#19 AikidoCMU

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

AikidoCMU NEWSLETTER

จัดทําโดย ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200 ติดต่อได้ท ี่ ปีใหม่ (ประธานชมรม) 087-1772511

Email:

ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 081-405 5379

AikidoCMU@gmail.com

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ภาพการรับประกาศณียบัตร การจบหลักสูตรไอคิโดกักโก (Aikido Academy) ชั้น Intermediate เมื่อ เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๒

นักเขียนในฉบับ ดร.สมบัติ

สารบาญ

ตาปัญญา

ไอคิโดกับการปองกันความรุนแรงในสังคม .....ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓ ตัวเราคืออาวุธ .....อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘ สุภาษิตโกะกับขาพเจา ๑ ..... NOURNOURS’ MOM ๑๐ เดือนนี้เมื​ื่อปที่แลว ประสบการณจากการฝกที่ฮมบุโโจ .... นฤมล ธรรมพฤกษา ๑๓

อ.ธีระรัตน์

การฝกศิลปะการตอสู : ไอคิโดเฟรนดชิป ในโครงการ หลักสูตรผูนำเด็กไรสัญชาติ ... วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๙ สัมภาษณพิเศษ ฮัตโตริ ทากาโอะ ชิฮั่น ๒๔ AIKIDO(KA) IN FOCUS ไอคิโดกับเด็กๆ AIKIDO FAMILY: ภาพสัมนาไอคิโดที่อินโดนีเซีย

๒๘ ๓๑

บริพันธกุล

Nounours’ Mom นฤมล ธรรมพฤกษา วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์

โฟกัส

หน้า ๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

S T N E C S E OL RY DAY D A 0 4 5 N E A V H E T E I E D R TS MO L U AL D N A O G S N R E U P O AND Y SULT OF INTER 20 AS A RE CE: MORE THAN VIOLEN EACH HOUR. DEATHS WWW.WH

LENC O.INT/VIO

© WORLD HEALTH ORGANIZATION, 2003 / RED PAINT 2.8 /

ไอคิโดกับการปองกัน ความรุนแรง ในสังคม

ION _PREVENT E_INJURY

ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา หน้า ๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ไอคิโดกับการปองกัน ความรุนแรง ในสังคม

ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา

! ในระหวางวันที่ 15-19 กันยายน ที่ผานมานี้ผมไดรับ เชิญจากองคการอนามัยโลก (WHO) ใหไปเขารวมประชุม เรื่องการปองกันความรุนแรง ณ กรุงเจนีวา โดยมีผูเขารวม ประชุมจากทั่วโลกประมาณ รอยกวาคน มีผมไปจาก ประเทศไทยเพียงคนเดียว สวนใหญเปนประเทศที่ได เขารวมโครงการปองกันความรุนแรง (Global Campaign for Violence Prevention) ซึ่งมีองคการอนามัยโลกเปนผูนำ เนื่องจากถือวาเรื่องนี้เปนเรื่องใหญและมีผลกระทบตอ สังคมมาก ไดมีการประมาณไววาแตละปจะมีคนเสียชีวิตจากความรุนแรงประมาณลาน กวาคน ! สวนความรุนแรงในเยาวชนนั้นคำนวณไววาทั่วโลกนาจะเสียชีวิตจากความรุนแรง ประมาณชั่วโมงละ 20 กวาคน และยังมีผูบาดเจ็บพิการจากความรุนแรงจำนวนมากกวานี้ อีกหลายเทา และองคการอนามัยโลกไดเริ่มรณรงคเรื่องนี้มาตั้งแตป ค.ศ. 2002 คือ ประมาณเจ็ดปมาแลว และแบงออกเปนกลุมยอยอีกหลายกลุมซึ่งทำงานเฉพาะสวนไป ! หน้า ๔

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

! ในการประชุมนี้จึงมีผูเชี่ยวชาญมานำ เสนอผลงานกันหลายราย และมีการแบงกลุม ยอยอภิปรายกันและกลับมานำเสนอกลุมใหญ ดวย ! ขอสรุปและขอเสนอแนะที่ WHO ใหไว จากการศึกษาตรวจสอบงานวิจัยและโครงการ ตางๆ ที่เกี่ยวกับการปองกันความรุนแรงทั่วโลก กลาวไดยอๆ วาหากเราจะปองการความรุนแรง ! เชน ความรุนแรงตอเด็ก ความรุนแรงตอสตรี ความรุนแรงใน ใหไดผลดีและยั่งยืนนั้น เราจะตองทำงานอยาง เปนระบบและ! ตอเนื่องในทุกขั้นตอนของการ เยาวชน (คือเยาวชนเปนผูกระทำ ความรุนแรงเอง) ความรุนแรงตอผูสูง เกิดปญหา เริ่มตั้งแตวัยแรกเกิดของมนุษย คือ อายุ ความรุนแรงตอกลุมคน (สงคราม ตองพยายามใหเด็กไดรับความอบอุน มีความ หรือความขัดแยงระหวางกลุมคนตาง สัมพันธที่ดีกับพอแมและผูเลี้ยงดู และไมไดรับ ชาติพันธุ) และความรุนแรงตอตนเอง ความรุนแรงตั้งแตแรกเกิด และตอเนื่องไปจนถึง การชี้ตัวหรือสังเกตผูที่ถูกกระทำหรือเปนเหยื่อ (การฆาตัวตาย) เปนตน ! ! ของความรุนแรง แลวจัดการ ใหมีการชวยเหลือเยียวยา อยางจริงจัง เพราะไมเชนนั้น จะเกิดการ “สืบทอด” ความ รุนแรง จากรุนสูรุนไปเรื่อยๆ นอกจากนี้ยังตองจัดการกับ ปจจัยอื่นๆ ที่มีผลเกี่ยวของ กับการเกิดความรุนแรงใน สังคมอีกดวย ภาพจาก http://9b.ishere.info/child-soldiers-3

หน้า ๕

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

! แตที่ผมรูสึก วาจะมีความเชื่อมโยง กับไอคิโดอยางยิ่งก็คือ ขอที่วา ตองเปลี่ยน บรรทัดฐานทางสังคม และวัฒนธรรมที่ ยอมรับหรือสนับสนุน การใชความรุนแรง ! มีหลักฐานมากมายและเห็นได ชัดในสังคมที่บงบอกถึงการที่เรายอมรับ เอาความรุนแรงมาเปนบรรทัดฐานทาง สังคมและวัฒนธรรมแลว ตั้งแตการ เลี้ยงดูเด็กดวยความรุนแรง (ดุดา เฆี่ยน ตี เหยียดหยาม ประจาน ฯลฯ) ซึ่งสงผล ใหเด็กรับเอาความเชื่อหรือคานิยมที่ เห็นชอบกับการใชความรุนแรงในการ แกปญหาหรือจัดการกับคนอื่นๆ เมื่อ ถูกตอกย้ำดวยสื่อและบันเทิงที่เนนการ ขายความรุนแรง หรือยกยองและให ความชอบธรรมกับการใชความรุนแรง และทั้งเด็กและผูใหญเสพสื่อเหลานี้ แทบทุกวันตอเนื่องกันหลายป จึงไมนา แปลกใจวาทำไมเยาวชนและผูใหญใน ปจจุบันจึงใชความรุนแรงกันมาก

! ภาพที่นาสลดใจและนาเปนหวงก็คือ การแพรระบาดของวิดีโอคลิบที่แสดงภาพเด็ก ทั้งหญิงชายตบตีกัน แลวมีเพื่อนๆ คอยเชียร กันรอบๆ แสดงใหเห็นวาทุกคนลวนชื่นชมกับ การใชความรุนแรงเชนนั้น และคาดเดาไดไม ยากวาเด็กเหลานี้เมื่อเติบโตเปนผูใหญก็จะ ตองใชความรุนแรงในการแกปญหาหรือ จัดการกับคนอื่นๆ อยางแนนอน ! ปรัชญาของไอคิโดบอกไวคอนขาง ชัดเจน วาเปาหมายของการฝกไอคิโดไมใช เพื่อเอาไปทำรายผูอื่น แตเพื่อปกปองทั้ง ตนเองและคนอื่นๆ จากความรุนแรง มากกวา ผมจึงเชื่อวาหากเราพยายามปลูก ฝงความคิดเชนนี้ใหแกเด็กและเยาวชน ตั้งแตเล็กจนโตได เรานาจะชวยลดปญหา ความรุนแรงในสังคมลงไปไดมากทีเดียว

