CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
AikidoCMU NEWSLETTER
จัดทําโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ท ี่ ปีใหม่ (ประธานชมรม) 087-1772511
Email:
ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686
กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 081-405 5379
AikidoCMU@gmail.com
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ภาพการรับประกาศณียบัตร การจบหลักสูตรไอคิโดกักโก (Aikido Academy) ชั้น Intermediate เมื่อ เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๒
นักเขียนในฉบับ ดร.สมบัติ
สารบาญ
ตาปัญญา
ไอคิโดกับการปองกันความรุนแรงในสังคม .....ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓ ตัวเราคืออาวุธ .....อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘ สุภาษิตโกะกับขาพเจา ๑ ..... NOURNOURS’ MOM ๑๐ เดือนนี้เมืื่อปที่แลว ประสบการณจากการฝกที่ฮมบุโโจ .... นฤมล ธรรมพฤกษา ๑๓
อ.ธีระรัตน์
การฝกศิลปะการตอสู : ไอคิโดเฟรนดชิป ในโครงการ หลักสูตรผูนำเด็กไรสัญชาติ ... วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๙ สัมภาษณพิเศษ ฮัตโตริ ทากาโอะ ชิฮั่น ๒๔ AIKIDO(KA) IN FOCUS ไอคิโดกับเด็กๆ AIKIDO FAMILY: ภาพสัมนาไอคิโดที่อินโดนีเซีย
๒๘ ๓๑
บริพันธกุล
Nounours’ Mom นฤมล ธรรมพฤกษา วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์
โฟกัส
หน้า ๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
S T N E C S E OL RY DAY D A 0 4 5 N E A V H E T E I E D R TS MO L U AL D N A O G S N R E U P O AND Y SULT OF INTER 20 AS A RE CE: MORE THAN VIOLEN EACH HOUR. DEATHS WWW.WH
LENC O.INT/VIO
© WORLD HEALTH ORGANIZATION, 2003 / RED PAINT 2.8 /
ไอคิโดกับการปองกัน ความรุนแรง ในสังคม
ION _PREVENT E_INJURY
ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา หน้า ๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ไอคิโดกับการปองกัน ความรุนแรง ในสังคม
ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา
! ในระหวางวันที่ 15-19 กันยายน ที่ผานมานี้ผมไดรับ เชิญจากองคการอนามัยโลก (WHO) ใหไปเขารวมประชุม เรื่องการปองกันความรุนแรง ณ กรุงเจนีวา โดยมีผูเขารวม ประชุมจากทั่วโลกประมาณ รอยกวาคน มีผมไปจาก ประเทศไทยเพียงคนเดียว สวนใหญเปนประเทศที่ได เขารวมโครงการปองกันความรุนแรง (Global Campaign for Violence Prevention) ซึ่งมีองคการอนามัยโลกเปนผูนำ เนื่องจากถือวาเรื่องนี้เปนเรื่องใหญและมีผลกระทบตอ สังคมมาก ไดมีการประมาณไววาแตละปจะมีคนเสียชีวิตจากความรุนแรงประมาณลาน กวาคน ! สวนความรุนแรงในเยาวชนนั้นคำนวณไววาทั่วโลกนาจะเสียชีวิตจากความรุนแรง ประมาณชั่วโมงละ 20 กวาคน และยังมีผูบาดเจ็บพิการจากความรุนแรงจำนวนมากกวานี้ อีกหลายเทา และองคการอนามัยโลกไดเริ่มรณรงคเรื่องนี้มาตั้งแตป ค.ศ. 2002 คือ ประมาณเจ็ดปมาแลว และแบงออกเปนกลุมยอยอีกหลายกลุมซึ่งทำงานเฉพาะสวนไป ! หน้า ๔
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
! ในการประชุมนี้จึงมีผูเชี่ยวชาญมานำ เสนอผลงานกันหลายราย และมีการแบงกลุม ยอยอภิปรายกันและกลับมานำเสนอกลุมใหญ ดวย ! ขอสรุปและขอเสนอแนะที่ WHO ใหไว จากการศึกษาตรวจสอบงานวิจัยและโครงการ ตางๆ ที่เกี่ยวกับการปองกันความรุนแรงทั่วโลก กลาวไดยอๆ วาหากเราจะปองการความรุนแรง ! เชน ความรุนแรงตอเด็ก ความรุนแรงตอสตรี ความรุนแรงใน ใหไดผลดีและยั่งยืนนั้น เราจะตองทำงานอยาง เปนระบบและ! ตอเนื่องในทุกขั้นตอนของการ เยาวชน (คือเยาวชนเปนผูกระทำ ความรุนแรงเอง) ความรุนแรงตอผูสูง เกิดปญหา เริ่มตั้งแตวัยแรกเกิดของมนุษย คือ อายุ ความรุนแรงตอกลุมคน (สงคราม ตองพยายามใหเด็กไดรับความอบอุน มีความ หรือความขัดแยงระหวางกลุมคนตาง สัมพันธที่ดีกับพอแมและผูเลี้ยงดู และไมไดรับ ชาติพันธุ) และความรุนแรงตอตนเอง ความรุนแรงตั้งแตแรกเกิด และตอเนื่องไปจนถึง การชี้ตัวหรือสังเกตผูที่ถูกกระทำหรือเปนเหยื่อ (การฆาตัวตาย) เปนตน ! ! ของความรุนแรง แลวจัดการ ใหมีการชวยเหลือเยียวยา อยางจริงจัง เพราะไมเชนนั้น จะเกิดการ “สืบทอด” ความ รุนแรง จากรุนสูรุนไปเรื่อยๆ นอกจากนี้ยังตองจัดการกับ ปจจัยอื่นๆ ที่มีผลเกี่ยวของ กับการเกิดความรุนแรงใน สังคมอีกดวย ภาพจาก http://9b.ishere.info/child-soldiers-3
หน้า ๕
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
! แตที่ผมรูสึก วาจะมีความเชื่อมโยง กับไอคิโดอยางยิ่งก็คือ ขอที่วา ตองเปลี่ยน บรรทัดฐานทางสังคม และวัฒนธรรมที่ ยอมรับหรือสนับสนุน การใชความรุนแรง ! มีหลักฐานมากมายและเห็นได ชัดในสังคมที่บงบอกถึงการที่เรายอมรับ เอาความรุนแรงมาเปนบรรทัดฐานทาง สังคมและวัฒนธรรมแลว ตั้งแตการ เลี้ยงดูเด็กดวยความรุนแรง (ดุดา เฆี่ยน ตี เหยียดหยาม ประจาน ฯลฯ) ซึ่งสงผล ใหเด็กรับเอาความเชื่อหรือคานิยมที่ เห็นชอบกับการใชความรุนแรงในการ แกปญหาหรือจัดการกับคนอื่นๆ เมื่อ ถูกตอกย้ำดวยสื่อและบันเทิงที่เนนการ ขายความรุนแรง หรือยกยองและให ความชอบธรรมกับการใชความรุนแรง และทั้งเด็กและผูใหญเสพสื่อเหลานี้ แทบทุกวันตอเนื่องกันหลายป จึงไมนา แปลกใจวาทำไมเยาวชนและผูใหญใน ปจจุบันจึงใชความรุนแรงกันมาก
