คํานํา แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ ชันมัธยมศึกษาปี ที ๒ กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้ภาษาไทยจัดทําขึนเพือประกอบการ เรี ยนการสอน วิชา ภาษาไทย รหัส ท ๒๐๒๐๕ ชันมัธยมศึกษาปี ที ๒โดยศึกษาเนือหาสาระ พร้อมทังกิจกรรมการเรี ยน การสอน ข้าพเจ้าได้นาํ ความรู ้ และประสบการณ์ทีได้รับจากการปฏิบตั ิหน้าทีอย่างหลากหลาย แบบฝึ กทักษะการอ่าน จับใจความสําคัญ ผูส้ อนได้ศึกษาค้นคว้าจากหลักสู ตรการศึกษาขันพืนฐานกลุ่มสาระการเรี ยนรู ้ภาษาไทย โรงเรี ยนกําแพงเพชร พิทยาคมตามหลักสูตรการศึกษาขันพืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยศึกษาจากองค์ประกอบทีสําคัญ ทีเป็ นจุดมุ่งหมาย ของการเรี ยนวิชาภาษาไทย นอกจากนียังค้นคว้าจาก คู่มือครู เว็บไซต์ แบบเรี ยนตําราต่าง ๆ เพือให้สอดคล้องกับมาตรฐาน การเรี ยนรู ้ หลักสูตรแกนกลาง โดยมีเนือหาทังสิ น ๕ เล่ม ได้แก่ การอ่านจับใจความสําคัญ นิทาน ข่าว บทความ สาร คดี และบทร้อยกรอง โดยเน้นความรู ้ทกั ษะกระบวนการสมรรถนะ พร้อมทังแทรกคุณธรรมจริ ยธรรมโดยเน้นผูเ้ รี ยน เป็ นสําคัญ ผูจ้ ดั ทําหวังเป็ นอย่างยิงว่า แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ เล่มที ๕ บทร้อยกรอง จะเป็ นประโยชน์แก่ นักเรี ยนและครูในการศึกษาเรื องทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ ต่อไป
กัญญาณี ธวัชบัณฑิต
ข
สารบัญ
คํานํา.................................................................................................................................... สารบัญ................................................................................................................................. คําชีแจงสําหรับครู ...................................................................................................... คําชีแจงสําหรับนักเรี ยน..................................................................................................... จุดประสงค์การเรี ยน..................................................................................................... แบบทดสอบก่อนเรี ยน แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ เล่มที ๕ บทร้อยกรอง.. ใบความรู้ที ๑ เรื องพืนฐานการอ่านจับใจความสําคัญ......................................................... ใบความรู้ที ๒ หลักการและกลวิธีการอ่านจับใจความสําคัญ.............................................. ใบความรู้ที ๓ การอ่านจับใจความสําคัญ............................................................................ ใบความรู้ที ๔เรื อง บทร้อยกรอง....................................................................................... แบบฝึ กทักษะที ๑ เรื อง มารดาของแผ่นดิน....................................................................... แบบฝึ กทักษะที ๒ เรื อง ........ แบบฝึ กทักษะที ๓ เรื อง แบบฝึ กทักษะที ๔ เรื อง แบบทดสอบหลังเรี ยนแบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ เล่มที ๕ บทร้อยกรอง.. บรรณานุกรม....................................................................................................................... ภาคผนวก เฉลย แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ เล่มที ๕ บทร้อยกรอง
หน้า ก ข ๑ ๒ ๓ ๗ ๙ ๑๑ ๑๓ ๑๗ ๒๐ ๒๑
๓๐ ๓๓
คําชีแจงสํ าหรั บครู แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญบทร้ อยกรองเล่มนี ใช้เป็ นแบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ ในรายวิชาภาษาไทยพืนฐานชันมัธยมศึกษาปี ที ๒ เล่มที ๕ บทร้อยกรอง ใช้สอนในขันกิจกรรมการเรี ยน การสอนตลอดจนถึ งการวัดผลและประเมิ นผล สํา หรั บการนําแบบฝึ กทักษะไปใช้จะยึดตามสาระการ เรี ยนรู ้ แต่ละหน่ วยการเรี ยนรู้ ทงเล่ ั ม สามารถนําไปใช้ได้ทงในเวลาเรี ั ยนและนอกเวลาเรี ยนหรื อทําเป็ น การบ้านเพือเป็ นการฝึ กทักษะในการเรี ยนรู ้เรื องการอ่านจับใจความสําคัญ ก่ อนการทํา แบบฝึ ก นักเรี ยนควรได้รับคํา แนะนํา และคําชี แจงจากครู ให้เ ข้า ใจถึง ขันตอนและ วิธีการทําแบบฝึ กก่อน แล้วจึงลงมือปฏิบตั ิตามคําชีแจงในแบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ ครู ควรแนะนําวิธีการศึกษาแบบฝึ กทักษะการอ่านให้นกั เรี ยนเกิดความเข้าใจก่อนนําไปใช้แล้วจึง ลงมือปฏิบตั ิตามคําชีแจงในแบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ
ข้ อสังเกต แบบฝึ กทักษะการอ่านจับใจความสําคัญ บางแบบฝึ กเป็ นคําถามปลายเปิ ด ดังนันแนวการเขียนตอบ แสดงความคิดเห็ นของนักเรี ยน ครู ผูส้ อนควรใช้ดุลยพินิจในการตรวจคําตอบเมือตรวจแล้วควรแจ้งให้ นักเรี ยนทราบผลทันที เพือนักเรี ยนจะได้มีกาํ ลังใจ และครู จะได้นาํ ไปพัฒนาการจัดการเรี ยนการสอน ต่อไป
