JAARVERSLAG 2015 by KomoptegenKanker

Jaarverslag

2015

v.u.: Marc Michils, Koningsstraat 217, 1210 Brussel

Zet je Pet op egen Kanker!

oop een Petpakket n bezorg kinderen met kanker en mega vakantiekamp!

ww.depetoptegenkanker.be depetop

enwerking met

Textieltattoo

ÂŠ Ketnet & Kom op tegen Kanker 2015

Te koop bij:

8â&#x201A;Ź Petpakket

+ Trouwe partner

Inhoudstafel Voorwoord 4 Interview met Marc Michils 6 Fondsenwerving 10 Iedereen tegen Kanker brengt Vlaanderen samen

De Pet op tegen Kanker

De 1000 km: wat een sfeer, wat een engagement

21ste editie Plantjesweekend scheert hoge toppen

Giften en acties zijn twee belangrijke bronnen van inkomsten voor Kom op tegen Kanker

Onderzoek 22

Colofon Tekst: Bart Cattaert, Frederika Hostens, Bart Lombaerts, Carla Rosseels, Wouter Temmerman en Danielle Van Horenbeek. Foto’s/illustraties: Yves Coussement, Gil Plaquet, Lieven Van Assche, shutterstock.com en istockphoto.com Lay-out: Hugo Gielen (Kokoz) Verantwoordelijke uitgever: Marc Michils, Koningsstraat 217, 1210 Brussel Uitgave: mei 2016

Jaarverslag 2015

10 miljoen euro naar patiëntgericht kankeronderzoek

Psychosociaal onderzoek over de taalgrens heen

Zorg

‘ Solidariteit ook buiten ziekenhuismuren zichtbaar’

Eigen initiatieven

Meer aandacht voor ‘implementatie’

Beleidsbeïnvloeding

Het Kankermeldpunt als basis voor beleidsbeïnvloeding

Steeds minder kinderen dagelijks thuis in de rook

De leden van de Nationale Coalitie tegen Tabak (NCTT) vragen stevig antitabaksbeleid

#dieselgate: Europa laat uitstootnormen overschrijden ondanks hevig protest

Neen tegen hormoonverstorende stoffen

Veilige zonnebanken bestaan niet

Verbod op glyfosaat gevraagd

Kanker duwt wie het financieel moeilijk heeft de armoede in

Afschaffing hoge patiëntenbijdrage voor borstreconstructie dichterbij 44 Centralisatie operaties pancreaskanker broodnodig

Schuldsaldoverzekering beter toegankelijk voor (ex-)kankerpatiënten 45 Vraag om omstandigheidskrediet uit te breiden Informatie en preventie

45 46

Stap verder in professionalisering patiënt- en publieksinformatie 47 ...online en offline Financieel verslag Een uitzonderlijk jaar

49 50 51

Voorwoord

Nieuwe waarden worden zichtbaar

Kernwaarden leiden een organisatie. Bij Kom op tegen Kanker worden ze gesymboliseerd door de manier waarop het vernieuwde kantoor is opgevat: open, transparant en uitnodigend tot vlot communiceren en goed samenwerken. Maar ook de dagelijkse werking raakt er steeds meer door doordrongen.

27 november 2014 staat gegrift in de annalen van Kom op tegen Kanker. Die dag vierden we niet alleen de 25ste verjaardag, maar voegden we ook twee merken (Vlaamse Liga tegen Kanker en Kom op tegen Kanker) samen. De samensmelting betekende ook het actualiseren van de kernwaarden die alle medewerkers en betrokkenen bij de organisatie drijven. Er werd gekozen voor een nieuwe geest en een nieuwe filosofie, gekenmerkt door openheid, transparantie en samenwerking. En dat met de bedoeling om diegenen waarvoor we het doen – de kankerpatiënt en zijn naasten – nog beter te kunnen helpen. In het kader van deze nieuwe wind was de renovatie van de kantoorgebouwen in Brussel – die het hele jaar liep – een belangrijke verwezenlijking. Het moet de medewerkers immers toelaten om in alle transparantie te werken, vlot te communiceren en dat in een omgeving die licht en lucht uitstraalt. Niet enkel qua symboliek staan deze waarden bij Kom op tegen Kanker centraal. Ook in de dagelijkse werking

Jaarverslag 2015

worden ze steeds zichtbaarder. De organisatie is zeer tevreden over de toetreding van patiënten, vrijwilligers en actievoerders in de beleidsorganen en zal die ‘bottom-up’-handelswijze doortrekken naar een patiëntencommissie die zich – net als de commissie van biomedici – buigt over de voorstellen voor projectfinanciering. De samenwerking met andere organisaties werd in 2015 stevig uitgebreid. Een werkgroep rond huidkanker, de Nationale Coalitie tegen Tabak, samenwerking met het Zorgbedrijf A of met de borstkliniek in Palestina… De projecten zijn talrijk. En het beste voorbeeld van transparantie, dat vindt u allicht op het einde van dit jaarverslag waar we u door het financiële jaar loodsen.

doel om ervoor te zorgen dat we de strijd teken kanker met nog meer inzet en vertrouwen kunnen voeren ten dienste van alle kankerpatiënten. De stijgende inkomsten uit fondsenwerving helpen ons om ook de komende jaren onze rol nog beter te vervullen.

Em. prof. Jean-Jacques Cassiman Voorzitter Kom op tegen Kanker

U merkt het, deze waarden hebben als Terug naar inhoudstafel

Interview

Kom op tegen Kanker staat duidelijker, herkenbaarder en transparanter in de markt 6

Voor Kom op tegen Kanker was 2015 het jaar waarin de in 2014 doorgevoerde verandering naar een eenduidige merknaam de eerste vruchten afwierp en dat op tal van domeinen. Algemeen directeur Marc Michils blikt terug op de realisaties.

In 2014 veranderde er heel wat voor Kom op tegen Kanker â&#x20AC;&#x201C; zelfs de naam. Hoe verliep 2015? 2015 was een zeer positief jaar voor Kom op tegen Kanker, zowel wat betreft de inkomsten die we haalden uit fondsenwerving als het geld dat we konden besteden. Het totaal van onze bestedingen is met meer dan 20% gestegen. Het betekent dat Vlaanderen Kom op tegen Kanker graag ziet, maar ook dat we een

Jaarverslag 2015

nog grotere mentale plicht hebben om ons in te zetten tegen kanker. Mensen geven ons niet alleen geld, maar in feite ook een mandaat dat ons verplicht om onze onafhankelijke rol naar de overheid en de medische en wetenschappelijke wereld te blijven spelen en oplossingen te zoeken. Daarnaast hebben we vorig jaar hard gewerkt om al onze stakeholders goed te informeren over wat we allemaal doen en waar het geld naartoe

gaat. Een derde speerpunt in 2015 bestond erin om te vernieuwen waar het nodig was, zowel in de fondsenwervingsacties als in psychosociale modellen en onderzoek. We lieten het innovatieve aspect erg zwaar doorwegen bij de keuze van onze bestedingen. Waren in 2015 de eerste resultaten zichtbaar na de naamsverandering? Bovenop de goede financiĂŤle resultaten merken we dat het merk Kom op tegen Kanker duidelijker, herkenbaarder en transparanter in de markt staat. Vroeger hadden we een merk voor de inkomsten (Vlaamse Liga tegen Kanker, nvdr.) en de uitgaven (Kom op tegen Kanker, nvdr.). Door alles onder een noemer te brengen, begrijpt iedereen veel beter waar we voor staan. Het heeft hoe dan ook meer

aandacht gecreëerd rond ons merk, niet alleen als fondsenwervingsorgaan, maar ook als een menselijke organisatie die dat geld besteedt aan onderzoek, psychosociaal werk, preventie en beleidswerking. De donateur komt ons merk nu niet alleen maar tegen als hij een mailing krijgt, maar ook als Martine Tanghe het in Het Journaal heeft over ons beleidsvoorstel over roken in de auto in het bijzijn van kinderen of ons vakantiekamp voor kinderen met kanker. Heeft de groeiende transparantie binnen de organisatie ook als gevolg dat jullie meer met andere partijen samenwerken? We zijn inderdaad nog extraverter geworden en leggen een grotere openheid aan de dag. Bij elk dossier bekijken we of we

kunnen samenwerken met partners uit de bedrijfswereld en uit de gezondheidssector. Zo hadden we bijvoorbeeld al een nationale coalitie tegen tabak en brachten we verschillende gezondheidsorganisaties die strijden tegen fijn stof samen in een groep. Het is beter om, met respect voor ieders eigenheid, partnerships te smeden en zo onze doelstellingen na te streven. Door samen te werken, kunnen we meer dingen realiseren.

Ook de banden met het Cédric Hèle Instituut (CHi) werden vorig jaar aangehaald. Het CHi is eind jaren ‘90 opgericht door Kom op tegen Kanker, maar is dan zijn eigen koers gaan varen. Het werkt rond opleidingen voor professionele zorgverleners. Een van onze huidige doelstellingen Terug naar inhoudstafel

is net om de psychosociale zorg te verbeteren en dat willen we doen door het opzetten van platformen voor professionele zorgverleners. We konden dus beter samenwerken. Het CHi maakt sinds vorig jaar dan ook deel uit van Kom op tegen Kanker, maar behoudt zijn eigen werking. Ze kunnen wel beroep doen op onze kennis en infrastructuur en wij op die van hen. 8

In 2015 liep het strategisch vijfjarenplan van KotK af. Hoe evalueert u dat en wat mogen we van het volgende vijfjarenplan verwachten? Onze missie en identiteit veranderen niet. Die missie is dat we uiteindelijk een samenleving zonder kanker beogen en dat we initiatieven nemen om kanker te vermijden, bestrijden en verzachten. Dat doen we op het vlak van preventie en informatie, psychosociale zorg, onderzoek en beleidsbeĂŻnvloeding. We bekijken voor het volgende plan waar we andere accenten en vernieuwingen op die verschillende domeinen moeten doorvoeren. Er zijn zaken en tendensen die er vijf Jaarverslag 2015

jaren geleden niet waren en waarover we een standpunt moeten innemen. Zo is er de trend van de doe-het-zelfgeneeskunde en al die apps waarmee je je eigen gezondheid kunt volgen. Een ander voorbeeld is het feit dat mensen alsmaar

â&#x20AC;&#x153;

een recordbedrag van 23,6 miljoen euro binnen voor de periode 2014-2015, een hele prestatie in een competitieve fundraising markt. Ik leid hieruit af dat er veel solidariteit is in Vlaanderen en dat we acties lanceren die de solidariteit

Ik hoop dat er ooit een moment komt dat Kom op tegen Kanker niet meer moet bestaan.â&#x20AC;?

korter in ziekenhuizen verblijven. Welke gevolgen heeft dat op het vlak van thuiszorg, op werken na kanker, mantelzorgers, enz. Aan fondsenwervende kant was 2015 een uitstekend jaar met als climax het recordbedrag dat begin 2016 werd bekendgemaakt voor de periode 20142015. Hoe kijkt u erop terug? We haalden met onze giften en acties

in werking zetten. De 1000 km (zie p. 16, nvdr.) en het Plantjesweekend (zie p. 18, nvdr.) zijn klassiekers en blijven groeien, omdat we ze vernieuwen en aantrekkelijk houden. We vullen ze aan met nieuwe initiatieven zoals De Pet op tegen Kanker dat we in 2015 samen met Ketnet hebben opgestart (zie p. 14, nvdr.). Ik ben ook zeer tevreden over Iedereen tegen Kanker dat we met de VRT hebben opgezet (zie p. 11, nvdr.). Het communitygevoel

Marc Michils in gesprek met Marcel Vanthilt tijdens de VRT-liveshow van Iedereen tegen Kanker (26 april 2015).

was daar enorm. Ook op de sociale media stak Kom op tegen Kanker een tandje bij. Naast onze vernieuwde aanpak wat betreft de mailings, is onze aanwezigheid en populariteit op Facebook en Twitter inderdaad enorm gegroeid. Dat vind ik een van de doorbraken in 2015. We zijn actiever geworden op die socialemediakanalen en zullen op dit elan verdergaan. Die community helpt ons onder meer om zwaarder te wegen op het beleid rond bepaalde zaken. Wat vindt u persoonlijk de mooiste realisatie op het vlak van beleidsbe誰nvloeding in 2015? Ik zou onze successen wat betreft de tabaksbestrijding er willen uitpikken (zie p. 39, nvdr.). We hebben de federale regering ervan kunnen overtuigen om de accijnzen op roltabak te verhogen waardoor de prijs van een pakje roltabak met 43% zal stijgen over de periode 20162018. Naast onze focus op preventie en het aansporen om te stoppen met roken,

zijn we ook meer aandacht gaan besteden aan de schadelijke gevolgen van het meeroken, al dan niet in het bijzijn van kinderen. Ik denk aan rookvrije stadions en pretparken. Kom op tegen Kanker heeft een enorme bijdrage geleverd om het maatschappelijk draagvlak tegen roken zeer groot te maken. Het is een strijd van David (wij) tegen Goliath (de tabakslobby), maar ik maak me sterk dat we in de nabije toekomst nog meer politieke en maatschappelijke maatregelen tegen tabak kunnen afdwingen. Intussen krijgen meer mensen kanker, maar alsmaar meer mensen overleven ook de ziekte. Is Kom op tegen Kanker

nog relevant binnenkort? Ik hoop dat er ooit een moment komt dat Kom op tegen Kanker niet meer moet bestaan, want dat zou betekenen dat we het punt bereikt hebben van een samenleving zonder kanker, en dat is onze droom, maar we staan helaas nog niet zo ver. Een op drie mensen die kanker krijgt, sterft eraan en voor diegenen die kanker overleven, moet er nog veel gebeuren om de levenskwaliteit na de ziekte te verbeteren. Er is nog veel werk aan de winkel, zowel wat betreft onderzoek als psychosociale zorg. Het zal dus nog een paar vijfjarenplannen duren vooraleer kanker de wereld uit is.

