Czy mam kominek z Ekoprojektem?

Wcałej Unii Europejskiej, a więc również w Polsce, od 1 stycznia 2022 roku zaczęły obowiązywać postanowienia dyrektywy Ekoprojekt, znanej także jako Ecodesign. W skrócie można powiedzieć, że Ekoprojekt to dyrektywa Parlamentu Europejskiego dotycząca wymagań energetyczno-emisyjnych dla urządzeń grzewczych. Wymaga ona od nowoczesnych kotłów i miejscowych ogrzewaczy powietrza (takim terminem w przepisach unijnych oraz dyrektywie Ekoprojekt określono piece, kominki i kuchnie na paliwa stałe), aby zapewniały wysoką sprawność działania oraz niski stopień emisji zanieczyszczeń podczas całego okresu użytkowania.

Celem unijnej dyrektywy Ekoprojekt jest zwalczanie zmian klimatu, m.in. przez:

• zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej w krajach UE;

• obniżenie zużycia energii;

• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.

Do tych zmian przez ostatnie lata przygotowywała się cała branża grzewcza. Warto dodać, że wymagania i zapisy dyrektywy Ekoprojekt znane były już od 2015 roku. Okres siedmiu lat był czasem danym producentom urządzeń grzewczych na badania i rozwój oraz przestawienie się na produkcję urządzeń o wyższej sprawności i obniżonej emisji, m.in. pyłów PM. Na mocy dyrektywy od stycznia 2022 roku na terenie całej Unii Europejskiej obowiązuje zakaz sprzedaży kominków i pieców na drewno oraz piecyków i kominków na pellet, które nie spełniają wymogów Ekoprojektu. Dlatego kupując wkład kominkowy po 1 stycznia 2022 roku, musi on być oznaczony specjalnym piktogramem, na którym widnieje potwierdzenie, że produkt spełnia kryteria Ekoprojektu.

Ekoprojekt dla kominków – co zakłada?

Dyrektywa Ekoprojekt w sprawie produktów związanych z energią ustanawia minimum sprawności energetycznej oraz górną granicę emisji zanieczyszczeń. Na rynku już od dłuższego czasu dostępna jest szeroka gama wkładów kominkowych i piecyków na drewno lub pellet spełniających wymagania dyrektywy Ekoprojekt. Co więcej, jest też duża grupa produktów o parametrach dużo niższych niż dyrektywa wymaga. Świat Kominków już w 2018 roku podczas Międzynarodowych Targów Kominkowych KOMINKI w Poznaniu zorganizował konkurs o tytuł Eco-kominek plus 2018, gdzie mogły być zgłaszane jedynie wkłady kominkowe i piecyki na paliwa stałe o emisji pyłów PM co najmniej o 25% niższej niż wymaga Ekoprojekt. To pokazuje, że producenci urządzeń kominkowych wykonali tytaniczną pracę. Dlatego niezrozumiałe były dla nas twierdzenia, np. polskich alarmów smogowych, jakoby kominki nie spełniały żadnych norm.

Sezonowa efektywność energetyczna kominków i piecyków z Ekoprojektem:

• nie może być niższa niż 79% dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pellet;

• nie może być niższa niż 65% dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pellet i dla kuchenek;

• nie może być niższa niż 30% dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania.

Emisje pyłów PM przy 13% tlenu dla kominków i piecyków spełniających Ekoprojekt:

• nie mogą przekraczać 20 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pellet;

• nie mogą przekraczać 40 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pellet i dla kuchenek;

• nie mogą przekraczać 50 mg/m³ dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania.

SPARTHERM, MODEL PREMIUM V 2R 55H

Jak sprawdzić, czy kominek lub piecyk spełnia Ekoprojekt?

Oczywiście wszystko zależy od tego, kiedy palenisko było kupione i wyprodukowane. Producenci palenisk przygotowywali się do wejścia Ekoprojektu od dawna i od kilku lat dostępne są paleniska spełniające nawet z nawiązką wymagania dyrektywy. Zatem jeśli palenisko jest zakupione dwa, trzy czy nawet pięć lat temu, to jest szansa, że wymogi dyrektywy unijnej spełnia. O taką informację można poprosić sprzedawcę paleniska lub jego producenta, warto też zajrzeć do instrukcji obsługi – informacje o certyfikatach często tam się znajdują.

