«نشریه کوچه شماره شانزدهم»

‫نوامبر‪۲۰۱۴‬‬

‫شانزدهم‬

‫دفـتر حقـوقی هریسچـی‬

‫امور تحریم‌ها‪ ،‬انواع پرونده‌های مهاجرتی و امور تجاری‬

‫‪www.ibhlaw.com‬‬

‫قابل توجه فعاالن مدنی و سیاسی در منطقه واشینگتن‪ ،‬شما می‌توانید با هماهنگی‬ ‫با رادیو کوچه برنامه‌ها و مناسبت‌های خود را به اطالع عموم برسانید‪ .‬رادیو کوچه‬ ‫رسانه‌ای با روزانه نزدیک به ‪ ۲۵‬هزار مخاطب اختصاصی‪.‬‬

‫‪contact@koochehmail.com /+1-707-736-6163‬‬

‫در حالی که جهان در تب و تاب و نگرانی ظهور گروهی‬ ‫بنیاد گرا در خاورمیانه موسوم به «داعش» است‪ .‬بیماری‬ ‫کشنده و بدون درمانی به نام «ابوال‪ :‬پس از در نوردیدن‬ ‫خاک آفریقا پا به آمریکا گذاشت‪ .‬دانش‌مندان گفت ‌هاند‬ ‫در بهترین حالت دست کم سه سال طول می‌کشد‬ ‫تا واکسن این بیماری کشنده ویروسی پیدا شود‪.‬‬

‫هفت کوچه‬ ‫در حوزه فرهنگ سیاست اجتماع هنر و اندیشه‬

‫صاحب امتیاز‪:‬‬ ‫بنیاد غیر انتفاعی فرهنگی کوچه و شرکت انتشاراتی هفت‬ ‫مدیر اجرایی‪ :‬علی هریسچی‬ ‫سردبیر‪ :‬شورای تحریریه‬ ‫دبیر خبر‪ :‬علی فریدی‬ ‫هماهنگی در انتشار‪ :‬شادیار عمرانی‬ ‫دبیر خبر‪ :‬علی فریدی‬ ‫آرایه‪ :‬گرافیک کوچه‬

‫«آمریکا در تب و تاب برخورد خشونت آمیز و منتهی به مرگ با‬ ‫سیاه پوستان توسط پلیس»‬

‫هم‌راهان این شماره‪ :‬اردوان روزبه‪ ،‬شادیار‬ ‫عمرانی‪ ،‬بهرنگ زندی‪ ،‬مسیب سروندی‪ ،‬مینو‬ ‫ربیعی‪ ،‬روشنک آسترکی‪ ،‬جالل ایجادی‪ ،‬فیروز‬ ‫نجومی‪ ،‬نقیبه بارکزی‪ ،‬هیمن سیدی‪ ،‬رضا‬ ‫جوزانی‪ ،‬احمد بارکی زاده‪ ،‬آزاد عزیزیان‬ ‫«توضیح»‬ ‫مجموعه‌ای که دست شماست حاصل مقاله‌ها و‬ ‫نگاشته‌های روزنامه نگاران هم‌کار در رادیو کوچه‬ ‫است که بر اساس توافق بین گروه انتشارات هفت‬ ‫و بنیاد کوچه به طور مشترک منتشر می‌شود‪.‬‬ ‫با ما در تماس باشید‬ ‫‪contact@koochehmail.com‬‬ ‫‪radiokoocheh.com‬‬

‫‪۰۵‬‬

‫سیا ست و اجتما عی‬ ‫اعتراض ایرانیان واشینگتن به اسیدپاشی‌های اخیر | گزارش | ‪۰۵‬‬ ‫اوباما تنها‪ ،‬آیا دولت‌های عرب منطقه حاضر به همکاری هستند | اردوان روزبه | ‪۰۸‬‬ ‫امر به معروف با اسید نمی‌شه| فیروز نجومی | ‪۱۲‬‬ ‫عراق‪ ،‬کردستان و راه‌کارهای عملی آینده | شادیار عمرانی‪ ،‬بهرنگ زندی | ‪۱۶‬‬ ‫ورود انصار حزب‌اله به جامعه بدون اخذ مجوز مصداق بارز قانون‌شکنی است | گزارش | ‪۲۱‬‬ ‫سه تصویر از زنان در قاب حضور داعش | گزارش| ‪۲۲‬‬ ‫هاشمی رفسنجانی به فکر قدرت بعد از آیت‌اله خمینی بوده است | گزارش| ‪۲۶‬‬ ‫غرب دوست ما و اسالم ضد ما | جالل ایجادی | ‪۳۴‬‬ ‫رییس دانا‪ :‬بازی کردن با جان انسان مورد تایید نیست ‪ /‬قسمت اول |‌شادیار عمرانی ـ بهرنگ زندی| ‪۳۸‬‬ ‫رییس‌دانا‪ :‬هیچ دعوایی با کسی ندارم ‪ /‬قسمت دوم |‌شادیار عمرانی ـ بهرنگ زندی| ‪۴۱‬‬

‫ا قتصاد‬

‫‪45‬‬

‫ادامه بحران قیمت خودرو در ایران | روشنک آسترکی | ‪45‬‬ ‫تردید‌ها نسبت به برنامه اقتصادی دولت یازدهم | روشنک آسترکی| ‪47‬‬ ‫بررسی ابعاد قرارداد تها‌تر میان ایران و تاجیکستان | روشنک آسترکی |‪50‬‬ ‫ش صنعت پتروشیمی زیر سایه تحریم‌ها | روشنک آسترکی |‪52‬‬ ‫ادامه چال ‌‬

‫ورزش‬

‫‪55‬‬

‫برای برگزاری اردوها پول می‌دهیم نه ماچ|‌ ورزش |‪55‬‬ ‫از گم شدن ‪ ۴٠٠‬هزار دالر در فدراسیون فوتبال تا انتقادی از فرهاد مجیدی | مسیب سربندی | ‪57‬‬

‫فرهنگ‬ ‫رم شهر بی‌دفاع | آزاد عزیزیان | ‪65‬‬ ‫حاتمی‌کیا دروغ گفت یا چمران | شادیار عمرانی – بهرنگ زندی | ‪68‬‬

‫‪3‬‬

‫‪65‬‬

‫‪72‬‬

‫علمی‬ ‫راه‌هایی ساده برای از بین بردن غبغب | مینو ربیعی | ‪72‬‬ ‫ورزش‌هایی برای ترمیم پوست | مینو ربیعی | ‪73‬‬

‫‪75‬‬

‫افغانستان‬ ‫استعداد جوانان افغان با بی‌توجهی دولت روبه‌رو است | نقیبه بارکزی ‪ -‬هرات افغانستان | ‪75‬‬ ‫مصارف گزاف و فرار جوانان از ازدواج در افغانستان | نقیبه بارکزی ‪ -‬هرات افغانستان | ‪76‬‬ ‫دست‌آورد دمکراسی در افغانستان| نقیبه بارکزی ‪ -‬بخش افغانستان| ‪77‬‬ ‫بستنی‌فروشی دختربچه افغان به جای رفتن به مکتب| نقیبه بارکزی ‪ -‬بخش افغانستان| ‪78‬‬

‫‪79‬‬

‫شایعات‬ ‫حکم معاون اول احمدی‌نژاد‪ ۱۵ :‬سال حبس و ‪ ۴۰‬میلیارد ریال جزای نقدی | شایعه | ‪79‬‬ ‫عزت الدوری به موبایل نوری مالکی اس‌ام‌اس داده است که دارت میزنم | شایعه | ‪80‬‬

‫‪81‬‬

‫وبالگستان و دیگران‬ ‫شش دالر برای این که احساس کنی بشریت را نجات دادی | وبالگستان ‪ -‬اردوان نوشت | ‪81‬‬ ‫هاکامادا بعد از ‪۴۸‬سال حبس در سلول مرگ آزاد شد| وبالگستان |‪83‬‬ ‫جمهوری کردستان‪ ،‬مراجعه به رای مردم‪ ،‬بدعتی در خاورمیانه| هیمن سیدی ‪ -‬وبالگستان | ‪86‬‬ ‫زنان ترکیه به چه می‌خندند| وبالگستان| ‪89‬‬ ‫گزارش محرمانه‌ای که به اسراییلی‌ها برای مخفی کردن حقایق کمک می‌کند | وبالگستان| ‪92‬‬

‫‪4‬‬

‫اعتراض ایرانیان واشینگتن‬ ‫به اسیدپاشی‌های اخیر‬ ‫گزارش‬

‫در حالی که گزارش‌ها از ایران حاکی از چند‬ ‫مورد «اسید پاشی» به صورت زنان در شهر اصفهان‬ ‫است هنوز به طور مستقیم مقامات دولتی و انتظامی‬ ‫نتوانسته‌اند فرد یا افرادی را به عنوان متهم معرفی‬ ‫کنند‪ .‬برخی از این مقامات اظهار می‌کنند که این‬ ‫حرکت‌ها در شهر اصفهان به صورت سازمان یافته‬ ‫نیست در حالی‌که در نقطه مقابل برخی از نشانه‌ها‬ ‫حاکی از انجام اسید‌پاشی به صورت زنجیره‌ای و‬ ‫توسط افراد مشخصی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫چیزی که بیش از پیش بر این نگرانی دامن می‌زند‬ ‫برخی اظهارات روحانیان تندرویی است که با طرح‬ ‫موضوع «بدحجابی» به عنوان یک معضل جدی‬ ‫به عنوان یک وظیفه بر افراد مومن برخورد با این‬ ‫موضوع را یک «واجب» خوانده و در مواردی‬ ‫خشونت در برخورد با مصداق‌های بدحجابی را قبول‬ ‫دانسته‌اند‪.‬‬ ‫اسید پاشی‌های اخیر در اصفهان که منتهی به‬ ‫مجروح شدن تعدادی از زنان این شهر شده است‬ ‫موجی از اعتراض شهروندان ایرانی را به وجود آورده‬

‫‪5‬‬

‫است‪ .‬این افراد با ابراز نگرانی از افزایش قربانیان این‬ ‫حرکت خواهان دست‌گیری عامالن و برخورد شدید‬ ‫با این افراد شده اند‪.‬‬ ‫در همین راستا گروهی از فعاالن مدنی و ایرانیان‬ ‫مقیم منطقه پایتخت آمریکا‪ ،‬واشینگتن بعد از ظهر‬ ‫روز جمعه بیست و چهارم ماه اکتبر با گردهم آمدن‬ ‫در میدان «دوپانت» با اعالم همراهی با معترضین‬ ‫در ایران نسبت به این حمله‌ها در شهر اصفهان‬ ‫اعتراض کردند‪ .‬ده‌ها شرکت کننده در این مراسم‬ ‫با حمل پالکارد و پوشاندن صورت خود به شکل‬ ‫سمبولیک با قربانیان این حوادث همراهی کردند‪.‬‬ ‫در بخشی از این تجمع بیانیه‌ای در همین راستا‬ ‫خوانده شد که در آن اشاره به موج اعتراض و‬ ‫نگرانی مردم نسبت به این حرکت شده بود‪ .‬هم‬ ‫چنین در بخش‌هایی دیگر ذکر شده بود‪« « :‬چند‬ ‫هفته اخیر در ایران و اسیدپاشی افرادی ناشناس‬ ‫به زنان در اصفهان موجی از اندوه و ناراحتی در‬ ‫میان ایرانیان سراسر جهان برانگیخت‪ .‬این اقدام‬ ‫در شرایطی انجام شد که پیش از این بارها از‬ ‫تریبون‌های رسمی مانند نمازجمعه و صدا و سیما‬ ‫به بهانه بدحجابی به زنانی که پوششی متفاوت از‬ ‫پوشش مطلوب حاکمیت دارند‪ ،‬حمله شده بود‪ .‬امروز‬

‫دی سی را هم بر آن داشت تا تجمعی برای اعالم‬ ‫همراهی با مردم ایران برپا کنیم‪».‬‬ ‫در ادامه این بیانیه شرکت کننده‌گان با اعالم‬ ‫هم‌دردی با قربانیان اسید پاشی‌های اخیر خواستار‬ ‫شناسایی و برخورد سریع با اسیدپاشان و آمران‬ ‫احتمالی و برقراری امنیت بدون ایجاد محدودیت‬ ‫برای زنان و هم چنین توقف تبلیغات علیه زنانی‬ ‫که پوشش متفاوت دارند شدند‪.‬‬

‫وجدان عمومی جامعه احساس می‌کند که در پشت‬ ‫این اتفاقات دستی قرار دارد که هدف آن حذف زنان‬ ‫از جامعه و بازگرداندن آن‌ها به حصار خانه است‪.‬‬ ‫این در حالی است که در سالیان اخیر زنان ایرانی‬ ‫موفقیت‌‌های فراوانی در عرصه عمومی کسب کرده‬ ‫و خیز بلندی به سوی احقاق حقوق و مطالبات‬ ‫برابری‌خواهانه خود برداشته‌اند‪.‬اعتراضات مردمی در‬ ‫اصفهان و تهران ما ایرانیان ساکن شهر واشنگتن‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫ادامه چالش سطل آب | اثر رضا جوزانی‬

‫اوباما تنها‪ ،‬آیا دولت‌های عرب منطقه‬

‫حاضر به همکاری هستند‬

‫اردوان روزبه‬

‫در حالی‌که نیروهای ارتش‬ ‫عراق در بخش‌هایی وارد مبارزه‬ ‫با داعش شده بودند برخی‬ ‫رسانه‌های غیر‌رسمی خبر از‬ ‫حضور «سردار قاسم سلیمانی»‬ ‫از فرماندهان ارشد سپاه ایران‬ ‫در عراق خبر دادند‪ .‬چیزی که از‬ ‫سوی ایران نیز انکار نشد‬

‫ظهور نه چندان غیرمترقبه اما پر سرعت‬ ‫نسل دومی از گروه تندرو و تروریستی که‬ ‫موسوم به دولت اسالمی عراق و شام «داعش»‬ ‫بود و بعد نیز دولت اسالمی خوانده شد‪ ،‬بسیاری‬ ‫از کشورهای منطقه و غرب را بهت زده کرد‪.‬‬ ‫داعش نیرویی که نه از قدرت چندانی برخوردار‬ ‫بود و نه از اعتباری بین گروه‌های اسالمی که‬ ‫پس از تولد در بخشی از سوریه به دلیل خشونت‬ ‫و بی‌رحمی که در عمل‌کرد داشت حتا وارد‬ ‫درگیری با گروه همتای خود در مبارزه با دولت‬ ‫حاکم سوریه یعنی ارتش آزاد نیز شد‪ .‬اما یک‌باره‬ ‫در سال ‪ ۲۰۱۴‬سر از منطقه موصل در عراق‬ ‫آورد و با گرفتن این شهر و شهرهای دیگر و هم‬ ‫چنین اقدامات خشن و بی‌رحمانه وحشتی را در‬ ‫منطقه ایجاد کرد‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫اما داعش که به روایتی گروهی شبه‌نظامی با‬ ‫امکانات پایین لجستیک و نظامی شامل نفراتی‬ ‫بین چهار تا چهارده هزار می‌شد چطور توانسته‬ ‫بود چنین بخش‌های عمده‌ای از خاک عراق را‬ ‫بگیرد؟ آیا این ناشی از سیاست غلط حمایتی‬ ‫آمریکا و کشورهای غربی از مخالفان دولت اسد‬ ‫بود؟ یا ناشی از حمایت‌های جدی کشورهای‬ ‫عرب منطقه از گروه‌های افراطی و بنیادگرایی‬ ‫که از کنار «القاعده» به وجود آمده بودند‪ .‬شاید‬ ‫هم ناشی از مجموعه‌ای از سیاست‌های نادرست‬ ‫غرب و پول‌های کشورهای عرب منطقه‪ .‬به هر‬ ‫روی آن‌چه که رخ داد تولد گروهی بی‌رحم‪،‬‬ ‫خشن و بدون استدالل بود که دیگر کنترل آن‬ ‫برای کشورهایی که خود روزی پای این دانه آب‬ ‫داده بودند هم کار آسانی نبود‪.‬‬ ‫در این میان با تحلیل بر این‌که حامیان این‬ ‫گروه در عراق طایفه‌های اهل سنتی بودند که از‬ ‫دولت شیعه مالکی روی خوش ندیدند از طرفی‬

‫و از طرف دیگر نبود انسجام در مبارزه با این‬ ‫گروه‌های افراطی عراق را تبدیل به جهنمی کرد‬ ‫که پس از نزدیک به یازده سال از رفتن صدام‬ ‫حسین باز به بالیی فراگیر گرفتار شده بود‪ .‬باید‬ ‫در نظر داشت تولد داعش ‌‌یا همان دولت اسالمی‬ ‫عراق خود فرایند استقالل کردستان عراق را از‬ ‫اقلیم به کشور تسریع کرد و هم چنین در عمل‬ ‫با توجه به عدم هم‌کاری دولت‌های عرب منطقه‬ ‫در کنترل این گروه تروریستی بار دیگر نقش‬ ‫ایران را در عراق و منطقه مورد توجه قرار دارد‪.‬‬ ‫در حالی‌که نیروهای ارتش عراق در بخش‌هایی‬ ‫وارد مبارزه با داعش شده بودند برخی رسانه‌های‬ ‫غیر‌رسمی خبر از حضور «سردار قاسم سلیمانی»‬ ‫از فرماندهان ارشد سپاه ایران در عراق خبر‬ ‫دادند‪ .‬چیزی که از سوی ایران نیز انکار نشد‪.‬‬ ‫در کنار آن در حالی که مواضع داعش از سوی‬ ‫نیروهای هوایی آمریکا مورد حمله قرار می‌گرفت‬ ‫از طریق زمین با هم‌کاری دولت ایران از طریق‬ ‫ارسال سالح به منطقه اقلیم کردستان که مورد‬ ‫تشکر آقای بارزانی نیز قرار گرفت از سوی دیگر‬ ‫و حضور مستقیم نظامی ایرانی‌ها که در آزادی‬ ‫برخی از مناطق عراق از دست گروه تروریستی‬ ‫داعش اشغال شده بود نیز ایجاد جبهه تازه‌ای را‬ ‫در منطقه خبر می‌داد‪ .‬جبهه‌ای که این بار بدون‬ ‫حضور دولت‌های عرب دوست آمریکا شکل‬ ‫می‌گرفت‪.‬‬ ‫آمریکا نیز به نوعی با این حضور مخالفت‬ ‫نکرد چنان‌چه با اشاره برخی رسانه‌های غربی‬

‫حتا فرصت مذاکره بین نیروهای آمریکایی و‬ ‫ایرانی فراهم شده و خبر از اجازه رهبر جمهوری‬ ‫اسالمی برای مذاکره در خصوص هم‌کاری‬ ‫دولت ایران و آمریکا داده شده است‪ .‬این نکته‬ ‫بعد از مدتی از سوی دولت‌های ایران و آمریکا‬ ‫انکار شد اما به نظر می‌آید این تمام چیزی نیست‬ ‫که ما می‌دانیم‪.‬‬

‫باید در نظر داشت تولد داعش ‌‌یا همان‬ ‫دولت اسالمی عراق خود فرایند استقالل‬ ‫کردستان عراق را از اقلیم به کشور تسریع‬ ‫کرد‬ ‫پس از این‌که دومین خبرنگار آمریکا توسط‬ ‫گروه تروریستی داعش سربریده شد‪ ،‬توقع‬ ‫جامعه جهانی از آمریکا برای یک عکس‌العمل‬ ‫فوری باال رفت و این شد که باراک اوباما‬ ‫رییس جمهوری آمریکا اعالم کرد به زودی‬ ‫مواضع دولت مطبوعش را در خصوص این گروه‬ ‫تروریستی اعالم خواهد کرد‪.‬‬ ‫درست ساعت نه شب دهم سپامبر ‪ ۲۰۱۴‬بود‬ ‫که آقای اوباما پشت تریبون رسمی کاخ سفید‬ ‫قرار گرفت و استراتژی دولت ایاالت متحده را‬ ‫در برابر گروه تروریستی داعش ‌‌یا همان دولت‬ ‫اسالمی ابراز داشت‪ .‬موضع گیری که کلی بود و‬ ‫به طور مشخص جزییات اجرایی روشنی نداشت‪.‬‬ ‫در این موضوع گیری از کشورهای منطقه یاد‬

‫‪9‬‬

‫شد که باید در کنار هم با حمایت آمریکا به‬ ‫مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه بروند‪.‬‬ ‫خبر از حمایت از گروه مبارز علیه دولت سوریه‬ ‫داد و این‌که در‌‌نهایت از دولت‌های منطقه برای‬ ‫این مبارزه «حمایت» خواهد کرد‪ .‬در این میان‬ ‫هم هیچ اسمی از «ایران» به میان آورده نشد‪.‬‬ ‫آیا آقای اوباما شرایط سیاسی منطقه را‬ ‫می‌سنجید؟ آیا قرار است هم‌کاری کشورهای‬ ‫عرب منطقه را در هم‌سویی با ایران از دست‬ ‫ندهد؟ آیا آمریکا بنا ندارد وارد جنگی دیگر به‬ ‫طور مستقیم شود؟ دولت‌های منطقه به طور‬ ‫پنهان با آمریکا حاضر به هم‌کاری نشدند؟‬ ‫تو‌گویی است با «علی‬ ‫این بررسی و گف ‌‬ ‫هریسچی» حقوق‌دان در آمریکا و تحلیل‬ ‫بیانیه رسمی آقای اوباما در خصوص گروه‌های‬ ‫تروریستی منطقه خاورمیانه و موضع آمریکا‪:‬‬ ‫آیا بیانیه رسمی آقای اوباما در خصوص‬ ‫بنیادگرایان داعش و هم‌چنین گروه‌های‬ ‫تروریستی وزن کافی را برای اعالم مبارزه‬ ‫داشت؟‬ ‫صحبت‌های آقای اوباما بیش‌تر به طور کلی‬ ‫بود و وارد جزییات نشدند‪ .‬اما آن‌چه می‌توان‬ ‫برداشت کرد این است که دولت آمریکا بیش‌تر‬ ‫عالقه‌مند به پشتیبانی از دولت‌های منطقه در‬ ‫مبارزه با گروه‌های تروریستی است تا این‌که‬ ‫بخواهند مانند دوران آقای بوش و موضوع‌هایی‬ ‫نظیر افغانستان و عراق به طور مستقیم سربازان‬ ‫آمریکایی را وارد مبارزه رویارو با تروریست‌ها‬

‫کنند‪.‬‬ ‫این سخنرانی تاکید می‌کند بر این میل به‬ ‫هم‌کاری با کشورهای منطقه را دارد و به نوعی‬ ‫ی دعوت‬ ‫کشورهای منطقه را به این گردهمای ‌‬ ‫می‌کند اما به نظر نمی‌رسد در این کار چندان‬ ‫موفق بوده است چون در این بیانیه اشاره‌ای به‬ ‫کشورهای دوست دارد اما به طور مشخص اسم‬ ‫کشوری آورده نمی‌شود‪ .‬این در حالی است که‬ ‫آقای «کری» در عربستان به سر می‌برد و در‬ ‫حال مذاکره با کشورهای حاشیه خلیج فارس و‬ ‫ترکیه و عربستان است‪ ،‬این خود نشان دهنده‬ ‫این است که توفیقی حاصل نشده که نام‬ ‫کشوری آورده نشد‪.‬‬ ‫در واقع دولت آمریکا سعی دارد موضع میانه‌رویی‬ ‫در برابر یک مشکل بزرگ در این جریان داشته‬ ‫باشد و بار مسوولیت این مبارزه را به دوش‬ ‫کشورهایی در منطقه بگذارد که خودشان هم‬ ‫‌اند‪.‬‬ ‫نقش‌هایی در به وجود آمدن داعش داشته ‌‌‬ ‫همان گونه که خود آمریکا نیز در این مورد با‬ ‫کمک‌هایی که برای مبارزه با دولت اسد در‬ ‫اختیار گروه داعش گذاشته است در عمل به‬ ‫شکل‌گیری این گروه کمک کرده است‪ .‬می‌توان‬ ‫گفت داعش فرزند ناخلف سیاست‌های منطقه‌ای‬ ‫آمریکا و کشورهای عرب منطقه است که پا‬ ‫دادند به شکل‌گیری این گروه‪ .‬به همین علت‬ ‫من بیانیه‌ای در این سطح را به اندازه کافی قوی‬ ‫نمی‌بینم‪.‬‬ ‫مبارزه با داعش به نظر می‌رسد یک پشتیبانی‬ ‫قوی منطقه‌ای و یک حرکت قوی‌تر را می‌طلبد‪.‬‬ ‫با توجه به اظهارات در این بیانیه‪ ،‬پرواز بر فراز‬ ‫خاک سوریه‪ ،‬حمایت از دولت جدید عراق‪ ،‬اشاره‬ ‫به نقش اقلیم کردستان و هم چنین ایجاد یک‬ ‫نام همان‌طوری که‬ ‫گروه منطقه‌ای بدون ذکر ‌‌‬ ‫شما اشاره کردید بسیار کلی است و بسیاری از‬ ‫این موارد پیش‌تر هم انجام شده و یا در حال‬ ‫انجام است‪ .‬اگر فرض کنیم که این مذاکرات‬ ‫گروهی به نتیجه نرسد و کشوری در منطقه‬ ‫حامی آمریکا نباشد‪ ،‬کار به کجا خواهد کشید؟‬ ‫به هر حال حجم کار روشن نیست‪ .‬از جمله دولت‬ ‫آمریکا مشکل بزرگی با فروش نفت داعش که‬ ‫تامین کننده هزینه‌های آن‌ها است را دارد‪ .‬به‬ ‫نظر ساده می‌آید کنترل کردن اما چرا فروش‬ ‫نفت بی‌شک فروشنده و خریدار معلومی دارد اما‬ ‫در عمل در این مدت مشخص شده است که‬ ‫آمریکا امکان کنترل فروش نفت داعش را ندارد‪.‬‬

‫در عمل با توجه به عدم هم‌کاری دولت‌های‬ ‫عرب منطقه در کنترل این گروه تروریستی بار‬ ‫دیگر نقش ایران را در عراق و منطقه مورد توجه‬ ‫قرار دارد‬ ‫نکته بعدی این است که آمریکا هنوز به طور‬ ‫روشن نتوانسته است این موضوع را روشن‬ ‫کند که در برابر ایران و سوریه چه موضعی‬ ‫دارد‪ .‬آمریکا خواسته است از یک گروه مخالف‬ ‫دولت اسد حمایت کند‪ .‬به این ترتیب دارد قدرت‬ ‫مرکزی که در جهت مبارزه با تروریسم می‌تواند‬ ‫به درد بخورد را کتمان می‌کند و می‌خواهد‬ ‫یک گروه کوچک و شبه نظامی را مسلح کند‬ ‫تا اسد را سرنگون کنند تا یک کشور بی‌ثبات‬ ‫را در منطقه ایجاد کنند تا خود آن مانند عراق‬ ‫ده سال بعد زایش‌گاه گروه‌های تروریستی دیگر‬ ‫خواهد بود‪ .‬به نظر می‌رسد در بخشی که مربوط‬ ‫به سیاست در قبال سوریه است‪ ،‬رویه غلطی را‬ ‫دنبال می‌کند و حاضر هم نیست از حرف خودش‬ ‫برگردد‪ .‬چرا که پیش‌تر گفته بود اسد باید برود‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫در حالی که می‌توانست یک راه حل سیاسی بین‬ ‫اسد و مخالفان بیابد و دولت صلح و مشترکی را‬ ‫به راه بیاندازند و این دو گروه با هم در مبارزه با‬ ‫داعش و تروریست‌های تندرو شرکت کنند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر هم ایران و مساله حضورش در‬ ‫عراق مطرح است‪ .‬روشن است که کردستان‬ ‫عراق در جنگ با داعش از ایران سالح گرفته‬ ‫است و در عراق بسیاری از سالح ایرانی است‪ ،‬به‬ ‫نوعی تانکش ایرانی است و هواپیمایش آمریکایی‬ ‫دارد همان طوری‬ ‫به همین خاطر واقعیتی وجود ‌‌‬ ‫که در خبر‌ها ‪-‬اگرچه انکار شد‪ -‬اشاره شد‬ ‫آقای خامنه‌ای اجازه مذاکره نیروهای ایرانی را‬ ‫با نیروهای آمریکایی در مبارزه با داعش صادر‬ ‫کرده است‪ .‬از طرفی هم در نیویورک تایمز هم‬ ‫نوشته شده که فرماندهان ایرانی در بغداد برای‬ ‫عملیات مشترک علیه داعش با آمریکا جلسات‬ ‫مشترک داشته‌اند‪ .‬در نیویورک هم در مذاکراتی‬ ‫که آقای عراقچی با وندی شرمن داشته بعد از‬ ‫موضوعات هسته‌ای اشاره‌هایی هم به مبارزه با‬

‫داعش داشته است‪ .‬این خود نشان دهنده این‬ ‫است که ایران و آمریکا در حال مذاکره و ارتباط‬ ‫هستند اما این بعد بزرگ در سخنرانی آقای اوباما‬ ‫ذکر نشد و ما کلمه‌ای هم در مورد ایران در این‬ ‫سخنرانی نشنیدیم‪.‬‬ ‫در حالی که گفته می‌شود بخش عمده‌ای‬ ‫از ارتش عراق را در حال حاضر ایران در‬ ‫حال آموزش است‪ ،‬شاید به روایتی پشتیبانی‬ ‫عملیات‌های زمینی سردار سلیمانی را پوشش‬ ‫هوایی آمریکایی انجام می‌دهد اما اسمی از ایران‬ ‫نیست‪ ،‬چرا؟ آیا پشت این اسم نبردن یک حرکت‬ ‫سیاسی وجود دارد؟‬ ‫نگرانی برای بار سیاسی قضیه است و در ضمن‬ ‫ایران و آمریکا در حال مذاکره هستند‪ .‬به نوعی‬ ‫دولت آمریکا بر روی مویی حرکت می‌کند‪.‬‬ ‫همان‌طوری که دولت ایران هم در تماس‌ها‬ ‫و ارتباطاتش با آمریکا بسیار بی‌سرو‌صدا عمل‬ ‫ی‬ ‫می‌کند‪ .‬در واقع این‌ها می‌خواهند مثل آب ‌‬ ‫نباشد که بریزند و بعد نتوانند جمعش کنند‪.‬‬ ‫مولفه‌های موجود نشان دهند یک رابطه رو به‬ ‫رشد استراتژیک و هم‌‌کاری دو جانبه است که پر‬ ‫و بال دادن به آن دشمنان را حساس‌تر می‌کند‪.‬‬ ‫ت سنا نزدیک است و هم چنین اسراییل هنوز‬ ‫در آغاز کار ناخشنودی خودش را نسبت به رابطه‬ ‫ایران و آمریکا ابراز کرده‪ ،‬به همین دلیل آقای‬ ‫اوباما با عدم ذکر نام ایران بار این فشار سیاسی‬ ‫را کم کرده است در حالی‌که ارتباط‌ها به طور‬ ‫کامل مشهود است و به تصور من این ارتباط‌ها‬ ‫بیشتر و علنی‌تر خواهد شد چرا که این مبارزات‬ ‫بدون حضور ایران به جایی نخواهد رسید‪.‬‬ ‫دولت‌های عرب منطقه به دفعات در سال‌های‬ ‫گذشته از گروه‌های تندرو و تروریستی حمایت‬ ‫کرده‌اند‪ .‬امروز هم با توجه به نوع اظهارات آقای‬ ‫اوباما هنوز چندان حاضر به هم‌کاری با آمریکا‬ ‫در مبارزه با تروریسم نشده‌اند‪ .‬این شاید نقش‬ ‫ایران را به عنوان یگانه کشور منطقه که می‌تواند‬ ‫به عنوان قدرت مطرح باشد را پر رنگ‌تر کند‪.‬‬ ‫به نظر شما چقدر می‌تواند شرایط موجود باعث‬ ‫آن باشد که دولت‌آمریکا بر روی ایران حساب‬ ‫تازه‌ای باز کند؟‬ ‫در حالی‌که نیروهای ارتش عراق در بخش‌هایی‬ ‫وارد مبارزه با داعش شده بودند برخی رسانه‌های‬ ‫غیر‌رسمی خبر از حضور «سردار قاسم سلیمانی»‬ ‫از فرماندهان ارشد سپاه ایران در عراق خبر‬

‫دادند‪ .‬چیزی که از سوی ایران نیز انکار نشد‬ ‫اگر ایران و آمریکا این سابقه ‪ ۳۵‬ساله را نداشتند‬ ‫نتیجه وضعیت منطقه‌ای می‌توانست این باشد‬ ‫که آمریکا بر روی ایران به عنوان یک قدرت‬ ‫منطقه‌ای حساب باز کند‪ .‬اما با توجه به این‬ ‫پیشنیه با علم بر این‌که آمریکا می‌داند ایران‬ ‫می‌تواند این نقش را بازی کند اما هنوز این‬ ‫اطمینان را به ایران ندارد‪.‬‬ ‫در حالی که آمریکا دارد کاری را در منطقه‬ ‫می‌کند درست مانند این است که از ایران بخواهد‬ ‫نیرو‌هایش را برای مبارزه با حزب‌اله جمع کند‪.‬‬ ‫یعنی دارد از کشورهای عرب منطق ‌ه می‌خواهد‬ ‫که بیایند و دور هم جمع شوند تا گروه‌هایی که‬ ‫خودشان به راه انداخته‌اند را از بین ببرند‪ .‬این از‬ ‫استیصال سیاست خارجی آمریکا است‪ .‬نقدی که‬ ‫از سوی جمهوری‌خواهان هم بر دولت آمریکا‬ ‫وارد می‌شود این است که می‌گویند شما دارید‬ ‫یگانه قدرت آمریکا را تقسیم می‌کنید‪ .‬وقتی‬ ‫مسوولیت را بخشی عربستان بر عهده بگیرید و‬ ‫بخشی ایران و یا ترکیه‪ ،‬در حالی که آن‌ها منافع‬ ‫آمریکا را تمام در نظر نمی‌گیرند منطقه درگیر‬ ‫یک هرج و مرج خواهد شد‪ .‬در حالی که به نظر‬ ‫آن‌ها دولت آمریکا مانند دوران ریاست جمهوری‬ ‫بوش باید مانند قدرت و ژاندارم منطقه عمل کند‬ ‫و به مصالحه با دولت‌های منطقه به عنوان ابزار‬ ‫اجرایی و سیاسی نگاه نکند‪.‬‬ ‫البته من تصور می‌کنم فارغ از نوع نگاه سیاسی‬ ‫جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در آمریکا‬ ‫شخصیت آقای بوش و اوباما تفاوت‌های‬ ‫عمده‌ای دارند‪ .‬سوال این است که با توجه به‬ ‫انتخابات نزدیک پیش روی در سنا تاثیر این‬ ‫سخنرانی را در وضعیت دو حزب رقیب در‬ ‫انتخابات آتی سنا چطور ارزیابی می‌کنید؟‬ ‫این سخن‌رانی می‌توانست بسیار در وضعیت‬ ‫محبوبیت آقای اوباما موثر باشد چرا که در حال‬ ‫حاضر او در بد‌ترین شرایط به لحاظ محبوبیت‬ ‫قرار دارد‪ .‬در حالی که این سخن‌رانی می‌توانست‬ ‫بسیار تاثیر گذار باشد‪ .‬او می‌توانست از این‬ ‫موضوع استفاده کند و جامعه آمریکا را به پشت‬ ‫خودش بیاورد و از احساسات مردم در جهت منافع‬ ‫سیاسی‌اش استفاده کند که این کار را نکرد‪ .‬این‬ ‫سخنرانی نتوانست این احساس پشتیبانی را در‬ ‫مردم ایجاد کند‪ .‬در مجموع مردم از سخنرانی‬ ‫او راضی بودند اما آن‌قدر که باید نبود‪ .‬از طرفی‬

‫‪11‬‬

‫هم در سه دقیقه آخر سخن‌رانی موضوع را از‬ ‫سیاست خارجی به سمت جریان‌های انتخاباتی‬ ‫می‌کشد و بحث اقتصاد و بیکاری را مطرح‬ ‫می‌کند و خیلی از گروه‌های مستقل را به‬ ‫اعتراض واداشت‪.‬‬ ‫از نظر سیاسی می‌شود گفت سخنرانی متوسط‬ ‫و زیر متوسطی بود‪ .‬اما در بعد بین‌الملل بهتر از‬ ‫متوسط بود اما در مجموع در هیچ کدام از این‬ ‫ابعاد نتوانست نمره باال بگیرید‪.‬‬

‫یک نکته هم در این سخنرانی به نظر‬ ‫می‌رسد وجود داشت و آن این‌که آقای‬ ‫اوباما با عدم ذکر هیچ کشوری در‬ ‫واقع به نوعی موضع‌گیری کرده است‬ ‫که مجبور نباشد روبروی کشورهایی‬ ‫بیاستد که باعث و بانی تولد گروه‌هایی‬ ‫نظیر داعش و الشباب بوده‌اند و البته‬ ‫پیش‌تر دوستان ایاالت متحده‪ ،‬آیا رییس‬ ‫جمهوری آمریکا از این رویارویی پرهیز‬ ‫می‌کند؟‬ ‫به نظر می‌رسد در حال حاضر آقای اوباما با‬ ‫هیچ کس نمی‌خواهد درگیر شود‪ .‬سیاست‬ ‫خارجی اوباما نشان داده است که با هیچ‌کدام‬ ‫از کشورهای منطقه که حامی این گروه‌های‬ ‫تروریستی هم بوده‌اند صرف به خاطر رابطه با‬ ‫آمریکا نخواسته است وارد درگیری شود‪ .‬سایر‬ ‫کشور‌ها هم که حرکت‌هایی داشته‌اند اما آمریکا‬ ‫آن‌ها را بی‌جواب گذاشته است‪ .‬که برمی‌گردیم‬ ‫به همان نقد جمهوری‌خواهان که بر این باورند‬ ‫‌‌‬ ‫دولت اوباما یک «وکیوم» قدرت کرده است و‬ ‫به شکلی هر کسی هر کاری دلش می‌خواهد‬ ‫انجام می‌دهد‪ .‬به خصوص وقتی که نیروهای‬ ‫امارات متحده عربی به سوریه حمله کردند این‬ ‫برای جمهوری‌خواهان بسیار عجیب بود که‬ ‫آمریکا از این حمله نظامی با خبر نبود و امارات‬ ‫بدون اجازه آمریکا به سوریه حمله کرده است‪.‬‬ ‫به نوعی می‌شود گفت که آمریکا قدرت را از‬ ‫منطقه برداشته است و این یک خودمختاری‬ ‫را برای دولت‌ها و گروه‌های تندرو منطقه ایجاد‬ ‫کرده است‪.‬‬

‫امر به معروف با اسید نمی‌شه‬ ‫فیروز نجومی‬

‫پمسئله حجاب دیگر از حد تذکر‬ ‫گذشته است و برای مقابله با بد‬ ‫حجابی باید چوب‌تر را باال برد و از‬ ‫نیرویقهریهاستفادهکرد‪.‬‬ ‫با وجود چنین فتوای روشن‬ ‫و صریحی‪ ،‬بدرستی روشن‬ ‫نیست که چرا نیروهای انتظامی‪،‬‬ ‫پس از سه هفته بی‌اعتنایی به‬ ‫جنایت «اسید پاشی» که در‬ ‫کنار گوششان اتفاق می‌افتاد‪،‬‬ ‫پیوسته اصرار داشته و دارند که‬ ‫اسید پاشی در ارتباط با بدحجابی‬ ‫صورتنگرفتهاست‪،‬‬

‫رژیم آیت‌اله‌ها به خوبی آگاه است که‬ ‫نمی‌تواند دست‌های خود را که آلوده به جنایت‬ ‫«اسید پاشی» است‪ ،‬بسادگی بشوید‪ .‬چه انکار‬ ‫را سودی نیست‪ :‬اسید پاشی در ارتباط با «بد‬ ‫حجابی» و عملی ساختن یک وظیفه الهی «امر‬ ‫به معروف و نهی از منکر‪ »،‬بوقوع پیوسته است‪.‬‬ ‫که یک کنش دینی – سیاسی ست‪ ،‬یعنی یک‬ ‫کنشر اسالمی ست‪ .‬زیرا که در ‪ ۳۵‬سال گذشته‬ ‫حکومت اسالمی توانسته است مخالفین و دگر‬ ‫اندیشان را به سکوت و خاموشی بکشاند‪ ،‬رام‬ ‫و مطیع سازد و همچون چوپانی به گله چرانی‬ ‫بپردازد‪ .‬اما‪ ،‬نظام والیت با تمام اقتدار بیکرانی‬ ‫که در نتیجه خشونت و بیرحمی و انتقام ستانی‬ ‫بدست آورده است‪ ،‬در مهار ساختن زنان‪ ،‬بویژه‬ ‫«زن امروز‪ »،‬دانا و توانا‪ ،‬مستقل و خود گردان‪،‬‬ ‫شکست خورده است‪ ۳۵ .‬بگیر و ببند‪ ،‬تنبیه و‬ ‫مجازات‪ ،‬توهین و خوار سازی‪ ،‬گشت‌های‬ ‫ارشادی‪ ،‬بکارگیری نیروهای انتظامی و بسیجی‪،‬‬

‫‪12‬‬

‫نتوانسته است حجابی که مطابق معیارهای‬ ‫«اسالم ناب محمدی» باشد‪ ،‬بر زنان امروز‪،‬‬ ‫تحمیل کنند‪ .‬یعنی حجابی که بتواند اندام زن را‬ ‫از سر تا پا بپوشاند‪ ،‬همچون آنچه خود «حجاب‬ ‫بر‌تر» می‌دانند‪ ،‬چادری سیاه و گسترده‪ .‬البته که‬ ‫نمونه‌هایی از این زنان‪ ،‬زنانی که چادر سیاه را‬ ‫سفت و سخت روی سر خود نگه می‌دارند به‬ ‫مراتب فوقانی قدرت هم رسیده‌اند‪ .‬مثل خانم‬ ‫افخمی‪ ،‬سخنگوی دولت‪ ،‬سراسر غرور و تبخ‌تر‪،‬‬ ‫در حالیکه پیچه را محکم چسبیده به سواالت‬ ‫خبرنگاران پاسخ می‌دهد‪ .‬و نمونه بارز خانمی‬ ‫که بطور کامل خود را تسلیم قواعد و قوانین‬ ‫شریعت نموده و بواسطه اطاعت و فرمانبری به‬ ‫مراتب فوقانی قدرت هم رسیده است‪ .‬صالحیت‬ ‫شغلی در اینجا اصال مطرح نیست‪ .‬چرا که ظهور‬ ‫خانم افخمی در مرتبه‌ای بلند‪ ،‬خود نشانی ست‬ ‫بر بر نرمخویی حکومت اسالمی و احترام وشان‬ ‫شامخی که اسالم فقاهتی برای زن قائل است‪.‬‬

‫این بدان معناست‪ ،‬که حکومت اسالمی به هر‬ ‫ترفندی دست زده است که از زنان ایران‪ ،‬زنانی‬ ‫بسازد در الگوی خانم افخمی و دیگر خانم‌هایی‬ ‫در همین ردیف که حتی به وزارت هم رسیده‌اند‪،‬‬ ‫سخت شکست خورده است‪ .‬از آغازین‌ترین‬ ‫لحظات صعود به مسند قدرت‪ ،‬نظام والیت با‬ ‫زن امروز دشمنی ورزیده است‪ .‬ابتدایی‌ترین حق‬ ‫و حقوق انسانی‪ ،‬حق گزینش پوشش را از آنان‬ ‫صلب کرده است‪ .‬پیوسته زنانی که نتوانسته‌اند و‬ ‫یا نخواسته‌اند حجابشان را در تطابق با حجابی‬ ‫که فق‌ها و علما می‌پسندند‪ ،‬در آور ند بر آن‌ها‬ ‫برچسب زنان «بد حجاب» زده‌اند‪.‬‬ ‫در نتیجه‪ ۳۵ ،‬سال است که نظام والیت زنان بد‬ ‫حجاب را مانع بزرگی در اسالمیزه کرده جامعه‬ ‫دیده‌اند‪ .‬زنان بدحجاب‪ ،‬عامل رواج فرهنگ‬ ‫غربی نیز شمرده می‌شوند‪ .‬الگوی آن‌ها نه‬ ‫خانم افخمی بلکه زنان غربی‪ ،‬البته نه زنانی‬ ‫مثل مارگرت تاچر‪ ،‬یا هلیری کلینتون و یا‬ ‫پاور‪ ،‬نماینده آمریکا در سازمان بین المل‪ ،‬که‬ ‫نه چهره می‌پوشانند و نه از آرایش و پاالیش‬ ‫اجتناب می‌ورزند و نه برآمدگی‌ها و برجستگی‬ ‫تن خود را پوشانده‌اند‪ ،‬بلکه تمام زنهای دیگر‬ ‫غربی که خود تنها مسئول برگزیدن پوشش‬ ‫خود هستند‪ .‬حال بعضا خود را زیبا می‌بینند‬ ‫و لزومی در پنهان ساختن آن نمی‌بیند‪ .‬اما‪،‬‬ ‫بی‌حجابی زنان نه تنها نظم جامعه غربی و یا‬ ‫شرقی‪ ،‬اروپایی و یا آسیایی و آفریقایی را را بهم‬ ‫نریخته است و مردان را بعصیان و هرج و مرج‬ ‫نکشانده است‪ ،‬بلکه بسالمت و همبستگی جامعه‬ ‫پیوسته خدمت کرده است‪ .‬یکی از دالیل مهم‬ ‫پیشرفت تمدن غربی شرکت روز افزون زنان در‬ ‫جامعه و مبارزه‌ی طوالنی و ادامه داری است که‬ ‫زنان بدان دست زده‌اند‪ .‬آری غربی‌ها زیبایی‌ها را‬

‫پنهان نمی‌کنند بلکه همواره در پی کشف زیبایی‬ ‫آنند‪ ،‬پدیده‌ای که در منظر فق‌ها به کفر و گناه‬ ‫منجر می‌شود‪ .‬حضرت والیت فقیه و بعدا تمامی‬ ‫آیت اهلل‌ها و فقهای‪ ،‬چه عمامه‌ای چه کالهی‪،‬‬ ‫پیوسته خواسته‌اند که زنان ایرانی به زنان غربی‬ ‫نگاه نکنند‪ .‬در آن دیار‪ ،‬در نظرآنان‪ ،‬از زنان برای‬ ‫فرو نشاندن شهوت جنسی و بهره وری استفاده‬ ‫می‌شود‪ .‬چنانکه گویی پیامبر اسالم زن را برای‬ ‫چیز دیگری جز اطفای آتش شهوت جنسی خود‬ ‫خواسته است‪ .‬حکومت اسالمی می‌خواهد که‬ ‫زنان ایرانی از فاطمه زهرا‪ ،‬همسر امام علی و‬ ‫فرزند پیامبر الگو بگیرند‪ .‬یعنی توی خانه بنشینند‬ ‫و فرزندانی همچون حسن و حسین در دامان‬ ‫خود پرورش دهند‪ .‬البته که هنوز وظیفه اطفای‬ ‫شهوت همسرانشان‪ ،‬حتی در کنار همسران دیگر‬ ‫مرد‪ ،‬از وظایف اصلی زنان بشمار می‌رود‪ .‬هیچ‬ ‫زن امروزی به چنین اسارتی تن نمی‌دهند‪.‬‬ ‫نه اینکه زنان زیر بار حجاب نرفته‌اند‪ .،‬مقاومت‬ ‫جمعی آنان در برابر حجاب اجباری در آغاز‬ ‫آنقالب خیلی سریع در هم شکسته شد‪ .‬حجاب‬ ‫اجباری شد و چون و چرا ناپذیر و زیربنای نظم و‬ ‫انضباط شریعت اسالم در جامعه گردید‪ .‬اما زنان‬ ‫حجاب را به میل خود تعریف و تعین کردند‪.‬‬ ‫در ساخت و ساز آن بیشتر دست بردند و آنرا‬ ‫بطور روز افزونی دین زدایی نموده و بوسیله‌ای‬ ‫تبدیل نمودند در خدمت زیبا سازی‪ .‬تصاویری‬ ‫که از ندا آقا سلطان‪ ،‬که بجرم زیبایی از پا درآمد‪،‬‬ ‫بجا مانده با حجاب اسالمی که حاکی از استفاده‬ ‫حجاب بنفع برجسته ساختن اجزای زیبای چهره‬ ‫است‪ ،‬بی‌جهت نیست که او در خون خود غلتید‪.‬‬ ‫چون جمهوری اسالمی نه تنها دشمن آشتی‬ ‫ناپذیر آزادی ست بلکه با زیبایی نیز به هیچوجه‬ ‫سر آشتی ندارد‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫زیبایی در اسالم یعنی سیاهی‪ ،‬تاریکی‪ ،‬تیرگی‪،‬‬ ‫ترک دنیای مادی و گریز از زیبایی زمینی‪.‬‬ ‫تمام آنچه مادی ست باید تخریب و به ویرانی‬ ‫کشید‪ ،‬بویژه «زیبایی» که می‌درخشد و چشم‬ ‫پاک مقدسین را آلوده می‌کند‪.‬‬ ‫اسید پاشی را باید کوششی دانست در پاک‬ ‫نگاهداشت چشم مومنین‪ ،‬در خفته نگاهداشتن‬ ‫غرایز انسانی که چشم دیدن زیبایی را ندارد‪ .‬از‬ ‫آن می‌هراسد و می‌گریزد‪ .‬لذا دست به تخریب‬ ‫آن می‌زند‪ .‬اسید پاشی فراخوان زنان است به‬ ‫تسلیم و اطاعت به دست بردشتن از بدحجابی‬ ‫و هنجار شکنی از جمله رانندگی‪.‬‬ ‫ترس و وحشت از زیبایی بیش از هر کس‬ ‫دیگری در فرد مقدس و مومن ظاهر می‌شود‪.‬‬ ‫چون زیبایی احساس لذت را در انسان بر‬ ‫می‌انگیزد‪ ،‬وسوسه‌ای که باید از آن پرهیز کرد‬ ‫و در خود خاموش ساخت‪ .‬البته پیامبر اسالم را‬ ‫باید از این امر مستثنی ساخت‪ .‬او رسول اهلل بود‬ ‫و همه‌ی پدیده‌های زیبا و شیرین بر او حالل‬ ‫شده بود و او نیز خود را از این نعمت سیراب‬ ‫می‌نمود‪ .‬با این وجود علما و فقهای بزرگ‬ ‫بعید به نظر می‌رسد که به چهره همسرشان‬ ‫نگاه کرده باشند هنگام عقد و نکاح‪ .‬آن‌ها با‬ ‫همسرانشان همآغوش نمی‌شوند که تن را‬ ‫از رنج نجات دهند و با لذت بخشیدن بدان‬ ‫روح و روان را به آرامش بنشانند‪ .‬مجتهد برای‬ ‫رضای و خشنودی و بنا بر اراده اهلل با زن‬ ‫خود همآغوش می‌شود‪ .‬زن را برای خاموش‬ ‫نگاهداستن غریزه لذت جویی‪ ،‬نه برای لذت‪،‬‬ ‫می‌خواهد‪ .‬همآغوشی با همسر البته یک وظیفه‬ ‫شرعی ست‪ .‬در حالیکه در مسیحت کاتولیکی‬ ‫خدمت به خدا الزمه‌اش چشم بستن بر روی‬ ‫لذت جنسی است حتی از طریق مشروع و‬

‫ازدواج‪.‬‬ ‫زنان‪ ،‬اما‪ ،‬حجاب اسالمی را بنا بر نیازی‌های‬ ‫زیبایی تغییر داند‪ ،‬مانتو‌ها پیوسته تنگ و کوتاه‌تر‬ ‫و روسری‌ها قیطانی‌تر گردید‪ .‬یعنی رخ‌ها با‬ ‫آالیش و پاالیش بیشر از زیر حجاب همچون‬ ‫ماه از زیر ابر‌های تیره درخشیدن گرفت‪ .‬قوزک‬ ‫پا و برآمدیگی‌ها و برجستگی‌های بدن‌ها‪ ،‬بیشتر‬ ‫آشکار شئ‪ ،‬تا آنجا که کار به «ساپورت پوشی»‬ ‫کشید‪ ،‬کنشی که تمام مرزهای حجاب وعفاف‬ ‫و هنجارهای اخالقی را در منظر دشمنان‬ ‫زیبایی‪ ،‬جامعه مجتهدین و روحانیون‪ ،‬متالشی‬ ‫می‌ساخت‪ .‬چرا که عنوان می‌کردند که ساپورت‬ ‫پوشی حتی تحریک آمیز‌تر است از بدن عریان‬ ‫زن‪ .‬نمایندگان مجلس از جمله‪ ،‬علی مطهری‪،‬‬ ‫فرزند طراح اصلی حکومت اسالمی‪ ،‬مرتضی‬ ‫مطهری‪ ،‬در مجلس شورای اسالمی فریاد بر‬ ‫آورد که بنگرید به این ویدیو (ویدیویی که از‬ ‫زنان ساپورت پوش تهیه شده بود) و با چشمان‬ ‫خود نظاره کنید که چگونه «ساپورت پوشان»‬ ‫فضای جامعه را آلوده و تحریک کننده ساخته‌اند‪.‬‬ ‫حرف فرزند معمار انقالب‪ ،‬نماینده مجلس‬ ‫شورای والیت‪ ،‬آن است که چرا دولت دست به‬ ‫تدبیر شدیدتری نمی‌زند‪ .‬مثال ساپورت پوشان را‬ ‫جلب و تنبیه و مجازات نمی‌کند‪ .‬چرا که چشمان‬ ‫علی مطهری ناتوان است از دیدن زیبایی‌ها و‬ ‫خمیدگی‌ها و برآمدگی‌های طبیعی تبلور یافته در‬ ‫تن و جسم انسان بویژه زنان‪ .‬احتماال او ترجیح‬ ‫می‌دهد که بدن ساپورت پوش زیر شالق سیاه‬ ‫و کبود و زخمین گردد تا هرگز چشمانش به‬ ‫ساق پای زن ساپورت پوشی نیفتد‪ .‬آیا بهش‬ ‫از این می‌توان به قهقرا غلتید؟ ترس از زیبایی‬

‫در نتیجه چشم‌ها را نا‌بینا نموده و در را بروی‬ ‫جنایت می‌گشاید‪.‬‬ ‫اما دشمنی نظام والیت با زیبایی و مظهر آن‬ ‫زن‪ ،‬همیشه با تغییر آب و هوای جوی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫دیپلماسی در حال نوسان بوده است‪ .‬در ماه‌های‬ ‫اخیر‪ ،‬حمله به بد حجابی بیش از همیشه شدت‬ ‫یافته است هر چه بیشتر تشدید یافت‪ .‬چرا که‬ ‫بدرستی دریافتند که زنان عمال حجاب را اسالم‬ ‫زدایی نموده و آنرا در خدمت برجسته سازی‬ ‫زیبایی‌های خود گرفته‌اند‪ .‬حجاب دارند اما‬ ‫اسالمی نیست‪ ،‬برغم سخت گیری‌ها و بگیر و‬ ‫ببند‌ها‪ ..‬راهکار بر اندختن بدحجابی را در حکم‬ ‫قرآنی «امر به معروف و نهی از منکر» یافتند‪.‬‬ ‫بی‌درنگ انصار حزب اهلل اعالم نمود که ‪۴۰۰۰‬‬ ‫موتور سوار آماده برای ماموریت در اختیار دارد‬ ‫که بزودی به خیابان‌ها گسیل داده می‌شوند‪.‬‬

‫الزم به یاد آوری ست شکل کفایی‬ ‫و یا عینی امر به معروف و نهی از‬ ‫منکر هنوز موضوعی است مورد‬ ‫بحث و گفتگوی علما و فق‌ها و‬ ‫نطری قاطع در باره آن صادر نشده‬ ‫است‪،‬‬ ‫اما‪ ،‬خداوند خامنه‌ای به بحث حوزه‌ای در باره‬ ‫شرایط آمر معروف و ناهی منکر‪ ،‬خاتمه داد و‬ ‫آنرا در سخنرانی اخیرش وطیفه همه مسلمانان‬ ‫(امت) دانست‪ .‬یعنی هرکسی می‌تواند به بد‬ ‫حجاب نزدیک بشود و او را به صراط مستقیم‬ ‫هدایت کند‪ .‬معلوم نیست که در صورت امتناع‬

‫‪14‬‬

‫و مقاومت در برابر پذیرفتن معروف چه خواهد‬ ‫شد‪ .‬در این زمان برای اینکه بتوان بدحجابی‬ ‫را بطور کلی ریشه کن ساخت مجلس شورای‬ ‫والیت نیز در ناپدید ساختن زیبایی در جامعه وارد‬ ‫عمل گردید و درحمایت از «آمران به معروف و‬ ‫ناهیان از منکر‪ »،‬الیحه‌ای به تصویب مجلس‬ ‫رساند‪ ،‬الیحه‌ای که اساسا زیبایی ستیز و زن‬ ‫ستیزمیباشد‪ .‬اگرچه بعدا بدان بک اصالحیه‬ ‫اضافه گردید که عواقب ناگوار آنرا کمی کاهش‬ ‫دهد با این وجود‪ ،‬حکم خدا را بر جامعه‌ای جاری‬ ‫ساخت که ضرورتا به زیبایی ارزش می‌نهد‪.‬‬ ‫اگر انسان نتواند زیباییهای وجود خود را شناسایی‬ ‫و ستایش کند‪ ،‬چگونه می‌تواند از زیبایی های‬ ‫دیگر لذت برد‪ .‬در قاموس اسالم البته زیبا و‬ ‫ستودنی آن است که بتوانی گردن کافر را با‬ ‫یک ضربه از تن جداسازی‪ .‬جهاد وظیفه است و‬ ‫«شهادت» پر از زیبایی‪ .‬هرچه که آغشته بخون‬ ‫است زیبایی است‪ .‬داعشی‌ها وقتی سر یک‬ ‫انسان را از تن مثل یک گوسفند جدا می‌سازدند‪،‬‬ ‫آنرا زیبا می‌پندارند‪ .‬زیبا آنچیزی ست که مورد‬ ‫تایید و تصدیق اهلل است‪ .‬بهمین دلیل‪ ،‬جنایت‬ ‫خود را در سانه‌های اینترنتی منتشر می‌سازند‪ ،‬تا‬ ‫جهان بداند که کشتار در راه اهلل زیبا‌ترین است‪.‬‬ ‫این بدان معناست که زمینه‌های اسید پاشی‪ ،‬نه‬ ‫بعنوان تهی ساختن سر خوردگی‌های شخص‪،‬‬ ‫نا‌کامی در نرد عشق‪ ،‬همچنانکه در زمان‌ها ی‬ ‫مختلف و جوامع دیگر بوقوع پیوسته است‪ ،‬بلکه‬ ‫اسید پاشی بعنوان یک وطیفه دینی‪ ،‬یعنی امر به‬ ‫معروف و نهی از منکر‪ ،‬دیر زمانی ست که در‬ ‫حال ساختن بوده است‪ .‬یعنی هم چنانکه یک‬ ‫داعشی برای رضای شخصی گردن کسی را‬

‫نمی‌زند‪ ،‬اسید پاش هم بوظیفه الهی خود عمل‬ ‫می‌کند‪ .‬اسید پاش خود فاقد بینایی ست تعصب‬ ‫چشمان او را نابینا ساخته است‪ ،‬او را ناتوان از‬ ‫دیدن زیبایی‌ها کرده است‪ .‬ترس و هراس‬ ‫از زیبایی‪ ،‬از وسوسه لذت‪ ،‬دست به تخریب‬ ‫آن می‌زند‪ .‬او عمل خود را ضروری برای یک‬ ‫جامعه شریعت محور‪ ،‬جامعه ایکه زیبایی‌ها بزیر‬ ‫زمین فرو روند‪ .‬بنابراین‪ ،‬اسید پاش به فراخوانی‬ ‫پاسخ می‌دهد که از منبر مقدس خطبه خوانی‬ ‫امام جمعه اصفهان‪ ،‬یوسف طباطبایی به گوشش‬ ‫رسیده است‪ .‬وی وضع حجاب را آنقدر ناگوار و‬ ‫خطرناک می‌بیند که می‌گوید‪:‬‬ ‫مسئله حجاب دیگر از حد تذکر گذشته است و‬ ‫برای مقابله با بد حجابی باید چوب‌تر را باال برد‬ ‫و از نیروی قهریه استفاده کرد‪.‬‬ ‫با وجود چنین فتوای روشن و صریحی‪ ،‬بدرستی‬ ‫روشن نیست که چرا نیروهای انتظامی‪ ،‬پس از‬ ‫سه هفته بی‌اعتنایی به جنایت «اسید پاشی» که‬ ‫در کنار گوششان اتفاق می‌افتاد‪ ،‬پیوسته اصرار‬ ‫داشته و دارند که اسید پاشی در ارتباط با بدحجابی‬ ‫صورت نگرفته است‪ ،‬برغم شهادت قربانیان این‬ ‫جنایت که شنیده‌اند جنایتکاران اعتراف کرده‌اند‬ ‫که هدفشان «مقابله با بد حجابی» بوده است‪.‬‬ ‫چنانکه نادرند کسانی که تعصب و تصلب‬ ‫نا‌بینایشان ساخته است‪ .‬بگونه‌ای فرماندهان در‬ ‫باره جنایت اسید پاشی سخن می‌گفتند‪ ،‬بخوبی‬ ‫روشن بود که آن‌ها خود از نابینایان و تف لیس‬

‫نظام والیت‌اند‪ .‬آیا اگر فرمان «باال بردن چوب‌تر»‬ ‫و استفاده از «نیروی قهریه» فراخوانی بسوی‬ ‫خشونت‪ ،‬بیرحمی و انتقام ستانی نیست‪ ،‬فرا خوانی‬ ‫ست بسوی رحمت و عطوفت اسالمی؟ چه می‌شد‬ ‫اگر چنین فراخوانی از بی‌بی سی و یا صدای آمریکا‬ ‫و یا اسرائیل پخش می‌شد؟‬ ‫حتی رئیس پلیس کشور‪ ،‬اسماعیل احمدی مقدم‪،‬‬ ‫مجتهدی که لباس پلیس بر تن کرده است با‬ ‫خونسردی تاکید می‌کند که اسید پاشی‌های اخیر‬ ‫در رابطه با مبارزه با بد حجابی نبوده‪ ،‬است‪ ،‬این‬ ‫روایات کذب و مغرضانه بر ساخته رسانه‌های‬ ‫دشمن است‪ .‬بیچاره مردم کشور ما که باید به‬ ‫این حافظان جان شهروندان اعتماد کنند‪ .‬امامان‬ ‫جمعه و دیگر تف لیسان والیت بریاست حسین‬ ‫شریعتمداری‪ ،‬بازجوی سعیدی سیرجانی‪ ،‬مدیر‬ ‫ارگان بیت رهبری‪ ،‬روزنامه کیهان‪ ،‬اسید پاشی را‬ ‫کنشی ضد انقالب‪ ،‬پرورده دست امریکا و اسرائیل‬ ‫می‌خوانند که قصد مخدوش کردن انقالب اسالمی‬ ‫و آلوده ساختن چهره رئوف حکومت اسالمی به‬ ‫خشونت و بیرحمی و انتقام سانی را دارند‪ ،‬چنانکه‬ ‫گویی حکومت اسالمی در این ‪ ۳۵‬سال گذشته‬ ‫نماد رحمت و رحمان بوده است‪ ،‬نه مخالفین را به‬ ‫خاک و خون کشیده و قتل عام نموده است و نه‬ ‫در معابر عمومی انسانی را روزانه به دار مجازات‬ ‫آویخته است‪ .‬بلحاظ خشونت و بیرحمی و انتقام‬ ‫ستانی‪ ،‬حکومت والیت را در واقع باید پدر مشروع‬ ‫دولت اسالمی عراق و شام دانست‪ .‬هم اکنون نیز‬

