#12 AikidoCMU

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

AikidoCMU NEWSLETTER พบกับ

ไอคิโดชาวเกาะ- - ไอคิโดกับการชะลอความแก

-

ดร.สมบัติ ตาปญญา

-

MEMOIR OF MORIHEI UESHIBA กลุมเด็กรักไอคิโดแหงเมืองสามหมอก AIKIDO(KA) IN FOCUS: -

อ. ธีระรัตน บริพันธกุล น.พ.กฤษณชัย ไชยพร - วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ตรีเพชร หลงสีดา (เตย)

- ฉบับครบรอบหนึ่งป จัดทำโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ท ี่

เอ้ (ประธานชมรม) 086-658 7015

ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 084-047 4344

Website:

http://my.2poon.com/my/?aikidoCMU http://www.geocities.com/cmu_aikido

Email:

AikidoCMU@gmail.com

Webboard:

หน้า ๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

สารบาญ

ผมรู้สึกเสียว สันหลังพิกล เหมือนมีอะไร แว๊บ แว๊บบบ...

นักเขียนในฉบับ ดร.สมบัติ ตาปัญญา อ.ธีระรัตน์ บริพันธกุล

ไอคิโดชาวเกาะ...ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓ ไอคิโดกับการชะลอความแก..อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘ MEMOIRS OF MORIHEI UESHIBA ...น.พ.กฤษณะชัย ไชยพร ๑๑ AIKIDO STUDENT HANDBOOKS: จะฝกดีหรือไมดี ....โดย GREG O’CONNER ๑๔ กลุมเด็กรักไอคิโดแหงเมืองสามหมอก ...วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๗ AIKIDO(KA) IN FOCUS: ตรีเพชร หลงสีดา ๒๑ AIKIDO FAMILY: วันเกิดอ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๒๔

นพ.กฤษณชัย ไชยพร

วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์

โฟกัส

หน้า ๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

ไอคิโดกับชีวิต ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา

ไอคิโดชาวเกาะ ! ระหวางวันที่ 22-28 กันยายนนี้ ผมมีได รับเชิญจากสมาคมคุมครองเด็กของฟลิปปนส ให มาร ว มประชุ ม และเสนอผลงานวิ จ ั ย ด า นการ ป อ งกั น ความรุ น แรงในโรงเรี ย นที ่ ก รุ ง มนิ ล า ประเทศฟลิปปนส ซึ่งเปนการประชุมประจำป ครั้งที่เจ็ดในยานเอเชียของสมาคมคุมครองเด็ก นานาชาติ (VII Asian ISPCAN Conference) มี คนมารวมประชุมจากทั่วโลกประมาณแปดรอย กวาคน และมีการเสนอผลงานวิจัยตางๆ ในดาน นี้มากมาย ! เรื ่ อ งที ่ ผ มได ร ั บ เชิ ญ ให น ำเสนอคื อ Molding Young Minds for a Non-violent future: Incorporating Non-violence in School Curricula แปลเปนไทยคราวๆ ก็คือ “การหลอ หลอมจิตใจเยาวชนเพื่ออนาคตที่ปราศจาก ความรุนแรง - การผสมผสานการปองกัน ความรุนแรงเขาในหลักสูตรการศึกษาของ โรงเรียน” ซึ่งเปนการสรุปยองานวิจัยในสองปที่ ผานมาของผม ในดานการปองกันการรังแกกัน ของนักเรียน และการลงโทษนักเรียนดวยความ รุนแรงโดยครู รวมทั้งหลักสูตร “เยาวชน สมานฉันท” ที่สอนทักษะการไกลเกลี่ยขอ พิพาทโดยอาสาสมัครในโรงเรียนดวย

! ในตอนทายของการนำเสนอ ผมไดพูดถึง ความพยายามของพวกเราในการปลูกฝงทัศนคติ ดานสันตินิยมผานการฝกไอคิโด และชมรมไอคิโด ของเรา ตบทายดวยวิดีโอคลิบการสาธิตไอคิโด สนุกๆ ซึ่งปรากฏวาไดรับการตอนรับอยางดีเกิน ความคาดหมาย หลังจากการนำเสนอมีคนมารุม ลอมจับมือแสดงความชื่นชม ขอนามบัตรและ ขอมูล เขาแถวกันมายาวเหยียด แถมไมพอตลอด สองวันที่เหลือในการประชุมยังมีคนเขามาทักและ แสดงความชื่นชมอีกเรื่อยๆ บางคนเชิญใหไปพูดที่ ประเทศของเขาหรือรวมงานดานนี้ดวย ซึ่งทำให ผมภูมิใจและเปนปลื้มมากทีเดียว ภาพจาก http://www.mistyvalleyfarms.com/pics.htm

หน้า ๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! แตที่อยากเลาใหฟงในตอนนี้มากกวาก็ คือ กอนมานี้ผมไดรับคำแนะนำจากอาจารยใหญ ฟูกากูซาของเรา วาถาจะไปฟลิปปนสใหติดตอ กลุมสันติศึกษาชาวฟลิปปนสที่อาจารยรูจักและ เคยมาสอน และพยายามทำเครือขายกับเขาดวย กลุมนี้เรียกชื่อพวกเขาเองวา Warriors for Peace ซึ่งแปลเปนไทยไดวา “นักรบเพื่อสันติภาพ” ซึ่งฟงตอนแรกก็ดูขัดๆ กันในตัวอยู เพราะนักรบหรือการรบไมนาจะนำ มาซึ่งสันติภาพ และนาจะเต็มไปดวยความรุนแรง ภาพจาก http://www.mistyvalleyfarms.com/pics.htm มากกวา แตพอมารูจักเขาแลวก็พอเขาใจไดวา ทำไมเขาจึงเลือกเอาชื่อนี้ ลองอานตอไปนะครับ ! การเดินทางก็เรียบรอยดีแมวาสนามบินใน ประเทศของเขาจะซอมซอและโทรมกวาดอนเมือง ! หลังจากการติดตอกันทาง email หลาย หลายเทา สภาพเหมือนทารถทัวรหมอชิตมากกวา ครั้งก็สรุปไดวา เมื่อเสร็จสิ้นการประชุมแลว ผมจะ ก็ตาม พอไปถึงปลายทางสนามบินยิ่งแยกวาเดิมอีก เดินทางตอมาจากมนิลา มาที่เกาะอีกแหงหนึ่ง มี ห ญ า ขึ ้ น สู ง รอบๆ มี บ  า นคนและกระท อ มอยู  ทางใตลงมาเล็กนอย ชื่อเมือง Bacolod City ใช ประปราย ไดยินเสียงไกขันเปนระยะ พอออกมาตรง เวลาบินประมาณหนึ่งชั่วโมง ที ่ ค นมาคอยรั บ ก็ ม ี ส ภาพคล า ยขนส ง สายใต ห รื อ อาเขตเชียงใหมของเรานี่เอง แตลอมรอบดวยเมือง ! เมืองนี้อยูบนเกาะที่ชื่อ Negros Island ขนาดจั ง หวั ด ลำพู น บ า นผม ต น ไม ต  น ไร แ ละ ซึ่งเมื่อผมถามเจาถิ่นวาชื่อนี้เกี่ยวกับนิโกรหรือคน บรรยากาศก็เหมือนบานเราทุกอยาง เพียงแตถนน ผิวดำยังไง เขาก็อธิบายวาเมื่อสี่รอยกวาปกอน หนทางและรถรามันเกาโทรมกวามาก ตอนที่พวกสเปญเดินทางมาลาอาณานิคม พอมา ถึงเกาะนี้เห็นคนพื้นเมืองผิวดำ ก็คิดวาเปนคนดำ ในอาฟริกาหรือนิโกร เลยเรียกที่นี่วา เกาะนิโกร (ทำนองเดียวกันกับที่โคลัมบัสไปเจอคนพื้นเมือง ในอเมริกา แลวคิดวาไปถึงอินเดียแลว ก็เลยเรียก คนกลุมนั้นวา “อินเดียน” หรืออินเดียนแดงที่พวก เรารูจักกันนั่นเอง) ภาพชาว Negritos หรือนิโกรน้อยที่ชาวเสปนมาพบที่เกาะ Negros ของฟิลิปปินส์ - จากhttp://www.msresa.com/history.htm

