CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
AikidoCMU NEWSLETTER พบกับ
ไอคิโดชาวเกาะ- - ไอคิโดกับการชะลอความแก
-
ดร.สมบัติ ตาปญญา
-
MEMOIR OF MORIHEI UESHIBA กลุมเด็กรักไอคิโดแหงเมืองสามหมอก AIKIDO(KA) IN FOCUS: -
อ. ธีระรัตน บริพันธกุล น.พ.กฤษณชัย ไชยพร - วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ตรีเพชร หลงสีดา (เตย)
- ฉบับครบรอบหนึ่งป จัดทำโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ท ี่
เอ้ (ประธานชมรม) 086-658 7015
ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686
กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 084-047 4344
Website:
http://my.2poon.com/my/?aikidoCMU http://www.geocities.com/cmu_aikido
Email:
AikidoCMU@gmail.com
Webboard:
หน้า ๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
สารบาญ
ผมรู้สึกเสียว สันหลังพิกล เหมือนมีอะไร แว๊บ แว๊บบบ...
นักเขียนในฉบับ ดร.สมบัติ ตาปัญญา อ.ธีระรัตน์ บริพันธกุล
ไอคิโดชาวเกาะ...ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓ ไอคิโดกับการชะลอความแก..อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘ MEMOIRS OF MORIHEI UESHIBA ...น.พ.กฤษณะชัย ไชยพร ๑๑ AIKIDO STUDENT HANDBOOKS: จะฝกดีหรือไมดี ....โดย GREG O’CONNER ๑๔ กลุมเด็กรักไอคิโดแหงเมืองสามหมอก ...วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๗ AIKIDO(KA) IN FOCUS: ตรีเพชร หลงสีดา ๒๑ AIKIDO FAMILY: วันเกิดอ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๒๔
นพ.กฤษณชัย ไชยพร
วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์
โฟกัส
หน้า ๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
ไอคิโดกับชีวิต ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา
ไอคิโดชาวเกาะ ! ระหวางวันที่ 22-28 กันยายนนี้ ผมมีได รับเชิญจากสมาคมคุมครองเด็กของฟลิปปนส ให มาร ว มประชุ ม และเสนอผลงานวิ จ ั ย ด า นการ ป อ งกั น ความรุ น แรงในโรงเรี ย นที ่ ก รุ ง มนิ ล า ประเทศฟลิปปนส ซึ่งเปนการประชุมประจำป ครั้งที่เจ็ดในยานเอเชียของสมาคมคุมครองเด็ก นานาชาติ (VII Asian ISPCAN Conference) มี คนมารวมประชุมจากทั่วโลกประมาณแปดรอย กวาคน และมีการเสนอผลงานวิจัยตางๆ ในดาน นี้มากมาย ! เรื ่ อ งที ่ ผ มได ร ั บ เชิ ญ ให น ำเสนอคื อ Molding Young Minds for a Non-violent future: Incorporating Non-violence in School Curricula แปลเปนไทยคราวๆ ก็คือ “การหลอ หลอมจิตใจเยาวชนเพื่ออนาคตที่ปราศจาก ความรุนแรง - การผสมผสานการปองกัน ความรุนแรงเขาในหลักสูตรการศึกษาของ โรงเรียน” ซึ่งเปนการสรุปยองานวิจัยในสองปที่ ผานมาของผม ในดานการปองกันการรังแกกัน ของนักเรียน และการลงโทษนักเรียนดวยความ รุนแรงโดยครู รวมทั้งหลักสูตร “เยาวชน สมานฉันท” ที่สอนทักษะการไกลเกลี่ยขอ พิพาทโดยอาสาสมัครในโรงเรียนดวย
! ในตอนทายของการนำเสนอ ผมไดพูดถึง ความพยายามของพวกเราในการปลูกฝงทัศนคติ ดานสันตินิยมผานการฝกไอคิโด และชมรมไอคิโด ของเรา ตบทายดวยวิดีโอคลิบการสาธิตไอคิโด สนุกๆ ซึ่งปรากฏวาไดรับการตอนรับอยางดีเกิน ความคาดหมาย หลังจากการนำเสนอมีคนมารุม ลอมจับมือแสดงความชื่นชม ขอนามบัตรและ ขอมูล เขาแถวกันมายาวเหยียด แถมไมพอตลอด สองวันที่เหลือในการประชุมยังมีคนเขามาทักและ แสดงความชื่นชมอีกเรื่อยๆ บางคนเชิญใหไปพูดที่ ประเทศของเขาหรือรวมงานดานนี้ดวย ซึ่งทำให ผมภูมิใจและเปนปลื้มมากทีเดียว ภาพจาก http://www.mistyvalleyfarms.com/pics.htm
หน้า ๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! แตที่อยากเลาใหฟงในตอนนี้มากกวาก็ คือ กอนมานี้ผมไดรับคำแนะนำจากอาจารยใหญ ฟูกากูซาของเรา วาถาจะไปฟลิปปนสใหติดตอ กลุมสันติศึกษาชาวฟลิปปนสที่อาจารยรูจักและ เคยมาสอน และพยายามทำเครือขายกับเขาดวย กลุมนี้เรียกชื่อพวกเขาเองวา Warriors for Peace ซึ่งแปลเปนไทยไดวา “นักรบเพื่อสันติภาพ” ซึ่งฟงตอนแรกก็ดูขัดๆ กันในตัวอยู เพราะนักรบหรือการรบไมนาจะนำ มาซึ่งสันติภาพ และนาจะเต็มไปดวยความรุนแรง ภาพจาก http://www.mistyvalleyfarms.com/pics.htm มากกวา แตพอมารูจักเขาแลวก็พอเขาใจไดวา ทำไมเขาจึงเลือกเอาชื่อนี้ ลองอานตอไปนะครับ ! การเดินทางก็เรียบรอยดีแมวาสนามบินใน ประเทศของเขาจะซอมซอและโทรมกวาดอนเมือง ! หลังจากการติดตอกันทาง email หลาย หลายเทา สภาพเหมือนทารถทัวรหมอชิตมากกวา ครั้งก็สรุปไดวา เมื่อเสร็จสิ้นการประชุมแลว ผมจะ ก็ตาม พอไปถึงปลายทางสนามบินยิ่งแยกวาเดิมอีก เดินทางตอมาจากมนิลา มาที่เกาะอีกแหงหนึ่ง มี ห ญ า ขึ ้ น สู ง รอบๆ มี บ า นคนและกระท อ มอยู ทางใตลงมาเล็กนอย ชื่อเมือง