‫‪15‬‬

‫بلحاظ اجرای احکام شریعت‪ ،‬بویژه حکم قرآنی‬ ‫«امر به معروف و نهی از منکر» قصد سبقت از‬ ‫آنان را دارد‪ .‬تفاوتی که می‌توان بین داعشی‌های‬ ‫بومی و داعشی‌های تازی گذارد‪ ،‬این است که‬ ‫آن‌ها قساوت خود را پنهان نمی‌کنند‪ .‬چرا باید از‬ ‫کشتار کفار شرمگین بود‪ .‬آن‌ها نه تنها از تایید‬ ‫اهلل در خشونت نسبت به کفار مطمئن‌اند بلکه‬ ‫یقین دارد که وظیفه‌ای را بانجام رسانده است‬ ‫که اهلل بر دوش او گذارده است‪..‬‬ ‫در حالیکه والیتمدارن تا آنجایی که بتوانند‬ ‫پنهان کاری می‌کنند و از روی زبونی و حفظ‬ ‫قدرت و ثروت‪ ،‬بیت رهبری و تمام فرمانده هان‬ ‫و سربازان سواره و پیاده از جمله امامان جمعه‬ ‫همه دست بدست هم داده‌اند که بر ماهیت زن‬ ‫ستیز حکومت اسالمی و جنایت هول انگیز‬ ‫تخریب زیبایی‪ ،‬بر جنایت شنیع اسید پاشی‬ ‫بصورت زیبا رویان‪ ،‬پرده استتار بکشند‪ ،‬چنانکه‬ ‫گویی قابل باور است وقتی رسانه‌ها و پلیس‬ ‫والیت گزارش بدهند که خانم‌های محجب هم‬ ‫قربانی اسید پاشی بوده‌اند‪ .‬چه سند محکمی که‬ ‫قانونی ساختن امر به معروف و نهی از منکر‬ ‫می‌تواند چیزی دیگری باشد جز فراخوانی‬ ‫بسوی تخریب زیبایی‪ ،‬زیبایی که مظهر آن زن‬ ‫است‪ .‬آری‪ ،‬تنها زمان است که بما می‌گوید که‬ ‫«امر به معروف با اسید نمی‌شه‪».‬خود را متعهد‬ ‫به پاسداری از ارزش‌های اسالمی می‌داند‬ ‫و بر اعتدال و میانه روی و امت وسط تاکید‬ ‫دارد»‪ .‬عبدالرئوف ریگی نیز به عنوان رهبر‬ ‫جیش النصر ایران معرفی شده است‪ .‬عبدالستار‬ ‫دوشوکی مدیر مرکز مطالعات بلوچستان معتقد‬ ‫است که این شکاف و جدایی بعد از اعدام‬ ‫گروهبان بی‌گناه جمشید دانایی فر اجتناب‌ناپذیر‬ ‫به نظر می‌رسید‪ ،‬چون عبدالرئوف ریگی در حال‬ ‫گفت‌وگو با واسطه‌ها بود‪ ،‬اما عناصر افراطی‌تر‬ ‫بدون هماهنگی و حتا آگاهی عبدالرئوف ریگی‬ ‫دانایی فر را اعدام کردند‪.‬‬ ‫دوشوکی می‌افزاید که هنوز معلوم نیست رابطه‬ ‫و مناسبات جنبش جیش النصر ایران به رهبری‬ ‫عبدالرئوف ریگی با جنبش جیش العدل به‬ ‫رهبری صالح‌الدین فاروقی چگونه خواهد بود؟‬ ‫اما دوشوکی احتمال کپی‌برداری از جبهة النصره‬ ‫سوریه توسط جیش النصر ایران و کپی‌برداری‬ ‫جیش العدل از «داعش» در سوریه را ‪ ،‬و تقابل‬ ‫نظامی بین این دو گروه در منطقه را بسیار بعید‬ ‫می‌داند‪.‬‬

‫عراق‪ ،‬کردستان و راه‌کارهای عملی آینده‬ ‫شادیار عمرانی‪ ،‬بهرنگ زندی‬

‫میهمانان این برنامه محسن‬ ‫کریم‪ ،‬عضو کمیته مرکزی حزب‬ ‫کمونیست کارگری کردستان‬ ‫عراق‪ ,‬ابو تارا‪ ,‬عضو دفتر سیاسی‬ ‫حزب شیوعی کردستان عراق‬ ‫و عبداله مهتدی رهبر حزب‬ ‫کومله کردستان‬

‫آیا داعش خطری برای ایران و دیگر‬ ‫کشورهای منطقه است؟ شاید پاسخ آسان به‬ ‫نظر بیاید اما احزاب در عراق که امروزه بر سر‬ ‫تقسیم زمین‪ ،‬منابع نفتی‪ ،‬صنایع و سرمایه‬ ‫در بین گرو‌ه‌های فرقه‌گرای ناسیونالیستی‬ ‫و مذهبی نگرشی متفاوت دارند‪ ،‬تبیینی غیر‬ ‫هم‌سو می‌کنند‪.‬‬ ‫در برنامه‌های پیشین این احزاب دالیل مختلفی‬ ‫برای تاثیر منفعل خود در معادالت عراق آوردند‬ ‫که می‌توان هرج مرج و ناآرامی‌های پس از‬ ‫حمله‌ی آمریکا و متحدان به عراق را دلیل‬ ‫مشترک عنوان شده توسط آن‌ها نام برد‪ .‬اما‬ ‫آن‌ها امروز چه برنامه‌ای دارند؟ برای آینده‌ی‬ ‫عراقی که می‌تواند تمام معادالت منطقه را بر‬ ‫هم زند و از ایران و بحرین گرفته تا سوریه و‬ ‫ترکیه و لبنان و فلسطین به شدت متاثر خود‬ ‫کند چه طرح عملی‌ای در دست دارند؟‬ ‫در برنامه قبل سه عضو از سه حزب حرکت‬ ‫دموکراتیک آشور (زوعا)‪ ،‬حزب کمونیست‬

‫‪16‬‬

‫کارگری عراق‪ ،‬و حزب کمونیست ایران در‬ ‫این‌باره سخن گفتند‪.‬‬ ‫در این برنامه محسن کریم از حزب کمونیست‬ ‫کارگری کردستان عراق‪ ،‬عبداله مهتدی از‬ ‫حزب کومله کردستان و ابو تارا از حزب شیوعی‬ ‫کردستان پاسخ‌گوی پرسش‌های ما هستند‪.‬‬ ‫محسن کریم‪ ،‬عضو کمیته مرکزی حزب‬ ‫کمونیست کارگری کردستان عراق از نیاز به‬ ‫همبستگی کمونیست‌های منطقه می‌گوید‪:‬‬ ‫محسن کریم‪ « :‬متاسفانه در منطقه احزاب‬ ‫کمونیستی متحد نیستند که مردم عراق و‬ ‫کمونیست‌ها و کارگران بتوانند در این وضعیت‬ ‫سختی که به وجود آمده است با آن‌ها همکاری‬ ‫کنند‪ .‬ما در سوریه این چشم‌انداز را نمی‌بینیم‪.‬‬ ‫در ترکیه و ایران جنبش کارگری با مسائل و‬ ‫مشکالت داخلی خود دست‌وپنجه نرم می‌کند‬ ‫و متاسفانه پایگاه داخلی ضعیفی در بین مردم‬ ‫خود دارند‪ .‬بحث بر این منوال است که باید‬ ‫در ایران یک حزب کمونیستی قدرتمند حضور‬ ‫داشته باشد که بتواند بر روی حکومت ایران‬ ‫تاثیر بگذارد‪ ،‬یا بتوانند به جای این‌که حکومت‬

‫ایران پیام ترور‪ ،‬کشتار و سرکوب برای مردم‬ ‫عراق می‌آورد‪ ،‬آن‌ها بتوانند پیام انسانی و هم‬ ‫رزمی برای عراق داشته باشند‪.‬‬

‫محسن کریم‪ :‬باید در ایران یک‬ ‫حزب کمونیستی قدرتمندی حضور‬ ‫داشته باشد که بتواند بر روی حکومت‬ ‫ایران تاثیر بگذارد‪ ،‬یا بتوانند به جای‬ ‫این‌که حکومت ایران پیام ترور‪ ،‬کشتار‬ ‫و سرکوب برای مردم عراق می‌آورد‪،‬‬ ‫آن‌ها بتوانند پیام انسانی و هم‌رزمی‬ ‫برای عراق داشته باشند‬ ‫در ترکیه و سوریه نیز جنبش کارگری ضعیف‬ ‫است و این عوامل بر سختی کار ما در عراق‬ ‫افزوده است که در عراق و کردستان و در‬ ‫دل سناریوی سیاه ما به سختی کارهای خود‬ ‫را به پیش می‌بریم‪ .‬اگر در این منطقه جنبش‬ ‫کمونیستی و کارگری قدرت‌مند می‌بود به‬ ‫صورت قطع یک کمک جدی برای ما بود‬ ‫و پیام دیگری برای مردم عراق و کردستان‬ ‫داشت‪ .‬به نظر من بیرون آمدن از این سناریوی‬ ‫سیاه با این کمک‌ها آسان‌تر می‌شد‪ ،‬اما متاسفانه‬ ‫من شکل‌گیری این هم‌بستگی را در آینده هم‬ ‫نمی‌بینم و این کار ما را هم با مشکل روبه‌رو‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫در رابطه با ارتباط ایران با این مساله‌ای که در‬ ‫عراق به وجود آمده است و سناریوی‬ ‫سیاهی‌ست علیه مردم عراق‪ ،‬برای مردم ایران‬ ‫نیز این سناریو واقعی‌ست‪ .‬تهدیدهای نظامی که‬

‫آمریکا علیه ایران انجام می‌داد خود تاییدی رای‬ ‫واقعی بودن این سناریو برای ایران است‪ .‬درست‬ ‫است که حکومت ایران‪ ،‬یک حکومت مذهبی‬ ‫و سرکوب‌گر است‪ ،‬اما به نظر من مردم ایران‬ ‫موضع درستی را هوشیاران انتخاب کرده‌اند که‬ ‫در دام تبلیغات و پروپاگندای آمریکا گرفتار‬ ‫نشده‌اند‪ .‬احتمال دارد که با فروپاشی جمهوری‬ ‫اسالمی‪ ،‬شیرازه‌ی مدنیت جامعه نیز با ویرانی‬ ‫بیش‌تری مواجه شود‪ .‬در عراق مردم آرزوی‬ ‫بازگشت به عراق قبل از حمله آمریکا با وجود‬ ‫این‌که حکومت صدام حسین یک حکومت‬ ‫سرکوب‌گر و مستبد بود را دارند‪ .‬این واقعیت‬ ‫است که در دوران حکومت بعث نیز مردم کشته‬ ‫می‌شدند‪ ،‬سرکوب می‌شدند و بی‌حقوقی در حق‬ ‫مردم وجود داشت‪ ،‬اما در حال حاضر نیز مردم‬ ‫کشته می‌شوند‪ ،‬سرکوب می‌شوند و بی حقوقی‬ ‫در مورد آن‌ها صورت می‌گیرد‪ .‬سناریوی سیاهی‬ ‫که در حال حاضر مردم عراق در دل آن زندگی‬ ‫می‌کنند‪ ،‬تنها کسی می‌تواند از این سناریو درکی‬ ‫داشته باشد که خود در این سناریو زندگی کند‪.‬‬ ‫دولت بعث که کم جنایت نکرد‪ ،‬هنوز نمی‌توانیم‬ ‫ما جنایت صورت‌گرفته در دل این سناریوی سیاه‬ ‫را با آن دوران مقایسه کنیم‪ .‬مردم ایران و مردم‬ ‫این منطقه باید هوشیار باشند که حکومت‌های‬ ‫حاکم بر آن‌ها اگر چه مستبد و ظالم هستند‪،‬‬ ‫اما آزادی آن‌ها در گرو تبلیغات و هواپیماهای‬ ‫جنگی و حمله‌ی نظامی آمریکا نیست‪ ،‬به این‬ ‫دلیل که منافع مردم و طبقه‌ی کارگر در ایران‬ ‫در تضاد کامل با منافع دولت‌های غربی و‬ ‫امپریالیسم آمریکا قرار دارد‪ .‬آمریکا و دولت‌های‬ ‫غربی اگر چه در تبلیغات خود به مردم ایران‬

‫‪17‬‬

‫می‌گویند که آن‌ها را از زیر استبداد جمهوری‬ ‫اسالمی نجات می‌دهند‪ ،‬اما در عمل وضعیت‬ ‫بسیار بدتری را با این عملی که انجام می‌دهند‬ ‫برای مردم ایران به ارمغان خواهند آورد‪.‬‬ ‫مردم عراق نیز باید هوشیار باشند تا بتوانند‬ ‫اهداف و خط سیاسی خود را از احزاب اسالمی و‬ ‫قومی کرد و عرب جدا کند و کمونیسم و جنبش‬ ‫کمونیستی تنها می‌تواند پیام انسانی برای مردم‬ ‫عراق و سایر مناطق داشته باشد تا بتواند این‬ ‫منطقه را در برابر تهدیدهای خطرناکه که‬ ‫منجر به از هم پاشیدن جامعه خواهد شد حفظ‬ ‫کند‪ .‬و پیام ما برای مردم ایران این است که‬ ‫با مبارزه‌ی خود‪ ،‬با اتحاد خود‪ ،‬با سازمان‌دهی‬ ‫کارگران و زحمت‌کشان مبارزه‌ی خود را تا‬ ‫سرنگونی جمهوری اسالمی ادامه دهند و در‬ ‫دام هیچ کدام از سیاست‌ها و پروپاگنداهای‬ ‫غربی و امپریالیستی همانند آمریکا که به عنوان‬ ‫نجات مردم ایران از زیر استبداد فعالیت می‌کنند‬ ‫گرفتار نشوند‪».‬‬

‫محسن کریم‪ :‬در ترکیه و ایران‬ ‫جنبش کارگری با مسائل و مشکالت‬ ‫داخلی خود دست‌وپنجه نرم می‌کند و‬ ‫متاسفانه پایگاه داخلی ضعیفی در بین‬ ‫مردم خود دارند‬ ‫اما ابراهیم صوفی محمود (ابو تارا) عضو دفتر‬ ‫سیاسی حزب شیوعی کردستان عراق نظری‬ ‫کاملن متفاوت دارد‪.‬‬ ‫ابوتارا‪ « :‬کردستان هم‌چون یک ایالت‪ ،‬دولت‬ ‫و منطقه‌ی فدرال ارتش خود را دارد‪ ،‬حکومت‪،‬‬ ‫پارلمان و سهم بودجه خود را دارد و احزاب‬ ‫متعددی از طیف‌های مختلف از جمله احزاب‬ ‫مارکسیستی‪ ،‬اسالمی‪ ،‬میهن‌پرست و قومی‬ ‫خاص خود را دارد اما دولت و احزاب موافق این‬ ‫نیستند که یک نیروی دیگر خارج از کردستان‬ ‫لشکری آماده کند و مناطقی را اشغال کند و‬ ‫آسایش منطقه را بر هم بزند‪ .‬و چون داعش در‬ ‫خارج از کردستان می‌آید‪ ،‬توسط دولت‌های دیگر‬ ‫تقویت می‌شود‪ ،‬و بخشی از مردم سنی همانند‬ ‫مردم مناطق حلبچه و شارزور نیز در کنار آن‌ها‬ ‫قرار گرفته‌اند‪ ،‬بخشی از مردم این مناطق برای‬ ‫مدتی به سوریه سفر کردند و هم‌پیمان با داعش‬

‫با دولت اسد جنگیده‌اند‪ .‬حکومت کردستان‬ ‫می‌خواهد بر علیه این جمعیت که در حال‬ ‫جنگ هستند می‌خواهد بگوید که این ناآرامی‌ها‬ ‫نتیجه‌ی بی کفایتی حکومت مرکزی‌ست و‬ ‫چون حکومت مرکزی در این مساله مسئولیت‬ ‫مستقیم دارد‪ ،‬باید مشکل آن‌ها را حل کند و‬ ‫وضعیت موجود را تغییر بدهد‪ .‬حکومت مرکزی‬ ‫عراق باید سنی‌ها را در قدرت مشارکت می‌داد‬ ‫تا وضعیت به این جنگ داخلی ختم نمی‌شد‪.‬‬ ‫حکومت مرکزی بغداد نیز با کردها هم مشکل‬ ‫دارد‪ ٧ .‬سال است که در دل آشوب و جنگ قرار‬ ‫دارد و از این وضعیت راضی نیست و می‌خواهد‬ ‫که کنترل همه‌ی امور را در دست خود بگیرد‬ ‫و توافقی که با دیگر قومیت‌ها و مذاهب داشته‬ ‫است را ملغی کند‪.‬‬ ‫در دل چنین شرایطی حزب شیوعی همانند‬ ‫سایر احزاب موجود هدفش این است که عدم‬ ‫رعایت حق کردها در حاکمیت کردستان به آن‬ ‫پایان داده شود و حاکمیت کردها بر این منطقه‬ ‫حفظ شود‪ .‬و با هر امکاناتی که در دسترس‬ ‫است برای این هدف جان‌فدایی صورت بگیرد‬ ‫تا این حکومت مستقل شکل بگیرد و به جدایی‬ ‫و استقالل این بخش از عراق رای داده شود‪.‬‬ ‫کردستان بر سر ارض و خاک خود حاکمیت‬ ‫ندارد و هزاران کیلومتر از این خاک در زیر‬ ‫حاکمیت بغداد قرار دارد‪ .‬راه چاره این است که‬ ‫کردستان استقالل داشته باشد‪ ،‬آزادی داشته‬ ‫باشد و حق تعیین سرنوشت در آن رعایت شود‪.‬‬ ‫کردها نیز هم دارای جمعیت شیعه و هم سنی‬ ‫و نیز مذاهب دیگر هستند‪ .‬باید این آزادی‬ ‫برای مردم موجود باشد که خودشان بتوانند‬ ‫حکومت‌شان را تعیین کنند و بسازند‪ .‬و نیز‬ ‫بتواند خود صاحب بهره‌برداری از ثروت‌ها‬ ‫و منابع موجود در جغرافیا و خاک خود باشد‪.‬‬ ‫ثروتی که هزاران سال است عرب‌ها‪ ،‬ترک‌ها‬ ‫و فارس‌ها صاحبان آن هستند‪ .‬این ثروت باید‬ ‫برای سرزمین خود کردها و برای مردم کرد‬ ‫صرف گردد‪ .‬سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف‬ ‫در کردستان به خاطر این در تالش هستند که‬ ‫مملک کردستان در وضعیتی که موجود است‬ ‫نماند و به سمت یک شکل بهتر‪ ،‬یعنی یک‬ ‫استقالل و یک دولت فدرال به پیش برود‪ .‬این‬ ‫کشور هم‌چون اتحادی بخشی از آن متعلق به‬ ‫سنی‌هاست‪ ،‬بخشی از آن متعلق به شیعیان‬ ‫است و بخشی از آن هم متعلق به کردهاست و‬

‫پایتخت هم هم‌چنان بغداد باقی بماند‪.‬‬ ‫اما اگر این مساله اتفاق نمی‌افتد‪ ،‬می‌بینید‬ ‫که آمریکایی‌ها و سایر کشورها از آن بحث‬ ‫می‌کنند‪ .‬آمریکا می‌گوید که عراق ‪ ۵٠‬سال‬ ‫است که هیچ سروسامانی نگرفته است تا زمانی‬ ‫که آن را به سه منطقه تقسیم کنیم‪ .‬این سه‬ ‫منطقه باید توافق کنند که بغداد پایتخت آن‌ها‬ ‫باشد‪ ،‬اما هر کدام از آن‌ها برای خود دولت‬ ‫مستقلی تشکیل دهند‪ .‬نه مالکی این را قبول‬ ‫می‌کند و نه بشار اسد در سوریه این را قبول‬ ‫دارد‪ .‬ممکن است که دولت ایران نیز عراق را‬ ‫به این‌صورت قبول نداشته باشد چون‌که هیچ‬ ‫حکومت شیعی شکل گیری یک حکومت سنی‬ ‫را نمی‌تواند تحمل کند‪.‬‬ ‫ملت کرد خواسته‌‌ی ملی خود را دارد‪ ،‬به مردم‬ ‫ظلمی نکرده است و جنگ قومی انجام نداده‬ ‫است‪ ،‬در مقابل هیچ دینی نایستاده است و آن‬ ‫را سرکوب نکرده است و مسائل دیگر را نفی‬ ‫نکرده است و حق خود‪ ،‬مملکت خود و آزادی‬ ‫خود را خواستار است‪ .‬اگر در جمهوری اسالمی‬ ‫درجه‌ای از آزادی و دموکراسی وجود داشت و‬ ‫مسائل طور دیگری پیش می‌رفت ممکن بود‬ ‫االن وضعیت به گونه‌ی دیگری بود‪ .‬اگر دولت‬ ‫ترکیه دموکراتیک بودن آن واقعی بود‪ ،‬االن‬ ‫شاهد آن نبودیم که جمعیت زیادی از کردهای‬ ‫ترکیه خواستار آن هستند که با کردهای عراق‬ ‫حکومت خود را داشته باشند‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ابوتارا‪ :‬هدف حزب شیوعی این‬ ‫است که به عدم رعایت حق کردها‬ ‫در حاکمیت کردستان پایان داده‬ ‫شود و حاکمیت کردها بر این‬ ‫منطقه حفظ شود‪.‬‬ ‫حزب شیوعی یکی از احزاب مبارز در کردستان‬ ‫است و سابقه‌ی مبارزاتی آن ‪ ٨٠‬سال است‪.‬‬ ‫‪ ٨٠‬سال مبارزه برای آزادی‌خواهی‪ ،‬خواسته‌ی‬ ‫برابری زن و مرد‪ ،‬خواست عدالت انسانی‪،‬‬ ‫خواست برچیدن ظلم و زور را داشته است‪.‬‬ ‫ظلم‌و‌زور تنها دینی‌ نیست‪ ،‬ظلم اجتماعی‬ ‫داریم‪ ،‬ظلم قومی داریم‪ ،‬ظلم اقتصادی داریم‬ ‫و به همه‌ی آن ها نه گفته‌ایم‪ .‬حزب شیوعی‬ ‫کردستان همراه با سایر احزاب ناسیونالیستی‪،‬‬ ‫احزاب اسالمی که در حال حاضر در کردستان‬ ‫موجود هستند در این راه همراهی و همکاری‬ ‫می‌کند‪ ،‬هر چند که در مسائلی با این احزاب‬ ‫اختالفاتی نیز وجود دارد‪ .‬اما بر سر این خواسته‬ ‫با این احزاب متحد هستیم که کردستان خود‬ ‫سرنوشتش را تعیین کند‪ ،‬برای خود آزادی‬ ‫داشته باشد و دولت مستقل خود را دارا باشد‪.‬‬ ‫اگر این مساله اتفاق نیفتد باید به سازمان ملل‬ ‫مراجعه شود که در کردستان رفراندوم برگزار‬ ‫کنند که این وضعیت با قدرت و اداره‌ی حکومت‬ ‫بغداد به پیش نمی‌رود‪.‬‬

‫در این وضعیت که داعش قدرت را به دست‬ ‫گرفته است و به وضعیت بحرانی موجود نیز‬ ‫اضافه شده است می‌گوید نه حکومت بغداد‬ ‫را قبول دارم و نه اعتقادی به حکومتی که در‬ ‫کردستان حاکم است دارم‪ .‬به همین خاطر یک‬ ‫منفعت مشترکی در بین ایران و کردها و شیعیان‬ ‫وجود دارد که داعش امنیت منطقه را برهم نزند‪.‬‬ ‫اما این دولت‌ها در گفته‌ی خود صادق نیستند‪.‬‬ ‫مشکل مردم عراق را در بصره و بغداد حل‬ ‫نمی‌کنند‪ .‬راست نمی‌گویند‪ ،‬دروغ می‌گویند‪١٠ ،‬‬ ‫سال است که از مردم دزدی می‌کنند‪ .‬ظلم و‬ ‫زور می‌کنند‪ ،‬به نام دین و مذهب ظلم می‌کنند‬ ‫و ناعدالتی می‌کنند‪».‬‬ ‫عبداله مهتدی‪ ،‬رهبر حزب کومله کردستان‪،‬‬ ‫درباره مساله کردستان و استقالل آن گفت‪:‬‬

‫عبداله مهتدی‪ :‬حوادثی که اتفاق‬ ‫افتاد چه قبل در سوریه که جنبش‬ ‫مسالمت‌آمیز و دموکراتیک مردم‬ ‫سوریه به تدریج بر اثر خشونت رژیم‬ ‫بشار اسد و بر اثر نفوذ اسالم‌گرایی‬ ‫افراطی به آن‌جا تبدیل به جنبش‬ ‫اسالمی متعصب گذشته‌گرا تبدیل شد‬ ‫و چه حوادثی که در هفته‌های اخیر‬ ‫در عراق اتفاق افتاده‪ ،‬همه‌ی این‌ها‬ ‫به روشن‌ترین وجه اثبات می‌کند که‬ ‫سیاست‌های فرقه‌گرایانه به هیچ وجه‬ ‫راه حلی برای خاورمیانه نیست و در‬ ‫پیش گرفتن این سیاست‌ها از طرف‬ ‫هر کسی که باشد‪.‬‬

‫در مورد آن‌که آیا کردها اعالم استقالل خواهند‬ ‫کرد یا نه‪ ،‬تصور من این است که کردها‬ ‫اقدامات محتاطانه‌ای در پیش خواهند گرفت‪.‬‬ ‫هم وضعیت داخلی خود و توان‌شان را در نظر‬ ‫می‌گیرند‪ ،‬توازن قوای منطقه‌ای را در نظر‬ ‫می‌گیرند‪ ،‬نظر دولت‌های منطقه مثل ایران و‬ ‫ترکیه را حتمن در نظر خواهند گرفت و حتا‬ ‫سیاست‌های کشورهای بزرگ و آمریکا‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫اروپا و غیره را به حساب خواهند آورد‪ .‬فقط‬ ‫بر اساس یک ارزیابی واقع‌بینانه از کلیت این‬ ‫وضع هست که تصمیم خود را خواهند گرفت‪.‬‬ ‫بنابراین این تصمیم یک اقدام شتاب‌زده نخواهد‬ ‫بود و کمی فکر شده خواهد بود‪.‬‬ ‫کردها‪ ،‬به طور کلی‪ ،‬در عراق یک قدم به‬ ‫استقالل نزدیک‌تر شده‌اند‪ .‬این را نمی‌شود انکار‬ ‫کرد‪ .‬موقعیت‌شان در منطقه تغییر کرده‪ ،‬تنها‬ ‫نیرویی هستند که در مقابل داعش ایستادگی‬ ‫کرده‌اند و مناطق خود را حفظ کرده‌اند‪ ،‬و تنها‬ ‫بخشی از جامعه‌ی عراق‌ هستند که غرق در‬ ‫سیاست‌های فرقه‌گرایانه و مذهب‌گرایانه‬ ‫نشده‌اند‪ ،‬بلکه یک آجندای ملی و دموکراتیک‬ ‫و مدنی را مد نظر دارند‪ .‬نیروهای مسلح‌شان‬ ‫کاملن کنترل اوضاع را در دست دارند‪ .‬و‬ ‫جامعه‌ی بین المللی هم این روزها به دید‬ ‫تحسین به آن‌ها نگاه می‌کند‪ .‬در واقع به عنوان‬ ‫تنها نقطه‌ی امید در عراق به اقلیم کردستان و‬ ‫نیروهای پیش‌مرگ نگاه می‌کند‪ .‬همه‌ی این‌ها‪،‬‬ ‫آن‌ها را موقعیت بهتری قرار داده است‪.‬‬ ‫از لحاظ سیاسی‪ ،‬در بین چهار دولتی که کردها‬ ‫در آن‌ها زندگی می‌کنند یعنی ایران‪ ،‬عراق‪،‬‬ ‫ترکیه و سوریه‪ ،‬سوریه اصلن در وضعی نیست‬ ‫که اصلن بتواند تاثیر عملی چندانی داشته‬

‫_از طرف جمهوری اسالمی و آقای مالکی‬ ‫که این سیاست‌ها را در عراق پیش بردند یا‬ ‫هر کس دیگر_ به نظر من فاجعه آفرین‬ ‫برای همه‌ی ملیت‌ها و قومیت‌ها و مذاهب‬ ‫و ادیان و مردم این منطقه خواهد بود‪ .‬و این‬ ‫حوادث به روشنی نشان می‌دهد که تنها یک‬ ‫نظام حکومتی دموکراتیک و سکوالر می‌تواند‬ ‫پاسخی در کشورهای خاورمیانه باشد‪ .‬چقدر‬ ‫دوریم از این ایده‌آل و آرمان‪ ،‬این را واقعیات‬ ‫نشان خواهد داد‪ .‬اما به نظر من صحیح‌ترین‬ ‫سیاست همین است‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫باشد‪ ،‬ترکیه که خصم دیرین مساله‌ی حقوق‬ ‫کردها در منطقه بود آن‌چنان سیاست خود را‬ ‫عوض کرده که امروزه قابل بازشناسی نیست‪.‬‬ ‫ممکن است استقالل کردستان بهترین گزینه‌ی‬ ‫ترکیه نباشد‪ ،‬ولی مطمئنن کنار خواهند آمد‬ ‫همان‌طور که خودشان عنوان کرده‌اند‪ .‬االن‬ ‫ایران جمهوری اسالمی است که صراحتن‬ ‫تنها ِ‬ ‫با این موضوع دشمنی می‌کند‪ .‬یعنی از لحاظ‬ ‫منطقه‌ای هم کردها یک قدم به سمت تثبیت و‬ ‫تحکیم قدم برداشته‌اند‪ .‬حتا اگر استقاللی هم در‬ ‫آینده‌ی نزدیک روی ندهد‪ ،‬کردها به موقعیت‬ ‫سابق خود اکتفا نخواهند کرد‪ ،‬که مرتب اصرار‬ ‫کنند که ماده‌ی ‪ ١۴٠‬اجرا شود و کسی نباشد که‬ ‫این ماده قانونی را برایشان اجرا کند‪.‬‬

‫عبداله مهتدی‪ :‬اگر قرار باشد جنگ‬ ‫به عمق کردستان عراق کشیده‬ ‫شود و همه را تهدید کند مطمئنن‬ ‫ما هم مثل بقیه در مقابلش خواهیم‬ ‫ایستاد‪.‬‬ ‫اگر سیر حوادث طوری باشد که عراق به‬ ‫سمت گسستگی برود‪ ،‬دولت وحدت ملی‬ ‫تشکیل نشود و این دولت کلیه‌ی بخش‌های‬ ‫جامعه‌ی عراق را نمایندگی نکند‪ ،‬و در نتیجه‬ ‫این امکان فراهم نشود که نیروهای تروریست‬ ‫سلفی جهادی داعش را از اکثریت مردم سنی‬ ‫جدا کنند‪ ،‬اگر ایران و روسیه بیشتر دخالت‬ ‫کنند و این تقویت‌ها مالکی را به سمت اتخاذ‬ ‫سیاست‌های فرقه‌گرایانه‌اش بکند و در نتیجه‌ی‬

‫همه‌ی این‌ها عراق به سمت فروپاشی بیشتر‬ ‫برود‪ ،‬بله‪ ،‬در آن صورت کردها هم خود را ناچار‬ ‫خواهند دید و شرایط منطقه و بین المللی را‬ ‫برای اعالم استقالل مساعد خواهند دید‪ .‬اگر‬ ‫چنین اتفاقی بیفتند‪ ،‬من فکر می‌کنم اتفاقن‬ ‫تنها نقطه‌ی روشنی که در عراق هست یک‬ ‫چنین دولتی است‪ .‬نمی‌توانم بفهمم به چه‬ ‫دلیل ایجاد یک دولت دموکرات سکوالر کرد‬ ‫در عراق که سر تا پا غرق در جنگ شیعه و‬ ‫سنی و تروریسم متقابل است یک اقدام مثبت‬ ‫به حساب نمی‌آید؟‬ ‫وی در ادامه در پاسخ به برنامه آتی حزب و‬ ‫احتمال خطر داعش برای ایران این گونه جواب‬ ‫داد‪:‬‬ ‫عبداله مهتدی‪ « :‬من چیزی به اسم خطر‬ ‫حمله‌ی داعش به ایران نمی‌بینم‪ .‬ایران‬ ‫کشوری ‪ ٨٠‬میلیونی است‪ .‬با ارتش و سپاه‬ ‫پاسداران و زرادخانه‌های بزرگ موشکی و‬ ‫تجارب جنگی فراوان‪ ،‬در حالی که داعشی‌ها‬ ‫چندهزار نفری نیروی مسلح هستند‪ ،‬بقیه‌ی‬ ‫مناطق سنی نشین عراق مثل تکریت و غیره‬ ‫را خود عشایر عرب سنی گرفتند که اصلن نه‬ ‫قصدش را دارند‪ ،‬نه توانش را دارند که بروند‬ ‫با ایران بجنگند‪ .‬مطمئنن جمهوری اسالمی از‬ ‫سر کار آمدن داعش خوشحال نیست و این‌ها‬ ‫ایران را هم تهدید می‌کنند و همه‌ی دنیا را هم‬ ‫تهدید می‌کنند‪ .‬ولی چنین قدرتی ندارند‪.‬‬

‫بنابراین غلو کردن در این‌که‬ ‫داعش می‌خواهد به ایران حمله‬ ‫کند تنها آبی است که در آسیاب‬ ‫جمهوری اسالمی ایران ریخته‬ ‫می‌شود‪.‬‬ ‫داعش تا دل‌تان بخواهد یک نیروی‬ ‫ارتجاعی و گذشته‌گرا و خشونت طلب‬ ‫است و بی‌گمان خطری است برای همه‬ ‫در هر جایی که داعش فعالیت می‌کند‪.‬‬ ‫بنابراین باید در برابرش ایستاد ولی این کار‬ ‫نیروهایی نیست که با استفاده از سیاست‬ ‫فرقه‌گرایانه‌ی معکوس_ یعنی به جای‬ ‫سنی‌گری افراطی حاال شیعی‌گری افراطیدر‬ ‫مقابلش علم شود از طرف ایران_ به نظر‬ ‫من فقط نفت بر این آتش می‌ریزد‪.‬‬ ‫این‌که ما [حزب کومله کردستان] چه‬ ‫خواهیم کرد‪ ،‬اولن نیروهای ما از مناطقی‬ ‫که مورد تهدید داعش‌اند بسیار دور هستند‪،‬‬ ‫و این خطر به نظر من االن فعلیتی ندارد‪ .‬در‬ ‫کل اگر روزی الزم شد و کردستان عراق‪،‬‬ ‫که نیروهای مسلح ما و اردوگاه ما‪ ،‬مرکزیت‬ ‫ما‪ ،‬انتشارات ما و تلویزیون ما االن در آن‌جا‬ ‫ساکن هستند و تعداد زیادی از کردهای‬ ‫ایرانی در شهرها و شهرک‌های کردستان‬

‫‪20‬‬

‫عراق به سر می‌برند‪ ،‬اگر قرار باشد جنگ‬ ‫به عمق کردستان عراق کشیده شود و همه‬ ‫را تهدید کند مطمئنن ما هم مثل بقیه در‬ ‫مقابلش خواهیم ایستاد‪ .‬ولی این را من در‬ ‫آینده‌ی نزدیک بسیار غیر محتمل می‌دانم‪».‬‬ ‫در ‪ ٩‬ویژه برنامه عراق‪ ،‬احزاب عراق به بیان‬ ‫دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود پرداختند‪ .‬تنوع‬ ‫نگرش‪ ،‬روی‌کرد و دیدگاه در این احزاب‪،‬‬ ‫می‌تواند خود نماینده‌ی یک‌دست نبودن‬ ‫فضای عراق در سطح اجتماعی و سطح‬ ‫سیاسی آن باشد و این واقعیت را منتج کند‬ ‫که آن چه در عراق در جریان است قطعیتی از‬ ‫حال و آینده‌ی عراق ترسیم نمی‌کند‪ .‬سخت‬ ‫است که قاطعانه بگوییم مردم کردستان‪،‬‬ ‫مردم عراق‪ ،‬و مردم این بخش از خاورمیانه‬ ‫چه می‌خواهند و چه هژمونی بر آن غالب‬ ‫است‪ .‬این که آینده‌ی عراق چگونه رقم‬ ‫خواهد خورد در کنار نقش پررنگ نیروهای‬ ‫خارجی و قدرت‌های تعیین‌کننده سیاست‌های‬ ‫حکومتی‪ ،‬به شدت متاثر از سیاست‌های اتخاذ‬ ‫شده‌ی احزاب و پایگاه‌های مردمی آن‌ها‬ ‫خواهد بود‪ .‬سیاستی که فردای عراق آن‌ها را‬ ‫به خاطر خواهد داشت و قضاوت خواهد کرد‪.‬‬ ‫امروز‪ ،‬قضاوت با شما‪.‬‬ ‫ما دوباره با چشم سومی دیگر باز خواهیم‬ ‫گشت و به نقطه‌ی بحران دیگری در این‬ ‫منطقه خواهیم پرداخت‪ .‬با ما همراه باشید‪.‬‬

‫ورود انصار حزب‌اله به جامعه بدون اخذ مجوز‬ ‫مصداق بارز قانون‌شکنی است‬ ‫در کشوری اسالمی که قانون آن منطبق بر اسالم و موازین اسالمی است‪ ،‬قانون شکنی به بهانه‬ ‫امر دینی و شرعی قابل توجیه نیست و این عمل مصداق بارز خالف قانونی و اسالمی است‪.‬‬

‫گزارش‬

‫سعید قاسمی از سران انصار حزب‌اله‬ ‫محمدعلی اسفنانی‪ ،‬عضو کمیسیون حقوقی‬ ‫و قضائی مجلس گفت‪ :‬نطق‌هایی که از تریبون‬ ‫مجلس توسط نمایندگان پخش می‌شود در‬ ‫فضای اجتماعی و سیاسی تاثیر گذار است و‌گاه‬ ‫باعث عکس العمل‌ها و واکنش‌های مثبت و‬ ‫منفی می‌شود‪.‬‬ ‫تو‌گو با «آفتاب» در واکنش به‬ ‫اسفنانی در گف ‌‬ ‫اظهارات یک عضو انصار حزب اله درباره حضور‬ ‫این جریان بعد از عید فطر در خیابان‌ها برای امر‬ ‫به معروف و نهی از منکر بدون اخذ مجوزهای‬ ‫قانونی تاکید کرد‪ :‬این‌که منتقدان حوزه‌های‬ ‫مختلف‪ ،‬مثلن حوزه فرهنگ به بهانه همسویی‬ ‫نطق‌های مجلس با خواست و مطالبات آن‌ها‬

‫شروع به عکس‌العمل خودسرانه کنند‪ ،‬درست‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬من فکر می‌کنم چه گروه‌های‬ ‫بامجوز فعالیت در حوزه اجتماعی و چه‬ ‫گروه‌هایی که بدون مجوز فعالیت می‌کنند نباید‬ ‫بدون دریافت مجوز از مراجع قانونی و ذی ربط‬ ‫وارد حوزه عمل در کشورشوند‪.‬‬ ‫عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیان‬ ‫اینکه به هدف شرعی و قانونی که این‌ها برای‬ ‫توجیه رفتارشان اشاره می‌کنند کاری ندارم‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪ :‬این عمل دخالت در حوزه وظایف‬ ‫دیگر نهاد‌ها است و خود مصداق بارز قانون‬ ‫شکنی است‪ .‬هر حرف حقی را نمی‌توان به طور‬ ‫خودسرانه اعمال کرد‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫اسفنانی در پاسخ به این سوال که آیا قانون‬ ‫به تنهایی می‌تواند پاسخگوی اجرای امر به‬ ‫معروف و نهی از منکر باشد گفت‪ :‬مطابق‬ ‫اصل ‪۴‬قانون اساسی تمام قوانین کشور‬ ‫منطبق بر اصول اسالمی و شرعی است و‬ ‫شورای نگهبان انطباق این قوانین با اصول‬ ‫اسالمی را قبل از تصویب نهایی مجلس‬ ‫بررسی می‌کنند‪ .‬پس ارتکاب عملی خودسرانه‬ ‫به بهانه غیر شرعی بودن و غیر قانونی بودن‬ ‫آن مسئله‪ ،‬اصال درست نیست‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬به عنوان مثال عکس العمل‬ ‫خودسرانه به وضعیت حجاب اگرچه خود‬ ‫بی‌حجابی مخالف قانون و شرع باشد‪ ،‬قابل‬ ‫توجیه و دفاع نیست‪ .‬به همین خاطر این‬ ‫گروه‌ها اجازه فعالیت ندارند‪ .‬نکته دیگر اینکه‬ ‫اگر هر کس خود تشخیص حق و ناحق را‬ ‫بدهد و خود اقدام کند‪ ،‬پس در جامعه سنگ‬ ‫روی سنگ بند نمی‌شود و آن وقت همه ذی‬ ‫حق‌ها خودشان وارد حوزه عمل می‌شوند‪.‬‬ ‫اسفنانی با بیان اینکه این نوع نگرش مصداق‬ ‫بارز بی‌نظمی و هرج و مرج است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫اگر کسی مطالبه‌ای داشته باشد‪ ،‬می‌تواند‬ ‫با هر وسیله اقدام به اخذ طلب خود بکند؟‬ ‫در کشوری اسالمی که قانون آن منطبق بر‬ ‫اسالم و موازین اسالمی است‪ ،‬قانون شکنی‬ ‫به بهانه امر دینی و شرعی قابل توجیه نیست‬ ‫و این عمل مصداق بارز خالف قانونی و‬ ‫اسالمی است‪.‬‬

‫سه تصویر از زنان در قاب‬ ‫حضور داعش‬ ‫فتوای «ختنه دختران» و زنان ‪ ۱۱‬تا ‪ ۴۶‬ساله در موصل عراق از سوی داعش خبری بود‬ ‫که توسط «ژاکلین بادکوک» هماهنگ کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد‬ ‫در عراق گزارش شد‪.‬‬ ‫گزارش‬

‫تصویر زنانی که در شهر موصل به چنگال‬ ‫فتوای «ختنه زنان» گرفتار خواهند آمد‪ ،‬در‬ ‫کنار تصویر زنان نسل دوم و نسل سوم مهاجر‬ ‫مسلمانی که از کشورهای مختلف اروپایی‬ ‫داوطلبانه به سوی «حجله عروسان جهادی‬ ‫ارتش داعش» سرازیر شده‌اند‪ ،‬و نیز تصویر‬ ‫دیگری که زنان رزمنده ُکرد را اسلحه به دست‬

‫و آماده گسیل شدن به میدان‌های جنگ نشان‬ ‫می‌دهد سه تصویری است که این روز‌ها همراه با‬ ‫اخبار داعش در رسانه‌ها منتشر می‌شود‪.‬‬ ‫از این سه تصویر رایج‪ ،‬اما هیچ یک یادآور تصویر‬ ‫زنان کنش‌گری نیست که از شروع جنبش سبز‬ ‫دموکراسی خواهی در ایران تا جنبش بهار عربی‬ ‫به جهان معرفی شده بودند‪ .‬در واقع انگار که‬ ‫تصویر چهارم‪ ،‬به نوعی گمشده است‪ .‬هر چند‬ ‫تصویر زنان رزمنده ُکرد‪ ،‬تصویری آرمانی و‬

‫‪22‬‬

‫شورانگیز است که توجه و همدلی بسیارکسان را‬ ‫برانگیخته است اما آن تصویر گمشده را‪ ،‬چگونه‬ ‫می‌توان بازیافت؟‬ ‫گرچه پاسخی ساده‌انگارانه به این پرسش‪،‬‬ ‫وحشت تقلیل نقش جنبش زنان منطقه را در‬ ‫میان گروه‌هایی از کنش‌گران ایجاد کرده است‬ ‫اما تالش برای یافتن این پاسخ شاید راه بدانجا‬ ‫برد که در زمانی نه چندان طوالنی‪ ،‬بتواند مسیر‬ ‫گفتمان ضد خشونت و برابری خواهی زنان در‬

‫منطقه را بار دیگر از زیر گرد و غبار توفان‌های‬ ‫کویری منطقه‪ ،‬باز نماید‪.‬‬

‫چه بر سر زنان موصل خواهد آمد؟‬ ‫فتوای «ختنه دختران» و زنان ‪ ۱۱‬تا ‪ ۴۶‬ساله‬ ‫در موصل عراق از سوی داعش خبری بود‬ ‫که توسط «ژاکلین بادکوک» هماهنگ کننده‬ ‫کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در‬ ‫عراق گزارش شد‪ .‬هرچند اسالم گرایان تندرو‬ ‫در شبکه‌های اجتماعی‪ ،‬این خبر را رد کرده و‬ ‫این عمل را منسوب به «اسالم سلفی» دانسته‌اند‬ ‫که حکومت داعش ظاهرن مروج آن نیست‪ .‬اما‬ ‫همین انکار شتاب زده چه بسا نشانه واقعیت‬ ‫اجرای این حکم زمان بربریت باشد‪ .‬لشکری‬ ‫که برساخته از گروه‌های رانده شده‪ ،‬عاصی و‬ ‫خشونت طلب از سراسر دنیا است‪ ،‬لشکری که‬ ‫جواز پیوستن به آن فقط و فقط اعمال خشونت‬ ‫علیه اقوام دیگر و برقراری قوانین بربریت است‪،‬‬ ‫لشکری که به مجرد انکار «رسانه‌ای» ختنه زنان‬ ‫بالفاصله حکم به «روبنده» و «برقع» برای آنان‬ ‫می‌دهد‪ ،‬بی‌تردید تل سیاه و انبوهی از این دست‬ ‫احکام و قوانین علیه حقوق انسانی زنان را با خود‬ ‫حمل می‌کند‪.‬‬ ‫لشکر داعش که پیش از این زنان سر تا پا‬ ‫سیاهپوش را الگوی مقبول حکومت خویش‬

‫می‌دانست این بار با هجومی دیگر پوشش سیاه‬ ‫آنان را به دست خود از هم دریده و بدن معصوم‬ ‫و بی‌گناه آنان را مستقیم نشانه گرفته تا انقیاد و‬ ‫سرکوب زنان را در عرصه‌ای دیگر ـ عرصه‌ای‬ ‫بنیادی‌تر ـ تشدید کند‪ .‬احتماال قدم بعدی‬ ‫دیگر وجود ندارد‪ ،‬نقطه پایان همین جاست‪ ،‬و‬ ‫بعد حاکمان خودسری که شهر‌ها را یکی پس‬ ‫از دیگری به منجالبی تحت سلطه مردانگی‬ ‫تعریف شده از سوی بنیادگرایان سرکوبگر تبدیل‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬

‫عروسان ختنه نشده در راه‬ ‫حجله‌های داعش‬ ‫پیش از خبر فتوای ختنه زنان موصل‪ ،‬برخی‬ ‫از روزنامه‌های معتبر همچون تایمز لندن‬ ‫گزارش‌هایی حاکی از پیوستن داوطلبانه نسل‬ ‫دوم و سوم دختران مسلمان مهاجر کشورهای‬ ‫اروپایی به حجله‌های ارتش داعش داده بودند‪.‬‬ ‫دخترانی که والدین آن‌ها سال‌ها پیش کشورهای‬ ‫خود را ترک کرده و به امید داشتن زندگی بهتر‬ ‫و امن‌تر به کشورهای اروپایی رو آورده بودند‪.‬‬ ‫دریغ که سرانجام ناپذیرایی برخی از این جوامع‬ ‫از یک سو‪ ،‬و از سوی دیگر عدم توانایی پاره‌ای‬ ‫از خود این خانواده‌ها در گذار از فرهنگ دودمانی‬ ‫و پدرساالر و مشارکت در روند جامعه پذیری و‬

‫‪23‬‬

‫آمیختن در فرهنگ کشورهای میزبان‪ ،‬سرانجام‬ ‫بحران بی‌هویتی در میان نسل جوان این‬ ‫مهاجران را چنان دامن زده که این روز‌ها برای‬ ‫کسب هویت ازدست رفته اشان‪ ،‬سر از حجله‌گاه‬ ‫عروسان جهادی در آورده‌اند‪.‬‬ ‫گزارش تأمل برانگیز فلونا همیلتون خبرنگار‬ ‫تایمز از دو خواهر دوقلو در منچس‌تر حکایت‬ ‫از این دارد که آن‌ها مخفیانه و بدون اطالع‬ ‫خانواده صبح خیلی زود پیش از آنکه اعضای‬ ‫خانواده بیدار شوند از خانه خارج شده و به سوی‬ ‫ارتش داعش شتافته‌اند‪.‬‬ ‫پلیس منچس‌تر ضمن تحقیق و تفحص از پدر‬ ‫این خواهران دوقلو که خود یکی از اعضای‬ ‫فعال مسجد جنوب منچس‌تر است و نیز از‬ ‫شخص دیگری به نام «عمر بارود» که مسول‬ ‫اصلی این مسجد است با تعجب از عدم نگرانی‬ ‫آن‌ها نسبت به فرار این دختران خبر می‌دهد‪.‬‬ ‫«عمر بارود» در کمال خونسردی تأکید کرده‬ ‫که جای هیچگونه نگرانی نیست و نهایت َا به‬ ‫خبرنگار تایمز گفته است‪« :‬هر وقت آن‌ها به ما‬ ‫نیاز داشته باشند ما برای حمایت از آن‌ها به آنجا‬ ‫خواهیم رفت»‬ ‫ای کاش فلونا همیلتون از عمربارود می‌پرسید‬ ‫که برای چگونه کمکی عازم «آنجا» خواهد‬ ‫شد؟ برای تقویت فتوای ختنه زنان؟ برای‬ ‫تقویت قوای مردانگی دامادهای داعش؟ یا‬ ‫برای مقابله با زنان رزمنده ُکرد؟… به هر‬

‫روی نتیجه این حمایت هرچه باشد چیزی جز‬ ‫قربانی شدن زنان و کمرنگ‌تر شدن آن «تصویر‬ ‫چهارم» از زنان منطقه نخواهد بود‪.‬‬

‫«به کجا چنین شتابان»؟‬

‫آزادی و برابری زنان است؟ آیا این زنان پس از‬ ‫پایان مناقشه‌های خونین منطقه‪ ،‬امکان زندگی‬ ‫در جامعه‌ای امن و برابری خواه را خواهند‬ ‫داشت؟ آیا گستردگی چ‌تر حمایتی که در اثر‬ ‫مبارزه مسلحانه‌ی این زنان ایجاد خواهد شد در‬ ‫عمل می‌تواند موجبات همبستگی عموم زنان و‬ ‫مناسبات دوسویه آنان را در منطقه بی‌ثبات ما را‬ ‫فراهم آورد؟ آیا نگاه این زنان استوار و رزمنده‬ ‫در پی یافتن آن تصویر گمشده‌ای است که‬ ‫تجسم تالش‌های زنان منطقه از جنبش سبز‬ ‫تا جنبش بهار عربی بوده است؟‬

‫هم‌زمان با این اخبار‪ ،‬تصاویر زنان «پیشمرگه»‬ ‫کردستان عراقو زنان «یگان‌های مدافع خلق»‬ ‫را در سوریه می‌بینیم که در صفوف منظم و با‬ ‫نگاهی ُپرامید به آرمانی دور‪ ،‬عزم خود را جزم‬ ‫رفتن به جبهه‌های جنگ کرده‌اند‪ .‬این تصویر‬ ‫آرمانی یادآور حضور جسورانه زنان در جنگ‌های‬ ‫استقالل طلبانه و رهایی بخش سالهای دور کجا را به دنبال آن تصویر‬ ‫است اما در این دوران شاید بهتر باشد از آن‌ها گمشده باید گشت؟‬ ‫بپرسیم «به کجا چنین شتابان»؟‬ ‫هرچند که برابری جنسیتی یکی از ارزش‌های با توجه به وقایعی که در منطقه می‌گذرد پیش‬ ‫کردستان سوریه است و زنان ُکرد بار‌ها تأکید از هر چیز باید پرسید آیا این تصویر ربوده شده‪،‬‬ ‫کرده‌اند که همزمان با پافشاری بر مطالباتشان‪‌ ،‬تصویری «مشترک» در نگاه زنان منطقه‬ ‫به دفاع از شهر و سرزمینشان نیز خواهند است؟ مثال آیا می‌توان از میان تصویر احتضار‬ ‫پرداخت‪ ،‬اما باید دید که آیا این رویکرد در میان معصومانه ندا آقا سلطان‪ ،‬تصویر زنان جنبش‬ ‫دیگر نقاط ُکردنشین رویکرد غالب نسبت به سبز‪ ،‬تصویر زنان رزمنده ُکرد‪ ،‬تصویر آن زن‬

‫‪24‬‬

‫مصری که در میدان التحریر برهنه بر روی زمین‬ ‫کشیده می‌شد‪ ،‬و هزاران تصویر ماندگار از این‬ ‫دست‪ ،‬آن تصویر مشترک و یگانه را بازسازی‬ ‫کرد و در پی بازپس گرفتنش به همتی منطقه‌ای‬ ‫دست زد؟‬ ‫شاید پیش از آن اتفاق موعود در ایجاد ائتالفی‬ ‫گسترده‪ ،‬ابتدا باید پرسید که اصوال زنان منطقه‬ ‫در پی بازپس گرفتن کدام تصویر هستند؟ آیا‬ ‫آن تصویری که از جنبش سبز تا به بهار عربی‬ ‫گسترده شد تصویر عمومی زنان این جغرافیا‬ ‫بوده است؟ آیا این تصویر محو شده واقع َا‬ ‫ظرفیت دموکراتیک الزم برای ایجاد همبستگی‬ ‫و ائتالفی گسترده میان زنان منطقه را دارد؟ و‬ ‫نهایت َا آیا آنچه در ایران طی سال‌ها تحت عنوان‬ ‫«کف مطالبات» در میان جنبش زنان موجب‬ ‫نقش بستن «تصویری نسبت َا مشترک» در میان‬ ‫کنشگران زن ـ فارغ از گرایش‌های مذهبی‪،‬‬ ‫فرهنگی و قومی آن‌ها ـ شد و نقش سیمان‬ ‫انسجام در شکل گیری ائتالف‌ها و همگرایی‌ها‬ ‫داشت‪ ،‬اکنون نیز توان ایجاد ائتالف‌های‬ ‫گسترده‌تر (در سطح منطقه‌ای) را دارد؟‬ ‫یافتن این پاسخ‪ ،‬طبعن نیاز به بازنگری بیطرفانه‬

‫و عینی مناسبات جنبش زنان به طور عام‬ ‫و به ویژه با زنان گروه‌های قومی دارد‪ .‬به‬ ‫خصوص این مسئله باید روشن گردد که‬ ‫جنبش زنان ایران در خالل این سال‌ها‬ ‫بر سر کدام بزنگاه‌ها دست به دست زنان‬ ‫گروه‌های قومی و مذهبی داده است؟ و یا‬ ‫بهتر بگوییم آیا اراده برای ایجاد پیوند با‬ ‫این زنان منبعث از وقایعی در مقاطع مختلف‬ ‫بوده است یا به واسطه‌ی یک استراتژی‬ ‫آگاهانه ـ برآمده از سه دهه مبارزات ـ‬ ‫اتخاذ شده است؟ آیا پاسخ زنان گروه‌های‬ ‫قومی و مذهبی به تقویت خواست مطالبات‬ ‫مشترک انجامیده و یا موجب تفکیک‬ ‫گروه‌ها و رویکرد‌ها شده است؟ با توجه به‬ ‫این مجموعه پرسش هاست که می‌توان و‬ ‫باید به دنبال روشن کردن نقاط قوت و نقاط‬ ‫ضعف این مناسبات بود‪.‬‬ ‫پاسخ به سواالت تعیین کننده‌ای از این دست‬ ‫و نگاهی دوباره به تجارب همکاری‌های‬ ‫نزدیک با زنان گروه‌های قومی و مذهبی‪،‬‬ ‫شاید بتواند راهگشای مسیری باشد که‬ ‫طی آن در همپایی با جنبش زنان منطقه‬ ‫و گروهای مختلف قومی منجر به بازپس‬ ‫گرفتن آن تصویر گمشده شود‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫هاشمیرفسنجانیبهفکرقدرتبعداز‬ ‫آیت‌الهخمینیبودهاست‬ ‫مرحوم مهندس بازرگان اســت‪ :‬فرق ما با امام این است که ما اسالم را برای ایران می‌خواهیم‪ ،‬امام ایران را برای‬ ‫اســالم می‌خواهد‪ .‬آن‌ها می‌گویند ما اسالم را در چارچوب جغرافیایی ایران می‌خواهیم‪ .‬یعنی دیگر کاری به ملت‬

‫فلسطین و ملت‌های اسالمی ندارند‪ .‬خب یک فقیهی مثل امام که نایب امام زمان (عج) است‪ ،‬نمی‌تواند فقط به‬ ‫سرنوشت ملت ایران فکر کند و به سرنوشت مردم فلسطین فکر نکند‪.‬‬

‫گزارش‬

‫گفت‌و گوی پیش‌رو شاید صریح‌ترین‬ ‫گفت‌وگوی سردار سرلشکر رحیم صفوی‪ ،‬مشاور‬ ‫عالی و دستیار نظامی رهبر جمهوری اسالمی و‬ ‫فرمانده پیشین سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫باشد‪ .‬سردار صفوی به گفته خودش امضایش‬ ‫پای تمام عملیات‌های ‪۸‬سال جنگ است‪،‬‬ ‫ناگفته‌های مهمی از ادامه جنگ بعد از عملیات‬

‫بیت المقدس و پذیرش قطعنامه ‪ ۸۹۵‬دارد‪.‬‬ ‫ســوال اول اینکه استراتژی‌ها یا راهبردهای‬ ‫دفاع مقدس چه بود؟ (از اول شــروع جنگ تا‬ ‫عملیات الی بیت المقدس و از الی بیت المقدس‬ ‫به بعد)‪ .‬اگر راهبرد جمهوری اسالمی ایران‬ ‫در مقطعی تغییر کرده‪ ،‬دالیل این تغییر را هم‬ ‫برشماری کنیم که استراتژی جمهوری اسالمی‬ ‫به چه دلیل تغییر کرد؟ عوامل مؤثر این تغییر‬ ‫اســتراتژی چیســت؟ با توجه به اینکه جنابعالی‬

‫‪26‬‬

‫از فرماندهان دفــاع مقدس بودیــد‪ ،‬در آن‬ ‫مقطع جزو تصمیم گیرندگان جنگ بودید‪ ،‬بر‬ ‫اوضاع سیاسی و نظامی مسلط بودید و در جریان‬ ‫روال تصمیم گیری‌ها بودید‪ ،‬این را به عنوان‬ ‫ثبت در تاریخ و استفاده در رسانه در حال تدوین‬ ‫داشته باشیم؟‬ ‫در زمان عملیات الی بیت المقدس‪ ،‬من‬ ‫جانشین فرمانده کل سپاه در جنگ بودم؛‬ ‫یعنی مسئولیت اصلی‌ام «معاون عملیات کل‬

‫ســپاه» بود‪ .‬از سال ‪ ،۱۳۶۰‬عضو شورای‬ ‫عالی سپاه و معاون عملیات کل سپاه بودم اما‬ ‫در جنگ‪ ،‬جانشین فرمانده کل سپاه (جانشین‬ ‫آقا محسن) بودم و اکثر طرح‌های عملیاتی‬ ‫با امضای من بود‪ .‬آقای شمخانی به عنوان‬ ‫قائم مقام آقا محسن در تهران‪ ،‬سپاه کشوری‬ ‫را اداره می‌کرد و من تقریبا در جنگ بودم‪.‬‬ ‫راجع به ســؤال اولتان؛ آیا استراتژی حضرت‬ ‫امام یا راهبرد ایشان از اول جنگ تا عملیات‬ ‫الی بیت المقدس و تا پایان جنگ تغییر کرد یا‬ ‫تغییر نکرد؟ از نظر من از ابتدای جنگ تا آخر‬ ‫جنگ‪ ،‬راهبرد امــام‪« ،‬راهبرد دفاعی» بود و‬ ‫هیــچ تغییری در راهبرد حضــرت امام که‬ ‫برمبنای دفاع بود‪ ،‬به وجود نیامد‪ .‬یعنی حتی‬ ‫ورود به سرزمین عراق را امام دفاع می‌دیدند‬ ‫نه تهاجم‪ .‬در مبانی اسالمی‪« ،‬تهاجم» یعنی‬ ‫شروع جنگ‪ .‬شروع به معنای پیشروی علیه‬ ‫یک سرزمین و تصرف آن تهاجم با «دفاع» فرق‬ ‫دارد‪ .‬شاید در اعالمیه‌های حضرت امام هم این‬ ‫موضوع باشــد‪ .‬امام تا آخر‪ ،‬جنگ را برمبنــای‬ ‫دفاع اداره کردند‪ .‬از نظر من‪ ،‬هم راهبرد امام‬ ‫بزرگوارمان و هم راهبرد نیروهای مســلح‪-‬‬ ‫که تابعی از راهبرد ایشان بود‪ ،‬مخصوصا سپاه‬ ‫پاسداران‪ -‬تا عملیات حلبچه‪ ،‬یعنی‪ ،‬ســال‬ ‫‪۱۳۶۷‬و آخر جنگ‪ ،‬راهبرد یا استراتژی دفاعی‬ ‫بود‪ .‬ولی تغییر تاکتیکی داشتیم‪ .‬ما در تاکتیک‪،‬‬ ‫متناسب با شرایط جنگ‪ ،‬تغییراتی را می‌دادیم‪.‬‬

‫یکی از این تاکتیک‌ها‪ ،‬ورود به خاک عراق بود‪،‬‬ ‫آن هم با اذن امام که در این مورد بحث خواهیم‬ ‫کرد‪ .‬بنابراین در رابطه با سؤال اصلیتان که آیا‬ ‫راهبرد حضرت امام نســبت به مبانی دفاع یا‬ ‫استراتژی دفاع‪ ،‬تا آخر جنگ تغییری کرد یا‬ ‫نه‪ ،‬من با اطمینان قلب به شــما می‌گویم تا‬ ‫آخر جنگ‪ ،‬راهبرد امام و راهبرد سپاه پاسداران‬ ‫راهبرد دفاعی بود و تغییر در تاکتیک‌های نظامی‬ ‫و عملیاتی در صحنه میدان جنگ بود‪ ،‬واال‬ ‫راهبرد‪ ،‬راهبرد دفاعی بود‪.‬‬