ภาพจาก http://www.techshout.com/gaming/2008/11/violent-video-gamesincrease-aggression-and-desensitize-individuals-doctors/

หน้า ๖

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

! แตอยางไรก็ตาม การแกปญหาหรือปองกันปญหาเชนนี้ ไมอาจทำไดภายใน ระยะเวลาสั้นๆ เชนเดียวกับการฝกไอคิโดเพื่อเขาสูความเปนยอดฝมือ ตองใชเวลา หลายป การปลูกฝงความเชื่อและทัศนคติที่นิยมสันติวิธีในเยาวชนก็เชนเดียวกัน ตอง คอยทำคอยไป ตอเนื่องกันไปเรื่อยๆ จึงจะไปถึงเปาหมายไดในที่สุด ไมมีหลักสูตร เรงรัด ไมไดผลยินดีคืนเงิน เหมือนเรื่องอื่นๆ ที่เราคุนเคยกัน ผมจึงอยากใหกำลังใจเพื่อนชาวไอคิโดใหพยายามตอไปไมทอถอย หากเรามุงพัฒนา ตัวเองใหหยุดใชความรุนแรงเสียกอน แลวสรางความบันดาลใจ (ไมใชเที่ยวสั่งสอน หรือชักจูงโนมนาวเหมือนนักบวชหรือมิชชันนารี) ใหกับคนรอบตัวเราเพียงไมกี่คนให หยุดเห็นดีเห็นงามกับการใชความรุนแรง เปนสวนหนึ่งของ การสรางบรรทัดฐานทาง สังคมและวัฒนธรรมที่ไมยอมรับและไมสนับสนุนการใชความรุนแรง เราก็จะมีสวนลด ความรุนแรงในโลกไดเชนเดียวกัน

หน้า ๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ตัวเราคืออาวุธ อ.ธีระรัตน บริพันธกุล

! ปนสั้นอาจเปนอาวุธที่มีอันตราย ในบางสถานการณ แตบางสถานการณ ประสิทธิภาพของมันก็มีอยูจำกัด เชน ตองเสียเวลาในการบรรจุกระสุนเขาไป ใหม รูกระสุนก็มีขนาดเล็ก พื้นที่ที่กระสุน ผาก็แคบมาก หากใชปนในระยะประชัน ชิดประสิทธิภาพของมันจะดอยกวาระยะ ที่เหมาะสมและความแมนตรงจะยิ่งลดลง หากใชงานในขณะที่มีการเคลื่อนไหว ! หากจะเทียบดาบกับปนแลว จะ พบวาดาบสามารถจูโจมไดหลายทิศทาง และหลาหลายรูปแบบ ประสิทธิภาพของ ดาบขึ้นตรงอยูกับทักษะความชำนาญ ความรวดเร็วและความแข็งแกรงของผูใช ดาบ ดาบแมจะซอนเรนอำพลางไดยาก กวาปนแตเมื่อถูกใชงานก็เงียบแทบไร เสียง ดาบแมจะมีความยืดหยุนในการใช งานมากกวาปนแตก็มีความจำกัดตรงที่ผู ใชตองชำนาญ ดามจับมีเพียงดานเดียว และอันตรายจากดาบก็มีความแตกตางกัน ! สำหรับไอคิโดแลว อาวุธที่สำคัญ คือรางกายและจิตใจ อาวุธชนิดนี้ของนัก ไอคิโดก็มีทั้งจุดออนและจุดแข็งเชนกัน!

! ทั้งนี้ขึ้นอยูกับบุคลิกหรือลักษณะ เฉพาะตัว ขนาดรูปราง น้ำหนักตัว ความเร็ว ความยืดหยุน สิ่งเหลานี้จะหลอมรวมเปน อาวุธของนักไอคิโด ! การใชรางกายใหเปนอาวุธของไอคิ โดมีรูปแบบหรือลีลาที่เปนเอกลักษณเฉพาะ ที่แตกตางจากศิลปะการปองกันตัวแขนง อื่นๆ งแมวาเทคนิกของไอคิโดมีอยูอยาง มากมายและพอเพียงที่จะทำใหอาวุธกายมี ประสิทธิภาพเวลาที่ถูกใชงาน แตอาวุธกาย ก็ยังมีขอจำกัดเชนเดียวกับปนหรือดาบหรือ ศิลปะการปองกันตัวแบบอื่นๆ เชน การเตะ การตอยของนักไอคิโดทำไดเพียง atemi หน้า ๘

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ประสิทธิภาพของศิลปะการปองตัวหลาย แขนง แตสิ่งที่เติมเต็มจิตใจของผูเขียนกลับ ไมใชเรื่องดังกลาวแตเปนการพบความลุม ลึกหรือคุณคาแหงความเรียบงาย บางทีสิ่งที่ คนพบนี้อาจเปนวิถีแหงเซ็นก็ได เซ็นจะใช การคนหาความสมบูรณในสิ่งๆเดียว เชน เดียวกับชางตีดาบซามูไรที่ทำกิจกรรมดัง กลาวเพียงอยางเดียวในการทำจิตตนให บริสุทธิ์และสูภาวะที่เรียบงาย มากกวาที่จะ (เทคนิกการเบี่ยงเบนความสนใจมากกวาจะ ทำอาวุธ(เชนปน)ที่ตองใชจินตนาการที่ซับ ทำใหไดรับบาดเจ็บ) หรือการล็อกและการ ซอนหรือบันเจิด การคนพบธรรมชาติของอาวุธแหง ควบคุมคูตอสูก็ไมอันตรายหรือซับซอนเมื่อ ! เทียบกับยิวยิสุ หรือเทคนิกการทุมของไอคิ ตนจึงตองอาศัยความมุมานะบากบั่น ผาน ความรูความเขาใจอยางถองแทและการ โดก็เรียบงาย ! การฝกไอคิโดตองใชความสามารถ ฝกฝนอยางตอเนื่องเพื่อขจัดความไม ของผูฝกซึ่งปกติจะมีอยางจำกัดอยูแลวใน บริสุทธิ์แหงจิตและความออนแอใหมลายไป หลายๆดาน เชนการยืนที่มั่นคงแตยืดหยุน เพื่องายตอการปรับเปลี่ยนความสมดุลและ การหมุนตัวที่รวดเร็วและทรงพลัง การใช ศูนยกลางของความสงบแหงจิตใจในการ อานเจตนาและการกระทำที่กำลังจะเกิดขึ้น ของคูตอสู การรูจักประสานการหายใจให สอดคลองกับการใชแรงกาย การรูจักนำ สวนตางๆของรางกายมาใชในเทคนิกatemi การเคลื่อนที่ที่เปนวงกลม การใชประโยชน จากเวลาและแรงโนมถวงของโลก และอื่นๆ อีกมากมาย แปลและเรียบเรียงจาก “you are weapon” Aikido ! แมวาผูเขียนจะเชื่อมั่นและยอมรับ Journal 24th ,May 2009 อยางเต็มถึงความรู ทักษะรวมถึง หน้า ๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

สุภาษิตโกะ กับขาพเจา (๑) ! โดยทั่วไปแลว เมื่อเราเผชิญหนากับ สิ่งใดที่พองกับสุภาษิตหรือคำคมที่เรารูจัก การนำคำสอนในสุภาษิตหรือคำคมนั้นมา ปฏิบัติก็มักจะใหผลดีแกเราเสมอ คำสอนใน สุภาษิตหรือคำคมเปรียบไดกับอาจารยที่ไร ตัวตน ที่คอยชี้แนะแนวทางที่ถูกตองและ เหมาะสมใหเสมอ

โดย Nounours’ Mom ตลอดเวลา การตัดสินใจ การตอสู การแก เกมของผูเลนโกะทำใหเราไดคนพบตัวตน และจิตวิญญาณของผูเลน

