigenschap heeft een modelvlieger niet olleen nodig vrn z'n sport succesvol en veilig te kunnen beoefenen, zij is ook noodzqkelijk om onze orgonisstie nqqr buiten toe een volwassen en betrouwbaar gezicht te íonen. Deze visie heeft in de afgelopen tijd z'n vruchten al afgeworpen met sls resultqten: een betere W.A.-verzekering, meer zendfrequenties, een nieuwe regeling modelvliegtuigen van de R.L.D. Ook de interne organisatie is versterkt: de werkgroep voorlichting en de commissie terreinen zijn zeer actief en succesvol bezig terwijl de orgonisatie in de districten ook goed van de grond begint te komen. Bovendien heeJt de oÍdeling Modelvliegtuigsport voorstellen ingediend bij het Hoofdbestuur om te komen tot de qan-
stelling von een voste Public Relotionsmedewerker en de uitgove yon een Verenigingsorgoan woarin opgenomen de eigen uitgove von de grootste afdelingen. Het zal iets meer kosten maar we goon er vanuit, dat u liever 85 cent per maand meer betsslt dan op het beslissende moment de boot nrecies mist omdat onze riemen iets te kort waren.
Inhoud Van de voorzitter (J. de Zwart) Onderhoud Radiobesturingsapparatuur (Helderse MVC) Pegasus A2 zweefmodel
(H. Jansen)
Jurycursus Overijsel (W. de
Wolfl
Dagboek van een recordvlucht (C. Haagstrecht/ G. Redegeld) Het demonteren en monteren van kogellagers (J. de Ridder)
Schuimkarton Tips type richtingsroer - Nieuw Practische controle van gloeipluggen
-
Mededelingen
-
Aanvragen record-erkenning Nieuwe records LSF-wedstrijd Handboek Modelvliegtuigbouw Nederlandse ploegen EK - WK's 1981 Nieuwe Regeling Modelvliegtuigen Algemene Verenigingsmededelingen
Studieblad afdeling Modelvliegtuigsport KNVvL het overnemen van artikel of delen daarvan is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de KNVvL-afdeling Modelvliegtuigsport. Redaktieadres
KNVvL-Afdeting Modelvliegtuigsport, Jozef lsraëlsplein 8, 2596 AS 's-Cravenhage, tel.070-245457
.
Verschijningsfrequentie: 2-maandelij ks. Abonnementsprijs Leden gratis / Bibliotheken/30,-. Abonnementen kunnen worden besteld door overmaking van /30,- op giro 179618, KNVvL, Den Haag o.v.v. ,,Abonnement Bouwen en Vliegen". AdveÍtentiès Advertentietarieven worden op aanvraag toegezonden. De redaktie is in geen geval aansprakelijk voor de inhoud van opgenomen advertenties. Vormgeving en druk Drukkerij Van Deventer B.V., 's-Gravenzande Verantwoording illustraties Werkgroep Voorlichting, Technische Commissie en KNVvL Fotoarchief. Zonsondergang op de ll'asserkuppe 67
enz. Ook de lopers zijn er
Onderhoud radiobesturings AppOfAtUUf
- als het goed is - afgesteld. Het contact moet onder de meest extreme vibratie en C-krachten gehandhaafd blijven. Tevens moet deze druk weer niet groter zijn dan nodig om onnodige slijtage te vermijden. Het schijnt dat veel fabrikanten hier veel tijd en geld aan besteden. Als de servo goed loopt in elke stand, is er niets om ongerust over te zijn. Staat de servo in de nulstand echter te jutteren en de
Inleiding iedereen dat onderhoud uitvoeren? ln principe kan iedereen met een beetje tech-
nisch inzicht het doen; vooropgesteld dat als er over b.v. een potmeter gesproken wordt men dan wel weet wat daarmee bedoeld wordt!
Wat komt er in aanmerking voor onderhoud? Aan de zender: knuppels en knuppelpotmeters, bedrading van en naar deze potmeters alsmede bedrading naar codeergedeelte, meter en schakelaar. Accu. Aan de ontvanger: Alleen bij de oudere types eventuele bedrading naar losse stekerblokken. Accu. Aan de servo's: de motor, tandwielen en pot-
potmeter vastgebonden en dan met korte lussen aan de aansluitingen vast gesoldeerd. Op deze manier zijn de aansluitingen enigszins van trek ontlast. Als er enige twijfel ontstaat over de kwaliteit van één van de soldeerpunten, dan lossolderen, opnieuw de ader aansnijden en weer vastsolderen. Zo kan ook de bedrading van o.a. de schakelaar, meter, laadplug enz. gecontroleerd worden.
Ontvanger Aan de huidige ontvangers is weinig te doen daar zij meestal uitgerust zijn met een stekerblok. Er is dan geen losse bedrading aanwezig. Wel kan de antennedoorvoering gecontroleerd worden, zo ook het vastzitten van het ristal. Met een stukje tape kan voorkomen worden dat het eruit valt of los trilt. Aan de afregeling van de ontvanger kunt u beter niet beginnen.
k
meter.
Zender
is kennis, afregelvoorschriften
Te beginnen bij de stuurknuppelpotmeters.
Hiervoor
principe bewegen deze net zoveel als de servo tenzij u met één zender b.v. twee ontvangers in twee modellen bedient. ln de meeste zenders zijn de potmeters dicht en van hoge kwaliteit. Zij zisn gebouwd voor een lang leven. Zij worden echter ook continu in een
meetapparatuur nodig.
ln
bepaald gebied - ongeveer 60 graden - gebruikt en in dat gebied zal dan ook de potmeter het snelst slijten. Onderhoud aan de potmeter zelf is niet nodig. Als hii aan het eind van zijn levensduur is zal zich dat openbaren in het loopgedrag van de servo. Deze zal gaan haperen bij een bepaalde knuppelstand. Op hetzelfde kanaal dan eens een andere servo proberen. Happert deze ook bij die bepaalde knuppelstand dan is het
nodig de betreffende potmeter te vervangen. Aan het knuppelmechaniek is het goed mogelijk aanwezige spelling vast te stellen. De meest gebruikte knuppels werken met het z.g. kardanringenstelsel. In de ringen zit een gleuf waarin een blokje vrijwel spellingsvrij heen en weer kan schuiven. Bij veel spelling (wat weinig
voorkomt) is het waarschijnlijk mogelijk dit blokje te vernieuwen. Probeer niet de ringen
en
Verder is het zo dat als het kouder wordt de olie dikker en het loopvermogen van de motor
minder wordt. Als het motortje uit elkaar genomen wordt, wees dan voorzichtig met de borstels en merk vooraf de stand van het
t.o.v. het huis. Dit is zeer belangDe collector kan nu voorzichtig schoongemaakt worden met een doekje met alcohol. Motor weer droog in elkaar zetten en achterdeksel op merk draaien. De tandwieltrein is meestal van kunststof . Ook dit is zelfsmerend en behoeft geen olie. Het laatste wiel naar de stuurhevel kan beschadigde tanden hebben. In dat geval wiel verachterdeksel
rijk.
De bedrading aan de potmeter is ook goed te controleren. Soms zit deze bedrading aan de
wat soorten servopotmeters zoals b.v. carbonfilmpots, keramische pots, geleide plastic pots
A-2 Zweefmodel door: Hans Jonsen, Nstionool kompioen 1980 in de klasse A-28. De gehele winter van 1979-1980 heb ik besteed aan het bouwen van A-2 zweefkist. Dat was de "Pink Elephant", ontworpen door de Engelse topvlieger John Cooper. Een prima kist, maar ondereen
68
Tot besluit de accu's. Een accu is in
goede conditie wanneer zijn spanning, onder belasting,
niet onder een bepaalde waarde daalt. Zowel zender- als ontvangeraccu's worden bij nor-
maal bedrijf niet zwaarder belast dan met ongeveer 200 mA. Als we nu b.v. de ontvangeraccu (4,8 V) tijdelijk zo belasten dat er ongeveer 400 mA loopt dan mag de spanning na ongeveer tien minuten niet onder de 4,5 V dal
Gebeurt dit wel dan moet - onder belastin§Y de spanning van elk der cellen gemeten worden. Als er een zwakke cel tussen zit, dan
manifesteert deze zich door een duidelijk lagere spanning te hebben dan de anderen. Voor een zenderaccu van 9,6 V geldt hetzelfde, de spanning mag onder belasting zeker niet onder de 9 V dalen. Er is uitgegaan van volle accu's van 500 mAh. De accu's zijn volledig ontladen als de spanningen zijn gedaald tot
met een capaciteit van 500 mAh
Allereerst de motor. De grootste vijand van de huidige servomotoren is olie. De gebruikte lagers zijn geïmpregneerd met een speciaal smeermidclel wat een lagerleeftijd meegaat. Doe dus niet een extra druppeltje olie in de lagers, daar het ten eerste voor de smering niet nodig is en ten tweede collector kan bereiken.
clubbrad Arnhemse L.C.)
Accu's
Een andere methode is de volgende: een accu
vangen. Een de laatste tijd nogal controversieel onderdeel van de servo is de potmeter. Er zijn nogal
L,u,,
loper heeft voldoende druk, dan is het tijd om de potmeter te vervangen. Ook bij de servo moeten de aansluitingen van de bedrading gecontroleerd worden.
resp. 4,2 en 8,4 V.
Servo's
te verbuigen.
PEGASUS
verschillende
kant
(ontreendaancrubbrad Helderse M.V.C.)
