Piwniczna-Zdrój

W sercu Karpat

W samymsercu polskich Karpat, w malowniczej Dolinie Popradu leży gmina Piwniczna-Zdrój. To niewielkie miasteczko, wraz z otaczającymi je wioskami, wciśnięte jest między pasma górskie Beskidu Sądeckiego: Pasmo Jaworzyny Krynickiej, Pasmo Radziejowej i Pogórze Popradzkie. Od południa gmina sąsiaduje ze Słowacją.

Życie płynie tutaj w innym rytmie niż gdziekolwiek indziej. Rytm ten wyznaczany jest przez następujące po sobie pory roku, właśnie w górach zimy i lata odczuwalne są bardziej niż w nizinach. Wiosny są początkiem nowego cyklu w przyrodzie, a jesienie go kończą. Miejscowości rozmieszczone są w dolinach i na górskich stokach, gdzie otaczająca przyroda na każdym kroku przypomina o swojej obecności. Jodłowe i świerkowe lasy, których tu dużo, niemal zerkają na ludzi z góry. Między nimi można spotkać tu też coraz rzadsze modrzewie oraz buki. Liczne górskie potoki i duże zróżnicowanie w ukształtowaniu terenu tworzą niesamowity górski klimat, a bijące tu źródła wody mineralnej sprawiają, że to oaza dla tych, którzy chcą podreperować swoje zdrowie.

Historia Piwnicznej oraz otaczających ją wiosek sięga XIV wieku. Na każdym kroku można tu znaleźć opowieści o ludzkich losach sprzed dziesiątek i setek lat. Na piwniczańskim rynku stoi zrekonstruowana studnia przypominająca o dawnych mieszkańcach miasteczka, na Górze Węgielnik (498 m n.p.m.) widać wojenne okopy, a na Eliaszówkę (1 023 m n.p.m.) prowadzi szlak śladami kurierów.

Górskie położenie i długa historia gminy sprawia, że znajdą tu coś dla siebie zarówno miłośnicy przyrody, górskich wyzwań, uzdrowisk czy zabytków. Unikatowa jest tutaj dzika przyroda z wilkiem, rysiem i niedźwiedziem na czele. Nie zapominajmy także o mniejszych jej dziwach, takich jak górski smok, czyli salamandra plamista! Beskidzkie lasy kryją też niesamowite skały, jaskinie i wodospady. Tutaj turyści piesi i rowerowi znajdą wiele szlaków z punktami i wieżami widokowymi, z których rozpościerają się zapierające dech widoki na Beskidy, Gorce, Tatry i Pieniny. W dole czeka pijalnia wód mineralnych, zabytki, muzea, łemkowskie cerkwie i wiele innych atrakcji. piwniczna.pl

ODLEGŁOŚĆ MIĘDZY PIWNICZNĄ-ZDROJEM A MIASTAMI

Województwo: Małopolskie

Powiat: Nowosądecki

Siedziba Gminy: Piwniczna-Zdrój

Sołectwa: Głębokie, Kokuszka, Łomnica-Zdrój, Młodów, Wierchomla Mała, Wierchomla Wielka, Zubrzyk

Sąsiaduje z: gminami Łabowa, Muszyna, Nawojowa, Rytro, Szczawnica oraz od południa ze Słowacją

Powierzchnia: 126 km²

Ludność: 10 588 os

Status uzdrowiska od: 1931 r.

Ma Opolska

Położenie/geografia

Wioski pomiędzy szczytami

Gmina Piwniczna-Zdrój jest typową górską gminą, której wioski są wciśnięte pomiędzy malowniczo królujące nad nimi szczyty górskie.

Otaczają ją pasma górskie Beskidu Sądeckiego: od wschodu - Pasmem Jaworzyny Krynickiej, od zachodu - Pasmem Radziejowej, od południa - Górami Lubowelskimi leżącymi częściowo na terytorium Słowacji.