‫آقای هاشمی به فکر قدرت بعد از‬ ‫امام بود‪ /‬سیاست خارجی در دوره‬ ‫جنگ ضعیف بود‪ /‬اموال ‪۲۰‬هزار‬ ‫آمریکایی ساکن اصفهان چگونه‬ ‫به آمریکا پس داده شد؟‬ ‫یعنی راهبرد نظامی ما از ابتدای شــروع جنگ‬ ‫قطعنامه‪ ،‬همان راهبرد دفاعی بود؟‬ ‫‌‌‬ ‫تا پذیرش‬ ‫هم راهبرد امام و هم راهبرد ســپاه پاسداران‪ -‬و‬ ‫بهتر بگویم راهبرد جمهوری اسالمی‪« -‬راهبرد‬ ‫دفاعی» بود‪.‬‬ ‫در مورد راهبردهای مطــرح در طول دفاع‬ ‫مقدس بیشتر توضیح بدهید‪.‬‬ ‫بایــد دید در آن زمان‪ ،‬در رابطه بــا ورود به‬

‫‪27‬‬

‫خاک عراق‪ ،‬چه استدالل‌هایی وجود داشته اســت‪.‬‬ ‫به نظر من‪ ،‬هدف اساسی و غیرقابل تغییر نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬حفظ نظام‪ ،‬حفظ منافع‬ ‫ملت‪ ،‬حفظ سرزمین و رسیدن به اهدافی است که‬ ‫حضرت امام مدنظر داشــتند‪ .‬در مقابل این اهداف‬ ‫جمهوری اســالمی‪ ،‬تهدیدات خارجی و ناامنی‌های‬ ‫داخلی وجود داشــت که این‌ها را تهدید می‌کرد‪.‬‬ ‫مطلب اول اینکه‪ ،‬جنگ یکی از این تهدیدات‬ ‫خارجی است که «نظام سیاسی» را به خطر‬ ‫می‌اندازد‪ .‬ناامنی‌های داخلی هم یکی از عوامل‬ ‫به خطر انداختن نظام سیاسی است‪ .‬مطلب دوم‬ ‫اینکه؛ جنگ‌ها را «رهبران سیاسی» کشور‌ها شروع‬ ‫می‌کنند و بعد هم به اتمام می‌رسانند‪ .‬در حقیقت‪،‬‬ ‫جنگ‌ها ادامه سیاست رهبران سیاســی اســت‪.‬‬ ‫هدف نهایی جنگ‌ها‪ ،‬اعمــال «اراده سیاسی» یک‬ ‫دولت بر دولت دیگر است که موجب تصرف زمین‬ ‫می‌شود مثل اروندرود که یکی از اهداف جنگ‬ ‫ایران و عراق بود و با دستیابی عراق به آن‪ ،‬منبع‬ ‫اقتصادی و امتیاز خوبی نصیب عراقی‌ها می‌شد‪.‬‬ ‫برای متوقف کردن جنگ توسط کشوری که مورد‬ ‫هجوم قرار گرفته است‪ ،‬چند راهکار وجود دارد‪:‬‬ ‫یکی اینکه با تضعیف قدرت تهاجمی دشــمن به‬ ‫وسیله ابزار نظامی ارتش‪ ،‬نظام سیاسی آن کشور را‬ ‫منهدم کنیم تا رهبران سیاسی دولت مهاجم‪ ،‬برای‬ ‫ادامه نبرد قدرتی نداشــته باشند یا اینکه رهبران‬ ‫سیاسی‪ ،‬مناطقی را از دســت بدهند که احســاس‬ ‫خطر بکنند‪.‬‬ ‫وقتی که ما مثال در ســال ‪ ،۱۳۶۵‬بصره را تهدید‬ ‫کردیم‪ ،‬آن شــهر را به تصرف در نیاوردیم‪،‬‬ ‫ولی عراقی‌ها احســاس خطر کردند و وقتی‬ ‫ما به ‪۱۸-۱۷‬کیلومتری بصره رســیدیم‪ ،‬آن‬ ‫شهر را ناامن کردیم به طوری که شــهر بصره‬ ‫زیر توپ‌رس توپخانه ما قرار گرفت‪ .‬این از نظر‬ ‫سیاســی‪ ،‬یعنی این شهر دیگر ناامن است و سقوط‬ ‫کرده است‪ .‬اگر رهبران سیاسی احساس کنند که‬ ‫با تصرف منطقه‌ای‪ ،‬فشاری به آن‌ها بیاید‪ ،‬این‬ ‫فشار موجب تضعیف دولت می‌شود‪ .‬در این جنگ‪،‬‬ ‫عراقی‌ها ‪۵۰۰‬تا ‪۶۰۰‬هزار نفر تلفات داشتند و این‬ ‫در کتاب «طوالنی‌ترین جنگ» در بحث تلفات‬ ‫عراقی‌ها آمده است‪ .‬عراقی‌ها در فاو ‪۵۰‬تا ‪۶۰‬هزار‬ ‫نفر کشته دادند که برای تلفات این عملیات‪ ،‬جالل‬ ‫طالبانی پیام فرستاده بود‪ .‬در عملیات کربالی ‪۵‬و‬ ‫‪۸‬هم عراقی‌ها ‪۵۰‬هزار نفر تلفات دادند که این‬ ‫عملیات‌ها در ادامه عملیات فاو بود‪ .‬ایران هم در‬ ‫این عملیات‌ها‪ ،‬شهید و ‪۲۵‬هزار نفر مجروح داد‬

‫که در جلد سوم کتاب «تجزیه و تحلیل جنگ‬ ‫تحمیلی» این مطلب آورده شده است‪ .‬حاال با‬ ‫این مطالبی که عرض کردم‪ ،‬من هنوز معتقد‬ ‫هستم که سیاست امام به عنوان رهبر و فرمانده‬ ‫کل قوا و مرجع تقلید‪« ،‬سیاست دفاعی» بوده‬ ‫است‪ .‬در این رابطه من دالیلی دارم که این‬ ‫دالیل را می‌توان در صحبتهای حضرت امام‬ ‫پیدا کرد‪.‬‬ ‫قبل از سال ‪ ،۱۳۶۴‬خدمت امام رسیدیم و‬ ‫معضالت عبور از اروندرود را خدمتشان عرض‬ ‫کردیم‪.‬‬

‫ایشان چند جمله فرمودند؛ از جمله‬ ‫خداست‪ .‬همان‬ ‫‌‌‬ ‫اینکه‪ :‬فرمانده کل قوا‬ ‫خدایی که به شما امر کرد نماز بخوانید‪،‬‬ ‫به شما امر کرد که دفاع کنید‪ .‬پس‬ ‫ببینید‪ ،‬امام در تمام صحبتهایشــان و‬ ‫در تمام بیانیه‌هایشان صحبت دفاع را‬ ‫بیان کرده‌اند و حالت دفاعی داشته‌اند‪.‬‬ ‫حاال هر اسمی که می‌خواهید روی آن‬ ‫بگذارید؛ دکترین یا سیاست دفاعی‪.‬‬ ‫باالخره امام رهبر و مسئول جنگ و‬ ‫صلح بود‪ .‬در قانون اساسی‪ ،‬در رابطه‬ ‫با جنگ و صلح و پذیرش آن هم‪،‬‬ ‫قوانینی آورده شده است‪.‬‬ ‫مطلب آخری که می‌خواهم عرض کنم‪،‬‬ ‫این اســت که من ایــن را قبــول دارم‬ ‫که در رابطه با تــداوم جنگ و چگونگی به‬ ‫پیروزی رســاندن آن و سرنوشت جنگ‪ ،‬بین‬

‫زیرمجموعه امام‪ ،‬یعنی رهبری سیاســی به طور‬ ‫خاص و آقای رفسنجانی که از ســال ‪۱۳۶۲‬به‬ ‫عنوان فرمانده جنگ از طرف امام منصوب شد‬ ‫و فرماندهی نظامی بخصوص سپاه‪ ،‬اختالف نظر‬ ‫وجود داشت‪.‬‬ ‫سال ‪۱۳۶۲‬یا قبل از آن را می‌گویید؟‬ ‫من تصورم قبل از سال ‪۱۳۶۲‬است و از آن‬ ‫سال‌ها بود که این مســأله به صورت مشخص‬ ‫بیان شد‪ .‬اسناد آن هم هست‪ .‬بروید ببینید که‬ ‫آقای هاشــمی‪ ،‬فرماندهان را جمع کرد و گفت‪:‬‬ ‫شما باید این عملیات را انجام بدهید‪ ،‬دیگر به‬ ‫شما کاری نداریم‪ .‬این صحبت را آقای هاشمی‬ ‫نه تنها در سال ‪ ،۶۲‬بلکه در سال ‪۶۳‬و ‪۶۴‬هم به‬ ‫فرماندهان ارتش می‌گفت‪ .‬ایشان می‌گفت‪ :‬شما‬ ‫این عملیات را با موفقیت انجام دهید و دیگر به‬ ‫خانه‌هایتان بروید؛ ما جنگ را به روش سیاسی‬ ‫تمام می‌کنیم‪.‬‬ ‫بعد از موفقیت در عملیــات الی بیت‌المقدس‪،‬‬ ‫چه اتفاقاتی افتاد که منجر به طراحی عملیات‬ ‫یعنی همان‬ ‫رمضان و ورود به خاک عراق شد؟ ‌‌‬ ‫تغییر تاکتیکی که شما می‌فرمایید‪ ،‬در این مقطع‬ ‫بود؟ آیا ما تغییر تاکتیکمان دفع متجاوز بود یا‬ ‫اخــراج متجاوز؟ رفع تصرف بود یا تعقیب و‬ ‫تنبیه متجاوز؟ آیا باالخره این اتفاق افتاد؟‬ ‫در آن دو جلسه‌ای که خدمت حضرت امام‬ ‫تشکیل شد‪ ،‬ایشان شرایطی را برای ورود به‬ ‫خاک عراق مشخص کردند؛ مثل عدم آسیب‬ ‫رساندن به مردم عراق یا اینکه ایران‪ ،‬مثال به‬ ‫دنبال توسعه ارضی و تصرف سرزمین عراق‬ ‫نباشد‪ .‬همچنین امام فرموده بودند که افکار‬ ‫دنیا و کشورهای عرب و مردم عراق‪ ،‬علیه شما‬ ‫تحریک نشــوند‪ .‬من از جزئیات آن دو جلسه‬

‫‪28‬‬

‫مطلع نیستم و بهتر است آن را از امثال آقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی‪ ،‬حضرت آیت‌اهلل العظمی‬ ‫خامنه‌ای‪ ،‬آقای میرحسین موسوی و آقای‬ ‫موسوی اردبیلی که احتما ًال در آن جلســه بودند‪،‬‬ ‫سؤال کنید‪ .‬ولیکن آنچه که من فکر می‌کنم از‬ ‫نظر مســائل نظامی و از نظر مسائل سیاسی‪،‬‬ ‫آن هم در آن مقطع‪ ،‬در مقطع ســال‪ ،۱۳۶۱‬از‬ ‫نظر سیاســی باید بدانیم که جنگ‌ها توســط‬ ‫رهبران سیاسی شــروع می‌شود و توسط‬ ‫رهبران سیاسی پایان پیدا می‌کند و ختم می‌شود‪.‬‬ ‫رهبران سیاسی آغازکننده جنگ و ختم کننده‬ ‫جنگ هستند و نیروهای نظامی‪ ،‬زیرمجموعه‬ ‫رهبران سیاســی هستند تا زمانی که اراده‬ ‫رهبری سیاسی شکسته نشود‪ ،‬دست از ادامه‬ ‫جنگ نمی‌کشد‪ .‬ما برای شکست دادن عراق‪،‬‬ ‫باید اراده صدام را می‌شکستیم تا تن به آتش‌بس‬ ‫و قرارداد ‪۱۹۷۵‬بدهد‪ .‬برای شکستن اراده سیاسی‬ ‫صدام‪ ،‬باید ارتشش را منهدم می‌کردیم‪ .‬یا انهدام‬ ‫ارتش عراق‪ ،‬یا رســیدن به یک مراکزی که از‬ ‫نظر سیاسی‪ ،‬عراق احساس کند دیگر در خطر‬ ‫فروپاشی نظام سیاسی است‪.‬‬ ‫درباره مورد دوم‪ ،‬ما برای رسیدن به آن هدف‪،‬‬ ‫بصره را هدف قرار دادیم؛ چرا بصره؟ برای اینکه‬ ‫در توان ما بود و دومین شهر عراق بعد از بغداد‬ ‫بود‪ .‬یعنی اگر بصره سقوط می‌کرد‪ ،‬دیگر ادامه‬ ‫حیات سیاسی صدام برایش مشکل بود‪ .‬همچنین‬ ‫تنها راه ترانزیت نفت عراق‪ ،‬از این منطقه است‬ ‫(البته بیشترشان)‪ .‬دو تا خط لوله نفت هم که‬ ‫یکی‪ ،‬خط نفت ســوریه از راه زمین است و یکی‬ ‫از طریق ترکیه به اسرائیل‪ ،‬در همین منطقه بود‪.‬‬ ‫ما در سال‪۱۳۶۱‬که عملیات الی بیت‌المقدس‬ ‫را به پیروزی رساندیم و به مرز رسیدیم‪ ،‬هیچ‬

‫سازمان بین‌المللی مثل شورای امنیت ســازمان‬ ‫ملل متحد‪ ،‬حاضر نبود به ایران تضمین الزم را‬ ‫بدهد که اگر ما متوقف شدیم‪ ،‬او شروع به تجاوز‬ ‫نمی‌کند‪ .‬یعنی همین کاری که کردند؛ وقتی‬ ‫قطعنامه را پذیرفتیم‪ ،‬آن‌ها مجدداً بــه ما حمله‬ ‫کردند‪.‬‬

‫ما قطعنامه ‪۵۹۸‬را پذیرفتیم ولی‬ ‫عراقی‌ها مجدداً برای گرفتن خرمشهر‬ ‫به ما حمله نظامی کردند و از غرب هم‬ ‫منافقین را راه انداختند آوردند کرمانشاه‪.‬‬ ‫منافقین با حمایت و پشتیبانی هوایی و‬ ‫پشتیبانی توپخانه صدام وارد ایران شدند‬ ‫تا کرمانشــاه را بگیرند‪.‬‬ ‫ببینید هیچ اطمینانی به او نبود که اگر ما‬ ‫پذیرفتیم‪ ،‬او ادامه ندهــد‪ .‬این در حالی بود که‬ ‫در پایان جنگ‪۱۶ ،‬لشــکر درست کرده بود‪ .‬یک‬ ‫میلیون نیرو‌هایش را مسلح و آماده کرده بود‪ ،‬در‬ ‫حالی که ما نیرو‌هایمان داوطلب بودند و مثال اگر‬ ‫می‌گفتیم بروند‪ ،‬دیگر می‌رفتند و امیدی نبود‬ ‫که برگردند‪ .‬اکثر نیروهای ما سپاه و نیروهای‬ ‫بسیجی و داوطلب بودند‪ .‬باز در سال ‪ ،۱۳۶۱‬از‬ ‫نظر قطعنامه‌هایی که تصویب کرده بودند‪ ،‬هیچ‬ ‫قطعنامه‌ای نبود که طبق آن هیأتی بیاورند و‬ ‫متجاوز را روشــن کنند تا معلوم شــود آغازکننده‬ ‫جنگ چه کسی بوده است‪ .‬در این زمان‪ ،‬یک‬ ‫نیروی بین‌المللی هم نبود که بین ما و عراق قرار‬ ‫گیرد تا حقوق ایران تضمین شود‪.‬‬ ‫منظورم از حقوق ایران‪ ،‬یعنی حق خســارات‬ ‫وارد شــده به ایران که روشن نبود‪ .‬در حالی که‬ ‫قطعنامه ‪۵۹۸‬زمانی که ما به دروازههای بصره‬ ‫نزدیک شــدیم‪ -‬یعنی بعد از عملیات کربالی ‪-۵‬‬ ‫تصویب شــد که در آن معین شده بود‪ :‬نیروهای‬ ‫یونیماک در مرز ایران و عراق مستقر می‌شوند‪.‬‬ ‫همچنین نوشته شده بود که دبیرکل سازمان ملل‬ ‫متحد‪ ،‬خاویر پرز دکوئیار‪ ،‬معین خواهد کرد که چه‬ ‫کسی متجاوز است‪ .‬ایشان هم در آخرین روزهای‬ ‫ریاستش و در آخرین ساعاتش‪ ،‬اعالم کرد که‬ ‫عراق را به عنوان متجاوز می‌شناسد‪ .‬برای ایران‬ ‫از نظر سیاسی بسیار مهم بود که دبیرکل سازمان‬ ‫ملل‪ ،‬عراق را به عنوان متجاوز شــناخت‪ .‬این‬ ‫یعنی‪ :‬ایران حق گرفتن خسارت جنگی دارد‪ .‬ما در‬ ‫اوج پیــروزی بودیم؛ کربالی ‪۵‬اوج پیروزی ما و‬

‫رســیدن به دروازه‌های شرقی بصره بود‪ .‬بنابراین‬ ‫در سال ‪ ،۱۳۶۱‬هیچ کس از نظر سیاسی‪ ،‬تعهد‬ ‫کافی بین‌المللی بین ایران و عراق نداده بود‪.‬‬ ‫آقای هاشمی به فکر قدرت بعد از امام بود‪/‬‬ ‫سیاست خارجی در دوره جنگ ضعیف بود‪/‬‬ ‫اموال ‪۲۰‬هزار آمریکایی ساکن اصفهان چگونه‬ ‫به آمریکا پس داده شد؟‬

‫در آن مقطع که یکسری از سران‬ ‫کشورهای عربی به ایران آمدند و چند‬ ‫نفر از هیأتشان با امام مالقات کردند‬ ‫و نماز هم پشت سر امام خواندند‪،‬‬ ‫می‌گویند پیشنهاد داده‌اند که ما خسارت‬ ‫جنگ را می‌دهیم‪.‬‬ ‫در حد حرف‪ ،‬این را گفتند ولی در عمل هیچ‬ ‫اقدامی نکردند؛ هیچ اقدامی‪.‬‬ ‫منظورتان از اقدام عملی چیست؟‬ ‫اینکه مث ً‬ ‫ال یک نوشته‪ ،‬تعهدنامه بین‌المللی‬ ‫یا تعهدنامه کتبی به ایران بدهند؛ فقط در حد‬ ‫حرف بود‪ .‬هیچ ضمانتی برای توقف ارتش عراق‬ ‫و اینکه مجدداً به ایران حمله نکند‪ ،‬وجود نداشت‪.‬‬ ‫حتی یک تعهد کتبی راجع به خســارات جنگی‬ ‫وجود نداشت؛ هیچ تعهدی‪ ،‬نه منطقه‌ای نه‬ ‫بین‌المللی برای این دو تا مســأله وجود نداشت‪:‬‬ ‫یکی اینکه مجدداً به نفع عراق نباشد و دیگری‬ ‫اینکه خسارت ایران پرداخت شود‪.‬‬ ‫از نظر نظامی هم یک استدالل وجود داشت‪.‬‬ ‫در مرز شلمچه‪ ،‬این منطقه‪ ،‬منطقه قابل دفاعی‬ ‫نبود و ما برای اطمینان از دفاع‪ ،‬باید به سمت‬

‫‪29‬‬

‫منطقه شــط‌العرب تا دجله می‌رفتیم‪ .‬این خط‪،‬‬ ‫قابل دفاع بود و با شــرایطی که امام فرموده‬ ‫بودند‪ -‬که به مردم آسیب نرسد‪ -‬منطبق بود‪.‬‬ ‫ما آنچه که در عملیاتهای رمضان‪ ،‬والفجر‬ ‫مقدماتی‪ ،‬والفجر ‪ ،۱‬خیبر‪ ،‬کربالی ‪۵‬و حتی‬ ‫عملیات فاو انجام دادیم‪ ،‬در حقیقت بنا ‌‌بر همان‬ ‫شرایطی بود که امام فرموده بودند‪ :‬جایی بروید‬ ‫که مردم نباشند‪ .‬در عملیات والفجر مقدماتی و‬ ‫والفجر‪۱۰‬که شما خاطرتان می‌آید‪ ،‬مردمی در‬ ‫شمال منطقه چزابــه و ارتفاعات حمرین نبودند‪.‬‬ ‫در عملیات خیبر و بدر که تا دجله و فرات و تا‬ ‫هور رفته بودیم‪ ،‬مردمی آنجا نبودند‪ .‬یا در سال‬ ‫‪ ،۱۳۶۴‬وقتی که فاو را گرفتیم‪ ،‬مردمی آنجا نبود‪.‬‬ ‫یعنی ما آن شــرایطی را که امام گفته بودند‪،‬‬ ‫رعایت می‌کردیم و از همه مهمتــر‪ ،‬اینهایی‬ ‫که می‌گویند امام مخالف ادامه جنگ بود‪ ،‬بعد از‬ ‫عملیــات رمضان یا در حین آن‪ ،‬امام اعالمیه‬ ‫و بیانیه‌ای صادر کردند و مردم بصره را دعوت‬ ‫به همکاری با نیروهای مسلح ایران کردند‪.‬‬ ‫امام یک رهبر عادل‪ ،‬یک رهبر صادق و یک‬ ‫مرجع تقلید برای همه مسلمانان جهان بودند‬ ‫و همین طوری که نمی‌آمدند اعالمیه بدهند‪.‬‬ ‫ایشان قبول داشتند که ما وارد شویم و ورود ما‬ ‫را به دفاع می‌دیدند‪ .‬البته این تصور هم هست‬ ‫که امام‪ ،‬رهبری صدام را یک رهبری غاصب‬ ‫می‌دانستند و حکومت صدام را یک حکومت‬ ‫غاصب‪ .‬شاید در ذهن مبارکشان این بود که ما‬ ‫بتوانیم این رهبری غاصب را از سر ملت عراق‬ ‫کم کنیم‪ .‬شاید‪ -‬البته شاید‪ -‬اینکه امام در آن‬ ‫بیانیه‌های پایان جنگ‪ ،‬فرمودند‪« :‬جنگ‪ ،‬جنگ‬ ‫تا رفع فتنه»؛ علتش همین بوده‪.‬‬

‫تقریب ًا در هر عملیات‪ ،‬امام بیانیه می‌دادند‪.‬‬ ‫سال ‪ ،۱۳۶۴‬قبل از عملیات والفجر‪۸‬در منطقه‬ ‫فاو‪ ،‬در جماران خدمت امام رسیدیم‪ .‬جمعیت‬ ‫کمی هم بودیم‪ .‬کل عملیات را از روی نقشه‬ ‫شرح دادیم و امام هم شــاید بیش از نیم‬ ‫ســاعت‪ ،‬با آن سن و سالشان‪ ،‬با دقت گوش‬ ‫کردند‪ .‬من این را برای شما می‌گویم؛ حتی‬ ‫ما گفتیم‪ :‬آقا! ممکن اســت مثل عملیات‬ ‫خیبر و بــدر‪ ،‬برویم آن طرف و برگردیم و‬ ‫یک تعدادی شــهید بدهیم و تعدادی را جا‬ ‫بگذاریم‪ ،‬یعنی مفقوداالثر‪ .‬می‌دانی امام چه‬ ‫فرمودند؟‬

‫فرمودند‪ :‬اصال فرمانده کل قوا‬ ‫خداســت؛ آن خدایی که به شما‬ ‫بخوانید‪،‬‬ ‫‌‌‬ ‫امر کرده‪ ،‬دستور داده نماز‬ ‫همان خدا به شما امر کرده دفاع‬ ‫بکنید‪ .‬شما بروید‪ ،‬مطمئن باشــید‬ ‫که پیروزید و من هم خواهم آمد و‬ ‫با شما نماز خواهم خواند‪ .‬نمی‌دانم‬ ‫این صحبت‌ها در صحیفه آمده یا‬ ‫نه‪ ،‬اما دقیق ًا در ذهنم هست که امام‬ ‫فرمودند‪ :‬مطمئن باشید که پیروزید‬ ‫و من می‌آیم با شما نماز می‌خوانم‪.‬‬ ‫پس امام تا آخر‪ ،‬جنگ را دفاع می‌دیدند‪،‬‬ ‫تجاوز نمی‌دیدند و می‌خواستند اگر قدرت‬ ‫نیروهای نظامی رسید‪ ،‬آن حاکم جاعل ظالم‪،‬‬ ‫یعنی صدام را ســرنگون کنند و ملت شیعه‬ ‫عراق را از شر او خالص کنند‪ .‬در مبانی ما‪،‬‬ ‫امام که تنها متعلق به سرزمین ما نبود‪ ،‬امام‬ ‫که به یک چارچوب سرزمینی تعلق نداشت‪.‬‬ ‫امام مال مسلمین بود‪ ،‬رهبر مسلمین جهان‬ ‫بود‪ ،‬رهبر شیعیان جهان بود؛ امام عرق این‬ ‫جوری نداشت‪ .‬مث ً‬ ‫ال عراق را هم جزو بالد‬ ‫اسالمی می‌دانست‪ .‬به هر جهت من با‬ ‫اطمینان به شما می‌توانم بگویم که ما از نظر‬ ‫نظامی‪ ،‬در شــلمچه قابلیت پدافند نداشتیم و‬ ‫باید ادامه می‌دادیم‪.‬‬ ‫بعد از عملیات الی بیت‌المقدس‪ ،‬صدام‬ ‫یک بیانیه‌ای می‌دهد که به «بیانیه صلح»‬ ‫معروف است‪ .‬می‌گوید ما قبول داریم و دیگر‬ ‫برمی‌گردیم سر مرزهای بین‌المللی و دعوت‬

‫می‌کند به صلح‪ .‬این را شــما چگونه تفسیر‬ ‫می‌کنید؟‬ ‫صدام همان ماه سوم یا چهارم جنگ‬ ‫فکر می‌کنم ‌‌‬ ‫متوجه شد که نمی‌تواند در این جنگ پیروز شود‪.‬‬ ‫یعنی به خطای استراتژیک خودش در رابطه‬ ‫با اینکه لشکرهای نظامی‌اش را در طول مرز‬ ‫پخش کرده‪ ،‬پی برد‪ .‬شاید اگر آن ‪۱۲‬لشکر‬ ‫اول جنگش را تمرکز داده بود‪ ،‬حداقل آبادان و‬ ‫خرمشهر را گرفته بود‪ .‬تازه نمی‌گویم که اهواز را‬ ‫می‌توانست بگیرد‪ .‬پشت سر لشکر ‪۳۳‬زرهی که‬ ‫دو تیپ تکاور هم بود‪ ،‬ســه لشکر دیگر داشت و‬ ‫حداقل آبادان را‪ -‬حتی اهواز را نمی‌گویم‪ -‬حتم ًا‬ ‫گرفته بود‪ .‬حتی می‌دانید از بهمنشیر هم عبور‬ ‫کرد‪ .‬صدام در چند ماه اول جنگ‪ ،‬متوجه شد که‬ ‫نمی‌تواند از پس جمهوری اسالمی ایران برآید‪.‬‬ ‫جمعیت آن روز عراق‪ ،‬یک چیزی حدود‪۱۶‬میلیون‬ ‫نفر بود‪ ،‬جمعیت ما هم ‪۴۰‬میلیون نفر‪ .‬سرزمین‬ ‫عراق یک چهارم ایران اســت‪ .‬ایران یک‬ ‫میلیون و ‪۶۴۸‬هزار کیلومترمربع بود و عراق‬ ‫‪۴۸۰‬هزارکیلومترمربع؛ یعنی سرزمینش‪،‬‬ ‫یک‌چهارم و جمعیتش یک‌ســوم ایران بود‪.‬‬ ‫قدرت نظامی و بسیجش هم‪ ،‬به نظر من‪،‬‬ ‫نســبت به ما کمتر بود‪ .‬امام قدرت سربازگیری‬ ‫زیادی داشتند‪ .‬ما حدوداً دو میلیون بسیجی را‬ ‫در جنگ شرکت دادیم‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬نیروی‬ ‫سپاه پاسداران و توسعه سازمان رزمی سپاه‪ ،‬برای‬ ‫عراقی‌ها غیرقابل تصور بود‪ .‬در پیش‌بینی‌هایشان‪،‬‬ ‫سپاه پاسداران به عنوان سازمان رزم نبود؛ مثال‬ ‫روی ارتش حساب می‌کردند‪ .‬در اســناد‬ ‫ارتش عراق که بعد از جنگ به دســتمان‬ ‫افتاده‪ ،‬همین موضوع هســت که اصال سپاه‬

‫‪30‬‬

‫را جزو سازمان رزم نمی‌شــناختند‪ .‬بنابراین در‬ ‫عملیات الی‌بیت‌المقدس‪ ،‬امام در اعالمیه خود‬ ‫می‌فرمایند‪ :‬صدام به این نتیجه رسیده که در مقابل‬ ‫ایران شکست خواهد خورد‪ ،‬لذا از نظر سیاسی‪،‬‬ ‫پرچم صلح‌طلبی را بلند کرد که بتواند بر ایران‬ ‫پیش‌دســتی کند واال در ته دلش‪ ،‬واقع ًا این نبود‬ ‫که جنگ با ایران را پایان دهد‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که ما موفق نبودیم و نتوانســتیم‬ ‫از پیروزی عملیات الی‌بیت‌المقدس استفاده کنیم‪،‬‬ ‫ضعف دیپلماسی ما بود‪ .‬یعنی با این موفقیتی که در‬ ‫عملیات الی‌بیت‌المقدس به آن دست پیدا کردیم‪،‬‬ ‫باید دیپلماسی فعال و تهاجمی می‌داشتیم تا بتوانیم‬ ‫به اهداف خودمان برسیم و جنگ حداقل تا ‪۵‬یا‬ ‫‪۶‬سال طول نکشد‪ .‬این ادعا تا چه اندازه‌ای می‌تواند‬ ‫درست باشد؟‬ ‫ضعف سیاســت خارجی یا دیپلماسی سیاســی‬ ‫ایران را ما در طول جنگ داشــتیم‪ ،‬هم اکنون‬ ‫هم داریم‪ .‬شــما فکر می‌کنید دســتاوردهایی‬ ‫که در افغانســتان‪ ،‬در عــراق‪ ،‬در لبنان و در‬ ‫فلسطین داریم؛ آیا سیاست خارجی ما‪ ،‬نمی‌تواند‬ ‫آن‌ها را تبدیل به یک منفعت سیاســی برای ایران‬ ‫بکند؟ هم اکنون هم حتی نمی‌تواند‪ .‬بنابراین در‬ ‫طول جنگ‪ ،‬ضعف دیپلماســی خارجی داشــتیم‪.‬‬ ‫برعکس عراقی‌ها که خیلی در دیپلماسیشان فعال‬ ‫بودند‪ ،‬ما تجربه سیاسی نداشتیم‪ .‬این تنها به فرد‬ ‫برنمی‌گردد؛ آن بدنه کارگزاران سیاست خارجی‬ ‫و دیپلمات‌های ما در کشورهای مختلف‪ ،‬از یک‬ ‫مدیریت و بدنه قوی در سیاست خارجی برخوردار‬ ‫نبودند‪ .‬لذا همراه با پیروزی‌هایی که در میدان جنگ‬ ‫به دســت می‌آوردیم‪ ،‬نمی‌توانستند این پیروزی را‬ ‫تبدیل به منفعت سیاسی کنند‪ .‬بله؛ من این ضعف‬

‫را قبول دارم‪.‬‬ ‫آقای هاشمی به فکر قدرت بعد از امام بود‪/‬‬ ‫سیاست خارجی در دوره جنگ ضعیف بود‪/‬‬ ‫اموال ‪۲۰‬هزار آمریکایی ساکن اصفهان چگونه‬ ‫به آمریکا پس داده شد؟‬ ‫برخی از گروه‌های سیاســی از جمله نهضت‬ ‫منحله آزادی‪ ،‬ادامه جنگ بعــد از عملیات‬ ‫الی‌بیت‌المقدس را نامشروع و غیرشــرعی‬ ‫می‌دانستند و در این رابطه اطالعیه دادند‪ .‬برای‬ ‫حضرت امام هم نامه نوشتند‪ .‬نظر جنابعالی‬ ‫چیست؟‬ ‫نهضت آزادی‌ها‪ ،‬به معنی واقعی‪ ،‬ملی‌گرا که‬ ‫دلسوز ملت ایران یا سرزمین ایران یا حتی‬ ‫وطن‌پرست باشند‪ ،‬نیستند‪ .‬این‌ها اعتقاد به‬ ‫سرزمین و ملت ایران داشتند‪ .‬در اعتقادات‬ ‫اسالمیشان هم با حضرت امام فاصله داشــتند‪.‬‬ ‫درکی که این‌ها از اسالم داشتند‪ ،‬با درکی که امام‬ ‫به عنوان یک مرجع جامع و فقیه جامع‌الشــرایط‬ ‫داشتند‪ ،‬متفاوت بود‪.‬آن‌ها با اسالم امام که‬ ‫«اسالم ناب محمدی» بود‪ ،‬فاصله داشتند و تا‬ ‫اندازه زیادی‪ ،‬تابع سیاست‌های قدرتهای بزرگ‬ ‫مثل امریکا بودنــد‪.‬‬ ‫نهضت آزادی‌ها اگر عرق ملی و عرق میهن‬ ‫داشتند‪ ،‬چرا یک نفرشان در جنگ شرکت نکرد؟‬ ‫آن وقتی که شهرهای ایران اشغال شد‪ ،‬چند‬ ‫نفر از این نهضت آزادی‌ها در جنگ شرکت‬ ‫کردند؟ چند نفرشان شهید شدند؟ شهدایشان را‬ ‫نام ببرند‪ .‬این‌ها اگر واقع ًا ملی‌گرا و وطن‌دوست‬ ‫بودند‪ ،‬بیایند بگویند تــا قبل از الی‌بیت‌المقدس‪،‬‬ ‫چه کمک مالی را به جنگ کردند؟ اینجاست که‬ ‫آدم واقع ًا می‌فهمد در مبانی حکومتداریشان با‬ ‫امام فاصله داشتند‪.‬‬

‫رئیس آن‌ها‪ ،‬مرحوم آقای بازرگان که یک مسلمان‬ ‫که همان اوایل‬ ‫خوبی هم بود‪ ،‬من خاطرم هســت ‌‌‬ ‫انقالب‪ ،‬ایشان در اداره حکومت با امام اختالف‬ ‫نظر داشــت‪ .‬ایــن جمله مال مرحوم مهندس‬ ‫بازرگان اســت‪ :‬فرق ما با امام این است که ما‬ ‫اسالم را برای ایران می‌خواهیم‪ ،‬امام ایران را برای‬ ‫اســالم می‌خواهد‪ .‬آن‌ها می‌گویند ما اسالم را در‬ ‫چارچوب جغرافیایی ایران می‌خواهیم‪ .‬یعنی دیگر‬ ‫کاری به ملت فلسطین و ملت‌های اسالمی ندارند‪.‬‬ ‫خب یک فقیهی مثل امام که نایب امام زمان (عج)‬ ‫است‪ ،‬نمی‌تواند فقط به سرنوشت ملت ایران فکر‬ ‫کند و به سرنوشت مردم فلسطین فکر نکند‪.‬‬ ‫دومین مطلب را از آقای مهندس بازرگان برای‬ ‫شما می‌گویم‪ .‬اوایــل انقالب بود‪ ،‬آقای مهندس‬ ‫بازرگان نخســت وزیر موقت ایران بود ما در‬ ‫اصفهان ســپاه پاســداران را تشکیل داده بودیم‪.‬‬ ‫اولین استاندار ما آقای دکتر واعظی بود‪ .‬من در‬ ‫استانداری پیش آقای واعظی بودم که آقای‬ ‫مهندس بازرگان زنگ زد به ایشان و گفت‪ :‬به‬ ‫چه حقی اموال امریکایی‌ها را آنجا نگه داشته‌اید؟‬ ‫دادگاه انقــالب حکم داده؟ در اصفهان بیــش‬ ‫از ‪۲۰‬هزار امریکایی در هلی‌کوپترسازی و جاهای‬ ‫دیگر بودند‪ .‬در شهری که االن اسمش را گذا‬ ‫شته‌اند شا هین‌شــهر‪ ،‬زندگی می‌کردند؛ مدرسه‬ ‫داشتند‪ ،‬دانشگاه داشتند‪ ،‬تمام شهر در اختیارشان‬ ‫بود‪ .‬اموال آن‌ها را آنجا مصادره کردند‪ .‬آقای‬ ‫مهندس بازرگان به استاندار اصفهان دستور داد که‬ ‫تمام آن اموال را بار کامیون کنید و بیاورید فرودگاه‬ ‫مهرآباد و بفرستید امریکا؛ همین کار هم انجام شد‪.‬‬ ‫در حالی که میلیارد‌ها دالر از سرمایه‌های ایران در‬ ‫امریکا بلوکه شده بود‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫بنابراین مــن واقع ًا نهضت آزادی‌ها را در‬ ‫راســتای اینکه به منافــع ملی و مصالح‬ ‫ایــران توجه کننــد و خدمت کنند‪ ،‬نمی‌دانم‬ ‫و موضعگیری آن‌ها را تابعی از موضعگیریهای‬ ‫امریکا یا سیاســتهایی که علیه ایران بود‪،‬‬ ‫می‌دانم‪ .‬البته سر و و ضعشان اسالمی نشان‬ ‫می‌داد‪.‬‬ ‫در همین رابطه‪ ،‬نهضت آزادی بیانیه‌های زیادی‬ ‫دارد و واقع ًا بیانیه‌های بسیار تند و خیلی عجیب و‬ ‫غریبی است‪ .‬خطاب به حضرت امام‪ ،‬بیانیه‌های‬ ‫بسیار تندی دارد و اینکه تمام نظرات حضرت‬ ‫امام را زیر سؤال برده است‪ .‬مث ً‬ ‫ال در یکــی از‬ ‫این بیانیه‌ها چنین می‌گوید‪« :‬اما در اجرا و تداوم‬ ‫جنگ‪ ،‬غیر از مرحله دفاعی مشروع و قانونی اولیه‬ ‫که صدام و ارتش او را دچار شکست و خواری و‬ ‫مجبور به فرار گرداند‪ ،‬دولت عراق خواهان صلح‬ ‫و آماده برای پرداخت غرامت گردید‪ ».‬بعد هم‬ ‫می‌گوید‪« :‬ترسم نرسی به کعبه‌ای اعرابی ‪ /‬این‬ ‫ره که تو می‌روی به ترکستان است»‪ ،‬با همه این‬ ‫مســائل و شــناختی که بود‪ ،‬چرا امام برخوردی‬ ‫با این‌ها نمی‌کردند؟‬ ‫عراق هیچ وقت آماده پرداخت غرامت نبود‪ .‬امام‬ ‫این‌ها را چند نفر پیرمرد و یک گروه بی‌خاصیت‬ ‫وابسته که نفوذی هم در مردم نداشتند‪،‬‬ ‫می‌دانستند‪ .‬این‌ها یک گروه بی‌خاصیت وابسته‬ ‫بودند که اسالمشان‪ ،‬اسالم امریکایی بود‪ .‬این‌ها‬ ‫واقع ًا مدیریتشان هم با مدیریت امام متفاوت بود‬ ‫و اصال روحیه انقالبیگری نداشتند و هیچ‌گاه‬ ‫انقالبی نبودند‪ .‬سال ‪۱۳۵۶‬بود‪ .‬من ســال‪۱۳۵۴‬از‬ ‫دانشگاه فارغ‌التحصیل شده بودم و دو سال‪ ،‬افسر‬ ‫وظیفه در تیپ ‪۵۵‬هوابرد شیراز بودم و در حال‬ ‫مبارزه با رژیم شاهنشــاهی‪ .‬آمدیم با بعضی از‬ ‫بزرگان در مورد اینکه چگونه باید مبارزه را علیه‬ ‫رژیم شاه ادامه بدهیم‪ ،‬حضوری صحبت کردیم‪.‬‬ ‫یکی خدمت آ یت اهلل بهشتی رسیدیم در‬ ‫منزلشــان و یکی هم خدمت آقای مهندس‬ ‫بازرگان در یک شــرکت مهندسی‪ ،‬در همین‬ ‫خیابان شــاهرضا که االن خیابان انقالب‬ ‫است‪ .‬خاطرم هست که آیت اهلل بهشتی ساعت‬ ‫‪۱۱‬صبح وقــت داده بودند تا‪ .۱۱/ ۳۰‬من از دوره‬ ‫دانشــجویی ایشــان را می‌شناختم‪ .‬منزلشان‬ ‫قلهک بود و من ‪۱۰‬دقیقه دیر رسیدم‪ .‬تا زنگ در‬ ‫را زدم‪ ،‬بدون عبا آمدند دم در و گفتند‪« :‬جناب‬ ‫آقای صفــوی! ‪۱۰‬دقیقه دیر آمدی! اگر در این‬ ‫‪۲۰‬دقیقه باقی مانده‪ ،‬مطالبتان حل می‌شــود‬

‫که هیــچ‪ ،‬واال بروید دفعه دیگر‪ .‬واقع ًا نظمی‬ ‫که این بزرگوار داشت‪ ،‬عجیب بود‪ .‬گفتم حاج‬ ‫آقا‪ ،‬در این ‪۲۰‬دقیقه حرف‌هایم را می‌زنم‪.‬‬ ‫گفتم خدمتشــان که ما‪ ،‬یک عده دانشجویی‬ ‫هستیم که فارغ‌التحصیل شده‌ایم و سربازیمان‬ ‫تمام شــده‪ .‬االن می‌خواهیم مبارزه مسلحانه‬ ‫را علیه رژیم شاه شروع کنیم و آمده‌ام اجازه‬ ‫بگیرم برای اینکه هم اسلحه جمع کنیم‪ ،‬هم‬ ‫خریداری کنیم و هم مبارزه مسلحانه را شروع‬ ‫کنیم؛ برای کسب تکلیف آمده‌ایم‪.‬‬ ‫ایشان که از قبل ما را می‌شناختند‪ ،‬فرمودند‪:‬‬ ‫تا مرحله جمع‌آوری سالح‪ ،‬هر چه می‌توانید‬ ‫جمع کنید‪ .‬ولی خیلی مراقب این باشید که از‬ ‫بین نروید و شما را دستگیر نکنند‪ .‬جمع‌آوری‬ ‫سالح و مهمات را انجام دهید‪ ،‬ولی برای به‬ ‫کار گرفتن اسلحه و عملیات نظامی‪ ،‬باید مورد‬ ‫به مورد اجازه شرعی بگیرید‪ .‬با این تشویق‬ ‫فردای همان‬ ‫‌‌‬ ‫ایشان‪ ،‬خیلی روحیه گرفتیم‪.‬‬ ‫روز‪ ،‬رفتم پیش آقای مهندس بازرگان‪ .‬در‬ ‫همین خیابان شاهرضا‪ .‬همین سؤال را از‬ ‫مرحوم مهندس بازرگان کردم‪ .‬ایشان گفت‪:‬‬ ‫این حرف‌ها یعنی چه؟ برای چه می‌خواهید‬ ‫بروید دنبال جمع کردن اســلحه؟ شما بروید‬ ‫معلم یک کالس بشوید‪ ،‬اگر توانستید یک‬ ‫کالس را یک سال اداره کنید‪ ،‬بعد بیایید‬ ‫پیش من تا بگویم چه کار کنید‪ .‬اص ً‬ ‫ال دنبال‬ ‫مبارزه مسلحانه نباشید‪ .‬این دو تلقی بود‪ .‬آقای‬ ‫مهندس بازرگان می‌گفت بروید معلم بشوید‪،‬‬ ‫مدیریتتان را ثابت کنید تا بعد در مورد دست‬ ‫به اسلحه شدن و جمع‌آوری ســالح فکری‬ ‫بکنیم‪ .‬اص ً‬ ‫ال فکر انقالبی و اینکه می‌توان نظام‬

‫شاهنشاهی را شکست داد‪ ،‬نداشت‪ .‬بنابراین دو‬ ‫نوع تفکر بود‪ .‬فکر شهید بهشتی‪ ،‬فکر حضرت‬ ‫امام بود که باید نظام شاهنشاهی را سرنگون‬ ‫کرد و فکر این‌ها این بود که با یک چیز آرامی‪،‬‬ ‫مثل رفرم‪ ،‬چنین نظامی را تغییر داد‪.‬‬ ‫در مورد اواخر جنــگ و انتقال عملیات‌ها به‬ ‫غرب کشور و موضوع پایان جنگ‪ ،‬مطالبی را‬ ‫بفرمایید‪.‬‬ ‫رهبری جنگ در آن موقع‪ ،‬به صورت مقطعی‬ ‫فکر می‌کرد؛ یعنی این روش را انجام دهیم‪،‬‬ ‫بعد به روش سیاسی عمل کنیم‪ .‬فرماندهان‬ ‫نظامی ارتش هم هیچ استراتژی و دیدگاهی‬ ‫نداشتند‪ .‬ارتش هیچ عملیات بزرگی را نتوانست‬ ‫به پیروزی برساند‪ .‬من این‌ها را می‌گویم‬ ‫که شما بنویسید؛ هیچ اشکالی ندارد‪ .‬در آن‬ ‫موقع‪ ،‬سپاه قدرت اصلی بود‪ .‬رهبری سیاسی‬ ‫جنگ وقتی که دید عملیاتهای ما در جنوب به‬ ‫نتیجه‌ای نمی‌رســد‪ ،‬کار عملیات را به غرب و‬ ‫شمال کشاند و ما دیگر در سال ‪۱۳۶۴‬به غرب‬ ‫رفتیم و به اصطالح‪ ،‬تغییر استراتژیک دادیم‪.‬‬ ‫بنده مخالف این تغییر بودم و صحبت‌هایم‬ ‫ضبط شــده و موجود اســت که مخالفت خود‬ ‫را ا عالم کرده‌ام‪ .‬به دلیل مخالفت من‪ ،‬آقا‬ ‫محســن ما را در جنوب نگه داشت که ادامه‬ ‫عملیات فاو را طرح‌ریزی کنیم‪ .‬البته خدا بعضی‬ ‫از دوستان را هدایت کند که در قرارگاه رمضان‬ ‫بودند و آقا محسن را تشویق می‌کردند که به‬ ‫غرب بیاید‪ ،‬ولی بنده می‌دانستم که این تغییر‬ ‫استراتژیک‪ ،‬اشتباه است‪ .‬به طور خاص‪ ،‬آقایان‬ ‫محمد جعفری و ســلطان‌منش را می‌گویم که‬ ‫از فرماندهان ســپاه بودند‪ .‬این‌ها از فرماندهان‬

‫‪32‬‬

‫قرارگاه رمضان بودند و آقا محسن را تشویق‬ ‫می‌کردند که‪ :‬بیا برویم و در غرب عملیات بکنیم؛‬ ‫کرکوک را بگیریم‪ ،‬سلیمانیه را بگیریم‪ .‬در حالی‬ ‫که حتی به سلیمانیه هم نرسیدیم‪ .‬هرچند که‬ ‫اگر به سلیمانیه هم می‌رسیدیم‪ ،‬ارزش نداشت‪.‬‬ ‫یعنی اگر ما یک کیلومتر در شلمچه پیشروی‬ ‫م‌یکردیم‪ ،‬ارزش آن برابر بود با پیشروی‪۱۰‬یا‬ ‫‪۲۰‬کیلومتری در شمال عراق‪ .‬با این کار‪ ،‬نیرو و‬ ‫قوایمان را تجزیه کرده بودیم‪ .‬ولی باز هم من‪،‬‬ ‫رهبران سیاسی را قبول دارم‪ .‬بحث من تفاوت‬ ‫بین رهبران سیاسی و رهبران نظامی است که‬ ‫آن را می‌گویم‪.‬‬ ‫آقای هاشمی به فکر قدرت بعد از امام بود‪/‬‬ ‫سیاست خارجی در دوره جنگ ضعیف بود‪/‬‬ ‫اموال ‪۲۰‬هزار آمریکایی ساکن اصفهان چگونه‬ ‫به آمریکا پس داده شد؟‬ ‫رهبری سیاســی می‌خواهد هر طور شــده‪،‬‬ ‫جنگ را تمام کنــد ولی رهبری نظامی می‌خواهد‬ ‫جنگ را متقاعد کند‪( .‬مثل سال ‪ )۱۳۶۷‬که آقای‬ ‫هاشمی به آقای رضایی می‌گفت‪ :‬شما هر‬ ‫برنامه‌ای برای جنگ دارید‪ ،‬اجرا کنید‪ ،‬چون ما‬ ‫چند میلیارد دالر آماده کرده‌ایم تا بدهیم به شما‬ ‫برای هزینه کردن‪ .‬آقای رضایی و شــمخانی در‬ ‫بیمارستان امام حسین (ع) در کرمانشاه‪ ،‬نامه‌ای را‬ ‫به اســم آقای هاشمی رفسنجانی تنظیم کردند‬ ‫که این نامه را ایشــان به امام بدهند‪ .‬این نامه‬ ‫االن هم موجود است‪ .‬در این نامه‪ ،‬نیازمندی‌های‬ ‫عملیاتی را ذکر کرده‌اند؛ از جمله اینکه ما برای‬ ‫‪۱۵۰۰‬گردان بسیجی‪ ،‬تجهیزاتی را می‌خواهیم‪.‬‬ ‫‪۲۰۰‬فروند هواپیمای جنگی‪ ،‬یک تعداد هلیکوپ‌تر‬ ‫و چیزهای دیگر نیاز داریم‪ .‬وقتی آقایان داشــتند‬

‫این نامه را برای آقای هاشمی می‌فرستادند‪ ،‬بنده‬ ‫به آقای رضایی گفتم‪ :‬آقا محسن این کار را‬ ‫انجام ندهید‪ .‬نسخه اصلی این نامه نزد آقای‬ ‫رضایی است و یک نسخه هم به آقای هاشمی‬ ‫دادند‪.‬‬ ‫در اواخر جنگ‪ ،‬وقتی عراقی‌ها به فاو حمله‬ ‫کردند‪ ،‬بنده مجبور شــدم با یک دستگاه‬ ‫هلیکوپ‌تر ‪ ،۲۱۴‬به همراه آقایان قربانی و‬ ‫قاســم سلیمانی به فاو بروم‪ .‬چون سوخت‬ ‫هلیکوپ‌تر تمام شده بود‪،‬‬ ‫مجبور شدیم با قایق به سمت عراقی‌ها برویم‪.‬‬ ‫وقتی عراقی‌ها فاو‪ ،‬شــلمچه و جزایر دیگری را‬ ‫که در دست ایران بود گرفتند‪ ،‬آقای هاشمی و‬ ‫میرحسین موسوی و یکی‪ ،‬دو نفر دیگر نزد امام‬ ‫رفتند و گفتند‪ :‬از نظر اقتصادی‪ ،‬کفگیر به ته‬ ‫دیگ رسیده و دولت نمی‌تواند هزینه جنــگ‬ ‫را تأمین کند و پولی برای ادامه جنگ نداریم‪.‬‬ ‫در مورد این مسائل باید از آقا محسن سؤال‬ ‫کنید‪ ،‬حتی می‌توان از آقای هاشــمی هم سؤال‬ ‫کرد‪ .‬چون ما از سال ‪۱۳۶۵‬به بعد‪ ،‬میزان فروش‬ ‫نفــت را زیر ‪۱۰‬دالر برده بودیم‪ .‬آن زمان قیمت‬ ‫نفت چقدر بود؟‪ ۶‬الی ‪ ۸‬دالر بود‪.‬‬ ‫احسنت‪ .‬براســاس صحبت آقای روغنی‬ ‫زنجانی‪ -‬که رئیس سازمان برنامه و بودجه بود‪-‬‬ ‫بد‌ترین سال اقتصادی کشور‪ ،‬سال ‪۱۳۶۵‬بود که‬ ‫در آن سال‪ ،‬کل درآمد ارزی ما‪ ،‬هفت میلیارد‬

‫دالر بود‪ .‬در آن سال‪ ،‬نمی‌توانستیم روزانه بیشتر‬ ‫از یک میلیون لیتر نفت صادر کنیم‪ .‬از سال‬ ‫‪۱۳۶۵‬به بعد‪ ،‬فشار اقتصادی روی ایران شروع‬ ‫شد‪ .‬در آن سال عراقی‌ها کشتی‌های ما را در‬ ‫خارک هدف قرار می‌دادند‪ .‬یکی از مسئوالن‬ ‫می‌گفت که مردم دیگر استقبالی از شرکت در‬ ‫جنگ نمی‌کنند و اعزام نیرو به جبهه‌های جنگ‬ ‫کم شده بود‪ .‬آقای هاشمی به امام گفتند که‬ ‫وضع اقتصادی ما این است و نامه فرمانده کل‬ ‫سپاه را هم به امام دادند‪.‬‬ ‫آقای هاشمی از ارتش هم نامه‌ای گرفته بود؟‬ ‫این را باید از آقا محسن سؤال کنید‪.‬‬

‫آقای رضایی می‌گویند‪ :‬این نامه‌ای‬ ‫که ما نوشتیم‪ ،‬در آن ذکر کردیم که‬ ‫اگر این‌ها هم تأمین نشود‪ ،‬باز هم‬ ‫ما تا آخر ایستاده‌ایم‪.‬‬ ‫یعنی اینکه ما عاشورایی هستیم و عاشورایی‬ ‫می‌جنگیم که امام فرمودند‪ :‬این مطلب شــعاری‬ ‫بیش نیست‪ .‬در صورتی که آقا محسن می‌گوید‪:‬‬ ‫شبیه این نامه را ما چهار سال پیش هم برای امام‬ ‫نوشتیم‪ .‬در حالی که چهار سال قبل‪ ،‬ما عملیات‬ ‫فاو را داشتیم‪ .‬آقا محسن برای امام نوشتند که‬

‫‪33‬‬

‫ما می‌خواهیم سپاه را توسعه دهیم و نیروهای‬ ‫هوایی‪ ،‬زمینی و دریایی را تشــکیل دهیم‪ .‬امام‬ ‫بعد از اینکه با شورای نگهبان مشورت کردند‪،‬‬ ‫فرمان تشکیل نیروهای سه‌گانه را صادر کردند‬ ‫که طبق قانون اساسی‪ ،‬این از وظایف رهبری و‬ ‫فرمانده کل قوا بود‪ .‬ایشان در‪۱۳۶۴/۱/ ۲۶‬فرمان‬ ‫تشکیل این سه نیرو را به آقا محســن دادند‬ ‫کــه‌ای کاش این فرمان برای آقای هاشــمی‬ ‫یا رئیس جمهور صادر می‌شد‪ .‬آقا محسن با چه‬ ‫چیزی می‌توانســت برود این نیرو‌ها را تشکیل‬ ‫بدهد؟ بنده در آن زمان اولین فرمانده نیروی‬ ‫زمینی سپاه شدم‪ .‬آقای عالیی‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫دریایی و آقای موســی رفان‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫هوایی شد‪ .‬بنابراین شما این تفاوت را بین‬ ‫رهبری سیاسی جنگ که آقای هاشمی بود و آقا‬ ‫محسن که رهبری نظامی جنگ بود‪ ،‬می‌بینید‪ .‬آقا‬ ‫محسن خیلی برای جنگ زحمت کشــید‪ .‬رهبری‬ ‫سیاسی جنگ‪ ،‬یعنی آقای هاشــمی‪ ،‬با حضرت‬ ‫امام و رهبری نظامی جنگ هماهنگ نبود‪ .‬به‬ ‫نظر من‪ ،‬آقای هاشمی به فکر قدرت بعد از امام‬ ‫بود و می‌خواست بعد از امام کشــور را اداره کند‪.‬‬ ‫لذا می‌خواست قدرت را در دست داشته باشد و‬ ‫شاید پیش خود فکر می‌کرد در این جنگ نباید‬ ‫همه چیز از بین برود‪ .‬این برای حفظ قدرت خود‬ ‫و ادامه حکومت خودش بود که نمی‌خواست همه‬ ‫منابع کشور از بین برود‪.‬‬

‫غرب دوست ما و اسالم ضد ما‬ ‫انتخاب ما نمیتواند دین اسالم باشد زیرا این دین علیه هستی آزادمنشانه ماست‪ .‬در حال‬ ‫حاضر جامعه مابا بیماری مهلکی مواجه است‪ .‬این بیماری با عوامل متعدد مانند استبداد‬ ‫تاریخی و فساد اقتصادی و بی اخالقی اجتماعی و اسالم گره خورده است‪.‬‬ ‫جالل ایجادی‬

‫رویارویی میان ارزش‌های غربی و اسالمی امر‬ ‫تازه‌ای نیست‪ .‬هم غرب در تاریخ خود علیه مذهب‪،‬‬ ‫مسیحیت و نیز اسالم ایستاده و انتقاد کرده است‬ ‫و هم اسالم در مضمون قرآنی خود و در تاریخ‬ ‫و سیاست خود تا امروز در برابر غرب قرار دارد‪.‬‬ ‫این رویاروئی ساده نبوده است‪ .‬غرب در گرایش‬ ‫خود به فلسفه و دانش ناچار بود پیوسته در برابر‬ ‫کلیسا بایستد و روند سکوالریسم در جامعه اندیشه‬

‫ها و قواعد را هرچه بیشتر زمینی کرد‪ .‬غرب‬ ‫امروز نیز ناگزیر است در برابر اسالم نفی گرای‬ ‫تمدن غربی‪ ،‬خود را سازمان دهد و نقد خویش را‬ ‫تقویت نماید‪ .‬فلسفه در غرب با مبارزه علیه کلیسا‬ ‫گسترش یافت و تحکیم شد‪ .‬امروزه فلسفه در‬ ‫غرب باید حساسیت خود را در برابر دین بطور‬ ‫عموم و اسالم بطور خاص نگه دارد زیرا آسیب‬ ‫های ناشی از مذهب در عرصه اجتماع و سیاست‬ ‫و حقوق فردی بسیارند‪ .‬روشنفکر غربی نباید‬ ‫تمدن غرب‪ ،‬آری‬ ‫خسته شود زیرا این مبارزه همیشگی است‪.‬‬ ‫غرب یک پدیده ساده نیست‪ .‬غرب یک تاریخ‬ ‫در تاریخ روشنفکری و سیاسی ما انتخاب بین و تمدن است‪ ،‬غرب سرزمین فرهنگ و ادبیات‬

‫اسالم و غرب پیوسته مورد گفتگو و جدال بوده‬ ‫است‪ .‬امروز دوباره باید پرسید کدام انتخاب‬ ‫نیکوست و آیا میتوان دو آلترناتیو را در یک جا‬ ‫جمع کرد یا باید دست به انتخاب زد؟ من برآنم‬ ‫که انتخاب درست‪ ،‬انتخاب غرب است و مقابله‬ ‫فکری با اسالم یک ضرورت است زیرا این دین‬ ‫جز بن بست و سقوط چیز دیگری نیست‪ .‬چرا‬ ‫غرب را باید انتخاب کرد؟‬

‫‪34‬‬

‫و فلسفه و اقتصاد و دانش و تکنولوژی است‪،‬‬ ‫غرب آزمایشگاه مدرنیته و انتقاد و اندیشه‬ ‫های نوین و خالقیتها و ابتکارها در عرصه‬ ‫های گوناگون و دمکراسی و‬ ‫ترقی اجتماعی است اکثر دانشمندان جهان‬ ‫از غرب میایند‪ ،‬اغلب کشفیات جهان نتیجه‬ ‫تالشهای علمی در غرب است‪ ،‬بیشتر‬ ‫شناخت و دانش در باره کهکشانها و شناخت‬ ‫آنتروپولوژیک انسانی توسط مراکز پژوهشی‬ ‫غرب منتشر میشود‪ ،‬اغلب جایزه های نوبل‬ ‫به دانشمندان غربی تعلق میگیرد‪ .‬این کارائی‬ ‫علمی ناشی از ادامه کاری یک تمدن و شرایط‬ ‫آموزشی و فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی‬ ‫جامعه غربی و دوری از آسیب دینی است‪.‬‬ ‫بعالوه همین غرب با سیاهی همراه است‪ ،‬زیرا‬ ‫غرب مرکز فرماندهی یکسری از جنگهای‬ ‫نژادی و استعماری و بانکهای عظیم توطئه‬ ‫گر و بورس باز بوده و نیروی تصمیم گیرنده‬ ‫سیاستهای سلطه گر و نفوذی و نیز تبهکاری‬ ‫سیاسی و فساد و بی عدالتی اجتماعی است‪.‬‬ ‫غرب مانند تمام جوامع دیگر یک جامعه‬ ‫متضاد است و بلحاظ قدرت خود یک جامعه‬ ‫تاثیر گذار و جهت دهنده میباشد‪.‬‬ ‫پس ما میدانیم که غرب نیک و بد را در خود‬ ‫دارد‪ ،‬امری که مانع همزیستی نمی باشد‪.‬‬ ‫جوامع در مناسبات متقابل پیوسته در داد و‬ ‫ستد میباشند و در عرصه تاریخ و در بستر‬ ‫جهانی‪ ،‬دوری و نزدیکی خود به یکدیگر را‬

‫کم و بیش انتخاب یا تحمل کرده اند‪ .‬مناسبات‬ ‫جامعه ما با غرب در بسیاری از موارد با بحران و‬ ‫کشمکش همراه بوده است‪ ،‬زیرا زیاده طلبی ها‬ ‫و توطئه گری های ایدئولوژیک و سیاسی متقابل‬ ‫اعتماد را از بین برده است‪ .‬سیاستمداران آشفتگی‬ ‫در روابط را دامن زده اند‪ .‬از یاد نبریم در این‬ ‫جهان ما نمیتوانیم بسته و بدور از دیگران باشیم‪.‬‬ ‫در مناسبات باز باید قدرت بازی و همزیستی و‬ ‫احترام متقابل را افزایش داد‪ .‬علیرغم این مطلب‪،‬‬ ‫مسئله مرکزی ما در اینجا نوع معماری مناسبات‬ ‫با غرب است‪ .‬غرب چه‬ ‫امتیازی برای ما ببار می آورد؟‬