Bacolod City ใช ประปราย ไดยินเสียงไกขันเปนระยะ พอออกมาตรง เวลาบินประมาณหนึ่งชั่วโมง ที ่ ค นมาคอยรั บ ก็ ม ี ส ภาพคล า ยขนส ง สายใต ห รื อ อาเขตเชียงใหมของเรานี่เอง แตลอมรอบดวยเมือง ! เมืองนี้อยูบนเกาะที่ชื่อ Negros Island ขนาดจั ง หวั ด ลำพู น บ า นผม ต น ไม ต น ไร แ ละ ซึ่งเมื่อผมถามเจาถิ่นวาชื่อนี้เกี่ยวกับนิโกรหรือคน บรรยากาศก็เหมือนบานเราทุกอยาง เพียงแตถนน ผิวดำยังไง เขาก็อธิบายวาเมื่อสี่รอยกวาปกอน หนทางและรถรามันเกาโทรมกวามาก ตอนที่พวกสเปญเดินทางมาลาอาณานิคม พอมา ถึงเกาะนี้เห็นคนพื้นเมืองผิวดำ ก็คิดวาเปนคนดำ ในอาฟริกาหรือนิโกร เลยเรียกที่นี่วา เกาะนิโกร (ทำนองเดียวกันกับที่โคลัมบัสไปเจอคนพื้นเมือง ในอเมริกา แลวคิดวาไปถึงอินเดียแลว ก็เลยเรียก คนกลุมนั้นวา “อินเดียน” หรืออินเดียนแดงที่พวก เรารูจักกันนั่นเอง) ภาพชาว Negritos หรือนิโกรน้อยที่ชาวเสปนมาพบที่เกาะ Negros ของฟิลิปปินส์ - จากhttp://www.msresa.com/history.htm
หน้า ๔
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! เจาภาพที่มารับเปนพี่ชายและนองสาวครู สอนไอคิโด ชื่อโนแอลกับสเตลลา โนเอลอายุสี่สิบ กวา ขับรถโตโยตาโฟรวีลรุนเกา เพียงไมถึงสิบนาที ก็ถึงโรงแรมเล็กๆ ที่เขาบอกวาอาจารยใหญก็เคยมา พักที่นี่ และเคยมาสอนพวกเขาสองครั้งแลว (ผม รูสึกประหลาดใจและทึ่งมากทีเดียว ที่อาจารยใหญของพวกเราเดินสาย เยอะขนาดนี้) โรงแรมนี้เบสิคมาก คงมีไมเกินยี่สิบหอง เปนตึกสาม ชั้นสะอาดและโลงๆ บริเวณรอบๆ ก็มีบานเกาๆ หลังคามุงสังกะสี แทบชิดกำแพงตึกเลย แตมีแอร และน้ำรอน พรอมเคเบิ้ลทีวี ผม เลยไดติดตามขาวการประทวงใน พมาจาก BBC และ CNN ไปดวย มีแมลงสาปตัวใหญใตโตะอยูเปน เพื่อนรวมหอง พยายามไลยังไงมัน ก็ไมยอมไป
! เชาวันรุงขึ้นเจาภาพมารับผม ไปเยี่ยมสำนักงานแตเชา ไดนั่งคุยกัน และสอบถามรายละเอียดตางๆ พรอม เยี่ยมชมสถานที่ ไดความวาที่นี่แตเดิม เปนศูนยชื่อ Niall O’Brien Center โดยตั้งชื่อตามบาทหลวงคาทอลิกชาว ไอริ ช คนหนึ ่ ง ซึ ่ ง เคยต อ ต า น ประธานาธิบดีมารคอสเมื่อยี่สิบกวาป กอน จนถูกจับไปขังคุกอยูสี่ป โนแอล กับสเตลลา ซึ่งเคยเรียนไอคิโดมาจากที่ อื่นประมาณหาป (ในฟลิปปนสมีสถาน ฝกอยูหลายแหง เฉพาะในมนิลาก็มี สองสามแหงแลว) เมื่อมาตั้งหลักที่นี่ก็เริ่มเปด สอนโดยตอนแรกสอนเด็ ก หญิ ง วั ย รุ น อาชี พ คน งานบานหรือพี่เลี้ยงเด็ก อายุระหวาง 16 - 23 จำนวน 8 คน แตพอฝกไปไดสักปกวา นายจางไม พอใจ เลยตองหยุดฝกไปหกคน อีกคนหนึ่งกลับ บาน และอีกคนเรียนตอมหาวิทยาลัย
หน้า ๕
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! ครูโนแอลกับสเตลลาก็เลยเกิดความคิดวา นาจะลองเผยแพรในกลุมวัยรุนในชุมชนใกลเคียงซึ่ง มีปญหาขัดแยงกับพรรคคอมมิวนิสต (ในฟลิปปนส มีกลุมผูกอการรายเปนพรรคคอมมิวนิสตมานาน แลว ตอนนี้ก็ยังมีอยู แตแตกออกเปนสองกลุม) ตอนแรกที่ไปฝกเขาก็พอใจมาก เพราะคิดวาเปน เรื่องการตอสู จะชวยใหกอการรายไดอยางมี ประสิทธิภาพมากขึ้น ระยะแรกๆ ตองขับรถขึ้นเขา เขาไปในหมูบาน การเดินทางคอนขางลำบากมาก (ทำใหนึกถึงนายเวาของเราที่สอนไอคิโดใหเด็กอยู ที่แมฮองสอน) ! เมื่อสอนไปไดสามเดือนจึงคอยๆ สอด แทรกแนวคิดเรื่องสันติศึกษาเขาไป ตอนแรกก็ถูก ต อ ต า นเพราะไม เ ข า ใจว า มั น เกี ่ ย วกั บ วิ ช าต อ สู อยางไร ตอมาจึงเริ่มเขาใจมากขึ้นและเห็นคลอย ตาม
! หลั ง จากนั ้ น โครงการนี ้ ก ็ ไ ด ร ั บ การ สนับสนุนจากองคกรชื่อ Pax Christi ที่มีอยูกอนที่นี่ และทำงานดานการสมานฉันทในชุมชนอยูแลว และ ตั้งชื่อเปนโครงการ Warriors for Peace ขึ้น ดวย เหตุผลวานักเรียนกลุมนี้เปนนักรบมากอน แตตอน นี้มาทำงานเพื่อสันติแลว หรือสำหรับบางคนในกลุม นี้ก็คือถาไมเอามาอบรมเสียกอน เขาก็จะไปรวม ขบวนการกับกลุมนักรบในที่สุด การรับเขามาจึง เปนการปองกันลวงหนา ! โครงการนี ้ ร ั บ เอาผู น ำเยาวชนมาจาก หมูบานโดยใหผูใหญและพอแมคัดเลือกกันมาเอง รุนแรกนี้มี 9 คน จบแคประถมศึกษา ฐานะยากจน เปนชาย 7 หญิง 2 อายุสวนใหญระหวาง 17 - 22 แตมีผูใหญอายุสามสิบกวาติดมาคนหนึ่ง ทั้งหมด มาจากหมูบานบนเขา เขามาพักอยูบานเดียวกันใน เมืองนี้ ทำอาหารกินเอง และตองเรียนไอคิโด สัปดาหละหาวันๆ ละสองรอบ คือเจ็ดโมงเชา กับ หาโมงเย็น นอกจากนั้นก็ไปเรียนภาษาอังกฤษ คอมพิวเตอร กับอีกองคกรหนึ่ง และเรียนวิชา สามัญแบบหลักสูตรการศึกษานอกโรงเรียน (กศน.) ของเราดวย หน้า ๖
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