Funkcjonująca do XVIII wieku nazwa siedziby gminy „Piwniczna Szyja” doskonale obrazuje jej charakter. Pochodzi ona od wąskiego przesmyku rzeki Poprad, znajdującego się w obrębie dzisiejszego przysiółka Międzybrodzie. Słowo „Piwniczna” pochodzi od „zaciemnionego przez cień gęstego boru wjazdu do miasta od strony północnej”. Jej obszar w 65% porośnięty jest lasami. Przeważają z nich nasadzane ludzka ręką jodły i świerki, mniej liczne są modrzewie i buki – pozostałość po pradawnej puszczy karpackiej. Zróżnicowane ukształtowanie terenu (wysokość od 357 do 1140 m n.p.m.) i bogactwo górskich potoków wpływa na tutejszy wspaniały klimat, który miejscami posiada cechy alpejskie.

Siedzibą Gminy jest miasteczko uzdrowiskowe Piwniczna-Zdrój - jedno z głównych miast turystycznych Beskidu Sądeckiego. Niewielkie centrum miasta otaczają liczne górskie przysiółki o charakterze wiejskim. Miasto leży nad brzegami rzeki Poprad i potoku Czercz. W swoich granicach ma kilka szczytów: Eliaszówkę (1024 m), Niemcową (963 m) oraz Kicarz (703 m). Rzeka Poprad przepływa też przez większość wsi należących do gminy: Głębokie, Młodów, Wierchomlę Wielką i Zubrzyk. Do Popradu wpływają mniejsze potoki - Wierchomlanka, Czercz, Głęboczanka, Jaworzyna, Śmigowskie i Łomniczanka.

PARK I PIJALNIA „U ŹRÓDEŁ

ŚW. KINGI” W GŁĘBOKIEM

Na początku XIX wieku pasterz Michał Cięciwa odkrył źródła wody mineralnej w dolinie potoku Głęboczanka wcinającego się w góry pasma Jaworzyny Krynickiej. Jego odkrycie zostało potwierdzone przez lekarzy zdrojowych i profesorów chemii Uniwersytetu Lwowskiego. Już w drugiej połowie XIX wieku powstało tu pierwsze ujęcie wody. Pożar w 1934 roku zniszczył zabudowania, ale w 1971 roku powstały nowe odwierty, a miejsce nazwano Zdrojem św. Kingi. Dziś źródło cieszy się wielką popularnością, można tu przyjechać i nabrać wody do butelki, ale ludzie często wyjeżdżają stąd z całymi kanistrami leczniczej wody. Źródełko otoczone jest parkiem, a ponad nim znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę na dolinę Popradu i Pasmo Radziejowej. Przy ścieżkach leżą głazy z tabliczkami informującymi o wydarzeniach z życia patronki tego miejsca.

ŁOMNICZAŃSKIE POMNIKI PRZYRODY

Na terenie Łomnicy-Zdroju znajdują się dwa pomniki przyrody nieożywionej. Pierwszy to wodospad na potoku Łomniczanka o wysokości ok. 3 m. U jego podstawy znajduje się kocioł eworsyjny głęboki na 1,6 m. Wodospad wraz z korytem rzeki i źródłami wody mineralnej tworzą pomnik przyrody im. Zofii i Stefana Alexandrowiczów, ustanowiony w 1982 roku.

Drugi pomnik to skałka piaskowcowa „Łomniczanka” wysoka na 9 m i szeroka na 3,5 m. Na jej powierzchni widać struktury o ciekawych kształtach, powstałe w procesie wietrzenia. W roku 1988 skałka „Łomniczanka” została objęta ochroną, jako pomnik przyrody nieożywionej.

ŚCIEŻKA PRZYRODNICZO-EDUKACYJNA

„ŁOMNICKIE UROCZYSKA"

Łomnica-Zdrój ma do zaoferowania jeszcze jedną atrakcję przyrodniczą. Jest nią wybudowana przez Nadleśnictwo Piwniczna, ścieżka przyrodniczo-edukacyjna "Łomnickie Uroczyska". Na ponad 3-kilometrowej trasie znaleźć można 9 przystanków tematycznych związanych z roślinami i zwierzętami żyjącymi w Popradzkim Parku Krajobrazowym.

GŁÓWNY SZLAK BESKIDZKI IM. KAZIMIERZA SOSNOWSKIEGO I SZLAK ŚW. JAKUBA DO SANTIAGO DE COMPOSTELA.