หน้า ๔

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! เจาภาพที่มารับเปนพี่ชายและนองสาวครู สอนไอคิโด ชื่อโนแอลกับสเตลลา โนเอลอายุสี่สิบ กวา ขับรถโตโยตาโฟรวีลรุนเกา เพียงไมถึงสิบนาที ก็ถึงโรงแรมเล็กๆ ที่เขาบอกวาอาจารยใหญก็เคยมา พักที่นี่ และเคยมาสอนพวกเขาสองครั้งแลว (ผม รูสึกประหลาดใจและทึ่งมากทีเดียว ที่อาจารยใหญของพวกเราเดินสาย เยอะขนาดนี้) โรงแรมนี้เบสิคมาก คงมีไมเกินยี่สิบหอง เปนตึกสาม ชั้นสะอาดและโลงๆ บริเวณรอบๆ ก็มีบานเกาๆ หลังคามุงสังกะสี แทบชิดกำแพงตึกเลย แตมีแอร และน้ำรอน พรอมเคเบิ้ลทีวี ผม เลยไดติดตามขาวการประทวงใน พมาจาก BBC และ CNN ไปดวย มีแมลงสาปตัวใหญใตโตะอยูเปน เพื่อนรวมหอง พยายามไลยังไงมัน ก็ไมยอมไป

! เชาวันรุงขึ้นเจาภาพมารับผม ไปเยี่ยมสำนักงานแตเชา ไดนั่งคุยกัน และสอบถามรายละเอียดตางๆ พรอม เยี่ยมชมสถานที่ ไดความวาที่นี่แตเดิม เปนศูนยชื่อ Niall O’Brien Center โดยตั้งชื่อตามบาทหลวงคาทอลิกชาว ไอริ ช คนหนึ ่ ง ซึ ่ ง เคยต อ ต า น ประธานาธิบดีมารคอสเมื่อยี่สิบกวาป กอน จนถูกจับไปขังคุกอยูสี่ป โนแอล กับสเตลลา ซึ่งเคยเรียนไอคิโดมาจากที่ อื่นประมาณหาป (ในฟลิปปนสมีสถาน ฝกอยูหลายแหง เฉพาะในมนิลาก็มี สองสามแหงแลว) เมื่อมาตั้งหลักที่นี่ก็เริ่มเปด สอนโดยตอนแรกสอนเด็ ก หญิ ง วั ย รุ  น อาชี พ คน งานบานหรือพี่เลี้ยงเด็ก อายุระหวาง 16 - 23 จำนวน 8 คน แตพอฝกไปไดสักปกวา นายจางไม พอใจ เลยตองหยุดฝกไปหกคน อีกคนหนึ่งกลับ บาน และอีกคนเรียนตอมหาวิทยาลัย

หน้า ๕

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! ครูโนแอลกับสเตลลาก็เลยเกิดความคิดวา นาจะลองเผยแพรในกลุมวัยรุนในชุมชนใกลเคียงซึ่ง มีปญหาขัดแยงกับพรรคคอมมิวนิสต (ในฟลิปปนส มีกลุมผูกอการรายเปนพรรคคอมมิวนิสตมานาน แลว ตอนนี้ก็ยังมีอยู แตแตกออกเปนสองกลุม) ตอนแรกที่ไปฝกเขาก็พอใจมาก เพราะคิดวาเปน เรื่องการตอสู จะชวยใหกอการรายไดอยางมี ประสิทธิภาพมากขึ้น ระยะแรกๆ ตองขับรถขึ้นเขา เขาไปในหมูบาน การเดินทางคอนขางลำบากมาก (ทำใหนึกถึงนายเวาของเราที่สอนไอคิโดใหเด็กอยู ที่แมฮองสอน) ! เมื่อสอนไปไดสามเดือนจึงคอยๆ สอด แทรกแนวคิดเรื่องสันติศึกษาเขาไป ตอนแรกก็ถูก ต อ ต า นเพราะไม เ ข า ใจว า มั น เกี ่ ย วกั บ วิ ช าต อ สู  อยางไร ตอมาจึงเริ่มเขาใจมากขึ้นและเห็นคลอย ตาม

! หลั ง จากนั ้ น โครงการนี ้ ก ็ ไ ด ร ั บ การ สนับสนุนจากองคกรชื่อ Pax Christi ที่มีอยูกอนที่นี่ และทำงานดานการสมานฉันทในชุมชนอยูแลว และ ตั้งชื่อเปนโครงการ Warriors for Peace ขึ้น ดวย เหตุผลวานักเรียนกลุมนี้เปนนักรบมากอน แตตอน นี้มาทำงานเพื่อสันติแลว หรือสำหรับบางคนในกลุม นี้ก็คือถาไมเอามาอบรมเสียกอน เขาก็จะไปรวม ขบวนการกับกลุมนักรบในที่สุด การรับเขามาจึง เปนการปองกันลวงหนา ! โครงการนี ้ ร ั บ เอาผู  น ำเยาวชนมาจาก หมูบานโดยใหผูใหญและพอแมคัดเลือกกันมาเอง รุนแรกนี้มี 9 คน จบแคประถมศึกษา ฐานะยากจน เปนชาย 7 หญิง 2 อายุสวนใหญระหวาง 17 - 22 แตมีผูใหญอายุสามสิบกวาติดมาคนหนึ่ง ทั้งหมด มาจากหมูบานบนเขา เขามาพักอยูบานเดียวกันใน เมืองนี้ ทำอาหารกินเอง และตองเรียนไอคิโด สัปดาหละหาวันๆ ละสองรอบ คือเจ็ดโมงเชา กับ หาโมงเย็น นอกจากนั้นก็ไปเรียนภาษาอังกฤษ คอมพิวเตอร กับอีกองคกรหนึ่ง และเรียนวิชา สามัญแบบหลักสูตรการศึกษานอกโรงเรียน (กศน.) ของเราดวย หน้า ๖

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

สิ่งที่นาประทับใจและนานับถือก็ คือ ในขณะที่เมืองของเขายากจนกวา เรามาก มาตรฐานความเปนอยูก็สูเรา ไมได แตดวยปญหาที่เขาตองเผชิญ มานานจากประวั ต ิ ศ าสตร ข อง ประเทศซึ ่ ง ต อ งถู ก คนต า งชาติ ม า ข ม เหงรั ง แกและสร า งป ญ หาให มากมาย งานดานสันติศึกษาเขากลับ ไปไกลกวาเราและมีความพยายาม กันจริงจัง เพราะไมไดมีแคโครงการ “นักรบเพื่อสันติภาพ” อยางเดียวแต ! โครงการนี้ระยะสองป โดยปแรกเรียน ยังมีโครงการอื่นๆ ในทำนองนี้อีกมาก ซึ่งเราสามารถ ทุกอยางที่บอกมา ระหวางเดือนที่ 11 - 15 เริ่ม เรียนรูจากเขาไดมากทีเดียว เรียนเปนครูฝก สวนปที่สองเริ่มกลับไปทำงานใน ชุมชนภายใตการดูแล (supervision) ของครู และ มีชวงติดตามผล (follow up) ตออีกหนึ่งป และจะ มีเงินเดือนใหดวย เพิ่งเริ่มโปรแกรมมาไดสี่เดือน แตหาคนในกลุมนี้เคยฝกไอคิโดในหมูบานมาป หนึ่งแลว ! ตอนนี้ครูทั้งสองคนก็เลยตองทำงานนี้ เต็มเวลาและเรียนปริญญาโทไปดวย ซึ่งเรื่องนี้ก็ นาสนใจมาก เขาใจวาเนื่องจากประเทศนี้มีปญหา ขัดแยงและความรุนแรงมานาน จึงมีผูสนใจเรื่อง สันติภาพกันมาก มีกลุมตางๆ ทำงานดานนี้และมี หลักสูตรปริญญาโทสันติศึกษาในมหาวิทยาลัย ดวย เชน บนเกาะนี้มีมหาวิทยาลัยชื่อ University of Saint LaSalle ไดเปดหลักสูตรนี้ มาสามปแลว ตอนนี้มีคนเรียนจบไปแลว 19 คน ภาพส่วนใหญ่ได้รับการเอื้อเฟื้อจาก อ.สมบัติ ตาปัญญา ปนี้มีนักศึกษา 17 คนที่กำลังเรียนอยู โนแอลและ สเตลลาก็อยูในกลุมนี้ดวย หน้า ๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