! ภาพที่นาสลดใจและนาเปนหวงก็คือ การแพรระบาดของวิดีโอคลิบที่แสดงภาพเด็ก ทั้งหญิงชายตบตีกัน แลวมีเพื่อนๆ คอยเชียร กันรอบๆ แสดงใหเห็นวาทุกคนลวนชื่นชมกับ การใชความรุนแรงเชนนั้น และคาดเดาไดไม ยากวาเด็กเหลานี้เมื่อเติบโตเปนผูใหญก็จะ ตองใชความรุนแรงในการแกปญหาหรือ จัดการกับคนอื่นๆ อยางแนนอน ! ปรัชญาของไอคิโดบอกไวคอนขาง ชัดเจน วาเปาหมายของการฝกไอคิโดไมใช เพื่อเอาไปทำรายผูอื่น แตเพื่อปกปองทั้ง ตนเองและคนอื่นๆ จากความรุนแรง มากกวา ผมจึงเชื่อวาหากเราพยายามปลูก ฝงความคิดเชนนี้ใหแกเด็กและเยาวชน ตั้งแตเล็กจนโตได เรานาจะชวยลดปญหา ความรุนแรงในสังคมลงไปไดมากทีเดียว
ภาพจาก http://www.techshout.com/gaming/2008/11/violent-video-gamesincrease-aggression-and-desensitize-individuals-doctors/
หน้า ๖
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
! แตอยางไรก็ตาม การแกปญหาหรือปองกันปญหาเชนนี้ ไมอาจทำไดภายใน ระยะเวลาสั้นๆ เชนเดียวกับการฝกไอคิโดเพื่อเขาสูความเปนยอดฝมือ ตองใชเวลา หลายป การปลูกฝงความเชื่อและทัศนคติที่นิยมสันติวิธีในเยาวชนก็เชนเดียวกัน ตอง คอยทำคอยไป ตอเนื่องกันไปเรื่อยๆ จึงจะไปถึงเปาหมายไดในที่สุด ไมมีหลักสูตร เรงรัด ไมไดผลยินดีคืนเงิน เหมือนเรื่องอื่นๆ ที่เราคุนเคยกัน ผมจึงอยากใหกำลังใจเพื่อนชาวไอคิโดใหพยายามตอไปไมทอถอย หากเรามุงพัฒนา ตัวเองใหหยุดใชความรุนแรงเสียกอน แลวสรางความบันดาลใจ (ไมใชเที่ยวสั่งสอน หรือชักจูงโนมนาวเหมือนนักบวชหรือมิชชันนารี) ใหกับคนรอบตัวเราเพียงไมกี่คนให หยุดเห็นดีเห็นงามกับการใชความรุนแรง เปนสวนหนึ่งของ การสรางบรรทัดฐานทาง สังคมและวัฒนธรรมที่ไมยอมรับและไมสนับสนุนการใชความรุนแรง เราก็จะมีสวนลด ความรุนแรงในโลกไดเชนเดียวกัน
หน้า ๗
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ตัวเราคืออาวุธ อ.ธีระรัตน บริพันธกุล
! ปนสั้นอาจเปนอาวุธที่มีอันตราย ในบางสถานการณ แตบางสถานการณ ประสิทธิภาพของมันก็มีอยูจำกัด เชน ตองเสียเวลาในการบรรจุกระสุนเขาไป ใหม รูกระสุนก็มีขนาดเล็ก พื้นที่ที่กระสุน ผาก็แคบมาก หากใชปนในระยะประชัน ชิดประสิทธิภาพของมันจะดอยกวาระยะ ที่เหมาะสมและความแมนตรงจะยิ่งลดลง หากใชงานในขณะที่มีการเคลื่อนไหว ! หากจะเทียบดาบกับปนแลว จะ พบวาดาบสามารถจูโจมไดหลายทิศทาง และหลาหลายรูปแบบ ประสิทธิภาพของ ดาบขึ้นตรงอยูกับทักษะความชำนาญ ความรวดเร็วและความแข็งแกรงของผูใช ดาบ ดาบแมจะซอนเรนอำพลางไดยาก กวาปนแตเมื่อถูกใชงานก็เงียบแทบไร เสียง ดาบแมจะมีความยืดหยุนในการใช งานมากกวาปนแตก็มีความจำกัดตรงที่ผู ใชตองชำนาญ ดามจับมีเพียงดานเดียว และอันตรายจากดาบก็มีความแตกตางกัน ! สำหรับไอคิโดแลว อาวุธที่สำคัญ คือรางกายและจิตใจ อาวุธชนิดนี้ของนัก ไอคิโดก็มีทั้งจุดออนและจุดแข็งเชนกัน!
! ทั้งนี้ขึ้นอยูกับบุคลิกหรือลักษณะ เฉพาะตัว ขนาดรูปราง น้ำหนักตัว ความเร็ว ความยืดหยุน สิ่งเหลานี้จะหลอมรวมเปน อาวุธของนักไอคิโด ! การใชรางกายใหเปนอาวุธของไอคิ โดมีรูปแบบหรือลีลาที่เปนเอกลักษณเฉพาะ ที่แตกตางจากศิลปะการปองกันตัวแขนง อื่นๆ งแมวาเทคนิกของไอคิโดมีอยูอยาง มากมายและพอเพียงที่จะทำใหอาวุธกายมี ประสิทธิภาพเวลาที่ถูกใชงาน แตอาวุธกาย ก็ยังมีขอจำกัดเชนเดียวกับปนหรือดาบหรือ ศิลปะการปองกันตัวแบบอื่นๆ เชน การเตะ การตอยของนักไอคิโดทำไดเพียง atemi หน้า ๘
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ประสิทธิภาพของศิลปะการปองตัวหลาย แขนง แตสิ่งที่เติมเต็มจิตใจของผูเขียนกลับ ไมใชเรื่องดังกลาวแตเปนการพบความลุม ลึกหรือคุณคาแหงความเรียบงาย บางทีสิ่งที่ คนพบนี้อาจเปนวิถีแหงเซ็นก็ได เซ็นจะใช การคนหาความสมบูรณในสิ่งๆเดียว เชน เดียวกับชางตีดาบซามูไรที่ทำกิจกรรมดัง กลาวเพียงอยางเดียวในการทำจิตตนให บริสุทธิ์และสูภาวะที่เรียบงาย มากกวาที่จะ (เทคนิกการเบี่ยงเบนความสนใจมากกวาจะ ทำอาวุธ(เชนปน)ที่ตองใชจินตนาการที่ซับ ทำใหไดรับบาดเจ็บ) หรือการล็อกและการ ซอนหรือบันเจิด การคนพบธรรมชาติของอาวุธแหง ควบคุมคูตอสูก็ไมอันตรายหรือซับซอนเมื่อ ! เทียบกับยิวยิสุ หรือเทคนิกการทุมของไอคิ ตนจึงตองอาศัยความมุมานะบากบั่น ผาน ความรูความเขาใจอยางถองแทและการ โดก็เรียบงาย ! การฝกไอคิโดตองใชความสามารถ ฝกฝนอยางตอเนื่องเพื่อขจัดความไม ของผูฝกซึ่งปกติจะมีอยางจำกัดอยูแลวใน บริสุทธิ์แหงจิตและความออนแอใหมลายไป หลายๆดาน เชนการยืนที่มั่นคงแตยืดหยุน เพื่องายตอการปรับเปลี่ยนความสมดุลและ การหมุนตัวที่รวดเร็วและทรงพลัง การใช ศูนยกลางของความสงบแหงจิตใจในการ อานเจตนาและการกระทำที่กำลังจะเกิดขึ้น ของคูตอสู การรูจักประสานการหายใจให สอดคลองกับการใชแรงกาย การรูจักนำ สวนตางๆของรางกายมาใชในเทคนิกatemi การเคลื่อนที่ที่เปนวงกลม การใชประโยชน จากเวลาและแรงโนมถวงของโลก และอื่นๆ อีกมากมาย แปลและเรียบเรียงจาก “you are weapon” Aikido ! แมวาผูเขียนจะเชื่อมั่นและยอมรับ Journal 24th ,May 2009 อยางเต็มถึงความรู ทักษะรวมถึง หน้า ๙
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
สุภาษิตโกะ กับขาพเจา (๑) ! โดยทั่วไปแลว เมื่อเราเผชิญหนากับ สิ่งใดที่พองกับสุภาษิตหรือคำคมที่เรารูจัก การนำคำสอนในสุภาษิตหรือคำคมนั้นมา ปฏิบัติก็มักจะใหผลดีแกเราเสมอ คำสอนใน สุภาษิตหรือคำคมเปรียบไดกับอาจารยที่ไร ตัวตน ที่คอยชี้แนะแนวทางที่ถูกตองและ เหมาะสมใหเสมอ
