DÖNÜŞÜM ve YENİLEME MODELİ

BÖLÜM 5

5 DÖNÜŞÜM ve YENİLEME MODELİ

5.1 STRATEJİLER

5.1.1 Dönüşüm/Yenileme Stratejisi

Yüzbinlerce kişiyi hedefleyen bir sosyo – kültürel ve rekreasyonel merkez olarak geliştirilen proje alanı, konum açısından uygun olmakla beraber bir dizi çevresel ve

içsel sorunlar taşımaktadır. Fiziksel sorunların çözümünde kentsel tasarım projesi belirleyicidir. Bu projede alan içi erişebilirlik, çevre ile ilişkiler çözümlenmekte, yatırım potansiyeli canlandırılmakta, yapılan tasarım ve öngörülen imgelerle alana vizyon, statü kazandırılmaktadır. Ancak, bu fiziki planlama ve tasarım, bu kent parçasının nitelikli rekreatif bir merkeze dönüşmesi için yeterli bulunmamaktadır. Bu nedenle alana yönelik şu stratejik ve operasyonel hedefler belirlenmiştir.

Stratejik Hedef 1:

tasarımı, Şehir kültürü ve imajının vurgulandığı kimlikli bir mekan Operasyonel Hedefler: 21. Yüzyılda ülkemizin ulaştığı sosyal, ekonomik ve kültürel boyutlar ile mimari ve çevresel ölçeklerde;  Vizyon ve vizyona uygun tasarım, Alan içi imgeler, Yeni yapılaşmada ekolojik değerlere ve teknolojiye uyum, Altyapısı çözümlenmiş, geri kazanım ve teknoloji kullanımı, Amaca uygun yenileme programı, Dönüşüm için yeterli cazibe yaratılması. Stratejik Hedef 2: Çevreye duyarlı / sürdürülebilir, doğa ile çevrenin düzenlendiği bir rekreatif odak tasarımı,

Operasyonel Hedefler: Mikroklimatik verilerin en etkin şekilde kullanıldığı ekolojik değerlere duyarlı ve teknoloji kullanıldığı mimari ve çevresel ölçeklerde;  Doğanın özgün kimliğini vurgulayacak tasarım dili, Yeni yapılaşmada ekolojik değerlere ve teknolojiye uyumlu binalar,

Altyapısı çözümlenmiş, geri kazanım ve teknoloji kullanımı, Ekolojik koridor oluşturulması,

Stratejik Hedef 3:

Uygulanabilir / etaplanabilir mekanlar tasarımı,

Operasyonel Hedefler: Alanın büyüklüğü nedeniyle dönüşümün belirli aşamalarda ve uygulamalarla gerçekleştirilmesi için mimari ve çevresel ölçeklerde;  Uygun bir gelişme stratejisi, Mülkiyet dönüşümü, Ulaşım-altyapı yatırımlarının etaplama ile eş zamanlı uygulanması, Alan içi erişebilirliğin artırılması (toplu taşım ve yaya üstünlüğü) Katılımcı yaklaşımın sağlanması, Toplumsal ve bireysel yararı uzlaştırma, Etaplanabilirliğin sağlanması.

5.1.2 Kentsel Gelişim Stratejisi

Hedefler ve planlama araçları ne kadar tutarlı seçilirse seçilsin, alanın büyüklüğü nedeniyle yenilemenin belirli aşamalardan oluşan zaman alıcı bir süreç olacağı kabul edilmelidir. Bölgedeki kamu yatırımlarının (ulaşım ve altyapı) programlanmış ve uygulanma aşamasında olması yanında dönüşüm modelinin vereceği ivmeye bağlı olarak bu süreç hızlanacaktır. Bu bağlamda, yapılaşma düzeni ve mevcut yaşama alanları arasında ilişki kurulması açısından alanın sahip olduğu kamu, kamu-şahıs ve şahıs alanlarının konum ve işlevsellik avantajlarını kullanabilmek amacı ile tasarımda kamusal kullanımlar önemlidir.