สิ่งที่นาประทับใจและนานับถือก็ คือ ในขณะที่เมืองของเขายากจนกวา เรามาก มาตรฐานความเปนอยูก็สูเรา ไมได แตดวยปญหาที่เขาตองเผชิญ มานานจากประวั ต ิ ศ าสตร ข อง ประเทศซึ ่ ง ต อ งถู ก คนต า งชาติ ม า ข ม เหงรั ง แกและสร า งป ญ หาให มากมาย งานดานสันติศึกษาเขากลับ ไปไกลกวาเราและมีความพยายาม กันจริงจัง เพราะไมไดมีแคโครงการ “นักรบเพื่อสันติภาพ” อยางเดียวแต ! โครงการนี้ระยะสองป โดยปแรกเรียน ยังมีโครงการอื่นๆ ในทำนองนี้อีกมาก ซึ่งเราสามารถ ทุกอยางที่บอกมา ระหวางเดือนที่ 11 - 15 เริ่ม เรียนรูจากเขาไดมากทีเดียว เรียนเปนครูฝก สวนปที่สองเริ่มกลับไปทำงานใน ชุมชนภายใตการดูแล (supervision) ของครู และ มีชวงติดตามผล (follow up) ตออีกหนึ่งป และจะ มีเงินเดือนใหดวย เพิ่งเริ่มโปรแกรมมาไดสี่เดือน แตหาคนในกลุมนี้เคยฝกไอคิโดในหมูบานมาป หนึ่งแลว ! ตอนนี้ครูทั้งสองคนก็เลยตองทำงานนี้ เต็มเวลาและเรียนปริญญาโทไปดวย ซึ่งเรื่องนี้ก็ นาสนใจมาก เขาใจวาเนื่องจากประเทศนี้มีปญหา ขัดแยงและความรุนแรงมานาน จึงมีผูสนใจเรื่อง สันติภาพกันมาก มีกลุมตางๆ ทำงานดานนี้และมี หลักสูตรปริญญาโทสันติศึกษาในมหาวิทยาลัย ดวย เชน บนเกาะนี้มีมหาวิทยาลัยชื่อ University of Saint LaSalle ไดเปดหลักสูตรนี้ มาสามปแลว ตอนนี้มีคนเรียนจบไปแลว 19 คน ภาพส่วนใหญ่ได้รับการเอื้อเฟื้อจาก อ.สมบัติ ตาปัญญา ปนี้มีนักศึกษา 17 คนที่กำลังเรียนอยู โนแอลและ สเตลลาก็อยูในกลุมนี้ดวย หน้า ๗
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
ไอคิโดกับการชะลอความแก อ.ธีระรัตน บริพันธกุล
! คงไม ม ี ใ ครปฏิ เ สธนะครั บ ว า เรา ตางก็ตองการชีวิตที่อมตะและเมื่อความ เปนอมตะเปนสิ่งที่เปนไปไมไดมนุษยก็ตอง ตอรองกับความตายใหไดมากที่สุดโดยการ ถาจะตายก็ขอใหตายดีและตายตอนอายุ สัก 100 ปก็จะดีไมนอย ปจจุบันสถิติคนที่ อายุยืนมากที่สุดคือ 114 ปยังไมมีใคร ทำลายสถิ ต ิ ต ั ว เลขนี ้ ไ ด ท ั ้ ง นี ้ อ าจจะเป น เพราะวามนุษยสวนมากไมคอยสนใจการ แขงขันความมีอายุยืนเพราะตองลงทุนการ ดูแลเอาใจใสสุขภาพอยางจริงจังแตกับหัน ไปสนใจการทำลายสถิติอยางอื่นที่มีความ เสี่ยงสูงมากกวา เชนการประลองความเร็ว การกินจุ
! ผมบั ง เอิ ญ ได อ า นหนั ง สื อ พิ ม พ ม ติ ช น ฉบับวันที่ 17 สิงหาคม 2550 ในหัวเรื่อง ชะลอ ชรา อายุยืน 120 ปี อาน แลวก็คิดวาเปนเรื่องที่นา สนใจและควรแกการเลาสู กั น ฟ ง โดยเฉพาะกั บ พวก เราชาวไอคิโดทั้งหลาย ! คุณหมอเฉก ธนะศิริ ปจจุบันอายุ 82 ป ผูกอตั้งชมรมอยู 100 ปชีวีมีสุขไดเผยเคล็ดลับการ ปฏิบัติตัวใหมีอายุยืนอยางมีคุณภาพซึ่งผมพอสรุป ไดเปนขอๆดังนี้ ! 1. หมั่นออกกำลังกาย จะออกกำลังกาย ตอนอายุเทาไรไมสำคัญขอใหออกก็แลวกัน แต ควรเขาใจหลักการเล็กๆนอยๆวา การเริ่มตนออก กำลังกายควรใหรางกายไดมีเวลาปรับตัวสักระยะ หนึ่งและไมควรหักโหมมากเกินไป การออกกำลัง เปนการนำเอาออกซิเจนหรือของดีเขาสูรางกาย ทุกวันอยางนอยวันละครึ่งชั่วโมงซึ่งอาจทำโดยการ นั่งสมาธิก็ไดเพราะมีผลทำใหเซลลสมองแจมใส เชนกัน นอกจากนี้แลวการออกกำลังกายยังเปน วิธีจัดการกับความเครียดที่ดีอีกดวย
ภาพจากhttp://www.palungjit.com/board/showthread.php?t=84706
หน้า ๘
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! 2. ใสใจเรื่องอาหารการกิน คือรูจัก กินอยางถูกวิธี กินอาหารใหครบ 5 หมู โดย เฉพาะผัก ผลไมไทยที่มีใหเลือกมากมายเพียง แตผลไมรสหวานตองกินใหนอยที่สุด การกิน เนื้อมากตองระวังโรคมะเร็งลำไส
! ระหวางรับประทานอาหารก็ไมควรดื่ม น้ ำ มากเพราะจะทำให ไ ปล า งน้ ำ ย อ ยใน กระเพาะทำใหการยอยอาหารทำไดไมเต็มที่ ควรดื่มน้ำหลังกินขาวเสร็จแลวเพราะน้ำจะ ชวยลางพิษ น้ำดื่มที่ดีที่สุดคือน้ำเปลาสะอาดที่ สามารถจะดื่มไดทั้งวัน สวนอาหารมื้อเย็นควร รับประทานใหนอยที่สุด การกินวันละ 2 มื้อก็ เปนการเพียงพอแลวสำหรับรางกายคนเรา ! ผักและผลไมมีโปรตีนมีอยูแลวเพราะ ธรรมชาติสรางมนุษยใหกินพืชเปนหลัก แหลง โปรตีนที่ดีที่สุดคือไข การกินไขวันละ1ฟองไม ถือวาทำใหคอเลสเตอรอลสูง สวนปลาที่ดีที่สุด คืดปลาทูเพราะมีโอเมกา 3 และแคลเซียม ทำใหกระดูกและฟนแข็งแรง ภาพจาก http://lancaster.unl.edu/food/foodsafety.shtml
! คราวนี้มาวากันถึงความเหี่ยวยนของ ผิวหนังตนเหตุของความชราดูบาง คุณหมอ เฉกกลาววาอนุมูลอิสระเปรียบเหมือนตัวเห็บ หรื อ หมั ด ที ่ ค อยทำลายอิ เ ล็ ก ตรอนที ่ อ ยู ใ น โมเลกุลซึ่งเปนหัวใจของเซลล เยื่อหุมเซลล และบริเวณเนื้อเยื่อของเซลล “เมื่อเซลลหนึ่ง ถูกทำลาย สวนหนึ่งสวนใดในเซลลนั้นจะวิ่ง ไปขโมยสวนดีของเซลลตัวอื่นและจะเปนการ ขโมยอยางตอเนื่องเปนลูกโซเรื่อยๆอยางไม สิ้นสุดทำใหเกิดโมเลกุลของเซลลที่ผิดปกติ ผลิ ต สารพิ ษ ในร า งกายอย า งมากมายและ รุนแรงทำใหเกิดการเหี่ยวยน โรคมะเร็งและ โรครายอื่นๆ”
! สาเหตุที่ทำใหเกิดอนุมูลอิสระคือสาร พิษตางๆจากสภาพสังคมและสิ่งแวดลอมที่ นับวันจะทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆสาร พิษในอากาศในอาหาร เชน ชา กาแฟ อาหารหมักดอง พวกสารกันบูด ที่สำคัญอีก ประหนึ่งก็คือปฏิกิริยาจากความเครียดทำให เกิดอนุมูลอิสระขึ้นในรางกายได ภาพจาก http://www.thewolfeclinic.com/alkalinewater.html