คําชีแจงสํ าหรับนักเรียน แบบฝึ กทักษะบทร้อยกรองเล่มนี เป็ นเอกสารทีจัดทําขึนเพือเป็ นสื อประกอบการจัดกิจกรรมการ เรี ยนรู ้กลุ่มสาระภาษาไทยชันมัธยมศึกษาปี ที ๒ มุ่งพัฒนาทักษะของผูเ้ รี ยน ขันตอนการใช้แบบฝึ กทักษะบทร้อยกรอง กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้ภาษาไทยชันมัธยมศึกษาปี ที ๒ มี ขันตอนการดําเนินการ ดังนี ๑. นักเรี ยนต้องปฏิบตั ิตามคําชี แจงในแบบฝึ กอย่างเคร่ งครั ด มีความซื อสัตย์ต่อตนเองไม่ดูเฉลย ก่อนทําแบบทดสอบหรื อทําแบบฝึ ก ๒. นักเรี ยนทําแบบทดสอบก่อนเรี ยน จํานวน ๑๐ ข้อ เพือทดสอบว่านักเรี ยนมีความรู ้ เดิ มมาก น้อยเพียงใด ๓. นักเรี ยนศึกษาเนื อหาหรื อตัวอย่างก่อนทําแบบฝึ กแต่ละชุด ถ้าไม่เข้าใจตอนใดให้ถามครู ทนั ที ๔. นักเรี ยนลงมือปฏิ บัติตามแบบฝึ กหลังศึกษาเนื อหา หรื อตัวอย่างแล้วเพือให้เ กิดทักษะและ ความชํานาญ ถ้าไม่เข้าใจกลับไปศึกษาเนือหา หรื อตัวอย่างใหม่ ๕. เมือทําแบบฝึ กเสร็ จแล้วให้ตรวจความถูกต้องจากเฉลย ๖. นักเรี ยนทําแบบทดสอบหลังเรี ยน จํานวน ๑๐ ข้อ เสร็ จแล้วตรวจจากเฉลย ๗. คะแนนทีนักเรี ยนได้จากทําแบบทดสอบหลังเรี ยน จะเป็ นตัวชี วัดและตัดสิ นผลการผ่านเกณฑ์ที กําหนด ๘. นักเรี ยนทีผ่านเกณฑ์การประเมิน ต้องทําแบบทดสอบหลังเรี ยนได้ ร้อยละ ๘๐ ขึนไปนักเรี ยน ทีไม่ผา่ นเกณฑ์การประเมินต้องกลับไปศึกษาทบทวน และทําแบบฝึ กทักษะในส่ วน ทียังไม่ผ่านจนกว่าจะ ผ่าน ๙. ครู สรุ ปผลคะแนนทีได้ของนักเรี ยนแต่ละบุคคลในแบบบันทึกผลการประเมินก่อนเรี ยนและ หลังเรี ยนการทําแบบฝึ กเพือทราบผลการเรี ยนและการพัฒนา
จุดประสงค์ การเรียนรู้ ๑. สามารถบอกคณะ และสัมผัสของกลอนสุ ภาพได้ ๒. สามารถบอกเสี ยงวรรณยุกต์ทีเป็ นข้อกําหนดของกลอนสุ ภาพได้ ๓. สามารถอ่านจับใจความสําคัญบทร้อยกรองต่าง ๆ ได้ถูกต้อง ๔. สามารถสรุ ปใจความสําคัญของบทร้อยกรองทีอ่านได้อย่างถูกต้อง
แบบทดสอบก่อนเรียน แบบฝึ กทักษะเล่ ม ๕ บทร้ อยกรอง คําชีแจง: จงเลือกคําตอบทีถูกต้องทีสุ ด โดยทําเครื องหมายกากบาท X ทับข้อทีถูกต้องทีสุ ด จุดประสงค์การเรี ยน บอกคณะและสัมผัสของกลอนสุ ภาพได้ อ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๑ – ๒ พระโหยหวนครวญเพลงวังเวงจิต ให้คนคิดถึงถินถวิลหวัง ว่าจากเรื อนเหมือนนกทีจากวัง อยูข่ า้ งหลังก็จะแลชะแง้คอย ๑. บทร้อยกรองทียกมามีกีบท ๑. ๑ บท ๒. ๒ บท ๓. ๓ บท ๔. ๔ บท ๒. กลอนสุ ภาพวรรคที ๔ เรี ยกว่า ๑. วรรคสดับ ๒. วรรครับ ๓. วรรครอง ๔. วรรคส่ ง ๓. คําประพันธ์ในข้อใดมีสัมผัสอักษรมากทีสุ ด ๑. หมู่มดง่ามทํางานอย่างเรี ยบง่าย ๒. เมือมังมีมากมายมิตรหมายมอง ๓. กระจาบจ้อยโจนจับกระเจาเจ่า ๔.แซงแซงเซาจับสนดูซอมซ่ อ
อ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม (ข้อ ๔ – ๗) ตนเป็ นที(พึ(งแห่ งตน เราเกิดมาทังทีชีวติ หนึง อย่าหมายพึงผูใ้ ดให้เขาหยัน ควรคะนึงพึงตนทนกัดฟัน คิดบากบันตังหน้ามานะนํา กสิ กิจพณิ ชการงานมีเกียรติ อย่าหยามเหยียดพาลหาว่างานตํา หรื อจะชอบวิชาอุตสาหกรรม เชิญเลือกทําตามถนัดอย่าผัดวัน เอาดวงใจเป็ นทุนหนุ นนําหน้า เอาปั ญญาเป็ นแรงมุ่งแข่งขัน เอาความเพียรเป็ นยานประสานกัน ผลจะบรรลุสู่ ประตูชยั เงินและทองกองอยูป่ ระตูหน้า คอยเปิ ดอ้ายิมรับไม่ขบั ไส ทรัพย์ในดินสิ นในนําออกคลําไป แหลมทองไทยพร้อมจะช่วยอํานวยเอย (เพิม สวัสดิMวรรณกิจ, ม.ป.ป.) ๔. ข้อใดในบทร้อยกรองข้างต้นไม่ ได้ กล่าวถึง ๑. การพึงตนเอง ๒. ความอดทน ๓. ความขยัน ๔. ความเห็นแก่ตวั ๕. ข้อใดตรงกับบทร้อยกรองนี ๑. ดําไม่ชอบไปโรงเรี ยนเอาแต่เล่นเกม ๒. เอกชัยไม่มีแขนคว้าใบปริ ญญาตรี ได้ ๓. แดงไม่มีความอดทนต่อการทํางาน ๔. ขาวดูถูกอาชีพช่างตัดผม ๖. บทร้อยกรองนีตรงกับสํานวนอะไร ๑. กบในกะลา ๒.ฝนทังให้เป็ นเข็ม ๓. หนักไม่เอาเบาไม่สู้ ๔. นกน้อยทํารังแต่พอตัว ๗. ใจความสําคัญของบทร้อยกรองนีว่าอย่างไร ๑.สอนให้ไม่เลือกงานทีทํา ๒.สอนให้รักในอาชีพของตน ๓. สอนให้ไม่ดูถูกอาชีพทีทีต้อยตํากว่า ๔. สอนให้พึงตนเอง ขยัน และมีความอดทน
อ่านบทร้อยกรองต่อนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๘ – ๑๐ ยาเสพติดทําลายเยาวชน หากผูใ้ ดคิดเสพอาจถึงตาย ยาเสพติดมีโทษทุกชนิด ทําให้คนโง่เขลาเบาปั ญ ญา
บันทอนความเป็ นคนให้สูญหาย อนาคตดับสลายเพราะติดยา มากล้นด้วยสารพิษไร้คุณค่า เพราะฉะนันจึงอย่าติดยาเอย (รังสิ มนั ต์, ม.ป.ป.)
๘. ผูเ้ ขียนมีจุดมุ่งหมายอย่างไร ๑. ชักชวนให้สูบบุหรี ๒.ชักชวนให้เลิกบุหรี ๓. อธิบายถึงสาเหตุของการติดบุหรี ๔. รณรงค์ให้เลิกยาเสพติด ๙. จากบทร้อยกรองนี ข้อไม่ ใช่ ผลเสี ยของยาเสพติด ๑. ทําให้คนขายรํารวย ๒. ทําให้คนโง่เขลา ๓. ทําให้คนเสพยา ๔. อนาคตดับ ๑๐. ใจความสําคัญของบทร้อยกรองนีว่าอย่างไร ๑. ยาเสพติดมีแต่ให้คุณประโยชน์ ๒. ยาเสพติดทําให้คนโง่เขลา ๓. ยาเสพติดทําลายเยาวชน ๔. ยาเสพติดมีแต่โทษ
ใบความรู้ ที( ๑ เรื(อง พืนฐานการอ่ านจับใจความสําคัญ การอ่ านจับใจความสํ าคัญ หมายถึง การอ่านทีมุ่งค้นหาสาระของเรื องหรื อของหนังสื อแต่ละเล่ม ทีเป็ นส่ วนใจความสําคัญทีผูเ้ ขียนนําเสนอและส่ วนใดเป็ นส่ วนขยายใจความสําคัญให้ชดั เจนยิงขึน ส่ วนที เป็ นใจความสําคัญอาจอยูช่ ่วงต้น ช่วงกลางหรื อช่วงท้ายของเรื องหรื อย่อหน้านัน ๆ ก็ได้ ใจความสํ าคัญ หมายถึง ข้อความทีเป็ นใจความหลักของข้อความแต่ละย่อหน้าหากขาดข้อความ นี จะทําให้ ผูอ้ ่ านไม่เ ข้าใจเรื องที อ่ า น ส่ วนข้อ ความที เป็ นส่ วนขยายหรื อส่ ว นประกอบใจความหลักให้ ผูอ้ ่านเข้าใจชัดเจนยิงขึนเรี ยกว่า ใจความสําคัญรองหรื อใจความขยาย พลความหรื อส่ วนขยายใจความหมายถึง ประโยคที ช่วยขยายเนื อความของใจความสําคัญเพื อ สนับสนุ นหรื อแสดงตัวอย่าง เพือให้ผูอ้ ่ านเกิดความเข้าใจมากขึนซึ งในแต่ละย่อหน้า อาจมี พลความอยู่ หลาย ๆ ประโยคได้