Terug naar inhoudstafel

Fondsenwerving

Zet je Pet op tegen Kanker!

(pagina 14)

gsstraat 217, 1210 Brussel

Fondsenwerving

Iedereen tegen Kanker brengt Vlaanderen samen In 2015 stond de tweejaarlijkse campagne in samenwerking met de Vlaamse openbare omroep op het programma. Met Iedereen tegen Kanker bundelden Kom op tegen Kanker en de VRT de krachten gedurende de hele campagnemaand. De mix van engagement, creativiteit en een intense aanwezigheid in de media en op het terrein loonde. Een eindresultaat van ruim 2,3 miljoen euro was de kers op de taart.

Het uitgangspunt voor Iedereen tegen Kanker was dat veel mensen te maken krijgen met de ziekte. In Vlaanderen alleen al krijgen jaarlijks 41.000 mensen de diagnose van kanker te horen. Aangezien niemand dus echt veilig is, mikten de VRT en Kom op tegen Kanker met deze gezamenlijke campagne ‘iedereen’ op om mee de strijd aan te binden. “Vroeg of laat komen we allemaal van ver of van dichtbij in aanraking met kanker. Daarom kozen we ervoor om in deze campagne iedereen te mobiliseren”, zegt algemeen directeur Marc Michils. “Het hele jaar rond zijn er tal van acties

voor Kom op tegen Kanker. Dat is een goede zaak, maar het is ook belangrijk om af en toe alle krachten te bundelen zodat we nog meer aandacht naar ons toe trekken. Daarom riepen we iedereen op om op zo veel mogelijk plaatsen zoveel mogelijk geldinzamelingsacties te organiseren”, vervolgt Marina Van den Nouweland, campagnemanager bij Kom op tegen Kanker.

Kick-off in Iedereen Beroemd Het Eén-programma Iedereen Beroemd gaf het startschot voor de campagne. De thema-aflevering bevatte

onder andere drie filmpjes waarin telkens twee bekende Vlamingen een uitdaging voorstelden aan tv-kijkend Vlaanderen. Zo introduceerden actrice Marleen Merckx en presentatrice Linde Merckpoel de ‘Rossen tegen Kanker’, een actie waarbij ze in een maand tijd een container probeerden te vullen met zoveel mogelijk rosse centjes. Hun uitdaging was eenvoudig: zoek een glazen pot, haal een Rospotsticker bij Lidl, KBC of de lokale krantenwinkel, zet de pot op een Terug naar inhoudstafel

opvallend plekje thuis, in de winkel of op kantoor en breng je ‘Rospot’ voor het einde van de campagne binnen in een KBC-filiaal. Meer was er niet nodig om een berg rosse centjes in te zamelen. Bartel Van Riet en Peter Van de Veire wilden dan weer jeugd- en andere verenigingen aan het klussen krijgen met hun ‘Kwartier tegen kanker’. Iedereen kon tegen een vergoeding naar keuze de verenigingen inhuren voor allerlei klusjes. Tot slot kwamen Tom Waes en Pascal Braeckman op de proppen met een openluchtrestaurant met maar Jaarverslag 2015

liefst 1.000 couverts op de Kouter in Gent onder de noemer ‘Koken tegen Kanker’.

Scoren tegen kanker In totaal zetten een rist bekende Vlamingen hun schouders onder Iedereen tegen Kanker. Johan Boskamp, Karl Vannieuwkerke, Bart Peeters, Siska Schoeters, Thomas Vanderveken en Eva Mouton kwamen in actie voor ‘Tombola tegen Kanker’. De BV’s zamelden prijzen in bij bekende figuren uit de sport-, kunst- en entertainmentwereld waarna die elke week voorgesteld en verloot

werden in het Eén-programma Café Corsari. Het engagement van de BV’s werkte aanstekelijk, niet in het minst op de voetbalwereld. De Pro League, die de zestien Belgische eersteklassers in het voetbal verenigt, schonk 2.500 euro per gescoord doelpunt tijdens de derde speeldag van de play-offs. De actie ‘Scoren tegen Kanker’ kreeg met Timmy Simons en Dennis Praet de gedroomde uithangborden. Ook de Koninklijke Belgische Voetbalbond deed mee via zijn Football + Foundation en riep alle clubs op om geld te storten voor alle gescoorde doelpunten dat weekend. Verder deden de radio- en televisienetten van de VRT hun duit in het zakje gedurende de campagnemaand. Zo waren er hoogstaande reportages, documentaires en films over de strijd tegen kanker te zien op Eén, Canvas en Ketnet. Op Radio 1, Radio 2, Studio Brussel en MNM konden de luisteraars uitvoerig de acties volgen van zowel lokale als bekende actievoerders.

Hefboom voor lokale actievoerders De initiatieven van de BV’s maakten het brede publiek warm om zelf in actie te

schieten. De lokale actievoerders konden de voorbeelden van de BV’s volgen of zich laten inspireren om nieuwe initiatieven op te starten. De campagnewebsite registreerde de vele ideeën voor een geldinzamelingsactie: ‘pannenkoeken tegen kanker’, ‘carwash tegen kanker’, ‘joggen tegen kanker’… Elk initiatief telde om de doelstelling waar te maken: heel Vlaanderen mobiliseren tegen kanker. Op de website, sociale media of tijdens de slotshow kwamen de origineelste acties aan bod met een filmpje.

Iedereen van de wereld Om de campagne nog meer spankracht te geven, kozen Kom op tegen Kanker en de VRT er overigens voor om ze op te luisteren met een toepasselijk campagnelied. ‘Iedereen van de wereld’, een nummer van de Nederlandse band The Scene uit 1990, werd opnieuw opgenomen in een unieke benefietversie met maar liefst 35 artiesten die het nummer meezongen. Frontman Thé Lau die in 2014 te horen kreeg dat zijn keelkanker niet meer te behandelen viel - en in juni vorig jaar helaas het gevecht verloor - zong zelf de eerste regel in, waarna het kruim van de Belgische

muziekscène waaronder bands en artiesten als Clouseau, 2 Fabiola, Jan Leyers en Natalia het van hem overnamen. De primeur van de single en bijhorende videoclip was weggelegd voor de thema-aflevering in Iedereen Beroemd op 30 maart. De daaropvolgende maand passeerde het nummer vaak de revue op de VRT-radiozenders. Daarnaast verspreidde Dag Allemaal de single en was hij te koop via iTunes en een aantal specifieke verkooppunten. “Het nummer van Thé Lau heeft het communitygevoel dat deze campagne kenmerkte nog versterkt”, zegt Marc Michils. “Iedereen tegen Kanker was succesvol omdat iedereen in Vlaanderen het gevoel kreeg dat hij eraan meegewerkt had. Dat is de verdienste van onze uitstekende samenwerking met de openbare omroep. Onze teams en die van de VRT, waaronder de BV’s, hebben de koppen bij elkaar gestoken en creatieve acties bedacht. Daarnaast hebben we de acties van de lokale actievoerders uitvoerig in beeld gebracht”, legt de algemeen directeur uit. Die vernieuwde benadering werkte. De grote liveshow op Eén op 26 april, gepresenteerd door Marcel Vanthilt – samen met Frank Deboosere het boegbeeld van

Iedereen tegen Kanker – sloot de campagne af. Na een intense campagnemaand wees de teller 2.335.354 euro aan, ruim een half miljoen meer dan bij Steek je tong uit tegen Kanker, de in 2013 gevoerde campagne in samenwerking met de VRT. De nieuwe aanpak voor de tweejaarlijkse campagne in samenwerking met de openbare omroep was voor iedereen die betrokken was positief en wordt de komende jaren verdergezet.

Terug naar inhoudstafel

Fondsenwerving

De Pet op tegen Kanker Kom op tegen Kanker pakte in 2015 uit met ‘De Pet op tegen Kanker’, een leuke, creatieve campagne in samenwerking met Ketnet. Daarmee zamelde het niet alleen geld in voor het jaarlijkse kinderkamp, maar maakte het kanker ook bespreekbaar bij kinderen, thuis én op school.

‘De Pet op tegen Kanker’ is de opvolger van ‘Kom op Appels’, een campagne die 22 jaar liep in samenwerking met lagere scholen. “Uit evaluatie bleek dat de actie logistiek te zwaar was voor vele scholen én dat er in de scholen een duidelijke behoefte was aan een educatief luik om kanker bespreekbaar te maken bij kinderen. Kanker is immers alomtegenwoordig en kinderen worden er in hun omgeving vaak mee geconfronteerd”, zegt campagnemanager Marina Van den Nouweland. “Samen met onze partner Ketnet zijn we vervolgens op zoek Jaarverslag 2015

gegaan naar een nieuw actiemodel dat op beide verzuchtingen een antwoord kon bieden, met als resultaat: ‘De Pet op tegen Kanker’.”

Petnet Het symbool van deze nieuwe campagne was een groen petje met het logo van Kom op tegen Kanker. Onder het motto ‘Zet je Pet op tegen Kanker’ werden Petpakketten verkocht via Standaard Boekhandel, Colruyt, Dreamland en Okay. Een Petpakket kostte 8 euro en bevatte de coole groene pet, een Ketnettextieltattoo en stiften. Het voorste deel van de pet was blanco, zodat iedereen zijn eigen pet zelf kon versieren. “We kozen voor een pet als symbool,” zegt projectcoördinator Anke Berckmans, “omdat je een pet opzet als je je haar verliest door chemoptherapie.” Ketnet werkte zeer intensief mee aan de actie en zette boegbeelden Sien, Thomas en Maureen van de KetnetBand in om kinderen te inspireren bij het ‘pimpen’ of versieren van hun pet. De

KetnetBand zong het campagnelied De pet op! en maakte een fantastische videoclip, waarin ook patiëntjes figureren die mee zijn geweest op vakantiekamp. Van eind september tot eind oktober besteedde Ketnet continu aandacht aan de actie en werden dagelijks petten verloot die door BV’s waren gepimpt. Aan de jonge kijkers werd gevraagd ook een pet te pimpen, een Pet-selfie te maken en die te verspreiden op social media met de hashtag #depetop. Als sluitstuk van de actie werd Ketnet op 21 oktober omgedoopt tot ‘Petnet’. Kinderen werden aangespoord om die dag naar school te gaan met hun gepimpte pet en in de Ketnet- studio probeerden de wrappers een wereldrecord te breken door zoveel mogelijk petten op te zetten, en natuurlijk ontbrak ook de KetnetBand niet.

Kanker op school: prentenboekje en lessenpakket Positieve balans Behalve Ketnetstudio en uitgeverij Averbode (zie kader), maakte ook Manneken-Pis deel uit van de campagne: het beroemde Manneken droeg voor deze campagne vijf dagen lang het groene petje. “We hebben Manneken-Pis gebruikt omdat het standbeeld zeer bekend is en ook een kind is”, zegt projectcoördinator Anke Berckmans. “De campagne is zeer positief onthaald en de resultaten overtroffen op alle vlakken de verwachtingen”, maakt campagnemanager Marina van den Nouweland de balans op. “Er was een goed evenwicht tussen ‘fun’ en ‘content’ en de visibiliteit op social media was erg hoog.” Er zijn 57.332 Petpakketten verkocht. De opbrengst ervan wordt gebruikt om het jaarlijkse vakantiekamp te organiseren voor kinderen met kanker. In 2016 trekt Kom op tegen Kanker van 2 tot 8 juli naar Domein Corsendonk Sol Cress in Spa en zonder twijfel wordt dat voor een hele bende kinderen weer een ongelofelijke ervaring (zie ook p. 32)!

Omdat er ook in elke klas wel een leerling is die kanker van dichtbij meemaakt, werkte Kom op in samenwerking met Uitgeverij Averbode een verhalend prentenboekje ‘De Pet op tegen Kanker!’ en een bijhorend lessenpakket uit voor alle leerkrachten en leerlingen van de tweede graad lager onderwijs. Het verhaal van het prentenboekje - geschreven door Emy Geyskens en Kolet Janssen en met illustraties van Emilie Timmermans - wordt verteld vanuit het standpunt van Wout, een jongen die op twee manieren te maken krijgt met kanker: zijn opa vecht, maar verliest de strijd tegen kanker en een juf op school wordt vervangen door een andere juf omdat ze in behandeling is tegen borstkanker. De verschillende reacties op dit vreselijke nieuws worden mooi uitgelicht. Het verhaal en het lessenpakket spelen op elkaar in, maar kunnen ook apart worden gebruikt.

Het lessenpakket probeert leerkrachten te helpen door vragen te beantwoorden waar kinderen mee zitten. De auteurs gingen te rade bij oncopsychologen en oncologen en vertaalden de opgedane kennis en expertise in leerstof die past binnen de eindtermen en voor iedereen interessant is. In de loop van de volgende jaren wordt het project uitgebreid naar andere leeftijden en graden. In 2016 is de eerste graad van de lagere school aan de beurt. www.depetoptegenkanker.be

Terug naar inhoudstafel

Fondsenwerving

De 1000 km: wat een sfeer, wat een engagement Met deze tweet omschreef ex-basketballer Tomas Van Den Spiegel de zesde 1000 km voor Kom op tegen Kanker. 598 fietsteams zamelden 2,99 miljoen euro in voor kankeronderzoek. Een prachtprestatie en alweer een prachtevenement!

