«ΗΛΕΙΑ:ΑΓΟΡΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ,ΙΣΤΟΡΙΑ,ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)»

1928

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΥΡΓΟΣ

2016

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935) ISBN: 978-618-82413-0-5 COPYRIGHT: ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ & ΠΛ. ΗΡΩΩΝ 1, Τ. Κ. 27131 ΠΥΡΓΟΣ Τηλ.: 26210 34154, 36895, 32225, Fax: 26210 31791 E-mail: ilich-gr@otenet.gr

Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: Σοφία Τσερεγκούνη Εκτύπωση: ΓΡΑΦΟΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. - Πύργος Ηλείας - Τηλ. 26210 32037

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΥΡΓΟΣ 2016

Χάρτης Ηλείας, έκδοση 1824 (Ίδρυμα Λασκαρίδη)

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μ

ετά την παρουσίαση του «Αναπτυξιακού Προφίλ του Νομού Ηλείας», το Επιμελητήριο προχωρά στην έκδοση του τόμου: «Ηλεία: Αγορά - Οικονομία, Ιστορία, Πολιτισμός. 1821-1935», με σκοπό να αναδειχθεί η οικονομική και πολιτισμική συνέχεια του τόπου. Η ενδεικτική ιστόρηση της οικονομικοκοινωνικής εξέλιξης και της πολιτισμικής ανόδου των Ηλείων κατά τους νεότερους χρόνους (1821-1935), τεκμηριωμένη και από την πλήρη παράθεση της καταγραφείσας κατά το έτος 1918 ακμάζουσας Ηλειακής Αγοράς, αρκεί για να αναδειχθεί, σε σχέση με την σημερινή κρατούσα κατάσταση, το αναπτυξιακό πρόβλημα της Ηλείας. Με την ευκαιρία της πραγματοποίησης της παρούσας αξιόλογης και ενδιαφέρουσας έκδοσης θέτουμε σε κοινωνική διαβούλευση τα αίτια, τις πτυχές και τον τρόπο αντιμετώπισης του εν λόγω προβλήματος, καθότι ευελπιστούμε ότι η ανάπτυξη ενός κοινωνικού, πολιτικού και επιστημονικού διαλόγου θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίλυσή του. Ως πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηλείας συγχαίρω και ευχαριστώ τον Οικονομολόγο Καθηγητή Παναγιώτη (Τάκη) Γεωργίου Σπυρόπουλο για την συγγραφή και την επιμέλεια των κειμένων της παρούσας έκδοσης καθώς και για την ανιδιοτελή παραχώρησή τους στο Επιμελητήριο Ηλείας με σκοπό την δημοσίευσή τους. Ευχαριστώ επίσης την Διοικητική Επιτροπή, τον Διευθυντή και το προσωπικό του Επιμελητηρίου Ηλείας για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση της παρούσας έκδοσης.

Πύργος, Φεβρουάριος 2016 Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ηλείας Κωνσταντίνος Νικολούτσος

5

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΙΣ ΑΓΩΓΗ

Τ

ο έτος 1928, στον Πύργο του τότε νομού Αχαϊοήλιδος, ιδρύθηκε περιφερειακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο “με περιφέρειαν τους τέως δήμους Λετρίνων, Ολυμπίων, Ωλένης, Λαμπείας, Ελίσσης και Ήλιδος” καθώς και δεκαπενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο απαρτιζόμενο από “6 εμπόρους, 3 βιομηχάνους και 6 επαγγελματίας ή βιοτέχνας” (ΦΕΚ 27/25-2-1928). Το έτος 1935 το Επιμελητήριο αναβαθμίστηκε σε κεντρικό με περιφέρεια τον επανασυσταθέντα νομό Ηλείας (Ν.4538/1930) και την επαρχία Ολυμπίας. Ο αριθμός των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ορίσθηκε σε 36. Το νεοσύστατο Επιμελητήριο Ηλείας θεσμικά λειτουργούσε ως αρωγός των Ηλείων επιχειρηματιών. Με τις αρμοδιότητές του ουσιαστικά ενίσχυε στον Ηλειακό τόπο, την επι δεκαετίες εξελισσόμενη εθνική προσπάθεια δημιουργίας των προϋποθέσεων πλήρους μετάβασης της ελληνικής οικονομίας από την οθωμανική στατικότητα στους επιταχυνόμενους ρυθμούς της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου. Η εν λόγω οικονομικοκοινωνική προσπάθεια συνέβαλε στη διαμόρφωση του Νεοελληνικού Κράτους και σαφώς αφορούσε την ιστορική και πλουτοφόρο Ηλεία. Με την ενδεικτική αναφορά ιστορικών γεγονότων, που επέδρασαν στην οικονομικο-κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη του Πύργου και της Ηλείας κατά τους νεότερους χρόνους (1821-1935), ιστορούμε δράσεις και ενέργειες που συνδέονται με την διαδικασία πραγμάτωσης της προαναφερόμενης εθνικής προσπάθειας στον Ηλειακό Τόπο. Χαρακτηριστικό αποτέλεσμα της ανωτέρω διαδικασίας είναι το μέγεθος, το περιεχόμενο, η κατανομή και η σύνθεση της Ηλειακής Αγοράς – Οικονομίας στις αρχές του 20ου αιώνα, συμφώνα με την κατά το έτος 1918 λεπτομερή καταγραφή της, την οποία και παραθέτουμε αυτούσια. Από τα ανωτέρω ιστορικά και οικονομικά τεκμήρια αναδεικνύεται η εξέλιξη και η συγκρότηση της Ηλείας κατά τους νεότερους χρόνους (1821 – 1935), προκύπτει η αξιόλογη οικονομική της ανάπτυξη κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, συνάγεται η αειφορία των οικονομικών δυνατοτήτων της και ενισχύεται ο λειτουργικός ρόλος του Επιμελητηρίου της. Παναγιώτης (Τάκης) Γ. Σπυρόπουλος Οικονομολόγος Καθηγητής

7

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΗΛΕΙΑ

ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ενδεικτική αναφορά σε γεγονότα που χαρακτήρισαν την οικονομικοκοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη του Πύργου και της Ηλείας από την Επανάσταση του 1821 και την γένεση του Νεοελληνικού Κράτους ως τις αρχές του 20ου αιώνα. του Παναγιώτη (Τάκη) Γ. Σπυρόπουλου Οικονομολόγου Καθηγητή

Η Σημαία που ύψωσε ο Γεώργιος Σισίνης στην Ηλεία το 1821.

• 1821: Ο πληθυσμός της Ήλιδος, κατά το έτος 1821, αποτελείτο από 38.532 χριστιανούς και 10.467 οθωμανούς, οι οποίοι αντιστοιχούσαν σε 9.367 χριστιανικές οικογένειες και 2.259 οθωμανικές.

• Μάρτιος 1821: Άρχισε η Επανάσταση στην Ηλεία. Οι Πύργιοι κήρυξαν την συμμετοχή τους στην επανάσταση με επικεφαλής τον Χαράλαμπο Βιλαέτη. Στη Γαστούνη τη σημαία της επανάστασης ύψωσε ο Γεώργιος Σισίνης.

9

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 26-3-1821: Οι Τούρκοι της Γαστούνης για να διασωθούν ανεχώρησαν για το Λάλα. Την επόμενη μέρα, κατά την πορεία τους προς το Λάλα, χτυπήθηκαν από τον Χ. Βιλαέτη στην Ξυλοκέρα. Έντρομοι επιστρέφουν προς τη Γαστούνη και οχυρώνονται στο ερειπωμένο Χλεμούτσι για να σωθούν.

• 27-3-1821: Στα στενά του Αγίου Αθανασίου κοντά στη γέφυρα του Αλφειού, οι Τούρκοι της επαρχίας Φαναρίου προσβάλλονται από δυνάμεις Ανδριτσάνων υπό τον Τζανέτο Χριστόπουλο και υφίστανται σοβαρές απώλειες. Οι διασωθέντες καταφεύγουν στο κάστρο της Καρύταινας.

• 3-4-1821: Η μάχη του Πύργου. Λαλαίοι τουρκαλβανοί επιτέθηκαν κατά του Πύργου. Κατέστρεψαν την πόλη, λαφυραγώγησαν, εφόνευσαν και αιχμαλώτισαν περί τους 30 Πυργίους. Οι γιοι του Θ. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Κολοκοτρώνη, Πάνος και Γενναίος, ηγούμενοι εκατοντάδων Πυργίων αγωνιστών, μετά των Χ. Βιλαέτη και Αλ. Μοσχούλα, υπερασπίσθηκαν την πόλη.

• 24-4-1821: Η μάχη της Αγουλινίτσας μεταξύ Ελλήνων και Λαλαίων Τουρκαλβανών. Αγουλινιτσαίοι και Πύργιοι με την βοήθεια Τριφυλλίων υπό τον πρωτοσύγκελο Αμβρόσιο Φραντζή, Δ. Κινά και Αναγνώστη Ντονά, επικρατούν των Λαλαίων Τουρκαλβανών.

• Απρίλιος -Μάϊος 1821: Σύσταση υπο Ηλείων δημογερόντων και προεστών της αρχής “Κοινόν της επαρχίας Ήλιδος”.

• 10-5-1821: Λαλαίοι Τουρκαλβανοί συγκρούσθηκαν με τις δυνάμεις του Χαράλαμπου Βιλάετη μεταξύ των χωρίων Σμίλα και Λαντζοίου. Στη μάχη που επακολούθησε έπεσε ηρωϊκά ο Χ. Βιλαέτης. Ο τόσο πρόωρος θάνατός 10

«Κοινόν της επαρχίας Ήλιδος».

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

του ήταν σημαντική απώλεια τόσο για την Ηλεία όσο και για το αγωνιζόμενο έθνος.

• 13-6-1821: Η τελευταία μάχη των Ηλείων με Λαλαίους Τουρκαλβανούς (Μάχη στο Πούσι). Πρόκειται για σημαντική μάχη της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Η νικηφόρα έκβασή της επέδρασε θετικά στην εξέλιξη του Αγώνα.

• 13-9-1821: Ο Επίσκοπος Ωλένης Φιλάρετος και ο Γιάννης Βιλαέτης, αγνοώντας τις αποφάσεις της Σύσκεψης της Βοστίτσας (26-29/1/1821), ανταποκρίθηκαν στη δόλια πρόσκληση των Τούρκων προς τους προεστούς και αρχιερείς της Πελοποννήσου και παρουσιάσθηκαν στις αρχές της Τρίπολης, με αποτέλεσμα να φυλακισθούν εν όψει της διαφαινόμενης ελληνικής επανάστασης. Σύμφωνα με τον Ηλείο οπλαρχηγό Θαλή Θεοδωρίδη, απελευθερώθηκαν με την έναρξη της επανάστασης και απεβίωσαν στην Τρίπολη, μετά την κατάληψή της από τους επαναστημένους Έλληνες. (Σεπτέμβριος 1821).

«Χειρόγραφο από τα απομνημονεύματα του Ηλείου οπλαρχηγού Θαλή Θεοδωρίδη».

• 30-9-1821: Ο ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης με την συμβολή του Σπετσιώτη ναυμάχου Μπότσαρη, αντιμετώπισε νικηφόρα τον καταπλέοντα προς το Κατάκολο στόλο του Καρά-Αλή.

• Δεκέμβριος 1821: Ο Νικόλαος Βιλαέτης εξελέγη πληρεξούσιος και βουλευτής της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης.

• 1822: Ο Γ. Σισίνης πλειοδότησε και ενοικίασε τους φόρους της Γαστούνης έναντι 350.000 γροσίων. Στο Εθνικό Ταμείο απέδοσε ελάχιστα χρήματα και λίγο αλεύρι καθότι, όπως ισχυρίσθηκε, όφειλε να πληρώσει αξιωματικούς και στρατιώτες της περιφέρειάς του. Το έτος 1823, με αναφορά του στη Διοίκηση, ζήτησε να του παραχωρηθούν για καλλιέργεια 10 εγκαταλημένα χωριά της Ηλείας, στα οποία πριν την επαναστάση κατοικούσαν Τούρκοι. Επίσης το 1823, σύμφωνα με το έγγραφο 20.386 του Αρχείου Σισίνη- Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία - στον Γ. Σισίνη απέδιδαν “την δεσμείν και λύειν εν παντί καιρώ και τόπω, ολοτελή εξουσίαν,... ως την ποθεινήν ελευθερίαν”. Οι επαναστατικές ενέργειες, η εξουσία και οι συναλλαγές του Γ. Σισίνη, όπως και λοιπών προυχόντων αναδεικνύουν την πρωτόγνωρη ισχύ και τη φιλοδοξία της ανερχόμενης, αυτοχθώνου αστικής τάξης να ελέγξει πολιτικά και να διαχειριστεί οικονομικά τον χώρο στον οποίο κυριαρχούσε από τους προεπαναστατικούς χρόνους. Συνάμα, αναδεικνύουν την αδυναμία και την έλλειψη στρατηγικού ενδιαφέροντος εκ μέρους της

11

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Οθωμανικής εξουσίας να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των ανωτέρω προυχόντων και να παράσχει σ’ αυτούς κρατική στήριξη ανάλογη μ’ αυτή που τα Ευρωπαϊκά μερκαντιλιστικά κράτη παρείχαν στους εμπόρους και τους βιομηχάνους της επικράτειάς των. Η ανάπτυξη των εμπορευματικών σχέσεων στον Ελλαδικό χώρο και η επέκταση αυτών μεταξύ ελλήνων προυχόντων και ευρωπαίων ομολόγων τους, προσέφερε στους πρώτους την δυνατότητα να επιλέξουν το δρόμο της επανάστασης ως αποτέλεσμα της οικονομικο-πολιτικής των χειραφέτησης και συνέχεια της προεπαναστατικής εθνοποιητικής διαδικασίας των Ελλήνων. Το προεπαναστικό σχέδιο απελευθέρωσης της Πελοποννήσου (1809) με την συμβολή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, το οποίο συνετάγη και Ο Γεώργιος Σισίνης. προωθήθηκε από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Λαλαίο αδελφοποιητό του Αλή Φαρμάκη και τον Γάλλο διοικητή των Ιονίων νήσων Φραγκίσκο - Ξαβιέρο Donzelot (1764-1843) ως εκπρόσωπο του Βοναπάρτη, αρκεί για να επαναβεβαιωθούν οι ανωτέρω ιστορικές σχέσεις, επαναστατικές πρακτικές και επιδιώξεις των προυχόντων του Ελλαδικού χώρου, ενόψει του επιδιωκομενου σχηματισμού της κρατικής οντότητας του νέου ελληνισμού.

• 1822: Η προσωρινή κυβέρνηση της Ελλάδος, διόρισε τοποτηρητή στην Επισκοπή Ωλένης τον πρώην Λαρίσης Κύριλλο, ο οποίος παρέμεινε μέχρι το 12

Τέμενος στη Γαστούνη. Πρωτότυπος τίτλος A Mosque at Gastouni. Χρονολογία έκδοσης 1824 Έκδοση STANHOPE, John Spencer. Olympia; or, Topography illustrative of the actual state of the Plain of Plympia, and of the Ruins of the City of Elis, Λονδίνο, Dodwell and Martin, 1824/ Αθήνα 2010.

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

1832, οπότε από την αντιβασιλεία διορίσθηκε μητροπολίτης Αργολίδος.

• 9-3-1822: Με την καθοριστική συμβολή Ηλείων αγωνιστών, διεξήχθη η μάχη στο Σαραβάλι Πατρών. Αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

• 29-7-1822: Ο Ηλείος αγωνιστής Παναγιώτης Άχολος ανακηρύχθηκε αντιπρόσωπος της Ηλείας και πληρεξούσιος της Πελοποννησιακής Γερουσίας.

Το κάστρο Χλεμούτσι, Cas. Tornese 1687 Έκδοση CORONELLI, Vincenzo. Description géographique et historique de la Morée.

• 1823: Στον Πύργο κατά τη διάρκεια των διαδικασιών εκλογής παραστατών της Βουλής συγκρούσθησαν οπαδοί του Χριστόδουλου Άχολου και του Λύσανδρου Βιλαέτη. Στις εν λόγω πολιτικές διαμάχες ο Πέτρος Μήτζου σκότωσε τον πατέρα του Γιάννη Διάκου και εκείνος τον Σταμάτη Κρεστενίτη στο μοναστήρι της Κρεμαστής.

• Απρίλιος 1823: Στη Β’ Εθνική Συνέλευση, την Ηλεία αντιπροσώπευσε ο αγωνιστής Αγαμέμνων Αυγερινός.

• Μάϊος 1823: Οι Τούρκοι πραγματοποίησαν την πρώτη επιδρομή τους από το φρούριο των Πατρών προς την Γαστούνη.

• 15-2-1824: Πραγματοποιήθηκε στην Γαστούνη συνέλευση των δημογερόντων της Επαρχίας Ήλιδας , η οποία θέσπισε το κατά την επανάσταση πολίτικο-οικονομικό και στρατιωτικό ‘’σύστημα’’ της εν λόγω επαρχίας. (Ιστορικό αρχείο Οικονομόπουλου) • 1825: Ηλείοι κατέφυγαν στο κάστρο Χλεμούτσι για να σωθούν απ’ τις εφόδους του Ιμπραήμ. Ο Ιμπραήμ κυρίευσε το κάστρο, προξένησε φθορές και ανατίναξε έναν από τους πύργους του.

• 6-11-1825: Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ιμπραήμ κατά την πρώτη φάση της εισβολής των στην Ηλεία ακολούθησαν την διαδρομή που είχαν κατοπτεύσει από τις αρχές Οκτωβρίου 1825. Την 6-11-1825 πέρασαν το ανοχύρωτο Κλειδί και εφθασαν στην Αγουλινίτσα.

• 8-11-1825: Η μάχη της Αγουλινίτσας. Ο Ιμπραήμ έφιππος και ακολουθούμενος από στρατιώτες του προσέβαλε τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι είχαν καταφύγει στα νησίδια της λίμνης για να προστατευθούν. Η μάχη της Αγουλινίτσας κράτησε όλη την ημέρα και ήταν φονική.

13

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 9-11-1825: Ο Ιμπραήμ και οι στρατιώτες του πέρασαν τον Αλφειό, εισέβαλαν στην πόλη του Πύργου και την παρέδωσαν στην πυρά. Ακολούθως όδευσαν προς την Γαστούνη, όπου και στρατροπέδευσαν. Την ίδια μέρα (9-11-1825) δυνάμεις των Αράβων από τη μεριά της Πάτρας εισέβαλαν στην Ηλεία και στρατοπέδευσαν στη Γαστούνη ,όπου και παρέμειναν ως τις 14-11-1825, σκορπίζοντας παντού την καταστροφή και την ερήμωση. Ακολούθως, όπως και ο Ιμπραήμ, επέστρεψαν στην Πάτρα.

• 11-11-1825: Η Μάχη του Βαρθολομιού. Ηλείοι αγωνιστές και κάτοικοι του Βαρθολομιού πολέμισαν ηρωικά εναντίον του Ιμπραήμ.

• 25-11-1825: Κατ΄εντολή του Ιμπραήμ ο Χουσεϊν πασάς έφθασε στην Γαστούνη επικεφαλής 6.000 ανδρών, με σκοπό πάση θυσία να υποτάξει τους Ηλείους. Οι δυνάμεις του έκαυσαν και λεηλάτησαν την Ηλεία. Την 3η Δεκεμβρίου δυνάμεις του Ιμπραήλ εισεβαλαν στο τελωνείο του Πύργου και επιτέθηκαν στο Φραγκοπήδημα και την Σκαφιδιά.

• Ιανουάριος 1826: Η μάχη της Ανδραβίδας. Ηλείοι αγωνιστές οχυρωμένοι γύρω από την εκκλησία της Αγ. Σοφίας, συγκρούσθηκαν ηρωϊκά με δυνάμεις του Ιμπραήμ.

• 23 και 24 -1-1826: Δυνάμεις του Ιμπραήμ -2.000 ιππείς - επανεισβάλλουν στην Ηλεία με σκοπό την ενίσχυση των εκεί διαχειμαζόντων δυνάμεών του. Εφορμούν κατά του Πύργου, του Μαλαπασίου και της Σκαφιδιάς. Οι δυνάμεις του Ιμπραήμ και στις τρείς φάσεις των εισβολων του στην Ηλεία είχαν ορμητήριό την Γαστούνη και τον Πύργο.

• 8- 4 -1826: Ο Χριστόδουλος Α. Άχολος, Γενικός Αστυνόμος Πύργου, αποστέλλει επιστολή προς το Εκτελεστικό Σώμα, στην οποία αναφέρεται στον ιστορικό Πύργο του Πύργου και στο γεγονός της κατακρήμνησής του. Πρόκειται για ενδιαφέρον πολιτικό γεγονός το οποίο συνετελέσθη προσχηματικά μέσω των παραληρηματικών κηρυγμάτων του περίφημου «Αγυιοπατέρα» Παπουλάκου, κατά τον χαρακτηρισμό του Αμβρόσιου Φραντζή, και μιάς «αγίας κόρης». Ο ιστορικός Πύργος σύμφωνα με την ανωτέρω επιστολή του Χρ. Άχολου κατεκρημνίσθη με την προτροπή του τότε Δεσπότη παρά την συμβουλή του Χρ. Άχολου προς τους συγκεντρωθέντες Πυργίους να μην κρημνίσουν αυτόν.

• 1827: Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας ανακηρύχθηκε ο Γ. Σισίνης (16/35/5/1827). Διετέλεσε πρόεδρος και της Δ’ Εθνοσυνέλευσης του Άργους (Ιούλιος 1829) καθώς και της Γερουσίας.

• 6-4-1827: Ο Ιμπραήλ επανεισέβαλε στον Πύργο. Επιτέθηκε στα χωριά Στρέφι, Βαρβάσαινα και Κούκουρα (Σαλμώνη). Ακολούθως πολιόρκησε τους χριστιανούς που είχαν κλειστεί στο μοναστήρι της Κρεμαστής και σε λοιπές μονές της περιοχής. Στην Κρεμαστή είχαν καταφύγει 700 άτομα, κάτοικοι των γύρω χωριών (Λαμπέτι, Λάνθι, Κολίρι …) οι οποίοι πολιορκούντο εντός του σπηλαίου της μονής 3 μερόνυχτα. Στρατιώτες του Ιμπραήμ τρύπησαν εκ των άνω το σπήλαιο για να ρίξουν στους έγκλειστους μελίσσια. Ακολούθησε έξοδος, προσπάθεια διαφυγής και διάσωσης των εγκλείστων. Το γεγονός ότι αγωνιστές της επανάστασης είχαν ακολουθήσει στην Αθήνα τον Γενναίο Κολοκοτρώνη για να συμμετάσχουν στην πολιορκία των Αθηνών “αφήσαντες εις την διάκρισιν του Ιμπραήμ τα φίλτατα των…..έτρεξαν εις την πρώτην φωνή της πατρίδος και εξετέλεσαν και τελούν ακόμη τα δυνατά χρέη των εκεί……”, όπως έγραψε την 12 Μαΐου 1827 στην Αντικυβερνητική Επιτροπή ο Θ. Κολοκοτρώνης, διευκόλυνε τις κινήσεις του Ιμπραήμ στην περιοχή. Αρκεί να αναφέρουμε ότι στην πολιορκία των Αθηνών συμμετείχαν και αρκετοί εκ Λαμπετίου αγωνιστές της επανάστασης οι οποίοι σαφώς θα μπορούσαν να ενισχύσουν την άμυνα της Ι. Μ. Κρεμαστής.

14

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 1-11-1827: H πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία περί εισαγωγής «ομοειδών σταθμών και μέτρων καθ’όλην την Ελληνικήν Επικράτειαν», επέδρασε στις συναλλαγματικές σχέσεις των Ηλείων.

• 1828: Η πόλη του Πύργου ορίστηκε πρωτεύουσα της επαρχίας Ηλείας. (Αρ. Κυβερνητικής πράξης 1698, ψήφισμα I’ της 13-4-1828: Άρθρο 1. Η Πελοπόννησος περιλαμβάνει επτά τμήματα…. Το γ’ συγκειται εκ των επαρχιών Γαστούνης και Πύργου. Φέρει δε το όνομα Ηλις).

• 1828: Ιδρύθηκε η Χρηματιστική Τράπεζα (8-2-1828). Οι κάτοικοι της Γαστούνης τον Δεκέμβριο του 1828 ζήτησαν να δημιουργηθεί νέα πόλη στην περιοχή της Κυλλήνης.

• 1829: Ο αγώνας της Παλιγγενεσίας είχε σχεδόν τελειώσει. Οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ είχαν εγκαταλείψει την Πελοπόννησο και ο Καποδίστριας κυβερνούσε την Ελλάδα. Η Ηλεία όμως δεν είχε συνέλθει από τις τρομερές καταστροφές που υπέστη από τους Τούρκους του φρουρίου των Πατρών, τα κυβερνητικά στρατεύματα κατά τον εμφύλιο σπαραγμό (1824 -1825) και τις συνεχείς επιδρομές του Ιμπραήμ.

Ιωάννης Καποδίστριας Εικόνα από λιθογραφία του Μύλλερ, σχέδιο εκ του φυσικού.

• 1829: Τα μέλη της Γαλλικής Επιστημονικής Επιτροπής που ακολούθησαν τον Μαιζόν στην εκστρατεία του στην Πελοπόννησο, προέβησαν σε ανασκαφές στην Αρχαία Ολυμπία. Αξιόλογα ευρήματα φορτώθηκαν σε καράβια και εστάλησαν στο Μουσείο του Λούβρου.

• 1829: H Expedition Scientifique de Moree με επικεφαλής τον A. Blouet και επίκεντρο των αρχαιολογικών της ερευνών το ναό του Διός συνεχίζει στην Αρχαία Ολυμπία τις πρώτες ανασκαφικές έρευνες του 1806 των E. Dodwell και Gell. Μεταξύ άλλων ανακαλύφθηκε και η ανωδομία του ναού του Διός. Ο Φοίνιξ ορίστηκε ως το πρώτο νόμισμα του Ελληνικού κράτους.

• 10-3-1829: Η επαρχιακή δημογεροντία Πύργου κατά την εκποίηση των προσόδων της περιοχής και την ενοικίαση των φθαρτών κτημάτων διεκδίκησε με αναφορά της προς τον Ι. Καποδίστρια η μίσθωση για το τρέχον έτος του προσοδοφόρου ιχθυοτροφείου Αγουλινίτσας να γίνει εξ ονόματος της επαρχίας επι τη βάση της παλαιάς πρακτικής του κοινοτικού συστήματος. Ο Καποδίστριας νομοθετικά είχε προβλέψει (Γεν. Εφ. Ελλ. αριθ. 15, 20-21829) και τη δυνατότητα προτίμησης των κοινοτήτων τόσο στην εκποίηση των προσόδων της περιοχής των όσο και στην ενοικίαση των φθαρτών κτημάτων αυτών. Η δημογεροντία 15

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

του Πύργου όμως δεν είχε φροντίσει να εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα αυτή, αφού δεν έλαβε μέρος στην πρώτη κατά τόπο δημοπρασία του ιχθυοτροφείου Αγουλινίτσας σύμφωνα με την γνωμάτευση της αρμόδιας οικονομικής επιτροπής.

• 15-4-1829: Επίσκεψη του Καποδίστρια στον Πύργο. Ο Γάλλος Gharles Lenormant μέλος της Γαλλικής επιστημονικής επιτροπής παρακολούθησε την επίσκεψη του κυβερνήτη στον Πύργο. Στο έργο του: Baeux Arts et Voyages, Paris 1861 περιγράφει το γεγονός και την κατεστραμμένη πόλη. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι το παζάρι της αποτελείτο από 40 μαγαζιά. Μετά την επίσκεψη του Καποδίστρια στον Πύργο εισήχθη στην Ηλεία η καλλιέργεια της πατάτας. Η εκ μέρους της τότε κυβέρνησης προώθηση της καλλιέργειας της προσέκρουε στην ήδη διαδεδομένη σταφιδοκαλλιέργεια.

Π.Α. Αναγνωστόπουλος (Χαρακτικό Τάσσου).

• Σεπτέμβριος 1829: Ο έκτακτος επίτροπος Ηλιδας φιλικός Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος μετά την ανάληψη των καθηκόντων του σε έκθεση που υπέβαλε στον κυβερνήτη Ι.Καποδίστρια για τους κατοίκους της Ηλείας αναφέρει: «Η φυσική και ηθική κατάστασίς των είναι αθλιοτάτη. Το πλείστον μέρος αυτών είναι γυμνοί, ανυπόδητοι και άστεγοι…».

• Οκτώβριος 1829: Ο Άγγλος Trant περιγράφει τον κατεστραμμένο ιστορικό Πύργο του Πύργου και την κατεστραμμένη πόλη από τις επιδρομές του Ιμπραήμ: «…οι γυμνοί τοίχοι των δύο εκκλησιών και ο μισοκατεστραμμένος πύργος είναι οι μόνες ενδείξεις ότι κάποτε εδώ υπήρχε κάποια πόλη…Ο Πύργος κάποτε είχε περίπου τέσσερις χιλιάδες κατοίκους οι οποίοι ήσαν κυρίως Ελληνες. Η πόλη δεν είχε υποστεί ζημιές από τις μάχες που εί16

• Αύγουστος 1829: Ο Γ.Σισίνης διορίσθηκε από τον Καποδίστρια μέλος της Γερουσίας της Ελλάδας (Συμβουλευτικό Σώμα της Κυβέρνησης). Διετέλεσε πρόεδρός της από τον 9/1829 έως 15/6/1839.

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

χαν γίνει κατά τα τέσσερα πρώτα έτη του πολέμου. Στα 1825 βρισκότανε σε μια ανθηρή οικονομική κατάσταση και είχε ένα σημαντικό εμπόριο στα μικρά εργαστήριά της…»

• 1829-1830: Διενεργήθηκε και στην Ηλεία πληθυσμιακή έρευνα από την επιστημονική γαλλική αποστολή, η οποία ακολουθούσε τα στρατεύματα του στρατηγού Μαιζώνος. Τα δεδομένα της έρευνας βρίσκονται στο γεωγραφικό σύγγραμμα του Bory de Saint - Vincent, «Expedition Scientifique de Moree» Paris 1834. Απο την ανωτέρω πληθυσμιακή απογραφή παραθέτουμε στοιχεία παραπλεύρως:

• 1830: Στον Πύργο όλοι οι κάτοικοι ήταν Έλληνες.

• 1830: Στη Γαστούνη έδρευε το Δικαστήριο Ήλιδας.

• 1830: Κατέρρευσε κίονας της Δ. πλευράς του Επικουρίου Απόλλωνα.

• 1830: Εκδόθηκε στο Λονδίνο το σημαντικό για την Ηλεία έργο «TRAVELS THE MOREA» του Άγγλου στρατιωτικού και διπλωμάτη William Martin Leake. Το ανωτέρω τρίτομο έργο συμπληρώθηκε με τον τίτλο «Peloponnesiaca» London 1846.

• 12-4-1830: Δημοσιεύθηκε στην «Γενική εφημερίδα της Ελλάδος» η είδηση δημοπράτησης κτημάτων στον Πύργο.

• 19-4-1830: Δημοσιεύθηκε στην «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος» η είδηση δημοπράτησης των δημοσίων αλυκών Λεχαινών.

17

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 26-7-1830: Οι κάτοικοι του Πύργου με αναφορά τους στην Κεντρική Διοίκηση, ζήτησαν την αποστολή αρχιτέκτονα για την σύνταξη του σχεδίου της πόλης.

• 24-8-1830: Για τη διανομή των εθνικών κτημάτων προϋπόθεση ήταν η καταγραφή αυτών και η εξακρίβωση της έκτασής των. Για το σκοπό αυτό ο Καποδίστριας με την υπ’ αριθ. 2215/24-8-1830 πράξη συνέστησε πολιτειογραφική επιτροπή.

• 2-9-1830: Στα πλαίσια της αντικαποδιστριακής κίνησης στην Ηλεία συνετάγη έγγραφη διαμαρτυρία Πυργίων προς τον Καποδίστρια για την φορολόγηση των σταφιδαμπέλων. Εμπνευστής και συντάκτης της αναφοράς ήταν ο Λυκούργος Ι. Κρεσταινίτης. Ακολούθησε αντιπαράθεση μεταξύ Λ. Κρεσταινίτη και Π. Αναγνωστόπουλου, έκτακτου επιτρόπου Ήλιδος.

Το εξωφυλλο της εκδοσης του William Martin Leake “TRAVELS THE MOREA”.

- Επαρχία Πύργου: 16 πόλεις και χωρία – 1.673 οικογένειες -3.923, 75 στρεμ. γη ιδιόκτητη (αγροί, αμπελώνες, κήποι) - 11.291,25 στρ. γη εθνική - 1.670 οικογένειες της επαρχίας Πύργου είχαν ιδιοκτησία.

- Επαρχία Γαστούνης: 174 πόλεις και χωρία - 4.832 οικογένειες - 24.025,25 στρ. γη ιδιόκτητη, 151.742, 50 στρ. γη εθνική - 4.051 οικογένειες της επαρχίας Γαστούνης είχαν ιδιοκτησία.

18

• 3-9-1830: Στα στατιστικά στοιχεία της Πολιτειογραφικής Επιτροπής (Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, αρ. 71, 3 Σεπτεμβρίου 1830) η Ήλιδα, η οποία αποτελείτο από τις επαρχίες Πύργου και Γαστούνης καταγράφεται με τα εξής μεγέθη:

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Το ποσοστό των μεγάλων και μικρών ιδιοκτησιών δεν καταγράφεται και ως εκ τούτου τα ανωτέρω στοιχεία περί ιδιοκτησιών έχουν μόνο ενδεικτική σημασία. Ωστόσο το ποσοστό ακτημόνων και στις δύο επαρχίες της Ήλιδας ήταν πολύ μικρό.

• 8-11-1830: Δημοσιεύθηκε στην «Γενική εφημερίδα της Ελλάδος» λογαριασμός εράνου για την σύσταση σχολείου στην Ηλεία.

• 28-1-1831: Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης μετά την κατά του Καποδίστρια ανταρσία του Λιμενίου, βρισκόταν υπό επιτήρηση στο Ναύπλιο. Δραπέτευσε, επιβιβάστηκε σε πλοίο του Gordon και κατευθύνθηκε από την Ζάκυνθο στη Μάνη. Το πλοίο λόγω καιρικών συνθηκών προσορμίσθηκε στο Κατάκολο. Εντοπίσθηκε και ετέθη υπό περιορισμό από τον Πρωτοφιλικό και Έκτακτο Επίτροπο Ήλιδας Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο. Με το πολεμικό πλοίο «Ερμής», εστάλη στο Ναύπλιο. Λίγους μήνες αργότερα (27-9-1831) η δολοφονία του Καποδίστρια ήταν γεγονός.

• 1-10-1831: Με αναφορά τους Ηλείοι πολιτικοί διακήρυξαν την πίστη των Ηλείων στη νέα διοίκηση του κράτους (Α. Καποδίστρια - Θ. Κολοκοτρώνη - Ι. Κωλέττη). Ακολούθησε η αποδοκιμασία της δολοφονίας του Καποδίστρια από έκπροσωπο της εκκλησίας της Ηλείας (4-11-1831) καθώς και από 114 Δημογέροντες της Γαστούνης (18-11-1831).

• 1832: Ο πληθυσμός της Ηλιδος κατά το έτος 1832 ήταν 21.443 χριστιανοί, οι οποίοι αντιστοιχούσαν σε 5.184 οικογένειες.

Ακτή του Κατακόλου, 1839. Από το περιηγητικό λεύκωμα του Ρώσου Ορλώφ – Νταβίντωφ του 1839.

19

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Το ΦΕΚ 12/06-4-1833, στην ελληνική και γερμανική γλώσσα, βάσει του οποίου σχηματίσθηκε ο Νομός Αχαιοήλιδος και καθορίσθηκε η επαρχία της Ηλείας.

20

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 1832: Η ληστεία έκανε την εμφανισή της στην Ηλεία.

• 1833: Η δραχμή αντικαθιστά τον Φοίνικα. Στα Λεχαινά και το Κατάκολο ιδρύθηκαν αποθήκες για την συγκέντρωση αλατιού (ΦΕΚ 6/8-4-1833).

• 1833: Μέχρι το 1833 οι κάτοικοι της Ηλείας είχαν καταλάβει αυθαίρετα και κατ’ επιλογή τους μερίδια γαιών τα οποία καλλιεργούσαν. Με το Νόμο «Περί προικοκτησιών», οριζόταν η κατανομή της γης στους κατοίκους της ελεύθερης πλέον χώρας. Με τον Νόμο αυτόν έπαυε και η αυθαίρετη καλλιέργεια εκτάσεων. Αποδίδετο μερίδιο νόμιμο στον κάθε δικαιούχο με υποχρέωση την σχεδόν άμεση πληρωμή. Η αγορά ήταν «επί πιστώσει» και άνευ δημοπρασίας, αφορούσε χέρσες γαίες και επιβαρύνετο με 3% έγγειο φόρο και 6% χρεωλύσιο. Η προϋπόθεση αυτή οδήγησε στην άνιση και επιλεκτική κατανομή της Ηλειακής γής. Οι φτωχοί αγόραζαν «επί πιστώσει» μικρές και χέρσες εκτάσεις ενώ οι πλούσιοι αγόραζαν μεγάλες και παραγωγικές εκτάσεις (τσιφλίκια). Η αγοροπολωλησία των γαιών γινόταν με συμβολαιογραφική πράξη.

• 1831- 32- 33: Οι φυτείες της σταφίδας ήταν στο στάδιο της ανάπτυξης με αποτέλεσμα το εισόδημα από την εκμετάλλευση των να είναι ελάχιστα ικανοποιητικό.

• 18 Ιανουαρίου 1833: Ο Όθων έφθασε στο λιμάνι του Ναυπλίου. Επισκέφθηκε τον Πύργο την 27-10 -1833.

• 8-3-1833: Εκδόθηκε ο νόμος «περί ενοικιάσεως εθνικών αλυκών». Αφορούσε τις αλυκές Λεχαινών, Κοτυχίου, Μουριάς και Κατακόλου.

• 10-3-1833: Ο Μητροπολίτης Λαρίσης Κύριλλος και τοποτηρητής της εκκλησίας της Ωλένης, από την Γαστούνη, απεύθυνε επιστολή προς τον νεοαφειχθέντα (18-1-1833) Όθωνα με την οποία του εξέφραζε την ευπειθειά του.

• 15-3-1833: Με διακήρυξη νοικιάσθηκε για πολλά χρόνια το ιχθυοτροφείο της λίμνης Μουριάς.

• 6-4-1833: Με διάταγμα της τριμελούς Αντιβασιλείας «περί της διαιρέσεως του Βασιλείου και της διοικήσεώς του» (ΦΕΚ 12/06-4-1833) σχηματίσθηκε Νομός Αχαιοήλιδος και καθορίσθηκε η επαρχία της Ηλείας «συνισταμένη εκ της μέχρι τούδε επαρχίας της Γαστούνης (Ήλιδος) και των επι της δεξιάς όχθης του Αλφειού κειμένων μερών της επαρχίας Πύργου. Πρωτεύουσα Πύργος (Πύλος Τριφυλιακή)». Το 1833 η μητρόπολη Ωλένης υποβιβάσθηκε σε επισκοπή Ηλείας. Τοποτηρητής διορίσθηκε ο Δαμαλών Ιωνάς, ο οποίος ουδέποτε ήλθε στην Ηλεία. Τελικά το 1834 παραιτήθηκε από την εν λογω θέση της επισκοπής Ηλείας.

• 19-4-1833: Δημοσιεύθηκε ο νόμος περί ενοικιάσεως βαλτωδών γαιών (ιχθυοτροφείων) σε ιδιώτες. Αφορά τα ιχθυοτροφεία Μουριάς και Αγουλινίτσας.

• 27-10-1833: Ο Όθων επισκέφθηκε τον Πύργο. Στον κώδικα της Ι. Μ. Κρεμαστής το γεγονός καταχωρείται ως εξής: «1833 ήλθε ώθον βασίλευ της ελάδος». Στις 8 Μαΐου 1840 επανήλθε μαζί με την βασίλισσα Αμαλία.

• 12-12-1833: Εκδόθηκε ο νόμος περί φόρου βοσκής σε εθνικές ιδιοκτησίες λειβαδιών. Εκδόθηκε επίσης και ο νόμος περί ποιμνιακού φόρου. Οι εν λόγω φόροι επιβάρυναν ιδιαίτερα τους Ηλείους.

• 1834: Η επισκοπή Ηλείας συγχωνεύθηκε με την Μητρόπολη Πατρών και συγκρότησαν την Αρχιεπισκοπή Πατρών.

21

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 10-1-1834: Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως ο Νόμος «Περί σχηματισμού και διαιρέσεως των Δήμων». Ο Δήμος Λετριναίων με έδρα την πόλη του Πύργου περιελάμβανε τα χωριά: Λαμπέτι, Κολίρι, Άγιο Γεώργιο, Άγιο Ιωάννη, Σκουροχώρι, Σκαφιδιά, Μονή Σκαφιδιάς.

• 9-8-1834: Στη θέση Παλαιογέφυρο του Κολυρίου συγκρούσθηκαν με κρατικές δυνάμεις οι λεγόμενοι «αποστάτες». Επρόκειτο για άτομα που αρνούντο να δεχθούν τους θεσμούς του νεοσύστατου κράτους, παρακινούμενα από πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες της περιοχής . Οι περίπου 350 «αποστάτες» τελικα τράπηκαν σε φυγή προς τον Αλφειό ποταμό.

• 13-4-1834: Συστάθηκε στον Πύργο Δημόσιο Ταμείο.

• 1834-1836: Στην Ηλεία εκδηλώθηκαν πολιτικές αναταραχές. Το κοινωνικό φαινόμενο των ληστειών ήταν σε έξαρση.

• 1835: Με το Β.Δ της 8 - 4 -1835 σχηματίστηκαν οι 18 πρώτοι Δήμοι της επαρχίας Ηλείας και οι 12 πρώτοι Δήμοι της επαρχίας Ολυμπίας.

• 1835: Με το Β.Δ. της 17/10/1835 (ΦΕΚ 17/11-11-1835) αποφασίσθηκε η δημιουργία πόλης στην Κυλλήνη, η δημοπράτηση αστικών οικοπέδων και η εκχώρηση των μέσω παραχωρητηρίων.

• 1836: Η Κυλλήνη καθίσταται έδρα Τελωνείου.

• 1836: Με το Β.Δ. της 28 Σεπτεμβρίου 1836 επανήλθε το θέμα της αντικατάστασης των τουρκικών μέτρων και σταθμών από τα αντίστοιχα δυτικά. Η εν λόγω αντικατάσταση είχε ως βάση του νέου μετρικού συστήματος το γαλλικό μέτρο, στο οποίο δόθηκε το όνομα «πήχυς». Με το ίδιο Β.Δ. προσδιορίσθηκαν τα ονόματα και οι αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ των νέων μέτρων και σταθμών, καθορίζονταν οι διαφορές τους με τα προηγούμενα μέτρα, επιτρεπόταν η χρήση τους για τις πωλήσεις δημητριακών και οσπρίων και απαγορευόταν η χρήση του στατήρα. Το νέο μετρικό σύστημα απέκτησε την πρέπουσα ισχύ και την ανάλογη πρακτική εφαρμογή μετά το 1867. Έφερε την Ελλάδα πιο κοντά στην Ευρώπη και έσπασε τους χρόνιους δεσμούς της με τον «ανατολικισμό». Οι Ηλείοι στα πλαίσια των εν λόγω εξελίξεων ανασυγκροτούσαν τις παραγωγικές και συναλλακτικές των σχέσεις. Η ανόρθωση της οικονομίας του Ηλειακού τόπου καθίστατο εμφανής.

• 1837: Ο Δήμος Λετρίνων, με αφορμή την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως ήμερα εθνικής εορτής, για να τιμήσει την Εθνική Παλιγγενεσία, αποφάσισε να ανασυστήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες και να τελεί αυτούς κατά τετραετία στον Πύργο Ηλείας, την πρωτεύουσα του , αρχής γενομένης από το επόμενο έτος (1838). Με το υπ΄αριθμ. 313 έγγραφο του, της 25ης Μαρτίου 1838, συγκρότησε και ειδική επιτροπή από τους εξής επίλεκτους Πυργίους δημότες: - Ανδρέα Αυγερινό (κατόπιν Υπουργό Παιδείας), - Εμμ. Γιαννόπουλο (κατόπιν Αντιπρόεδρο της επιτροπής «Ολυμπίων» του 1875), - Κ. Γκίκα, Π. Άχολο και - τον Ηλείο οπλαρχηγό της επανάστασης Θαλή Θεοδωρίδη. Στους ανωτέρω δημότες είχε ανατεθεί η οργάνωση και η εποπτεία των αγώνων καθώς και η βράβευση των νικητών.

22

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Περί της ανωτέρω απόφασης του Δήμου Λετρίνων (1837) και της διεξαγωγής των αγώνων δεν έχουν ανευρεθεί συμπληρωματικά στοιχεία, ωστόσο μπορούμε να υποθέσουμε ότι στην λήψη της εν λόγω απόφασης, εκτός άλλων παραγόντων συνετέλεσε και η κατά τους χρόνους εκείνους (1836) πανελλήνια απήχηση του θεατρικού έργου «Ολύμπια» του Pietro Metastasio, το οποίο είχε διασκευάσει από το πρωτότυπο ο Ρήγας Βελεστινλής. Τα «Ολύμπια» από τους συγχρόνους θεωρείτο ως κορυφαίο, «θείο» δημιούργημα (divina Olimpiade) και ανήκει στα έργα του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ο Ρήγας εκμεταλλεύτηκε ιδεολογικά το γεγονός. Στην διασκευή του πρωτότυπου συνέδεσε το θέμα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων με την Γαλλική επανάσταση και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και προσέδωσε σε αυτό ενθεγερτικό περιεχόμενο. ‘’Τα Ολύμπια’’ του Pietro Metastasio σε διασκευή Ρήγα Βελεστινλή, 1797 Μετά την αναγραφή των προσώπων του δράματος ο Ρήγας Βελεστινλής συμπληρώνει: ‘’Η σκηνή του δράματος υποτίθεται εις τα πεδιάδας της Ήλιδος, εγγύς της πόλεως Ολυμπίας, προς τας όχθας του ποταμού Αλφειού. Σημείωσε: Διά να εννοήση καλά ο αναγνώστης το παρόν δράμα, πρέπει να θεώρηση Νο 9 την επιπεδογραφίαν της Ολυμπίας οπού έχω εις την Χάρταν μου, ομοίως δε και Νο5 την αυτήν, λεγομένην τωρα Σταυρός, και την Ήλιδα, Καλοσκόπι, κειμένας αμφοτέρας εις τον Μορέαν’’.

Το έργο, η υπόθεση του οποίου διαδραματίζεται στην Αρχαία Ήλιδα, από το 1836 παρουσιάζετο στην Αθήνα και ανα την τότε λοιπή Ελλάδα, ενδεχομένως και στον Πύργο. Έτυχε ευρύτατης αποδοχής και όντως συνέβαλε στην ενίσχυση του παλλαϊκού αιτήματος της Εθνικής Αναγέννησης μέσω της ανασύστασης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ο Δήμος Λετρίνων με την περί ανασύστασης των Ολυμπιακών Αγώνων απόφαση του, λειτούργησε ως φυσικός ανάδοχος και υπερασπιστής αυτών σε σχέση με την κατά το 1835 «πρότασιν καθιερώσεως Εθνικών επετείων και δημοσίων αγώνων κατά το πρότυπον των εορτών της αρχαιότητος … «των Ι. Κωλέττη και Π. Σούτσου προς την αντιβασιλεία και τον Όθωνα, με την οποία αποσκοπούσαν στην σύσταση κατ΄ επίφαση Ολυμπιακών Αγώνων, των μετέπειτα «Ολυμπίων», δηλαδή έμπορο-βιοτεχνικών πανηγύρεων «μετά αγωνισμάτων και γυμνασμάτων», οι οποίες σύμφωνα με την ανωτέρω πρόταση θα τελούντο ετήσια στις πόλεις: Αθήνα, Ύδρα, Τριπολιτσά, Μεσολόγγι. Η διεθνώς πρώτη θεσμική απόφαση του Δήμου των Πυργίων πολιτών περί ανασύστασης των Ολυμπιακών Αγώνων και μόνιμης ανά τετραετία τέλεσης των στην γενέτειρα περιοχή 23

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

των, αφίστατο και του Β.Δ. της 25ης Ιανουαρίου 1837 «περί εμψυχώσεως της Εθνικής βιομηχανίας». Το άρθρο 34 του εν λόγω Β.Δ. αφορούσε την σύσταση δημοσίων αγώνων και γυμνασμάτων μετά μουσικής και εθνικών ασμάτων εκτελούμενων για την ενίσχυση της λειτουργίας έμπορο-βιοτεχνικών πανηγύρεων. Ωστόσο η άποψη αυτή προωθήθηκε και το έτος 1858 προς τον Ευάγγελο Ζάππα από τον τότε υπουργό εξωτερικών Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή. Πάρα το ότι ο Ευάγγελος Ζάππας με επιστολή στον Όθωνα δήλωνε ότι προτίθετο όπως «ιδία δαπάνη ανανεώση τους Ολυμπιακούς Αγώνας» και όχι να συστήσει έμπορο-βιοτεχνικούς διαγωνισμούς, μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνοντο και γυμναστικοί αγώνες, υπό την επιρροή του Α. Ραγκαβή ενίσχυσε τελικά την σύσταση των μη επιτυχημένων «Ολυμπίων», δηλαδή «γενικών διαγωνισμών κατά τετραετίαν τελουμένων, υπό την επωνυμία Ολύμπια» σύμφωνα με το Β.Δ. της 19ης Αύγουστου 1858.

Ο Ρήγας Βελεστινλής (Ρήγας Φεραίος).