ไอคิโดกับการชะลอความแก อ.ธีระรัตน บริพันธกุล

! คงไม ม ี ใ ครปฏิ เ สธนะครั บ ว า เรา ตางก็ตองการชีวิตที่อมตะและเมื่อความ เปนอมตะเปนสิ่งที่เปนไปไมไดมนุษยก็ตอง ตอรองกับความตายใหไดมากที่สุดโดยการ ถาจะตายก็ขอใหตายดีและตายตอนอายุ สัก 100 ปก็จะดีไมนอย ปจจุบันสถิติคนที่ อายุยืนมากที่สุดคือ 114 ปยังไมมีใคร ทำลายสถิ ต ิ ต ั ว เลขนี ้ ไ ด ท ั ้ ง นี ้ อ าจจะเป น เพราะวามนุษยสวนมากไมคอยสนใจการ แขงขันความมีอายุยืนเพราะตองลงทุนการ ดูแลเอาใจใสสุขภาพอยางจริงจังแตกับหัน ไปสนใจการทำลายสถิติอยางอื่นที่มีความ เสี่ยงสูงมากกวา เชนการประลองความเร็ว การกินจุ

! ผมบั ง เอิ ญ ได อ า นหนั ง สื อ พิ ม พ ม ติ ช น ฉบับวันที่ 17 สิงหาคม 2550 ในหัวเรื่อง ชะลอ ชรา อายุยืน 120 ปี อาน แลวก็คิดวาเปนเรื่องที่นา สนใจและควรแกการเลาสู กั น ฟ ง โดยเฉพาะกั บ พวก เราชาวไอคิโดทั้งหลาย ! คุณหมอเฉก ธนะศิริ ปจจุบันอายุ 82 ป ผูกอตั้งชมรมอยู 100 ปชีวีมีสุขไดเผยเคล็ดลับการ ปฏิบัติตัวใหมีอายุยืนอยางมีคุณภาพซึ่งผมพอสรุป ไดเปนขอๆดังนี้ !

1. หมั่นออกกำลังกาย จะออกกำลังกาย ตอนอายุเทาไรไมสำคัญขอใหออกก็แลวกัน แต ควรเขาใจหลักการเล็กๆนอยๆวา การเริ่มตนออก กำลังกายควรใหรางกายไดมีเวลาปรับตัวสักระยะ หนึ่งและไมควรหักโหมมากเกินไป การออกกำลัง เปนการนำเอาออกซิเจนหรือของดีเขาสูรางกาย ทุกวันอยางนอยวันละครึ่งชั่วโมงซึ่งอาจทำโดยการ นั่งสมาธิก็ไดเพราะมีผลทำใหเซลลสมองแจมใส เชนกัน นอกจากนี้แลวการออกกำลังกายยังเปน วิธีจัดการกับความเครียดที่ดีอีกดวย

ภาพจากhttp://www.palungjit.com/board/showthread.php?t=84706

หน้า ๘

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

!

2. ใสใจเรื่องอาหารการกิน คือรูจัก กินอยางถูกวิธี กินอาหารใหครบ 5 หมู โดย เฉพาะผัก ผลไมไทยที่มีใหเลือกมากมายเพียง แตผลไมรสหวานตองกินใหนอยที่สุด การกิน เนื้อมากตองระวังโรคมะเร็งลำไส

! ระหวางรับประทานอาหารก็ไมควรดื่ม น้ ำ มากเพราะจะทำให ไ ปล า งน้ ำ ย อ ยใน กระเพาะทำใหการยอยอาหารทำไดไมเต็มที่ ควรดื่มน้ำหลังกินขาวเสร็จแลวเพราะน้ำจะ ชวยลางพิษ น้ำดื่มที่ดีที่สุดคือน้ำเปลาสะอาดที่ สามารถจะดื่มไดทั้งวัน สวนอาหารมื้อเย็นควร รับประทานใหนอยที่สุด การกินวันละ 2 มื้อก็ เปนการเพียงพอแลวสำหรับรางกายคนเรา ! ผักและผลไมมีโปรตีนมีอยูแลวเพราะ ธรรมชาติสรางมนุษยใหกินพืชเปนหลัก แหลง โปรตีนที่ดีที่สุดคือไข การกินไขวันละ1ฟองไม ถือวาทำใหคอเลสเตอรอลสูง สวนปลาที่ดีที่สุด คืดปลาทูเพราะมีโอเมกา 3 และแคลเซียม ทำใหกระดูกและฟนแข็งแรง ภาพจาก http://lancaster.unl.edu/food/foodsafety.shtml

! คราวนี้มาวากันถึงความเหี่ยวยนของ ผิวหนังตนเหตุของความชราดูบาง คุณหมอ เฉกกลาววาอนุมูลอิสระเปรียบเหมือนตัวเห็บ หรื อ หมั ด ที ่ ค อยทำลายอิ เ ล็ ก ตรอนที ่ อ ยู  ใ น โมเลกุลซึ่งเปนหัวใจของเซลล เยื่อหุมเซลล และบริเวณเนื้อเยื่อของเซลล “เมื่อเซลลหนึ่ง ถูกทำลาย สวนหนึ่งสวนใดในเซลลนั้นจะวิ่ง ไปขโมยสวนดีของเซลลตัวอื่นและจะเปนการ ขโมยอยางตอเนื่องเปนลูกโซเรื่อยๆอยางไม สิ้นสุดทำใหเกิดโมเลกุลของเซลลที่ผิดปกติ ผลิ ต สารพิ ษ ในร า งกายอย า งมากมายและ รุนแรงทำใหเกิดการเหี่ยวยน โรคมะเร็งและ โรครายอื่นๆ”

! สาเหตุที่ทำใหเกิดอนุมูลอิสระคือสาร พิษตางๆจากสภาพสังคมและสิ่งแวดลอมที่ นับวันจะทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆสาร พิษในอากาศในอาหาร เชน ชา กาแฟ อาหารหมักดอง พวกสารกันบูด ที่สำคัญอีก ประหนึ่งก็คือปฏิกิริยาจากความเครียดทำให เกิดอนุมูลอิสระขึ้นในรางกายได ภาพจาก http://www.thewolfeclinic.com/alkalinewater.html

หน้า ๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! คุณหมอวัยเกิน 80 บอกตอวาชีวิตจะยืนยาวและปราศจากโรคจะตองมีความฟตอยู 3 อยางคือ Physical ออกกำลังใหหัวใจและหลอดเลือดแข็งแรง Antioxidant กินพืชผักผลไมชวย ขจัดอนุมูลอิสระ ทำใหไมแกเร็ว Immune ใจสู จิตมีสมาธิปฏิบัติธรรม รักษาศีล 5 ! การฝกไอคิโดเพียงอยางเดียวคงไมเพียงพอที่จะชะลอความแก ตองใชแนวคิดและแนว ปฎิบัติแบบองครวมมาตอยอดสุขภาพ เปนไปไดวาพวกเราชาวไอคิโดจะสงตัวแทนเขาชิง ตำแหนงคนที่มีอายุเกิน 140 ป สวนผมตอนนี้ขอเชียรคุณหมอเฉก ธนะศิริ ใหทำลายสถิตินี้เพื่อ เปนการนำรองแกคนไทยตอไป ภาพจาก http://www.ku.ac.th/e-magazine/ may44/know/oldmate.html