โดย Nounours’ Mom ตลอดเวลา การตัดสินใจ การตอสู การแก เกมของผูเลนโกะทำใหเราไดคนพบตัวตน และจิตวิญญาณของผูเลน
! ขาพเจาขอออกตัวกอนวา ขาพจาเปน เพียงผูเริ่มฝกหัดเลนโกะและเปนผูที่กำลังฝก เทคนิคตางๆของไอคิโดเทานั้น และยังโง เขลาที่จะเขาใจแกนแทและจิตวิญญาณของ ! จากแรงบันดาลใจที่บุตรสาวตัวนอย เกมโกะอยางลึกซึ้ง แตถาเปนจิตวิญญาณ ของขาพเจาชื่นชอบการเลนเกมกระดานโกะ ของไอคิโดแลว ขาพเจาไมปฏิเสธเลยวา มัน จึงทำใหขาพเจาสนใจศึกษา เกมกระดาน เปนธรรมชาติและชีวิตของขาพเจาไปแลว ชนิดนี้เพื่อไปตอกรและพัฒนาซึ่งกันและกัน ทางดานอัจฉริยะภาพผานเกมโกะ และยิ่ง ! สุภาษิตเกมโกะ จากหนังสือ “โกะ ศึกษาเกมโกะ ขาพเจาก็ยิ่งคนพบวา บน อัจฉริยะเกมแหงพิภพ แตงโดย คุณวันชัย กระดานที่มีขนาดประมาณ ๑๖ คูณ ๑๗.๕ ประชาเรืองวิทย” ที่ขาพเจาไดรับความ นิ้วนี้ ปรากฏการตอสูทุกรูปแบบเทาที่ อนุเคราะหมาจากเพื่อนรวมยุทธภพผูหนึ่ง ภูมิปญญาของมนุษยจะสรางสรรคขึ้นมาได หน้า ๑๐
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
! ทานคิดวาใครจะเปนผูสูญเสียมากกวา กัน ขอย้ำวาเปนผูสูญเสียทั้งคู หามีใครแพ หรือชนะไม ระหวางศีรษะกับกำแพง และ ทานก็ยอมรูดีดวยเชนกันวาการเอาศีรษะไป ชนกำแพงนั้นยอมมีแตความเสียหายเกิดขึ้น
ไดตอกย้ำใหขาพเจายิ่งชอบเกมโกะมากขึ้น นอกเหนือจากคำบอกกลาว ของผูเลนโกะ บางทานที่บอกวาอยากมาฝกไอคิโดเพราะมี หลักการคลายกับหลักปรัชญาของการเลน โกะ ! สุภาษิตเกมโกะที่เปนคำคมสั้นๆบาง ขอไดจุดประกายความคิดของขาพเจาให ตองการเขียนเรื่องนี้ขึ้นมาเพื่อเผยแพร สุภาษิตเกมโกะที่ขาพเจาเห็นวาสอดคลอง กับหลักของไอคิโดที่ขาพเจายึดถือเปน แนวทางในการใชชีวิตใหมีความสุขสงบได ตามความเขาใจของตัวเอง โดยมิไดยึดติดวา ผูใดจะตองเห็นคลอยตาม
จากหลักของไอคิโดก็เชนกัน การสรางความ สัมพันธและความกลมกลืนอยางถูกตอง เหมาะสมโดยผูรับการโจมตีเทานั้น ที่จะ ทำใหทั้งผูโจมตีและผูถูกโจมตีปลอดภัยและ เกิดความเสียหายนอยถึงไมมีความเสียหาย เลย เปรียบไดกับชีวิต การทะเลาะกันอยางไมมี ใครยอมถอยใหใคร หากเปนเชนนี้ก็คงจะ เกิดแตความหมางเมินและเกลียดชังกัน และ อาจนำไปสูการจองทำลายซึ่งกันและกันไม สิ้นสุด การกลาวคำขอโทษและใหอภัยซึ่ง กันและกันนั้นใครๆก็ทราบวาเปนเรื่อง ประเสริฐ และเปนเรื่องที่กระทำไมยาก
ครั้งนี้ ขาพเจาจะขอยกสุภาษิตโกะที่วา
“อยาเอาหัวไปชนกำแพง” หน้า ๑๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
และควรทำ แตการที่จะเปนฝายกลาวคำขอโทษ และใหอภัยกอนนี่ซีเปนสิ่งที่กระทำไดยากเย็นยิ่ง นักเพราะกลัวเสียเหลี่ยม ไมทราบวาใครเปนผู ริเริ่มความเชื่อวาคนเรามีเหลี่ยมใหเสีย ทั้งที่ไมมี ไดมีสวนไหนของทรวดทรง รูปราง หนาตา ที่เปน เหลี่ยมเลยสักนิด นอกจากเลหเหลี่ยมชั้นเชิงใน จิตใจ เชื่อเถอะวา หากคนเรานิยมวาไมมีใครมี เหลี่ยมใหเสีย ก็คงไมมีความรูสึกเสียเหลี่ยมในการ ที่จะเปนผูฝายกลาวคำขอโทษและใหอภัยกอนเปน แนแท และนายกยองผูที่กระทำเชนนี้วาเปนยอดคน ยอดฝมือคนหนึ่งเลยทีเดียว เพราะเปนผูที่สามารถเอาชนะจิตใจที่หวาดกลัวตอคำเยาะเยยของผูที่ขลาดเขลาวาเรา เปนคนขี้แพ และมีความกลาหาญ ภาคภูมิใจในตัวเองที่จะยืดอกกลาวคำ “ขอโทษ” และ “ใหอภัย” ! สำหรับครั้งนี้ คงตองกลาวถึงตรงนี้กอน แลวครั้งหนา หากพิภพนี้ยังมีที่ใหยืน ขาพเจาก็จะไดเขียนถึงสุภาษิตโกะอันอื่นๆ ตอไป
The Art of Peace # ๓๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens Economy is the basis of society. When the economy is stable, society develops. The ideal economy combines the spiritual and the material, and the best commodities to trade in are sincerity and love. John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/
หน้า ๑๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
เดือนนี้เมื่อปที่แลว ประสบการณ์จากการฝึกที่ฮมบุโดโจ
นฤมล ธรรมพฤกษา
! บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อบอกเลา ประสบการณของกบที่ไดมีโอกาสไป สัมผัสกับการฝกไอคิโดที่ประเทศญี่ปุน ตั้งแตปลายป ๒๐๐๘ เปนตนมา ตอง ขอขอบคุณทุนปญญาชนสาธารณะ จากนิปปอนฟาวเดชั่นที่ใหทุนไปทำวิจัย เรื่อง “บทบาทศิลปนกับการทำเมือง นาอยู” ณ ประเทศญี่ปุนและอินโดนีเซีย เปนเวลาหนึ่งปเต็มคะ พฤศจิกายน ๒๐๐๘ E กบเดินทางถึงโตเกียวในชวงตนเดือนตุลาคม เปนตนฤดูใบไมรวง อากาศก็เริ่มเย็นๆ E วันแรกที่ไดเขาฝกที่ฮมบุโดโจ ที่สำนักงานใหญไอคิโดก็คือวันพุธที่ ๘ ตุลาคม เพื่อเขาเรียนชั้นไอคิโดกักโก (Aikido Gakko หรือ Aikido Academy) ชั้นเรียนนี้เปนชั้นเรียนพิเศษที่เปดปละสองครั้ง ครั้งละหาเดือน กวา ชั้นเรียนเหลานี้มีสามระดับคือ beginner, Intermediate, และ advance แตละชั้นจะมีอาจารยประจำชั้นละสองคนผลัดกันเขามาสอนสัปดาห ละครั้ง อาจารยจะสอนอยางเขมขน มีการสาธิตใหดู ใหนักเรียนฝกตาม วิจารณและแกไขทาใหถูกตอง พรอมกับอธิบายที่มาและเทคนิคทาตางๆ อยางละเอียด นอกจากนั้นยังมีหนังสือใหนักเรียนคนละเลม
หน้า ๑๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