‫در طول تاریخ ما از غرب بسیار‬ ‫آموختیم و تمدن بشری مدیون‬ ‫تمدن غرب است‪ .‬کشفیات و دانشها‬ ‫و فرآورده های فکری بزرگانی چون‬ ‫کوپرنیک‪ ،‬نیوتون‪ ،‬چارلزداروین‪،‬‬ ‫ادیسون‪ ،‬لوئی پاستور‪ ،‬جیمز وات‪،‬‬ ‫ماری کوری‪ ،‬پیر کوری‪ ،‬گراهام بل‪،‬‬ ‫گوستاو هرتز‪ ،‬آلبر انیشتن‪ ،‬ژاک مونو‬ ‫و دیگران تحوالت بیشماری برای‬ ‫جامعه بشری پدید آوردند‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫آثار فلسفی و اقتصادی و ادبی و هنری بزرگانی‬ ‫چون جان الک‪ ،‬مونتسکیو‪ ،‬ولتر‪ ،‬امانوئل‬ ‫کانت‪ ،‬هگل‪ ،‬آدام اسمیت‪ ،‬کارل مارکس‪ ،‬جان‬ ‫مینارد کینز‪ ،‬امیل دورکیم‪ ،‬فریدریش نیچه‪،‬‬ ‫زیگموند فروید‪ ،‬ویلیام شکسپیر‪ ،‬ویکتور هوگو‪،‬‬ ‫تئودورآدرنو‪ ،‬یورینگ هابرماس‪ ،‬آلبر کامو‪ ،‬ژان‬ ‫پل سارتر‪ ،‬ساموئل بکت‪ ،‬پیر بوردیو‪ ،‬میشل‬ ‫فوکو‪ ،‬ژاک دریدا‪ ،‬مارتین هایدگر‪ ،‬ژاک الکان‬ ‫‪ ،‬هانریک ایبسن‪ ،‬چارلی چاپلین‪ ،‬استانلی‬ ‫کوبریک‪ ،‬هاناآرنت‪ ،‬ویلیام فولکنر‪ ،‬ارنست‬ ‫همینگوی و دیگران‪ ،‬الهام بخش در گفتمانها و‬ ‫بحثها و کردارها و رفتارهای جامعه ما بوده است‪.‬‬ ‫نوآوریهای پزشکی و علمی و تکنولوژیکی‬ ‫غرب مورد استفاده جامعه بشری قرار گرفت و‬ ‫این امر خود رشد ساختاری جامعه و ترقی در‬ ‫زیست انسانی را در پی داشت‪ .‬غرب با تحوالت‬ ‫اقتصادی و تکنولوژیکی خود دنیا را در مدار‬ ‫بیسابقه ای از حرکت اجتماعی قرار داد‪ .‬باعتبار‬ ‫تحوالت پزشکی و اجتماعی بخش عظیمی‬ ‫از جمعیت جهانی از مناسبات کهنه اجتماعی‬ ‫و بیماری های جانکاه سنتی خارج شد‪ .‬در‬ ‫پرتو اندیشه ها و تقاضاهای دمکراتیک ناشی‬ ‫از دگرگونی های غرب شهروندان به آگاهی‬ ‫بیشتری دست یافتند و گرایش به رعایت‬ ‫حقوق بشر بطرز بیسابقه افزایش یافت‪ .‬آزادی‬ ‫بیان در دل دمکراسی های غربی افزایش یافت‬ ‫و این امر الگوی خواست سیاسی و اجتماعی‬ ‫شهروندان در جهان شد‪ .‬غرب به قطب گیرا‬

‫و شگفت آور برای بسیاری از جوانان و زنان و‬ ‫هنرمندان و تحصیلکردگان و طبقه متوسط تبدیل‬ ‫شد زیرا این گروهبندیها در پی ارزشهای جدید‬ ‫زندگی و مناسبات آزادانه تر و خالقتر بودند‪.‬‬

‫مهاجرت میلیونها ایرانی بسوی آمریکا‬ ‫و اروپا در گذشته و بویژه در دوران‬ ‫حکومت اسالمی بیان کشش آنها به‬ ‫غرب و مدرنیته بود‪.‬‬ ‫بطور مسلم در غرب ناهنجاریها و نارسائیها بسیار‬ ‫گسترده است‪ .‬مداخله شرکتهای بزرگ در زندگی‬ ‫سیاسی و اقتصادی و البی های نیرومند مالی‪،‬‬ ‫فساد در برخی محافل سیاسی و مالی‪ ،‬افزایش‬ ‫نگرانیها و اضطرابهای روانی افراد جامعه‪ ،‬مکانیسم‬ ‫های پیچیده جهت تسلط بر ذهن مصرف کننده‬ ‫و بازتولید جامعه مصرفی‪ ،‬خشونت روانی و‬ ‫سمبولیک در محیط های شغلی‪ ،‬تسلط الگوهای‬ ‫تکنولوژیکی و تضعیف ارزشهای انسانی در جامعه‪،‬‬ ‫فقدان عدالت اجتماعی در جامعه ائی سرشار از‬ ‫پول و ثروت بیسابقه‪ ،‬سیطره منطق بورسی بر‬ ‫اقتصاد‪ ،‬اقتصاد پردوکتیویستی و مولدگرا و نفتی‬ ‫و منکوب کننده محیط زیست و منابع طبیعی‪ ،‬از‬ ‫جمله ناهنجاریهای جامعه غربی است‪ .‬ولی بدانیم‬ ‫اولین انتقادهای ساختاری نسبت به الگوی غرب از‬ ‫درون همین جامعه غربی بیرون آمده است‪ ،‬زیرا‬ ‫جامعه ائی پرسشگر و منقد است‪ .‬به سه مکتب‬ ‫انتقادی توجه کنیم‪ :‬در ابتدا بطورعمده اندیشمندان‬ ‫و منقدان مکتب مارکسیستی برای جاانداختن مدل‬ ‫اقتصاد دولتی و جامعه ای ایدئولوژیک وارد میدان‬ ‫شدند و با بررسی ژرف روابط کاری استثماری را‬ ‫عریان نمودند‪ ،‬در گام بعدی این انتقاد به الگوی‬ ‫موجود با فعالیت مکتب فرانکفورت و اندیشمندانی‬ ‫مانند تئودور آدرنو و یورینگ هابرماس ادامه‬ ‫پیدا کرد‪ ،‬این الگودر نقد خود مدل مارکسیستی‬ ‫و اهداف تحقق نیافته اش را تحلیل کرد و نیز‬ ‫مدل سرمایه داری و ایدئولوژیهای پوپولیستی مانند‬ ‫نازیسم را به نقد کشید‪ .‬باالخره در مرحله جدید‬ ‫مکتب اکولوژیکی‪ ،‬موج پرقدرتی از انتقادعلیه نظام‬ ‫اقتصادی و سیاسی و تولیدی موجود جهانی را بر‬ ‫پا ساخت؛ آندره گرز‪ ،‬ایوان ایلیچ‪ ،‬گونترآندرس‪،‬‬ ‫ادگارمورن‪ ،‬سرژ مسکوویسی‪ ،‬هانس ژوناس‪ ،‬ژی‬ ‫برد کالیکوت و دیگران‪ ،‬از نقطه نظر اکولوژیکی‬ ‫و اخالق اجتماعی و زیست محیطی به انتقاد از‬

‫آسیبهای صنعتی و اقتصادی و انسانی در الگوی‬ ‫سرمایه داری و ویرانگری در طبیعت دست زدند‪.‬‬ ‫تمامی این مکتبهای انتقادی سه گانه باعتبار‬ ‫آزادی اندیشه و پرسشگری در تمدن غرب تدوین‬ ‫گشته و جامعه را دعوت به انتقاد نمودند و در پی‬ ‫آن بودند تا الگوی مطلوبتری را عرضه نمایند‬ ‫و نشان بدهند که اقتصاد سرمایه داری آخرین‬ ‫منزلگاه برای انسان نیست‪ .‬غرب با ظهور و توسعه‬ ‫مکتبهای انتقادی نشان میدهد که تمدن بسته‬ ‫نیست و قادر است بنیادهای انتقادی را در خود‬ ‫داشته باشد و بکارگیرد‪ ،‬غرب یک تمدن انتقادی‬ ‫است و بخود انتقاد میکند بنابرآنچه گفته شد غرب‬ ‫باعتبار خصوصیات خود منشا نوآوری و ترقی و‬ ‫پیشرفت اجتماعی میباشد و با گرایش های متضاد‬ ‫خود شرایط ذهن انتقادی با خود همراه دارد و‬ ‫به این لحاظ بعنوان یک تمدن همراه من است‪،‬‬ ‫دوست من است‪ ،‬عامل پیشرفت جامعه من است‪.‬‬ ‫بر نارسائی هایش انتقاد می نویسم و بر نیرومندی‬ ‫آن اتکا میکنم تا بیاموزم و بازیگر خوب باشم‪.‬‬ ‫جوامع باید با ویژگی های خود و خالقیت فرهنگی‬ ‫خود و بدور از خود بیگانگی‪ ،‬درجستجوی غرب و‬ ‫ارزشهای مثبت آن باشند‪ .‬جامعه ما با تاریخ گذشته‬ ‫خود و با ویژگی کنونی اش‪ ،‬باید پنجره ای بسوی‬ ‫غرب داشته باشد تا بیاموزد و خود را به جریان‬ ‫خالقیت جهانی پیوند زند‪ .‬انتخاب ما از درماندگی‬ ‫نیست بلکه از سرآگاهی است‪ .‬بسیاری از افراد‬ ‫چپ با بغض و دگماتیسم به غرب برخورد میکنند‬ ‫و در ذهن خود الگوی مارکسیستی را به الگوی‬ ‫یکتا و ابدی تبدیل کرده اند‪ ،‬آنها به همان شیوه‬ ‫ای رفتار میکنند که دین باوران نسبت به دین‬ ‫آسمانی عمل میکنند‪ .‬نگاه ما به غرب انتقادی‬ ‫است و در ضمن بر دستاوردهای بزرگ و راهساز‬ ‫آن اتکا میکنیم‪ .‬پذیرش این تمدن‪ ،‬پذیرش عقل‬ ‫انتقادی در برابر دین جزمگرای تباهی آور است‬ ‫‪.‬‬

‫نمایندگان اسالم در لباس روحانیت و در لباس‬ ‫روشنفکری و روزنامه نگاری همیشه علیه‬ ‫غرب انتقاد داشته و جنگ تبلیغاتی گسترده ای‬ ‫را علیه آن به پیش برده اند‪ .‬شریعتی‪ ،‬خمینی‪،‬‬ ‫جالل آل احمد‪ ،‬بازرگان‪ ،‬سروش‪ ،‬خامنه ای‬ ‫بخش مهمی از انرژی خود را در افشای غرب‬ ‫مصرف کرده اند تا نشان بدهند که غرب بیان‬ ‫ابتذال و فساد و سقوط وانحطاط است و اسالم‬ ‫شیعه الگوی معتبر برای اخالق و هدایت جامعه‬ ‫و عدالت الهی و خوشبختی انسان است‪ .‬در‬ ‫واقع این نخبگان شریعت در پی آزادی ما در‬ ‫اطاعت و تسلیم بودند‪ .‬کوبیدن و نفی کامل‬ ‫غرب در “غرب زدگی” و “راه طی شده” و‬ ‫در رساله های مطهری و خمینی و باالی‬ ‫منبر حسینه ارشاد زمان شاه‪ ،‬زمینه ساز یک‬ ‫ذهنیت فلج ضد غربی گردید تا درآمدی بر‬ ‫توتالیتاریسم خمینیستی باشد‪ .‬الگوی اسالمی‬ ‫مدرن شده شگردی شد تا توده ها در فاشیسم‬ ‫توده ای مذهبی اطاعت گر باقی بمانند‪ .‬حال در‬ ‫زمانیکه مذهبیون شیعه‪ ،‬در استراتژی بازاریابی‬ ‫خود دین را تنها الگوی واقعی و راستین قلمداد‬ ‫مینمودند‪ ،‬ما باید بن بست محتوم دین را نشان‬ ‫میدادیم و تکرار میکردیم و آموزش میدادیم که‬ ‫اسالم یک خطر برای سالمتی روانی و فکری‬ ‫است‪.‬‬

‫اسالم برای جامعه مفید نیست‪ :‬اول‬ ‫آنکه محتوای قرآن بخشی مربوط بامور‬ ‫شرع مانند روزه و نماز و اطاعت از اهلل‬ ‫است و بخش مهم دیگر به شرح جهاد و‬ ‫خشونت و درگیری علیه دیگر دینداران‬ ‫مانند یهود و نصارا و کافران و منافقان و‬ ‫ناباوران آن زمان و قواعد کهنه اجتماعی‬ ‫و خانوادگی و شخصی پرداخته است‪.‬‬ ‫بنابراین تمامی مجموعه قرآنی‪ ،‬نه تنها‬ ‫اسالم زیان آور‬ ‫انتخاب ما نمیتواند دین اسالم باشد زیرا این دین بدرد جهان ما نمیخورد بلکه بطور عمده‬ ‫علیه هستی آزادمنشانه ماست‪ .‬در حال حاضر زیان آور است‪.‬‬

‫جامعه مابا بیماری مهلکی مواجه است‪ .‬این‬ ‫بیماری با عوامل متعدد مانند استبداد تاریخی و‬ ‫فساد اقتصادی و بی اخالقی اجتماعی و اسالم‬ ‫گره خورده است‪ .‬در دوران معاصر از میان همه این‬ ‫عوامل‪ ،‬اسالم نقش بارزی در ویرانگری اجتماعی‬ ‫و سقوط اخالقی و تقویت استبداد و تخریب هنری‬ ‫ایفا نموده است‪ .‬در جامعه معاصر ایران‪ ،‬تمامی‬

‫‪36‬‬

‫دوم آنکه اسالم با جنگ و تجاوز و غارت‬ ‫وارد سرزمین ایران گشت و برخالف تبلیغ‬ ‫دروغپردازانه مسلمانان‪ ،‬اسالم هرگز دین‬ ‫رحمت و صلح نبود‪ .‬بعالوه برخالف “رژه‬ ‫گاردی” سرگشته که در ستایش اسالم و‬ ‫ارزش بین المللی “کتاب سبز” معمرالقذافی داد‬

‫سخن داده و آنرا “سومین تئوری جهانی” معرفی‬ ‫نموده و اسالم را نجات بخش تلقی میکرد‪ ،‬اسالم‬ ‫فاقد الگوی معتبر و با ارزش بوده و در ایدئولوژی‬ ‫تصرف و سلطه با غارت غنائم و بردگی و تجاوز‬ ‫مشخص میگردد‪ .‬در این زمینه به منابع گوناگون‬ ‫و از جمله به “دوقرت سکوت” عبدالحسین زرین‬ ‫کوب میتوان رجوع نمود‪ .‬سوم آنکه سراسر تاریخ‬ ‫اسالمی با جنگ و قتل و استعمار و خشونت و‬ ‫استبداد و تروریسم مشخص میگردد‪ .‬روشن‬ ‫است که این تاریخ با تضاد و گوناگونی همراه‬ ‫بوده است‪ .‬پس از قتل برخی از خلفا و جنگهای‬ ‫قبائل عرب برای قدرت‪ ،‬دوران عباسیان که بر‬ ‫اساس مصالح زمان و حضور نخبگان ایرانی و‬ ‫غیره هدایت میشد نقطه برجسته این تاریخ است‪.‬‬ ‫معماریها در قلمرو اسالمی نه نتیجه خالقیت‬ ‫قرآنی‪ ،‬بلکه با خالقیت انسانی هنرمندان و با‬ ‫به عاریت گرفتن موضوعهای سنتی و دینی و‬ ‫فرهنگی و با مهارتهای بومی و دیگر ملل میسر‬ ‫گشته است‪ .‬در واقع ما بطور عمده با سرزمین‬ ‫های اسالمی که با بردگی و فقر و عقب ماندگی‬ ‫و استبداد و کهنگی و تروریسم دولتی و گروهی و‬ ‫وجود اذهان ناتوان و فرتوت و متعصب و خرافی‬ ‫شیعه و سنی روبرو بوده و روبرو هستیم‪ .‬چهارم‬ ‫آنکه اسالم با احکام شرعی خود در باره حرام و‬ ‫گناه و جهنم‪ ،‬پیوسته روند روانی آفرینش و آزادی‬ ‫را سرکوب میکند‪ .‬دین که دارای جزمهای الهی و‬ ‫ابدی است‪ ،‬انسان را به موجود فالکت زده تغییر‬ ‫میدهد و اسالم بلحاظ خشونتگری درونی اش‪،‬‬ ‫افراد مطیع و وابسته بخود که از ایدئولوژی رزمی‬ ‫آن سرشار هستند را به عامالن جنائی تبدیل‬ ‫میکند‪ .‬اکثر تروریستهای جهان اسالمی اند و‬ ‫آنها در تنوع خود آدمکشان مخوفی هستند که از‬ ‫مکتب شهادت و خشونت قرآنی سیرآب شده اند‪.‬‬ ‫پنجم آنکه تمامی الگوی های اقتصادی و تربیتی‬ ‫و خانوادگی و فرهنگی و سیاسی ملهم از قرآن‬

‫و احادیث و سنت اسطوره ای شیعه‪ ،‬در برابر‬ ‫ترقی اجتماعی و آزادی انسانی و آزادی فکر و‬ ‫روح انتقادی و پرسشگری قرار دارد‪ .‬این الگوها‬ ‫قادر نیستند راه گشای تحوالت جامعه و ارتقای‬ ‫فرهنگ انسانی و پیشرو باشند‪.‬‬

‫با توجه بآنچه گفته شد اسالم دوست‬ ‫ما نیست‪ ،‬اسالم ضد ماست‪ .‬اسالم‬ ‫ایدئولوژی مهاجم است‪.‬‬ ‫اسالم در تاریخ تجاوز خود در پی نفی هویت‬ ‫مابوده و میباشد‪ .‬اشغال ایران زمین توسط عربها‬ ‫در ‪ ٠٠۴١‬سال پیش تا تالش حکومت اسالمی‬ ‫خمینی و خامنه ای جهت حذف جشن نوروز و‬ ‫آثار باستانی و فرهنگ غیر اسالمی در ایران و‬ ‫خوار شمردن فردوسی و تخت جمشید‪ ،‬بیانگر‬ ‫ضدیت اسالم با هویت ایرانی و دیگر فرهنگی‬ ‫است‪ .‬آنچه که حاکمان با هنر و فرهنگ‬ ‫ما میکنند ملهم از نگاه نابردبار قرآن است‪.‬‬ ‫ایدئولوژی اسالمی‪ ،‬چه پررنگ و چه کم رنگ‪،‬‬ ‫در پی قطع رابطه ما با فرهنگ و تمدن غرب‬ ‫است‪ ،‬در پی محاصره انسانها با آیات و خرافات‬ ‫اهلل و پیامبر و امامانش و تبدیل افراد به عوامل‬ ‫اجرای احکام اسالمی و قشون کشتار وشبکه‬ ‫های ایدئولوژیک برای تبلیغ و گسترش سلطه‬ ‫اسالم در سرزمین های دیگر میباشد‪ .‬بطور‬ ‫مسلم اسالم حامیان خود را داراست و نیروی‬ ‫اجرائی طرح باال‪ ،‬سیاسیون دینی و نظامیان‬ ‫پاسدار و بسیجیان و اوباشان سازمانیافته جامعه‬ ‫و آخوندها و روشنفکران ایدئولوژیک دینی و‬ ‫توده های خرافات زده میباشند‪ .‬با حکومت شیعه‬ ‫در ایران بیعدالتی و فشار و تبعیض نسبت به‬ ‫زنان و استبداد و سانسور و بی اخالقی و فحشا‬ ‫و فساد و اعدام به ابعاد بیسابقه رسیده است‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫نیروهای حاکم از این وضع سود میبرند و تمامی‬ ‫این نیروی اجتماعی در پی جلوگیری از کشش‬ ‫بسوی تمدن غربی هستند چون عقالنیت و انتقاد‬ ‫را نمی پسندند و دارای منافع اقتصادی و سیاسی‬ ‫و خواهان حفظ امتیازهای اجتماعی خود هستند‪.‬‬ ‫آخوندها به پولداران قدرتمندی تبدیل شده که‬ ‫نفعشان در دفاع از ایدئولوژی دینی اشان است‬ ‫و نواندیشان دینی و سیاسیون مذهبی بدون بازار‬ ‫فرآورده های دینی شیعه و مصرف کنندگان‬ ‫شیفته‪ ،‬پرستیژ و امتیازهای سیاسی و اجتماعی‬ ‫خود را از دست خواهند داد‪ .‬بطور مسلم تفاوت‬ ‫میان آیت اهلل های بنیادگرا و مذهبیون متعادلتر‬ ‫در رفتار‪ ،‬قابل تشخیص است ولی کاالی دینی‬ ‫همه آنها به زیان جامعه بوده و ما را از تمدن‬ ‫مدرنیته دور میکند‪.‬‬ ‫این تحلیل مورد توافق جبهه مذهبی ها نخواهد‬ ‫بود و این امری مسلمی است؛ ولی کسان دیگری‬ ‫چون بخشی از میلیون و جمهوریخواهان و‬ ‫لیبرالها و چپ ها از آنجا که به تنگ نظری ناشی‬ ‫از عملگرائی سیاسی دچار هستند در زمان انتخاب‬ ‫بین غرب و اسالم‪ ،‬بسوی اسالم و جبهه حامی‬ ‫آن تمایل دارند‪ .‬البته این سمتگیری همیشه آشکار‬ ‫نیست‪ ،‬از سایه روشنهای بسیار برخورداراست‪ ،‬ولی‬ ‫اینان در کشاکش سیاسی و اجتماعی و برای حفظ‬ ‫ائتالفهای ذهنی خود‪ ،‬از تالش شفاف جهت دفاع‬ ‫از تمدن غرب و مخالفت علمی با اسالم و زیانهای‬ ‫سیاسی و ایدئولوژیک آن سربازمیزنند‪ .‬اینان در‬ ‫بحثهای مجزا و انتزاعی از ارزشهای تمدن غرب‬ ‫خواهند گفت ولی در لحظه مشخص و در زمان‬ ‫همکاری با نیروی های مذهبی‪ ،‬خاموش میشوند‬ ‫و چه بسا به سانسور دیدگاه انتقادی روی میاورند‪.‬‬ ‫این سیاسیون و روشنفکران از انتقاد تئوریک و‬ ‫فلسفی که یکی از ویژگیهای مدرنیته است دست‬ ‫کشیده اند و شجاعت خود را در راه مصلحت‬ ‫گرائی سیاسی‪ ،‬به دو گندم فروخته اند‪.‬‬

‫رییس دانا‪ :‬بازی کردن با جان انسان‬ ‫مورد تایید نیست ‪ /‬قسمت اول‬

‫غزه دارد می‌میرد‪ .‬این روزها این جمله فریاد بسیاری از مردم جهان شده است‪ .‬این‬ ‫بار مردم دنیا فارغ از گرایشات سیاسی نگاه‌های خود را به نوار باریک غزه انداخته‌اند‪،‬‬ ‫جایی که سواحلش به جای موسیقی و گردشگر و آب‌تنی و حمام آفتاب‪ ،‬بمب و خون‬ ‫و مرگ را میزبان است‪.‬‬ ‫‌شادیار عمرانی ـ بهرنگ زندی‬

‫ما این بار به سراغ خیلی‌ها خواهیم رفت‪.‬‬ ‫از صاحب‌نظران‪ ،‬فعاالن سیاسی چپ و راست‪،‬‬ ‫فعاالن ضد جنگ‪ ،‬فعاالن حقوق بشری‪،‬‬ ‫روزنامه‌نگاران و هر کسی که امروز بیش از آه‬ ‫و ناله در صحنه‌های عملی در راه پایان دادن‬ ‫به مساله‌ی فلسطین گام بر‌می‌دارد‪ .‬گفتنی‌ها‬ ‫بسیار است اما ما بیش از آن‌که بخواهیم به‬ ‫تحلیل بپردازیم‪ ،‬از صاحب‌نظران خواسته‌ایم‬ ‫که اوضاع را تحلیل کنند‪ .‬صاحب‌نظرانی که‬ ‫چندان هم با هم هم‌نظر نیستند‪ .‬و در آخر‬ ‫قضاوت با شما‪.‬‬ ‫امروز به سراغ دکتر فریبرز رییس دانا‪،‬‬ ‫از نام‌آورترین و فعال‌ترین اقتصاددانان و‬ ‫فعاالن سیاسی در ایران رفته‌ایم‪ .‬ما دو روز‬ ‫افتخار میزبانی دکتر رییس دانا را داشتیم‪ .‬در‬ ‫اولین گفت و گو از ایشان در مورد بیانیه‌ی‬ ‫پرهیاهویی که با عنوان « به کشتار مردم‬ ‫فلسطین بی درنگ پایان دهید!» در سایت‬ ‫اخبارروز منتشر شد توضیحات مبسوطی دادند‪.‬‬ ‫برای آشنایی بیشتر شنوندگان در مورد این‬ ‫بیانیه‌ی پرهیاهو که توسط اساتید و نام‌آوران‬ ‫چپ در ایران امضا شده بود و واکنش‌های‬ ‫تندی را از فعاالن سیاسی گرفت باید بگویم در‬

‫این بیانیه حماس و دولت اسراییل‪ ،‬هر دو‪ ،‬محکوم‬ ‫شده‌اند و در بخشی از آن نوشته شده است ‪:‬‬ ‫کشتاری که این روزها در فلسطین جریان‬ ‫دارد ناشی از جنگ بین دو دولت جنایتکار‬ ‫و ضدمردمی است و هیچ ربطی به منافع‬ ‫مردم محروم و ستمدیده ی فلسطین‬ ‫ندارد‪ ،‬مردمی که اکنون به راستی گوشت‬ ‫َدم توپ یک جنگ ارتجاعی شده‌اند‪.‬‬ ‫این در حالی است که بسیاری از منتقدان اعتقاد دارند‬ ‫که این یک جنگ دو سویه نیست بلکه اقدام مستقیم‬ ‫اسراییل برای نسل‌کشی و پاک‌سازی فلسطینیان از‬ ‫غزه است و گروهی نیز حماس را مقاومت مردمی‬ ‫و عکس العمل ناگزیر فلسطین در برابر اسراییل در‬ ‫شرایطی است که جای نیروهای مترقی‌تر سکوالر در‬ ‫منطقه خالی است‪ .‬در پی انتشار این بیانیه چندی از‬ ‫امضا کنندگان با انتشار نامه‌های سرگشاده در همین‬ ‫سایت امضاهای خود را پس گرفتند‪ .‬از میان آن‌ها‬ ‫می‌تواند به آقای محمد علی عمویی‪ ،‬یاشار دارالشفا‪،‬‬ ‫رضا شهابی و دکتر ناصر زرافشان اشاره کرد‪ .‬سهیل‬ ‫آصفی‪ ،‬روزنامه‌نگار معروف مستقل نیز نقد تندی به‬ ‫این بیانیه نوشت‪ .‬از دیگرسو‪ ،‬دکتر فریبرز رییس‌دانا‬ ‫توضیحات دیگری داشت‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫ما امروز از موضع دکتر فریبرز رییس‌دانا‬ ‫و تبیین او از آن‌چه در غزه رخ می‌دهد‬ ‫می‌پرسیم و توضیحات او را در مورد این‬ ‫بیانیه‌ی پرهیاهو می‌شنویم‪ .‬با ما همراه‬ ‫باشید‪.‬‬ ‫فریبرز رئیس دانا‪ «:‬من بسیار ممنون هستم که این‬ ‫پرسش را پیش از هر چیز مطرح کردید‪ ،‬چون خیلی‬ ‫به ببرون آمدن از ابهام‌ها کمک خواهد کرد‪ .‬ب ‌ه‬ ‫ویژه در این بیانیه یک عده بی‌عمل‪ ،‬سطحی و‬ ‫وابسته و الف‌زن فرصت را غنیمت شمردند تا خود‬ ‫را انقالبی جا بزنند و انقالبی‌نمایی کنند‪ .‬من باید‬ ‫این را بگویم که توابی که با تیرخالص زدن از‬ ‫زندان بیرون آمده است‪ ،‬حاال این حرف‌ها را انجام‬ ‫می‌دهد و صحبت می‌کند‪ .‬آن‌چه که در ایران حول‬ ‫این مساله اتفاق می‌افتد هیچ چیز مهمی نیست‪.‬‬ ‫این‌هایی که دل‌خوش دارند به وابستگان این‬ ‫سازمان و این جریان‌های سیاسی که نمی‌خواهم‬ ‫در این‌جا اسم بیاورم و خودشان هم می‌دانند‪،‬‬ ‫ذوق بی‌خود نکنند‪ .‬هیچ اتفاقی این‌جا که شکاف‬ ‫ایجاد کند و آن‌ها کیف بکنند و بعد پاداش‌شان‬ ‫را از دستگاه‌های امنیتی داخل بگیرند‪ ،‬باید بگویم‬ ‫اصلن هیچ اتفاقی نیفتاده است‪ .‬امضاء پس‌گرفتنی‬ ‫هم در هر صورت در کار نبوده است‪ .‬من پاسخ‬ ‫متفاوتم اتفاقن به خاطر همین مساله است و این‬ ‫را می‌خواهم عرض بکنم‪ .‬در مورد آقای عمویی‪،‬‬ ‫خب اگر این بیانیه به اطالع آقای عمویی رسیده‬ ‫است‪”،‬حتمن امضا نمی‌کرد”‪ .‬حق هم دارد‪،‬‬ ‫سلیقه‌اش بدین‌گونه است و دوست دارد که بگوید‬ ‫“درچنین شرایطی نقد به حماس مصلحت نبود” یا‬ ‫این‌که “این بیانیه به نوعی این دو تا را هم‌سنگ‬ ‫دانسه است”‪ .‬خب نظر ایشان است و ایشان یک‬ ‫مبارز قدیمی و مرد بارز و مورد احترام ماست‪ .‬من‬ ‫مسئولیتش را بر عهده گرفتم برای این‌که من این‬ ‫کار را کردم‪ ،‬من امضای ایشان را گذاشتم‪ .‬مثل‬ ‫دف ‌عه‌های قبل که ایشان به من عالقه دارد و من به‬ ‫ایشان ارادت دارم‪ ،‬به من همیشه می‌گفت” فریبرز‬ ‫جان هر کاری که الزم است تو بکن”‪ .‬من این‬ ‫مورد را اشتباه کردم‪ ،‬این از موارد حساس بود‪ ،‬باید‬ ‫به اطالع این مرد شریف‪ ،‬این رفیق عزیز می‌رسید‬ ‫که من این کار را نکردم‪ .‬احتمالن یکی‪ ،‬دوتا اشتباه‬ ‫هم در مورد کسانی که نیابتی امضا شده صورت‬ ‫گرفته است‪ ،‬قصدی در کار نبوده است‪ ،‬کلکی‬ ‫نبوده‪ .‬اصلن همه‌ی این اشتباهات را من بر عهده‬

‫می‌گیرم تا خیال همه راحت شود‪ .‬من از اعتبار‬ ‫شخصی‌ام مایه می‌گذارم‪ .‬در مورد آقای زرافشان‬ ‫هم همین‌طور فکر می‌کنند‪ .‬زرافشان هم فکر‬ ‫میکند که در آنجا نیش زدن به حماس مصلحت‬ ‫نبوده است و ایشان هم واقعن درست می‌گویند‬ ‫یعنی ایشان که می‌گویند”صفحه دوم را نخواندم‬ ‫و سرم شلوغ بود” من در آن نشست بودم‪ ،‬واقعن‬ ‫سرش شلوغ بود‪ ،‬در حال صحبت بود و وظیفه‌ای‬ ‫بر عهده‌ی او بود‪ .‬ما آرامش داشتیم‪ ،‬اما ایشان در‬ ‫حین کار نتوانستند که صفحه‌ی دوم را بخوانند و‬ ‫اگر خوانده بودند البد امضا نمی‌کردند‪ .‬سلیقه‌ی‬ ‫ایشان است و معنی‌اش این نیست که با ‪٩۵‬‬ ‫درصد این بیانیه توافق ندارند‪ .‬هم آقای عمویی‬ ‫و هم آقای زرافشان‪ .‬علت این‌که من این‌طوری‬ ‫پاسخ دادم این است که اصلن دوست ندارم که‬ ‫یک چیزهایی را بپیچونم‪ ،‬یا ابهامی ایجاد کنم و‬ ‫ناراستی و عدم صداقت در کارم باشد‪ .‬این بیانیه‬ ‫برای من فرستاده شد‪ ،‬خواندم و امضا کردم‪.‬‬ ‫ضمن این‌که از همان اول هم می‌دانستم که ما‬ ‫االن فشار را روی حماس می‌گذاریم و می‌گوییم‬ ‫که “حماس بیا فورن به مساله‌ی صلح بپرداز” ‪،‬‬ ‫درست است که دل‌مان برای بچه‌های فلسطینی‬

‫‪39‬‬

‫می‌سوزد‪ ،‬اما من می‌دانم که پشت این بیانیه‬ ‫این بود‪ ،‬دل‌سوزی و خواست انسانی برای‬ ‫مردمی که مین االن دارند کشته می‌شوند‪.‬‬ ‫حماس دیروز آتش‌بس را قبول نکرد‬ ‫و دوباره اسراییل جنایت‌کار حمله‬ ‫می‌کند و حماس می‌گوید «حاال به‬ ‫خاطر عید فطر قبول می‌کنم»‪.‬‬ ‫این‌جور بازیگری‌هاست‪ ،‬بازی کردن با جان‬ ‫انسان مورد تایید نیست‪ .‬ولی از این‌که حماس‬ ‫در آنجا در حال مقاومت است‪ ،‬از این‌که اسرائیل‬ ‫آتش‌افروز است‪ ،‬نژاد پرست است و جنگ‌طلب‬ ‫است‪ ،‬شکی در آن نیست‪ .‬من آن بیانیه را نگاه‬ ‫کردم و متوجه شدم که این فشار را بر حماس‬ ‫وارد می‌کند‪ ،‬اما این یک مقدار زیاده‌روی‌ست‪.‬‬ ‫اما با وجود این امضا کردم‪ ،‬چرا من این کارها‬ ‫را می‌کنم؟ و چرا این کارها را می‌کنیم؟ برای‬ ‫این‌که آن مجموعه‌ی درونی‌مان چندان لطمه‬ ‫نخورد‪ .‬مگر ما موقعی که برای لغو مجازات‬ ‫اعدام امضا کردیم‪ ،‬من موافق بودم با لغو گام‬

‫به گام؟ نبودم‪ ،‬گام به گام یعنی چی؟ مجازات اعدام‬ ‫باید همین االن در همه‌ی موارد متوقف شود‪ .‬ولی‬ ‫از من خواسته شد که یک خورده کوتاه بیا‪ ،‬ما که‬ ‫کتاب مقدس نداریم‪ ،‬ما مبارز در یک سطح واقعی‬ ‫زندگی هستیم‪ .‬این‌جور خودخواهی‌ها و انفعال و‬ ‫قبیله‌گرایی و پرهیزکاری‌ها کار یک آزادی‌خواه‬ ‫و مبارز جدی نیست‪ .‬من در مورد مثلن مجازات‬ ‫اعدام آن را امضا کردم‪ ،‬اما بعدن توضیح دادم ‪ .‬ولی‬ ‫ارزش کار این عزیزان و دوستان من آن‌قدر زیاد بود‬ ‫که من پذیرفتم‪ .‬در این مورد هم همین‌گونه بود‪،‬‬ ‫این‌قدر این‌جا اعصاب ما خورد است‪ ،‬این‌قدر شب‬ ‫خواب ناراحت برای بچه‌های غزه داریم‪ ،‬که این‬ ‫بیانیه همه‌ی آن بچه‌هایی که امضا کردند می‌بینید‬ ‫که همه بچه‌هایی هستند که دارای سوابق درخشان‬ ‫مبارزاتی‌اند‪ .‬یک نفر از آن‌ها نیست که نداند‪،‬‬ ‫جنگ‌افروز اسراییل است‪ ،‬ارتش اسرائیل‬ ‫نژادپرست است‪ ،‬نتانیاهو خونخوار است‪،‬‬ ‫نتانیاهو شاگرد آریل شارون است‪ ،‬آریل‬ ‫شارون در تمام جنایت‌ها دست داشته‬ ‫است‪ ،‬کسی نیست که این‌ها را نداند‪.‬‬ ‫ولی خب این خواست برای این‌که آتش‌بس عاجل‬ ‫صورت بگیرد‪ ،‬این خواست بر اساس روحیه‌ی‬ ‫ضربه‌خورده‌ی همه‌ی آن روشنفکرانی بود که حول‬ ‫این بیانیه جمع شده بودند‪ .‬حاال یک عده‌ای این‬ ‫وسط انقالبی درآمدند‪”.‬نه خیر‪ ،‬ما می‌خواهیم حماس‬ ‫تا آخرش مبارزه کنه”‪ ،‬این عده از میزهای آبجویشان‬ ‫در اروپا بلند نمی‌شوند‪ .‬خب بچه‌ها دارند کشته‬ ‫می‌شوند‪ ،‬این ‪ ١٢‬ساعت آتش بس رفتند حداقل ‪١٠٠‬‬ ‫تا جنازه‌ی دیگر در زیر خاک پیدا کردند‪ .‬در مورد‬ ‫حماس هم بگویم که حماس یک سازمان انقالبی‬ ‫نیست‪ ،‬مقاومت را نتوانسته است که به خوبی سازمان‬ ‫دهد‪ .‬این بازیگری‌ست‪ ،‬موشک‌پراکنی بی‌هدف‪ ،‬اتکا‬ ‫به دولت قطر از یک طرف و به دولت ایران از طرف‬ ‫ن طرف‌تر تمام متجاوزین مرتجع‬ ‫دیگر‪ ،‬آن وقت آ ‌‬ ‫به خاک سوریه را مورد تایید قرار می‌دهد‪ .‬آن‌ها‬ ‫داعش بودند‪ .‬خب این‌ها هست دیگر منتها جایش‬ ‫االن نبود‪ ،‬خب بله من این اشتباه خودم را گردن‬ ‫گرفتم‪ ،‬نه این‌که بخواهم بازی دربیاورم و بگویم‬ ‫چشمم ندید یا به اطالع من نرساندند‪ .‬به اطالع من‬ ‫رسانده بودند‪ ،‬من اسم آقای عمویی را گذاشتم و‬ ‫از ایشان هم عذرخواهی کردم و دیروز هم به من‬ ‫پیغام داد‪ ،‬صحبت کرد‪ ،‬تشکر کردم و اعالم کرد که‬

‫” ما بین‌مون به این سادگی‌ها کسی نمی‌تونه‬ ‫مساله‌ای ایجاد کند”‪.‬‬ ‫در مورد آقای زرافشان هم خب این‌طوری‬ ‫فکر می‌کنند‪ ،‬حق خودشان است و درست هم‬ ‫می‌گویند‪ .‬ایشان وقتی که این واقعه را تعریف‬ ‫می‌کنند که ” من حواسم پرت بود” درست‬ ‫می‌گوید‪ ،‬حواس ایشان پرت بود و من شاهد بودم‪.‬‬ ‫ولی من حواسم پرت نبود‪ ،‬بعد هم و در همان‬ ‫موقع هم متوجه شدم که فشاری که این‌طرف‌تر‬ ‫روی حماس می‌گذارند و حماس می‌خواهد که‬ ‫صلح را رعایت کند‪ ،‬این غیرمنصفانه است‪ .‬منتها‬ ‫به خاطر تمامیت آن بیانیه‪ ،‬به خاطر مردم غزه‬ ‫و به خاطر نسل‌کشی بی‌شرمانه‌ای که ارتش‪،‬‬ ‫موساد و صهیونیسم اسرائیلی دارد انجام می‌دهد‪،‬‬ ‫ما آن بیانیه را امضا کردیم که در آن متضمن این‬ ‫بود که “تو هم هر کاری می‌تونی بکن حماس”‪،‬‬ ‫بله! حماس بخشی از نماینده‌ی مردم هم هست‪،‬‬

‫‪40‬‬

‫بخشی از آن حمایت می‌کنند‪ .‬ولی تو که‬ ‫بهترین روش مقاومت را انتخاب نکردی‪ .‬االن‬ ‫چپ‌های اسرائیل علیه دولت وارتش نژادپرست‬ ‫اسرائیل دست به تظاهرات زدند‪ ،‬ولی کجا‬ ‫هستند؟ جنبش فلسطین‪ ،‬جنبش چپ‌ها‬ ‫بود‪ ،‬از بازماندگان جرج حبش به این طرف‬ ‫در نظر بگیریم‪ .‬همه‌ی این‌ها در آن حالت‬ ‫انحصارطلبی مذهبی دود شدند‪ .‬منتها جایش‬ ‫اینجا نبود که این‌طوری گفته شود‪ ،‬چون‬ ‫حماس به هرحال االن واقعیت این است که در‬ ‫مقابل ارتش اسرائیل مقاومت می‌کند و واقعیت‬ ‫این است که آن مقاومت جز کشته شدن مردم‬ ‫چیزی را ایجاد نمی‌کند‪ .‬و واقعیت این است که‬ ‫مقاومت سازمان‌یافته‌تر‪ ،‬رادیکال‌تر و مردمی‌تر‬ ‫باشد‪ .‬مقاومت سالح‌های خاص خودش را‬ ‫می‌خواهد‪ ،‬مقاومت به تله انداختن متجاوزین‬ ‫را می‌خواهد‪».‬‬

‫رییس‌دانا‪ :‬هیچ دعوایی با‬ ‫کسی ندارم ‪ /‬قسمت دوم‬ ‫شادیار عمرانی – بهرنگ زندی‬

‫« امروز مساله‌ی غزه آیا جنگ دو سر‬ ‫امپیرالیستی و ناسیونالیسم اسالم‌گرا‬ ‫است ‪.‬آن گونه که رسانه‌های جریان‬ ‫اصلی سعی بر ترسیم دارند‪ .‬یا مقاومت‬ ‫مردمیبرایحقزندهماندن؟»‬ ‫رییس‌دانا در ویژه برنامه غزه «چشم سوم»‬ ‫بودیم‪.‬‬ ‫با گذشت ‪ ٢٧‬روز از حمله اسراییل به غزه‪،‬‬ ‫آمار کشته‌شدگان غیرنظامیان غزه به ‪١٧١٢‬‬ ‫نفر رسیده است‪ .‬این حمالت که از زمین و‬ ‫هوا و دریا هم‌چنان ادامه دارد و عالوه بر‬ ‫خانه‌های غیر‌نظامیان‪ ،‬ساختمان‌های اداری و‬ ‫بیمارستان‌های مناطقی در غزه مانند الشجاعیه‬ ‫را مورد هدف قرار داده است‪ ،‬به نظر می‌رسد‬ ‫که با وجود آتش‌بس‌های چند ساعته متوقف‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫گروهی حماس را در شکستن آتش‌بس‌ها‬ ‫مقصر می‌دانند‪ ،‬و گروهی دیگر تحرکات‬ ‫ضعیف حماس را آخرین نفس‌های مقاومت‬ ‫مردمی در غزه‌ای می‌دانند که برای دفاع از‬ ‫خود از داشتن ارتش و نیروهای نظامی محروم‬ ‫است‪.‬‬ ‫من شادیار عمرانی هستم و همراه با هم‌کارم‪،‬‬ ‫بهرنگ زندی‪ ،‬باز میزبان آقای دکتر فریبرز‬

‫‪41‬‬

‫این بار دو پرسش کلیدی مطرح کردم‬ ‫که آقای رییس‌دانا پاسخ‌های مبسوطی‬ ‫به آن‌ها دادند‪.‬از شما دعوت می‌کنم با‬ ‫ما این گفت و گو را بشنوید و البته بعد‬ ‫قضاوت با شما‪.‬‬ ‫بهرنگ زندی‪ « :‬امروز مساله‌ی غزه آیا جنگ‬ ‫دو سر امپیرالیستی و ناسیونالیسم اسالم‌گرا است‬ ‫_ آن گونه که رسانه‌های جریان اصلی سعی بر‬ ‫ترسیم دارند_ یا مقاومت مردمی برای حق زنده‬ ‫ماندن؟»‬ ‫فریبرز رئیس دانا‪ «:‬بیش‌تر دومی‌ست به نظر‬ ‫من‪ .‬شما تاریخ تشکیل دولت یهودی اسرائیل‬ ‫را ببینید‪ ،‬البته منظور اصلی من دولت مذهبی‬ ‫اسرائیل است‪ ،‬از تاریخ تشکیل این دولت به‬ ‫خاطر روحیه‌ای که کسانی که به اسرائیل منتقل‬ ‫شدند داشتند و سرخوردگی‌هایی که با خودشان‬

‫آورده بودند و به خاطر برخوردهای خشنی که‬ ‫علیه یهودیان سراسر جهان شده بود‪ ،‬این‬ ‫روحیه را نیز با خودشان به آن‌جا آوردند‪ .‬از آغاز‬ ‫دو سه کار انجام دادند‪ .‬یکی از آن‌ها تشکیل‬ ‫گروه‌های تروریستی مثل هاگانا بود که خیلی از‬ ‫این‌ها که االن بر سر قدرت هستند با یکی دو‬ ‫نسل مع‌الواسطه تخم‌وترکه‌ی همین گروه‌ها‬ ‫هستند‪.‬‬

‫ولی بعضی از آن‌ها آشکارا مثل مناخیم‬ ‫بگین‪ ،‬موشه دایان‪ ،‬آریل شارون‬ ‫همان‌جا بودند‪ .‬یکی از این گروه‌ها‬ ‫تشکیل دادند و شروع کردند به حمله‬ ‫کردن‪ ،‬ایجاد ارعاب‪ ،‬ترور(یعنی یکی‬ ‫از پایه‌گذاران اصلی ترور در منطقه‌ی‬ ‫خاورمیانه خود یهودی‌ها بودند که به‬ ‫آن‌جا آمدند)‬ ‫بعد هم شروع کردند به پیدا کردن فقیرترین‪،‬‬ ‫عقب‌مانده‌ترین‪ ،‬بی‌سوادترین و محروم‌ترین‬ ‫بخش‌های عربی که سالیان سال زیر استعمار‬ ‫عثمانی بودند و زیر سلطه‌ی استعمار انگلیس‬ ‫بودند و با غوا و فریب و نیرنگ بخشی از‬ ‫زمین‌های این‌ها را خریدند‪ .‬این افسانه را‬ ‫هم کنار بگذاریم که عرب‌ها زمین‌هایشان‬ ‫را فروختند و حاال دارند جر می‌زنند‪ ،‬این‌ها‬ ‫افسانه‌های عامیانه‌ی احمقانه‌‌ای‌ست که‬ ‫یهودی‌ها در کشورهای مختلف (منظور‬ ‫یهودیان صهیونیست است) راه می‌اندازند‪.‬‬ ‫افسانه است اگر بگوییم سرمایه‌داری‬ ‫صهیونیستی سرمایه‌داری آمریکا را می‌چرخاند‪،‬‬ ‫ولی یکی از رکن‌های اصلی سرمایه است‬ ‫بنابراین آن‌چه که در عمل اتفاق افتاده است‬ ‫و جایگاه تاریخی آن روحیه‌ی تجاوزی و‬ ‫تهاجمی گروهی بود که به دلیل رنجی که در‬ ‫طول تاریخ در اروپا برده بود و به ویژه به دلیل‬ ‫رنجی که توسط نازی‌ها بر سرش آمده بود‪،‬‬ ‫یک حالت تهاجمی را حق خودش می‌دانست‪.‬‬ ‫و منابع مالی هم با خودش آورده بود‪ ،‬می دانید‬ ‫که بیش‌تر یهودی‌ها در کشورهای اروپایی‬ ‫دست به صرافی و خریدوفروش پول می‌زنند‪.‬‬ ‫مثلن در همین کشور ما حاال پیدا می‌کنید چند‬ ‫تحصیل‌کرده‌ای که مشغول کار هستند‪ ،‬خدمات‬ ‫می‌دهند‪ ،‬خب ما با مردم زندگی صلح‌آمیز‬ ‫می‌کنیم‪ ،‬ولی آن‌قدر که ارامنه کار مکانیکی‬

‫می‌کنند‪ ،‬آن‌ها نمی‌کنند‪ ،‬آن‌ها بیش‌تر به‬ ‫کارهای مالی می‌پردازند‪ .‬این از گذشت ‌ه هست‬ ‫و من این را مایه‌ای برای ایراد نمی‌خواهم‬ ‫بگیرم و در بحث ما نیست‪ .‬آن‌ها این روحیه‬ ‫را با خودشان آوردند‪ .‬بنابراین دو سه گونه‬ ‫سلطه‌گری شکل گرفت‪ .‬یکی مظلوم‌نمایی‬ ‫بود‪ .‬جبران سرکوبی بود که تحمل کرده بودند‪.‬‬ ‫خریدن زمین‌های فقیرترین و محروم‌ترین‬ ‫مردم بود و تشکیل گروه‌های تروریستی برای‬ ‫بیرون راندن فلسطینی‌ها از سرزمین‌شان‪.‬‬ ‫در این شرایط سرمایه‌داری همین‌طور که‬ ‫بحران‌هایش را همیشه از طریق به تعویق‬ ‫انداختن بحران‪ ،‬صلح در خانه‌ی خودی و‬ ‫جنگ در خانه‌ی دیگران و این داستان را‬ ‫چهل یا پنجاه سال است که جلو می‌برند‪ .‬ولی‬ ‫اساسن انداختن بحران به گردن همسایه‪ ،‬به‬ ‫گردن دیگران و این روش‌شان هست‪ .‬بحران‬ ‫یهود‪ ،‬کسی نیامد کتاب زیبا و ارزشمند کارل‬ ‫مارکس “درباره‌ی مساله‌ی یهود” را بخواند‪.‬‬ ‫بحران مساله‌ی یهود را که چیزی نبود جز‬ ‫سرشت خبیث سرمایه داری که بر سر یهودیان‬ ‫آورده بود‪ .‬این را آمد حل بکند‪ ،‬بدین طریق‬ ‫حل کرد‪ .‬و فقیرترین و محروم‌ترین مردمی‬ ‫را که خودشان سرکوب‌شده‌ی استعمارگران‬ ‫بودند‪-‬یک چیزی در حد یهودی‌ها‪ -‬آن‌ها را‬ ‫گوشت قربانی کرد در مقابل یهودی‌ها‪ .‬ولی‬ ‫طولی نکشید که سرمایه‌داری صهیونیستی‬ ‫یک جایگاه بین‌المللی در بورس جهانی پیدا‬ ‫کرد‪.‬‬

‫البی با یهودی‌ها دارند‪ .‬این‌ها هم به یک نیروی‬ ‫صاحب منافع تبدیل شدند‪.‬‬

‫این مجموعه اسرائیل را به یک موجود هار‪،‬‬ ‫فاشیست و وحشی تبدیل کرد‪ .‬که در واقع در‬ ‫وجدان سیاسی حاکمان آمریکا جا انداخت که‬ ‫تا می‌توانند فلسطینی بکشند‪ .‬و فلسطینی‌ها‬ ‫را همان‌طور که آمریکا که مسایل تصادف‌ها‬ ‫جاده‌ای خودش را فراموش می‌کند که این‬ ‫همه کشتار می‌دهد‪ ،‬ولی بعد می‌آید و می‌گوید‬ ‫تروریست‌ها جان آمریکایی‌ها را به خطر انداختند‪،‬‬ ‫وجدان کاذب درست می‌کند‪.‬‬ ‫همین‌طور هم فلسطینی‌ها وجدان کاذب درست‬ ‫کردند‪ .‬بنابراین مساله‌ی تقابل دو ایدئولوژی نیست‪.‬‬ ‫مساله‌ی توسعه‌ی امپریالیسمی‌ست که در گذشته به‬ ‫صورت انتقال بحران توسط استعمار به خاورمیانه‬ ‫به تشکیل دولت اسرائیل منجر شد و توسعه‌ی‬ ‫امپریالیستی نیازهای خودش را به مقدار زیادی‬ ‫در درون جامعه‌ی اسرائیل تسهیل کرد‪ .‬یک‌سری‬ ‫نیازهای مربوط به سرمایه‌داری مالی‪ ،‬یکی ایجاد‬ ‫یک ژاندارم سرکوب‌گر وحشی که با تبلیغات فراوان‬ ‫مظلوم‌نمایی هم می‌کرد‪ .‬و دیگری برای سرکوب‬ ‫کردن جنبش‌های آزادی‌بخش و جنبش‌های‬ ‫سوسیالیستی‪ ،‬جنبش‌های کارگری خاورمیانه‪ .‬چرا‬ ‫خاورمیانه به‌خصوص مهم بود؟ برای این‌که منابع‬ ‫نفتی در آن‌جا هستند و امنیت و تمدن سرمایه‌داری‬ ‫صنعتی به این منابع نفتی مرتبط بود‪ .‬به این ترتیب‬ ‫پدیده را باید در تحول تاریخی‌اش که تحول‬ ‫سرکوب‌گری و تحول استیالی آمریکایی است نگاه‬ ‫کرد‪.‬‬

‫افسانه است اگر بگوییم سرمایه‌داری‬ ‫صهیونیستی سرمایه‌داری آمریکا را‬ ‫می‌چرخاند‪ ،‬ولی یکی از رکن‌های‬ ‫ماهیت اسراییل‪ ،‬ماهیت توسعه‌ی سرطانی‬ ‫اصلی سرمایه است‪.‬‬ ‫و سرکوب‌گرایانه‌ی سرمای ‌ه جهانی است‬

‫و آن‌ها پایگاهی را در خاورمیانه پیدا کردند‬ ‫تا به هم‌کیشان‌شان کمک بکنند‪ .‬آن‌ها هم‬ ‫وارد عمل شدند‪ ١٩۶٧ .‬انگلیس و فرانسه با‬ ‫تردستی فراوان مساله‌ی اسرائیل را گردن‬ ‫آمریکا اندختند و از صحنه در رفتند‪ .‬آمریکا به‬ ‫دلیل همان ارتباط با سرمایه‌داری صهیونیستی‬ ‫مدافع اسرائیل شد‪ .‬به قول معروف این موضوع‬ ‫الی زلفانش رفت‪ .‬بعد دیگر البی‌های یهودی‬ ‫و سناتورهای به‌شدت فاسد‪ ،‬اهل زد و بند که‬ ‫حاال یا البی با عرب‌های ثروتنمند دارند‪ ،‬یا‬

‫‪42‬‬

‫من به هیچ‌وجه دو تا ایدئولوژی ناسیونالیسم را‬ ‫در کنار هم‌دیگر قرار نمی‌دهم‪ ،‬این‌طوری نیست‪.‬‬ ‫ماهیت اسرائیل‪ ،‬ماهیت توسعه‌ی سرطانی و‬ ‫سرکوب‌گرایانه‌ی سرمایه‌ی جهانی است‪ .‬در آن‬ ‫بیانیه هم دوست عزیزم که گفته بود دو کشور‪،‬‬ ‫مساله‌ی غزه و مساله‌ی اسرائیل نبود‪ .‬آن بیانیه شاید‬ ‫الکن بود و من مسئول آن الکن‌نویسی نیستم‪ .‬ولی‬ ‫به هر حال این‌طور استنباط من بوده است و اگر‬ ‫استنباط من غلط بوده است‪ ،‬هیچ دعوایی با کسی‬

‫ندارم‪ .‬اگر غلط بوده‪ ،‬خب غلط بوده‪ ،‬آدم حرفش‬ ‫را پس می‌گیرد و عذرخواهی می‌کند ما که پیامبر‬ ‫نیستیم‪ .‬ولی آن‌جا منظور این بود که جنگ دو‬ ‫کشور‪ ،‬جنگ غزه و اسرائیل نیست‪ ،‬جنگ‬ ‫نیروهایی است که پشت این‌ها هستند‪ .‬اسرائیل‬ ‫به دلیل پشتیبانی امپریالیستی و سرمایه‌داری‬ ‫مالی صهیونیستی و داشتن ‪ ٢٧٠‬کالهک اتمی‬ ‫و داشتن قدرت سرکوب‌گری در همه‌جا ک االن‬ ‫ردپای آن را در تمام این قضایا می‌بینیم‪ .‬در‬ ‫به انحراف کشاندن جنبش‌های انقالبی و بهار‬ ‫عربی موذیانه آن‌ها دست داشتند‪ .‬یک طرف‬ ‫آن‌ها قرار دارند و یک طرف هم کشورهایی که‬ ‫در پشت حماس ایستاده‌اند و مقاومت حماس‬ ‫را‪ ،‬که من معتقد هستم حماس دارد مقاومت‬ ‫می‌کند‪ ،‬شکی در آن نیست و شک هم ندارم‬ ‫که حماس بهترین انتخاب نیست‪ .‬ولی شک هم‬ ‫ندارم جایی بحث گرفتن یقه‌ی حماس نبوده‬ ‫است و اگر هم این‌طور شده است‪ ،‬باز دوباره‬ ‫یکی از آن اشتباهات است‪.‬‬ ‫پشت حماس چه کسی ایستاده است؟ یعنی‬ ‫ببینید همین کشتارهایی که‪ ،‬همین ده دوازده‬ ‫روز اخیر اتفاق افتاد‪ ،‬در ده دوازده ساعت اخیر‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬این بچه‌هایی که کشته شدند‪ .‬به‬ ‫نظر من مقاومت نامسئوالنه صورت می‌گیرد‪.‬‬ ‫در ویتنام خیلی بیش‌تر از این‌ها کشته شدند‪،‬‬ ‫اما مقاومت مسئوالنه بود‪ .‬نمی‌خواهم بگویم‬ ‫که چوش پشت آن کمونیست‌ها بودند و لزومن‬ ‫اتحاد شوروی بود این مقاومت صورت گرفت‪.‬‬ ‫ولی یک مقدار هم می‌خواهم این را بگویم‪ .‬من‬ ‫می خواهم بگویم که نایف حواتمه بهتر این‬ ‫مساله را درک می‌کرد‪ .‬البته نمی‌خواهم بگویم‬ ‫که محمود عباس آلترناتیوی بهتر از حماس‬

‫هست‪ ،‬اصلن چنین چیزی را نمی‌گویم و باور‬ ‫ندارم‪ .‬استنباط من این بود که کشورهایی که‬ ‫پشت این دو نیرو‪ ،‬پشت این دو جریان ایستاده‌اند‬ ‫و به خاطر منافع امپریالیستی کشورگشایی و‬ ‫فتح سرزمین می‌کنند‪ ،‬این محکوم بود‪ .‬اما بدین‬ ‫معنی نیست که هر کجا جنگی درمی‌گیرد ما‬ ‫باید بایستیم و مثل این بابانوئل‌های نصیحت‌گو‪،‬‬ ‫همه را سوا کنیم و بگوییم که کوتاه بیایید‪.‬‬ ‫این‌طوری نیست‪ .‬این اسرائیل است که جنایت‬ ‫می‌کند‪ ،‬این اسرائیل است که تجاوز می‌کند‪ .‬ولی‬ ‫این مقاومت در مقابل اسرائیل مقاومت درستی‬ ‫نبود‪ .‬آن دفعه که اسرائیل ‪ ١۴٨٠‬فلسطینی را‬ ‫کشت‪ ،‬این‌بار تصمیم گرفتند‪ ،‬من می‌دانم این‬ ‫موضوع را‪ ،‬اسنادی هست‪ ،‬رقم را بیش‌تر کنیم‬ ‫تا ضربه‌ای به فلسطینی‌ها بزنیم‪ .‬اسرائیل این را‬ ‫می‌خواهد‪ .‬من این نقطه نظرات را که می‌گوید‬ ‫کرانه‌ی باختری چرا به خواب رفته است این‬ ‫را قبلن ما می‌گفتیم‪ .‬این‌که کشورهای عربی‬ ‫می‌بایست بهار عربی‌شان را مستقیمن به جنبش‬ ‫مردمی فلسطین مرتبط می‌کردند یک ضرورت‬ ‫است‪ .‬به هر جهت ما بحث‌مان در آن‌جا این بود‪،‬‬ ‫حاال در پاسخ به پرسش جاب‌عالی یک کم به‬ ‫حاشیه رفتم اما فکر می‌کردم که الزم است‪».‬‬ ‫بهرنگ زندی‪ « :‬از نگاه شما‪ ،‬راه برون رفت از‬ ‫فاجعه‌ای که امروز در غزه رخ می‌دهد چیست؟‬ ‫فعاالن چپ در ایران از نگاه شما بهتر است چه‬ ‫روش‌هایی را اتخاذ کنند؟»‬ ‫فریبرز رئیس دانا‪ «:‬بی دی اس یک حرکت‬ ‫روشن‌فکرانه توسط شخصیت‌های خیلی قابل‬ ‫قبول بود که از سال ‪ ٢٠٠۵‬اگر اشتباه نکنم در‬ ‫پیش گرفته شد‪ .‬ولی این کار را دولت‌ها باید بکنند‪،‬‬ ‫یا ملت‌ها‪ ،‬ملت‌ها از طریق روشنفکران‌شان اگر‬

‫‪43‬‬

‫بخواهند بکنند‪ ،‬روشن‌فکران‌شان باید مورد قبول‬ ‫ملت‌ها باشند‪ .‬ما در ایران روشن‌فکرانی داریم که‬ ‫تا مغز و استخوان حرف‌های فاشیستی را تحویل‬ ‫می‌دهند‪ .‬و از آن طرف دوستان چپ و متحد‬ ‫خودمان را داریم که ” باکم از ترک‌های تیرانداز‬ ‫نیست‪ ،‬طعنه‌ی تیرآورانم می‌کشد” بدتر از همه‬ ‫آن‌ها هستند و منتظرند که ‪ ۵٠‬سال تالش و‬ ‫مبارزه‌ی شما را به دلیل حسادت‪ ،‬به دلیل نقاط‬ ‫ضعف خودشان نادیده بگیرند تا یک چیزی را‬ ‫که در آن ابهام است انگشت بکنند تا همه‌ی‬ ‫ارزش‌ها را از بین ببرد‪ .‬در یک چنین شرایطی‪،‬‬ ‫مجموعه‌ی روشنفکران نمی‌توانند روی دولت‌ها‬ ‫و روی افکار عمومی به آن صورت تاثیر بگذارند‪.‬‬ ‫اما خب کاری بوده است دیگر‪ ،‬کار بدی نیست‪.‬‬ ‫نشانه‌هایی از کارهای خوب مقاومت‪ ،‬کارهای‬ ‫قابل قبول به نظر من به چشم می‌خورد‪ .‬سالح‬ ‫مقوامت‪ ،‬االن سالح آن موشک‌های میان‌برد‬ ‫نیست‪ .‬موشک‌هایی که بر روی شانه برای‬ ‫برخورد مستقیم به متجاوز حمل می‌شود‪ .‬همین‬ ‫االن کشاندن متجاوزین که ‪ ١٩۶٧‬که کاسترو‬ ‫به جمال عبدالناصر توصیه کرد‪ .‬کاسترو گفت‪”:‬با‬ ‫اسرائیل مقابله نکنید‪ ،‬بگذارید ارتشش بیاید توو‪،‬‬ ‫بگذارید که در سراسر کشورهای عربی پخش‬ ‫شوند‪ ،‬بگذارید بیایند تو و در آن تو له‌شان بکنید”‬ ‫مبارزه را مردمی بکنید‪ ،‬این دست است و کاسترو‬ ‫درست می‌گفت‪ .‬االن هم به نظر من موقعی که‬ ‫اسرائیل به تنگ آمد و موقعیت را مناسب دید‬ ‫و در محاسبات غلطش به خاک غزه آمد و آن‬ ‫دهلیزها‪ ،‬آن دهلیزها نشان جنایت اسرائیل است‪.‬‬ ‫آن‌ها را نشانه بگیرد‪ ،‬آن‌جا تازه ورق برگشت‬ ‫یعنی به نظر من برد حماس بیش‌تر شد‪ ،‬توفق‬ ‫عمومی حماس بیش‌تر شد‪ .‬بنابراین نشانه‌هایی‬

‫ما می‌بینیم‪ ،‬چپ‌های که در واقع همه‌ی‬ ‫آن‌ها چپ نبودند‪ ،‬دموکرات‌ها‪ ،‬ازادی‌خواه‌ها و‬ ‫چپ‌های اسرائیل‪ .‬ما باید از اسراییل یار بگیریم‪.‬‬ ‫درست است که االن ‪ ٧٠‬تا ‪ ٧۵‬درصد مردم‬ ‫اسراییل برای کشته شدن بچه‌های فلسطین‬ ‫هورا می‌کشند و کیف می‌کنند‪ ،‬اما آن هم از‬ ‫ناآگاهی است‪ ،‬آن هم از بدبختی‌شان است‪.‬‬