! ขาพเจาขอออกตัวกอนวา ขาพจาเปน เพียงผูเริ่มฝกหัดเลนโกะและเปนผูที่กำลังฝก เทคนิคตางๆของไอคิโดเทานั้น และยังโง เขลาที่จะเขาใจแกนแทและจิตวิญญาณของ ! จากแรงบันดาลใจที่บุตรสาวตัวนอย เกมโกะอยางลึกซึ้ง แตถาเปนจิตวิญญาณ ของขาพเจาชื่นชอบการเลนเกมกระดานโกะ ของไอคิโดแลว ขาพเจาไมปฏิเสธเลยวา มัน จึงทำใหขาพเจาสนใจศึกษา เกมกระดาน เปนธรรมชาติและชีวิตของขาพเจาไปแลว ชนิดนี้เพื่อไปตอกรและพัฒนาซึ่งกันและกัน ทางดานอัจฉริยะภาพผานเกมโกะ และยิ่ง ! สุภาษิตเกมโกะ จากหนังสือ “โกะ ศึกษาเกมโกะ ขาพเจาก็ยิ่งคนพบวา บน อัจฉริยะเกมแหงพิภพ แตงโดย คุณวันชัย กระดานที่มีขนาดประมาณ ๑๖ คูณ ๑๗.๕ ประชาเรืองวิทย” ที่ขาพเจาไดรับความ นิ้วนี้ ปรากฏการตอสูทุกรูปแบบเทาที่ อนุเคราะหมาจากเพื่อนรวมยุทธภพผูหนึ่ง ภูมิปญญาของมนุษยจะสรางสรรคขึ้นมาได หน้า ๑๐

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

! ทานคิดวาใครจะเปนผูสูญเสียมากกวา กัน ขอย้ำวาเปนผูสูญเสียทั้งคู หามีใครแพ หรือชนะไม ระหวางศีรษะกับกำแพง และ ทานก็ยอมรูดีดวยเชนกันวาการเอาศีรษะไป ชนกำแพงนั้นยอมมีแตความเสียหายเกิดขึ้น

ไดตอกย้ำใหขาพเจายิ่งชอบเกมโกะมากขึ้น นอกเหนือจากคำบอกกลาว ของผูเลนโกะ บางทานที่บอกวาอยากมาฝกไอคิโดเพราะมี หลักการคลายกับหลักปรัชญาของการเลน โกะ ! สุภาษิตเกมโกะที่เปนคำคมสั้นๆบาง ขอไดจุดประกายความคิดของขาพเจาให ตองการเขียนเรื่องนี้ขึ้นมาเพื่อเผยแพร สุภาษิตเกมโกะที่ขาพเจาเห็นวาสอดคลอง กับหลักของไอคิโดที่ขาพเจายึดถือเปน แนวทางในการใชชีวิตใหมีความสุขสงบได ตามความเขาใจของตัวเอง โดยมิไดยึดติดวา ผูใดจะตองเห็นคลอยตาม

จากหลักของไอคิโดก็เชนกัน การสรางความ สัมพันธและความกลมกลืนอยางถูกตอง เหมาะสมโดยผูรับการโจมตีเทานั้น ที่จะ ทำใหทั้งผูโจมตีและผูถูกโจมตีปลอดภัยและ เกิดความเสียหายนอยถึงไมมีความเสียหาย เลย เปรียบไดกับชีวิต การทะเลาะกันอยางไมมี ใครยอมถอยใหใคร หากเปนเชนนี้ก็คงจะ เกิดแตความหมางเมินและเกลียดชังกัน และ อาจนำไปสูการจองทำลายซึ่งกันและกันไม สิ้นสุด การกลาวคำขอโทษและใหอภัยซึ่ง กันและกันนั้นใครๆก็ทราบวาเปนเรื่อง ประเสริฐ และเปนเรื่องที่กระทำไมยาก

ครั้งนี้ ขาพเจาจะขอยกสุภาษิตโกะที่วา

“อยาเอาหัวไปชนกำแพง” หน้า ๑๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

และควรทำ แตการที่จะเปนฝายกลาวคำขอโทษ และใหอภัยกอนนี่ซีเปนสิ่งที่กระทำไดยากเย็นยิ่ง นักเพราะกลัวเสียเหลี่ยม ไมทราบวาใครเปนผู ริเริ่มความเชื่อวาคนเรามีเหลี่ยมใหเสีย ทั้งที่ไมมี ไดมีสวนไหนของทรวดทรง รูปราง หนาตา ที่เปน เหลี่ยมเลยสักนิด นอกจากเลหเหลี่ยมชั้นเชิงใน จิตใจ เชื่อเถอะวา หากคนเรานิยมวาไมมีใครมี เหลี่ยมใหเสีย ก็คงไมมีความรูสึกเสียเหลี่ยมในการ ที่จะเปนผูฝายกลาวคำขอโทษและใหอภัยกอนเปน แนแท และนายกยองผูที่กระทำเชนนี้วาเปนยอดคน ยอดฝมือคนหนึ่งเลยทีเดียว เพราะเปนผูที่สามารถเอาชนะจิตใจที่หวาดกลัวตอคำเยาะเยยของผูที่ขลาดเขลาวาเรา เปนคนขี้แพ และมีความกลาหาญ ภาคภูมิใจในตัวเองที่จะยืดอกกลาวคำ “ขอโทษ” และ “ใหอภัย” ! สำหรับครั้งนี้ คงตองกลาวถึงตรงนี้กอน แลวครั้งหนา หากพิภพนี้ยังมีที่ใหยืน ขาพเจาก็จะไดเขียนถึงสุภาษิตโกะอันอื่นๆ ตอไป

The Art of Peace # ๓๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens Economy is the basis of society. When the economy is stable, society develops. The ideal economy combines the spiritual and the material, and the best commodities to trade in are sincerity and love.

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/

หน้า ๑๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

เดือนนี้เมื่อปที่แลว ประสบการณ์จากการฝึกที่ฮมบุโดโจ

นฤมล ธรรมพฤกษา

! บทความนี้เขียนขึ้นเพื่อบอกเลา ประสบการณของกบที่ไดมีโอกาสไป สัมผัสกับการฝกไอคิโดที่ประเทศญี่ปุน ตั้งแตปลายป ๒๐๐๘ เปนตนมา ตอง ขอขอบคุณทุนปญญาชนสาธารณะ จากนิปปอนฟาวเดชั่นที่ใหทุนไปทำวิจัย เรื่อง “บทบาทศิลปนกับการทำเมือง นาอยู” ณ ประเทศญี่ปุนและอินโดนีเซีย เปนเวลาหนึ่งปเต็มคะ พฤศจิกายน ๒๐๐๘ E กบเดินทางถึงโตเกียวในชวงตนเดือนตุลาคม เปนตนฤดูใบไมรวง อากาศก็เริ่มเย็นๆ E วันแรกที่ไดเขาฝกที่ฮมบุโดโจ ที่สำนักงานใหญไอคิโดก็คือวันพุธที่ ๘ ตุลาคม เพื่อเขาเรียนชั้นไอคิโดกักโก (Aikido Gakko หรือ Aikido Academy) ชั้นเรียนนี้เปนชั้นเรียนพิเศษที่เปดปละสองครั้ง ครั้งละหาเดือน กวา ชั้นเรียนเหลานี้มีสามระดับคือ beginner, Intermediate, และ advance แตละชั้นจะมีอาจารยประจำชั้นละสองคนผลัดกันเขามาสอนสัปดาห ละครั้ง อาจารยจะสอนอยางเขมขน มีการสาธิตใหดู ใหนักเรียนฝกตาม วิจารณและแกไขทาใหถูกตอง พรอมกับอธิบายที่มาและเทคนิคทาตางๆ อยางละเอียด นอกจากนั้นยังมีหนังสือใหนักเรียนคนละเลม