Η απόφαση του Δήμου Λετρίνων περι της ανασύστασης και της εκ μέρους του τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων καθώς και η ταύτιση της αναβίωσής των με την Εθνική παλιγγενεσία και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, συνέδεσε άρρηκτα τον Πύργο - την πόλη της αστικής ανάπτυξης και του Νεοκλασικισμού - με τον Ολυμπισμό, την εξίσου μεγάλη αξία του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Ταυτόχρονα με την εν λόγω απόφασή του ο Δ.Λετρίνων επικαιροποίησε την μακραίωνη συλλειτουργία του Ιερού της Ολυμπίας με την ευρύτερη περιοχή των αρχαίων Λετρίνων (Φειά, Κικύσιο, λοιπά Πισαϊκά πολίσματα, Ηλιδα), διαχειρίστηκε την ιστορία και τον πολιτισμό της Ηλείας ως εθνική υπόθεση, ενίσχυσε τις προϋποθέσεις περαιτέρω ανάπτυξης του Πύργου και της Ηλείας, προσέδωσε μέλλον στο πολιτισμικό παρελθόν του Ηλειακού Τόπου, διαμόρφωσε προϋποθέσεις συνεργασιών ευρύτερης ανθρωπογεωγραφικής κλίμακας και επέστρεψε στην τοπική κοινωνία την υπεραξία του πολιτισμικού της παρελθόντος. Αποτιμώντας την ιστορική σημασία της εν λόγω απόφασης του Δήμου Λετρίνων επισημαίνουμε ότι αιώνες μετά την απαγόρευση λειτουργίας του Ιερού της Ολυμπίας και την φυσική καταστροφή του λιμένα της Φειάς, ο Πύργος ως αποτέλεσμα της ιστορικής συνάντησης του απερχόμενου Οθωμανικού φεουδαλισμού και της επερχόμενης καφαλαιοκρατικής συσώρευσης, κατά τους πρώτους μετεπαναστατικούς χρόνους εξελίσσετο εν μέσω της αγροτικής περιφέρειάς του σε σημαίνουσα αστική αγορά και γενικά αξιόλογο αστικό κέντρο. Το γεγονός αυτό, ως παραγωγική αιτία διαφοροποιούσε τα οικονομικο-κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα της περιοχής. Στα πλαίσια αυτής της διαφοροποίησης, η Φειά ως κύρια πύλη

24

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

εισόδου στην Ολυμπία αντικαταστάθηκε από το όμορο Κατάκολο, το επίνειο του Πύργου και το κατά την αρχαιότητα Ιερό της Ολυμπίας, μετεξελίχθηκε σε αρχαιολογικό τόπο της ενδοχώρας του αστικού κέντρου (Πύργου). Παρ΄όλα αυτά, η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της διαρκούς συλλειτουργίας του Πύργου και της Ολυμπίας, παραμένει ακόμη ζητούμενο.

•1837: Στα Λεχαινά, έδρα του Δήμου Μυρτουντίων, διεξήχθη πλειστηριασμός λόγω οφειλής. Ακολούθησε η κατάσχεση (30-11-1837). Στην Ηλεία ανάπτυχθηκε η τοκογλυφία ως αποτέλεσμα του νόμου «Περί προικοκτησιών» ο οποίος - όπως αναφέραμε - αφορούσε την κατανομή της γης στους ελεύθερους πλέον Έλληνες. Ενδεείς χωρικοί, κυρίως αγωνιστές του 1821, ως αγοραστές των χέρσων γαιών πλήρωναν τις «επί πίστωσει» οφειλές ενώ κατά τα έτη αυτά (1833-1837) δεν είχαν αγροτικο εισόδημα. Η απουσία μέριμνας από την κυβέρνηση και η έλλειψη γεωργικής τραπέζης τους οδήγησε σε δανεισμό από πλούσιους τσιφλικάδες για την διατήρηση της νεαποκτηθείσας μικροιδιοκτησίας των. Κατά τους χρόνους αυτούς στην περιοχή εμφανίζεται ακόμη πιο έντονο το κοινωνικό φαινόμενο της ληστείας.

• 1840: Γενικά κατά τη δεκαετία του 1840 η οικονομική κατάσταση στην Ηλεία ήταν δύσκολη. Από δημοσιεύματα της εποχής προκύπτει ότι οι εργάτες δούλευαν για μια δραχμή την ημέρα (Μια οκά αραβόσιτος πωλείτο 15 λεπτά). Τα χρέη των Ηλείων προς το Δημόσιο από την αγορά των κτημάτων μεγάλωναν, οι κρατικοί υπάλληλοι εκτός εξαιρέσεων πιεζαν οικονομικά τους πολίτες και οι πλειστηριασμοί αυξάνοντο. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Αιών» (5-5-1840) καταγράφεται το κατά τα έτη αυτά οικονομικό πρόβλημα των Ηλείων. Επισημαίνεται ότι παρά την καρποφορία των σταφιδοφυτειών η ένδεια μεγάλωνε γιατί η μείωση των τιμών της σταφίδας λόγω υπερπαραγωγής σε συνδυασμό με τα μεγάλα κόστη παραγωγής και τη νομοθεσία περί δυσμενούς αντιμετώπισης των οφειλετών του δημοσίου επέτειναν την έλλειψη ρευστότητας.

• 1840: Στον Πύργο, λόγω ψήφισης αντιλαϊκού φορολογικού νόμου εκδηλώθηκε λαική εξέγερση. Επεβλήθη φόρος επικαρπίας 10% επι του ακαθαρίστου εισοδήματος των αμπέλων, σταφιδαμπέλων και οπωροφόρων δένδρων και απαίτηση - άρθρο 8 φορολογικού νόμου 1840- για «απόδοση» και όχι «παρακατάθεση» αυτής, όπως γινόταν με τους προηγούμενους νόμους. Η διένεξη για τα ανωτέρω εμφυτευτικά κτήματα είχε αρχίσει από το 1836 και αφορούσε την φορολόγηση των και το καθεστώς της κυριότητας των.

Πρωινό ελληνικής οικογένειας στη Μιράκα, 1839 Από το περιηγητικό λεύκωμα του Ρώσου Ορλώφ – Νταβίντωφ του 1839.

25

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1840: Ο Κωνσταντίνος - Αγαθόφρων Νικολόπουλος δώρισε από το Παρίσι στην Ανδρίτσαινα την σημαντική βιβλιοθήκη του.

• 8-5-1840: Ο Όθων μαζί με την Αμαλία επισκέφθηκαν την Κυλλήνη, την Γαστούνη και την Ολυμπία.

• 1841: Με το Β.Δ. της 22-1-1841 «Περί συγχωνεύσεως των δήμων της επαρχίας Ηλείας» (ΦΕΚ 5/8-3-1841) οι 22 δήμοι που αποτελούσαν την επαρχία Ηλείας συγχωνεύθηκαν στους εξής 8 δήμους: Δήμος Μυρτουντίων με έδρα τα Λεχαινά, Δήμος Ηλιαίων με έδρα τη Γαστούνη,Δήμος Πηνιειαίων με έδρα την Λουκαβίτζα, Δήμος Ωλενιαίων με έδρα το Λαντζόϊ, Δήμος Ολυμπίων με έδρα το Δούκα, Δήμος Λετριναίων με έδρα τον Πύργο, Δήμος Βουπρασίων με έδρα το Ψάρι και Δήμος Λαμπιαίων με έδρα την Δίβρη.

• 1841: Ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα. Τα προβλήματα του γαιοκτητικού συστήματος δυσχέραιναν και στην Ηλεία την άσκηση αγροτικής πίστης. Πλημμύρες κατέστρεψαν την παραγωγή Ηλείων αγροτών. Η έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων στον κάμπο της Ηλείας ήταν εμφανής.

• 1842: Προέκυψε οικονομική κακοδιαχείρηση στις Κρατικές Αποθήκες Πύργου.

• 1842: Εκδικάσθηκαν φορολογικές παραβάσεις στην Ανδρίτσαινα.

• 1-7-1842: Με ΒΔ εγκρίθηκε όπως το χωριό Δερβιτζελεπί έδρα του Δήμου Ήλιδος και το συνεχόμενο χωριό Καλλίτζα συνενωθούν και μετανομασθούν σε «Αμαλιάς».

• 24-7-1843: Ιδρύθηκε Δασονομείο στην Ηλεία για την προστασία του δασικού πλούτου.

• 17-9-1843: Ο λαός της Ηλείας χαιρέτισε την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 με συλλογικό κείμενο προς το Υπουργικό Συμβούλιο. Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Αιών» (αριθ.473, 25-9-1843).

• 1844: Η Εκλογική αναμέτρηση του 1844 στην Ηλεία, όπως και σε άλλες περιοχές, διεξήχθη με βίΆποψη της Ανδρίτσαινας αιο τρόπο. Διεπράχθησαν του Otto Magnus von Stackelberg, 1834. ακρότητες και από τις δυο παρατάξεις, οι οποίες κατέληξαν στην ήττα της παράταξης του Μαυροκορδάτου και στον σχηματισμό κυβέρνησης από τον Ι. Κωλέττη, τον Α. Μεταξά και τον Κίτσο Τζαβέλα.

• 1845-1855: Οι Γορτύνιοι εγκαθίσταντο ομαδικά στην Ηλεία. Η προσοδοφόρος σταφιδοκαλλιέργεια και η αστική ανάπτυξη του Πύργου συνέβαλλαν σε αυτό. Ένας από τους παλαιότερους και πολυπληθέστερους οικισμούς Γορτυνίων στην Ηλεία είναι τα Λασταίικα, πρώην Τόμπρινο.

26

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 24-4-1845: Στον Πύργο έγινε απόπειρα δολοφονίας του Παναγιώτη Χαλκιόπουλου, βουλευτή Γαστούνης.

• Μάϊος 1848: Η επανάσταση των εργατών του Παρισιού ανέτρεψε το καθεστώς του Λουδοβίκου Φιλίππου. Η εν λόγω επανάσταση υπήρξε το έναυσμα για ανάλογες φιλελεύθερες εξεγέρσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Ο αντίκτυπος των γεγονότων αυτών έφτασε και στην Ελλάδα. Η πρώτη εξέγερση έγινε στην Στερεά Ελλάδα και εν συνεχεία στην Πελοπόννησο (Μεσσηνία, Κορινθία). Στον Πύργο ο Λύσανδρος Βιλαέτης (προεστός της ομώνυμης επαρχίας και εκπρόσωπός της στις εθνικές συνελεύσεις), εμπνεόμενος από τα ανωτέρω φιλελεύθερα πολιτικά γεγονότα του Παρισιού, ηγήθηκε επαναστατικής κίνησης περί τα μέσα Μαϊου του έτους 1848. Με οπαδούς του κατέλαβε τον Πύργο και κατέλυσε τις πολιτικές και δημοτικές αρχές της πόλης.Η εξέγερση των Πυργίων κράτησε μόλις τέσσερις μέρες (12-15 Μαϊου 1848). Σ΄αυτό το χρονικό διάστημα οι επαναστάτες είχαν τον πληρη έλεγχο της πόλης. Τα κυβερνητικά στρατεύματα κινήθηκαν εναντίον των Ηλείων επαναστατών και τους ανάγκασαν να διαλυθούν. Ο Λύσανδρος Βιλάετης και λίγοι συναγωνιστές του από το λιμάνι του Κατακόλου κατέφυγαν στη Ζάκυνθο οπου τέθηκαν υπο την Αγγλική προστασία.

• 30 Σεπτεμβρίου 1849: Ο Ηλείος υπουργός των Εσωτερικών Λυκούργος Κρεστενίτης εισήγαγε στη Βουλή το νομοσχέδιο «Περί διαθέσεως μέχρι του ημίσεος του ποσού των αποθεματικών της Τραπέζης, προς διευκόλυνσιν των μέσων της συγκοινωνίας». Το νομοσχέδιο όμως δεν συζητήθηκε γιατί ο υπουργός το εισήγαγε προς το τέλος των εργασιών του σώματος. Ωστόσο στις 10 Οκτωβρίου 1849 εκδόθηκε από την κυβέρνηση Κ. Κανάρη το Διάταγμα αρ. 35 που επέτρεπε στην Εθνική Τράπεζα την σύμπραξη με τον Μ. Τοσίτσα για να συγκροτήσουν μετοχική «Εταιρία Ελληνικών Εμπορικών Ατμοπλοίων και Διορύξεως του Πορθμού του Ευρίπου». Ακολούθησε η συγκατάθεση της Βουλής (12 Φεβρουαρίου 1852) για την συνομολόγηση της ταχυδρομικής σύμβασης μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης των Ταχυδρομείων του Βασιλείου της Ελλάδας και της Αυστριακής Εταιρείας Λόυδ, σύμφωνα με τις αξιώσεις των Αυστριακών, η οποία μεταξύ άλλων είχε ως αποτέλεσμα και την αναβολή των περαιτέρω ενεργειών συγκρότησης της ανωτέρω μετοχικής ατμοπλοϊκής εταιρείας. Λίγα έτη μετά (1853) Πύργιοι και λοιποί επενδυτές θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν την πρώτη Ατμοπλοϊκή Εταιρεία στην Ελλάδα.

• 1850: Σύμφωνα με τον ιστορούντα Δ. Ν. Κωνσταντόπουλο ο Πύργος, πρωτεύουσα από το 1833 του Δήμου Λετρινέων, περί το 1850 «ευδαίμων τε και όλβιος» ήταν μια από τις καλύτερες επαρχιακές πόλεις του Νεοελληνικού κράτους.

• 1850: Η διαφαινόμενη πρώτη κρίση του σταφιδικού αποσοβήθηκε λογω ασθένειας των σταφιδοφυτειών (1851-1857), η οποία μείωσε την παραγωγή και εξισορρόπησε την σχέση προσφερόμενης και ζητούμενης ποσότητας.

• 1851: Ο ερημίτης Χριστόφορος Παπουλάκος διήρχετο την Ηλεία.

• 1851: Το Δημοτικό Συμβούλιο Ανδρίτσαινας αποφάσισε την ανέγερση κτιρίου για την στέγαση του Ελληνικού και Δημοτικού Σχολείου.

• 6-12-1851: Ο βουλευτής Ηλείας Λύσσανδρος Βιλαέτης έθεσε στη βουλή το ζήτημα της ζωοκλοπής στην Ηλεία.

• 1852: Ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερνέστο Κούρτιο (Ε. Curtius) έπεισε τον διάδοχο του 27

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Τμήμα της Αρχαίας Ολυμπίας σε λιθογραφική σχεδίαση του Ε. Curtius.

Πρωσσικού θρόνου να χρηματοδοτήσει ανασκαφές στην Αρχαία Ολυμπία. Ξεκίνησαν οι διακρατικές συνεννοήσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας με σκοπό την υπογραφή σχετικής σύμβασης. Η εν λόγω σύμβαση υπογράφηκε στην Αθήνα στις 26-4-1874.

• 1853: Μετά την άτυχη έκβαση των ενεργειών ίδρυσης της επιχείρησης «Εταιρεία Ελληνικών Εμπορικών Ατμοπλοίων και Διορύξεως του Πορθμού του Ευρίπου», η επιδίωξη της δημιουργίας ελληνικής ατμοπλοΐας ενισχύθηκε από την προσπάθεια συγκρότησης στην Πάτρα Ανώνυμης Ατμοπλοϊκής Εταιρείας. Η νέα προσπάθεια έγινε αποδεκτή από την αστική τάξη του Πύργου και των Πατρών. Μεγαλέμποροι και μεγαλοκτηματίες της περιοχής, σε συνεργασία με «κινδυνασφαλιστικά καταστήματα» και με την ενθάρρυνση γνωστών οικονομικών κύκλων της Αθήνας και του Λονδίνου, προθυμοποιήθηκαν να ενισχύσουν το σημαντικό για την εθνική οικονομία εγχείρημα. Η κρίση της ιστιοφόρου ναυτιλίας, η ύφεση του διεθνούς εμπορίου, η ασθένεια των αμπέλων και των σταφιδαμπέλων που έπληξε από το 1850 τις σταφιδοκαλλιέργειες των περιοχών Ηλείας – Αχαΐας, η απουσία ευχερών μέσων συγκοινωνίας και εμπορευματικών μεταφορών και η παντελής έλλειψη εγχώριας ατμοπλοΐας ως οικονομικο – κοινωνικοί παράμετροι προσέλκυσαν την προσφορά κεφαλαίων για την ενίσχυση της εν λόγω επένδυσης. Για την εγγραφή των μετόχων διορίζοντο οι ισχυρότεροι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες κάθε περιοχής. Η ονομαστική αξία κάθε μετοχής ήταν 300 δραχμές. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εκδόθηκε το Β.Δ. αριθμός 3 της 11 Ιανουαρίου 1854 «Περί ατμοπλοϊκής συγκοινωνίας δι ελληνικών ατμοπλοίων», με το οποίο η ελληνική κυβέρνηση ενέκρινε τις εργασίες της συσταθείσας επιτροπής για την συγκρότηση της πρώτης επιχείρησης στην Ελλάδα με αντικείμενο την Ατμοπλοΐα. Ταυτόχρονα εξέφραζε και την διαβεβαίωση ότι μελλοντικά θα συμμετείχε και το ελληνικό δημόσιο στην επένδυση. Επί τη βάσει του ανωτέρω ΒΔ εκδόθηκε η εγκύκλιος αρ. 5/548/16-1-1854 του Υπουργείου

28

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Εσωτερικών, η οποία απεστάλη σε όλους τους νομάρχες του κράτους. Ζητείτο από αυτούς να συμβάλουν στην επιτυχή έκβαση της προσπάθειας με την εγγραφή μετόχων προερχομένων εκ του Νομού, που προΐσταντο. Ως μέτοχοι μπορούσαν να εγγραφούν ιδιώτες ή δήμοι εφόσον « έχουσι περισσεύματα δημοτικών κεφαλαίων, καθιστώντες όντως παραγωγικά τα κεφάλαιά των ταύτα». Ο κατάλογος των μετόχων του Πύργου είναι ο εξής :

Α/Α

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Έλαβαν Μετοχές Α. Αυγερινός 1 Π. Αυγερινός 2 Θεμιστοκλής Χ. Δαραλέζης 2 Νικολ. Σταματόπουλος 2 Ιω. Αναγνωστόπουλος 1 Παναγ. Κόκαλης 2 Διογένης Λεονταρίτης 2 Β. Στ. Βωβός 1 Ιω. Γκίκας 1 Διον. Παππαναγιωτόπουλος 1 Θεοδ. Ι. Κανελλόπουλος 1 Γεωργ. Δημητρίου 1 Κανέλλος Ι. Κανελλόπουλος 1 Αθαν. Μαστραπόπουλος 1 Διον. Ασημακόπουλος 1

Α/Α

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Έλαβαν Μετοχές Αναστ. Ι. Κανελλόπουλος 1 Ιω. Κ. Παππακυριακόπουλος 1 Ανδρέας Πολυζυγόπουλος 1 Φίλιππος Πολυζυγόπουλος 1 Παναγ. Παππαθανασίου 1 Αναγ. Ματσούκα 1 Ιω. Εμμ. Γιαννόπουλος 1 Φώτιος Καρύδης 1 Παναγιώτης Δ. Άχολος 1 Γεώργιος Πραντσόπουλος 1 Άγγελος Φιλιππόπουλος 1 Κ. Καλαντσόπουλος 1 Κων. Χ. Γιανναρόπουλος 1

Σύνολο Μετοχών:

34

Οι ανωτέρω αστοί του Πύργου με την εν λόγω επενδυτική επιλογή των, προσπαθούσαν να απαλλαγούν από τις οικονομικές πρακτικές των προκρίτων και των γαιοκτημόνων. Ακολουθούσαν τις εξελίξεις και επένδυαν στην υπό δημιουργία εμπορική ατμοπλοΐα, η οποία θα μπορούσε να συνδεθεί με την εξαγωγή της σταφίδας και γενικά με την μεταπρατική οικονομία. Οι προαναφερθέντες Πύργιοι επενδυτές προφανώς αξιολόγησαν θετικά τις δυνατότητες ανάπτυξης σύγχρονων θαλασσίων μεταφορών στην ελληνική επικράτεια, καθώς και το ενδιαφέρον του ελληνικού κράτους για το εμπόριο και την ναυτιλία, το οποίο κατά τους χρόνους εκείνους εκδηλούτο με συνεχείς νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, λόγω των ιστορικών εξελίξεων: Κριμαϊκός πόλεμος (ναυμαχία Σινώπης) 1853, εξέγερση των υποδούλων Ελλήνων στην Ήπειρο - Θεσσαλία - Μακεδονία 1854, διακοπή ελληνοτουρκικών σχέσεων, είσοδος Αγγλογάλλων στον πόλεμο 1854, οι μέτοχοι (Πύργιοι και λοιποί) της υπό ίδρυση ατμοπλοϊκής εταιρείας ανέβαλαν την πρώτη γενική συνέλευσή των (22-41854).

29

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Το έτος 1857 με την σύμπραξη του Δημοσίου της Εθνικής Τράπεζας και εμπόρων της Σύρου πραγματοποιήθηκε τελικά η ίδρυση της πρώτης ελληνικής ατμοπλοϊκής εταιρείας με έδρα τη Σύρο.

• 29-12-1854: (ΦΕΚ 56). Συστάθηκε Εφοριακό Γραφείο στον Πύργο.

• 27-5-1855: Θεσμοθετήθηκε η διαδικασία καθορισμού της τιμής της σταφίδας (εφημ. Κυβερνήσεως Φ. 21).

• 29-7-1855: Αποφασίστηκε η κατασκευή λιμένα στο Κατάκολο, αντί του όρμου του Αγ. Ανδρέα. Το εν λόγω έργο ήταν συλλογικό αίτημα των Πυργίων από το έτος 1830. Η απόφαση αυτή προφανώς ενισχύθηκε και από την πολιτική επιρροή Πυργίων αστών, οι οποίοι κατά το έτος 1853, σύμφωνα με ανωτέρω αναφορά, επέλεξαν να επενδύσουν στην υπό δημιουργία εμπορική ατμοπλοΐα.

• 29-7-1855: Στην Εφ. της Κυβερνήσεως φ.35 σε απογραφικό πίνακα καταγράφονται πληθυσμιακά μεγέθη για τους Δήμους της Ηλείας.

• 25-8-1855: Συστάθηκε ταχυδρομικό κατάστημα στην Κυλλήνη για την βελτίωση και την ενίσχυση της λειτουργίας του λιμένα. Το εν λόγω ταχυδρομικό κατάστημα λειτουργούσε προφανώς και επί τη βάσει της ταχυδρομικής σύμβασης του 1850 (επικυρώθηκε από την Βουλή την 12η Φεβρουαρίου 1852) μεταξύ των Ελληνικών Ταχυδρομείων και της Αυστριακής Εταιρείας Λόυδ, δια της οποίας εξασφαλιζόταν, εκτός των άλλων, νέα εβδομαδιαία συγκοινωνία μεταξύ των Ιονίων νήσων και της Ελλάδας.

• 13-5-1856: Ξεκίνησαν τα έργα κατασκευής του λιμένα Κατακόλου. Πρόκειται για αξιοποίηση της γεωφυσικής σημαντικότητας του Ηλειακού τόπου.

• 9-2-1857: Ολοκληρώθηκε η κατασκευή του δρόμου Πύργου - Κατακόλου. Η εν λόγω οδός χαρακτηρίσθηκε εθνική.

• 14-3-1857: Για την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης στην Ηλεία τα συμβούλια των 30

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Μονών Σκαφιδιάς και Κρεμαστής Ηλείας αποφάσισαν να προσφέρουν κάθε χρόνο υπέρ του Ιερατικού σχολείου 600 δρχ και 100 δρχ αντίστοιχα.

• 16-6-1858: Ένα μεγάλο μέρος των έργων του λιμένα Κατακόλου είχε τελειώσει.

• 1859: Στις εισαγωγές και εξαγωγές εμπορευμάτων από τα λιμάνια επεβλήθη φόρος για την κατασκευή προκυμαίας για το λιμάνι Κυλλήνης του Δήμου Μυρτουντίων. (ΦΕΚ 24/11-6-1859)

Παλαιά άποψη της Μονής Σκαφιδιάς.

• 1859: Το Τελωνείο Κυλλήνης χαρακτηρίστηκε Υποτελωνείο, ενώ το Υποτελωνείο Κατακόλου, περί το τέλος του 1859, αναβαθμίστηκε σε Τελωνείο Γ’ τάξης.

• 14-8-1859: Σφοδρή καταιγίδα κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της σταφιδοπαραγωγής των Ηλείων αγροτών. Η κρατική μέριμνα για τους σταφιδοκαλλιεργητές ηταν ανύπαρκτη. Η Εθνική Τράπεζα χορηγούσε δάνεια σε «γεωργοκτηματίες».

• 22-10-1859: Το Υγειονομικό Φυλάκειο, που λειτουργούσε στο Υποτελωνείο Κατακόλου, μεταξελίχθηκε σε Υγειονομικό Σταθμαρχείο.

• 1860: Δημοσιεύεται το Β.Δ. για την κατασκευή της προκυμαίας στην Κυλλήνη, (ΦΕΚ 56/312-1860). Υπεγράφη και από τον Ηλείο υπουργό εσωτερικών Λυκούργο Κρεστενίτη.

• 1860: Η ανάπτυξη των σταφιδοκαλλιεργειών στις ενοικιαζόμενες εθνικές γαίες της Ηλείας, έφθασε στα όριά της.

• 1860: Από την δεκαετία του 1860 στον Πύργο εγκαταστάθηκαν προξενεία των εξής χωρών: Ιταλίας, Γαλλίας, ΗΠΑ, Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Κάτω Χωρών και Νορβηγίας.

• 1861: Λειτούργησε υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος και στην σταφιδοφόρα περιοχή της Ηλείας. Στις τραπεζικές συναλλαγές της εφαρμόσθηκε η αγροτική προσωπική πίστη.

• 1861: Με τους νόμους περί «προικοκτησιών» και περί «κατοχής δημοσίων γαιών» ενεργοποίησαν τα χρέη των Ηλείων. Ο πολιτικός έλεγχος των Ηλείων πολιτών στις επικείμενες εκλογές είχε καταστεί πλέον εφικτός.

31

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 14-2-1861: Αποφασίσθηκε η βάση σχεδίου ανέγερση οικισμού στο Κατάκολο.

• 1863: Νομοθετήθηκε η διάλυση της σύμβασης και της συμφωνίας, βάσει της οποίας και Ηλείοι το 1833 είχαν αγοράσει χερσαίες εκτάσεις «επί πίστωσει». Ο νόμος αυτός επιδείνωσε τα οικονομικά και κοινωνικά προβληματα των Ηλείων πολιτών.

Η Οδός Πύργου – Κατακόλου, 1917.

• 1864: Συστάθηκε εταιρεία με αντικείμενο την διαχείριση της υδροδότησης του Πύργου.

• 13-7-1864: Επιβλήθηκαν διόδια στην οδό Πύργου - Κατακόλου.

• 21-7-1864: Καθορίσθηκε σε 8 ημέρες η διάρκεια διεξαγωγής της εμποροπανήγυρης Γαστούνης. Κάθε χρόνο ξεκινούσε στις 21 Μάη.

• 20-11-1864: Ο βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος, περιοδεύοντας στην Πελοπόννησο, κατέπλευσε στον λιμένα του Κατακόλου.

• 1865: Γεννήθηκε στα Λεχαινά ο Ανδρέας Καρκαβίτσας.

• 8-5-1865: Εγκρίθηκαν τα σχέδια ρυμοτόμησης της πόλης του Πύργου.

• 18-8-1865: Επιβλήθηκαν νέοι φόροι και για την αποπεράτωση του λιμένα Κατακόλου.

• 25-12-1865: Με τον νόμο Ρ.Κ.Β ψηφίσθηκε η κατασκευή του υδραγωγείου της πόλης, οι μαρμάρινες βρύσες της, η ξύλινη τότε αγορά στο Σταυροπάζαρο, η οδός Λαμπετίου κ.α.

• 1867: Στον ειδικό λογαριασμό του λιμένα Κατακόλου είχε συγκεντρωθεί σοβαρό χρηματικό ποσό (400.000 δρχ.) από τις εισπράξεις των «λιμενικών τελών». Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω τελών το πλήρωναν οι εξαγωγείς σταφίδας, κρασιού και λαδιού καθώς και οι εισαγωγείς σίτου. Το ανωτέρω ποσό για το λιμάνι του Πύργου, το οποίο αντιστοιχούσε περίπου σε δυο ποσοστιαίες μονάδες των συνολικών δαπανών ενός μέσου Προϋπολογισμού της εποχής , το είχε δεσμεύσει η Κυβέρνηση για να καλύπτει δίκες της δαπάνες. Συγκεκριμένα, το 1867 η Κυβέρνηση από το ανωτέρω ποσό είχε πάρει 180.000 δρχ. Οι υπόλοιπες 220.000 δρχ είχαν κατατεθεί άτοκα στην Εθνική Τράπεζα.

• 1867: Εκδόθηκε η πρώτη εφημερίδα στην Ηλεία «Η φωνή της Ηλείας» (1867-1868 και 1884).

• 11-7-1867: Συστάθηκε στον Πύργο το Πρωτοδικείο Ηλείας (ΦΕΚ 42).

32

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 10-7-1867: Τα από το έτος 1864 επιβληθέντα διόδια της οδού Πύργου- Κατακόλου αποφασίσθηκε να ισχύσουν μέχρι το 1870 (ΦΕΚ 40).

• Σεπτέμβριος 1867: Στο παράρτημα της εφημερίδας «Λαός» περιγράφεται η δεινή οικονομική κατάσταση των Ηλείων λόγω της αβάσταχτης φορολόγησής των και των υπέρογκων χρεών των στις τράπεζες και τους τοκογλύφους.

• Δεκέμβριος 1867: Επανεξετάσθηκε στη Βουλή ο νόμος του 1863 «Περί Εκκαθαρίσεως των χρεών των οφειλετών του Δημοσίου». Οι βουλευτές της Ηλείας πέτυχαν την ψήφιση ευνοϊκών διατάξεων υπέρ των περίπου 50 χιλιάδων χρεωφειλετών της Ηλείας.

• 1868: Εκδόθηκαν οι εφημερίδες «Βρυκόλαξ» και «Λαός» (επανέκδοση 1878-1879), «Κεφαλοκρούστης», «Κήρυξ, «Ηλειακός Αστήρ».

• 1869: Εκτελέσθηκαν νέα έργα στο λιμάνι Κατακόλου.

• 31-5-1869: Αποφασίσθηκε η επέκταση του οικισμού Κατακόλου.

• 1870: Το λιμάνι του Κατάκολου, επίνειο του Πύργου, ήταν ένα εκ των τριών σημαντικότερων λιμανιών της Ελλάδας. Τα λοιπά ήταν της Σύρου και των Πατρών. Το λιμάνι του Πειραιά δεν είχε αναπτυχθεί πριν από το 1870.

• 1870: Στον Πύργο λειτουργούσε το καπνοκοπτήριο των Αδελφών Καραβασίλη. Καπνοβιομηχανία με την σύγχρονη έννοια δεν υφίστατο, καθότι επιτρεπόταν η πώληση χύμα καπνού και η κατασκευή χειροποίητων τσιγάρων. Επίσης στο Δημόσιο Καπνοκοπτήριο Πύργου, το οποίο ήταν εγκατεστημένο σε κτίριο παρά την πλατεία Ανεξαρτησίας ή Καφενείων (πρόκειται για την μετέπειτα πλατεία Ιατρίδη), εκόπτετο καπνός και παρασκευάζονταν τσιγάρα Υπ’ αυτή την έννοια οι μετά το 1870 «καπνοβιομηχανίες» στον Πύργο ήταν του Β. Καραβασίλη, του Θέμελη Σπυρόπουλου, του Κ.Καραβασίλη (αδελφού του προηγούμενου), του Γ. Μορώνη και του Θεόδωρου Παπαχριστόπουλου ή Αληφαρμάκη. Ο δραστηριότερος αυτών Β. Καραβασίλης δημιούργησε την μετέπειται καπνοβιομηχανία Β. Καραβασίλη καθώς και την τράπεζα Καραβασίλη.

33

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1870-1928: Ο πληθυσμός του νομού Ηλείας μετά της επαρχίας Ολυμπίας σε απογραφές των ετών 1870-1928 ήταν:

Έτος 1870 1889 1896

Πληθυσμός 76.938 κάτοικοι 112.973 » 127.510 »

Έτος 1907 1920 1928

Πληθυσμός 143.329 κάτοικοι 149.822 » 174.620 »

• 15-6-1870: Ψηφίσθηκε η διατήρηση, για 3 χρόνια ακόμη, των διοδίων της οδού ΠύργουΚατακόλου.

• 1871: Η διανομή των εθνικών γαιών συνετέλεσε στην αύξηση της σταφιδοπαραγωγής και στην Ηλεία.

Αγορά του Πύργου 1870.

34

• Μάϊος 1871: Ψηφίσθηκε ο Νόμος για την κατασκευή της οδού Πατρών - Πύργου - Κατακόλου. Ιδρύθηκε Οινοποιητική

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Εταιρεία στον Πύργο με το όνομα «ΠΥΡΓΟΣ». Έδρα της ήταν η πόλη του Πύργου και σκοπός της η περαιτέρω βελτίωση των οίνων και των οινοπνευμάτων της Ηλείας καθώς και η προώθησή των τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αγορά.

• 2-6-1871: Εξαγγέλθηκε η σύνδεση Πάτρας-Κατακόλου με ατμάμαξες, οι οποίες κινούντο χωρίς την χρήση σιδηροτροχιών. Το έργο ανέλαβε η εταιρία των Γ. Παππά και Γουλιέλμου Μόρφη (ΦΕΚ 27/25-6-1871).

• 24-7-1873: Ανανεώθηκε και πάλι η επιβολή διοδίων στην οδό Πύργου- Κατακόλου.

• 28-7-1873: Εγκρίθηκε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Καλαμάτα - Κυπαρισσία - Πύργος - Γαστούνη - Πάτρα.

• 1874: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Τα Ολύμπια».

• 2-4-1874: Μέρος των εισπρατομένων φόρων λόγω χρήσης του λιμένα Κυλλήνης παραχωρήθηκε για τη συντήρηση - λειτουργία του Γυμνασίου Πύργου.

• Απρίλιος 1874: Οι αρχαιολόγοι καθηγητές Κούρτιος και Άδλερ κατέφθασαν από την Αθήνα στο Κατάκολο με ατμόπλοια και επισκέφθηκαν την Αρχαία Ολυμπία για να μελετήσουν τον χώρο των επικείμενων ανασκαφών. Η απόφαση να πραγματοποιηθούν ανασκαφές στην Αρχαία Ολυμπία ήταν σημαντικό γεγονός για την οικονομική και πολιτισμική εξέλιξη της Ηλείας.

• Μάϊος 1874: Ιδρύθηκε Φιλαρμονική Σχολή στον Πύργο.

• 6-10-1874: Συστάθηκε τηλεγραφικό Γραφείο Γ΄ τάξης στη Γαστούνη (ΦΕΚ 35).

• 12-12-1874: Συστάθηκε ταχυδρομικό γραφείο Γ΄ τάξης στην Αγουλινίτσα Βώλακος (ΦΕΚ 72).

Η πρίν τις ανασκαφές γενική άποψη της Ολυμπίας. Φώτο αφών Ρωμαϊδών.

Curtius, Ernst [Editor] Die Ausgrabungen zu Olympia (Band 1): Übersicht der Arbeiten und Funde vom Winter und Frühjahr 1875-1876 - Berlin, 1876.

35

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1875: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Επαρχιακό πνεύμα» (18751877).

• 1875: Κατασκευάσθηκε από Γερμανούς η οδός Πύργου Ολυμπίας για την απρόσκοπτη πραγματοποίηση των ανασκαφών στην Αρχαία Ολυμπία.

• 1875-1890: Ο εξ Αμοργού ζωγράφος Αντώνιος Δ. Κόκκινος, πατέρας του Ακαδημαϊκού Διονυσίου Κόκκινου, ζούσε και εργάζετο στον οικονομικά, πολιτισμικά και πνευματικά ακμάζοντα Πύργο. Αγιογραφίες του υψηλής πνευματικότητας και αισθητικής σώζονται σε Ναούς της Ι.Μητρόπολης Ηλείας και Ωλένης, που βρίσκονται στον Πύργο και την ευρύτερη περιοχή του: Ι. Μ. Κρεμαστής, Λαμπέτι, Κολύρι, Αγιος Ιωάννης Λετρίνων, Παλαιοβαρβάσαινα, Σαλμώνη, Σμύλα, Στρέφι, Σώπι, Βυτιναϊικα, Αγιος Ηλίας Λετρίνων, Λάνθι, Καυκανιά, Αμαλιάδα. Έργα και λοιπών επώνυμων αγιογράφων του 19ου αιώνα υπάρχουν στην Ηλεία σε ναούς της εν λόγω Ι. Μητρόπολης. Πρόκειται για έκφραση και κατά την εν λόγω ιστορική περίοδο (1821- 1900) του πλούτου, της φιλοτεχνίας και της από αρχαιοτάτων χρόνων θεοσέβειας των Ηλείων.

• 22-9-1875: Στην Αρχαία Ολυμπία άρχισαν ανασκαφές από την αρχαιολογική αποστολή της Γερμανικής αυτοκρατορικής κυβέρνησης και διήρκεσαν ως την 8η Μαρτίου 1881.

Oι εν λόγω ανασκαφές ήταν αποτέλεσμα της μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας σύμβασης του 1874 «Περί αρχαιολογικών ανασκαφών εν Ολυμπία» και του Νόμου ΦΜΑ΄ του 1875, ο οποίος αφορούσε την κύρωση της ανωτέρω σύμβασης. Οι ανασκαφές της Αρχαίας Ολυμπίας (1875-1881) ήταν μεγάλης κλίμακας, σηματοδότησαν ένα νέο υπόδειγμα αρχαιολογικών ανασκαφικών ερευνών και αποτελούν κορυφαία στιγμή της Αρχαιολογίας. Οι δαπάνες πραγματοποίησής των, οι όποιες ανήλθαν στο ποσό του ενός εκατομμυρίου χρυσών δραχμών καταβλήθηκαν από το Γερμανικό κράτος.

Το Ηραίον κατά τις ανασκαφές 1877-78. Φωτογραφία των αδελφών Ρωμαϊδών.

36

Στις ανασκαφές αυτές η Αρχαιολογία και ο Πολιτισμός ενεπλάκησαν με την πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις ισχύος.

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 29-12-1875: Στο Κατάκολο, το οποίο είχε εξελιχθεί σε σημαντικό εμπορικό λιμάνι της Ελλάδος και «επίνειο» του Πύργου συστάθηκε ταχυδρομικό γραφείο.

• 1875-1877: Η δεύτερη κρίση του σταφιδικού ζητήματος ήταν σε εξέλιξη. Η αύξηση της ζήτησης σταφιδοκάρπου από την Γαλλία λόγω της φυλλοξήρας των αμπελώνων της θα καθυστερήσει την εκδήλωσή της κρίσης για 15 χρόνια περίπου.

• 1876: Η παραγωγή σταφίδας στην περιφέρεια Αγουλινίτσας ανερχόταν σε 11.500 ενετικές λίτρες.

• 1877: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Επαρχιακή επιθεώρησις» (1877-1878).

• 1877: Ανακαλύφθηκε ο Ερμής του Πραξιτέλη. «Το άγαλμα ηύρέθη τη 26 Απριλίου 1877 εν τω Ηραίω πρανές πεπτωκός έμπροσθεν του οίκειου βάθρου», όπως αναφέρει ο Β. Λεονάρδος, Έφορος του Επιγραφικού Μουσείου, στο έργο του: «Η ΟΛΥΜΠΙΑ», Αθήνησι 1901 - σελ 290. Το 1879 ανακαλύφθηκε και το κάτω άκρο που συμπλήρωνε το άγαλμα. Τα ευρήματα των ανασκαφών της Αρχαίας Ολυμπίας τοποθετούντο σε πρόχειρο κτίριο. Ετέθη το θέμα μεταφοράς των εν λόγω αρχαιοτήτων στην Αθήνα. Η πρόθεση αυτή απορρίφθηκε. Προτάθηκε η κατασκευή Μουσείου με την οικονομική συμβολή των Δήμων της Ηλείας ή με δαπάνες του κράτους.

• 1878: Αποπερατώθηκε η κατασκευή του Δημοτικού Θεάτρου «ΑΠΟΛΛΩΝ» (Δωρεά του Σωκράτη Συλλαϊδόπουλου). Μέχρι τότε η πόλη του Πύργου διέθετε ξύλινο πολυτελές θέατρο το οποίο είχε δημιουργήσει Αιγύπτιος Επιχειρηματίας.

• 1878: Εκδόθηκε 1879).

η εφημερίδα «Βεζούβιος» (1878-

• 22-9-1878: Mε πρωτοβουλία του Δημάρχου Π. Αυγερινού: αποφασίστηκε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πύργου - Κατακόλου «Προς χάρη του εμπορίου» με την εγγύηση του Δήμου Λετρίνων.

Ο Ερμής του Πραξιτέλη. (Αρχαία Ολυμπία)

• 1879: Πραγματοποιήθηκε δωρεά του Α. Συγγρού για την ανέγερση αρχαιολογικού Μουσείου στην Ολυμπία με σκοπό την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων.

• 1879: Στην απογραφή του 1879 η ποσοστιαία κατανομή του ενεργού πληθυσμού στον Δήμο του Πύργου 37

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

κατά κοινωνικό – επαγγελματική κατηγορία ήταν η εξής: Γεωργία: 55,3%, Βιομηχανία – Βιοτεχνία: 9,6%, «Προλετάριοι»: 18%, Εμπόριο - Μεταφορές: 5,1%. Ενεργός πληθυσμός (σύνολο σε απολ. αριθ.): 6.393.

• 5-7-1879: Εγκρίθηκε η ίδρυση ειδικού ταχυδρομικού γραφείου στην Κρέστενα Ολυμπίας.

• 31-12-1880: Θεσμοθετείται η διεξαγωγή εμποροπανήγυρης στην Αρχαία Ολυμπία. (ΦΕΚ.

130). Χρόνος διεξαγωγής: 9-16 Πύργος, το θέατρο “Απόλλων” 1878. Μαΐου κάθε έτους. Το 1885 η τροποποιηθείσα θέση διαξαγωγής της ορίσθηκε κάτω από το Παλαιό Μουσείο. Ακολούθησε επαναπροσδιορισμός των ημερομηνιών διεξαγωγής.

• 1881: Δημιουργήθηκε από Πυργίους φιλόμουσους το «Σωματείον της Φιλαρμονικής Εταιρείας Πύργου ο Απόλλων».

• 1881: Η συνολική παραγωγή σταφίδας στην Ηλεία ανήρχετο σε 63.000 τόνους, ενώ συνολικά στην Πελοπόννησο έφθανε τους 170.000 τόνους.

• 17-3-1881: Με τον ΠΙΘ΄ παραχωρείται στο Δήμο Λετρίνων το δικαίωμα κατασκευής και εκμετάλλευσης για 60 χρόνια της σιδηροδρομικής γραμμής Πύργου-Κατακόλου, πλάτους ενός μέτρου και μήκους δεκατριών χιλιομέτρων. Την 3-6-1881 δημοσιεύτηκε η δημοπρασία του ανωτέρω έργου. Την 258-1881 ορίσθηκε η 9-9-1881 ως ημερομηνία διεξαγωγής της δημοπρασίας. Την κατασκευή ανέλαβε η εταιρεία Α. Στρέϊτ.

• 3-10-1881: Ξεκίνησε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πύργου - Κατακόλου με την συμμετοχή της Γενικής Πιστωτικής Τράπεζας. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 1882.

• 31-12-1881: Συστάθηκε τηλεγραφικό Γραφείο στην Αμαλιάδα.

• 1882: Εκδόθηκε η εφημερίδα « Έλεγχος». Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πύργου-Κατακόλου.

38

• 8-11-1882: Έγιναν τα εγκαίνια

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιώς- Αθηνών- Πελ/νησου η οποία περνούσε από την Ηλεία και τον Πύργο. Την ημέρα αυτή κινήθηκε δοκιμαστικά η αμαξοστοιχία στην σιδηροδρομική γραμμή Πύργου - Κατακόλου. Από την ημερομηνία αυτή το λιμάνι του Κατακόλου συνδέεται εμπορικά με τον Πύργο. Το 1882 η εταιρεία Krauss προμήθευσε τον σιδηρόδρομο Πύργου- Κατακόλου με τρεις ατμάμαξες, τον Ατμάμαξα του σιδηροδρομικού δικτύου «Πύργο» την «Ηλεία» και τον Πελοποννήσου (Αρχείο ΟΣΕ). «Ερμή». Το 1922 παρελήφθη η ατμάμαξα «Αλφειός» και το 1931 η «Ολυμπία». Οι ατμάμαξες έσερναν τα κομψά βαγόνια του σιδηροδρόμου συνδέοντας εμπορικά και τουριστικά τον Πύργο με το Κατάκολο.

• 1883: Ιδρύθηκε η «ΑΕ Σιδηρόδρομος Πύργου-Κατακόλου» (ΣΠΚ) με μετόχους την Γενική Πιστωτική Τράπεζα, ομάδα κεφαλαιούχων, βουλευτών, τραπεζιτών και τον Δήμο Λετρίνων. Πρώτος πρόεδρος του Δ. Σ της εταιρείας ορίσθηκε ο βουλευτής Ανδρέας Αυγερινός.

• 1883: Θεμελιώθηκε το Μουσείο Ολυμπίας, σε αρχιτεκτονικά σχέδια Alder-Dorpfeld. Ολοκληρώθηκε το έτος 1886.

• 1883: Ο Πύργιος Ιωάννης Βαλτεσινιώτης ή Κανδυλιεράς κληροδότησε μεγάλο χρηματικό ποσό για την κατασκευή Νοσοκομείου στον Πύργο. Το παλαιό Μουσείο Αρχαίας Ολυμπίας.

• 1884: Για την ανύψωση του πνευματικού και πολιτιστικού επιπέδου των Πυργίων ιδρύ-

θηκε στον Πύργο Σωματείο με τίτλο «Σχολή του Λαού».

• 1884: Γεννήθηκε στον Πύργο ο Διονύσιος Κόκκινος, δημοσιογράφος, λογοτέχνης, ιστορικός, συγγραφέας και ακαδημαϊκός. Σταθμός της πνευματικής δημιουργίας του είναι: «Η ελληνική επανάστασις».

• 1884: Εκδόθηκαν οι εφημερίδες «Αίτνη» και «Ηλεία» (1884-1886).

• 1884: Ο Αθανάσιος Μανωλόπουλος γαμπρός και κληρονόμος του Πυργίου Ι. Βαλτε39

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

σινιώτη ή Κανδυλιερά προθυμοποιήθηκε να προσφέρει το υπό του πεθερού του ορισθέν κληροδότημα για την ανέγερση Νοσοκομείου στον Πύργο. Η Δημοτική αρχή δεν αποφάσισε την χορήγηση καταλλήλου οικοπέδου για τον εν λόγω σκοπό. Η εκτέλεση του έργου ανεβλήθη.

• 1884: Ολοκληρώθηκαν τα έργα στο λιμάνι του Κατακόλου.

• 1884: Αποπερατώθηκε ο δρόμος Γαστούνης - Πύργου.

• 1884: Η εμπορική κίνηση στην αγορά του Πύργου εμφανιζόταν μειωμένη λόγω της μεγάλης φορολογίας που επιβάρυνε τους πολίτες. Η Ελλάδα ήταν στα πρόθυρα μιας νέας χρεωκοπίας. Οι Ηλείοι υφίσταντο εντονότερα την δεινή οικονομική κατάσταση λόγω και της επαχθούς φορολόγησης των οίνων και των οινοπνευμάτων.

• 1884: Ο περιηγητής Δ. Βικέλας στο έργο του «Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν» με εντυπωσιακό τρόπο εξυμνεί την πόλη του Πύργου.

• 5-8-1884: Ανακοινώθηκε η λειτουργία των ιαματικών λουτρών του Καϊάφα.

Τίτλος μετοχών της ‘’ΑΕ Σιδηρόδρομος Πύργου – Κατακόλου’’ 1883.

• 1885: Η λειτουργία του σιδηροδρόμου Πύργου - Κατακόλου επιδρά θετικά στην εμπορική κίνηση και την εν γένει ανάπτυξη της Ηλείας.

• 1885: Εκδόθηκαν οι εφημερίδες «Έλεγχος» (1885-1909) και «Φίλος του Λαού».

• 3-12-1885: Ορίσθηκε η μεταφορά της πρωτεύουσας του Νομού Ήλιδας από τη Γαστούνη στην Αμαλιάδα.

• 1886: Στο Κατακόλο ελλιμενίζοντο εκτός των εμπορικών πλοίων και πολλά επιβατικά. Η Ατμοπλοϊκή εταιρία «Φρασινέ» εκτελούσε την γραμμή: Μασσαλία - Πάτρα - Κατάκολο- Καλαμάτα.

• 15-16/8/1886: Κατέρρευσε από σεισμό ο Μητροπολιτικός Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Πύργου. Επί του Επαρχείου και πλησίον του σημερινού ναού κατεσκευάσθηκε ξύλινος ναός για τις λατρευτικές ανάγκες των πιστών.

• 1888: Ανακαλύφθηκε το αξιόλογο 40

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

41

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

γλυπτό «Λέαινα σπαράσουσα Κριό» παρά το Κικύσιο (σημερινό Λαμπέτι) της αρχαίας Πισάτιδας. Σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου. Δημιουργήθηκε κατά τον 4ο αιώνα π.X. • 28-2-1888: Θεμελιώθηκε το «Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο» Πύργου βάσει του κληροδοτήματος Κανδυλιερά και της συμπληρωματικής χορηγίας του Αθ. Μανωλόπουλου. Το ανεγερθέν Νοσοκομείο παραχωρήθηκε στο Δήμο Λετρίνων το 1900, λόγω οικονομικών δυσχερειών.

• 15-9-1888: Αυξήθηκαν και πάλι τα διόδια στην εθνική οδό Πύργου - Κατακόλου.

• 1889: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Σκαπανεύς».

• 1889: Τέθηκε εκ μέρους της Δημοτικής αρχής Πύργου το θέμα κατασκευής λιθόκτιστης Δημοτικής Αγοράς.

• 1890: Εκδόθηκε το πεντάτομο σύγγραμμα «Die Ausgrabungen zu Olympia 1876-1881» Γερμανών αρχαιολόγων, το οποίο αφορά την παρουσίαση και την μελέτη των ανασκαφικών αποτελεσμάτων στην Ολυμπία.