Gent-Wevelgem Cycling Team aan. “Dat is ook de sterkte van dit concept, namelijk dat je even stilstaat bij het leven, bij de toekomst …”

1000 gezichten 16

Traditiegetrouw vond de 1000 km plaats tijdens het hemelvaartweekend, met Mechelen voor de vijfde keer als dagelijkse starten aankomstplaats. De peters en de meters waren al meteen na hun eerste rit van Mechelen naar Dilbeek diep onder de indruk. “Voor herhaling vatbaar”, klonk het bij Tomas Van Den Spiegel, Jelle Cleymans, An Swartenbroekx en Tina Maerevoet. Ook campagneleider Frank Deboosere blikt “met een goed gevoel” terug op de zesde editie. “Het weer was in 2015 misschien wel niet perfect, toch heb ik onder de fietsers, vrijwilligers,

Jaarverslag 2015

medewerkers en supporters vooral veel zonnetjes gezien.” Groot enthousiasme ook bij de 3.485 fietsers. “De 1000 km is echt schitterend georganiseerd”, zegt An Op de Beeck van team SAVA. “De sfeer is heel speciaal. Echt letterlijk en figuurlijk rijd je in groep.” “Er worden verhalen verteld, en dat doet je nadenken tijdens de rit”, vult Patsy Maegerman van

“

Schrijver Daniel Billiet bracht het groepsgevoel treffend onder woorden in ‘Samen klimmen tegen de wind in’. Tijdens het huldemoment voor het Dilbeekse gemeentehuis luisterden fietsers, sympathisanten, wegkapiteins, seingevers en andere helpers ontroerd naar zijn tekst die de hele 1000 km-gedachte en -familie symboliseert. ‘We rijden niet als coureurs tegen elkaar, maar samen; we

We vonden het een eer om aanwezig te zijn. Hop, hop, snel naar volgend jaar!” Franky Van Bogaert, team Svenja’s wens

1000 km, 1000 gezichten, 1000 verhalen

krommen samen één gigantische rug. Samen leggen we één groot uitroepteken van hoop en kracht op de wegen en in de harten van hen die ons zorgen baren.’ Het gedicht van Daniel Billiet werd voorgelezen door deelnemer Marc Van Campenhout. Marc heeft de ziekte van Kahler, een kanker die ontstaat in het beenmerg. Hij was een van de zes boegbeelden van de ‘1000 gezichten’, een nieuw campagne-element van de 1000 km. Iedereen heeft zijn of haar reden of verhaal om deel te nemen aan de 1000 km: als fietser, als supporter, als vrijwilliger ... Kom op tegen Kanker riep 1000 mensen op om zich te laten fotograferen en hun verhaal te delen via de sociale media, met als climax de onthulling van een reusachtige fotocollage

(zie foto) aan de muur van het Mechelse stadhuis.

Lang, mooi, krom Meter Tina Marevoet kon door omstandigheden niet meefietsen, maar trok wel naar elke middagstad. Ze kreeg dan ook de eer toebedeeld om in de slotshow op zondagavond bekend te maken in welke gemeente de deurwaarders de meeste supporters hadden geteld. Vorselaar (foto hiernaast) haalde het met 2.286 toeschouwers van Dilbeek, Wevelgem en Heers. Burgemeester Lieven Janssens kreeg uit handen van wegkapitein Koen Beeckman de Trofee voor de Langste Erehaag. Het was trouwens niet alleen een lange erehaag, maar vooral ook een heel mooie. De nadarhekken waren getooid met 4.000 bloemen en 1.000 vlinders, met veel overgave gemaakt door

scholen en verenigingen van Vorselaar. Wist u trouwens dat er in 2015 ook een kromste erehaag was? Het team De Kromme Gedong deed zijn naam alle eer aan door bij de doortocht op donderdag in de Congobergstraat in Vollezele (Galmaarden) ‘De Kromste Erehaag’ te vormen. Het werd een van de vele sfeervolle hoogtepunten van de zesde 1000 km.

www.1000km.be 1000 km in cijfers

Teams Fietsers Pelotons Opbrengst (euro)

2010 152 ± 600 3 760.000

2015 598 3.485 5 2.990.000 Terug naar inhoudstafel

Fondsenwerving

21ste editie Plantjesweekend scheert hoge toppen Kom op tegen Kanker bewees in 2015 dat er nog geen sleet zit op zijn vaste waarde Plantjesweekend. De 21ste editie van de actie was vorig jaar opnieuw goed voor een record met 288.875 verkochte azaleaplantjes. Bilzen

Algemeen directeur Marc Michils blikt tevreden terug op de editie van 2015. “Het Plantjesweekend is een klassieker bij Kom op tegen Kanker. Op meer dan 300 locaties kon je vorig jaar azalea’s

De Haan

Jaarverslag 2015

kopen, dankzij duizenden vrijwilligers die gedurende drie dagen in de weer waren. Het resultaat was weer verbluffend.” Het succesrecept van het Plantjesweekend is na al die jaren wel bekend: in het derde weekend van september verkopen vrijwilligers gedurende drie dagen Gentse azalea’s van deur tot deur, in de straten en op andere publieke plaatsen. “We mikten in 2015 op groei door te zorgen voor meer actiecomités”, zegt Yves Braeckman, manager lokale fondsenwerving. “We zijn daar ook in

geslaagd. Vorig jaar klokten we af op 298 comités en 8559 vrijwilligers.” Verder ging Kom op tegen Kanker op het elan van de jubileumeditie van 2014 voort. Een promotiecampagne onder de noemer ‘Samen maken we een vuist tegen kanker’ via televisie, radio en affiches zorgde voor de nodige visibiliteit. De actiecomités, vrijwilligers en andere medewerkers deden vervolgens de rest in de aanloop naar, maar vooral tijdens het driedaagse verkoopweekend.

Het eindresultaat van de 21ste editie van het Plantjesweekend was positief. De opbrengst van ruim twee miljoen euro wordt gebruikt om de volledige psychosociale werking van Kom op tegen Kanker te ondersteunen. Een ruime waaier aan projecten â&#x20AC;&#x201C; gaande van palliatieve zorg en lotgenotengroepen over zorgvrijwilligers tot speciale activiteiten voor kinderen en jongeren met kanker â&#x20AC;&#x201C; blijft op die manier actief.

Laarne

Meerhout

Tielt Roeselare Hulshout Terug naar inhoudstafel

Fondsenwerving

Giften en acties zijn twee belangrijke bronnen van inkomsten voor Kom op tegen Kanker

Giften

Acties

Mensen storten een gift, bijvoorbeeld ter gelegenheid van een mailing tijdens het jaar, tijdens de liveshow op Eén of ondersteunen met een gift een team van de 1000 km.

Enerzijds zijn er de acties die Kom op tegen Kanker zelf organiseert • 1000 km voor Kom op tegen Kanker (pg 16) • Plantjesweekend (pg 18) • De Pet op tegen Kanker (pg 14)

Mailings krijgen positieve toon Met de mailings die regelmatig naar donateurs worden gestuurd, werd in 2015 een andere weg ingeslagen. Vroeger werd het medeleven met kankerpatiënten aangesproken. Nu klinkt de boodschap vooral positief: de hoopvolle gedachte dat we vechten voor een wereld zonder kanker! 9de familiedag Op 25 april 2015 organiseerde De Watergroep een familiedag in Ninove ten voordele van Iedereen tegen Kanker! Deze 9de editie was opnieuw een schot in de roos, met talloze optredens van Vlaamse artiesten, demonstraties van brandweer en politie, leuke kinderanimatie ... De actie bracht in totaal 45.000 euro op voor Iedereen tegen Kanker. Jaarverslag 2015

Anderzijds zijn er de spontane, creatieve acties van enthousiaste actievoerders. Zij organiseren een actie zoals een eetfestijn, een sportactiviteit, een verkoop â&#x20AC;Ś en brengen zo geld in het laatje van Kom op tegen Kanker.

Carwash in Aartselaar Een energieke carwash in Aartselaar ten voordele van Iedereen tegen Kanker, bracht 1233,88 euro in het laatje.

Het kookteam van Kortemark Tijdens de diverse acties van het Kom op tegen KankercomitĂŠ in Kortemark zorgen deze dames ervoor dat niemand honger heeft. Joke, Rita, Ingrid, Magda en Sabine vormden samen het kookteam dat ook op post was tijdens het laatste weekend van juni. Want dan vond de Toogmarathon plaats, de afsluiter van een heel jaar campagne.

Afzien voor Kom op De IronFlandriens Didier Janssens, Tom Van de Wiele en Nick Heuring (samen op de foto) hebben op 19 juli de Ironman van Zurich overwonnen. Maandenlang hadden ze hiervoor getraind: 3,8 km zwemmen, 180 km fietsen en 42,2 km lopen. Het was een dagje afzien, maar met een mooi resultaat: de actie bracht 5479 euro in het laatje van Kom op tegen Kanker.

Terug naar inhoudstafel

Onderzoek 22

Uitreiking van de onderzoekstoelagen, 25 november 2015 in Technopolis

Onderzoek

10 miljoen euro naar patiëntgericht kankeronderzoek Eind november 2015 reikte Kom op tegen Kanker haar biomedische onderzoekstoelagen uit. In totaal krijgen 48 beurzen en projecten samen iets meer dan 10 miljoen euro steun. Daarbij legt Kom op tegen Kanker zeer uitgesproken het accent op patiëntgericht onderzoek.

De 10.080.741 euro steun aan biomedisch onderzoek is voor Kom op tegen Kanker een absoluut recordbedrag. Ter vergelijking: in 2014 bedroeg de totale steun nog 4,4 miljoen euro. Met die verdubbeling wil Kom op tegen Kanker de ambitie van een wereld zonder kanker zeer expliciet onderlijnen. De stijging van de onderzoekstoelagen betekent ook dat heel wat meer projecten en beurzen van de steun kunnen genieten. De oproep naar onderzoeksprojecten was gekoppeld aan twee thema’s: de oorzaken en aanpak van therapeutisch falen en de ontwikkeling van innovatieve technieken. In totaal krijgen 48 projecten een toelage, in 2014 waren dat er nog 31. De duur van de onderzoeken varieert van zes

maanden tot vier jaar. De onderzoekers ontvangen voor hun project een bedrag dat schommelt tussen 21.576 euro en 650.000 euro. Het exacte bedrag hangt af van de looptijd van het project en van het aantal onderzoekers dat eraan meewerkt. De beoordeling is in handen van de biomedische commissie, die projecten voorstelt aan de raad van bestuur. In de commissie zetelen vijftien specialisten in het kankeronderzoek van verschillende Vlaamse en niet-Vlaamse universiteiten. Voor elk ontvankelijk verklaard project betrekt de commissie buitenlandse specialisten bij de beoordeling. Onderzoekers krijgen de kans om die buitenlandse evaluaties te reageren. Dit verhoogt de transparantie en krijgt ook

veel waardering bij de onderzoekers in kwestie. 23

Meer patiëntgericht Wat opvalt in de lijst van beurzen en projecten is het sterke accent op patiëntgericht biomedisch onderzoek. “Een bewust beleidskeuze”, zegt Erwin Lauwers, verantwoordelijke projectfinanciering biomedisch onderzoek. “Bij de beoordeling is de kwaliteit van het onderzoek altijd en nu nog steeds een van de doorslaggevende criteria, maar daarnaast leggen we de klemtoon sterker op de patiëntgerichtheid van het onderzoek. Dat betekent concreet dat onderzoekers met patiënten bekijken wat de beste behandeling is of wat de

Terug naar inhoudstafel

minste toxiciteit oplevert. Het gaat niet enkel om het verhogen van de overlevingskansen, maar ook om het verbeteren van de levenskwaliteit.”

Beurzen en projecten Kom op tegen Kanker steunt verschillende vormen van innovatief kankeronderzoek waarvoor onvoldoende financiële steun beschikbaar is via de overheid of de farmaceutische industrie. Het gaat om onderzoeksprojecten en onderzoeksbeurzen, maar ook klinische

Jaarverslag 2015

proeven binnen de kinderoncologie van de universitaire ziekenhuizen (Gent, Leuven, Brussel en Antwerpen). Ook de European Organisation for Research and Treatment of Cancer (EORTC) krijgt steun. De gesteunde onderzoeksprojecten vertalen inzichten uit fundamenteel of klinisch onderzoek naar de klinische praktijk. Zo willen zij de behandeling en de levenskwaliteit van de kankerpatiënten verbeteren. De beurzen ‘Emmanuel van der Schueren’ van hun kant gaan naar getalenteerde wetenschappers die zeer gespecialiseerd kankeronderzoek uitvoeren, maar niet kunnen reken op een overheidsbeurs. Op deze manier steunt Kom op tegen Kanker zowel fundamenteel als toegepast onderzoek om de diagnose of behandeling te verbeteren.

In totaal reikt Kom op tegen Kanker drie soorten beurzen uit.