E ชั้นที่กบเรียนคือชั้น Intermediate หรือระดับปานกลางสำหรับสายสามกิ้วถึง หนึ่งกิ้ว แตปญหาก็คือ แมกบจะฝกมาไดเจ็ดปแลว แตระดับสายอยูที่หากิ้ว (สายฟา ปลายเขียวหกนิ้ว) ฮัตโตริเซนเซจึงไดขอใหอาจารยใหญฟูคาคุซาเซนเซกรุณาเขียน จดหมายแนะนำตัวใหไดเรียนชั้นนี้ โดยปรับระดับสายขึ้นเปนสามกิ้ว (สายน้ำตาล) ตองขอขอบพระคุณอาจารยฮัตโตริที่ชวยแนะนำใหเรียนชั้นนี้ ขอบพระคุณฟูกากุซาเซน เซที่กรุณาเขียนใบรับรองให และขอขอบพระคุณอาจารยสมบัติที่กรุณาติดตอประสาน งานใหคะ E คาลงทะเบียนในชั้นนี้คือ ๖๓,๐๐๐ เยน ก็ประมาณ ๒๔,๐๐๐ บาท สำหรับหา เดือนกวา ฝกสัปดาหละสองครั้ง ในขณะที่ชั้นฝกประจำ (regular class) จายเดือนละ ๑๐,๕๐๐ เยน ก็คงเทากับ ๓,๘๐๐ บาท) สามารถฝกไดทุกวันเวนวันอาทิตย วันละหา ครั้ง (วันเสารเพิ่มรอบสิบโมง) คือชวงเชาสามครั้ง (ชั้นหกโมงครึ่ง และแปดโมง) ชวง เย็นสามครั้ง (ชั้นบายสาม หาโมงครึ่งและทุมตรง) แตชั้นฝกประจำนี้ นักเรียนจะเยอะ มากถึงหาสิบคน เซนเซจะไมสามารถลงรายละเอียดใหกับทุกคนไดเหมือนกับชั้นไอคิโด กักโก E ในอาคารของโดโจจะมีสี่ชั้น ดวยกัน ชั้นแรกเปนสำนักงานและ หองพักอาจารย ชั้นสองเปนโรง ฝกของนักเรียนใหม (บางครั้งก็ เปนชั้นพิเศษ) หองเปลี่ยนเสื้อผา ของผูหญิง และหองทำงานของโด ชู ชั้นสามซึ่งเปนโรงฝก regular class และหองเปลี่ยนเสื้อผาของ ผูชาย ไอคิโดกักโกจะเรียนกันที่ชั้น สี่ ชั้นนี้ก็มีหองเก็บของและที่พัก ของชิโดอินบางทาน หน้า ๑๔
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
E เวลาที่เราเขามาที่โดโจ สมาชิกตองเอาบัตรมา วางบนเคาเตอรแลวเก็บบัตรกลับไปตอนฝกเสร็จ พวกที่ฝก regular class จะใสไวในกระบะสีดำ สวน พวกที่เรียนไอคิโดกักโกเชนกบ จะวางเรียงไวตรงดาน ซายของเคาเตอร E ชั้นเรียนนี้ ความจริงแลวกบไมแนใจวาเปนชั้น สำหรับระดับกลางอะไร เปนฝมือระดับ“ปานกลาง” หรือวาวัย “กลางคน” เพราะนักเรียนในสิบหกคนจะ มีอายุต่ำกวาสี่สิบอยูแคหาหกคนเทานั้น แสดงวาคน ญี่ปุนจำนวนมากเริ่มฝกไอคิโดตอนวัยผูใหญเขาไปแลว ทำใหเรารูสึกวาเราไมไดเปนคนสูงวัยคนเดียวในชั้น คอยใจชื้นขึ้นมาหนอย E ในชั้นเรียนของกบ อาจารยประจำคือ โคอิชิ โทริอุมิ ชิฮั่น (เจ็ดดั้ง) และ โยชิอากิ โยโกตะ ชิฮั่น (เจ็ด ดั้ง) เซนเซทั้งสองทานสอนเปนภาษาญี่ปุน ซึ่งกบก็ฟงไมรูเรื่องเลย แตพอเดาไดบาง จากการสาธิตทาแลวก็พยายามทำตาม ทาน การที่ไดดูอาจารยสาธิตใกลๆและ โทริอุมิชิฮั่น ไดรับการตักเตือนอยูบอยๆ ทำใหเรา พอจะทำตามไดไมยาก E โทริอุมิเซนเซอายุหกสิบกวา บุคลิกของทานสุขุมเยือกเย็น รุนพี่คนหนึ่งบอกวาทาไอคิโดของทานคลาสสิคมาก สวนโยโกะตะ โยโกตะชิฮั่น เซนเซ อายุประมาณหาสิบกวา ใจดี ราเริง ชอบหัวเราะเสียงดัง โยโกตะเซนเซบางครั้งสอนกบเปนภาษาอังกฤษ เซนเซสอนสนุกมาก และตลกมากดวย E โยโกตะเซนเซชอบทำทาผิดๆใหดู จะไดรูวาทำผิดแลวเปนอยางไร และถาทำถูกจะดี กวาอยางไร ทาของเซนเซสวยมาก สงางาม ฐานกวาง สมดุล หนักแนนและลื่นไหล หน้า ๑๕
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
E E
ฮัตโตริเซนเซบอกวากบโชคดีที่ไดฝกกับชิฮั่นทั้งสองทานนี้E ในชวงเดือนตุลาคมและพฤศจิกายนปที่แลว มีสองเหตุการณสำคัญขึ้นดังนี้คะ
จันทร ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๑ E วันนี้เปนวันกีฬาและสุขภาพแหงชาติถือเปนเปนวันหยุดแหงชาติ ทางฮมบุโดโจก็จัด ใหมีการฝกพิเศษตอนเชาเวลาหกโมงครึ่ง ปกติก็ฝกกันทุกเชาอยูแลว โดยโดชูสอน แตที่ พิเศษก็คือ วันนี้ฟรี!!! และปกติจะมีชั้นแปดโมงดวย แตวันนี้มีคลาสเดียว เสาร ๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๑ E วันนี้เปนวันสาธิตไอคิโดนักเรียนนักศึกษา (Aikido Student Demonstration) ที่ “นิปปอนบูโดกัน” ที่ตั้งของอาคารนั้นคิดวานาจะเปนสวนหนึ่งของสวนในพระราชวัง อิมพีเรียล เหมือนกับปราสาทที่มี คูน้ำลอมรอบ คูน้ำนั้นมีขนาด ใหญและลึกสักสามเทาของ คูเมืองเชียงใหม E พอเดินผานประตูทางเขา ก็จะเห็นอาคารใหญยักษสงางาม ในอาคารจะมีโตะรับรอง เมื่อลง ทะเบียนแลวก็เขาไปนั่งรอที่อัฒ จรรยชั้นสองหรือชั้นสาม E สิบเอ็ดโมงครึ่งเปะ พิธีเปดก็เริ่ม โดชูกลาวเปดงาน นักศึกษาประมาณสี่รอยคนใส ชุดฝกยืนอยูเต็มสนาม และยังมีที่มานั่งดูบนอัฒจรรยรอบๆก็อีกหลายรอยคนในชุดฝก นับ ดูคราวๆก็รอยกวากลุม กลุมละตั้งแตสองคนถึงสิบหาคน นาทึ่งมากที่นักศึกษาสนใจไอคิ โดขนาดนี้และฝมือก็ดีมากๆดวย แตละมหาวิทยาลัยจะสาธิตคนละหานาที มีกลองใหญใช ตีบอกเวลา หน้า ๑๖
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
E ทุกอยางเริ่มตนและจบตรงเวลาเปะ แตละมหาวิทยาลัยมีสไตลในการฝกไอคิโด ตางๆกันไป E บางที่สงเสียง “อัสๆ” แตหลายที่ฝกเงียบๆ E บางที่ไมตบเบาะเลย บางที่ตบเปรี้ยงๆ E บางที่สุคิ (ชกตรง) โดยเอาหมัดซอนไวขางหลัง บางที่เอาอีกมือบังไว บางที่ตอย แบบฮุค บางที่ก็แคยื่นหมัดออกไปใหนาเงะเขาทำเทคนิคเอง E บางที่ทำพรอมกันเปนจังหวะจะโคนจนเราแทบจะนับหนึ่ง สอง สามตามได บางที่ก็ ลื่นไหลมีไดนามิค E พอประมาณบายโมงตรง เปนเวลาพักครึ่ง กบไดพบกับวากาบายาชิเซนเซ (ทาน นอายุเจ็ดสิบกวาป) ซึ่งเปนอาจารยของฮัตโตริเซนเซ ทานเมตตามาก ชวยตอบทุก คำถามที่เราสงสัย ทานเองจบวาเซดะและฝกภายใตทาดะเซนเซที่เปนผูกอตั้งไอคิโด นักศึกษาขึ้นมา จากนั้น ทานก็พากบเขาไปแนะนำใหกับโดชูในหองพักที่ชั้นลางสุด พอเริ่ม การสาธิตในชวงบาย วากาบายะชิเซนเซก็ขอตัวเดินลงไปที่สนาม นั่งลงขางๆโดชูเพื่อชม การสาธิตตอ หน้า ๑๗
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