• 1890: Η ανώνυμη εταιρεία «Σιδηρόδρομος Πύργου-Κατακόλου» εξαγοράζεται από την «Εταιρεία Μεσημβρινών Σιδηροδρόμων Ελλάδος» γνωστότερη ως «Σιδηρόδρομος Μύλων-Καλαμών».

• 1890: Εκδόθηκαν οι εφημερίδες «Πρόοδος» και «Πατρομυνέτα». Η «Πατρομυνέτα» με μικρές διακοπές κυκλοφόρησε από το 1890 έως το 1908 με δύο ακόμα ονομασίες «Αδιάλλακτος» και «Πατρομυνέτα Αδιάλλακτος».

• 1890: Προετοιμάζετο η επέκταση της σιδηροδρομικής γραμμής μέχρι την Ολυμπία. Ταυτόχρονα σχεδιάζετο και η προέκταση της από Καβάσιλα προς Κυλλήνη και Λίντζι για την αξιοποίηση των ιαματικών λουτρών της περιοχής.

• 1890-1899: Στην επαρχία Ηλείας του Νομού Αχαϊοήλιδος διαδραμάτιζαν σημαντι42

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

κό πολιτικό ρόλο οι οικογένειες Αυγερινού, Κρεστενίτη, Στεφανόπουλου, Αχόλου, Σισίνη και Πετραλιά. Στον Πύργο και την Ηλεία κατά τους χρόνους αυτούς αναπτύχθηκε το εργατικό, το συνδικαλιστικό και το αναρχοσοσιαλιστικό κίνημα.

• 13-1-1890: Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την ανέγερση λιθόκτιστης Δημοτικής Αγοράς στην θέση της παλαιάς ξύλινης αγοράς. Πρόκειται για το κτίριο στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου και το οποίο είναι αρχιτεκτονικό έργο του Τσίλερ.

• 28-2-1890: Στην πόλη του Πύργου εισήλθε πανηγυρικά η πρώτη αμαξοστοιχία ΠάτραΠύργος. Ο συρμός ήταν κυρίως εμπορικός. Το πρώτο βαγόνι μετά την ατμομηχανή ήταν σημαιοστολισμένο. Κάτοικοι του Πύργου και των γύρω χωριών είχαν συγκεντρωθεί για να επευφημίσουν και να θαυμάσουν το γεγονός.

• 18 Μαρτίου 1890: Η φιλαρμονική Πύργου έκανε την πρώτη εμφάνισή της στην πόλη.

• 1891: Έλληνες περιηγητές (Χ. Κορύλλου - Σ. Θεοχάρη «Πεζοπορεία από Πατρών εις Καλάμας», εν Πάτραις 1891), περιγράφουν το Κατάκολο με ωραίες οικοδομές, σταφιδαποθήκες, ατμόμυλο, ξενοδοχεία και καταστήματα θαλασσίων λουτρών.

• Απρίλιος 1891: Εκατόν σαρανταπέντε φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών συνοδευόμενοι από καθηγητές της Αρχαιολογίας, στο ταξίδι των προς την Ολυμπία, επισκέφθηκαν τον Πύργο. Ο καθηγητής της Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής στα απομνημονεύματά του, με ενθουσιασμό αναφέρεται στην εν λόγω επίσκεψη και την ωραία πόλη του Πύργου.

• 9-5-1891: Για την ενίσχυση των εξαγωγών επετράπη η δια του σιδηροδρόμου μεταφορά σταφίδας από τον Πύργο στην Πάτρα.

• 31-8-1891: Έγινε η μετάθεση της έδρας του Δήμου Ήλιδος από την Γαστούνη στην Αμαλιάδα.

• 1892: Εκδόθηκε η εφημερίδα

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Αρχαίας Ολυμπίας.

43

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

«Αυγή» (1892-1899). Χρησιμοποιούσε διαδοχικα τους υπότιτλους: «Εφημερίς του λαού» και «Όργανο των φιλελευθέρων αρχών».

• 14-10-1892: Το Υγιειονομικό Σταθμαρχείο του Κατακόλου μετεξελίχθηκε σε Υγιειονομείο Γ’ τάξης.

• 1893: Εκδηλώθηκε η τρίτη και οδυνηρότερη σταφιδική κρίση. Συνέπεσε με την πτώχευση του 1893 και την επιβολή του Διε-

Η Δημοτική Αγορά Πύργου.

θνούς Οικονομικού Ελέγχου.

• 1893: Εκδόθηκε στην Ανδρίτσαινα η εφημερίδα «Η Ολυμπία».

• 16-4-1893: Συστάθηκε ειδικό Υποθηκοφυλακείο στην Ήλιδα.

• 12-9-1893: Πραγματοποιήθηκε συλλαλητήριο στον Πύργο για το σταφιδικό και το φορολογικό ζήτημα. Σε σχέση με τα ανωτέρω επίμαχα ζητήματα στον Πύργο και την Ηλεία πραγματοποιήθηκαν και λοιπά συλλαλητήρια. Τα κυριότερα

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πύργου (ΣΠΑΠ).

Σιδηροδρομική γραμμή Πύργου-Πατρών. Μεταφορά σταφίδας.

44

εξ’ αυτών κατεγράφησαν στις εξής ημερομηνίες: 16-2-1894 (Πύργος), 14-12-1894 (Πύργος), 4-11895 και 13-8-1895 (Λαμπέτι, Κολύρι), 14-2-1903 (Βαρβάσαινα), 26-3-1903 (Πύργος), 21-6-1903 (Πύργος), 14-2-1904 (Πύργος), 11-4-1904 (Γαστούνη), 21-7-1910 (Πύργος), 4-6-1930 (Πύργος), 229-1930 (Πύργος, με πανηλειακή συμμετοχή). Η ανάγκη εφαρμογής

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

μιας νέας οικονομικής πολιτικής για την Ηλεία είναι πλέον εμφανής. Η εποχή της προσοδοφόρου σταφιδοκαλλιέργειας παρήρχετο.

• 25-5-1894: Έφθασε στον Πύργο ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής Σταύρος Καλλέργης. Μίλησε σε πολυπληθές ακροατήριο και ίδρυσε «Σοσιαλιστική Λέσχη».

• 1894-1896: Συνδέοντο μεταξύ των και συνεργάζοντο αγωνιστικά οι αναρχικοί του Πύργου και της Πάτρας. Με τους ομίλους των αναρχικών σοσιαλιστών ανάπτυξαν σχέσεις και οι αναρχικοί χριστιανοί της Ήλιδας και της Αχαΐας.

• 1895: Οι σταφιδοπαραγωγοί της Ηλείας ζητησαν την ψήφιση του περί παρακρατήματος νομοσχεδίου για την εξισορρόπηση της ζητούμενης και της προσφερόμενης ποσότητας του σταφιδοκάρπου.

• 4-1-1895: Στο Λαμπέτι και το Κολύρι πραγματοποιήθηκαν δυναμικά συλλαλητήρια για την επίλυση του σταφιδικού ζητήματος.

Ανδρίτσαινα, 1903 (φωτ. Fred Boissonna).

• 13-8-1895: Κάτοικοι του Κολυρίου συγκεντρώθηκαν στην εκκλησία του χωριού των και ενώπιον του ιερέα ορκίστηκαν να μην πληρώσουν τα χρέη των. Ταυτόχρονα όρισαν ένοπλους φύλακες για την φύλαξη του σταφιδόκαρπου από τους εμπόρους- δανειστές των.

• 17-8-1895: Η εφημερίδα των Αθηνών «Άστυ» σε σχέση με το σταφιδικό ζήτημα αναφέρει: «…εις το Λαμπέτι συνέστησαν ταμείο αμύνης χάριν των αναγκών του χωρίου, εις το οποίο έκαστος προσέφερε ποσότητα ανάλογον της παραγωγής της σταφίδος. Σκοπός της συστάσεως του ταμείου είναι η αλληλοβοήθεια…».

• 1895-1896: Με τον νόμο ΒΤΘ/1895 και τους νόμους ΒΤΕ΄και ΒΥΚΕ΄του έτους 1896, ελήφθη το πρώτο νομοθετικό μέτρο για την αντιμετώπιση της σταφιδικής κρίσης (παρακράτημα). Εν τούτοις ξέσπασαν ταραχές σε διάφορα σταφιδοπαραγωγά χωριά της Ηλείας (Μπαρμπάσαινα, Λαμπέτι, Κολίρι, Βούναργο, Αγιο Γεώργιο, Ξυλοκέρα κ.α.). Ιδρύθηκε Σταφιδική Τράπεζα για την διαχείριση του παρακρατήματος.

• Μάρτιος 1896: Η φιλοπρόοδος κοινωνία των Πυργίων εκπροσωπήθηκε στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας από την φιλαρμονική της. Η εν λόγω συμμετοχή της Φιλαρμονικής Πύργου λόγω συγκυριών ήταν και το «κύκνειο άσμα» της.

• 19-10-1897: Θεμελιώθηκε ο νέος Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Πύργου. Προϋπήρχε της ελλη45

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Νέον Φώς, η εφημερίδα του Διεθνιστικού και Αναρχικού Όμιλου Πυργίων εργατών και φοιτητών.

νικής επανάστασης και μάλιστα ως καθεδρικός ναός, όπως προκύπτει από τον προεπαναστατικό κώδικα της μονής Σκαφιδιάς, αφού στον περίβολό του ετάφη αρχιερεύς: «Αω’ Νοεμβρίου κςτ΄(1800 Ν/βρ.26) έδωσε το κοινόν χρέος ο πανιερώτατος μητροπολίτης άγιος Ωλένης κυρ Ιωσήφ και ετάφη εις Πύργον εις τον Αγ. Νικόλαον …».

• 4-10-1898 - Ιούνιος 1899: Εκδόθηκε η εβδομαδιαία «Κοινωνιολογική εφημερίδα - ΝΕΟΝ ΦΩΣ». Εξεδίδετο από τον Διεθνιστικό και Αναρχικό Όμιλο Πυργίων εργατών και φοιτητών μέχρι τον Ιούνιο του 1899. Τον Απρίλιο του 1899 οι Αναρχικοί του Πύργου προσκλήθηκαν στο Διεθνές Αναρχικό Συνέδριο του Παρισιού (1900). Απέστειλλαν ενδιαφέρουσα επιστολή στους συνέδρους, η οποία τιμητικά δημοσιεύτηκε στους Παρισινούς «Νέους Καιρούς».

• 1899: Ανεξαρτοποιήθηκε η Μητρόπολη Ηλείας από την μέχρι τότε Αρχιεπισκοπή Πατρών και Ηλείας.

• 1899: Με τον νόμο ΒΧΔ της 6-71899 «Περί διοικητικής διαιρέσεως του κράτους» (ΦΕΚ 136/8-7-1899) η επαρχία Ηλείας αποσπάσθηκε από τον Νομό Αχαϊας και Ηλιδος και αποτέλεσε τον νομό Ηλείας.

• 5-7-1899: Από τον Δήμο Λετρίνων γνωστοποιήθηκε ότι το Δημ. Συμβούλιο αποφάσισε τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης του Πύργου.

• 8-7-1899: Ψηφίσθηκε ο Νόμος 46

Πύργος, ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου.

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Β.Χ.Δ. «Περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους» (ΦΕΚ 136/8-7-1899). Η Ηλεία αποτελεί «Ιδιο Νομό» με έδρα Νομαρχίας τον Πύργο.

• 1900: Στον Πύργο ως βιομηχανική μονάδα λειτουργούσε μόνο το εργοστάσιο οινοποιϊας των αδελφών Σοφιανόπουλου. Το εν λόγω εργοστάσιο το 1900 αγοράσθηκε από την Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων (Χαρίλαος και Πύργος, Β.Α. άποψη, αρχές του 20ου αιώνα. Κανελλόπουλος), η οποία το ανασυγκρότησε και το επεξέτεινε. Κατά τα πρώτα έτη του 20ου αι. υπό μορφή βιομηχανικών μονάδων άρχισαν να λειτουργούν στον Πύργο οι επιχειρήσεις: Αλευρόμυλοι Νάνου, Δ. Λαϊνά και από το 1902 το εργοστάσιο προϊόντων ρητίνης Μιχαλόπουλου, το εργοστάσιο ζυμαρικών Ηρακλή Νταϊρόπουλου, καθώς και το ηλεκτροκίνητο καρροποιείο Γ . Κλάδη, μετέπειτα Υιών Γ. Κλάδη (1918) .

• 1900: Στην περιοχή της Αμαλιάδας το εργατικό ημερομίσθιο ανερχόταν σε 4,20 έως 4,50 δραχμές «μη συμπεριλαμβανομένου του οίνου και του προσφαγίου».

• 1901: Ιδρύθηκε στον Πύργο Εμπορικός Σύλλογος.

•1901: Ιδρύθηκε ξεχωριστή Μητρόπολη Ηλείας με πρώτο επίσκοπο τον αρχιμανδρίτη της εν Βιέννη Ελληνικής εκκλησίας Δαμασκηνό Σπηλιωτόπουλο (15/8/1901-1917).

• 31-7-1901: Ψηφίσθηκε νόμος για την είσπραξη φόρου υπέρ του λιμένα Κατακόλου από τους κατοίκους του Δ. Σκιλλούντος λόγω εξαγωγής της σταφιδοπαραγωγής των μέσω του προαναφερθέντα λιμένα.

• 10-11-1901: Πραγματοποιήθηκε Συλλαλητήριο Πυργίων λόγω μετάφρασης της Καινής Διαθήκης στη δημοτική γλώσσα. Εκδόθηκε ψήφισμα σύμφωνα με το οποίο «Σύμπας λαός του Πύργου συνελθών αυθόρμητος αποκηρύσσει τας μεταφράσεις τας βεβηλούσας το Ιερόν Ευαγγέλιον, συγχαίρει δια την στάσιν των φοιτητών του πανεπιστημίου των υποστηριξάντων τα θρησκευτικά εθνικά δίκαια».

• 1902: Η εταιρεία Καούκη στον Ηλειακό κάμπο (Τραγανό) παρασκεύαζε τουρσιά για την εγχώρια αγορά. Το 1930 άρχισε η εξαγωγή προϊόντων της εταιρείας στις Η.Π.Α.

Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα - 1880.

• 1902: Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία ξεκίνησε τις προσπάθειες αναστήλωσης του Ναού του Επικούριου Απόλλωνα.

47

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Τμήμα μετώπης του Επικούριου Απόλλωνα.

• 1902: Επιχειρήθηκε η ανασύσταση της φιλαρμονικής Πύργου με την επωνυμία «Φιλαρμονική Εταιρεία Ορφεύς».

• 23-6-1902: Εγκρίθηκε η σύσταση σωματείου στο Λαμπέτι με την επωνυμία «Αγάπη» (ΦΕΚ 29).

• 29-7-1902: Εγκρίθηκε η σύσταση του συλλόγου των Ηλείων της Αθήνας.

• 7-11-1902: Εκδόθηκε στον Πύργο η καθημερινή εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ». Εκδότες της ήταν οι Αφοί Κων/νος και Λεωνίδας Βαρουξής.

• 1903: Άρχισε να λειτουργεί το μηχανουργείο Θεοχάρη. Κατασκεύαζε ιπποκίνητα τριβεία ελαιοκάρπου.

• 1903: Ο Ηλειακός λαός με πατριωτικές συγκεντρώσεις και οικονομικές εισφορές ενίσχυε τον Μακεδονικό αγώνα.

• 1903: Για την αντιμετώπιση του σταφιδικού ζητήματος οι σοσιαλιστές του Πύργου και των Πατρών μαζί με τους Ηλείους και Αχαιούς σταφιδοκαλλιεργητές για την εξαγωγή της σταφίδας πρότειναν τη λύση του μονοπωλίου.

• 11-3-1903: Με Β. Δ. εγκρίθηκε το καταστατικό της Φιλαρμονικής Πύργου.

• 14-6-1903: Η νέα κυβέρνηση Θεοτόκη ματαίωσε την λύση του μονοπωλίου της σταφίδας μετά από αντίδραση της Αγγλίας. Οι αγρότες και γενικά ο λαός της Ηλείας ξεσηκώθηκαν. Πρωτοστάτησαν οι κάτοικοι της Βαρβάσαινας με αρχηγό τον ξακουστό Γ. Παπαστασινό. Η εξέγερση των Ηλείων στρεφόταν κατά της κυβέρνησης και της Βουλής.Τις κατηγορούσαν για την ανεπάρκειά τους να επιλύσουν το σταφιδικό ζήτημα. Απο τους εκπροσώπους των εξεγερθέντων συντάχθηκε ψήφισμα, το οποίο απευθυνόταν στο βασιλιά. Την 28-6-1903 η κυβέρνηση Θεοτόκη έπεσε υπο την πολιτική και κοινωνική πίεση των εξεργεθέντων Ηλείων. Ο Παπαστασινός ασπέστειλε το εξής τηλεγράφημα στον παρετηθέντα υπουργό Ν. Λεβίδη: «Τινά ιδέαν έχετε περί Βαρβασαίνης;».

• 20-6-1903: Για το σταφιδικό ζήτημα (υπέρ του μονοπωλίου) πραγματοποιήθηκε στον Πύργο μέγα συλλαλητήριο.

• 5-7-1903: Συστάθηκε σωματείο από εργάτες του καπνοκοπτηρίου Β. Καραβασίλη με 48

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

49

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

καταστατικούς σκοπούς την κατοχύρωση του επαγγέλματος των και την καλυτέρευση των εργασιακών των συνθηκών.

• 30-9-1903: Εκδόθηκε στον Πύργο η εφημερίδα «Αστραπή».

• 1904: Κατά τα έτη 1904 και 1905 στο περιοδικό Westmister Review δημοσιεύτηκαν περιηγητικά κείμενα, στα οποία γίνεται εκτενής αναφορά για τον Πύργο, την Ολυμπία και το Κατάκολο.Στα κείμενα καταγράφεται περιηγητικό ενδιαφέρον για την περιοχή.

• 1904: Οι εταιρείες Ζάνος και Ros, κατασκεύασαν οινοποιείο πλησίον του Κατακόλου. Η μεταποίηση μεγάλων ποσοτήτων σταφίδας και σταφυλιών, που παρήγοντο στην Ηλεία αποτελούσε παραγωγικό στόχο των εν λόγω επενδυτών.

• 11-6-1904: Ο Δήμος Λετρίνων ενίσχυσε με το ποσό των 4.000 δρχ. την αποπεράτωση του Ι.Ν. Αγ.Νικολάου Πύργου.

• 25-8-1904: Στον Πύργο συστάθηκε Σταφιδική Τράπεζα. Ακολούθησε και η σύσταση -λειτουργία Γενικών Αποθηκών.

• 1905: Με τον νόμο ΓΠ’ συστάθηκε η «Προνομιούχος Εταιρεία προς προστασίαν της παραγωγής και της εμπορίας της σταφίδος». Η εν λόγω εταιρεία το 1924 εξαγοράσθηκε από το κράτος.

• 20-5-1905: Κατόπιν εισήγησης του Υπουργού Εσωτερικών Θ. Δεληγιάννη, εγκρίθηκε η σύσταση εμπορικής πανήγυρης στην Ανδρίτσαινα, η οποία θα τελείτο ετήσια από την ημέρα της Πεντηκοστής του Πάσχα και επί έξι συνεχείς ημέρες, στη θέση «Άγιοι Ταξιάρχες».

• 1906: Ως αντιπροσωπεία της Τράπεζας Αθηνών λειτούργησε στον Πύργο τμήμα της ατομικής επιχείρησης του Β. Καραβασίλη.

50

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 1906: Ιδρύθηκε Νορβηγικό Προξενείο στην Πελοπόννησο με έδρα τον Πύργο.

• 19-11-1906: Εγκαινιάσθηκε ο Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Πύργου.

• 1907: Εκδόθηκε στον Πύργο η εφημερίδα «Η Αλήθεια».

• 1907: Ο Πληθυσμός του Πύργου από 1853 έως το 1907 ήταν :

Έτος Κάτοικοι

Έτος Κάτοικοι

1853

3.502

1874 8.788

1856 3.875

1889 12.647

1861

4.520

1896 12.708

1870 6.140

1907 13.690

• 1908: Σύμφωνα με φορτωτικά έγγραφα του σιδηροδρομικού σταθμού Αμαλιάδας (ΣΠΑΠ) – προφανώς και λοιπών σιδηροδρομικών σταθμών της Ηλείας - προκύπτει ότι τον σταφιδόκαρπο της περιοχής διακινούσαν δεκάδες Ηλείοι σταφιδέμποροι μέσω των λιμένων της Πάτρας και του Κατακόλου.

• 1908: Στην Αμαλιάδα ιδρύθηκε Εμπορικός Σύλλογος.

• 1908: Εκδόθηκε στην Αμαλιάδα η εφημερίδα «Πρόοδος Αμαλιάδος».

• 7-9-1908: Ιδρύθηκε σύλλογος «των εν Αμαλιάδι τεχνιτών» με την επωνυμία «Η Ομόνοια». Σκοπός του συλλόγου ήταν η αλληλοβοήθεια των μελών του.

• 9-9-1908: Εγκαινιάσθηκε η λειτουργία υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στην Αμαλιάδα.

• 1909: Στα πλαίσια της μεταναστευτικής πολιτικής, από το λιμάνι του Κατακόλου αναχωρούσε κατ’ ευθείαν για Ν. Υόρκη το υπερωκεάνιο «Αργεντίνα» (27-7-1909). Τακτικές αναχωρήσεις από το λιμάνι του Κατακόλου για την Ν. Υόρκη πραγματοποιούσε και το Α/Π Θεμιστοκλής.

• 8-7-1909: Η Τράπεζα Αθηνών «Β. Καραβασίλης», είχε αναπτύξει στον Πύργο πλήρως τις τραπεζικές της εργασίες.

• 15-7-1909: Η εν Πύργω Ελληνική Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων μεταποιούσε την παραγωγή σταφυλιών της Ηλείας.

• 12-8-1909: Σχολή εκμάθησης ξένων γλωσσών (Γαλλικής και Αγγλικής) ξεκίνησε την λειτουργία της στον Πύργο.

• 16-11-1909: Με τον νόμο ΓΥΛΔ της 16-11-1909 «Περί διοιηκητικής διαιρέσεως του κράτους» (ΦΕΚ 282, 4-12-1909), ο νομός Ηλείας καταργήθηκε και επανασυστάθηκε ο Νομός Αχαΐας και Ήλιδος.

51

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1910: Ξεκίνησαν οι ανασκαφές στην Ήλιδα από την Αυστριακή Αρχαιολογική Σχολή και υπο την διεύθυνση του Otto Walter κατά τα έτη 1911, 1912, 1914 και 1932.

• 1910: Το σταφιδικό βρισκόταν σε μεγάλη κρίση και η μετανάστευση στην Αμερική προβαλλόταν σαν η μόνη λύση επιβίωσης.

• 1910: Ο Β. Καραβασίλης ανήγειρε στον Πύργο, Στιγμιότυπο από τις ανασκαφές του Αυστριακού Αρχαιολογικού έναντι του θεάτρου «ΑπόλΙνστιτούτου στην Ήλιδα (1910-1914). λων», το γνωστό εργοστάσιό του. Εισήγαγε μηχανές κοπής καπνού και σιγαροποιϊας οι οποίες κινούντο από σειρά ηλεκτροπαραγωγών μηχανών ντίζελ. Οι καπνεργάτες αντέδρασαν στην μηχανοποίηση της παραγωγής και υπερασπίστηκαν την εντάσεως εργασίας μέθοδο παραγωγής των σιγαρέτων. Το εργοστάσιο περιελάμβανε μεγάλες αποθήκες καπνού και χώρους μηχανικών εγκαταστάσεων. Τα πρώτα σιγαρέτα είχαν ως σήμα την προσωπογραφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ακολούθησαν οι μάρκες σιγαρέτων πολυτελείας «Ωμέγα» , «Ζ», «Ε», «Α», «EGO».

• 1911: Κατασκευάζετο ο Ι. Ν. Αγ. Αθανασίου. Πρόκειται για αρχιτεκτονικό έργο του Ερνέστου Τσίλλερ.

• 1912: Με το Β. Δ. 18-8-1912 ο Πύργος αναγνωρίσθηκε σε Δήμο. Προήλθε από τον τέως Δήμο Λετρίνων. Με το ίδιο διάταγμα είχε αναγνωρισθεί ως κοινότητα το Λαμπέτι (κατ.

1160). Η κοινότητα Λαμπετίου καταργήθηκε το 1928 (ΒΔ 14-1-1928). Έκτοτε το Λαμπέτι αυτοδιοικητικά ανήκει πάλι στο Δήμο Πύργου.

• 1912: Με το ΒΔ 18-8-1912 η Αμαλιάδα αναγνωρίσθηκε σε κοινότητα. Προήλθε από το Δήμο Ελίσσης.

• 1912: Στην Αμαλιάδα λειτούργησε εργαστήριο σαπωνοποιίας και κεραμοποιίας.

• 2-3-1912: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Πύργο ενόψει των εκλογών της 11 Μαρτίου 1912.

• 3-5-1912: Στην Αμαλιάδα πραγματοποιήθηκε κτηνοτροφική έκθεση και σταφιδικό συνέδριο. Ταυτόχρονα διεξήχθησαν και ιπποδρομίες.

• 28-8-1912: Καταργήθηκε ο Δήμος Μυρτουντίων 52

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

(ΦΕΚ Α 256/1912). Τα Λεχαινά έγιναν κοινότητα μέχρι το 1948, οπότε ξαναέγιναν δήμος (Β.Δ.9-101948, ΦΕΚ Α 329/1948).

• 5-10-1912: Λόγω του πολέμου με την Τουρκία επιτάχθηκαν άλογα από τον κάμπο της Γαστούνης.

Ο Άγιος Αθανάσιος Πύργου - 1911.

• 30-11-1914: Επανιδρύθηκε ο Σύλλογος Τεχνιτών Αμαλιάδας «Η Ομόνοια» (7-9-1908) ως «Βιοτεχνικός Σύλλογος Αμαλιάδος - η Ομόνοια», με σκοπό «την αδελφικήν σύμπραξιν δια την αλληλοβοήθειαν….» των μελών του.

• 1916: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Η Αμαλιάς».

• Ιούλιος 1916: Η Προνομιούχος Εταιρεία ανακοίνωσε την αποζημίωση καλλιεργητών σταφίδας εάν ξερίζωναν τις σταφιδοφυτείες των. Η εποχή της σταφίδας είχε παρέλθει.Ωστόσο, η παραγωγή, η επεξεργασία και η εμπορία της σταφίδας, κατά τις προηγούμενες δεκαετίες είχε συμβάλλει στην αστική ανάπτυξη του Πύργου και της Ηλείας γενικότερα. Ως εθνικό προϊον ιδιαίτερα μεγάλης οικονομικής σημασίας χαρακτήρισε την παραγωγική των βάση, διαμόρφωσε την βιομηχανική και εμπορική των συγκρότηση, επηρέασε την αρχιτεκτονική και την χωροταξία των, επέδρασε στην οργάνωση και στον χαρακτήρα του αστικού και περιαστικού χώρου αυτών καθώς και στην διάρθωση - περιεχόμενο της κοινωνικής των γεωγραφίας. Μετά τον πολιτισμό της σταφίδας η κοινωνία της Ηλείας αναζητά το σύγχρονο συγκριτικό της πλεονέκτημα, την νέα θέση της στον Εθνικό και Ευρωπαϊκό σχεδιασμό ανάπτυξης και καταμερισμού της παραγωγής. Η κοινωνική αυτή αναζήτηση είναι μέρος και έκφραση της ευρύτερης συλλογικής αγωνίας των Ηλείων για το μέλλον του Τόπου σε μια Ελλάδα και σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλονται με έντονους ρυθμούς.

• 1917: Δημιουργήθηκε η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Ηλείας.

• 19-1-1917: Ιδρύθηκε στον Πύργο Ινστιτούτο Φυτωρίων.

Πύργος. Πλατεία λαϊκών συναθροίσεων 1905.

53

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1918: Η πλήρης καταγραφή της Αγοράς-Οικονομίας του Πύργου και γενικότερα της Ηλείας κατά το έτος 1918 παρατίθεται στις σελίδες 65-193 της παρούσας έκδοσης. Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές εκ των μονάδων παραγωγής και εμπορίου που λειτουργούσαν κατα το έτος αυτό (1918) στον Πύργο, το Κατάκολο και την Αρχαία Ολυμπία.

- Πύργος (εργοστάσια): 1. Αλευροποιίας (ατμόμυλοι) Αφών Βακαλοπούλου - Γιαννοπούλου Γ. Α. – Αφών Αγγελοπούλου.

2. Αρτοποιίας Κωστοπούλου Ι. - Νάνου Δημ. - Νταϊροπούλου Καρέλη και Κοντούλη. Το Αρτοποιείο ιδρύθηκε το 1895 , ηλεκτροκίνητο - 3 ίππων, εργάτες 7, ημερήσια παραγωγή 500 άρτοι.

3. Ζυμαρικών Νταϊροπούλου Ήρ., ιδρύθηκε το 1897 εργάτες 14, ατμοκίνητο - 12 ίππων, ετήσια παραγωγή 700 χιλιάδες οκάδες, Σπηλιοπούλου Αρ.

4. Ηλεκτρικού Φωτός Γουναράκη Γ. (χήρα) προνομιούχος και Λαζίδη, παραγωγή ηλεκτρικού Φωτός. Εργάτες 16, ατμοκίνητο 130 ίππων, Παραγωγή 300 αμπέρ.

5 . Καθαρισμού Σταφίδος Γεωργακοπούλου Γ., Κοντοπούλου και Σωτηροπούλου, Μανωλοπούλου και Σίας.

6. Κοπής Καπνού Β. Καραβασίλη

Πύργος, οδός Αγοράς (Ερμού).

54

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

7. Καρροποιείας Αφοί Κλάδη, ηλεκτροκίνητο, Εργάτες 10.

8. Λιθογραφίας Αφοί Πανίτσα, ηλεκτροκίνητο, εργάτες 8 - εργάτιδες 6.

9. Μηχανουργίας Μηχανουργείο Εταιρείας Σιδηροδρόμου Πειραιώς-Αθηνών.- Πελοποννήσου (Τροχαίο Υλικό) Μηχανουργείο Εταιρείας Σιδηροδρόμου Πύργου- Κατακόλου.

10. Νάφθης Τρυγίας* Αφοί Μιχαλόπουλοι, εργάτες 6, εξαγωγή κολοφώνων, τερεβυνθελαίου, πίσσας ιδρύθηκε το 1902.

11. Οινοπνευματοποιίας Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων ιδρύθηκε το 1900, εργάτες 100, ατμοκίνητο 50 ίππων. Εταιρεία παραγωγής 250 χιλιάδων οκάδων.

12. Παγοποιίας Κωστόπουλου Ι. (και ατμόμυλος), Νταϊρόπουλου - Αγγελόπουλου και Σία εργάτες 8, ατμοκίνητο 25 ίππων, ημερήσια παραγωγή 180 κολώνες.

13. Πιλοποιίας Βασιλόπουλου Χρ., εργάτιδες 16, ετήσια παραγωγή 5 χιλιάδες δωδεκάδες (ψάθινων Πίλων). Σταθοπούλου.

- Κατάκολο (εργοστάσια): 1. Αλευροποιίας Βακαλόπουλου Κ., ατμόμυλος εργάτες 5, ατμοκίνητο 20 ίππων, ημερήσια παραγωγή 3 χιλιάδες οκάδες. Κοντόπουλου και Σωτηρόπουλου (αλευρόμυλος).

2. Μηχανουργίας Μηχανουργείο Εταιρείας Σιδηροδρόμου Πύργου- Κατακόλου, εργάτες 6.

- Αρχαία Ολυμπία (εργοστάσια): 1. Αλευροποιίας Φάκαλου Κ. Γ. ιδρύθηκε το 1907, εργάτες 4, ατμοκίνητο 6 ίππων, Ζαχάρω. Κουφόπουλου Δ. Ατμόμυλος (Αγουλινίτσα).

2. Εκθλίψεως Ελαίου Φάκαλου Κ.Γ. ομοίως (Ζαχάρω) Ολυμπίας.

55

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1918: Εξαγωγείς φυσικών προϊόντων του νομού Ηλείας ήταν οι εξής: ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΥ Αθούλης Θ. (Αγουλινίτσα) Ολυμπία - Κουφόπουλος Δ. (Αγουλινίτσα) Ολυμπία. ΕΛΑΙΩΝ Κουφόπουλος Δ. (Αγουλινίτσα) Ολυμπία. ΕΛΑΙΟΠΥΡΗΝΑ Ανθούλης Θ. (Αγουλινίτσα) Ολυμπίας - Κουφόπουλος Δ. (Αγουλινίτσα) Ολυμπίας. ΚΟΥΚΟΥΛΙΩΝ (και Μέταξας) Κουστάνας Ι. (Ζούρτσα) Ολυμπίας. ΡΗΤΙΝΗΣ- ΟΙΝΟΥ Αρχαία Ολυμπία: Αντωνόπουλος Ν. (Αγουλινίτσα) - Χαριτόπουλος Π. (Αγουλινίτσα) - Δημητόπουλος Δ. (Ζάχα) - Δογάνης Η. (Ζάχα) - Κουστουρής Β. (Ζάχα) - Τσάτσαρης Ι. (Ζάχα) . ΣΙΤΟΥ Αρχαία Ολυμπία: Δογάνης Χ. (Ζάχα) - Πλατής Ι. (Ζάχα) - Σταθόπουλος Χ. (Λάβδα) - Χρονόπουλος Π. (Λάβδα). ΣΤΑΦΙΔΑΣ Αρχαία Ολυμπία: Γκιούκας Α. (Αγουλινίτσα) - Βασιλακόπουλος Ν. (Αγουλινίτσα) - Δημητρακόπουλος Ν. ( Αγουλινίτσα) Ηλιόπουλος Α. (Αγουλινίτσα) - Πουλόπουλος Β. (Αγουλινίτσα) - Σωτηρακόπουλος Π. (Αγουλινίτσα) - Τσαμαδός Δ. (Αγουλινίτσα) - Χαραλάμπους Δ. (Αγουλινίτσα) - Μαραλής Δ. (Ανεμοχώρι) - Μουγαλάς Γ. (Ανεμοχώρι) Ασημακόπουλος Β. (Βολάντζα) Ασημακόπουλος Κ. (Βολάντζα) - Βασιλόπουλος Δ. (Βολάντζα) Δρακόπουλος Γ. (Βολάντζα) - Μιχαλόπουλος Π. (Βολάντζα) - Κωνσταντόπουλος Σ. (Ζάχα) - Δαΐκα Α. (Ζαχάρω) - Δαΐκος Λ. (ΖαχάΔημαρχείο Πύργου, 1910. ρω) - Σπηλιόπουλος Λ. (Ζαχάρω) -Σταυρόπουλος Γ. (Ζαχάρω) - Γερομούτσος Π. (Ζούρτσα) - Γκιουλές Σ. (Ζούρτσα) - Ζαριφόπουλος Π. και Πιπιλής Λ. (Ζούρτσα) - Ζαριφόπουλος Σ. (Ζούρτσα) - Καπλάνης Σ. (Ζούρτσα) - Καρανάσης Π. (Ζούρτσα) - Καρανάσης Χ. (Ζούρτσα) - Κλέντος Χ. (Ζούρτσα) - Οικονομόπουλος Κ. και Ταγάρης Ν.(Ζούρτσα) - Πιπιλής Γ. (Ζούρτσα) - Σίμος Κ. (Ζούρτσα) - Χαντζής Ν. (Ζούρτσα) - Γεωργίου Δ. (Λαδικού) - Γιαννόπουλος Π. (Λαδικού) - Καλογερόπουλος Α. (Λαδικού) - Κανελλόπουλος Δ. (Λαδικού) - Κριαράς Π. (Λαδικού) - Κυριακόπουλος Δ. (Λαδικού) - Παπαδόπουλος Ν. (Λαδικού).

56

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 1918: Στον Πύργο και στα χωριά της Ηλείας Αγ.Ηλίας, Νεράιδα, Καράτουλα, Κούμανι, Μαγούλα, Νεμούτα λειτουργούσαν 8 αποστακτήρες (άμβυκες). Πρόκειται για μικρής κλίμακας μεταποιητικές δραστηριότητες οι οποίες αφορούν την παραγωγή οινοπνεύματος και ποτών.

• 1920: Ιδρύθηκε Κεντρική Συνεταιριστική Τράπεζα με έδρα τον Πύργο.

• 1920: Εκδίδετο στον Πύργο η εφημερίδα «Συνεταιριστική Ιδέα».

• 1920: Απεγράφησαν στην Αμαλιάδα 10.090 κάτοικοι.

• 1920-1930: Εκδόθηκαν οι εφημερίδες «Ηχώ Αμαλιάδας», «Πρωΐα» και «Ημερήσια Νέα».

• 1921: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Λύρα».

• 1922: Η Επισκοπή Ηλείας μετονομάσθηκε σε Μητρόπολη Ηλείας.

• 1922: Άρχισε την λειτουργία της η επιχείρηση εξαγωγής σταφίδας του Χρ. Σορβατζώτη.

• 1922: Δημιουργήθηκε η Ενωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Αμαλιάδας.

• 1-10-1922 και 30-12-1922: Εγκαταστάθηκαν Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Πύργο, την Αμαλιάδα και την λοιπή Ηλεία.

• 1923: Επανεκδόθηκε η εφημερίδα «Αναγέννηση» (πρώτο έτος έκδοσης 1909).

• 30-3-1923: Ο Αντώνιος Ν. Πολίτης ενθρονίσθηκε στον Πύργο επίσκοπος της Μητρόπολης Ηλείας και Ωλένης. Εχειροτονήθη την 24η Δεκεμβρίου 1922 και η αρχιερατεία του διήρκεσε από το 1922 ως το 1945.

• 1924: Με το ΒΔ 16-9-1924, η Αμαλιάδα αναγνωρίσθηκε σε Δήμο.

• 1924: Η καπνοβιομηχανία Καραβασίλη έγινε ανώνυμη εταιρεία. Διοικείτο από 9μελές συμβούλιο με πρόεδρο τον Β. Καραβασίλη και μετοχικό κεφάλαιο ύψους 10.000.000 προπολεμικών δραχμών το οποιο διανέμετο μεταξύ του Β. Καραβασίλη και των παιδιών του. Έδρα της εταιρείας ήταν η Αθήνα. Η Α.Ε. απαρτίζετο από τον κλάδο της καπνοβιομηχανίας και τον κλάδο της Τράπεζας. Η ίδρυση της «Καπνοβιομηχανία και Τράπεζα Β. Καραβασίλη Α.Ε.» είχε υπόσταση κανονικής τράπεζας. Το 1937 οι τραπεζικές εργασίες ανεξαρτητοποιήθηκαν από τον κλάδο της Καπνοβιομηχανίας και πήραν την μορφή «Τράπεζα Β. Καραβασίλη» Α.Ε. Η καπνοβηχανία Β. Καραβασίλη εκτός από τον Πύργο ίδρυσε εργοστάσια στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το Βόλο. Το εργοστάσιο του Πύργου λειτούργουσε ως το 1948.

57

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• 1924: Γεννήθηκε στον Πύργο ο ζωγράφος Δανιήλ (Παναγόπουλος). Θεωρείται από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ζωγράφους του 20αι.

• 1924: Η διαχείριση των σταφιδικών ζητημάτων κατόπιν ειδικής σύμβασης ανατέθηκε από το κράτος στην Εθνική Τράπεζα.

• 4-5-1924: Πραγματοποιήθηκε στον Πύργο Σταφιδική συνέλευση. Μελετήθηκε και το θέμα της εξαγωγής σταφίδας στη Ρωσία.

• 6-9-1924: Πραγματοποιήθηκε στον Πύργο μεγάλη εργατική απεργία.

• 1925: Πραγματοποιήθηκε η ίδρυση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού (ΑΣΟ).

• 1925: Συστάθηκε η Κεντρική Γεωργοκτηματική Τράπεζα Ολυμπίας (Κρέστενα).

• 1925: Μετά τη σύσταση Γεωργικών Συνεταιρισμών και Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών στην Ηλεία, νέοι τρόποι καλλιέργειας- παραγωγής και διάθεσης των αγροτικών προϊόντων,εφαρμόσθηκαν από τους Ηλείους αγρότες.

• 1925: Ιδρύθηκε στα Λεχαινά ηλεκτρική εταιρεία.

• 1925: Ιδρύθηκε στον Πύργο η επιχείρηση «Δήμητρα» (κυλινδρόμυλοι).

• 10-11-1925: Εκδόθηκε το ιστορικό έργο: «Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων» του καθηγητή Γ. Παπανδρέου.

• 1926: Εκδόθηκε στην Ανδρίτσαινα η εφημερίδα «Νέος ορίζων».

• 1926: Ιδρύθηκε στον Πύργο Πειραματικό Σταφιδικό Ινστιτούτο.

• 7-2-1926: Εξετάζοντο από την κεντρική διοίκηση οι δυνατότητες ανακατασκευής του λιμένα Κατακόλου.

• 2-4-1926: Αναγγέλθηκε η ίδρυση βιβλιοθήκης στον Πύργο.

58

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• 27-4-1926: Πρόεδρος της νεοϊδρυθείσας «Ηλειακής βιβλιοθήκης» ορίσθηκε ο Κων/νος Χριστόπουλος, αρχίατρος. Από τις αρχές του 1927 γινόντουσαν ενέργειες για την στέγασή της.

• 1-7-1926: Ανακοινώθηκε η υπαγωγή των Κρεσταίνων Ολυμπίας στον Πύργο.

• Οκτώβριος 1926: Ηλεκτροφωτίστηκε η πόλη της Αμαλιάδας.

• 1927: Στο καπνεργοστάσιο του Β. Καραβασίλη στον Πύργο εργάζοντο 680 εργάτες και εργάτριες. Πύργος, αποθήκες του ΑΣΟ.

• 1927: Λειτούργησε στον Πύργο παγοποιείο με την εισαγωγή σύγχρονων ψυκτικών μηχανημάτων. Τροφοδοτούσε με πάγο το νομό Ηλείας.

• 1927: Λειτούργησε στην Γαστούνη κατάστημα της Τράπεζας Πελοποννήσου.

• 31-1-1927: Ολοκληρώθηκε το δημοτικό έργο υδροδότησης του Πύργου με την διάνοιξη πηγαδιών στην περιοχή Κούβελος. Ακολούθησε εκ μέρους του Δήμου η κατασκευή μεγάλης υδατοδεξαμενής.

• 1928: Ιδρύθηκε το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητηρίο Πύργου. Το Επιμελητήριο λειτουργούσε ως περιφερειακό τμήμα του Επιμελητηρίου Πατρών και κάλυπτε την επαρχία Ηλείας του τότε Νομού Αχαϊοήλιδος. Περιφέρεια του επιμελητηρίου ήταν οι τέως Δήμοι Λετρίνων, Ολυμπίων, Ωλένης, Λαμπείας,Ελίσσης και Ηλιδος.Τα μέλη του Δ.Σ. του ορίζοντο σε 15, ήτοι 6 έμποροι, 3 βιομήχανοι και 6 επαγγελματίες ή βιοτέχνες (ΦΕΚ 27).

• 1928: Ιδρύθηκε η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Λεχαινών. Περιλάμβανε τους γεωργικούς συνεταιρισμούς της περιφέρειας των τέως δήμων Μυρτουντίων και Βουπρασίων. Σκοπός της ήταν η οργάνωση και προώθηση νέων καλλιεργειών, η μεταποίηση και 59

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

«Ιδρύεται εν Πύργω του Νομού Αχαϊοήλιδος περιφερειακόν Επιμελητήριον, με περιφέρειαν τους τέως δήμους Λετρίνων, Ολυμπίων, Ωλένης, Λαμπείας, Ελίσσης και Ήλιδος» (1928).

60

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

πώληση των γεωργικών προϊόντων της περιφέρειάς της.

• 1928: Απεγράφησαν στην Αμαλιάδα 12.777 κάτοικοι.

• 1928: Ιδρύθηκε στα Λεχαινά Συλλόγος κυριών και δεσποινίδων Λεχαινών «Η Ζωοδόχος Πηγή».

Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Πύργου (Το παλαιό κτίριο).

• 1928: Ήλθαν στα Λεχαινά Μικρασιάτες πρόσφυγες. Εγκαταστάθηκαν στην άκρη της πόλης των Λεχαινών προς τη Μυρσίνη και δημιούργησαν τον προσφυγικό συνοικισμό Λεχαινών.

• 18-11-1928: Άρχισε η λειτουργία Γεωπονικού Γραφείου στον Πύργο. Λειτουργούσε σε

συνεργασία με το Γεωπονικό Ινστιτούτο Πύργου.

• 1929: Εκδόθηκε η εφημερίδα «Επικούρειος Απόλλων» (1929-1952).

• 24-2-1929: Εστάλη υπόμνημα επιτροπής Ηλείων προς την τότε κυβέρνηση για την επανα-

Λεχαινά, ο δρόμος προς το σιδηροδρομικό σταθμό.

61

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

σύσταση του Ν. Ηλείας. Μέλος της εν λόγω επιτροπής ήταν και ο τότε πρόεδρος του εμπορικού επιμελητηρίου Ιωαννης Ταμπακόπουλος Στις 20-3-1929 αρμόδιοι της κυβέρνησης Βενιζέλου απάντησαν στην ανωτέρω επιτροπή. Η πραγματοποίηση του αιτήματος ήταν εφικτή.

• 27-6-1929: Λειτούργησε στον Πύργο υποκατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας.

• 2-10-1929: Καταργήθηκαν τα Ελληνικά Σχολεία (Σχολαρχεία) και μετατράπηκαν σε Γυμνάσια.

• 2-10-1929: Το Ελληνικό σχολείο Γαστούνης μετατρέπεται σε διτάξιο Ημιγυμνάσιο.

• 21-11-1929: Ιδρύθηκε στον Πύργο νυχτερινή Επαγγελματική και Εκπαιδευτική Σχολή. Η ίδρυση της χαιρετίστηκε ως σημαντικό γεγονός για την ανάπτυξη του τόπου. Εγκαινιάσθηκε την 31-1-1930.

• 7-12-1929: Ψηφίστηκε η συγκρότηση Γενικής Διοίκησης με έδρα τον Πύργο. Το γεγονός αυτό ενίσχυε τις προϋποθέσεις ανακήρυξης της Ηλείας ως ξεχωριστού Νομού.

• 1930: Με το Νόμο 4538/1930 «Περί συστάσεως του νομού Ηλείας» (ΦΕΚ 115/1930) η επαρχία Ηλείας αποσπάσθηκε και πάλι από τον Νομό Αχαϊας και Ηλιδας και απετέλεσε εκ νέου τον Νομό Ηλείας με έδρα τον Πύργο.

• 1930: Στις πεδινές και αρδευόμενες εκτάσεις της Ηλείας εγκατέλειπαν την καλλιέργεια

Το εργοστάσιο “Δήμητρα-Αλφειός”.

62

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Το Γυμνάσιο Αρρένων Πύργου, 1931.

της σταφίδας. Οι αγρότες επέλεγαν την καλλιέργεια άλλων προσοδοφόρων προϊόντων (καρπούζι, πατάτα, καλαμπόκι). Έγιναν επίσης φυτεύσεις ελαιώνων και εσπεριδοειδών.

• 1930: Ιδρύθηκε η μακαρονοποιϊα και αρτοποιϊα «Αλφειός» η οποία συνενώθη με την εταιρεία «Δήμητρα» με την επωνυμία «Δήμητρα-Αλφειός».

• 1930: Δημιουργήθηκε στον Πύργο Σύνδεσμος Βιομηχάνων.

• 30-1-1930: Άρχισε η λειτουργία υποκαταστήματος της Αγροτικής Τράπεζας στον Πύργο.

• 1931-1932: Κτίσθηκε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου και Δημάρχου Πύργου Διονυσίου Κορκολή το Κλασικό Γυμνάσιο Πύργου, το μετέπειτα Γυμνάσιο Αρρένων Πύργου.

Το Εργοστάσιο Ξυστρή.

• 1932: Ιδρύθηκε στον Πύργο από τον Μιχάλη Ξυστρή, μετέπειτα δήμαρχο Πύργου, πυρηνε63

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Προεκλογική επίσκεψη του Βενιζέλου στον Πύργο (1933).

λαιουργείο και σαπωνοποιία για την περαιτέρω επεξεργασία των υπολειμμάτων έκθλιψης του ελαιοκάρπου.

• 9-2-1933: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφθηκε για δεύτερη φορά τον Πύργο εν όψει των βουλευτικών εκλογών της 5-3-1933. Απ΄τον εξώστη της οικίας του Δ. Γόντικα, ο μεγάλος πολιτικός εξήγγειλε προς τον λαό της Ηλείας το πολιτικό του πρόγραμμα.

• 1935: Εκδίδετο στον Πύργο η εφημερίδα «Νέα Ημέρα».

• 13-4-1935: Μετά την επανασύσταση του Ν. Ηλείας, κατόπιν προτάσεως του Υπουργού Οικονομίας, βάσει του άρθρου 1 του Ν.184 «περί συστάσεως εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων» επανιδρύθηκε ως κεντρικό το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πύργου. Περιφέρεια του επιμελητηρίου ήταν ο Νομός Ηλείας και η επαρχία Ολυμπίας. Ο αριθμός των μελών του Δ.Σ. ορίζετο σε 36.

64

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

«Ιδρύεται εν Πύργω Εμπορικόν και Βιομηχανικόν Επιμελητήριον με περιφέρειαν τον Νομόν Ηλείας και την Επαρχίαν Ολυμπίας» (1935).

65

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Πύργου-Αθηνών και το εργοστάσιο της Οινοποιητικής, 1935.

Τα ανωτέρω ιστορικά γεγονότα, εκτός άλλων, συνέβαλλαν και στην διαμόρφωση της Ηλειακής Αγοράς των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Από τα εν συνεχεία παρατιθέμενα στοιχεία της Αγοράς (1918) και την κατά αναλογία συσχέτισή τους με τα σημερινά (2016), αναδεικνύεται η αναγκαιότητα του σχεδιασμού της αειφόρου ανάπτυξης του Ηλειακού Τόπου για την αέναη και ορθολογική αξιοποίηση των σημαντικών παραγωγικών του δυνατοτήτων, υπέρ του «Κοινού των Ηλείων». Προς αυτή την κατεύθυνση ο λειτουργικός ρόλος του Επιμελητηρίου της Ηλείας καθίσταται πλέον σημαντικός.