‫جنگ دو کشور‪ ،‬جنگ غزه و اسراییل‬ ‫نیست‪ ،‬جنگ نیروهایی است که پشت‬ ‫این‌ها هستند‬ ‫در واقع هانا آرنت شاید بهتر گفت که تقصیر‬ ‫خود ما در همان جنگ دوم هم چه بوده‪ ،‬تقصیر‬ ‫خاخام‌هایمان هم چه بوده ولی االن جای این‬ ‫نیست‪ .‬جای همان سی درصدی که مانده‪ ،‬چون‬ ‫آن‌ها قدرت بیان و منطق قوی مردمی دارند‪.‬‬ ‫ببینید تظاهراتی که در اسراییل شد انعکاس‬ ‫زیادی داشت‪ .‬دلیلش هم این است که رادیو‬ ‫ی‬ ‫آمریکا‪ ،‬بی بی سی و گویندگان سخن‌پراکن ‌‬ ‫امپریالیستی‪ ،‬فورن با تمسخر و نشان دادن این‬ ‫که «بله این هم از چپ‌های اسراییل»‪ .‬یعنی از‬ ‫چپ‌ها و غزه و جمهوری اسالمی همه یک چیز‬ ‫هستند‪ ،‬با هم بدوزند و بروند‪ .‬احمدی‌نژاد را هم‬ ‫می‌گفتند چپ است‪ .‬ولی به هر حال آن نقطه‌ی‬ ‫مثبت بود‪.‬‬ ‫من در موقعیتی نیستم که االن برای مقاومت‬ ‫فلسطین نسخه بپیچم‪ .‬من توصیه‌های خودم را‬ ‫می‌کنم‪ .‬اما به نظر من‪ ،‬مقاومت فلسطین باید‬ ‫از طریق یک بیانیه‌ی سیاسی مشترک‪ ،‬یک‬ ‫استراتژی سیاسی همگانی‪ ،‬تدوین شود‪ .‬حماس‬ ‫باید به این استراتژی بیشتر وفادار باشد تا به‬ ‫عالیقش به قطر و ایران‪ .‬او یک روز از این‬ ‫می‌گیرد روز دیگر از آن‪ .‬شما ببینید قطر چه‬ ‫کار می‌کند‪ .‬قطر در سوریه که سنگر مقاومت در‬ ‫برابر اسراییل بود‪ ،‬داعش را _ در واقع آدم‌‌خورها‬ ‫را_ به دعوا می‌اندازد و بعد از طرف دیگر حماس‬ ‫از آن‌ها حمایت می‌کند‪ ،‬و بعد آن‌ها نزدیک مرز‬ ‫ایران شیعه‌کشی و شیعه‌خوری راه می‌اندازند‪،‬‬ ‫آن‌وقت این وسط حماس طرفدار یا در ارتباط‬ ‫با جمهوری اسالمی ایران است‪[ .‬گذار] از این‬ ‫تناقض‌ها و چندگانگی‌ها از طریق رسیدن به‬ ‫یک برنامه مشترک سیاسی می‌شود‪ .‬این‬ ‫برنامه‌ی مشترک سیاسی نباید فقط فلسطینی‬

‫باشد‪ .‬ایرانی‪ ،‬یهودی‪ ،‬از کشورهای عربی‪ ،‬تمام‬ ‫این‌ها باید در این برنامه باشند‪.‬‬ ‫مقاومت قطعن به برخورد مسلحانه می‌کشد‪.‬‬ ‫برای این که اسراییل خونخوار است‪ .‬هدف‬ ‫اسراییل حذف فلسطینی‌ها و پاک‌سازی‬ ‫آن‌هاست‪ .‬اما آن‌جا باید آن مقاومت و برخورد‬ ‫نظامی تابع و دنباله‌ی حرکت سیاسی گسترده‌ی‬ ‫مردمی باشد‪ .‬قطعن وقتی که این بحث‌ها در‬ ‫دست خود فلسطینیان قرار بگیرد‪ ،‬خودشان بهتر‬ ‫می‌دانند که چه باید بکنند‪.‬‬ ‫توصیه‌ی من این‌جا این است که تمام چپ‌ها‬ ‫باید از خود مردم فلسطین پشتیبانی کنند‪ .‬این‬ ‫بازی‌هایی که این جا در می‌آورند و هورا برای‬ ‫آن می‌کشند‪ ،‬اول از همه علیه هم‌دیگر خود را‬ ‫به در و دیوار بکوبند‪ ،‬این بازی‌ها را باید کنار‬ ‫بگذارند اگر راست می‌گویند و چپ‌اند‪ ،‬مچ‌گیری‬ ‫و [گفتن این که] «دیدی من انقالبی‌تر از شما‬ ‫هستم و تو کمتری» [کنار بگذارند]‪ .‬چپ ایران‪،‬‬ ‫من روی آن جریان روشن‌فکری چپ که به ویژه‬ ‫در خارج کشور است‪ ،‬ضمن تایید ارزش‌های‬ ‫فراوانی که در آن‌جا به لحاظ تئوری و پشتیبانی‬ ‫هست‪ ،‬در مجموع فرقه‌گرایی و گروه‌گرایی‌های‬ ‫آن‌جا که هزار بار هم رفته‌اند که وحدت کنند و‬ ‫نشده است‪ ،‬امیدی ندارم‪ .‬ولی امید زیادتری به‬ ‫بچه‌های چپ در داخل و در منطقه و تا حدی‬ ‫هم در اروپا دارم‪ .‬در واقع مقداری خوب است که‬ ‫این مجموعه خودنمایی‌ها و عقده‌های دل خالی‬ ‫کردن را به نفع خود مردم فلسطین کنار بگذارند‪.‬‬ ‫سالح مقاومت‪ ،‬االن سالح آن موشک‌های‬ ‫میان‌برد نیست حقیقت این است_ من به عنوان‬ ‫حرف آخر بگویم_ که من یک اقتصاددان‌ام‪.‬‬ ‫حقیقت این است که من می‌توانم نرخ تورم‪،‬‬ ‫دست‌مزد واقعی‪ ،‬حداقل دست‌مزد‪ ،‬برآوردهای‬ ‫مربوط به بیکاری‪ ،‬مربوط به فشار و رنج‬ ‫اقتصادی طبقه‌ی کارگر را خیلی خوب حساب‬ ‫کنم‪ .‬شغلم این است‪ .‬کارم هم همین است‪.‬‬ ‫به لحاظ معیشتی هم از همین کار هم محروم‬ ‫هستم‪ .‬حاال درست است که در مقابل این ‪١۴٣‬‬ ‫گروه چپ‪ ١۴٣ ،‬نقطه نظر مختلف بدهد‪ ،‬از اول‬ ‫بخواهد چرخ و آتش‌گردان و بانک مرکزی و‬ ‫پول ملی را اختراع کند و بگوید « این ماییم‬ ‫که حرف می‌زنیم‪ .‬ما حرف کس دیگری را‬ ‫گوش نکردیم»‪ .‬آقا این یک اقتصاددان است‪ ،‬یا‬ ‫نه‌خیر‪ ،‬دو تا‪ .‬ببینید چه می‌گوید؟ یک حقوق‌دانی‬ ‫است مثل ناصر زرافشان‪ .‬ما که نگفتیم بیایید‬

‫‪44‬‬

‫حرف ما را گوش دهید‪ .‬باالخره‪ ،‬تقسیم کار‪،‬‬ ‫هماهنگی و همکاری عالیم پیشرفت بشری‬ ‫است‪ .‬به این ترتیب هم یک کسانی بحثی را‬ ‫وصل کرده‌اند و مطرح می‌کنند که ممکن است‬ ‫در آن اشتباهاتی هم شود‪ .‬این را می‌شود در‬ ‫گوشی گفت‪ ،‬صحبت کرد‪ ،‬بحث کرد‪ ،‬اصالح‬ ‫کرد‪ ،‬ولی به جای این چه کار می‌کنند؟ فرصتی‬ ‫برای خودنمایی [می‌یابند]‪ .‬اما باز هم اشکالی‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫اتفاقن بچه‌های کارگری و بچه‌های چپ در‬ ‫ایران با این چیزها ورزیده می‌شوند‪ .‬بنابراین‬ ‫من به وحدت روش و رویه و همفکری‪ ،‬در این‬ ‫مورد بسیار اعتقاد دارم‪».‬‬ ‫ما دوباره باز خواهیم گشت‪ ،‬با غزه‪ ،‬کوبانی و‬ ‫مسیحیان آواره از موصل‪ .‬با ما همراه باشید‪.‬‬

‫ادامه بحران قیمت خودرو در ایران‬ ‫خودروسازان در روند تعیین قیمت خودرو نه تنها از شورای رقابت و‬ ‫جایگاه آن سوء‌استفاده کرده‌اند‪ ،‬بلکه با ایجاد شکاف قیمتی کاله بزرگی‬ ‫بر سر مشتریان گذاشته‌اند‪.‬‬ ‫روشنک آسترکی‬

‫بازار خودرو در ایران از زمان دولت دهم دستخوش‬ ‫بحران‌های متعددی بوده است که فارغ از بحران‬ ‫اقتصادی ناشی از سوء مدیریت داخلی و تحریم‌های‬ ‫بین المللی‪ ،‬درگیری شورای رقابت و دولت بر سر‬ ‫قیمت خودرو باعث باال رفتن نجومی قیمت خودرو‬ ‫در ایران شد‪.‬‬ ‫اکنون پس از ماه‌ها کشمکش میان خودروسازان‪،‬‬ ‫شورای رقابت و دولت‪ ،‬شورای رقابت در کمال‬ ‫ناباوری‪ ،‬اقدام به تصویب قیمت‌هایی برای خودروهای‬

‫پرتیراژ داخلی کرده‌که همه را متعجب ساخته است‪.‬‬ ‫حال آنکه نگاهی به روند مصاحبه‌ها و گفت‌وگو‌های‬ ‫«رضا شیوا» رئیس شورای رقابت و سایر اعضای آن‬ ‫در ماه‌های گذشته هیچ نشانی از تصمیم این شورا‬ ‫برای افزایش قیمت‌های نجومی در خودروهای پرتیراژ‬ ‫داخلی نداشت‪.‬‬ ‫چندی پیش «رضا شیوا» در گفت‌وگ ‌و با تابناک‪،‬‬ ‫صراحتن اذعان کرده بود‪ ،‬بازار خودرو کشور را یک‬ ‫بازار کاملن انحصاری می‌داند ک ‌ه خودروسازان تولیدات‬

‫‪45‬‬

‫را به گونه‌ای بین خود تقسیم کرده‌اند که یک بازار‬ ‫انحصاری را با هماهنگی یکدیگر شکل داده‌اند و یکی‬ ‫پراید می‌سازد و دیگری پژو ‪ ۴۰۵‬و به این ترتیب‬ ‫تقسیم کار کرده‌اند و بازار را انحصاری نگه داشته‌اند‪،‬‬ ‫‌چگونه می‌توان گفت این بازار انحصاری نیست؟‬ ‫در حالی که در یک بازار رقابتی مصرف کنندگان از‬ ‫محصوالت ارایه شده رضایت کامل دارند‪‌،‬متاسفانه‬ ‫اکنون در بازار خودر‌و ما نه تنها مصرف‌کنندگان‬ ‫رضایتی از محصوالت ارایه شده ندارند‪ ،‬بلکه هیچ‬ ‫جایگاهی برای حرف زدن و بیان خواست‌ها را نیز‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫وی پیش از این نیز بار‌ها تأکید کرده بود که قیمت‬ ‫خودرو در کشور باید منصفانه تعیین شود و تالش‌های‬ ‫خودروسازان برای افزایش قیمت خارج از دستور‌العمل‬ ‫این شورا را محکوم کرده بود‪.‬‬ ‫حال در یک اتفاق عجیب‪ ،‬شورای رقابت در آغاز‬ ‫بهای خودرو‌ها را در خرداد ماه با افزایش بین ‪ ۴‬تا‬ ‫‪ ۷‬درصدی اعالم کرد که خودروسازان شدیدن به این‬ ‫موضوع اعتراض کردند و گویا سرانجام‌ اعتراضات‬ ‫خودرو‌سازان در جلساتی که ایشان با شورای رقابت‬ ‫برگزار کردند‪ ،‬به نتیجه رسید و بهای خودروهای‬ ‫اعالمی از افزایش نهایتن ‪ ۷‬درصدی به افزایش ‪ ۲۵‬تا‬ ‫‪ ۳۰‬درصدی رسید!‬

‫مجلس شورای اسالمی اعالم کرده است‪« :‬وظایف‬ ‫شورای رقابت مشخص است و خودروسازان از‬ ‫شورای رقابت سوءاستفاده‌و افزایش قیمت را از این‬ ‫طریق توجیه کردند‪ .‬وی تأکید کرده‪‌،‬دلیلی ندارد‬ ‫شورای رقابت به موضوع قیمت گذاری ورود کند و‬ ‫افزایش قیمت پس از کاهش نرخ ارز توجیه ندارد‪.‬‬ ‫هم اکنون خودروسازا ‌ن بخشی از فشار کاهش تولید‬ ‫و هزینه‌های سربار را بر قیمت تمام شده خودرو‬ ‫سرشکنمی‌کنند»‪.‬‬

‫پیش‌تر وزیر صنعت و معدن و تجارت‬ ‫بار‌ها حمایت علنی و غیرعلنی خود را‬ ‫از خودروسازان اعالم کرده بود و دست‬ ‫خودروسازان را برای اعمال سالیق و‬ ‫خردادماه‪ ۹۲‬گروه‌های اصلی را نشان می‌دهد‪ ،‬بیشترین دیدگاه‌های خود در بهای خودرو باز گذاشته‬ ‫بود‬ ‫موضع دولت نسبت به افزایش قیمت‌ها رشد قیمت مربوط به گروه بهداشت و درمان و همچنین‬ ‫در میان شوک وارد شده به مصرف کنندگان‪ ،‬به‬ ‫گزارش شرق «میرحسین قناتی»‪ ،‬مدیرکل دفتر‬ ‫صنایع خودرو و نیروی محرکه وزارت صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت روز دوشنبه با بیان این‌که با توجه به تغییر‬ ‫مختصر قیمت خودرو در مصوبه شورای رقابت‪،‬‬ ‫شاهد واکنش‌ها و جوسازی‌های مختلفی بوده‌ایم‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬قیمت‌های اعالمی از سوی شورای رقابت‬ ‫بر مبنای روش کامال علمی و بدون در نظرگرفتن‬ ‫هزینه‌های سربار و مالی شرکت‌های خودرو ساز بوده‬ ‫که خود موید رعایت موارد مورد اعتراض نمایندگان‬ ‫مجلس و مسووالن در این خصوص است»‪.‬‬

‫خودروسازان در روند تعیین قیمت خودرو‬ ‫نه تنها از شورای رقابت و جایگاه آن‬ ‫سوء‌استفاده کرده‌اند‪ ،‬بلکه با ایجاد شکاف‬ ‫قیمتی کاله بزرگی بر سر مشتریان‬ ‫گذاشته‌اند‬ ‫او با بیان این‌که با توجه به افزایش قیمت نهادهای‬ ‫تولید و تاثیر سایر عوامل خارج از حیطه تولید‪،‬‬ ‫نمی‌توان انتظار افزایش قیمت در محصول تولیدی‬ ‫را نداشت‪ ،‬گفت‪« :‬افزایش مالیات بر ارزش افزوده‪،‬‬ ‫بیمه شخص‌ثالث و… از عوامل خارج از اختیار تولید‬ ‫است که منجر به افزایش قیمت می‌شود»‪ .‬او ادامه‬ ‫داد‪« :‬در این بین بر اساس گزارش مرکز آمار ایران‬ ‫که درصد رشد قیمت نقطه‌به‌نقطه خردادماه‪ ۹۳‬به‬

‫لو‌نقل با حدود ‪۲۶‬درصد افزایش بوده و دو‌گروه‬ ‫حم ‌‬ ‫مسکن و پوشاک به دنبال این گروه‌ها رشد حدود‬ ‫‪۱۹‬درصدی را تجربه کرده‌اند»‪.‬‬ ‫مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیروی محرکه وزارت‬ ‫صنعت‪ ،‬معدن و تجارت همچنین گفت‪« :‬قیمت‌های‬ ‫جدید خودرو با لحاظ‌کردن تمامی عوامل دخیل در‬ ‫تولید و همچنین شاخص‌های کیفیت و بهره‌وری‬ ‫مشخص شده است»‪ .‬وی در پایان اذعان داشت‪:‬‬ ‫«قیمت اردیبهشت سال‪ ۹۲‬بر مبنای قیمت تمام‌شده‬ ‫سال‪ ۹۱‬توسط شورای رقابت محاسبه شده بود که با‬ ‫درنظرگرفتن تورم نقطه‌به‌نقطه و تفاوت‌های فوق‌الذکر‬ ‫شاهد آن هستیم که شورای رقابت با توجه به‬ ‫سیاست‌های دولت تدبیروامید و با حداقل افزایش قیمت‬ ‫موافقت کرده است»‪.‬‬ ‫قابل ذکر است پیش‌تر وزیر صنعت و معدن و تجارت‬ ‫بار‌ها حمایت علنی و غیر علنی خود را از خودروسازان‬ ‫اعالم کرده بود و با احیای شورای سیاست گذاری‬ ‫خودرو‪ ،‬عمال دست خودروسازان را برای اعمال سالیق‬ ‫و دیدگاه‌های خود در صنعت خودرو و مهم‌تر از همه‬ ‫بهای خودرو باز گذاشته بود‪ ،‬پس از مدتی سیل انتقادات‬ ‫منجر به آن شد که در‌‌‌نهایت‌همه چیز به سمت شورای‬ ‫رقابت و تصمیم گیری‌های آن سوق داده شود‪.‬‬

‫برخی از تحلیلگران بازار خودرو در ایران معتقدند‬ ‫خودروسازان نه تنها از شورای رقابت و جایگاه‬ ‫آن سوء‌استفاده کرده‌اند‪ ،‬بلکه کاله بزرگی بر سر‬ ‫کاله همان شکافی است‬ ‫مشتریان گذاشته‌اند و آن ‌‌‌‬ ‫که از ازل در بازار خودر‌و ما بوده و گویا تا ابد هم‬ ‫‌خواهد بود؛ شکافی که همواره بین قیمت نمایندگی‬ ‫و بازار آزاد وجود دارد و تنها دلیل وجود آن‪ ،‬این‬ ‫است که خودروسازان خودروهای خود را با دیرکردی‬ ‫عجیب و غریب و باور نکردنی به مشتریان خود‬ ‫تحویل می‌دهند‪ ،‬تا جایی که حتی فروش‌های‬ ‫ش‬ ‫فوری و نقدی گاهی با دیرکردهای چهار تا ش ‌‬ ‫ماهه تحویل خریدار می‌شود‪.‬‬ ‫این موضوع در کنار موضوع دیگری است که از‬ ‫سال گذشته گریبان صنعت خودرو را چسبیده است‪.‬‬ ‫موضوع کاهش تیراژ خوردو که برخی از کار‌شناسان‬ ‫آن را ترفندی از سوی خودروسازان برای فشار در‬ ‫جهت افزایش بهای خودرو می‌دانند‪.‬‬ ‫در هر حال به‌نظر می‌رسد تالش برای بازگرداندن‬ ‫قیمت خودرو به زمان قبل از مصوبات شورای رقابت‬ ‫آغاز شده است و برخی مسووالن از جمله نمایندگان‬ ‫تالش دارند نظر مشتریان را در این زمینه جلب کنند‪.‬‬ ‫به این ترتیب نمایندگان مجلس با خوشبینی نسبت‬ ‫به تغییر مصوبات شورای رقابت حتی از مشتریان‬ ‫مجلس در تقابل با شورای رقابت و دولت‬ ‫خواسته‌اند مدتی برای خرید خودرو دست نگه دارند‬ ‫پس از اعالم افزایش قیمت نجومی خودرو‪ ،‬مجلس تا به‌زودی و بعد از روشن شدن تکلیف قیمت خ‬ ‫واکنش‌های مشخص تری نسبت به این موضوع گرفت‪ .‬ودرو‪ ،‬بتوانند خودروهایی ارزان‌تر از قیمت‌های فعلی‬ ‫در همین زمینه «مهرداد بذرپاش» عضو هیأت رئیسه تهیهکنند‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫تردید‌ها نسبت به برنامه‬ ‫اقتصادی دولت یازدهم‬ ‫روشنکآسترکی‬

‫دولت یازدهم از زمان روی کار آمدن نوید‬ ‫برنامه‌ای کوتاه مدت اما کارساز برای حل‬ ‫بحران اقتصادی و خروج از رکود را مطرح‬ ‫کرده بود‪ .‬حال آنکه در طی یک‌سال گذشته‬ ‫هیچ برنامه مشخصی از سوی دولت مبنی بر‬ ‫پیگیری سیاست اقتصادی مشخص ارائه نشد‬ ‫تا اینکه با گذشت یک چهارم از عمر دولت‬ ‫به تازگی برنامه کوتاه‌مدت اقتصادی دولت‬ ‫برای خروج غیر‌تورمی از رکود منتشر شد‪ .‬این‬ ‫برنامه نیز مورد تحلیل کار‌شناسان مختلفی‬ ‫قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در همین زمینه دکتر محمدمهدی بهکیش‪،‬‬ ‫اقتصاددان در سرمقاله شماره امروز دنیای‬ ‫اقتصاد پیرامون هزینه‌های احتمالی این بسته‬ ‫نوشت‪« :‬با توجه به شرایط غیررقابتی و وجود‬ ‫انحصارهای گوناگون در صنایع مختلف و‬ ‫همچنین به دلیل اختصاص ارز ارزان‌قیمت‪،‬‬

‫‪47‬‬

‫دولت‌ها عمومن سیاست قیمت‌گذاری (کنترل‬ ‫افزایش قیمت محصوالت) را در دستور کار خود‬ ‫قرار داده‌اند تا شاید از این طریق هم به کنترل‬ ‫نرخ تورم افسار گسیخته موجود در اقتصاد کشور‬ ‫کمک کنند و هم به‌زعم خود شاید بر حفظ‬ ‫حقوق مصرف‌کنندگان و همچنین انتقال منافع‬ ‫ارز ارزان به آنان همت گمارند»!‬

‫فرشاد مومنی‪ ،‬اقتصاددان نیز در این زمینه‬ ‫نگاه تک‌بعدی دولت به حل مشکالت‬ ‫اقتصادی را محکوم به شکست دانسته‬ ‫است‬

‫گفتنی است موانع بسیاری در مسیر راه‌اندازی‬ ‫یک کسب‌وکار جدید در اقتصاد ایران وجود دارد‬ ‫که یکی از ابتدایی‌ترین آن‌ها موانع موجود در‬ ‫صدور مجوزهای زمانبر و هزینه‌بردار در مراحل‬ ‫مختلف کسب‌وکار است که البته اخیرا این مسأله‬ ‫مورد توجه قرار گرفته و مجلس شورای اسالمی‬ ‫در اصالحیه قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل‬

‫ش از حد با بنیادگرایی بازار و برنامه مشکالت ساختاری و بیماری اقتصاد ایران است‪.‬‬ ‫‪ ۴۴‬قانون اساسی مصوب ‪ ۱۳۹۳/۰۴/۰۱‬با مورد از دلبستگی بی ‌‬ ‫تاکید قراردادن اصل رقابت‌پذیری‪ ،‬اقدام به تعدیل ساختاری‪ ،‬می‌داند‪.‬‬ ‫تصویب مواد قانونی در حمایت از مقررات‌زدایی‬ ‫و تسهیل مجوزهای کسب‌وکار کرده است‬ ‫بسته‌ای که دولت یازدهم در ‌‌نهایت‬ ‫لزوم مسیر صحیح اقتصاد‬ ‫‪.‬‬ ‫پس از یک‌سال برای خروج غیر‌تورمی‬ ‫واقعیت‬ ‫از‬ ‫دور‬ ‫‌ای‬ ‫ه‬ ‫برنام‬ ‫در نقطه نظری متفاوت با نظر «فرشاد مومنی»‪ ،‬از رکود ارایه داده با واقعیت اقتصاد ایران‬ ‫«دکتر علی دینی ترکمانی» استادیار دانشگاه فاصله‌ای چشم‌گیر داشته‬ ‫«فرشاد مومنی»‪ ،‬اقتصاددان نیز در این زمینه در مورد برنامه کوتاه‌مدت اقتصادی دولت برای‬ ‫نگاه تک‌بعدی دولت به حل مشکالت اقتصادی خروج غیر‌تورمی از رکود با تاکید بر این نکته در همین رابطه دکتر «حسین راغفر»‪ ،‬اقتصاددان‬ ‫را محکوم به شکست دانسته است‪.‬‬ ‫که اقتصاد ایران با مشکالتی ساختاری که نتیجه می‌گوید‪ :‬با بیان اینکه در این بسته هیچ راهکاری‬ ‫این استاد اقتصاد دانشگاه عالمه طباطبایی‪ ،‬عملکرد ضعیف بلند مدت سال‌های گذشته است‪ ،‬برای اصالح ساختار ارایه نشده است‪ ،‬اجرای این‬ ‫ضمن تاکید بر اینکه گرفتاری امروز اقتصاد روبروست می‌گوید‪« :‬آنچه در این شرایط مهم بسته می‌تواند منجر به اقدامات تکراری شود که‬ ‫ایران‪ ،‬رکود تورمی است نه رکود‪ ،‬گفته است است قرار گرفتن اقتصاد در مسیر صحیح است تا امکان وخیم‌تر کردن وضع موجود را دارد‪.‬‬ ‫که او انتظار داشته دولت برنامه‌ای ارائه کند گام به گام و به تدریج به کاهش مشکالت کمک راغفر گفت‪ :‬راهکارهای ارائه شده جنبه نظری دارد‬ ‫که ناظر بر خروج از رکود تورمی باشد‪ .‬به گفته کند‪ .‬حال سوالی که مطرح می‌شود این است که و با وضعیت موجود اقتصادی ایران تفاوت عمده‌ای‬ ‫آقای مومنی‪ ،‬دور باطل رکود تورمی که از آن آیا این بسته می‌تواند اقتصاد را در مسیر درستی دارد‪.‬‬ ‫سخن می‌رود به معنای پیچیدگی زیاد موضوع قرار دهد؟!»‬ ‫است که با تکیه صرف بر ابزارهای اقتصادی‪ ،‬وی ادامه داد‪« :‬به نظر من نوع نگاهی که در این‬ ‫نمی‌توان بر آن غلبه کرد‪.‬‬ ‫بسته اقتصادی وجود دارد در مجموع نگاهی قابل‬ ‫این استاد اقتصاد توسعه دانشگاه تصریح می‌کند قبول است‪ .‬این بسته تایید می‌کند که مشکل‬ ‫که پدیده رکود تورمی‪ ،‬پدیده‌ای چندوجهی است رکود اقتصادی در کشور مشکلی جدی است و‬ ‫که راه‌حلی چندوجهی می‌طلبد که به گمان او حتی رهایی از آن در شرایط فعلی مهم‌تر از رهایی‬ ‫در بسته سیاستی دولت چنین نگاهی وجود از مشکل تورم است‪ .‬پس سیاست‌های اقتصادی‬ ‫ندارد و به گفته «فرشاد مومنی»‪ ،‬به همین تعیین شده در این بسته نیز در جهت کاهش رکود‬ ‫دلیل از واقع‌بینی دور است‪ .‬این اقتصاددان در نظر گرفته شده است‪ .‬از جمله این سیاست‌ها‬ ‫نهادگرای ایرانی بر این باور است که در این می‌توان به افزایش سرمایه بانک‌ها و کاهش نرخ‬ ‫بسته‪ ،‬از زاویه تعدیل ساختاری به مسائل ایران ذخیره قانونی اشاره کرد‪ .‬سیاست‌های پول و‬ ‫نگاه شده است که منشا گرفتاری‌های اصلی اعتباری انبساطی‌ای که به تزریق بیشتر نقدینگی این اقتصاددان با اشاره به تاکید بسته بر اصالح‬ ‫اقتصاد ایران‪ ،‬همین سیاست‌ها و نگاه است‪.‬‬ ‫به بنگاه‌ها کمک می‌کند و به دنبال آن به خروج قیمت‌های نسبی بر عدم تخصیص بهینه منابع‬ ‫به دلیل قیمت‌های نامناسب گفت‪ :‬در قبال بیان‬ ‫از رکود می‌انجامد‪».‬‬ ‫این مسائل راهکار مناسبی برای اصالح وضع‬ ‫حسین راغفر می‌گوید راه‌کارهای‬ ‫موجود ارایه نشده و حتی به مسائلی مانند تکیه‬ ‫برنامه دولت راه‌کاری ندارد‬ ‫ارایه شده جنبه نظری دارد و با‬ ‫به درآمدهای نفتی و مشکالت کسب و کار اشاره‬ ‫وضعیت موجود اقتصادی ایران‬ ‫آنچه در پایان باید گفت اینست که دولت انتظار شده اما به موانع شکل‌گیری فضای کسب و کار‬ ‫تفاوت عمده‌ای دارد‬ ‫دارد با اجرای این بسته بدون اینکه به تورم مناسب و افزایش بهره‌وری و نقش آن در بهبود‬ ‫دامن بزند‪ ،‬از رکود خارج شود و اعالم کرده که وضعیت اقتصادی توجه نشده است؛ همچنین‬ ‫تک‌سبب‌انگاری مسئله‪ ،‬نکته دیگری است به فعالیت‌های خود در این زمینه تا جایی ادامه آسیب‌شناسی از سیاست‌های ‪ ۲۵‬ساله پس از‬ ‫که فرشاد مومنی به‌عنوان یکی از ضعف‌های می‌دهد که نرخ تورم تک رقمی شده و اقتصاد نیز جنگ تحمیلی نشده است‪.‬‬ ‫با توجه به نظر کار‌شناسان این بیم می‌رود‬ ‫بسته سیاستی دولت یازدهم برشمرده و معتقد از شرایط رکود خارج شود‪.‬‬ ‫است که همچنان در این بسته سیاستی‪ ،‬حال آنکه بررسی‌های کار‌شناسان نشان می‌دهد که بسته‌ای که دولت یازدهم در ‌‌نهایت پس از‬ ‫تصور دولتمردان این است که می‌توان از که مشکالت ساختاری اقتصاد ایران که کارکرد یک‌سال برای خروج غیر‌تورمی از رکود ارایه داده‬ ‫طریق دست‌کاری قیمت‌های کلیدی‪ ،‬مسائل ضدتولیدی دارد‪ ،‬موجب شده فعالیت‌ها به سمت با واقعیت اقتصاد ایران فاصله‌ای چشم‌گیر داشته‬ ‫اقتصادی را حل‌وفصل کرد‪« .‬فرشاد مومنی» واردات و تجارت سوق داده شود و این مسئله فارغ که در عرصه عمل نمی‌تواند گره‌ای از مشکالت‬ ‫این برنامه را به دور از واقعیت‪ ،‬و با نشانه‌هایی از اینکه در کدام دولت رخ داده است‪ ،‬نشان دهنده اقتصادی باز کند‪.‬‬

‫‪48‬‬

49

‫بررسیابعادقراردادتها‌ترمیان‬ ‫ایرانوتاجیکستان‬

‫با هدایت منابع سرشار آبی تاجیکستان به ایران‪ ،‬آن را به نفت و گاز خود وابسته‬ ‫و این کشور به جای تامین نفت و گاز مورد نیاز از دیگر کشور‌ها‪ ،‬آن را از ایران‬ ‫دریافت می‌کند‪.‬‬ ‫روشنک آسترکی‬

‫بنا بر گزارش خبرگزاری‌های ایران طرح‬ ‫قرارداد تها‌تر مبادله آب با گاز و نفت میان ایران‬ ‫و تاجیکستان در دست بررسی دولت قرار دارد‪.‬‬ ‫«حمید چیت‌چیان»‪ ،‬وزیر نیرو دیروز و در همین‬ ‫رابطه اعالم کرد واردات آب وارد فاز مطالعاتی شده‬ ‫است‪ .‬او در پاسخ به درخواست نمایندگان مجلس‬ ‫برای واردات آب می‌گوید‪ :‬می‌توان از کشورهایی‬ ‫که با آن‌ها تعامالتی داریم آب وارد کنیم اما احتمال‬ ‫تغییر در تعامالت است و وابستگی در مساله آب‬ ‫به‌هیچ‌وجه خوشایند نیست‪« .‬حمید چیت‌چیان»‬ ‫همچنین اذعان می‌دارد‪ :‬موضوع واردات آب را‬ ‫مطالعه می‌کنیم و با برخی کشور‌ها مذاکراتی‬ ‫در این زمینه انجام داده‌ایم‪ .‬چیت‌چیان همچنین‬ ‫توضیح می‌دهد‪ :‬واردات آب وابستگی ایجاد‬ ‫می‌کند‪ .‬ممکن است درصورتی‌که واقعننیازمند‬ ‫واردات باشیم این کار انجام شود البته با تعامالتی‬ ‫که با کشورهای همسایه داریم جوابگو خواهد بود‪.‬‬ ‫خبرگزاری ایسنا نیز امروز در گزارشی پیرامون‬ ‫انتقال آب از تاجیکستان نوشت‪ ،‬مشکل در نحوه‬ ‫رسیدن به منابع آبی موجود در کوه‌های تاجیکستان‬ ‫است که صد‌ها کیلومتر با ایران فاصله دارند‪ .‬گفتنی‬ ‫است طرح چگونگی احداث خط لوله و انتقال آب از‬

‫تاجیکستان به ایران در دست بررسی قرار دارد‪.‬‬ ‫در همین زمینه می‌توان به طرح «محمدرضا‬ ‫محسن» اشاره کرد که شامل انتقال آب دریاچه‬ ‫سارز در جمهوری تاجیکستان است‪ .‬دریاچه سارز‬ ‫که در یک منطقه بسیار زلزله خیز واقع شده و‬ ‫در نتیجه بروز یک زمین لرزه که ‪ ۱۰۰‬سال قبل‬ ‫در این منطقه رخ داد‪ ،‬بوجود آمده است‪ .‬نتیجه‬ ‫بررسی‌ها نشان می‌دهد که این خط لوله ‪۶۰۰‬‬ ‫کیلومتر طول خواهد داشت تا از گورنو‪ -‬بدخشان‬ ‫در شرق تاجیکستان به خراسان برسد‪ .‬مشکل این‬ ‫خط لوله بعد مسافت نیست بلکه سختی راه است‪.‬‬ ‫بحران آب در شرق کشور‬

‫گفتنی است ایده صادرات آب به ایران به ‪۱۰‬‬ ‫سال قبل بازمی گردد‪ ،‬زمانی که ایران نامه‌ای‬ ‫درباره صادرات آب به امام علی رحمان رییس‬ ‫جمهور‌تاجیکستان ارسال و برای سرمایه‌گذاری‬ ‫سه میلیارد دالری در پروژه‌ای برای انتقال‬ ‫آب به استان خراسان اعالم آمادگی کرد‪ .‬حال‬ ‫این پرسش مطرح می‌شود که انتقال آب از‬ ‫تاجیکستان به ایران امری منطقی است یا مانند‬ ‫قراردادهای تها‌تر پیشین که دولت فعلی و پیشین‬ ‫با روسیه‪ ،‬چین و هند داشته‪ ،‬در ‌‌نهایت به ضرر‬

‫‪50‬‬

‫ایران خواهد بود‪ .‬در ابتدا به بررسی وضعیت منابع‬ ‫آب در ایران و تاجیکستان می‌پردازیم‪.‬‬

‫مشکل در نحوه رسیدن به منابع آبی‬ ‫موجود در کوه‌های تاجیکستان است که‬ ‫صد‌ها کیلومتر با ایران فاصله دارند‬ ‫ایران بر روی کمربند کم‌آب کره زمین قرار دارد‬ ‫و در طول تاریخ‪ ،‬فشار کم آبی این منطقه سبب‬ ‫شده تا ایرانی‌ها در زمینه سد‌سازی تجربه‌های‬ ‫گران بهایی را در مهار و استفاده از آبهای جاری‬ ‫در طول تاریخ بدست آورند و جزو نخستین‬ ‫تمدنهایی باشند که سد ساختند و شبکه‌های‬ ‫آبیاری ابداع کردند و افزون برآن هنر استفاده‬ ‫که‬ ‫از آبهای زیرزمینی با کمترین امکانات را ‌‌‬ ‫همان هنر حفر قنات است‪ ،‬به جهانیان معرفی‬ ‫کردند‪ .‬امروز این چالش در مناطق مختلف ایران‬ ‫به شدت خودنمایی می‌کند و زمانی که منابع‬ ‫مشترک کشورهای همسایه‌مان را نیز به آن‬ ‫بیفزائیم‪ ،‬نیازمند برنامه‌های هدفمند برای مقابله‬ ‫با تبعات و هزینه‌های بلندمدت است‪.‬‬ ‫حال آنکه بنا بر نظر کار‌شناسان مناطق شرقی‬ ‫کشور از بحران کم آبی بیشتر در عذاب هستند‪.‬‬ ‫علت آن هم وجود رودخانه‌های فرامرزی است‬ ‫که منابع آب جاری شرق ایران را تشکیل‬ ‫می‌دهند‪ .‬دو جریان آبی مهم در شرق ایران که‬ ‫حیات سکونتگاههای بسیاری در آنجا و ابسته‬ ‫به این رودهاست در حال دگرگونی است‪ .‬رود‬ ‫هیرمند و رود هریرود که از کوههای افغانستان‬ ‫سرچشمه می‌گیرند در طول تاریخ سبب پیدایش‬ ‫استقرار گاههای جمعیتی در طول مسیر خود در‬ ‫ایران و افغانستان شده‌اند‪.‬‬ ‫یکی از این رود‌ها‪ ،‬رود هیرمند (هلمند) است‬ ‫که از کوههای هندوکش سرچشمه می‌گیرد و‬

‫پس از سیراب کردن سرزمینهای افغانستان به‬ ‫غرب جریان می‌یابد و در جنوب غربی افغانستان‬ ‫با گذر از مرز وارد دریاچه هامون در سیستان‬ ‫می‌شود‪ .‬متاسفانه در حال حاضر این دریاچه به‬ ‫دالیل کمبود جریان طبیعی آب از افغانستان‬ ‫(هرچند در باره سهم آبه ایرن از این رودخانه‬ ‫معاهدات بین المللی بین دو کشور وجود دارد)‬ ‫این دریاچه خشک شده است و بحران بی‌آبی‬ ‫و اکوسیستمی در منطقه پدیده آمده است‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر رودخانه دیگری که پیش از این آب‬ ‫مناطق شرقی کشور و استان خراسان را تمدید‬ ‫می‌کرد رودخانه هریرود است که این رودخانه نیز‬ ‫با توجه به احداث سد سلما در مسیر این رودخانه‬ ‫در خاک افغانستان است که باعث شده سهم‬ ‫کمتری از آب رودخانه نصیب ایران شود‪ .‬با توجه‬ ‫به موارد ذکر شده در می‌یابیم بحث انتقال آب از‬ ‫تاجیکستان که منابع فراوانی از آب را در اختیار‬ ‫دارد‪ ،‬جهت تامین آب مورد نیاز شرق کشور‬ ‫طرحی غیر منطقی نیست‪.‬‬ ‫قراردادیمثبتبرایایران‬

‫در همین زمینه گفتنی است در قرارداد تهاتری‬ ‫که طی روزهای گذشته مورد بحث برخی‬ ‫رسانه‌های داخلی ایران قرار داشته است‪ ،‬اینطور‬ ‫به نظر می‌رسد که ایران قرار است در ازای‬ ‫دریافت آب از تاجیکستان‪ ،‬گاز و نفت در اختیار‬ ‫این کشور قرار دهد‪ .‬برخی از رسانه‌ها این قرارداد‬ ‫را همپای قراردادهای تها‌تر با چین و هند در‬ ‫گذشته و همچنین قرارداد تها‌تر جدید میان ایران‬ ‫و روسیه قرار داده و آن را مورد نقد قرار داده‌اند‪.‬‬ ‫باید گفت میان قراردادهای تها‌تر با چین و هند و‬ ‫قرارداد اخیر که دولت یازدهم در حال انعقاد آن با‬ ‫روسیه است بنا بر تبادل نفت با کاال بوده است‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫ایران نیاز دارد با ایجاد روابط خوب با‬ ‫همسایگان‪ ،‬موقعیت خود در منطقه را تثبیت‬ ‫کرده و با افزایش روابط با کشورهای آسیای‬ ‫میانه‪ ،‬حامیان منطقه‌ای خود را افزایش دهد‬ ‫فارغ از روشن نبودن ابعاد کامل این قرارداد‌ها‪،‬‬ ‫شاهد بودیم که تبادل نفت با کاال برای کشور‬ ‫ضررهای اقتصادی زیادی به همراه داشت و در‬ ‫عین حال کشورهای طرف قرارداد با ارائه کاالهای‬ ‫بی‌کیفیت در عمل سالمت اجتماعی مردم ایران را‬ ‫نیز دچار بحران‌های متعددی کردند‪ .‬آنچه تا کنون‬ ‫از شرایط قرارداد تها‌تر نفت در برابر کاالی ایران‬ ‫و روسیه مشخص شده‪ ،‬این قرارداد نیست ابعاد‬ ‫مبهمی دارد و این گمانه حاصل می‌شود که شاید‬ ‫نتایج این قرارداد برای ایران نیز مانند قراردادهای‬ ‫پیشین با هند و چین‪ ،‬نتایجی تلخ باشد‪.‬‬ ‫اما در مورد قرارداد تها‌تر تبادل آب با نفت و گاز‬ ‫میان ایران و تاجیکستان این خطرات وجود ندارد‬ ‫و ابعاد مثبتی را برای ایران در بردارد‪ .‬از جمله ابعاد‬ ‫مثبت این قرارداد می‌توان به بحث سرمایه گذاری‬ ‫دوجانبه در این زمینه اشاره کرد‪ .‬همچنین ما با‬ ‫هدایت منابع سرشار آبی تاجیکستان به ایران‪ ،‬آن‬ ‫را به نفت و گاز خود وابسته و این کشور به جای‬ ‫تامین نفت و گاز مورد نیاز از دیگر کشور‌ها‪ ،‬آن را‬ ‫از ایران دریافت می‌کند‪.‬‬ ‫در نگاهی دیگر ایران با توجه به موقعیتی که‬ ‫در پی سال‌ها تحریم و بحران بین المللی داشته‬ ‫است‪ ،‬نیاز دارد با ایجاد روابط خوب با همسایگان‪،‬‬ ‫موقعیت خود در منطقه را تثبیت کرده و با افزایش‬ ‫روابط با کشورهای آسیای میانه‪ ،‬حامیان منطقه‌ای‬ ‫خود را افزایش دهد و در این مسیر به تامین منافع‬ ‫ملی خود بپردازد‪ .‬در این میان تاجیکستان به دلیل‬ ‫قرابت‌های زبانی‪ ،‬فرهنگی و نژادی برای ایران از‬ ‫اهمیت بیشتری برخوردار است‪.‬‬

‫ش صنعت پتروشیمی زیر‬ ‫ادامه چال ‌‬ ‫سایهتحریم‌ها‬ ‫معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه اکنون شرکت‌های صادرکننده محصوالت‬ ‫پتروشیمی در کشور با ترفند‌های خاص و پرداخت هزینه اضافه می‌توانند درصدی‬ ‫از پول محصوالت فروخته شده خود را به داخل کشور منتقل کنند‪،‬‬ ‫روشنک آسترکی‬

‫«عباس شعری‌مقدم» معاون وزیر نفت در‬ ‫امور پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی صنایع‬ ‫پتروشیمی ایران در گفتگو با رسانه های داخلی‬ ‫لغو تحریم‌های صنعت پتروشیمی را بدون‬ ‫تاثیر خواند و در پاسخ به این پرسش که لغو‬ ‫تحریم‌ها چه تاثیری بر فعالیت و بازار پتروشیمی‬ ‫گذاشت‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬کاهش تحریم‌های صنعت‬ ‫پتروشیمی هنوز تاثیرگذار نبوده است‪ .‬پیش از‬

‫این شعری مقدم گفته بود که در زمینه صادرات‪،‬‬ ‫آنچه مهم است انتقال پول محصوالت فروخته‬ ‫شده است که متاسفانه تحریم هنوز مانع آن‬ ‫است»‪ .‬وی تصریح کرد‪« :‬در ظاهر صنعت‬ ‫پتروشیمی ایران رفع تحریم شده اما عمال به‬ ‫دلیل دشواری انتقال پول به داخل کشور این‬ ‫صنعت همچنان در تحریم قرار دارد»‪.‬‬ ‫معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه اکنون‬ ‫شرکت‌های صادرکننده محصوالت پتروشیمی‬ ‫در کشور با ترفند‌های خاص و پرداخت هزینه‬ ‫اضافه می‌توانند درصدی از پول محصوالت‬

‫‪52‬‬

‫فروخته شده خود را به داخل کشور منتقل‬ ‫کنند‪ ،‬گفت‪« :‬پول‌های باقی مانده در خارج نیز‬ ‫صرف خرید کاال و مواد اولیه مورد نیاز از مبادی‬ ‫خارجی می‌شود»‪ .‬گفتنی است آمریکا روز گذشته‬ ‫در جدید‌ترین اقدامات خود ایرالین‌ها‪ ،‬کشتیرانی‬ ‫و شش بانک ایران را تحریم کرد‪.‬‬

‫کاهش امتیاز پتروشیمی‬ ‫کاهش برخی تحریم‌های بین‌المللی در صنعت‬ ‫پتروشیمی ایران و ایجاد فرصت‌های جدید‬

‫سرمایه‌گذاری در کشور اگرچه از رتبه ریسک‬ ‫کشور ما را به میزان ‪ ۶.۰‬واحد کاسته است‪ ،‬اما‬ ‫امتیار صنعت پتروشیمی را در سه ماهه اول ‪۲۰۱۴‬‬ ‫به میزان ‪ ۱.۰‬واحد کاهش داده و به ‪ ۵۹‬رسانده‬ ‫است‪ .‬به این ترتیب کشور ما همچنان از منظر‬ ‫شاخص ریسک‪ -‬بازده در رتبه پنجم کشورهای‬ ‫خاورمیانه و آفریقا قرار دارد‪.‬‬ ‫در همین زمینه دنیای اقتصاد در گزارشی به نقل‬ ‫از موسسه بیزینس مانیتور نوشت‪ :‬با آنکه میزان‬ ‫تحریم‌ها در صنعت پتروشیمی در مقایسه با گذشته‬ ‫کاهش یافته اما این امر بر میزان صادرات این‬ ‫محصوالت در ‪ ۳‬ماه ابتدایی سال جاری میالدی‬ ‫اثر چشمگیری نداشته است و اگر‌چه در مقایسه‬ ‫با دوره مشابه سال گذشته به میزان ‪ ۶.۳‬درصد‬ ‫صادرات بیشتر صورت گرفته است‪ ،‬اما از میانگین‬ ‫ساالنه صادرات محصوالت پتروشیمی همچنان‬ ‫به میزان ‪۹.۲‬درصد پایین‌تر قرار داریم‪ .‬این در‬ ‫حالی است که راه‌اندازی مجتمع‌های جدید که‬ ‫البته نیازمند ‪ ۳۱‬میلیارد دالر سرمایه‌گذاری است‪،‬‬ ‫می‌تواند سطح تولید و بالطبع صادرات را در این‬ ‫بخش به میزان ‪ ۵۵‬میلیون تن دیگر افزایش دهد‪.‬‬

‫کشورمان در صنعت پتروشیمی از ‪ ۴‬کشور‬ ‫دیگر جز عربستان باال‌تر است اما امتیاز‬ ‫ریسک کشور ما در صنعت (رقم ‪ ۱۰‬واحد‬ ‫از ‪ )۱۰۰‬کمترین امتیاز در بین ‪۱۰‬کشور اول‬ ‫محسوب می‌شود‪ .‬از طرفی امتیاز بازده در کل‬ ‫اقتصاد کشور نیز با رقم ‪ ۴۷/۶‬بعد از نیجریه‬ ‫پایین‌ترین رقم برای ‪ ۱۰‬کشور اول منطقه‬ ‫است‪ .‬این آمار در طرف ریسک نیز نشان‬ ‫می‌دهد امتیاز ریسک اقتصاد در کشور برای‬ ‫ما از همه‪ ۱۰‬کشور اول منطقه پایین‌تر است‪.‬‬ ‫ریسک سیاسی و افت مداوم اقتصادی کشور‬ ‫در سال‌های گذشته دو عامل مهم برای پایین‬ ‫بودن امتیازهای ریسک و بازده در کشور‬ ‫محسوب می‌شوند‪ ،‬با این حال پیش‌بینی‬ ‫می‌شود جایگاه ایران در این رده‌بندی در‬ ‫سال‌های پیش‌رو بهبود یابد‪ .‬در عین حال‬ ‫قوانین سخت مرتبط با سرمایه‌گذاری خارجی‪،‬‬ ‫زیرساخت‌های مالی‪ ،‬بوروکراسی زائد اداری‬ ‫برای تجارت‪ ،‬مشکالت تحریمی و… همگی‬ ‫بر ریسک‌های صنعت و اقتصاد اثر گذاشته‬ ‫است‪.‬‬

‫بازگشت خارجی‌ها به‬ ‫معاون وزیر نفت‪ :‬در ظاهر صنعت صنعت پتروشیمی‬

‫پتروشیمی ایران رفع تحریم شده اما‬ ‫عملن به دلیل دشواری انتقال پول به‬ ‫داخل کشور این صنعت همچنان در‬ ‫تحریم قرار دارد‬ ‫کشور ما با کسب امتیاز ‪ ۵۹‬شاخص ریسک‪/‬بازده‬ ‫پس از کشورهای عربستان‪ ،‬امارات متحده عربی‪،‬‬ ‫قطر و کویت در جایگاه پنجم منطقه قرار دارد‪.‬‬ ‫این شاخص با ارزیابی بازده صنعت پتروشیمی‪،‬‬ ‫بازده کشور‪ ،‬ریسک صنعت پتروشیمی و ریسک‬ ‫کشور به رتبه‌بندی کشور‌ها می‌پردازد‪ .‬با این حال‬ ‫آنالیز امتیاز‌ها و رتبه‌ها نشان می‌دهد اگرچه بازده‬

‫یکی از پیامدهای تحریم‌های اقتصادی در‬ ‫سالهای اخیر خروج شرکت‌های نفتی مطرح‬ ‫جهان از چرخه پتروشیمی ایران بود‪ .‬حال‬ ‫آنکه با روی کار آمدن دولت یازدهم و امضای‬ ‫توافقنامه ژنو‪ ،‬دولتمردان تالش‌هایی برای‬ ‫بازگشت شرکت‌ها و سرمایه گذاران خارجی‬ ‫انجام دادند اما عدم حصول نتیجه در مذاکرات‬ ‫هسته‌ای و ادامه روند وضع تحریم‌ها باعث‬ ‫شده است عالرغم ادعای دولتمردان سرمایه‬ ‫گذاران خارجی از بازگشت به ایران اجتناب‬ ‫کنند‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫ایران با کسب امتیاز ‪۵۹‬‬ ‫شاخص ریسک‪/‬بازده در صنعت‬ ‫پتروشیمی پس از کشورهای‬ ‫عربستان‪ ،‬امارات متحده عربی‪،‬‬ ‫قطر و کویت در جایگاه پنجم‬ ‫منطقه قرار دارد‬ ‫در همین زمینه به گزارش مهر‪ ،‬عباس‬ ‫شعری‌مقدم درباره آخرین وضعیت بازگشت‬ ‫غول‌های جهان به صنایع پتروشیمی ایران‪،‬‬ ‫گفت‪ :‬بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی برای‬ ‫سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی کشور‬ ‫اعالم آمادگی کرده‌اند اما اگر بخواهیم‬ ‫عالقه سرمایه‌گذاران خارجی و بین‌المللی‬ ‫برای حضور در ایران به فعلیت برسد باید‬ ‫‪ ۳‬اصل را رعایت کنیم‪ .‬وی تصریح کرد‪:‬‬ ‫اول تعیین بلندمدت قیمت خوراک که قابل‬ ‫رقابت با کشورهای رقیب باشد‪ ،‬دوم ایجاد‬ ‫زیرساخت‌ها توسط دولت و سوم ثبات قوانین‬ ‫است‪ .‬وی افزود‪ :‬اگر این ‪۳‬مورد فراهم نشود‬ ‫چون سرمایه‌گذار نمی‌تواند آینده سرمایه خود‬ ‫را تضمین شده ببیند‪ ،‬برای سرمایه‌گذاری به‬ ‫ایران نخواهد آمد‪.‬‬ ‫معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با تاکید‬ ‫بر اینکه در کشورهای خارجی‪ ،‬عالوه بر‬ ‫رعایت ‪۳‬مورد فوق‪ ،‬مسئوالن به دنبال‬ ‫سرمایه‌گذار هستند تا مشکالت او را برطرف‬ ‫کنند‪ ،‬بیان کرد‪ :‬اما در ایران مسئوالن به‬ ‫دنبال سرمایه‌گذار هستند تا سرمایه‌گذار‬ ‫مشکالت آنان را حل کند‪ ،‬از این رو تا زمانی‬ ‫که برای سرمایه‌گذاری اهمیت ویژه قائل‬ ‫نشویم‪ ،‬محال است نظیر توسعه‌ای که در‬ ‫کشورهای مالزی‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬ترکیه و…‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬در کشور ما هم اتفاق بیفتد‪.‬‬

‫پاسپورت گرانادا‬ ‫با پرداخت ‪ ۳۵۰‬هزار دالر سرمایه گذاری در‬

‫صندوق سرمایه گذاری صنعت نفت گرانادا فقط‬ ‫در کمتر از ‪۳‬ماه پاسپورت گرانادا بگیرید‪.‬‬ ‫برای خود همسر و فرزندان پدرومادر‬ ‫سفر به اتحادیه اروپا ‪ ,‬انگلستان ‪,‬کانادا و ویزای مالتیپل‪ 10‬سال امریکا‬

‫نماینده انحصاری در ایران و خاورمیانه‬ ‫‪Dubai DIFC‬‬

‫‪Tel - 00971 50 955 9340 Tel - 0912 838 3793‬‬

‫‪54‬‬

‫برای برگزاری اردوها پول‬ ‫می‌دهیم نه ماچ‬ ‫ورزش‬

‫قرارداد مربی پرتغالی ساالنه‬ ‫سی‌صد و شصت هزار دالر است‬ ‫که البته تداوم هم‌کاری با او در گرو‬ ‫رضایتفدراسیونازعمل‌کردتیم‬ ‫امیددربازی‌هایآسیاییاینچئون‬ ‫بود‪.‬‬

‫می‌گیریم‪ .‬بندگان خدا دارند با ما هم‌کاری‬ ‫می‌کنند‪ .‬وقتی نمی‌توانیم حساب باز کنیم‪ ،‬چه‬ ‫کار باید بکنیم؟ همه پول‌هایی که آن‌ور می‌دهیم‬ ‫دوباره «علی کفاشیان» گوشه رینگ گی ‌ر و این‌ور می‌گیریم حساب و کتاب دارد و قران‬ ‫کرده‪ .‬حریفش اما این‌بار نه فقط رسانه‌ها‪ ،‬به قرانش مشخص است‪ .‬اینه‌ا مسایل انحرافی‬ ‫که نزدیک‌ترین هم‌کارانش هستند‪ .‬اعضای است‪.‬‬ ‫هیات‌رییسه فدراسیون فوتبال‪ .‬به روایتی ‪ ٧‬و‬ ‫به روایتی دیگر ‪ ۶‬نفر از ‪ ٨‬نفر هیات‌رییسه‪ ،‬در حال حاضر مهم نیست چه قضاوتی‬ ‫نامه‌ای نوشته‌اند و در ‪ ١۴‬بند سواالتی‬ ‫در خصوص من می‌شود‪ .‬بنده به صورت‬ ‫پرسیده‌اند در مورد مسایل مالی و برخی‬ ‫تصمیمات حیاتی رییس فدراسیون‪ .‬آنها حتا کلی می‌گویم هر پولی که به حساب ما‬ ‫در قانونی بودن حضور نبی به عنوان دبیرکل آمده یا رفته‪ ،‬حساب و کتاب دارد‪ .‬ریال‬ ‫به ریالش مشخص است‪ .‬تمام شد‬ ‫فدراسیون فوتبال هم شبهه ایجاد کرده‌اند‪.‬‬ ‫تو‌گو با رفت‪ ،‬هیچ پولی گنگ نیست‪.‬‬ ‫رییس فدراسیون فوتبال در گف ‌‬ ‫خبرآنالین در خصوص چهارصد هزار دالر‬ ‫پول دستی که وزارت‌خارجه به فدراسیون کفاشیان در خصوص این سوال که یکی از‬ ‫فوتبال داده بود و همان پول امروز گم شده کسانی که در موردش کلی حرف می‌زنند در‬ ‫است بیان کرد‪ :‬ما همه پول‌هایمان را همین رابطه با پول‌های مفقودی‪« ،‬هوشنگ مقدس»‬ ‫جوری از وزارت‌خارجه می‌گیریم یعنی همه را است‪ .‬اما خودش که می‌گوید هیچ پولی از‬ ‫می‌دهیم به سفارت‌خانه‪ ،‬بعد از وزارت‌خارجه فدراسیون نمی‌گیرد‪ ،‬درست است؟ بیچاره راست‬

‫‪55‬‬

‫می‌گوید‪ .‬ما پول را به حساب ایشان حواله‬ ‫می‌کنیم‪ .‬خب به چه کسی حواله کنیم که‬ ‫مطمئن باشیم برنمی‌دارد ببرد؟ مثل همان‬ ‫داستانی که برای استقالل پیش آمد‪ .‬من‬ ‫که نمی‌توانم به هر کسی اطمینان کنم‪.‬‬ ‫پولی که به آقای مقدس حواله می‌کنیم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ن یا بازی‌ها ‌‬ ‫عین همان را برای اردوهایما ‌‬ ‫خارجی‌مان بدون هیچ کارمزدی چیزی به‬ ‫ما می‌دهد‪ .‬شما فکر می‌کنید توی پرتغال‬ ‫اردو می‌گذاریم‪ ،‬خودمان می‌توانیم پول‬ ‫حواله کنیم؟ فکر می‌کنید ماچ می‌دهیم؟‬ ‫این پول را می‌دهیم به آقای مقدس بعد‬ ‫او در پرتغال بدون یک ریال کارمزد به ما‬ ‫پس می‌دهد‪ .‬پول کی‌روش را هم به او می‬ ‫دهیم‪ ،‬همین کار را می‌کند‪.‬‬ ‫برکناری وینگادا شصت هزار دالر آب‬ ‫می‌خورد‬

‫‪.‬‬

‫فدراسیون فوتبال قطع هم‌کاری با «نلو‬ ‫وینگادا» را به عنوان جدی‌ترین گزینه‬ ‫روی میز کاری خود دارد‪ ،‬هرچند این اقدام‬ ‫خسارت مالی را برای آنها خواهد داشت‪.‬‬ ‫کمیته فنی فدراسیون اگرچه تا چندی پیش‬ ‫بر تقویت کادر‌فنی تیم امید با سرمربیگری‬ ‫نلو وینگادا تاکید داشت اما با ورود «حبیب‬ ‫کاشانی» به عنوان مدیر جدید تیم امید‪،‬‬ ‫ظاهرن نظر آنها هم برگشته و به قطع‬ ‫هم‌کاری با این مربی رای داده‌اند‪.‬‬ ‫به گزارش ایسنا‪ ،‬کاشانی آمده تا واسطه‌ای‬ ‫باشد میان فدراسیون‪ ،‬کمیته المپیک‪ ،‬وزارت‬ ‫ورزش و جوانان و سایر نهادهای مسوول‬ ‫مرتبط با فعالیت‌های تیم امید تا این تیم‬ ‫که پیش از این در ادوار مختلف عمدتن به‬ ‫خاطر ضعف در برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت‌ها‬ ‫نتوانسته راهی بازی‌های المپیک شود را به‬ ‫هدف چهل و چندساله‌اش برساند‪.‬‬ ‫قرارداد مربی پرتغالی ساالنه سی‌صد و‬ ‫شصت هزار دالر است که البته تداوم‬ ‫هم‌کاری با او در گرو رضایت فدراسیون‬ ‫از عمل‌کرد تیم امید در بازی‌های آسیایی‬ ‫اینچئون بود‪ .‬بنابراین اگر فدراسیون تمایل‬ ‫به ادامه هم‌کاری با او نداشته باشد طبق‬ ‫قرارداد تنظیم شده می‌تواند با پرداخت‬

‫غرامتی کار را تمام کند‪.‬‬ ‫بر اساس قرارداد فدراسیون و وینگاد‌‪ ،‬او‬ ‫دست‌مزدش را هر ‪ ٣‬ماه یک‌بار به مبلغ‬ ‫نود هزار دالر دریافت می‌کند که فدراسیون‬ ‫تاکنون تنها قسط اول مربوط به ‪ 3‬ماهه‬ ‫نخست قرارداد را به این مربی پرتغالی‬ ‫پرداخت کرده است و نود هزار دالر قسط‬ ‫دوم را بدهکار است‪.‬‬ ‫هم‌چنین بر اساس مفاد قراردادی که با‬ ‫وینگادا تنظیم شده‪ ،‬هر زمان فدراسیون‬ ‫تمایل به قطع هم‌کاری داشت‪ ،‬می‌تواند با‬ ‫پرداخت دست‌مزد ‪ ٢‬ماه یعنی معادل شصت‬ ‫هزار دالر‪ ،‬این امکان را فراهم کند و دیگر‬ ‫مابقی مبلغ قرارداد سالیانه را به او نپردازد‪.‬‬ ‫در ماجرای حق‌پخش کفاشیان مقصر‬ ‫است‬ ‫مدیرعامل استقالل ادعا می‌کند که‬