หน้า ๑๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

E ชั้นที่กบเรียนคือชั้น Intermediate หรือระดับปานกลางสำหรับสายสามกิ้วถึง หนึ่งกิ้ว แตปญหาก็คือ แมกบจะฝกมาไดเจ็ดปแลว แตระดับสายอยูที่หากิ้ว (สายฟา ปลายเขียวหกนิ้ว) ฮัตโตริเซนเซจึงไดขอใหอาจารยใหญฟูคาคุซาเซนเซกรุณาเขียน จดหมายแนะนำตัวใหไดเรียนชั้นนี้ โดยปรับระดับสายขึ้นเปนสามกิ้ว (สายน้ำตาล) ตองขอขอบพระคุณอาจารยฮัตโตริที่ชวยแนะนำใหเรียนชั้นนี้ ขอบพระคุณฟูกากุซาเซน เซที่กรุณาเขียนใบรับรองให และขอขอบพระคุณอาจารยสมบัติที่กรุณาติดตอประสาน งานใหคะ E คาลงทะเบียนในชั้นนี้คือ ๖๓,๐๐๐ เยน ก็ประมาณ ๒๔,๐๐๐ บาท สำหรับหา เดือนกวา ฝกสัปดาหละสองครั้ง ในขณะที่ชั้นฝกประจำ (regular class) จายเดือนละ ๑๐,๕๐๐ เยน ก็คงเทากับ ๓,๘๐๐ บาท) สามารถฝกไดทุกวันเวนวันอาทิตย วันละหา ครั้ง (วันเสารเพิ่มรอบสิบโมง) คือชวงเชาสามครั้ง (ชั้นหกโมงครึ่ง และแปดโมง) ชวง เย็นสามครั้ง (ชั้นบายสาม หาโมงครึ่งและทุมตรง) แตชั้นฝกประจำนี้ นักเรียนจะเยอะ มากถึงหาสิบคน เซนเซจะไมสามารถลงรายละเอียดใหกับทุกคนไดเหมือนกับชั้นไอคิโด กักโก E ในอาคารของโดโจจะมีสี่ชั้น ดวยกัน ชั้นแรกเปนสำนักงานและ หองพักอาจารย ชั้นสองเปนโรง ฝกของนักเรียนใหม (บางครั้งก็ เปนชั้นพิเศษ) หองเปลี่ยนเสื้อผา ของผูหญิง และหองทำงานของโด ชู ชั้นสามซึ่งเปนโรงฝก regular class และหองเปลี่ยนเสื้อผาของ ผูชาย ไอคิโดกักโกจะเรียนกันที่ชั้น สี่ ชั้นนี้ก็มีหองเก็บของและที่พัก ของชิโดอินบางทาน หน้า ๑๔

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

E เวลาที่เราเขามาที่โดโจ สมาชิกตองเอาบัตรมา วางบนเคาเตอรแลวเก็บบัตรกลับไปตอนฝกเสร็จ พวกที่ฝก regular class จะใสไวในกระบะสีดำ สวน พวกที่เรียนไอคิโดกักโกเชนกบ จะวางเรียงไวตรงดาน ซายของเคาเตอร E ชั้นเรียนนี้ ความจริงแลวกบไมแนใจวาเปนชั้น สำหรับระดับกลางอะไร เปนฝมือระดับ“ปานกลาง” หรือวาวัย “กลางคน” เพราะนักเรียนในสิบหกคนจะ มีอายุต่ำกวาสี่สิบอยูแคหาหกคนเทานั้น แสดงวาคน ญี่ปุนจำนวนมากเริ่มฝกไอคิโดตอนวัยผูใหญเขาไปแลว ทำใหเรารูสึกวาเราไมไดเปนคนสูงวัยคนเดียวในชั้น คอยใจชื้นขึ้นมาหนอย E ในชั้นเรียนของกบ อาจารยประจำคือ โคอิชิ โทริอุมิ ชิฮั่น (เจ็ดดั้ง) และ โยชิอากิ โยโกตะ ชิฮั่น (เจ็ด ดั้ง) เซนเซทั้งสองทานสอนเปนภาษาญี่ปุน ซึ่งกบก็ฟงไมรูเรื่องเลย แตพอเดาไดบาง จากการสาธิตทาแลวก็พยายามทำตาม ทาน การที่ไดดูอาจารยสาธิตใกลๆและ โทริอุมิชิฮั่น ไดรับการตักเตือนอยูบอยๆ ทำใหเรา พอจะทำตามไดไมยาก E โทริอุมิเซนเซอายุหกสิบกวา บุคลิกของทานสุขุมเยือกเย็น รุนพี่คนหนึ่งบอกวาทาไอคิโดของทานคลาสสิคมาก สวนโยโกะตะ โยโกตะชิฮั่น เซนเซ อายุประมาณหาสิบกวา ใจดี ราเริง ชอบหัวเราะเสียงดัง โยโกตะเซนเซบางครั้งสอนกบเปนภาษาอังกฤษ เซนเซสอนสนุกมาก และตลกมากดวย E โยโกตะเซนเซชอบทำทาผิดๆใหดู จะไดรูวาทำผิดแลวเปนอยางไร และถาทำถูกจะดี กวาอยางไร ทาของเซนเซสวยมาก สงางาม ฐานกวาง สมดุล หนักแนนและลื่นไหล หน้า ๑๕

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

E E

ฮัตโตริเซนเซบอกวากบโชคดีที่ไดฝกกับชิฮั่นทั้งสองทานนี้E ในชวงเดือนตุลาคมและพฤศจิกายนปที่แลว มีสองเหตุการณสำคัญขึ้นดังนี้คะ

จันทร ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๑ E วันนี้เปนวันกีฬาและสุขภาพแหงชาติถือเปนเปนวันหยุดแหงชาติ ทางฮมบุโดโจก็จัด ใหมีการฝกพิเศษตอนเชาเวลาหกโมงครึ่ง ปกติก็ฝกกันทุกเชาอยูแลว โดยโดชูสอน แตที่ พิเศษก็คือ วันนี้ฟรี!!! และปกติจะมีชั้นแปดโมงดวย แตวันนี้มีคลาสเดียว เสาร ๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๑ E วันนี้เปนวันสาธิตไอคิโดนักเรียนนักศึกษา (Aikido Student Demonstration) ที่ “นิปปอนบูโดกัน” ที่ตั้งของอาคารนั้นคิดวานาจะเปนสวนหนึ่งของสวนในพระราชวัง อิมพีเรียล เหมือนกับปราสาทที่มี คูน้ำลอมรอบ คูน้ำนั้นมีขนาด ใหญและลึกสักสามเทาของ คูเมืองเชียงใหม E พอเดินผานประตูทางเขา ก็จะเห็นอาคารใหญยักษสงางาม ในอาคารจะมีโตะรับรอง เมื่อลง ทะเบียนแลวก็เขาไปนั่งรอที่อัฒ จรรยชั้นสองหรือชั้นสาม E สิบเอ็ดโมงครึ่งเปะ พิธีเปดก็เริ่ม โดชูกลาวเปดงาน นักศึกษาประมาณสี่รอยคนใส ชุดฝกยืนอยูเต็มสนาม และยังมีที่มานั่งดูบนอัฒจรรยรอบๆก็อีกหลายรอยคนในชุดฝก นับ ดูคราวๆก็รอยกวากลุม กลุมละตั้งแตสองคนถึงสิบหาคน นาทึ่งมากที่นักศึกษาสนใจไอคิ โดขนาดนี้และฝมือก็ดีมากๆดวย แตละมหาวิทยาลัยจะสาธิตคนละหานาที มีกลองใหญใช ตีบอกเวลา หน้า ๑๖

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

E ทุกอยางเริ่มตนและจบตรงเวลาเปะ แตละมหาวิทยาลัยมีสไตลในการฝกไอคิโด ตางๆกันไป E บางที่สงเสียง “อัสๆ” แตหลายที่ฝกเงียบๆ E บางที่ไมตบเบาะเลย บางที่ตบเปรี้ยงๆ E บางที่สุคิ (ชกตรง) โดยเอาหมัดซอนไวขางหลัง บางที่เอาอีกมือบังไว บางที่ตอย แบบฮุค บางที่ก็แคยื่นหมัดออกไปใหนาเงะเขาทำเทคนิคเอง E บางที่ทำพรอมกันเปนจังหวะจะโคนจนเราแทบจะนับหนึ่ง สอง สามตามได บางที่ก็ ลื่นไหลมีไดนามิค E พอประมาณบายโมงตรง เปนเวลาพักครึ่ง กบไดพบกับวากาบายาชิเซนเซ (ทาน นอายุเจ็ดสิบกวาป) ซึ่งเปนอาจารยของฮัตโตริเซนเซ ทานเมตตามาก ชวยตอบทุก คำถามที่เราสงสัย ทานเองจบวาเซดะและฝกภายใตทาดะเซนเซที่เปนผูกอตั้งไอคิโด นักศึกษาขึ้นมา จากนั้น ทานก็พากบเขาไปแนะนำใหกับโดชูในหองพักที่ชั้นลางสุด พอเริ่ม การสาธิตในชวงบาย วากาบายะชิเซนเซก็ขอตัวเดินลงไปที่สนาม นั่งลงขางๆโดชูเพื่อชม การสาธิตตอ หน้า ๑๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