Starters-, afwerkers- en postdocbeurzen De startersbeurzen zijn weggelegd voor jonge beloftevolle onderzoekers die een doctoraat willen starten. De startersbeurs (voor één jaar) geeft hen de kans om zich verder te bekwamen in het kankeronderzoek. Dat doet vervolgens hun kansen stijgen om overheidssteun te ontvangen waarmee ze de volledige looptijd van hun doctoraat kunnen bekostigen. De afwerkersbeurzen (zes maanden of een jaar) helpen wetenschappers bij het afwerken van hun doctoraatsonderzoek en bij het behalen van hun doctoraatstitel. Dat de resultaten van het doctoraatsonderzoek gepubliceerd raken, helpt ook deze onderzoekers bij het vinden van verdere financiering. Wie reeds over een doctoraat beschikt, kan eveneens op steun rekenen bij het opbouwen van een zelfstandige onderzoekslijn. In dat geval ontvangen de onderzoekers, clinici of niet-clinici, een postdocbeurs (drie jaar) of een halftijds klinisch mandaat (vijf jaar).

Onderzoek

Psychosociaal onderzoek over de taalgrens heen Om de zorg aan (ex-)kankerpatiënten en hun directe omgeving te helpen verbeteren, steunt Kom op tegen Kanker innoverend psychosociaal onderzoek. Na een gezamenlijke oproep met de Koning Boudewijnstichting verleende Kom op tegen Kanker vier projecten samen een half miljoen euro steun.

In 2015 kregen innovatieve psychosociale onderzoeksprojecten de kans om te reageren op een gemeenschappelijke oproep van Kom op tegen Kanker en de Koning Boudewijnstichting (via het Fonds Duchesne). De oproep richtte zich op vernieuwende projecten, maar met een specifiek accent. Het was de bedoeling om zeker één groot multicentrisch project te steunen om zo onderzoekers over de taalgrens heen samen te brengen. “Door

er een federale oproep van te maken, stimuleer je kruisbestuiving”, verklaart Inge Pelemans, verantwoordelijke projectfinanciering. “Het zorglandschap in het noorden en het zuiden is verschillend, maar we hebben veel te leren van elkaar.” Vier projecten kregen steun van Kom op tegen Kanker en de KBS. Het grote multicentrische project komt van professor Barbara Gabriel (UCL). Zij leidt een

interuniversitair team met onderzoekers van de UGent, de VUB en de universiteiten van Zurich en Genève bij het uitwerken van een vorm van psychosociale ondersteuning voor mannen met prostaatkanker. Het onderzoek krijgt ongeveer 300.000 euro, waarvan de helft via Kom op tegen Kanker. Voor de vier goedgekeurde projecten samen maakt Kom op tegen Kanker 507.372,5 euro vrij.

Terug naar inhoudstafel

Zorg 26 26

Frank Deboosere op de Dag tegen Kanker (pagina 27) Jaarverslag 2015

“ Solidariteit ook buiten ziekenhuismuren zichtbaar” Met het gele lintje en tal van verwenactiviteiten vraagt Kom op tegen Kanker op de jaarlijkse Dag tegen Kanker uitdrukkelijk de aandacht voor mensen met kanker. De 16e editie vond plaats op donderdag 15 oktober 2015. Meer dan 150 organisaties werkten eraan mee, een record!

Honderden vrijwilligers in Vlaamse en Brusselse ziekenhuizen speldden op de Dag tegen Kanker bezoekers het intussen bekende en vertrouwde gele lintje op. Ook de personeelsleden van die ziekenhuizen droegen op 15 oktober het gele lintje. Een krachtig gebaar van solidariteit en verbondenheid dat heel wat weerklank kreeg in de pers en de sociale media. Nieuw in 2015 was dat 89 Vlaamse gemeenten en OCMW’s enthousiast

ingingen op de uitnodiging om deel te nemen en hun personeelsleden aanmoedigden om het gele lintje te dragen als steun aan mensen met kanker en hun naasten. “Het is fantastisch dat de solidariteit meer en meer ook buiten de ziekenhuismuren zichtbaar is”, vertelt Tom Van Schandevyl, verantwoordelijk voor de regionale werking van Kom op tegen Kanker. “Ook de samenwerking met onder meer het Wit-Gele Kruis, Familiehulp en Landelijke Thuiszorg is voor Kom op tegen Kanker heel betekenisvol en moedigt ons aan om in de toekomst nog meer organisaties te betrekken bij de Dag tegen Kanker.”

Hartverwarmende activiteiten “Net zoals de voorbije jaren spanden

ziekenhuizen, huizenvandeMens (demens. nu, de Unie van Vrijzinnige Verenigingen, red.) en lokale dienstencentra en woonzorgcentra (o.a. Zorgbedrijf Antwerpen) zich in om voor hun patiënten en cliënten op de Dag tegen Kanker deugddoende activiteiten te organiseren”, vervolgt Tom Van Schandevyl. “Er waren workshops rond stijladvies, voeding, relaxatie, mindfulness, muziek, smoothies … en op heel wat plaatsen konden patiënten zich laten masseren of hun gezicht, handen of voeten laten verzorgen. Culinaire verwennerijen waren er ook, onder andere cake, gebak en sapjes.”

Tal van BV’s en prominenten droegen hun steentje bij: Dana Winner in Jessa Hasselt, Barbara Dex en Margriet Hermans in AZ Terug naar inhoudstafel

“

Een mooi initiatief dat net omwille van de eenvoud en de boodschap gedragen wordt. Het geeft heel veel positieve reacties en is inderdaad een ‘verbindende’ actie.” Een personeelslid van een Vlaams-Brabantse gemeente

Minister De Block bezocht tijdens de Dag tegen Kanker het UZ Brussel.

Turnhout, Jacques Vermeire in Imelda Bonheiden, minister De Block in UZ Brussel … En de aanwezigheid van campagneleider Frank Deboosere, voorzitter Jean-Jacques Cassiman en algemeen directeur Marc Michils werd geapprecieerd door patiënten, bezoekers, professionele zorgverleners en vrijwilligers.

Hartverwarmende wensen Door aan de Dag tegen Kanker 2015 een interactieve publiekscampagne te koppelen, bereikte het evenement meer Vlamingen dan ooit. Frank Deboosere sprak een radiospot in waarin hij de luisteraars

Jaarverslag 2015

opriep om een kaartje met een persoonlijke boodschap te sturen naar een familielid, vriend, collega of buur met kanker: “Op 15 oktober willen we solidair zijn met àlle kankerpatiënten. Ga naar www.dagtegenkanker. be, stuur een gratis kaartje en laat hen zien dat ze er niet alleen voor staan.” De oproep van Kom op tegen Kanker vermenigvuldigde zich eveneens op de sociale media en deed heel wat mensen in de pen klimmen. Tom Van Schandevyl: “In een aantal ziekenhuizen kregen de kaartjes een plaatsje in een wensboom. In sommige konden bezoekers ook nog ter plaatse kaartjes schrijven en ophangen. Zo werd de Dag tegen Kanker 2015 ook een dag vol hartverwarmende wensen.”

Dag tegen Kanker 2015 in cijfers •

Bijna alle Vlaamse en Brusselse ziekenhuizen werkten mee.

•

89 Vlaamse gemeenten en OCMW’s betuigden hun steun.

•

Tientallen zorgorganisaties en lotgenotengroepen toonden zich solidair.

• In totaal werden zo’n 150.000 gele lintjes opgespeld. • Er werden 2.562 wenskaarten naar de ziekenhuizen gestuurd. • Op Facebook telde het solidariteitsbericht van de Dag tegen Kanker 98.200 views. • Op de Dag tegen Kanker werden de tweets 30.906 keer weergegeven en telde de solidariteitstweet 10.374 views (en 103 interacties).

Zorg

NIEUW

Eigen initiatieven

Look good feel better for men Onder het motto ‘wie er goed uitziet, voelt zich meestal ook beter’ zijn de sessies Look good feel better voor vrouwen al vele jaren een succes. Ze worden gegeven in de ziekenhuizen onder leiding van een schoonheidsconsulente. Tijdens het ziekzijn krijgt het lichaam het hard te verduren. Tijdens de sessies leren de deelnemers hoe de huid te verzorgen en hoe patiënten er ondanks de onaangename nevenwerkingen goed kunnen uitzien. Omdat er vraag naar was, startte Kom op tegen Kanker in 2015 met sessies specifiek voor mannen. Voor hen werd een aparte brochure gemaakt.

Kom op tegen Kanker heeft heel wat eigen zorginitiatieven. De klassiekers zijn de zorgvrijwilligers in de ziekenhuizen, de Kankerlijn, het Kankerfonds, de vakanties voor kinderen, de steun aan lotgenotengroepen… Maar de organisatie vernieuwt haar zorgaanbod ook voortdurend.

NIEUW Zorgbedrijf A

Look good, Feel better

Wegens de toenemende nood aan ondersteuning van kwetsbare senioren zoekt Kom op tegen Kanker partners om mee vorm te geven aan die zorg. Na een geslaagd proefproject en een samenwerking op de Dag tegen Kanker 2014 werd het Zorgbedrijf Antwerpen in 2015 een van die partners. Het aanbod van het Zorgbedrijf vult de dienstverlening van Kom op tegen Kanker goed aan met infosessies, maar ook met creatieve workshops, praatcafés en culturele activiteiten zoals film, theater, tentoonstellingen enz.

Brochure over verzorging voor kankerpatiënten.

LGFB voor Mannen.indd 1

07/12/15 10:34

Terug naar inhoudstafel

NIEUW Borstkliniek Palestina Eind april 2015 nam Naziha Maher, coördinator Diversiteit van Kom op tegen Kanker, deel aan een uitwisselingsproject met de Borstkankerkliniek van Palestina. Ze stelde haar eigen werking voor op vlak van borstkankerpreventie en psychosociale ondersteuning bij Marokkaanse vrouwen. De delegatie uit Palestina bezocht Kom op tegen Kanker in Antwerpen tijdens een lotgenotencontact van Marokkaanse vrouwen. Er was veel belangstelling voor Naziha’s manier van werken en er zal in de toekomst dan ook zeker samengewerkt worden op vlak van vormingen, lotgenotencontacten en zelfhulpgroepen. 30

Naziha Maher: ‘Het was een geslaagde uitwisseling, zeker omdat ze zich herkenden in de doelgroep en zagen dat de methodiek aanslaat bij de Palestijnse, Arabische cultuur.’

Naziha Maher (rechts op de foto) samen met haar bezoek uit Palestina.

Jaarverslag 2015

De allochtonenwerking veranderde in 2015 van naam en is nu ‘werking diversiteit’. • Er werden 296 patiënten begeleid door 9 vrijwilligers, • er waren 1184 gesprekken met patiënten, • er waren 174 aanwezigen tijdens 20 bijeenkomsten in Antwerpen: koffiemomenten, infomomenten over borstreconstructies, massages, powersmoothies enz.

Lotgenotengroepen

Dank u, zorgvrijwilligers! Op 7 maart werden de zorgvrijwilligers van Kom op tegen Kanker verwacht in de KBC-hoofdzetel in Brussel. Ze werden er een hele dag in de bloemetjes gezet. Het programma ging al van start om 9.30u met een keuze uit vijf boeiende lezingen. Vervolgens ontvingen vrijwilligers die al vijf jaar actief zijn als zorgvrijwilliger, hun ‘gouden krab’ uit de handen van erevoorzitter Vic Anciaux. Een receptie werd gevolgd door een feestelijke warme maaltijd. In de namiddag genoten de zorgvrijwilligers van een optreden van Trio Cassiman en werden enkele vrijwilligers van de lotgenotengroepen in de bloemetjes gezet.

• De Vrijwilligersschool van Kom op tegen Kanker: bijna 200 mensen volgden een basisopleiding van Kom op tegen Kanker. Via opleidingen, navormingen en intervisies werden honderden eigen zorgvrijwilligers en die van andere organisaties geschoold en begeleid. • In totaal waren er eind 2015 zo’n 350 willigers van Kom op tegen Kanker.

41 oncologische lotgenotengroepen in Vlaanderen ontvingen een structurele betoelaging van Kom op tegen Kanker.

Kankerlijn en Kankerfonds: emotionele en financiële steun Kom op tegen Kanker wil een luisterend oor zijn, naar problemen luisteren van de kankerpatiënt. Het wil ook een financieel duwtje in de rug geven aan kankerpatiënten die door hun ziekte de eindjes moeilijk (of niet) aan mekaar kunnen knopen.

• Kankerlijn: zowel telefonisch als via e-mail konden kankerpatiënten en hun naasten hun vraag stellen.

actieve zorgvrij-

• In 37 ziekenhuizen waren ziekhuispermanenties door zorgvrijwilligers.

• Kankerfonds Het Kankerfonds is er voor mensen die financieel uit de boot vallen. In 2015 werden 1119 dossiers uitbetaald, goed voor 565.555 euro. Terug naar inhoudstafel

Kinderkamp Eind juni organiseerde Kom op tegen Kanker voor de 27ste keer een vakantiekamp voor kinderen met kanker. Deze keer in Blankenberge in het domein Corsendonk Duinse Polders. 74 kinderen brachten er samen een fijne tijd door samen met hun monitoren en 16 verpleegkundigen.