‫‪56‬‬

‫«علی کفاشیان» در ماجرای حق پخش‬ ‫مقصر است چون دیر به فکر این موضوع‬ ‫افتاده است‪ .‬اختالف فدراسیون فوتبال با‬ ‫صداوسیما باعث شده تا هفته دوازدهم‬ ‫پخش تلویزیونی نشود‪ .‬این اتفاق بی‌تردید‬ ‫یک اتفاق بی‌سابقه در فوتبال دنیاست‪.‬‬ ‫به گزارش مشرق‪« ،‬بهرام افشارزاده» در‬ ‫مورد حق پخش گفت‪ :‬صداوسیما باید با‬ ‫فدراسیون فوتبال تعامل کند تا مردم از‬ ‫دیدن بازی‌های فوتبال محروم نشوند؛ من‬ ‫فکر می‌‌کنم کفاشیان تقصیرکار است‪ .‬او‬ ‫نباید کار را به جایی می‌‌رساند که فوتبالی‌ها‬ ‫از دیدن تیم محبوبشان محروم شوند‪ .‬به‬ ‫هرحال فوتبال برای خیلی‌ها مساله مهمی‬ ‫است و مردم دوست دارند بازی‌های لیگ‬ ‫را تماشا کنند‪.‬‬ ‫او ادامه داد‪ :‬صداوسیما هم مقصر است‪ ،‬آنها‬ ‫باید با فدراسیون فوتبال هم‌کاری کنند‪ .‬به‬ ‫هرحال باشگاه‌ها باید بتوانند بخشی از‬ ‫هزینه‌هایشان را از طریق حق پخش تامین‬ ‫کنند‪ .‬صداوسیما باید با مدیران فدراسیون‬ ‫فوتبال پای میز مذاکره بنشینند تا در‬ ‫خروجی جلسه اتفاقی بیافتد که همه از آن‬ ‫نفع ببرند‪ .‬قاعدتن این‌طور نیست که فقط‬ ‫نفع فوتبال دیده شود و باید قراردادی منعقد‬ ‫شود تا دو طرف سود ببرند‪.‬‬ ‫افشارزاده در پاسخ به این سوال که باشگاه‬ ‫استقالل از این‌که بازی‌ها پخش نمی‌‌شود‬ ‫تا باشگاه‌ها حق واقعی‌شان را بگیرند راضی‬ ‫هست یا خیر هم گفت‪ :‬صددرصد ما هم به‬ ‫دنبال گرفتن حقمان هستیم و قبول داریم‬ ‫که فدراسیون فوتبال باید تمام تالشش را‬ ‫در این‌باره بکند‪ .‬اما من فکر می‌کنم دیدن‬ ‫بازی‌های لیگ برای مردم خیلی مهم است‬ ‫و ما نباید این حق را از هوادارانمان بگیریم‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬من فکر می‌‌کنم کفاشیان‬ ‫دیر به فکر گرفتن حق پخش افتاده‬ ‫است‪ .‬او باید خیلی قبل از این‌ها فکر‬ ‫این مساله را می‌‌کرد‪ .‬حاال ‪ ١٢‬هفته از‬ ‫لیگ‌برتر گذشته است و رییس فدراسیون‬ ‫فوتبال بدون هماهنگی با باشگاه‌ها تصمیم‬ ‫گرفته دوربین‌ها را به استادیوم راه ندهد‪.‬‬ ‫اگر او زودتر تصمیم می‌‌گرفت هم به نفع‬ ‫باشگاه‌ها بود و هم فدراسیون فوتبال‪.‬‬

‫از گم شدن ‪ ۴٠٠‬هزار دالر در فدراسیون‬ ‫فوتبال تا انتقادی از فرهاد مجیدی‬ ‫با یکی دیگر از برنامه‌های زیر یه خم هم‌راه شما هستیم و در این برنامه به اخبار مختلفی که بیشتر از فوتبال و‬ ‫حواشی آن انتخاب شده است خواهیم پرداخت‪ ،‬چند جمله‌ای را هم برای فرهاد مجیدی داریم که این روزها به نظر‬ ‫می‌رسد انتقاد بر او وارد است و البته در خصوص پول‌های جدید گم شده در فدراسیون فوتبال و کلیات ماجرای‬ ‫پخش نشدن مسابقات لیگ‌برتر فوتبال‪.‬‬ ‫مسیب سربندی‬

‫تاثیر پخش نشدن بازی‌ها بر عمل‌کرد‬ ‫داوران‬ ‫عدم پخش تلویزیونی مسابقات هفته‬ ‫دوازدهم لیگ‌برتر فوتبال ایران بر عوامل‬ ‫مختلفی تاثیرگذار بوده که یکی از آنها عمل‌کرد‬ ‫داوران بوده است‪.‬‬ ‫پس از عدم تفاهم فدراسیون فوتبال با صد‌او‌سیما‬ ‫هیچ‌یک از دیدارهای هفته دوازدهم لیگ‌برتر‬

‫پخش تلویزیونی نشد و حتا دوربین‌های‬ ‫برنامه‌های مختلف نیز حق ورود به ورزشگاه‌ها‬ ‫را پیدا نکردند‪.‬‬ ‫درحالی‌که اکثر باشگاه‌ها در دنیا‪ ۶٠ ،‬درصد‬ ‫هزینه‌های یک فصل خود را از طریق حق‬ ‫پخش تامین می‌کنند‪،‬این نکته مهم در فوتبال‬ ‫ایران هنوز الینحل مانده و صداوسیما حاضر‬ ‫به پرداخت حق فوتبال نیست و فدراسیون نیز‬ ‫می‌خواهد برای یک‌بار هم که شده مقابل این‬ ‫مسئله بایستد‪.‬‬ ‫این اقدام عالوه بر این‌که بسیاری از جوانان را‬

‫‪57‬‬

‫از تماشای این مسابقات محروم کرد‪ ،‬مشکل‬ ‫دیگری نیز در این هفته ایجاد کرد که چندان‬ ‫به آن پرداخته نشد و آن موضوع قضاوت داوران‬ ‫بود‪.‬‬ ‫به نظر تماشاگران در ورزشگاه یادگار امام تبریز‪،‬‬ ‫نبودن دوربین‌ها و انعکاس نداشتن مسابقات‬ ‫سبب شد تا داوران این هفته لیگ‌برتر مسابقات‬ ‫را به گونه‌ای قضاوت کنند که نشان می‌داد آنان‬ ‫نگران اتفاقات پایان مسابقات نیستند‪ ،‬چرا که‬ ‫هیچ‌کدام از تصمیمات آنان تصویر‌برداری نشد و‬ ‫تصمیمات آنان بازتابی ندارد‪.‬‬ ‫این مشکل و به خصوص در آخرین دیدار‬ ‫هفته دوازدهم بین تیم‌های تراکتورسازی و‬ ‫پیکان تهران بیشتر دیده شد که بارها اعتراض‬ ‫تماشاگران و کادر‌فنی تراکتور را در برداشت‪.‬‬ ‫«هادی دزفولی» از داوران قدیمی و نام‌دار‬ ‫فوتبال ایران که قضاوت‌های ایده‌آل وی در‬ ‫گذشته فراموش نمی‌شود در این خصوص‬ ‫گفت‪ :‬هر چند داوران کشور ایران تالش زیادی‬ ‫انجام می‌دهند اما اصولن کار آنان در حد ایده‌آل‬ ‫نبوده است و حاال که عمل‌کرد آنان زیر ذره‌بین‬ ‫نمی‌رود احتمال باال رفتن اشتباهات تاثیر‌گذار‬ ‫بسیار بیشتر می‌شود‪.‬‬ ‫وی با اشاره به این‌که تمامی داوران تالش‬ ‫می‌کنند تا عمل‌کرد خوبی داشته باشند ادامه‬

‫داد‪ :‬وقتی مسابقات پخش مستقیم باشد و در‬ ‫برنامه‌های مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد‬ ‫به طور یقین همه عوامل یک مسابقه اعم از‬ ‫بازیکنان‪ ،‬مربیان و داوران تالش بیشتری انجام‬ ‫می‌دهند‪ ،‬چرا که عمل‌کرد آنان ارزیابی می‌شود‪.‬‬ ‫دزفولی گفت‪ :‬وظیفه عوامل یک بازی فوتبال‬ ‫این است تا خوب باشند و نباید به این سبب‬ ‫تشویق شوند‪ ،‬اما تدوام در خوب بودن است که‬ ‫تشویق را مهیا می‌سازد‪.‬‬ ‫این کارشناس افزود‪ :‬اگر یک بازی شرایط فنی‬ ‫خوبی داشته باشد به طور طبیعی عمل‌کرد داور‬ ‫نیز بهتر می‌شود اما در سال‌های اخیر سطح فنی‬ ‫مسابقات و طبیعتن داوری‌ها ایده‌آل نبوده است‪.‬‬ ‫وی ابراز امیدواری کرد تا مشکالت موجود‬ ‫برطرف شده و پخش مستقیم دیدارهای‬ ‫لیگ‌برتر سبب باالتر رفتن سطح فنی مسابقات‬ ‫و در کنار آن داوری‌ها شود‪.‬‬ ‫فوتبال ایران که سال‌هاست نام حرفه‌ای را یدک‬ ‫می‌کشد و مسووالن آن با افتخار از رضایت‬ ‫مسووالن کنفدراسیون فوتبال آسیا از حرفه‌ای‬ ‫بودن ما صحبت می‌کنند‪ ،‬دوباره با شرایطی‬ ‫روبه‌رو شده که به نظر می‌رسد این‌بار ارگان‌های‬ ‫تاثیر‌گذار کشور چون مجلس شواری اسالمی‬ ‫لو‌فصل آن پای به میدان بگذارند تا‬ ‫باید برای ح ‌‬ ‫بیش از این آسیب‌های مخرب به سوی فوتبال و‬ ‫در نهایت جامعه جوان کشور حرکت نکند‪.‬‬

‫چهارصد هزار دالر در حساب‬ ‫فدراسیون فوتبال گم شد‬ ‫داستان‌های پر از ابهام در فدراسیون فوتبال ادامه‬ ‫دارد و این‌بار تعدادی دالر در مثلث برمودای‬ ‫فوتبال گم شده است‪.‬‬ ‫به گزارش باشگاه خبرنگاران‪ ،‬چند وقت پیش‬ ‫بود که سایت نود خبر از گم شدن نه‌صد هزار‬ ‫دالر در فدراسیون فوتبال داد و بعد یکی از‬ ‫روزنامه‌های سیاسی (اعتماد) کشور ایران در‬ ‫تو‌گو با «کریم بهرامی» رییس هیات فوتبال‬ ‫گف ‌‬ ‫استان قم خبر از نه‌صد هزار دالری داد که وارد‬ ‫حساب‌های فدراسیون فوتبال نشده‌اند و حاال‬ ‫مثل این‌که این ماجرا وارد فاز تازه‌ای شده است‪.‬‬ ‫کریم بهرامی رییس هیات فوتبال استان قم‬ ‫اعالم کرده بود که فدراسیون فوتبال نه‌صد هزار‬

‫دالر قبل از جام‌جهانی در‌آمد داشته که آن را‬ ‫وارد حساب‌های فدراسیون نکرده است و حاال‬ ‫مثل این‌که اتفاق‌های جدیدی در حال افتادن‬ ‫است‪ .‬به نظر می‌رسد که چهارصد هزار دالر در‬ ‫حساب فدراسیون فوتبال گم شده باشد و البته‬ ‫شاید پانصد هزار تای دیگر هم گم شود! و به‬ ‫این ترتیب فعلن گم شدن چهارصد هزار دالر‬ ‫تایید شده و شایعه گم شدن پانصد هزار دالر‬ ‫دیگر هم در حال تایید شدن است‪.‬‬ ‫با پیگیری‌های که سایت برنامه نود انجام‬ ‫داده‪ ،‬از ماجرای عجیبی پرده برداشته شده که‬ ‫سرنخش به همان حرف‌های کریم بهرامی‬ ‫رییس فوتبال استان قم بازمی‌گردد و البته یکی‬ ‫دو رییس هیات دیگر مثل «سعید آگشته» رییس‬ ‫هیات فوتبال استان قزوین آن را تایید کرده‌اند‬ ‫و حتا برخی از اعضای هیات‌رییسه فدراسیون‬ ‫فوتبال هم از این ماجرا با خبر شده‌اند و به شدت‬ ‫عصبانی هستند‪.‬‬ ‫یکی از این روزنامه‌نگاران ورزشی که پس از‬ ‫انتشار خبر در سایت برنامه نود پیگیر این ماجرا‬ ‫بوده است در صفحه شخصی‌اش نوشته است‪:‬‬ ‫«علی کفاشیان»‪« ،‬مهدی محمدنبی» و «هادی‬ ‫آیت‌اللهی» این شب‌ها خواب ندارند‪ .‬سرنوشت‬ ‫رییس فدراسیون فوتبال ایران با آن دو عجیب‬ ‫گره خورده و دو نفر دیگر آقای «کفاشیان» را‬ ‫تهدید کرده‌اند اگر کنارشان بگذارد‪ ،‬دست به‬ ‫افشاگری می‌زنند‪.‬‬ ‫همان‌طور که می‌دانید علی کفاشیان برای‬ ‫برکناری مهدی محمد‌نبی و سیدهادی آیت‌اللهی‬ ‫تحت فشار است اما این‌کار را هنوز انجام نداده‬ ‫است‪ .‬اما ماجرای افشاگری چیست‪ .‬روزنامه‌نگار‬ ‫در ادامه نوشته است‪ :‬افشاگری؟ علی کفاشیان؟‬ ‫مگر او به صداقت‪ ،‬مظلومیت و سالمت مالی‬

‫‪58‬‬

‫شهره نیست؟ پس چه اتفاقی افتاده است؟ چرا‬ ‫فدراسیون در سکوت عجیبی فرو رفته است؟‬ ‫ترس در همه وجود فدراسیون‌نشینان نشسته‬ ‫است‪ .‬خبرهایی در راه است احتمالن‪ .‬یکی از‬ ‫پرونده‌های کوچک مربوط به کمک نقدی‬ ‫وزارت امور‌خارجه ایران است‪.‬‬ ‫این کمک‌ها همان کمک‌هایی است که قبل‬ ‫از جام‌جهانی انجام شد و همان‌طور که قبلن‬ ‫هم سایت برنامه نود اشاره کرده بود‪ ،‬چهارصد‬ ‫هزار دالر از طریق وزارت امور خارجه به تیم‌ملی‬ ‫کمک شده‌است که می‌شود بیشتر از یک میلیارد‬ ‫و دویست میلیون تومان‪.‬‬ ‫آن‌طور که خبرها به بیرون درز کرده است‪،‬‬ ‫سه نفر از کارمندان فدراسیون فوتبال (که نام‬ ‫دو نفر هم مشخص شده و یکی از آنها یکی‬ ‫از کارمندان زن فدراسیون فوتبال است) مامور‬ ‫وصول پول می‌شوند و به ذی‌حسابی وزارت‬ ‫امور‌خارجه می‌روند و شخصی به نام «محمدی»‬ ‫زیر‌بار پرداخت نقدی نمی‌رود و خواهان ریختن‬ ‫حساب به حساب ارزی فدراسیون فوتبال‬ ‫می‌شود‪ ،‬اما سه کارمند فدراسیون که مامور‬ ‫بوده‌اند‪ ،‬زیر‌بار نمی‌روند و پول را به صورت‬ ‫نقدی می‌خواهند بحث‌ها و جدل‌ها ادامه پیدا‬ ‫می‌کند تا این‌که کارمندان با رییس فدراسیون‬ ‫فوتبال تماس می‌گیرند و گوشی را به محمدی‬ ‫می‌دهند و کفاشیان با لحن تندی به محمدی‬ ‫می‌گوید به شما ربطی ندارد و پول را به همین‌ها‬ ‫بدهید! البته محمدی که این روزها ذی‌حساب‬ ‫وزارت امور‌خارجه در سازمان ملل و نیویورک‬ ‫است‪ ،‬مجبور به پرداخت نقدی می‌شود و البته‬ ‫خالف دستور وزارت امور‌خارجه برای پرداخت به‬ ‫حساب ارزی عمل می‌کند‪.‬‬ ‫حاال داستان از این قرار است که خبر این‬

‫پرداخت حاال افشا شده است اما در هیچ حسابی‬ ‫یافت نشده است! آن‌طور که از خبرها و روایت‌ها‬ ‫بر‌می‌آید در واقع هیچ سندی به عنوان در‌آمد در‬ ‫این‌باره اعالم نشده است و همه از آن اظهار‬ ‫بی‌اطالعی می‌کنند! اعضای هیات‌رییسه هم‬ ‫در این‌باره به شدت نگران و عصبانی شده‌اند‬ ‫طوری‌که کفاشیان جرات نمی‌کند جلسه‬ ‫هیات‌رییسه را تشکیل دهد و در نهایت اعضای‬ ‫هیات‌رییسه مجبور به واکنش سختی هم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در هر حال روزنامه‌نگار ورزشی که مشخص‬ ‫است از کلیت ماجرا با خبر است نوشته است‬ ‫نبی‪ ،‬آیت‌اللهی و کفاشیان هم‌چنان سکوت‬ ‫کرده‌اند‪ .‬بوی تخلف به مشام می‌رسد و به‬ ‫قول همان روزنامه‌نگار ممکن است یک فساد‬ ‫سازمان‌یافته دیگر اتفاق افتاده باشد‪ .‬آن‌هم برای‬ ‫فدراسیونی که حساب‌رس آن فردی نزدیک به‬ ‫علی کفاشیان است و برادر خانمش هم مسوول‬ ‫مالی فدراسیون منصوب شده است‪ .‬سایت برنامه‬ ‫تو‌گو با برخی اعضای هیات‌رییسه‬ ‫نود در گف ‌‬ ‫تاییدیه این ماجرا را گرفته است و به همین دلیل‬ ‫کلیت این گزارش را منتشر می‌کند‪ .‬روزنامه‌نگار‬ ‫در پایان صحبت‌هایش می‌نویسد که تازه‬ ‫متوجه شده که کفاشیان در یکی از برنامه‌های‬ ‫تلویزیونی گفته بود «هفت‌صد میلیون اختالف‬ ‫بودجه در فدراسیون‪ ،‬پول خرد است» و با این‬ ‫تفاسیر حق داشته است‪.‬‬ ‫اگر ریخته شدن پول‌های میلیاردی به‬ ‫حساب‌های شخصی صحت داشته باشد‪ ،‬آن‌وقت‬ ‫یک رسوایی مالی در راه است‪ .‬در هر حال گفته‬

‫می‌شود که همین اتفاق درباره پانصد هزار دالر‬ ‫اسپانسرینگ کوکا کوال هم افتاده است‪ .‬نکته‌ای‬ ‫که کریم بهرامی رییس هیات قم که خودش‬ ‫یک حسابرس است به آن اشاره کرده بود و‬ ‫کسی جدی نگرفته بود‪.‬‬

‫مقایسه حق‌پخش فوتبال‬ ‫کشورها با ایران‬ ‫در حالی‌که فدراسیون فوتبال برای پخش‬ ‫تلویزیونی یک فصل لیگ‌برتر ایران درخواست‬ ‫صد و شصت میلیارد تومان کرده است‪،‬‬ ‫صد‌او‌سیما تنها حاضر به پرداخت بیست میلیارد‬ ‫تومان است‪.‬‬ ‫درآمد لیگ فوتبال عربستان از حق پخش‬ ‫تلویزیونی مسابقات یک فصل‪ ،‬تقریبن دو برابر‬ ‫درخواست فدراسیون ایران از سازمان صد‌او‌سیما‬ ‫است‪.‬‬ ‫با باال گرفتن اختالف میان فدراسیون فوتبال و‬ ‫صد‌او‌سیما بر سر میزان حق پخش تلویزیونی‬ ‫مسابقات لیگ‌برتر‪« ،‬علی کفاشیان» با ارسال‬ ‫نامه‌ای به سازمان لیگ‪ ،‬ورود دوربین‌های‬ ‫تلویزیونی به ورزشگاه‌ها را ممنوع اعالم کرد‪.‬‬ ‫به این ترتیب هیچ‌کدام از مسابقات هفته‬ ‫دوازدهم لیگ‌برتر پخش تلویزیونی نداشت تا‬ ‫این چالش وارد مرحله جدیدی شود‪.‬‬ ‫دبیرخانه شورای راه‌بردی وزارت ورزش و‬ ‫جوانان نیز پس از این اتفاق‪ ،‬میزان درآمد لیگ‬ ‫کشورهای عربستان‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬ترکیه‪،‬‬

‫‪59‬‬

‫فرانسه و آلمان را منتشر کرد‪.‬‬ ‫در حالی‌که فدراسیون فوتبال برای پخش‬ ‫تلویزیونی یک فصل لیگ‌برتر ایران درخواست‬ ‫صد و شصت میلیارد تومان کرده است‪،‬‬ ‫صد‌او‌سیما تنها حاضر به پرداخت بیست میلیارد‬ ‫تومان است‪.‬‬ ‫مقایسه این مبالغ با میزان درآمد لیگ‌های‬ ‫خارجی از حق پخش تلویزیونی بسیاری از‬ ‫حقایق را درباره ضرورت پرداخت حق باشگاه‌ها‬ ‫مشخص می‌کند‪.‬‬ ‫درآمد لیگ‌های شش کشور خارجی از حق‬ ‫پخش تلویزونی به شرح زیر است‪:‬‬ ‫عربستان‪ :‬ده سال یک میلیارد دالر معادل سه‬ ‫تریلیون و بیست میلیارد تومان‪.‬‬ ‫ایتالیا‪ :‬یک فصل نه‌صد و پنجاه میلیون یورو‬ ‫معادل سه تریلیون و هشت‌صد و هشتاد و پنج‬ ‫میلیارد و پانصد میلیون تومان‪.‬‬ ‫انگلیس‪ :‬سه سال پنج میلیارد پوند معادل بیست‬ ‫و چهار تریلیون و صد و پنجاه میلیارد تومان‪.‬‬ ‫ترکیه‪ :‬یک سال صد و بیست و سه میلیون دالر‬ ‫معادل سی‌صد و هفتاد و یک میلیارد و چهار صد‬ ‫و شصت میلیون تومان‪.‬‬ ‫فرانسه‪ :‬یک فصل شش‌صد و شصت و هشت‬ ‫میلیون یورو معادل دو تریلیون و هفت‌صد و سی‬ ‫و دو میلیارد و صد و بیست میلیون تومان‪.‬‬ ‫آلمان‪ :‬یک فصل چهار‌صد و بیست میلیون یورو‬ ‫معادل یک تریلیون و هفت‌صد و هفده میلیارد و‬ ‫هشت صد میلیون تومان‪.‬‬ ‫دولت و وزارت ورزش علیه تلویزیون‬ ‫در حالی‌که اهالی فوتبال با تعجب از حرکت‬ ‫اخیر «علی کفاشیان» حرف می‌زنند‪ ،‬منابع‬ ‫آگاه مدعی هستند اصلن در این ماجرا کفاشیان‬ ‫کاره‌ای نیست و دولت و وزارت ورزش مقابل‬ ‫صد‌او‌سیما قرار دارند‪.‬‬ ‫به گزارش رادنیوز‪ ،‬وقتی دقایقی از ساعت ‪١٧:٠٠‬‬ ‫روز سه‌شنبه گذشت و تلویزیون بازی سایپا و‬ ‫پرسپولیس را نشان نداد‪ ،‬مشخص شد علی‬ ‫کفاشیان یک‌بار برای همیشه برخالف گذشته‪،‬‬ ‫روی حرف خود ایستاده و قصد عقب نشستن‬ ‫ندارد‪ .‬قهرمان بالمنازع عقب‌نشینی این‌بار جفت‬ ‫پای خود را داخل یک کفش کرد و دوربین‌های‬

‫تلویزیونی را به ورزشگاه آزادی راه نداد‪.‬‬ ‫خیلی‌ها شروع به تعریف از کفاشیان کردند و‬ ‫اغلب اهالی فوتبال با تعجب از خودشان پرسیدند‬ ‫یعنی چه اتفاقی افتاده که رکورد‌دار سازش و‬ ‫تغییر موضع‪ ،‬این‌بار از مواضع خود عقب‌نشینی‬ ‫نکرده است؟!‬ ‫هر یک از اهالی فوتبال از زاویه دید خود به این‬ ‫سوال پاسخ می‌دادند که ناگهان برخی منابع آگاه‬ ‫به رسانه‌ها هشدار دادند راه را اشتباه نروند و‬ ‫تصور نکنند کفاشیان پشت ماجرای جلوگیری از‬ ‫ورود دوربین‌های تلویزیونی به ورزشگاه‌هاست‪.‬‬ ‫این منابع آگاه مدعی هستند دولت که با‬ ‫صد‌او‌سیما مشکل دارد از طریق وزارت ورزش‬ ‫به کفاشیان گفته به هیچ‌وجه عقب‌نشینی نکند و‬ ‫روی مواضع خود بایستد‪.‬‬

‫فراموشی بی‌درمان که نیست‪،‬‬ ‫آقای اسطوره‬ ‫می‌توان برای فرهاد هر روز و همه روز تکرار‬ ‫کرد مردانی را که روزی روزگاری برای او نردبان‬ ‫ترقی بودند و جوان‌هایی که روزی خود او جای‬ ‫آنها بود‪.‬‬ ‫گروه ورزشی مشرق‪« ،‬من علیرضا جهانبخش‬ ‫را نمی‌شناسم…» این کلیدی‌ترین جمله‌ای‬ ‫بود که از زبان «فرهاد مجیدی» در برنامه نود‬ ‫شنیدیم‪ .‬منهای آن ادعایش در مورد رسانه‌ها و‬ ‫تیتری که روی جلد روزنامه خبر ورزشی بیش از‬ ‫کو‌نیم دهه پیش نشسته بود و البته اگر بگذریم‬ ‫ی ‌‬ ‫از ادعاهای عجیبش در مورد نخستین ترک‬ ‫استقالل در زمان مربیگری مظلومی و مدیریت‬ ‫فتح‌اله‌زاده! کلید حرف‌های فرهاد مجیدی همین‬

‫یک بخش بود‪ .‬جایی که ادعا کرد بازیکنی که‬ ‫سه بازی برای ایران در جام‌جهانی بازی کرده‪،‬‬ ‫همین امروز موفق‌ترین بازیکن ایرانی شاغل‬ ‫در اروپا است و البته در تیم امید ایران بازوبند‬ ‫کاپیتانی را بر دستش می‌بندد را نمی‌شناسد‪.‬‬ ‫نمی‌شناسی؟! تو فرهاد مجیدی هستی؟!‬ ‫فراموشی بی‌درمان که نیست‪ ،‬آقای اسطوره!‬ ‫روزی که فرهاد مجیدی بعد از نخستین واکنش‬ ‫«کارلوس کی‌روش» در مورد حضور احتمالی‬ ‫او در کادر‌فنی تیم‌ملی‪ ،‬بالفاصله به فدراسیون‬ ‫فوتبال رفت‪ ،‬همه گمانه‌زنی‌ها به سوی نشستن‬ ‫او روی پست دستیاری تیم‌ملی ایران سوق پیدا‬ ‫کرد‪ .‬مجیدی خیلی ساده و در واکنشی بسیار قابل‬ ‫پیش‌بینی‪ ،‬در برنامه نود‪ ،‬حضورش در فدراسیون‬ ‫را به پیگیری کالس‌های مربیگری ربط داد و‬ ‫البته در ذهن اندک تماشاگرانی که پای مناظر ‌ه‬ ‫دو سر باختش با «عادل فردوسی‌پور» نشسته‬ ‫بودند این سوال را طراحی کرد که چرا مجیدی‬ ‫قبل از حضورش در فدراسیون فوتبال‪ ،‬آدرس‬ ‫اینترنتی سایت فدراسیون را در تبلت خود باز‬ ‫نکرده و نگاهی به آن نینداخته تا به صورت‬ ‫دقیق متوجه شود در چه روزهایی کمیته آموزش‬ ‫فدراسیون فوتبال‪ ،‬کالس‌های مربیگری در‬ ‫سطوح مختلف را برگزار می‌کند‪.‬‬ ‫فرهاد البته کمی فراموش‌کار است‪ .‬این را از‬ ‫نشناختن کاپیتان تیم امید ایران هم می‌توان‬ ‫فهمید‪ .‬شاید برای همین فراموش‌کاری‌اش باشد‬ ‫که یادش رفته در ساختمان فدراسیون به جز‬ ‫با مسووالن کمیته آموزش با چه کسانی دیدار‬ ‫کرده‪ .‬شاید هنوز هم به یاد نیاورد که دستیاری‬ ‫«وینگادا» را به شکلی تلویحی از فدراسیون‬ ‫فوتبال خواسته و منتظر تماس آنها مانده‪ .‬فرهاد‬ ‫مجیدی این روزها چه‌قدر به تیمی فکر می‌کند‬

‫‪60‬‬

‫که کاپیتان لژیونرش را هم نمی‌شناسد چه برسد‬ ‫به گمنام‌هایش را؟! فرهاد چه‌طور می‌خواهد‬ ‫کمک مربی کی‌روش یا وینگادا باشد وقتی‬ ‫مهم‌ترین بازیکن تیم‌های امید و ملی ایران را‬ ‫نمی‌شناسد؟ فرهاد چه‌طور بازیکنی که مقابل او‬ ‫در بیستم اردیبهشت‌ماه سال ‪٩٢‬هم‌راه با داماش‬ ‫گیالن در تهران استقالل را شکست داد و مقابل‬ ‫چشم‌های او پاس گل پیروزی تیمش را داد و‬ ‫بهترین بازیکن زمین شد را نمی‌شناسد؟! فرهاد‬ ‫تا امروز نه لیست مدعوین تیم‌های ملی را دیده‪،‬‬ ‫نه لیگ را دیده‪ ،‬نه نود دیده‪ ،‬نه بازی‌های ایران‬ ‫در جام‌جهانی را؟‬

‫ادعای نشناختن یک بازیکن جوان‬ ‫برای یک کهنسال و پیشکسوت‪،‬‬ ‫تشخص می‌آورد؟ اگر می‌آورد از‬ ‫امروز هم‌دیگر را نشناسیم …‬ ‫شاید فرهاد همان روزی که از فدراسیون فوتبال‬ ‫بیرون آمده‪ ،‬این را هم از یاد برده است‪ .‬مثل‬ ‫وقتی که «ناصر احمدپور» به‌عنوان شفیق‌ترین‬ ‫دوست رسانه‌ای‌اش (تا وقتی قدرت‌های‬ ‫رسانه‌ای مثل خبر ورزشی را در دست داشت)‬ ‫از دنیا رفت و حتا در مراسم خاک‌سپاری‌اش‬ ‫هم حاضر نشد‪ .‬چه کسی باور می‌کرد فرهاد‬ ‫که زمانی برای جزیی‌ترین تصمیمات زندگی‌اش‬ ‫از ناصر احمدپور مشاوره می‌گرفت‪ ،‬در مراسم‬ ‫تدفین او شرکت نکند؟ چه کسی باور می‌کرد‬ ‫ناصر احمدپور که سال ‪٨٠‬در همین برنامه نود در‬ ‫مناظره‌ای با «پژمان راهبر»‪ ،‬مربی شهیری مانند‬ ‫«میروسالو بالژویچ» را فقط به ‌خاطر دعوت‬

‫نکردن از مجیدی به خاک و خون کشید‪ ،‬از یاد‬ ‫مجیدی برود؟ دیگر علیرضا جهانبخش کجای‬ ‫این داستان است؟ یک پسر تازه وارد به فوتبالی‬ ‫که لبریز شده از افتخارات ملی و باشگاهی‬ ‫مجیدی!‬ ‫فراموشی بی‌درمان که نیست‪ ،‬آقای اسطوره!‬ ‫فراموشی بی‌درمان که نیست‪ .‬راه‌حل دارد!‬ ‫می‌توان برای فرهاد هر روز و همه روز تکرار‬ ‫کرد‪ .‬مردانی که روزی روزگاری برای او نردبان‬ ‫ترقی بودند‪ .‬از جوان‌هایی که روزی خود او جای‬ ‫آنها بود‪ .‬فرهاد را «محمد مایلی‌کهن» از بهمن‬ ‫کرج پیدا کرد و به تیم‌ملی آورد‪.‬‬

‫همان تیمی که لبریز بود از‬ ‫ستاره‌ها‪ .‬از عابدزاده گرفته تا‬ ‫خاکپور و باقری و دایی و استیلی‬ ‫و عزیزی‪ .‬فرهاد این اسامی را به‬ ‫یاد دارد؟‬ ‫! فرهاد را ناصر حجازی به استقالل برد‪،‬‬ ‫فتح‌اله‌زاده‌ای که به خاطرش از استقالل‬ ‫یک‌بار خداحافظی کرد و رفت به اتریش برد‪.‬‬ ‫یادش هست؟ فرهاد چند نفر از مردانی را که‬ ‫برایش بخشی از عمر خود را گذاشته‌اند به یاد‬ ‫دارد؟ دیروز در مراسم تدفین احمدپور شرکت‬ ‫نکرد‪ ،‬امروز مدعی می‌شود که آن‌چه روی جلد‬ ‫روزنامه آن مرحوم نشسته باد هوا بوده و شاید‬ ‫فردا‪ ،‬وقتی اسم ناصر احمدپور را پیش روی او‬ ‫بگذاریم‪ ،‬بگوید‪ :‬من او را نمی‌شناسم…‬ ‫گاهی می‌توان متوجه سکوت بعضی شد‪.‬‬ ‫این‌که چرا دهان‌هایی هرگز در مجامع عمومی‬ ‫باز نمی‌شوند‪ ،‬شاید دالیلی دارد که فقط در‬ ‫زمان سخنوری صاحبانشان عیان شوند‪ .‬گاهی‬ ‫می‌توان فهمید که چرا «علی پروین» هرگز‬ ‫حاضر به حضور در برنامه زنده تلویزیونی‬ ‫نشده است‪ .‬دست خودش نیست … بعضی‬ ‫شفاهیات رکیک‪ ،‬جزیی از ماهیت گفتاری‌اش‬ ‫شده‪ .‬تشخصش به همین ادبیات خاصه اوست‪.‬‬ ‫گاهی می‌توان فهمید که چرا یکی مثل «مسعود‬ ‫کیمیایی» با آن همه هنر خاصه‌اش‪ ،‬حاضر به‬ ‫نشستن روبه‌روی دوربینی نمی‌شود که او را‬ ‫بدون رتوش پیش چشم مردم می‌گذارد‪ .‬این‬ ‫را وقتی فهمیدیم که یک ماه قبل او میهمان‬

‫«هفت» بود‪ .‬می‌توان امروز درک کرد که دلیل‬ ‫خاموشی مجیدی در تمام این سال‌ها چه بوده‪.‬‬ ‫چرا به دعوت دوست قدیمی‌اش و همسفر‬ ‫سابقش (عادل) در تمام این سال‌ها جواب رد‬ ‫می‌داده‪ .‬گاهی باید دلیل سکوت را پنهان نگه‬ ‫داشت‪ .‬نهایت این است که تصور می‌کنند خودت‬ ‫را باالتر از یک مناظره‌گر تلویزیونی می‌بینی‪.‬‬ ‫نهایتش این است!‬ ‫فراموشی بی‌درمان که نیست‪ ،‬آقای اسطوره!‬ ‫برای برنده بودن جلوی عادل فردوسی‌پور‪ ،‬یک‬ ‫فرمول قدیمی وجود دارد‪ .‬با او رفاقت کنید‪ .‬بعد‬ ‫هر آن‌چه که از زندگی خصوصی‌اش می‌دانید‬ ‫را در موردش روی خط زنده تلویزیونی بگویید‪.‬‬ ‫مثلن بگویید پدرش در دبی به شما گفته بود‬ ‫که در دوران کودکی‌اش هوادار پرسپولیس بوده!‬ ‫چنان خودش را می‌بازد‪ ،‬چنان دست و پایش را‬ ‫می‌بازد که تا آخر مباحثه شما با سخیف‌ترین‬ ‫کلمات هم برنده باشید‪ .‬حتا نمی‌تواند به شما‬ ‫بگوید آن زیر پیراهنی که مدعی هستی به دستور‬ ‫ریاست باشگاه زیر پیراهن تمام بازیکنان پوشانده‬ ‫شده بود چرا بر تن هیچ یک از هم‌بازی‌هایی که‬ ‫بر سرت می‌پریدند نیست!‬ ‫مجلس اختالف فدراسیون‌های ورزشی‬ ‫با صد‌او‌سیما را بررسی می‌کند‬ ‫سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای‬ ‫اسالمی گفت‪ :‬نمایندگان عضو شورای نظارت بر‬ ‫صد‌او‌سیما با تشکیل کارگروهی موضوع اختالف‬ ‫فدراسیون‌های ورزشی با صد‌او‌سیما را در اسرع‬ ‫وقت بررسی کرده و نتیجه را به کمیسیون‬ ‫گزارش خواهند داد‪.‬‬ ‫تو‌گو با ایرنا با تشریح‬ ‫«سیدعلی طاهری» در گف ‌‬ ‫جزییات جلسه عصر روز سه‌شنبه کمیسیون‬ ‫فرهنگی مجلس با اشاره به اختالف فدراسیون‬ ‫فوتبال و برخی دیگر از فدراسیون‌ها با صد‌او‌سیما‬ ‫برای حق پخش مسابقات ورزشی اظهار داشت‪:‬‬ ‫در این جلسه مقرر شد سه نفر از اعضای‬ ‫کمیسیون که در شورای نظارت بر صد‌او‌سیما‬ ‫فعالیت می‌کنند موضوع را هر چه سریع‌تر با‬ ‫تشکیل جلسه‌ای‪ ،‬به صورت فوری پیگیری کنند‬ ‫و به این کمیسیون‪ ،‬گزارش دهند‪.‬‬ ‫نماینده مردم گرگان در مجلس از آغاز بررسی‬

‫‪61‬‬

‫طرح نظام جامع رسانه در کمیسیون فرهنگی‬ ‫مجلس خبر داد و گفت‪ :‬با توجه به این‌که‬ ‫دولت اعالم کرده در حال تکمیل الیحه‌ای در‬ ‫این زمینه است‪ ،‬مقرر شد مکاتبه با دولت برای‬ ‫تسریع در ارسال این الیحه صورت گیرد‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬کمیسیون فرهنگی مجلس در‬ ‫جلسه امروز خود وظیفه رسیدگی هر‌چه سریع‌تر‬ ‫به طرح مذکور را با دعوت از مسووالن مربوطه‪،‬‬ ‫به کار‌گروه ویژه کمیسیون واگذار کرد‪.‬‬

‫راه‌کار جدید نود در روز تحریم‬ ‫دوربین‌های سیما‬ ‫در روزی که فدراسیون فوتبال مانع ورود‬ ‫دوربین‌های تلویزیونی به ورزشگاه‌ها شد‪ ،‬عوامل‬ ‫یک برنامه تلویزیونی برای پخش تصاویر دیدار‬ ‫پرسپولیس با سایپا در برنامه نود دست به کار‬ ‫جدیدی زد‪.‬‬ ‫به گزارش خبرنگار مهر‪ ،‬فدراسیون فوتبال‬ ‫تهدیدهایش برای راه ندادن دوربین‌های‬ ‫تلویزیونی به ورزشگاه‌ها را باالخره در هفته‬ ‫دوازدهم لیگ‌برتر عملی کرد تا در روز نخست‬ ‫از این هفته هیچ مسابقه‌ای روی آنتن نرود‪.‬‬ ‫در دیدار پرسپولیس با سایپا که روز سه‌شنبه‬ ‫در ورزشگاه آزادی برگزار شد‪ ،‬هیچ دوربینی‬ ‫از صد‌او‌سیما حضور نداشت تا این سوال ایجاد‬ ‫شود که برنامه هفته آینده نود از این مسابقه چه‬ ‫تصاویری را نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫با این حال «عادل فردوسی‌پور» برای حل این‬ ‫مشکل بی‌کار ننشست و گزارشگر برنامه‌اش را‬ ‫بدون تصویربردار به ورزشگاه فرستاد تا وی با‬ ‫دوربین دستی از بازی فیلم بگیرد‪ .‬گزارشگر ‪٩٠‬‬ ‫اکثر دقایق این بازی را فیلم گرفت و حتا در‬ ‫پایان مسابقه با تعدادی از بازیکنان دو تیم هم‬ ‫با دوربین خود مصاحبه‌هایی انجام داد تا دست‬ ‫عادل فردوسی‌پور برای برنامه هفته آینده خالی‬ ‫نباشد‪.‬‬ ‫هنوز مشخص نیست که تهیه کننده و مجری‬ ‫برنامه نود این وظیفه را به سایر گزارشگران خود‬ ‫در شهرهای دیگر محول کرده است یا خیر‪.‬‬ ‫البته درباره پخش دیدار استقالل با پدیده حرف‬ ‫و حدیث‌های فراوانی ایجاد شده و گفته می‌شود‬ ‫احتمال راه دادن دوربین‌های تلویزیونی به‬

‫ورزشگاه ثامن برای پخش بازی وجود دارد‪.‬‬

‫فوتبال حرفه‌ای نباید شیر بی‌یال‬ ‫و کوپال باشد‬ ‫رییس فدراسیون گفت‪ :‬در مورد حق پخش‬ ‫تلویزیونی روی حرف خود ایستاده‌ایم و اجازه‬ ‫ورود دوربین به ورزشگاه‌ها را نمی‌دهیم‪.‬‬ ‫تو‌گو با فارس در مورد‬ ‫«علی کفاشیان» در گف ‌‬ ‫عدم پخش دیدارهای لیگ‌برتر گفت‪ :‬روی حرف‬ ‫خود هستیم و به خواسته‌مان در مورد حق پخش‬ ‫از صد‌او‌سیما هم‌چنان اصرار داریم‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ :‬یک‌بار دیگر تاکید می‌کنم که‬ ‫صداو‌سیما باید برای حرفه‌ای شدن حق واقعی‬ ‫باشگاه‌ها را بدهد اما با این وضعیت گویا آنها‬ ‫اعتقادی به حق پخش ندارند‪ .‬مردم هم فعلن‬ ‫برای تماشا بازی‌ها به ورزشگاه بروند و بقیه هم‬ ‫برای هم تعریف کنند!‬ ‫کفاشیان با ذکر مثالی تصریح کرد‪ :‬اگر می‌خواهیم‬ ‫فوتبال‌مان کامل شود باید همه فاکتورهای‬ ‫حرفه‌ای‌گری را در کنار هم داشته باشیم‪ .‬این‬ ‫درست مثل آن فردی است که برای خال‌کوبی‬ ‫یک شیر رفت و زمانی که درد این کار او را آزار‬ ‫می‌داد به آن کسی که روی بدنش خال‌کوبی‬ ‫می‌کرد‪ ،‬می‌گفت یال شیر را خال‌کوبی نکن و‬ ‫سپس خواسته‌اش را در مورد دم شیر و بعد هم‬ ‫سر شیر تکرار کرد که در نهایت فرد خال‌کوبی‬ ‫کننده به وی پاسخ داد که مگر شیر بی‌یال و دم‬ ‫و سر هم شیر می‌شود؟‬ ‫رییس فدراسیون فوتبال در مورد این‌که چرا‬ ‫داوران خارجی قرار است دیدار دوستانه تیم‌های‬ ‫ایران و کره‌جنوبی را قضاوت کنند‪ ،‬گفت‪ :‬در این‬ ‫مورد خیلی مطلع نیستم چون در ایران نبودم‬ ‫اما داوران ما هم بین‌المللی هستند و هیچ فرقی‬ ‫نمی‌کند‪ .‬ما مشکلی از لحاظ داوری نداریم‬ ‫و داوران ما هم می‌توانند این‌طور دیدارها را‬ ‫قضاوت کنند‪.‬‬ ‫وی در مورد این‌که آیا ویروس آبوال اردوی‬ ‫آفریقای جنوبی تیم‌ملی را تهدید می‌کند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫در حال بررسی این موضوع هستیم و قبل از‬ ‫اعزام تیم‌ملی به این کشور تمام جوانب امر را‬ ‫بررسی خواهیم کرد‪.‬‬

‫انتظار از نسل پلی‌استیشنی برای‬ ‫پیشرفت فوتبال‬ ‫این روزها همه تیشه برداشته‌اند و دنبال قربانی‬ ‫جدیدی می‌گردند که معمولن رییس فدراسیون‬ ‫یا مربی تیم‌ملی اولین گزینه‌ها هستند اما وزارت‬ ‫ورزش در گذشته برای جایگزینی از بین رفتن‬ ‫فوتبال خیابانی چه کرده؟ آیا آموزش و پرورش‬ ‫از این همه امکانات در کشور به درستی استفاده‬ ‫کرده؟ آیا شهرداری زمین فوتبال برای جوانان‬ ‫ساخته که از درون این‌ها فوتبالیست بیرون‬ ‫بیاید؟‬ ‫به گزارش مهر‪ ،‬از آن روزگار که فوتبال توسط‬ ‫انگلیسی‌ها به مسجدسلیمان آمد و رشد کرد تا‬ ‫به امروز شاید هرگز در رده‌های پایه به چنین‬ ‫خفت‌هایی گرفتار نشده بودیم‪ .‬شاید حذف شده‬ ‫بودیم‪ ،‬شاید که نه در بسیاری موارد حذف شده‬ ‫بودیم اما نه با این خفت که به یمن ببازیم و‬ ‫ویتنام‪ .‬چرا؟‬ ‫می‌توان مثل همیشه بدون مطالعه و بدون‬ ‫انصاف و فقط از روی ویترین بودن فدراسیون‬ ‫با لودر رسانه رد شد و خود را محق نشان داد و‬ ‫مدعی شد که همین تیم را اگر فالنی بود با ده‬ ‫امتیاز اختالف قهرمان می‌کردیم و غیره و غیره‬ ‫و غیره!‬ ‫می‌توان کفاشیان را شست و پهن کرد روی‬ ‫طناب تا خشک شود‪ .‬بعد هم او را بیرون کرد و‬ ‫مثل خرید نان سنگگ نوبت را به کس دیگری‬ ‫داد‪ .‬بله می‌توان همه این کارها را انجام داد‪،‬‬ ‫مثلن می‌توان به تنور وزارت ورزش هیزم ریخت‪،‬‬ ‫می‌توان کفاشیان را قطعه قطعه کرد و رفت‬ ‫سروقت کسی دیگر‪.‬‬ ‫مگر با صفایی فراهانی چنین نکردیم؟ مگر با‬ ‫دادکان نکردیم؟ مگر با دیگران نکردیم؟ مگر‬ ‫منتقدان رییس نشدند؟ نتیجه چه شد؟ پاسخ‌ها را‬ ‫همه فوت آبیم‪ ،‬کمیته شکستی تشکیل می‌شود‬ ‫و ریشه‌یابی می‌کنند و آخرش یا یک مربی و‬ ‫یا یک رییس فدراسیون را مقصر می‌کنند و با‬ ‫قربانی کردن او افکار عمومی را آرام می‌کنند‬ ‫بدون آن‌که اشکال واقعی برطرف شده باشد!‬ ‫اشکال اما کجاست؟ اجازه بدهید یک‌بار برای‬ ‫همیشه ریشه خشکیده را نشانشان بدهیم‪ .‬اشکال‬ ‫نه در فدراسیون فوتبال که در وزارت‌خانه‌هاست‬ ‫و شهرداری‌ها‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫مدارس فوتبال به امان خدا رها شده‌اند‪ ،‬هر‬ ‫کسی می‌آید همیانش را پر از پول می‌کند و‬ ‫می‌رود بدون آن‌که ذره‌ای به فکر بچه‌های مردم‬ ‫باشد و به آنها نظم و تکنیک و تاکتیک یاد بدهد‪.‬‬ ‫با پایان فوتبال خیابانی کلن فوتبال مرد این‌ها‬ ‫که امروز فوتبال بازی می‌کنند بیشتر از فوتبال‬ ‫داخل چمن سبز‪ ،‬پلی‌استیشن بازی کرده‌اند! شما‬ ‫می‌خواهید این نسل به یمن نبازد؟‬ ‫نسل امثال باقری‌ها‪ ،‬جباری‌ها‪ ،‬مهدوی‌کیا‌ها‪،‬‬ ‫دایی‌ها‪ ،‬منصوریان‌ها‪ ،‬کریمی‌ها و مجیدی‌ها‬ ‫نسلی هستند که در خیابان و روی آسفالت وسط‬ ‫تابستان بیش از ‪ ۶‬ساعت در روز فوتبال بازی‬ ‫می‌کردند و نهایتن به زمین خاکی رسیدند!‬ ‫اما با پایان گل‌کوچک خیابانی و گیم‌نت شدن‬ ‫زمین‌های خاکی آن‌جا که وزیر ورزش‌ها و‬ ‫رییس تربیت بدنی‌ها و شهرداری‌ها باید به‬ ‫خودشان می‌آمدند درگیر دعوا با هم بودند و‬ ‫جابه‌جایی‌های غیرمتعارف و تند و تند وزرا و‬ ‫روسای تربیت‌بدنی به گونه‌ای که طی شش سال‬ ‫شش نفر بر آن کرسی تکیه زده‌اند که عبارتند‬ ‫از‪ :‬علی‌آبادی‪ ،‬سعیدلو‪ ،‬عباسی‪ ،‬صالحی‌امیری‪،‬‬ ‫شریعتمداری و محمود گودرزی که البته صالحی‬ ‫امیری و شریعتمداری سرپرست بوده‌اند‪ .‬بنابراین‬ ‫کسی نبوده که پلی‌استیشن را از دست بچه‌ها‬ ‫بگیرد و آنها را به زمین فوتبال هدایت کند‪.‬‬ ‫شهرداری چند تا زمین فوتبال ساخته در این‬ ‫مدت و آن را در اختیار نوجوانان و جوانان‬ ‫قرارداده که بروند و بدوند و تکل بزنند و مردانه‬ ‫فوتبال بازی کنند؟ وزارت‌خانه کی و کجا طرح‬ ‫همگانی توسعه فوتبال را با مدارس سالم و‬ ‫ارزان‌قیمت فوتبال تشکیل داده و پیشکسوتان‬ ‫فوتبال را استخدام کرده که این‌ها را تربیت‬ ‫کنند که امروز داعیه دارد و نقد هم می‌کند و‬ ‫به فدراسیون فوتبال ایراد می‌گیرد؟ آیا غیر از‬ ‫این بوده که همه هنر وزارت‌خانه‌ها تعیین هیات‬ ‫مدیره‌های سرخابی‪ ،‬تعیین مربیانشان و تعیین‬ ‫مربی تیم‌ملی بوده است؟ کسی ردی از کار‬ ‫صحیح در توسعه محبوب‌ترین ورزش ایران از‬ ‫وزارت دیده که ما ندیده‌ایم؟‬ ‫این همه پیشکسوت فوتبال داریم که همه‬ ‫بی‌کارند و به شغل شریف مصاحبه کردن‬ ‫علیه هم در رسانه‌ها مشغولند اما دریغ از‬ ‫یک ساماندهی صحیح و استفاده از امکانات‬ ‫وزارت‌خانه برای رشد دادن فوتبال!‬

‫حاال هم البد می‌آیند و قیافه حق به جانب‬ ‫می‌گیرند و می‌گویند دیدید گفته بودیم که‬ ‫فدراسیون کار کارشناسی نکرده است؟ این‌که‬ ‫کار فدراسیون کارشناسی هست یا نه شاید در‬ ‫این مقاله نگنجد اما اصالتن دخالت تا این حد در‬ ‫کار فدراسیونی که مجمع تخصصی دارد و اگر‬ ‫الزم باشد خود مجمع برایش تصمیم می‌گیرد‬ ‫آن‌هم در حالی‌که هزاران متر‌مربع فضای‬ ‫ورزشی روی هوا مانده و هیچ توسعه‌ای برای‬ ‫فوتبال وجود ندارد و توسط وزارت ورزش انجام‬ ‫نشده کاری بی‌مزه و غلط است‪.‬‬ ‫فوتبال از حلقه‌های زنجیر زیادی درست شده‬ ‫که آخرین آن فدراسیون فوتبال است و نکته‬ ‫این‌جاست که ما هم هر روز فقط فدراسیون و‬ ‫سرمربیان را نشانه می‌گیریم غافل از این‌که در‬ ‫آموزش و پرورش کوچک‌ترین کار مثبتی انجام‬ ‫نمی‌شود و ورزش بی‌برنامه‌ترین‪ ،‬ضعیف‌ترین و‬ ‫بی‌اهمیت‌ترین کار این وزارت‌خانه است‪.‬‬

‫ادبیات نامناسب برخی فوتبالی‌ها‬ ‫و قهرمانانی که به زندان می‌روند‬

‫برخی ادبیات و حرف‌هایی که قهرمان‌های‬ ‫فوتبال ایران برای یک‌دیگر به کار می‌برند‪،‬‬ ‫می‌رود تا درب‌های زندان را به روی آنها باز کند‬ ‫و به نظر می‌رسد خود این عزیزان حواسشان‬ ‫نیست که به کجا می‌رسند و چه می‌کنند‪.‬‬ ‫اتفاق خوبی نیست این‌که «محمد مایلی‌کهن»‬ ‫را در آستانه درب زندان ببینیم‪ ،‬اتفاق خوبی‬ ‫نیست که «علی دایی» هر دو پا را در یک کفش‬ ‫کند و بگوید باید فالنی به زندان برود! فالنی‬ ‫کیست؟ مربی سابق خود دایی! شاید دایی حق‬ ‫داشته باشد‪ .‬شاید هم نه‪.‬‬ ‫به هرحال این بخش ماجرا را قاضی تعیین‬ ‫می‌کند اما واقعیت این است که در ورزش و در‬ ‫دنیای پهلوانی رسم بر این رفتار نبوده و همیشه‬ ‫حرمت بزرگ‌تر حفظ می‌شده و به درست یا غلط‬ ‫از قدیم می‌گفتند چوب معلم گل است‪.‬‬ ‫این درست که ماجراها دیگر مثل سابق نیست‪.‬‬ ‫این درست که جامعه نوین ظرفیت و تحمل‬ ‫کمتری نسبت به گذشته دارد اما واقعیت این‬ ‫است که حتا همین جامعه با ظرفیت کم هم‬ ‫چنین اتفاقاتی را دوست ندارد‪.‬‬ ‫این اما همه داستان نیست و تک موردی نیست‬

‫‪63‬‬

‫که وجود دارد‪ ،‬همین «فرهاد مجیدی» در‬ ‫برنامه نود همین هفته هم حرمت مربی خود‬ ‫را نگه نداشت و اگر چه اسم نبرد اما واقعیت‬ ‫این است که برداشت‌ها به سمت قلعه‌نویی بود‬ ‫و اگر هم فرهاد نظرش این نبوده باشد (که بعید‬ ‫می دانیم) باید به گونه‌ای حرف می‌زد که چنین‬ ‫برداشت‌هایی نشود‪ .‬البته در موارد دیگر فرهاد‬ ‫مجیدی در بیانیه قدیمی‌اش کاملن در رابطه با‬ ‫امیر اسم او را برده بود‪.‬‬ ‫«حسن روشن» گزینه بعدی است‪ .‬او در اکثر‬ ‫روزها علیه مدیران استقالل حرف می‌زد‪ ،‬هنوز‬ ‫هم چنین می‌کند و هیچ‌کس نمی‌داند به کدامین‬ ‫دلیل چنین می‌کند و چرا؟‬ ‫پیش از این هم بین دایی و پروین‪ ،‬بین قلعه‌نویی‬ ‫و حجازی‪ ،‬بین مایلی‌کهن و قلعه‌نویی و …‬ ‫بارها و بارها چنین دعواهایی دیده بودیم‪ ،‬هنوز‬ ‫هم می‌بینیم و نمی‌فهمیم که چنین فضایی با‬ ‫ادبیاتی این‌چنینی‪ :‬آقا قلدره‪ ،‬گروهبان قندلی و‬ ‫مواردی چون این که اصلن کم نیستند چگونه بر‬ ‫زبان برخی از این دوستان جاری می‌شود و از آن‬ ‫بدتر این‌که بعضن برخی از این اعضای فوتبال‬ ‫یک‌دیگر را به اختالس کردن و جادو کردن و‬

‫دزدی و رانت خواری و …متهم می‌کنند‬ ‫آن‌هم در رسانه‌های عمومی!‬

‫اگر در خانه دعوایشان‬ ‫شود‪ ،‬اگر در حریمی‬ ‫معلوم دعوا کنند بحث‬ ‫فرق می‌کند اما در‬ ‫رسانه‌ها؟‬ ‫این درست که رسانه‌ای‌ها باید آیینه باشند و‬ ‫هر چه که هست را عینن بازتاب دهند اما این‬ ‫رسمش نیست که دعواهایشان را در رسانه‌ها‬ ‫انجام دهند همه مردم را خبر کنند‪.‬‬ ‫امروز هم که پای دادگاه و زندان وسط آمده‬ ‫و ما واقعن هنوز در شوک به سر می‌بریم‬ ‫و از این عزیزان می‌پرسیم چرا برای دعوا‬ ‫کردن با یک‌دیگر ادبیات فاخرتری را در نظر‬ ‫نمی‌گیرند و مراقب تهمت‌ها نیستند؟‬ ‫«در برای کی‌روش هم‌چنان بر همان پاشنه‬ ‫می‌چرخد»‬ ‫هم‌چنان بر این باوریم‌در اوضاع کنونی و با‬ ‫توجه به همه گزینه‌ها‪« ،‬کارلوس کی‌روش»‬ ‫از نظر فنی‪ ،‬بهترین گزینه برای سرمربیگری‬ ‫تیم‌ملی بوده و هست؛ اما این‌که دست‬ ‫کارلوس کی‌روش در مسایلی غیر از مسایل‬ ‫فنی تیم‌ملی چنان‌باز باشد که به جای رییس‬ ‫برای این تصمیم بگیرد‪ ،‬شاید روی همه‬ ‫ویژگی‌های مثبت فنی‌اش اثر بگذارد‪.‬‬ ‫در برای کی‌روش هم‌چنان بر همان پاشنه‬ ‫می‌چرخد انجام کارهای بیرون از حدود‬ ‫اختیارات‪ ،‬بزرگ‌ترین ایرادی بود که منتقدان‬ ‫در چند ماه پیش به کارلوس کی‌روش‬ ‫می‌گرفتند و در مقطعی حتا این شدت‬ ‫هجمه‌ها به سرمربی تیم‌ملی در این زمینه‪،‬‬ ‫موجب شده بود که عمل‌کرد فنی او هم تحت‬ ‫تاثیر قرار بگیرد و خیلی‌ها سرمربی تیم‌ملی را‬ ‫به داللی و مسایلی دیگر متهم کنند‪.‬‬ ‫ساختار مشوش و غیرشفاف فدراسیون فوتبال‬ ‫ایران در کنار بی‌تدبیری‌های مسووالن ارشد‬ ‫این فدراسیون در سه سال اخیر‪ ،‬این موقعیت‬ ‫را ایجاد کرده بود که سرمربی پرتغالی و‬

‫نام‌دار تیم‌‌ملی ایران‪ ،‬این فرصت را پیدا کند‬ ‫تا عالوه بر مسایل فنی تیم‌ملی به مسایل‬ ‫حاشیه‌ای دیگری نظیر هماهنگی هتل محل‬ ‫اقامت تیم‌ملی و کمپ‌ها و مسایل دیگر ورود‬ ‫کند‪ .‬همین مساله هم پس از جام‌جهانی‪،‬‬ ‫موجب شده ‌تا مخالفان کارلوس کی‌روش‬ ‫بی‌توجه به کیفیت فنی وی از او انتقادات تند‬ ‫و تیزی کرده‌و سرمربی تیم‌ملی را به داشتن‬ ‫حاشیه‌های غیر‌شفاف مالی متهم کنند‪.‬‬ ‫در جریان ماراتن‌گون و کشدار تمدید قرارداد‬ ‫با کارلوس کی‌روش هم بسیاری حتا شخص‬ ‫وزیر ورزش و جوانان از «علی کفاشیان»‬ ‫خواستند تا در تنظیم قرارداد با کارلوس‬ ‫کی‌روش‪ ،‬زمینه را به گونه‌ای فراهم کند‬ ‫که مرد پرتغالی تیم‌ملی در حد سرمربی تیم‬ ‫‌بماند و به رییس در سایه فدراسیون تبدیل‬ ‫نشود؛ مساله‌ای که علی کفاشیان هم روی‬ ‫آن صحه گذاشت و در شویی که با کارلوس‬ ‫کی‌روش در هنگام تمدید قرارداد بازی کرد‪،‬‬ ‫روی آن تاکید نمود؛ جایی که پس از پایان‬ ‫جلسه مذاکره کی‌روش و کفاشیان‪ ،‬سرمربی‬ ‫تیم‌ملی رو به خبرنگاران گفت «برنده‬ ‫امروزی کفاشیان بود»؛ نمایشی که مثلن‬ ‫خیال ما را راحت کند که آقای رییس قرار‬ ‫است از موضع قدرت از حدود اختیارات خود‬ ‫دفاع‌و سرمربی پرتغالی را هم محدود کند‪.‬‬ ‫اما اکنون با گذشت نزدیک به دو ماه از تمدید‬ ‫قرارداد کی‌روش و فدراسیون و برگزاری ارد ‌و‬ ‫پرتغال و برخی رخ‌دادهای این اردو مشخص‬ ‫شده که گویا ‌قرار است‪ ،‬برای سرمربی‬ ‫بر همان پاشنه بچرخد‬ ‫تیم‌ملی هم‌چنان در ‌‌‬ ‫و تغییری در حدود اختیارات او ایجاد نشده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در همان روزهای ارد ‌و پرتغال‪ ،‬خبر کوتاه و‬ ‫‌‌‬ ‫جذابی روی خروجی خبرگزاری هم رفت‪:‬‬ ‫ایرالین پرتغالی که مالکش دوست سرمربی‬ ‫تیم‌ملی هم هست‪ ،‬بنر تبلیغاتی خود را کنار‬ ‫زمین مسابقه تیم‌ملی ایران گذاشت و هزینه‬ ‫سفر تیم‌ملی به پرتغال را هم داد!‪.‬‬ ‫اما ماجرای اسپانسر شصت هزار دالری این‬ ‫ایرالین پرتغالی‪ ،‬تنها حاشیه این اردو نبود‬ ‫و حضور «هوشنگ مقدس» به ‌سرپرستی‬ ‫تیم‌ملی در این اردو نیز اعتراضات بسیاری‬ ‫به هم‌راه داشت؛ سرپرستی که آن هم گویا‬

‫‪64‬‬

‫با نظر کارلوس کی‌روش تعیین شده بود و‬ ‫رسانه‌ها به آن اعتراض فراوانی کرده بودند‪.‬‬ ‫در پایان باید گفت‪ ،‬مسایلی از این دست‪،‬‬ ‫نشان می‌دهد که گویا در شرح وظایف و مفاد‬ ‫قرارداد کی‌روش هیچ تفاوتی پدید نیامد ‌ه و‬ ‫برنده جلسه مذاکرات‪ ،‬نه علی کفاشیان که‬ ‫سرمربی پرتغالی تیم‌ملی است‪ .‬هم‌چنان بر‬ ‫این باوریم که در اوضاع کنونی و با توجه به‬ ‫همه گزینه‌ها‪ ،‬کارلوس کی‌روش از نظر فنی‬ ‫بهترین گزینه برای سرمربی‌گری تیم‌ملی‬ ‫بوده و هست؛ اما این‌که دست کارلوس‬ ‫کی‌روش در مسایلی غیر از مسایل فنی‬ ‫تیم‌ملی چنان ‌باز باشد که به جای رییس‬ ‫برای این تصمیم بگیرد‪ ،‬ممکن است روی‬ ‫همه ویژگی‌های مثبت فنی‌اش اثر بگذارد‪.‬‬

‫رم شهر بی‌دفاع‬ ‫سینمای متعهد و پیشرو سینمایی است که به اوضاع دنیایش با نگاهی آوانگارد می‌پردازد‪.‬اوضاع منطقه و مقاومت در‬ ‫مقابل نیروی متحجری همچون «داعش» توسط مردمی که از داشته‌هایشان دفاع می‌کنند‪ ،‬امروزه می‌تواند ایده‌ای باشد‬ ‫برای کارگردانی که میخواهد عمل اجتماعی داشته و چنین فجایعی را به تصویر کشیده و نقش رهبری سازمانده را بازی‬ ‫کند‪ .‬در مجموعه‌ای پنج قسمتی در پنج هفته‌ی متوالی از «کافه کوچه هفتم» همراه با مهمانانم به سینمای جنگ و‬ ‫مقاومت خواهم پرداخت‪.‬‬