E ในระหวางพัก นักศึกษาในชุดฝกก็วิ่งกรูกับ เขามานั่งเรียงแถวรอ โยโกตะ เซนเซก็ออกมานำความ เคารพ และสอนในชวงพัก ประมาณครึ่งชั่วโมง โยโกตะ เซนเซสอนสนุกมาก นักเรียน เปนรอยสองรอย ทานจับได อยูหมัด มีพลังมาก E จากนั้นก็เปนการสาธิตของนักศึกษา บางมหาวิทยาลัยมีการใชอาวุธดวย มีหลาย ทาที่ไมคุนเลย ทั้งมือเปลาทั้งอาวุธ บางทาก็นาตื่นเตนมากจนเรียกเสียงฮือฮาออกมาจาก ขางสนามไดบอยๆ E สุดทาย โดชู สาธิตไอคิโดประมาณสิบ หานาที โดยมีวะกะเซนเซ เปนอูเกะ กับอาจารย หนุมอีกสองทาน ลมกัน สวยมาก นุมมาก ไมมี เสียงเลย (ยกเวนบาง เวลาที่ตบเบาะ) E ประมาณสามโมง ครึ่งก็สาธิตเสร็จ มีการ มอบรางวัล เปนอันเสร็จ พิธี หน้า ๑๘

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

การฝึกศิลปะการต่อสู้: ไอคิโดเฟรนด์ชิป ในโครงการหลักสูตรผู้นําเด็กไร้สัญชาติ สโมสรผูนำเยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน

วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์

ปที่ผานมา ผมเคยเขียนไวในบล็อกถึงความนาสนใจของการฝกวิชาศิลปะการ ปองกันตัวที่เรียกวา “ไอคิโด” แตไอคิโดเปนที่รูจักนอย เพราะเปนการปฏิวัติเรียนรู ที่ผูเรียนตองเรียนรูแบบชวย กันไปใหถึงฝง มิใชการเรียนแบบเหยียบหัวกันขึ้นไปที่พบเห็นเปนกระแสหลัก ไมมีการ แขงขันเอาหนา ควาถวยรางวัล ทั้งยังตองใชเวลาในการสื่อสารถึงหลักการ สันติภาพอันเปนแกนของวิชานี้ หน้า ๑๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

! ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับ การเสียสละเวลาและแรงกายแรง ใจมาชวยฝก ! ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของ บริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่สงมาแบง ปน ในการเขียนคราวกอนๆ ผมลองวิเคราะหเลนๆวาโอกาสสำหรับการสงเสริมไอคิโด ในชนบทซึ่งรวมถึงเด็กไรสัญชาตินั้นทำได อยางนอยก็สามทาง คือ ๑. จากผูมีจิตอาสาจากขางนอก อยางเราๆ เขาไปชวยพัฒนา คือลุยเดี่ยวเขาไปเลย ใครสนใจมาฝกก็รับเปนศิษย แตรับจำกัด ไมมีขอผูกมัดอะไร แตตองมีระเบียบฝก และ ตอง “เอาใจมาแลก” อันนี้เปนแนวทางที่ผมทำมาแตแรก คือตองแสดงความตั้งใจจริง และมีจิตอาสา มีความประพฤติดีจึงจะรับเปนศิษย ๒. ชมรมไอคิโดจาก ขางนอก หรือหนวยงาน ภายนอก เปดโอกาสใหเด็กใน ชนบทเขารวมฝกตามวาระ ตางๆ ๓. จากการผลักดันของ ชาวบาน เขาสูแผนพัฒนา ทองถิ่นของหนวยงานตางๆ เชน อบต. โรงเรียนในชุมชนbb หน้า ๒๐

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ออ คำวาหลักสูตรที่ผมใชนี่ดู เหมือนใหญโตนะครับ แตจริงๆแลว มันเปนหลักสูตรแบบชาวบานนะ ครับ คือไมไดเครงครัดกับตัวชี้วัด หรือแบบรายงานวิชาการอยางที่ครู อาจารยเขาทำกัน แตเราเปน หลักสูตรในแบบเอ็นจีโอ เนนการมี สวนรวมของเด็ก เยาวชนเปนหลัก ถาจะวิเคราะหจากการฝก ไอคิโดของตัวเองที่ปางมะผาแลว ผมเองพยายามผลักดันทั้งสาม แนวทางนะครับ แตยึดแนวทางที่ หนึ่งเปนหลัก ก็ยังขาดอีกสอง แนวทางที่ตองหนุนเสริมตอเนื่อง ใหเกิดขึ้นเปนรูปธรรม

มาปนี้ สยชช. เราไดงบจาก กองทุนสงเสริมการจัดสวัสดิการ สังคม ของกระทรวง พม. มาจัดทำ โครงการหลักสูตรผูนำเด็กไร สัญชาติที่อำเภอปางมะผา ผมเลย ไดโอกาสบรรจุการฝกไอคิโดไวใน หลักสูตรระยะสั้นหกเดือนนี้

เนนสรางแกนนำกลุมเล็กๆที่สามารถจะทำงานใน ทองถิ่นไดตอไป ไมใชเรียนจบแลวจะมุงเขาเมือง อันนี้เราจะตองเฟนหาเด็กที่อยากจะทำงานเพื่อ สวนรวมจริงๆ ซึ่งตองใชเวลาดูกันนานๆ ก็ตอง ทำใจ แตก็จำเปน

การบรรจุวิชาไอคิโดไวในหลักสูตรผูนำเด็ก ไรสัญชาติครั้งนี้ ทำใหแนวทางขอที่สองชัดเจนเปน รูปธรรมขึ้น โดยวันที่ 1-2 กุมภาพันธที่ผานมา ก็ได มีวิทยากรเปนอาจารยไอคิโดขั้นสูง นำโดยHattori Takao Sensei กับภรรยา, คุณหมอกฤษณชัย ไชย พร, อาจารยรัตนพล พนมวัน ณ อยุธยา, รวมทั้ง อาจารย ป  อ ม กั บ ที ม นั ก ศึ ก ษาชมรมไอคิ โ ด มหาวิทยาลัยเชียงใหม แถมนักเรียนจากโรงเรียน วัฒนโนทัยพายัพ เชียงใหมมารวมดวยชวยฝก เด็กๆไรสัญชาติที่นี่ รวม 9 คน หน้า ๒๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ดีใจแทนเด็กๆ .....ไมนึกไมฝน ว า จะมี ค นสนใจมาช ว ยฝ ก กั น มาก ขนาดนี้.... เด็กๆเขารวมโครงการ 15 คน มี 7 คนที่ฝกกับผมมากอน แตอีกครึ่งไมมีพื้น การฝ ก ไอคิ โ ดมาก อ นนะครั บ เกื อ บ ทั้งหมดเปนเด็กผูหญิง แตใจสูไมแพผูชาย ผมต อ งอบรมปู พ ื ้ น ล ว งหน า เพื ่ อ ให สามารถลมหนา ลมหลังเปนบาง ใหรู ธรรมเนี ย ม มารยาทการฝ ก ไว ก  อ นที ่ อาจารยระดับสูงและรุนใหญจาก มช.จะ มา เด็กๆก็ตั้งใจมากครับ ไมแพอาจารย และเพื ่ อ นพ อ งน อ งพี ่ ช าวมหาวิ ท ยาลั ย เชี ยงใหมม ีล งทุ นลงแรงมามอบความรู เปนวิทยาทานถึงที่นี่ นอกจากการฝกบนเบาะแลว เราก็ มีกิจกรรมอื่นๆอีก อาทิ ๑. พาเด็กไปพัฒนา เก็บกวาด ทำความสะอาดวัด นัยยะวา ทำความ สะอาดวัด เพื่อทำความสะอาดใจ ลด ความเห็นแกตัว และสรางขวัญกำลังใจ แกเด็กๆในการเปนผูมีจิตอาสา ๒. ไปสาธิตไอคิโด เพื่อเผยแพร และประชาสัมพันธ ณ โรงเรียนอนุบาล ปางมะผา เพื่อใหเกิดการรับรูและยอมรับ วิชานี้มากขึ้น