ตัวอย่ างการหาใจความสําคัญ ๑. ผูม้ ีสัญชาติไทยทุกคนทีมีอายุครบ ๗– ๑๕ ปี บริ บูรณ์ ต้องแจ้งต่อนายทะเบียนท้องถิน เพือขอ มีบตั รประชาชน จนกระทังอายุ ๗๐ ปี ๒. ผูท้ ีมีอายุครบทําบัตรต้องไปยืนขอทําบัตรภายใน ๖๐ วัน นับตังแต่อายุครบ ๗ ปี บริ บูรณ์ ๓. ผูใ้ ดฝ่ าฝื นไม่ขอทําบัตรประชาชนมีโทษปรับไม่เกิน ๕๐๐ บาท ๔. บัตรประชาชนใช้ได้ ๘ ปี และถ้าบัตรหมดอายุจะต้องทําบัตรใหม่ภายใน ๖๐ วัน ๕. กรณี เปลียนชือตัว ชือสกุล บัตรหาย ถูกทําลาย หรื อชํารุ ด ต้องเปลียน บัตรใหม่ ภายใน ๖๐วัน ข้อความนีได้แบ่งเนื อหาออกเป็ น ๕ ประเด็น จะมีประเด็นทีเป็ นใจความสําคัญเพียงประเด็นเดียว เท่ านัน นัก เรี ย นจะสามารถสั ง เกตประเด็ นที มี ใจความสํา คัญ ได้โดยประเด็น ดังกล่ า วจะต้องมี ส าระ ครอบคลุมประเด็นอืนๆ ในข้อความหรื อย่อหน้านันไว้ทงหมดเพี ั ยงประเด็นเดียวประเด็นอืนๆ เป็ นเพียง ส่ วนขยายใจความสําคัญ หรื อส่ วนประกอบเท่านัน สรุ ปได้ว่าใจความสําคัญ คือ ผูม้ ีสัญชาติไทยทุกคนทีอายุครบ ๗ - ๑๕ ปี บริ บูรณ์ ต้องแจ้งต่อนาย ทะเบียนท้องถินเพือขอมีบตั รประชาชน จนกระทังอายุ ๗๐ ปี
เรื(องน่ ารู้ กบั การอ่ านจับใจสําคัญ การอ่านจับใจความสําคัญให้เข้าใจง่ายและรวดเร็ วผูอ้ ่านควรมีแนวทางและพืนฐานดังนี ๑. การมีพืนฐานความเข้าใจเกียวกับส่ วนประกอบต่าง ๆ ของหนังสื อ เช่น ชือเรื อง คํานํา สารบัญ ฯลฯ ก็สามารถทําให้จบั ใจความสําคัญของเรื องได้ ๒.ตัตังจุดมุ่งหมายในการอ่านเพือเป็ นแนวทางใช้กาํ หนดวิธีอ่านให้เหมาะสมและจับใจความ หรื อ หาคําตอบได้รวดเร็ ว ๓. ทักษะในการใช้ภาษาสามารถเข้าใจความหมายของคําศัพท์ต่าง ๆ ๔. มี ประสบการณ์ หรื อ ภูมิห ลัง เกี ยวกับเรื องที อ่ า น มี ความเข้า ใจลักษณะของหนัง สื อ เพราะ หนังสื อแต่ละประเภทมีรูปแบบการแต่งและเป้ าหมายของเรื องทีแตกต่างกัน
ใบความรู้ ที( ๒ หลักการและกลวิธีการอ่ านจับใจความสํ าคัญ จุดมุ่งหมายของการจับใจความสําคัญ ๑. สามารถบอกรายละเอียดของเรื องราวทีอ่านได้อย่างชัดเจน ๒.สามารถปฏิบตั ิตามคําสังและคําแนะนําได้ ๓.เพือฝึ กการอ่านเร็ วและสามารถตอบคําถามได้ถูกต้อง ๔.สามารถสรุ ปหรื อย่อเรื องทีอ่านได้ ๕.อ่านแล้วสามารถคาดการณ์ และหาความจริ ง แสดงข้อคิดเห็นได้ หลักในการอ่านจับใจความสํ าคัญ ควรปฏิบตั ิดงั นี ๑. มีจุดมุ่งหมายในการอ่านให้ชดั เจน ๒.อ่านเรื องราวอย่างคร่ าว ๆ พอเข้าใจ และเก็บใจความสําคัญของแต่ละย่อหน้า ๓.เมืออ่านจบให้ตงคํ ั าถามตนเองว่าเรื องทีอ่านมีใคร ทําอะไร ทีไหน เมือไร อย่างไร ๔.นําสิ งทีสรุ ปได้มาเรี ยบเรี ยงใจความสําคัญใหม่ดว้ ยสํานวนของตนเองเพือให้เกิดความสละสลวย วิธีจับใจความสําคัญ วิธีเก็บใจความสําคัญมีหลายอย่างขึนอยูก่ บั ความชอบว่าชอบอย่างไร เช่น การขีดเส้นใต้ การใช้สี ต่างๆ กัน แสดงความสําคัญมากน้อยของข้อความ การบันทึ กย่อเป็ นส่ วนหนึ งของการอ่านจับใจความ สําคัญที ดี แต่ผูท้ ี ย่อควรย่อด้วยสํานวนภาษาและสํานวนของตนเอง ไม่ ควรย่อด้วยการตัดเอาข้อความ สํา คัญมาเรี ย งต่ อกัน เพราะอาจทํา ให้ผูอ้ ่ า นพลาดสาระสํา คัญ บางตอนไปอันเป็ นเหตุ ใ ห้ การตี ค วาม คลาดเคลือนได้ วิธีจบั ใจความสําคัญมีหลัก ดังนี ๑. พิจารณาทีละย่อหน้า หาประโยคใจความสําคัญของแต่ละหน้า ๒. ตัดส่ วนทีเป็ นรายละเอียดออกได้ เช่น ตัวอย่าง สํานวน โวหาร อุปมาอุปไมย ตัวเลขสถิติ ๓.ตลอดจนคําถามหรื อคําพูดของผูเ้ ขียนซึ งเป็ นส่ วนขยายใจความสําคัญ ๔.สรุ ปใจความสําคัญด้วยสํานวนภาษาของตนเอง
ตัวอย่ างการจับใจความสําคัญ ตัวอย่ างที( ๑ ความรั ก ความเข้า ใจ คื อ สายใยของครอบครั ว เป็ นคํา ขวัญที ชนะเลิศการประกวดคํา ขวัญวัน ครอบครัว ซึงรัฐบาลกําหนดในวันที ๑๔ เมษายน ของทุกปี เป็ นวันครอบครัวแห่งชาติ ใจความสํ าคัญความรั กความเข้าใจ คือ สายใยครอบครั ว เป็ นคําขวัญทีชนะเลิศการประกวด คํา ขวัญวันครอบครัว
ตัวอย่ างที( ๒ พระราชนิ พนธ์บทละครของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูห่ ัวมีหลายอย่างเป็ นเรื องทีสนุ ก ชวนหัวเราะก็มี เป็ นเรื องเศร้าก็มี เป็ นกันเองทีทําให้เราต้องใช้ความคิดใคร่ ครวญก็มี เป็ นเรื องปลุกใจให้ เกิดความรักชาติกม็ ีทีเป็ นเรื องของประวัติศาสตร์ และตํานานก็มี ใจความสําคัญพระราชนิ พนธ์บทละครของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูห่ ัวมีหลายอย่าง
ตัวอย่ างที( ๓ “ปกติเขาทํางานเป็ นยามรักษาความปลอดภัยของบริ ษทั แห่ งหนึ ง ตอนเช้าก่อนไปทํางาน เขาจะ ไปส่ งหนังสื อพิมพ์ วันหยุดก็ไปรั บจ้างตัดหญ้าตามบ้าน งานอดิ เรกของเขาก็คือ รั บซ่ อมเครื องใช้ไฟฟ้ า ทัวไปรวมความว่าเขาเป็ นคนไม่เลือกงาน ทําทังนัน ขอเพียงแต่เป็ นงานทีบริ สุทธิMเท่านัน” ใจความสําคัญ เป็ นคนไม่เลือกงานขอเพียงแต่เป็ นงานบริ สุทธิMเท่านัน
ตัวอย่ างที( ๔ ผลพลอยได้จากการอนุ รักษ์ป่าไม้และสั ตว์ป่า คือ แหล่งพักผ่อนหย่อนใจซึ งมีความจําเป็ นมาก ยิงขึ นตามกาลเวลา เนื องจากราษฎรที อยู่ใ นชุ มชนแออัด มี ก ารแก่ ง แย่ง เพื อความอยู่ร อดตลอดเวลา สุ ขภาพจิตเสื อมลงสถิติการฆ่าตัวตายและคดีฆาตกรรมสู งขึนทุกปี การได้มีสถานทีพักผ่อน ได้เห็นความ งามตามธรรมชาติและความน่ ารักของสัตว์ป่า จะช่วยให้ประชาชนมีจิตใจอ่อนโยน และสุ ขภาพจิตดีขนึ ใจความสําคัญจากการอนุ รักษ์ป่าไม้และสัตว์ป่า ช่วยให้ประชาชนมีจิตใจอ่อนโยนและสุ ขภาพจิต จิตดีขึน