‫آزاد عزیزیان‬

‫کوبانی‬

‫فیلم «رم شهر بی‌دفاع» ساخته‌ی «روبرتو‬ ‫روسلینی» در سال ‪ ١٩۴۵‬یعنی سالی که به‬ ‫«بهار ایتالیا» معروف است‪ ،‬ساخته شد‪ .‬فیلمی‬ ‫که به عنوان گل سر سبد سبک «نیوریالیسم‬‫ایتالیایی» شناخته شده است‪ ،‬که بعد از جنگ‬

‫جهانی دوم شکل گرفت‪ .‬این فیلم در کنار دو‬ ‫فیلم دیگر روسلینی یعنی «پاییزا» و «آلمان‬ ‫سال صفر» به عنوان سه‌گانه‌ی نیوریالیستی‬ ‫روسلینی شناخته می‌شوند‪ .‬بسیاری از تصاویر‬ ‫این فیلم مستند هستند و به خرابی‌های پس‬ ‫از جنگ می‌پردازند‪ .‬فیلم‌سازان نیوریالیست‬ ‫در ایتالیا سعی در نزدیک شدن به واقعیت در‬ ‫فیلم‌هایشان داشتند و این هم در فرم و هم در‬

‫‪65‬‬

‫روایت اتفاق می‌افتاد‪ .‬سال‌های پس از جنگ‪،‬‬ ‫سال‌های فقر‪ ،‬تورم و بیکاری در ایتالیا بود‪.‬‬ ‫با ظهور فاشیسم در اروپا همه چیز حتی هنر‬ ‫در معرض تجاوزش قرار گرفتند و «گوبلز»ها‬ ‫به تدوین آیین‌نامه‌های هنر باب طبع پرداختند‪.‬‬ ‫ایتالیا هم از این قاعده مستثنا نبود و در دوران‬ ‫حکومت موسولینی و حضور فاشیست‌ها در‬ ‫این کشور‪ ،‬استودیو‌های فیلم‌سازی معروف به‬

‫«چینه‌چیتا» و همچنین مدرسه‌ی فیلم‌سازی‬ ‫ایتالیا در این کشور بنا شد‪ .‬سینما در خدمت آرا‬ ‫متجاوزان بود و تبدیل به راهی برای پروپاگاندا‬ ‫برای «پیشوا» و نظراتش شده بود‪ .‬نظام‬ ‫استودیویی با آن سخت‌گیری‌های خاص خود‬ ‫همراه با ساختن فیلم‌هایی که هدفشان چیزی‬ ‫جز الپوشانی واقعیت برخاسته از جنگ نبود‪.‬‬ ‫اما در اواخر دوران حکومت فاشیست‌ها جنبشی‬ ‫در سینمای ایتالیا شکل گرفت که بر علیه هر‬ ‫آن‌چه بود که در این دوران ساخته می‌شد‪ .‬چه‬ ‫در محتوا و چه در فرم‪ .‬آن‌چه سبب می‌شود‬ ‫بیننده بیش از هر چیز با فیلم‌های این جنبش‬ ‫ارتباط برقرار کند‪ ،‬آن سبک خاص بیانی است‬ ‫که به صورت مستند‌گونه سعی در پرداختن به‬ ‫جزییات روزانه‌ی زندگی قهرمانانش دارد و از‬ ‫شیوه‌ی راه رفتن تا غذا خوردن و سایر کارهای‬ ‫روزانه را شامل می‌شود‪ .‬بیننده حتمن می‌تواند‬ ‫خودش را جای یکی از شخصیت‌ها گذاشته و‬ ‫این امر اصلن امر پیچیده‌ای نیست‪ .‬ترکیبی‬ ‫از بازیگران حرفه‌ای و نابازیگران همیشه‬ ‫یکی از مولفه‌های اصلی این جنبش بود و‬ ‫فیلم‌برداری در لوکیش‌های طبیعی است که‬ ‫چنین امری را بسیار طبیعی می‌نمایاند‪ .‬شهر‬ ‫بی‌دفاع شهری است که در آن همه و همه‬ ‫به مقاومت می‌پردازند‪ .‬جنگ است و زمان‬ ‫جنگ نوعی اتحاد حتی بین یک انقالبی‬ ‫کمونیست و یک کشیش کاتولیک شکل‬ ‫می‌گیرد و «فرانچسکو» برای ازدواج با «پینا»‬ ‫مراجعه به کشیش را به فاشیست‌های موجود‬ ‫در دستگاه حکومتی ترجیح می‌دهد‪ .‬کودکان‬ ‫«رم» که نماد آیندگان این سرزمین‌اند در‬

‫جنگ با فاشیسم و حضورش در ایتالیا حضور‬ ‫دارند و در بخش پایانی فیلم با سوت‌زدن با هم‬ ‫سربازان را از شلیک به کشیش‌می‌ترسانند‪ .‬به‬ ‫طوری که سربازان تیرشان خطا رفته و این‬ ‫افسر آلمانی هست که با هفت تیر کمری‌اش‬ ‫به کشیش شلیک می‌کند‪.‬‬

‫رم شهر بی دفاع‬

‫فیلم با بازگشت کودکان به شهر‪ ،‬در حالی که‬ ‫دست در دست یکدیگر دارند‪ ،‬خاتمه می‌یابد و‬ ‫این نویدبخش زندگی دوباره در مقابل توحش‬ ‫و تحجر فاشیست‌هاست‪.‬‬

‫مهمان برنامه‪ :‬کاوه عباسیان‬

‫سوال‪ :‬اصلی‌ترین شاخص‌های‬ ‫نیوریالیسم ایتالیایی که روسلینی‬ ‫در «رم شهر بی‌دفاع» از آن‌ها‬ ‫برای نمایش دادن آن‌چه پس‬ ‫از جنگ دوم جهانی در ایتالیا به‬ ‫وجود آمد‪ ،‬کدام‌ها هستند؟‬ ‫کاوه عباسیان‪« :‬روبرتو روسلینی» که از وی‬ ‫به عنوان یکی از پدران جنبش «نیوریالیسم‬ ‫ایتالیا» یاد می‌کنند‪ ،‬حتی قبل از آن‌که شروع‬ ‫به ساختن فیلم‌های نیوریالیستی‌اش بکند‪ ،‬فیلم‬ ‫می‌ساخته است و فیلم‌هایش را هم می‌شود‬ ‫جز فیلم‌های فاشیستی ایتالیا دانست‪ .‬اما هم‬ ‫زمان با جنگ و بعد از سال ‪ ١٩۴۵‬و زمانی‬ ‫که استودیو‌های بزرگ فیلم‌سازی ایتالیا مانند‬ ‫استودیوی «چینه چیتا» دچار خسارت بزرگی‬

‫‪66‬‬

‫شده بودند و سرمایه‌ی مالی برای سینمای‬ ‫ایتالیا خیلی افت کرده بود و ساختار عظیم‬ ‫فیلم‌سازی فاشیستی در دوره‌ی موسولینی که‬ ‫اتفاقن با حمایت پسرش «ویتوریو موسولینی»‬ ‫بنیان‌گذاری شده بود‪ ،‬دیگر وجود نداشت‪،‬‬ ‫روبرتو روسلینی به شرایطی رسیده بود که‬ ‫از نظر مالی در مضیقه بود و توانایی فیلم‬ ‫ساختن به آن صورت را نداشت‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی نیاز به ساختن فیلم و بخصوص فیلم‬ ‫ریالیستی بیش از هر زمانی احساس می‌شد‪.‬‬ ‫روسلینی بنا به افکار تا حدی چپی که داشت‪،‬‬ ‫تصمیم گرفت که فیلمی در مورد مردم عادی‪،‬‬ ‫طبقه‌ی کارگر و مقاومتی که در برابر فاشیسم‬ ‫در زمان جنگ صورت گرفته بود‪ ،‬بسازد‪ .‬اما‬ ‫از آن‌جا که انستیتوهای بزرگ و حمایت‌های‬ ‫مالی بزرگ دولتی وجود نداشت‪ ،‬پس به‬ ‫سراغ افرادی رفت که به صورت شخصی به‬ ‫وی کمک مالی بکنند و در مورد «رم شهر‬ ‫بی‌دفاع» به سراغ یک خانم پولدار می‌رود‪.‬‬ ‫می‌خواهم بگویم که خصیصه‌هایی که در‬ ‫طول این فیلم‌ پیش می‌آیند‪ ،‬خصیصه‌هایی‬ ‫هستند که بنا به موقعیت زمانی و مکانی‬ ‫ایجاد شده‌اند‪ .‬یعنی پول وجود نداشته است‪.‬‬ ‫بازیگران بزرگ ایتالیایی یا کار نمی‌کردند و‬ ‫یا فرار کرده بودند یا پولی برای پرداخت به‬ ‫آن‌ها وجود نداشته است‪ .‬استودیو‌های بزرگ‬ ‫وجود نداشته و در عین حال آن افکار فاشیستی‌‬ ‫عظمت‌طلب به آن صورت وجود نداشته است‪.‬‬ ‫بیشتر زندگی‪ ،‬زندگی‌ای سخت و واقعی شده‬ ‫بود که طبقه‌ی کارگر درگیرش بود و جامعه‌ی‬ ‫ایتالیا به یک واقعیت سخت برخورد کرده‬

‫بود‪ .‬همه‌ی این‌ها در فیلم «رم شهر بی‌دفاع»‬ ‫هم بازتاب داده می‌شوند‪ .‬به این ترتیب که به‬ ‫دلیل وجود نداشتن استودیو‌های بزرگ‪ ،‬فیلم در‬ ‫لوکیشن‌های واقعی فیلم‌برداری می‌شود‪ .‬این‬ ‫یکی از خصیصه‌های مهم «نیوریالیسم ایتالیایی»‬ ‫است و به دلیل نبودن بازیگران معتبر‪ ،‬بجز یک‬ ‫یا دو بازیگر معروف‪ ،‬فیلم با همکاری نابازیگران‬ ‫ساخته می‌شود‪ .‬همچنین فیلم با نور طبیعی‬ ‫ساخته می‌شود‪ .‬این‌ها خصیصه‌های فیلم‌های‬ ‫نیوریالیست هستند که به صورت خودبه‌خودی‬ ‫در فیلم «رم شهر بی‌دفاع» قابل مشاهده‬ ‫هستند‪ .‬نمی‌توان گفت که این فیلم اولین فیلم‬ ‫نیوریالیستی ایتالیا است‪ .‬بلکه فیلم «وسوسه»‬ ‫ساخته‌ی «لوکینو ویسکونتی» ساخته‌ی ‪ ١٩۴٣‬و‬ ‫قبل از فروپاشی فاشیسم را می‌توان به عنوان‬ ‫فیلم این جنبش دانست‪ .‬اما «رم شهر بی‌دفاع»‬ ‫که دقیقن دو ماه پس از آزادسازی شهر رم ساخته‬ ‫شده است را می‌توان فیلم غالب و فیلمی که‬ ‫جنبش نیوریالیسم ایتالیا را تعریف کرد‪ ،‬نام برد‪.‬‬ ‫اگر ما در بین دو جنگ جهانی اول و دوم شاهد‬ ‫شکوفایی «دادایسم» و «سوریالیسم» هستیم‪،‬‬ ‫بعد از جنگ جهانی دوم شاهد ریالیسمی سفت‬ ‫و سخت و تا حدی زننده و آزاردهنده‌ای هستیم‬ ‫که برای اولین بار نمونه‌ی بارز خودش را در‬ ‫فیلم «رم شهر بی‌دفاع» نشان می‌دهد‪ .‬آن‌قدر‬ ‫نیوریالیسم ایتالیا و روبرتو روسلینی بر سینمای‬ ‫بعد از خود تاثیر داشتند که «فرانسوا تروفو» از‬ ‫وی به عنوان پدر سینمای «موج نو» فرانسه یاد‬ ‫می‌کند‪ .‬ن‬ ‫سوال‪ :‬به نظر شما تا چه اندازه این فیلم‬ ‫توانسته است معیارهای سینمای ضد‬ ‫جنگ را با خود داشته باشد؟ و آیا در‬ ‫چنین شرایطی آیا جای «روسلینی»ها‬ ‫برای نمایش آن توحشی که خاورمیانه را‬ ‫دربرگرفته است در سینما خالی نیست؟‬ ‫کاوه عباسیان‪ :‬به اعتقاد من فیلم «رم شهر‬ ‫بی‌دفاع» را نمی‌شود در قالب سینمای ضدجنگ‬ ‫به معنای عام و به معنای پذیرفته‌شده‌اش‬ ‫تعریف کرد‪ .‬به عنوان مثال نمی‌شود آن را کنار‬ ‫فیلم‌هایی مانند «اینک آخرزمان» اثر «کاپوال»‬ ‫و یا «راه‌های افتخار» و «غالف تمام فلزی» از‬ ‫«کوبریک» گذاشت‪.‬‬

‫تمام فیلم‌هایی که به اصطالح در کاتاگوری‬ ‫سینمای ضد جنگ رده‌بندی شده‌اند‪ ،‬به نوعی‬ ‫یک رانده‌شدگی از مفهوم خشونت‪ ،‬جنگ و‬ ‫هر دو طرف جنگ در آن‌ها وجود دارد و یک‬ ‫ناامیدی خاص در آن‌ها دیده می‌شود‪ .‬در حالی‬ ‫که در این فیلم آگاهانه از یک سمت جانبداری‬ ‫می‌شود‪ .‬به طور مشخص موضوع فیلم جنگ‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه مقاومت است‪ .‬مقاومت یک‬ ‫مردم در مقابل یک نیروی اشغال‌کننده‪.‬‬ ‫به نظر من آن‌چیزی که از آن یاد می‌کنی‬ ‫که آیا جای «روسلینی‌«ها درسینمای امروز‬ ‫خاورمیانه و ایران خالی نیست؟ با این نگاه‬ ‫که از مقاومت‌های مردمی حمایت بشود و یا‬ ‫به تصویر کشیده شود و یا حتی مردم تحریک‬ ‫به مقاومت بشوند‪ ،‬از این نظر جای یک چنین‬ ‫سینمایی خالی است و این دالیلی دارد‪ .‬به‬ ‫عنوان مثال در مورد سینمای ایران‪ ،‬سینمای‬ ‫دولتی‌اش سینمای زبونی است که تنها کارش‬ ‫ستایش سیستم و دولت و حاکمیت حال حاضر‬ ‫ایران است و به دلیل پولی که از دولت برای‬ ‫فیلم‌هایش می‌گیرد یا مجبور است و یا به آن‬ ‫سمت می‌رود که از ارزش‌های حاکمه دفاع‬ ‫کند‪ .‬مانند فیلم آخر «ابراهیم حاتمی‌کیا»‬ ‫یا فیلم‌های دیگرشان و یا فیلم‌هایی از این‬ ‫دست‪ .‬همچنین دسته‌ی دیگری از سینماگران‬ ‫در ایران وجود دارند که بیشتر نگاهشان به‬ ‫ببیننده‌ی خارجی است و ببینده‌ی ایران‬ ‫برایشان مهم نیست‪ .‬حتی وقتی که در‬ ‫مورد مقاومت در ایران فیلم می‌سازند‪ ،‬این‬ ‫مقاومت را برای نمایش‌ دادن به بیننده‌ی‬ ‫خارجی می‌سازند‪ .‬این از اسم فیلم‌هایشان‬ ‫هم مشخص می‌شود‪ .‬مانند فیلم «کسی از‬ ‫گربه‌های ایرانی خبر ندارد» که واضح است‬ ‫که این اسم برای ببینده‌ی خارجی ساخته‬ ‫شده است که به آن‌ها می‌گوید که شما از‬ ‫گربه‌های ایرانی خبر ندارید‪.‬‬ ‫پس از این نظر جای فیلمی مانند «رم شهر‬ ‫بی‌دفاع» خالی است که خودش را در راستای‬ ‫مقاومت تعریف کند‪ .‬فیلمی اکتیویست باشد و‬ ‫خودش را در آن کاتاگوری رده‌بندی کند‪ .‬اما‬ ‫به نظر من این فیلم‪ ،‬بخصوص برای شرایط‬ ‫حال حاضر ایران و خاورمیانه از یک جهت‬ ‫قابل نقد است و با توجه به این خصیصه‌ای‬ ‫که می‌گویم جای کار ندارد و به نظر من‬ ‫بهتر است همچنین فیلمی ساخته نشود‪ .‬آن‬

‫‪67‬‬

‫خصیصه نگاه مثبت و رهایی بخشی است که این‬ ‫فیلم به مذهب دارد‪ .‬روسلینی با آن‌که خودش‬ ‫آدم مذهبی‌ای نبوده است‪ ،‬اما تا حد بسیاری‬ ‫به اخالقیات مسیحی ارادت دارد و این در هر‬ ‫سه فیلم تریلوژی نیوریالیست‌اش دیده می‌شود‪.‬‬ ‫در هر کدام از سه فیلم «رم شهر بی‌دفاع»‪،‬‬ ‫«پاییزان» و «آلمان سال صفر» و بخصوص در‬ ‫فیلم «رم‪ ،‬شهر بی‌دفاع» دیده می‌شود که یک‬ ‫گرایش رهایی بخشی در درون مذهب نمایش‬ ‫داده می‌شود‪ .‬یکی از شخصیت‌های اصلی این‬ ‫فیلم یک کشیش است که تا حد فدا کردن جان‬ ‫خودش در راه مقاومت قدم بر‌می‌دارد و جان خود‬ ‫را برای یک کمونیست فدا می‌کند‪ .‬خود روسلینی‬ ‫هم در زندگی شخصی‌اش ارادتی خاص نسبت به‬ ‫این نوع نگاه به مذهب داشته است‪ .‬به نظر من‬ ‫برفرض اگر این نوع نگاه برای ایتالیای ‪١٩۴۵‬‬ ‫رهایی‌بخش بوده است‪ ،‬اما مطمئن هستم که‬ ‫برای ایران و خاورمیانه‌ی سال ‪ ٢٠١۴‬به هیچ‬ ‫وجه رهایی‌بخش نیست‪ .‬یعنی ما به هر اندازه که‬ ‫فکر کنیم که مذهب ممکن است در یک روزی‬ ‫نقش رهایی‌بخش داشته باشد‪ ،‬امروز تاریخش‬ ‫گذشته است و تا ته تتمه‌ی این ادبیات و نمغز‬ ‫این رهایی‌بخشی از مذهب بیرون کشیده شده‬ ‫است و نتیجه‌ی آن هم حاکمیت‌های ارتجاعی‬ ‫و تمامیت‌خواهی مانند جمهوری اسالمی‬ ‫شده است‪ .‬به نظر من از این نگاه روسلینی و‬ ‫تریلوژی‌اش جای نقد دارند و نمی‌توانند الگویی‬ ‫برای امروز خاورمیانه و ایران باشند‪ .‬اما از این نظر‬ ‫که فیلم‪ ،‬فیلم متعهدی است و واقعیت‌های جامعه‬ ‫را بیان می‌کند و به زندگی طبقه‌ی کارگر پرداخته‬ ‫و مقاومت را به تصویر می‌کشد و خودش تبدیل‬ ‫به مقاومت می‌شود‪ ،‬می‌تواند الگو باشد و در راه‬ ‫اتفاقاتی که امروزه در خاورمیانه اتفاق می‌افتد‪،‬‬ ‫قدم بردارد‪.‬‬

‫شادیار عمرانی – بهرنگ زندی‬

‫بخش دوم از مصاحبه با‬ ‫خالد علی‌پناه‪ ،‬از بازماندگان‬ ‫گردان شوان به بهانه فیلم‬ ‫«چمثلچمران»‬

‫حاتمی‌کیا دروغ گفت یا‬ ‫چمران‬

‫فیلم «چ مثل چمران» اولین محصول‬ ‫پس از جنگ نبوده است که با بهره بردن‬ ‫از جناس لفظی «چ» که با چه گوارا تداعی‬ ‫می‌شود با چمران سعی به هم‌سان سازی و یا‬ ‫حتا جایگزینی سمبل یک قهرمان مبارز خلق‬ ‫را با چریکی اسالم‌گرا در اذهان عمومی دارد‪.‬‬ ‫در سوم مهر ‪ ١٣٨۶‬در دانشگاه تهران‬ ‫همایشی با نام «بزرگداشت مبارزان جهان‬ ‫وطن» برگزار شد که سعی داشت چریک‬ ‫اسالمی دکتر مصطفا چمران را با چریک‬ ‫مارکسیست و رهبر مبارز بزرگی چون ارنستو‬ ‫چه گوارا (ال چه) هم‌سان سازد‪ .‬عجیب‌تر‬ ‫حضور میهمانان این همایش بود‪ .‬مهدی‬ ‫چمران برادر مصطفا چمران و سعید قاسمی‬ ‫به نمایندگی از سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫ایران و کومیلو گوارا به همراه خواهرش آلیدا‬ ‫گوارا‪ ،‬فرزندان فرمانده چه گوارا‪ ،‬و نیز سفیر‬ ‫کوبا بود‪ .‬حضور فرزندان چه گوارا قهرمان‬

‫‪68‬‬

‫مبارزان کمونیست و مارکسیست لنینیست و‬ ‫بنیان‌گذار گرایش گوارینیسم ‪ ،‬در این همایش‬ ‫که در واقع بزرگداشتی برای دکتر چمران‪،‬‬ ‫قهرمان سرکوب احزاب کمونیستی در کردستان‪،‬‬ ‫پایه‌گذار جناح نظامی سازمان امل که در برابر‬ ‫احزاب کمونیستی موجود در لبنان به عنوان‬ ‫سازمان اسالم‌گرای محافظه‌کار به جذب شیعیان‬ ‫در جبل عامل پرداخت و بعدتر از بنیان‌گذاران‬ ‫سپاه پاسداران‪ ،‬بود به شدت مورد انتقاد احزاب‬ ‫چپ و کمونیست ایرانی قرار گرفت‪.‬‬ ‫گرچه گزارشاتی غیردولتی از داخل این همایش‬ ‫بیرون آمد که ادعا می‌کرد آلیدا گوارا سخنان خود‬ ‫را این‌گونه آغاز کرده است‪:‬‬ ‫« به نام مردم کوبا سالم! ما ملتی سوسیالیست‬ ‫هستیم‪ .‬ما ممکن است اهداف مشترکی با هم‬ ‫بیابیم ‪،‬اگر چه تفاوت فرهنگی داشته باشیم‬ ‫‪ .‬شما از کدام خدا و پیغمبر حرف می زنید؟ چه‬

‫گوارا فقط یک پیامبر را مالقات کرد و قبول‬ ‫داشت و آن هم فیدل بود! می دانید چرا پدر‬ ‫من آزاد نشد؟ میدانید چرا ؟ چون او صراحت ًا‬ ‫گفته بود من کمونیست هستم و فیدل آنقدر‬ ‫آنجا ماند تا چه گوارا آزاد شود و از آنجا ارتباط‬ ‫عمیق آنها شکل گرفت‪».‬‬ ‫این در حالی بود که فرزندان چه گوارا به‬ ‫«بیت امام» و «گلزار شهدای انقالب اسالمی‬ ‫در بهشت زهرا» رفتند و طی مراسمی آلبوم‬ ‫عکس یادبود روح اله خمینی را دریافت کردند‪.‬‬ ‫و اما فیلم «چ مثل چمران» تنها اولین قدم‬ ‫حمله‌ی ابراهیم حاتمی‌کیا به مخالفان نظام‪،‬‬ ‫مخالفان جنگ و یا حتا معترضان است‪ .‬او پس‬ ‫از ساخت این فیلم پرخرج زمانی که به شدت‬ ‫مورد انتقاد عام و خاص قرار می‌گیرد شمشیر‬ ‫نقدهای تند خود را به روی فیلم‌سازان مردمی‬ ‫و موفق که اتفاقا منتقدان جنگ و نظام هستند‬ ‫می‌کشد‪.‬‬ ‫اما آیا واقعا این ابراهیم حاتمی‌کیا است‬ ‫که به جعل تاریخ می‌پردازد یا خود دکتر‬ ‫چمران؟‬ ‫جمهوری اسالمی ایران از اولین روزهای‬ ‫پس از انقالب ‪ ۵٧‬که به آغاز سرکوب دیگر‬ ‫جناح‌های انقالبی من‌جمله احزاب و انقالبیون‬ ‫کمونیست پرداخت با تحریف واقعیت و به‬ ‫دست گرفتن تمام رسانه‌ها به وارونه جلوه‬ ‫دادن حوادث و تبلیغات علیه این گروه‌ها برای‬ ‫برآشفتن اذهان عمومی علیه آن‌ها و تخریب‬ ‫پایگاه بزرگ مردمی‌شان پرداخت تا راه برای‬ ‫توجیه قتل عام این نیروها در دهه‌ی شصت‬ ‫و سرکوب نظامی همه جانبه کردستان و‬ ‫کرمانشاه و نیز ادامه جنگ با عراق باز شود‪.‬‬ ‫در ادامه گفت و گوی ما با آقای خالد علی‌پناه‪،‬‬ ‫از بازماندگان گردان شوان که اکثر اعضای آن‬ ‫یا در بمباران شیمیایی حلبچه کشته شدند و یا‬ ‫به دست جمهوری اسالمی ایران اعدام شدند‪،‬‬

‫● از چپ به راست‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬بازیگر نقش سردار وصالی‪ ،‬علی‌اصغر وصالی‬

‫● خالد علی‌پناه‬

‫سواالت پاسخ نگرفته‌مان را می‌پرسیم‪ .‬با ما‬ ‫همراه باشید‪.‬‬

‫جمهوری اسالمی طی این چهار دهه به‬ ‫خوبی توانسته است برچسب ضدانقالب‬ ‫را به اوپوزسیون چپ و البته احزاب در‬

‫کردستان بزند‪ .‬از طرف دیگر این احزاب‬ ‫را خونخوار و قصی القلب جلوه داده که سر‬ ‫می برند‪ .‬همان ادبیات فاشیستی که دولت‬ ‫ترکیه طی یک قرن گذشته علیه کردها و‬

‫احزاب چپ استفاده کرده است‪ .‬واقعیت آن‬ ‫تاریخ کمتر گفته شده است‪ .‬آن وقایع را‬ ‫شما چگونه تعریف می کنید؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪69‬‬

‫خالد علی‌پناه‪ « :‬افرادی که در این احزاب‬ ‫بودند به‌خصوص کومله( چون من در کومله‬ ‫بودم و در مورد آن می‌توانم بیش‌تر صحبت‬ ‫کنم) حتی سازمان چریک‌های فدایی خلق‬ ‫هم در آن دوران بیش‌ترین نفوذ و اتوریته‬ ‫را در درون جامعه‌ی کردستان داشتند‪ .‬من‬ ‫خودم در آن دوران در مسائل سیاسی وارد‬ ‫نبودم‪ ،‬اما افرادهایی را دیدم که در درون‬ ‫مردم اتوریته داشتند‪ ،‬محبوب بودند و اکثرن‬ ‫معلم بودند و به مردم کمک می‌کردند‪ .‬به‬ ‫کارگر و زحمتکش همیشه یاری رساندند‪.‬‬ ‫مردم دیدند که آدم‌هایی با این مشخصات‬ ‫یا در درون سازمان چریک‌های فدایی خلق‬

‫هستند و یا در کومله‪ .‬یعنی این باعث شد‬ ‫وقتی که انقالب شد و کومله خودش را در‬ ‫کردستان علنی کرد‪ ،‬به سرعت این سازمان‬ ‫محبوبیت پیدا کند و همه‌‌گیر شود و به‬ ‫وزنه‌ی اصلی در کردستان تبدیل شود‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی نمی‌تواند این مساله‬ ‫را تحریف کند و بگوید که این‌ها جانی‬ ‫بودند‪ ،‬این‌ها مردم دوست‌شان نداشتند‪ .‬به‬ ‫شهادت تاریخ در این ‪35‬سال و در جامعه‌ی‬ ‫کردستان‪ ،‬کسانی که حتی بچه‌هایشان‬ ‫متولد شدند و اگر اسامی‌شان را نگاه کنید‪،‬‬ ‫اسم افرادی را گذاشتند که در آن دوران از‬ ‫مسئولین‪ ،‬از فرماندهان و از کسانی بودند‬ ‫که محبوب مردم بودند و در این سازمان‌ها‬ ‫عضویت داشتند‪ .‬ضد انقالب خود جمهوری‬ ‫اسالمی بود‪ ،‬مردم انقالب کردند که زندگی‬ ‫و آرامش داشته باشند اما جمهوری اسالمی‬ ‫آمد و این انقالب را سرکوب کرد‪.‬‬ ‫به نظر من تداوم انقالب ایران‪ ،‬آخرین‬ ‫سنگرهای آن در کردستان بود‪ .‬من به یاد‬ ‫دارم که پیش از این‌که نوروز خونین سنندج‬ ‫اتفاق بیفتد‪ .‬از اکثر احزاب چپ ایرانی که‬ ‫به کردستان می‌آمدند از آن فضای باز و‬ ‫دموکراتیکی که در آن‌جا بود لذت می‌بردند‪.‬‬ ‫در آن دوران کم‌ترین کشتار و دزدی و‬ ‫غارت‌گری اتفاق افتاد‪ .‬حتی یک تعدادی‬ ‫هم بودند که سر راه‌ها می‌ایستادند و مردم‬ ‫را لخت می‌کردند‪ ،‬وقتی کومله آن‌ها را‬ ‫دستگیر کرد فهمید که جمهوری اسالمی‬ ‫آن‌ها را سازمان داده بود تا کردستان را نا‬ ‫امن نشاند دهد‪».‬‬

‫داشت‪ .‬جمهوری اسالمی به خاطر این‌که‬ ‫بتواند از سایر نقاط ایران علیه کردستان نیرو‬ ‫جمع کند این شایعات را پخش می‌کرد‪».‬‬ ‫در فیلم دیدار چمران با دکتر عنایتی در‬ ‫مقام رییس کردهای شورشی به تصویر‬ ‫می آید‪ .‬آیا اصال شخصی با نام دکتر‬ ‫عنایتی وجود داشته است؟ و آیا وقتی‬ ‫یک فرد را به صورت سمبلیک رهبر‬ ‫یک قیام معرفی می کند در واقعیت نیز‬ ‫اتحادی بین احزاب دموکرات و کومه له‬ ‫و دیگر احزاب در آن قیام وجود داشته‬ ‫است؟‬ ‫خالد علی‌پناه‪ « :‬من فقط در این فیلم اسم‬ ‫دکتر عنایتی را شنیدم‪ .‬من در هیچ‌کجای‬ ‫تاریخ کردستان نه این اسم را شنیدم و نه‬ ‫به همچنین موردی برخورد کردم‪ .‬در آن‬ ‫زمان هیات نمایندگی خلق کرد فعالیت‬ ‫می‌کرد‪ ،‬این هیات نمایندگی مرکب بود از‬ ‫شیخ عزالدین حسینی( همانند رهبر مذهبی‬ ‫مردم کردستان)‪ ،‬حزب دموکرات کردستان‬ ‫● سردار قربانی فرمانده وقت سپاه پاسداران پاوه‬

‫از برچسبهای دیگر نظام‪ ،‬جدایی‬ ‫طلبی و تجزیه طلبی است‪ .‬آیا‬ ‫خواسته ی آن روز کردستان‬ ‫استقالل کردستان بود؟‬

‫خالد علی‌پناه‪ « :‬اگر مردم کردستان‬ ‫بخواهدن جدا شوند حق خودشان است و‬ ‫تمام احزاب باید این را به رسمیت بشناسند‪.‬‬ ‫اما در آن دوران هیچ‌کدام از احزاب کردستان‬ ‫چه چپ و چه راست خواهان جدایی از ایران‬ ‫نبودند‪ .‬شعار خودمختاری بود و نوشته شده‬ ‫بود‪ .‬داریوش فروهر زمانی‌که به کردستان‬ ‫آمد‪ ،‬از خواسته‌های مردم کردستان اطالع‬

‫‪2‬‬

‫ایران‪ ،‬سازمان چریک‌های فدایی خلق و‬ ‫کومله‪ .‬و وقتی که نمایندگان دولت مرکزی‬ ‫برای مذاکره می‌آمدند‪ ،‬با این هیات بیش‌تر‬ ‫در مهاباد مذاکره می‌کردند‪ .‬چند باری هم در‬ ‫سنندج مذاکراتی انجام شد‪ .‬مثلن نماینده‌ی‬ ‫شهر سنندج صدیق کمانگر بود و در مقابله‌ی‬ ‫مذاکراتی که با جمهوری اسالمی انجام می‌شد‬ ‫حضور داشت‪ .‬ولی کسی به نام دکتر عنایتی‬ ‫وجود نداشت و این فقط دروغی‌ست که‬ ‫جمهوری اسالمی به مردم تحویل می‌دهد‪».‬‬ ‫روند جدید رسانه های داخلی ایران‬ ‫به شدت به سوی گسترش تلقینات‬ ‫دهه اول حکومت اسالمی ایران علیه‬ ‫احزاب چپ‪ ،‬اوپوزسیون و به طور‬ ‫مشخصتر احزاب در کردستان است‪.‬‬ ‫سریال معراجی ها هم به روشی دیگر‬ ‫به تخریب اوپوزسیون می پردازد‪ .‬دلیل‬ ‫این رویکرد دوباره جمهوری اسالمی را‬ ‫در این برهه تاریخی چه می دانید؟‬

‫خالد علی‌پناه‪ « :‬به نظر من دلیل اصلی آن‬ ‫مساله‌ی کرد است که جهانی شده است و‬ ‫اگر نگاه کنید اکثر میدیاها و روزنامه‌های‬ ‫دنیا روزانه بر روی مساله‌ی کرد تمرکز‬ ‫کردند‪ .‬و جمهوری اسالمی هم این خطر را‬ ‫احساس می‌کند‪ .‬حدود ‪٩‬میلیون کرد در ایران‬ ‫زندگی می‌کنند و نمی‌خواهد این وضعیت که‬ ‫در سوریه و ترکیه اتفاق افتاده برای خودش‬ ‫هم پیش بیاید‪ .‬اولین کاری که جمهوری‬ ‫اسالمی انجام می‌دهد بدنام کردن احزاب و‬ ‫سازمان‌هایی ست که در بین مردم کردستان‬ ‫نفوذ دارند‪ .‬اما در واقعیت این تاثیری ندارد و‬ ‫اگر شما اول می را هر ساله در کردستان دنبال‬ ‫کنید خواهید دید که پرچم‌های سرخ برافراشته‬ ‫می‌شود‪ .‬جمهوری اسالمی از این وحشت دارد‪.‬‬ ‫و اگر اتفاقی هم بیفتد تنها در کردستان نیست‪.‬‬ ‫مردم ایران از جمهوری اسالمی سیر شدند و‬ ‫فضای خفقان و سرکوب را در این ‪٣۵‬سال‬ ‫تجربه کردند‪».‬‬ ‫برای آنان که می‌دانند اگر حسن روحانی‬ ‫ادعا می‌کند که در ایران هیچ روزنامه‌نگاری‬ ‫به خاطر قلمش در زندان نیست‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی‌نژاد ادعا می‌کند در ایران هیچ دگرباشی‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬و هر ساله حکومت اسالمی‬ ‫راه‌پیمایی‌های دولتی را نشان رضایت مردم‬ ‫از حکومت و عدل رهبری می‌خواند ‪ ،‬دروغ و‬ ‫تحریف تاریخ بخشی از سیاست نظام از اولین‬ ‫روزهای شکل‌گیری آن است‪ ،‬کمی تحقیق و‬ ‫جست و جو برای یافتن اسناد و مدارک موجود‬ ‫در مورد چمران‪ ،‬قیام کردستان و حمله به پاوه‬ ‫با وجود شاهدان عینی زنده کار دشواری نیست‬ ‫و می‌دانیم که از عهده‌ی قضاوت درست به‬ ‫خوبی برخواهند آمد‪ .‬پس… قضاوت با شما‪.‬‬

‫● سوفیا لورن‬

‫● چمران‬

‫● فرزندان چگوارا در همایش چ مثل چمران‬

‫‪80‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪3‬‬

‫راه‌هایی ساده برای از بین‬ ‫بردن غبغب‬ ‫مینوربیعی‬

‫غبغب تجمع چربی در ناحیه زیر چانه است‪.‬‬ ‫معمولن افرادی که دارای اضافه وزن هستند به‬ ‫این معضل دچار می‌شوند ولی دیده شده است‬ ‫افرادی با وزن ایدهآل هم با این مشکل روبرو‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫قوز کردن در هنگام نشستن و راه رفتن باعث‬ ‫ایجاد غبغب می‌شود‪ .‬در هنگام قوز کردن‬ ‫عضالت فک شما فضای بیش‌تری در اختیار‬ ‫خواهند داشت تا خود را در آن جای دهد و به‬ ‫همین ترتیب عضالت این ناحیه شل شده و‬ ‫ضعیف می‌شوند و چربی‌های اضافی در این‬ ‫قسمت تجمع می‌یابد‪.‬‬ ‫همه می‌دانند برای از بین بردن چربی‌های‬ ‫اضافی بدن باید یک رژیم غذایی مناسب به‬ ‫همراه فعالیت‌های چربی‌سوزی را انجام دهند‪،‬‬ ‫ولی نمی‌توان برای رفع چربی در یک ناحیه از‬ ‫بدن فقط ورزش‌های مربوط به آن ناحیه را انجام‬ ‫داد‪ .‬بنابراین برای رفع غبغب نیز باید کل بدن‬ ‫تحرک داشته باشه‪.‬‬ ‫بسیاری از مردم از روش‌هایی مانند لیپوساکشن‬ ‫و یا دستگاه‌هایی که در بازار تبلیغات وجود دارد‬ ‫برای رفع چربی‌های اضافی بدن استفاده می‌کنند‪.‬‬ ‫لیپوساکشن عالوه بر داشتن مضرات پس از عمل‪،‬‬

‫‪4‬‬

‫بسیار روشی موقتی بوده که با رعایت نکردن یک‬ ‫سری اصول تغذیه‌ای و ورزشی بدن مجددن به‬ ‫حالت اولیه باز خواهد گشت‪.‬‬ ‫بنابراین همیشه از راه‌های طبیعی کم‌خطر‪،‬‬ ‫کم‌هزینه و با ماندگاری بیش‌تر برای از بین بردن‬ ‫چربی‌ها بهره ببرید‪.‬‬ ‫از یک دستور غذایی پر از میوه و سبزی استفاده‬ ‫کنید‪ .‬هرگز هیچ ماده غذایی را به طور کامل از‬ ‫برنامه غذایی‌تان حذف نکنید‪ .‬از فست‌فود‌ها و‬ ‫مواد قندی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده برحذر‬ ‫باشید‪.‬‬ ‫یک برنامه ورزشی منظم را دنبال کنید‪ .‬حداقل‬ ‫‪۴‬روز در هفته به مدت یک ساعت تحرک بدنی‬ ‫مفید داشته باشید‪.‬‬

‫تمریناتی برای از بین بردن غبغب‬

‫سر را به سمت جلو کشیده به طوری که گردن‬‫و چانه به طور کامل کشیده شوند سپس انگشتان‬ ‫هر دو دست را در ناحیه گردن بگذارید و به‬ ‫صورت مورب تا زیر چانه و به خارج بکشید این‬ ‫عمل را به آرامی و با تمرکز انجام دهید‪.‬‬ ‫سر و چانه را به سمت جلو کشیده‪ ،‬انگشت اشاره‬‫را همراه با انگشت میانی (دو انگشتی) به صورت‬ ‫افقی آرام آرم زیر چانه و ناحیه غبغب بکشید‪.‬‬ ‫این حرکت را چندین بار متوالی با هر دو دست‬ ‫انجام دهید‪.‬‬ ‫چانه را باال بگیرید‪ ،‬در همین حالت دهن را باز و‬‫بسته کنید‪ .‬در این روش باید ماهیچه‌های ناحیه‬ ‫گردن و آرواره کشیده و سخت شوند‪.‬‬ ‫– سر و چانه را به سمت جلو کشیده و با تمام‬ ‫قدرت سعی کنید لب پایین خود را به سمت جلو‬ ‫بکشید‪.‬‬ ‫زبانتان را به صورت مداوم و پشت سرهم از‬‫دهان خارج کنید‪ ،‬با اینکار عضالت دهان و‬ ‫صورت تقویت شده و به از بین رفتن غبغب هم‬ ‫کمک می‌کند‪.‬‬ ‫آدامش جویدن هم به ازبین رفتن چربی‌های‬‫اضافی در ناحیه صورت و گردن کمک می‌کند‪.‬‬

‫ورزش‌هاییبرایترمیم‬ ‫پوست‬ ‫فرادی که تحرک بدنی ندارند بعد از مدتی دچار افتادگی و شلی پوست‬ ‫می‌شوند و زیبایی ظاهری آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد‪ .‬همچنین ایجاد‬ ‫چین و چروک‌های زیاد در صورت و انباشته شدن چربی در ناحیه گردن‪ ،‬دور‬ ‫چشم‌ها و پشت بازو تاثیر منفی زیادی روی ظاهر پوست خواهد داشت‪.‬‬ ‫مینو ربیعی‬ ‫افرادی که تحرک بدنی ندارند بعد از مدتی دچار‬ ‫افتادگی و شلی پوست می‌شوند و زیبایی ظاهری‬ ‫آن‌ها به شدت کاهش می‌یابد‪ .‬همچنین ایجاد‬ ‫چین و چروک‌های زیاد در صورت و انباشته‬ ‫شدن چربی در ناحیه گردن‪ ،‬دور چشم‌ها و پشت‬ ‫بازو تاثیر منفی زیادی روی ظاهر پوست خواهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫حداقل ‪ ۴‬تا ‪ ۵‬روز در هفته به مدت ‪ ٣٠‬دقیقه‬ ‫ورزش کنید تا ظرف مدت ‪ ١٠ ،۵‬و یا ‪ ٢٠‬سال‬ ‫آینده تغییرات مثبتی را در چهره خود داشته باشید‪.‬‬

‫تاثیرات مهم ورزش بر روی پوست‬

‫پوست گسترده‌ترین بافت بدن است که‬ ‫بیشترین میزان بهره را از ورزش می‌برد‪ .‬تحقیقات‬ ‫نشان داده است که انجام فعالیت‌های بدنی موجب‬ ‫افزایش جریان خون در سطح پوست و رساندن‬ ‫مواد مغذی به سلول‌های پوستی وهمچنین دور‬ ‫کردن مواد سمی از پوست می‌گردد‪.‬‬

‫ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی سریع‪،‬‬ ‫دوچرخه سواری و شنا را بیشتر انجام دهید‪.‬‬ ‫زیرا در این تمرینات جریان خون در بدن بسیار‬ ‫افزایش می‌یابد‪.‬‬ ‫انجام فعالیت‌های ورزشی‪ ،‬ساخت کالژن و‬ ‫فیبر‌های محافظی که مانع ایجاد خطوط پوستی و‬ ‫چین و چروک‌ها اضافی بر روی پوست می‌شوند‬ ‫را افزایش می‌دهد‪ .‬در این میان پوست‌هایی که‬ ‫مستعد آکنه و جوش هستند بیشترین بهره را از‬ ‫ورزش می‌گیرند‪.‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪5‬‬

‫افزایش میزان تعریق پوست‬

‫کبد و کلیه دو ارگان اصلی در دفع سموم بدن‬ ‫هستند‪ .‬انجام فعالیت‌های ورزشی باعث تعریق‬ ‫پوست می‌گردد که این امر نیز باعث دفع سموم‬ ‫از بدن می‌شود و از ایجاد لکه و جوش جلوگیری‬ ‫می‌کند‪ .‬ورزش با افزایش جریان خون در سطح‬ ‫پوست باعث تحریک اعصاب پوستی شده و به‬ ‫غدد عرق اجازه فعالیت بیشتر داده و باعث دفع‬ ‫سموم می‌شود‪.‬‬

‫از آن‌جایی‌که در هنگام تعریق‪ ،‬بدن آب زیادی‬ ‫را از دست می‌دهد آب‌رسانی و یا هیدراته‬ ‫کردن پوست را فراموش نکنید‪ .‬حتمن قبل‬ ‫و بعد از ورزش و همچنین در هنگام انجام‬ ‫فعالیت‌های بدنی به مقدار مناسب آب بنوشید‬ ‫که در افزایش جریان خون‌رسانی به بافت‬ ‫سلول‌های سطحی پوست بسیار موثر است‪.‬‬

‫تقویت عضالت‬

‫عضالت قوی و حجیم باعث زیباتر به نظر‬ ‫رسیدن و باال بردن انعطاف پذیری پوست‬ ‫می‌شوند‪ .‬این امر با کاهش چربی‌های زیر‬ ‫پوست و یا همان سلولیت همراه است‪.‬‬

‫افزایش جریان اکسیژن و‬ ‫خون‌رسانی‬

‫ورزش با افزایش جریان خون در بدن به‬ ‫اکسیژن رسانی بیشتر به سلول‌های پوستی‬ ‫کمک می‌کند در نتیجه کمک شایانی در‬ ‫سالمت پوست دارد‪.‬‬

‫کاهش استرس‬

‫شایع‌ترین نقش ورزش کاهش استرس‬ ‫و مشکالت روحی است‪ .‬استرس باعث‬ ‫بروز ناراحتی‌های پوستی و آکنه می‌شود‪.‬‬ ‫ورزش منظم باعث از بین رفتن استرس و‬ ‫ناراحتی‌های پوستی می‌شود‪.‬‬ ‫وزنه‌برداری یکی از ورزش‌های موثر در‬ ‫کاهش استرس است‪ .‬یوگا نیز یکی از‬ ‫ورزش‌های شناخته شده در از بین بردن‬ ‫تنش‌های عصبی می باشد‪ .‬در تمرینات یوگا‬ ‫کشش‌های اصولی به همراه تنفس صحیح و‬ ‫آگاهانه نه تنها به همه عضالت کمک می‌کند‬ ‫بلکه با خون‌رسانی بهتر به سلول‌های پوست‬ ‫باعث آرامش کل بدن بخصوص پوست‬ ‫صورت می‌گردد‪.‬‬

‫شادابی پوست‬

‫انجام فعالیت‌های ورزشی باعث تولید روغن‬ ‫طبیعی پوست شده و به شادابی و سالمت‬ ‫پوست می‌افزاید‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫استعداد جوانان افغان با بی‌توجهی‬ ‫دولت روبه‌رو است‬ ‫چهار جوان دانش‌آموز در والیت هرات در غرب افغانستان توانسته‌اند در‬ ‫بخش ریاضیات و علوم طبیعی موفق به کشف بیش از ‪۱۰‬رابطه ریاضی و‬ ‫فارمول‌های جدید دربخش محاسبه شوند‪.‬‬ ‫نقیبه بارکزی ‪ -‬هرات افغانستان‬

‫بهرامی می‌گوید‪« :‬یکی از فرمول‌های ریاضی که‬ ‫کشف کرده است به نام «سلسله‌ای سابسیک»‬ ‫نام گذاری شده است اما سایر فرمول‌ها و آثار‬ ‫علمی او و دوستانش نه تنها نام گذاری نشده‬ ‫است بلکه مورد توجه و حمایت دولت هم قرار‬ ‫نگرفته است‪».‬‬

‫چهار جوان دانش‌آموز در والیت هرات در‬ ‫غرب افغانستان توانسته‌اند در بخش ریاضیات‬ ‫و علوم طبیعی موفق به کشف بیش از ‪۱۰‬رابطه‬ ‫ریاضی و فارمول‌های جدید دربخش محاسبه‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫«حفیظ اله هروی» مدیر دبیرستان «لیسه‬ ‫سلطان غیاث الدین غوری»‪ ،‬از بی‌توجهی‬ ‫دولت در قبال این جوانان خالق و با استعداد‬ ‫ابراز تاسف می‌کند و می‌افزاید که این جوانان‬ ‫را به وزارت معارف افغانستان معرفی کرده‬ ‫است‪.‬‬

‫درعصر حاضر بیشترکشور‌ها پیوسته در تالش‬ ‫یافتن استعداد‌ها در میان جوانان دانش آموز و‬ ‫دانش پژوه خود هستند‪.‬‬ ‫استعدادهای که نیاز هرجامعه به خاطر پیشرفت‬ ‫در عرصه‌های مختلف علم و فرهنگ را رقم‬ ‫می‌زند‪.‬‬ ‫این جوانان دانش آموز در هرات در ‪۳‬سال گذشته‬ ‫موفق به کشف بیش از ‪۱۰‬رابطه‌ای ریاضی و‬ ‫فارمول‌های جدید دربخش محاسبه شوند‪.‬‬ ‫«صفی‌اله بهرامی» یکی از همین چهار جوان‬ ‫دانش آموز شهرهراتمی‌گوید‪ ،‬آنچه او را رنج‬ ‫می‌دهد به چاپ نرسیدن آثار علمی‌اش به دلیل‬ ‫چالش‌های اقتصادی و عدم حمایت دولت است‪.‬‬

‫‪84‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪75‬‬

‫«معین صبور» سخن‌گوی ریاست معارف‬ ‫هرات در زمینه می‌گویند‪« :‬با آن‌که دولت‬ ‫بودجه‌ای خاصی برای رشد استعداد جوانان‬ ‫خالق اختصاص نداده است اما وزارت معارف‬ ‫همواره سعی کرده این چنین استعداد‌ها را به‬ ‫نهاد‌ها و افراد خیر معرفی کند‪».‬‬ ‫«ولی شاه بهره» رییس انجمن ادبی والیت‬ ‫هرات‪ ،‬نیز از عدم پرورش استعداد جوانان خالق‬ ‫کشور ابراز تاسف می‌کند و ادعا دارد که عدم‬ ‫توجه دولت و مسولین عالقه جوانان را به آموزش‬ ‫و پرورش کم رنگ می‌کند‪.‬‬ ‫گفته می‌شود بی‌توجهی دولت‪ ،‬عدم حمایت‬ ‫مسولین وفقر اقتصادی مواردی‌اند که‬ ‫سبب دل‌زده‌گی این جوانان برای ادامه‌ای‬ ‫خالقیت‌‌هایشان شده است‪.‬‬

‫مصارف گزاف و فرار جوانان از‬ ‫ازدواج در افغانستان‬ ‫مهریه و مصارف هنگفت عروسی اکثریت جوانان افغان را مجبور به شانه خالی‬ ‫کردن از زیر بار ازدواج کرده است‪.‬‬ ‫مهریه و مصارف زیاد دوران نامزدی از اساسی‌ترین عواملی است که زمینه ازدواج‬ ‫را از جوانان در افغانستان گرفته است‪.‬‬ ‫نقیبه بارکزی ‪ -‬هرات افغانستان‬

‫مهریه و مصارف هنگفت عروسی اکثریت‬ ‫جوانان افغان را مجبور به شانه خالی کردن از‬ ‫زیر بار ازدواج کرده است‪.‬‬ ‫مهریه و مصارف زیاد دوران نامزدی از‬ ‫اساسی‌ترین عواملی است که زمینه ازدواج را از‬ ‫جوانان در افغانستان گرفته است‪.‬‬ ‫درحال حاضر ده‌ها جوان دختر و پسر به دلیل‬ ‫نداشتن پول زیاد و پوره کردن مصارف دوران‬ ‫نامزدی و چشمی هم چشمی‌ها نمی‌توانند حتا‬ ‫به ازدواج فکر کنند‪.‬‬

‫مبلغ مهریه به طور اوسط در اکثریت والیات‬ ‫افغانستان بین‪۱۲-۱۰‬هزار دالر آمریکایی رسیده‬ ‫است‪.‬‬ ‫از دیگر عواملی که جوانان این والیت افغانستان‬ ‫را از ازدواج دور کرده است هنگفت بودن هزینه‬ ‫مینوی غذایی و تکس هوتل‌های است که‬ ‫عنعنات نا‌بجا و رقابت‌های ناسالم آنان را وادار‬ ‫می‌کند مراسم شیرینی خوری و عروسی خود را‬ ‫ن برگزار کنند‪.‬‬ ‫در آ ‌‬ ‫عده‌ای از شهریان والیت هرات می‌گویند‪ :‬افزون‬ ‫شدن هزینه مینوی غذایی‪ ،‬تکس هوتل و دیگر‬ ‫مصارف به اقتصاد بسیاری از پسران جوانی که‬ ‫ازدواج می‌کنند صدمه جدی وارد کرده است‪ .‬از‬

‫‪85‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪8‬‬

‫این رو خواستار تشکیل کمیته‌ای برای جلوگیری‬ ‫از چنین مصارف شده‌اند‪.‬‬ ‫گرچه موفق به داشتن دیدگاه فامیل دخترانی که‬ ‫مبلغ زیادی را به عنوان مهریه می‌گیرند نشدیم‬ ‫اما مسووالن هوتل‌ها تنها بهانه‌شان از گرفتن‬ ‫مبلغ هنگفت پول بابت تکس هوتل و می‌نوی‬ ‫غذایی‪ ،‬عرضهء خدمات با کیفیت است‪.‬‬ ‫در والیت هرات ‪ ۶۶‬هوتل جواز فعالیت گرفتند‬ ‫که به گفته مسووالن در شهرداری این والیت‬ ‫‪ ۴۵‬هوتل در حال حاضر فعالیت دارند‪.‬‬ ‫این مسووالن می‌گویند‪ :‬برخی از هوتل‌داران‬ ‫از نام بازار آزاد استفاده کرده قیمت مینوی‬ ‫غذایی‌شان را خودسرانه باال می‌برند‪.‬‬ ‫«عبداالحمد فقیریار» آمر مالی و اداری شهرداری‬ ‫والیت هرات می‌گوید‪ :‬این اداره درصدد تشکیل‬ ‫کمیسیونی برای نظارت از نرخ هوتل‌های که‬ ‫بیشتر در آن‌ها محافل شیرینی خوری و عروسی‬ ‫برگزار می‌شود هستند‪.‬‬ ‫ازدواج در افغانستان اکثریت را به چالش اقتصادی‬ ‫مواجه ساخته است تا جایی که برخی‌ها برای‬ ‫تشکیل خانواده مجبور به فروختن زمین‪ ،‬خانه‬ ‫و دوکانشان می‌شوند و کسی‌هم بعد از ازدواج‬ ‫صاحب کوله‌باری از قرض شده برای پرداخت‬ ‫آن به کشورهای دیگر سفر کارگری را پیش‬ ‫می‌گیرد‪.‬‬

‫نقیبه بارکزی ‪ -‬بخش افغانستان‬

‫دست‌آورد دمکراسی‬ ‫در افغانستان‬

‫با گذشت ‪ ۱۳‬سال از روند شکل‌گیری‬ ‫دموکراسی در افغانستان هنوز هم باشنده‌گان‬ ‫این کشور دموکراسی را شعار دولت مردان دانسته‬ ‫از نهادینه نشدن مفهوم واقعی آن دراین کشور‬ ‫سخن می‌گویند‪.‬‬ ‫پایه‌های نظام دموکراسی یا مردم ساالری ‪۱۳‬سال‬ ‫پیش در افغانستان گذاشته شد‪ .‬اما شمار زیادی‬ ‫از باشنده‌گان این کشور تا هنوزهم دموکراسی‬ ‫را تافته جدا بافته‌ای می‌دانند که از غرب وارد‬ ‫افغانستان شده است‪.‬‬ ‫با آن‌که می‌گویند در ابتدا اندک باوری به‬ ‫نظام مردم ساالری داشتند اما برگزاری دو دور‬ ‫انتخابات آنان را کاملن به این نظام بی‌باور ساخته‬ ‫است و خوشبین به ادامه این نظام در کشوری؛‬ ‫مثل‪ :‬افغانستان که همواره دست‌خوش سیاست‬ ‫بازی‌های قدرت طلبان بوده است نیستند‪.‬‬ ‫پایه‌گذاری حکومت مردمی از برنامه‌های بود که‬ ‫مدت کمی پس از شکست حکومت طالبانی در‬ ‫کشور کار روی آن آغاز شد و در ‌‌نهایت نظام‬ ‫افغانستان بر مبنای آن انتخاب گردید‪.‬‬ ‫گفته می‌شود دموکراسی سوای از این‌که نتوانسته‬

‫‪9‬‬

‫اعتماد مردم را جلب کند با پستی و بلندی‌های‬ ‫نیز همراه بوده است‪.‬‬ ‫«نیالب مبارز» سخن‌گوی سازمان ملل متحد‬ ‫در افغانستان با تایید این موضوع می‌گوید‪ :‬با‬ ‫این هم نشانه‌های بارز دموکراسی در افغانستان‬ ‫را می‌توان در اشتراک گسترده مردم در دو دور‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬شورای ملی و والیتی‬ ‫دید‪.‬‬ ‫او هم‌چنان معتقد است که نهادینه کردن برنامه‬ ‫دموکراسی یا حکومت مردمی در کشور نیاز به‬ ‫زمان بیش‌تری دارد و در ‪ ۱۳‬سال زمانی بوده‬ ‫است که این نظام در میان مردم گسترش داده‬ ‫شود‪.‬‬ ‫در این مدت؛ هر زمان که از دموکراسی صحبت‬ ‫به میان آمده است آگاهان امور سیاسی وجود‬ ‫چنین نظامی در کشوری که مردم آن از سطح‬ ‫سواد باالی برخوردار نیستند را مناسب نداسته‪،‬‬ ‫گفته‌اند که چنین نظامی در افغانستان نتیجه‬ ‫خوبی درپی نخواهد داشت‪.‬‬ ‫«محمد رفیق شهیر» یک تن از آگاهان امور‬ ‫سیاسی در هرات از والیات غربی افغانستان‬ ‫رسانه‌ها را در ‪ ۱۲‬سال اخیر پیام رسان خوبی‬ ‫می‌داند که خواسته‌های مردم را به دولت مردان‬ ‫رسانده‌اند و این را از عمده‌ترین نشانه‌های‬ ‫دموکراسی در کشور می‌داند‪.‬‬ ‫با آن‌که بیش‌تر از یک دهه از عمر نظام‬ ‫دموکراسی در افغانستان می‌گذرد و نهادهای ملی‬ ‫و بین‌المللی در این مدت تالش کردند این نظام را‬ ‫در کشور به مفهوم واقعی آن پایه گذاری کنند اما‬ ‫در ‪ ۲۴‬سنبله روز تجلیل از روز جهانی دموکراسی‬ ‫شماری از نماینده‌گان مردم در مجلس بزرگان‬ ‫هم حکومت مردم ساالری یا دموکراسی را مغایر‬ ‫با قوانین اسالمی خواندند‪.‬‬ ‫به نظر می‌رسد این طرز دید اعضای مجلس‬ ‫بزرگان‪ ،‬کار نهادهای ملی و بین‌المللی که برای‬ ‫نهادینه کردن دموکراسی در کشور کار می‌کنند را‬ ‫تا حدی دشوار سازد‪.‬‬

‫بستنی‌فروشی دختربچه افغان‬ ‫به جای رفتن به مکتب‬ ‫در بین ده‌ها کودک هم سن و سالش همه روزه در یک مسیر قرار می‌گیرد‪ .‬جاده یک‬ ‫مکتب دخترانه‪ .‬هدف‌اش جدا از اهداف دانش آموزانی بافته شده که همه روزه با او در‬ ‫این جاده قدم می‌گذارند‪ .‬به دست آوردن مقدار پولی از راه بستنی فروشی برای کمک به‬ ‫فامیل‌اش‪.‬‬ ‫نقیبه بارکزی ‪ -‬بخش افغانستان‬

‫در بین ده‌ها کودک هم سن و سالش همه‬ ‫روزه در یک مسیر قرار می‌گیرد‪ .‬جاده یک مکتب‬ ‫دخترانه‪.‬‬ ‫هدف‌اش جدا از اهداف دانش آموزانی بافته شده‬ ‫که همه روزه با او در این جاده قدم می‌گذارند‪ .‬به‬ ‫دست آوردن مقدار پولی از راه بستنی فروشی برای‬ ‫کمک به فامیل‌اش‪.‬‬ ‫با نگاه‌اش به دانش آموزان‪ ،‬انتظار می‌کشد تا چه‬

‫کسی برای خرید بستنی به سوی کراچی‌اش‬ ‫می‌آید‪.‬‬ ‫بستنی فروشی او را برای پدر بیمار‌اش بازوی‬ ‫ساخته است تا لقمه نانی به ‪ ۹‬تن اعضای فامیل‬ ‫خود پیدا کنند‪.‬‬ ‫دسته‌ای کراچی بستنی را به خاطر خاتمه‬ ‫دادن به گوشه کوچکی از مشکالت اقتصادی‬ ‫خانواده‌اش بدست گرفته است‪.‬‬ ‫گالیه‌ای «خاتمه» از چراهای متوا‌تر عابران‬ ‫است‪.‬‬ ‫شرایط دوشوار زنده‌گی برایش در دنیای کودکی‬ ‫هم مجال فکر کردن به آرزو و آرمان را نداده‬

‫‪87‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪78‬‬

‫است‪.‬‬ ‫تنها خواسته او رفتن به مکتبی است که همه‬ ‫روزه کنار دروازه‌اش برای فروختن بستنی‬ ‫ایستاده است‪.‬‬ ‫یک سال پیش پدر «خاتمه» مصروف چاه‌کنی‬ ‫در کشور ایران بود که لختی از خاک روی‬ ‫کمراش می‌افتد و او را فلج می‌کند‪.‬‬ ‫حال تنها کاری که می‌تواند به کمک ولچر‌اش‬ ‫انجام دهد ایستادن کنار سرک و فروختن کارت‬ ‫مبایل است‪.‬‬ ‫«ظاهر» که با این وضعیت سرپرستی دو خانم‬ ‫و ‪ ۶‬فرزند‌اش را به عهده دارد‪ ،‬از این‌که مجبور‬ ‫است به جای کتاب و بازیچه‌های کودکانه دسته‬ ‫کراچی بستنی را به دستان دختر‪ ۲۱‬خود ببیند‬ ‫رنج می‌برد‪ ،‬و با این هم هر ازگاهی با وجود‬ ‫تحمل درد نیستی برای این‌که دختر‌اش بستنی‬ ‫فروشی می‌کند از شنیدن کنایه اطرافیان خود‬ ‫نیز در امان نیست‪.‬‬ ‫از نهادهای خیریه و افراد توانمند در هرات‬ ‫و دیگر والیات کشور می‌خواهد برای او‬ ‫وفامیل‌اش دست یاری پیش کنند‪.‬‬ ‫«خاتمه» یگانه کودکی نیست که قربانی فقر و‬ ‫تهی دستی شده مجبور است برعالوه زنده‌گی‬ ‫کردن در این گونه شرایط درکنار پدر بیمار‌اش‬ ‫نان‌آور فامیل هم باشد‪ .‬بل هزاران کودک‬ ‫افغانستانی سرنوشت مشابه دارند‪.‬‬

‫حکم معاون اول احمدی‌نژاد‪ ۱۵ :‬سال‬ ‫حبس و ‪ ۴۰‬میلیارد ریال جزای نقدی‬ ‫در بسیاری از رسانه‌ها یا در جامعه پارسی‌زبان هر روز خبرها و یا نوشته‌هایی منتشر‬ ‫می‌شود که به لحاظ خبری ممکن است منبع‌های آن قابل تایید نباشد اما برای اطالع شما‬ ‫خوانندگان این نوشته‌ها در بخش «شایعه» رادیو کوچه منتشر می‌شود‪ .‬صحت و سقم این‬ ‫نوشته مورد تایید رسمی رادیو کوچه نیست و فقط به عنوان «اطالع» بازنشر می‌شود‪.‬‬ ‫شایعه‬