หน้า ๙
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! คุณหมอวัยเกิน 80 บอกตอวาชีวิตจะยืนยาวและปราศจากโรคจะตองมีความฟตอยู 3 อยางคือ Physical ออกกำลังใหหัวใจและหลอดเลือดแข็งแรง Antioxidant กินพืชผักผลไมชวย ขจัดอนุมูลอิสระ ทำใหไมแกเร็ว Immune ใจสู จิตมีสมาธิปฏิบัติธรรม รักษาศีล 5 ! การฝกไอคิโดเพียงอยางเดียวคงไมเพียงพอที่จะชะลอความแก ตองใชแนวคิดและแนว ปฎิบัติแบบองครวมมาตอยอดสุขภาพ เปนไปไดวาพวกเราชาวไอคิโดจะสงตัวแทนเขาชิง ตำแหนงคนที่มีอายุเกิน 140 ป สวนผมตอนนี้ขอเชียรคุณหมอเฉก ธนะศิริ ใหทำลายสถิตินี้เพื่อ เปนการนำรองแกคนไทยตอไป ภาพจาก http://www.ku.ac.th/e-magazine/ may44/know/oldmate.html
The Art of Peace # ๕ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens If you have not Linked yourself To true emptiness, You will never understand The Art of Peace. ภาพจาก http://laurenceplatt.home.att.net/wernererhard/ notwriti.html
ภาพวงกลม “ซุมิ-เอะ” แปลมาจากภาษาสันสกฤต “สุญญตา” หรือ "ความวาง" ในพุทธศาสนาแบบเซน ภาพนี้วาดโดยปรมาจารยดานการคัดอักษรญี่ปุน ชื่อ Yamada Mumon Roshi
John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/
หน้า ๑๐
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
MEMOIRS OF
MORIHEI UESHIBA โดย นพ.กฤษณชัย ไชยพร N เพื่อเปนการระลึกถึงและรวบรวมบทความของปรมาจารยโมริเฮอิ อูเอชิบะ ที่ตี พิมพในนิตยสารไอกิโดและที่อื่นๆ ผมจึงไดแปลบทความเหลานี้จากเวบไซต http://www.cityaikido.com/OSenseiMemoirs.pdf ที่รวบรวมโดย rmoon@aikido.com เพื่อผูฝกศิลปะนี้โดยไมมีโอกาสไดพบกับทานปรมาจารยจะไมพลาดคำสอนและความมุงหมาย ในการสอนสิ่งที่ทานเรียกวา “ศิลปะ แหง สันติ” ดวยความหวังวาคำสอนของทานจะเปนที่ จดจำตอไป โปรดแบงปนขอเขียนนี้แกทุกๆคนที่ศึกษาศิลปะนี้ และใหโดยไมคิดมูลคาไมวาผูนั้น จะสนใจไอกิโดหรือไมก็ตาม
วิทยายุทธแหงวิถีนักรบ ตองเปนหนึ่งเดียวกับจักรวาล เท็คนิคทั้งหลาย ทุกเท็คนิค ตองอยูใน แนวเดียวกับสัจจะแหงจักรวาล เท็คนิคที่ไมใช จะสะท อ นกลั บ และทำลายร า งกายของผู น ั ้ น กิจกรรมวิทยายุทธใดๆที่ไมผูกกับจักรวาลอยาง กลมกลืนจะไมเรียกวา วิทยายุทธทาเคมูสุ (นั่น คือ ยุทธศิลปซึ่งสรางคุณธรรมแหงวิทยายุทธ)
ขั้นแรกของวิทยายุทธทาเคมูสุคือโอตาเคบิ ขั้นแรกในการสรางวิทยายุทธเชนนี้คือการเปลงเสียงแหงสงครามอยางกลาหาญ หอกหนึ่ง กองจากรางมนุษยทั้งหาสวนพุงสูจักรวาลดวยพลังแหง “อา” และ“อุน” สิ่งนั้นที่สรางรูปแบบการ กองอันมาจากรางทั้งรางคือ มูซูบิ มันเปนธาตุกำเนิดแหงทุกสิ่ง อยูในตำแหนงสูง ธาตุกำเนิดนำ มาซึ่งกิจกรรมวิทยายุทธหลากหลายทั้งปวงและเปนเจาแหงการแตกออกแปรเปลี่ยนเปนตางๆ N อยางไรก็ตามรูปแบบตางๆอันมาจากการกองแบบตางๆจากสวนทั้งหาของรางกาย(ศีรษะ, คอ, ลำตัว, แขนและขา) ตองกลมกลืนกับความกองแหงจักรวาล ภาพจาก http://growabrain.typepad.com/photos/uncategorized/rock_garden.jpg
หน้า ๑๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
รวมความกองแหงรางเปนหนึ่งเดียวกับความกองแหงจักรวาล ความกองแหงรางเปนเบื้องแรกแหงพื้นฐานการรวม เปนหนึ่งเดียวของจิต / ความคิด และรางกายภาพ จำเปน ที่การกองนี้ทำเปนหนึ่งเดียวกับการกองแหงจักรวาลและทั้ง สองมีปฏิสัมพันธรวมกัน ถาเธอสงสัยทำไมจึงเปนเชนนั้น เพราะวาการปรากฏอยูภายในจักรวาลความกองของรางจะ กองสะทอนกับความกองของจักรวาลและการทำเชนนี้ไดเธอ ตองเปนเจาของรางที่มีพลังมาก การเปลี่ยนแปลงและเปลี่ยน แปรความกองอยางฉลาด ยากที่จะสังเกตได คือรากที่มาแหง วิทยายุทธ
โดยการกองของรางใหกำเนิดความรอน แสง และพลัง
เมื่อเธอรวมความกองของรางเปนหนึ่งเดียวกับ ความกองของจักรวาล ความรอน แสง และพลังจะกำเนิด มี ค วามรวมเป น หนึ ่ ง ชนิ ด หนึ ่ ง ทางวิ ท ยายุ ท ธซึ ่ ง ใช ก าร เปลี่ยนแปลงอันชาญฉลาดที่ยากจะสังเกตได ของสิ่งๆนี้เพื่อ คิมูซูบิกับทุกสิ่ง เพื่ออิคิมูซูบิและผูกความเชื่อมโยงกับทุกสิ่ง ทำเชนนี้แลวจะเรียนรู “การทำงานของคิอันชาญฉลาดยาก จะสังเกตได” และกลายเปนหนึ่งเดียวกับรากแหงความเปน หนึ่งซึ่งอยูลึกลงไป นี้จะใหกำเนิดเท็คนิค วิทยายุทธนี้คือความ หมายที่แทจริงของคำวาวิทยายุทธ นี้คือความรักอันยิ่งใหญ แหงความสุขและการเคลื่อนไหวที่มีความหมายแทจริงของ จักรวาล มันคือภาระกิจของไอกิที่จะนำมาซึ่งวิทยายุทธที่ โอบลอมธรรมาภิบาลที่เหมาะสมของจักรวาล ไอกิคือการมีชีวิตผานการกองของรางทั้งราง มัน ถูกผูกไวภายในกับการกองของจักรวาลและดังนั้นนำมาซึ่ง การเปลี่ยนแปรเท็คนิคอันหลากหลายนับไมถวน นี่คือการ เขาหาเท็คนิคอยางเปนวิทยาศาสตร นี่คือการวางพื้นฐานของสวนประกอบทางเท็คนิคบนพื้นฐานธรรมาภิบาลของชีวิตมนุษยตามหลักศีล ธรรมที่ถูกตอง ดวยวิธีนี้และการกองของรางทั้งราง ความรอน แสง และพลัง มันจึงเปนหนาที่ของ เราที่จะนำมันแสดงออกมาซึ่งแบบแหงวิทยายุทธทาเคมูสุ ภาพจาก http://www.princeton.edu/pr/pwb/07/0402/8n.shtml