ใบความรู้ ที( ๓ การอ่ านจับใจความสําคัญ ๑.การอ่ การอ่านจับใจความสําคัญของเรื องใดเรื องหนึงควรเริ มจากอ่านจับใจความสําคัญในแต่ละย่อหน้าให้ ถูกต้องแม่นยําเสี ยก่อน เรื องใดมี อง มีหลายย่อหน้าแสดงว่ามีหลายใจความสําคัญเมือนําประเด็นสําคัญในแต่ ละย่อหน้ามาพิจารณารวมกันแล้วจะทําให้จบั แก่นเรื องได้ง่ายขึน ๒.ใจความสํ ใจความสําคัญแต่ ละย่ ละย่อหน้า หมายถึงข้อความที มีสาระคลุ มข้อความอื นๆ ในย่อหน้านันไว้ ทังหมดเป็ นสิ งสําคัญทีผูเ้ ขียนต้องสื อให้รู้ในย่อหน้านันๆ ๓. ใจความสําคัญในแต่ละย่อหน้า ส่ วนมากมักอยูใ่ นประโยคใดประโยคหนึง โดยมีขอ้ สังเกตดังนี ๓.๑ ประโยคต้นย่อหน้า เป็ นจุ ดที พบใจความสําคัญของเรื องมากทีสุ ดเเพราะส่ วนมาก ผูเ้ ขียนจะบอกประเด็นสําคัญแล้วค่อยขยายความ ๓.๒ ประโยคตอนท้ายย่อหน้า เป็ นนจุจุดทีพบใจความสําคัญรองลงมาจากประโยคต้นย่อหน้า โดยผูเ้ ขียนจะบอกรายละเอียดย่อ ๆ มาก่อนแล้วสรุ ปให้ในตอนท้าย ๓.๓ ประโยคกลางย่อ หน้า เป็ นจุ ด ที ค้น หาใจความสํา คัญ ได้ย ากที สุ ด เพราะจะต้อ ง เปรี ยบเทียบสาระทีสําคัญทีสุ ดว่าอยูท่ ีประโยคไหน ๓.๔ ไม่ปรากฏชัดเจนที ใดที หนึ งในข้อนี เราต้องอ่านโดยรวมแล้วสรุ ปเนื อหาทังหมด เพือให้ได้ใจความสําคัญ
ตัวอย่ างกลวิธีการอ่ านจับใจความ ตัวอย่ างที( ๑ การรดนําต้นไม้ หรื อสนามหญ้า ควรจะรดช่ ว งเช้าหรื อช่ ว งเย็นมากกว่ า เพราะเวลาเที ยงหรื อ ช่วงแดดจ้า จะทําให้นาร้ ํ อยละ ๕๐ ระเหยไปในอากาศหรื อให้ตน้ ไม้ได้ใช้เพียงครึ งเดียวเท่านัน วิธีการสรุ ปใจความสําคัญ ใคร / อะไร : การรดนําต้นไม้หรื อสนามหญ้า อย่างไร : ควรรดช่วงเช้าหรื อเย็น เพราะอะไร : เวลาเทียงหรื อแดดจ้า ต้นไม้จะได้นาเพี ํ ยงครึ งเดียว ใจความสําคัญ : การรดนําต้นไม้หรื อสนามหญ้า ควรรดช่วงเช้าหรื อช่วงเย็น เพราะเวลาเทียงหรื อแดดจ้า ต้นไม้จะได้นาเพี ํ ยงครึ งเดียว
ตัวอย่ างที( ๒ หลังฤดูเก็บเกียว เกษตรกรมักปลูกพืชอายุสันและทนแล้งแทนพืชทีเหมาะสมได้แก่พืชตระกูลถัว แต่ ถ้า ปลู ก โดยวิ ธี การหว่ า นจะพบปั ญ หา เพราะมี ว ัชพื ช ขึ นแข่ ง กับต้น ถัว จึ ง ยากแก่ ก ารกํา จัด วัชพื ช ทําให้ได้ผลผลิตตํา วิธีการสรุ ปใจความสําคัญ ใคร : เกษตรกร ทําอะไร : ปลูกพืชตระกูลถัว เมือไร : หลังฤดูเก็บเกียว อย่างไร : ใช้วิธีหว่าน ผลเป็ นอย่างไร : วัชพืชขึนแข่ง ได้ผลผลิตตํา ใจความสําคัญ : เกษตรกรปลูกพืชตระกูลถัวหลังฤดูเก็บเกียว ถ้าใช้วิธีหว่านทําให้วชั พืช ขึนแข่งได้ผลผลิตตํา
ใบความรู้ เรื(อง คณะสัมผัสของกลอนสุ ภาพ ๑. คณะของกลอนสุ ภาพ กลอนสุ ภาพหนึ งบทมี๔ วรรค กลอน ๒ วรรค เรี ยกว่า๑ บาท หรื อ ๑คํากลอน ดังนันกลอนสุ ภาพหนึ(งบทจึงมี ๒ บาท หรือ ๒ คํากลอน บาทแรกเรี ยกว่า“บาทเอก” บาทที(สอนเรียกว่าบาทโท พยางค์ คือ เสี ยงทีเปล่งออกมาครังหนึ งๆ จะมีความหมายหรื อไม่ก็ได้ ในการแต่งกลอนสุ ภาพ เราถือว่าพยางค์คือคํานันเอง แต่ละวรรคจะมี ๘ คํา ให้ใช้คาํ ได้ ระหว่าง ๗ –๙ คํา แผนผังบังคับการสัมผัสของกลอนสุ ภาพ
ลักษณะบังคับ ๑บท มี ๒ บาท ๑ บาท มี ๒ วรรค ๑ วรรค มี ๘ คํา (อาจใช้ ๗ – ๙ พยางค์กไ็ ด้) ๑ บท มี ๔ วรรค คือ วรรคที ๑ เรี ยกว่า วรรคสลับ วรรคที ๒ เรี ยกว่า วรรครับ วรรคที ๓ เรี ยกว่า วรรครอง วรรคที ๔ เรี ยกว่า วรรคส่ ง
๒. ลักษณะสัมผัส พยางค์สุดท้ายของวรรคที ๑ สัมผัสกับพยางค์ที ๓ หรื อ ๕ ของวรรคที ๒ พยางค์สุดท้ายของวรรคที ๒ สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที ๓ พยางค์สุดท้ายของวรรคที ๓ สัมผัสกับพยางค์ที ๓ หรื อ ๕ ของวรรคที ๔ พยางค์สุดท้ายของวรรคที ๔ สัมผัสกับพยางค์สุดท้ายของวรรคที ๒ในบทถัดไป
๓. คําสัมผัสของกลอน คําสั มผัสของกลอนสุ ภาพ คือ คําคล้องจองกัน นิ ยมใช้ในคําประพันธ์ทุกชนิ ด แบ่ งออกเป็ น๒ ประเภท ดังนี ๑. สัมผัสสระมี ๒ ลักษณะ ได้แก่ ๑.๑ คําทีมีเสี ยงสระตรงกันในแม่ ก กา นะ สัมผัสกับ ยะ มะ ค่ะ ๑.๒ คําทีมีเสี ยงสระเดียวกัน และตัวสะกดก็ตอ้ งเป็ นสะกดแม่เดียวกัน เช่น คน สัมผัส จน กน ล้น ผจญ ถาด สัมผัส สาด บาด ขาด ราช อาจ ขุน สัมผัส มุม กุน้ ตุ๋น จุล กาล สัมผัส มาร ชาญ บาน ๒. สัมผัสอักษร (สัมผัสพยัญชนะ) ได้แก่คาํ ทีมีพยัญชนะต้นเสี ยงเดียวกันหรื อพยัญชนะทีมีเสี ยง สูงตําเข้าคูก่ นั ได้ เช่น ค คาน สัมผัสอักษรกับ คาบ คัด ข้า เฆียน ปร ปรุ ง สัมผัสอักษรกับ ปราบ ปรับ เปรี ยบ เปรอ ประเภทของสั มผัส สัมผัสทัง ๒ ประเภท ดังกล่าวยังแบ่งเป็ น ๒ ชนิ ดคือ สัมผัสนอก และสัมผัสใน ๑. สัมผัสนอก เป็ นสัมผัส บังคับของคําประพันธ์ชนิ ดนันๆ ส่ วนมากเป็ นสัมผัสต่างวรรคสัมผัส ทีใช้ตอ้ งเป็ นสระเดียวกัน ถ้ามีตวั สะกดก็ตอ้ งอยูใ่ นมาตราเดียวกันหรื อทีเรี ยกว่า สัมผัสสระ เช่น อันความกรุ ณาปรานี จะมีใครบังคับก็หาไม่ หลังมาเองเหมือนฝนอันชืนใจ จากฟากฟ้ าสุ ราลัยสู่ แดนดิน
๒. สัมผัสใน คือ คําทีคล้องจองกันภายในวรรค ไม่ได้ถือว่าเป็ นข้อบังคับ แต่ถา้ คําประพันธ์ ใดมีสัมผัสในถือว่าไพเราะ สัมผัสในนันใช้ทงสั ั มผัสสระ และสัมผัสพยัญชนะ เป็ นการใช้คาํ ทีมีพยัญชนะ เดียวกัน เช่น แพรว – พราว ฝัน – ฝน ฟาก – ฟ้ า แดน – ดิน ม้วย – มรณ์ เชิญ – ช่วย
ตัวอย่ างบทร้ อยกรอง ตัวอย่ าง กลอนสุ ภาพ ธงชาติไทยไกววัดสะบัดพลิว ผ้าผืนน้อยบางเบาเท่าสําลี ไทยรุ่ นเยาว์ยนื เรี ยบระเบียบแถว ประเทศไทยรวมเลือดเนือชาติเชือไทย ผืนแผ่นดินถินนีทีพํานัก แผ่นดินไทยไทยต้องครองทังปวง เธอร้องเพลงชาติไทยมันใจเหลือ เพลงกระหึ มก้องฟ้ าก้องราตรี แต่สิงหนึงทีไทยร้าวใจเหลือ บ้างหากินบนนําตาประชาไทย ทุกวันนี ศึกไกลยังไม่ห่วง หากคนไทยหันมาฆ่ากันเอง
แลริ วสลับงามเป็ นสามสี แต่เป็ นทีรวมชีวิตและจิตใจ ดวงตาแน่ วนิงตรงธงไสว ฟังคราวใดเลือดซ่ านแล่นผ่านทรวง เราแสนรักและแสนจะแหนหวง ชีพไม่ล่วงใครอย่างลํามายํายี พลีชีพเพือชาติทีรักทรงศักดิMศรี แม้ไพรี ได้ฟังยังถอนใจ ทีเลือดเนือเป็ นหนอนคอยบ่อนไส้ บ้างฝักใฝ่ ลัทธิ ชวน่ ั ากลัวเกรง แต่หวันทรวงศึกใกล้ไล่ข่มเหง จะร้องเพลงชาติไทยให้ใครฟั ง (นภาลัย สุ วรรณธาดา, ม.ป.ป.)