Als radiobesturing onderhoud nodig heeft, wat voor onderhoud moet dat dan zijn en kan
in
soorten zoals stijve lopers, zachte lopers, enkele en meervoudige lopers en druklopers. Wat hier echt belangrijk is, is de druk waarmee de loper op de baan komt. Deze druk is door de fabri-
(
=
mitli-
hij volledig geladen is een stroom van 50 mA tien uur lang te
ampere - uur) behoort als kunnen geven. Doet hij dat dan is
hij 10090. Voorbeeld: een vol geladen ontvangeraccu heeft een spanning van ongeveer 5,3 tot 5,4 volt. Nu belasten met 50 mA. Op het moment dat de spanning gedaald is tot 4,2 V is de ontlading compleet en moet beëindigd worden. Als de tijd hiervoor benodigd tussen de acht en tien uur ligt is de toestand van accu tussen de'80 en 10090 en in goede conditie. Deze meting is tijdrov. en benodigt een mA-meter en àen uoltmetè7 De meting kan ook automatisch gedaan worden. In het Duitse blad "Modell" is indertijd een apparaatje beschreven om automatisch te kunnen meten. Het ontladen start d.m.v. een drukknop en als de minimum spanning is be-
reikt schakelt het apparaat automatisch uit. Aangesloten op
dit apparaat wordt ook
een
electrische keukenklok die stopt met lopen als de accu ontladen is. De tijd die de klok aangeeft geeft tevens de conditie van de accu weer. Aangesloten kunnen worden accu's van 4,8 - 6 -7,2 - 8,4 - 9,6 en l2 volt. Kosten enkele tientjes plus een electrische keukenklok.
nam nogal eens een vluchtpoging. De laatste keer dat hij probeerde te vluchten lukte het en was al snel definitief uit 't zicht verdwenen. Met opgeklapt stabilo verdween hij in een supervette bel de wolken
in. Slechts één model had ik nog over om het wedstrijdseizoen van 1980 tegemoet te treden. Veel te weinig. Eén forse crash en je staat weer weken lang met je handen in de zak bij wedstrijden toe te kijken.
Het ontwerp: PEGASUS
I
Om toch het seizoen van 1980 enigszins beslagen te ijs te komen
moest
ik 2 goed vliegende A-2 kisten hebben. Dus ging ik
ervan
uit dat ik er één kist bij moest bouwen. Dit keer werd het een eigen ontwerp. M'n eerste eigen ontwerp. Daar kom je als modelbouwer en vlieger vroeg of laat niet onderuit. Die drang blijft je achtervolgen.
Dan volgt er een periode van maatschetsen, documentatie, wedstrijduitslagen, etc. bestuderen. Tevoren stond slechts één ding vast: het moest een model worden geënt op de "Engelse School". Vleugels
Als Engeland-kenner is me gebleken dat de Engelse weersituatie vrijwel identiek is aan de Nederlandse. Deze constatering plus de indrukwekkende wedstrijdresultaten van John Cooper brachten me terug bij de "Pink Elephant", althans bij het vleugelprofiel ervan. De rest van dat model kwam in mijn filosofie niet meer
Romp
Bij de visboer had ik leuke
telescoophengels gezien. Het 3e deel
vanaf de top bleek een prima pookje te zijn, zeer stijf en slechts 26 gram in gewicht.
Om de lengte van de pook te bepalen ben ik uitgegaan van een zwaartepuntsligging op 5590 van de koorde vanaf de voorlijst gemeten. Met de in "Bouwen en Vliegen" gepubliceerde methode om het zwaartepunt te berekenen, artikel vertaald door Pieter de Boer, heb ik de pooklengte berekend. De rompneus is nogal aan de lange kant, ongeveer 3 cm langer dan wat gangbaar is momenteel. Ik heb aan het vlieggedrag niet kunnen zien dat deze ontwerpoplossing ongunstig is. Voordeel is zelfs dat het een forse gewichtsbesparing aan lood oplevert. In mijn geval plm. 40 gram!!! In hoofdzaak is het rompvoorstuk opgebouwd uit 2 platen van 2 mm
in aanmerking, want bepaald mooi was de "P.E." niet. Inmiddels vond ik dat de vleugeltips in een min of meer eleptische vorm moesten eindigen. Gewoon omdat ik dat mooi vind. Om dezelfde reden mochten de "centre secties" maar ongeveer
triplex tegen elkaar gelijmd met aan elke zijde 2 platen balsa van 8 mm dik. Daarna in de rompvorm geschuurd en geschaafd. De
8 cm langer zijn dan de tips. De uitwerking van deze ontwerpgegevens monden uit in een vleugel die qua outline overeenkomst vertoont met het model van Mike Fantham, eveneens een Engelse
Starthaak
topvlieger met een indrukwekkende staat van dienst, zowel nationaal als internationaal. Alleen aan de bovenzijde van de vleugelneus is een indekking hiervoor is 0,6 mm balsa gebruikt. Deze oplossing blijkt - -:maakt, goede stijve vleugel op te leveren. Aan de onderzijde zit geen -een indekking. In de tips zijn diagonalen toegepast, geen ribben maar 12 mm tussenstroken. Volslagen overbodig volgens enkele A-2 vliegers van onze club. Het streelt echter mijn oog. Dus niet geheel overbodig. De tips zijn gevormd van vier lagen I mm balsa, om een mal gestoomd.
glasfiber pook is met epoxielijm in de romp gelijmd.
Als starthaak heb ik op de Pegasus een variant toegepast van het door Ton van Eede ontwikkelde zwaaihaaksysteem (zie figuur).
I
onderzijde rofrp
*."
bochtenroer
ï
aanslag
Stabilo Bij de toepassing van half symmetrische, vlakke onderzijde, stabilo profielen had ik nogal instelproblemen. Met name vind ik die te kritisch reageren bij up- of down-geven. Mijn voorkeur gaat dan ook uit naar een profiel met een gewelfde onderzijde. Zo'n profiel heb ik in de "Pegasus l" toegepast. Het oppervlak van het stabilo is de resultante van wat overbleef na berekening van het totale vleugeloppervlak.
Pagasus
0NTl,{tRP: Nans Jansen Arnhemse 1980
L.C.
5rz
1
o
qlasfiber pook, telescoop hengel, lè deel vanai de top 16
ó-10
De vleugels zijn bekleed met Japanse zijde, het stabilo en bochten-
vle!gelribben I,5 mm balsa pennen 3, verenstaal 9el i jmde messingbuis in 2 mm lriplex ribben
4x20
roer met dun Japans zijdepapier. De pook heeft van origine
ijst
achterl
bben
Afwerking
ó
2+3 2n tri pl ex ri
bleef voortdurend afgeven. Boze tongen beweren dat er nog mensen zijn, die m'n model opgehouden hebben met starten, met
)az
ingebouwde negatieve
tipverdraaiif,g
d._,^,,u
hard barsà
,,,"^ /7
"1t
mm
medi um bal sà
ffii:"'z;\"' center_secti es vuren 3xi0 + 3x3
in tips 3x2
+
v{
balsà
2x2
u1\
\'i
Y
Ö hard 4x4
medi um bal sa 8x4
qestoomd rond
eer
mal
vuren 6x2 sa hard
bal
4x2
een
donkere rode kleur, die gehandhaafd bleef. In eerste instantie werd de romp zilverkleurig geschilderd. Die verf
mm
rechtertip 7 m
jndekking 0,6
Door middel van een ring met springveer kun je prima zwaaien en ontkoppelen op elk gewenst moment. Nadeel is toch wel dat het lanceren nog niet gaat zoals je het zou wensen. Om dat te bereiken zullen er aanpassingen aan de volgende Pegasus noodzakelijk zijn.
zilververf aan de handen. Na die verf van de romp verwijderd te hebben werd hij zwart geschilderd. Gelukkig was die verf snel droog. De centre-secties van de vleugels zijn van marine-blauwe zijde, de tips witte zijde en het stabilo oranje. Over elke tip loopt een oranje baan. Het plan is om oranje, blauw, zwart en wit als mijn eigen kleurenschema op alle toekomstige modellen door te voeren.
In de lucht De Pegasus is aan de lijn zowel als vrij vliegend een betrouwbare stabiele kist gebleken. In de lucht onderscheidt hij zich duidelijk door het toegepaste kleurenschema. Daardoor is hij makkelijk te volgen. Ik kan het tot slot niet nalaten om met enige trots te vermelden dat Pegasus I mij, mede door middel van het winnen van de Nationale Najaarswedstrijd 1980, de Nationale titel heeft bezorgd. Zo is gebleken dat m'n eerste eigen ontwerp een goede basis voor een verdere ontwikkeling van de Pegasus formule is. 69
De cursus was zeker een sukses. Ook al is niet bij het recreatievliegen
Jurycursus district Overij ssel Op 27 en 28 maart werd door district 5 (Overijssel) een jurycursus georganiseerd voor RC-3 en RC-2 wedstrijden. Er waren 58 deelnemers uit vrijwel alle clubs van het district, uiteraard met uitzondering van de clubs waar alleen vrije vlucht beoefend wordt. De cursus werd gegeven door Ton Aarts, die veelvuldig jurylid is geweest op nationale en internationale wedstrijden. Dat hij zetf merkwaardig genoeg het radiovliegen niet machtig is, vormt daarvoor geen belemmering.
ieder RC-l vlieger, ook
zal het perfectioneren van bepaalde figuren
Bij de nabespreking werden de cijfers onderling vergeleken. De deelnemers bleken het doorgaans goed met elkaar eens, al lag het gemiddelde soms wat hoger dan van keurmeester Aarts. Belangrijker was dat uitschieters naar boven of naar beneden weinig voorkwamen, tot tevredenheid van Ton. Alle deelnemers kregen dan ook het deelname-diploma uitge-
reikt.
zeker voldoening schenken en de vliegvaardigheid en daarmee de veiligheid zeker ten goede
komen. In ieder geval is bereikt dat bij de clubs van district 5 waar radiovliegen wordt beoefend het brevetvliegen op basis van het RC-3 programma nu door gediplomeerde juryleden kan worden afgenomen.