66

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Η Ηλειακή Aγορά κατά το έτος 1918 Η παρατιθέμενη σημαντική καταγραφή της Ηλειακής Αγοράς, προέρχεται από την έκδοση του Ν. Ιγγλέση ΟΔΗΓΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1918 και είναι αυτούσια. Η ανάδειξη και η επιμέλεια της παρουσίασης της εν λόγω καταγραφής έγινε από τον Οικονομολόγο Καθηγητή Παναγιώτη (Τάκη) Γεωργίου Σπυρόπουλο.

ΔΗΜΟΣ ΛΕΤΡΙΝΩΝ Κάτοικοι: 13.690, Δήμαρχος: Στεφανόπουλος Χρ. Πρ., Δημοτικός Σύμβουλος: Αυγερινός Χαρ., Πρόεδροι: 3, Σύμβουλοι: τακτικοί 18 - Aναπληρωτές: 6. Ανήκει εις την τέως Επαρχίαν Ηλείας. Πρωτεύουσα και μόνος οικισμός του Δήμου Λετρίνων είναι ο:

ΠΥΡΓΟΣ Ούτως ωνομάσθη εκ του αρχικώς είς την θέσιν του υψωμένου μικρού φρουρίου. Το 1825 επυρπολήθη, ανωκοδομήθη δε βαθμηδόν μετά τινα έτη και σήμερον είνε μια των μάλλον αναπτυσσομένων πόλεων της Ελλάδος. Σήμερον έχει καλά Ξενοδοχεία, Δημοτικήν αγοράν, Νοσοκομείον (Μανωλοπούλειον), Ναούς ιερούς μικρούς και ουχί πλουσίας διακοσμήσεως. Αι πλατείαι του είνε ασήμαντοι, πλήν της του Επαρχείου (επί λόφου εν τω κέντρω της πόλεως).

67

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Το εμπόριον του Πύργου, μη περιοριζόμενον αποκλειστικώς εις την μέγιστην σταφιδοπαραγωγήν του διαμερίσματος, ακμάζει εις πλείστους κλάδους. Αλλά εις τούτο συστείνει πολύ και η αρκετά ανεπτυγμένη βιομηχανία του, ως η οινοπνευματοποιϊα, η κονιακοποιϊα, ης γίνεται ευρεία εξαγωγή εις Ευρώπην και Αίγυπτον, η τσαρουχοποιϊα, η ζαχαροπλαστική, αλευροποϊια κλπ. Εις την ευημερίαν του Πύργου συντείνει επίσης κατά πολύ και η γειτνίασις της αρχαίας Ολυμπίας, ήτις προκαλεί την ενταύθα συρροήν πολυπληθών ξένων κατά λυόντων είς τε τα εν Πύργω και εν Ολυμπία ξενοδοχεία. Ο Πύργος είνε έδρα Επισκοπής, Πρωτοδικείου, Ειρηνοδικείου, Πταισματοδικείου, Γυμνασίου, Έλλην Σχολείων, Εφορίας, Ταμείου, Ταχυδρομείου, Τηλεγραφείου, Υποκαταστήματος Εθνικής Τραπέζης, Στρατολογικού Γραφείου, Μοιραρχίας. Προσέτι έχει φιλανθρωπικά ιδρύματα, εξ ών εξέχει υπό οικοδομικήν έποψιν το Μανωλοπούλειον Νοσοκομείον, Λέσχην του Εμπορικού Συλλόγου κλπ.

ΕΞΟΧΑΙ: α) Αγ. Παρασκευή: απέχει από Πύργου 1 /4 ώρας. Συγκοινωνεί δι΄αμάξης, ης εκάστη θέσις λεπτά 50. Είνε κατάφυτος εξ οπωροφόρων δένδρων. β) Καταράχι: Συγκοινωνεί δι’ αμάξης, ής εκάστη θέσις δρ. 1. Ενταύθα κείνται τα κτήματα μετ’ επαύλεων πλείστων Πυργίων. ΘΕΑΤΡΑ: Θέατρον «Απόλλων», «Ολύμπια» θερινόν ΛΕΣΧΑΙ: «Δικηγορική» Λέσχη, «Εμπορική» Λέσχη ΟΔΟΙ: Λεωφόρος Αμαλίας - Αγ. Αθανασίου – Αγοράς – Κατακόλου – Κοιμητηρίου – Πατρών Πύργου-Κατακόλου. ΠΛΑΤΕΙΑΙ: Ανεξαρτησίας, Αυγερινού, Δημαρχείου, Δικαστηρίων, Επαρχείου. ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Σταφίδες (ετήσια παραγωγή 90 εκατομμυρίων ενετικών λιτρών), οίνοι, έλαιον, οπωρικά, κτηνοτροφικά, δημητριακά. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ: Μετά Πατρών, Ολυμπίας (αρχαίας Ολυμπίας) και Τριφυλλίας σιδηρ. και οδών αμαξιτών. Σιδηρόδρομος συνδέει τον Πύργον και με τον λιμένα αυτού «Κατάκωλον», οπόθεν ή δια θαλάσσης συγκοινωνία προς την Ζάκυνθον.- οδοιπορικώς εκ Πατρών απέχει 21 ώρας. ΣΥΝΟΙΚΙΑΙ: Αγ. Διονυσίου - Αγ. Χαραλάμπους - Επαρχείου - Καμίνια - Κοκκινόχωμα - Νεαπόλεως - Πλάκας - Σιδηρ. Π-Α-Π. - Σιδηρ. Κατακόλου - Χαλικιάτικα.

68

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΙΣΤΟΡΙΑ , ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΔΗΜΟΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ

ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΝ: Δήμαρχος: Στεφανόπουλος Χρ., Πάρεδρος Δημ.: Τσατάς Π., Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου: Αυγερινός Χαρ., Γραμματεύς: Ακανδάμης Δημ., Δημοτικοί Σύμβουλοι: Αγγελακόπουλος Α.

- Αλυκάκης Γ. - Αναστασίου Α. - Γιαννόπουλος Γρ. - Κουμάντος Φ. - Μαστραπάς Χ. - Μαρένης Γ. - Μπελούσης Α. - Παπαδημητρακόπουλος Χ.

- Παπασχινάς Γ. - Πετρόπουλος Π. - Ρουσόπουλος Π. - Σοφιανόπουλος Χ. - Σπηλιόπουλος Δ. - Σταματόπουλος Κ.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ

Δημαρχείον (πλ. Δημαρχίας) Δημοσυντήρητον Γυμνάσιον, Μανωλοπούλειον Νοσοκομείον, Χημείον Διευθυντής Μήτσος Α., Νεκροταφείον οδός Κοιμητηρίου.

ΔΙΚΑΣΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΊΟΝ: Πρωτοδίκης Σακκέτας Ι, Δικασταί: Δημητράκης Κ. - Λάιος Στ. Παπαδόπουλος Β., Έμμισθος πάρεδρος Τζανής Β.Ν., Γραμματεύς Λαχάνης Ι. Εκδίδει αποφάσεις ετησίως, πολιτικάς 1400 ποινικάς 6000. Εισαγγελία Πρωτοδικών (Πλ. Δικαστηρίων). Εισαγγελεύς Καλλιακούδας Ι. Αντιεισαγγελέας Κυρίτσης Σπ., Ειρηνοδικείον: Είρηνοδίκης Μεταξάς Κ., Γραμματεύς Ανερράψης Μ., Πάρεδρος Καπογιαννόπουλος Κ. (Εκδίδονται πολιτικαί αποφάσεις περί τας χιλίας κατ΄έτος). ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΔΙΚΕΊΟΝ: Πταισματοδίκης Παπαδόπουλος Δ. Ι., Γραμματεύς Αναστασόπουλος Δ., (Εκδίδει κατ’ έτος περί τας 7.000 αποφάσεις). ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΕΊΑ: Συμβολαιογράφοι Αποσκίτης Π. - Άχολου Γ. - Δαστόν Π. - Κοκκαλιάρη Δ. - Παπαγεωργαντά Ι. - Πριτσίνα Δ.- Σελαϊδή Μ.- Σταυροπούλου Ι.- Τσουβάλη Α. ΥΠΟΘΗΚΟΦΥΛΑΚΕΊΟΝ: (Λεωφ. Αμαλίας) Υποθηκοφύλακας Πετρακόπουλος Γ., Φυλακαί Δροσοπούλου (οδός Κοιμητηρίου). Εξεταστικαί και επανορθωτικαί. Επιστάτης Γιαννόπουλος Γ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΕΦΟΡΊΑ: Έφ. Βαΐδης Ι., Γραμματεύς Ντινόπουλος Χ., Γεωμέτρης Μακρυγιάννης Τρ., Καπνοκοπτήριον (οδός Αναπλάσεως) Διευθυ69

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ντής Ηλιάδης Γ., Μονοπώλειο: Αποθηκάριος - Διαχειριστής Δημακόπουλος Γ., Νομομηχανικός Επαρχιακού Γραφείου Λιναράς Π., Εργοδηγοί Αφεντάκης Π. - Παναγιωτόπουλος Χ., Ταμείον Α’ πληρωμών (οδός Κατακόλου). Ταμίας Λογοθέτης Η., Διαχειριστής ταινιών και σιγαροχάρτου Φαζολής Γ., Ταμείον Β’ εισπράξεως (οδός Χαλικιάτικα), Ταμίας Ηλιακόπουλος Μ., Γραμματείς ειδικοί τρείς, Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο Προϊστάμενος Κωνσταντινίδης Ι., Υποδιευθυντής Αστυνομίας Κουμουτσόπουλος Χ. μοίραρχος - Κόκορης Αρ. ανθυπασπιστής.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ

Γυμνάσιον Δημοσυντήρητον Μάρας Χρ. Γυμνασιάρχης – Καθηγηταί: Αργυρόπουλος Ι. - Διοσκουρίδης Γ. - Κολλιόπουλος Π. - Παπαχριστόπουλος Γρ. - Παπακωνσταντίνου Α. - Ρηγόπουλος Δ. - Ρομπότης Π. - Στράγκας Χρ. Α’ Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Λόξας Ν. - Ελληνοδιδάσκαλοι Σπηλιωτόπουλος Ν. - Καραθάνος Γ. - Αργυρόπουλος Ζ. Β’ Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Ραβαζούλιας Τ. - Ελληνοδιδάσκαλοι Μαστορίδης Χ. - Χρονόπουλος Θ. Τρία Δημοτικά Σχολεία αρρένων και τρία θηλέων.

ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ

Νηπιαγωγείον Γιαννοπούλου Τούλας (περιλαμβάνει Νηπιαγωγείον και Δημοτικόν Σχολείον). Παρθεναγωγείον Δανίκα Ν. Βασιλικής (περιλαμβάνει και ανωτέρας τάξεις γυναικείας εκπαίδευσις). Παρθεναγωγείον Σπετσέρη Καλλιόπης (περιλαμβάνει Παρθεναγωγείον μετ’ ανωτέρων τάξεων).

ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Αρχιεπισκοπή: Παρά την πλατεία Ανεξαρτησίας, Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός Σπηλιωτόπουλος, Γραμματεύς Οικονόμος Σπηλιωτόπουλος Παν. Ιερείς: Σπηλιωτόπουλος Π. (Αγ. Κυριακή) - Καρότσης Γ. (Αγ. Αθανάσιος) - Γκάτζας Γ. (Αγ. Κυριακή) - Ζήσης Γ. (Αγ. Σπυρίδων) Μαράζης Μ. (Αγ. Αθανάσιος) - Πάτρας Λ. (Αγ. Παντελεήμων) - Πετρόπουλος Π. (Αγ. Αθανάσιος). Ναοί: Αγία Κυριακή - Αγ. Αθανάσιος - Αγ. Διονύσιος - Αγ. Παρασκευή - Αγ. Νικόλαος - Αγ. Παντελεήμων - Αγ. Συρίδων Άγιος Χαράλαμπος.

70

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

«Πατρίς» ημερησία με ιδιόκτητον Τυπογραφείον, Διευθυντής και Ιδιοκτήτης Βαρουξής Λ. «Αλφειός» Ιδιοκτήτης και Διευθυντής Φραγκούλης Π. «Ορμή» εβδομαδιαία πολιτικοκοινωνική. Ιδιοκτήτης και Διευθυντής Φραγκούλης Ι.

ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ

Προς προστασίαν και παραγωγήν της Σταφίδος. Υποκατάστημα Πατρών: Διευθυντής Ξανθόπουλος Ν.

ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ

Αυστροουγγαρίας υποπρόξενος Πλέσσας Π., Γαλλίας υποπρόξενος Κανελλόπουλος Τ., Γερμανίας υποπρόξενος Γιαννακόπουλος Β., Ιταλίας υποπρόξενος Παπασχινάς Γ., Νορβηγίας υποπρόξενος Κανελλόπουλος Τρ.

ΣΥΛΛΟΓ. ΕΤΑΙΡ. / ΣΩΜΑΤΕΙΑ

«Δικηγορικός» Πρόεδρος Καρανικολός Χρ. «Εμπορικός» Πρόεδρος Βακαλόπουλος Α. Εταιρεία Σηροτροφικής: Πρόεδρος Πετραλιάς Αγγ. Σωματείο «Αδελφότης», Πρόεδρος Μπαντούνας Α. «Αλληλοβοήθεια» - «Αναγέννησις» - «Ανάπλασις» - «Λουκάς και Παντελεήμων» - «Ομόνοιας».

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ

Σιδηρόδρομος Πύργου- Κατακόλου. Διευθυντής Ο Πολιτικός Μηχανικός Πηλείδης Κ. Σταθμάρχης Σιδ. Πύργου - Κατακόλου Δημόπουλος Κ. Σταθμάρχης Πύργου Σ-Π-Α-Π Χαραλάμπης Σπ.

ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ

«Εθνικής» Διευθ. Βλάμης Ν. Νομ. Σύμβουλος Βογάσαρης Ι. Ταμίας Δεσποτόπουλος Ν. «Εμπορικής Τραπέζης» Διευθ. Αγγελίδης Λ., Ταμίας Αποστολίδης Π. «Τραπέζης Αθηνών» αντιπρόσ. Καραβασίλης Β.

71

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΠΥΡΓΟΥ

Μανωλοπούλειον Νοσοκομείον (οδός Κατακώλου).

• ΑΓΓΕΙΟΠΩΛΕΙΑ Δροσοπούλου Δ. - Λιμπούση Χ. - Παρασκευοπούλου Ι.

• ΑΛΛΑΝΤΟΠΟΙΕΙΑ Αποστολοπούλου αδελφών - Αληφαντή Χρ. -Κολαδάκη Ι. -Πετράτου Σπ.

• ΑΛΕΥΡΟΠΩΛΕΙΑ Ραπακούλια Δ. - Σπηλιωπούλου Χρ. - Φέτσιου Δ.

• ΑΝΘΡΑΚΑΣΒΕΣΤΕΙΑ Βακαλοπούλου Χ.Α.

• ΑΝΘΡΑΚΕΜΠΟΡΕΙΑ Μέμου Π. - Νέλου Γ. - Πιτσινού Θ. - Τσάβου Σ.

• ΑΜΑΞΩΝ: (ιδιοκτήται) Τριβελάς Π. - Χαρίτος Α. - Χαρίτος Γ. - Χαρίτος Θ.

• ΑΜΑΞΩΝ (κατασκευασταί) Γλάδης Γ.

• ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ (ηλεκροκίνητα) Καρέλη Δ. - Κοντούλη Ι.

• ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Αγγελοπούλου Κ. - Βασιλοπούλου Β. - Βαγιώνη Ε. - Καλαντζή ή Θηβαίου Α. - Μπένου Θ. - Μούτζου Ν. - Νικάκη Β. - Οικονομίδου Δ.

- Τζαβάρα Κ. - Τοπιτζή Δ. Ι. - Τσαντούλα Α. - Χιόνη Ν.

• ΑΣΠΡΟΡΡΟΥΧΩΝ Νικολόπουλος Κ. - Τριανταφυλλόπουλος Χρ.

• ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ «Αδριατική»: Πράκτορας Κωνσταντόπουλος Π. Ι. «Ανατολή»: Πράκτορες Πολυζογόπουλος και Αποστολόπουλος. «Ανατολή»: Ναύλου μεταναστών Πράκτορας Μερκούρης Λ.

72

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Πύργος. Εργοστάσιο οινοποιείας, 1918.

«Αυστριακός Φοίνιξ»: Πράκτορας Βαρουξής Κ. «Βικτώρια»: Πράκτορας Βαρουξής Κ. «Βορειο- Βρεττανική»: Πράκτορας Βαρζελιώτης Π. «Γενικές Ασφάλειες Τεργέστης»: Πράκτορας Μερκούρης Λ. «Γκάρδιαν»: Πράκτορας Κανελλόπουλος Τρ. «Εθνική»: Γενικός Πράκτορας Βλάμης Νικ.

• ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Βακαλοπούλων αδελφών - Γιαννοπούλου Γ. - Κωστοπούλου Ι. (μετά Παγοποιείου) - Νάνου Δ. - Νταϊροπούλου Α. και Αγγελοπούλου αδελφών (μετά Παγοποιείου).

• ΑΤΜΟΠΛΟΙΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ - ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ «Αυστροαμερικάνας»: Πράκτορας Κανελλόπουλος Τρ. «Αχαϊκής»: Πράκτορας Κανελλόπουλος Τρ. «Γουδή»: Πράκτορας Κωνσταντόπουλος Ιω. «Γιαννουλάτου»: Πράκτορας Χαρίτος Γερ.

«Hamburgamerican Line»: Πράκτορας Σαγιάς Κ.

«Lloyd»: Πράκτορας Πλέσσας Π. «Ν. Ελληνικής»: Πράκτορας Σεραφείμ Θ. «Πανελληνίου»: Πράκτορας Μερκούρης Λέων.

73

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• ΒΑΡΕΛΟΠΟΙΕΙΑ Γκολφινοπούλου Δ. - Γκολφινοπούλου Θ. - Καραλή Α.

• ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΕΙΑ Βαρζελιώτου Ν. και Γουμένου Ι.

• ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ Βαρζελιώτου Ν. - Βαρουξή Κ. - Γούμενου Ι. - Καπογιάννη Α. - Τερζοπούλου Μ.

• ΒΥΡΣΟΔΕΨΕΙΑ Αλεξοπούλου Ν. - Κομμύλου Α. - Λαμπροπούλου Δ. - Λυρή Ι. - Τριαντοπούλου Γ.

• ΓΑΛΑΚΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Α. - Μώκου Σ.

• ΓΑΝΩΤΗΡΙΑ Χαρίτου Στ.

• ΔΕΡΜΑΤΕΜΠΟΡΟΙ Αγγελόπουλος Δ. - Θεοφιλόπουλος Α. - Καμμύλος Α. - Λυρής Ι. και Παναγιωτόπουλος Γ. - Νικολετόπουλος - Παληατσάρας Ι. και Πισιμήσης Δ. - Σταυρόπουλος Π. και Ν.

• ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ Αγγλικής: Μεσθενεύς Άλ., Γαλλικής: κ. Κάπε Ερνέστ., Ιταλικής: Τσιριγιώτης Ιάκ.

• ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Αγγελακόπουλος Γ. - Αγγελακόπουλος Σ. - Αθανασιάδης Α. - Αθανασιάδης Χ. - Αθανασόπουλος Ι. - Αναγνωστόπουλος Π. - Αναστασίου Α. - Αποστολόπουλος Α. - Αρμυριώτης Β. - Ασημακόπουλος Δ. - Αυγερινός Χ. - Βακαλόπουλος Α. - Βαχαρίας Κ. - Βογασάρης Ι. - Βωβός Σ. - Γαβριήλ Π. - Γιαρμενίτης Α. - Γόντικας Κ. - Δημακόπουλος Ι. Διάκος Χ. - Διαμαντόπουλος Γ. - Διδάχος Γ. - Λικαίος Κ. - Διπλάρης Α. - Δουρογιάννης Α. - Δροσόπουλος Α. - Δρούβος Δ. - Ζαφειρόπουλος Δ. - Ζαχαρίας Κ. - Ζαχαρόπουλος Σ. - Ζέρβας Α. - Ιερεμίας Κ. - Καλλιοντζής Ν. - Καπογιαννόπουλος Ε. - Καραμπέτσος Χ. - Καρανικολός Ε. - Κλαμαρής Κ. - Κοκόρης Λ. - Κουρής Π. - Κοντογιάννης Γ. - Κρεστενίτης Γ. - Λαγκαδινός Δ. - Λιαρόπουλος Δ. - Λιναρδάκης Π. - Μαρκόπουλος Δ. - Μπαρλαμάς Ν. - Μπιτσικούλης Κλ. - Μπούκουρας Δ. - Νικολετόπουλος Ι. - Νικολόπουλος Γ. - Νικολόπουλος Ν. - Νιώτης Δ. - Παπαβασιλόπουλος Ν. - Παπαγεωργίου Δ. - Πα74

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

παγιάννης Δ. - Παπαδημητρακόπουλος Χ. - Παπαδόπουλος Δ. - Παπαηλιού Θ. - Παπαθεοδώρου Κ. - Παπακωνσταντόπουλος Ε. - Παπανδρεόπουλος Α. - Παπανικολόπουλος Α. - Παπαπετρόπουλος Γ. - Παπασχινάς Γ. - Πατίρης Γ. - Πετρακόπουλος Π. - Πετραλιάς Α. - Πετραλιάς Δ. - Περουτζής Β.

- Πισιμάνης Ν. - Πολυζωγόπουλος Δ. - Ρουσχίτζας Χ. - Σακελλαρίου Ι. - Σακελλαρίου Λ. - Σακκάς Κ. - Σιγαλός Ν. - Σκαμνάκης Α. - Σοφιανός Φ. - Σπηλιάδης Α. - Σταματόπουλος Κ. - Στεφανόπουλος Ι. - Συριόπουλος Ν. - Συρογιαννόπουλος Α. - Σωτηρόπουλος Σ. - Τσέγκος Γ. - Τσέγκος Ι. - Τσερώνης Α. - Φωτόπουλος Δ. - Χρονόπουλος Κ. - Χρονόπουλος Γ. - Χρυσανθακόπουλος Κ. - Ψυχαλίνος Θ.

• ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αποστολόπουλος Γ. - Αργυρόπουλος Κ. - Καπατσώρης Δ. - Καρυτινός Χ. - Μακρής Δ. - Φάντες Κ.

• ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ- ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Κανελλόπουλος Τρ. - Ρουσόπουλος Π.

• ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ: (Είς μεγάλας ποσότητας) Αντωνακόπουλοι αδελφοί - Γιαννοπούλου αδελφοί - Τούρης Ι.

• ΕΛΛΗΝΟΡΑΦΕΙΑ Αργυροπούλου Κ. - Παναγιωτοπούλου Π. - Τερζή Π. - Τζιαντζή Κ. - Χρηστακοπούλου Γ.

• ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Αλικάκης Γ. - Κωστόπουλος Γ. - Παπαδημητρίου Λ. και Ε. - Παπαναστασίου Λ. και Γ. - Παπαχρηστοπούλου Η. - Σταμέλου Ι. - Σοφιανόπουλος Δ. - Ταμβακόπουλος Ι. και Θ. - Τσουκαλάς Χ.

• ΕΜΠΟΡΟΙ ΨΙΛΙΚΩΝ Βαρζελιώτης Ι. - Σοφιανόπουλος Δ. - Σπηλιόπουλος Σ. - Τερζόπουλος Μ. - Τριπόδης Ε. - Χίλιος Π.

• ΕΜΠΟΡΡΟΜΕΣΙΤΑΙ: (Σταφίδος κλπ.

προϊόντων) Αθανασακόπουλος Π. - Αλεβιζόπουλος Κ. - Αποσκίτης Χ. - Αυγερινόπουλος Δ. - Γαβριήλ Ι. - Γιαννόπουλος ή Παπαθανασίου Γ. - Γεωργίου Α. - Γκολφινόπουλος Β. - Δασκαλόπουλος Η. - Ευθυμίου Κ. - Καλότυχος Μ. - Κουτσόβελος Α. - Κωνσταντόπουλος Κ. - Μαλούχος Β. - Μπελόκας Π. - Μιχαλόπουλος Δ. - Μπαντούνας Σπ. - Παπαγιαννόπουλος Α. - Σαραντόπουλος Θ. - Σακελλαρόπουλος Σ. - Σταθακόπουλος Θ. - Τσεκλένης Ι. - Τσεκλένης Σ. - Τσούνης Α.

• ΕΜΠΟΡΟΡΡΑΦΕΙΑ Αναστασοπούλου Ν.

• ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ ΕΤ. ΕΜΠΟΡΟΙ Βικτωράτος Δ. - Καπογιάννης Π. - Κωστόπουλος Ι. - Παλιατσάρας Αγ. - Παλιατσάρας Ανδ. - Παπαγιάννης Α. - Σκιαδαρέσης Α. - Σταθόπουλος Μ. - Τσαγκαράκης Ι. - Τσουκαλάς Χρ.

• ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΑΙ ΔΗΜ. ΦΟΡΩΝ Αργυρόπουλος Α. - Δημουλιάς Χ. - Μητσόπουλος Κ. - Μιχαλόπουλος Β. - Ψημμένος Χ.

75

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΡΓΩΝ Αθανασιάδης Δ. - Αναγνωστόπουλος Π. - Καραμπέτσος Α. - Κατσούφης Α. - Σαραντόπουλος Ν. - Σταυρόπουλος Στ. - Τράκας Ν. - Τσουκαλάς Σπ. - Ψυχαλίνος Κ.

• ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΠΥΡΓΟΥ Αρτοποιίας: Καρέλη και Κοντούλη ( ηλεκτροκίνητον). Ατμομύλων: Βακαλοπούλων αδελφών - Γιαννοπούλου Γ. - Κωστοπούλου Ι. - Νάνου Δ. - Νταϊροπούλου Α. και Αγγελοπούλων αδελφών. Ζυμαρικών: Νταϊροπούλου Η. - Σπηλιωτοπούλου Α. Ηλεκτρικού φωτός: Ιδιοκτήται Κληρονόμοι Γουναράκη Γ., Διευθυντής Παναγιώτου Π. Καθαρισμού Σταφίδος: Γεωργακοπούλου Γ. - Κοντοπούλου και Σωτηροπούλου - Μανωλοπούλου & Σία. Καρροποιίας: Κλάδη αδελφοί (ηλεκτροκίνητον). Καπνεργοστάσια: Με τρείς καπνοκοπτικάς μηχανάς και δυο σιγαροποιητικάς. Ιδιοκτησία Καραβασίλη Β. Λιθογραφίας: Πανίτσα αδελφοί (ηλεκτροκίνητον). Μηχανουργίας: Σιδηρ. Πελοποννήσου. Τροχ. Υλικόν. Σιδηρ. Πύργου- Κατακώλου. Οινοπνευματοποιίας: ‘Ετ. Οίνων και Οινοπνευμάτων. Διευθυντής Σοφιανόπουλος Χρ. Παγοποιίας: Κωστοπούλου Ι. Ναϊροπούλου Α και Αγγελοπούλων αδελφών. Τρυγίας- Νάφθης- Πύσσης κλπ.: Μιχαλοπούλου αδελφοί. Ψάθινων πίλων: Βασιλοπούλου Χρυσάνθου.

• ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ «Άστυ»: Πετράτου Ν. «Αχιλλείου»: Παπαθεοδοσίου Α. - Γκολφινοπούλου Θ. «Νέα Αγορά»: Ραφτοπούλου Ε. «Ολύμπια»: Τερζοπούλου Α. και Θεοδωροπούλου Δ. - Μιχοπούλου Π. - Σταματοπούλου Δ.Α.

• ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΟΝΣΕΡΒΩΝ κεφάλαιον 500.000 δρ. έδρα και εργοστάσια εν ναυπλιώ. Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων, Αντιπρόσωπος Εν Πύργω Λεονταρίτης Δ.

76

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• ΕΦΑΠΛΩΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Δασκαλάκη Γ. - Καρκαβίτσα Α. - Μπαφίτα Ν.

• ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ- ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ Εταιρεία Ελληνικού Τύπου, πράκτωρ Λούτας Κ., Παλαιού πρακτορείου πράκτωρ ο ίδιος.

• ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ Αναστασοπούλου Μ. - Βοσινάκου Α. - Θεοδωρακοπούλου Χ. - Μαρκοπούλου Χ. - Παρασκευοπούλου Θ. - Τσεκούρα Α.

• ΖΥΘΟΠΩΛΕΙΑ Λεμπούκα Β. - Μποτίνου Π. - Παπαγιάννη Χ.

• ΖΥΜΑΡΙΚΩΝ: (κατασκευασταί και πωληταί) Νταϊρόπουλος Η. - Σπηλιόπουλος Α’.

• ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Παναγόπουλος ή Καφίρης Ι.

• ΙΑΤΡΟΙ Αγγελακόπουλος Α. - Αγγελόπουλος Χ. - Αναγνωστόπουλος Ν. - Αποστολόπουλος Γ. - Βατόπουλος Α. - Βωβός Ν. - Δημακόπουλος Α. - Καλαθάς Ι. - Καμπούρογλου Κ. - Κολομβάκης Σ. - Κοντογιάννης Α. - Κούτσης Ν. - Κωνσταντινίδης Κ. - Λαμπρινόπουλος Γ. - Μάρκου Α. - Μπρίμης Δ. - Νικητόπουλος Μ. - Νικολούτσος Ι. - Οικονόμου Κ. - Ολύμπιος Ν. - Παναγόπουλος Π. - Παπαδημητρίου Γ. - Πετρόπουλος Π. - Πολυζωγόπουλος Ζ. - Πρεβεδούρος Δ. - Στεργιόπουλος Β. - Τριπόδης Ν. Χρονόπουλος Θ.

• ΙΧΘΥΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Θ. - Ζέβα Γ. - Μανωλάκη Χ. - Μπομποτά Γ. - Ρήγα Δ. - Τζαβάρα Ν. - Χασομέρη Χρ.

• ΚΑΠΝΕΜΠΟΡΟΙ Καραβασίλης Β. - Μορώνης Γ. - Παπαχρηστοπούλου.

• ΚΑΠΝΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ (μετά μηχανών): Καραβασίλη Β.

• ΚΑΠΝΟΠΩΛΕΙΑ Βαγιώνη Ε. - Γουρανίου Α. - Καζάζη Δ. - Κακούρη Ι. - Καραβασίλη Β. - Καραβασίλη Κ. - Μορώνη Γ. και Τριανταφύλλου Α. - Πασσά Γ. - Πασσά Θ. - Πετροπούλου Γ. - Πλέσσα Χ. - Ραϊνά Στ. και Σταυροπούλου Γ. - Τρουπιώτη Ι.

• ΚΑΡΡΩΝ: (διορθωταί) Ντερντές Δ.

77

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΑΡΡΩΝ: (κατασκευασταί) Ανδρεοπούλου Δ. - Κλάδη αδελφοί (ηλεκτροκίνητον).

• ΚΑΦΕΙΑ: (μετά σφαιριστηρίου) Καψάλη Δ. και Δημουλιά Λ. - Κούρου Γ. και Πρασά Χ. - Μποσμποτίνη Κ. και Σταϊκοπούλου Κ.

• ΚΑΦΕΙΑ Αναστασοπούλου Α. Σ-Π-Α-Π- Βαρβέρη Ι. - Βλάχου Ν. Α. - Γκότση Ι. - Γρηγοροπούλου Π. - Δημητρακοπούλου ή Πολίτου Δ. - Καραλή Δ.

- Καούτση Χ. - Καυκανιώτη Α. - Κυριαζή Γ. - Μπελούση Γ. - Μπενιά Ι. - Νικολακοπούλου Σ. - Νικολοπούλου Σ. - Συντέτου Α. - Χαρίτου Α.

• ΚΑΦΩΔΕΙΑ Λεμελιώτη Β. - Λιούρδη Γ. - Ψάλτη Α.

• ΚΗΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ -

ΚΗΡΟΠΩΛΕΙΑ Καζάζη Δ. - Καραβασίλη Β. και Ε. - Σπανοπούλου Θ.

• ΚΙΒΩΤΟΠΟΙΕΙΑ Ασημακοπούλου Β. - Θεοφιλοπούλου Ι. - Σοφιανοπούλου Γ.

• ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ Ασπρομμάτης Μ. - Ξυστρή αδελφοί - Ρουσόπουλος Η. - Ρουσόπουλος Π. - Σοφιανόπουλος Δ. - Σοφιανόπουλος Θ. - Σπηλιόπουλος Στ. και Βασ. - Τριπόδης Ε.

• ΚΛΙΒΑΝΟΙ Αναστασίου Σ. - Αντωνιάδου χήρας Καλ. - Κατσάρη Δ. - Σαραντοπούλου Α. - Τσίκα Δ.

• ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΑ- ΜΥΡΟΠΩΛΕΙΑ Ευσταθίου Λ. - Λαμπίρη Ε. - Οικονόμου Γ. - Πετρούτση Ι.

• ΚΟΣΜΗΜΑΤΟΠΩΛΕΙΑ Βούρβαχη Ι. - Σπηλιοπούλου Δ.

• ΚΟΥΚΩΝ (κατασκευασταί) Ιουστινιανός Μ. - Καρκούλιας Α. - Πουλόπουλος Γ.

• ΚΟΥΡΕΙΑ Αθανασοπούλου Κ. - Ανδριανοπούλου Σ. - Αυγουστίνου Ι. - Βασιλοπούλου Ν. - Γαλατά Ν. - Γεωργίου Α. - Γιαννακούλια Σ. - Γουρέλη 78

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Α. - Γραμματικοπούλου Δ. - Δημητρακοπούλου Δ. - Ευσταθίου Α. - Καλαβρυτινού Π. - Καννή Ε.

- Καραποστόλη Χ. - Κοντογιάννη Ι. - Λιανού Χρ. - Μπινοπούλου Δ. – Νικολαίδου Β. - Ντάργιου Σ. - Παντήρη Δ. - Παρασκευοπούλου Μ. - Περνεβού Α. - Σπηλιωτοπούλου Σ. - Φουρνογεράκη Ι.

• ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γαρμπή Χ. - Ζενέλη Π. - Θεοχάρη Π. - Θεοχαροπούλου Θ. - Θεοτόκη Δ. - Κοκοτού Α. - Καραχάλιου Π. - Κουβελιώτου Μ. - Καρνέση Ν. - Λαμπροπούλου Κ. - Λιάρου Χ. - Μαγείρου Σ. - Μανούσου Κ.

- Μπαϊρακτάρη Α. - Νικολούτζου Ν. - Νικολούτζου Π. - Παπαδοπούλου Ε. - Πατρινού Ν. - Πατρινού Χ. - Σταϊκοπούλου Δ. - Στρατοπούλου Σ.

• ΛΑΧΑΝΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασοπούλου Κ. - Καλαματιανού Ν. - Καμπύση Α. - Καψάλη Γ. - Κοπέτου Ιουλ. - Κοτούλα Δ. Μαλούχου Δ. - Μαράτου Γ. - Μαχαιρά Γ. - Πικιά Ν. - Ροδίτη Κ. - Σιμωτά Ν. - Στεφανοπούλου Σ.

• ΛΙΘΟΓΡΑΦΕΙΑ Πανίτσα αδελφοί: ( ηλεκτροκίνητα)

• ΛΙΘΟΞΟΟΙ Τάταρης Μ.

• ΛΟΥΤΡΑ ΘΑΛΑΣΣΩΝ ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ Εταιρία Σιδηρόδρομου Πύργου- Κατακόλου.

• ΜΑΙΑΙ Αντωνόπουλος Θηρ. - Ευθυμίου Ελ. - Καραμέρου Αίκ. - Κανελλοπούλου Ξ. - Μοθονιού Γεωργία Πετροπούλου Αθ. - Τσέγκου Χρ.

• ΜΑΧΑΙΡΟΠΟΙΕΙΑ Θεοχάρη Σ. - Κούκου Γ. - Λιγδή Α. - Πασχαλίγκου Κ. - Χρονά Μ.

• ΜΟΔΙΣΤΡΑΙ ( γυναικείων πίλων) Ανδριανοπούλου Δροσούλα - Γαλή Γ. Ελένη- Στεργιανοπούλου Παναγιώτα και Πέτρου Αθανασία Χρονοπούλου Τούλα.

• ΜΟΔΙΣΤΡΑΙ ( γυναικείων φορεμάτων) Βλάχου Βικ. - Γεωργίου Άγγ. - Μπαντούνα Λαμ. - Μπούρα Θεοφ. και Ι. - Μπούσα Δημ. - Σταματοπούλου Χ. - Χαρακοπούλου Π.

• ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

«Αβέρωφ»: Διευθυντής Λεμπούκας Χ. «Άστυ»: Διευθυντής Πετράτος Ν. «Αχίλλειον»: Διευθυντής Παπαθεοδοσίου Α. «Επτάννησος»: Διευθυντής Κουμιώτης Γ.

79

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

«Ολύμπια»: Διευθυντής Τερζόπουλος Α. και Θεοδωρόπουλος Δ. «Στάδιον»: Διευθυντής Γκριτζόβαλης Ν. - Γκολφινοπούλου Θ. Θεοδωροπούλου Α. - Μιχοπούλου Π. - Παπαναγοπούλου Ν. - Σαμπανιώτου χήρα Αθηνά

• ΞΥΛΕΙΑΣ (εισαγωγείς) Αθανασόπουλος Α. - Γαρμενίτης Γ. - Κανούτας Φ.

• ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ (και κατασκευασταί επίπλων ) Αλετρά Ν. - Αντωνοπούλου Ι. - Αντωνοπούλου Δ. - Στεφανοπούλου Α. - Χρονοπούλου Χ.

• ΟΔΟΝΤΟΪΑΤΡΟΙ Ζώρας Δ. - Οικονόμου Κ. - Ραπακούλιας Π. - Στεργιανόπουλος Χρ.

• ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΜΩΝ ΥΛΩΝ

(έμποροι)

Πανταζόπουλος Α.

• ΟΙΝΟΙ Εταιρία Οίνων και Οινοπνευμάτων. (Εργοστάσιον Πύργου). Διευθ. τεχν. τμημ. Δημητρακόπουλος Κ.

• ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Γ. Φ. - Αθανασοπούλου Α. - Αλεξοπούλου Θ. - Αλεξοπούλου Κ. - Αλεξοπούλου Θ. Ν. - Αναγνωστοπούλου Δ. Π. - Αναστασοπούλου Α. Ν. - Αποστολίδη ή Πατσή Ι. - Αποστολοπούλου Γ.

- Αργυροπούλου Δ. - Βασιλάρα Α. - Βασιλοπούλου Ι. - Βασιλοπούλου Α. Ν. - Βλαχοχρήστου Κ. - Βουρβάκη Ι. - Δασκαλάκη Χ. Γ. - Δημοπούλου Ι. - Κάρδαρη Α. - Κατσάμπουρα Παναγιώτα. - Κίταρη Ήλ. - Κόλια Δ. - Κοροβέση Ι. - Κοροβέση Γ. Π. - Κουρνούτου Γ. - Κούρου Π. Β. - Κούρου Γ. - Κρεστενίτου Ι. - Κυριαζή Π. Γ. - Κωστοπούλου Σ. Τ.

- Λάλου Γ. - Λαμαρή Κ. Δ. - Λαμπρινοπούλου Γ. - Λάπα Π. - Λεοναρδοπούλου Γ. Ν. - Λυκούρεση Π. - Μαρούλη Γ. - Μελενίκου Σ. Νικολέτα - Μελενίκου Στ. - Μούτσου Γ. Ν. - Μπαλοδήμου Γ. - Μπελούση Λ. - Μπέτσικα Δ. Ν. - Παναγοπούλου Κ. Γ. - Παπαγιαννοπούλου Τιμ.

- Παναγοπούλου Π. - Παπανίκα Στ. - Παπανίκα Χρ. - Παπανικολάου Κ. - Παρασκευοπούλου Χρ. - Πετροπούλου Π. Α. - Πετροπούλου Σ. Α.

- Ρόδη Α. - Ρόδη Ι. Γ. - Ρουφοπούλου Π. - Σκαρσέα Ι. - Σταθοπούλου Θ. - Σταματοπούλου ή Κουτέλη Θ. - Σπανοπούλου Χ. - Σελαϊδοπούλου Όλγα - Στεφανοπούλου Σ. - Στίκα Ν. - Σφήκα Χ. - Σωτηροπούλου Ι. Ρ. - Τερζή Ι. Πάνου - Τσελεμπή Π. Ι. - Χαρίτου Γ. - Χαριτοπούλου Ι. - Χατζοπούλου Ι. Ν. - Χρηστακοπούλου Γ. - Ψαροπούλου Α.

• ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Εταιρεία Οίνων και Οινοπνευμάτων, Διευθυντής Λεονταρίτης Α.

80

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

• ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Αθανασόπουλος Ι. - Γιαννόπουλος Κ. - Θεοφιλόπουλος Ε. - Παπαδημητσακόπουλος Δ. - Πετρόπουλος Α. - Ψαχούλιας Κ.

• ΟΠΛΟΠΩΛΕΙΑ Μαστραπά Χ.

• ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Ρουμελιώτη Ν.

• ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ

Αναστασίου Γ. και Μπερτζελέτου Γ. - Αντωνακοπούλου Λ. και Γ. - Αντωνοπούλου Ι. - Αντωνοπούλου Π. - Αντύπα Δ. Α. - Αργυροπούλου Γ. - Ασημακοπούλου Κ. Π - Ρακαλοπούλου Σπ. - Βασιλακοπούλου Ν. - Βασιλοπούλου Π. - Βεργοπούλου Πάνου - Βρυσιώτη Ι. - Γαλάνη Φ. - Γιαννοπούλου Αγλαΐα - Γιαννοπούλου Θ. Γ. - Γιαννοπούλου Ι. - Γιαννοπούλου ή Ζυμβρακάκη Χ. Ι. - Γκίβαλου Δ. Γκίβαλου Μ. - Γουτοπούλου Ν. - Δεσποτοπούλου Ν. - Ζάρκου Σ. - Ζαφειροπούλου Π. και Παναγουλοπούλου Δ. - Ηλιοπούλου Μ. - Κανελλοπούλου Κ. - Κανελλοπούλου Δ. και Ι. - Κανελλοπούλου Π. Αντ. και Νικ. - Καράγιωργα Γ. - Καράγιωργα Ν. - Καράγιωργα Π. - Καράκαλου Δ. - Καραμπήτσου Δ. και Μπαξεβάνη Χ. - Κατσήμπουλα Δ. - Κλάδη Γ. - Κότταρη Γ. - Κοκκίνου Ν. - Κοκύρη Κ. - Κοκύρη Δ. Σ. - Κόλια Ι. - Κορίξη Θ. Γ. - Κοντογιάννη Δ. - Κούβαλα Γ. - Κουμανιώτη Μ. - Κουτουζή Α.

- Κωστοπούλου Σ. Ι. - Κλάδη Γ. - Μαγιοπούλου Α. - Μαγιοπούλου Ι. - Μάλλιου Α. - Μαντζήκουρα Γ. - Μαρίτση Α. - Μαρκοπούλου Α. - Μιχαλοπούλου Ν. Κ. - Μιχαλοπούλου Ν. - Μουστάκη Ε. και Φωτοπούλου Δ. - Μπάκρου ή Βάκρου Γ. - Μπάστα Δ. - Μπελόκα Π. Γ. - Μπερμίζη Ι. - Μπερτζελέτου Θ. Δ. - Μπιρμπίλη Ι. - Μπιρμπίλη Σ. - Νικολοτοπούλου Γ. και Θεμ. - Νικολοπούλου Α. - Ντάλα Χ. και Α. - Ντάλα Π. - Ντουφεξή Π. Δ. - Παλαιολόγου Χρ. - Παναγοπούλου Β. - Παπαγιαννοπούλου Π. - Παπαδοπούλου Δ. Β. - Παπαϊωάννου Κ. - Παπαθεοδώρου Β. - Παπακωνσταντίνου Α. - Παπαμιχαήλ Μ. - Παπαπέτρου Α. - Πάσχου Ι. - Παπαψηλού Δ. - Πετροπούλου Β. - Πετροπούλου Α. και Γ. - Πίττα Σ. - Ρουμπάνη Ν. - Σκουλαρίκου Δ. - Σπηλιοτοπούλου Δ. - Σπυροπούλου Δ. Γ. - Στέκα Ν.

- Σωτηροπούλου Χ. - Τραμπαδώρου Α. - Τσατά Δ. - Τσαντίλα Σπ. - Τερζή Κ. - Τόγια Κ. - Τοπιντζή Δ. Ι. - Τουρή Ι. - Τσουκαλά Ε. - Φετσίου Π. - Φετσίου Τρ. - Φωτοπούλου Κ. - Χαρίτου Γ. - Χέλη Γ. - Χιόνη Δ. - Χιόνη Π. - Ψώνη Α.

• ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΟΔΟΧΟΙ Αργυρόπουλος Κ. - Γεωργακόπουλος Γ. - Κανελλόπουλος Τ. - Μπάουερ Φ. & Σία.

• ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ Αγγελοπούλου Κ. - Κοροβέση Ι. - Κοροβέση Κ. - Κοροβέση Π. - Κούκου Α. - Κούκου Κ. - Κυριακοπούλου Χ. - Πολίτη Γ. - Παναγοπούλου Π. - Ραδαίου Ν. - Χαριτοπούλου Ι.

• ΠΙΛΟΠΩΛΕΙΑ Καρίζη Γ. - Ράλλη Α. - Σταυροπούλου Κ.

• ΠΙΛΩΝ

(διορθωταί) Γουτόπουλος Λ. - Λέντζα Ευανθία - Μπελεγρής Α. - Σταματόπουλος Α.

• ΠΙΛΩΝ (γυναικείαι επισκευασταί) Γιαννακόπουλος Π. - Φουρνογεράκης Ν.

81

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Αναστοπούλου Α. - Αναστοπούλου Ι. - Αργυροπούλου Λ. - Ασημακοπούλου Γ. Π. - Βονισάκου Α. - Γαλιγάλη Α. - Γιαννοπούλου Χ. Ι.

- Γκότση Ι. - Ζάρκου Σ. - Κανελλοπούλου Δ. και Ι. - Κανελλοπούλου Κ. - Καράγεωργα Γ. - Καράγεωργα Π. - Καρατζά Ν. - Καούτση Χ. - Καψάλη Δ. και Δημουλιά Λ. - Κοντογιάννη Δ. - Κότταρη Γ. - Κούρα Γαλάνη - Κυριαζή Γ. - Κωστοπούλου Σ. Ι. - Μάγου Δ. - Μαρκοπούλου Θ. Χ. - Ματζάκορα Δ. Γ. - Μιχαλοπούλου Γ. - Μπενία Ι. - Μπερτζελέτου Δ. - Μπενία Ι. - Μπερτζελέτου Δ. - Μπιρμπίλη Σ. - Νικολακοπούλου Σ. - Νικολετοπούλου Γ. και Θ. -Νικολοπούλου Β. Α. - Ντάλα Ι. Α. Ντάλα Χ. - Παναγοπούλου Κ. Β. - Παπαγιάννη Χ. - Παπαθεοδώρου Β.

- Παλαιολόγου Χ. - Παπαπολυχρονίου Δ. και Μαρκουτσά Δ. - Πασσά Θ. - Πάσχου Ι. - Ρουμπάνη Ν. - Σερβατζώτη Δ. - Σοφιανοπούλου Κ. Τομπιτζή Δ. Ι. - Φωτοπούλου Κ.

• ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ Κανελλοπούλου Τρ. - Μερκούρη Λ. - Παναγιωτοπούλου Σ. - Σαγιά Κ.

• ΡΑΠΤΟΜΗΧΑΝΩΝ (αντιπρόσωποι) Παπασπύρου Α. και Σάχνικας Β. «Σίγγερ & Σια» Φρειδερίκος και Δόγκλαν Α. «Κέλλερ - Σία».

• ΡΑΦΕΙΑ Αβούρη Δ. - Καρυδάκη Α. - Λογοθέτη Λ. - Σίφωνα Χ. - Τριανταφυλλοπούλου Χ. - Χρηστοπούλου Λ.

• ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Βασιλοπούλου Δ. - Βασιλοπούλου Κ. - Βασιλάρη Α. - Δημητροπούλου Π. - Κάββουρα Α. - Λουμιώτη Ι. - Λουμιώτη Χ. - Λάππα Π. - Λάλου Γ. - Ξυριοπούλου Δ. - Παπανικολάου Χ. - Στεφανοπούλου Κ. - Χαντζοπούλου Π.

• ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Αβούρη Π. - Αγγελοπούλου Π. - Αλεξοπούλου Κ. - Γεωργίου Κ. - Γιαννοπούλου Σ. - Καλάβρια Γ. - Καπερώνη Χ. - Κουμάντου Φ. - Λυρή Δ.

- Μιχαλοπούλου Η. - Στεργιανοπούλου Σ. - Σγούρου Κ.

• ΣΙΔΗΡΙΚΩΝ ΕΜΠΟΡΟΙ Αναγνωστόπουλος Κ.- Αναγνωστόπουλος Κ. Δ. και Ζάντες Α.- Καββουριάδης Ι.- Παπανικολάου Χ.- Τούμπλαρης Θ.

• ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Ζωνάρου Β. - Θεοφιλοπούλου Α. - Καράγεωργα Κ. - Μητροπούλου 82

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ν. - Μπούκλη Α. - Παπανικολάου Χ. - Πουλοπούλου Κ. και Ι. - Πυλαρινού Σ. - Σταθοπούλου Γ. Συριοπούλου Γ. - Φούκα Χ.

• ΣΙΔΗΡΩΤΗΡΙΑ Βασιλοπούλου Ν. - Δημοπούλου Δ.

• ΣΚΥΤΟΡΡΑΠΤΑΙ (σαράτσιδες) Αγγελόπουλος Σ. - Αναστασόπουλος Β. - Σπυρόπουλος Α. - Χαριτόπουλος Ι.

• ΣΤΡΑΓΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Μπουρντάγια Δ. - Παλέτα Β.