๓. การจัดรายการวิทยุ บอกเลา ประสบการณของเด็กไรสัญชาติที่ไดมาฝก ไอคิโด ๔. สวนกิจกรรมในเชิงผอนคลาย ก็มี การไปเลนน้ำในลำธารหลังการฝกภาคบาย ตกค่ำก็มีกิจกรรมการแสดงรอบกองไฟ ทั้ง ละครชุมชน และรองเพลงที่มีเนื้อหาดีๆรวม กัน สี่วันกับการฝกและการเตรียมงาน อยาถามเลยวาเหนื่อยไหม แตถามวามี ความปติสุขแคไหน ที่เราไดมอบสิ่งดีๆใหกับ เด็กยากไรเหลานี้ เปนความภูมิใจลึกๆที่ได เปนสวนหนึ่งในการสรางคุณประโยชนให เกิดแกวงการไอคิโดบานเรา หน้า ๒๒

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ขอบคุณทุกน้ำใจ สำหรับการเสียสละเวลาและแรงกายแรงใจมาชวยฝก ขอบคุณน้ำใจที่อยูในสิ่งของบริจาคทุกชิ้น ไมวาจะเปนชุดฝก เสื้อผา สิ่งของเหลือใชที่ สงมาแบงปน กลับมาที่แนวทางการสงเสริมไอคิโดในชนบท หากดูตามแนวทางที่สองที่กลาว ไวขางตนจะเห็นวาเริ่มชัดขึ้น ผมเห็นความหวังรางๆที่จะเชิญใหนักไอคิโด รวมทั้ง สถาบันตางๆที่จัดสอนไอคิโดไดมาแบงปนความรูแกเด็ก ในบรรยากาศที่อบอุน ทามกลางธรรมชาติ มีกิจกรรมเชิงวัฒนธรรมชุมชนที่สามารถบูรณาการเรียนรูรวมกับ ไอคิโด ใหเปนกิจกรรมประเพณีที่นาจะจัดเปนประจำทุกป ตอนนี้ โรงเรียนบางแหงที่นี่เริ่มเห็นความตั้งใจของเรา เตรียมหาชองทางซื้อ เบาะฝกเอาไว โดยผมกับแกนนำเยาวชนจะเขาไปชวยจัดอบรมใหสัปดาหละหนึ่งครั้ง อันนี้เปนนิมิตหมายที่ดีนะครับ ที่โรงเรียนเริ่มเปนหุนสวนไอคิโดกับเรา ชวยทำความสะอาดวัด ใจคนทำก็สะอาดไปพรอมกันดวย มาชวยกันฝกเด็กดอยโอกาส ใจคนฝกก็พลอยไดฝนไปดวย ผมคิดอยางนั้นนะครับ

รูปและภาพจาก http://gotoknow.org/blog/dek3moktoday/239744

หน้า ๒๓

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

สัมภาษณพิเศษ ฮัตโตริ ทาคาโอะ ชิฮั่น บทนี้แปลมาจากการสัมภาษณของ Hong Kong Aikido Association Ltd. ในเดือนตุลาคมป ๒๐๐๔ ผูสัมภาษณ: ขอฮัตโตริเซนเซ กรุณาเลาวาเริ่มเรียนบูโดและไอคิโดได อยางไร ฮัตโตริเซนเซ: ผมเรียนซูโมครั้งแรก ตอนอายุ ๑๖ ปที่โรงเรียนมัธยมโยโกสุกะ (โรงเรียนเดียวกับอดีตนายกรัฐมนตรีโคอิซู มิ) และไดรวมแขงขันซูโมมัธยมระดับ จังหวัด (เมืองคานาซาวะ) ที่จัดปละสอง ครั้ง และก็ชนะการแขงขันแชมเปยนชิพ ภาคฤดูรอน นอกจากนั้นก็ยังฝกมวยปล้ำ แบบตะวันตกอีกดวย ตอนนั้นทั้งเรียน ทั้ง เลน ผมก็ไมมีเวลาวางแลว

หลังจากเรียนจบ ผมก็ทำงานบริษัท และเริ่งฝกคาราเตอีกครั้ง สี่เดือนหลังจาก นั้นผมจำไดวา ตอนฝก Kumite (ฝกกับคู) คูของผมใชเทคนิคแปลกๆบางอยางหลบ หลีกการชกของผม ผมก็ถามวาทาอะไร เขาวา “อิริมินาเงะ!” เขาบอกผมวาเปน เทคนิคของไอคิโด ผมก็เลยอยากดูไอคิโด

ผมไปที่สาขาหนึ่งของโยชินกังไอคิโด และขอชมการฝกและก็เลยสนใจมาก อิชิ พอเขามหาวิทยาลัยชูโอที่ซูอิโดบาชิ กาคิเซนเซบอกใหผมจับขอมือทาน ผมก็ (มหาวิทยาลัยเดียวกับมาซันโด ซาซากิ ชิ เลยโดนบิดขอมือทานิเกี้ยว เจ็บมากๆ เซน ฮั่นที่ฮมบุ) ผมเรียนเอกวิศวกรรมเครื่องกล เซก็ชวนผมฝก ตั้งแตนั้นเปนตนมา ผมก็ ในวิชาพละศึกษา ผมเลือกคาราเตและยูโด ฝกไอคิโดโดยหยุดฝกคาราเต เพราะหาก ตอนขึ้นปสอง เพื่อนก็แนะนำใหเลน ฝกตอไป มือก็มีความเสี่ยงที่จะบาดเจ็บและ อเมริกันฟุตบอล ผมก็สมัครเปนสมาชิกทีม ผมตองใชมือในการทำงาน และเลนจนจบมหาวิทยาลัย หากบาดเจ็บคงไมดีแน หน้า ๒๔

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ผมฝกไอคิโดแบบโยชินกังเจ็ดปภาย ใตอิชิกาคิเซนเซ พอไดสามดั้งผมก็เลิกฝก และมาฝกแบบไอกิไกโดยเริ่มจากสองดั้ง ในชวงที่ฝกไอคิโดแบบโยชินกังผมก็ฝก ไอคิโดแบบชินชินโตอิทสึไปดวยภายใตวา กาบายาชิเซนเซ บางทีผมก็ฝกไอคิโดสาม แบบในเวลาเดียวกัน คือฝกแบบนิชิโอะ ภายใตนิชิโอะเซนเซ

ชมรมไอคิโดที่ฮายามา (รีสอรตที่มีชื่อเสียง ของญี่ปุน) แลวทานชวนผมมาชวยสอนที่นี่ วากาบายาชิ เซนเซเรียนที่มหาวิท ทยาลัยวาเซดะและฝกไอคิโดที่ฮมบุโดโจภาย ใต โคอิชิ โตเฮเซนเซ ไซโกะ ยามากูชิเซน เซ ฮิโรชิ ทาดะเซนเซ รวมทั้งคิชโชมารุ โด ชูคนกอน ทานเปนชาวญี่ปุนอเมริกัน ตอนที่ ทานกลับไปศึกษา MBA ที่อเมริกาทานได เปดโรงฝก ปาซาดีนาไอกิไก จากนั้นก็กลับ ผมแตงงานตอนอายุ ๒๖ ปและ มาญี่ปุน ไปฮันนีมูนรวมกับเพื่อนชื่อนิชิโอกะ เรา ผมไดพบกับโชจิ นิชิโอะเซนเซ ตอนที่ ทั้งสองคูเดินทางไปดวยกัน ตอนที่ไปเยี่ยม เพื่อนจากโยชินกังชวนไปงานสาธิตของชม บานของเขา ก็ไดรูจักกับพี่เขยเขาชื่อทาดะ รมไอคิโดที่มหาวิทยาลัยคานากาวะ ตอน ฮารุ วากาบายาชิ ตอนนั้นผมไดสองดั้งที่ นั้นก็เห็นการสาธิตของนิชิโอะเซนเซ แมจะ โยชินกังแลว พอเขาทราบวาผมฝกไอคิโด ชอบสัมนามากแตผมก็รูสึกสับสน ผมจึงขอ วากาบายาชิเซนเซก็ขอใหผมแสดงเทคนิค ฝกกับทาน ทานก็บอก “ไดซิ” จากนั้นหลัง ใหชม ผมถึงทราบวา ทานสอนไอคิโดที่ จากไดสามดั้งที่โยชินกัง ผมก็เลิกฝกที่นั่น