E ในระหวางพัก นักศึกษาในชุดฝกก็วิ่งกรูกับ เขามานั่งเรียงแถวรอ โยโกตะ เซนเซก็ออกมานำความ เคารพ และสอนในชวงพัก ประมาณครึ่งชั่วโมง โยโกตะ เซนเซสอนสนุกมาก นักเรียน เปนรอยสองรอย ทานจับได อยูหมัด มีพลังมาก E จากนั้นก็เปนการสาธิตของนักศึกษา บางมหาวิทยาลัยมีการใชอาวุธดวย มีหลาย ทาที่ไมคุนเลย ทั้งมือเปลาทั้งอาวุธ บางทาก็นาตื่นเตนมากจนเรียกเสียงฮือฮาออกมาจาก ขางสนามไดบอยๆ E สุดทาย โดชู สาธิตไอคิโดประมาณสิบ หานาที โดยมีวะกะเซนเซ เปนอูเกะ กับอาจารย หนุมอีกสองทาน ลมกัน สวยมาก นุมมาก ไมมี เสียงเลย (ยกเวนบาง เวลาที่ตบเบาะ) E ประมาณสามโมง ครึ่งก็สาธิตเสร็จ มีการ มอบรางวัล เปนอันเสร็จ พิธี หน้า ๑๘
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
การฝึกศิลปะการต่อสู้: ไอคิโดเฟรนด์ชิป ในโครงการหลักสูตรผู้นําเด็กไร้สัญชาติ สโมสรผูนำเยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน
วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์
ปที่ผานมา ผมเคยเขียนไวในบล็อกถึงความนาสนใจของการฝกวิชาศิลปะการ ปองกันตัวที่เรียกวา “ไอคิโด” แตไอคิโดเปนที่รูจักนอย เพราะเปนการปฏิวัติเรียนรู ที่ผูเรียนตองเรียนรูแบบชวย กันไปใหถึงฝง มิใชการเรียนแบบเหยียบหัวกันขึ้นไปที่พบเห็นเปนกระแสหลัก ไมมีการ แขงขันเอาหนา ควาถวยรางวัล ทั้งยังตองใชเวลาในการสื่อสารถึงหลักการ สันติภาพอันเปนแกนของวิชานี้ หน้า ๑๙
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
! ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับ การเสียสละเวลาและแรงกายแรง ใจมาชวยฝก ! ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของ บริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่สงมาแบง ปน ในการเขียนคราวกอนๆ ผมลองวิเคราะหเลนๆวาโอกาสสำหรับการสงเสริมไอคิโด ในชนบทซึ่งรวมถึงเด็กไรสัญชาตินั้นทำได อยางนอยก็สามทาง คือ ๑. จากผูมีจิตอาสาจากขางนอก อยางเราๆ เขาไปชวยพัฒนา คือลุยเดี่ยวเขาไปเลย ใครสนใจมาฝกก็รับเปนศิษย แตรับจำกัด ไมมีขอผูกมัดอะไร แตตองมีระเบียบฝก และ ตอง “เอาใจมาแลก” อันนี้เปนแนวทางที่ผมทำมาแตแรก คือตองแสดงความตั้งใจจริง และมีจิตอาสา มีความประพฤติดีจึงจะรับเปนศิษย ๒. ชมรมไอคิโดจาก ขางนอก หรือหนวยงาน ภายนอก เปดโอกาสใหเด็กใน ชนบทเขารวมฝกตามวาระ ตางๆ ๓. จากการผลักดันของ ชาวบาน เขาสูแผนพัฒนา ทองถิ่นของหนวยงานตางๆ เชน อบต. โรงเรียนในชุมชนbb หน้า ๒๐
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ออ คำวาหลักสูตรที่ผมใชนี่ดู เหมือนใหญโตนะครับ แตจริงๆแลว มันเปนหลักสูตรแบบชาวบานนะ ครับ คือไมไดเครงครัดกับตัวชี้วัด หรือแบบรายงานวิชาการอยางที่ครู อาจารยเขาทำกัน แตเราเปน หลักสูตรในแบบเอ็นจีโอ เนนการมี สวนรวมของเด็ก เยาวชนเปนหลัก ถาจะวิเคราะหจากการฝก ไอคิโดของตัวเองที่ปางมะผาแลว ผมเองพยายามผลักดันทั้งสาม แนวทางนะครับ แตยึดแนวทางที่ หนึ่งเปนหลัก ก็ยังขาดอีกสอง แนวทางที่ตองหนุนเสริมตอเนื่อง ใหเกิดขึ้นเปนรูปธรรม มาปนี้ สยชช. เราไดงบจาก กองทุนสงเสริมการจัดสวัสดิการ สังคม ของกระทรวง พม. มาจัดทำ โครงการหลักสูตรผูนำเด็กไร สัญชาติที่อำเภอปางมะผา ผมเลย ไดโอกาสบรรจุการฝกไอคิโดไวใน หลักสูตรระยะสั้นหกเดือนนี้
เนนสรางแกนนำกลุมเล็กๆที่สามารถจะทำงานใน ทองถิ่นไดตอไป ไมใชเรียนจบแลวจะมุงเขาเมือง อันนี้เราจะตองเฟนหาเด็กที่อยากจะทำงานเพื่อ สวนรวมจริงๆ ซึ่งตองใชเวลาดูกันนานๆ ก็ตอง ทำใจ แตก็จำเปน การบรรจุวิชาไอคิโดไวในหลักสูตรผูนำเด็ก ไรสัญชาติครั้งนี้ ทำใหแนวทางขอที่สองชัดเจนเปน รูปธรรมขึ้น โดยวันที่ 1-2 กุมภาพันธที่ผานมา ก็ได มีวิทยากรเปนอาจารยไอคิโดขั้นสูง นำโดยHattori Takao Sensei กับภรรยา, คุณหมอกฤษณชัย ไชย พร, อาจารยรัตนพล พนมวัน ณ อยุธยา, รวมทั้ง อาจารย ป อ ม กั บ ที ม นั ก ศึ ก ษาชมรมไอคิ โ ด มหาวิทยาลัยเชียงใหม แถมนักเรียนจากโรงเรียน วัฒนโนทัยพายัพ เชียงใหมมารวมดวยชวยฝก เด็กๆไรสัญชาติที่นี่ รวม 9 คน หน้า ๒๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ดีใจแทนเด็กๆ .....ไมนึกไมฝน ว า จะมี ค นสนใจมาช ว ยฝ ก กั น มาก ขนาดนี้.... เด็กๆเขารวมโครงการ 15 คน มี 7 คนที่ฝกกับผมมากอน แตอีกครึ่งไมมีพื้น การฝ ก ไอคิ โ ดมาก อ นนะครั บ เกื อ บ ทั้งหมดเปนเด็กผูหญิง แตใจสูไมแพผูชาย ผมต อ งอบรมปู พ ื ้ น ล ว งหน า เพื ่ อ ให สามารถลมหนา ลมหลังเปนบาง ใหรู ธรรมเนี ย ม มารยาทการฝ ก ไว ก อ นที ่ อาจารยระดับสูงและรุนใหญจาก มช.จะ มา เด็กๆก็ตั้งใจมากครับ ไมแพอาจารย และเพื ่ อ นพ อ งน อ งพี ่ ช าวมหาวิ ท ยาลั ย เชี ยงใหมม ีล งทุ นลงแรงมามอบความรู เปนวิทยาทานถึงที่นี่ นอกจากการฝกบนเบาะแลว เราก็ มีกิจกรรมอื่นๆอีก อาทิ ๑. พาเด็กไปพัฒนา เก็บกวาด ทำความสะอาดวัด นัยยะวา ทำความ สะอาดวัด เพื่อทำความสะอาดใจ ลด ความเห็นแกตัว และสรางขวัญกำลังใจ แกเด็กๆในการเปนผูมีจิตอาสา ๒. ไปสาธิตไอคิโด เพื่อเผยแพร และประชาสัมพันธ ณ โรงเรียนอนุบาล ปางมะผา เพื่อใหเกิดการรับรูและยอมรับ วิชานี้มากขึ้น
๓. การจัดรายการวิทยุ บอกเลา ประสบการณของเด็กไรสัญชาติที่ไดมาฝก ไอคิโด ๔. สวนกิจกรรมในเชิงผอนคลาย ก็มี การไปเลนน้ำในลำธารหลังการฝกภาคบาย ตกค่ำก็มีกิจกรรมการแสดงรอบกองไฟ ทั้ง ละครชุมชน และรองเพลงที่มีเนื้อหาดีๆรวม กัน สี่วันกับการฝกและการเตรียมงาน อยาถามเลยวาเหนื่อยไหม แตถามวามี ความปติสุขแคไหน ที่เราไดมอบสิ่งดีๆใหกับ เด็กยากไรเหลานี้ เปนความภูมิใจลึกๆที่ได เปนสวนหนึ่งในการสรางคุณประโยชนให เกิดแกวงการไอคิโดบานเรา หน้า ๒๒