หน้า ๑๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
สิ่งทั้งหลายแหงสวรรคและโลกมาจากรากเดียวกัน การกองนี้ของจักรวาลซึ่งสิ่งทั้ง หลายในสวรรคและโลกพบวาเปนทาง ชีวิตแหงการอุปถัมภและพัฒนาไมมีที่ สิ้นสุดเปนหลักสำคัญของธรรมาภิบาล แหงศีลธรรมของอาณาบริเวณภายใน จักรวาล อันนี้ทำไดโดยการรวมการ กองของหาสวนรางกายเปนหนึ่งเดียว สำหรั บ เรามั น คื อ การใช ม าซาคั ท สุ , อกาสุ และ คัตสุฮายาบิ เพื่อเก็บชะตา กรรมแห ง สวรรค ไ ว ท ี ่ จ ุ ด หนึ ่ ง ของเรา (ทองสวนลาง) และเปนหนึ่งเดียวกับ จักรวาล ดังนั้นเราหลอเลี้ยงจิต วิญญาณภายในและภายนอกจักรวาล และเชนเดียวกับการกองของราง สรางการเชื่อมตอที่บริสุทธิ์ซึ่งไหลโดยไมมีการหยุดหรือขัดขวาง เรารูไดถึงจุดกำเนิดเดียวของเราทั้งหลายและโลกแหงจักรวาลและดิ่งลงสูความลึกทั้งหลายแหงราก รวมของสิ่งตางๆ แลวโดยไมเขาใจผิดถึงศูนยกลางแหงจักรวาล หรือ มาซาคัทสุ, อกาสุ และ คัทสุฮา ยาบิ เราอาจจะเดินบนวิถีซึ่งสรางจิตวิญญาณจากพลังแหงการหายใจ “อา” และ “อุน” แหงวิทยายุทธ ทาเคมูสุ หัวขอ#๔(๑๙๘๒) โนตจากผูแปล N “การเปลงเสียงบอกภายในของผูเปลง เสียงที่เปลงออกมานั้นมาจากพื้นฐานภายในกาย ทั้งหมดของผูนั้น สิ่งทั้งหลายตอๆมาก็จะขึ้นมาจากพื้นฐานนี้ หากทำใหสอดคลองกับกฎเกณฑแหง ธรรมชาติอยางถูกตองเหมาะสมและสิ่งที่เกิดตามมาก็เปนไปตามกฏเกณฑที่ถูกตองเหมาะสมแหง ธรรมชาติ จะเกิดมีพลัง ความงดงาม และความหลากหลาย เปนหนทางที่ดี สรางสิ่งที่ดี และไปสู สิ่งที่ดี จงมีความเปนอิสระ มีความตอเนื่อง เปนไปใหเหมาะสมกับสถานการณ จงมีปฏิสัมพันธ ที่ดีที่ถูกตองกับสิ่งทั้งหลาย เรียนรูไดจากทุกสิ่ง ฝกใหมากฝกใหถูก (วิธีที่ถูกมีหลายวิธี อยาฝกวิธี ที่ผิดก็แลวกัน วิธีที่ผิดรูไดแตอยาฝก ผิดถูกลวนเปนสวนหนึ่งของธรรมชาติ แตเปนคนละทาง) พิจารณาแลวฝก ฝกแลวพิจารณา แลวก็ฝก แลวก็พิจารณา ทำแลวทำอีก ทำแลวทำอีก จนตนและ ธรรมชาติที่ถูกตองเปนหนึ่งเดียวกัน เมื่อรูแลว เมื่อเปนหนึ่งเดียวกันแลว หากเหมาะสมจึงแนะนำ หนทางนี้แกผูควรรูได อยากลัวจนเกินไป กลาหาญตามสมควร ระมัดระวังเสมอ ไมประมาท ไมทำลายตนเอง ไมคิดมากจนฟุงซาน บา เพอพก” ภาพจาก http://fusionanomaly.net/zen.html
หน้า ๑๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
Aikido Students Handbook เขียนโดย Greg O’Conner แปลโดย ไอกิ
จะฝกดีหรือไมฝกดี
สำหรับเวลาที่เราตองการแรงจูงใจอยางสูง..... งานยุงมาทั้งวัน? มีเรื่องกลุมอกกลุมใจ? รูสึกแย? หมดแรง? งานเยอะ? การบานแยะ? เหตุผลดีๆทั้งนั้นที่จะไมตองไปฝกไอคิโดวันนี้ ใชไหม?
ผิด ! นี่เปนเหตุผลที่ดีมากที่ตองรีบเอาชุดฝกใส กระเปาและตรงรี่ไปโดโจ !
การขับรถมาสูโดโจนั้นอาจถือไดวาเปนการปลดปลอย วันนั้นออกไปทีละขั้น ปลอยใหปญหาของเราตกหายไปตาม รายทาง แตละประตูที่เราปดตามหลังเรานั้นก็แบงแยกเรา ออกจากความยุงยากของวัน เมื่อเราเปลี่ยนชุด จากเสื้อผา ธรรมดาหรือเครื่องแบบเปนชุดฝก ถือเปนเครื่องมือในการ เปลี่ยนแปลงที่สำคัญ ปญหาที่ติดมากับเสื้อผาถูกปลดออก ไป และเรารูสึก “สดใหม” เมื่อเราสวมชุดฝก เมื่อเรากาวมาถึงเบาะ ไมวาจะรูตัวหรือไมก็ตาม เรา ไดเปลี่ยนรูปไปแลว หากเราสามารถตรวจสอบได เราคง เห็นการเปลี่ยนแปลง เชน ความดันเลือดต่ำลง กลามเนื้อ ผอนคลาย และคลื่นสมองเปลี่ยนจากระดับเบตาที่เต็มไป ดวยความเครียดมาเปนอัลฟาที่ผอนสบาย
ทันทีที่เราตัดสินใจทำอยางนั้น วันของเราก็จะ เปลี่ยนไป อาจเพียงเล็กนอย หรืออาจมากก็ได ใน ขณะที่เราพับชุดฝกใสกระเปาและเดินทางมาโดโจ นั้น พิธีกรรมสวนตัวเพื่อการแปลงรางไดบังเกิดขึ้น
ลองสังเกตวา เมื่อเรานั่งลงบนเบาะ หายใจลึกๆ เรา จะรูสึกแตกตางไปจากตอนกอนเขาสูโดโจ หายใจเขาออก เบาๆและลึกไปสูทองของเราเหมือนกับเด็กเล็กๆ ความรูสึก ผอนคลายเชนนี้จะชวยเพิ่มคุณภาพการฝกฝนของเรา และ กระตุนรางกายกับจิตใจไปพรอมๆกับการ ฝกทาตางๆ หน้า ๑๔
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
ระหวางการฝก เราไดสัมผัสและถูกสัมผัสในลักษณะ ที่สรางความรวมมือ ความกรุณา และการปกปอง นี่เปน เพราะคุณสมบัติของการสัมผัสแบบไอคิโดนั้นเปนความ รูสึกเฉพาะตัว ในขณะที่เรากำลังเชื่อมโยงกับคูฝกของเรา โดยรางกายแลว เราก็กำลังเชื่อมโยงกับจิตวิญญาณของ เขาดวย