หน้า ๒๕

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

วากาบายาชิเซนเซมอบสองดั้งของไอกิไก ใหผม ตั้งแตนั้นมา จากสามดั้งถึงหกดั้ง ผมไดรับจากนิชิโอะเซนเซ รวมเบ็ดเสร็จแลว ผมฝกแบบโยชิน กังเจ็ดปกับอิชิกาคิเซนเซ ๒๘ ปกับวากา บายาชิเซนเซ และ ๒๗ ปกับนิชิโอะเซนเซ ผูสัมภาษณ: หลายคนสับสนเกี่ยว กับไอคิโดแบบนิชิโอะเซนเซ ขอเซนเซชวย อธิบายความแตกตางระหวางแตละสไตลที่ เซนเซไดเรียนมาดวย ฮัตโตริเซนเซ: ผมเขาใจดีวาทำไม คนสวนใหญถึงสับสนเกี่ยวกับสไตลไอคิ โดของนิชิโอะเซนเซแลวก็บอกวาแตกตาง จากแบบไอกิไก ผมฝกไอคิโดมาหลาย แบบพบวา โยชินกังเปนรูปแบบพื้นฐาน ของไอคิโด ชินชินโตอิทสึของโตเฮเซนเซ ผมเคยไปเยี่ยมโดโจที่อิวามะตอนไดหาดั้ง และเรียนภายใตไซโตเซนเซสองครั้ง

4 ผูสัมภาษณ: ขอเซนเซชวยเลาเกี่ยวกับ ระบบของไอคิโดแบบโตโฮอิไอ?

4 ฮัตโตริเซนเซ: ตอนที่ผมเริ่มเรียนอิไอ (ดาบ) จากนิชิโอะเซนเซ ผมก็ฝกอิไอโด (การ วาดดาบ) แบบโอโมะริว และแบบเคชิโชริว และไดหาดั้งรวมทั้งเปนสมาชิกของเซนโคคุอิไอโด เรนเมอิ ตอมาผมก็เลิกและหันมาฝก กับนิชิโอะเซนเซ ผมก็ไดหกดั้งอิไอโดเรนชิในมุ ไซโตเซนเซเปนเพื่อนรักของชิโอดะ โซ ชิเดนริว และอารากิริว แลวตอมาก็เลิกหัน เซนเซผูกอตั้งโยชินกัง โดยปกติแลว อิ มาฝกแตโตโฮอิไอ (ไดรับตำแหนง ๗ ดั้ง) วามะไมคอยตอนรับผูมาเยือน ตอนนั้น นอกจากนั้นผมก็ยังฝก “แบตโตะ” และ ผมพบกับอุชิเดชิ(นักเรียนกนกุฏิ)ของไซ “ทาเมะชิกิริ” อีกดวย โตเซนเซ เขาวา หากผมอยากฝกเขาจะ นิชิโอะเซนเซฝกอิไอโดมาหลายแบบ พาเขาไปที่อิวามะ ผมก็ไปฝกชั้นวันเสาร ทานไดสรางรูปแบบอิไอขึ้นสำหรับไอคิโดและ อาทิตยและก็ไดดื่มกับไซโตเซนเซหลัง เชื่อมโญงกับเทคนิคมือเปลา ทานไดผสมผสาน จากฝกเสร็จดวย เทคนิคหลากหลายเขาดวยกัน หน้า ๒๖

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ทานหวังวาการฝกไอคิโดแบบโตโฮอิไอ จะทำใหทุกคนจะสามารถพัฒนาไอคิโดของ ตนเองได ที่นั่นฝกอาวุธมาก โดยปกติแลว โดโจ สวนใหญไมคอยฝกดาบเขาคูกับดาบ หรือ ดาบกับพลอง ทั้งที่ไอคิโดมาจากเทคนิคการใช ดาบ แตเรากลับไมไดสอนการใชดาบเลย นี่คือ ปญหา และนั่นก็คือเหตุผลวาทำไมผมถึงฝก กับนิชิโอะเซนเซ ทานสอนดาบประกับดาบ ดาบกับพลอง และการใชดาบแบบตางๆ การลมก็เปนสิ่งสำคัญ หากเราลมเปน เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโด หากเราเรียน การลมและการเปนอูเกะ(ผูเขากระทำ) เราก็จะสนุกกับการฝกไอคิโดเปนสองเทา สายดำตองฝกเปนผูลมที่ดี ฝกที่จะตามแรงโทริ (นาเงะ-ผูแสดงเทคนิค) ไมวาจะ เปนสายดำระดับไหนก็ตาม แมแตทางายๆอยางโคคิวโฮก็ตองทำอูเกมิสวยๆ เซนเซก็ ตองสอนการเปนอูเกมิที่ดี

The Art of Peace # ๕๒ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens To injure an opponent is to injure yourself. To control aggression without inflicting injury is the Art of Peace.

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/ หน้า ๒๗

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

Aikido(ka) in Focus

ไอคิโดภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ฝึกมา เป็นกิจวัตรกว่า ๒๐ ปี แล้ว ผู้ฝึกที่นี่ส่วนใหญ่เป็น นักศึกษา ส่วนน้อยเป็นบุคคลทั่วไป และส่วนเล็ก น้อยที่สุดคือเด็ก ทั้งๆที่อาจารย์สมบัติและอาจารย์ ธีระรัตน์ต่างก็ตระหนักถึงแนวทางแห่งสันติวิธีและ อยากปลูกฝังแก่เด็ก แต่ดูเหมือนจะเป็นเรื่องเข้าใจ ได้ยากสําหรับเด็กและผู้ปกครองที่จะสามารถโยง เรื่องสันติวิธีกับไอคิโดเข้าด้วยกัน

ชั้นเรียนไอคิโดสําหรับเด็กจึงเป็นสิ่งท้าทาย สําหรับเหล่าสมาชิกชมรม เราเคยเปิดรับสมัครชั้น สําหรับเด็กในช่วงปิดเทอม แต่ไม่มีใครมาเรียน อาจจะเป็นเพราะอ่อนประชาสัมพันธ์ หรือไม่มีใครรู้ จักไอคิโด หรือช่วงเวลาไม่เหมาะสม ก็ไม่สามารถ ทราบได้

ถึงแม้ที่ชมรมไอคิโดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่จะไม่มีชั้นเรียนสําหรับเด็กโดยตรง แต่ เราก็ได้มีโอกาสเริ่มสอนไอคิโดสําหรับเด็กเมื่อได้รับการร้องขอจากมูลนิธิบ้านร่มไทร และ สถานที่เรียนพิเศษอีก 2 แห่ง โดยอาจารย์สมบัติ อาจารย์ธีระรัตน์ และสมาชิกชมรม หลายท่านต่างก็ให้ความร่วมมือผลัดกันไปสอนเด็กๆด้วยความเต็มใจ แต่ผู้ที่อาสาอย่าง เต็มกําลังไปคลุกคลีตีโมงกับเด็กมากเป็นพิเศษเห็นจะเป็นพี่ป๋อม (รักชนก ชยุตม์กุล)

FOCUS : ไอคิโดสำหรับเด็กเริ่มมาตั้งแตเมื่อไหร ปอม : เริ่มเมื่อประมาณ 5 ปที่แลวคะ FOCUS : ตอนนี้มีสอนที่ไหนบาง ปอม : ตอนนี้สอนที่ ALL GYM ที่เดียวคะ เปนยิม เทควันโด สำหรับเด็ก แตก็เพิ่งเปดสอนไอคิโดคะ FOCUS : อาว!! แลวที่มูลนิธิบานรมไร กับที่ อาคารวังคำ ไมมีไอคิโดแลวเหรอ