แบบฝึ กทักษะที( ๑ คําชีแจง: ให้นกั เรี ยนปฏิบตั ิกิจกรรมตนทีกําหนดให้ ๑. อ่านบทกลอนต่อไปนี ๒. ตอบคําถามในแบบฝึ กให้ถกู ต้อง จุดประสงค์ การเรี ยนรู้ บอกคณะและสัมผัสของกลอนสุ ภาพได้ ตัวอย่ างอ่านคําประพันธ์ต่อไปนี แล้วตอบคําถาม “ไฟรักทีรุ่ งโรจน์โชติช่วงอยู่ เธอเป็ นผูจ้ ุดไฟมิใช่หรื อ หากเธอกล้าพอจะดับลงกับมือ ฉันก็ซือพอจะม้วยลงด้วยเธอ” - กลอนสุ ภาพทียกมา.........๑........บท มี.........๔........วรรค
มารดาของแผ่นดิน ผูห้ ญิงเป็ นมารดามหาบุรุษ เป็ นผูน้ าํ ยุดสมัยในโลกา เป็ นผูอ้ วยองค์อรชรชวนชม้าย เป็ นแม่ทพั นําไทยให้คึกคัก เป็ นขวัญเรื อนริ นธรรมชีนําลูก เป็ นผูก้ ล้าทีจะก้าวเข้าต่อตี นีแหละคือผูห้ ญิงทีจริ งแท้ เคารพหญิงอย่างทีเป็ นเช่นสัจจา
เป็ นพระพุทธก็เป็ นได้ไม่นอ้ ยหน้า เป็ นภรรยาสุ ดแสนดีสามีรัก เป็ นสหายแห่ งชีวิตสิ ทธิ ศกั ดิM เป็ นเสาหลักการเมืองเรื องฤทธี เป็ นผูป้ ลูกค่านิยมสมศักดิMศรี เป็ นผูม้ ีศกั ยภาพควรปราบดา โลกควรแก้เกณฑ์กฎลดโมหา เพราะหญิงคือมารดาของแผ่นดิน (ว.วชิรเมธี,ม.ป.ป.)
๑. กลอนสุ ภาพทียกมามี............บท มี...............วรรค ๒. กลอน ๒ วรรค เรี ยกว่า...............บาท หรื อ.............คํากลอน ๓. กลอนสภาพหนึงบทมี.............บาท หรื อ............คํากลอน ๔. จากบทร้อยกรองนี ผูเ้ ขียนเห็นความสําคัญของผูห้ ญิงเป็ นอะไร ....................................................................................................................................................................... ๕. ใจความสําคัญของบทร้อยกรองนีว่าอย่างไร ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ให้นักเรี ยนอ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๖ – ๘ ความเอ๋ ยความรู ้ เห็นสิ งใดใช้สมองลองปั ญญา อันความรู ้เรี ยนเท่าไรก็ไม่จบ ใช้ความรู ้ผดิ ทางสร้างทุกข์ภยั
ทุกอย่างอาจเป็ นครู หากศึกษา ใคร่ ครวญหาเหตุผลจนแจ้งใจ ยิงค้นพบก็ยงมี ิ ทีสงสัย รู ้จกั ใช้นาํ ประโยชน์สุขโสตถิเอย (ฐะปะนี ยน์ าครทรรพ, ม.ป.ป.)
๖.บทร้อยกรองนี มุ่งสอนในเรื องใด ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๗. บทร้อยกรองได้กล่าวถึงอะไร ....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ๘. “อันความรู ้เรี ยนเท่าไรก็ไม่จบ” มีความหมายว่าอย่างไร ....................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................
ให้นักเรี ยนอ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๙ – ๑๐ ขาดอะไรในโลกไม่โศกเศร้า คงติดขัดอัดอันต้นอุรา ยลศิลาจารึ กนึ กแน่ จิต เราชาวไทยรู ้ค่าภาษาไทย
เหมือนกับเราทังชาติขาดภาษา มองนัยน์ตาก็ไม่ขดั รหัสใจ สิ งศักดิMสิทธิM มิงขวัญอันยิงใหญ่ เทิดทูนไว้คู่ชาติพิลาศเอย (ฐะปะนี ยน์ าครทรรพ, ม.ป.ป.)
๙.ใจความสําคัญของบทร้อยกรองว่าอย่างไร ....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ๑๐.คนไทยไม่ควรลืมอะไร ....................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................