• ΣΤΡΑΤΗΡΟΠΟΙΕΙΑ Παναγιωτοπούλου Π.

• ΣΤΑΦΙΔΟΣ ΑΓΟΡΑΣΤΑΙ

(είς μεγάλας ποσότητας) Αλικάκης Γ. - Γιαννακόπουλος Β. - Δαβέτας Δ. - Κανελλόπουλος Τρ. - Καρανικολός Χ. Ρ. - Κατήρας Δ. - Λαμπρινόπουλος Γ. - Μερκούρης Λ. - Παναγιωτόπουλος Σ. και ανεψιός - Παπαγιαννόπουλος Κ. - Παπαδόπουλος Γ. - Παπαθεοδώρου Ν. - Παπακωνσταντόπουλος Θάνος.

• ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Γεωργακόπουλος Γ. - Καρανικολός Χ. Β. - Καρανικολός Θ. - Κοντόπουλος Γ. και Σωτηρόπουλος Α. - Μανωλόπουλος Α. - Μπελούσης Α. - Πολυζωγόπουλος Σ. και Αποστολόπουλος Δ. - Τορέγιας Ι. - Ψημμένος Ι.

• ΤΕΧΝΙΚΑ ΑΝΘΗ κλπ. Καραβασίλης Β.

• ΤΙΤΑΝΟΠΛΕΚΤΕΙΑ Πανάγαρης Γ. - Σωτηρόπουλος Δ.

• ΤΟΚΙΣΤΑΙ Μητρόπουλος Κ. - Πρεβεδούρος Π. - Σακκάς Α.

• ΤΡΑΠΕΖΙΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Βακαλοπούλου Χ. Ανδρέου - Καραβασίλη Ε. - Ψημμένου Ι.

• ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ Βαρουξή Λ. - Βαρτζελιώτη και Γούμενου - Πισιμίση Θ. - Φραγκούλη Π.

• ΥΑΛΟΠΩΛΕΙΑ Βασιλοπούλου Χ. - Νικολοπούλου Κ. - Ξυστρή Ι. και Κ. αδελφών. - Τριανταφύλλου Β. Κ.

83

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Αβούρη Π. - Βελλή Ζ. - Βελλή Ι. - Γκολφινοπούλου Χ. - Δεσύλλα Δ. Ζαφειροπούλου Θ. - Καράγεωργα Η. - Κωνσταντοπούλου Κ. - Λαμπίρη Ν. - Μανωλοπούλου Δ. - Μανωλοπούλου Π. - Μπαντούνη Π. - Νέλου Γ. - Νικολάου Λ. - Νικολοπούλου Γ. - Σγαντζή Γ. - Στασινοπούλου Γ. Τσεκούρα Β. - Φραντζεσκάκη Ε. - Φωτοπούλου Π. - Χίλιου Π.

• ΥΦΑΝΤΗΡΙΑ Γεωργακοπούλου Δ.

• ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Γαλατά Κ. - Δρακοπούλου Α. - Ζαγκλή Π. - Θεοχάρη Δ. - Κουτσίνη Ι. - Παπαϊωάννου Β. - Παπανικολοπούλου Π. - Παπασταθοπούλου Β. Παρασκευοπούλου Π. - Ρουφοπούλου Ν. - Ρουφοπούλου Π. - Φίλλη Ι.

• ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Καχτίτση Ν. - Κορκοροπούλου Β. - Κόσκορη Ι. - Κωνσταντινίδου Όλυμ.

- Λαμπρινοπούλου Π. - Νικολοπούλου Α. - Πίκουλα Ν. - Πολυζωγοπούλου Κ. - Σορβατζώτη Ι.

• ΦΟΡΤΗΓΙΔΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Αποστολόπουλος Γ. - Αποστολόπουλος Β. Φ. - Λέντζερης Ι. - Λογοθέτης Α. - Νήρος Δ. - Παπαποστολόπουλος Ε.

• ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΙΑ Δημητριάδου Γ. - Χριστοπούλου Μπίλιως.

• ΧΑΛΚΟΥΡΓΕΙΑ Κίτσου Ν. - Κωνσταντίνου Γ. - Παπανικολάου Γ.

• ΧΑΡΤΟΠΩΛΕΙΑ Βαρζελιώτου Ν. - Βαρουξή Κ. - Καπογιάννη Α. - Λούτα Κ.

• ΧΡΥΣΟΧΟΕΙΑ Αναστασοπούλου Ι. - Αργυροπούλου Λ. - Βούρβαχη Ι. - Σπηλιοπούλου Δ.

• ΧΡΩΜΑΤΟΠΩΛΕΙΑ Παρασκευοπούλου Ι. - Ψημμένου Α. Χρ.

• ΩΡΟΛΟΓΙΩΝ

(διορθωταί) Βράτσαλης Α. - Γιαννόπουλος Α. - Παυλάκης Γ. - Σπηλιόπουλος Γ. Φωτόπουλος Δ.

84

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Α ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ

• (Κάτοικοι 374) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος: Κ. Τσουρούλας, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 6.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Νικετοπούλου Ν.

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

• (Κάτοικοι 568) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Γεώργιος Βάχρος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρα 1. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σταυροπούλου Ε. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ασβοκόλου ή Αλεξανδροπούλου Γ. - Δαμάσκου Θ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κωνσταντοπούλου Γ. - Μαρκοπούλου Δ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Καρανικολός Θ.

ΑΓΙΟΣ ΗΛΙΑΣ

• (Κάτοικοι 250) - τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Μαντζώρος Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 2.15’.

85

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

• (Κάτοικοι 574) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Κ. Παυλόπουλος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρα 1. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΙΑΤΡΟΙ Παυλόπουλος Κ. ΚΑΦΕΙΑ Καραμπέτσου Α. - Μορελάτου Ε. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ Φερεντίνου ή Σπυροπούλου Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βέρου Α. - Καραμπέτσου Γ. - Μάγου Δ. - Πανούτσου Ν.

ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ

• (Κάτοικοι 478) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Νικολόπουλος Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρες 4.45’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας: Κυριακόπουλος Ι. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μιχαλοπούλου Γ. - Μιχαλοπούλου Θ. - Φωτοπούλου Π.

ΑΓΟΥΛΙΝΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 2.680)-τέως Δήμος Βώλακος Ο Δήμος ωνομάσθη εκ της αρχαίας πολίχνης ΒΩΛΑΞ, ήτις έκειτο περί την σημερινήν κώμην Βωλάντζαν. Από Κυπαρισσίας ώρες 11.30’. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδικείο: Ειρηνοδίκης Λιακάκος Ι., Γραμματεύς Κοκιούσης Σπ., Μονοπώλειο Αποθηκάριος Πουλόπουλος Β., Σταθμάρχης Αστυνομικός Χρυσουλάκης Ι., Συμβολαιογραφείο: Συμβολαιογράφος Γκιόκας Δ., Ταχυδρομείο - Τηλεγραφείο Προϊστάμενος Κάζογλης Ι. ΕΚΚΛΗΣΙΑ Ιερείς: Κόττας Γ. - Κουφοσωτήρης Χ. - Παπαγεωργίου Γ. - Σακελλαριάδης Α. Ναοί: «Άγιος Νικόλαος» - «Άγιος Χαράλαμπος».

86

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Ελληνικό σχολείο: Σχολάρχης Σινόπουλος Γ. Έλλην. Αντωνίου Γ. - Θεοδώρου Α. Δημοτικό σχολείο αρρένων: Διδάσκαλοι Αναγνωστόπουλος Α. - Κυριακόπουλος Α. - Παπαθεοδώρου Κ. Δημοτικό σχολείο θηλέων: Διδάσκαλοι Πούλου Αθηνά - Οικονομοπούλου Ελένη.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΑΓΟΥΛΙΝΙΤΣΗΣ

ΑΓΓΕΙΟΠΩΛΕΙΑ Κοκκίνου Δ. - Κοκκίνου Ι. - Κοκκίνου Π. - Μακροδημήτρη Α. ΑΡΑΒΟΣΙΤΟΥ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Αθούλης Θ. - Κάσσαρης Σ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Ασημακοπούλου Γ. - Μερτζάνη Ι. - Νιάρχου Γ. - Παναγιωτοπούλου Δ. - Σπυράκη Γ. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Κουφοπούλου Δ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Λαμπρούλιας Π. - Οικονόμου Δ. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Φραγκαντώνης Ι. - Χαριτόπουλος Δ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αθανασίου Α. - Ανθούλης Θ. ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΑ Καίσαρη Δ. - Κουφοπούλου Δ. ΕΛΑΙΟΥ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Κουφόπουλος Δ. ΕΛΑΙΟΠΥΡΗΝΩΝ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Ανθούλης Θ. - Κουφόπουλος Δ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Ραπακούλιας Ε. ΙΑΤΡΟΙ Καίσαρης Σ. - Οικονόμου Α. ΚΑΦΕΙΑ Αδαμάκου Δ. - Καίσαρη Α. - Κατσιμπούμπα Ι. - Παπαδογιαννοπούλου Γ. - Πιερράκη Γ. - Φραγκάλεξη Π. - Χαριτοπούλου Ν.

87

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΟΥΡΕΙΑ Γκοτσοπούλου Γ. - Θεριστοπούλου Α. - Κουκούση Κ. - Χίλιου Α. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ζουμπάκη Κ. - Ηλιοπούλου Α. - Καρατζά Δ. - Μπεκυρά Α. - Ρελιά Φ. - Φίλιππα Δ. - Φραγκαλέξη Β. - Φραγκαλέξη Δ. ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ Ζουμπάκης Δ. - Ζουμπάκης Κ. - Φραγκαλέξης Β. ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Κόκκινου Α. ΜΑΓΕΙΡΕΙΑ Κατσιμπούμπα Ι. - Μαρτζάνη Β. - Πετροπούλου Κ. - Συνεφοπούλου Κ. ΜΑΙΑΙ Ηλιοπούλου Σοφία - Κόλβερη Αθηνά - Κολβέρη Καλλιόπη - Ρελιά Χαρίκλεια. ΜΟΔΙΣΤΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΦΟΡΕΜΑΤΩΝ Βαρκοκώλα Μαριγώ - Ηλιοπούλου Αικατερίνη. ΜΟΔΙΣΤΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΠΙΛΩΝ Καραβίστου Αναστασία - Κουνέλη Αγγελική. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Παδελοπούλου Γ. - Πάπαρη Α. ΟΙΝΟΥ- ΡΗΤΙΝΗΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Αντωνόπουλος Ν. - Χαριτόπουλος Π. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Καρτάλου Α. - Κατσιμπούμπα Ι. - Μερτζάνη Γ. - Σταϊκοπούλου Π. - Χαριτοπούλου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αντωνοπούλου Ν. Ψ. - Βασιλακοπούλου Ν. - Γκιόκα Α. - Δημητρακοπούλου Ν. - Κάσσαρη Δ. και Σπ. Αδελφών - Κοκκίνη Διον. - Μακροδημήτρη Α. - Σωτηρακοπούλου Π. - Χαραλάμπους Δ. - Χίλιου Δ. ΡΑΦΕΙΑ Ζαβιτσιάνου Α. - Λαμπρούλια Α. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Πάδαρη Α. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Βασιλακόπουλος Ν. - Γκιόκας Α. - Δημητρακόπουλος Ν. - Ηλιόπουλος Α. - Πουλόπουλος Β. - Σωτηρακόπουλος Π. - Τσαμαδός 88

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Δ. - Χαραλάμπους Δ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Θεοδωροπούλου Γ. - Παναγιωτοπούλου Α. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Σεφερλή Μ.

ΑΛΒΕΝΑ

• (Κάτοικοι 607) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Κλωνάρης Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρω ώρες 3.30’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας: Παπαχρήστου Α. ΚΑΦΕΙΑ Γεωργούλα Παναγιώτα. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Δημήτρουλα Δ. - Παναγούλια Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργούλια Γ. - Σπηλιοπούλου Η. - Χρηστίδη Θ. ΧΑΛΚΟΥΡΓΕΙΑ Τριπύλα Ε.

ΑΛΗ ΤΣΕΛΕΠΗ

• (Κάτοικοι 405) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Βασιλόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3 απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρεσταίνων λεπτά 45’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας Παπαθανασόπουλος Λ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Θωμοπούλου Δ. - Μιχοπούλου Α. - Φερτέ Ι.

ΑΛΠΟΧΩΡΙ ή ΑΓΡΙΔΙ

• (Κάτοικοι 140) – τέως Δήμος Βώλακος Πρόεδρος Δημητρακόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βώλακος (Ολυμπίας). Από Αγουλινίτσης λεπτά 15’. Γραμματέας κοινότητας Λαμπρούλιας Ι. Γραμματοδιδάσκαλος Υποδιευθυντής Κουφοσωτήρης.

89

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΑΛΠΟΧΩΡΙ

• (Κάτοικοι 768) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Σώκας Π. Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κόττα Π. ΚΑΦΕΙΑ Ηλιοπούλου Κ. - Κωτσουνά Π. ΚΟΥΡΕΙΑ Σκαγιά Ν. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Σελαϊδου Θ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ Γουργούρα ή Παπαδοπούλου Ο. - Διάκου ή Καλαντώνη Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Διαμαντοπούλου Δ. - Μπακοπούλου Διον.

ΑΜΑΛΙΑΣ

• (Κάτοικοι 8.498) - τέως Δήμος Ελίσσης Αύτη αποτελέσθη εκ των δύο παλαιοτέρων συνοικισμών Δερβή Τσελεπή και Καλλίτσης. Το όνομα Αμαλίας έλαβεν εις ανάμνησιν της εκείθεν μεταβάσεως της πρώτης Βασιλίσσης της Ελλάδος Αμαλίας. ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σταφίς ή καλλιτέρα της Επαρχίας Ηλείας εξαγομένη εις Αγγλίαν με ιδίαν μάρκαν Αμαλιάδος και πωλουμένη εις τιμάς εξαιρετικάς. Οίνος, έλαιον, δημητριακά, τυροκομικά κ.λ.π. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ Μετά Πατρών και Πύργου δια του Σιδηροδρόμου Π-Α-Π δις της ημέρας και άπαξ εξ Αθηνών. Απέχει εκ Πατρών 3 ώρας. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδικείον Είρηνοδίκης Σταθακόπουλος Θ., Γραμματεύς Ζερβός Γ., Μονοπώλειο:. Αποθηκάριος Διαχειριστής Φάσος Δ., Οινολογικού Εργαστηρίου Διευθυντής Πεντόβολος Ι., Συμβολαιογραφεία: Συμβολαιογράφοι Λαγκαδινός Κ. - Μπιτσάκος Σ. - Νικολόπουλος Ν. - Παπανικολόπουλος Ν. - Σαφαράς Π., Ταχυδρομείου και Τηλεγραφείου Προϊστάμενος Καβουζής Ε.,

90

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Αμαλιάδας, 1930

Υποδιεύθυνσις Αστυνομίας Αστυφύλακας Αργίτης Θ. υπομοίραρχος, Υποθηκοφυλακείον Υποθηκοφύλακας Σισίνης Α. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Α’ Ελληνικόν Σχολείον Σχολάρχης Παπασπυρίδης Θ., Ελληνοδιδάσκαλοι Μορφόπουλος Ι. - Τσιλίκης Γ. Β’ Ελληνικόν Σχολείον Σχολάρχης Μαστρογιαννόπουλος Α., Ελληνοδιδάσκαλοι Βαρδελόπουλος Γ. - Μπερλογιάννης Ν. ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Πρός προστασίαν της παραγωγής της Σταφίδος. Υποκατάστημα Αμαλιάδος Διευθυντής Κουτσαλέξης Α. ΤΡΑΠΕΖΩΝ Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος. Διευθυντής Κουτσαλέξης Α. ΣΥΛΛΟΓΟΙ- ΣΩΜΑΤΕΙΑ «Εμπορικός Σύλλογος»: Αντιπρόεδρος Συριόπουλος Στ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ

ΑΓΓΕΙΟΠΩΛΕΙΑ Πανοπούλου Α. ΑΝΘΡΑΚΕΜΠΟΡΕΙΑ Τσάβου Σ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Αντωνάτου Α. - Βασιλείου Π. - Διακάκου Σ. - Καπατζώρη Δ. - Καραμάνου Π. - Λιβιεράτου Σπ. - Παπαδούκα Ν. - Σαρατοπούλου Π.

91

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Μαρανή Κ. - Μιχαλοπούλου Β. - Παπαδοπούλου Λ. - Φούφα Γ. ΒΑΡΕΛΟΠΟΙΕΙΑ Γκίκα Α. - Ξοντοπάνου Χ. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασοπούλου Κ. Γ. - Γεωργοπούλου Χ. - Θανοπούλου Ι. ΔΕΡΜΑΤΕΜΠΟΡΟΙ Θεοφίλης Α. - Καμίλλος Α. - Οικονόμος Θ. - Παπασπηλιωτόπουλος Χρ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Σοφιανός Σ. Δικηγόρος Εθνικής Τραπέζης. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αναγνωστόπουλος Χρ. (εισαγωγή εγχώριων προϊόντων) – Ξυδιάς Π. (εμπορία και εισαγωγή εγχώριων προϊόντων) – Συριόπουλος Σ. (εμπορία και εισαγωγή εγχώριων προϊόντων) ΕΔΩΔΙΜΟΠΩΛΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Χ. - Βερροιοπούλου Α. - Βούλγαρη Ι. - Γόγορα Γ. - Παπασπηλιωτοπούλου Π. - Πετροπούλου Π. - Ράλλη Γ.

- Ροδοπούλου Ρ. - Σταυροπούλου Δ. - Σωτηροπούλου Ν. - Τόγια Δ. - Φλεβοτόμου Ν. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Θεοφίλη Κ. - Μαρίνη Κ. ΕΜΠΟΡΟΜΕΣΙΤΑΙ (Σταφίδος κ.λ.π. προϊόντων) Αγιοβλακόντης Α. - Βασιλακόπουλος ή Σουβάλας Α. - Γούργουρας Σ.

- Ηλιόπουλος Ν. - Κουτσούμπας Α. - Λουκόπουλος Α. - Τζαβάρας Λ. ΕΜΠΟΡΟΡΡΑΦΕΙΑ Βασιλοπούλου Δρ. - Δριβελοπούλου Γ. - Δριβελοπούλου Ε. - Ευαγγελάτου Ν. - Ευαγγελάτου Σ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΕΤΟΙΜΩΝ ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ Βασιλόπουλος Δ. - Δριβελόπουλοι αδελφοί - Δριβελόπουλος Ε. Ευαγγελάτος Ν. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Γιαννόπουλος Δ. Ν. - Γιαννόπουλος Π. - Γιολδάσης Δ. - Δημακόπουλος Γ. - Δριβελόπουλος Γ. - Πανάγου Α. - Πανίτσας Π. Παπαπαναγιώτου Κ. - Σινόπουλος Ι. - Σταμίρης Π. - Σταυριανός Δ. - Σταυρόπουλος Κ. Γ. - Συριόπουλος Σ. - Συριόπουλος Τρ.

- Φραγκογιαννόπουλος Σ. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Καούρη Ι. - Πετζετάκη Δ. - Σταυρούλια Α.

92

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Κτηνοτροφική Έκθεση Αχαϊοήλιδος. Αμαλιάδα, 1912.

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΝΩΝ- ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ Κυριακόπουλος Β. Αντιπρόσωπος. ΕΦΑΠΛΩΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Διαμαντοπούλου Γ. ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ Εταιρεία Ελληνικού Τύπου Πράκτωρ Αθανασόπουλος Ι., Παλαιού Πρακτορείου πράκτορας Στρέκλας Χ., Ι. Αθανασόπουλος δημοσιογράφος Πράκτωρ του Νέου Πρακτορείου Εφημερίδων. Εταιρείας Ελληνικού Τύπου ΕΝ ΑΜΑΛΙΑΔΙ. ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ Κατσούλα Δ.- Νικολοπούλου Χρ.- Σαφαρή Δ. ΙΑΤΡΟΙ Γεωργακόπουλος Χ.- Ζάρκος Θ.- Καρκαντάς Ι.- Κατσιλέρης Γ.- Λεχουρίτης Γ.- Παπακωνσταντίνου Ν. Β.- Παπαποστόλου Ι.- Στεργιόπουλος Β.- Σωτηρόπουλος Δ.- Τσαπαλίρας Β.- Χάρβαλος Δ. ΚΑΠΝΟΠΩΛΕΙΑ Βουλούμη Δ.- Καρατζά Θ.- Κατσαβού Χ.- Τζούρα Ι.- Τζούρα Τ.Φιλιππακοπούλου Η.

93

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΑΡΡΩΝ (διορθωταί- κατασκευασταί) Ντερντές Ι. ΚΑΦΕΙΑ Ασημακοπούλου Ν.- Γαλίφου Θ.- Καραγιαμπά Κ.- Κορίδη Α. (μετά σφαιριστηρίου).- Κοροτζή Ι.- Κυριακοπούλου Β.- Κουρή Ν.- Λάππα Α.- Λάππα Π. ΚΙΒΩΤΟΠΟΙΕΙΑ Γούτου Σ. ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ Ζάκας Γ.- Ζάκας Κ.- Κορομάντζος Π.- Σπυρόπουλος Κ. ΚΟΡΝΙΖΟΠΟΙΕΙΑ Γαζή Ν. ΚΟΥΡΕΙΑ Γιαννακούλια Δ.- Κατσούλη Κ.- Μαλάμου Λ.- Μπομπή Γ.- Μπομπή Κ.- Νικολοπούλου Ν.- Ξυλόκοτα Π.- Παπαδάτου Α.- Πουρνάρα Ν.- Συγούρου Δ.- Τζανετάκη Π.- Τσεκούρα Π.- Τσαούση Κ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασοπούλου Δ.- Βαρλά Δ.- Γκινάλα Θ.- Δελφίνου Δ.- Κυκοβού Π.- Μητροπούλου Χ.- Παυλοπούλου Β.- Τάγιου Π.- Τραγουστή Π.- Φραγκογιαννοπούλου Α.- Χαραλαμποπούλου Γ.- Χουρμούλη Ν. ΜΟΔΙΣΤΑΙ ΦΟΡΕΜΑΤΩΝ Σκαλτσά Δ. Ελένη- Συρίου Β. Γεωργία. ΜΟΔΙΣΤΑΙ ΠΙΛΩΝ Καραβόγεωργα Παρασκευή ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Κουρή Ν. και Λεονταρίτη Α.- Οικονομοπούλου Ι. Θ. «Αχίλλειον»Σταυροπούλου Γ. «Βασίλισσα Αμαλία». ΞΥΛΕΙΑΣ (εισαγωγείς) Βασιλικόπουλος Ι.- Βαρδαλός Ν.- Κορογιαννόπουλος Κ.- Κοτσόβολος Γ.- Κωστόπουλος Γ.- Ξυλόκοτας Δ.- Παναγόπουλος Π. ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Βαρδάλου Ν.- Κορογιαννοπούλου Β. και Κ.- Λαζαρίδη Π. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Π.- Αναδιώτη Χ.- Ασημακοπούλου Α.- Αντζουλάτου Α.- Βαλιώτα Ι.- Βασιλοπούλου Β.- Βλάχου Σ.- Γιαννακοπούλου Β. Ι.- Γκίντου Π. Ι.- Γόγορα Ι.- Διαμαντοπούλου Κ. Δ.-Ζηρογιάννη Α.- Θανοπούλου Σ.-Θεοδωροπούλου Α.- Καλύβα Α.-Καραμήτσου 94

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Κ.- Κοντονή Δ.- Κότσιφα Γ.- Καούρου Α.- Λέλου Α.- Μαραβίλια Α.- Ματαράγκου Γ.- Μπέλμπα Ν.- Οικονομοπούλου Π.- Παναγιώτη Μ.- Πανοπούλου Α.- Παπασαββαϊδου Α.- Πατρινού Δ.- Πατσάρη Θ.- Σταυρούλια Γ. Α.- Συριοπούλου Ι. Ν.- Τουρούκα Δ.- Τραγαστή Ν.- Τσεκούρα Α.- Φλαμπουριάρη Ι.- Χίτου Π.- Χρυσανθοπούλου Α.- Χρυσανθοπούλου Γ.- Χρηστοπούλου Π.- Χλιβερού Γ. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Αναγνωστόπουλος Π.- Αναστασόπουλος Χ.- Γιοβάνης Μ. ΟΠΛΟΠΩΛΕΙΑ Μαστραπά Χ. ΟΠΩΡΟΠΩΛΕΙΑ Βαρβαρρήγου Ν.- Κυριαζοπούλου Κ.- Κυριακού Γ.- Λέλου Α.Στρακοπούλου Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αλεξανδροπούλου Ν.- Αναστασοπούλου Π. Ν.- Ανδρικοπούλου Β.- Ασημακοπούλου Λ. Ι.- Αχόλου Γ.- Βλαχούλη Νικολίτσα- Βεϊκου Ι.- Γόγορα Δ.- Γόγορα Κ. Χ. και Τριανταφυλλοπούλου Κ.- Διαμαντοπούλου Ι. Δ.- Δημακοπούλου Ι.- Δημητρακοπούλου Δ. και Τάραμα Οδ.- Δρουμπούκη Ν.- Ζογοπούλου Ν. και Αντωνοπούλου Π.- Ηλιοπούλου Β.- Θανοπούλου Γ. και Κουτραφούρη Α.- Θεοδωρακοπούλου Π.- Θεοδωροπούλου Σπ.- Καλαμπόκα Π.- Καλομοίρη Δ.- Καπατσούρη Δ.- Καπατσούρη Π.- Καραλή Ν.- Καρακίτσου Δ. και Τρυφωνοπούλου Η.- Καραντώνη Β. Γ.- Καρνάσου Ν.- Κινινή Ι.- Κοντογεωργοπούλου Δ.- Κούλη Γ.- Λάσκαρη Κ.-Λιβιεράτου Σ.- Λουκάκου Ι.- Λουκοπούλου Θ.- Μοσχόβου Γ.- Μοσχόβου Θ. Ν.- Μπουγιοπούλου Χ.- Μυλωνά Γ.-Νταϊμεντή Χ.- Ξυλόκοτα Δ. Ι.- Πανουτσοπούλου Π.- Παπαβραμοπούλου Α.- Παπανδρέου Α.- Παπαδάτος Σ. και Παπασταθοπούλου Γ.- Παπαδάτου Α.- Παπαδοπούλου Β.- Παπαδοπούλου Θ.- Παπακωνσταντίνου Γ.-Παρασκευοπούλου Γ. και Οικονομοπούλου Α.- Πατρινού Ι.- Πετροπούλου Ι. Γ.- Πετροπούλου Γ. Θ.- Πολίτη Κ. Β.- Ροδοπούλου Χ.- Σακελλαρίου Θ. Γιαννούλα- Σταυροπούλου Π.- Τσαπαλίρα Δ. Κ.- Τσουκαλά Ν.- Τουφούρου Ασπασία- Τσαπαλίρα Φ. Κ.- Τόγια Χ.- Φάσσου Θ.- Φραγκογιαννοπούλου Σ. και Σιδέρη Π.- Φουρτούνα Δ.- Χρυσανθοπούλου Α.- Χλιβέρη Γ. και Δάρα Δ. ΡΑΠΤΟΜΗΧΑΝΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ «Μπόρν» αντιπρ. Φρειδερίκος και Δόγκλαν Α. ΡΑΦΕΙΑ Παπαδοπούλου Κ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Δανίκα Γ.- Καρβούνη Γ.- Κουρνάρα Δ.- Παπαγεωργοπούλου Η.

95

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Αμαλιάδα, οδός Καλαβρύτων, αρχές του 20ου αιώνα.

ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Β.- Θεοδωροπούλου Θ.- Καρακίζου Π.- Μαυρίκα Δ.- Μπαλτζή Γ.- Παναγιωτοπούλου Σ.- Παπασταθοπούλου Θ.- Στρακοπούλου Α.- Στρακοπούλου Ι. ΣΑΠΩΝΟΠΩΛΕΙΑ Παπαδάτου Σ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Χ.- Δημοπούλου Α.- Καραμέρου Α.- Κωνσταντινοπούλου Ε.- Μπαρλαμπά Α. ΣΙΔΗΡΩΤΗΡΙΑ Σπυρογιαννοπούλου Π. ΣΚΥΤΟΡΡΑΠΤΑΙ (σαράτσιδες) Μεγαλόφωνος Όθ.- Μπουπούτας Χαρ. ΣΤΑΤΗΡΟΠΟΙΕΙΑ Ρουμλάνη Κ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Αδαμόπουλος Σ. και Οικονομόπουλος Θ. - Αθανασόπουλος ή Τουζουλώπας Γ. - Αλεξανδρόπουλος Ν. - Αλεξόπουλος Γ. - Αναγνωστόπουλος Χ. Γ. - Ανυφαντόπουλος Ι. - Βεργιόπουλος Α. - Γιαννόπουλος Ν. - Γιολδάσης Δ. - Γκινόλας Θ. - Γόγορας Δ. - Γόγορας Χ. - Διαμαντόπουλος Δ. - Θανόπουλος Γ. και Κουτραφούρης Α.

- Θεοδωρόπουλος Σ. - Καϊάφας Α. - Καπατσούρης Π. - Κραντώνης 96

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Γ. - Κατσαβός Χ. - Κίντος Ι. - Κίντος Τρ. και Βούλγαρης Ι. - Κονταντριανόπουλος Φ. - Κοσμόπουλος Β. και Θεοδωρόπουλος Σ. Κούλης Γ. και Δρουμπούτης Ν. - Κωστόπουλος Γ. - Λάσκαρης Κ. Λουκόπουλος Θ. - Μαργιολόπουλος Α. - Μαρίνος Δ. και Δαλιάνης Χ. - Μητρόπουλος Π. - Μόσχοβας Β. - Ξυδιάς Π. - Ξυλόκοτας Δ.

- Οικονομόπουλος Α. - Οικονομόπουλος Β. - Παπαγιαννόπουλος Π. - Παναγόπουλος Π. - Παπαδάτος Σ. - Παπαδόπουλος Α. - Παπαδόπουλος Ν. - Παπαθανασόπουλος Δ. - Παπανδρέου Α. - Παπαντωνόπουλος Ν. - Παπαπαναγιώτου Κ. - Παπασπηλιωτόπουλος Π. - Παπασταθόπουλος Θ. - Παπαφιλίππου Γ. - Πανουτσόπουλος Γ. - Παρασκευόπουλος Γ. - Πετρόπουλος Γ. - Πετρόπουλος Θ. - Πρίτσινας Ε. - Σιμιτζής Ι. - Συριόπουλος Β. - Συριόπουλος Σ. - Τάραμας Ο. και Δημητρακόπουλος Γ. - Τόγιας Δ. - Τριανταφυλλόπουλος Κ. - Τρυφωνόπουλος Η. - Φάσσος Δ. και Καρακίτσας Δ. - Φούκας Γ. - Χλιβέρης Γ. Χ. - Χριστοδούλου Ν. ΤΡΟΧΕΙΑ Βούλγαρη Δ. ΥΑΛΟΠΩΛΕΙΑ Λυκοπανάγου Δ. - Παπακυριακοπούλου Σ. - Σταυριανού Χ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Αλεξίου Κατίνας - Γιοβάνη Ν. - Θεοδωροπούλου Θ. - Θεοδωροπούλου Ι. - Καρμέλου Κ. - Κοντονή Α. - Παπακωνσταντίνου Χ.

- Παπαφωτίου Ζωής - Παρασκευοπούλου Γ. - Στρακοπούλου Ι.

- Στεργίου Α. - Τουρέ Ν. ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Θεοδωροπούλου Π. - Κανελλοπούλου Γ. - Καραθανάση Δ. - Μουχτή Κ. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Αναστοπούλου Θ. - Δικαίου Ο. - Μακρή Πλ. - Οικονομοπούλου Α. - Παπαδοπούλου Ν. - Χάρβαλου Δ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΙΑ Γαζή Ν. ΧΑΡΤΟΠΩΛΕΙΑ Θανοπούλου Ι. και Αβραμοπούλου Α. ΧΡΥΣΟΧΟΕΙΑ Θεοφίλη Ν. ΩΡΟΛΟΓΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Καρδάνος Παρ.

97

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΑΜΠΕΛΙΩΝΑ

• (Κάτοικοι 413) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Νιάρχος Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδρίτσαινα ώρες 3. Δημοτικό σχολείο αρρένων. Ιερέας Κανελετόπουλος Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Α. - Καπελογιάννη Ι. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Θ.

ΑΝΔΡΑΒΙΔΑ

• (Κάτοικοι 3339) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Σκαμνάκης Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 9, αναπληρωματικοί 5 απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών λεπτά 45’. Έδρα Ταχυδρομείου. Δημοτικό Σχολείο αρρένων. Δημοτικό Σχολείο θηλέων. Η Ανδραβίδα κατά τον Μεσαίωνα ήτο πρωτεύουσα των Φράγκων Δουκών. Σώζονται δε τα λείψανα του Ναού της Αγίας Σοφίας Μητροπόλεως του Λατίνου Επισκόπου, όπου και νομισματοκοπείον είχον κατασκευάσει. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Αγγελάτου Δ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κοντάρα Α. - Κοντάρα Κ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Παπακωστόπουλος Κ. - Φωτόπουλος Χ. - Φαμβεάτος Α. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Κυπριώτης Α. ΙΑΤΡΟΙ Αντωνιάδης Α. - Βρέτος Κ. Ν. - Κριτσαντώνης Κ. ΚΑΦΕΙΑ Αβραμοπούλου Π. - Γιαννακοπούλου Ι. - Δρακοπούλου Γ. - Κονταλή Ν. - Φρειδερίκου Π. - Σχίζα Α. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Μπουγαλά Α. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αργυροπούλου Δ. - Γεωργιοπούλου Α. - Γεωργιοπούλου Γ. Δ. -

98

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Ανδραβίδας. Πρωτότυπος τίτλος Gare d'Andravida.Χρονολογία έκδοσης 1929 Έκδοση : PERILLA, F[rancesco]. Mistra. Histoires franques-byzantines-catalanes en Grèce = notes d’art et de voyages. Dessins-aquarelles-photogrohies de l’auteur, Αθήνα, Éditions Perilla [1929].

Το σωζόμενο τμήμα της γοτθικής εκκλησίας της Αγίας Σοφίας στην Ανδραβίδα. Πρωτότυπος τίτλος Andravida. Χρονολογία έκδοσης 1929 Έκδοση PERILLA, F[rancesco]. Mistra. Histoires franques-byzantines-catalanes en Grèce = notes d’art et de voyages. Dessins-aquarelles-photogrohies de l’auteur, Αθήνα, Éditions Perilla [1929].

99

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Δημητροπούλου Γ. - Ζαχαροπούλου Σ. - Καλθιώτη Χ. - Καραγιάννη Γ. - Κοντάρη Χ. - Παπαδημητροπούλου Δ. Χ. - Σπυροπούλου Γ. - Τσατά Γ. - Τσελιμίγαρη Λ. - Φραγκοπούλου Γ. Χ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αναστασοπούλου Γ. - Βαλτσά Γ. - Γεωργιοπούλου Ν. - Δρακοπούλου Α. Δ. - Θεοφιλά Κ. - Καπατσούλια Ι. Γ. - Κουντουδάκα Π. - Καπουρού Π. - Παπανδρέου Δ. - Παπαπανάγου Γ. - Σπυροπούλου Γ. και Μπιτζόνια Α. - Σινάνου Χ. - Τσατά Γεωρ. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Καλφιώτη Ι. - Μιχαλοπούλου Μ. - Παπανδρέου Δ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Γαλότη Δ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Αναστασόπουλος Γ. - Γρηγορόπουλος Γ. - Δρακόπουλος Π. Α. Δρακόπουλος Γ. και Δ. - Δρακόπουλος Δ. - Σινάνος Ι. Α. - Σινάνος Ν. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Δημοπούλου Κ. - Μανώνα Ι. - Μπαρτζόκα Α. Χωριά ΣΤΡΟΥΣΙ- ΜΠΡΑΤΙ

ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ

• (Κάτοικοι 2352) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Κανελλόπουλος Π. ή Γαλανόπουλος Ιωάννης, Σύμβουλοι: τακτικοί 9 - αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας), ούτινος ήτο πρωτεύουσα ως και ολοκλήρου της Επαρχίας. Από Κυπαρισσίας ώρες 9. ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΑ Κείται υπό τας υπωρείας του Λυκαίου όρους, είνε Μεσσαιωνική πόλις (κατά τον Ραγκαβήν είνε η αρχαία Θεισόα) και έχει κλίμα ψυχρόν, αλλ’ υγειινόν και αξιόλογον Βιβλιοθήκην δωρηθείσα υπό του Κ. Νικολόπουλου. Έδρα Ειρηνοδικείου εφορίας γυμνασίου κλπ. Κάτοικοι 1.840. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδικείο: Ειρηνοδίκης Πρεδέρης Κ. - Γραμματεύς Μουζάλας Χ. Μονοπ. Απ. Αναστασόπουλος Α. Συμβολαιογραφεία: Συμβολαιογράφοι Αιλιανός Θ. - Γούναρης Π.

100

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ταμίας: Σελέλης Σπ. - Ταχυδρομείο – Τηλεγραφείον. Υποθηκοφυλακείο Τσεκουρόπουλος Π. ΕΚΚΛΗΣΙΑ Ιερείς: Θεοδωρακόπουλος Γρ. - Μητρόπουλος Α. Επίσκοπος, Επίτροπος Παπαγεωργίου Βεν. - Παπαναστασίου Θ. - Σταματιάδης Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Γυμνάσιο Γυμνασιάρχης Βουτσιανάς Α. Καθηγηταί: Κουτσουβέλης- Αντωνόπουλος – Νάσκος – Μανουσάκης – Κουντουμάνης - Δημητριάδης. Ελληνικό Σχολείο Σχολάρχης Αιλιανός Γ. Ελληνοδιδασκαλείο Γούναρης Ι. - Ταεκουρόπουλος Π. Δημοτικό σχολείο αρρένων: Διευθυντής Κωνσταντόπουλος Σ., Δημοδιδάσκαλοι Αθανασόπουλος Χ. - Παπαζαφειρόπουλος Χ. Δημοτικό σχολείο θηλέων: Διευθυντής Τσαντίλη Αθηνά, Δημοδιδάσκαλος Δακελλαρίου Ι. Βιβλιοφύλαξ Στασινόπουλος Ι. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΑΝΔΡΙΤΣΑΙΝΗΣ ΑΓΓΕΙΟΠΩΛΕΙΑ Πολυχρονοπούλου Α. ΑΛΕΥΡΑ- ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Αγγελινίδης Γ. - Γούναρης Γ. - Μπαφέρης Ι. - Παρασκευόπουλος Π. - Πασχαλινός Τ. ΑΜΠΑΔΟΡΡΑΦΕΙΑ Παρασκευοπούλου Χ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Αλεβίζου Ν. - Μαγκαβάλου Σ. - Σακορράφου Μ. - Ψιλογιαννοπούλου Γ. - Ψιλογιαννοπούλου Φ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Λιλιανός Α. - Αιλιανός Αντ. - Αμπαριώτης Α. - Κανελλόπουλος Α.

- Κυριλλόπουλος Δ. - Μαλάμης Α. - Πρίγκουρας Π. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Κατσούρας Α. Ανδρίτσαινα 1903. Στιγμιότυπο του Fred Boissonnas.

ΕΛΑΙΟΥ ΕΜΠΟΡΟΙ Ντόμπορης Κ.

101

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ανδρίτσαινα 1903. Στιγμιότυπο του Fred Boissonnas.

ΕΜΠΟΡΟΙ ΕΤΟΙΜΩΝ ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ Τσεκούρας Δήμος. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Γαλανόπουλος Ι. - Γραικιώτης Α. - Θεοχάρης Α. - Κουσόπουλος Γ. - Κουσόπουλος Ν. - Παπαδημητρίου Γ. - Παπανικολάου Α. Παρασκευόπουλος Ι. ΕΦΑΠΛΩΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Χαρά Αντων. ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ Εταιρεία Ελληνικού Τύπου Παπαδημητρίου Ι. Παλαιός Πράκτωρ Παρασκευόπουλος Π. ΙΑΤΡΟΙ Κανελλόπουλος Π. - Κουσόπουλος Η. - Παπαδημητρίου Γ. - Χριστόπουλος Χ. - Φραγκαντώνης Α. ΚΑΦΕΙΑ Γεωργίου Α. - Κουμπούρη Α. - Μαχαιρά Α. - Μπαρούνη Π. - Σαϊπή Π. - Ψυχούλα Π. ΚΟΥΡΕΙΑ Ασημακοπούλου Χ. - Κόσυφα Ι. - Σαββοπούλου Θερ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννούλη Α. - Ιατροπούλου Δ. - Ιατροπούλου Κ. - Καβελλάρη Σ. Πριγκούρη Γ. και Χ. - Τσαντίλη Γ. - Χειμώνα Γ. - Χρονοπούλου Π. ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Βλάσα Α. - Ταμπουρατζή Μ. - Ταγκοπούλου Γ.

102

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΞΥΛΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ Βασιλόπουλος Ι. ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Γουρνά Χ. ΟΔΟΝΤΟΪΑΤΡΟΙ Καμαράδης Κ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Κουσκουλή Π. - Λεονταρίτη Α. - Σταυροπούλου Α. - Τσιγκόγιαννη Ι. - Ψαχαροπούλου Β. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Καστανάς Θ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αναστασοπούλου Π. - Ανδριοπούλου Χ. - Βασιλοπούλου Δ. Γιάνναρου Δ. - Γιανούλη Β. - Θεοχάρη Π. - Θεοχάρη Πολ. - Κανάκη Κ. - Καρδάση Α. - Κόσσυφα Ι. - Μαλάμη Α. - Μαλάμη Δ.

- Μαχαίρα Α. - Μπαεάντη Ν. - Μπερμπίλη Χ. - Ντεκοπούλου Ρ.

Αγορά Ανδρίτσαινας 1903. Στιγμιότυπο του Fred Boissonnas.

103

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ανδρίτσαινα, 1930.

- Παπαγεωργίου Π. - Σαββοπούλου Α. - Σανίλα Ε. - Στάγκα Γ. Σταϊκοπούλου Χ. - Σταματοπούλου Ν. ΡΑΦΕΙΑ Κουσκουλή Α. - Μπογιατζή Α. - Σελετοπούλου Κ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Γιαννούλη Α. - Γιαννούλη Ι. - Καρβέλα Π. - Σπηλιοτοπούλου Γ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Δημητρακόπουλος Ν. - Θεοδωρακόπουλος Μ. - Καβελλάρη Δ. Φωτεινοπούλου Α. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Αναστασόπουλος Γ. - Βασιλοπούλου Ι. - Δημητρακοπούλου Π. Σπηλιοτοπούλου Σ.

104

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΣΑΠΩΝΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ Δημητρακόπουλος Σ. - Μπουκόζης Ν. - Ξύδης Ν. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Παρασκευόπουλος Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Κουτσανδρέας Δ. - Πρίγουρης Β. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Κουρμαδά Α. - Κουρμανδά Κ. - Μιχαλακοπούλου Π. - Μιχαλιά Α. - Μιχαλιά Θ. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Ζαφειροπούλου Β. - Παράσχου Α. - Κυριλλοπούλου Ν. ΧΡΥΣΟΧΟΕΙΑ Ροΐλου Κ. Χωριό ΚΑΡΜΗ (Κάτοικοι 150) Από Ανδριτσαίνης ώρα 1.30’. Ιερέας Αναστασόπουλος Α. ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ Μπαρούνη Π. Χωριό ΜΠΕΛΟΥΣΗ (Κάτοικοι 127) Από Ανδριτσαίνης ώρα 1.30’. Ιερέας Παναγιωτακόπουλος Κ. Χωριό ΡΟΒΙΑ (Κάτοικοι 235) Από Ανδριτσαίνης ώρα 1. Ιερέας Αναστασόπουλος Α. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Μίγκλιαρη Φ.

ΑΝΔΡΩΝΙ

• (Κάτοικοι 735) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Κανελλόπουλος Διονύσιος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). ΜΥΛΩΘΡΟΙ Κουμπούρας Ν. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ Πανοπούλου Η. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ 105

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Νικελετοπούλου Α. ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ Νικολετοπούλου Α ΡΑΦΕΙΑ Τούμπρη Χ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Μίτση Α. - Παναγοπούλου Ν. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Νικολετόπουλος Α. - Ροδόπουλος Ν.

ΑΝΕΜΟΧΩΡΑΚΙ

• (Κάτοικοι 439) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Χρυσαειδής Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρέσταινα ώρες 2.25’. Γραμματοδιδασκαλείον ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σεφερλή Χρ. ΜΕΤΑΠΡΑΤΑΙ Θεοδωρόπουλος Χ. - Σεφερλής Δ. - Τσερέπας Θ.

ΑΝΕΜΟΧΩΡΙ

• (Κάτοικοι 548) – τέως Δήμος Βώλακος Πρόεδρος Αμπελογιάννης Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βώλακος (Ολυμπίας). Από Αγουλινίτσης ώρα 1. Γραμματέας Κοινότητος Χαριτόπουλος Δ. Γραμματοδιδασκαλείον Διδάσκαλος Κοντολέτας Α. Ιερέας Κάρμης Β. Ναός «Άγιος Γεώργιος». ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γεωργακόπουλος Λ. - Δημητρούλιας Π. - Τσάμης Π. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κανελλοπούλου Π. - Κάρμη Χ. - Κατσούρου Γ. - Κούμα Χ. ΚΑΦΕΙΑ Δημητρούλα Κ. - Κάρμη Π. - Τσάμη Π. ΚΟΥΡΕΙΑ Στάικου Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ

106

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Κάρμη Π. - Μπουλαλά Γ. ΣΤΑΦΙΔΟΣ ΑΓΟΡΑΣΤΑΙ Καραλής Δ. - Μπουλαλάς Γ.

ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ

• (Κάτοικοι 356) – τέως Δήμος Πρόεδρος Μπακοπάνος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Αρχαιολογική Περιγραφή

Η Νίκη του Παιωνίου

Περί την εσχατιάν της Ήλιδος ευρίσκεται ο οδοιπόρος εν τω ιερωτάτω τεμένει του αρχαίου κόσμου, εν τω εντευκτηρίω της ρώμης, του κλέους και της καλλιτεχνίας των αρχαίων Ελλήνων, εν Ολυμπία. Η ιερά Άλτις είνε μικρά κοιλάς διαρρεομένη υπο του Αλφειού και του Κλαδέου παρά τας υπωρείας του Κρονείου όρους και περιβαλλομένη υπό χθαμαλής σειράς λόφων. Επί ισοπεδοθέντος γραφικού λοφίσκου κείται το δαπάναις του ευεργέτου Ανδρ. Συγγρού ου μεγάλων διαστάσεων Μουσείον, όπερ διαιρείται εις μίαν ευρείαν αίθουσαν, δύο επιμήκεις εκατέρωθεν αυτής, εν αίς εισίν αποτεθειμένα συντρίμματα αγαλμάτων και εικόνων και τινες ανδριάντες ρωμαϊκής τέχνης ως και λέβητες σαπφειρόχροες εκ του χρόνου, και μίαν έτι, μικροτέραν πασών, ακριβώς όπισθεν της μεγάλης. Έν τη πρώτη κείνται εκατέρωθεν δύο παμμέγιστα αετώματα του συντριβέντος ναού, ών πολλά μέρη διατηρούνται εν καλή καταστάσει, εν ω μικραί γύψιναι αναπαραστάσεις δεικνύουσι το αρχικόν σχήμα ολοκλήρων των ζωοφόρων. Επί των τοιχωμάτων της θύρας της εισόδου είνε προσηρμοσμέναι επί του τοίχου αι αλληγορικαί παραστάσεις των δώδεκα άθλων του Ηρακλέους, συγκείμενα εξ ασημάντων τινών τεμαχίων, αντικρύ δε και επί λιθίνου στυλοβάτου ίσταται το θείον καλλιτέχνημα του Παιωνίου, ή “Νίκη”, η χλαμύς της οποίας, ήν συγκρατεί όπισθεν δια της αριστεράς χειρός η θεά, νομίζει τις ότι αληθώς δέρεται υπό του ανέμου. Τα άνω άκρα όμως του αγάλματος είνε ηκρωτηριασμένα. Η δευτέρα μικρά αίθουσα “ Αίθουσα του Ερμού” ονομαζομένη, περιέχει το αριστοτέχνημα της ανθρώπινης σμίλης τον “Ερμήν” του Πραξιτέλους. Ενταύθα εύρηται και βιβλίον εν ω χαράσσουν το όνομα των οι επισκέπται. Εκτός δε των άνω, ή εις την ‘Αλτιν θέα είνε απαραμίλλως γραφική, ο βωμός του Ολυμπείου, το Πελόπειον, το Ηραίον, το Φιλίππειον, το Μητρώον, οι Θησαυροί, η Στοά της Ηχούς, 107

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ο ναός της Ήρας στο Ιερό του Διός στην Ολυμπία. Πρωτότυπος τίτλος Olympie. Χρονολογία έκδοσης 1929 Έκδοση PERILLA, F[rancesco]. Mistra. Histoires franques-byzantines-catalanes en Grèce = notes d’art et de voyages. Dessins-aquarelles-photogrohies de l’auteur, Αθήνα, Éditions Perilla [1929].

το Στάδιον των αγώνων, το Ανάκτορον του καλλιτέχνου Νέρωνος, το Λεωνίδαιον, η Παλαίστρα, το Βουλευτήριον, το Γυμνάσιον, το Πρυτανείον, όλον το προσκύνημα τούτο του ιερού τάφου της αρχαιότητος κείται συντεθλασμένος.

Σιδηροδρομική συγκοινωνία Γραμμή Πατρών - Ολυμπίας 7 π .μ. άφιξις 121 (2. 4 μμ. Άφιξις 8.35’ - αλλαγή αμαξοστοιχίας είς Πύργον). Απέχει 45’ λεπτά του Πύργου. Τοπικός Σιδηρόδρομος λειτουργεί τρείς φοράς καθ’ εκάστην. (119 χιλμ. εκ Πατρών και 21 εκ Πύργου). Σταθμάρχης του Σιδ. ΠΑΠ Βικέλας Τηλ.