W. B. de Wolf
,§ § §,'É* g
"i.': "!
Op vrijdagavond werd in het clublokaal van de regionale modelvliegclub Friendship in Zwolle de theorie voor een aandachtig gehoor behandeld. Bij de beoordeling moet worden gelet op de precisie, de positie en de afmeting van de figuren en de souplesse waarmee deze worden gevlogen. Alle figuren uit het RC-3 en RC-2 programma werden in detail besproken, overigens ook voor niet-juryleden zeker de moeite waard. De volgende dag de
praktijk. Jan van Vtiet, l6
maal Nederlands kampioen RC-I, demonstreerde de programma's op het veld. Vaak zo goed mogelijk maar ook met een aantal opzettelijke fouten en foutjes. Alle deelnemers moesten de voorgevlogen figuren beoordelen. Zo bleek ieder het verschil tussen een tolvlucht en een spiraal dankzij de instructie uitstekend door te hebben. Dit resulteerde in een collectieve nul voor de betreffende figuur.
§., j a.:
-# Id'
'q
S**
*.§
Een deel van de cursisten van de jurycursus in district Overijssel
Dagboek von een recordvlucht Duurrekordpoging van Ron Kozel in Wassenaar 2 mei 1981. Aankomst tijdopnemers om 8.l0 uur. Ron had reeds een proefstart gemaakt van ongeveer l0 minuten. Echte start precies om 8.15 uur, windsnelheid 4 m/sec., windrichting
N.W., zonnig maar frisjes plm. l0o C. 8.45 uur: wind loopt op naar 8 m./sec.; er komt ook bewolking op zetten, daar zit de wind onder, er vallen ook een paar druppels. 9.20 uur: wind draait naar noord, dit is niet zo leuk i.v.m. de hellingstijgwind; het mooiste is als hij dan pal uit zee komt. 9.27 uur: alles prima, windsnelheid 5 tot 7 m/sec.; west, verder zonnig maar nog steeds frisjes. 10.50 uur: windstoten tot 8 m/sec. Ron moet naar het toilet, neemt z'n zender mee en gaat tegen het duin aan. 12.15 uur: wind vrij stabiel 5 m/sec., richting noord. 12.40 uur: wind neemt toe tot 10 m/sec., richting west; het begint ook hard te regenen. Gelukkig zitten we achter glas in een uitkijkpost. Ron krijgt het wat moeilijk en we bespreken met elkaar wat te doen in geval van noodlanding. Daar de vloed goed komt opzetten en er geen strand meer over is, komen we tot de slotsom om
maar niet nerveus te worden, maar in geval van nood in het duin te landen, dit is verre van prettig terrein. 13.15 uur: Ron vliegt nu precies 5 uur; doordat het nog steeds hard waait, staat de trim op vol down en moet hij vrij konstant down bij blijven sturen; dit gaat ten koste van de accu. 13.30 uur: we gaan ter plekke eten en drinken. 14.03 uur: nu is het oude record gebroken want dat stond op 5 uur en 48 minuten. 15.18 uur: wind loopt op naar 12 m/sec. Ron wordt nu ook wel behoorlijk moe; het is nog wel zonnig. We besluiten om de acht uur vol te maken en dan te landen. De vloed loopt iets terug er is weer een strook strand, we gaan een stuk schoon strand op zoeken, zonder hout etc. na l5 minuten een stuk gevonden. 16.25 uur: landing ingezet vrij ver over zee heen en dan landen. Landing zeer goed. Tijd 16.34 uur en 50 seconden; vluchtduur dus 8 uur, 19 minuten en 50 seconden. C. Hoogstraten
G. Redegeld
Het demonteren en monteren van kogellagem
eigen methode hebben ontwikkeld en hebben ontdekt dat er meerdere manieren zijn om tot een goed resultaat te komen. Toch zullen er ook voor hen wel enige nuttige wenken in dit artikel staan.
door J. W. A. J. de Ridder
Een kogellager bestaat uit de volgende onderdelen: een binnenring; een buitenring, een aantal kogels en een kooi en soms één of twee afdichtingen. Die kooi kan gemaakt zijn van metaal of van kunststof, dit is voor ons van minder belang. Lagers met afdichting zijn voor ons minder geschikt zij het dat sommige merken motoren voorzien zijn van I afdichting aan de voorkant, maar als we de motor zorgvuldig schoon houden (denk
Kogellagers zijn zeer belangrijke onderdelen in de meeste verbrandingsmotoren die in onze sport gebruikt worden. In alle katagorieën voor de modelvliegerij komen we ze tegen en degenen die al een tijdje meedraaien zullen zeker al menigmaal met dit probleem hebben geworsteld. Sommigen zullen reeds hun 70
vooral aan zand) dan is dat overbodig.
Een krukas is meestal opgehangen in twee lagers van verschillende
Maar het kan ook in een bankschroef. Denk er wel aan er enkele
afmetingen. Het achterlager is groot en het voorlager is kleiner. Dit is begrijpelijk als men bedenkt dat het achterlager de grootste klap opvangt tijdens de arbeidslag van de motor. Dit is in de orde van grootte van enkele honderden kilo's. Het is daarom niet denkbeeldig dat zelfs de krukas tussen de lagers enigszins buigt! De binnenring van het achterlager zit tegen de krukwand aan en
klosjes hout tussen te doen. Zoals gezegd meestal gaat het makkelijk en het probleem zit meer
heeft dus een vaste plaats.
Het voorlager zit op het smallere gedeelte van de krukas en
de
binnenring hiervan zit tegen het dikkere gedeelte aan en heeft dus ook een vaste plaats. Het wordt zelfs gefixeerd op deze plaats als we de propeller vast zetten en daardoor de propdriver aandrukken. Het lagerhuis vormt soms één geheel met het carter en soms is het er tegenaan geschroefd.
Het belangrijkste is echter dat dit altijd van aluminimum gemaakt is en daar moeten we terdege rekening mee houden omdat de uitzettingscoëfficient hiervan veel groter is! (Staal 0,000012; aluminium
in de buitenringen van de lagers in het huis. We kunnen hier gebruik maken van het al eerder genoemde verschil in uitzettingscoëfficient van lager en huis. Meestal is 120" à 130'C al genoeg om het lager er uit te laten vallen. Veel warmer is niet aan te raden omdat dan vervorming in het aluminium op kan treden. Dit kan het beste in een oven met een goede thermostaat en dan zachtjes tikken met een doek eromheen op een blok hout. Lukt dit niet dan zullen we weer moeten persen.
Voor het voorlager maken we een stukje rond beukenhout van ca. l0 cm lang en de dikte iets kleiner dan het dikste deel van de krukas en een stukje koper of aluminium pijp I cm lang en een binnen-diameter iets groter dan de buitenmaat van het lager. (Zie figuur 2)
0,000024). Daarom is de passing van de buitenring veel strakker dan de passing van de binnenring. Hier treden dan ook de meeste moeilijkheden op bij het demonteren en monteren.
Daar komt nog bij dat aluminium tamelijk kwetsbaar is en een scheef ingeperst lager heeft dan ook desastreuze gevolgen. Maar eerst iets anders.
Vanneer moeten we nu besluiten om nieuwe lagers in te zetten? meer draait en wees gerust heel critisch. Een kleine onregelmatigheid kan al aanIeiding genoeg zijn om erger te voorkomen. Maak eerst alles goed schoon door te spoelen met wasbenzine, het kan nl. ook vuil zijn. De motor is dan gedemonteerd maar de krukas zit er nog in. Als we zeker weten dat het geen vuil is dan kunnen we besluiten om ook de krukas en lagers er uit te halen (ook als de zaak muurvast zit of de krukas gebroken is dan toch eerst goed schoonmaken alvorens verder te werken). De propdriver moet er eerst af, die zit meestal met een konische bus op de krukas geklemd. (Zie figuur l)
§,ntwoord: Als een krukas niet helemaal prettig
FIGUUR 2
Het achterlager is veel moeilijker. Als we hier ook moeten persen zullen we een speciaal stukje gereedschap moeten maken. We maken een aluminium asje ter dikte van de krukas l0 cm lang. We boren aan één kant een centrisch gat en tappen daar schroefdraad in bv. M4, 15 mm diep. Maar de laatste 3e tap wordt niet gebruikt. Nu zagen we er een kruis in met het gat als hartlijn 20 mm diep. (Zie
figuur 3) prop driver a
fdj chtj
zaagsnede
ng
= =---r -- 1
73schroefdraad
FIGUUR 3
straks). Een gebroken krukas richt wel eens wat schade aan daarom is voorzichtigheid geboden om erger te voorkomen. Probeer dan eerst het achtereind te verwijderen, dan spoelen om splinters te verwijderen en dan het voorste deel er uit. Een krukas die krom is, is dat meestal aan de voorkant (het dunnere gedeelte) en klemt dientengevolge in het voorlager. Het verdient
Schuif die as vanaf de voorkant in de motor tot hij in het lager steekt en draai er een schroef in. De vier segmenten zullen uit elkaar bewegen en het lager klemmen. Nu kunnen we persen. Een klein beetje verwarmen is nu genoeg bv. 80' C. Als de lagers er uit zijn maken we eerst het huis en de krukas goed schoon (spoelen) en we controleren vooral ook of de afdichting van de motor ter plaatse van de krukas niet beschadigd is. Bij een FI (voorinlaat) loopt die over de hele lengte van lager tot lager. Bij een RV (achterinlaat) is dat meestal maar een klein stukje vlak bij het achterlager (zie figuur l). Als hier groeven of krassen in zitten zullen we daar eerst wat aan moeten doen. Een radiale groef is op zich niet erg maar een groef heeft meestal wel een braam en die moet wel verwijderd worden. Bovendien kan in diegroef de zandkorrel of staalsplinter nog aanwezig zijn die voor de groef verantwoordelijk was. De braam wordt verwijderd met schuurpapier 600 (heel fijn) op een stukje rond hout gelijmd. Dit mag beslist niet als de lagers er nog in zitten. Vervolgens maken we de groef goed schoon (uitkrabben) en weer spoelen in wasbenzine en afdrogen. Soms zit er wat aluminium op de krukas. Ook dit verwijderen met schuurpapier 600 en spoelen. Als er een
aanbeveling om een erg kromme krukas eerst te richten (recht maken) alvorens hem er uit te persen (in de hoop daarmee de lagerzetting in het huis te sparen) krukas moet toch vervangen worden. Persen gaat het beste op een draaibank of kolomboormachine.
radiale groef in de krukas zit kunnen we hem beter vervangen, aangezien de kans op breuk groot is en een gebroken krukas richt meestal veel schade aan. Nu kunnen we gaan monteren. Het is niet aan te raden oude lagers terug te zetten in de motor; neem dus
Het beste kan dit met een zgn. poelitrekker (niet met een schroevendraaier of waterpomptang). Als de poelitrekker niet goed past kunnen we eerst een tuinslang klem op de propdriver monteren (met een doek of plakband er tussen om geen krassen te maken) en daarop de poelitrekker aan laten grijpen.