Iris Denayer ging mee als monitrice en vertelt over haar mooiste kampmoment: “Een meisje van 8 jaar zit vanuit haar rolstoel te kijken naar de kinderen die uitgelaten spelen op het springkasteel. Zelf kan ze niet mee springen maar als alle kinderen naar binnen worden geroepen om te eten, komt haar verpleegster naar ons toe en vraagt me of ik er even wil op letten dat er niemand op het springkasteel klimt. Zittend schuifelt het meisje voorzichtig naar de glijbaan van het springkasteel. Ik hoor haar giechelen en lachen van plezier. Ze zwaait vrolijk en trots naar mij. Met een stralende glimlach glijdt ze tussen de benen van haar verpleegster de glijbaan af. Voor mij een ongelooflijk mooi kampmoment.”

Initiatieven voor kinderen, jongeren, broers en zussen en het hele gezin. Kom op tegen Kanker heeft een stevige traditie van activiteiten voor kinderen (met o.a. het kamp), brussenwerking en jongerenactiviteiten. Daarnaast zag in 2015 een familiedag voor gezinnen met een kankerpatiëntje het daglicht!

NIEUW! Gezinsdag Op zaterdag 2 mei vond de eerste gezinsdag van Kom op tegen Kanker plaats. 50 gezinnen met een kankerpatiëntje jonger dan 6 jaar genoten van een onbezorgde dag in het Boudewijnpark in Brugge. Wat viel er te beleven? Heel wat! Een dolfijnen- en zeeleeuwenshow, een ballonnengoochelaar, leuke attracties, een schattenjacht … en als aandenken een gezinsfoto met de dolfijnen!

Brussen … zijn broers en zussen van een kind met kanker. Kom op tegen Kanker organiseert elk jaar een brussendag voor brussen tussen 6 en 12 jaar en een brussenweekend voor brussen van 12 tot 18 jaar.

Jongeren Kom op tegen Kanker wil een aanspreekpunt zijn voor jongeren en jongvolwassenen die tijdens of na hun ziekte op zoek zijn naar een luisterend oor en naar een antwoord op de problemen waarmee zij geconfronteerd worden.

* brussendag: 60 kinderen gingen samen naar de Kampenhoeve in Kampenhout. Op het programma: ezels verzorgen, een woning voor de ezels bouwen in het bos, een schilderij maken voor de woning van de ezels…en ’s middags een lekkere barbecue.

Het lotgenotencontact geeft steun. De herkenning en erkenning die jongeren bij elkaar vinden, is erg waardevol. Maar er is zeker ook plaats voor humor en ontspanning.

• Eind oktober gingen de jongeren op vakantieweek in Oostende (zie foto’s). • 17 jongeren met kanker hadden in 2015 een eigen buddy die de jongere vriendschap en ondersteuning geeft. De buddy zorgt ook voor een extra duwtje om na de ziekte verder te gaan met het leven en de sociale contacten te onderhouden.

• Er waren in 2015 vijf ontmoetingsdagen: op stap in Leuven, een segwaytour in Brugge, een boottocht en barbecue in Lokeren, een workshop improvisatietheater in Antwerpen en een ontmoetingsdag samen met ouders, partners, broers en zussen.

* brussenweekend: 45 kinderen genoten samen van een weekendje in ‘het Laathof’ in Hingene

nu in! schrijf je ze de inders dat

n je ou ef (die Vraag aa strook bij de bri gen schrijvingst ziekenhuis gekre n) jge ze van he daar kunnen kri m af hebben of invullen. Geef he m N he NU METEE kenhuis of stuur st. in het zie po r op pe

Zaterdag 18 april 2015 De Kampenhoeve in Berg

hup met

Brussdeien *! de danou 12 jarar

Geen ? nood Brusse , jo in he ntijd kom uw seer t najaar or t nog: Kank t Kom op ganivoor er een we tegen de Br eken 12 tot ussen va d 18 jaar n .

voor alle BR en zUSS oers EN (6-12 jaa van kinde r) met kankren er

Koningsstraat 217 - 1210 Brussel www.komoptegenkanker.be tel 02 227 69 73 mail viviane.debacker@komoptegenkanker.be De Brussendag is een organisatie van Kom op tegen Kanker

Terug naar inhoudstafel

Zorg

Steun voor vernieuwende externe projecten

Meer aandacht voor ‘implementatie’ Kom op tegen Kanker steunt sinds jaar en dag vernieuwende projecten in Vlaanderen op het vlak van de zorg voor kankerpatiënten en hun omgeving. Om te voorkomen dat onderzoeksrapporten onder het stof blijven liggen of dat goede zorgexperimenten niet doordringen tot de hele sector zet het bij de financiering van deze externe projecten steeds vaker in op ‘implementatie’. 34

Ook in 2015 bood Kom op tegen Kanker financiële steun voor innoverende zorgprojecten in Vlaanderen die een nieuw zorgaanbod voor kankerpatiënten en hun omgeving realiseren. Het gaat om projecten die een aanvulling bieden op het bestaande aanbod of een substantiële kwaliteitsverbetering inhouden van de bestaande psychosociale zorg. Het kan ook gaan om psychosociaal onderzoek waarvan de resultaten direct bijdragen tot een verbetering van de kwaliteit van het bestaande zorgaanbod of tot

Jaarverslag 2015

de ontwikkeling van nieuwe vormen van zorg voor kankerpatiënten. Uit een evaluatie van deze externe projectfinanciering bleek echter dat te veel onderzoeksprojecten eindigen in een onderzoeksrapport met aanbevelingen dat vervolgens onder het stof blijft liggen. Of zorgprojecten worden op een plek uitgeprobeerd en blijken succesvol maar vloeien toch niet door naar andere zorgsettings. Vandaar dat Kom op tegen Kanker in de afgelopen jaren meer nadruk is beginnen leggen

op ‘implementatie’: het wil meer bruggen slaan tussen de onderzoeks- en de zorgwereld en meer projecten van de ene naar de andere organisatie laten doorvloeien.

Bruggen slaan Kom op tegen Kanker biedt daarom sinds enkele jaren extra rugsteun voor ‘implementatieprojecten’. Implementatieprojecten focussen op toepassing in de zorgpraktijk: ofwel heeft zo’n project de ambitie om praktijkgerichte onderzoeksresultaten ook effectief te gaan toepassen in de zorgpraktijk, ofwel bestaat een ‘goede zorgpraktijk’ al en heeft het implementatieproject de ambitie om die goede zorgpraktijk uit te breiden naar verschillende zorgorganisaties. Ondanks het feit dat Kom op tegen Kanker deze implementatieprojecten als financierbare projecten heeft ingeschreven in de reglementering, lopen er

Implementatieproject 2015: Therapietrouw niet altijd veel aanvragen voor binnen. Dit soort projecten vraagt immers om een nieuwe manier van denken waarbij men over de omheining moet durven kijken. Toch blijft Kom op tegen Kanker hier volop op inzetten. Zo heeft het in 2015 een implementatieproject gefinancierd rond therapietrouw (zie kader), dat loopt via een samenwerkingsverband van UZ Leuven en UZ Gent. Het mikt op een ruime verspreiding in diverse ziekenhuizen over heel Vlaanderen van een zorgpad met betrekking tot therapietrouw en een roadmap voor de implementatie van dat zorgpad.

Doelstelling en concept KULeuven en UGent engageren zich om in samenwerking met Kom op tegen Kanker een project uit te voeren dat tot doel heeft een zorgpad voor patiënten met kanker, die orale antikankergeneesmiddelen krijgen voorgeschreven, te implementeren in vijf ziekenhuizen, en een roadmap (inclusief e-learning pakket) voor de implementatie van dergelijk zorgpad, dat breed toepasbaar is in ziekenhuizen over heel Vlaanderen, op te stellen. Het zorgpad heeft tot doel adequaat zelfmanagement bij deze patiënten te verhogen, de kwaliteit van de farmacotherapie te garanderen en de communicatie tussen de betrokken zorgverleners, zowel in de eerste als tweede lijn, te versterken.

Methodologie In een eerste fase worden per deelnemend ziekenhuis de huidige praktijk, barrières en facilitatoren in de zorg voor deze patiënten in kaart gebracht. Vervolgens wordt op maat van het ziekenhuis een zorgpad ontwikkeld en geïmplementeerd. Coaching en training van de betrokken

zorgverleners maakt daar integraal deel van uit. Zowel voor, tijdens en na implementatie van het zorgpad zullen evaluaties gebeuren op niveau van de patiënt, de zorgverleners en de organisatie om het effect van het zorgpad na te gaan, en de kwaliteit ervan te verzekeren. Ten slotte wordt, op basis van de ervaringen in de vijf deelnemende ziekenhuizen, een roadmap voor de implementatie van een dergelijk zorgpad, dat breed toepasbaar is, opgesteld. Een belangrijk onderdeel daarvan is het ontwikkelen van een e-learning pakket voor zorgverleners.

Meerwaarde De roadmap voor implementatie van het zorgpad zal alle ziekenhuizen in Vlaanderen, die hier wensen op in te zetten, de mogelijkheid bieden om op basis van de verworven inzichten en ervaringen in dit project, met beperkte inspanningen een evidence-based zorgpad te implementeren. Dat zou het zelfmanagement van patiënten die orale antikankergeneesmiddelen krijgen voorgeschreven, verhogen en de communicatie tussen de betrokken zorgverleners versterken.

Terug naar inhoudstafel

Beleidsbe誰nvloeding 36

Beleidsbeïnvloeding

Het Kankermeldpunt als basis voor beleidsbeïnvloeding In 2015 ontving het Kankermeldpunt 522 oproepen en de helft daarvan volgden op een campagne om positieve en negatieve ervaringen van kankerpatiënten met de zorg voor pijn in kaart te brengen. Kom op tegen Kanker riep in deze campagne de patiënten op om hun ervaringen te melden en een (anonieme) vragenlijst in te vullen. Uit de 260 antwoorden bleek dat heel wat kankerpatiënten niet de beste zorg krijgen voor hun pijn: zowel de aandacht voor pijn als de informatie over pijn en pijnbehandelingen zijn onvoldoende. Kom op tegen Kanker legt de resultaten voor aan een expertpanel met oncologen, pijnartsen en verpleegkundigen. Het rapport met beleidsvoorstellen volgt in het voorjaar van 2016.

Van melding tot beleidsvoorstel De resultaten van de campagne mantelzorg uit 2014 vonden in 2015 hun weg

Dankzij het Kankermeldpunt kan Kom op tegen Kanker patiënten advies op maat geven, maar ook knelpunten in de zorg, behandeling en re-integratie blootleggen. De campagnes bij het meldpunt vormen een stevige basis voor de belangenbehartiging van patiënten. 37

naar het onderzoeksrapport ‘Onzichtbaar maar onmisbaar’. Dat geeft inzicht in de knelpunten die mantelzorgers ervaren. Kom op tegen Kanker vindt dat ook mantelzorgers recht hebben op een goede ondersteuning en formuleerde een reeks aanbevelingen: een systematische screening van de noden en problemen van mantelzorgers, een betere voorbereiding op de rol van informele zorgverlener, een investering in transmuraal overleg en zorgbegeleiding, een uitbreiding van de verlofregeling van beroepsactieve mantelzorgers en een

ONZICHTBAAR MAAR ONMISBAAR

Welke knelpunten ervaren mantelzorgers van kankerpatiënten? Oktober 2015

komoptegenkanker.be

Terug naar inhoudstafel

Concrete vooruitgang hervorming en uitbreiding van de Vlaamse zorgverzekering. Vervolgens bepleitte Kom op tegen Kanker de uitvoering van deze aanbevelingen bij Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheidszorg en Gezin en bij Kris Peeters, federaal minister van Werk. In november 2015 voerde het Kankermeldpunt een campagne om preciezer in kaart te brengen welke behandelingen en welke types zorg hoge kosten met zich meebrengen. Tot eind 2015 liepen 120 meldingen binnen, maar dankzij aandacht in de media zal dit aantal begin 2016 nog verder aandikken. Op basis van deze reacties zal Kom op tegen Kanker in de loop van 2016 een analyse bekendmaken en tegelijk concrete beleidsvoorstellen formuleren om behandelingsen zorgkosten te beperken.

JAARVERSLAG KANKERMELDPUNT

2015

Jaarverslag 2015

Naaste de campagnes hebben individuele probleemmeldingen bij het Kankermeldpunt in 2015 eveneens tot zeer concrete stappen vooruit geleid. Drie goede voorbeelden: • Kankerpatiëntes die voor een behandeling stonden, wezen ons op de hoge prijs van het invriezen van eicellen. Een terugbetaling is niet beschikbaar en dat remt veel vrouwen af om over te gaan tot vitrificatie. Samen met de vruchtbaarheidscentra maakte Kom op tegen Kanker een dossier op voor minister De Block. Die laat weten dat eind 2016 een oplossing uit de bus zou komen waarbij een vruchtbaarheidsbehandeling bij oncologische patiënten geen kosten meer met zich meebrengt voor de patiënt. • Een kankerpatiënte die haar doctoraatsbursaal onderbrak, wou deeltijds haar onderzoekswerk hervatten. Haar beurs is vier jaar fiscaal vrijgesteld, maar volgens de HR-dienst van de universiteit stelt de fiscus een jaar halftijds onderzoek in dat kader gelijk aan een voltijds jaar (waardoor de onderzoeker bij halftijds werk een half jaar zou verliezen om aan haar doctoraat te werken). Kom op tegen Kanker contacteerde minister van Financiën Johan Van Overtveldt en ontving een positief antwoord van de algemene administratie fiscaliteit. Een doctorandus die op advies van een geneesheer halftijds het werk hervat, kan dat nu zonder tijdsverlies. • Na een tussenkomst van Kom op tegen Kanker paste een ziekenhuis het beleid voor de toediening van Neulasta aan. Dit geneesmiddel helpt na chemotherapie infecties te voorkomen, maar wordt best 24 uur na de behandeling toegediend. Kom op tegen Kanker drong er bij het College voor Oncologie ook op aan om alle coördinatoren van de zorgprogramma’s in België hiervan op de hoogte te brengen.