108

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Επίσκεψις των αρχαίων τόπων Η λεπτομερής επίσκεψις των ερειπίων και του εκεί Μουσείου απαιτεί τουλάχιστον δύο ημέρας. Το Μουσείον διαιρείται εις εννέα αίθουσας. Κατάλογος δε πλήρης του εφόρου κ. Β. Λεονάρδου πωλείται εν αυτώ αντί 1 δραχ. Τα εν τη Άλτι ιδρύματα είναι τα εξής: Ο ναός του Διός, το Ηραίον, το Πελόπειον, το Μητρώον, ο Μέγας Βωμός, το Φιλιππείον, η Εξέδρα Ηρώδου του Αττικού. Τα δε εκτός αυτής τα εξής: Η Στοά Ηχούς ή Ποικίλη, το Στάδιον, τους Θησαυρούς, το Πρυτανείον, το Βουλευτήριον κλπ., των οποίων λεπτομερείας ο αναγνώστης ας ζητήση εις ειδικά βιβλία. Έφορος Αρχαιοτήτων Καραχάλιας. Οδηγίαι δια τον επισκέπτην Ο επισκέπτης αποχωρών της Ολυμπίας πρέπει να ανέλθη εις το ύπερθεν του Μουσείου χωρίον Δρούβες, οπόθεν ή θέα ανά την κοιλάδα σύμπασαν του Αλφειού και Κλαδίνου είναι μαγευτικωτάτη. Ξενοδοχεία λειτουργούσιν άριστα αντί 10-12 δρ. ημερησίως. Πανσιόν “Αγγλίας” (παράρτ. του Ξεν. “Αγγλίας” των Πατρών). Κοζιά Ν.- Μέγα Ξενοδοχ. της Εταιρείας του Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου και New Grad Hotel a Olympie- (παρτημα του Ξενοδ. “Πατρών”) Δημακοπούλου Ι.- και “Ολυμπίων” Κοσμόπουλου Χ. Εμπορική πανήγυρις ετησία από 8-15 Σεπτεμβρίου. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αναγνωστόπουλος Δ. - Γεωργακόπουλος Π. - Κρέζος Α. - Κρέζος Κ. - Φωτόπουλος Γιαν. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Γαλανοπούλου Χ. - Παπαευθυμίου Π. ΕΜΠΟΡΟΙ Βιγενόπουλος Π. ΙΑΤΡΟΙ Γιαννακού Γ. - Δημακόπουλος Κ. ΚΑΛΑΘΟΠΟΙΕΙΑ Μάλιου Π. - Μάλιου Σωτ. - Μάλιου Χ. - Τζουτζάκη Β. - Τζουτζάκη Δ. - Τζουτζάκη Ι. - Τζουτζάκη Π. ΚΑΦΕΙΑ Αλεξανδροπούλου Β. - Σωτηροπούλου Γ.

109

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΟΥΡΕΙΑ Σαμπάνη Γ. - Χρηστοπούλου Κ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Κακόγιαννη Π. - Κοκά Π. - Κυριακοπούλου Α. - Κυριακοπούλου Β. - Χρηστοπούλου Γ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Φωτεινοπούλου Στ. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Κακόγιαννος Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Θ. - Μαραγκού Σ. - Μπαντόνα Π. - Πυρλή Α.

- Τζούτζου Κ. - Φωτοπούλου Θ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Δαμάσκου Β. - Δαμάσκου Χ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Περέα Ν. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Βάκρου Χ. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Γύφτουλας Β. ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Τζαβάρα Γ. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Γεωργακοπούλου Κ. Χωριό ΔΡΟΥΒΑ.

ΑΣΠΡΑ ΣΠΙΤΙΑ

• (Κάτοικοι 566) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Γιούτσος Θεόδωρος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων ( Ηλείας).

110

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Β ΒΑΡΒΑΣΑΙΝΑ

• (Κάτοικοι 1115) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Μιχόπουλος Ν .Θ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργο ώρα 1. Δημοτικό πλήρες σχολείο αρρένων - δημοτικό σχολείο θηλέων. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Ντούσα Λ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σπηλιοπούλου Σ. ΙΑΤΡΟΙ Διβριτζιώτης Α. ΚΟΥΡΕΙΑ Ηλιοπούλου Ι. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Καραβίδα Μ. - Κυριακοπούλου Γ. - Μάρα Γ. - Παναγιωτακοπούλου Χρ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βίκου Κ. - Διβριτζιώτη Γ. - Ζωγοπούλου Δ. - Καράμπελα Σ. - Τζόπελα Π. - Μιχοπούλου Θ. - Χριστοδουλοπούλου Χ. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Ψυχομάνη Π. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Αλμπουνιώτη Ν.

ΒΑΡΘΟΛΟΜΙΟΝ

• Κάτοικοι 3.120) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Κοκκώνης Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 9 - αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών ώρες 2.15’.

111

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Σταθμ. Σιδ. Π-Α-Π Από Λουτρών Κυλλήνης 1 /2 ώρ. σιδηρ. Σταθμάρχης Νίρος Α. Έδρα Ταχυδρομείου - Τηλεγραφείου. Προϊόντα Σταφίδες, οίνοι, έλαιον, δημητριακοί καρποί κλπ. Εκπαίδευσις Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Καρατζίνας Ι., Ελληνοδιδάσκαλοι Μαμφρέδος Χ. - Παπαλεωνίδας Α. Δημοτικόν Σχολείο αρρένων – Δημοτικόν Σχολείον θηλέων. Συμβολαιογραφεία: Συμβολαιογράφοι Καλμπούρος Π. - Παπαδόπουλος Γ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Καμάρα Β. - Λιαναρίδη Φ. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Βλασσοπούλου Π.- Βούρτζη Δ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κωνσταντινοπούλου Σ. - Μακροδήμα Δ. - Μανιακή Χ. - Μητροπούλου Δ. - Σουβλοπούλου Δ. - Τσάτση Β. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Κοκώνης Δ και Σωτηρόπουλος Α. ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΦΩΤΙΣΜΟΥ Τρυφωνόπουλος Δ. ΙΑΤΡΟΙ Βούρτζας Ν. - Καλαμαράς Γ. - Μακρυδήμας Π. - Μαχαίρας Γ. ΚΑΦΕΙΑ Ευθυμοπούλου Τ. - Μανιάτη Ι. και Καρούσου Θ. ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ Μανιακούρα Π. Ανδριάνα. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Γαριού Π. ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Ταβουλάρη Σ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγαλιανού Ι. - Αρβανιτάκη Κ. - Βρυώνη Α. - Βούρτση Κ. - Βούρτση Ν. - Γρηγοροπούλου Γ. - Δημητρίου Π. - Κοκορίνου Γκολφ.

- Λύσαρη Λ. - Μαζαράκη Α. - Μπούσκα Κ. - Παμόνη Γ. - Σταθοπούλου Ι. - Σκαπούλα Λ. - Τσίρου Δ. - Τσόλια Β.

112

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βουγιουκλή Θ.- Γιατρά Δ. - Κούτση Π. - Κοκορίνου Κ. - Κοκώνη Δ.

- Λιαναρίδη Π. - Λιβιεράτου Ε. και Γεωργοπούλου Σ. - Μανιακούρα Π. - Μυλωνά Π. - Συρίου Δ. - Χρυσανθοπούλου Χ. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Γρηγοροπούλου Θάνου - Πανιακούρα Σ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Καρούμπα Α. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Βλασσόπουλος Π. - Γιατράς Δ. - Γεωργόπουλος Σ. - Κοκώνης Δ.

- Λιβιεράτος Ε. - Μυλωνάς Π. - Παπανδρέου Χ. - Σύριος Δ. - Φραγκογιαννόπουλος Δ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Καριοφίλα Δ. - Ξένου Π. - Χρυσικοπούλου Π. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Μέγαρη Γ.

ΒΕΛΑΝΙΔΑ

• (Κάτοικοι 1.051) - τέως Δήμος Πηνειίας Πρόεδρος Παναγιωτόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειού (Ηλείας). Χωριά ΙΜΑΜ ΤΣΑΟΥΣΗ – ΚΟΛΟΚΥΘΟΥ – ΜΑΡΙΝΑΚΙ – ΜΠΑΛΗ – ΣΟΥΛΙ – ΣΚΛΗΡΟΥ - ΒΟΥΝΑΚΙΑ.

ΒΕΛΙΖΑ ή ΒΕΛΙΤΣΑ-ΠΕΥΚΕΣ

ΒΕΡΒΕΝΗΚΡΥΟΒΡΥΣΗ

• (Κάτοικοι 357) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Μητρόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίας (Ηλείας).

• (Κάτοικοι 583) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Μπουζαλάς Παρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 3. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Δελέγκος Σ. - Παπανικολακόπουλος Β.

113

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπακανελλοπούλου Α. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Οικονομοπούλου Η. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Οικονομοπούλου Ν.

ΒΕΡΒΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 646) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Παπαδιαμαντόπουλος Ε., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας ). Από Ζούρτσης ώρες 2. Δημοτικό σχολείο αρρένων - θηλέων. Ιερέας Μιχαλόπουλος Κ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Κωνσταντέλος Κ. - Τόμπορης Δ. ΙΑΤΡΟΙ Βηλαράς Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αποστολοπούλου Α. - Κωνσταντέλου Δ. - Κωνσταντέλου Ι. - Μιχαλοπούλου Κ. - Ξύδη Ν. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ανδρίκουλας Ε. - Βηλαράς Γ. - Βηλαρά Ελένη - Μπερνάρδος Γ. Μπερνάρδος Π. - Ξύδης Σ.

ΒΟΛΑΝΤΖΑ

• (Κάτοικοι 1070) – τέως Δήμος Βώλακος Πρόεδρος Βαρώτσος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βώλακος (Ολυμπίας). Από Αγουλινίτσης ώρες 1.15΄. Γραμματέας Κοινότητος Κόντης Σ. Δημοτικό σχολείο αρρένων Διδάσκαλοι Αλεξανδρόπουλος Ν. - Μακρής Γ. Δημοτικό σχολείο θηλέων Διδάσκαλος Κόκαλη Αικατερίνη. Ιερέας Κόκκαλης Δ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Δρακοπούλου Γ. - Μιχαλοπούλου Π. ΙΑΤΡΟΙ Ασημακόπουλος Α. - Βαρώτσος Α.

114

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΑΦΕΙΑ Βασιλοπούλου Δ. - Βασιλακοπούλου Α. ΚΟΥΡΕΙΑ Βασιλοπούλου Δ. - Βασιλακοπούλου. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Δημακοπούλου Χ. - Μικελοπούλου Κ. - Μικελοπούλου Π. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Ασημακόπουλος Β. - Ασημακόπουλος Κ. - Βασιλόπουλος Δ. - Δρακόπουλος Γ. - Μιχαλόπουλος Π.

Βολάντζα (Αλφειούσα) 1920. Στο βάθος διακρίνεται ο Αλφειός ποταμός.

Βολάντζα. Το πέρασμα του Αλφειού 1903. Στιγμιότυπο του Fred Boissonnas.

115

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΒΟΥΝΑΡΓΟΝ

• (Κάτοικοι 926) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Κωστόπουλος Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μονής Σκαφιδιάς - Σαρακίνη Α. ΙΑΤΡΟΙ Παπαδάτος Α. - Παπανικολάου Σ. ΚΑΦΕΙΑ Αρκαδινού Σ. - Βομπίρη Σ. ΚΟΥΡΕΙΑ Καραχάλιου Δ. - Λυμπέρη Γ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ζεματούρα Δ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Θεοδωρόπουλου Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βαρουξή Π. - Κολλυριώτη Δ. - Τομαροπούλου Κ. - Τσούση Α.

ΒΡΕΣΤΟΝ

• (Κάτοικοι 446) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Παρασκευάς Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας Φαρμάκης Λυμπέριος. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασούλα Γιαν. Χωριό ΛΟΓΓΟΣ (Κάτοικοι 90) Από Ζάχας ώρες 2. Ιερέας Παναγόπουλος Χαρ.

ΒΡΟΧΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 605) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Ρηγόπουλος Χρήστος. Σύμβουλοι : τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων.

116

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μιχοπούλου - Κανελλοπούλου. ΙΑΤΡΟΙ Κακουργιώτης Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μιχαλοπούλου Θ. Χωριά: ΒΥΤΙΝΕΪΚΑ ή ΜΑΛΑΠΑΣΙ (ΑΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ). Από Πύργου ώρες 1.15’. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Πούλια Χρ. ΚΑΦΕΙΑ Πούλια Χρ.

ΒΡΥΝΑ

• Κάτοικοι 788) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Παναγόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρέσταινα ώρες 3. Δημοτικό σχολείο αρρένων- θηλέων. Ιερέας Αντωνόπουλος Α. ΚΑΦΕΙΑ Παναγοπούλου Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Νιάρχου Δ. - Παναγοπούλου Κ.

ΒΥΤΙΝΕΪΚΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

• (Κάτοικοι 480) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Αποστολάκος Δ. Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρινών (Ηλείας). Από πύργου ώρες 2. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Καββαθά Η. ΙΑΤΡΟΙ Αποστολάκος Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μάτζου Δ. - Μπέλμπα Γ.

117

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Γ ΓΑΡΔΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 402) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Ζαφειρόπουλος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 3.15’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας Μαυροειδής Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Πολύδωρου Δ.

ΓΑΣΤΟΥΝΗ

• ( Κάτοικοι 2582) - τέως Δήμος Ήλιδος Πρόεδρος Σισίνης Ν. Γεωργ., Σύμβουλοι: τακτικοί 9 - αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 5 και από Αμαλιάδος ώρες 2. Ήκμασεν επί Τουρκοκρατίας, διατελούσα υπό την προστασίαν του σουλτανικού κλάδου των Οσμανλιδών. Αλλά καταδιωκόμενοι υπό των Λαλαίων μεθ’ ων είχον συνάψει επιγαμίας διεσκορπίσθηκαν.- κατά την επανάστασιν απεκλείσθησαν εις το φρούριον Χλεμούτσι υπό του Σισίνη σωθέντες τη βοηθεία των Λαλαίων. Εκεί κατά την διάρκειαν της Επαναστάσεως (Νοέμβριον 1825) μία δράξ ανδρείων εύρε ηρωϊκον θάνατον μέχρις ενός μετά πολύωρον μάχην προς τους Τούρκους. ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ Διήμερος Εμπορική από 21-25 Μαϊου. ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σταφίδα εις μεγάλας ποσότητας, οίνοι, έλαιον, οπωρικά, όσπρια, καπνά, λίνος, κτηνοτροφία, ζωεμπορία. ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑ Μετά Πατρών και Πύργου δια του σιδηροδρόμου - Σταθμ. Σιδηροδρόμου.

118

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Γαστούνη - οινοποιείο, 1918.

ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΠΙΒΗΤΟΡΩΝ Κεντρική Εταιρεία Επιβητόρων του Κράτους εν Γαστούνη. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδικείον: Ειρηνοδίκης Σταθακόπουλος Θ., Γραμματεύς Ζερβός Γ., Μονοπώλειο Αποθηκάριος Γιαννόπουλος Δ., Συμβολαιογραφείον: Συμβολαιογράφος Καλαντζής Π., Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο Προϊστάμενος Υπεύθυνος Εθνικής Οικονομίας, Αγροκήπιον εν Γαστούνη Διευθυντής Καστρήνσιος Β. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Μητσήκος Δ., Ελληνοδιδάσκαλοι Κατζιλιέρης Δ. - Παρασκευόπουλος Ι. - Φωτόπουλος Φ. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων - Δημοτικόν Σχολείον θηλέων.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ

ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Αλεξίου Αλεξάνδρα - Βοζίκη Ν. - Καπράλου Χ. - Κωστοπούλου Ν.

- Μαρίνου Π. - Μιχαλοπούλου Ι. - Φαγάτου ή Ριγάτου Κ. - Φάντη Ε. - Χρονοπούλου Α. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Μπουκουβάλα Ι. ΔΕΡΜΑΤΩΝ (εισαγωγείς) Καρνέτσης Δ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Καλλιοντζής Σ. Ν. - Καρνέτσης Δ.

119

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Διονυσάτος Ρ. - Μπεβερίνος Η. - Πρωτοπαπάς Θ. - Σπηλιόπουλος Θ. - Τσούδης Ι. ΕΜΠΟΡΟΡΡΑΦΕΙΑ Κοντογιάννη Ι. - Ντόλα Δ. - Συρίου Α. - Τσιρμποπούλου Η. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Κοκκώνης Α. - Σούσης Α. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Κουτσουμπά Π. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΝΩΝ- ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ Αντιπρόσωπος Πατρίκιος Π. ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ Εταιρεία Ελληνικού Τύπου Πράκτορας Σταματακόπουλος Χρ. Παλαιό Πρακτορείο Πράκτωρ ο ίδιος. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Γιαννακόπουλος Ι. - Ζούβαλος Π. - Μπεβερίνος Δ. - Παυλόπουλος Α. ΙΑΤΡΟΙ Γραικούσης Μ. - Ζαφειρόπουλος Π. - Καλλιοντζής Γ. - Καρβελάς Δ.

- Κοκκίνης Χ. - Πεπελάσης Ι. - Πετρόπουλος ή Κόντος Δ. - Πλατομύτης Α. - Σαχάμης Β. - Σταματόπουλος Κ. ΚΑΠΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Χ. - Μαυροειδή Ι. ΚΑΦΕΙΑ Κουμπαρούλη Χ. - Παπαλεονάρδου Η. - Τσούκα Χ. ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ Διαμαντόπουλος Χ. - Σταματακόπουλος Χ. ΚΟΥΡΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Κ. - Δημοπούλου Χ. - Λαγκαδινού Σ. - Παπαδοπούλου Π. - Σούλη Β. - Χακάλη Π. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννακοπούλου Ν. - Γεωργίτσα Δ. - Κόλια Δ. - Κωνσταντόπουλου Μ. - Μπεβερίνου Π. - Σταθοπούλου Χ. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Σπηλιοπούλου Θ. Ελένης ΞΥΛΕΙΑΣ (εισαγωγείς) Βλάχος Δ. - Γιαννακόπουλος Ι.

120

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Ανδρακούκη Π. - Παπαδάτου Α. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αβραμοπούλου Ν. - Αδριανού Κ. - Αρβανιτάκη Ε. - Αυγουστίνου Α. - Γεωργίτσα Δ. - Δελφίνου Χρ. - Ζαχαροπούλου Γ. - Ζούκα Χρ.

- Κάβουρα Π. - Καστρινού Α. - Κατελούζου Α. - Κλαμαρή Α. -Κουμπαρούλη Α. - Κουμπαρούλη Χ. - Κουρβεσάνου Ι. - Κουτσούμπα Π.

- Κυριακοπούλου Δ. - Λιάκου Σ. - Λουΐζου Δ. - Παυλοπούλου Δ. Σκυλοπούλου Δ. - Σταματάτου Σ. - Σκουτελά Α. - Τριανταφυλλοπούλου Δ. - Χονδρομάρα Γ. - Χονδρομάρα Κατίνα - Χονδρομάρα Ηρ. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Ζουρίκας Α. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Διονυσοπούλου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βεζύρη Σ. - Γιαννακοπούλου Δ. - Γιαννακοπούλου Μ. - Δασανοπούλου Χρυσ. - Διαμαντοπούλου Χ. - Διονυσάτου Σ. - Διονυσοπούλου Β. - Καρνέτση Δ. - Κατσούλη Ι. Δαν. - Κοκώνη Χρ. - Κόντου Π. Πατρούλας - Λαγανοβούλου Κ. - Λίμνου Στ. - Μπερδεμπέ Π. - Παπασταθοπούλου Ν. - Πατρικίου Π. - Πεπελάση Κ. - Πυλαρινού Σ.

- Τσούγδη Ι. ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ Διονυσοπούλου Π. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Χ. - Κατελούζου Α. - Κοντογιαννοπούλου Κ. - Παπαδημητρίου Δ. - Πατρικίου Π. ΡΑΦΕΙΑ Παπαδοπούλου Γ. - Τζουανοπούλου Δ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Κάβουρα Π. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Κοντογιαννοπούλου Ν. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Καροφίλη Δ. - Τζιάνου Φραγκ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Μπερεβίνος Δ. - Μπερεβίνος Η. - Κουτσουμβάς Ι. ΥΑΛΟΠΩΛΕΙΑ 121

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Διαμαντοπούλου Χρ. - Καρυτινού Τ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Διαμαντοπούλου Δ. Α. - Καπράλοπ Α. -Κοντούλη Β. - Ταμβάκη Κ. ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Κανελλοπούλου Ι. - Παπανίκα Ι. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Πεπελάση Α.

ΓΕΡΑΚΙ

•

(Κάτοικοι 359) - τέως Δήμος Ελίσσης

Πρόεδρος Τσίπηρας Θ. Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ελίσσης (Ηλείας). Από Αμαλιάδος λεπτά 45’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αντωνοπούλου Π. - Βασιλοπούλου Α.

ΓΙΑΡΜΕΝΑ-ΦΟΛΟΗ

• (Κάτοικοι 378) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Κοντογιάννης Νικήτ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 5.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αλεξοπούλου Κ. - Κοντογιάννη Ν. - Νικολοπούλου Γ. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Γιαρμενίτας Λ.

ΓΚΡΕΚΑ

• (Κάτοικοι 598) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Αγγελόπουλος Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρέσταινα ώρες 2. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας Παπαδιαμαντόπουλος Χ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελόπουλος Ι. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δημοπούλου Π. - Κανάκη Ι. - Μαραγκού Κ.

122

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΓΛΑΤΣΑ

• (Κάτοικοι 197) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Θεοδωρόπουλος Σ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 3. Γραμματοδιδασκαλείον Υποδιευθυντής Θεοχάρης Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κολιαδήμα Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Φλέσσα Κ.

ΓΟΥΜΕΡΟΝ

• (Κάτοικοι 786) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Καραλής Περ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Χωριό: ΜΟΝΗ ΝΙΚΟΒΛΗΣ.

ΓΡΑΝΙΤΣΕΪΚΑ

• (Κάτοικοι 410) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Παφιώλης Κ. Δ., Σύμβουλοι : τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 1.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κρητικού Ν. και Χ. - Χρυσανθοπούλου Α. ΚΟΥΡΕΙΑ Κρητικού Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βασιλοπούλου ή Κατσαντώνη Γ. - Κατσιλιέρη Γ. - Παφιόλη Δ. - Τριανταφυλλοπούλου Γ. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Παναγοπούλου Δ.

123

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Δ ΔΑΡΔΙΖΑΑΧΛΑΔΙΝΗ

• (Κάτοικοι 330) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Μαρούντας Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου ώρες 4.38’ και από Δούκα ώρες 3. Γραμματοδιδασκαλείον. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Γεωργοπούλου Α. - Παναγοπούλου Γ. - Παναγοπούλου Π.

ΔΕΛΓΑ

• (Κάτοικοι 262) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Γεννηματάς Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωνατικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Απο Ανδριτσαίνης ώρες 2.30’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερέας Αγγελόπουλος Αδ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Γεωργίου Νίνος.

ΔΕΛΙΜΠΑΛΙ

• (Κάτοικοι 789) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Μουσάς Κυρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 4. Δικαστικώς υπάγεται εις το Ειρηνοδικείον Ελίσσης (Αμαλιάδος). Προϊόντα, Σταφίς, οίνοι, κτηνοτροφικά, όσπρια. Έδρα Αστυνομίας. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΟΠΩΡΟΠΩΛΕΙΑ Φιλιπποπούλου Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αναστασοπούλου Δ. - Δανίκα Α. - Δανίκα Λ. - Πατρώνα Σ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Παναγιωτοπούλου Π.

124

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Λυκοτόμαρου Π. - Ράλλη Α. Χωριά: ΛΑΓΟΝΑ- ΜΠΕΩΡΟΝ

ΔΙΒΡΗ ΠΡΙΝΟΦΥΤΟ

• (Κάτοικοι 1.615) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Πετραλιάς Γ., Συμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Προϊόντα: Κτηνοτροφικά, δασικά, ξυλεία, άνθρακες, οπωρικά. Συγκοινωνία: Μετά Ολυμπίας και Πύργου δια οδού βατής, ήμιο νικής και αμαξιτής. Προς την Γορτυνίαν δια οδών ημιονικών. Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Μπόντης Γ., Δημοτικό σχολείο αρρένων και Δημοτικό σχολείο θηλέων. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Γιαρμενίτας Ζώης - Κουνενής Ν. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Λυρής Θεόδωρος ΙΑΤΡΟΙ Αθανασιαάδης Γ. - Ζάγκλαρης Α. ΚΑΦΕΙΑ Βέργου Α. - Ηλιοπούλου Ι. - Φαρσούα Χρ. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Κοαμόπουλος Λ. - Κυριακόπουλος Ν. - Μέλιος Ι. - Μουρτζίνης Η. Παπανδρόπουλος Α. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Λαγκαδινός Θ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Ηλιοπούλου Κ. - Λυκοτομάρου Χ. - Πέτρου Α. - Πόμπα Δ. - Ρουμελιώτου Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Ανδρουτσοπούλου Ι. - Ανδρουτσοπούλου Χ. - Γιαννακοπούλου Δ.

- Ζαφειροπούλου Θ. - Παπασπυροπούλου Π. - Πορετζάνου Γ. - Πορετζάνου Σ. - Σωτηροπούλου Γ. - Τσιριγώνη Χ. ΡΑΦΕΙΑ Αγγελοπούλου Δ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Σωτηροπούλου Ν.

125

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Ηλιοπούλου Χρ. - Κοσμοπούλου Γ. - Κοσμοπούλου Ι. - Κούτρα Λ.

- Λάγαρη Χ. - Λιαρομάτη Α. - Παναγούλη Χ. - Πούλου Γ. - Σωτηροπούλου Γ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Αθανασοπούλου Ι. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Καζάζης Δ. - Κουτσόπουλος Κ. - Χρονόπουλος Χ. ΥΛΟΤΟΜΟΙ Αλμπάνης Π. - Λυρής Η.

ΔΟΥΚΑ • Κάτοικοι 607) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Ροδόπουλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας) ού ήτο πρωτεύουσα θερινή. Ειρηνοδικείον από 1 Απριλίου έως 30. Συγκοινωνία από Πύργου ώρες 7.30’ και από Κριεκουκίου ώρες 3.45’. Ελληνικόν σχολείον: Σχολάρχης Αβραμόπουλος Β., Ελληνοδιδάσκαλος Παπαδιονυσίου Π. Δημοτικό σχολείο αρρένων και Δημοτικό σχολείο θηλέων. Συμβολαιογραφεία: Συμβολαιογράφος Σέρρος Λ. Ταχυδρομείον - Τηλεγραφείον. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Χατζόπουλος Α. ΙΑΤΡΟΙ Νικολετόπουλος Μ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργακοπούλου Γ. - Κουμπάτη Γ. - Λαμπροπούλου Α. - Παναγούλια Ι. - Χρυσανθακοπούλου Β. Χωριό: ΛΑΣΔΙΚΑ.

ΔΟΥΝΕΪΚΑ ή • (Κάτοικοι 515) - τέως Δήμος Ελίσσης ΜΕΣΟΛΟΓΓΑΚΙ Πρόεδρος Αναστασόπουλος ή Παπαθεοδώρου Χρήστος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ελίσσης (Ηλείας). Χωριά: ΠΥΘΟΥΛΚΑ – ΛΑΜΠΡΕΪΚΑ - ΚΑΣΝΕΣΕΪΚΑ.

126

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΔΡΑΓΟΥΜΑΝΟΥ • (Κάτοικοι 718) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Στούμουρος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρες 3.30’. Γραμματοδιδασκαλείον. Ιερείς Μιχαλόπουλος Π. - Παπαζαφειρόπουλος Γ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Παπαδόγιαννη Ι. - Πάσχου Α. - Πλατή Λ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Λόντη Γ. - Παπασημητρίου Σ. - Πάσχου Κ. - Πάσχου Π. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Σταυρόπουλος Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Σταυρόπουλος Ν. - Σταυρόπουλος Π. Χωριό ΠΑΛΑΤΟΝ (Κάτοικοι 101). Από Ανδριτσαίνης ώρες 2.30’. Ιερέας Μιχαλόπουλος Π. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Αναστασόπουλος Λ.

Αλώνισμα. Φωτ. Τάκη Τλούπα.

127

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ζ ΖΑΧΑ • Κάτοικοι 1298) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Μπίθας Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας) ούτινος ήτο πρωτεύουσα. Από Κυπαρισσίας ώρα 10.30’ και απο Ανδριτσαίνης ώρα 3. Αρχ. Πόλις ής οι κάτοικοι συνέδραμον εις την ίδρυσιν της Μεγαλοπόλεως. Παρά την Ακρόπολιν και τη κυρία πόλει υψούται μέγας πύργος σώζονται δε εκεί πλησίον ερείπια ναού. Εν Αλιφείρα υπήρχεν άγαλμα της Αθηνάς κολοσσαίον όπερ έβλεπε τις εκ της κοιλάδος του Αλφειού. Πανηγύρεις. Ενταύθα τελείται εμποροπανήγυρις 20-27 Αυγούστου ετησίως. Ελληνικό σχολείο σχ. Ιγγλέσης Ν. Δημοτικό σχολείο αρρένων- θηλέων. Ιερείς. Μπίθας Γ.- Παπασταματίου Π. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αντωνόπουλος Π.- Δογάνης Ν.- Κανελλόπουλος Α.- Κανελλόπουλος Κ.Μαντάς Μ.- Τσιάμπρας Γ. ΕΛΛΗΝΟΓΡΑΦΕΙΑ Διαμαντοπούλου Ζ.- Δογάνη Ν. ΙΑΤΡΟΙ Ματαράγκας Β.- Παπασταματίου Β. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Δογάνη Π.- Ράμου Γ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Δογάνη Π.- Μπίθα Α. ΟΙΝΟΥ και ΡΗΤΙΝΗΣ ΕΞΑΓ. Δημητρόπουλος Δ. - Δογάνης Η. - Κουτσιουρής Β.- Τσάτσαρης Ι. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) 128

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Θεοδωροπούλου Χ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Διαμαντοπούλου Κ.- Δογάνη Κ.- Δογάνη Χ.- Μαυροειδή Ι.- Παπαγεωργίου Κ. ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ Μπίθα Κ. ΡΑΦΕΙΑ Ασημακοπούλου Α.- Σπυροπούλου Ε. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Αντωνοπούλου Ι.- Μιχαλακοπούλου Μ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Δογάνη Κ.- Εφοράκου Κ.- Χρονοπούλου Ν. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Βασιλακοπούλου Α. ΣΙΤΕΜΠΟΡΟΙ Δογάνης Χ.- Πλατής Ι. ΣΤΑΦΙΔΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Κωνσταντόπουλος Σ. ΤΣΑΡΟΥΧΟΠΟΙΕΙΑ Γκούτη Ν. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Νικητόπουλος Α.- Παπαζαφειρόπουλος Ζ.- Τσαντίλης Γ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Δογάνη Ι. Χωρ. ΜΠΙΤΖΙΜΠΑΡΔΙ (Κ. 209) Απο Ζάχης ώρα 1.15’ Γραμματοδιδασκαλείον Ιερείς. Κουρκούτας Γ.- Παπαδημητρίου Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κωνσταντόπουλου Σ.- Παπαμητρίου Χρ. ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΕΙΑ Κοτταρά Α.- Κοτταρά Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κουρκούτα Δ.- Κωνσταντοπούλου Σ.- Μαντά Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Κωνσταντόπουλος Σ.- Μπαχούρος Δ.- Τζανετόπουλός Σ.

129

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Τα Λουτρά Καϊάφα, αρχές του 20ου αιώνα.

ΖΑΧΑΡΩ • (Κάτοικοι 2.182) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Ζήρος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 9 - αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Ου ήτο πρωτεύουσα. Ο Δήμος Αρήνης ωνομάσθη εκ της αρχαίας πόλεως των Πυλίων ΑΡΗΝΗΣ κειμένη εφ’ υψώματος παρά τον Κυπαρισσιακόν κόλπον και εγγύς του σημερινού λιμένος ΚΑΪΑΦΑ. Ενταύθα γενομένων ανασκαφών ευρέθησαν τα ερείπια των Ανακτόρων του Βασιλέως της Πύλου Νέστορος. Εδέσποζε δε ταύτης το ισχυρόν Σαμιακόν φρούριον κείμενον μεταξύ του Άνιγρα ποταμού και Ολυμπίας. ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΛΟΥΤΡΑ ΚΑΪΑΦΑ Κείνται παρά τω χωρίω ΜΠΕΣΧΙΝΙ αρχ. Πύργος της Τριφυλίας 50’ παρά το ναΐδριον Αγ. Ισιδώρου 45’ και εντός του αχανούς και μαγευτικού δάσους εκ πευκών «Στροφιλιάς» όπερ περιλούει μέγας τέναγος, εκεί είνε τα Λουτρά του Καϊάφα. Τα Λουτρά του Καϊάφα σχηματισθέντα εκ των ρεόντων μεταλλικών υδάτων, είνε κατάλληλα δια δερματικά κυρίως νοσήματα.

130

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ήδη δε λειτουργούσι ξενοδοχεία, ζυθεστιατόρια, καφενεία, θέατρα λιθόκτιστοι λουτήρες και οικήματα πάντα δε ανηγέρθησαν εσχάτως πολυτελή εις οικοδομάς, επίπλωσιν και φωτισμού δι’ ηλεκτρισμού. Η διαμονή είνε ευθυνή. Λίμνη Καϊάφα Εν τη παρακειμένη των Λουτρών Λίμνη Καϊάφα, εξάγονται οι ονομαστοί ιχθύς και εγχέλεις, κατά δε τον χειμώνα ενεργείται δια πλοιαρίων θαυμάσιον κυνήγιον υδροβίων πτηνών. Εις δε τα ελώδη μέρη γίνεται παραγωγή μεγάλης ποσότητος Παπιρίου (προς κατασκευήν σαγμάτων) και ψάθου δια κατασκευήν ; ; ; Σημειώσεις Αρχαιολογικαί Ενταύθα υπήρχε το Φρούριον «Κλειδί» και ο Ναός του Σαμίου Ποσειδώνος. Επί υψώματος δε 301 μ., εις λεπτά 15’ μακράν, φαίνονται τα ερείπια καλού περιβόλου, Σαμιακού, με περίμετρον 2 χιλ. με ύψος 3,80 μέτρα και πάχος 2,50 μέτρα. Σώζονται 11 εισέτι επάλξεις και πύλη τις κλπ. Είνε ωραίας προϊστορικής τέχνης και διατηρήται καλώς. Συγκοινωνία - Θερμοκρασία Μετάβασις δια του Σιδηροδρόμου Πελοποννήσου μέχρι Πύργου και εκείθεν δι΄αμάξης. Θερμοκρασία ύδατος 32,2 ο η ποσότης των στερεών εν όλω ουσιών 217.5 γρ. Η δσε εκ 10.000 γρ. ύδατος παρουσία του υδροθείου 309, 3 κ.εκ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ Παρά το Μπεσχίνι «Μονή της Παναγίας» πανηγυρίζουσα την 15 και 23 Αυγούστου ετέρα δε ομώνυμος εν Σμέρνα του αυτού δήμου. ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σταφίς, δημητριακά, οίνοι, έλαιον, λεμόνια, πορτοκάλια, γεώμηλα και λαχανικά πρώιμα.

ΖΑΧΑΡΩ • (Κάτοικοι 1800). Από Κυπαρισσίας ώρες 5.30’ και λεπτά 25’ από θαλάσσης.

Έδρα Ειρηνοδικείου, Ελληνικού σχολείου κλπ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδίκης Παπακωνσταντίνου Κ., Γραμματεύς Στασινόπουλος Β., Μονοπώλειο Αποθηκάριος Διαχειριστής Αγριόπουλος Α., Συμβολαιογράφος Μιχαλόπουλος Γ., Σταθμάρχης Σ.Π.Α.Π. Θεοδωρακόπουλος Γ.

131

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Ελληνικό σχολείο Σχολάρχης Δαΐκος Κ., Ελληνοδιδάσκαλοι Γιαννακόπουλος Γ. - Παπαδόπουλος Π., Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδάσκαλοι Κανακόπουλος Α. - Παπαθανασόπουλος Χ. Τσικογιάννης Ι., Δημοτικό σχολείο θηλέων Δημοδιδάσκαλος Θανοπούλου Αναστασία. ΕΚΚΛΗΣΙΑ Ιερείς Παπαδόπουλος Ν. - Παπαφωτίου Η. Ναοί: «Άγιος Σπυρίδων» (πολιούχος) - «Παναγίας» (νεκροταφείο) - «Προφήτης Ηλίας». ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Προς προστασίαν και παραγωγήν της Σταφίδος, Υποκατάστημα Ζαχάρω, Πράκτορας Μανιάτης Κ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ ΖΑΧΑΡΩΣ Βολτέα Ι. - Βολτέα Ν. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Φακάλου (ίδρυση το 1896) ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Αβραμόπουλος Γ. - Δαΐκος Τ. - Κριτσούλης Ε. - Μισιχρόνης Γ. - Φουρλής Α. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Δρακόπουλος Δ. - Ξυνής Σ. ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΚΛΗΤΗΡΕΣ Ζήρος Γ. - Μακρυγιάννης Α. - Σταυρόπουλος Γ. - Τσιρώνης Α. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σπηλιόπουλος Σ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κριτζελή Κ. - Μισιχρόνη Σ. - Τζαμαλούκα Δ. - Φάκαλη Α. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Αβραμόπουλος Γ. - Αγγελόπουλος Π. - Αποσκίτης Μ. - Πετρόπουλος Κ. και Αγγελόπουλοι αδελφοί - Τρουπάκης και Σάσσαλος - Χρυσικόπουλοι αδελφοί. ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΙΣ ΙΑΜΑΤΙΚΩΝ ΛΟΥΤΡΩΝ Κωστόπουλος Ι.

132

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΝΟΙΚΙΑΣΕΙΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΛΙΜΝΗΣ Παπαδόπουλος Δ. (εξαγωγεύς). ΙΑΤΡΟΙ Αγριόπουλος Α. - Καραπαναγιώτης Κ. - Πάλας Φ. - Παπαδόπουλος Α. - Τζαμαλούκος Α. - Τζαμαλούκος Γ. ΚΑΦΕΙΑ Γκότση Κ. - Τζαμαλούκα Δ. - Φιορέτου αδελφοί. ΚΟΥΡΕΙΑ Γεωργακοπούλου Α. - Κουσκουλή Α. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργακοπούλου Σ. - Κακαβούλη και Ζήρου Θ. - Μπούτσικα Ν. - Σάσσαλου Α. - Φωτοπούλου Ε. ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Ζαλά Λ. ΜΟΔΙΣΤΑΙ (Γυναικείων φορεμάτων και πίλων) Αγριοπούλου - Ασημακοπούλου - Βελέντζα - Γιαννακοπούλου - Γεντίμη - Γεωργούλια Αριστ. - Γεωργακοπούλου Λεμονιά - Δρίβαλου - Ζήρου Γλυκερία - Ζήρου Μ. - Ζήρου αδελφ. - Μουσιαμά Παναγ. Παναγιωτοπούλου Δημ. - Σταθοπούλου - Στριγγλή Σωτηρία. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Αδαμοπούλου Ι. (ύπνου) - Κακαβούλου Π. - Παπαγεωργίου Α. Μπούτσικα Ν. (φαγητού). ΞΥΛΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ Πρωτόπουλος και Αγγελόπουλος. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Στριγκλή Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννακοπούλου και Σαββάλου - Δρακοπούλου και Δαΐκου - Κόντου Σ. - Κριτσέλη και Κόντου - Μπάμπη Θρ. - Παπαδοπούλου Δ. - Τασσιοπούλου Π. - Χρυσικοπούλου αδελφοί. ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ Ρουμελιώτη Δ. - Ρουμελιώτη Κ. ΡΑΦΕΙΑ Ζάμπελη Σ. - Παυλοπούλου Π. - Τρουπάκη Ν. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Γεωργούλα Δ. ΣΤΑΦΙΔΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ 133

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Δαΐκος Α. - Μπούτος Σ. - Σκούτερης Κ. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Αβραμόπουλος Γ. - Κριτσέλης Κ. - Μισιχρόνης Γ. - Μπουτσίπαρους Ε. ΤΣΑΡΟΥΧΟΠΟΙΕΙΑ Λαμπροπούλου Ι. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Κριτσέλη Π. - Νικολοπούλου Α. - Παλιάρου Β. - Χριστοδουλοπούλου Π. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Αγριοπούλου Α. ΧΑΛΚΟΥΡΓΕΙΑ Κοντολέτα Θ. - Μπρελιά Ι. -Τατούλη Δ. Χωριό: ΞΗΡΟΧΩΡΙ (Κάτοικοι 453), Από Ζαχάρω λεπτά 30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κοκκολίρη Α.

ΖΕΛΕΧΟΒΑ • (Κάτοικοι 947) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Νικητόπουλος Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερείς Παπακωνσταντίνου Γ. - Τσιάμπρας Α. ΜΕΤΑΠΡΑΤΑΙ – ΟΙΝΟΠΩΛΑΙ Νακόπουλος Π. - Νικητόπουλος Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Τσιάμπρα Π. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Τσιάμπρα Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Παπακωνσταντίνος Τ. - Τσιάμπρας Α. Χωριό: ΚΡΑΝΑ (Κάτοικοι 155), Από Ζάχας ώρες 2.45’. Ιερέας Παπακωνσταντίνου Θ. Χωριό ΝΙΒΙΤΣΑ (Κάτοικοι 62), Από Ζάχας ώρες 1.15’. Ιερέας Τσάμπρας Α. ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ Αποστολοπούλου Α.

134

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Τοπίο Φιγαλείας 19ος αι.

Χωριό: ΡΑΦΤΗ (Κάτοικοι 104), Από Ζάχας ώρες 1.30’. Ιερέας Τσάμπρας Α. Χωριό: ΦΤΕΛΙΑ (Κάτοικοι 72), Από Ζάχας ώρα 1. Ιερέας Τσάμπρας Α.

ΖΟΓΚΑ • (Κάτοικοι 407) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Πανταζόπουλος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων (Ηλείας). Χωριά: ΣΥΜΙΔΑ, ΚΑΛΥΒΑΚΙΑ (Κάτοικοι74). Από Μανωλάδος ώρες 4. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μεντζενιώτου Β. Χωριό: Μάζι.

ΖΟΥΡΤΣΑ • (Κάτοικοι 2.095) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Τσαγγάρης Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 9 - αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας), ούτινος ήτο πρωτεύουσα. Γραμματέας Κοινότητας Καρανάσης Τ.

135

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Φιγαλεία, 1904. Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα.

Φιγαλεία Ο Δήμος Φιγαλείας ωνομάσθη υπό Φιγάλου υιού του Λυκάωνος και Φιγάλου υιού του Βουκολίωνος, αρχαιοτάτη πόλις της Αρκαδίας επί βράχου αποτόμου και μετεώρου μεταξύ των ορέων Κοτυλίου και Ελαίου. Τα τείχη εξετείνοντο κάτωθεν των κρημνών, κατά δε τα άνω επί του λόφου ήτο ο Ναός της Αρτέμιδος Σωτείρας και άλλοι. Διεδραμάτισεν αύτη ως και άλλαι πόλεις μέγα μέρος εν τη ιστορία έως ού κατέλαβεν αυτήν Φίλιππος ο Ε’ ομού με την Τριφυλλίαν και έκτοτε περιέπεσεν εις αφάνειαν. Απέχει 6 ώρ. της Κυπαρισσίας και πολλοί είνε οι επισκεπτόμενοι αυτήν. Τα τείχη της σωζόμενα είνε 4 χιλιόμετρα περιμέτρου και 2 1 (2 πάχους έχοντα πύργον και πύλας αρχαϊκής κατασκευής και άλλα λείψανα οικοδομών, άτινα μετά των Μυκηναϊκών, είνε έξοχον δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. ΖΟΥΡΤΣΑ (Κάτοικοι 1809). Από Κυπαρισσίας ώρες 7 και από Ανδριτσαίνης ώρες 5. Έδρα Ειρηνοδικείου, Ελληνικού Σχολείου. Ειρηνοδικείο: Ειρηνοδίκης Τζαβάρας Α., Γραμματεύς Πουλούρος Θ., Σταθμάρχης Αστυνομικός Μανδροπήλιας Ν., Συμβολαιογραφεία: Συμβολαιογράφος Πιπιλής Μ., Ταχυδρομείο - Τηλεγραφείο Προϊστάμενος Ζήρας Δ. Ελληνικό Σχολείο Σχολάρχης Σκουριώτης Δ., Ελληνοδιδάσκαλοι Ζήρας Δ. - Μπαλάσκας Α. Δημοτικό σχολείο αρρένων: Δημοδιδάσκαλοι Επίστρατος Ταγάρης Π. - Τζαμαλούκος Κ. Τσόπελας Α., Δημοτικό σχολείο θηλέων: Διδάσκαλος Βουδούρη Ιόλη. Ιερείς: Καπλάνης Ι. - Παπαγεωργίου Π. Συγκοινωνία: Ολοκλήρου του δήμου ή συγκοινωνία εκτελείται δι’ οδών ημιονικών ή ελάχιστα βατών. Σιδηροδρομικός Σταθμός απέχει ώρες 2.30’.

136

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Φιγαλεία (Ζούρτσα), 1880. Συγκέντρωση κατοίκων στην αγορά.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΖΟΥΡΤΣΗΣ

ΑΝΘΡΑΚΕΜΠΟΡΕΙΑ Πιτσινού Π. ΑΠΟΙΚΙΑΚΑ (Εισαγωγείς) Ζαρειφόπουλος Π. και Πιπιλής Α. - Καρανάσης Π. - Καρανάσης Χ. - Κλέντος Χ. και Παπαγεωργακόπουλος Γ. - Οικονομόπουλος Κ. Πιπιλής Γ. - Σίμος Κ. - Ταγάρης Ν. - Ταγάρης Μ. Χρ. - Χαντζής Κ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Χριστοδουλοπούλου Ν. ΒΑΡΕΛΟΠΟΙΕΙΑ Μπέσικου Ι. - Φλέσσα Γ. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Καρανάσης Π. - Καρανάσης Τ. - Παυλούρος Θ. - Πιπιλής Ι. - Τάγαρης Μ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γκιουλές Α. - Ζαριφόπουλος Ε. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Δόξα Π. - Λιάπη Φ. - Παπαγεωργίου Π. και Ν. - Παπαδιονυσίου Π. - Παυλούρου Θ. - Τάγαρη Ν. - Χαντζή Γ.

137

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Εκμάθηση επαγγελμάτων στη Φιγαλεία (Ζούρτσα), 1920.

ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Κουστάνας Ι. - Παπαλεξόπουλος Π. - Χαντζής Γ. ΙΑΤΡΟΙ Δέδες Ν. - Πιπιλής Π. - Παπαδόπουλος Ν. - Τσαγκάρης Β. ΚΑΦΕΙΑ Καλογιάννη Ι. - Παπαθεοδώρου Π. - Ξυδιά Σ. - Σταυροπούλου Θ. Τάγαρη Δ. ΚΟΥΚΟΥΛΙΑ και ΣΙΤΟΣ (εισαγωγείς- εξαγωγείς) Κουσάνας Ι. ΚΟΥΡΕΙΑ Γκουβάτσου Κ. - Κάσσαρη Γ. - Νίκα Γ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Βουδούρη Κ. - Μπαρόγεωργα Χ. - Οικονομοπούλου Γ. - Χαντζή Ν. ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Τριαντοπούλου Α. ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Λεώνη Ν. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Γκουβάτσου Κ. - Κάσσαρη Γ. - Κάσσαρη Δ.

138

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Φιγαλεία (Ζούρτσα), 1882. Μελισσοκομικές εργασίες Γ. Θ. Χατζή (1848-1942).

ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γερομούτσος Π. - Γκιουλές Σ. Π. και Πιπιλή Λ. - Καπλάνη Σ. - Καρανάση Π. - Καρανάση Χ. - Κλέντου Χ. - Οικονομοπούλου Κ. και Ταγάρη Ν. - Πιπιλή Γ. - Σίμου Κ. - Χαντζή Κ. ΡΑΦΕΙΑ Αλεξανδροπούλου Κ. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Φλέσσα Ι. και Φλέσσα Ε. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Μπόγια Χ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Θεοδωροπούλου Γ. - Κολαρά Γ. - Μαστρογιαννοπούλου Ι. - Τριανταφυλλοπούλου Π. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Γερομούτσος Π. - Γκιουλές Σ. - Ζαριφόπουλος Π. και Πιπιλής Λ. Ζαριφόπουλος Σ. - Καπλάνης Σ. - Καρανάσης Π. - Καρανάσης Χ. Κλέντος Χ. - Οικονομόπουλος Κ. και Ταγάρης Ν. - Πιπιλής Γ. - Σίμος Κ. - Χαντζής Ν.

139

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Φιγαλεία (Ζούρτσα), 1953. Μελισσοκομικές εργασίες απογόνων Γ. Θ. Χατζή.

ΣΤΑΦΙΔΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΙΣ Καπλάνης και Σίμος - Οικονομόπουλος και Ζαριφόπουλος - Πιπιλής Γ. - Παπαλεξόπουλος Π. - Παπαδόπουλος Ν. - Τάγαρης Ν. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Μπαρόγιωργος Ε. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Δόξα Πηνιώ και Παπαγεωργίου Ν. - Παναγόπουλος Φ. και Τάγαρη Ευθυμία - Παπαφωτόπουλος Γ. και Οικονομόπουλος Κ. - Πιπιλής Σ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Παπαφωτοπούλου Γ. - Τσόπελα Μ. και Καρανικολή Γ. Χωριό: ΜΟΥΝΔΡΑ (Κάτοικοι 162), Από Ζούρτσης λεπτά 30’. Χωριό: ΠΡΑΣΙΔΑΚΙ (Κάτοικοι 100), Από Ζούρτσης ώρες 2, Ιερέας: Σαρλάς Γ.

140

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Κ ΚΑΒΑΣΙΛΑ

• (Κάτοικοι 758) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Γιαννακόπουλος Χαρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών ώρες 1.30’. Σταθμός Σιδηροδρομικός Α-Π-Π Σταθμάρχης Κιμηνάς Π., Δημοτικό σχολείο αρρένων και Δημοτικό σχολείο θηλέων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Βασιλοπούλου Χρ. - Καρούνια Χ. και Γ. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Παπουτζής Α. - Σπυρόπουλος. ΙΑΤΡΟΙ Παπαχρήστου Κ.

