Tevreden stoken, kan dat nog?

Wat is er lekkerder op een zomerse dag dan lekker barbecueën? Ook de Buitenhoffers rollen aan het einde van de zonnige middag hun Webers uit de garage. Maar barbecues – en ook kacheltjes en open haarden - zorgen voor overlast en vervuiling. We gingen langs bij drie ervaringsdeskundigen en zochten uit of je nog tevreden kan stoken.

Door Koen Peeters

“Na mij de zondvloed vind ik niet kloppen”

Af en toe barbecuet Patricia van der Broek zelf ook. Het gezin heeft weleens zin in een goed lapje vlees en het plezier van dik doun in toene. Dan haalt ze biologisch vlees van de biologische slager en zet ze de barbecue op een plek waar de wind niet in het slaapkamerraam van de buren waait. Als de buren willen barbecueën, kan dat ook best. Ze gunt iedereen zijn of haar lolletje. Maar met de buren heeft ze wel een gesprek gehad om eventuele rookoverlast te beperken. Toch kriebelt het in het achterhoofd. Want vlees levert een grote bijdrage aan de stikstofcrisis en de houtrook zit vol giftige stoffen die de wereld blijvend beschadigen. Goed leven is soms best ingewikkeld. De dilemma’s in de huidige maatschappij stapelen zich op. Door gas te stoken spek je de kas van Poetin, maar is een kachel wel een goed alternatief? Kun je ook de verwarming lager zetten en een extra trui aan doen. Je wil wel de wereld ontdekken, maar kun je met goed fatsoen nog het vliegtuig nemen? We moeten allemaal een bijdrage leveren om de wereld leefbaar te houden en goed aan de volgende generatie over te geven. “Daar maak ik me best zorgen over”, zegt Patricia. “Ieder individu heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. We doen het met zijn allen, dus moeten we het ook met zijn allen oplossen. Om me heen zie ik echter dat mensen steeds egocentrischer worden en het gesprek er-

over steeds meer polariseert. ‘Na mij de zondvloed’ vind ik niet kloppen.” Het zijn ingewikkelde onderwerpen waarin de overheid op zijn minst enige richting zou moeten geven, vindt Patricia. Door te infomeren, financieel te stimuleren en de lusten en lasten evenredig te verdelen. En door heldere regels te stellen en in te grijpen

Lekker dik doun in toene als het zonnetje schijnt

als die geschonden worden. “Je ziet zoveel voorbeelden dat er niet ingegrepen wordt.” Bij het rook- en stookprobleem ontbreken die regels, heeft Patricia gemerkt. Verschillende stookwijzers bieden houvast en informatie, maar zijn slechts een richtlijn. De gemeente heeft op zijn website geen regels staan over verantwoord stoken en de grenzen die ze daarbij hanteren. “Toen ik ernaar vroeg, kreeg ik terug dat ze wachtten op landelijke richtlijnen. Dan heeft het weinig zin om melding te

“De trend is dat je niet moet willen stoken”

Haje Vreeling, die middenin de Buitenhof woont, kan niet tegen houtrook. Als hij de rook van een barbecue opmerkt, is het eigenlijk al te laat. “Mijn longen gaan als het ware dicht. Ik ga hoesten en krijg het benauwd. Mijn sinussen reageren alsof ze ontstoken zijn. En ik krijg bonkende koppijn. Als ik te lang in die omstandigheden blijft, geeft mijn lichaam het gewoon op.” Hij ervaart regelmatig onbegrip als het om rookoverlast aankomt. “Ik snap dat mensen willen barbecueën of een kacheltje willen stoken. Het is romantisch, gezellig en roept een nostalgische sfeer op. Zelf vind ik de stralingswarmte ook heerlijk. Maar het advies van het Longfonds is erg duidelijk: stook niet. Verantwoord stoken bestaat niet, alle rook is giftig. Vijf procent van alle Nederlanders heeft er écht last van. Reken maar uit voor deze wijk.” Tegelijkertijd ervaart Hajé in de praktijk in de Buitenhof weinig overlast. De laatste keer dat hij het goed te pakken had, is alweer zes jaar geleden. “In de Buitenhof wordt niet zoveel gebarbecued”, is zijn ervaring. “Er zijn best veel houtkachels - ik weet ze feilloos te vinden - maar die gaan niet zo vaak aan en alleen als het kan. Het scheelt ook dat de huizen relatief ver van elkaar liggen. Als de lucht voldoende verdund is, valt de overlast mee." De laatste decennia merkt Hajé een positieve ontwikkeling in de manier waarop met rookoverlast omgegaan wordt. “De trend is dat je het niet moet willen,” vat Hajé samen. “In die zin zie ik een parallel met het terugdringen van roken.” Er worden betere houtkachels ontwikkeld. De pelletkachels, die speciaal ontwikkeld zijn om efficiënt warmte af te geven, minimaliseren de rookontwikkeling. En luxe grillmeisters stoken geen kooltjes, maar gebruiken een outdoor kitchen op gas of elektriciteit. Net als Patricia ziet Hajé dat de wet- en regelgeving achter loopt op de trend. De gemeente heeft weinig instrumenten om ernstige overlast te voorkomen en te kunnen handhaven. “Ze roepen op tot onderling overleg en sturen anders een brief. Meer middelen hebben ze niet. Dat moet echt anders. Want ‘hout stoken, daar komen we samen wel uit’, dat is niet zo.”