Beleidsbeïnvloeding

Steeds minder kinderen dagelijks thuis in de rook Uit een enquête van TNS Dimarso voor Kom op tegen Kanker blijkt dat 68.000 kinderen in Vlaanderen thuis dagelijks in tabaksrook zitten. Dat is bijna een halvering in vergelijking met 2008. Om dat cijfer nog verder te doen dalen, ontwikkelde Kom op tegen Kanker in 2016 een campagne die rokende ouders moet helpen hun gedrag aan te passen. Het zocht ook de steun van zorgverleners die vaak in contact komen met deze ouders.

Dat 68.000 kinderen dagelijks thuis in de tabaksrook zitten, brengt belangrijke gevaren met zich mee. Het immuunsysteem van kinderen staat nog niet op punt en longblaasjes ontwikkelen zich tot het zevende levensjaar. Bij kinderen die vaak in tabaksrook zitten, is de kans op wiegendood dubbel zo hoog, het risico op astma is drie keer hoger. Ook chronische bronchitis, middenoor-, long- en hersenvliesontstekingen komen vaker voor. Eens volwassen is de kans op een kleiner longvolume reëel, net als het risico op harten vaatziekten en kanker. Bovendien verdubbelt de kans dat deze kinderen later zelf gaan roken. TNS stelt echter wel een daling vast sinds 2008, toen ging het nog om 115.000 kinderen. Dat is zeker een gevolg van de sensibiliseringscampagnes van Kom op tegen Kanker. Het onderzoek toont echter ook aan dat het rookverbod in de horeca, dat Kom op tegen Kanker in 2011 realiseerde

via een procedure bij het Grondwettelijk Hof, een positief effect heeft. Een vijfde van de rokende ouders geeft aan niet meer te roken in het bijzijn van hun kinderen sinds het rookverbod van kracht werd. Een kwart van de respondenten geeft aan dit minder te doen. 58% van de rokende ouders is zelfs voorstander van een wettelijk verbod op roken in de buurt van kinderen. In 2008 was dat nog 43%.

Sociale kloof groeit Het onderzoek van TNS stelde echter ook vast dat de sociale kloof groeit. De resultaten tonen aan dat roken in het bijzijn van kinderen het sterkst afneemt bij hoger opgeleiden. Het probleem blijft het grootst bij sociaal kwetsbare groepen, zoals gezinnen met een laag inkomen. “Om verder vooruitgang te boeken moeten we onze acties dus goed afstemmen op deze doelgroep”, zegt Terug naar inhoudstafel

Hedwig Verhaegen, directeur Kennis en Beleid. “Daarom heeft TNS focusgroepen met rokende ouders georganiseerd. Dat heeft ons veel bijgeleerd over wie onze doelgroep precies is, welke boodschap zou aanslaan en wat de ideale toon is om in onze campagnes te hanteren. Zo bleek dat er bij deze ouders 40

n moet, en t. en? r om op ookt. raplu

Waarom je beter nooit in je auto rookt Je auto is een kleine ruimte. In 60 seconden stapelen de giftige stoffen zich gevaarlijk hoog op. De rook in je auto is nóg schadelijker dan de rook in je huis. Er zitten 27 keer meer kankerverwekkende deeltjes in.

Binnen roken is nooit oké Ook niet aan het open raam

Samen met de zorgverleners

weet je dat een ekauwgum verdwijnt

Maak dan uiten. uiten? riend,

tips op oken.be

nog veel misverstanden over meeroken bestaan, zoals ‘roken onder de dampkap is wel oké’. Verder leerden we dat het belerende vingertje niet werkt, maar dat deze ouders wel erg bekommerd zijn om de gezondheid van hun kinderen.” Een en ander mondde begin 2016 uit in de sensibiliseringscampagne “Binnen roken is nooit oké” met tv-spotjes waarin een speelgoedfiguurtje het opneemt voor het kind en vraagt om buiten te gaan roken. De website nooitbinnenroken.be weerlegt misverstanden en draagt concrete tips aan om het huis rookvrij te houden.

Raampje openen? Helpt niet!

Raampje openen? Helpt niet! De giftige stoffen vliegen rond. Ze kruipen in de zetels en de vloerbekleding. Ze kleven aan het plafond en de deurhendels. Je kinderen krijgen ze binnen. Daarom: Rook nooit in je auto, ook niet als de kinderen er niet bij zijn. Vertel je passagiers dat je auto een ‘rookvrije zone’ is.

Rook buiten Doe het voor je kinderen #nooitbinnenroken nooitbinnenroken.be

Jaarverslag 2015

Kom op tegen Kanker spitste zijn inspanningen in opvolging van de TNS-studie echter niet enkel toe op de ouders. In samenspraak met VIGeZ sprak het ook zeer gericht de zorgverleners aan die vaak met rokende ouders in contact komen, zoals huisartsen, kinderartsen, apothekers, medewerkers van Kind en Gezin en de Wijkgezondheidscentra. “Deze mensen hebben een autoriteit

bij de ouders die we willen aanspreken”, verklaart Hedwig Verhaegen. “Het is goed om die autoriteit te benutten, maar de relatie is ook delicaat. Voor de zorgverleners zijn de betrokken ouders ook klanten en het is niet altijd evident voor hen om een gesprek op te starten over de gevolgen van roken in huis voor kinderen.” Om te begrijpen wat de belangrijkste belemmeringen zijn, organiseerde TNS een blog waar zorgverleners met elkaar in discussie konden gaan en brachten Kom op tegen Kanker en VIGeZ hun vertegenwoordigers samen. “We vroegen de zorgverleners hoe wij hen kunnen helpen en wat zij nodig hebben om het probleem gemakkelijker bespreekbaar te maken”, aldus Verhaegen. Op basis van de ronde tafel en de informatie die uit de blog kwam, ontwikkelde VIGeZ een website voor zorgverleners, passiefroken.be, met wetenschappelijke informatie en bruikbaar advies om zorgverleners het gesprek te helpen aangaan.

Beleidsbeïnvloeding

De leden van de Nationale Coalitie tegen Tabak (NCTT) vragen stevig antitabaksbeleid In oktober 2015 besliste de regering om de prijs van een pakje roltabak met 70 eurocent te verhogen in 2016. Over de periode 2016-2018 komt er een globale verhoging met bijna 3 euro (+43%). De prijs van een pakje sigaretten zal in 2016 slechts met 13 eurocent stijgen en tegen 2018 in het totaal met ongeveer 30 cent (+5,5%).

de prijs van sigaretten en roltabak kleiner worden en evolueert de fiscaliteit op tabaksproducten in de goede richting.

De leden van de Nationale Coalitie, waaronder Kom op tegen Kanker, verwachten geen effect van deze maatregel op de verkoop van sigaretten, die te goedkoop blijven in ons land, maar wél op de verkoop van roltabak. Ze verwelkomen daarom de hogere taksen op roltabak. In 2018 zal het weliswaar nog steeds goedkoper zijn dan gewone sigaretten, maar voor de eerste maal zal de kloof tussen

• een accijnzenbeleid dat ook de consumptie van gewone sigaretten ontmoedigt, • een volledig verbod van tabaksreclame op de verkoopplaats, • een verbod op het zichtbaar presenteren en uitstallen van tabaksproducten op de verkoopplaats, • de invoering van neutrale verpakkingen voor tabaksproducten (zonder logo’s of

De leden van de Nationale Coalitie tegen Tabak vroegen de federale regering om nu ook werk te maken van een globaal actieplan tegen roken, met maatregelen zoals:

aantrekkelijke kleuren), • het goedkoper ter beschikking stellen van rookstopmedicatie voor de meest kwetsbare groepen rokers.

De NCTT ijvert verder voor een wettelijk verbod om te roken in de auto als er kinderen (minderjarigen) meerijden. Kom op tegen Kanker heeft intussen de mogelijkheden voor een betere bescherming tegen meeroken in een actieplan gegoten (maart 2016): van voorstellen voor de wetgever, over informatieverstrekking, sensibilisering en campagnes, tot het promoten van goede voorbeelden van pioniers in de strijd voor een rookvrije omgeving.

Terug naar inhoudstafel

Beleidsbeïnvloeding

#dieselgate: Europa laat uitstootnormen overschrijden ondanks hevig protest Ondanks gesjoemel met de resultaten van de NOx-uitstoot (stikstofoxiden) door autobouwers als Volkswagen heeft het Europees Parlement de kans laten liggen om overschrijdende uitstootnormen een halt toe te roepen. De hevige protestacties van een coalitie van consumenten-, milieu-, gezondheids- en mobiliteitsorganisaties waaronder Kom op tegen Kanker leken er in 2015 toe te leiden dat een akkoord met de autobouwers hierover zou worden verworpen. Begin 2016 keurde het Europees Parlement het evenwel goed, waardoor autoconstructeurs de emissienormen in reële omstandigheden nog met 110% mogen overschrijden tussen 2017 en 2020 en met 50% vanaf 2021. De stikstofoxiden zijn een bron van fijn stof, die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) classificeert als kankerverwekkend. In België sterven jaarlijks bijna 12.000 mensen vroegtijdig door luchtvervuiling.

Jaarverslag 2015

Neen tegen hormoonverstorende stoffen Begin 2015 hield de Europese Commissie een publieke consultatie waarin iedereen die dat wilde, kon aangeven hoe we het best omgaan met hormoonverstorende stoffen. Kom op tegen Kanker, Gezinsbond, Bond Beter Leefmilieu en Allergienet riepen iedereen op de enquête in te vullen en zo een sterk signaal te sturen naar de Europese Commissie en in het belang van het milieu en de volksgezondheid NEE te zeggen tegen hormoonverstorende chemische stoffen. Childproof, een interdisciplinair forum van wetenschappers en maatschappelijke organisaties, waaronder Kom op tegen Kanker, greep later in het jaar een reportage van Panorama op Canvas (VRT) aan om het thema opnieuw in de kijker te plaatsen. Hormoonverstorende chemische stoffen (endocrine disrupting chemicals of EDC’s) zijn stoffen die de werking van natuurlijke hormonen en het hormonaal evenwicht in ons lichaam kunnen ontregelen. Uit recent onderzoek blijkt dat elke Europese burger EDC’s in zijn lichaam heeft. Veel producten die we dagelijks gebruiken, bevatten dergelijke stoffen: voedselverpakkingen met plasticfolie en blik, verzorgingsproducten zoals deodorants en cosmetica, luchtverversers, elektronische producten (zoals laptops) en schoonmaak- en ontsmettingsproducten.

Veilige zonnebanken bestaan niet Omdat zonnebanken het risico op huidkanker verhogen, stelden een aantal gezondheidsorganisaties, waaronder Kom op tegen Kanker, Test-Aankoop, de Stichting tegen Kanker en de mutualiteiten - die de krachten bundelden in de werkgroep Zonnebanken van de Alliantie voor Huidkankerpreventie - een aantal maatregelen voor om de consument beter te informeren en te beschermen. Enkele voorbeelden? Een verbod op gezondheidsclaims voor het gebruik van de zonnebank, een verplichte waarschuwing over het kankerverwekkende effect van de zonnebank op alle communicatie verspreid door zonnebankcentra, evenals op de zonnebanken en zonnelampen zelf en een verplichte registratie van zonnebankcentra. De werkgroep drong ook aan op inspecties en controles door de overheid, strenge sancties bij inbreuken en het publiek maken van de inspectieresultaten. Hij ging de maatregelen bepleiten bij minister voor Consumentenzaken Kris Peeters en minister voor Volksgezondheid De Block.

Verbod op glyfosaat gevraagd Eind april 2015 eiste Kom op tegen Kanker, samen met verschillende belangen- en milieuorganisaties, in een brief aan minister van Volksgezondheid Maggie De Block en minister van landbouw Willy Borsu een verbod op het gebruik van glyfosaathoudende producten voor particulieren. Tegelijk kregen winkelketens een brief met de vraag om de verkoop van glyfosaathoudende bestrijdingsmiddelen stop te zetten en de klanten te informeren over de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s van de chemische bestrijdingsmiddelen en alternatieven aan te bieden. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie heeft in 2015 de classificatie van glyfosaat herzien. Door de rol die deze stof speelt in de ontwikkeling van onder andere non-Hodgkinlymfoom, voornamelijk bij landbouwers, en op basis van laboratoriumonderzoeken op muizen en menselijke cellen, is na onderzoek door 17 experts geconcludeerd dat deze actieve stof â&#x20AC;&#x2DC;waarschijnlijk kankerverwekkendâ&#x20AC;&#x2122; is voor de mens. Daarom vroegen de organisaties dat glyfosaat wordt geschrapt van de lijst met actieve stoffen die toegestaan zijn voor gebruik met een hoog blootstellingsrisico. Het betreft producten voor gebruik buiten de landbouw in tuinen, terrassen en opritten.