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับการเสียสละเวลาและแรงกายแรงใจมาชวยฝก ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของบริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่ สงมาแบงปน กลับมาที่แนวทางการสงเสริมไอคิโดในชนบท หากดูตามแนวทางที่สองที่กลาว ไวขางตนจะเห็นวาเริ่มชัดขึ้น ผมเห็นความหวังรางๆที่จะเชิญใหนักไอคิโด รวมทั้ง สถาบันตางๆที่จัดสอนไอคิโดไดมาแบงปนความรูแกเด็ก ในบรรยากาศที่อบอุน ทามกลางธรรมชาติ มีกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมชุมชนที่สามารถบูรณาการเรียนรูรวมกับ ไอคิโด ใหเปนกิจกรรมประเพณีที่นาจะจัดเปนประจำทุกป ตอนนี้ โรงเรียนบางแหงที่นี่เริ่มเห็นความตั้งใจของเรา เตรียมหาชองทางซื้อ เบาะฝกเอาไว โดยผมกับแกนนำเยาวชนจะเขาไปชวยจัดอบรมใหสัปดาหละหนึ่งครั้ง อันนี้เปนนิมิตหมายที่ดีนะครับ ที่โรงเรียนเริ่มเปนหุนสวนไอคิโดกับเรา ชวยทำความสะอาดวัด ใจคนทำก็สะอาดไปพรอมกันดวย มาชวยกันฝกเด็กดอยโอกาส ใจคนฝกก็พลอยไดฝนไปดวย ผมคิดอยางนั้นนะครับ
รูปและภาพจาก http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/239744
หน้า ๒๓
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
สัมภาษณพิเศษ ฮัตโตริ ทาคาโอะ ชิฮั่น บทนี้แปลมาจากการสัมภาษณของ Hong Kong Aikido Association Ltd. ในเดือนตุลาคมป ๒๐๐๔ ผูสัมภาษณ: ขอฮัตโตริเซนเซ กรุณาเลาวาเริ่มเรียนบูโดและไอคิโดได อยางไร ฮัตโตริเซนเซ: ผมเรียนซูโมครั้งแรก ตอนอายุ ๑๖ ปที่โรงเรียนมัธยมโยโกสุกะ (โรงเรียนเดียวกับอดีตนายกรัฐมนตรีโคอิซู มิ) และไดรวมแขงขันซูโมมัธยมระดับ จังหวัด (เมืองคานาซาวะ) ที่จัดปละสอง ครั้ง และก็ชนะการแขงขันแชมเปยนชิพ ภาคฤดูรอน นอกจากนั้นก็ยังฝกมวยปล้ำ แบบตะวันตกอีกดวย ตอนนั้นทั้งเรียน ทั้ง เลน ผมก็ไมมีเวลาวางแลว
หลังจากเรียนจบ ผมก็ทำงานบริษัท และเริ่งฝกคาราเตอีกครั้ง สี่เดือนหลังจาก นั้นผมจำไดวา ตอนฝก Kumite (ฝกกับคู) คูของผมใชเทคนิคแปลกๆบางอยางหลบ หลีกการชกของผม ผมก็ถามวาทาอะไร เขาวา “อิริมินาเงะ!” เขาบอกผมวาเปน เทคนิคของไอคิโด ผมก็เลยอยากดูไอคิโด
ผมไปที่สาขาหนึ่งของโยชินกังไอคิโด และขอชมการฝกและก็เลยสนใจมาก อิชิ พอเขามหาวิทยาลัยชูโอที่ซูอิโดบาชิ กาคิเซนเซบอกใหผมจับขอมือทาน ผมก็ (มหาวิทยาลัยเดียวกับมาซันโด ซาซากิ ชิ เลยโดนบิดขอมือทานิเกี้ยว เจ็บมากๆ เซน ฮั่นที่ฮมบุ) ผมเรียนเอกวิศวกรรมเครื่องกล เซก็ชวนผมฝก ตั้งแตนั้นเปนตนมา ผมก็ ในวิชาพละศึกษา ผมเลือกคาราเตและยูโด ฝกไอคิโดโดยหยุดฝกคาราเต เพราะหาก ตอนขึ้นปสอง เพื่อนก็แนะนำใหเลน ฝกตอไป มือก็มีความเสี่ยงที่จะบาดเจ็บและ อเมริกันฟุตบอล ผมก็สมัครเปนสมาชิกทีม ผมตองใชมือในการทำงาน และเลนจนจบมหาวิทยาลัย หากบาดเจ็บคงไมดีแน หน้า ๒๔
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ผมฝกไอคิโดแบบโยชินกังเจ็ดปภาย ใตอิชิกาคิเซนเซ พอไดสามดั้งผมก็เลิกฝก และมาฝกแบบไอกิไกโดยเริ่มจากสองดั้ง ในชวงที่ฝกไอคิโดแบบโยชินกังผมก็ฝก ไอคิโดแบบชินชินโตอิทสึไปดวยภายใตวา กาบายาชิเซนเซ บางทีผมก็ฝกไอคิโดสาม แบบในเวลาเดียวกัน คือฝกแบบนิชิโอะ ภายใตนิชิโอะเซนเซ
ชมรมไอคิโดที่ฮายามา (รีสอรตที่มีชื่อเสียง ของญี่ปุน) แลวทานชวนผมมาชวยสอนที่นี่ วากาบายาชิ เซนเซเรียนที่มหาวิท ทยาลัยวาเซดะและฝกไอคิโดที่ฮมบุโดโจภาย ใต โคอิชิ โตเฮเซนเซ ไซโกะ ยามากูชิเซน เซ ฮิโรชิ ทาดะเซนเซ รวมทั้งคิชโชมารุ โด ชูคนกอน ทานเปนชาวญี่ปุนอเมริกัน ตอนที่ ทานกลับไปศึกษา MBA ที่อเมริกาทานได เปดโรงฝก ปาซาดีนาไอกิไก จากนั้นก็กลับ ผมแตงงานตอนอายุ ๒๖ ปและ มาญี่ปุน ไปฮันนีมูนรวมกับเพื่อนชื่อนิชิโอกะ เรา ผมไดพบกับโชจิ นิชิโอะเซนเซ ตอนที่ ทั้งสองคูเดินทางไปดวยกัน ตอนที่ไปเยี่ยม เพื่อนจากโยชินกังชวนไปงานสาธิตของชม บานของเขา ก็ไดรูจักกับพี่เขยเขาชื่อทาดะ รมไอคิโดที่มหาวิทยาลัยคานากาวะ ตอน ฮารุ วากาบายาชิ ตอนนั้นผมไดสองดั้งที่ นั้นก็เห็นการสาธิตของนิชิโอะเซนเซ แมจะ โยชินกังแลว พอเขาทราบวาผมฝกไอคิโด ชอบสัมนามากแตผมก็รูสึกสับสน ผมจึงขอ วากาบายาชิเซนเซก็ขอใหผมแสดงเทคนิค ฝกกับทาน ทานก็บอก “ไดซิ” จากนั้นหลัง ใหชม ผมถึงทราบวา ทานสอนไอคิโดที่ จากไดสามดั้งที่โยชินกัง ผมก็เลิกฝกที่นั่น
หน้า ๒๕
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
วากาบายาชิเซนเซมอบสองดั้งของไอกิไก ใหผม ตั้งแตนั้นมา จากสามดั้งถึงหกดั้ง ผมไดรับจากนิชิโอะเซนเซ รวมเบ็ดเสร็จแลว ผมฝกแบบโยชิน กังเจ็ดปกับอิชิกาคิเซนเซ ๒๘ ปกับวากา บายาชิเซนเซ และ ๒๗ ปกับนิชิโอะเซนเซ ผูสัมภาษณ: หลายคนสับสนเกี่ยว กับไอคิโดแบบนิชิโอะเซนเซ ขอเซนเซชวย อธิบายความแตกตางระหวางแตละสไตลที่ เซนเซไดเรียนมาดวย ฮัตโตริเซนเซ: ผมเขาใจดีวาทำไม คนสวนใหญถึงสับสนเกี่ยวกับสไตลไอคิ โดของนิชิโอะเซนเซแลวก็บอกวาแตกตาง จากแบบไอกิไก ผมฝกไอคิโดมาหลาย แบบพบวา โยชินกังเปนรูปแบบพื้นฐาน ของไอคิโด ชินชินโตอิทสึของโตเฮเซนเซ ผมเคยไปเยี่ยมโดโจที่อิวามะตอนไดหาดั้ง และเรียนภายใตไซโตเซนเซสองครั้ง
4 ผูสัมภาษณ: ขอเซนเซชวยเลาเกี่ยวกับ ระบบของไอคิโดแบบโตโฮอิไอ?