หน้า ๒๘

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ปอม : เพิ่งงดสอนไปคะ มูลนิธิบานรมไทรนั้น เด็กๆมีกิจกรรมตางๆของทางมูลนิธิเยอะ ผูดูแล เด็กจึงขอใหงดไปกอน สำหรับที่อาคารวังคำนั้น เด็กที่เรียนมีจำนวนลดลง ทางโรงเรียนจึงปด คลาสคะ P และป 2551 เราก็ไดมีโอกาสไปสอนใน ชั่วโมงกิจกรรมของนักเรียนโรงเรียนวัฒโนทัย พายัพดวยคะ แตปนี้ไมไดรับการตอบรับอะไร ก็เลยงดไปกอน เชนกัน FOCUS : สอนเด็กอายุนอยที่สุดกี่ขวบ ปอม : ประมาณ ๕ ขวบคะ ตัวนิดนึง...นารักคะ FOCUS : เด็กเล็กขนาดนี้รูจักไอคิโดดวยเหรอ แลวมาเรียนกันไดอยางไรมีวิธีการสอนอยางไร ปอม : แหม! รัวคำถามเชียว P เด็กที่เรียนไอคิโดมีสองกลุมคะ คือพวกที่ พอจะรูจักและเคยเห็นเคยไดยินไอคิโดมาบางแลว อยากเรียน กับเด็กที่ไมรูจักไอคิโดมากอนเลย P โดยมากเด็กไมรูจักไอคิโดกันหรอกคะ แต ผูปกครองนะรูจักและชอบในปรัชญาของไอคิโดก็ เลยอยากใหลูกหลานเรียน เด็กๆก็มากันแบบงงๆ คะ

P ก็เหมือนกับเราอยากใหเด็กกินผักเพราะมัน มีประโยชน แตเด็กไมเคยกินผัก ถาเราเอาผักสดใส จานแลววางไวตอหนาบอกวา มันมีประโยชนมาก นะควรกินใหหมด เด็กบางคนอาจจะหยิบชิมนิด หนอยแลวก็ไมกินอีกเลย บางคนก็วิ่งหนีไปเลย P เราก็ตองมีวิธีใหเด็กกินทีละนอยหรือ ดัดแปลงผักใหมันอรอยขึ้นนากินขึ้น เชนนำไปชุบ แปงทอดบาง P เชนเดียวกับการสอนไอคิโดใหเด็กคะ คือไม ไดสอนทาเบสิคหรือทาเทคนิคแบบเปนขั้นเปนตอน ถูกตองเปะๆเหมือนที่ผูใหญเรียน แบบพูดนานๆ สอนนานๆเด็กก็เริ่มไมฟง บางทีก็นำทาฝกไปเปน สวนหนึ่งของเกมสคะ P แตก็ตองระวังไมใหเปนเกมสที่แขงขันกัน สวนมากจะเปนเกมสที่ตองรวมมือกัน

FOCUS : สอนเด็กยากกวาสอนผูใหญมั้ย ปอม : อืมม..ไมยากนะคะเด็กๆจะมีความเปน ธรรมชาติสูง จะไมคิดมาก เมื่อทำไมถูกก็ปรับปรุง แกไขไดงายคะ แตผูใหญจะคิดเยอะมีความคิดของ ตนเองอยูในหัวอยูแลวแกไขยากคะ FOCUS : โดยปกติเด็กๆมักไมคอยอยูนิ่ง แลว ควบคุมเด็กอยางไร

หน้า ๒๙

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

ปอม : ไมควบคุมคะ คอยดูแลและแนะนำคะ เด็กๆจะซนบางเลนบางก็ไมเปนไร แตมันเปนการ สอนเราใหควบคุมตัวเองนะคะไมใหโกรธไมให หงุดหงิดเมื่อเด็กซนและไมใหความรวมมือ P ในสวนนี้ไดมาจากอาจารยสมบัติคะ ทาน เปนตัวอยางที่ดีและคอยย้ำอยูเสมอเรื่องการให ความรักความเขาใจแกเด็ก ไมคอยจับผิดหรือดุวา กลาวคะ เราจะไมใหความสนใจนักเมื่อเด็กดื้อ แต จะชมเชยเคาเมื่อเคาตั้งใจและทำไดดี FOCUS : ก็ถาเด็กซนไมสนใจฟงออกไปเลน อยางอื่น แลวทำอยางไร ปอม : มีเหมือนกันนะคะ บางทีเด็กบางคนก็ ขึ้นไปอยูบนเสากอดเสาอยูอยางนั้นเกือบชั่วโมง ก็มี เราก็ตองทำความเขาใจวาตอนนั้นเด็กคงไม พรอม ก็คอยหันไปดูบอยๆคะเผื่อตกลงมาจะได รับทัน(ฮา!!)

P จริงๆแลวเราก็ตองทำขอตกลงกับเด็ก ดวยคะวาเด็กตองการอะไร เราตองการอะไร ก็ ตองปรับกันตอรองกัน ไมบังคับหรือยัดเยียดให ฝายเดียว

FOCUS : เด็กที่มาเรียนไอคิโดกันเนี่ย เรียนกันได นานขนาดไหน ปอม : คงเปนขอบกพรองของตัวเราเองดวยมั้ง สอนวนๆซ้ำๆทาเดิมเรื่อยๆ สงสัยเด็กจะเบื่อ หรือวา ผูปกครองไมเห็นวาลูกจะเกงอะไรขึ้นเลย หรือเปลา ก็ไมรู ? ก็จะหายๆไปซะสวนใหญ P สวนเด็กที่เรียนกันมาไดนานๆก็ประมาณ 5 ป ก็ตั้งแตเริ่มสอนแหละคะ FOCUS : โห!! แบบนี้ก็สายสูงแลวสิ ปอม : ฮะฮะฮะ.....ยังสายสมกันอยูคะ แหม! เรียน สัปดาหละครั้ง รวมแลวเดือนนึงก็ 6 ชั่วโมง แลว เด็กๆก็ไมไดใหความสนใจอะไรมากมายกับสายสี ดวยคะ

หน้า ๓๐

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

FOCUS : เปนเพราะอิทธิพลจากคนสอนรึเปลา(ไม เห็นยอมสอบเลื่อนสายซะที) ปอม : เด็กสอบไดสายสมก็ดูจะพอใจแลวคะ ถาม วาเมื่อไหรจะสอบสายสีฟาละ ก็ตอบกลับมาวาฝมือ ยังไมเหมาะขนาดนั้นหนูยังไมสอบ FOCUS : ประทับใจอะไรในการสอนไอคิโดเด็ก บาง ปอม : ประทับใจที่เห็นบรรยากาศในชั้นคะ เด็กๆ จะคอยชวยเหลือดูแลกัน ชวยกันเมื่อเพื่อนทำไมได และไมทำเพื่อนเจ็บ แคเด็กๆไดบมเพาะนิสัยแบบนี้ก็ คิดวาโตไปก็คงไมเปนปญหาแกสังคมแลวหละคะ

Aikido Family

กบได้มีโอกาสไปเข้าร่วมสัมนาไอคิโดสามครั้งในระหว่างที่ ทํางานวิจัยที่อยู่ประเทศอินโดนีเซียกว่าสี่เดือน ก็เลยอยากแบ่งปัน ภาพของการสัมนาที่โน่นค่ะ นฤมล ธรรมพฤกษา

Seminar Shoji Seki Shihan ( 7th Dan ) วันที่ 14-17 มิถุนายน 2009 ที่ Samurai Dojo บาหลี

หน้า ๓๑

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB ฉบับที่ ๑๙ วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๒ (ปีที่ ๓)

Aikido Family

Seminar Ikuhiro Kubota Shihan ( 7th Dan) วันที่ 28 มิถุนายน 2009 ที่ตึกอินโดแซท จาการ์ต้า

Seminar Seiichi Sugano Shihan ( 8th Dan ) วันที่ 29-30 มิถุนายน 2009 ที่ซากุระโดโจ จาการ์ต้า หน้า ๓๒