Als dat gebeurd is, nogmaals het voorlager spoelen en controleren. Niet goed dan gaan we verder. De krukas eruit gaat meestal gemakkelijk; zo niet, dan kan dat drie oorzaken hebben: le. dd passing in de binnenring(en) is strakker dan gebruikelijk; 2e. de krukas is gebroken; 3e. de krukas is krom. De laatste twee gevallen zijn meestal wel te zien. Het eerste geval is niet erg maar betekent dat we moeten persen (Hoe? dat komt
7t
altijd nieuwe en ook is het verstandig om beide lagers gelijktijdig te vervangen.
We zetten het achterlager op de krukas en drukken het op zijn plaats. Als dit moeilijk gaat kunnen we het beste met een eindje pijp tegen de binnenring tikken. Nooit grote kracht uitoefenen op de buitenring omdat die kracht moet worden overgebracht via de kogels en die zijn alleen berekend op radiale krachten. Doe de as met lager nu in een plastic zak en leg hem in het vriesvak van de koelkastl (plm. l0 minuten). Verwarm het huis tot plm. 80' C en laat nu de krukas met achterlager in een snelle vloeiende beweging op zijn plaats vallen. Het lager zit meteen vast en op de juiste plaats, het komt ook automatisch recht te zitten. Als we snel zijn kunnen we ook het voorlager er meteen in laten vallen voor dat de krukas warm wordt (en uitzet). De krukas wordt dus gebruikt om richting te geven aan het lager op dat hij er niet scheef in komt. We moeten hier niet blindelings op vertrouwen omdat een lager ook een zekere speling heeft, maar de passing is bij dit temperatuurverschil zo ruim dat er meestal geen problemen mee zijn. Voorbeeld: bij een temperatuurverschil van 85o C en een lager D : 20 mm is het optredende maatverschil ca. 0,04 mm. Bij grotere
lagers is het effect evenredig groter. Als we nu propdriver en propeller monteren moet alles soepel lopen ook als we de propeller goed vast zetten. Zo niet dan zit(ten) één of beide buitenring(en) van de lagers niet goed op zijn,/hun plaats. Neem in dat geval de krukas er weer uit en maak een stukje pijp
met de diameter van de buitenring. We kunnen hiervoor ook de buitenring van het oude lager gebruiken. Tik met een hamer met dit hulpstuk ertussen net zo lang op de buitenring tot hij niet verder kan. Geen kracht uitoefenen op de binnenring!
Als het goed is mag er na montage van de propeller geen speling van betekenis voelbaar zijn. In axiale richting (dat is in de lengterichting van de krukas) is een zeer geringe speling toelaatbaar.
N.B. Dit artikel is beslist niet volledig maar kan wel als leidraad gebruikt worden voor de meest voorkomende motoren. Als men vragen heeft over dit onderwerp of over afwijkende constructies kan men zich schriftelijk wenden tot de redaktie van dit blad. In een volgend artikel zal daar dan nader op in worden gegaan. Jacco de Ridder
Schuimkarton Naar aanleiding van het berichtje van Paul Tupker over 'foam karton' zou ik de aandacht willen vestigen op het mei-nummer van Model Aviation, waarin Ray Hawkinson een radiomodel beschrijft dat vrijwel geheel uit dit mate-riaal is gebouwd. Hij gebruik 3/16" polystyreen materiaal met karton en plakt de delen aan elkaar met aliphatic kunsthars en hier en daar epoxy. Het artikel bevat uitgebreide technieken die Hawkinson voor het bouwen heeft ontwikkeld; het lijkt veel op de klassieke bouwplaat uit karton. Het materiaal laat zich niet buigen en de romp bestaat dan ook uit platte vlakken en is niet bepaald 'elegant'. Met een wat andere vormgeving is daar best wat aan te doen. Wegens de moeilijkheden van het buigen had zijn eerste experiment een vleugel met dun symmetrisch profiel, maar door een groot aantal 'kerven' te snijden was het mogelijk een vlak profiel met sterkere ronding van de neus te bouwen. Al zal een bouwer misschien niet zijn hele model van schuimkarton willen bouwen, er zijn
heel wat toepassingsmogelijkheden en straks kunnen we het niet meer missen! Er schijnt veel vraag naar te zijn, maar een hobbyzaak in Arnhem kon er niet aan komen. Ze waren zeer verheugd dat ik hen naam en adres van de importeur kon geven. Dank voor je bericht, Paul! J. van Hattum,
Gildedreef 1, 6921 JC Duiven van februari l98l wordt op pagina 66/67 een handleiding gegeven hoe men meÍ schuimkarton moet
In RC Modeler
werken. Voor gebogen vlakken, zoals vleugels, wordt
aan één zijde de korton/papierlaog verwijderd. Bill Harvey, die deze handleiding schreef, heeft de verwerkingsmethoden van schuimkarton vastgelegd in niet minder dan 52
patenten!
Redactie
v
TIPS Nieuw type richtingsroer
YOOr zwevers
Beschrijving van een nieuw soort richtingsroer voor zwevers zonder rolroeren.
Zoals bekend is het vliegen met zwevers met grote spanwijdte zonder rolroeren in bochten altijd iets kritisch, hoofdzakelijk wanneer je al dicht bij de grond bent en dan nog snel een bocht wil vliegen. Om het vluchtgedrag te verbeteren hebben we een modern richtingsroer ontdekt dat erg goed blijkt te werken. Zoals op de schets te zien is, heeft het aan de bovenkant een groter vlak en is visstaartachtig gevormd, waardoor een betere vluchtstabiliteit ontstaat. Wanneer je nu een bocht vliegt, dan ontstaat aan het bovendeel een grotere tegendruk welke het vliegtuig recht houdt. Bij
het gebruikelijke richtingsroer is de druk onderaan sterker, waardoor het toestel in een gevaarlijke schuine stand komt. De schets toont de werking van het richtingsroer. De pijltjes wijzen de tegendrukrichting bij het uitslaan van het richtingsroer aan. 72
bocht naar Iinks weinig of geen rol naar rechts
bocht naar links rol naar rechts
In de ene stand van de schakelaar gloeit de gloeiplug, zet je de schakelaar om dan moet bij een'gezonde'gloeiplug het kontrole
Praktische kontrole voor gloeipluggen zonder demontage
lampje branden. Is dit niet het geval, dan is
of de gloeiplug
defekt, het lampje kapot of de startaccu leeg.
Veel modelvliegers zullen zeker de ergernis kennen, wanneer een motor niet wil aanslaan. Om nu vast te stellen of de fout bij de gloeiplug ligt of bij iets anders, moest je tot nu toe de gloeiplug demonteren. Om modelvliegers dit te besparen heeft de snuffeleend iets aardigs opgesnord om op een winteravondje te maken. Het is een gloeiplug kontrole schakeling, waarmee de gloeiplug
in de motor gekontroleerd kan worden. Heb je de bedrading volgens het hierbij afgedrukte schema aangesloten, dan gebeurt het volgende:
3
1
:
Startaccu
2 : Cloeilampje (l,5-2 V, 0,01 W) 3 = Schakelaar
4 = Gloeiplug
Snelste vluchten tijdens selecties: 3.39.0 - 3.41.3 - 3.42.8 -3.45.6 Fred Meyer - Jan van de 3.42.3 - 3.49.0 - 3.49.6 - 3.49.9 Loet Wakkerman - Jan v. d. Weerd 3.41.9 - 3.43.0 - 3.44.0 -3.4'7.8
F2C teamrace
Bert Metkemeyer - Enrico
MEDEDELINGEN
Flores
Kroon
In deze klasse zal ook worden gevlogen door het Nederlandse team Hans Visser - Eep Buys, die hun Europese titel van l98l mogen
Aanvragen van Recorderkenning
verdedigen.
yj wijzen belanghebbenden er op dat voor het aanvragen van een lícorderkenning in het vervolg gebruik gemaakt moet worden van een speciaal voor dat doel ontwikkeld formulier. Dit formulier is verkrijgbaar bij het Afdelingssecretariaat en staat bovendien af-
F2B kunstvlucht
gebeeld
in het Reglementenboek, Sectie VII, pag. VII.l2. (Verspreid
met aanvullingl/81, Bouwen en Vliegen van Januari
Erik Jansen - Rob Baeten en Henk de Jong. F2A Speed Ron Brands - Winfried Holle
l98l).
Ook voor het verzamelen van de voor het recorddossier benodigde gegevens en documenten verwijzen
wij naar bovengenoemde
sectie
van het Reglementenboek.