The Art of Peace # ๕ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens If you have not Linked yourself To true emptiness, You will never understand The Art of Peace. ภาพจาก http://laurenceplatt.home.att.net/wernererhard/ notwriti.html

ภาพวงกลม “ซุมิ-เอะ” แปลมาจากภาษาสันสกฤต “สุญญตา” หรือ "ความวาง" ในพุทธศาสนาแบบเซน ภาพนี้วาดโดยปรมาจารยดานการคัดอักษรญี่ปุน ชื่อ Yamada Mumon Roshi

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/

หน้า ๑๐

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

MEMOIRS OF

MORIHEI UESHIBA โดย นพ.กฤษณชัย ไชยพร N เพื่อเปนการระลึกถึงและรวบรวมบทความของปรมาจารยโมริเฮอิ อูเอชิบะ ที่ตี พิมพในนิตยสารไอกิโดและที่อื่นๆ ผมจึงไดแปลบทความเหลานี้จากเวบไซต http://www.cityaikido.com/OSenseiMemoirs.pdf ที่รวบรวมโดย rmoon@aikido.com เพื่อผูฝกศิลปะนี้โดยไมมีโอกาสไดพบกับทานปรมาจารยจะไมพลาดคำสอนและความมุงหมาย ในการสอนสิ่งที่ทานเรียกวา “ศิลปะ แหง สันติ” ดวยความหวังวาคำสอนของทานจะเปนที่ จดจำตอไป โปรดแบงปนขอเขียนนี้แกทุกๆคนที่ศึกษาศิลปะนี้ และใหโดยไมคิดมูลคาไมวาผูนั้น จะสนใจไอกิโดหรือไมก็ตาม

วิทยายุทธแหงวิถีนักรบ ตองเปนหนึ่งเดียวกับจักรวาล เท็คนิคทั้งหลาย ทุกเท็คนิค ตองอยูใน แนวเดียวกับสัจจะแหงจักรวาล เท็คนิคที่ไมใช จะสะท อ นกลั บ และทำลายร า งกายของผู  น ั ้ น กิจกรรมวิทยายุทธใดๆที่ไมผูกกับจักรวาลอยาง กลมกลืนจะไมเรียกวา วิทยายุทธทาเคมูสุ (นั่น คือ ยุทธศิลปซึ่งสรางคุณธรรมแหงวิทยายุทธ)

ขั้นแรกของวิทยายุทธทาเคมูสุคือโอตาเคบิ ขั้นแรกในการสรางวิทยายุทธเชนนี้คือการเปลงเสียงแหงสงครามอยางกลาหาญ หอกหนึ่ง กองจากรางมนุษยทั้งหาสวนพุงสูจักรวาลดวยพลังแหง “อา” และ“อุน” สิ่งนั้นที่สรางรูปแบบการ กองอันมาจากรางทั้งรางคือ มูซูบิ มันเปนธาตุกำเนิดแหงทุกสิ่ง อยูในตำแหนงสูง ธาตุกำเนิดนำ มาซึ่งกิจกรรมวิทยายุทธหลากหลายทั้งปวงและเปนเจาแหงการแตกออกแปรเปลี่ยนเปนตางๆ N อยางไรก็ตามรูปแบบตางๆอันมาจากการกองแบบตางๆจากสวนทั้งหาของรางกาย(ศีรษะ, คอ, ลำตัว, แขนและขา) ตองกลมกลืนกับความกองแหงจักรวาล ภาพจาก http://growabrain.typepad.com/photos/uncategorized/rock_garden.jpg

หน้า ๑๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

รวมความกองแหงรางเปนหนึ่งเดียวกับความกองแหงจักรวาล ความกองแหงรางเปนเบื้องแรกแหงพื้นฐานการรวม เปนหนึ่งเดียวของจิต / ความคิด และรางกายภาพ จำเปน ที่การกองนี้ทำเปนหนึ่งเดียวกับการกองแหงจักรวาลและทั้ง สองมีปฏิสัมพันธรวมกัน ถาเธอสงสัยทำไมจึงเปนเชนนั้น เพราะวาการปรากฏอยูภายในจักรวาลความกองของรางจะ กองสะทอนกับความกองของจักรวาลและการทำเชนนี้ไดเธอ ตองเปนเจาของรางที่มีพลังมาก การเปลี่ยนแปลงและเปลี่ยน แปรความกองอยางฉลาด ยากที่จะสังเกตได คือรากที่มาแหง วิทยายุทธ

โดยการกองของรางใหกำเนิดความรอน แสง และพลัง

เมื่อเธอรวมความกองของรางเปนหนึ่งเดียวกับ ความกองของจักรวาล ความรอน แสง และพลังจะกำเนิด มี ค วามรวมเป น หนึ ่ ง ชนิ ด หนึ ่ ง ทางวิ ท ยายุ ท ธซึ ่ ง ใช ก าร เปลี่ยนแปลงอันชาญฉลาดที่ยากจะสังเกตได ของสิ่งๆนี้เพื่อ คิมูซูบิกับทุกสิ่ง เพื่ออิคิมูซูบิและผูกความเชื่อมโยงกับทุกสิ่ง ทำเชนนี้แลวจะเรียนรู “การทำงานของคิอันชาญฉลาดยาก จะสังเกตได” และกลายเปนหนึ่งเดียวกับรากแหงความเปน หนึ่งซึ่งอยูลึกลงไป นี้จะใหกำเนิดเท็คนิค วิทยายุทธนี้คือความ หมายที่แทจริงของคำวาวิทยายุทธ นี้คือความรักอันยิ่งใหญ แหงความสุขและการเคลื่อนไหวที่มีความหมายแทจริงของ จักรวาล มันคือภาระกิจของไอกิที่จะนำมาซึ่งวิทยายุทธที่ โอบลอมธรรมาภิบาลที่เหมาะสมของจักรวาล ไอกิคือการมีชีวิตผานการกองของรางทั้งราง มัน ถูกผูกไวภายในกับการกองของจักรวาลและดังนั้นนำมาซึ่ง การเปลี่ยนแปรเท็คนิคอันหลากหลายนับไมถวน นี่คือการ เขาหาเท็คนิคอยางเปนวิทยาศาสตร นี่คือการวางพื้นฐานของสวนประกอบทางเท็คนิคบนพื้นฐานธรรมาภิบาลของชีวิตมนุษยตามหลักศีล ธรรมที่ถูกตอง ดวยวิธีนี้และการกองของรางทั้งราง ความรอน แสง และพลัง มันจึงเปนหนาที่ของ เราที่จะนำมันแสดงออกมาซึ่งแบบแหงวิทยายุทธทาเคมูสุ ภาพจาก http://www.princeton.edu/pr/pwb/07/0402/8n.shtml