ฝกๆไปแลวก็ลืม เราสัมผัสถึงหัวใจของเขา และก็เปดหัวใจของเรา เองดวย การสัมผัสแบบนี้เปนการสรางและรับพลัง แหงการเยียวยา ทั้งทางรางกาย จิตใจ และจิต วิญญาณ ซึ่งเราสามารถจะรับและสัมผัสไดเมื่อเรา ฝกฝนดวยจิตวิญญาณแหงไอคิโด ประโยชนแหงการฝกฝนไอคิโดนั้นมีคาอนันต จน ไมสามารถบรรยายไดหมดสิ้น คราวหนา ถาเรามีขอ อางที่จะไมไปฝกซอม ก็ควรจะคิดถึงความแตกตางที่ จะเกิดขึ้นหากเราไป แนนอน ไอคิโดไมใชหนทางที่งาย ไอคิโดมีความ ลึกซึ้ง ซับซอน และหลากหลาย แตเราไดมีเพื่อน มากมาย เรารูสึกเพลิดเพลิน และการเปลี่ยนแปลงใน ทางบวกในชีวิตของเรานั้นทำใหการฝกฝนไอคิโดนั้ นงายขึ้น จำไววา – เปดใจ เตือนตัวเองใหผอนคลาย และ สนุกไปกับมัน
ไมตองกังวลวาจะตองจดจำอะไรไดทั้งหมด การฝกเทคนิค ซ้ำๆกันเกือบทุกๆวันก็จะชวยทำใหเราจำไดเอง ! ! นักเรียนใหมมักจะถูกทวมทนไปดวยเทคนิค และขอมูลใหมๆ ยากแกการจดจำ ! ! เมื่อเราอานหนังสือ เปนการงายที่จะจำไดวา เพิ่งอานอะไรไป แตเปนไปไมไดที่จะจดจำหนังสือที่อานไป ทั้งเลมแบบบรรทัดตอบรรทัด อยางไรก็ตาม เราก็พอจะรู วาหนังสือเลมนั้นพูดถึงอะไร และเขาใจเรื่องราวทั้งหมด ของมัน การฝกฝนก็เชนเดียวกัน มันก็เหมือนกับการเดิน ทาง แตละชั้นเรียน ก็เหมือนกับหนังสือแตละบท ! ! ผานการฝกซ้ำแลวซ้ำเลา เทคนิคพื้นฐานก็จะ ฝงเขาไปในความทรงจำของกลามเนื้อ เราฝกทาแตละทา ผานการรุกหลายๆแบบ เพื่อคนหาความคลายคลึงของการ ตอบสนองที่ประยุกตใชกับการจูโจมหลายรูปแบบจากทา พื้นฐานเดียวกัน เทคนิคแตละอยางอาจแตกตางกัน แตก็ มักจะมีพื้นฐานทางยุทธวิธีเดียวกัน หน้า ๑๕
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
วันแรกและทุกๆวัน
การอบอุนรางกาย ! ฝกฝนดวยจิตใจที่เบิกบาน และฝกแตละวัน ดวยความรูสึกสดใหม วลีที่วา “เราไมเคยกาวซ้ำลงไปใน แมน้ำเดียวกัน” น้ำที่ถูกตัวเราเมื่อครั้งที่แลวก็ไหลผานไป น้ำใหมเขามาแทนที่ กระแสน้ำแปรเปลี่ยนไปอยาง สม่ำเสมอ ! ! เราเองก็ไมใชคนเดิมๆที่มาเขาชั้นเรียนคราวที่ แลวและทุกๆคนก็ดวย แมแตอาจารยเอง แมวาเราจะ ฝกฝนดวยเทคนิคเดิมๆเหมือนกับชั้นเรียนที่แลว เงื่อนไข ตางๆรอบตัวก็จะแตกตางกันออกไป เราจะไดเรียนรูสิ่ง ใหมๆเสมอ ! ! คนเรามีพลวัต เปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา ซับซอน และเปนปจเจก อยูในสิ่งแวดลอมที่เปน พลวัต เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เชน อากาศเปลี่ยน อุณหภูมิเปลี่ยน ความเครียด อารมณ ความรูสึก และสุขภาพ เราเปนปจเจกชนที่สรางสรรคสิ่งใหมๆ ทุกครั้งที่เราเปดตาขึ้นมาในตอนเชา เราเผชิญกับวัน ใหมที่เต็มไปดวยโอกาสใหมๆที่ทาทาย เราเผชิญกับ สิ่งที่เปนทั้งบวกและลบ และเราก็ตองเลือกอยางใด อยางหนึ่งหรือทั้งสองอยาง อันหนึ่งอาจทำใหเรา ออนเพลียหมดแรง เหี่ยวแหง อีกอันหนึ่งก็ทำใหเต็ม ไปดวยพลังงาน ชีวิตชีวา ซึ่งชวยใหเราผานพนความ ยากลำบากที่เขามาในชีวิต แนนอน เรามีทางเลือก !
! ชั้นเรียนมักเริ่มตนดวยการยืดเสนยืดสาย การฝกหายใจ และอบอุนรางกายเพื่อเตรียมเราให พรอมที่จะฝก การออกกำลังเหลานี้เปนสิ่งที่สำคัญ ไมใชแคเตรียมรางกายใหพรอมเทานั้น และจิตใจและ ประสาทรับรูตางๆอีกดวย เราควรจะเอาใจใส เพื่อให รางกายและจิตใจมีความสมดุล หากเราอบอุนรางกาย อยางเหมาะสม การตระหนักรู (zanshin) ก็จะเปด ออกอยางเปนธรรมชาติ และผลของมันก็คือความรูสึก เขาสูศูนยกลางเมื่อเริ่มการฝก
หน้า ๑๖
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
กลุ่มเด็กรักไอคิโด แห่งเมืองสามหมอก
วิสุทธิ์ (เวา) เหล็กสมบูรณ์
& ผมใชแนวคิดการ เรียนที่มุงเอาเด็กเปน ศูนยกลาง (Child Center) และแนวคิดเรื่องการเรียนรู ที่เหมาะกับสมอง (Brain Base Learning) มาประยุกต ใชกับการฝกไอคิโดที่นี่ รวม ถึงความสนุกและผอนคลาย ที่เด็ก ๆ มีใหกัน แตสิ่งที่นา จะเหมือนกันกับโดโจหรือ สถานที่ฝกที่อื่น ๆ คือ การ ฝกที่นำไปสูการระงับความ ขัดแยงและกลับมาเปน เพื่อน สรางมิตรภาพรวม กันครับ
! เมื่อเอยถึง ไอคิโด (Aikido) พวกเรารุนพี่รุนนองชาวไอคิโดในสถาบันอุดมศึกษายอมคุนเคยดีอยู แลว วาเปนศิลปการตอสูปองกันตัวที่ทรงอานุภาพและเนนสันติวิธีแขนงหนึ่ง ! แตมาวันนี้ผมไดรับการเชื้อเชิญจากผูจัดการชมรม (พี่ปอม) ไอคิโด มช. และ บก.จดหมายขาวไอคิโด (พี่กบ)ใหเขียนถึงที่มาที่ไปของการฝกสอนไอคิโด ที่ อ.ปางมะผา จ.แมฮองสอน เพื่อนำมาเลาสูแกมิตร สหาย พี่นอง ครูอาจารย ผมก็รูสึกเปนเกียรติอยางยิ่ง ที่ไดรับโอกาสเชนนี้นะครับ ! ปางมะผาเปนอำเภอเล็กๆ อำเภอหนึ่งในจังหวัดแมฮองสอน อยูหางจากอำเภอปายขึ้นไปทางเหนือ อีกประมาณ 40 กิโลเมตร อำเภอนี้แวดลอมไปดวยภูเขาและปาไมที่คอนขางสมบูรณ มีประชากรประชากร กลุมหลักเปนไทใหญ แตก็มีกลุมชาติพันธุหลายกลุมอยูรวมกันดวย ไดแก ลาหู ลีซู ลัวะ คนเมือง ! ผมเขามาทำงานงานที่นี่ ในฐานะผูชวยนักวิจัยของโครงการ The Uplands Program, University of Hohenhiem สหพันธรัฐเยอรมัน ตั้งแตปพ.ศ. 2547 หน้า ๑๗