ΚΑΓΚΑΔΗ

• (Κάτοικοι 409) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Γιαννόπουλος ή Σούρας Θ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασιών (Ηλείας). Από Μανωλάδος 1.30’. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Προύτζου Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Ζαβού Α. - Ζαβού Κ. - Ζαχαροπούλου Δ. - Σπυροπούλου Π. ΚΑΦΕΙΑ Μέρμηγκα Α. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ζαβού Δ. - Κανελλοπούλου ή Σούρα Δ. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Γκριτζώνης Χ.

141

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ματζώρος Κ. - Παπαγεωργακόπουλος ή Παπαδόπουλος Π. Χωριό: ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ (Κάτοικοι 140) Από Μανωλάδος ώρες 2. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ζαφειρόπουλος Η.

ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΧΩΡΙΟ

• (Κάτοικοι 270) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Βουγιούκας Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Μεθώνης λεπτά 50’. Χωριό: ΝΕΡΟΥΛΑ ή ΔΗΛΕΪΚΑ (Κάτοικοι 56), Από Μεθώνης λεπτά 45’.

ΚΑΚΟΒΑΤΟΣ

• (Κάτοικοι 446) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Σπηλιόπουλος Σ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως λεπτά 45’. Μονοπώλειο Αποθηκάριος Διαχειριστής Στούγιας Π., Τελωνοσταθμαρχείον, Ιερέας: Μιχαλόπουλος Μ. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Καλλιφείδη Ι. και Αλεξίου.

Κακόβατος - οινοποιείο, 1918.

142

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΑΦΕΙΑ Σταματοπούλου Σ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Θεοδωροπούλου Δ. - Θεοδωροπούλου Ν. - Νικολοπούλου Α. - Σακκά Ζ. - Χριστοπούλου Δ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Μιχαλόπουλος Δ. - Χριστόπουλος Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Χριστόπουλος Χ.

ΚΑΚΟΤΑΡΗ

• (Κάτοικοι 273) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Τουτούνης ή Παπαευσταθίου Γεώργιος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 4. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπαευσταθίου Γ.

ΚΑΛΙΟΛΕΝΤΖΙ

• (Κάτοικοι 415) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Ντούρος ή Δούρος Θ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας).

ΚΑΛΥΔΩΝΑ

• (Κάτοικοι 799) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Παπαγεωργίου Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως ώρα 1.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων- θηλέων, Ιερείς: Παπαγεωργίου Ν. Χριστόπουλος Ν. ΑΛΕΥΡΟΜΥΛΟΙ Χριστοδουλοπούλου Γ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Καλογεροπούλου Δ. - Πούρνου Α. - Χριστοδουλοπούλου Δ. ΚΑΦΕΙΑ Παπαγεωργίου Ι.

143

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αθανασοπούλου Κ. - Σταυροπούλου Γ. - Χριστοδουλοπούλου Γ. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Χριστοδουλόπουλος Ν. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Χριστοδουλόπουλος Χρ. - Χριστοδουλόπουλος Δ.

ΚΑΠΕΛΕΤΟ • (Κάτοικοι 1015) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Τσάχαλης Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του Δήμου Βουπρασίων (Ηλείας). ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δρακοπούλου Α. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Ίσκος Α. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ψαρρόπουλος Α. και Χ. Χωριό ΣΟΥΛΑΤΙΚΑ ΚΟΚΛΑ (Κάτοικοι 110), ΜΠΟΡΣΙ (Κάτοικοι 127). Από Μανωλάδος ώρες 2. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Τσαούση Γ. Χωριό: ΝΕΟΝ ΠΙΚΕΡΝΙ - ΣΟΥΒΑΡΔΟΝ (Κάτοικοι 275) Από Μανωλάδος ώρες 2. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Σπανού Σωτ.

ΚΑΡΑΓΚΙΟΥΖΙ- • (Κάτοικοι 480) - τέως Δήμος Ήλιδος ΑΜΠΕΛΟΚΑΜΠΟΣ Πρόεδρος Σιδέρης Λ. Παν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρω-

ματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης ώρα 1. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Χριστοπούλου Χρ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπανδρέου Α. - Σιδέρη π.

144

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΑΡΑΤΟΥΛΑ

• (Κάτοικοι 569) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Παπαδόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Από Λαντζόι ώρα 1. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΙΑΤΡΟΙ Μερεμέτης Δ.

ΚΑΡΔΑΜΑΣ

• (Κάτοικοι 527) - τέως Δήμος Ελίσσης Πρόεδρος Μπράμος Φ.Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ελίσσης (Ηλείας). Από Αμαλιάδος λεπτά 30’. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Μπαμπινιώτης και Μπράμος. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Θεοδωρίδου Α. ΚΑΦΕΙΑ Αποστολοπούλου Π. - Κυριακοπούλου Α. - Ψυχούλια Π. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ευθυμοπούλου – Μαρκοπούλου - Χλιβέρη Χρ. Και Γ.

Καρδαμάς. Άποψη του παλαιού Σχολείου, 1866.

145

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Κατσάπη Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μαρκοπούλου Δ. - Μπράμου Π. - Μαρινοπούλου Α. - Παπαβασιλείου Ν. - Παπαθεοδώρου Χ. - Χλιβέρη Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Θεοδωροπούλου Α. - Πελάση Κληρονόμοι.

ΚΑΡΔΙΑΚΑΥΤΑ

•

(Κάτοικοι 466) - τέως Δήμος Μυρτουντίων

Πρόεδρος Παπαδόπουλος Λ’., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Χωριό: ΓΡΟΥΜΠΙ (Κάτοικοι 128). Από Λεχαινών ώρα 1.

ΚΑΣΤΡΟΝ

•

(Κάτοικοι 408) - τέως Δήμος Μυρτουντίων

Πρόεδρος Κουρής Ανδ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών ώρες 2.30’. Γραμαμτοδιδασκαλείον. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Ζαχαροπούλου Σωτ. - Λευκαδίτου Δ. και Ι. Χωριό: ΛΟΥΤΡΑ ΚΥΛΛΗΝΗΣ.

ΛΟΥΤΡΑ ΚΥΛΛΗΝΗΣ Αρχαιολογικαί σημειώσεις Το χωρίον Κυλλήνη ήτο ομηρική πόλις και είχε τρείς ναούς, Ασκληπιού, Αφροδίτης και Ερμού. Επί Ενετοκρατίας ή Κυλλήνη ήτο πρωτεύουσα ομωνύμου Δουκάτου. Τα Λουτρά Κυλλήνης Τα ιαματικά Λουτρά Κυλλήνης ή Λύντζη κατά των ρευματισμών, χοιράδων, δερματικών και ηπατικών νοσημάτων λειτουργούσι κατά τον μήνα Μάϊον. Έχουσι πολύ ανθρακικόν, θειούχον και χλωριούχον νάτριον και σίδηρον. Έχουν άριστον θερμόν (276 ο) θειούχον και αλκαλικόν ύδωρ και είνε ευχάριστον εις την γεύσιν, ωφελούσι δε τα ύδατα ταύτα και πινόμενα.

146

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Οδηγίαι δια τους Ταξειδιώτας Η εταιρία του Σιδηρ. Πελοποννήσου ανήγειρε α’, β’ και γ’ τάξεως ξενοδοχεία με τελείους λουτήρας και δεξαμενάς ψεκασμών εισποών κλπ. Τιμαί των ξενοδοχείων «Μέγα Ξενοδοχείον».

12- 15 φρ. ημερησίως, 2 άτομα 25 δρ., «Ξενών ή Χρυσούν Δέρας » δωμάτια δι’ εν άτομον 21 (2 δρ. δια δύο δρ. 4, «Τερψιθέα και Καλλιθέα» δωμάτιον μετά δύο κλινών δρ. 6 ημερησίως, έχοντα και μαγειρεία.- Οικίσκοι ισόγειοι Δωμάτιον μετά δυο κλινών δρ. 5 μετά μαγειρείου.- Παραπήγματα Δωμάτιον κατ’ άτομον δρ. 11 (2, δύο άτομα δρ. 2, πλειότερα άτομα δρ. 1 έκαστον. Ενοικιαστής Ξενοδ. Και κτήσεων της Ετ. Σιδηρ. Πελοπον. Μερκάτης Α. Πρακτορεία Ατμ. Εταιριών Τοιαύτα λειτουργούσι κατά την εποχήν των Λουτρών Ατμ. «Ν. Ελληνικής», «Γιαννουλάτου», «Γουδή», «Πυλάρου» και «Τζών». Συγκοινωνία Σιδηροδρομική Εκ Κυλλήνης τοπική Σιδηροδρομική Γραμμή 14 χιλμ. εννοείται αυτήν μετά του Καβάσιλα. Σταθμός Σιδηροδρομικός Γραμμής Πατρών- Πύργου.

ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Πώσου Λ. και Σία. - Πρινοπούλου Άμβρ. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Μερκάτη Α. ΚΟΥΡΕΙΑ Μπουζακοπούλου Ν. - Στρούζα Κ. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ «Μέγα» - «Ξενών ή Χρυσούν Δέρας» - «Τερψιθέα» και «Καλλιθέα» ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΑΤΜ. ΕΤΑΙΡ. «Γιαννουλάτου» Μακρής Δ., «Γουδή» Μαντάς Α., «Κυκλαδικής» Ζαφειρόπουλος Π., «Πυλάρου» Πούλος Ν.

147

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΚΟΛΟΝ

• (Κάτοικοι 682) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Καντούνης Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. Είνε πόλις παράλιος και επίνειον του Πύργου, μεθ’ ού συνδέεται σιδηροδρομικώς και δι’ αμαξιτής οδού. Έχει αξιόλογον τεχνητόν λιμένα, όστις ήρξατο οικοδομούμενος από το 1850 και εδαπανήθησαν 6 εκατομμ. δρ. Είνε θερινή διαμονή των Πυργίων. Τοπικός Σιδηρ. 13 χιλιομ. Κατά το 6 χιλιόμ. Είνε ο Άγιος Ιωάννης, ωνταύθα έκειντο οι «Λετρίνοι» των αρχαίων, εξού και ο δήμος Λετρίνων καλείται και είνε έδρα Τελωνείου, Λιμεναρχείου, Ταχυδρομείου και Τηλεγραφείου. Δημοτικό Σχολείο αρρένων. Ιερέας Δημόπουλος Στέφανος. Ναός «Άγιος Νικόλαος». Λιμενικόν ταμείον Κατακόλου. Πρόεδρος και έδρα Πύργου. Λιμεναρχείον: Λιμενάρχης ο τελώνης Λιμενοφύλαξ Μιστριώτης Θ. – Τελωνείον: Τελώνης Μουντζουρίδης Χ., Ελεγκτής Μοσκέτος Δ., Υπελεγκτής Γεωργούλης Θ., Υπογραμμιστής Παπαμιχαλόπουλος Γ. – Ταχυδρομείο – Τηλεγραφείο: Προϊστάμενος Κυριακόπουλος Π. - Σταθμάρχης Σιδηροδρομικής Γραμμής Πύργου- Κατακόλου Βεντούρας Α. - Φαροφύλαξ Φειδοπιάστης Α. Φάροι και Φανοί Ακρωτηρίου 710 μέτρα ένδον της Νότιας άκρας του ακρωτηρίου Ιχθύος. Διοπτρικός. Φώς λευκόν σταθερόν μετά 1 αναλαμπής ανα 2 λεπτών. Φωτοβολίας σταθερού μέχρι 141 (2 ν.μ. αναλαμπής 18). Λιμένος: Επί της κεφαλής της προβλήτος Φανός διοπτρικός. Φώς σταθερόν ερυθρόν φωτοβολίας μέχρι 5 1 (2 ν.μ.).

Άποψη της προκυμαίας του Κατακόλου με λιμενεργάτες και σταφιδοκιβώτια, αρχές του 20ου αιώνα.

148

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΑΛΕΥΡΟΜΥΛΟΙ Κοντοπούλου και Σωτηροπούλου - Ψημμένου Ιωάννου. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Γιγάντη Ι. - Κλωναράκη Δ. ΑΤΜΟΠΛΟΙΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ - ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ «Αυστροαμερικάνας»: Κανελλόπουλος Φρ. «Γιαννουλάτου»: Χαρίτος Γ. «Γουδή»: Κωνσταντόπουλος Ι. «Ερμουπόλεως»: Σεραφείμ Θ. «Λόυδ»: Πλέσσας Π. «Ουάϊτ Στάρ Λάϊν»: Μερκούρης Λ. «Πανελληνίου»: Μερκούρης Λ. «Υπερωκεανείου»: Παναγιωτόπουλος Σ. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Καλάβρια Δ. ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ Εκκοκιστήρια σταφίδος: Γεωργακοπούλου Γ. - Καρανικολού Θ.

- Μπελούνη Α. - Σαγιά και Κανελλοπούλου - Ψημμένου Ι. Μηχανουργείον: Εκ του Σιδηροδρόμου Πύργου- Κατακώλου, Εργοστασιάρχης Μαρκόπουλος Ι. , Τεχνίται 5, Μηχανοδηγοί 2, Θερμασταί 3. Σταφιδοκιβωτίων: Αλεξοπούλου Α. - Παπανικολάου Γ. - Πολυκαλά Γ. ΚΑΠΝΟΠΩΛΕΙΑ Καραβασίλη Β. και Κ. - Σούγλερα Π. ΚΑΦΕΙΑ Βούρτζα Δ. - Δηνιάτη Γ. - Θησαυρού Ε. - Παναγούλια Π. - Σάπλα Δ. ΚΟΥΡΕΙΑ Μπομποτίνη Α. - Παπαδάκη Ι. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Αναγνωστοπούλου ή Μαγείρου Ι. - Αραπιώτη Δ. - Μιστριώτη Δ. Παπαδάτου ή Μώρου Ι. - Τσαμπρινού Β. ΛΟΥΤΡΩΝ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ Η «Εταιρεία του Σιδηρόδρομου Πύργου- Κατακόλου». ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Θυβιάτου Δ.

149

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Γαργαλιάνου Θ. - Ζώγλα Δ. - Καπανδρίτη Γ. - Μποζίκη Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γιγάντη και Καλάβρια - Κλωναράκη Δ. - Πυλαρινού Ε. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Δ. ΦΟΡΤΗΓΙΔΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Αποστολόπουλος Γ. - Λογοθέτης Στ. - Νίρος Δ. - Νίρος Σπ. - Παπαστολοπούλου Αγγελική.

ΚΑΤΣΑΡΟΥ

• (Κάτοικοι 468) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Στασινόπουλος Μιλ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Κολιοπούλου Π. ΙΑΤΡΟΙ Παπαδόπουλος Ι. ΚΑΦΕΙΑ Τσαπάρα Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπασωτηρίου Α. - Στασινοπούλου Δ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Γραμματικοπούλου Φ.

ΚΑΤΩ ΛΟΥΚΑΒΙΤΣΑ ή ΜΟΥΚΑΒΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 799) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Αλεξόπουλος Δημ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειίων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρα 1. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΔΕΡΜΑΤΕΜΠΟΡΟΙ Αθανασόπουλος Δ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γιαννακόπουλος Κ. Χωριό: ΑΝΩ ΜΟΥΚΑΒΙΤΣΑ.

150

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΑΥΚΑΝΙΑ

• (Κάτοικοι 270) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Φωτεινόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας).

ΚΕΛΕΒΗ-ΚΟΡΟΙΒΟΣ

• (Κάτοικοι 540) - τέως Δήμος Ήλιδος Πρόεδρος Παπαναστασόπουλος Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης λεπτά 45’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αποστολοπούλου Α. - Λιναρδοπούλου Ν. - Πλιάκα Σπ. - Φλώκα Α. Χωριό: ΜΟΥΣΟΥΛΕΜΠΕΗ (Κάτοικοι 266). Από Γαστούνης λεπτά 30’. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Παπαδοπούλου Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Ηλιοπούλου Γ. - Κουλούρη και Κλαδινού - Μητζοπούλου Κ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Φαρμακοπούλου Κληρονόμοι

ΚΕΡΤΙΖΑ

• (Κάτοικοι 263) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Αδαμόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 1.30’.

ΚΛΕΙΝΔΙΑ

• (Κάτοικοι 320) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Γιαννακόπουλος Δημ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 5.30’. ΒΑΡΕΛΟΠΟΙΕΙΑ Μπαλάσκα Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μπαλάσκα Β. - Μπαλάσκα Γ. - Μπαλάσκα Θ. - Μπαλάσκα Π.

151

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΟΛΥΡΙ

• (Κάτοικοι 1199) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Βαρζιλιώτης Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου λεπτά 45’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ (ατμοκίνητα) Μπαλοδήμου Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Καλαθά Ε. & Σια. - Στασινοπούλου Α. ΚΑΦΕΙΑ Κούτρα Κ. - Μπούρα Γ. ΚΟΥΡΕΙΑ Μπαλά Γ. - Τσαγκρή Ι. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Βλαχοπούλου Σπ. - Μεσσαλά Κ. - Μπαλοδήμου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Θ. - Ζαφειροπούλου Ν. - Κούλα Ι. - Μπούρα Χ. Τσαγκρή Ν.

ΚΟΠΑΝΙΤΣΑ ΑΝΩ

• (Κάτοικοι 189) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Φάμελος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρα 1. Γραμματοδιδασκαλείο Υποδιευθυντής Παπαλυμπερίου. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Φαμέλου Α. Χωριό: ΤΡΙΑΝΤΑ (Κάτοικοι 33). Από Ζούρτσης λεπτά 30’.

ΚΟΠΑΝΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 403) – τέως Δήμος Αυλώνος Πρόεδρος Αρνόκουρος Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αυλώνος (Τριφυλίας). Από Σιδηροκάστρου ώρες 3. Ιερέας: Φαναράς Γ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Γιαννοπούλου Γ. - Καρανάση Κ. - Παπαγεωργίου Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Καζιάκα Κ. - Παπαδοπούλου Γ.

152

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Χωριό: ΤΡΟΥΠΑΚΙ (Κάτοικοι 72). Από Σιδηροκάστρου ώρες 1.45’. Χωριό: ΦΟΝΙΣΣΑ (Κάτοικοι 85). Από Σιδηροκάστρου ώρες 2.30΄.

ΚΟΡΑΚΟΧΩΡΙ

• (Κάτοικοι 221) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Αποστολόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 3. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Ξένος Μικ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αποστολοπούλου Δ.

ΚΟΣΚΙΝΑ

• (Κάτοικοι 451) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Παπαδημητρίου Ίω., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Χωριό: ΜΟΥΡΓΙΑ (Κάτοικοι 215). Από Κριεκουκίου ώρες 3 και από Δούκα ώρες 3. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Τζάγκλα Ν. ΙΑΤΡΟΙ Παπαϊωάννου Α. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Ζαφειροπούλου Χ. - Ξενογεώργου Γ. - Παπαπέτρου Θ.

ΚΟΥΚΟΥΒΙΤΣΑ

• (Κάτοικοι 296) - τέως Δήμος Ελίσσης Πρόεδρος Θεοδωρακόπουλος Θ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ελίσσης (Ηλείας). Από Αμαλιάδος ώρες 3. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παχύ Β.

153

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΟΥΚΟΥΡΑΣΑΛΜΩΝΗ

•

(Κάτοικοι 819) - τέως Δήμος Λετρίνων

Πρόεδρος Μαραγκός Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΚΟΥΡΕΙΑ Μπούρα Γ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Ζούρμπα Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Καραγιάννη ή Τσούμπα - Κατσόλη Γ. - Παπασυριοπούλου Χ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Χατζηγιάννης ή Μητρόπουλος Ν.

ΚΟΥΛΟΥΓΛΗ

•

(Κάτοικοι 344) - τέως Δήμος Πηνειίων

Πρόεδρος Χρηστόπουλος Ν., Σύμβουλοι: αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειίων (Ηλείας).

ΚΟΥΜΑΝΗ

• (Κάτοικοι 891) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Παπαγιαννόπουλος Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 3.30’. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Δρούβας Ν. - Νικολετόπουλος - Παπαθεοδώρου Δ. ΙΑΤΡΟΙ Ζώρας Δ. - Παπαναστασόπουλος Β. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Αγγελόπουλος και Πετραλιάς. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπαθεοδώρου Γ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Φιλιπποπούλου Α. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Παπαθεοδώρου Θ.

154

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΟΥΤΣΟΧΕΡΑ

• (Κάτοικοι 516) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Βλαχόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Χωριό: ΜΕΤΟΧΙ ΑΓ. ΘΕΟΔΩΡΩΝ.

ΚΡΕΣΤΑΙΝΑ

• (Κάτοικοι 1.934) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Γιαννακόπουλος Δ. ή Βούλγαρης Ιωάννης, Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας) ούτινος ήτο πρωτεύουσα. Ο Δήμος ωνομάσθη εκ της αρχαίας πόλεως ΣΚΙΛΛΟΥΝΤΟΣ κειμένης μεταξύ Κρεσταίνων και Μακρυσίων, ήτις υπό των Σπαρτιατών αφαιρεθείσα εκ των Ηλείωνπροσεφέρθη εις τον εξόριστον των Αθηνών Ξενοφώντα υιόν του Γρύλλου και οστις και Ναόν της Εφεσίας Αρτέμιδος ανέγειρε. Από Κυπαρισσίας ώρες 9 και από Αγουλινίτσης ώρες 2.30’. Ελληνικό Σχολείο Σχολάρχης Λέφας Δ., Δημοτικό Σχολείο αρρένων – θηλέων

Αγορά της Κρέσταινας, 1927.

155

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΑΓΓΕΙΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργίου Α. ΑΛΕΥΡΟΠΩΛΕΙΑ Νάνου Ι. - Παναγοπούλου Α. ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ Νανοπούλου αδελφοί - Παναγοπούλου Ι. - Τερζοπούλου Δ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Γιανναροπούλου Μ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Βούλγαρης Ι. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γεωργόπουλος Δ. - Φραγκοδημητρακόπουλος Ν. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Νανοπούλου αδελφοί - Τερζοπούλου Δ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Αγγελόπουλος Π. - Αγγελόπουλος Χ. - Παναγιωτόπουλος Κ. - Τερζόπουλος Δ. - Τσάμης Κ. ΕΜΠΟΡΟΜΕΣΙΤΑΙ Βλάχος Γ. ΕΜΠΟΡΟΡΑΦΕΙΑ Γκότση Α. - Δρυμώνα Κ. - Στακοπούλου Κ. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Γαργαροπούλου Α. και Χρονοπούλου Ε. ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ Παλαιό Πρακτορείο Παπασταύρου Χ. ΙΑΤΡΟΙ Γαβριήλ Γ. - Καυκόπουλος Γ. - Πανταζόπουλος Ι. - Παπαδημητρίου Γ.

- Πεπές Σ. - Τριαντόπουλος Ε. ΚΑΦΕΙΑ Γιαννακοπούλου Κ. - Κουτσοπούλου Α. - Μπουτσοπούλου Χαρ. ΚΟΥΡΕΙΑ Θανασοπούλου Χ. - Παπαδοπούλου Π. - Σοσιού Π. - Χριστοδουλοπούλου Κ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γούργουρη Ν. - Ηλιοπούλου Κ. - Λυγδή Π. - Μουλά Γ. - Σοσιού Γ.

156

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Επαγγελματίες και λοιποί κάτοικοι της Κρέσταινας, αρχές 20ου αιώνα.

ΛΕΥΚΟΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Βερροιοπούλου Χ. - Πετροπούλου Π. ΜΑΧΑΙΡΟΠΟΙΕΙΑ Ζαφειροπούλου Κ. - Πλατή Γ. - Πλατή Π. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Γαργαροπούλου και Χρονοπούλου - Χειμώνα Δ. ΞΥΛΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΙΣ Αγγελόπουλος Χ. - Τερζόπουλος Δ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Παναγοπούλου Κ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Καρνάρου Λ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Ασημακοπούλου Κ. - Γεωργίου Α. - Ζάγκου Κ. - Ζάγκου Ν. - Κόλια Κ. - Κωνσταντοπούλου Π. - Μιχαλοπούλου Α. - Μιχαλοπούλου Θ. Ντακούτη Κ. - Παναγιωτοπούλου Χ. - Πρίνου Χ. - Τζίφα Π. - Τουρή Π. - Χατζηφώτη Ι. - Χειμώνα Α. ΡΑΦΕΙΑ Δρυμώνια Ε. ΣΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Καρνάρου Λ. - Κουή Δ. - Μαντζαράκη Ι. - Μιχαλοπούλου Κ.

157

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Δογάνη Δ. - Μπιρμπίλη Ι. - Παπαγιαννοπούλου Ν. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Γεωργίου Α. - Λέλε Γ. - Λέλε Ν. - Παντελάκου Γ. - Παπαδημητρίου Δ. - Παπαδημητρίου Κ. - Παπαδημητρίου Π. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Αγγελοπούλου αδελφοί - Γκότης Ι. - Μπαλαλάς Π. - Ξάγκος Ν. Τερζόπουλος Δ. - Τσιαούσης Δ. - Τσουρής Τ. - Τριαντόπουλος Α. ΤΣΑΡΟΥΧΟΠΟΙΕΙΑ Μαστρογιαννοπούλου Γ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Ηλιοπούλου Ζ. - Παναγιωτοπούλου Χ. - Παρέα Α. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Καχτίτση Ν. - Παπαμιχαήλ Ν. ΧΑΛΒΑΔΟΠΟΙΕΙΑ Γκίκα Α.

ΚΡΙΕΚΟΥΚΙ ΠΕΛΟΠΙΟ

• (Κάτοικοι 1246) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Γύφτουλας Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας), του οποίου ήτο και πρωτεύουσα χειμερινή. Ειρηνοδικείον: Είρηνοδίκης Σακελλαρόπουλος Π. Συγκοινωνία: Δια Πύργου ώρες 3.30’ και από Δούκα ώρες 3.45’. Σταθμός Σ-Α-Π. Προϊόντα Έλαιον, οίνοι, κτηνοτροφικά, ξυλεία. Γραμματεύς: Καραπαναγιώτης Κ. – Υποθηκοφυλακείον: Υποθηκοφύλακας Γιαννακόπουλος Ι. Σιδηροδρομικός Π-Α-Π Δενδρινός.

Σταθμός: Σταθμάρχης Σιδηρόδρομου

Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο: Προϊστάμενος Αγγελόπουλος Μ. - Συμβουλαιογραφείο: Συμβολαιογράφος Παπαδημητρίου Π. Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Παπλάς Κ. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων και θηλέων. (Όρα Επαγγελματίας Κοινότητος Κριεκούσι Αρχαία Ολυμπία Κοινότητος επίσης του Δήμου Ολυμπίων).

158

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΚΥΛΛΗΝΗ

• (Κάτοικοι 626) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Μοσχοβίτσης Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Κοινώς Ακρωτήριον Γλαρέντζα. Συγκοινωνία: Ατμοπλοϊκώς καθ’ εκάστην κατά την εποχήν των λουτρών προσέγγισις των ατμοπλοίων των πλείστων Ελληνικών Ατμοπλοϊκών Εταιριών. Μικρόν δε ατμόπλοιον εντός 2 ωρών εκτελεί την μετά την Ζακύνθου συγκοινωνίαν, δις δε της ημέρας έρχεται η αμαξοστοιχία εκ Πατρών. (Ίδε Λουτρά Κυλλήνης). Γραμματοδιδασκαλείον. Λιμενικόν ταμείον: Πρόεδρος Ο ειρηνοδίκης Μυρτουντίων, Έδρα Λεχαινά. Ταχυδρομείον και Τηλεγραφείον. Σταθμός Αστυνομικός. Σταθμάρχης Σιδηροδρόμου. Φάροι και φανοί: Φανός διοπτρικός. Φώς σταθερόν ερυθρόν, φωτοβολίαι 5 1 (2 ν.μ) Χωριό: ΜΟΝΗ ΒΛΑΧΕΡΝΩΝ. Απέχουσα λεπτά 30’ της Κυλλήνης.

Φωτογράφος, αρχές του 20ου αιώνα.

159

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Λ ΛΑΒΔΑ

• (Κάτοικοι 523) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Παρασκευόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρες 1.30’. Δημοτικό Σχολείο αρρένων . Ιερείς: Αθανασόπουλος Η. - Παπανικολάου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργακοπούλου Γ. - Καπράνη Γ. - Μιχοπούλου ή Δούτα Β. - Παρασκεοπούλου Α. - Παρασκευοπούλου Π. - Τούγια Δ. ΣΙΤΕΜΠΟΡΟΙ Σταθόπουλος Χ. - Χρονόπουλος Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Χρονόπουλος Γ.

ΛΑΔΙΚΟΥ

• (Κάτοικοι 574) – τέως Δήμος Βώλακος Πρόεδρος Νάκος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βώλακος (Ολυμπίας). Από Αγουλινίτσης ώρες 2. Γραμματέας Κοινότητας Κανελλακόπουλος Ε., Γραμματοδιδασκαλείο Διδάσκαλος Δρακάς Α., Ιερέας Κάρμης Δ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γιαννόπουλος Π. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Πανταζοπούλου Χ. - Κανελλακοπούλου Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κανελλακοπούλου Δ. - Κυριακοπούλου Δ. - Παπαδοπούλου Ν. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Γεωργίου Δ. - Γιαννόπουλος Π. - Καλογερόπουλος Α. - Κανελλακόπουλος Δ. - Κριαράς Π. - Κυριακόπουλος Δ. - Παπαδόπουλος Ν.

160

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΛΑΛΑ

• (Κάτοικοι 520) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Λασιών εν τη αρχαιότητι και ή των Αρκαδίων και Ηλείων διαμφισβητουμένη πόλις. Κατά την επανάστασιν ενταύθα έπεσεν ο Ν. Πλαπούτας τον Ιούνιον του 1821 πολεμών προς τους Λαλαίους Τούρκους. Γραμματοδιδασκαλείον. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Ασημακόπουλος Γ. ΙΑΤΡΟΙ Κανελλόπουλος Γ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Βασιλείου Π. - Τσεπενέκα Μ.

ΛΑΜΠΕΤΙ

• (Κάτοικοι 1002) - τέως Δήμος Λετρίνων Η μεγαλειτέρα των οκτώ πόλεων της αρχαίας Πισάτιδος ως αναφέρει ο Στράβων. (Πρόεδρος Κουμανιώτης Γεώργ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου λεπτά 30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Γρηγοροπούλου Ν. - Τριπόδη και Γρηγοροπούλου. ΙΑΤΡΟΙ Γρηγοροπούλου Ν. ΚΑΦΕΙΑ Κανελλή Δ. - Μπιραμπίλη Π. ΚΟΥΡΕΙΑ Καρανικολού Α. - Κούτρα Π.

Λαμπέτι. Το Ηρώο των εκ Λαμπετίου Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821.

161

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΛΑΝΘΗ ή ΛΑΝΣΗ

• (Κάτοικοι 422) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Ζαχαρόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Χωριό: ΜΟΝΗ ΚΡΕΜΑΣΤΗ.

ΛΑΝΤΖΟΪ

• (Κάτοικοι 883) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Δόγκας Πάνος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Έδρα Αστυνομίας. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΚΑΦΕΙΑ Βαρσοπούλου Β. - Καλαμπάκα Λ. ΚΟΥΡΕΙΑ Κουτζούρου Ν. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Μιχαλοπούλου Π. - Ντόκα Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννακοπούλου Γ. - Καραλή Ι. - Μιχαλοπούλου Λ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ψημμένος και Ζυμβρακάκης. Χωρία: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ, ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ.

ΛΑΣΤΕΪΚΑ

• (Κάτοικοι 501) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Κορύζης Νικ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρα 1. Γραμματοδιδασκαλείον. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Τράπαλη Β. ΚΑΦΕΙΑ Μαρίτζου Π. - Τάραμα ή Χαρβαλά Δ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Γιαννετοπούλου Σ. - Ράλλη Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γκρίλα ή Γκοτζέλα Ι. - Λαδέα Γ. - Τάραμα Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Δροσοπούλου και Ρόκη.

162

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΛΑΤΑ

• (Κάτοικοι 685) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Οικονομόπουλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Χωριό: ΑΓΡΑΠΗΔΟΧΩΡΙ (Κάτοικοι 277), από Δελίμπαλι ώρες 2. Χωριό: ΒΑΛΜΙ.

ΛΕΒΕΝΤΟΧΩΡΙ

• (Κάτοικοι 124) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Καρούσης Παύλ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Καρούσου Π. - Τόγια Π.

ΛΕΧΑΙΝΑ

• (Κάτοικοι 2924) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Κολογερίδης ή Πήττος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 9 αναπληρωματικοί 5, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντιων (Ηλείας). Προϊόντα: Σταφίδες, οίνοι, έλαιον, όσπρια. Συγκοινωνία. Από Πύργου ώρες 8. Σταθμός Σιδηροδρόμου.

Η Μητρόπολη των Λεχαινών (Κεντρική Πλατεία), περί τα μέσα του 20ου αιώνα.

163

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ Ειρηνοδικείον: Ειρηνοδίκης Δαμασκηνός, Γραμματεύς Παπαροήγας Π. Μονοπωλ. Αποθ. Διαχ. Καρκαβίτσας Δημ. Συμβολαιογραφεια: Συμβολαιογράφοι Δημητρακόπουλος Π.

- Καλαμπούρος Α. Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο: Προϊστάμενος Νικολόπουλος Γ. Υποθηκοφυλακείον: Υποθηκοφύλακας Σκαμνάκης Α. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΣ Ελληνικόν Σχολείον: Σχολάρχης Κοτζιάς Ν. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων και θηλέων. ΕΚΚΛΗΣΙΑ «Άγιος Δημήτριος». ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ Προς προστασίαν και παραγωγήν της Σταφίδος. Υποκατάστημα εις Λεχαινά. Διευθυντής Γκάβας Δ. ΣΥΛΛΟΓΟΙ- ΣΩΜΑΤΕΙΑ «Εμπορικός»: Πρόεδρος Ανδρουτσόπουλος Δ. - Γραμματεύς Κολιόπουλος Χ. «Οινοπωλών»: Πρόεδρος Κουνάδης Γ. ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Εθνικής: Διευθυντής Ανδριτσόπουλος Δ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΙ ΛΕΧΑΙΝΩΝ

ΑΛΕΥΡΟΠΩΛΕΙΑ Αναγνωστοπούλου Στ. - Σπηλιοπούλου Χρ. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Μπαολίγκα Δ. - Πανοπούλου Π. - Παπαβασιλοπούλου Α. - Παπαδοπούλου Κ. - Παπακωνσταντοπούλου Δ. - Πούντζα Α. και Σ. - Χαϊδοπούλου Β. ΑΡΤΟΠΩΛΕΙΑ Βουγοπούλου Π. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Τζάκη και Κοκκινιά. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΙ «Ανατολή» είσπαξη Εθνικής Τραπέζης. «Εθνική» πρακτορείο Διευθυντής Εθνικής Τραπέζης.

164

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Λεχαινών (ΣΠΑΠ), αρχές του 20ου αιώνα.

ΔΕΡΜΑΤΩΝ (εισαγωγείς) Παρασκευόπουλος Γ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ Γούναρης Ι. - Ψιχαλίνας Θ. ΔΙΚΟΛΑΒΟΙ Αρλετής Χ. - Γεωργίου Γ. - Κωστόπουλος Γ. - Χατζηγιάννης Δ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Μαστροβασίλης Δ. - Σπηλιόπουλος Δ. - Τσαγκάρης Β. - Φακίρης Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Λυρίτζα Δ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΕΤ. ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ Κεφάλας Χαρ. - Κωστόπουλος Γ. - Πολάτος Γ. ΕΜΠΟΡΟΙ ΥΦΑΣΜΑΤΩΝ Ζάκας Α. - Κολιόπουλος Π. και Χ. ΙΑΤΡΟΙ Ζαφειρόπουλος Π. - Καλογερίνης Π. - Σαραντόπουλος Γ. - Σταματόπουλος Τ. ΙΧΘΥΟΠΩΛΕΙΑ Αναστασοπούλου Δ. - Κουτρουμπή Δ. - Πολυχρονοπούλου και Σκιαδά - Σαραντοπούλου Α. - Χυνετού Α. - Τσαγκάρη Δ. ΚΑΠΝΟΠΩΛΕΙΑ Βακαλοπούλου Δ.

165

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΑΦΕΙΑ Μαζιώτη Κ. - Τσαγκώρα Γ. και Πετροπούλου Άννας - Παπαγιάννη Γ. - Ψαρρού Κ. ΚΙΓΚΑΛΕΡΙΑΣ Παπακυριακόπουλος Π. ΚΟΥΡΕΙΑ Αδαμοπούλου Γ. - Αναγνωστοπούλου Δ. - Αναγνωστοπούλου Σ. Στεφανάκη Δ. - Τσαούση Ε. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Δ. - Ζαροκανέλλου Δ. - Μπαρλίγκα Ν. -Νέβουλα Δ. Παυλάρα Π. - Χαρίτου Α. ΛΑΧΑΝΟΠΩΛΕΙΑ Δημάκη Π. - Μανιάτη Λ. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ «Αί Πάτραι» Διευθυντής Τσατάς Δ. ΞΥΛΕΙΑΣ (εισαγωγείς) Λεπτάκης Δ. - Πολυζογόπουλος Δημ. ΞΥΛΟΥΡΓΕΙΑ Καρδιανού Σπ. - Ζαροκανέλλου Βασίλης ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου ή Ριγανά Δ. - Αναστοπούλου ή Ρούσα Α. - Αναστοπούλου ή Ρούσα Δ. - Ανδριοπούλου Π. - Αποστολάτου Κ. - Αρβανιτάκη Γ. - Βαλκογιάννη Κ. - Βούλγαρη Α. - Βρανίτη Ν. - Γενοβέζη Δ. - Γιαννακοπούλου ή Τσαμαΐδου Π. - Γιαννοπούλου Ε. - Διαμαντή Λ. - Ευαγγελίου Ν. - Καρά Ι. - Καραλή ή Ντουνά Ι. - Καπελάσου Μ.

- Καρατσατά Χ. - Κόλια Τ. - Κούλη Γ. - Κοντογιάννη Φ.- Κουτρουλή Λ. - Κουτροκότη Η. - Λεολάτη Χ. - Μελά Ξ. - Νερούλα Ε. - Οικονομοπούλου Ν. - Παπαναστασοπούλου Δ. - Παράσχου Γ. - Πέτα Π.

- Προβά Τάσου - Σεφερλή Α. - Σεφερλή Κ. - Σπηλιοπούλου Δ. - Συριανού Γ. - Σχινά Π. - Τσαγκάρη Β. - Τσαγκάρη Δ. - Τσαούση Ν. Τσίγκανου Θ.- Τσουμπαλή Λ. - Φραντζή Χ. και Ανδρουτσοπούλου Δ. ΟΠΛΟΔΙΟΡΘΩΤΑΙ Ρούσσος Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βαιλάρη Δ. - Βρανίτη Γ. - Βουρδέρη Δ. - Καλαντζή Κ. - Κόρπα Δ.

- Κουτζοπούλου Π. - Κρασιανού Π. - Λεπτάκη Δ. - Μασούρα Χ.Γ. Μικρούτσικου Ν και Μπαρλίγκα Ν. - Μπαρλίγκα Α. - Πετροπούλου Κ.- Πετροπούλου Σ. - Σπηλιοπούλου Δ. - Τσαγκάρη Β.

166

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Ανδρουτσά Δ. - Γενοβέζου Π. - Γούναρη Α. - Τρυφωνοπούλου Δ. Τσαμπούκη Λ. ΡΑΦΕΙΑ Ανδρέου Δ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Γαλιάτσου Χ. - Γεωργοπούλου Κος. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Λεολέση Α. - Πανταζή Ε. - Τατούλα Π. ΣΚΥΤΟΡΡΑΠΤΑΙ (σαράτσιδες) Πετρόπουλος Κ. - Πετρόπουλος Σπ. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Αναστοπούλου Κ.Α. - Γκρίτση Σπ. - Θεοδωροπούλου Θ. - Παπακυριακοπούλου Β. ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Μηλιώτη Γ. ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Σταμπολοπούλου Χρ. - Σαραντοπούλου Σ. ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΕΙΔΗ Παπαπετρόπουλος Π.

ΛΙΟΠΕΣΙΚΡΥΟΝΕΡΙ

• (Κάτοικοι 514) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Παπαλεωνίδας Χαρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρες 4. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μονή Δίβρης. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Παπαλεωνίδα Χ. Χωριά: ΚΟΚΛΑΚΙ, ΤΕΡΑ.

ΛΟΥΒΡΟΝ

• (Κάτοικοι 446) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Παπαϊωάννου Γεωρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Χωριό: ΛΑΓΑΤΟΥΡΑ.

167

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΛΟΥΚΑ

• (Κάτοικοι 728) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Νικολετόπουλος Αρ.,Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Χωριά: ΑΝΑΖΗΡΙ ή ΑΝΑΓΥΡΙ- ΓΕΡΟΠΕΤΡΑ- ΔΑΡΑ- ΚΑΡΑΚΑΣΙΝΙ- ΚΑΡΓΑ- ΚΑΡΑΓΚΙΟΥΖΙ

ΛΥΚΟΥΡΕΣΙ ΒΑΣΙΛΑΚΙ

• (Κάτοικοι 336) - τέως Δήμος Λευκασίας Πρόεδρος Γκοτσίνας Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου ώρες 4.30’ και από Δούκα ώρες 3. Γραμματοδιδασκαλείον. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Γεωργοπούλου Λ. - Παναγοπούλου Γ. - Παναγοπούλου Π.

ΛΥΝΙΣΤΑΙΝΑ

• (Κάτοικοι 804) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Γκουγκούσης Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 3. Ιερέας Παπανδρέου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Καλογεροπούλου Γ. - Παπανδρέου Δ. - Παπανδρέου Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Παπανδρέου Π. Χωριό: ΔΡΑΓΩΓΙ ( Κάτοικοι 210). Από Ζούρτσης ώρες 4. Ιερέας Τασσιόπουλος Γ. Χωριό: ΚΑΣΤΡΟΥΓΚΑΙΝΑ (Κάτοικοι 132). Από Ζούρτσης ώρες 5. Χωριό: ΜΠΟΪΚΑ (Κάτοικοι 54). Από Ζούρτσης ώρες 3.30’.

168

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Μ ΜΑΓΟΥΛΑ

• (Κάτοικοι 468) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Κονδύλης Π.Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέος Δήμου Ωλένης (Ηλείας).

ΜΑΖΑΡΑΚΙ

• (Κάτοικοι 497) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Βγενόπουλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρες 4. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Ξυδιάς Γ. ΣΙΤΕΜΠΟΡΟΙ Ανδρικογιαννόπουλος Λ. Χωριά: ΧΑΛΑΜΠΡΕΖΑ, ΚΑΚΑΡΟΥΚΑ (Κάτοικοι 62). Από Δελίμπαλι ώρες 3. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Μπαΐλος Χ.

ΜΑΖΙ

• (Κάτοικοι 1.104) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Σινάνης Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρεσταίνης ώρες 1.30’. Δημοτικό Σχολείο αρρένων. Χωριό: ΚΑΛΥΒΑΚΙΑ (Κάτοικοι 269). Από Κρεσταίνης ώρες 2. Γραμματοδιδασκαλείον. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αδαμοπούλου Γ. Χωριό: ΤΟΓΙΑ (Κάτοικοι 283). Από Κρεσταίνης ώρες 2.30’.

169

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερείς Ζαφειρόπουλος Σ. - Σινάνης Π. Σημείωση: Ενταύθα εύρηνται και τα Ιαματικά Λουτρά του Καϊάφα απέχοντα ώρες 2.30’ των Κρεσταίνων και ώρες 6.30’ της Κυπαρισσίας προς Β.

ΜΑΚΡΥΣΗ ή • (Κάτοικοι 1.342) – τέως Δήμος Σκιλλούντος ΜΑΚΡΙΣΙΑ Πρόεδρος Γκότσης Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρέσταινα λεπτά 15’. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων – θηλέων. Ιερέας Αντωνόπουλος Π. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Παπαδοπούλου Α. - Τσαθέση Α. ΚΑΦΕΙΑ Γκότση Γ. - Πακούτσου Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γκρομούτα Δ. - Καραθανάση Κ. - Μπουγαλά Δ. - Μπουρνελά Ν. Τριαντοπούλου Β. - Τσαούση Α. - Τσουλάκου Α. - Τσουλάκου Γ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Μπουγαλάς Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Γκότσης Α.

ΜΑΛΑΚΑΣΙ • (Κάτοικοι 443) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Μαρκόπουλος Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Γραμματοδιδασκαλείον. ΙΑΤΡΟΙ Στεργιόπουλος Β. ΚΑΦΕΙΑ Κούλα Σ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Κανελλοπούλου Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κοσμόπουλου Γ. - Κωνσταντόπουλου Κ. - Μαρκόπουλου Π.

170

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΜΑΛΙΚΙ ή ΜΑΛΙΚΑ

• (Κάτοικοι 696) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Παπαγιαννόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων (Ηλείας). Από Μανωλάδος ώρες 3.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Διαμαντοπούλου Ν. - Καλάκου Γ. - Μπερδέ Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Νικολακόπουλος Ν. Χωριά: ΜΠΕΝΤΕΝΙ- ΚΑΣΝΕΣΙ- ΚΡΟΜΥΔΙ.

ΜΑΝΩΛΑΣ

• (Κάτοικοι 1001) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Γαλανόπουλος Α.Χ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων (Ηκελιας). Από Πύργου ώρες 10 και από Λεχαινών ώρες 3.30’. Σημειώεται ενταύθα εκτείνεται το πλουσιώτατον δάσος της Μανωλάδος, το δωρηθέν υπό του Έθνους (1887) εις τον τότε Διάδοχον, νύν Α.Μ. Βασιλέα Κωνσταντίνον. Η Μανωλάς έκτοτε καλλιεργουμένη παράγει εξαίρετα προϊόντα και τον πεφημισμένον τυρόν Μανωλάδος. Οικίαι δε ανηγέρθη σαν δια τους εργαζομένους είς τα Βασιλικά κτήματα και έπαυλις ιδιαιτέρα της Α.Μ του Βασιλέως. Πανηγύρεις: Ετήσια εμπορική από 8-11 Σεπτεμβρίου. Προϊόντα: Σταφίς, οίνοι, ξυλεία, έλαιον. Συγκοινωνία: Μετά Πατρών και Πύργου δια του Διδ. Πελοπ. Σταθμός Σιδηροδρομικός. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων και θηλέων. ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ Δρακοπούλου Θ. - Τόκου Δ. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Γαλανοπούλου Α. - Παπαθανασίου Βαρ. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Βαλογιάκης ή Ανδριόπουλος Α. ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ Καρβούνης Σ. ΙΑΤΡΟΙ Μπεζηριάνος Ρ. ΚΑΦΕΙΑ Αναστασοπούλου Α. - Κρίγκου Ν. - Χατζή Γ.

171

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΚΟΥΡΕΙΑ Καρουσκώτη Γ. - Κυριακοπούλου Θ. - Ψώνη Κ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Αλεξοκωστοπούλου Κ. - Γαλανοπούλου Χ. - Δρακοπούλου Ν. - Καρβουνιάρη Α. - Κίκινα Δ. - Κρίγκου Κ. - Μπιτούνη Ι. - Ψαρροπούλου Δ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Δρακοπούλου Θ. - Σταυροπούλου Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γαλανοπούλου Α. - Δενδρινού Σ. - Ζερβεδά Δ. - Παναγοπούλου Φ.

- Παπαθανασίου Π. -Παπανικολάου Φ. - Σκρέπα Δ. - Σμυρνιώτη Ι. Τζαρύφα Κανέλ. ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΕΙΑ Ρεμεντοπούλου Α. ΠΟΤΟΠΩΛΕΙΑ Σταυροπούλου Ν. ΡΑΦΕΙΑ Νικολακοπούλου Ν. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Ανασστασοπούλου Ν. - Πολίτη Γ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Κωνσταντοπούλου Ε. ΣΚΥΤΟΡΡΑΦΕΙΑ Γκολφινοπούλου Β. ΦΑΝΟΠΟΙΕΙΑ Χαραλαμποπούλου Β.

ΜΑΤΕΣΙ • (Κάτοικοι 465) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Πανογιαννόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρες 2.30’. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερείς Αθανασόπουλος Η. - Παπανικολάου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δρέστου Θ. - Κολλιοπούλου Α. - Κολλιοπούλου Β. - Πολυχρονοπούλου Λ. ΡΑΦΕΙΑ Κουκούλη Κ. - Παπαγεωργίου Α. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Μπρούνης Γ.

172

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΜΕΤΟΧΙ

• (Κάτοικοι 753) – τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Σαράντης Τρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων (Ηλείας). Από Μανωλάδος ώρες 2.30’ ΚΑΦΕΙΑ Γερούλια Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Καράτση Ι. - Παπασπυροπούλου Α. - Σαράντη Π. - Σαράντη Πέτρ. ΥΛΟΤΟΜΟΙ Αναγνωστόπουλος ή Πανάρετος Γεωρ. Χωριά: ΑΛΗΤΣΕΛΕΠΗ (Κάτοικοι 150), 108).

ΛΑΠΑ (Κάτοικοι

Ενταύθα υπάρχει Γραφείον των κτημάτων της Α.Μ του Βασιλέως, άτινα εκτείνονται μεταξύ των πρώην δήμων Δύμης και Βουπρασίων. Διευθ. των κτημάτων ο γεωπόνος Ξανθόπουλος Στ. Υποδιευθυντής ο γεωπόνος Θεοφανόπουλος Π. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Μονής Μεγ. Σπηλαίου (Ιδιοκτης.) ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Μαστραπάς Ν. ΚΑΦΕΙΑ Μανιάτη Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Λαρίτζα Ν. - Σαράντη Γ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Μονή Μεγ. Σπηλαίου.

ΜΗΛΙΑΙΣ

• (Κάτοικοι 323) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Τσιαπάρας Λ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας).