หน้า ๑๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

สิ่งทั้งหลายแหงสวรรคและโลกมาจากรากเดียวกัน การกองนี้ของจักรวาลซึ่งสิ่งทั้ง หลายในสวรรคและโลกพบวาเปนทาง ชีวิตแหงการอุปถัมภและพัฒนาไมมีที่ สิ้นสุดเปนหลักสำคัญของธรรมาภิบาล แหงศีลธรรมของอาณาบริเวณภายใน จักรวาล อันนี้ทำไดโดยการรวมการ กองของหาสวนรางกายเปนหนึ่งเดียว สำหรั บ เรามั น คื อ การใช ม าซาคั ท สุ , อกาสุ และ คัตสุฮายาบิ เพื่อเก็บชะตา กรรมแห ง สวรรค ไ ว ท ี ่ จ ุ ด หนึ ่ ง ของเรา (ทองสวนลาง) และเปนหนึ่งเดียวกับ จักรวาล ดังนั้นเราหลอเลี้ยงจิต วิญญาณภายในและภายนอกจักรวาล และเชนเดียวกับการกองของราง สรางการเชื่อมตอที่บริสุทธิ์ซึ่งไหลโดยไมมีการหยุดหรือขัดขวาง เรารูไดถึงจุดกำเนิดเดียวของเราทั้งหลายและโลกแหงจักรวาลและดิ่งลงสูความลึกทั้งหลายแหงราก รวมของสิ่งตางๆ แลวโดยไมเขาใจผิดถึงศูนยกลางแหงจักรวาล หรือ มาซาคัทสุ, อกาสุ และ คัทสุฮา ยาบิ เราอาจจะเดินบนวิถีซึ่งสรางจิตวิญญาณจากพลังแหงการหายใจ “อา” และ “อุน” แหงวิทยายุทธ ทาเคมูสุ หัวขอ#๔(๑๙๘๒) โนตจากผูแปล N “การเปลงเสียงบอกภายในของผูเปลง เสียงที่เปลงออกมานั้นมาจากพื้นฐานภายในกาย ทั้งหมดของผูนั้น สิ่งทั้งหลายตอๆมาก็จะขึ้นมาจากพื้นฐานนี้ หากทำใหสอดคลองกับกฎเกณฑแหง ธรรมชาติอยางถูกตองเหมาะสมและสิ่งที่เกิดตามมาก็เปนไปตามกฏเกณฑที่ถูกตองเหมาะสมแหง ธรรมชาติ จะเกิดมีพลัง ความงดงาม และความหลากหลาย เปนหนทางที่ดี สรางสิ่งที่ดี และไปสู สิ่งที่ดี จงมีความเปนอิสระ มีความตอเนื่อง เปนไปใหเหมาะสมกับสถานการณ จงมีปฏิสัมพันธ ที่ดีที่ถูกตองกับสิ่งทั้งหลาย เรียนรูไดจากทุกสิ่ง ฝกใหมากฝกใหถูก (วิธีที่ถูกมีหลายวิธี อยาฝกวิธี ที่ผิดก็แลวกัน วิธีที่ผิดรูไดแตอยาฝก ผิดถูกลวนเปนสวนหนึ่งของธรรมชาติ แตเปนคนละทาง) พิจารณาแลวฝก ฝกแลวพิจารณา แลวก็ฝก แลวก็พิจารณา ทำแลวทำอีก ทำแลวทำอีก จนตนและ ธรรมชาติที่ถูกตองเปนหนึ่งเดียวกัน เมื่อรูแลว เมื่อเปนหนึ่งเดียวกันแลว หากเหมาะสมจึงแนะนำ หนทางนี้แกผูควรรูได อยากลัวจนเกินไป กลาหาญตามสมควร ระมัดระวังเสมอ ไมประมาท ไมทำลายตนเอง ไมคิดมากจนฟุงซาน บา เพอพก” ภาพจาก http://fusionanomaly.net/zen.html

หน้า ๑๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

Aikido Students Handbook เขียนโดย Greg O’Conner แปลโดย ไอกิ

จะฝกดีหรือไมฝกดี

สำหรับเวลาที่เราตองการแรงจูงใจอยางสูง..... งานยุงมาทั้งวัน? มีเรื่องกลุมอกกลุมใจ? รูสึกแย? หมดแรง? งานเยอะ? การบานแยะ? เหตุผลดีๆทั้งนั้นที่จะไมตองไปฝกไอคิโดวันนี้ ใชไหม?

ผิด ! นี่เปนเหตุผลที่ดีมากที่ตองรีบเอาชุดฝกใส กระเปาและตรงรี่ไปโดโจ !

การขับรถมาสูโดโจนั้นอาจถือไดวาเปนการปลดปลอย วันนั้นออกไปทีละขั้น ปลอยใหปญหาของเราตกหายไปตาม รายทาง แตละประตูที่เราปดตามหลังเรานั้นก็แบงแยกเรา ออกจากความยุงยากของวัน เมื่อเราเปลี่ยนชุด จากเสื้อผา ธรรมดาหรือเครื่องแบบเปนชุดฝก ถือเปนเครื่องมือในการ เปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ปญหาที่ติดมากับเสื้อผาถูกปลดออก ไป และเรารูสึก “สดใหม” เมื่อเราสวมชุดฝก เมื่อเรากาวมาถึงเบาะ ไมวาจะรูตัวหรือไมก็ตาม เรา ไดเปลี่ยนรูปไปแลว หากเราสามารถตรวจสอบได เราคง เห็นการเปลี่ยนแปลง เชน ความดันเลือดต่ำลง กลามเนื้อ ผอนคลาย และคลื่นสมองเปลี่ยนจากระดับเบตาที่เต็มไป ดวยความเครียดมาเปนอัลฟาที่ผอนสบาย

ทันทีที่เราตัดสินใจทำอยางนั้น วันของเราก็จะ เปลี่ยนไป อาจเพียงเล็กนอย หรืออาจมากก็ได ใน ขณะที่เราพับชุดฝกใสกระเปาและเดินทางมาโดโจ นั้น พิธีกรรมสวนตัวเพื่อการแปลงรางไดบังเกิดขึ้น

ลองสังเกตวา เมื่อเรานั่งลงบนเบาะ หายใจลึกๆ เรา จะรูสึกแตกตางไปจากตอนกอนเขาสูโดโจ หายใจเขาออก เบาๆและลึกไปสูทองของเราเหมือนกับเด็กเล็กๆ ความรูสึก ผอนคลายเชนนี้จะชวยเพิ่มคุณภาพการฝกฝนของเรา และ กระตุนรางกายกับจิตใจไปพรอมๆกับการ ฝกทาตางๆ หน้า ๑๔

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

ระหวางการฝก เราไดสัมผัสและถูกสัมผัสในลักษณะ ที่สรางความรวมมือ ความกรุณา และการปกปอง นี่เปน เพราะคุณสมบัติของการสัมผัสแบบไอคิโดนั้นเปนความ รูสึกเฉพาะตัว ในขณะที่เรากำลังเชื่อมโยงกับคูฝกของเรา โดยรางกายแลว เราก็กำลังเชื่อมโยงกับจิตวิญญาณของ เขาดวย

ฝกๆไปแลวก็ลืม เราสัมผัสถึงหัวใจของเขา และก็เปดหัวใจของเรา เองดวย การสัมผัสแบบนี้เปนการสรางและรับพลัง แหงการเยียวยา ทั้งทางรางกาย จิตใจ และจิต วิญญาณ ซึ่งเราสามารถจะรับและสัมผัสไดเมื่อเรา ฝกฝนดวยจิตวิญญาณแหงไอคิโด ประโยชนแหงการฝกฝนไอคิโดนั้นมีคาอนันต จน ไมสามารถบรรยายไดหมดสิ้น คราวหนา ถาเรามีขอ อางที่จะไมไปฝกซอม ก็ควรจะคิดถึงความแตกตางที่ จะเกิดขึ้นหากเราไป แนนอน ไอคิโดไมใชหนทางที่งาย ไอคิโดมีความ ลึกซึ้ง ซับซอน และหลากหลาย แตเราไดมีเพื่อน มากมาย เรารูสึกเพลิดเพลิน และการเปลี่ยนแปลงใน ทางบวกในชีวิตของเรานั้นทำใหการฝกฝนไอคิโดนั้ นงายขึ้น จำไววา – เปดใจ เตือนตัวเองใหผอนคลาย และ สนุกไปกับมัน