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! ความที่เปนนักมานุษยวิทยาทำใหตองเกาะติด กับพื้นที่วิจัย ผมจึงตองใชเวลาเก็บขอมูลภาคสนามใน หมูบานนานหลายสัปดาหตอหนึ่งเดือน ทำใหไมคอยมี โอกาสไปฝกซอมกับชมรมไอคิโดที่มหาวิทยาลัย เชียงใหมเทาใดนัก ! ผมเกรงวาฝมือจะตกลงไป (อันที่จริงก็ไมคอยก็ ไมคอยมีฝมือจะใหตกกะเขานะครับ) ก็เลยหาสถานที่ อุปกรณ และเวลามาฝกซอมเองในชวงที่ทำวิจัยภาค สนาม ! แรกทีเดียวผมก็อาศัย ศาลาริมน้ำของเกสตเฮาส เปนที่ฝกซอมเพียงลำพังไปพลาง ๆ ตอมานึกอยากใกล ชิดกับชุมชนเพื่อสะดวกในการเก็บขอมูลมากขึ้น ผมก็ เลยยายออกไปอยูบานเชาของชาวบานแทน ! หลังจากที่ยายออกมาอยูบานเชา ผมก็ยังคงฝก ซอมตอและลงทุนสั่งซื้อเบาะมาฝกเอง เด็ก ๆ ในชุมชน ละแวกนั้นเห็นผมฝกซอมอยูก็แสดงความสนใจ มาขอ ฝกดวย ผมก็รับเขามาฝกซอมรวมกัน แตก็ฝกกันอยู ประมาณ 3-5 คน ไมไดมีกรอบ กฏ กติกาอะไร อาศัย เวลายามวางชวงเย็นมาฝกกันตามอัธยาศัย ไมมีการ เก็บคาเรียนครับ แตถึงกระนั้นบางทีก็ตองไปรับเด็ก ถึงที่พักเพราะเด็กไมมีพาหนะเดินทางมา ก็นับวาเปน ชวงทุลักทุเลเหมือนกัน
& ป 2549 เปนจุด เปลี่ยนที่สำคัญของการ ฝกสอนไอคิโดที่นี่ เพราะ หลังจากที่โครงการวิจัยที่ ผมเปนผูชวยนักวิจัยอยูนั้น สิ้นสุดลง ผมไดรับทุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุน การวิจัย (สกว.) เพื่อทำ โครงการวิจัยตอกับกลุม เด็ก ๆ จนกระทั่งสามารถพัฒนาจัดตั้งขึ้นมาเปน องคกรพัฒนาเอกชนที่มีชื่อวา “สโมสรผูนำ เยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน” หรือเรียกยอ ๆ วา สยชช. ในป 2550 นี้ซึ่ง เกิดผลพลอยไดคือ ทำใหเรามีสถานที่และระบบ การฝกที่ชัดเจนขึ้น & นับตั้งแตปพ.ศ. 2547 เปนตนมา การ ฝกไอคิโดที่นี่ก็คอย ๆ เปนระบบ จากเด็กที่ มาๆหายๆ ก็เริ่มมีเด็กที่ฝกตอเนื่องเพิ่มขึ้น ผมก็ลองผิดลองถูกมาเรื่อยๆ รวมสามป จน ปจจุบัน รูปแบบการฝกสอนไอคิโดของผมแก เด็ก ๆ มีอยู 3 แบบครับ ! แบบแรก – จะฝกสอนทุกวันจันทร, พุธ ศุกร ตั้งแตเวลา 5 โมงเย็น ถึง 6 โมงเย็น บาง สัปดาหก็มีการฝกชดเชย เด็กที่เลนไดดี มา สม่ำเสมอผมก็จัดหาชุดฝกใหเปนกำลังใจ และ ไดโอกาสไปแสดงตามงานตาง ๆ กลุมเด็กที่มา ฝกในแบบนี้ ปจจุบันมีอยู 7 คน อายุตั้งแต 8-14 ป เปนเด็กผูหญิงชาวไทยใหญ ที่ไมมีบัตร ประชาชน หน้า ๑๘
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
! แบบที่สอง – จะฝกกันเฉพาะ วันเสาร เวลา 10 โมงเชา ถึงเที่ยง กลุมนี้จะเปนเด็กลีซูและ กะเหรี่ยง ผมใชสถานที่คือโรงครัวของโรงเรียนศูนย ปางมะผาในโครงการตามพระราชดำริ มาฝกเด็ก ประมาณ 12 คน ทั้งชายหญิง สวนใหญก็เปนเด็กไร สัญชาติเชนกัน & แบบที่สาม – ไปฝกตามคำเชิญของโรงเรียน บางแหง ที่ผานมาก็คือโรงเรียนบานหวยแหง ซึ่ง เปนเผาไทใหญกับลาหู มาขอใหจัดฝกไอคิโดแก นักเรียน 3 วัน 2 คืน อันนี้ก็ผมกับครูใหญก็ไปติดตอ ขนมนมเนย ขาวสาร อาหารแหงจากวัด มาชวย อุปการะเด็กระหวางการฝก เด็กที่มาฝกมีทั้งหมด 10 คน บานก็อยูไกลหนทางกันดาร ถาไมมีโครงการ จากโรงเรียน ก็ยากที่จะมาสัมผัสกับไอคิโดครับ เหลานี้เปนที่มาที่ไปจากอดีตถึงปจจุบัน ของการฝกสอนไอคิโดที่ผมทำขึ้นที่อำเภอปางมะ ผา จังหวัดแมฮองสอน จนกลายเปน “กลุมเด็ก รักไอคิโด” “กลุมเด็กรักไอคิโด” เปนกลุมเด็กไท ใหญ ลีซู และกะเหรี่ยง ที่สนใจมาฝกไอคิโด กับผม ที่อำเภอปางมะผา จังหวัด แมฮองสอน ความจริงเราเลนๆหยุดๆกันมา หลายปแลว เพิ่งจะมาเปนรูปเปนรางก็ปนี้ ผมก็เลยแนะใหทำเปนกลุมซะเลย ก็เลยเปนที่มา ของชื่อ “กลุมเด็กรักไอคิโด” เรากอตั้งกันเมื่อ มิถุนายน 2550 นี้เอง ปจจุบันมี สมาชิกเปนเด็กอายุ 8-15 ป จำนวน 20 คน รวม เผา ไทใหญ ลีซู กะเหรี่ยงครับ และคิดวาอีก หนอยคงจะมีลาหูเขามาเร็วๆนี้
รูปแบบ เทคนิค การสอน กฎกติกา มารยาท ในการฝกของพวกเรายอมไมอาจเขมขน ขึงขังเทากับโดโจที่ใดในโลก สิ่งที่แตกตางก็อาจจะเปนเรื่อง ผมใช แนวคิดการเรียนที่มุงเอาเด็กเปนศูนยกลาง (Child Center) และแนวคิดเรื่องการเรียนรูที่เหมาะกับ สมอง (Brain Base Learning) มาประยุกตใชกับ การฝกไอคิโดที่นี่ รวมถึงความสนุกและผอนคลาย ที่เด็ก ๆ มีใหกัน ! แตสิ่งที่นาจะเหมือนกันกับโดโจหรือสถาน ที่ฝกที่อื่น ๆ คือ การฝกที่นำไปสูการระงับความขัด แยงและกลับมาเปนเพื่อน สรางมิตรภาพรวมกัน ครับ
หน้า ๑๙
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
&
โปรแกรมการฝกไอคิโดที่อำเภอปางมะผา โดยนายวิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ (8 กิ้ว) เวลา
สถานที่
จำนวนผู้เรียน
จันทร, พุธ, ศุกร 17.00 – 18.00 น
ศาลารวมใจ สยชช.
3 - 8 คน
เสาร 10.00 -12.00 น.