‫سایت کلمه نزدیک به میرحسین موسوی‬ ‫نوشته است‪ ،‬بررسی‌های خبرنگاران کلمه نشان‬ ‫می‌دهد که معاون اول احمدی نژاد در دادگاه‬ ‫بدوی به پانزده سال حبس تعزیری و حدود‬ ‫چهل میلیارد ریال جزای نقدی محکوم شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫این وب‌سایت همچنین نوشته است‪ ،‬محکومیت‬ ‫رحیمی به ‪ ۵۱‬سال حبس و ‪ ۴‬میلیارد تومان‬ ‫جزای نقدی در حالی به مرحله تجدیدنظر‬

‫رسیده که مسئوالن قوه قضاییه به شکلی‬ ‫باورنکردنی با متهم اصلی این پرونده برای‬ ‫پنهان کردن محتوای حکم همکاری می‌کنند و‬ ‫پیگیری‌های مکرر رسانه‌ها در هفته‌های گذشته‬ ‫برای کسب اطالع در این باره نیز با گارد بسته‬ ‫دستگاه قضایی رو به رو شده است‪.‬‬ ‫این وب‌سایت در ادامه نوشته است‪ ،‬شاید به این‬ ‫خاطر که می‌خواهند راهی برای «حل مشکل»‬ ‫و خالص کردن رحیمی از زندان بیابند‪ ،‬تا از‬ ‫تهدیدهای او برای افشاگری متقابل نیز خالص‬ ‫شوند‪.‬‬ ‫بنابه نوشته این وب‌سایت‪ ،‬مسئوالن قضایی در‬

‫‪871189‬‬

‫حالی ادعای رعایت قانون برای عدم انتشار احکام‬ ‫غیرقطعی را مطرح می‌کنند که در برخوردی کاملن‬ ‫متفاوت‪ ،‬اعترافات متهمان در دادگاه‌های پس از‬ ‫اعتراضات سال ‪ ۸۸‬به شکلی گسترده از صداوسیما‬ ‫پخش می‌شد و در آن زمان دستگاه قضایی هیچ‬ ‫تکلیفی برای پنهان نگه داشتن هویت متهمان و‬ ‫اتهامات آن‌ها بر دوشش احساس نمی‌کرد‪.‬‬ ‫براساس این گزارش‪ ،‬حکم رحیمی در حالی صادر‬ ‫شده که با وجود گذشت دو سال از افشای رشوه‌گیری‬ ‫کامران دانشجو‪ ،‬متهم اصلی تقلب انتخاباتی ‪ ۸۸‬و‬ ‫نیز تقلب در کنکور ‪ ،۱۹‬در همان پرونده هنوز به‬ ‫اتهام وی رسیدگی نشده است‪.‬‬

‫عزت الدوری به موبایل نوری مالکی‬ ‫اس‌ام‌اس داده است که دارت میزنم‬ ‫در بسیاری از رسانه‌ها یا در جامعه پارسی‌زبان هر روز خبرها و یا نوشته‌هایی منتشر می‌شود که به‬ ‫لحاظ خبری ممکن است منبع‌های آن قابل تایید نباشد اما برای اطالع شما خوانندگان این نوشته‌ها‬ ‫در بخش «شایعه» رادیو کوچه منتشر می‌شود‪ .‬صحت و سقم این نوشته مورد تایید رسمی رادیو‬ ‫کوچه نیست و فقط به عنوان «اطالع» بازنشر می‌شود‪.‬‬ ‫شایعه‬

‫پس از آن‌که عزت ابراهیم الدوری معاون‬ ‫صدام حسین رییس جمهوری سابق عراق‬ ‫برای نوری مالکی نخست وزیر و فرمانده کل‬ ‫نیروهای مسلح آن کشور به شماره موبایل‬ ‫شخصی‌اش پیامک فرستاد که دارت خواهم‬ ‫زد‪ ،‬دچار ترس و دلهره شده و چندین تن از‬ ‫محافظان شخصی‌اش را برکنار و افراد دیگری‬ ‫را به جای آنها گمارده است‪.‬‬ ‫عزت ابراهیم الدوری معاون صدام حسین که‬

‫از بازماندگان حزب بعث است و اکنون رهبری‬ ‫نیروهای به جا مانده از این حزب را که با‬ ‫حکومت نوری مالکی می‌جنگند برعهده دارد‪،‬‬ ‫در یک اس‌ام‌اس به شماره شخصی مالکی وی‬ ‫را تهدید کرده و نوشته است به تو قول می‌دهم‬ ‫که در زمانی کوتاه تو را دار می‌زنم‪ ،‬قبل از‬ ‫آمدن عید رمضان‪.‬‬ ‫عزت ابراهیم الدوری همچنین در این پیام‬ ‫نوری مالکی را نصیحت کرده است که لباس‬ ‫نظامی اما بدون درجه برتن کند شاید وی را‬

‫‪80‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪12‬‬

‫تیرباران نکند بلکه دارش بزند‪.‬‬ ‫این اتفاق می‌تواند تهدید بزرگی برای نوری‬ ‫مالکی باشد‪ ،‬که تاکنون عزت الدوری چندین‬ ‫بار توانسته از دام نیروهای امنیتی عراق بگریزد‬ ‫و چندین بار هم وی توانسته به بغداد تردد‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است عزت ابراهیم الدوری یکی‬ ‫از بازماندگان حکومت صدام حسین است که‬ ‫آمریکا برای یافتن وی ‪ ١٠‬میلیون دالر جایزه‬ ‫تعیین کرده است‪.‬‬

‫شش دالر برای این که احساس‬ ‫کنی بشریت را نجات دادی‬ ‫وبالگستان ‪ -‬اردوان نوشت‬

‫این یک قصه است و هیچ ربطی به زندگی‬ ‫من‪ ،‬شما و او ندارد…‬ ‫دوچرخه را که گذاشتم جای مخصوص‬ ‫قفل کردن دوچرخه‌ها‪ ،‬دیدم با سبدی روی‬ ‫صندلی کناری‌اش نشسته‪ .‬نیازی نبود دقیق‬ ‫نگاه می‌کردم تا بدانم بی‌خانه است‪ .‬همه‌شان‬ ‫معمول یک سبد چرخ‌دار از یکی از این‬ ‫فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای را همراه‌شان‬ ‫دارند که توش پر از خنزر پنزر است‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ی کهنه‪ ،‬پتو و لیوان‌های استارباکس‪ ،‬کارتن‬ ‫باران ‌‬ ‫و زیرانداز‪ .‬همه‌شان هم معمول چون شب را با‬ ‫بیدار خوابی س ‌ر می‌کنند نیمه بیدار و خوابند به‬ ‫خصوص سر صبح ساعت ‪ ۷‬و ‪ ۸‬که دیگر خواب‬ ‫امان‌شان نمی‌دهد‪.‬‬ ‫یک چشم‌اش نیمه‌باز است و دیگری بسته‪ .‬سرتا‬ ‫پایم را نگاهی‌می‌اندازد‪ .‬سیاه پوست است‪ ،‬مثل‬ ‫اکثر سیاه پوست‌ها بدن ورزیده‌ای دارد‪ .‬آرام‬ ‫دارد از یک کیسه پالستیکی یک تکه نان در‬ ‫می‌آورد و چشم بسته سق می‌زند‪ .‬دم صبحی‬ ‫دارم ترانه‌ای از هایده گوش می‌کنم‪:‬‬

‫وقتی که من عاشق می‌شم دنیا برام رنگ‬ ‫دیگست…‬ ‫آرام از کنارش می‌گذرم‪ .‬هنوز تنم خیس‬ ‫است از دوچرخه سواری صبح‌گاهی‪.‬‬ ‫برمی‌گردم و یکم بلندتر که احساس‬ ‫کند خیلی هم غریبه نیستم می‌زنم که‪:‬‬ ‫«‌‪»Good Morning Sir‬‬ ‫جوابی و احوال پرسی که‪ :‬امروز هوا‬ ‫چطوره به نظرت؟ می‌گوید که روی‬ ‫«یاهو ودر» چک کرده خیلی سرد‬ ‫نمی شود‪ ،‬خوش بختانه ‪-‬می‌فهمم که‬ ‫بی‌شک من هم که سرما پسندم اگر قرار‬ ‫بود روی نیم‌کت بخوابم حتمن می‌گفتم‪:‬‬ ‫خوش‌بختانه‪ -‬می‌گویم یه قهوه باهم‬ ‫بزنیم؟‬ ‫– معذرت اما من نمی‌تونم مهمونت کنم‬ ‫– خب من مهمونت می‌کنم دفع بعد تو‬ ‫البته اگه همو دیدیم‪ ،‬می‌خندم‪ .‬قبول‬‫می‌کند‪- .‬ببین رفیق امروز مهمونیه منه‪.‬‬ ‫پس هر چی هر جور صفا می‌کنی‪ .‬قهوه‬ ‫و صبحونه‪ .‬هر مدل‪ .‬چون من دفع بعد‬ ‫ببینمت هر چی دلم بخواد می‌خورم‪.‬‬ ‫می‌رود جلو و سفارش می‌دهد یک‬ ‫برش پیتزا پپرونی‪ ،‬یک قهوه کوچک‪.‬‬ ‫به فروشنده توضیح می‌دهد که فقط‬ ‫یک دقیقه و پونزده ثانیه تو ماکروفر‬ ‫بزاره براش‪ .‬قهوه رو هم شروع می‌کنه‬ ‫به عمل آوردن با آرامش و بدون عجله‪.‬‬ ‫کمی دارچین‪ ،‬یه خورده کرم‪ ،‬شکر هفت‬ ‫هشت بسته می‌ریزه تو قهوه‪ .‬یک به یک‬ ‫می‌ریزه‪ ،‬اول هم می‌زنه تا حل بشه بعد‬ ‫بعدی‪.‬‬ ‫– معطل منی؟‬ ‫– نه‪ ،‬دارم از دقتت کیف می‌کنم‪ .‬من‬ ‫وقتی قهوه می‌خورم مثل شتر می‌خورم!‬ ‫– پسر! شتر که قهوه نمی‌خوره‪.‬‬ ‫خیلی‌ها این جا خیلی چیزا رو نمی‌نشناسن‪.‬‬ ‫مثلن نمی‌دونن خاورمیانه کجاست‪ ،‬فرق‬ ‫بین ایران و عراق چیه‪ .‬تو عمرشون‬ ‫چیزی از زندگی مردم تو آسیا نشنیدن و‬ ‫چیزای این طوری‪.‬‬ ‫– پسر تو شتر تاحاال سوار شدی؟‬ ‫خب آره اما کم‬‫– من عراق که بودم خیلی سوار‬ ‫می‌شدم…‬

‫– مگه عراق بودی؟‬ ‫– چهار سال‪ ،‬از منطقه سبز بغداد تا رمادی‬ ‫و «هولر» ‪-‬فقط کردها به اربیل می‌گویند‬ ‫هولر‪ -‬بعد هم مدتی پایگاهی تو مرز ایران‪.‬‬ ‫– من ایرانیم!‬ ‫– ها ها فکر کردم «رد نکی» ‪Red-‬‬ ‫‪-Neck‬‬ ‫– نه بابا جان پوستم زیادی سفیده می‌سوزم‬ ‫می‌شم «رد نک»‪ – .‬خنده گرفته از‬ ‫تعبیرش‪-‬‬ ‫– چطوری مرد ایرانی!‬ ‫– مگه فارسی بلدی؟‬ ‫– کم کم بلتم!‬ ‫قهوه اش را ساخته است‪ ،‬برش پیتزایش را‬ ‫توی پاکت گذاشته و تمیز سر پاکت را تا‬ ‫کرده‪.‬‬ ‫– دوست نداری یکی دو تا برش دیگه‬ ‫برداری برای ظهر؟‬ ‫– نه ممنون‬ ‫– خب ضرر که نداره…‬ ‫– اف کورس که داره! یکی سر صبح با‬ ‫خرج کردن شیش هفت دالر خوشحاله که‬ ‫یک کار خوب کرده‪ .‬اگر من خرج بیشتر‬ ‫گردنش بذارم ‪ ،‬بعدی رو که ببینه رو شو اون‬ ‫طرف می‌کنه به روی خودش نمی‌اره که‬ ‫یکی دلش یه قهوه می‌خواد‪ .‬بذار خرجش‬ ‫کم باشه که به همه برسه‪.‬‬ ‫– می‌دونی باهات حال کردم؟‬ ‫– باید هم حال کنی با شیش دالر روزت‬ ‫رو ساختم‪ .‬احساس می‌کنی االن مسیح‬ ‫نجات دهنده ای‪ .‬من هستم که تو احساس‬ ‫خوشحالی کنی‪ ،‬اونم با این خرج کم‪.‬‬ ‫لیوان قهوره را دست می‌گیرد‪ .‬دست می‌برد‬ ‫پیتزا را وسط مسط‌های بارش می چپاند‪.‬‬ ‫– اسمت چیه رفیق؟‬ ‫– سرباز!‬ ‫جنگ برای تو تمام شده نه؟‬‫– برای من هیچ وقت تمام نمی‌شه…‬ ‫آرام پاچه‌های شلوارش را باال می‌زند‪.‬‬ ‫جوراب‌هایش لنگه به لنگه است‪ .‬می‌بینم‬ ‫هردو پایش مصنوعی است‪.‬‬ ‫– دفعه بعد اگر دیدمت و پول داشتم نوبت‬ ‫منه‪ ،‬با شیش دالر می‌خرمت رفیق‪ .‬می‌خندد‬ ‫و می‌رود‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫هاکامادا بعد از ‪۴۸‬سال حبس در‬ ‫سلول مرگ آزاد شد‬ ‫ایوائو هاکامادا در سال ‪۱۹۶۶‬در یک شرکتی که رشته های اسپاگتی از دانه های سویا‬ ‫تهییه می کند در سوپهای همراه سوشی سرو می شود کار گرفت‪ .‬کار در کارخانه بسیار‬ ‫سنگین و فرساینده بود اما ایوائو با توجه به بدن ورزیده اش یکی از کارگران موفق بود‬ ‫وبالگستان‬

‫ا یوائو هاکامادا به اتهام سرقت خانه ی‬ ‫کارفرما‪ ،‬قتل او و خانواده ی کارفرما و نیز به‬ ‫آتش کشیدن خانه برای از بین بردن آثار جرم‬ ‫در دادگاه محلی محکوم به مرگ شد‪ .‬حادثه در‬ ‫سال ‪۱۹۶۸‬اتفاق افتاد و بعد از آن ایوائو در یک‬ ‫سلول انفرادی در انتظار این بود که مرگ به‬ ‫سراغش بیاید و طناب دار را به گردنش بیاندازند‪.‬‬ ‫‪۱۳‬مارس سال ‪۲۰۱۴‬این انتظار به پایان رسید!‬

‫ایوائو هاماکودا در ‪۲۷‬مارس امسال بعد از این که‬ ‫دادگاه شیزوکا با کمک آزمایش د‪ .‬ان آ‪ .‬توانست‬ ‫اثبات کند که اداره ی پلیس محلی جعل سند‬ ‫کرده و اسناد ارایه شده که مبنای صدور حکم‬ ‫اعدام هاکاما را تشکیل می داد ساختگی بودند‬ ‫آزاد شد‪ .‬هاکامادا تقریبن بعد از ‪۵۰‬سال حبس‬ ‫آزاد شد‪ .‬هیدکو هاکامادا خواهر بزرگ ایوائو‬ ‫هاکامادوی ‪۷۸‬ساله در این باره چنین گفت‪:‬‬ ‫“حاال علیرغم تمامی درد و رنجی که من و‬ ‫برادرم کشیدیم احساس خوبی دارم که باالخره‬

‫‪83‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪92‬‬

‫این کابوس طوالنی وحشتناک با یک سرانجام‬ ‫خوب به پایان رسید‪ .‬بعد از این‪ ،‬باقیمانده ی‬ ‫زندگی خودم را صرف این خواهم کرد که برای‬ ‫برادرم یک زندگی راحتی را فراهم کنم”‪.‬‬ ‫پرونده هاکامادا توجه تعداد زیادی از کنشگران‬ ‫حقوق بشر و سایر فعالین مدنی در تمام دنیا را‬ ‫بخود جلب کرده است‪ .‬بدنبال انتشار جعل سند‬ ‫توسط پلیس‪ ،‬نظر انتقادی کنشگران حقوق بشر‬ ‫به سیستم قضائی ژاپن افزایش داشت‪ .‬ایوائو‬ ‫هاکامادا زمانی بوکسور شناخته شده ای در ژاپن‬

‫بود‪ .‬در اوج فعالیت خود‪ ،‬بعنوان یک بوکسور‬ ‫موفق در بین سبک وزنهای آسیائی محسوب‬ ‫می شد ولی مقامها اکتسابی و زمان مبارزه‬ ‫کوتاه بود‪ .‬ایوائو تنها در ‪ ٢٩‬مسابقه ی حرفه ای‬ ‫شرکت کرد چرا که مجبور بود برای امرار معاش‬ ‫دنبال کار دیگری باشد‪.‬‬ ‫ایوائو هاکامادا در سال ‪۱۹۶۶‬در یک شرکتی که‬ ‫رشته های اسپاگتی از دانه های سویا تهییه می‬ ‫کند در سوپهای همراه سوشی سرو می شود کار‬ ‫گرفت‪ .‬کار در کارخانه بسیار سنگین و فرساینده‬ ‫بود اما ایوائو با توجه به بدن ورزیده اش یکی از‬ ‫کارگران موفق بود‪ .‬یکی از شبها آژیر خطر در‬ ‫کارخانه بصدا در آمد‪ .‬در یکی از ساختمانهای‬ ‫کارخانه آتش سوزی رخ داده بود‪ .‬از آنجائی که‬ ‫به مانند اکثر کارخانه های ژاپن غذا و محل‬ ‫خواب کارگران بیشتر در حاشیه ی کارخانه قرار‬ ‫داشت هاکامادا و سایر کارگران زنجیرانسانی از‬ ‫افراد حاضر تشکیل دادند و سعی در خاموش‬ ‫کردن آتش کردند‪ .‬اما متاسفانه موفق به نجات‬ ‫خانه و افرادی که در آن بودند نشدند‪ .‬در این‬ ‫خانه صاحب کارخانه‪ ،‬همسر و دو فرزند آنها‬ ‫زندگی می کردند و هر چهار نفر در آتش سوخته‬ ‫بودند‪ .‬در تحقیقات پلیس معلوم شد که مقدار‬

‫زیادی پول به سرقت رفته و کارفرما و خانواده ی‬ ‫ایشان در اثر ضربه های چاقو به قتل رسیده اند‪.‬‬ ‫لذا پرونده بعنوان یک پرونده ی جنائی ثبت شد‪.‬‬ ‫بعد از تحقیقات‪ ،‬پلیس محلی به ایوائو مشکوک‬ ‫شد و اورا بازداشت کرد‪ .‬در این هنگام ایوائو‬ ‫‪۲۹‬سال داشت‪ .‬بعد از بازداشت ایوائو نزدیک به‬ ‫یک ماه شب و روز مورد شکنجه و بازجوئی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬بر طبق قوانین قضائی ژاپن پلیس مجاز‬ ‫است متهمین را بدون حکم بازداشت تا ‪۲۳‬روز‬ ‫محبوس کرده و بازجوئی کند‪ .‬در این مدت‬ ‫متهمین هیچ گونه کمک قضائی از بیرون نمی‬ ‫توانند داشته باشند‪ .‬در عمل این پلیس است که‬ ‫تصمیم می گیرد فرد بازداشتی چه کس‪/‬کسانی‬ ‫را مالقات کند‪.‬‬ ‫این سیستم قضائی توسط امنستی و سایر‬ ‫سازمانهای حقوق بشر از جمله کمسیون حقوق‬ ‫بشر سازمان ملل بشدت مورد انتقاد قرار گرفته‬ ‫است ولی علیرغم انتقادات مزبور‪ ،‬سیستم هنوز‬ ‫معتبر است! بارها اتفاق افتاده است که افراد‬ ‫بازداشت شده زیر فشار و شکنجه اتهام را‪ ،‬برای‬ ‫اینکه از فشار شکنجه قدری راحت شوند‪ ،‬پذیرفته‬ ‫اند‪ .‬در هر دادگاهی عمومن اعتراف به جرم و‬ ‫پذیرش آن از طرف متهم یکی از دالیل مهم‬

‫‪16‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪84‬‬

‫قاضی در درخواست کیفر خواست بحساب می‬ ‫آید‪ .‬تاکنون اعتراف متهمین به جرم خویش که‬ ‫معمولن زیر فشار و شکنجه همراه بود مجازاتهای‬ ‫سنگینی را بدنبال داشته و همانطوریکه می دانیم‬ ‫در مورد هاکامادا حکم اعدام انطباق داده شد‪.‬‬ ‫هاکامادا در زیر فشار و شکنجه و در بازجوئی‬ ‫های اولیه اعتراف کرده بود که در حین سرقت‪،‬‬ ‫کارفرما‪ ،‬و زن بچه ی کارفرما را بقتل رسانده‬ ‫است و خانه را برای پاک کردن هرگونه اثر و رد‬ ‫پا به آتش کشیده است‪ .‬بر طبق اسناد بجا مانده‬ ‫از گزارشهای پلیس‪ ،‬هاکامادا هر روز تا ‪۱۶‬ساعت‬ ‫و به مدت ‪۲۳‬روز زیر شکنجه و فشار بازجوئی‬ ‫قرار داشت‪ .‬در حین بازجوئی های دادگاه بود که‬ ‫هاکامادا اعتراف خود را پس گرفت ولی قضات‬ ‫دادگاه محلی به کیفرخواست و دالیل دادستان‬ ‫بیشتر اهمیت دادند و این مورد استثنائی نبود‪.‬‬ ‫بغیر از اعتراف هاکامادا اسناد و مدارکی نیز‬ ‫توسط پلیس به دادگاه ارایه شده بود‪ .‬از آن جمله‬ ‫لباسهای خونی بود که هیچ کدام به اندازه‪/‬سایز‬ ‫هاکامادا نمی خورد ولی کسی به این مسئله‬ ‫توجهی نکرد‪۱۱ .‬سپتامبر سال ‪۱۹۶۸‬هاکامادا به‬ ‫مجازت مرگ محکوم شد‪.‬‬ ‫درخواست تعلیق حکم اعدام و بررسی مجدد‬

‫توسط دادگاه محل رد شد و دادگاه عالی در سال‬ ‫‪۱۹۸۰‬حکم اعدام را تائید کرد‪ .‬اما نکاتی در این‬ ‫پرونده وجود داشت که با کیفرخواستها و مدارک‬ ‫ارایه شده تطبیق نداشت‪ .‬معمولن اجرای احکام‬ ‫اعدام در ژاپن تا هفت سال طول می کشد ولی‬ ‫هاکامادا سالهای زیادی بعد از صدور حکم اعدام‪،‬‬ ‫هنوز در سلول انفرادی زندانی بود‪ .‬در ماه مارس‬ ‫سال ‪۲۰۰۷‬تقریبن بعد از اینکه هاکامادا چهل‬ ‫سال در زندان بود یکی از قاضی های دادگاه‬ ‫شیزوکا به نام نوری میچی کوماموتو توسط‬ ‫نامه ی سرگشاده ای نوشت که حاوی مطالب‬ ‫جدیدی بود‪ .‬او نوشت که که او با سایر قاضی‬ ‫ها در رابطه با مجرم بودن هاکامادا اختالف‬ ‫نظرداشت و فکر می کرد‪/‬هنوز فکر می کند که‬ ‫ایوائو بیگناه است‪.‬‬ ‫اعتراف به چنین اشتباه واکنش های بسیار تند‬ ‫و زیادی را از طرف مقامات قضائی و سیاسی‬ ‫بهمراه داشت‪ .‬این اعتراضات متاسفانه نه بدلیل‬ ‫این که چرا یک فرد بیگناه را این همه سال‬ ‫در زندان نگه داشته اند بلکه برای اینکه‪ ،‬چرا‬ ‫برخالف سنتهای موجود اداری‪/‬قضائی مسایل‬ ‫درونی و پروسه ی شکلگیری حکم قضائی افشا‬ ‫شده است!‬

‫این افشاگری و نتیجه ی آن برای هاکامادا با‬ ‫توجه به مرض قند‪ ،‬فراموشکاری و سن بسیار‬ ‫زیادش و مهمتر از آن اینکه ‪۴۷‬سال در زندان‬ ‫بسر برده نمی تواند خیلی مهم باشد‪ .‬اما افکار‬ ‫عمومی و اینکه هاکامادا در کتاب رکورد گینز‬ ‫بعنوان زندانی که رکورد بازداشت در زندان را‬ ‫زده و مهمتر از آن بیگناه این رندان را متحمل‬ ‫شده است؛ می تواند اهمیت حقوقی بین المللی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫کنشگران مدنی و حقوق بشری همراه خواهر‬ ‫هاکامادا از اشای نامه ی سرگشاده ی قاضی‬ ‫دادگاه محلی استفاده کرده و بهمراه ‪۵۶‬تن از‬ ‫نمایندگان پارلمان درخواست آزادی هاکامادا را‬ ‫کردند‪ .‬آزمایشهای د‪ .‬ان آ‪ .‬نشان داد که لباسها‬ ‫و خون روی لباسها از آن هاکامادا نبوده و اسناد‬ ‫ارایه شده توسط پلیس جعلی بودند‪ .‬دادگاه‬ ‫شیزوکا ‪۲۷‬مارس سال ‪۲۰۱۴‬تصمیم گرفت که‬ ‫بالفاصله هاکامادا را از زندان آزاد کند‪.‬‬ ‫هاکامادا توسط خواهرش هیدکو از زندان توکیو‬ ‫تحویل گرفته شد‪ .‬اولین قدم در دنیای آزاد‬ ‫هاکامادا همراه بود با یک کمر خم شده و بدنی‬ ‫تکیده‪ .‬ساعتها‪ ،‬روزها و سالها در زندانهای ژاپن‬ ‫مثل هم می گذرند‪ .‬تنها یکساعت با سایر ساعتها‬

‫‪85‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪94‬‬

‫فرق دارد و آن زمان هواخوری است‪ .‬زندانی در‬ ‫این ساعت می تواند آسمان را از پشت شیشه‬ ‫و یا سیمهای خاردار ببیند‪ .‬سلولهای انفرادی‬ ‫همیشه روشن هستند و زندانی تحت نظر دائم‪،‬‬ ‫برای اینکه از خودکشی احتمالی پرهیز شود‪.‬‬ ‫بر طبق گزارشهای سازمان عفو بین الملل بخش‬ ‫اعظم زندانی های محکوم به مرگ در زندانهای‬ ‫ژاپن از امراض روانی و جسمی رنج می برند‪ .‬بر‬ ‫طبق مقررات زندان‪ ،‬زندانی نباید تمرینهای بدنی‬ ‫در سلول بکند و تلویزیون نیز وجود ندارد‪ .‬زندانی‬ ‫همزمان اجازه ی داشتن بیش از سه کتاب را‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫بهر جهت سرنوشت هاکامادا هنوز روشن نیست!‬ ‫معلوم نیست که دادگاه جدیدی تشکیل خواهد‬ ‫شد و یا نه! در تنها کنفرانس مطبوعاتی که بعد‬ ‫از آزادی هاکامادا صورت گرفت ایشان نمی‬ ‫توانستند افکار خودش را جمع و جور کنند و‬ ‫حرفهائی که زد نظم خاصی نداشتند‪ .‬گاهی از‬ ‫مسابقات بکس حرف می زد و زمان دیگر از‬ ‫اتمام جنگ جهانی دوم‪ .‬بنظر می رسد که رفتار و‬ ‫کنترل او روی افکارش قابل پیش بینی نیست و‬ ‫بهمین دلیل روانپریشی او می تواند حکم نهائی‬ ‫برای آزادی هاکامادا باشد!‬

‫جمهوری کردستان‪ ،‬مراجعه به رای‬

‫مردم‪ ،‬بدعتی در خاورمیانه‬

‫هیمن سیدی ‪ -‬وبالگستان‬

‫مشکالت مردم کردستان در عراق به‬ ‫حدود صد سال پیش بر‌می‌گردد‪ ،‬زمانی که‬ ‫هنوز کشور عراق وجود نداشت اما قدرتهای‬ ‫استعماری می‌دانستند که امپراطوری عثمانی‪،‬‬ ‫نفس‌های آخر خود را می‌کشد و در پی مرگش‪،‬‬ ‫عراق و چند کشور دیگر به دنیا می‌آیند‪.‬‬ ‫نخست قرار بود که کردستان هم یکی از‬ ‫آن چند کشور جدید باشد اما نقشه‌های‬ ‫استعمارگران به تدریج به سمت حذف‬

‫‪18‬‬

‫کردستان و ادغام آن در ترکیه‪ ،‬عراق و سوریه‬ ‫سوق داده شد‪ .‬دالیل این تصمیم متعدد بود که‬ ‫به شماری از آنها اشاره می‌شود‪.‬‬ ‫این کشورهای جدید با توجه به تشکیل نخستین‬ ‫سازمان جهانی به نام ‘اتحادیه ملل’ و تاکید‬ ‫این سازمان بر حق تعیین سرنوشت ملتها‪،‬‬ ‫نمی‌توانستند مستقیما به مستعمره بریتانیا و‬ ‫فرانسه تبدیل شوند و اتحادیه ملل تنها حق‬ ‫قیومیت موقت این کشورها را به قدرتهای‬ ‫استعماری می‌داد‪ .‬از دیگر سو برای بریتانیا بسیار‬ ‫مهم بود که یک پیوستگی جغرافیایی از مصر تا‬

‫هندوستان بین کشورهای وابسته به خود ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬کشورهایی که یا مستقیما مستعمره بریتانیا‬ ‫بودند‪ ،‬یا ضعیف و وابسته به آن‪ .‬به همین دلیل‬ ‫در این کشورهای جدیدالتاسیس‪ ،‬اقلیتهایی بر‬ ‫مسند قدرت نشانده شدند (مثال علوی‌ها در‬ ‫سوریه و سنی‌ها در عراق) که هم همیشه با بدنه‬ ‫جامعه خود مشکل داشته باشند و هم وابستگی‬ ‫همیشگی به قدرتهای خارجی داشته باشند‪.‬‬ ‫این قاعده شامل کردستان نمی‌شد‪ .‬در آنجا‬ ‫اقلیتی قومی یا مذهبی آنگونه که مدنظر بریتانیا‬ ‫بود وجود نداشت که بشود آنها را بر اکثریت‬ ‫کردها حاکم کرد‪ .‬امکان تحمیل کردن یک‬ ‫چهره وارداتی هم وجود نداشت‪ ،‬کاری که در‬ ‫مورد عراق انجام دادند و توانستند ملک فیصل را‬ ‫از مکه و حجاز به عراق وارد کنند و به پادشاهی‬ ‫عراق برسانند‪ .‬همزمان کشف منابع سرشار نفتی‬ ‫در مناطق مختلف آن‪ ،‬خطر تشکیل یک کشور‬ ‫ثروتمند و مقتدر را تقویت می‌کرد‪ ،‬کشوری که‬ ‫تحت امر قدرتهای استعماری نباشد‪ .‬از دیگر سو‪،‬‬ ‫اگر در عراق جدید کردها حضور نمی‌داشتند‪،‬‬ ‫سنی‌ها به اقلیت بسیار محدود و ناچیزی تبدیل‬ ‫می‌شدند که حاکم کردن آنها بر شیعه‌ها بسیار‬ ‫دشوار می‌شد و احتمال شوریدن آنها و تشکیل‬ ‫یک دولت شیعی ثروتمند و قوی در آن سوی‬ ‫عراق هم افزایش می‌یافت‪ .‬همه این عوامل‬ ‫باعث شد که عراق با ترکیب ناهمگونی که االن‬ ‫هم مشاهده می‌شود به وجود بیاید‪.‬‬ ‫کردها از همان آغاز علیه این شرایط جنگیدند و‬ ‫بسیار هزینه دادند‪ .‬نخستین جنگهای آنها علیه‬ ‫دولت استعماری بریتانیا بود نه دولت مرکزی‬ ‫عراق‪ ،‬تا به تدریج دولت مرکزی هم تقویت شد و‬ ‫خود در چندین مرحله به سرکوب کردها پرداخت‪.‬‬ ‫این نزاع با فراز و نشیبهایی‪ ،‬تا حمله آمریکا به‬ ‫عراق ادامه داشت‪ .‬اینبار کردها به تشکیل عراقی‬ ‫دمکراتیک و همچنین حل اختالف بر سر مناطق‬ ‫مورد نزاع از جمله کرکوک امیدوار شدند‪ .‬اما این‬ ‫بسته واردتی دموکراسی هیچ‌گاه از آمریکا به‬ ‫عراق نرسید و پس از ده سال‪ ،‬آنها به هیچ‌کدام‬ ‫از دو خواسته فوق نرسیدند‪.‬‬ ‫در این ده سال‪ ،‬اگرچه بهبودی در رابطه با دولت‬ ‫مرکزی صورت نگرفت‪ ،‬اما در داخل حکومت‬ ‫خودگردان کردستان پیشرفتهای سیاسی و‬

‫‪19‬‬

‫اقتصادی ملموسی روی داد‪ .‬در این مدت‪،‬‬ ‫کردها در مراحل مختلفی به تمرین دموکراسی‬ ‫پرداختند و تجربه های تلخ و شیرینی را پشت‬ ‫سر گذاشتند‪ ،‬از تقابل مردم و حکومت تا همراهی‬ ‫مردم و حکومت‪ .‬سلطه تک حزبی‪ ،‬نخست به‬ ‫دموکراسی دو حزبی و سپس به دموکراسی‬ ‫چند حزبی تبدیل شد‪ .‬نزاعها و تظاهرات‬ ‫خیابانی‪ ،‬به رقابتهای قانونی و انتخاباتی تغییر‬ ‫پیدا کرد‪ .‬اپوزیسیون دموکراسی خواه برانداز‪ ،‬به‬ ‫اپوزیسیون اصالح‌طلب تبدیل شود و حتی معدود‬ ‫اسالمگراهای تندروی هم که با مبانی هویت‬ ‫کردی مشکل داشتند‪ ،‬نهایتا به مشارکت سیاسی‬ ‫روی آوردند‪.‬‬ ‫آنها هنوز هم با سرود ملی کردها مشکل دارند‬ ‫اما هم در پارلمان و هم در هیات دولت شرکت‬ ‫دارند‪ .‬اکنون پنج حزب و سازمان سیاسی‬ ‫متفاوت‪ ،‬با هم کابینه جدید کردستان را تشکیل‬ ‫داده اند و تقریبا اپوزیسیونی باقی نمانده است‪.‬‬ ‫همه این پیشرفتهای سیاسی‪ ،‬در کنار پیشرفتهای‬ ‫اقتصادی و همچنین وجود امنیت و آزادی‌های‬ ‫نسبی اجتماعی‪ ،‬کردستان را به منطقه‌ای کامال‬ ‫متفاوت با سایر مناطق عراق تبدیل کرده است‪.‬‬ ‫تحوالت اخیر و شدت گرفتن نزاع عربهای شیعه‬ ‫و سنی‪ ،‬این تفاوت ماهیتها را تا حد تضاد ماهیتها‬ ‫تشدید کرده است‪ .‬اکنون دیگر کردستان از هیچ‬ ‫لحاظ‪ ،‬هیچ سنخیتی با دیگر مناطق عراق ندارد‬ ‫و هماهنگی بین مردم و حاکمیت‪ ،‬حداقل بر سر‬ ‫مسائل کلیدی‪ ،‬از تمامی دو دهه گذشته بیشتر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫کردستان عراق یا به سوی استقالل کامل گام بر‬ ‫می‌دارد و به جمهوری کردستان تبدیل می‌شود‪،‬‬ ‫و یا در چهارچوب یک کنفدراسیون‪ ،‬با قدرت‬ ‫و وسعت و ثروت بیشتر‪ ،‬در عراقی متفاوت با‬ ‫دوران حمله آمریکا باقی می ماند‪ .‬آنچه احتمال‬ ‫استقالل را تقویت می‌کند‪ ،‬تداوم بحران کنونی‬ ‫در مناطق عرب‌نشین و همچنین همراهی‬ ‫ضمنی ترکیه با رهبران کردستان است‪.‬‬ ‫برخالف ایران‪ ،‬ترکیه بسیار عملگرا وارد میدان‬ ‫سیاسی کردها شده است‪ ،‬هم در عراق و هم در‬ ‫داخل مرزهای خود‪ .‬اگر در ایران مساله کردهای‬ ‫این کشور‪ ،‬هنوز جزو اولویتهای سیاست داخلی‬ ‫نیست‪ ،‬در ترکیه حل مساله کردها به یکی از‬ ‫اصلی ترین مسائل سیاسی این کشور تبدیل‬

‫شده است‪ .‬ترکیه که حدود هشت دهه از‬ ‫حاکمیتش را به انکار حقوق سیاسی و ملی‬ ‫کردها گذراند‪ ،‬در چرخشی چشمگیر‪ ،‬هم‬ ‫روابطش را با کردهای عراق توسعه داده و هم‬ ‫برای گام نهادن به سوی اروپا‪ ،‬توجه ویژه‌ای به‬ ‫حقوق کردهای ترکیه نشان داده است‪ .‬اکنون‬ ‫کردها هم‪ ،‬به شرط تامین حقوق خود در حد‬ ‫یک خودمختاری‪ ،‬پیوستن با ترکیه به اروپا را‬ ‫به استقالل از ترکیه ترجیح می‌دهند‪ .‬آنها تنها‬ ‫کردهایی هستند که شانس اروپایی شدن و‬ ‫برخورداری از استانداردهای حقوق شهروندی‬ ‫اروپا را خواهند داشت‪.‬‬ ‫اما همانگونه که اشاره شد‪ ،‬در این زمینه‪ ،‬ایران‬ ‫هیچ ابتکاری از خود نشان نداده است‪ .‬دولت‬ ‫جدید روحانی که پیروزی‌اش تا اندازه‌ای‪،‬‬ ‫مدیون رای چشمگیر کردها بود‪ ،‬به هیچ کدام‬ ‫از وعده‌های اصلی اش به آنها عمل نکرده‬ ‫است‪ .‬اگر ایران نگران افزایش خواسته‌های‬ ‫کردها‪ ،‬در صورت پرداختن به آن بوده و هست‪،‬‬ ‫اکنون با بررسی دو الگوی عراق و ترکیه باید‬ ‫متوجه شده باشد که حل مساله کردها‪ ،‬بر‬ ‫خالف تصور ایران‪ ،‬تک نسخه‌ای نیست‪.‬‬ ‫اگر جاذبه‌های ماندن با دولت مرکزی بر‬ ‫جاذبه‌های گریز از مرکز غلبه کند و کردها به‬ ‫حقوق اساسی و طبیعی خود برسند‪ ،‬اصراری بر‬ ‫جدایی نخواهند داشت‪ .‬در غیر این صورت‪ ،‬دیر‬ ‫یا زود‪ ،‬نسخه عراق پیش رو خواهد بود‪ .‬جالب‬ ‫آنکه معموال ناقضان حقوق انسانها‪ ،‬تحقق‬ ‫چنین احتمالی را در مورد خود بعید و حتی غیر‬ ‫ممکن می‌پندارند‪ ،‬تا زمانی که روی می‌دهد‪.‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪97‬‬

‫تشکیل جمهوری کردستان در مجاورت مرزهای‬ ‫کنونی ایران‪ ،‬بر افکار عمومی کردستان ایران‬ ‫بسیار تاثیر خواهد داشت‪ .‬شاید در کوتاه مدت‪،‬‬ ‫اندکی فشار بر جریانات سیاسی کردستان ایران‬ ‫افزایش یابد و دولت جدید کردستان با مسئولیت‬ ‫بیشتری مرزهای خود را کنترل کند‪،‬‬ ‫اما تاثیرات درازمدت آن چنان وسیع خواهد‬ ‫شد که احساس تعلق کردهای ایران را به یک‬ ‫جمهوری دمکراتیک کردی بسیار بیشتر خواهد‬ ‫کرد از احساس تعلق به یک جمهوری اسالمی‪.‬‬ ‫در واقع از این پس‪ ،‬تداوم سیاستهای کنونی‬ ‫تهدیدی بیشتر از گذشته برای حفظ مرزهای‬ ‫کنونی خواهد بود‪.‬‬ ‫در صورت استقالل کردستان عراق‪ ،‬مخصوصا‬ ‫اگر این استقالل بر مبنای رای و نظر مردم‬ ‫آن منطقه باشد و در یک رفراندوم آزاد و‬ ‫شفاف برگزار شود‪ ،‬بدعتی در خاورمیانه‬ ‫محسوب خواهد شد که بسیار برای حکومتهای‬ ‫غیردمکراتیک خطرناک خواهد بود‪ .‬این بار‬ ‫دیگر آن دو دیپلومات اروپایی نخواهند بود که‬ ‫مرزهای کشورها را تعیین می‌کنند و اقلیتی را‬ ‫به مردم تحمیل می‌کنند‪ .‬مردم اینبار می توانند‬ ‫خود‪ ،‬هم مرزها را در صورت لزوم آنگونه که می‬ ‫خواهند تعیین کنند و هم حاکمان خود را آنگونه‬ ‫که مایلند‪ ،‬انتخاب کنند‪ .‬این به هیچ وجه در‬ ‫راستای منافع حکومتهایی که قدرت انطباق با‬ ‫شرایط جدید را ندارند‪ ،‬نخواهد بود‪.‬‬

‫زنان ترکیه به چه می‌خندند‬ ‫بسیاری از مردان ترکیه به منتقدان آقای آرینج پیوسته‌اند‪ .‬فاتح پرتقال‪ ،‬یک مجری‬ ‫مشهور تلویزیون ترکیه در توییتر خود نوشت‪“ :‬خدایا‪ ،‬امیدوارم این فقط یک شوخی‬ ‫باشد”‬ ‫وبالگستان‬

‫بسیاری از زنان ترکیه عکس های در حال‬ ‫خنده یا تبسم خود را در رسانه‌های اجتماعی قرار‬ ‫داده‌اند‪.‬‬ ‫بلند آرینج‪ ،‬معاون رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخست‬ ‫وزیر ترکیه در یک سخنرانی درباره “فساد‬ ‫اخالقی” در ترکیه گفت‪“ :‬پاکدامنی مهم است”‬ ‫و اضافه کرد‪“ :‬زن نباید در انظار عمومی بخندد”‪.‬‬ ‫این سخنان با واکنش منفی زنان در رسانه‬

‫های اجتماعی ترکیه روبرو شد و هزاران‬ ‫زن عکس های خودشان را در حالی که می‬ ‫خندیدند یا لبخند می زدند‪ ،‬در اینستاگرام و‬ ‫توییتر منتشر کردند‪ .‬در بیش از ‪ ۳۰۰‬هزار توییت‬ ‫واژه “قهقهه” به کار برده شده است‪ .‬کاربران‬ ‫همچنین از هشتگ‌هایی مثل مقاومت کن‬ ‫قهقهه و مقاومت کن زن استفاده کردند‪.‬‬ ‫بسیاری توصیه می کردند که دولت به جای این‬ ‫که به موضوع خنده زنان در انظار عمومی بپردازد‬ ‫باید به مسایلی مانند تجاوز جنسی‪ ،‬خشونت‬ ‫های خانگی و مشکل ازدواج دختران خردسال‬

‫‪89‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪98‬‬

‫توجه کند‪.‬‬ ‫اجه تملکوران‪ ،‬یک نویسنده و مفسر سیاسی‬ ‫ترکیه که حدود یک میلیون نفر او را در توییتر‬ ‫دنبال می‌کنند‪ ،‬اظهارات آقای آرینج را بسیار‬ ‫عصبانی کننده و محافظه کارانه خوانده است‪.‬‬ ‫او یکی از اولین کسانی بود که عکس در حال‬ ‫لبخند خود را در توییتر گذاشت و سایر زنان را‬ ‫نیز ترغیب کرد همین کار را انجام دهند‪ .‬او به‬ ‫بی بی سی گفت توییترش مملو ازعکس زنان‬ ‫در حال خنده شده‪ ،‬کاری که از نظر او خارق‬ ‫العاده و زیبا است‪.‬‬

‫در اینستاگرام هم این داستان تکرار شده بود‪.‬‬ ‫هزل ناز بسلیجی‪ ،‬یک دختر ‪۲۳‬ساله در واکنش‬ ‫به سخنان معاون نخست وزیر ترکیه عکس خود‬ ‫را با یک نیشخند گوش تا گوش در اینستاگرام‬ ‫قرار داده بود‪ .‬او به بی بی سی گفت‪:‬‬ ‫“ آنها نباید در زندگی ما دخالت کنند‪”.‬‬ ‫بسیاری از مردان ترکیه به منتقدان آقای آرینج‬ ‫پیوسته‌اند‪ .‬فاتح پرتقال‪ ،‬یک مجری مشهور‬ ‫تلویزیون ترکیه در توییتر خود نوشت‪“ :‬خدایا‪،‬‬ ‫امیدوارم این فقط یک شوخی باشد” و اضافه‬ ‫کرد‪“ :‬اگر زنان نتوانند در انظار عمومی بخندند‬ ‫پس مردان نیز نباید در انظار عمومی گریه‬ ‫کنند”‪ .‬اشاره او به شهرت آقای آرنیج به آمادگی‬ ‫برای گریه در هنگام سخنرانی‌های رجب طیب‬

‫اردوغان نخست وزیر ترکیه است‪.‬‬ ‫شخص آقای اردوغان هم هنگامی که دو سال‬ ‫قبل کورتاژ (سقط جنین) را یک جنایت خواند‪،‬‬ ‫با عکس العمل مشابهی مواجه شد‪ .‬بسیاری از‬ ‫زنان ترکیه تصویر شکم خود را که زیرش نوشته‬ ‫شده بود “بدن من‪ ،‬تصمیم من” در رسانه‌های‬ ‫اجتماعی قرار دادند‪.‬‬ ‫قرار است اولین دور انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ترکیه در تاریخ ‪۱۰‬اوت برگزار شود‪ .‬در میان‬ ‫صدها هزار اظهار نظر و عکس در باره زنان‬ ‫خندان‪ ،‬توییت اکمل الدین احسان اوغلو‪ ،‬یکی‬ ‫از رقبای آقای اردوغان در انتخابات نیز دیده می‬ ‫شود‪ .‬او به وضوح از جو عمومی جاری استفاده‬

‫‪90‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪99‬‬

‫کرده و نوشته بود‪“ :‬کشور ما بیشتر از هر چیز‬ ‫دیگری به زنانی نیاز دارد که تبسم کنند و صدای‬ ‫خنده همه را بشنوند‪”.‬‬ ‫آقای آرینج‪ ،‬در سخنرانی خود همچنین از مردان‬ ‫خواسته بود که زنباره و به دنبال جلب توجه زنان‬ ‫نباشند و برنامه های تلویزیونی را مسبب ترغیب‬ ‫نوجوانان به “اعتیاد به سکس” خوانده بود‪.‬‬ ‫در حالی که جو افکار عمومی در رسانه های ترکیه‬ ‫حاکی از محکوم کردن این اظهارات بوده‪ ،‬عده‬ ‫ای هم از آقای آرینج حمایت کرده‌اند‪ .‬یک نفر‬ ‫در دفاع از معاون نخست وزیر ترکیه در توییتر‬ ‫نوشته آقای آرینج صرفا می خواسته “ارزش های‬ ‫اخالقی ترکیه که بخشی از فرهنگ ترکیه” است‬ ‫حفظ شود‪.‬‬

‫ارابه مرگ داعش و ابراز نگرانی دولت‌ها| اثر احمد بارکی زاده‬

‫‪100‬‬

‫‪23‬‬

‫بله! کوبانی تنها نیست| اثر رضا جوزانی‬

‫گزارش محرمانه‌ای که به اسراییلی‌ها برای‬ ‫مخفی کردن حقایق کمک می‌کند‬ ‫مطلب‌هایی که در این بخش تارنمای رادیو کوچه منتشر می‌شود یا انتخاب دبیر روز‬ ‫سایت و یا پیشنهاد دوستان رادیو است که می‌تواند از هر گروه یا دسته و یا مرامی‬ ‫باشد‪ ،‬نظر‌های مطرح شده در این بخش الزامن نظر رادیو کوچه نیست‪ .‬اگر نقد و نظری‬ ‫بر نوشته‌های این بخش دارید می‌توانید برای ما ارسال کنید‪ .‬این مطلب بدون ویرایش‬ ‫رادیو کوچه منتشر شده است‪.‬‬ ‫وبالگستان‬

‫سخنگویان اسرائیلی بطور ناگهانی کارشان‬ ‫را متوقف کرده اند توضیح میدهند چطور بیش‬ ‫از هزار فلسطینی را‪ ،‬بیشتر آنها شهروندان بی‬ ‫دفاع‪ ،‬در مقایسه با کشته شدن سه شهروند‬ ‫کشته شده در اسرائیل توسط آتش موشک و‬ ‫خمپاره حماس‪ ،‬در غزه کشته اند‪ .‬اما در تلویزیون‬ ‫و رادیو و در روزنامه ها‪ ،‬سخنگویان اسرائیلی‬ ‫مانند ‪ Mark Regev‬ظاهر میشوند‪ ،‬ماهر‬ ‫و کمتر خشن مانند اجدادشان‪ ،‬کسانی که اغلب‬ ‫مشخص بود که نسبت به تعداد کشته شدگان‬ ‫فلسطینی بی تفاوت بودند‪.‬‬

‫یک دلیل برای افزایش مهارت های ‪PR‬‬ ‫(حل مشکالت‪ ،‬ارتباط برقرار کردن‪ ،‬رهبری‬ ‫کردن‪ ،‬و از این قبیل) سخنگویان اسرائیلی‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫به آن چه می گویند توجه کنید‪ ،‬راهکاری که‬ ‫استفاده میکنند بسیار حرفه ای است‪ ،‬بخوبی‬ ‫تحقیق شده و محرمانه مطالعه شده بر روی‬ ‫اینکه چطور رسانه ها و افکار عمومی را در‬ ‫آمریکا و در اروپا تحت تاثیر قرار دهند‪ .‬نوشته‬

‫‪24‬‬ ‫‪92‬‬

‫شده توسط کارشناس جمهوری خواه ناظر‬ ‫انتخابات و استراتژیست سیاسی دکتر ‪Frank‬‬ ‫‪ ، Luntz‬این تحقیق پنج سال پیش به یک‬ ‫گروه که پروژه اسرائیل نام دارد سفارش داده‬ ‫شد‪ ،‬که دفاتر آنها در آمریکا و اسراییل‪ ،‬برای‬ ‫استفاده افرادی که ” در خط مقدم جنگ با رسانه‬ ‫ها در جهت منافع اسرائیل هستند” مستقر است‪.‬‬ ‫در هر صفحه از صدو داوزده صفحه این دفترچه‬ ‫برحسته شده که “برای نشر و پخش نیست” که‬ ‫دانستن دلیل آن آسان است‪ .‬گزارش ‪،Luntz‬‬ ‫با عنوان رسمی “پروژه ‪ ٢٠٠٩‬اسرائیل دیکشنری‬ ‫زبان دنیا” تقریبا بالفاصله در ‪Newsweek‬‬ ‫‪ Online‬درز پیدا کرد‪ ،‬اما اهمیت واقعی آن به‬ ‫ندرت مورد قدردانی قرار گرفته است‪ .‬آن دفترچه‬ ‫بایستی توسط همه خوانده شود‪،‬بخصوص‬ ‫روزنامه نگارانی که عالقه مند به هر گونه از‬ ‫جنبه های سیاست اسرائیل بخاطر ” ُبکن و ُنکن‬ ‫های” آن برای سخنگویان اسرائیلی هستند‪.‬‬ ‫این فاصله بین آنچه مقامات اسرائیلی و‬ ‫سیاستمداران بطور واقعی باور دارند‪ ،‬و آنچه که‬ ‫بر زبان میآوردند را بسیار روشن می سازد‪ ،‬دومی‬ ‫با حزئیات بوسیله رای گیری برای تعیین آنچه‬ ‫که آمریکایی ها میخواهند بشنوند شکل میگیرد‪.‬‬ ‫قطعأ‪ ،‬هیچ روزنامه نگاری که با سخنگویان‬ ‫اسرائیلی مصاحبه میکند بدون خواندن قبلی ی‬

‫تعدادی از عبارات و اصطالحات که توسط آقای‬ ‫‪ Regev‬و همکارانش استفاده میشود‪ ،‬نباید‬ ‫اینکار را انجام دهد‪.‬‬ ‫این دفترچه مملو از مشاوره های اساسی درباره‬ ‫چگونه پاسخ های خود را برای مخاطبین مختلف‬ ‫شکل دهند است‪.‬‬ ‫برای مثال‪ ،‬این تحقیق می گوید که ” آمریکایی‬ ‫ها موافقند که اسرائیل دارای حق دفاع از‬ ‫مرزهای خود می باشد”‪.‬‬ ‫اما دفاع کردن هیچ فایده ای ندارد آنهم درست‬ ‫از همان مرزهایی که باید باشند‪ .‬از حرف زدن‬ ‫درباره مرزها‪ ،‬از منظر قبل و بعد از ‪1967‬‬ ‫اجتنباب کنید بدلیل اینکه آمریکایی ها فقط را‬ ‫بیاد تاریخ نظامی اسرائیل می اندازد‪ .‬به ویژه در‬ ‫مورد چپ این کار به شما آسیب می رساند‪ .‬برای‬ ‫نمونه‪ ،‬وقتی شما در مورد آن از لحاظ ‪1967‬‬ ‫حرف میزنید حمایت از حق دفاع از مرزها برای‬ ‫اسرائیل از ‪ 89‬درصد سنگین به زیر ‪ 60‬درصد‬ ‫می رسد‪.‬‬ ‫درباره حق بازگشت فلسطینیان پناهنده کسانی‬ ‫که در سال ‪ 1948‬و سالهای بعد‪ ،‬بیرون رانده‬ ‫شدند و یا فرار کردند و آنانی که اجازه بازگشت‬ ‫به کاشانه خود را ندارند چطور؟ اینجا دکتر‬ ‫‪ Luntz‬پند ظریفی برای سخنگویان دارد‪،‬‬ ‫میگوید که ‪ ”:‬حق بازگشت یک مسئله دشواری‬ ‫برای اسرائیلی ها برای برقراری ارتباط درست‬

‫است‪ ،‬چرا که بسیاری ازعبارات و اصطالحات‬ ‫زبان اسرائیلی مثل واژه ‘جدا اما برابر’ ‪ ،‬واژه‬ ‫طرفداران جداسازی در دهه ی ‪ 50‬به نظر‬ ‫میرسد و طرفداران تبعیض نژادی در دهه ی ‪80‬‬ ‫به نظر میآید‪ .‬واقعیت این است که آمریکائی ها‬ ‫فکر ‘جدا اما برابر’ را دوست ندارند‪ ،‬باور ندارند‬ ‫و قبول ندارند‪”.‬‬ ‫بنابراین اینکه سخنگویان چگونه بایستی با‬ ‫آنچه که دفترچه اذعان میکند مقابله کنند سوال‬ ‫سختی است‪ .‬آنها بایستی آنرا یک “درخواست”‬ ‫ببینند‪ ،‬بر این اساس که آمریکائی ها مردمی که‬ ‫خواهان چیزی باشند را دوست ندارند‪ ” .‬پس‬ ‫بگو فلسطینیان از دولت خودشان راضی نیستند‪.‬‬ ‫آنها اکنون خواستار خاک در اسرائیل هستند‪” .‬‬ ‫پیشنهادهای دیگری برای پاسخ موثر اسرائیلی از‬ ‫جمله میگوید که حق بازگشت ممکن است ” تا‬ ‫حدی در آینده” به بخشی از حل و فصل نهایی‬ ‫تبدیل شود‪”.‬‬ ‫دکتر ‪ Luntz‬اضافه میکند که آمریکائی ها‬ ‫بطور عموم از انبوه مهاجر به آمریکا وحشت‬ ‫دارند‪ ،‬پس هضم ذکر ” انبوه مهاجران فلسطینی”‬ ‫به اسرائیل برای آنها راحت نیست‪.‬‬ ‫اگر هیچ چیزی عمل نکرد‪ ،‬بگو که بازگشت‬ ‫فلسطینیان ممکن است تالش دست یابی به‬ ‫صلح را از خط خارج کند‪”.‬‬ ‫گزارش دکتر ‪ Luntz‬در پی حمالت دسامبر‬

‫‪93‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪ 2008‬و ژانویه ‪ ، 2009‬زمانی که ‪1387‬‬ ‫فلسطینی و ‪ 9‬اسرائیلی کشته شدند نوشته شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫یک بخش کامل در دفترچه وجود دارد که‬ ‫درباره ” ایزوله کردن ایران حامی حماس بعنوان‬ ‫یک سد برای صلح” است ‪ .‬متاسفانه‪ ،‬رجوع به‬ ‫عملیات حفاظت از مرز‪ ،‬که ششم جوالی شروع‬ ‫شد‪ ،‬یک مشکل برای مبلغان اسرائیلی بوجود‬ ‫آمد زیرا که حماس با ایران بر سر جنگ در‬ ‫سوریه اختالف داشت و هیچ تماسی با ایران‬ ‫نداشت‪ .‬روابط دوستانه در عرض چند روز برقرار‬ ‫شد – به شکر حمله اسرائیل‪.‬‬ ‫بیشتر مشاوره های دکتر ‪ Luntz‬درباره لحن‬ ‫و ارائه مشکل اسرائیل است‪ .‬او می گوید بروز‬ ‫همدلی برای فلسطینیان کامال حیاتی است‪:‬‬ ‫“وادارکردنی ها ] عین گفته[ عین خیالشان‬ ‫نیست شما چه اندازه می دانید تا وقتی که آنها‬ ‫متوجه میشوند شما چه میزان مراقب هستید‪.‬‬ ‫برای هر دو طرف همدلی نشان دهید!” این‬ ‫ممکن است توصیف کند چرا یک تعداد از‬ ‫سخنگویان اسراییلی تقریبا در مورد وضعیت‬ ‫اسفناک فلسطینیان که بمب ها و گلوله های‬ ‫اسرائیلی به آنها اصابت میکند غصه دار به نظر‬ ‫میر سند‪.‬‬ ‫در یک جمله که با حروف بزرگ‪ ،‬پررنگ و خط‬ ‫کشی زیر کلمات ماشین نویسی شده‪ ،‬دکتر‬ ‫‪ Luntz‬میگوید که سخنگویان اسرائیلی یا‬ ‫رهبران سیاسی هرگز نبایستی‪“ ،‬کشتار عمدی‬ ‫زنان و کودکان بی گناه” را همیشه توجیه کنند‬

‫بلکه آنها بایستی بشدت کسانی که اسرائیل را‬ ‫بخاطر یک جنین جنایتی محکوم میکنند به‬ ‫چالش کشند‪ .‬سخنگویان اسرائیلی تالش کردند‬ ‫وقتی ‪ 16‬فلسطینی پنجشنبه پیش در خانه های‬ ‫‪ UN‬در غزه کشته شدند طبق این نسخه‬ ‫درست عمل کنند‪.‬‬ ‫یک لیست از کلمات و عباراتی که مورد استفاده‬ ‫قرار دهند و لیستی از آنهایی که باید اجتناب کنند‬ ‫وجود دارد‪ .‬قطعه نایاب ُهنری سوزناک‪”:‬بهترین‬ ‫راه‪ ،‬تنها راه‪ ،‬برای دست یابی صلح پایدار دست‬ ‫یابی به احترام متقابل است‪ ”.‬باالتر از همه‪،‬‬ ‫خواسته اسرائیل برای صلح با فلسطینیان بایستی‬ ‫تاکید بر همه زمانها شود چرا که این چیزی است‬ ‫که آمریکائی ها بشدت خواهان اتفاق آنند‪ .‬اما‬ ‫هرگونه فشاری روی اسرائیل برای برپا کردن‬ ‫صلح می تواند توسط گفتن”یک قدم در یک‬

‫زمان‪ ،‬یک روز در یک زمان”‪ ،‬تقلیل یابد‪ ،‬چیزی‬ ‫که بعنوان “یک روش عام برای معادله زمین‬ ‫برای صلح” پذیرفته خواهد شد‪.‬‬ ‫دکتر ‪ Luntz‬بعنوان مثال نقل قول میکند از‬ ‫یک ” تکه از یک آهنگ سوزناک اسرائیلی‪،‬‬ ‫همان چیزی که میخواند‪ ”:‬من بخصوص‬ ‫میخواهم به مادران فلسطینی کسانی که‬ ‫فرزندانشان را از دست داده اند نزدیک شوم‪.‬‬ ‫هیچ مادری نباید مجبور باشد فرزند خود را در‬ ‫گور گذارد‪”.‬‬ ‫این تحقیق پذیرفته که دولت اسرائیل واقعا‬ ‫خواهان راه حل دو – دولت نیست‪ ،‬اما می گوید‬ ‫این بایستی پوشیده بماند برای اینکه ‪ 78‬درصد‬ ‫از آمریکا اینطور عمل میکنند‪ .‬امیدها برای بهبود‬ ‫وضعیت اقتصادی فلسطین بایستی تاکید شود‪.‬‬ ‫بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل با گرفتن‬

‫‪26‬‬

‫اجازه برای گفتن نقل قول کرده است که‬ ‫وقت آن است تا کسی از حماس بپرسد‪ :‬دقیقا‬ ‫شما برای کسب پیروزی برای مردم تان چکار‬ ‫میکنند”‪ .‬ریاکاری و تزویر این گدا باور‪ :‬این‬ ‫محاصره هفت ساله اقتصادی اسرائیل است که‬ ‫غزه را به فقر و فالکت کشانده است‪.‬‬ ‫در هر موقعیتی‪ ،‬ارائه رویدای توسط سخنگوی‬ ‫اسرائیلی مناسب آمریکائی ها و اروپائی ها‬ ‫طراحی میشود تا چنین تصوری را به آنها بدهد‬ ‫که اسرائیل خواهان صلح با فلسطینیان است و‬ ‫آماده سازش برای دست یابی به آن است‪ ،‬در‬ ‫حالیکه تمام مدارک و شواهد نشان میدهد که‬ ‫اینکار را نمیکند‪ .‬اگر چه در واقع برنامه ریزی‬ ‫نشده بود‪ ،‬چندتایی تحقیقات افشاگرانه در باره‬ ‫اسرائیل مدرن در زمانهای جنگ و صلح نوشته‬ ‫شده است‪.‬‬

‫با استفاده از سرویس اپلیکیشن «کوچه» به جمع چهل و دو هزار نفری همراهان کوچه بر روی آی‌فون‬ ‫و آی‌پد بپوندید‪.‬‬ ‫‪KOOCHEH APP IN APP STORE‬‬

‫فیس بوک رادیو کوچه‪ ،‬خبرها و گزارش‌ها از ایران‪ ،‬افغانستان و تاجیکستان‪.‬‬ ‫بیگ الیک!‬ ‫این جا کوچه است در کتاب صورت‬

‫‪Facebook/radiokoocheh‬‬

‫‪27‬‬

‫‪28‬‬

‫وزارت ارشاد حق ندارد هیچ سایتی را فیلتر کند| اثر رضا جوزانی‬