ไมตองกังวลวาจะตองจดจำอะไรไดทั้งหมด การฝกเทคนิค ซ้ำๆกันเกือบทุกๆวันก็จะชวยทำใหเราจำไดเอง ! ! นักเรียนใหมมักจะถูกทวมทนไปดวยเทคนิค และขอมูลใหมๆ ยากแกการจดจำ ! ! เมื่อเราอานหนังสือ เปนการงายที่จะจำไดวา เพิ่งอานอะไรไป แตเปนไปไมไดที่จะจดจำหนังสือที่อานไป ทั้งเลมแบบบรรทัดตอบรรทัด อยางไรก็ตาม เราก็พอจะรู วาหนังสือเลมนั้นพูดถึงอะไร และเขาใจเรื่องราวทั้งหมด ของมัน การฝกฝนก็เชนเดียวกัน มันก็เหมือนกับการเดิน ทาง แตละชั้นเรียน ก็เหมือนกับหนังสือแตละบท ! ! ผานการฝกซ้ำแลวซ้ำเลา เทคนิคพื้นฐานก็จะ ฝงเขาไปในความทรงจำของกลามเนื้อ เราฝกทาแตละทา ผานการรุกหลายๆแบบ เพื่อคนหาความคลายคลึงของการ ตอบสนองที่ประยุกตใชกับการจูโจมหลายรูปแบบจากทา พื้นฐานเดียวกัน เทคนิคแตละอยางอาจแตกตางกัน แตก็ มักจะมีพื้นฐานทางยุทธวิธีเดียวกัน หน้า ๑๕

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

วันแรกและทุกๆวัน

การอบอุนรางกาย ! ฝกฝนดวยจิตใจที่เบิกบาน และฝกแตละวัน ดวยความรูสึกสดใหม วลีที่วา “เราไมเคยกาวซ้ำลงไปใน แมน้ำเดียวกัน” น้ำที่ถูกตัวเราเมื่อครั้งที่แลวก็ไหลผานไป น้ำใหมเขามาแทนที่ กระแสน้ำแปรเปลี่ยนไปอยาง สม่ำเสมอ ! ! เราเองก็ไมใชคนเดิมๆที่มาเขาชั้นเรียนคราวที่ แลวและทุกๆคนก็ดวย แมแตอาจารยเอง แมวาเราจะ ฝกฝนดวยเทคนิคเดิมๆเหมือนกับชั้นเรียนที่แลว เงื่อนไข ตางๆรอบตัวก็จะแตกตางกันออกไป เราจะไดเรียนรูสิ่ง ใหมๆเสมอ ! ! คนเรามีพลวัต เปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา ซับซอน และเปนปจเจก อยูในสิ่งแวดลอมที่เปน พลวัต เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เชน อากาศเปลี่ยน อุณหภูมิเปลี่ยน ความเครียด อารมณ ความรูสึก และสุขภาพ เราเปนปจเจกชนที่สรางสรรคสิ่งใหมๆ ทุกครั้งที่เราเปดตาขึ้นมาในตอนเชา เราเผชิญกับวัน ใหมที่เต็มไปดวยโอกาสใหมๆที่ทาทาย เราเผชิญกับ สิ่งที่เปนทั้งบวกและลบ และเราก็ตองเลือกอยางใด อยางหนึ่งหรือทั้งสองอยาง อันหนึ่งอาจทำใหเรา ออนเพลียหมดแรง เหี่ยวแหง อีกอันหนึ่งก็ทำใหเต็ม ไปดวยพลังงาน ชีวิตชีวา ซึ่งชวยใหเราผานพนความ ยากลำบากที่เขามาในชีวิต แนนอน เรามีทางเลือก !

! ชั้นเรียนมักเริ่มตนดวยการยืดเสนยืดสาย การฝกหายใจ และอบอุนรางกายเพื่อเตรียมเราให พรอมที่จะฝก การออกกำลังเหลานี้เปนสิ่งที่สำคัญ ไมใชแคเตรียมรางกายใหพรอมเทานั้น และจิตใจและ ประสาทรับรูตางๆอีกดวย เราควรจะเอาใจใส เพื่อให รางกายและจิตใจมีความสมดุล หากเราอบอุนรางกาย อยางเหมาะสม การตระหนักรู (zanshin) ก็จะเปด ออกอยางเปนธรรมชาติ และผลของมันก็คือความรูสึก เขาสูศูนยกลางเมื่อเริ่มการฝก

หน้า ๑๖

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

กลุ่มเด็กรักไอคิโด แห่งเมืองสามหมอก

วิสุทธิ์ (เวา) เหล็กสมบูรณ์

& ผมใชแนวคิดการ เรียนที่มุงเอาเด็กเปน ศูนยกลาง (Child Center) และแนวคิดเรื่องการเรียนรู ที่เหมาะกับสมอง (Brain Base Learning) มาประยุกต ใชกับการฝกไอคิโดที่นี่ รวม ถึงความสนุกและผอนคลาย ที่เด็ก ๆ มีใหกัน แตสิ่งที่นา จะเหมือนกันกับโดโจหรือ สถานที่ฝกที่อื่น ๆ คือ การ ฝกที่นำไปสูการระงับความ ขัดแยงและกลับมาเปน เพื่อน สรางมิตรภาพรวม กันครับ

! เมื่อเอยถึง ไอคิโด (Aikido) พวกเรารุนพี่รุนนองชาวไอคิโดในสถาบันอุดมศึกษายอมคุนเคยดีอยู แลว วาเปนศิลปการตอสูปองกันตัวที่ทรงอานุภาพและเนนสันติวิธีแขนงหนึ่ง ! แตมาวันนี้ผมไดรับการเชื้อเชิญจากผูจัดการชมรม (พี่ปอม) ไอคิโด มช. และ บก.จดหมายขาวไอคิโด (พี่กบ)ใหเขียนถึงที่มาที่ไปของการฝกสอนไอคิโด ที่ อ.ปางมะผา จ.แมฮองสอน เพื่อนำมาเลาสูแกมิตร สหาย พี่นอง ครูอาจารย ผมก็รูสึกเปนเกียรติอยางยิ่ง ที่ไดรับโอกาสเชนนี้นะครับ ! ปางมะผาเปนอำเภอเล็กๆ อำเภอหนึ่งในจังหวัดแมฮองสอน อยูหางจากอำเภอปายขึ้นไปทางเหนือ อีกประมาณ 40 กิโลเมตร อำเภอนี้แวดลอมไปดวยภูเขาและปาไมที่คอนขางสมบูรณ มีประชากรประชากร กลุมหลักเปนไทใหญ แตก็มีกลุมชาติพันธุหลายกลุมอยูรวมกันดวย ไดแก ลาหู ลีซู ลัวะ คนเมือง ! ผมเขามาทำงานงานที่นี่ ในฐานะผูชวยนักวิจัยของโครงการ The Uplands Program, University of Hohenhiem สหพันธรัฐเยอรมัน ตั้งแตปพ.ศ. 2547 หน้า ๑๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! ความที่เปนนักมานุษยวิทยาทำใหตองเกาะติด กับพื้นที่วิจัย ผมจึงตองใชเวลาเก็บขอมูลภาคสนามใน หมูบานนานหลายสัปดาหตอหนึ่งเดือน ทำใหไมคอยมี โอกาสไปฝกซอมกับชมรมไอคิโดที่มหาวิทยาลัย เชียงใหมเทาใดนัก ! ผมเกรงวาฝมือจะตกลงไป (อันที่จริงก็ไมคอยก็ ไมคอยมีฝมือจะใหตกกะเขานะครับ) ก็เลยหาสถานที่ อุปกรณ และเวลามาฝกซอมเองในชวงที่ทำวิจัยภาค สนาม ! แรกทีเดียวผมก็อาศัย ศาลาริมน้ำของเกสตเฮาส เปนที่ฝกซอมเพียงลำพังไปพลาง ๆ ตอมานึกอยากใกล ชิดกับชุมชนเพื่อสะดวกในการเก็บขอมูลมากขึ้น ผมก็ เลยยายออกไปอยูบานเชาของชาวบานแทน ! หลังจากที่ยายออกมาอยูบานเชา ผมก็ยังคงฝก ซอมตอและลงทุนสั่งซื้อเบาะมาฝกเอง เด็ก ๆ ในชุมชน ละแวกนั้นเห็นผมฝกซอมอยูก็แสดงความสนใจ มาขอ ฝกดวย ผมก็รับเขามาฝกซอมรวมกัน แตก็ฝกกันอยู ประมาณ 3-5 คน ไมไดมีกรอบ กฏ กติกาอะไร อาศัย เวลายามวางชวงเย็นมาฝกกันตามอัธยาศัย ไมมีการ เก็บคาเรียนครับ แตถึงกระนั้นบางทีก็ตองไปรับเด็ก ถึงที่พักเพราะเด็กไมมีพาหนะเดินทางมา ก็นับวาเปน ชวงทุลักทุเลเหมือนกัน