ΜΙΡΑΚΑ ή ΜΕΡΑΚΑ

• (Κάτοικοι 488) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Παναγόπουλος Χρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Χωριά: ΓΚΟΡΤΖΙΑ – ΣΑΡΑΤΖΑ - ΧΑΝΙΑ 173

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΜΟΥΖΑΚΙ • (Κάτοικοι 440) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Παπανάστος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας).

ΜΟΥΡΓΙΑ •

(Κάτοικοι 407) - τέως Δήμος Ολυμπίων

Πρόεδρος Κολοκύθας Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου ώρες 3 και από Δούκα ώρες 3. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Τζάγκλα Ν. ΙΑΤΡΟΙ Παπαϊωάννου Θ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Ζαφειροπούλου Χ. - Ξενογεώργου Γ. - Παπαπέτρου Θ. Χωριό: ΚΟΥΜΕΝΑ.

ΜΟΥΦΚΙΤΣΑ • (Κάτοικοι 648) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Κριτσέλης Σ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 1.15’ ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Κούκιος Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Ανδρικοπούλου Γ. - Κάπου Γ. - Κριτσέλη Ι.

ΜΠΑΡΑΚΑ • (Κάτοικοι 379) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Βλασσόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως ώρες 2.30’. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Λουμπής Α. Χωριό: ΚΟΜΠΟΘΕΚΡΑ (Κάτοικοι 212). Από Ζαχάρως ώρες 1.40’. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Ηρακλοπούλου Κ.

174

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΜΠΑΡΤΖΕΛΗ

• (Κάτοικοι 590) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Κωστάκης Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2.25’. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Φαρμάκης Λ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δημητροπούλου Δ. - Παπαλυμπερίου Ι. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Αποστολόπουλος Α. - Θανασούλας Κ.

ΜΠΕΖΑΪΤΗΚΕΡΑΜΙΔΙΑ

•

(Κάτοικοι 1411) - τέως Δήμος Πηνειίων

Πρόεδρος Λαγκαδινός Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρες 2.30΄. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Ρούβαλης Κ. ΙΑΤΡΟΙ Χρυσανθόπουλος Δ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Ανδριόπουλος Α. Χωριά: ΔΑΜΙΖΑ, ΑΚΛΙΑΔΕΣ (Κάτοικοι 270). Από Δελίμπαλι ώρες 2. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αθανασόπουλος Β. - Μαστρακλάρας Ν. Χωριά: ΚΑΛΑΘΑ, ΜΟΥΖΙΚΑ (Κάτοικοι 238). Από Δελίμπαλι ώρες 3. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Δέρβου Δ. - Καρά και Χόκα Χωριά: ΜΟΝΗ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΜΟΝΗ ΑΓ. ΒΛΑΣΙΟΥ.

ΜΠΕΣΕΡΕ ΠΕΠΙΣΤΕΡΙΟΝ

• (Κάτοικοι 486) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Αγιοβλασίτης Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειϊων (Ηλείας). Χωριά: ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ, ΑΣΤΕΡΕΪΚΑ, ΑΠΟΣΤΟΛΙΑ, ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΕΣ, ΚΑΜΙΝΙΑ, ΠΑΛΗΟΦΑΝΑΡΟ, ΠΑΛΗΣΑΝΘΗ.

175

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΜΠΙΣΧΙΝΙ • (Κάτοικοι 1.104) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Αδαμόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως λεπτά 45’. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων Διδάσκαλος Τζιαμαλούκας Ι., Δημοτικόν Σχολείον θηλέων Διδάσκαλος Παπαδοπούλου Βασιλική, Ιερείς Μανώλης Α. - Παναγόπουλος Π. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Γεωργακοπούλου Γ. - Παναγοπούλου Λυς. ΚΑΦΕΙΑ Κρίσπη Δ. - Κωστοπούλου Ν. - Χρονοπούλου Ε. ΚΕΡΑΜΟΠΟΙΕΙΑ Κόλια Ε. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Θανοπούλου Γ. - Κωστοπούλου Γ. - Μακρή και Καποτά ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Καποτάς Φ. - Χριστόπουλος και Γεωργακόπουλος Χωριό: ΓΟΛΕΜΗ (Κάτοικοι 158). Από Ζαχάρως ώρες 1.30’.

ΜΠΟΣΤΕΝΙΤΣΑ - • (Κάτοικοι 535) - τέως Δήμος Λαμπείας ΟΡΕΙΝΗ Πρόεδρος Παπασημακόπουλος Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 2. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Θλιβερή Χ. - Μπαλάσκα Δ. - Μπαλάσκα Ν.

ΜΠΕΝΤΕΝΙ - • (Κάτοικοι 267) – τέως ΔήμοςΛαμπείας ΠΕΥΚΗ Πρόεδρος Αντωνακόπουλος ή Γρηγορόπουλος Γρηγόρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας).

ΜΠΟΥΡΔΑΝΟΝ - • (Κάτοικοι 638) - τέως Δήμος Πηνειίων ΜΗΛΙΕΣ Πρόεδρος Ρούσσος Παν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5,αναπληρωματικοί 3 απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειίων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρες 5. Γραμματοδιδασκαλείον.

176

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Αναστασοπούλου Β. - Αναστασοπούλου Θ. - Γιαννοπούλου Μ. Χωριά: ΤΑΤΑΡΑΛΑ, ΚΑΛΟΠΑΔΟΥ.

ΜΠΟΥΧΛΙΩΤΗ ΑΥΓΕΙΟΝ

• (Κάτοικοι 1298) – τέως Δήμος Ήλιδος Πρόεδρος Μπομπότσης Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης ώρες 2. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Τριανταφυλλόπουλος Κ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Αγγελοπούλου Κληρον. - Παπαγεωργίου Σπ. ΚΑΦΕΙΑ Γιαννοπούλου Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννοπούλου Α. - Μανωλοπούλου Α. - Παπασπυροπούλου Γ. - Τριανταφυλλοπούλου Ν. - Χριστοδουλοπούλου Χ. ΣΙΔΗΡΟΠΩΛΕΙΑ Διδάχου Δ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Λυμπερόπουλος Π. Χωριό: ΣΩΣΤΙ (Κάτοικοι 381). Από Γαστούνης ώρες 1.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Σταθοπούλου Σ. - Ψημμένου Δ. Χωριό: ΚΑΛΥΒΙΑ (Κάτοικοι 268). Από Γαστούνης ώρες 2. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Α. - Καραμέρου Α. - Ντόκου Δ. - Παναγοπούλου Π.

- Παπανασοπούλου Ν.

ΜΠΡΟΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑ

• (Κάτοικοι 498) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Παπαντζής Διον., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας).

177

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΜΠΡΟΥΜΑΖΙ • (Κάτοικοι 725) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Λυμπερόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2.30’. Γραμματοδιδασκαλείον. Χωριό: ΠΑΠΑΔΟΥ (Κάτοικοι 110). Από Ζάχας ώρες 2.25’, Ιερείς Κουρκούτας Γ. - Παπαδημητρίου Α. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Παπαδημητρίου Α. και Ι.

ΜΥΡΤΙΑ • (Κάτοικοι 1146) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Παπαγεωργίου Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σταθοπούλου Δ. ΙΑΤΡΟΙ Γερόπουλος Κ. ΚΑΦΕΙΑ Ασημακοπούλου Ν. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Μπεβούδα Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Βελοπούλου Γ. - Μπαστιβάνη Χρ. - Πήττα Σ. - Σαλταμούρη Δ. - Σπυρακοπούλου Α. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Αναγνωστοπούλου Π. και Β. ΥΠΟΔΗΜΑΤΟΠΟΙΕΙΑ Βεζύρη Ι. Χωριά: ΑΓΙΟΣ ΗΛΙΑΣ, ΚΟΛΑΚΕΪΚΑ, ΣΚΑΦΙΔΙΑ, ΜΟΝΗ ΣΚΑΦΙΔΙΑΣ.

178

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ν ΝΕΜΟΥΤΑ

• (Κάτοικοι 796) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Παπασταθόπουλος Θ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου ώρες 5.20΄ και από Δούκα ώρες 2. Έδρα Ταχυδρομείου. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σακελλαρίου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Σακελλαρίου Β.

ΝΕΟΧΩΡΙ

• (Κάτοικοι 508) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Ζαφειρόπουλος Χρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών λεπτά 45’. Γραμματοδιδασκαλείον. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Αρβανίτη Π. και Λ.

ΝΟΥΣΑ - ΑΣΤΡΑΣ

• (Κάτοικοι 444) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Παπανικολόπουλος Σ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 2.30’. ΜΥΛΩΘΡΟΙ Παπανδριόπουλος Θ. - Πολυζωγόπουλος Α. και Ι. - Σάγλας Κ. ΣΑΝΔΑΛΟΠΟΙΕΙΑ Χρυσανθοπούλου Χρ.

179

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ξ ΞΕΝΙΑΙΣ • (Κάτοικοι 494) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος, Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων ( Ηλείας). Από Μανωλάδος ώρες 5. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αβράμη Α. - Αγγελακοπούλου Χρ. - Δανίκα Π. - Ψυχαλίνου Ν. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Παπαγεωργίου Α. και Δ. Χωριά: ΒΑΛΑΚΑΣ (Κάτοικοι 95), ΛΑΟΥΤΙ (Κάτοικοι 1.040). Από Μανωλάδος ώρες 3. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Τσαούση Α. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Θεοδωρόπουλος Α. Χωριό: ΚΟΜΠΟΥΘΕΚΛΑ.

ΞΗΡΟΚΑΜΠΟΣ • (Κάτοικοι 251) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Λέντζος Χαρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου ώρες 5.30’ και από Δούκα ώρες 2.37’. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Σακελλαρίου Ι.

ΞΥΛΟΚΕΡΑΤΑ - • (Κάτοικοι 472) - τέως Δήμος Λετρίνων ΞΥΛΟΚΕΡΑ Πρόεδρος Σπυρόπουλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. ΚΑΦΕΙΑ Καλάβρια Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κωνσταντοπούλου Λ. - Τσουκαλά Ι.

180

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Π ΠΑΛΑΙΟΒΑΡΒΑΣΑΙΝΑ • (Κάτοικοι 286) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Μυλωνόπουλος Γεωρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2. ΚΑΦΕΙΑ Μάτσου ή Ευθυμιοπούλου Χ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννάρου Π. - Σπερδούλη Ι. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Κουριουτή ή Σπυροπούλου Α. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αυγερινοπούλου Θ. - Μηλιώτη Μήτσου. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ψημμένου και Τριπόδη.

ΠΑΛΑΙΟΠΟΛΙΣ - • (Κάτοικοι 224) – τέως Δήμου Ήλιδος ΗΛΙΔΑ Πρόεδρος Κερπινιώτης Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης ώρες 2. ΚΑΦΕΙΑ Σταματοπούλου Στ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Ν. - Καρβελά Ν. - Πριλή Χ. - Σταματοπούλου Ν.

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΝ ή • (Κάτοικοι 350) - τέως Δήμος Ήλιδος ΣΕΛΙΜ ΤΣΑΟΥΣΗ

Πρόεδρος Σταυρόπουλος Διον., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας).

181

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΠΑΥΛΙΤΣΑ • (Κάτοικοι 348) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Παπαδόπουλος Ι., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 3.30’. Εις απόστασιςν ώρες 2.45’ εκ Παυλίτσης εκείτο ο Ναός του Απόλλωνος (ΣΤΟΥΣ ΣΤΥΛΟΥΣ κοινώς), όστις ήτο ο ωραιότερος της Πελοποννήσου μετά του της Τεγέας, έργον του αρχιτέκτονος Ικτίνου. Είνε εξάστυλος περίπτερος δωρικού ρυθμού μετά 15 κιόνων εξ εκάστης πλευριάς. 6 εξ εκατέρας των προσόψεων, 2 εν τω προνάω και 2 εν τω οπισθοδόμω, θεμελιωθείς επί τριπλής σειράς. Τω 1818 γενομένων ανασκαφών υπό Άγγλων και Γερμανών ανηρπάγη ότι ευρέθη και αντί 15 χιλιάδων λιρών κατετέθη εν τω Βρετανικόν Μουσείον (δηλαδή 23 μετόπαι) ών εκμαγεία ευρίσκονται εν τω Εθνικόν Μουσείον. Γραμματοδιδάσκαλος Παπαγεωργίου Α., Ιερέας Παπαιωάννου Δ.

ΠΕΡΣΑΙΝΑ • (Κάτοικοι 330) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Μπαλάσκος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας).

ΠΛΑΤΙΑΝΑ • (Κάτοικοι 483) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Κανελλόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 1.50’. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Παπακωνσταντίνου Θ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αντωνοπούλου Π. - Κανελλοπούλου Α. - Κανελλοπούλου Κ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Θανασούλας Κ.

ΠΟΡΕΤΖΟΥ - • (Κάτοικοι 368) - τέως Δήμος Λαμπείας ΑΓΡΑΜΠΕΛΑ Πρόεδρος Δημητρακόπουλος Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - ανα-

πληρωματικοί 3, απεσπασματικοί εκ του τεως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 5. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γιαννακοπούλου Κ.

182

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΛΑΤΑΝΟΣ • (Κάτοικοι 977) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Αλεξόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου λεπτά 30’ και από Δούκα ώρες 3.30’. Δημοτικά σχολεία αρρένων και θηλέων. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Αργυρακόπουλος Π. - Δρακόπουλος Κ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Αυγερινόπουλος Π. και Θ. ΙΑΤΡΟΙ Μπαρλαμάς Π. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Αλεξόπουλος Δ.

Κρεοπωλείο, αρχές του 20ου αιώνα.

183

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Ρ ΡΑΧΑΙΣ • (Κάτοικοι 232) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Πρίνος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρεσταίνης ώρες 1.15’. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Πρίνος Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κάγγουρα Γ. - Σταθοπούλου Χ.

ΡΕΤΕΝΤΟΥ - • (Κάτοικοι 559) - τέως Δήμος Ωλένης ΧΕΙΜΑΔΙΟ Πρόεδρος Ευσταθίου Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματι-

κοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Από Λαντζόι ώρες 2. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Αποστολόπουλος Κ. Χωριό: ΣΩΠΙ

ΡΕΤΟΥΝΗ - ΑΡΕΤΗ • (Κάτοικοι 519) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Τσέλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Χωριό: ΜΠΑΣΤΑ.

ΡΙΣΟΒΟΝ • Κάτοικοι 736) – τέως Δήμος Σκιλλούντος Πρόεδρος Πεππές Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Σκιλλούντος (Ολυμπίας). Από Κρεσταίνης λεπτά 30’. Δημοτικόν Σχολείον αρρένων - θηλέων, Ιερέας Καψιμάλλης Χρ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Πεπέ Α. - Πεπέ Γ.

184

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΡΟΒΙΑΤΑ • (Κάτοικοι 349) - τέως Δήμος Ήλιδος Πρόεδρος Παυλόπουλος Σ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνη ώρες 1.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αγγελοπούλου Ι.

ΡΟΓΚΟΖΙ • (Κάτοικοι 509) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Μπούφης Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2. Ιερέας Μπίθας Γ. Χωριό: ΔΡΑΪΝΑ (Κάτοικοι 66). Από Ζάχας ώρες 2. Ιερέας Παναγιωτακόπουλος Κ. Χωριό: ΜΠΑΡΤΖΙ (Κάτοικοι 244). Από Ζάχας ώρες 2, Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Αθανασόπουλος Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μπούφη Α. - Τσάτσαρη Ι. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Παπακωνσταντίνου Τασίας

ΡΩΜΕΣΙ - • (Κάτοικοι 682) - τέως Δήμος Λετρίνων ΑΜΠΕΛΩΝ Πρόεδρος Γιαννόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρω-

ματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 2.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΚΑΦΕΙΑ Παπαδοπούλου Γ. - Σπηλιωτοπούλου Θ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παπαδημακοπούλου Ν. - Φιλιπποπούλου Γρ. - Χιόνη Π. Χωριό: ΚΟΥΖΟΥΛΙ (Κάτοικοι 117). Από Πύργου ώρες 2. ΑΤΜΟΜΥΛΟΙ Κατσάμπουλα Π. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Κατσάμπουλα Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Λιακοπούλου Γ.

185

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Σ ΣΑΒΑΛΙΑ • (Κάτοικοι 897) - τέως Δήμος Ήλιδος Πρόεδρος Ξένος Σαράντ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας).

ΣΑΜΠΑΝΑΓΑ • (Κάτοικοι 608) - τέως Δήμος Ήλιδος (Πέτρα και μετέπειτα Αγία Μαύρα)

Πρόεδρος Θεοδωρακόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης ώρα 1. ΙΑΤΡΟΙ Πετρόπουλος Δ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Παπαδοπούλου Γ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ Θεοδωρακοπούλου Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γεωργοπούλου Κ. - Κοντογιαννοπούλου Β. - Μαχαίρα Κ. ΤΥΡΟΥ (κατασκευασταί- εξαγωγείς) Μακρή Σπ. - Πατρικίου Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Πριμικίρης και Κουρσέρης.

ΣΕΚΟΥΛΑ • (Κάτοικοι 312) – τέως Δήμος Αλιφείρας Πρόεδρος Θάνος Χ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3 απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αλιφείρας (Ολυμπίας). Από Ζάχας ώρες 2. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Θανασόπουλος Δ. ΟΙΝΟΠΩΛΕΙΑ Κουσούρη Β. - Μπίθα Α. - Παπαγεωργίου Μ.

186

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΝ • (Κάτοικοι 660) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Ασημακόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειίων (Ηλείας). Από Δελίμπαλι ώρες 4. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χανιά) Καρλέτη Δ. - Ρούσσου Ε. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Λυκοτομάρου Π. Χωριό: ΣΚΛΙΒΑ (Κάτοικοι 189) ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Αποστολόπουλος Γ. Από Δελίμπαλι ώρες 2. Χωριό: ΚΟΥΣΚΟΥΝΙΑ.

ΣΙΝΟΥΖΙ - • (Κάτοικοι 269) - τέως Δήμος Πηνειίων ΑΓΝΑΝΤΑ Πρόεδρος Αναστασόπουλος Ε., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Πηνειίων (Ηλείας).

ΣΚΛΗΡΟΥ • (Κάτοικοι 679) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Αδαμόπουλος Α., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρες 1.50’. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Παπαπαναγιώτου Κ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Παντοπούλου Α. - Τατσοπούλου Β. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Συλαϊδής Γ. Χωριό: ΜΑΡΙΝΑ (Κάτοικοι 144). Από Ανδριτσαίνης ώρες 2.30’, Ιερέας Αγγελόπουλος Αδάμ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Σταΐκου Τζ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Καβελλάρης Δ. - Λυμπερόπουλος Κ.

187

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΣΚΛΥΒΑ • ΣΚΛΥΒΑ (Κάτοικοι 563) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Μπρές Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3 απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως ώρες 2.15’. Ιερέας Καρβοκιάρης Ε. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κάππου Ι. - Χριστάκη Π. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Χριστάκης Π. Χωριό: ΤΡΥΠΑΙΣ (Κάτοικοι 266). Από Ζαχάρως ώρες 1.15’. Ιερέας Γρηγορόπουλος Χ. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μπρέ Κ. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Γεωργίου Μ. - Μπρέ Κ.

ΣΚΟΥΡΟΧΩΡΙ • (Κάτοικοι 895) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Γαργαλιάνος Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Ενταύθα ευρίσκονται αι θειούχαι Ιαματικαί Πηγαί Σκουροχωρίου. Από Πύργου ώρες 2. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μερτζάκου Γαβρ. ΙΑΤΡΟΙ Τσίπας Λ. ΚΑΦΕΙΑ Γεωργοπούλου Γ. - Μπιλιλή Π. - Τσίπηρα Ι. ΚΟΥΡΕΙΑ Ζησογιαννοπούλου ή Μπαρτζάκου Λ. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Βρυνιώτης Π. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γαργαλιάννου Θ. - Ευαγγελιστού Ι. - Ζουλά Δ. - Καραμπάτσου Δ. Μπαμπάλη ή Γεωργοπούλου Α. - Μπερτζάτου Γ. - Σιγούρου Δ.

188

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΣΜΕΡΝΑ • (Κάτοικοι 414) – τέως Δήμος Αρήνης Πρόεδρος Μπεκρής Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως ώρες 2.45’. Ιερέας Μπεκρής Χ. ΚΑΦΕΙΑ Λαμπροπούλου Α.

ΣΜΥΛΑ • (Κάτοικοι 594) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Μπίρμπας Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Από Κριεκουκίου λεπτά 30’ και από Δούκα ώρες 4.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Μπίρμπας Β.

ΣΟΥΛΕΪΜΑΝΑΓΑ - • (Κάτοικοι 1095) - τέως Δήμος Μυρτουντίων ΜΥΣΡΙΝΗ Πρόεδρος Κολιόπουλος Πετρ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπλη-

ρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μυρτουντίων (Ηλείας). Από Λεχαινών λεπτά 45’. Δημοτικά σχολεία αρρένων και θηλέων. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μπάκου Κ. και Α. - Παλαιολόγου και Καραβέλα. - Πατρώνα Λ. ΙΑΤΡΟΙ Κατραχούρης Δ.

ΣΤΡΑΒΟΚΕΦΑΛΑ - • (Κάτοικοι 434) - τέως Δήμος Ολυμπίων ΚΛΑΔΕΟΣ Πρόεδρος Παναγιωτακόπουλος Π., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - ανα-

πληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας). Χωριό: ΠΟΘΟΥ.

ΣΤΡΕΦΙ •

(Κάτοικοι 1046) - τέως Δήμος Ολυμπίας

Πρόεδρος Καράλης Νικ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας).

189

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Από Κριεκουκίου ώρες 4.57’ και από Δούκα 4.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Σκορδαράς Π.

ΣΤΡΟΒΙΤΣΙ • (Κάτοικοι 575) – τέως Δήμος Φιγαλείας Πρόεδρος Βλάμης Ν., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Φιγαλείας (Ολυμπίας). Από Ζούρτσης ώρες 1.15’. Εις απόστασιν 15’ λεπτών εντεύθεν κείται το ΑΡΧΙΛΕΠΡΕΟΝ εκ του ηρώος Λεπρέου του Πυργίου. Το Λέπρεον εγένετο αιτία πολέμου μεταξύ Σπαρτιατών και Ηλείων, μετέσχον και οι Λεπρεώται εν Πλαταιαίς εις τον Περσικόν πόλεμον. Του Λεπρέου σώζονται ερείπια της Ακροπόλεως διαιρουμένης εις δύο φρούρια το μεν εκ της Μεσσήνης με Πύργους και Πύλας, το δε αρχαιότερον Πολυγενικής τέχνης – κάτωθεν υπάρχει Ηρώον και εν τω κέντρω ερείπια ναού της Δήμητρας. Η Αρχαία Εταιρία δια δοκιμαστικών ερευνών έφερεν εις φως τα φους εφ’ ων ανευρέθησαν πίθοι μεγάλοι εντός των οποίων περιείχοντο οστά, σπάθαι, περικεφαλαίαι, δακρυχόοι κλπ. μεγάλης αξίας. Γραμματοδιδασκαλείον. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Ζαφειροπούλου Σ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δαλαΐνα Δ. - Δαλαΐνα Π. - Μπαγουρδή Ζ. - Πολυχρόνη Α. - Πολυχρόνη Ε. - Σίμου Κ. ΣΤΑΦΙΔΕΜΠΟΡΟΙ Δαλαΐνας Δ. - Πολυχρόνης Ε. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Ζαφειρόπουλος Σ. - Μπαγουρδής Ζ. - Πολυχρόνης Α. - Πολυχρόνης Ε. - Σιολάκος Κ. - Σιώρης Α. - Σιώρης Π.

190

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Τ ΤΖΟΓΙΑ - • (Κάτοικοι 620) - τέως Δήμος Λετρίνων ΠΡΑΣΙΝΟ Πρόεδρος Αργιανάς Β., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργου ώρες 1.30’. Δημοτικό σχολείο αρρένων. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Παπαδόπουλος Π. - Ρήγας Β. ΚΑΦΕΙΑ Κουκουβού Αλαβ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Αριανού Κ. - Διαμαντοπούλου Χ. - Κεφαλληνού Γιακ.

ΤΡΑΓΑΝΟΝ • (Κάτοικοι 1043) - τέως Δήμος Μυρτουντίων Πρόεδρος Γεωργόπουλος Αθ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Μουρτουντίων (Ηλείας). Χωριά: ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΝ, ΟΛΓΑ.

ΤΣΙΠΙΑΝΑ • (Κάτοικοι 407) - τέως Δήμος Λαμπείας Πρόεδρος Μπελογιάννης Μεγακλ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λαμπείας (Ηλείας). Από Δίβρης ώρες 2.30’. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Μπελογιάννη Ν. ΡΑΦΕΙΑ Παπακωνσταντοπούλου Κ.

191

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Τ (Σ) ΟΥΡΒΑΝΤΖΗ •

(Κάτοικοι 405) – τέως Δήμος Αρήνης

Πρόεδρος Δαΐκος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Αρήνης (Ολυμπίας). Από Ζαχάρως ώρα 1. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Νικολακόπουλος Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Μισιχρόνη Γ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Δαΐκου Φ. - Νικολακοπούλου Ν. - Πρασσά και Δαλιάνη ΠΕΤΑΛΩΤΗΡΙΑ – ΣΑΜΑΡΟΠΟΙΕΙΑ Καστρινού Α. - Νικολοπούλου Δ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Νικολακόπουλος Α. - Νικολακόπουλος Γ.

Το πετάλωμα.

192

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Φ ΦΑΝΑΡΙ • (Κάτοικοι 459) – τέως Δήμος Ανδριτσαίνης Πρόεδρος Αδαμόπουλος Τ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ανδριτσαίνης (Ολυμπίας). Από Ανδριτσαίνης ώρα 1. Γραμματοδιδασκαλείον, Ιερέας Παναγιωτακόπουλος Κ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Μαλάμης Κ. - Μήτσικας Ι. - Τσεκουρόπουλος Ι. Χωριό: ΜΑΧΑΛΑΣ (Κάτοικοι 107). Από Ανδριτσαίνης ώρα 1, Ιερέας Καστανάς Α. ΠΑΝΔΟΧΕΙΑ (Χάνια) Αποστολοπούλου Κ. ΥΔΡΟΜΥΛΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΑΙ Γεωργακόπουλος Φ. - Κουτσανδρέας Δ. - Σινάνης Ι. - Τσεκούρας Ι.

ΦΩΝΑΪΤΙΚΑ • (Κάτοικοι 248) - τέως Δήμος Λετρίνων Πρόεδρος Παπαγιαννόπουλος Δ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Λετρίνων (Ηλείας). Από Πύργο ώρες 2.30’. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Γιαννοπούλου Ι. ΚΑΦΕΙΑ Καλλαντζή Π.

ΦΛΩΚΑ • (Κάτοικοι 589) - τέως Δήμος Ολυμπίων Πρόεδρος Κοτσάφτης Γ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ολυμπίων (Ηλείας).

193

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

Χ ΧΑΒΑΡΙ • (Κάτοικοι 1.184) - τέως Δήμος Πηνειίων Πρόεδρος Κωνσταντόπουλος Κ., Σύμβουλοι: τακτικοί 6 - αναπληρωματικοί 4, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ήλιδος (Ηλείας). Από Γαστούνης ώρες 2. ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Γκρίλας Κ. - Καγιανάς Α. ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ Πετροπούλου Γ. ΙΑΤΡΟΙ Κωνσταντόπουλος Κ. - Τάραμας Σπ. ΚΑΦΕΙΑ Λιάρου Σ. - Πολυζώη Β. - Σιαχάμη Α. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Γκρίλα Γ. - Γκρίλα Κ. - Γκρίλα Π. - Μπούρα Δ. - Τζιαβάρα Δ. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Γκρίλα Δ. - Κατσινοπούλου Δ. - Κοκαλιάρη Β. - Κοκαλιάρη Η. - Κοκκώνη Δ. - Κουτρουμπά Δ. - Κυρίτση Ι. - Κωστοπούλου Β. - Λάσκαρη Κ. - Ματσούκα Κ. - Μπούρα Δ. - Ρομπαβίλα Π. - Τζιαβάρα Γ. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΕΙΑ Ροζινάτου Στ. ΤΟΚΙΣΤΑΙ Λάσκαρης Γ. - Λάσκαρης Ν.

ΧΑΡΙΑ • (Κάτοικοι 476) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Κούβελας Αθ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Χωριό: ΑΡΒΑΝΙΤΙ.

ΧΕΛΙΔΟΝΙ • (Κάτοικοι 777) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Σταματόπουλος Διον., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας). Χωριό: ΜΠΟΣΤΑ.

194

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

Ψ ΨΑΡΙ • (Κάτοικοι 806) - τέως Δήμος Βουπρασίων Πρόεδρος Σταθακόπουλος Αρ., Συμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Βουπρασίων (Ηλείας). Από Μανωλάδος ώρες 3. ΙΑΤΡΟΙ Ράκκης Ζήσ. ΚΑΦΕΙΑ Θεοδωροπούλου Π. ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΑ Κότζαλη Ν. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Κουτρούλη Σ. Χωριό: ΣΠΗΤΑ (Κάτοικοι 129). Από Μανωλάδος ώρες 3. ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ Διαμαντοπούλου Λ. Χωριά: ΒΑΡΔΑ, ΚΩΜΗ

Ω ΩΛΕΝΑ • (Κάτοικοι 359) - τέως Δήμος Ωλένης Πρόεδρος Ασημακόπουλος Λ., Σύμβουλοι: τακτικοί 5 - αναπληρωματικοί 3, απεσπασμένοι εκ του τέως Δήμου Ωλένης (Ηλείας).

195

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΗΓΕΣ • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • •

Νικόλαος Γ. Ιγγλέσης: Οδηγός Ελλάδος, 1918 Δημήτριος Μ. Πρίγγουρης: Διοικητική διαίρεση του Ν. Ηλείας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας, 2006 Δημήτριος Μ. Πρίγγουρης: Ανδρίτσαινα Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, «Σύλλογος φίλων του σιδηροδρόμου». Βύρων Δάβος: Στον Πύργο και στην Ηλεία του 1821-1930, ανατύπωση από την εφημερίδα «Πατρίς», Πύργος - 1985. Ελένη Δ. Μπελιά: Ενοικίαση εθνικών προσόδων επι Καποδίστρια (το παράδειγμα του ιχθυοτροφείου Αγουλινίτσας). Πρακτικά του Β΄ Τοπικού Συνεδρίου Ηλειακών Σπουδών, 1987. Ε. Παπαγιαννάκης: Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι:1880-1910. Πολιτικές οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Θέματα νεοελληνικής ιστορίας, 18ος-20ος αιω. Εκδοτικός οίκος Α.Ν. Σάκκουλα. Τάσος Α. Γριτσόπουλος: Στατιστικαί ειδήσεις περί Πελοποννήσου. Πελοποννησιακά τ. Η, 1971. Ελένη Δ. Μπελιά: Στατιστικά του ελληνικού κράτους κατά το 1830. Μνημοσύνη τ. 7, 1978-1979. Διονύσιος Π. Δρεμπέλας: Η Ηλεία την περίοδο 1821-1832 μέσα από τα «Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας». Ηλειακή Επιθεώρηση, 1994. Ι. Ε. Χρυσάφη: Οι Σύγχρονοι Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες, εν Αθήναις 1930 (Βιβλιοθήκη της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, αριθ. 3) Π. Γιαννέλου: Η Ηλεία στον 19ο αιώνα. Το 1848 στην Ηλεία. Ηλειακή Επιθεώρηση, 2005. Π. Γιαννέλου: Σελίδες από την ιστορία της Οθωνικής Ηλείας (1833-1862). Χρήστος Κ. Ρέππας: Η κατασκοπεία κατά την επανάσταση του 1821. Νικόλαος Αντωνόπουλος: Το σταφιδικό ζήτημα. Αι εξεγέρσεις της Ηλείας και η πτώσις της κυβερνήσεως Θεοτόκη. Εταιρεία Ηλειακών Μελετών τ. Α΄. Α. Βακαλόπουλος: Ιστορία του νέου Ελληνισμού. Εγκυκλοπαίδειες: «Ήλιος», «Πυρσός», «Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα». Ελένη Κ. Γιαννακοπούλου: Το εμπόριο εις την Πελοπόννησον κατά την β πενταετία του 19ου αι. (Κατ’ ανέκδοτα Γαλλικά έγγραφα εκ των αρχείων του Υπουργείου Εξωτερικών Γαλλίας-Quai d’ Orsay). Πελοποννησιακά τ. ΙΒ΄, 1976-1977. Σπύρος Ι. Ασδραχάς: Η οικονομία σε Στερεά Ελλάδα και Βόρεια Πελοπόννησο. (Εφημερίδα «Καθημερινή», 26-9-2010). Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος: Ανέκδοτα έγγραφα περί της Αντικαποδιστριακής κινήσεως στην Ηλεία. Εταιρεία Ηλειακών Μελετών τ. Α΄. Γεώργιος Δ. Δημακόπουλος: Περί της διοικήσεως εν Ηλεία κατά τα έτη 1821-1833. Εταιρεία Ηλειακών Μελετών τ. Α΄. Σπύρος Λουκάτος: Ο Ιμπραήμ στην Ηλεία. Ανέκδοτα έγγραφα Γ. Σισίνη (Νοέμβριος 1825 - Ιανουάριος 1826). Πρακτικά Α΄ Συνεδρίου Ηλειακών Σπουδών, 1980. Υπουργείο Εσωτερικών. Στατιστική της Ελλάδος. Πληθυσμός 1879, Αθήναι 1881. Ιωάννα Γιανναροπούλου: Ειδήσεις του Άγγλου περιηγητού Leake δια την Ηλείαν. Πρακτικά Α΄ Συνεδρίου Ηλειακών Σπουδών, 1980. Αθανασία Ράλλη: Το κάστρο Χλεμούτσι αφηγείται το ταξίδι του στο χρόνο. Ηλειακή Πρωτοχρονιά-Ηλειακό Πανόραμα 15. Σταυρούλα Γιαννούλη, Κων/να Ντοντούμη: Οι πρώτες ανασκαφές της Ολυμπίας μέσα από τον τύπο της εποχής (1875-1881) Κωνσταντίνος Παπαθανασόπουλος, Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (1833-1856) εξέλιξη και αναπροσαρμογή. Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Ναυτιλιακά. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα 1983 Γεώργιος Π. Σπυρόπουλος: Το σταφιδικό ζήτημα και οι κοινωνικοί αγώνες στην Πελοπόννησο. Πελοποννησιακά Γράμματα, ετήσια περιοδική έκδοση, όργανο του Ομίλου Πελοποννησιακών Μελετών, τ. Α΄, 2016. Γ. Β. Δερτιλής: Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Κώστας Λούρμπας: Γαστούνη, 1990

197

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

• •

Διονύσης Γ. Αγιαννιτόπουλος: Το Αλιον, Τα Σαβάλια και ο Χουρμάς Γερμανός Παρασκευόπουλος, Αγιογράφοι φορητών ιερών εικόνων Μονών και Ενοριών Ι.Μ. Ηλείας και Ωλένης του ΙΘ΄ αιώνα.

• Μιχαήλ Γ. Δημητρόπουλος: Πύργος. Ηλειακή Πρωτοχρονιά-Ηλειακό Πανόραμα 14.

• Νίκος Γ. Παπουτσής: Στην καρδιά του κάμπου • Λεωνίδας Κ. Καρνάρος: Αμαλιάδα (1821-1914), Αμαλιάδα 2002.

• Εκ παραδρομής: Λεχαινά • Αθανάσιος Α. Μακρυδημήτρης: Από το Θρύο στο σημερινό Επιτάλιο. Επιτάλιο 2005.

• Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου: Η Πελοπόννησος κατά την Δευτέραν Τουρκοκρατίαν. Εκδόσεις Ερμής.

• Ευθύμιος Καράκαλος: Ημερολόγιο περιοδείας εν Ρωσία προς διάδοσιν της Κορινθιακής σταφίδος, 1895.

• Σπύρος Ι. Ασδραχάς: Ελληνική Κοινωνία και Οικονομία ΙΗ΄και ΙΘ΄αιώνα. Εκδόσεις Ερμής.

• Γεώργιος Παπανδρέου: Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων. Αθήνα, 1924.

• Μητροπολίτης πρ. Ηλείας Αντώνιος: Η εν Ηλεία ιερά μονή της Θεοτόκου της επιλεγομένης «Κρεμαστής» κατά την επανάστασιν του 1821, 1963.

• Κων/νος Γρ. Κυριακόπουλος: Ο Πύργος και η Ηλεία στην Επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας, 2003.

• Νικόλαος Παπαχατζής: Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, Μεσσηνιακά-Ηλιακά, Εκδοτική Αθηνών.

• Διονύσιος Ν. Κωνσταντόπουλος: Πενήντα χρόνια ζωής του Πύργου, 1900-1950.

• Μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος: Η Επισκοπή Ηλείας δια των αιώνων, Αθήναι, 1928.

• Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος: Χειρόγραφα μοναστηρίων της Ηλείας. Μνήμων, Αθήνα 1993.

• Αρχ. Δαμασκηνός Πετράκος: Χρονολογικός πίνακας των κυριωτέρων σταθμών της εκκλησιαστικής ιστορίας της Ηλείας. Ηλειακή Πρωτοχρονιά 7.

• Πολυχρόνης Σπ. Παπανικολάου: Ιστορία της φιλαρμονικής Εταιρείας Πύργου, Πύργος, 1995.

• Δ. Βικέλας: Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν «Επιστολαί προς φίλον», 1884, Σύλλογος προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήναι, 1979.

• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών.

• Θαλής Θεοδωρίδης (Ηλείος οπλαρχηγός) - Απομνημονεύματα: Οι παραμονές της Επαναστάσεως του 1821.

• Κώστας Λούρμπας, Ο Δήμος Μυρτουντίων και τα Λεχαινά. Έκδοση Δήμου Λεχαινών 2009.

• Βασίλης Χ. Χαραλαμπόπουλος, Η μετανάστευση των Γορτυνίων ανά την Πελοπόννησο (19ος -20ος αιώνας). Γορτυνιακά τ. τρίτος, Αθήνα 1999.

• Μαρινέλλα Α. Κατσιλιέρη, Η εξουσία επί σκηνής, περ. Αλφειός, τ.8-10 • Γεωργία Χατζή - Σπηλιοπούλου, Αρχαία Ήλις. Πρακτικά: ΗΛΙΣ Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον. 2006 • Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, Ρήγας Βελεστινλής –Ο οραματιστής της «Ελληνικής Δημοκρατίας» . Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, Ιστορική Βιβλιοθήκη , Οι Ιδρυτές της Νεότερης Ελλάδας Αθήνα 2009 • Αθανάσιος Φωτόπουλος, Οι Κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου. Εκδόσεις Ηρόδοτος.

• Εφημερίδα «Καθημερινή».

• Εφημερίδα «Ημερησία».

• Εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής.

• Εφημερίδα «Πατρίς» Πύργου.

• Εφημερίδα «Πρώτη» Πύργου.

• Εφημερίδα «Πρωϊνή» Πύργου.

• Εφημερίδα «ΑΥΓΗ» Πύργου.

• Περιοδικό «Αλφειός» • Εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών» • Εφημερίδα «Πατρίς»: Ηλεία - πρόσωπα και γεγονότα στον 20ο αιώνα, ειδική έκδοση 2000.

- Γερμανός Παρασκευόπουλος, Μητροπολίτης Ηλείας: Η μητρόπολις Ηλείας στο λυκαυγές του 2000.

- Γιάννης Γ. Ζαφειρόπουλος: Πολιτική και πολιτικοί στην Ηλεία και Ολυμπία του 20ου αιώνα.

- Κ. Κυριακόπουλος: Η Ηλεία στην επανάσταση και τα χρόνια του Καποδίστρια.

- Αθ. Θ. Φωτόπουλος: Σελίδες από την ιστορία της Ηλείας στα Νεότερα Χρόνια.

- Παναγιώτης Σκούρας: Η διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση στην Ηλεία κατά τον 20ο αιώνα.

- Σπύρος Γ. Δημητρακόπουλος: Πύργος, «Μισίρι».

- Γιώργος Μ. Σκουλαρίκος: Ο Κωλοσούρτης, το τραίνο της αγάπης.

- Γιώργος Γεωργόπουλος: Η πορεία της Ηλειακής οικονομίας στον 20ο αιώνα.

- Νικόλαος Ι. Δημόπουλος: Η υγεία τον 20ο αιώνα στην Ηλεία.

198

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΟΡΩΝ

1. Βυρσοδεψείο: Εργαστήριο επεξεργασίας δερμάτων 2. Γανωτήριο: Εργαστήριο καλαλίσματος χάλκινων σκευών (καλάι = κασσίτερος) 3. Δικολάβος: Πρακτικός Δικηγόρος 4. Εδωδιμοπωλείο: κατάστημα τροφίμων 5. Εκκοκιστήριο σταφίδος: Εργαστήριο κοσκινίσματος σταφίδας 6. Ζυθοπωλείο: Κατάστημα πώλησης μπύρας 7. Καρροποιείο: Εργαστήριο κατασκευής κάρρων 8. Καφωδείο: Είδος καφενείου με ζωντανή μουσική (κυρίως λαϊκή ή ρεμπέτικη). Λειτουργούσαν μετά τις εννέα το βράδυ. Διέθεταν ζωντανά χορευτικά νούμερα και μουσική.

9. Λιθοξόος: Τεχνίτης λάξευσης (σκαλίσματος) λίθων και μαρμάρων 10. Μυλωθρός: Μυλωνάς 11. Πιλοποιείο: Εργαστήριο κατασκευής καπέλων 12. Σαγματοποιείο: Εργαστήριο κατασκευής σαγμάτων (σαμαριών) 13. Σκυτορράπτης: Ο ράπτης δερμάτινων ενδυμάτων 14. Στατηροποιείο: Εργαστήριο κατασκευής ζυγίων (σταθμών) 15. Τιτανοπλεκτείο: Επεξεργασία, χρήση λευκού χώματος πιθανώς γύψου

199

EΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ

ΤΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ...

• Φωτογραφικό αρχείο Κ. Νικολούτσου Προέδρου Επιμελητηρίου Ηλείας.

• http://androni.blogspot.gr/2014/03/blog-post_28.html - Λουτρά Καϊάφα, Ανδρίτσαινα.

• https://archive.org/details/travelsinmoreaw01leakgoog - Το εξώφυλλο της έκδοσης του William Martin Leake “TRAVELS THE MOREA”.

• aristomenismessinios.blogspot.gr - Ανασκαφές Αρχ. Ολυμπία Ηραίον, Παλαιό Μουσείο Ολυμπίας.

• Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού - Ελλάδα historyofgreece. wordpress.com - Γ. Σισίνης, Θ. Κολοκοτρώνης, Ιωάννης Καποδίστριας.

• Ιδρυμα Λασκαρίδη el.travelogues.gr - Τέμενος Γαστούνης, Ερμής μουσείο, Χλεμούτσι, Άποψη Ανδρίτσαινας, Χάρτης Ηλείας.

• Amapola.gr - Ανδραβίδα Σταθμός και Αγία Σοφία, Ανδρίτσαινα και κίονες Αρχαίας Ολυμπίας.

• Δρόμοι του Παυσανία arcadia.ceid.upatras.gr - Αναπαράσταση Αρχαίας Ολυμπίας.

• visitilia.gr - Μετώπη Επικούριου Απόλλωνα.

• ilialive.gr – Λιμάνι Κατακόλου.

• Λεωνίδα Κ. Καρνάρου, Αμαλιάδα (1821-1814), Κτηνοτροφική Έκθεση Αχαϊοήλιδος, Αμαλιάδα 1912.

• Ανεμούριον anemourion.blogspot.gr - Αγορά Πύργου 1870, Σταθμός Πύργου Κατακόλου.

• Πρακτικά: ΗΛΙΣ Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον. 2006 – Φωτογραφία ανασκαφών Αρχαίας Ήλιδας (1910-1914).

• Εθνικό Ιστορικό Μουσείο http://www.nhmuseum.gr/el/ - Σημαία της Επανάστασης του 1821.

• https://books.google.com/ - Γεωγραφικό σύγγραμμα του Bory de Saint- Vincent,

“Expedition Scientifique de la Moree” Paris 1834.

• http://vytinaiika.blogspot.gr/ - Από το περιηγητικό λεύκωμα του Ρώσου Ορλώφ – Νταβίντωφ του 1839.

Ακτή του Κατακόλου και Πρωινό ελληνικής οικογένειας στη Μιράκα.

• Εφημερίδα Πατρίς Πύργου (αφιέρωμα 1902 – 2002 συλλογή Αλέξη Καραμπέλη).

Τίτλος μετοχών της ‘’ΑΕ Σιδηρόδρομος Πύργου – Κατακόλου’’. 1883.

• Τίτου Ι. Αθανασιάδη: Πολιτική Ζωή και Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαιότητα. Εφημερίδα Απογευματινή,

χορηγία ΟΠΑΠ, σελ 6. - Τμήμα της Αρχαίας Ολυμπίας σε λιθογραφική σχεδίαση του Ε.Curtius.

• http://pireorama.blogspot.gr/ - Λογότυπο ΣΠΑΠ.

• Ένθετο εφημερίδας Ελευθεροτυπία, Η Ιστορία του Σιδηροδρόμου, Αρχείο ΟΣΕ –ατμάμαξα ΣΠΑΠ.

• http://anthoulaki.blogspot.gr/ - Ρήγας Βελεστινλής.

• Curtius, Ernst [Editor] Die Ausgrabungen zu Olympia (Band 1): Übersicht der Arbeiten und Funde vom

Winter und Frühjahr 1875-1876 — Berlin, 1876 • Φωτό Αδελφών Ρωμαϊδων - Νίκη Παιωνίου και άποψη αρχαιολογικού χώρου.

Heidelberg University Library http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/curtius1876bd1/0026 • Φωτογραφίες Ανδρίτσαινας 1903, Πηγή: Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας http://www.andritsainamuseum.gr/ • Το πετάλωμα: Πηγή http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.gr/ • Κρεοπωλείο: Πηγή http://4skopelos.blogspot.gr/ • Κ. Λούρμπα, Ο Δήμος Μυρτουντίων και τα Λεχαινά. “Κοινόν της επαρχίας Ήλιδος”, η Μητρόπολη των Λεχαινών (Κεντρική Πλατεία).

• Φωτογραφίες Ζούρτσας, αρχείο Μίνας Κέκη.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ Σελ. 72 ΣΑΜΑΡΑΣ komianos.wordpress.com, Σελ. 74 ΣΑΜΑΡΑΣ http://daskalosjf.blogspot.gr, Σελ. 76 ΒΑΡΕΛΑΣ http://kritigr.gr, Σελ. 78 ΚΑΡΕΚΛΑΣ http://www.kalavrytanews.com, Σελ. 80 ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ http://www.ksipnistere.com, Σελ. 82 ΤΡΥΓΗΤΗΣ http://local.e-history.gr, Σελ. 85 ΜΠΑΡΜΠΕΡΗΔΕΣ www.arcadiaportal.gr, Σελ. 86 ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ http://www.mixanitouxronou.gr, Σελ. 93 ΓΑΛΑΤΑΣ daskalosjf.blogspot.com, Σελ. 108 ΛΟΥΣΤΡΟΣ blogs.sch.gr, Σελ. 110 ΚΑΛΩΘΩΠΟΙΟΣ www.meganisitimes.gr, Σελ. 118 ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ https://www.pinterest.com, Σελ. 127 ΝΕΡΟΥΛΑΣ http://tetartakiatsepis.blogspot.gr, Σελ. 131 ΠΛΑΝΟΔΙΟΣ ΠΩΛΗΤΗΣ http://eistinpolin330.blogspot.gr, Σελ. 145 ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΗΣ http://attikofytoriakoparko.blogspot.gr, Σελ. 154 ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ http://kritigr.gr, Σελ. 157 ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ lyk-esp-kastor.kas.sch.gr, Σελ. 164 ΜΠΑΚΑΛΗΣ http://tovaltino.blogspot.gr, Σελ. 181 ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ psterpnis.blogspot.com, Σελ. 188 ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ 3.bp.blogspot.com

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Επιμελητηρίου Ηλείας κ. Κωνσταντίνος Νικουλούτσος καθώς και τα μέλη της Διοικητικής Επιτροπής ευχαριστούν θερμά τους προαναφερόμενους για την εκ μέρους του Επιμελητηρίου Ηλείας χρήση των ανωτέρω φωτογραφιών με σκοπό την πραγματοποίηση της παρούσας έκδοσης.

200

ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (1821-1935)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

• ΗΛΕΙΑ ΑΓΟΡΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

σελ. 7

Ενδεικτική αναφορά σε γεγονότα που χαρακτήρισαν την οικονομικοκοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη του Πύργου και της Ηλείας από την Επανάσταση του 1821 και την γένεση του Νεοελληνικού Κράτους ως τις αρχές του 20ου αιώνα.

• Η ΗΛΕΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1918

σελ. 65

Αυτούσια καταγραφή της Ηλειακής Αγοράς, από την έκδοση του Ν. Ιγγλέση ΟΔΗΓΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1918.

201

O Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Επιμελητηρίου Ηλείας κ. Κωνσταντίνος Νικουλούτσος καθώς και τα μέλη της Διοικητικής Επιτροπής ευχαριστούν τον Αντωνόπουλο Ιωάννη, Διευθυντή του Επιμελητηρίου Ηλείας, την Σασσάλου Αντωνία, ειδική σύμβουλο του Επιμελητηρίου Ηλείας και τα μέλη της ομάδας έργου της “Επιμελητηριακής Εταιρείας Ανάπτυξης Ηλείας” Βαρελά Δημήτριο Οικονομολόγο, Γεράνιο Ιωάννη Ειδικό εφαρμογών Πληροφορικής, και Μπαλάσκα Βασίλειο Οικονομολόγο, για την διοικητική συμβολή τους στην πραγματοποίηση της παρούσας έκδοσης.

1928 ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΗΛΕΙΑΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ & ΠΛ. ΗΡΩΩΝ 1, Τ. Κ. 27131 ΠΥΡΓΟΣ Τηλ.: 26210 34154, 36895, 32225, Fax: 26210 31791 E-mail: ilich-gr@otenet.gr