Piwniczna-Zdrój jest przystankiem dla wędrowców i pielgrzymów. Przez nią przebiega długi na 500 km Główny Szlak Beskidzki im. Kazimierza Sosnowskiego oznaczony czerwonym kolorem. Szlak rozpoczyna się w Ustroniu w Beskidzie Śląskim, a kończy w Wołosatem, w Bieszczadach. Przebiega przez najpiękniejsze zakątki Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego, Gorców, Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego i Bieszczadów. Piwniczański odcinek znajduje się niemalże w połowie tej trasy. Drugi długodystansowy szlak przebiegający przez gminę to jedna z odnóg Drogi św. Jakuba prowadzącej do Santiago de Compostela. To szlak pielgrzymkowy, który prowadzi do katedry w Santiago de Compostela w Hiszpanii, gdzie według dawnych podań złożone jest ciało św. Jakuba Apostoła. Pierwsi pielgrzymi podążali do tego miejsca już w X wieku. Droga ta oznaczona jest muszlą św. Jakuba i żółtymi strzałkami. Możemy je zobaczyć na szlaku granicznym przechodzącym przez Eliaszówkę.

JACKOWA POŚCIEL - DOLINA PAMIĘCI

Miejscem, które warto odwiedzić ze względu na niezwykłą historię jest Jackowa Pościel. Dziś już nieżyjąca babcia Nowakowa, zwana Królową Beskidu Sądeckiego, mieszkała samotnie pod Kordowcem. Przewodnik beskidzki Jacek Durlak często zaglądał do Niej, by sprawdzić, czy wszystko w porządku i przynieść najpotrzebniejsze artykuły. W 2004 roku, wracając z odwiedzin, na polanie przy żółtym szlaku z Piwnicznej na Niemcową zasłabł i zmarł. Działacze turystyczni i przewodnicy chcieli upamiętnić miejsce jego śmierci i tak powstała Jackowa Pościel – Dolina Pamięci. Do pamiątkowego obelisku wkrótce dołączyły kolejne. I tak powstało miejsce, gdzie wspomina się przyjaciół, którzy zginęli w górach.

Niebia Skie Widoki Z Bac Wki

NAD WIERCHOMLĄ

Bacówka nad Wierchomlą to górskie schronisko PTTK położone bez wątpienia w jednym z najbardziej widokowych miejsc w całym Beskidzie Sądeckim. Wielu turystów przyjeżdża tutaj, aby usiąść na tarasie i nacieszyć się niesamowitymi widokami na Pasmo Radziejowej i Tatry.

Jaskinie U Podn A Pustej Wielkiej

Rezerwat Przyrody Wierchomla ma za zadanie chronić naturalny las bukowo-jodłowy, czyli buczynę karpacką oraz liczne wychodnie skalne m.in. zlepieńców i piaskowców magurskich. Osuwanie się tych formacji sprawiło, że powstały tu nieliczne w Beskidzie Sądeckim jaskinie.

Alpy W Piwnicznej

Kosarzyska i Obidza to dzielnice Piwnicznej-Zdroju, które mogą poszczycić się unikatowym klimatem o cechach alpejskich. Położone są w wąskiej dolinie potoku Czercz i na opadających w jego kierunku stokach. Okoliczne szczyty takie jak Eliaszówka (1023 m n.p.m.), Wielki Rogacz (1182 m n.p.m.) i Niemcowa (963 m n.p.m.) chronią ten obszar przed wiatrem, ale i w dużej części przed słońcem. Takie ukształtowanie terenu sprawia, że między dolinami a szczytami wahania temperatur są spore, często występują inwersje temperatur. Śnieg tutaj utrzymuje się długo, a wiosna przychodzi późno.

Uzdrowisko

Beskid Sądecki słynie z mineralnych wód wypływających spod ziemi. Wszystko to dzięki skałom płaszczowiny magurskiej oddającym minerały omywającym ją wodom podziemnym.

Pod koniec XIX wieku lwowski lekarz dr Juliusz Korwin Gąsiorowski odkrył w Piwnicznej źródła wód mineralnych o cennych właściwościach, ale pierwsze odwierty wykonane zostały dopiero w roku 1932. Nadało to Piwnicznej nowego charakteru – stała się znanym w całej Polsce ośrodkiem wypoczynkowo-uzdrowiskowym. Woda w butelkach zaczęła wyjeżdżać w świat w roku 1968. Piwniczna-Zdrój jest obecnie jednym z 9 uzdrowisk w powiecie nowosądeckim uznanych przez Ministra Zdrowia.