Geliştirme stratejisi, planlama araçlarının zaman ve mekân içinde eşgüdümlü olarak kullanımı ile olanaklıdır. Ana arterler üzerindeki alanlar ile toplu taşım durak alanlarından başlayan dönüşüm dalgaları yaratılmaktadır. Stratejide, etkiyi yaratacak olan başlıca planlama araçları erişilebilirliğin artırılması (yaya, toplu taşım ve servis) ve odak noktalarında özel proje alanları ile dönüşüm programı ve yaşam kalitesinin

yükseltilmesidir.

5.2 DÖNÜŞÜM MODELİ

Planlama ve tasarım ilkeleri ve kararları ile alanın nitelikli bir merkeze dönüşmesi için gerekli planlama araçlarının oluşturulması zorunludur. Bu bağlamda kentsel tasarım projesinin uygulanabilmesi için; 

Gelişmenin öngörülen hız ve disiplin altında oluşmasını denetleyecek bir yönetim ve örgütlenme modelinin,

Yaratılan fiziksel önlemleri destekleyerek sermayenin harekete geçmesini kolaylaştıracak bir yatırım ve finansman modelinin ve

Mevcut mülkiyet dokusunu çağdaş bir merkezin gelişmesine engel oluşturmayacak bir biçime çevirecek bir mülkiyet modelinin

Planlanarak organizasyonun sağlanması ve eşgüdüm içinde devreye sokulması gerekmektedir.

5.2.1 Yönetim ve örgütlenme modeli

Merkez gelişmesi için Büyükşehir ve ilçe Belediyeleri içinde özel bir birim oluşturularak bu alandaki planlama ve tasarım çalışmalarının tek elden ve eşgüdümlü yürütülmesi gerekmektedir. Bu özel birim, Büyükşehir ve ilçe Belediyeleri (Başkan Yardımcıları veya Genel Sekreter düzeyinde), bölgedeki arazi sahipleri kurum temsilcilerinden oluşan bir yönetim kurulundan oluşturulur. Bu yönetim kuruluna; plan müelliflerinden, üniversitelerden, ilgili belediyelerin Planlama ve İmar Daire Başkanlıkları ve ilgili kurum ve kuruluş elemanlarından oluşan bir danışma kurulu destek sağlar.

Yönetim kurulunun icra organı olarak proje yönetimi, projenin uygulamasına yönelik her türlü teknik ve idari işleri yürütür. Proje yönetimi; biriminin uygulama projelerinin denetlenmesi ve onayı, gelişmelerin istenilen hız ve disiplin içinde gerçekleşmesinin denetimi, gerekli altyapı olanakların eşgüdümlü olarak yaratılarak mülkiyet dönüşümünün denetim altında tutulması ve gereğinde müdahale edilmesi, kaynak akışının düzenlemesi ve izlenmesi, yapımcı-geliştirici veya pazarlamacı şirketlerin kurulması ve/veya mevcutlarla anlaşmalar yapılması, arazi sahiplerinin katılımının düzenlenmesi ve müzakere yapılması, meslek odalarının çalışmalar hakkında bilgilendirilmesi ve görüşlerinin alınması, ulusal ve uluslararası gayrimenkul yatırım şirketleri ile gerekli organizasyonu yapılması konularında görev, yetki ve sorumlulukları üstlenmelidir.

5.2.2 Yatırım ve finansman modeli

Alan geneli kentsel tasarım projesi ile yaratılan vizyon ve statü sayesinde kamu desteğinin oluşturulması ile alanın dönüşümü kısa zamanda gerçekleştirilebilecektir. Burada gözetilmesi gereken ilke; kentsel tasarım projesi ile hedeflenen alanda

oluşturulması istenen vizyon ve yaratılmak istenen hedefleri ön planda tutan ve

çevre sağlığı ile kamu yararlarından ödün vermeden katılımı özendirecek dengenin veya kurgunun kurulmasıdır. 5.2.3 İşletme modeli

Haliç Kıyıları’nın yapımı kadar bakım ve onarımı da önem sunmaktadır. Bu nedenle alan içerisinde yer alan çeşitli kamu kurum ve tüzel kişilikler bazında açık alan ve binaların bakım ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli finans girdisi sağlanmalıdır. Ayrıca kamusal açık ve kapalı alan kullanımlarda ise, kullanım alanları içerisinde elde edilecek kira gelirleri yanında turizm, fuar, sanatsal etkinliklerden gelecek gelirlerin alanın bakımına harcanması sağlanmalıdır.