Het Brevetaanvraagformulier kan dus niet meer voor het
aan-
vragen van een Recorderkenning worden gebruikt.
Nieuwe Records Onlangs zijn twee nieuwe nationale records gevestigd. Otto Rodenburg verbeterde in Nijmegen het indoor duurrecord in de klasse Easy-B en bracht het op l2 minuten en 6 seconden (zaalklasse I, plafondhoogte max. 8 meter. In de klasse radiozweef slaagde Ronald Kozel uit Wassenaar er in voor de duinen aan de kust bij de Wassenaarse Slag in hellingstijgwind 8 uur, 19 minuten en 50 seconden in de lucht te blijven. van het verloop van deze vlucht vindt u elders in dit
"a:ilï:]* - ide heren van harte
v
proficiat met de behaalde prestatie.
LSF-wedstrijd
F2D Combat Loet Wakkerman - Arne Koch - Piet van Heugten.
Op 22 augustus a.s. zal door de League of Silent Flight Nederland weer een RB-zweefwedstrijd georganiseerd worden op de Rozendaalse Heide. De organisatoren denken aan een thermiekwedstrijd
VRIJEVLUCHT
met eigen reglement.
Spanje bestaat uit:
Als het weer gunstig is kunnen dan mogelijk ook vluchten voor LSF Level
III
I
km afstands-
gevlogen worden.
De Nederlandse ploeg welke ons land zal vertegenwoordigen op de Wereldkampioenschappen voor Vrije Vlucht modellen te Burgos
FIA
zweefmodellen Jaap Kappelhof - Cenny Breeman - Arno Hacken.
Handboek Modelvliegtuigbouw
FIB wakefield
In dit nummer vindt u weer een aanvulling van ons Handboek. Het
Pim Ruyter - Louis Manche - Piet van Merkestijn.
betreft een verdere uitwerking van het hoofdstuk over zaalmodellen (indoor). In te voegen na pag. 4.30. Tweede helft hiervan komt in volgend nummer.
FIC zuiger Bert Huyben.
RADIO Z}VEEF
Nederlandse ploegen naar de
EK en WK's 1981 LIJNBESTURING De Nederlandse ploeg welke ons land zal vertegenwoordigen op de Europese Kampioenschappen voor lijnbestuurde modellen te Genk België bestaat uit:
De Nederlandse ploeg welke ons land zal vertegenwoordigen op de Wereldkampioenschappen voor radiozweefmodellen te Sacramento - USA bestaat uit: Joris ten Holt - Harry Sanders - Hans Schweinsberg.
RADIOMOTOR De Nederlandse ploeg welke ons land zal vertegenwoordigen op de wereldkampioenschappen radiomotormodellen te Acapulco - Mexico bestaat uit: Jan van Vliet - Jan van Beek en Huub Dekkers. 73
Algemene verenigingsme dedelingen Leden van de afdeling Modelvliegtuigsport vinden in de maand dat Bouwen en Yliegen verschijnt de algemene verenigingsmededelingen hierin opgenomen; daarmee vervalt in de maand de toezending van ,,In en Om de KNVvL".
Op 30 april jongstleden is de heer F. Zandvliet, als voorzitter van de afdeling Luchtvaartkennis sedert 29 iaar lid van het KNVvLhoofdbestuur en Hoofd van de Afdeling Luchtvaartonderwijs en
Hoofdbestuur
Bij zondere luchtsp orten
Documentatie van het Bureau Public Relations van de KLM, door H.M. de Koningin benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Wij wensen de heer Zandvliet van harte geluk met deze welverdiende onderscheiding.
v
Nieuwe statuten aangenomen 12 juni jongstleden werd de jaarlijkse algemene vergadering gehouden. Het jaarverslag en het financieel verslag over 1980 werden goedgekeurd, zij het dat door de aldeling Modelvliegtuigsport bezwaar werd aangetekend tegen het feit dat enige ten behoeve van het zweefvliegcentrum gemaakte kosten niet daaraan
Op
waren doorberekend. Naar aanleiding van opmerkingen van de heer Lassche gaf de voorzitter nog een nadere toelichting op de recente gang van zaken
betreffende Terlet.
Aansluitend aan de jaarlijkse algemene vergadering werd
een
buitengewone algemene vergadering gehouden ter behandeling van de voorgestelde nieuwe statuten. Behoudens enkele kleine redactionele wijzigingen werden deze statuten aangenomen, met de stemmen van de afdeling Zweefvliegen tegen. Besloten werd de inwerkingtreding van deze statuten uit te stellen tot ook het huishoudelijk reglement is herzien. Er wordt van uitgegaan dat dit kan geschieden in de najaarsvergadering.
Nationaal Kampioenschap Yalschermzweven Op zaterdag en zondag 13 en 14 juni j.l. werd op het zweefvliegcentrum Terlet het Nationaal Kampioenschap Valschermzweven 1981 gehouden. Er kon worden deelgenomen in drie wedstrijdklassen: met de wing, met de bestuurbare en onbestuurbare koepel. Nationaal kampioen werd Lex van Die van de Parazweefclub Gelderland. De totale uitslag luidt als volgt: Wingklasse:1. L. van Die (PZG); 2. C. Otten (PZG);3. A' van
Pelt (PZG). Bestuurbare koepel: l. K. Dresselhuys (PZC); 2. R. Rensen (PZMN); 3. A. Pleiter (PZMN). Onbestuurbore koepel: l. G. Bentlage (PZNN); 2. M. van Velzen (PZNN); 3. W. Bronkhorts (PZG). De wedstrijdleiding was beide dagen in handen van Hank Berkhof
van de Parazweefclub Gelderland, terwijl de jury bestond uit Tonny Steenbrink, Evert van Duyn, D. Hoetjer en Mario van de Broek.
Regeling Yalschermz\ryeven
§.'
§s ï§!
lNc
T
"§mh
!§ir:
ss.i
,/""**
Hoofdbestuurslid F. Zandvliet onderscheiden 14
% #
v
Met ingang van 25 april lggl is de door de Rijksluchtvaartdienst
ingestelde ,,Regeling Valschermzweven,, met hei daarbij behorende basisveiligheidsreglement in werking getreden. Een en ander zal zeker bijdragen toi meer duidelijkheid en ror de veiligheid van het valschermzweven in het algemeen.
Nationale kampioenschappen vliegtuigschaalmodelbouw 1981 Jac. Cobussen uit Hoorn en H. van der Roest uit Amsterdam zijn
de Nederlandse kampioenen vliegtuigschaalmodelbouw
l9gl.
Met een fraai model van een experimenteel Amerikaans vliegtuig, de North American XB-70 Valkyrie, won de Hoornse gemeente_ lijke maquette-bouwer het Nederlands kampioenschap in de klasse Eigenbouw. H. van der Roest won deze tiiel in de klasse plastic_ bouw met een fraai model van een bekend vliegtuig uit de tweede
wereldoorlog, de Westland Lysander. De organisatoren van deze kampioenschappen, de afdeling Lucht_ L3trtkennis van de KNVvL en de jubilerende (10 jaar) IniernatioilÍ Plastic Modellers Society, zijn zeer verheugd over het grote aantal inzendingen en de kwaliteit van de modellÀ. De jaarlijkse kampioenschappen zijn in vier categoriën
ingedeeld.
Uitgezonderd de klasse eigenbouw junioren, heeft iedere
gorie een kampioen. De uitslag:
cate_
Eigenbouw Senioren: l. Jac. Cobussen, Hoorn; 2. S. Koger, Aalsmeer; 3. R. ter Cock, Huizen. Eigenbouw Junioren: Vanwege het geringe aantal inzendingen en de matige kwaliteit werd in deze categorie àI..n .., aanmoedigings_ prijs gegeven aan R. Commandeur, Rijswijk. Bouwdozen Senioren: l. R. van der Roest, Amsterdam; 2. H. van Lochem, Delft; 3. R. Verboom, Haarlem. Bouwdozen Junioren: l. B. Tolenaar, Enschede; 2. M. van Dom_ burg, Soesterberg; 3. G. Speelman, Huis ter Heide. De extra-prijs voor het fraaiste civiele model ging naar de heer Koger uit Aalsmeer voor zijn eigenbouw_mod-el uan de Fokker F-XX Zilvermeeuw.
Modelvliegtuigsport
23/8
afdelingssecretariaat gedurende deze periode GESLOTEN.
Komende eyenementen
SS Nationale Kampioenschappen stand_off schaal, Nijver_
dal. Inl. E. van Dijen, Kerkstraat 24, 1404 HJ Busium,
telefoon 02159-33147. Voorinschrijving verplicht. LB Galgencup, Terlet. Aanvang 12.00 uur. Inl. p. lendering, Meulenkamp 5, 6903 VT Zevenaar, tel. 0g360_31412. 23/8 VV Hart van Brabant cup, Rechte Heide te Alphen,zRiel. Inl. M. Backx, Hoogeindseweg 3g, 5051 EC Goirle, tel. 013-343230. Voorinschrijving verplicht i.v.m. beperkte deelname. Aanvang I l 00 uur. 29-30/8 VV Free Flight Days, poitou, Thouars, Frankrijk. 30/8 RB Competitie RC1 Boerdonk. Inl. J. Kerkhof, H. Herpstraat 9, 5469 BD Erp, relefoon 04135_21g9. Voorinschrijving verplicht. Aanvang 10.00 uur. 30/8 RB Finale competitie zweef, Swalmen. Voorinschrijving gewenst na uitnodiging. Inl. H. Sanders, Eykerstokweg 32, 6093 AV Heythuysen, telefoon 04749_2g43. 30/8 VV Thermiek '58, Boshoverheide. Aanvang 10.30 uur. Inl. E. Schaaf, Doverau 3g,6467 HJ Kerkrade. relefoon
23/8
045 -410i 97 (uitgesteld
v
an
24 /
5).