4 ฮัตโตริเซนเซ: ตอนที่ผมเริ่มเรียนอิไอ (ดาบ) จากนิชิโอะเซนเซ ผมก็ฝกอิไอโด (การ วาดดาบ) แบบโอโมะริว และแบบเคชิโชริว และไดหาดั้งรวมทั้งเปนสมาชิกของเซนโคคุอิไอโด เรนเมอิ ตอมาผมก็เลิกและหันมาฝก กับนิชิโอะเซนเซ ผมก็ไดหกดั้งอิไอโดเรนชิในมุ ไซโตเซนเซเปนเพื่อนรักของชิโอดะ โซ ชิเดนริว และอารากิริว แลวตอมาก็เลิกหัน เซนเซผูกอตั้งโยชินกัง โดยปกติแลว อิ มาฝกแตโตโฮอิไอ (ไดรับตำแหนง ๗ ดั้ง) วามะไมคอยตอนรับผูมาเยือน ตอนนั้น นอกจากนั้นผมก็ยังฝก “แบตโตะ” และ ผมพบกับอุชิเดชิ(นักเรียนกนกุฏิ)ของไซ “ทาเมะชิกิริ” อีกดวย โตเซนเซ เขาวา หากผมอยากฝกเขาจะ นิชิโอะเซนเซฝกอิไอโดมาหลายแบบ พาเขาไปที่อิวามะ ผมก็ไปฝกชั้นวันเสาร ทานไดสรางรูปแบบอิไอขึ้นสำหรับไอคิโดและ อาทิตยและก็ไดดื่มกับไซโตเซนเซหลัง เชื่อมโญงกับเทคนิคมือเปลา ทานไดผสมผสาน จากฝกเสร็จดวย เทคนิคหลากหลายเขาดวยกัน หน้า ๒๖
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ทานหวังวาการฝกไอคิโดแบบโตโฮอิไอ จะทำใหทุกคนจะสามารถพัฒนาไอคิโดของ ตนเองได ที่นั่นฝกอาวุธมาก โดยปกติแลว โดโจ สวนใหญไมคอยฝกดาบเขาคูกับดาบ หรือ ดาบกับพลอง ทั้งที่ไอคิโดมาจากเทคนิคการใช ดาบ แตเรากลับไมไดสอนการใชดาบเลย นี่คือ ปญหา และนั่นก็คือเหตุผลวาทำไมผมถึงฝก กับนิชิโอะเซนเซ ทานสอนดาบประกับดาบ ดาบกับพลอง และการใชดาบแบบตางๆ การลมก็เปนสิ่งสำคัญ หากเราลมเปน เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโด หากเราเรียน การลมและการเปนอูเกะ(ผูเขากระทำ) เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโดเปนสองเทา สายดำตองฝกเปนผูลมที่ดี ฝกที่จะตามแรงโทริ (นาเงะ-ผูแสดงเทคนิค) ไมวาจะ เปนสายดำระดับไหนก็ตาม แมแตทางายๆอยางโคคิวโฮก็ตองทำอูเกมิสวยๆ เซนเซก็ ตองสอนการเปนอูเกมิที่ดี
The Art of Peace # ๕๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens To injure an opponent is to injure yourself. To control aggression without inflicting injury is the Art of Peace. John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/ หน้า ๒๗
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
Aikido(ka) in Focus
ไอคิโดภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ฝึกมา เป็นกิจวัตรกว่า ๒๐ ปี แล้ว ผู้ฝึกที่นี่ส่วนใหญ่เป็น นักศึกษา ส่วนน้อยเป็นบุคคลทั่วไป และส่วนเล็ก น้อยที่สุดคือเด็ก ทั้งๆที่อาจารย์สมบัติและอาจารย์ ธีระรัตน์ต่างก็ตระหนักถึงแนวทางแห่งสันติวิธีและ อยากปลูกฝังแก่เด็ก แต่ดูเหมือนจะเป็นเรื่องเข้าใจ ได้ยากสําหรับเด็กและผู้ปกครองที่จะสามารถโยง เรื่องสันติวิธีกับไอคิโดเข้าด้วยกัน ชั้นเรียนไอคิโดสําหรับเด็กจึงเป็นสิ่งท้าทาย สําหรับเหล่าสมาชิกชมรม เราเคยเปิดรับสมัครชั้น สําหรับเด็กในช่วงปิดเทอม แต่ไม่มีใครมาเรียน อาจจะเป็นเพราะอ่อนประชาสัมพันธ์ หรือไม่มีใครรู้ จักไอคิโด หรือช่วงเวลาไม่เหมาะสม ก็ไม่สามารถ ทราบได้
ถึงแม้ที่ชมรมไอคิโดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่จะไม่มีชั้นเรียนสําหรับเด็กโดยตรง แต่ เราก็ได้มีโอกาสเริ่มสอนไอคิโดสําหรับเด็กเมื่อได้รับการร้องขอจากมูลนิธิบ้านร่มไทร และ สถานที่เรียนพิเศษอีก 2 แห่ง โดยอาจารย์สมบัติ อาจารย์ธีระรัตน์ และสมาชิกชมรม หลายท่านต่างก็ให้ความร่วมมือผลัดกันไปสอนเด็กๆด้วยความเต็มใจ แต่ผู้ที่อาสาอย่าง เต็มกําลังไปคลุกคลีตีโมงกับเด็กมากเป็นพิเศษเห็นจะเป็นพี่ป๋อม (รักชนก ชยุตม์กุล)
FOCUS : ไอคิโดสำหรับเด็กเริ่มมาตั้งแตเมื่อไหร ปอม : เริ่มเมื่อประมาณ 5 ปที่แลวคะ FOCUS : ตอนนี้มีสอนที่ไหนบาง ปอม : ตอนนี้สอนที่ ALL GYM ที่เดียวคะ เปนยิม เทควันโด สำหรับเด็ก แตก็เพิ่งเปดสอนไอคิโดคะ FOCUS : อาว!! แลวที่มูลนิธิบานรมไร กับที่ อาคารวังคำ ไมมีไอคิโดแลวเหรอ
หน้า ๒๘