โรงเรียนศูนยปางมะผาใน โครงการตามพระราชดำริ
10 - 12 คน
! หมายเหตุ : ในการเรียนการสอนไมมีคาจาง คา บำรุงสถานที่ และคาเลาเรียน แตอยางใด แตวางเงื่อนไข ของผูฝกใหตองไปบำเพ็ญประโยชนแกชุมชนเปนการ ตอบแทน ! ไอคิโด และกิจกรรมอื่น ๆ ในการพัฒนาเด็กและ เยาวชนของพวกเราก็เขามาไดที่ http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday ครับ
อนึ่งขอขอบคุณ ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหมที่รักยิ่งที่กรุณา อนุเคราะหเบาะ, ชุดฝก และเสื้อผาเหลือใชแกเด็ก ๆ ตลอดจนอนุเคราะหเนื้อที่ในจดหมายขาว ใน การแนะนำพวกเรา รวมทั้งเปนแรงบันดาลใจแก ผม ในการเขียนบันทึกนี้ดวยครับ
ภาพและเนื้อหาจาก http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/132431
หน้า ๒๐
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
Aikido(ka) in Focus ตรีเพชร หลงสีดา (เต้ย)
โดย...โฟกัส
Focus : ตอนนี้เตยก็เรียนป.โท คณะ
มองๆดูบน นิติศาสตร ป 3 แลวแตก็เห็นมาฝกไอคิโด เบาะผ า ใบสี เ ขี ย ว ตลอดเลย แถมยังเลนซอฟทบอลดวยเหรอ ชวงปหลังๆมานี้จะ เตย : ใช เลนซอฟทบอลกอนที่จะมาฝก เห็นวามีสีสันสดใส ไอคิโด ไมนอย เพราะเรามี Focus : แลวทำไมถึงมาฝกไอคิโดไดละ สายสี ต า งๆครบที เตย : มาเพราะนาฝก มีคนตัวเล็กเลนเยอะ เดียว ยิ่งถาวันไหน เลย อีกอยางนึงเลนแลวรูสึกดี ก็เลยอยากฝก ฤกษงามยาม Focus : อา แลวที่วาดีเนี่ย มันดียังไงคะ ปลอด หลังเสร็จ เตย : ดีแบบบอกไมถูก มันเปนความสุข สิ ้ น จากการเรี ย น อบอุน และการทำงานใน ชีวิตประจำวันแลว Focus : (งะ ไมไดเลนเกลางแดดซะหนอย ก็ ไ ด เ วลามาฝ ก อิอิ) ไมเจ็บหรอ ไอคิโดรวมกัน ทั้ง เตย : ไมเจ็บไง ก็เลยอยากฝก(อีกแลว) รุ น น อ งหน า ใหญ Focus : แลวตั้งแตเริ่มฝกมานี่ มีใครเปนตน เอย หนาใหม แบบมั้ย และรุนพี่หนาเกา(แก) เตย : มีหลายคนนะ คนแรกที่ฝกดวยคือ อ.ธี สายขาวไปจนถึงสายดำรวมแบงปนความรูกัน เลนดวยแลวมีความสุข เหมือนมีตัวดึงดูด เพราะ อยางไมรูเหน็ดรูเหนื่อย อาจารยสามารถเลนไดกับทุกคน สวนถาเปนทา โอะ โอ! วาแตเขาเปนใครหรอ สาย เขียวคนใหมคนนั้น ดูไมคุนตาเอาเสียเลย แต มองไปมองมาก็ถึงบางออ! เตยนั่นเอง แหมๆ สอบเลื่อนสายใหมแลวหลังจากที่ดองเค็มมา นานถึง 3 ป คงไมมีใครวาบาเหอสายเขียวคน ใหมหรอกนะ แตมาคุยกับเตยกันเลยดีกวา
เทคนิคก็จะดูจากพี่อั้ม ถาเปนเรื่องการลมจะดูจากพี่ ปาน ซึ่งก็ไมใชทาที่สมบูรณซะทีเดียว ก็เอามาปรับๆ ฝกๆใหเหมาะกับตัวเองอีกที Focus : ชอบชักดาบ เอย ชอบฟนดาบรึเปลา เตย : ไม ชอบเลนโจมากกวา แตมันยากก็เลย ฟนดาบแทน สวนใหญจะฝกกับวีซีดี หน้า ๒๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
Focus : แลวฝกมาหลายปขนาดนี้เคยบาดเจ็บ จากการฝกบางไหมคะ เตย : เคยหลายครั้งเหมือนกัน อาจจะเพราะตัว เราระวังไมพอก็ได อืม!! เคยโดนดาบจนคิ้วแตกเลย อีกครั้งนี่เลนกับอ.พอล พอดีฝนมันตกแลวมีละออง ฝนเปยกบนเบาะ ทำใหลื่นไถลรวงเบาะไป โชคดีที่ไม เปนอะไรมาก บางทีฝกกับพี่ปานก็เจ็บบอยๆ รูสึกวา จะพลาดโดนอาเตมิของอ.ธีกับพี่ปานบอยมาก แตก็ ยังเลนดวยความสุขอยูดีนะ Focus : คนที่เลนมานานๆแลวเนี่ย หลายๆคน จะรูสึกวามันตัน คือเลนไมได เลนไมดี แลวเคยตัน บางรึเปลา เตย : เคยนะ ประมาณวา ตัวไมไป ติดหัวไหล ตำแหนงยืนไมดี จริงๆแลวไอคิโดควรเลนยังไง ออน ไปมันก็ไมไดฝก แข็งไปก็ฝกไมได ไอคิโดจะเลนตาม สไตลของแตละคน แลวแตวาแตละคนเปนยังไง อ.ชัย สวัสดิ์บอกวา ใหออนๆแตหนืดๆ
Focus : แลวตอนนี้หายตันรึยังละ เตย : บอกไมได ไมไดคิดอะไรมาก รูสึกวา อูเกะจะอานแรงคนอื่นได แตทำไมได จะรูแรงทุก คน รูวาทานี้แรงแบบนี้ ออ ตันอีกเรื่องนึงคือ การนำแรงเปนยังไง ตอนโอลี่มาสอนเคาบอกวา เหมือนจูงหมา Focus : (โบรววววววว) งะ เหมือนหมา จริงๆหรอ เอา แลวความประทับใจในไอคิโดละ เลาใหฟงหนอย เตย : เฮย ผีหลอกตอนกลางวัน! คืองี้ ตอนนั้นฝกกับอาจารยใหญทาทา “ซูวาริวาซะ” แลวตอนล็อกเนี่ย อาจารยใหญนั่งวางมือไวที่ตัว ผมเฉยๆ แตผมลุกไมได เพราะมันติดที่ไหลและ แขน หัวเราอิสระนะ แตเอาตัวไมขึ้น สุดยอดเลย Focus : พูดถึงอาจารยใหญแลวก็นึกถึง งานไอคิโดสัมพันธเนอะ ชวงหลังๆมานี้เรารอคอย งานนี้มากๆเลย เพราะจะไดฝกกับอาจารยใหญ แลวก็พี่ๆเพื่อนๆจากที่อื่นดวย เตยละชอบ งานนี้ มั้ย เตย : ชอบ ไดเจออาจารยเยอะ แลวก็เจอ คนรูจักเยอะดีดวย แตจะติดตรงถาเราเปนเจา ภาพจะดูแลไมทั่วถึง แลวก็เหนื่อยเหมือนกันนะ หน้า ๒๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
Focus : งั้นถามเลยละกันวา เมื่อไหรจะ เลิกฝก เตย : ยังไมไดคิด Focus : แลวถาเรียนจบไปทำงาน เกิดหาที่ ฝกไมไดจะทำยังไงละ เตย : ผมวามันฝกไดทุกที่นะ ขึ้นอยูกับตัว เรามากกว า อาจจะฝ ก เองคนเดี ย วแล ว ก็ จินตนาการแรงเอาเอง 555+ หรืออาจจะตั้งโดโจ เองเลย หาสมาชิกใหมๆมารวมฝก ถาหาไมได จริงๆก็หลอกมาฝกเลยละกัน Focus : จะนาสนใจหรือนากลัว(จริงๆ)ไมรู นะเนี่ย เอาละคะ นี่ก็คือสมาชิกคนเกาแตสายใหม ของชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหมของเรา Focus : อืมนะ เราพรอมอยูแลว ถามีอาจารย อีกคนหนึ่ง ยังไงก็ตองจับตาดูกันตอไปวาอีก มาสอนหลายๆคน รูสึกสับสนบางมั้ย เพราะแตละ นานแคไหนจะมีโดโจใหมเกิดขึ้น ฮิ้วววววววว คนก็ไมคอยเหมือนกัน เตย : ไมสับสนนะ รูสึกดี ชอบ แตจริงๆแลว มันมีแกนของมัน เชน “อูรา” เขาขางหลัง แตจะเขา ยังไงเทานั้นเอง สวนทาที่เลนยากที่สุดคือ“อิกเกี้ยว โอโมเตะ-อูรา” แลวก็ ซูวาริวาซะ โฮคิวโฮ” Focus : เกงขนาดนี้แลวอยากใหมีการแขงไอคิ โดมั้ย เตย : อืมมมมม คิดรูปแบบไมออก เลยไมรูวา เปนยังไง ไอคิโดมันอันตรายมาก แตถาคิดเปนเรื่อง การตอสูไมสนับสนุนเพราะถาไมหักก็ตาย บอกได คำเดียววาอันตรายมาก
หน้า ๒๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๒ วันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๐ (ปีที่ ๑)
Aikido Family
ชาวไอคิโดร่วม สุขสันต์วันเกิด อ.ธีระรัตน์ 8 ตุลาคม นี้
ขอให้อาจารย์มีสุขภาพ พลานามัยแข็งแรง ตลอดไปคร๊าบผม
ภาพจาก http://www.arcatapet.com/item.cfm?cat=12256
หน้า ๒๔