Recreatie 05/7
l/7
23/8
In verband met het modelvliegerskamp l9gl, dat van 25 juti tot I augustus aanstaande wordt gehouden te Vierhouten, is het
Op zondag 5 juli organiseren de Utrechtse Kemphanen een lijnbesturingswedstrijd in de klasse beginners t/zFAl. Het terrein ligt aan de Floridadreef nr. 17. Inl. B. Wijnand, St. Maarrensdreef lg0, 3564 TE Utrecht, tel. 030_624402. Op zaterdag I I juli organiseert de Modelvliegclub Nijver_ dal een groots opgezette modelvliegshow. Deze zal worden gehouden aan de Tempelweg in Hulsen. Inl. L. G. Bodde_ man, Schierstins 72, 7608 XW Almelo, tel. 05490_62511. De Radiomodelvliegclub Brabant organiseert op zondag 9 augustus een modelvliegshow aan de paalitraat bij Kaatsheuvel. Inl. J. M. T. van Beek, Handelstraat 23, 5 144 GV Waalwijk, tet. 04160-34573. MVC De Vliegende Hollander te Echt houdt rer gelegen_ heid van haar l0-jarig bestaan een internationale viieg_ show op haar terrein gelegen aan het Jaba_Circuit t. E.Àt op 23 augustus a.s. van 14.00_1g.00 uur. Invliegen van 11.00-13.00 uur. Verdere inlichtingen bij de sàcretaris Chris Heuvelmans, Doktersweg 21, Echt, Íel.04754_2027.
RB Electro-zweef comp. Mill. Voorinschrijving verplicht.
Aanvang 10.00 uur. Inl. B. Kruysen, Saffierdreef 543 I WS Cuyck, telefoon 08850 _137 52.
4,
O7-ll/7 LB Europese Kampioenschappen, Genk (België).
12-17/7 RB Wereldkampioenschappen zweef 3 taken (F3B), Cali_ fornië, USA. 25/7-
0l/8 26/7
straat 27, 3132 ER Vlaardingen, telefoon 010_350967. Voorinschrijving verplicht. 22-23/8 VV Criterium pierre Trebod, Marigny, Frankrijk.
09/8
Sluiting afdelingssecretariaat
05/7
07 -13 /8 VV Wereldkampioenschappen, Villafria, Burgos, Spanje. 08-09/8 LB Dutch Combat International, Amerongen, Inl. Stichting DCI, Beethovenlaan 95, 6gl5 BC Arnhem. l5/8 RB Landelijke finale wedstrijd RC2, Mini Airport Kaats_ heuvel. Voorinschrijving gewenst na uitnodigin!. Aanvang 10.00 uur. Inl. de heer Kooy, Klokkenlaan 7, 5175 NV Loon op Zand, telefoonMl66_2264. 16/8 RB Landelijke finale wedstrijd RC3, ,,De Bleek,, te Boer_ donk. Aanvang 10.00 uur. Voorinschrijving gewenst na uitnodiging. Inl. J. Kerkhof, H. HerpstraaÍ 9,5469 BD Erp, telefoon 041 35-21 89. 22/8 VV Nationale Kampioenschappen Zaalmodellen FAIklasse, Schiphol hangar I l. Inl. W. Beekmeyer, R. Visscher_
LUCHTVAARTKAMP,Vierhouten,Veluwe. Nationale Kampioenschappen Sportmodellen VV_LB_ RB, Vierhouten. Voorinschrijving verplicht. SS
Inl. E. van Dijen, Kerkstraat 24, l4O4 HJ Bussum,
02159_33147.
0l-02/8 International Indoor Conrest, Genk (België).
tel.
Nieuwe records De Commissie
voor Sportzaken heeft de volgende nieuwe natio_ nale duur records erkend die onlangs zijn gevesiigd. O. Rodenburg, klasse Zaalmodellen Easy_É, catelorie I, 16 minuten en 6 seconden. R. E. Kozel, klasse Radiozweefmodellen, g uur, 19 minuten en 50 seconden. Onze hartelijke gelukwensen met deze opmerkelijke prestaties!
Secretariaatswij zigingen EMRC Rozenburg' secretaris L. H. van oudenaarden, straat 65, 3l8l GH Rozenburg.
Juliana-
75
Lekstraat I L. 35,4388SRoostSouburg I Bureau Luchttoerisme NZ P. MVC Delta Vlissingen, secretaris J.
C. van Damme.
136. Andrea, Moleneind ZT Drachten. Modelvliegclub Walcheren, secretaris J. T. J. Bults, Koningin Julianastraat 3l, 4332 VW Middelburg. MVC Avio Eelde, secretaris Th. C. ter Haar, J. A. Feithstraat 43, 9725 AN Groningen. MVC ,,De Vier Poorten" Montfoort, secretaris J. Dros, Wulver-
Aeroclub Drachten, secretaris 9203
horst 131,3417 TJ Montfoort. MVC De Vliegende Hollander, secretaris C. J. Doktersweg 21, 6106 EA Echt, te|.04754-202'7 .
M.
Heuvelmans,
Met de KNYvL naar Amerika Op uitnodiging van het Bureau Luchttoerisme van de KNVvL organiseert Executive Travel BV van I ÍoÍ 9 september l98l een speciale negendaagse groepsreis naar de Verenigde Staten. De reis wordt gemaakt per Martinair DC-10 naar New York en Washington. Op het programma staan unieke attracties, zoals:
Ledenwerfactie
a.
Bezoek aan de Grumman vliegtuigfabriek (Long Island);
Door de Leidsche Luchtvaartclub en ,,Los van de Grond" Zoetermeer werden met het aanmelden van de heren J. C. van Polanen en E. G. C. Dullaart weer twee honderdtallen nieuwe leden volgemaakt. De clubs ontvingen hiervoor de gebruikelijke premies van Í 50,- en de genoemde nieuwe leden een UHU-lijmpakket.
b.
idem Kennedy Airport Maintenance Facilities en
Nieuwe club In de afdeling Modelvliegtuigsport heten wij hartelijk welkom de Modelvliegclub Cygnus te Hoorn (N.H.). Secretaris is P. V. M.
Yerkoop Luchtvaartterminologie Engels-Nederlands, door
/
15,00, verzendkosten
/
P.
Dalmeijer,
2,00.
Kaart van de Europese Luchthavens (nieuwe uitgave VWK). Prijs / 20,00, verzendkosten 5,00. "f
Nieuw: zeer binnenkort uit voorraad leverbaar de onlangs verschenen uitgave ,,Be a better pilot", geschreven voor de privevlieger die zijn kennis wil verruimen. Prijs
Í s,50.
/
45,00, verzendkosten
Bestellingen door middel van overschrijving op giro 179618 ten name van de KNVvL te 's-Gravenhage, onder vermelding van het gewenste artikel en de postcode.
Kennismakingsvlucht (luchtdoop)
Degene die kennis wi! maken met de derde dimensie in een sportvliegkup kunnen bellen naar Bureau Luchttoerisme
KNVvL, tel. 070-245457, toestel 94.
76
idem National Air & Space Museum Washington; diverse ruimtecapsules.
De reissom bedraagt all-in vanaf 1.995,-. Voor uitgebreide informatie kunnen belangstellenden contact opnemen met Executive Travel BV, Postbus 574, 3000 AN Rotterdam, tel. 010-333600.
v
Robert, Marskramer 65,1625 WK Hoorn.
76 pagina's. Prijs
c.
Biina een halve eeuw
Modelbouw
AMSTERDAMSE MODELBOUW INDUSTRIE Postbus 6008 code 1005 EK Tel.020-845523 Giro 449950
Yucan Trainer RC voor 3,5 cc motor en 3 kanaal besturing. Hard kunststof romp. Styropor beplankte vleugel, motorsteun en kap, onderstel, wielen en tank. Alle benodigde besturingsonderdelen. Adviesprijs Í 192,50, zolang de voorraad strekt í 165,Fournier motorzwever, spanwijdte 1.83 meter. 1,5 -
2,5 cc. motor, oÍ voor electr.-geluidloos vliegen.
HOLLAN D AVIATION
Fabrikant van sleepletters, levert nu ook voor modelvliegers: SLEEPNETTEN EN UITRUSTING. Een volledige uitrusting bestaat uit:
1 dregkabel met dreg, 1 stel
oppikpalen,
1 sleepkabel met lus en parachute, 'l frontstok, 10 letters 30 cm hoog, zwart, naar keus (opgeven s.v.p.), 3 tussenstokjes en '1 staartnet.
3-4 kanaals-besturi ng.
Microprop Eurosport zender ontvanger 6 kan., FMHF Modul 35 Mh 2 servo's MPR 26. FM kristallen. De stuurknuppels werken volkomen spelingvrij en waarborgen een grote stuurnauwkeurigheid. Zendaccu 9,4 V. Ontvangaccu 4,8 V. beide 500 MA.
Dit volledige pakket ter introduktie van
Í 125,-
,oor r 98150 Extra letters I 7,50 per stuk.
Laadkabels en lader. Adv. prijs zonder lader Í 598,-, nu met lader Í 535,-
Vraag onze prijslijst miniatuur sleepuitrusting en vraag onze gratis katalogus luchtvaartuitrusting
Microprop Junior zender, ontvanger en 2 servo's
met o.a. vliegoveralls, vliegjacks, vliegpetjes enz.
I 200,-
Fijn geslepen balsahout tegen ongekend lage prijzen.
Ons leveringsprogramma bevat de merken HEGI, VERON, BMI bouwdozen. WEBRA motoren en onderdelen van KAVAN artikelen en helicopters. í QUADRA motor model 81
339,-
5,- op postrekening 449950 of in brief (geen betaalkaart) en wij zenden u onze geïllustreerde
Zend f
catalogus en prijsl ijsten.
Modelbouwshops vraag onze dealerprijslijst!