แบบฝึ กทักษะที( ๒ คําชีแจง: ให้นกั เรี ยนเรี ยบเรี ยงกลอนต่อไปนี ให้ถูกต้อง โดยใส่ หมายเลขเรี ยงลําดับก่อนหลังหน้าข้อความ ๑. ................ภาษาดีมีธรรมนําอาจิณ .......................เพือพิสูจน์ภาษาวาทศิลป์ .......................มนุษย์เริ มเสริ มสานในการฑูต .......................ชนได้ยนิ จับใจในการฟัง ๒. .................ถ้าหุ บปากมากไว้ได้ทองแท่ง .......................จะเป็ นคนปากเหม็นเขาคลืนไส้ .......................ปิ ดปากอย่าพูดมากเกินจําเป็ น .......................ต้องเกิดเรื องเยินเย้อเสมอไป ๓. ..................ไส้เดือนไม่เห็นดินทีกินไป .........................หมู่นกจ้องมองเท่าไรไม่เห็นฟ้ า .........................หนอนก็ไม่มีดวงตารู ้อาจม .........................ถึงหมู่ปลาก็ไม่เห็นนําเย็นใส ๔. ...................ไปให้ถึงดวงดาวทีพราวแสง ..........................จงลุล่วงก้าวสู่ สิทธิMเสรี ..........................ประสานมือประสานใจให้เป็ นหนึง ..........................อุปสรรคหนักในไทยทังปวง ๕.....................คําพรนี จะเป็ นจริ งทุกสิ งได้ ..........................พรจงได้สัมฤทธิMแด่ศิษย์เทอญ ..........................ให้รุ่งโรจน์โชติแสงแข่งสุ รีย์ ..........................จงทําดีแข่งขันวันและวัย
แบบฝึ กทักษะที( ๓ คําชีแจง: ให้นกั เรี ยนอ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๑ – ๕ งานวันเกิดยิงใหญ่ใครคนนัน ฉลองกันในกลุ่มผูล้ ุ่มหลง หลงลาภยศสรรเสริ ญเพลินทะนง วันเกิดส่ งชีพสันเร่ งวันตาย ณ มุมหนึงซึ งเหงาน่าเศร้าแท้ หญิงแก่นงหงอยและคอยหาย ั โอ้นีในวันนันอันตราย แม่คลอดสายโลหิ ตแทบปลิดชนม์ วันเกิดลูกเกือบคล้ายวันตายแม่ เจ็บท้องแท้เท่าไรก็ไม่บ่น กว่าอุม้ ท้องกว่าคลอดรอดเป็ นคน เติบโตจนบัดนี นี เพราะใคร แม่เจ็บเจียนขาดใจในวันนัน กลับเป็ นวันลูกฉลองกันผ่องใส ได้ชีวิตแล้วก็เหลิงระเริ งใจ ลืมผูใ้ ห้ชีวิตอนิ จจา ไฉนเราเรี ยกกันว่า “วันเกิด” “วันผูใ้ ห้กาํ เนิด”จะถูกกว่า คําอวยพรทีเขียนควรเปลียนมา “ให้มารดาคุณเป็ นสุ ข”จึงถูกแท้ เลิกจัดงานวันเกิดกันเถิดนะ ควรแต่จะคุกเข่ากราบเท้าแม่ รําลึกถึงพระคุณอบอุ่นแท้ อย่ามัวแต่จดั งานประจานตัว (นภาลัย สุ วรรณธาดา, ม.ป.ป.) ๑. จากบทร้ อยกรองข้ างต้ นกล่ าวถึงเรื( องใด ๑. วันเกิดแม่ ๒. วันทีลูกสนุ กสนาม ๓. วันตายแม่ ๔. วันทีแม่เจ็บปวด ๒. บทร้ อยกรองนีเน้ นในเรื( องใด ๑. ให้รักแม่มากๆ ๒. ให้จดั งานวันเกิด ๓. ให้เลิกจัดงานวันเกิด ๔. ให้เลียงดูแม่ ๓. ผู้เขียนบทร้ อยกรองข้ างต้ นแนะนําให้ เปลีย( นจาก “วันเกิด” เป็ นวันอะไรแทน ๑.วันแม่เจ็บท้อง ๒. วันแม่คลอดลูก ๓.วันแม่ผคู ้ รองโลก ๔. วันผูใ้ ห้กาํ เนิด
๔. ใจความสําคัญของบทกรองข้ างต้ นคือเรื(องใด ๑.ให้เลิกจัดงานวันเกิด ๒. ให้รําลึกถึงพระคุณแม่ ๓. วันเกิดลูกเกือบเป็ นวันตายแม่ ๔. อย่ามัวแต่สนุ กสนานให้กลับไปดูแลแม่ ๕. จากบทร้ อยกรองข้ างต้ นกล่ าวถึงใครบ้ าง ๑. คนรัก ๒. พ่อ – แม่ – ลูก ๓. แม่ – ลูก ๔. พีน้อง อ่ านบทร้ อยกรองต่ อไปนีแล้ วตอบคําถาม๖ – ๘ มีขอ้ เปรี ยบโบราณท่านสังสอน ก่อนจะนอนใช้คนั ฉ่ องส่ องราศี ความหมายคือให้สาํ รวจตรวจอินทรี ย์ ว่าวันนี ได้ทาํ กรรมอันใด ถ้าทําดีกจ็ ะเปรมเกษมจิต ถ้าทําผิดจะได้ตรองลองแก้ไข ผูห้ มันตรวจตัวเองไม่เกรงภัย วันล่วงไปยิงไกลทุกข์มีสุขแทน (อธึก สวัสดีมงคล, ๒๕๓๕,หน้า ๒) ๖. จากบทร้ อยกรองข้ างต้นมีใจความสําคัญอย่ างไร ๑.ก่อนนอนได้กราบพระหรื อยัง ๒. ก่อนนอนให้สาํ รวจดูวา่ เราได้ทาํ อะไรไปบ้าง ๓. ก่อนจะนอนควรทําความสะอาดร่ างกายก่อนนอน ๔. ให้สาํ รวจดูวา่ ในวันหนึง ๆ เราได้ทาํ ความดีหรื อทํากรรมอะไรบ้าง ๗. คันฉ่ อง คืออะไร ๑. หวี ๒. กระจกเงา ๓. แป้ ง ๔. พัด ๘. ข้ อใดสัมพันธ์ กบั บทประพันธ์ นี ๑. ตักนําใส่ กระโหลกชะโงกดูเงา ๒. ทําดีได้ดี ทําชัวได้ ๓. ตนแลเป็ นทีพึงแห่ งตน ๔. ทําความดีละเว้นความชัว
อ่ านบทร้ อยกรองต่ อไปนีแล้ วตอบคําถามข้ อ ๙ – ๑๐ ในพรรษานาไร่ มากได้ฝน สิ งสําคัญธัญยาอาหารคน จากเมล็ดพันธุ์ขา้ วเปลือกเลือกดีเพาะ ชืนใจชมรมณี ยส์ ี เขียวใบ
เม็ดพืชผลเพาะงอกออกหน่ อต้น ขึนโสภณพรึ บมากทุกภาคไทย ถึงคราวเหมาะเจาะมาเป็ นกล้าได้ ต้นแน่ นในหนึงแปลงแพ่งพึงตา (ศิริวรรณ์ ฉายะเกษตริ น, ๒๕๓๖, หน้า ๑๑๕)
๙. จากบทร้ อยร้ อยกรองข้ างต้ นกล่ าวถึงวันสํ าคัญอะไร ๑. วันออกพรรษา ๒. วันเข้าพรรษา ๓. วันสงกรานต์ ๔. วันลอยกระทง ๑๐. จากบทร้ อยกรองข้ างต้ นนักเรี ยนคิดว่ าเป็ นฤดูอะไร ๑. ฤดูร้อน ๒. ฤดูหนาว ๓. ฤดูฝน ๔. ฤดูใบไม่ผลิ
แบบฝึ กทักษะที( ๔ คําชืแจง: ให้นกั เรี ยนอ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถามข้อ ๑ – ๒( ๒ คะแนน)
ธรรมชาติกบั ชีวติ มาพวกเราช่วยกันปลูกต้นไม้ ทังไม้ผลไม้ใช้ให้ร่มเงา โน่นคือเหล่าสัตว์ป่าอยูอ่ าศัย ฝูงละมังลิงค่างบ่างชะนี ทังนกยูงนกยางนกนางนวล สัตว์นอ้ ยใหญ่แสนสนุ กเป็ นสุ ขแท้ หากมนุ ษย์มีกรุ ณาเมตตาจิต โลกคงสุ ขศานติศิวิไลซ์
มะค่าไทรพะยูงยางกร่ างเสลา ไม้ดอกเราปลูกไว้ชมรื นรมย์ดี ในพงไพรดินแดนแสนสุ ขี เสื อช้างเก้งหมีกระต่ายกระแต กาบบัวชวนกะเรี ยงส่ งเสี ยงแหว บ้างเซ็งแซ่ ร้องเสี ยงสําเนียงไพร ทุกชีวติ พึงพาต่างอาศัย แผ่นดินไทยธรรมชาติพิลาสเอย (ศิริวรรณ ฉายะเกษตริ น,๒๕๓๖, หน้า ๗๑)
๑. บทร้ อยกรองข้ างต้ นมุ่งเน้ นเรื( องอะไร ๑. ให้ปลูกต้นไม้ ๒. ให้มีความเมตตา ๓. ให้อนุ รักษ์สัตว์นาํ ๔. ให้อนุ รักษ์สัตว์ป่า ๒.คําว่า “พิลาส” ในบทร้ อยกรองข้ างต้ นมีความตรงกับข้ อใด ๑. ตลอดไป ๒.จดจําไว้ ๓. เตือนให้จาํ ๔. เป็ นแบบอย่าง
อ่ านบทร้ อยกรองต่ อไปนีแล้ วตอบคําถามข้ อ ๓ – ๕( ๓ คะแนน) เป็ นสาวแซ่ แร่ รวยสวยสะอาด แม้นแตกร้าวรานร่ อยถอยราคา อันตัวตําแล้วอย่าทําให้กายสู ง ค่อยเสงียมเจียมใจจะไว้วาง
ก็หมายมาดเหมือนมณี อนั มีค่า จะพลอยพาหอมหายจากกายนาง ดูเยียงยูงแววยังมีทีวงหาง ให้ตอ้ งอย่างกริ ยาเป็ นนารี ฯ (สุ นทรโวหาร, ม.ป.ป.)