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ปอม : เพิ่งงดสอนไปคะ มูลนิธิบานรมไทรนั้น เด็กๆมีกิจกรรมตางๆของทางมูลนิธิเยอะ ผูดูแล เด็กจึงขอใหงดไปกอน สำหรับที่อาคารวังคำนั้น เด็กที่เรียนมีจำนวนลดลง ทางโรงเรียนจึงปด คลาสคะ P และป 2551 เราก็ไดมีโอกาสไปสอนใน ชั่วโมงกิจกรรมของนักเรียนโรงเรียนวัฒโนทัย พายัพดวยคะ แตปนี้ไมไดรับการตอบรับอะไร ก็เลยงดไปกอน เชนกัน FOCUS : สอนเด็กอายุนอยที่สุดกี่ขวบ ปอม : ประมาณ ๕ ขวบคะ ตัวนิดนึง...นารักคะ FOCUS : เด็กเล็กขนาดนี้รูจักไอคิโดดวยเหรอ แลวมาเรียนกันไดอยางไรมีวิธีการสอนอยางไร ปอม : แหม! รัวคำถามเชียว P เด็กที่เรียนไอคิโดมีสองกลุมคะ คือพวกที่ พอจะรูจักและเคยเห็นเคยไดยินไอคิโดมาบางแลว อยากเรียน กับเด็กที่ไมรูจักไอคิโดมากอนเลย P โดยมากเด็กไมรูจักไอคิโดกันหรอกคะ แต ผูปกครองนะรูจักและชอบในปรัชญาของไอคิโดก็ เลยอยากใหลูกหลานเรียน เด็กๆก็มากันแบบงงๆ คะ
P ก็เหมือนกับเราอยากใหเด็กกินผักเพราะมัน มีประโยชน แตเด็กไมเคยกินผัก ถาเราเอาผักสดใส จานแลววางไวตอหนาบอกวา มันมีประโยชนมาก นะควรกินใหหมด เด็กบางคนอาจจะหยิบชิมนิด หนอยแลวก็ไมกินอีกเลย บางคนก็วิ่งหนีไปเลย P เราก็ตองมีวิธีใหเด็กกินทีละนอยหรือ ดัดแปลงผักใหมันอรอยขึ้นนากินขึ้น เชนนำไปชุบ แปงทอดบาง P เชนเดียวกับการสอนไอคิโดใหเด็กคะ คือไม ไดสอนทาเบสิคหรือทาเทคนิคแบบเปนขั้นเปนตอน ถูกตองเปะๆเหมือนที่ผูใหญเรียน แบบพูดนานๆ สอนนานๆเด็กก็เริ่มไมฟง บางทีก็นำทาฝกไปเปน สวนหนึ่งของเกมสคะ P แตก็ตองระวังไมใหเปนเกมสที่แขงขันกัน สวนมากจะเปนเกมสที่ตองรวมมือกัน
FOCUS : สอนเด็กยากกวาสอนผูใหญมั้ย ปอม : อืมม..ไมยากนะคะเด็กๆจะมีความเปน ธรรมชาติสูง จะไมคิดมาก เมื่อทำไมถูกก็ปรับปรุง แกไขไดงายคะ แตผูใหญจะคิดเยอะมีความคิดของ ตนเองอยูในหัวอยูแลวแกไขยากคะ FOCUS : โดยปกติเด็กๆมักไมคอยอยูนิ่ง แลว ควบคุมเด็กอยางไร
หน้า ๒๙
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
ปอม : ไมควบคุมคะ คอยดูแลและแนะนำคะ เด็กๆจะซนบางเลนบางก็ไมเปนไร แตมันเปนการ สอนเราใหควบคุมตัวเองนะคะไมใหโกรธไมให หงุดหงิดเมื่อเด็กซนและไมใหความรวมมือ P ในสวนนี้ไดมาจากอาจารยสมบัติคะ ทาน เปนตัวอยางที่ดีและคอยย้ำอยูเสมอเรื่องการให ความรักความเขาใจแกเด็ก ไมคอยจับผิดหรือดุวา กลาวคะ เราจะไมใหความสนใจนักเมื่อเด็กดื้อ แต จะชมเชยเคาเมื่อเคาตั้งใจและทำไดดี FOCUS : ก็ถาเด็กซนไมสนใจฟงออกไปเลน อยางอื่น แลวทำอยางไร ปอม : มีเหมือนกันนะคะ บางทีเด็กบางคนก็ ขึ้นไปอยูบนเสากอดเสาอยูอยางนั้นเกือบชั่วโมง ก็มี เราก็ตองทำความเขาใจวาตอนนั้นเด็กคงไม พรอม ก็คอยหันไปดูบอยๆคะเผื่อตกลงมาจะได รับทัน(ฮา!!) P จริงๆแลวเราก็ตองทำขอตกลงกับเด็ก ดวยคะวาเด็กตองการอะไร เราตองการอะไร ก็ ตองปรับกันตอรองกัน ไมบังคับหรือยัดเยียดให ฝายเดียว
FOCUS : เด็กที่มาเรียนไอคิโดกันเนี่ย เรียนกันได นานขนาดไหน ปอม : คงเปนขอบกพรองของตัวเราเองดวยมั้ง สอนวนๆซ้ำๆทาเดิมเรื่อยๆ สงสัยเด็กจะเบื่อ หรือวา ผูปกครองไมเห็นวาลูกจะเกงอะไรขึ้นเลย หรือเปลา ก็ไมรู ? ก็จะหายๆไปซะสวนใหญ P สวนเด็กที่เรียนกันมาไดนานๆก็ประมาณ 5 ป ก็ตั้งแตเริ่มสอนแหละคะ FOCUS : โห!! แบบนี้ก็สายสูงแลวสิ ปอม : ฮะฮะฮะ.....ยังสายสมกันอยูคะ แหม! เรียน สัปดาหละครั้ง รวมแลวเดือนนึงก็ 6 ชั่วโมง แลว เด็กๆก็ไมไดใหความสนใจอะไรมากมายกับสายสี ดวยคะ
หน้า ๓๐
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
FOCUS : เปนเพราะอิทธิพลจากคนสอนรึเปลา(ไม เห็นยอมสอบเลื่อนสายซะที) ปอม : เด็กสอบไดสายสมก็ดูจะพอใจแลวคะ ถาม วาเมื่อไหรจะสอบสายสีฟาละ ก็ตอบกลับมาวาฝมือ ยังไมเหมาะขนาดนั้นหนูยังไมสอบ FOCUS : ประทับใจอะไรในการสอนไอคิโดเด็ก บาง ปอม : ประทับใจที่เห็นบรรยากาศในชั้นคะ เด็กๆ จะคอยชวยเหลือดูแลกัน ชวยกันเมื่อเพื่อนทำไมได และไมทำเพื่อนเจ็บ แคเด็กๆไดบมเพาะนิสัยแบบนี้ก็ คิดวาโตไปก็คงไมเปนปญหาแกสังคมแลวหละคะ
Aikido Family กบได้มีโอกาสไปเข้าร่วมสัมนาไอคิโดสามครั้งในระหว่างที่ ทํางานวิจัยที่อยู่ประเทศอินโดนีเซียกว่าสี่เดือน ก็เลยอยากแบ่งปัน ภาพของการสัมนาที่โน่นค่ะ นฤมล ธรรมพฤกษา
Seminar Shoji Seki Shihan ( 7th Dan ) วันที่ 14-17 มิถุนายน 2009 ที่ Samurai Dojo บาหลี
หน้า ๓๑
CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)
Aikido Family
Seminar Ikuhiro Kubota Shihan ( 7th Dan) วันที่ 28 มิถุนายน 2009 ที่ตึกอินโดแซท จาการ์ต้า
Seminar Seiichi Sugano Shihan ( 8th Dan ) วันที่ 29-30 มิถุนายน 2009 ที่ซากุระโดโจ จาการ์ต้า หน้า ๓๒