& ป 2549 เปนจุด เปลี่ยนที่สำคัญของการ ฝกสอนไอคิโดที่นี่ เพราะ หลังจากที่โครงการวิจัยที่ ผมเปนผูชวยนักวิจัยอยูนั้น สิ้นสุดลง ผมไดรับทุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุน การวิจัย (สกว.) เพื่อทำ โครงการวิจัยตอกับกลุม เด็ก ๆ จนกระทั่งสามารถพัฒนาจัดตั้งขึ้นมาเปน องคกรพัฒนาเอกชนที่มีชื่อวา “สโมสรผูนำ เยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน” หรือเรียกยอ ๆ วา สยชช. ในป 2550 นี้ซึ่ง เกิดผลพลอยไดคือ ทำใหเรามีสถานที่และระบบ การฝกที่ชัดเจนขึ้น & นับตั้งแตปพ.ศ. 2547 เปนตนมา การ ฝกไอคิโดที่นี่ก็คอย ๆ เปนระบบ จากเด็กที่ มาๆหายๆ ก็เริ่มมีเด็กที่ฝกตอเนื่องเพิ่มขึ้น ผมก็ลองผิดลองถูกมาเรื่อยๆ รวมสามป จน ปจจุบัน รูปแบบการฝกสอนไอคิโดของผมแก เด็ก ๆ มีอยู 3 แบบครับ ! แบบแรก – จะฝกสอนทุกวันจันทร, พุธ ศุกร ตั้งแตเวลา 5 โมงเย็น ถึง 6 โมงเย็น บาง สัปดาหก็มีการฝกชดเชย เด็กที่เลนไดดี มา สม่ำเสมอผมก็จัดหาชุดฝกใหเปนกำลังใจ และ ไดโอกาสไปแสดงตามงานตาง ๆ กลุมเด็กที่มา ฝกในแบบนี้ ปจจุบันมีอยู 7 คน อายุตั้งแต 8-14 ป เปนเด็กผูหญิงชาวไทยใหญ ที่ไมมีบัตร ประชาชน หน้า ๑๘

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

! แบบที่สอง – จะฝกกันเฉพาะ วันเสาร เวลา 10 โมงเชา ถึงเที่ยง กลุมนี้จะเปนเด็กลีซูและ กะเหรี่ยง ผมใชสถานที่คือโรงครัวของโรงเรียนศูนย ปางมะผาในโครงการตามพระราชดำริ มาฝกเด็ก ประมาณ 12 คน ทั้งชายหญิง สวนใหญก็เปนเด็กไร สัญชาติเชนกัน & แบบที่สาม – ไปฝกตามคำเชิญของโรงเรียน บางแหง ที่ผานมาก็คือโรงเรียนบานหวยแหง ซึ่ง เปนเผาไทใหญกับลาหู มาขอใหจัดฝกไอคิโดแก นักเรียน 3 วัน 2 คืน อันนี้ก็ผมกับครูใหญก็ไปติดตอ ขนมนมเนย ขาวสาร อาหารแหงจากวัด มาชวย อุปการะเด็กระหวางการฝก เด็กที่มาฝกมีทั้งหมด 10 คน บานก็อยูไกลหนทางกันดาร ถาไมมีโครงการ จากโรงเรียน ก็ยากที่จะมาสัมผัสกับไอคิโดครับ เหลานี้เปนที่มาที่ไปจากอดีตถึงปจจุบัน ของการฝกสอนไอคิโดที่ผมทำขึ้นที่อำเภอปางมะ ผา จังหวัดแมฮองสอน จนกลายเปน “กลุมเด็ก รักไอคิโด” “กลุมเด็กรักไอคิโด” เปนกลุมเด็กไท ใหญ ลีซู และกะเหรี่ยง ที่สนใจมาฝกไอคิโด กับผม ที่อำเภอปางมะผา จังหวัด แมฮองสอน ความจริงเราเลนๆหยุดๆกันมา หลายปแลว เพิ่งจะมาเปนรูปเปนรางก็ปนี้ ผมก็เลยแนะใหทำเปนกลุมซะเลย ก็เลยเปนที่มา ของชื่อ “กลุมเด็กรักไอคิโด” เรากอตั้งกันเมื่อ มิถุนายน 2550 นี้เอง ปจจุบันมี สมาชิกเปนเด็กอายุ 8-15 ป จำนวน 20 คน รวม เผา ไทใหญ ลีซู กะเหรี่ยงครับ และคิดวาอีก หนอยคงจะมีลาหูเขามาเร็วๆนี้

รูปแบบ เทคนิค การสอน กฎกติกา มารยาท ในการฝกของพวกเรายอมไมอาจเขมขน ขึงขังเทากับโดโจที่ใดในโลก สิ่งที่แตกตางก็อาจจะเปนเรื่อง ผมใช แนวคิดการเรียนที่มุงเอาเด็กเปนศูนยกลาง (Child Center) และแนวคิดเรื่องการเรียนรูที่เหมาะกับ สมอง (Brain Base Learning) มาประยุกตใชกับ การฝกไอคิโดที่นี่ รวมถึงความสนุกและผอนคลาย ที่เด็ก ๆ มีใหกัน ! แตสิ่งที่นาจะเหมือนกันกับโดโจหรือสถาน ที่ฝกที่อื่น ๆ คือ การฝกที่นำไปสูการระงับความขัด แยงและกลับมาเปนเพื่อน สรางมิตรภาพรวมกัน ครับ

หน้า ๑๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

&

โปรแกรมการฝกไอคิโดที่อำเภอปางมะผา โดยนายวิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ (8 กิ้ว) เวลา

สถานที่

จำนวนผู้เรียน

จันทร, พุธ, ศุกร 17.00 – 18.00 น

ศาลารวมใจ สยชช.

3 - 8 คน

เสาร 10.00 -12.00 น.

โรงเรียนศูนยปางมะผาใน โครงการตามพระราชดำริ

10 - 12 คน

! หมายเหตุ : ในการเรียนการสอนไมมีคาจาง คา บำรุงสถานที่ และคาเลาเรียน แตอยางใด แตวางเงื่อนไข ของผูฝกใหตองไปบำเพ็ญประโยชนแกชุมชนเปนการ ตอบแทน ! ไอคิโด และกิจกรรมอื่น ๆ ในการพัฒนาเด็กและ เยาวชนของพวกเราก็เขามาไดที่ http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday ครับ

อนึ่งขอขอบคุณ ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหมที่รักยิ่งที่กรุณา อนุเคราะหเบาะ, ชุดฝก และเสื้อผาเหลือใชแกเด็ก ๆ ตลอดจนอนุเคราะหเนื้อที่ในจดหมายขาว ใน การแนะนำพวกเรา รวมทั้งเปนแรงบันดาลใจแก ผม ในการเขียนบันทึกนี้ดวยครับ

ภาพและเนื้อหาจาก http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/132431

หน้า ๒๐

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

Aikido(ka) in Focus ตรีเพชร หลงสีดา (เต้ย)