๓. บทร้ อยกรองข้ างต้ นเป็ นการสอนเรื( องอะไร ๑.สอนทุกเรื อง ๒. สอนเรื องการแต่งกาย ๓. สอนเรื องการแต่งหน้า ๔. สอนเรื องการทําอาหาร ๔. ถ้ าใส่ เสื อเขียว กระโปรงแดงตรงกับสํ านวนอะไร ๑.อีกาคาบพริ ก ๒. เห็นดําเห็นแดง ๓.หมาขีไม่มีใครยกหาง ๔.ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง ๕. สุ นทรภู่เปรียบการแต่ งกายของผู้หญิงเหมือนนกอะไร ๑. นกหงส์หยก ๒. นกแก้ว ๓. นกยูง ๔. นกอินทรี
อ่ านบทร้ อยกรองต่ อไปนีแล้ วตอบคําถามข้ อ ๕ – ๑๐( ๕ คะแนน) ความโกรธนันเหมือนทะเลบ้า ลมกระหนําซําคลืนครื นครื นมา ดังคลืนลมมาระดมอยูใ่ นอก หน้าบึงแผดเสี ยงเยียงกุมภัณฑ์ ขาดสติตริ ตรองใจหมองมัว ถึงจะมีปรี ชาปั ญญาฟู่ ควรคุมใจไว้ให้เหมือนทะเลสงบ ต้องใจเย็นเข้าไว้ไม่ไหวติง
คลืนชัดซ่ าสาดโครมโหมถลา เหมือนอุราพลุ่งโชติเพราะโกรธครัน มันป่ วนปั นงันงกจนอกสัน แยกเขียวฟันเสี ยสง่าไม่น่าดู มักทําชัวหุ นหันพลันอดสู หากมิรู้ระงับโกรธโทษภัยจริ ง จะประสบผลดีเป็ นทียิง เขาชนะกันเพราะนิงมีถมไป (เจือ สตะเวทิน,๒๕๓๕, หน้า ๒๐๔)
๑. ใคร/อะไร ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๒. เหตุการณ์ ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๓. ประเด็นสํ าคัญ ๓.๑................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๓๒................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๔. ผลของการกระทํา ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ๕. ข้ อคิดที(ได้ ....................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................
แบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึ กทักษะเล่ ม ๕ บทร้ อยกรอง คําชีแจง: จงเลือกคําตอบทีถูกต้องทีสุ ด โดยทําเครื องหมายกากบาท X ทับข้อทีถูกต้องทีสุ ด จุดประสงค์การเรี ยน บอกคณะและสัมผัสของกลอนสุ ภาพได้ อ่านบทร้อยกรองต่อไปนีแล้วตอบคําถาม ข้อ ๑ – ๒ พระโหยหวนครวญเพลงวังเวงจิต ให้คนคิดถึงถินถวิลหวัง ว่าจากเรื อนเหมือนนกทีจากวัง อยูข่ า้ งหลังก็จะแลชะแง้คอย ๑. บทร้ อยกรองที(ยกมามีกบี( ท ๑. ๑ บท ๒. ๒ บท ๓. ๓ บท ๔. ๔ บท ๒. กลอนสุ ภาพวรรคที( ๔ เรี ยกว่า ๑. วรรคสดับ ๒. วรรครับ ๓. วรรครอง ๔. วรรคส่ ง ๓. คําประพันธ์ ในข้ อใดมีสัมผัสอักษรมากที(สุด ๑. หมู่มดง่ามทํางานอย่างเรี ยบง่าย ๒. เมือมังมีมากมายมิตรหมายมอง ๓. กระจาบจ้อยโจนจับกระเจาเจ่า ๔.แซงแซงเซาจับสนดูซอมซ่ อ
อ่ านบทร้ อยกรองต่ อไปนีแล้ วตอบคําถาม (ข้ อ ๔ – ๗) ตนเป็ นที(พึ(งแห่ งตน เราเกิดมาทังทีชีวติ หนึง อย่าหมายพึงผูใ้ ดให้เขาหยัน ควรคะนึงพึงตนทนกัดฟัน คิดบากบันตังหน้ามานะนํา กสิ กิจพณิ ชการงานมีเกียรติ อย่าหยามเหยียดพาลหาว่างานตํา หรื อจะชอบวิชาอุตสาหกรรม เชิญเลือกทําตามถนัดอย่าผัดวัน เอาดวงใจเป็ นทุนหนุ นนําหน้า เอาปั ญญาเป็ นแรงมุ่งแข่งขัน เอาความเพียรเป็ นยานประสานกัน ผลจะบรรลุสู่ ประตูชยั เงินและทองกองอยูป่ ระตูหน้า คอยเปิ ดอ้ายิมรับไม่ขบั ไส ทรัพย์ในดินสิ นในนําออกคลําไป แหลมทองไทยพร้อมจะช่วยอํานวยเอย (เพิม สวัสดิMวรรณกิจ, ม.ป.ป.) ๔. ข้ อใดในบทร้ อยกรองข้ างต้ นไม่ ได้ กล่ าวถึง ๑. การพึงตนเอง ๒. ความอดทน ๓. ความขยัน ๔. ความเห็นแก่ตวั ๕. ข้ อใดตรงกับบทร้ อยกรองนี ๑. ดําไม่ชอบไปโรงเรี ยนเอาแต่เล่นเกม ๒. เอกชัยไม่มีแขนคว้าใบปริ ญญาตรี ได้ ๓. แดงไม่มีความอดทนต่อการทํางาน ๔. ขาวดูถูกอาชีพช่างตัดผม ๖. บทร้ อยกรองนีตรงกับสํานวนอะไร ๑. กบในกะลา ๒. ฝนทังให้เป็ นเข็ม ๓. หนักไม่เอาเบาไม่สู้ ๔. นกน้อยทํารังแต่พอตัว
๗. ใจความสําคัญของบทร้ อยกรองนีว่ าอย่ างไร ๑. สอนให้ไม่เลือกงานทีทํา ๒. สอนให้รักในอาชีพของตน ๓. สอนให้ไม่ดูถูกอาชีพทีทีต้อยตํากว่า ๔. สอนให้พึงตนเอง ขยัน และมีความอดทน อ่ านบทร้ อยกรองต่ อนีแล้ วตอบคําถาม ข้ อ ๘ – ๑๐ ยาเสพติดทําลายเยาวชน บันทอนความเป็ นคนให้สูญหาย หากผูใ้ ดคิดเสพอาจถึงตาย อนาคตดับสลายเพราะติดยา ยาเสพติดมีโทษทุกชนิด มากล้นด้วยสารพิษไร้คุณค่า ทําให้คนโง่เขลาเบาปั ญ ญา เพราะฉะนันจึงอย่าติดยาเอย (รังสิ มนั ต์, ม.ป.ป.) ๘. ผู้เขียนมีจุดมุ่งหมายอย่ างไร ๑. ชักชวนให้สูบบุหรี ๒.ชักชวนให้เลิกบุหรี ๓. อธิบายถึงสาเหตุของการติดบุหรี ๔. รณรงค์ให้เลิกยาเสพติด ๙. จากบทร้ อยกรองนีข้ อไม่ ใช่ ผลดีของยาเสพติด ๑. ทําให้คนขายรํารวย ๒. ทําให้คนโง่เขลา ๓. ทําให้คนเสพยา ๔. อนาคตดับ ๑๐. ใจความสําคัญของบทร้ อยกรองนีว่ าอย่ างไร ๑. ยาเสพติดมีแต่ให้คุณประโยชน์ ๒. ยาเสพติดทําให้คนโง่เขลา ๓. ยาเสพติดทําลายเยาวชน ๔. ยาเสพติดมีแต่โทษ
บรรณานุกรม กระทรงศึกษาธิการ,กรมวิชาการ.(๒๕๔๔). หลักสู ตรแกนกลางการศึกษาขันพืนฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ กรุ งเทพมหานคร : โรงพิมพ์องค์การรับส่ งสิ นค้าและพัสดุภณั ฑ์ (ร.ส.พ). _________. (๒๕๔๔). เอกสารประกอบหลักสู ตรแกนกลางการศึกษาขันฐาน พุทธสักราช ๒๕๕๑ : คู่มือการจัดการเรี ยนรู ้กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้ภาษาไทย. กรุ งเทพฯ : โรงพิมพ์องค์การรับส่ ง สิ นค้า และพัสดุภณ ั ฑ์ (ร.ส.พ.). จิตต์นิภา ศรี ไสย์ และคณะ. (๒๕๕๔). หนังสื อเรียนรายวิชาพืนฐานภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ ภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปี ที( ๒: บริ ษทั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จุไรรัตน์ ลักษณะศิริ และบาหยัน อิมสําราญ.(๒๕๔๗). การใช้ ภาษาไทย,กรุ งเทพ: “ม.ป.ท.” เจือ สตะเวทิน. (๒๕๓๕). หนังสื อเรียน ชุ ดฝึ กพัฒนาทักษะกระบวนการ รายวิชา ท ๒๐๔ ภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปี ที( ๒.พิมพ์ครังที ๑.: สํานักพิมพ์วฒั นาพานิ ช จํากัด. ฐะปะนี ยน์ าครทรรพ. (ม.ป.ป.). วรรณศิลป์ (ร้ อยแก้ วร้ อยกรอง). สื บค้นเมือ ๑๒ ตุลาคม,๒๕๕๕, จาก http://gene901.exteen.com/. นภาลัย สุ วรรณธาดา. (ม.ป.ป.). งานวันเกิด พ.ศ.๒๕๕๔.สื บค้นเมือ ๑๐ ตุลาคม,๒๕๕๕,จาก www.kawethai.com/board/index.php?topic=4002.01. นภาลัย สุ วรรณธาดา. (ม.ป.ป.). ดอกไม้ ในหมอน.สื บค้นเมือ วันที ๑๐ ตุลาคม,๒๕๕๕, จาก www.klonthaiclud.com/index.php?topic=7646.60 เพิม สวัสดิMวรรณกิจ. (ม.ป.ป.). “บทอาขยาน:ตนเป็ นที(พึ(งแห่ งตน.”ในบทประพันธ์ อธิบายสุ ภาษิต. [ออนไลน์ ].สื บค้นเมือวันที ๑๐ ตุลาคม,๒๕๕๕, จาก. http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge _details.Php?mul_content_id=๑๘๕๘ รังสิ มนั ต์. (ม.ป.ป.). กลอนยาเสพติด. สื บค้นเมือ ๑๒ ตุลาคม, ๒๕๕๕, จาก. www.rungsimun.com. ว.วชิรเมธี. (ม.ป.ป.). รวมคติธรรม – คํากลอน. สื บค้นเมือวันที ๑๐ ตุลาคม,๒๕๕๕, จาก www.namjaidham.net/forum/index.php?topic=730.0 แววมยุรา เหมือนนิ ล. (๒๕๔๑). การอ่ านจับใจความ. พิมพ์ครังที ๒ กรุ งเทพฯ: สุ วีริยาสาสน์.