Czas na wymianę kominka

Z pewnością spełniać Ekoprojektu nie mogą paleniska sprzed 2015 roku, czyli czasu, kiedy wymagania dyrektywy nie były jeszcze znane. Wymogów tych nie spełniają też kominki i piecyki, które są sprzed 2015 roku. Co wtedy? Wówczas warto sprawdzić, do kiedy mamy czas na wymianę i zaplanować remont. Terminy wymiany urządzeń określają lokalne uchwały antysmogowe i w każdym województwie sytuacja wygląda inaczej, dlatego warto zapoznać się z przygotowaną przez nas grafiką. Uchwały o poprawie jakości powietrza obowiązują obecnie niemal we wszystkich województwach w Polsce, z wyjątkiem województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Swego czasu wiele w Internecie mówiło się o uzbrajaniu starych kominków i pieców w elektrofiltry cząstek stałych. W niektórych uchwałach antysmogowych takie zapisy funkcjonują, jednak elektrofiltry to rozwiązania drogie i mają sens tylko przy bardzo wartościowych realizacjach kominkowych. Przy typowych kominkach, które najlepsze czasy mają już za sobą, warto bez sentymentów – podobnie jak samochód czy komputer – wymienić je na nowszy model. Najprościej mówiąc, na wkład kominkowy „z papierami”, czyli certyfikowane pod kątem spełniania norm Ekoprojektu w notyfikowanych laboratoriach. Certyfikacja jest kosztowna, zatem wielu producentów wycofało niektóre modele – zazwyczaj te mniej popularne – ze swojej oferty, niektórzy z kolei dopasowali stare modele do nowych wymagań, dokonując zmian w ich konstrukcji. Skutek jest taki, że oferta się uporządkowała. Nawet w poprzednim numerze Świata Kominków przedstawialiśmy modele piecykowych klasyków, które spełniają Ekoprojekt.

Można używać kominków z Ekoprojektem

Warto zauważyć, że w związku z obecną sytuacją polityczną spojrzenie na gospodarkę energetyczną uległo zmianie. Naszym zdaniem, rewizji powinny ulec zapisy uchwał antysmogowych i polityka państwa względem urządzeń zasilanych drewnem i pelletem – kotłów, kominków i pieców.

Widać zmianę podejścia choćby w kontekście przyjętej 26 kwietnia nowelizacji uchwały antysmogowej dla Mazowsza i Warszawy oraz tzw. obwarzanka (powiaty wokół stolicy). Przyjęta nowelizacja uchwały antysmogowej to wynik kompromisu. W trakcie konsultacji społecznych zrezygnowano z wprowadzenia całkowitego zakazu stosowania biomasy drzewnej – drewna kawałkowego i pelletu. Kominki i piece zgodne z Ekoprojektem mogą być instalowane i używane na Mazowszu! Jedyne ograniczenie dotyczy nowo wznoszonych budynków z dostępem do sieci ciepłowniczej, czyli przede wszystkim osiedli bloków, w których od stycznia 2023 roku nie będzie można instalować kotłów i kominków na drewno i pellet. Jednak w blokach istnieje wiele innych możliwości na posiadanie kominkowego ognia, bo asortyment choćby niewymagających komina biokominków, jak i kominków elektrycznych stale się powiększa.

Wracając do uchwał antysmogowych, to w pozostałych województwach póki co zmian nie ma, ale – co warto zaznaczyć – we wszystkich województwach, także w Małopolsce, można używać kominków z Ekoprojektem, jedynym wyjątkiem jest Kraków, gdzie niesłusznie zakazano używania węgla, jak i drewna. Zmianę uchwały zapowiada sejmik województwa łódzkiego, który w nowo przedstawionym projekcie chce wydłużyć dany mieszkańcom czas na wymianę urządzeń na zgodne z Ekoprojektem.

Aldona Mazurkiewicz

redakcja@swiatkominkow.pl