โดย...โฟกัส

Focus : ตอนนี้เตยก็เรียนป.โท คณะ

มองๆดูบน นิติศาสตร ป 3 แลวแตก็เห็นมาฝกไอคิโด เบาะผ า ใบสี เ ขี ย ว ตลอดเลย แถมยังเลนซอฟทบอลดวยเหรอ ชวงปหลังๆมานี้จะ เตย : ใช เลนซอฟทบอลกอนที่จะมาฝก เห็นวามีสีสันสดใส ไอคิโด ไมนอย เพราะเรามี Focus : แลวทำไมถึงมาฝกไอคิโดไดละ สายสี ต  า งๆครบที เตย : มาเพราะนาฝก มีคนตัวเล็กเลนเยอะ เดียว ยิ่งถาวันไหน เลย อีกอยางนึงเลนแลวรูสึกดี ก็เลยอยากฝก ฤกษงามยาม Focus : อา แลวที่วาดีเนี่ย มันดียังไงคะ ปลอด หลังเสร็จ เตย : ดีแบบบอกไมถูก มันเปนความสุข สิ ้ น จากการเรี ย น อบอุน และการทำงานใน ชีวิตประจำวันแลว Focus : (งะ ไมไดเลนเกลางแดดซะหนอย ก็ ไ ด เ วลามาฝ ก อิอิ) ไมเจ็บหรอ ไอคิโดรวมกัน ทั้ง เตย : ไมเจ็บไง ก็เลยอยากฝก(อีกแลว) รุ  น น อ งหน า ใหญ Focus : แลวตั้งแตเริ่มฝกมานี่ มีใครเปนตน เอย หนาใหม แบบมั้ย และรุนพี่หนาเกา(แก) เตย : มีหลายคนนะ คนแรกที่ฝกดวยคือ อ.ธี สายขาวไปจนถึงสายดำรวมแบงปนความรูกัน เลนดวยแลวมีความสุข เหมือนมีตัวดึงดูด เพราะ อยางไมรูเหน็ดรูเหนื่อย อาจารยสามารถเลนไดกับทุกคน สวนถาเปนทา โอะ โอ! วาแตเขาเปนใครหรอ สาย เขียวคนใหมคนนั้น ดูไมคุนตาเอาเสียเลย แต มองไปมองมาก็ถึงบางออ! เตยนั่นเอง แหมๆ สอบเลื่อนสายใหมแลวหลังจากที่ดองเค็มมา นานถึง 3 ป คงไมมีใครวาบาเหอสายเขียวคน ใหมหรอกนะ แตมาคุยกับเตยกันเลยดีกวา

เทคนิคก็จะดูจากพี่อั้ม ถาเปนเรื่องการลมจะดูจากพี่ ปาน ซึ่งก็ไมใชทาที่สมบูรณซะทีเดียว ก็เอามาปรับๆ ฝกๆใหเหมาะกับตัวเองอีกที Focus : ชอบชักดาบ เอย ชอบฟนดาบรึเปลา เตย : ไม ชอบเลนโจมากกวา แตมันยากก็เลย ฟนดาบแทน สวนใหญจะฝกกับวีซีดี หน้า ๒๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

Focus : แลวฝกมาหลายปขนาดนี้เคยบาดเจ็บ จากการฝกบางไหมคะ เตย : เคยหลายครั้งเหมือนกัน อาจจะเพราะตัว เราระวังไมพอก็ได อืม!! เคยโดนดาบจนคิ้วแตกเลย อีกครั้งนี่เลนกับอ.พอล พอดีฝนมันตกแลวมีละออง ฝนเปยกบนเบาะ ทำใหลื่นไถลรวงเบาะไป โชคดีที่ไม เปนอะไรมาก บางทีฝกกับพี่ปานก็เจ็บบอยๆ รูสึกวา จะพลาดโดนอาเตมิของอ.ธีกับพี่ปานบอยมาก แตก็ ยังเลนดวยความสุขอยูดีนะ Focus : คนที่เลนมานานๆแลวเนี่ย หลายๆคน จะรูสึกวามันตัน คือเลนไมได เลนไมดี แลวเคยตัน บางรึเปลา เตย : เคยนะ ประมาณวา ตัวไมไป ติดหัวไหล ตำแหนงยืนไมดี จริงๆแลวไอคิโดควรเลนยังไง ออน ไปมันก็ไมไดฝก แข็งไปก็ฝกไมได ไอคิโดจะเลนตาม สไตลของแตละคน แลวแตวาแตละคนเปนยังไง อ.ชัย สวัสดิ์บอกวา ใหออนๆแตหนืดๆ

Focus : แลวตอนนี้หายตันรึยังละ เตย : บอกไมได ไมไดคิดอะไรมาก รูสึกวา อูเกะจะอานแรงคนอื่นได แตทำไมได จะรูแรงทุก คน รูวาทานี้แรงแบบนี้ ออ ตันอีกเรื่องนึงคือ การนำแรงเปนยังไง ตอนโอลี่มาสอนเคาบอกวา เหมือนจูงหมา Focus : (โบรววววววว) งะ เหมือนหมา จริงๆหรอ เอา แลวความประทับใจในไอคิโดละ เลาใหฟงหนอย เตย : เฮย ผีหลอกตอนกลางวัน! คืองี้ ตอนนั้นฝกกับอาจารยใหญทาทา “ซูวาริวาซะ” แลวตอนล็อกเนี่ย อาจารยใหญนั่งวางมือไวที่ตัว ผมเฉยๆ แตผมลุกไมได เพราะมันติดที่ไหลและ แขน หัวเราอิสระนะ แตเอาตัวไมขึ้น สุดยอดเลย Focus : พูดถึงอาจารยใหญแลวก็นึกถึง งานไอคิโดสัมพันธเนอะ ชวงหลังๆมานี้เรารอคอย งานนี้มากๆเลย เพราะจะไดฝกกับอาจารยใหญ แลวก็พี่ๆเพื่อนๆจากที่อื่นดวย เตยละชอบ งานนี้ มั้ย เตย : ชอบ ไดเจออาจารยเยอะ แลวก็เจอ คนรูจักเยอะดีดวย แตจะติดตรงถาเราเปนเจา ภาพจะดูแลไมทั่วถึง แลวก็เหนื่อยเหมือนกันนะ หน้า ๒๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

Focus : งั้นถามเลยละกันวา เมื่อไหรจะ เลิกฝก เตย : ยังไมไดคิด Focus : แลวถาเรียนจบไปทำงาน เกิดหาที่ ฝกไมไดจะทำยังไงละ เตย : ผมวามันฝกไดทุกที่นะ ขึ้นอยูกับตัว เรามากกว า อาจจะฝ ก เองคนเดี ย วแล ว ก็ จินตนาการแรงเอาเอง 555+ หรืออาจจะตั้งโดโจ เองเลย หาสมาชิกใหมๆมารวมฝก ถาหาไมได จริงๆก็หลอกมาฝกเลยละกัน Focus : จะนาสนใจหรือนากลัว(จริงๆ)ไมรู นะเนี่ย เอาละคะ นี่ก็คือสมาชิกคนเกาแตสายใหม ของชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหมของเรา Focus : อืมนะ เราพรอมอยูแลว ถามีอาจารย อีกคนหนึ่ง ยังไงก็ตองจับตาดูกันตอไปวาอีก มาสอนหลายๆคน รูสึกสับสนบางมั้ย เพราะแตละ นานแคไหนจะมีโดโจใหมเกิดขึ้น ฮิ้วววววววว คนก็ไมคอยเหมือนกัน เตย : ไมสับสนนะ รูสึกดี ชอบ แตจริงๆแลว มันมีแกนของมัน เชน “อูรา” เขาขางหลัง แตจะเขา ยังไงเทานั้นเอง สวนทาที่เลนยากที่สุดคือ​“อิกเกี้ยว โอโมเตะ-อูรา” แลวก็ ซูวาริวาซะ โฮคิวโฮ” Focus : เกงขนาดนี้แลวอยากใหมีการแขงไอคิ โดมั้ย เตย : อืมมมมม คิดรูปแบบไมออก เลยไมรูวา เปนยังไง ไอคิโดมันอันตรายมาก แตถาคิดเปนเรื่อง การตอสูไมสนับสนุนเพราะถาไมหักก็ตาย บอกได คำเดียววาอันตรายมาก

หน้า ๒๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB

ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)

Aikido Family

ชาวไอคิโดร่วม สุขสันต์วันเกิด อ.ธีระรัตน์ 8 ตุลาคม นี้

ขอให้อาจารย์มีสุขภาพ พลานามัยแข็งแรง ตลอดไปคร๊าบผม

ภาพจาก http://www.arcatapet.com/item.cfm?cat=12256

หน้า ๒๔