ศิริวรรณ์ ฉายะเกษตริ น. (๒๕๓๕). หนังสื อเรียน ชุ ดฝึ กพัฒนาทักษะกระบวนการ รายวิชา ท ๑๐๒ ภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปี ที( ๑บทละครชุ ดอนุรักษ์ ธรรมชาติ “ป่ ารักนํา”พิมพ์ครังที ๑ : สํานักพิมพ์วฒั นาพานิ ช จํากัด. _________. (๒๕๓๕). หนังสื อเรียน ชุ ดฝึ กพัฒนาทักษะกระบวนการ รายวิชา ท ๕๐๓ ภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปี ที( ๕. พิมพ์ครังที ๑ : สํานักพิมพ์วฒั นาพานิ ช จํากัด. สุ นทรโวหาร. (ม.ป.ป.). "สุ ภาษิตสอนหญิง".สื บค้นเมือวันที ๑๐ ตุลาคม,๒๕๕๕,จาก www.rungsimun.com/index.php?lay=Show&ac=article&ld=252735. อธึก สวัสดีมงคล. (๒๕๓๕). หนังสื อเรียน ชุ ดฝึ กพัฒนาทักษะกระบวนการ รายวิชา ท ๒๐๔ ภาษาไทย ชันมัธยมศึกษาปี ที( ๒พิมพ์ครังที ๑.: สํานักพิมพ์วฒั นาพานิ ช จํากัด.
ภาคผนวก
เฉลยคําตอบ แบบทดสอบก่ อน – หลังเรียน แบบฝึ กทักษะ เล่มที๕ ( บทร้ อยกรอง ข้อ.๑ ข้อ. ๒ ข้อ.๓ ข้อ.๔ ข้อ.๕
๑ ๔ ๒ ๔ ๒
ข้อ. ๖ ข่อ. ๗ ข้อ.๘ ข้อ.๙ ข้อ. ๑๐
เฉลย แบบฝึ กทักษะที( ๑ แบบฝึ กทักษะ เล่มที( ๕ บทร้ อยกรอง ๑. กลอนสุ ภาพทียกมามี......๔......บท มี.....๑๖..........วรรค ๒. กลอน ๒ วรรค เรี ยกว่า....๑...........บาท หรื อ......๑.......คํากลอน ๓. กลอนสภาพหนึงบทมี....๒.........บาท หรื อ.....๒.......คํากลอน ๔. ตอบ มารดาของแผ่นดิน ๕. ตอบผูห้ ญิงเป็ นได้ทุกอย่าง เป็ นผูน้ าํ เป็ นนักรบ เป็ นแม่ศรี เรื อน ๖. ตอบการศึกษาหาความรู ้ ๗. ตอบ การเรี ยนรู้ได้ไม่รู้จบ การใช้สมองไตร่ ตรองให้รอบครอบ ๘. ตอบมีความรู ้มากมายในการศึกษา ๙. ตอบความสําคัญของภาษา ๑๐.ตอบภาษาไทย
๒ ๓ ๑ ๒ ๓
เฉลย แบบฝึ กทักษะที( ๒ แบบฝึ กทักษะ เล่มที( ๕ บทร้ อยกรอง ๑.
๓ ๒ ๑ ๔
ภาษาดีมีธรรมนําอาจิณ เพือพิสูจน์ภาษาวาทศิลป์ มนุษย์เริ มเสริ มสานในการฑูต ชนได้ยนิ จับใจในการฟัง
๒.
๔ ๒ ๑ ๓
ถ้าหุ บปากมากไว้ได้ทองแท่ง จะเป็ นคนปากเหม็นเขาคลืนไส้ ปิ ดปากอย่าพูดมากเกินจําเป็ น ต้องเกิดเรื องเยินเย้อเสมอไป
๓.
๓ ๑ ๔ ๒
ไส้เดือนไม่เห็นดินทีกินไป หมู่นกจ้องมองเท่าไรไม่เห็ นนํา หนอนก็ไม่มีดวงตารู ้อาจม ถึงหมู่ปลาก็ไม่เห็นนําเย็นใส
๔.
๒ ๔ ๑ ๓
ไปให้ถึงดวงดาวทีพราวแสง จงลุล่วงก้าวสู่ สิทธิMเสรี ประสานมือประสานใจให้เป็ นหนึง อุปสรรคหนักในไทยทังปวง
๕ ๒ คําพรนีจะเป็ นจริ งทุกสิ งได้ ๔พรจงได้สัมฤทธิM แด่ศิษย์เทอญ ๑ให้รุ่ งโรจน์โชติแสงแข่งสุ รีย ์ ๓ จงทําดีแข่งขันวันและวัย
เฉลย แบบฝึ กทักษะที( ๓ แบบฝึ กทักษะ เล่มที( ๕ บทร้ อยกรอง ข้อ. ข้อ. ข้อ. ข้อ. ข้อ.
๑ ๒ ๓ ๔ ๕
๒ ๑ ๔ ๒ ๓
ข้อ. ข่อ. ข้อ. ข้อ. ข้อ.
๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐
เฉลย แบบฝึ กทักษะที( ๔ แบบฝึ กทักษะ เล่มที( ๕ บทร้ อยกรอง ตอนที( ๑ ( ๕ คะแนน) ข้อ.๑ ข้อ.๒ ข้อ.๓ ข้อ.๔ ข้อ. ๕
๔ ๑ ๒ ๑ ๓
๔ ๒ ๑ ๒ ๓
ตอนที( ๒( ๕ คะแนน) ๑. ใคร/อะไร ความโกรธ ๒. เหตุการณ์ ความโกรธ เหมือนคลืนทะเลบ้า ทําให้ขาดสติ ๓. การกระทํา ๓.๑ ขาดสติจะทําให้ชวโดยไม่ ั ทนั ได้คิด ๓.๒ ถึงจะมีความรู ้ถา้ ไม่รู้จกั ระงับความโกรธก็อาจจะเป็ นโทษได้ ๔. ผลการกระทํา ควรควบคุมสติให้ดีกจ็ ะประสบความสําเร็ จ ๕. ข้อคิด ความโกรธทําให้ขาดสติ