HOLLAND AVIATION Postbus 2842, 3000 CV Rotterdam, of telefon isch 01 680-26356.
77
Op I
I mei l98l
werd door de Directeur Luchtvaartinspectie vastgesteld de nieuwe Regeling Modelvliegtuigen.
Bii de totstondkoming van de Regeling is voorxover mogelijk rekening gehouden met de opmerkingen en commentaren van belanghebbenden, waaronder in de eerste plaats de K.N.V.v.L. wordtgerekend. In het bijzonder geldt dit voor de eisen t.a.v. de getuidsproductie van modelvliegtuigen en de daarmede samenhangende eisen inzake de afstanden van vliegterreinen tot woonconcentraties, welke het Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne heeft opgesteld. De gesprekken met dit Ministerie hebben geleid tot beter inzicht en een versoepeling von de eisen. De thons vostgestelde Regeling zal woorschijnlijk worden vervangen door een nieuwe, wanneet als gevolg vdn een wijziging van de Regeling Toezicht Luchtvaart het artikel ll8 daarvan zal vervallen. De nieuwe Regeling Modelvliegtuigen zal dan berusten op artikel 65 van het nieuwe Luchtverkeersreglement 1980. Hoewel de hier beschreven vervanging een louterÍormele aonleiding heeft, xol toch de mogelijkheid aonwezig zAn om enkele tekortkomingen in de technische inhoud, die pos bij de toepassing oon het licht kunnen komen, te verhelpen. Ik zal het dan ook op prijs stellen indien u mij op de hoogte zult willen stellen van eventuele tekortkomingen die bij de toepassing van de regeling blijken.
Bij
de eigenlijke Regeling zijn een Toelichting en enkele andere bijlagen gevoegd. Dit heeft tot doel de praktische toepassing van de Regeling te vergemakkelijken. De aldus ontstane "brochure" zal aan olle relevante instonÍies (b.v. gemeente, politie, clubs e.d.) ter besc h
ikking worden gesteld.
Ministerie van Verkeer en \ryaterstaat Rij ksluchtvaartdienst
Luchtvaartinspectie Besluit houdende
t
Li I 1479
I
I mei l98l
RECELING MODELVLIECTUI(;EN
DE DIRECTEUR-GENERAAL VAN DE RIJKSLUCHTVAARTDIENST Overwegende dat hel wenselijk is regelen te stellen voor hel gebruik ran grote modelvliegtuigen en daarbij de regelen voor kleine modelvliegruigen aan de nieutre ont*ikkelingen aan re passen; Celel op arrikel 4, rweede lid, onder b en arrikel 14, tweede lid onder b, van de Luchlvaartwet; Celel op he( bepaalde in artikel I 74 van de Wer geluidhinder;
Celet op artikel 2, onder b, van het Koninkli.jk Besluit van l5 januari 1969/Srb 1969,41i op artikel I l8 van de Regeling Toezichr luchtvaarl, op de beschikking van de Sraarssecreraris lan Verkeer en Waterstaat van 25 april 1978, nr. Jv/L21933;
Hoofdsluk
lI
Lijnbesluurde modelvliegluigen
Arlikel 4
l.
Voor het vliegen met een lijnbestuurd modelvliegtuig mag, indien daartoe roestemming i§ !erkregen van de eigenaar of gebruiker van dal terrein, slechts gebruik worden gemaakt van een terrein dat door Burgemeester en Wethouders wordt aangewezen.
2. Op het terrein, waarop met een lijnbestuurd modelvliegtuig wordt gevlogen, moetendoende voorzoÍgsmaatregelen zijn getroffen om het publiek op tenminsre 25 merer afstand\tí BESLUIT: Hoofdsruk I Algemene bepalingen-
Arrikel I In dit besluil woÍdt verstaan onder: a. klein modelvliegtuig: een modelvliegtuig waarvan het lolaal startgewicht ten hoogste 5 kg
l.
bedraagt;
b. groor modelvliegruig: een modelvliegtuig waarvan hel roraal startgewicht meer dan 5 kg doch
c.
niet meer dan 20 kg bedraagti besluurder: degene die het modelvliegtuig oplaat of heef( opgelaten, dan wel besluurl.
Artikel 2 Een groot modelvliegtuig mag worden Bebruikt zonder dat dit is voorzien van een geldig bewijs van inschrijvinB, een nationalireirs- en inschrijvingskenmerk en een Beldig bewijs van luchtwaardigheid of gelijkstelling, en zonder dar de bestuurder in her bezir is van een geldig bewijs van bevoegdheid of gelijkstelling. 2. Een groor modelvliegluig mag mel inachtneming van het bepaalde in de artikelen 4 en 7 op-
l.
sti.jgen van en landen op niet als luchtvaartterreinen aangewezen terreinen. Het is verboden iijdens de vlucht uit een modelvliegtuig voorwerpen of stoffen le verwijderen. welke gevaar voor mensen, dieren of zaken op de grond kunnen opleveren. .1. Een modelvlieg(uig mag niet op zodanige wijze worden gebruikt dat de openbare orde of veiligheid
l.
5.
dan wel het luchlverkeer kan worden verstoord of in gevaar kan worden gebrachl, of geluidhinder voor de omgeving wordt veroorzaakt. Een modelvliegruig mag slechts worden gebruikt gedurende de uniforme daglicht periode voor VFR vluchten, zoals gepubliceerd in de AIP-Luchtvaarlgids Nederland.
houden van de rand van de cirkel waarbinnen wordt gevlogen, tenzij wordt gevlogen binnen een afrastering die tenminste 2,5 meter hoog is en is voorzien van stevig gaas. 3. De besturingslijnen van een lijnbestuurd modelvliegtuig mogen niet langer zijn dan 25 meter. 4. Een lijnbestuurd modelvliegtuig mag, onverminderd het bepaalde in het zesde lid van dit artikel, niet vliegen binnen een afstand van 25 meter van aaneengesloten bebouwing. 5. Voor het verlenen van hulp bij ongevallen moet het terÍein gemakkelijk via de openbare weg bereikbaar zijn. 6. De afstand van het lerrein als bedoeld in het eerste lid van dit artikel tot de dichtstbijzijnde woonconcentratie moet bij een maximale geluidemissie van het modelvliegtuig van 84 dB (A) minimaal I 500 meter bedragen. Bij een maximale geluidemissie van 80 dB (A) moet deze afstand minimaal 1200 meter bedragen en bi.j een maximale geluidemissie van 75 dB (A) moer deze afstand minimaal q» meter bedragen. 7. Bij de aanwijzing van een lerrein roor modelvliegtuigen kunnen Burgemeester en Wethouders afwijken van de minimale afsrand van 1500 meler van hel terrein tot de dichtstbijzijnde woonconcentralie als bedoeld in het rorige lid, indien in de vergunning een voorschrifr wordr opgenomen, houdende dat op her aan te wijzen rerrein uitsluirend modelvliegtuigen worden gebruikt met een geluidemissie lager dan 84 dB (A). 8. Onverminderd he( bepaalde in her vorige lid kunnen Burgemeesler en Wethouders, indien in de vergunning een voorschrift word( opgenomen, houdende dat op het aan te wijzen terrein uitsluitend modelvliegtuigen sorden gebruikt met een geluidemissie lager dan 80 dB (A), afwijken van de minimale afstand van I 2m meter van hel lerrein lol de dichstbijzi.jnde woonconcenrrarie. 9. Met betrekking rot terreinen die reeds op I januari l98l zijn aangewezen voor her vliegen met uitsluitend lijnbesluurde modelvliegtuigen kan met inachtneming van het bepaalde in artikel 2, vierde lid van d!t Besluit van de in hel vorige lid genoemde afstanden worden afgeweken.
Hoofdstuk
lll
Niet-lijnbestuurde modelvliegtuigen
l.
Artikcl 3 De construc(ie ran een modelvliegtuig moer zodanig zijn dar de kans op een ongeval als gevolg
\an breken, delect- of losraken van enig onderdeel rijdens de vluchr kan worden uitgesloten. 2. De geluidemissie \an een model!liegtuig mag ten hoogsle 84 dB (A) bedragen overeenkomsrig de meetmethode, die in de bijlage van dit Besluit is opgenomen. Op I januari 1984 moet de geluidemissie van her modelvliegtuig leruggebracht zijn lot maximaal 80 dB (A). Op I .januari 1989 moel de geluidemissie van een modelvliegtuig teruggebracht zi.jn tot ma\imaal 75 db (A). 3. Een modelvliegluiS moet voorzien zijn van de raam en adres van de eigenaar.
78
Artikel
5
Een niet-lijnbes(uurd groot modelvliegtuig moer radiografisch worden besluurd.
Artikel 6 Met een niellijnbestuurd modelvliegruig mag niet worden gevlogen: a. binnen een plaatselijk verkeersgebied, tenzij loestemming van de plaatselijke verkeersleidingsdienst is verkregen;
b. binnen een afstand \'an 5 kilometer van de grens van een luchtvaartterrein, waar geen plaalselijke verkeersleidingsdiensr is ge\estigd, tenzij de havenmeester daartegen geen bezuaar heeft; c. binnen een afstand \an J kilomeler van de grens van een terrein, waarvoor krachtens anikel 14, tweede lid \an de Luchtvaanwel onlheffing is verleend van de in her eersle lid van dat artikel bedoelde verbodsbepalingen. Ienzi.j degene aan wie ontheffinS is verleend daartegen geen bez§,aar
heeft;
d. binnen burgerlaagrlieggebieden en van maandag 08.00 uur rot vrijdag 17.00 uur plaarselijke iijd binnen de militaire laagvlieggebieden alsmede binnen een afstand van 5 kilometer van militaire laaS\liegroutes, zoals deze zijn gepubliceerd in de AIP-luchlvaartgids Nederland. Artikel 7 opslijgen van een niet-lijnbestuurd modelvliegruig mag, indien daarroe toestemming is verkregen van de eigenaar of gebruikeÍ van dat terrein, slechts gebruik worden ge maakt \'an een terrein dal door Burgemeester en Wethouders wordt aangewezen. 2- Met inachtneming van het bepaalde in he( eerste lid van dit artikel. moel een terrein voor het opstijgen ran een niet-lijnbestuurd groor modelvliegtuig voldoen aan de volgende voorsaarden: a. de slarl- en landingsbaan moet minimaal 80 meter lang en 20 meter breed zijnl b. \'oor hel verlenen van hulp bij ongevallen moel het terrein gemakkelijk via de openbare weg bereikbaar zijn; c. rekening houdend met de windrichting moeten vliegsectoren worden gekozen, waarbinnen
l. Voor hel laten
vluchten veilig kunnen worden uitgevoerd;
d. afdoende voorzorgsmaatregelen moeten zijn getroffen om her publiek op minimaal
50
meter afstand van de staÍt- en landingsbaan te houden.