Terug naar inhoudstafel

Beleidsbeïnvloeding

Kanker duwt wie het financieel moeilijk heeft de armoede in

Centralisatie operaties pancreaskanker broodnodig

Voor mensen die het financieel moeilijk hebben, is kanker de druppel die de emmer doet overlopen en hen in de armoede doet belanden. Dat blijkt uit een analyse in 2015 van de gegevens van het Kankerfonds van Kom op tegen Kanker, dat patiënten met financiële problemen steun biedt. Zo biedt de privéhospitalisatieverzekering voor de kwetsbare doelgroep van het Kankerfonds geen oplossing. In 72 % van de dossiers was er geen terugbetaling van een hospitalisatieverzekering. Kom op tegen Kanker vindt het ontoelaatbaar dat kanker mensen de armoede in duwt en eiste hogere socialezekerheids- en bijstandsuitkeringen en lagere plafonds voor de remgelden. Het lobbyde bij de bevoegde ministers actief voor een betere financiële bescherming van financieel kwetsbare groepen.

Kom op tegen Kanker juichte in 2015 toe dat ziekenhuizen op www.zorgkwaliteit.be de resultaten van een aantal kwaliteitsindicatoren publiceren, waaronder indicatoren voor de behandeling van borstkanker. Patiënten hebben immers recht op kwaliteitsvolle zorg en dat betekent ook dat ze weten waar ze die zorg kunnen krijgen. Toch mag dit slechts een eerste stap zijn. Zo moeten ziekenhuizen die nog geen kwaliteitsindicatoren meten of die hun resultaten nog niet publiek bekend maken, dit zo snel mogelijk doen. En er moeten ook indicatoren ontwikkeld en gepubliceerd worden voor de diagnose en behandeling van andere kankertypes dan borstkanker.

Vraag om omstandigheidskrediet uit te breiden Kom op tegen Kanker zette in juni mee de schouders onder het initiatief van de organisaties Rondpunt en Ouders van Verongelukte Kinderen, die zorgen en ijveren voor een goede opvang van verkeerslachtoffers, om het omstandigheidsverlof na het overlijden van een dierbare uit te breiden met een omstandigheidskrediet van zeven dagen. Het toekennen van een extra omstandigheidskrediet zou een eerste stap zijn op weg naar een cultuur waarin rouwen ruimte krijgt, ook op het werk. Dit gezamenlijk engagement pleit voor een expliciete erkenning van de unieke situatie van verlies.

Jaarverslag 2014

Vooral bij complexe behandelingen, zoals bijvoorbeeld bij slokdarm- en pancreaskanker, is deze informatie van levensbelang. Kom op tegen Kanker riep in een opiniestuk in De Standaard daarom minister Maggie De Block op om operaties bij slokdarm- en pancreaskanker te concentreren in een beperkt aantal ziekenhuizen met voldoende ervaring. Zij maakte bekend dat ze de ziekenhuiszorg en -financiering zal hervormen en dat ziekenhuizen netwerken zullen moeten vormen met expertisecentra, maar voorziet pas een substantiële impact van haar hervorming in 2025. Voor Kom op tegen Kanker moet dit in het geval van complexe kankerchirurgie veel sneller kunnen.

Schuldsaldoverzekering beter toegankelijk voor (ex-)kankerpatiënten Sinds 2 januari 2015 krijgen ex-kankerpatiënten dankzij een nieuwe wettelijke regeling een betere toegang tot een schuldsaldoverzekering. Zo moeten verzekeraars een verhoogde premie of een weigering beter motiveren en kan wie niet akkoord gaat met een weigering of een verhoogde premie, een onafhankelijke herbeoordeling van zijn dossier bij een opvolgingsbureau vragen. De compensatiekas, die een deel van de medische bijpremie voor zijn rekening neemt, maakt de schuldsaldoverzekering beter betaalbaar. Kom op tegen Kanker, dat al jaren een gegarandeerde toegang vraagt tot een basispakket van verzekeringen, juichte dit toe, maar drong aan op een grondige evaluatie. Verzekeraars zijn immers nog altijd niet verplicht een schuldsaldoverzekering aan te bieden. Begin 2016 bleek alvast dat er nog veel ruimte voor verbetering is bij het bureau dat geweigerde schuldsaldoverzekeringen moet opvolgen.

Verzekeraars zijn nog altijd niet verplicht een schuldsaldoverzekering aan te bieden.

Afschaffing hoge patiëntenbijdrage voor borstreconstructie dichterbij Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) publiceerde in 2015 – mede onder impuls van Kom op tegen Kanker - een rapport over de kosten van een borstreconstructie met eigen weefsel voor de zorgverstrekkers. Dit vormt een objectieve basis voor een herziening van de RIZIV-vergoeding voor plastisch chirurgen. Die beweren immers al langer dat de terugbetaling (die sinds 2008 bestaat) niet volstaat. Daarom rekenen zij naast de klassieke ereloonsupplementen nog een hoog bijkomend bedrag aan. Kom op tegen Kanker vindt dit onaanvaardbaar en rekent erop dat dit objectief kader het RIZIV en minister De Block zal helpen om snel een akkoord te bereiken over een redelijke artsenvergoeding voor een borstreconstructie met eigen weefsel en het schrappen van de patiëntenbijdragen.

Terug naar inhoudstafel

Informatie en preventie 46

Allesoverkanker.be

Stap verder in professionalisering patiënt- en publieksinformatie Kom op tegen Kanker lanceerde eind 2014 Allesoverkanker.be, een website die niet alleen mensen met kanker en hun naasten informeert, maar ze ook met elkaar in contact brengt. Hoeveel bezoekers vonden in 2015 hun weg naar de site? Hoe evolueerde de inhoud? We maken een stand van zaken op met redactrice Griet Van de Walle.

Allesoverkanker.be richt zich tot iedereen die vragen heeft over kanker. Dat kunnen kankerpatiënten of hun naasten zijn, maar ook andere mensen die op zoek zijn naar informatie over bv. een bepaalde kankersoort of behandeling. De website tekende in 2015 mooie bezoekerscijfers op (zie kader). “De pagina’s over de verschillende soorten kanker (www.allesoverkanker.be/ soorten-kanker) worden het meest bekeken”, stipt Griet Van de Walle aan. “Binnen die pagina’s scoren borstkanker en prostaatkanker het hoogst, wat vrij logisch is aangezien borstkanker de meest voorkomende kanker is bij vrouwen en prostaatkanker de meest voorkomende bij mannen. Ook de patiëntgetuigenissen

(www.allesoverkanker.be/verhalen) trekken veel bezoekers aan.”

Hoe promoot Kom op tegen Kanker Allesoverkanker.be? Griet Van de Walle: “In onze gedrukte communicatie maken we maximaal gebruik van de mogelijkheid om te verwijzen naar relevante webpagina’s op Allesoverkanker.be. Dat doen we bijvoorbeeld in onze flyers, brochures, in ons patiëntenblad Leven en op affiches. We maken ook gretig gebruik van onze Twitter- en Facebookaccount om bepaalde informatie uit te lichten. Ook in onze maandelijkse elektronische nieuwsbrief voor zorgprofessionals richten we de

schijnwerpers op nieuwe of aangepaste onderdelen. En natuurlijk zorgen ook onze 150 zorgpartners en lotgenotengroepen, die meewerken aan de website voor goede reclame. Tot slot zorgen we er ook voor dat we via zoekmotoren als Google gemakkelijk gevonden worden.”

Op welke apparaten bekijken de mensen de site?

“De helft van de bezoekers raadpleegt de website op een desktop, 30% op een smartphone en ongeveer 20% op een tablet. We werken met ‘responsive design’. Dat betekent dat de site zich aanpast aan het scherm waarop je de site bekijkt: een desktopscherm, laptop, tablet of smartphone: de site ziet er overal even mooi uit.”

Welke aanpassingen hebben jullie in 2015 doorgevoerd? “Een van de opmerkelijkste is de druk bezochte pagina www.allesoverkanker. be/verhalen. Daar ben ik best wel trots op: we hebben de getuigenissen van Terug naar inhoudstafel

mensen met kanker uit ons magazine Leven ook online in een magazineachtige lay-out weten te gieten, met herkenbare quotes en foto’s over wat kanker met hen doet. We laten geregeld ook mantelzorgers en professionele zorgverleners aan het woord. Om de drie maanden voegen we nieuwe verhalen toe; we volgen min of meer het publicatieritme van Leven waarin we dezelfde verhalen publiceren. Onder elk verhaal leggen we aan de websitebezoekers uit hoe ze zich kunnen abonneren op Leven. We leggen in onze offline communicatie dus niet alleen linken naar onze online communicatie, maar doen dat ook in de omgekeerde richting.”

Hebben jullie nog aan andere onderdelen gesleuteld? “Ja, bijvoorbeeld die over de soorten kankers. Vroeger openden die pagina’s meteen met de droge medische informatie, nu ziet de bezoeker eerst enkele verhalen van mensen die dat soort kanker hebben.

Jaarverslag 2015

Die verhalen zorgen voor herkenbaarheid bij mensen, ze maken een zware materie menselijk en toegankelijk. Verder hebben we bijvoorbeeld ook de filter op de activiteitenpagina (www.allesoverkanker.be/ activiteiten) verbeterd. We hebben filters toegevoegd om het gebruiksgemak te verhogen.”

kunnen we ze daarin nog beter bedienen met Allesoverkanker.be? En natuurlijk zijn we constant bezig met updaten: de kankerzorg en het kankeronderzoek zijn continu in beweging. Het is aan ons om alert te blijven en nieuwe ontwikkelingen zo snel mogelijk te integreren in de informatie die we verspreiden.”

Zijn er ook nieuwe pagina’s bijgekomen? “Nogal wat, ja. De redactie staat in nauw contact met de Kankerlijn. Als er veel vraag is naar informatie die nog niet vindbaar is op de site, dan proberen we die leemte op te vullen. In 2015 hebben we bijvoorbeeld een overzicht toegevoegd van alle ziekenhuizen waar revalidatieprogramma’s lopen (www.allesoverkanker.be/ oncorevalidatie) en een lijst met praktische tips wat u kunt zeggen of doen als iemand die u kent kanker heeft (www.allesoverkanker.be/hoe-reagerenals-iemand-die-u-kent-kanker-heeft).”

Welke veranderingen mogen we in 2016 verwachten? “We blijven nieuwe thema’s en onderwerpen toevoegen. We proberen ook het zoekgedrag over kanker verder te analyseren: wat zoeken mensen op het internet over kanker en kankerzorg en hoe

Allesoverkanker.be 2015 in cijfers Sessies: 490.909 Gebruikers: 356.663 Paginaweergaven: 1.267.66 Weergegeven pagina’s per sessie:

2,58 Terugkerende bezoekers:

27,8% van de sessies Nieuwe bezoekers:

72,2% van de sessies

Informatie

...online en offline Het patiëntenmagazine Leven kent een trimestriële oplage van ongeveer 43.000 exemplaren. In 2015 vertelden o.a. Koen De Graeve, Ivan De Vadder, Natalia (over haar vader) en Wouter Torfs hun herkenbaar verhaal.

Kom op!

Met actievoerders communiceerde Kom op via de trimestriële Kom op-krant.

Krant voor actievoerders oktober-december 2015 Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 P004880 www.komoptegenkanker.be

4 / 2015

Nr 60

De sociale media, Facebook en Twitter, die in 2014 waren opgestart, werden in 2015 succesvol verder uitgebouwd.

De website www.komoptegenkanker.be die in 2013 het daglicht zag, werd kritisch geëvalueerd en aangepast aan de nieuwe invulling die het merk eind 2014 kreeg.

De 1000 km voor Kom op tegen Kanker

onze meters en peters zijn er klaar voor. Ben jij al ingeschreven?

Zie pagina 2

minder zorgen, meer opBrengst Sponsors kunnen een enorme meerwaarde betekenen voor je actie. Ze steunen financieel, in natura of met hun ervaring en krijgen zichtbaarheid in ruil. Maar hoe vind je de juiste sponsors?

‘Sponsoren is een zeer zinvol idee’, zegt Yves Braeckman, verantwoordelijke lokale fondsenwerving bij Kom op tegen Kanker. Alles wat je kan laten sponsoren is een stap in de goede richting en “alles” kan je heel letterlijk nemen. Sponsors kunnen zaken in natura leveren of hun expertise ter beschikking stellen. ‘Een brouwer kan drank sponsoren, maar je kan met hem ook praten over wat je aanbiedt, nagaan of een koelwagen zin heeft, of afspreken wie het risico neemt voor een onverkochte voorraad’, zegt Yves Braeckman. ‘Als je de praktische kant of een deel ervan kan toevertrouwen aan een sponsor, dan krijg je een sterkere actie met sterkere resultaten.’ Zie pagina 4 Verderop in dit nummer geven we een aantal tips om sponsors te overtuigen.

kom op! oktober-december 2015 • www.komoptegenkanker.be

Digitaal Kom op tegen Kanker communiceerde in 2015 via digitale nieuwsbrieven, zowel met actievoerders, deelnemers aan de 1000 km als met niet-medische zorgverleners

Daarnaast verdeelde Kom op tegen Kanker ook in 2015 heel wat brochures die regelmatig een update krijgen. Enkele voorbeelden: Meer weten over (meer dan 20 brochures over een type kanker), brochures over behandelingen, vermoeidheid, financiële tegemoetkomingen, verzorging en make-up …

Terug naar inhoudstafel

Financieel verslag De 1000 km bracht in 2014 niet alleen een indrukwekkend aantal fietsers op de been, maar ook heel wat toeschouwers en supporters. Coverbands zorgden bij elke aankomst in Mechelen voor een feestelijke toets, met als apotheose een druk bijgewoond slotevenement op zondagavond. Ook de stops in de middagsteden ontpopten zich tot echte publiekstrekkers. ‘De trofee van langste erehaag leidde opnieuw tot een ludieke strijd tussen de middagsteden’, vertelt Kristien Neyens. ‘Dankzij het harde werk en de grote betrokkenheid van heel de lokale gemeenschap — van inwoner tot burgemeester — werden de erehagen langer. De evenementendorpen in de middagsteden bleken ook een goede zet: mensen genoten van optredens, animatie en wat lekkers.’