Dla kuracjuszy, którzy chcą zakosztować piwniczańskiej wody, powstał Park Zdrojowy wraz z Pijalnią, która stała się też centrum różnego rodzaju wydarzeń kulturalnych jako Pijalnia Artystyczna. W Parku znajdziemy też amfiteatr do koncertów plenerowych i urokliwe alejki do cichych przechadzek oraz plac zabaw dla dzieci.

Początek XX wieku wiąże się z rozwojem drugiego zdroju w tej gminie - Łomnicy. Pierwsze wzmianki o użytkowaniu tutejszych wód mineralnych pochodzą z 1910 roku. Doktor Ziarko w swojej willi utworzył dom kąpielowy, a potem łazienki gdzie można było zażyć kąpieli borowinowych i mineralnych. Miejsce to zostało jednak zniszczone przez powódź, która nawiedziła Łomnicę-Zdrój w 1939 roku, i nie zostało już odbudowane.

Dziś źródło Stefan opatrzone kamienną podmurówką wypływa wprost ze stoku ponad wsią. Każdy może tu przyjechać i spróbować wody Łomniczanki.

Co można tu leczyć?

Tutejsze wody mineralne, nazywane przez miejscowych „kwaśnymi”, charakteryzują się wysoką zawartością wodorowęglanów magnezu i wapnia. Dzięki nim są pomocne w leczeniu: wrzodów żołądka i dwunastnicy, stanów zapalnych jelit i trzustki, stanów zapalnych, cukrzycy, chorób układu oddechowego: nieżytu oskrzeli, rozedmy i pylicy płuc.

Jakie zabiegi?

W ośrodkach wypoczynkowo-leczniczych i sanatoriach można zażyć różnorodnych kuracji i zabiegów z wykorzystaniem wód mineralnych. Popularnością cieszą się np. kąpiele w wodach mineralnych, hydromasaże i zabiegi borowinowe. Duży pozytywny wpływ na układ oddechowy mają też inhalacje. Stosuje się tu też krenoterapię, czyli kurację pitną na bazie wód mineralnych.

Lokalizacje pijalni wód mineralnych i źródeł

Wody występujące na terenie Gminy Piwniczna-Zdrój można znaleźć w pijalniach lub bezpośrednio w miejscach, gdzie wypływają z ziemi czy ze skały:

„PIWNICZANKA” to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-magnezowo-wapniowym. Jest pomocna dla wzmocnienia układu kostnego, poprawy przyswajalności żelaza, poprawy przemiany materii. Działa przeciwalergicznie, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego i nerwowego.

„HANNA” w Wierchomli Wielkiej to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowym. Cech leczniczych wodzie nadaje też znajdujący się w niej dwutlenek węgla. Zaleca się ją do leczenia nadciśnienia tętniczego, niedokrwienia kończyn dolnych na tle miażdżycy lub cukrzycy i czynnościowych chorób serca.

ŹRÓDŁO ŚW. KINGI W GŁĘBOKIEM to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-sodowo-wapniowo-magnezowym. Jest pomocna przy leczeniu: choroby wrzodowej, zaparć, skazy moczanowej, cukrzycy, kamicy nerkowej i anemii.

„STEFAN” W ŁOMNICY-ZDROJU to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowym. Wskazana jest do picia przy następujących schorzeniach: przewlekłe stany zapalne przewodu pokarmowego, zaparcia.

„ŁOMNICZANKA” w Łomnicy-Zdroju to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowym. Zaleca się ją stosować przy przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego i zaparciach.

„ZDRÓJ” W WIERCHOMLI to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-siarczanowo-wapniowo-magnezowym. Wodę z tego źródła zaleca się pić przy: przewlekłych stanach zapalnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, zaburzeniach przemiany materii, zatruciach metalami.

„WIERCHOMLANKA” W WIERCHOMLI to szczawa o charakterze wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowym. Jest pomocna przy leczeniu: choroby wrzodowej, przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego, zaparć, skazy moczanowej, cukrzycy, kamicy nerkowej i anemii.