Voor de barbecue

● Check het stookadvies op www.stookwijzer.nu (voor jouw locatie) of www.rivm.nl/stookalert (per provincie ) ● Check de windkracht. Bij geen of matige wind blijft de rook te lang hangen. ● Check de windrichting. Verplaats de barbcue desnoods zodat de rook niet naar huizen waait ● Kun je het je veroorloven, overweeg dan een barbecue op gas of elektriciteit

Voor de houtkachel of open haard

● Maak de houtkachel goed en snel aan, stook hem goed op, laat hem niet smoren en laat het vuur vanzelf uitgaan ● Stook alleen droog, onbewerkt hout. Dus geen papier, karton, tuinafval of hout dat is geverfd, gebeitst of geïmpregneerd ● Stook liever ook niet bij mistig weer of erg lage bewolking ● Onderhoud je kacheltje goed, zeker de ventilatie ● Laat regelmatig de schoorsteen vegen ● Wil je een nieuw kacheltje kopen? Neem er eentje met een hoog rendement Meer weten? Check milieucentraal.nl of beterstoken.nl.

Volgende de Algemene Plaatselijke Verordening van Groningen, art. 5:25, is het gebruik van sfeervuren zoals vuurkorven, buitenhaarden, barbecues en tuinfakkels toegestaan, maar er mag geen gevaar, overlast of hinder voor de omgeving ontstaan.

Hoe giftig is houtrook?

De barbecue hebben Boukje Tanja en Piet Limburg al lang de deur uitgedaan, maar de kachel gaat op koude dagen zeker aan. Het moderne en efficiënt exemplaar staat middenin de woonkamer. “Ik wil wel een haardje, zeg ik dan”, vertelt Boukje. “Meestal rond een uur of vijf. Heerlijk vind ik dat. Ik ben nou eenmaal een beetje kouwelijk. In al onze huizen hadden we een kachel.” De kachel past bij het energiezuinige beleid dat Boukje en Piet steeds verder verfijnen. In de 23 jaar dat ze nu aan de Duurswoldlaan wonen, hebben ze steeds meer energiebesparende maatregelen genomen. De laatste maatregelen zijn de thermostaat van de ketel op 50 graden zetten, koken op inductie en HR++-ruiten. “Als de zon op de ramen van de woonkamer staat, trekt de warmte zo naar binnen.” De kachel gaat alleen voor de warmte, niet voor de gezelligheid. En alleen als de omstandigheden goed zijn. Piet checkt eerst op twee stook-

wijzers op internet wat het stookadvies is. Ook checkt hij de windrichting. “We hebben geluk dat ons huis tegen het Stadspark aan ligt. Meestal komt de wind uit het westen dus waait de rook niet de wijk in.” En hun hout is onbewerkt en droog. Of ze de kachel moeten blijven gebruiken, bezorgt Boukje en Piet wel af en toe hoofdbrekens. Ze realiseren zich dat ze met de rook ook schadelijke Een vuurtje stoken is van alle tijden, houdt ons stoffen de lucht in brengen. Gelukkig hebben ze nog warm en levert energie. Maar hoe schadelijk is nooit klachten van de buren gehad. “Een buurvrouw houtrook precies? Volgens het RIVM is rook die is wél eens in onze tuin geweest om te checken vrijkomt bij het stoken van hout in alle gevallen waar de rookpluimen uit het Stadspark precies vanongezond. De rook bevat schadelijk stoffen zoals daan kwamen!” Dus tot nog toe is het antwoord fijn stof, koolwaterstoffen (PAK’s), benzeen en steeds: ja. koolmonoxide. Vooral kwetsbare groepen kunnen En als de omstandigheden niet goed zijn? “Dan trek last hebben van de rook: mensen met een long, ik een lekker dik vest aan”, lacht Boukje. hart- of vaatziekte, ouderen en kleine kinderen. Bij ongunstige weersomstandigheden of een slechte luchtkwaliteit door fijn stof kan de rook zorgen voor extra luchtvervuiling die blijft hangen. Hoe meer luchtverontreiniging, hoe groter de kans dat mensen gezondheidsklachten krijgen. (Bron: rivm.nl/stookalert)

Een houtkachel zorgt voor warmte en gezelligheid, maar ook voor rook