50 50

Hoe heeft Kom op tegen Kanker de groei van 459 naar 527 teams opgevangen? Kristien Neyens: ‘We hebben een vijfde peloton toegevoegd en de lussen in twee richtingen gereden. Iedereen voelde dat als een verbetering aan. Hoe meer teams er deelnemen, hoe groter de logistieke operatie is en hoe meer aandacht we moeten besteden aan de

Jaarverslag 2015

veiligheid van de fietsers en supporters. Door de tomeloze inzet van vrijwilligers, seingevers, wegkapiteins, politie, gemeentelijke overheden, comités in de middagsteden, medewerkers van Kom op tegen Kanker en van onze organiserende en logistieke partners, is alles vlot verlopen. Iedereen die betrokken was bij de organisatie van de vijfde editie, toonde ontzettend veel engagement en een grote bereidheid om te helpen waar mogelijk.’ Wat onthoudt u nog van deze lustrumeditie? ‘Het huldemoment in Landen was door de aanwezigheid van koningin Mathilde heel bijzonder. Haar bezoek was tot op de seconde geregisseerd en toch werd het een heel warm bezoek. Vraag dat maar aan de kankerpatiënten met wie de koningin aan tafel zat.’ Een slotbedenking? ‘De 1000 km wordt hoe langer hoe meer iets wat mensen verbindt, het hele jaar door. Het hemelvaartweekend is “slechts” de apotheose van (bijna) een heel jaar lang samen actievoeren, geld inzamelen, trainen … Tijdens de fiets-

vierdaagse voel je die verbondenheid aan den lijve. Hoe meer kilometers er gereden worden, hoe meer knuffels er gegeven worden en hoe meer iedereen familie van elkaar wordt.’

Een uitzonderlijk jaar 2015 was op financieel vlak een uitzonderlijk jaar voor Kom op tegen Kanker. Aan inkomstenkant werd met 29,6 miljoen een absoluut record opgetekend. Het liet de organisatie toe om heel wat meer middelen te besteden aan de strijd tegen kanker, met vooral een opmerkelijke stijging voor de steun aan onderzoek. Door het positief resultaat zullen in de toekomst nog meer middelen kunnen vrijgemaakt worden voor bestaande en nieuwe initiatieven.

Inkomsten 2015 was een campagnejaar, wat betekent dat er een campagne met de VRT – inclusief liveshow – werd opgezet (dit gebeurt tweejaarlijks). Het zorgt er steevast voor dat de inkomsten hoger liggen dan in zogenaamde daljaren. Ook dit jaar was dit het geval dankzij ‘Iedereen tegen Kanker’. Ook wanneer we vergelijken met het vorige campagnejaar (2013) is er een duidelijke stijging te noteren. De inkomsten liggen maar liefst 37 % hoger en halen het recordbedrag van 29,6 miljoen euro.

21,6

23,1

2013 2014 (campagnejaar) (daljaar) (miljoen euro)

29,6

2015 (campagnejaar)

• Legaten zijn een belangrijke inkomstenbron voor Kom op tegen Kanker. Met 12,1 miljoen waren ze goed voor 41 %. Ook dit is een uitzonderlijk hoog bedrag, dat voor een deel is toe te schrijven aan twee uitzonderlijk hoge legaten die werden ontvangen in de loop van 2015. • De tweede belangrijkste bron van inkomsten, zijn de giften, goed voor 32 %.

Het grote aantal giften en legaten heeft Kom op tegen Kanker te danken aan zijn sterk imago. Dat kwam onder andere tot stand door succesvolle acties zoals de 1000 km en initiatieven op vlak van beleid en preventie. Terug naar inhoudstafel

• 9,5 miljoen euro komt van periodieke mailings, maar ook van giften naar aanleiding van acties die Kom op tegen Kanker zelf opzet of die door lokale actievoerders georganiseerd worden. Gerealiseerd Inkomen 2015 : 29,6 miljoen euro Diverse inkomsten

• het Plantjesweekend: in 2015 werden er 288.875 plantjes verkocht. Ter vergelijking: in 2006 waren dat nog 229.000 plantjes. Elk plantje wordt aan 7 euro verkocht (in 2006 was dat 5 euro om vanaf 2009 naar 6 euro te gaan en uiteindelijk 7 euro te worden in 2015). In de loop van 2015 zagen een aantal nieuwe acties het licht, namelijk :

6% Acties

• De Pet op tegen Kanker verving succesvol Kom op Appels. • Voor lopers werd de infrastructuur opgezet om de actie te laten uitgroeien tot een succesnummer. In 2016 zou dit opgenomen worden in de actie Loop naar de Maan.

21%

52 Legaten

41%

Giften

32%

Acties en Giften 2015 Periodieke mailings VRT campagne Sponsoring bedrijven Pet op tegen Kanker

Alle acties samen zijn goed voor 21 %. Ze komen van acties die worden opgezet door lokale actiecomités, maar ook van eigen acties. De belangrijkste zijn:

Plaatselijke Acties Plantjesweekend 1000 km

• de 1000 km: In 2015 namen 598 teams deel, die elk 5000 euro inzamelden als inschrijvingstoelage. Teneinde de groei van deze actie te onderlijnen: in 2010 namen er 152 teams deel.

Jaarverslag 2015

0,5

Acties (miljoen euro)

1,5

Giften

2,5

3,5

4,5

Uitgaven en bestedingen

4,9 8,7 5,9

4 6,5 10,2

6,2 9,5 12,1

De uitgaven en bestedingen stegen in 2015 met 63 % (+11,0 miljoen euro) tegenover het jaar ervoor. Dit komt voornamelijk door de verdubbeling van de uitgaven voor wetenschappelijk onderzoek (+6,6 miljoen euro). Daarnaast zijn hiervoor verantwoordelijk: de verhoogde inspanningen voor psychosociale zorg (+1,8 miljoen euro) en de verhoogde uitgaven voor fondsenwerving (+1,6 miljoen euro) als gevolg van het uitsturen van meer mailings, de kosten verbonden aan de campagne met de VRT en meer kosten bij de dienst legaten. Uitgaven exclusief allocatie van algemene kosten

2013 (campagnejaar) Acties

2014 (daljaar) Giften

2015 (campagnejaar)

Legaten

(miljoen euro)

Samenvattend kunnen we stellen dat in 2015 de inkomsten van zowel acties, giften als legaten sterk stegen.

Psychosociale Zorg Onderzoek Beleidsbe誰nvloeding Informatie en preventie Fondsenwerving Algemene kosten Totaal

2013 4,3 6,5 0,5 0,9 3,5 1,3 17

2014 4,9 6,2 0,6 1,4 3 1,4 17,5

2015 6,7 12,8 0,7 1,8 4,6 1,9 28,5

(miljoen euro)

Terug naar inhoudstafel

Uitgaven exclusief allocatie algemene kosten

Uitgaven na allocatie van algemene kosten 2015 7,2 13,7 0,8 1,9 4,9 0,0 28,5

Algemene kosten Fondsenwerving

16% Informatie en preventie

Psychosociale zorg

24 %

Beleidsbe誰nvloeding

Psychosociale Zorg Onderzoek Beleidsbe誰nvloeding Informatie en preventie Fondsenwerving Algemene kosten Totaal (miljoen euro)

Onderzoek

Uitgaven na allocatie algemene kosten

45 %

Informatie en preventie

7% Beleidsbe誰nvloeding ing.

Fondsenwerving

17%

Als we de algemene kosten verhoudingsgewijs toekennen aan de posten waarvoor ze bedoeld waren, krijgen we onderstaande tabel.

Psychosociale zorg

25 % Onderzoek

48 %

Jaarverslag 2015

Onderzoek Kom op tegen Kanker besteedt traditiegetrouw zowel geld aan biomedisch als aan psychosociaal onderzoek. In 2015 werd 90 % van de uitgaven (12,8 miljoen euro) besteed aan biomedisch onderzoek. Het is ook in dit domein dat de stijging van de uitgaven het grootst is.

3,2

3,5

Psychosociaal onderzoek,

10 % Eigen zorgprojecten (miljoen euro)

Externe zorgprojecten

Eigen zorgprojecten

Patiëntenfolders 3% Ziekenhuiswerking

Biomedisch onderzoek,

Kankerfonds

Hulplijnen

27 %

90 %

Leven

6% Vrijwilligerschool

Lotgenotenwerking

Zorg Psychosociale zorg valt uiteen in twee blokken: • de eigen zorgprojecten die Kom op tegen Kanker opzet en • de externe projecten die Kom op tegen Kanker steunt. Beide blokken zijn ongeveer even groot.

4% Sensbilisering reguliere sector

Regionale dienstverlening

16 %

Kinderwerking

Werking kwetsbare groepen

13 % Terug naar inhoudstafel

De externe zorgprojecten vallen uiteen in vier categorieĂŤn: vernieuwende projecten (met 44 % de belangrijkste besteding), palliatieve zorg, kinderoncologie en lotgenotengroepen. Externe Zorgprojecten 2015 Lotgenoten Kinderoncologie

5 %

18 %

Palliatieve zorg

33 %

Resultaat In 2015 werd de werking van Kom op tegen Kanker op zowat alle vlakken gevoelig uitgebreid. Er werden aanzienlijke inspanningen geleverd voor de steun aan psychosociale zorgprojecten, het opzetten van eigen zorgprojecten en vooral de steun aan wetenschappelijk onderzoek. Toch wordt het jaar afgesloten met een positief resultaat van 1,2 miljoen dankzij een zeer sterk groei van alle inkomstenbronnen. De inkomsten uit legaten zijn sinds 2013 verdubbeld, maar ook de opbrengsten van acties en mailings waren hoger dan ingeschat. Dit laat de organisatie toe om in 2016 de steun aan wetenschappelijk onderzoek en psychosociale zorgprojecten nog verder op te trekken.

Vernieuwende projecten

44 %

Het aandeel van de fondsenwervingskosten stijgt de laatste jaren in nominale cijfers, maar vermindert indien gerelateerd tot de totale uitgaven. Daar waar in 2013 het aandeel van de kosten 21% was, is dit in 2015 slechts 16%.

Jaarverslag 2015

Beknopte resultatenrekening 2015 milj. euro Inkomsten Legaten Giften Actiegeld Diversen

milj. euro

12,1 9,5 6,2 1,8 29,6

Uitgaven Psychosociale Zorg Onderzoek Beleidsbe誰nvloeding Informatie en preventie Fondsenwerving Algemene kosten Netto resultaat

-6,7 -12,8 -0,7 -1,8 -4,5 -1,9

-28,4 1,2

Terug naar inhoudstafel

Beknopte balans 31 december 2015 milj. euro Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen < 1 jaar Geldbeleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen Beleidsbeïnvloeding Totaal van de activa

0,5 2,2 2,7 3,1 34,8 24,8 0,8 63,5 66,2

*’Fondsen voor bestemming’ bestaan enerzijds uit een noodzakelijke buffer om als onderdeel van het eigen vermogen de continuïteit van de organisatie te kunnen garanderen (zodat ze aan haar verplichtingen inzake opbouw sociaal passief, dekking werkingskosten …) kan voldoen. Anderzijds gaat het om bestedingen die al voorzien zijn in de budgetopmaak van de volgende jaren. • Begin 2016 zijn de verbouwingswerken aan het kantoor in de Koningsstraat voltooid. De kantoren in Gent en Antwerpen werden verkocht en de kantoren werden gecentraliseerd in de verbouwde kantoren in de Koningsstraat. De werken zullen 1,1 miljoen gekost hebben

Jaarverslag 2015

milj. euro Eigen vermogen Fondsen (permanent) Fondsen (voor bestemming)* Schulden Schulden < 1 jaar Schulden > 1 jaar Overlopende rekeningen

0,6 46,1 46,7 19,4 0,1 19,5

Totaal van de passiva

66,2

en zullen onder de materiële activa afgeschreven worden. • In de loop van 2015 is een omvangrijk ICT-project opgestart om de versnippering aan software aan te pakken en het delen van informatie – zowel intern als extern –te bevorderen. Dit project werd niet volledig voltooid in 2015. Er werd in 2015 0,468 miljoen euro aan dit project besteed. • Eind 2015 bedroeg het personeelsbestand 59,8 VTE’s (Voltijdse Equivalenten). Hierin zitten zowel vaste personeelsleden als tijdelijke medewerkers vervat. Eind 2014 waren er 50 VTE’s. De organisatie is in de loop van het jaar dus aanzienlijk versterkt om de groei van de werking te kunnen realiseren.

Terug naar inhoudstafel

Kom op tegen Kanker Koningsstraat 217 1210 Brussel Tel. 02 227 69 69 Fax 02 223 22 00 E-mail: info@komoptegenkanker.be Website: www.komoptegenkanker.be en www.allesoverkanker.be Met dank aan KBC en VRT, trouwe partners van Kom op tegen Kanker Jaarverslag 2015