3. De afstand van hel terrein als bedoeld in het eerste lid van dir ailikel ror de dichrsrbijzijnde woonconcentralie moet bij een maximale geluidemissie van het modelvliegtuig van 84 dB (A) minimaal l50O meter bedragen. Bij een maximale geluidemissie van 80 dB (A) moet deze afstand minimaal l20O meter bedragen en bij een maximale geluidemissie van 75 dB (A) moet deze afstand minimaal 900 meter bedragen. 4. Bij de aanwijzing van een terrein voor modelvliegtuigen kunnen Burgemeester en Wethouders afwijken van de minimale afstand van 1500 meter van het terrein tot de dichlstbijzijnde woonconcentratie als bedoeld in het vorige lid, indien in de vergunning een voorschrift sordt opgenomen, houdende dat op het aan te wijzen terrein uilsluirend modelvliegtuigen worden gebruikt met een geluidemissie lager dan 84 dB (A). 5. Onverminderd het bepaalde in het vorige lid kunnen Burgemeester en Welhouders, indien in de vergunning een voorschrift wordt opgenomen, houdende dal op her aan te wijzen terrein uitsluitend modelvliegtuigen worden gebruikt met een geluidemissie lager dan 80 dB (A), afwijken van de minimale afstand van l2m meter van het terrein tot de dichtstbijzijnde woonconcenlratie. let bepaalde in het derde lid van dit artikel is niet van toepassing voor rerreinen welke uirgebruikl worden voor het vliegen met radiografisch bestuurde modelvliegtuigen voorzien van een electromotor enlof niet-gemotoriseerde radiografisch bestuurde modelvliegtuigen. -/ruitend 7. Met betrekking tol teÍreinen welke reeds op I januari l98l zijn aangewezen voor het vliegen met radiografisch bestuurde modelvliegtuigen tÍeedt het derde lid van dit artikel in werking, I jaar nadal dit Besluit in werking is getreden.
Hoofdstuk IV
Hoofdstuk V Radiografisch besluurde modelvliegtuigen Artikel 9 Een radiografisch bestuurd modelvliegluig mag niet hoger vliegen dan 300 meter boven de grond of hel waler. Een groot modelvliegtuig dat is vooÍzien van een verbrandingsmotor of een elektromotor mag niet hoger vliegen dan 100 meter boven de grond of het water. Een radiografisch besluurd modelvliegtuig moet tijdens de vluchl steeds binnen de gezichtskring van de bestuurder bli.iven en mag zich tijdens de vlucht niet veÍder van de bestuuÍder ver wijderen dan de maximale afstand waarop hij het nog effectief kan besturen, doch in ieder geval niel verder dan 500 meter. De bestuurder met ervoor zorgen dat tijdens de vluchl het radiografisch bestuurde modelvliegiuig:
a. enig luchtvaartuig dan wel enig ander zich in het luchtruim bevindend toestel niet zo dicht nadert dat gevaar voor botsing kan ontstaan;
b. onverminderd het bepaalde in artikel 7, derde lid, van dit Besluil, op een afstand van meer dan
c.
50 meter blijft van gebieden met aaneengesloten bebouwing; niet boven mensenverzamelingen komt.
Artikel
10
Een modelvliegtuig mag alleen Íadiografisch woÍden bestuurd, indien de daarvoor benodigde zendapparatuur door de PTT is goedgekeurd en de bestuurder over een terzake geldige zendmachtiging beschikt. Bij de grote modelvliegtuigen moet voor de radiofrequentie gebruik worden gemaakt van de 35 MHz-band.
Artikel
ll
Op eerste vordering van de in artikel 7 I van de Luchtvaartwet genoemde personen is de bestuurder van een modelvliegtuig verplicht de vereisle bescheiden behoorlijk ter inzage af te geven.
Hoofdstuk VI Slotbepalingen
Artikel l2 Dit Besluit kan worden aangehaald als de "Regeling Modelvliegtuigen". De beschikking van de Directeur-Generaal van de Rijksluchtvaartdienst 5909 wordt ingetrokken. Dit Besluit wordl in de Nederlandse Staalscouranl gepubliceerd.
Schiphol,
ll
van 23 maaÍÍ 191 7 ,
N. Ll/
mei l98l
Modelvliegtuigen met een gewicht van ien hoogste 0,5 kilogram
De Directeur-Ceneraal voornoemd, namens deze. De Directeur Luchtvaartinspectie,
ArtikelE Het bepaalde in de artikelen 6 en 7 geldt niet voor niet,lijnbestuurde modelvliegtuigen van ten hoogste 0,5 kilogram.
ir. H. N. Wolleswinkel
KLUWER TECHNISCHE BOEKEN BV
radiobestuurdc zw€€fvliegtuigen theorie en ontwerp van modí,llen
Voor u gelezen:
lk heb het boek ,,Radio bestuurde zweeÍvliegtuigen" van Werner Thies, dat sindskort door de f irma Kluwer is uitgebracht, met veel plezier gelezen. Eén conclusie is overduidelijk, het is zijn prijs waard. Het geld dat u investeert bij de aanschaf van dit boekje verdient u dik terug indien u de inhoud ter harte neemt bij het kopen en bouwen van bouwdozen
of het zelÍ ontwerpen van uw zwever. Het boek is naar miin mening vooral bedoeld voor de enigszins gevorderde radio-zweefvlieger, hoewel ik iedere beginner toch ook dit boekje zou willen aanraden. De beginner zal lang niet alles begrijpen, maaÍ ook vooÍ hem staan er toch nog zoveel begrijpelijke wetenswaardigheden in, dat hij ook bij zijn eerste modelkeuze niet meer volledig op de raad van een winkelier of ,,expert" aÍ hoeÍt te gaan en dus de kans op teleurstellingen verkleint. Het boekje zou ook voor de gevoÍderde model-zweefvlieger nog een stuk in duidelijkheid winnen als de uitgever nog een verklarende lijst van de gebruikte begrippen had toegevoegd. Dit omdat de vertaling uit het Duits hier en daar wat krampachtige vaktermen ziin gebruikt die zelfs voor de theoretisch onderlegde modelvlieger moeilijk te vatten zijn en omdat hier en daar begrippen ten tonele worden gevoerd zonder voorafgaande expl icatie. Voor diegene die een vliegende vleugel wil bouwen is dit boekje een must, aangezien hieraan veel aandacht wordt besteed. Joris ten Holt.
Het kan worden besteld door het invullen van de aan de
ommezijde geplaatste bestelbon. De normale prijs bedraagt í 27,50. Thans echter verkrijgbaar tegen de speciale Bouwen en Vliegen Aktieprijs van slechts t 23,35. De aktie loopt gedurende de gehele maand juli 1981 !!!!!
79
Vliegtuigen: R.B. Cessna 20, California 28, Piper Cup J3, Bucker Jungman, Aeronca Champion 20, Piper
ö=-à. N.l()l)l=tJ!l()tt\,\/
Tomahawk 20, F-16 A 20, Cessna Bird, Curare 40 en 60, Magic 60, Daedalus,
Speed Cobra, Fliegender Teppich, Arrow, Tiger Moth, Falcon 56 Sundan-
cer, Tryrkar 15, Trainer Carrera, Waylarer, Little Stinker, Big Rainbow, Westerly, Sportly 2. Boten: Orion, Barracuda, Sea Master, Senator 42, Onedin, Spearfish, Mini Delphin, Silak MK3, Peterle, Christina.
Zenders: Simprop en Microprop.
Motoren: Super Tigre, Webra, Veco, Tigre, Tartan, Saito. S.A.M. senior zender (speciale prijzen!!!).
Helicopter voorradig.
Thunder
222, alle onderdelen
Auto's: Associated Electro-brandstof.
Simprop servo's alvanaÍ f 52,-.
Wij zijn hiervan dealer voor het Zuiden.
TOP modelbouw Herculeshof 5 - Maastricht Telefoon 043-71175 en 04407-1512 Elke donderdag: koopavond tot 20.00 uur.
Bestelbon Kl uwerboeken (Speciale aanbieding)
BESTELBON
ln open envelop, zonder postzegel,
codenummer 406.031
zenden aan: KNVvL
Jozef lsraëlsplein 8 2596 AS 's-Gravenhage
Ondergetekende wenst rechtstreeks* / via boekhandel* ex. (90 201 1383 6) RADIOBESTUURDE ZWEEFVLIEGïUIGEN tegen de speciale Bouwen en Vliegen-prijs van slechts f 23,35(excl. t 4,- vezendkosten). De normale prijs bedraagl Í27,50 (excl. f 4,- verzendkosten).
Straat:
Plaats (met postcode):
Datum:
" Doorhalen wat niet van toepassing is. Als brief verzenden.
80
Handtekening: