Matematički rečnik prvo izdanje Autor Garda Tarner (Garda Turner) Naslov originala: Targeting Maths Dictionary Copyright © Blake Publishing Za izdanje na srpskom jeziku Copyright © Kreativni centar 2008
This edition is for the sale in the Serbian language only.
S engleskog preveo Aleksandar Medić Recenzent prof. dr Desanka Radunović Urednik Svjetlana Petrović Likovni urednik Dušan Pavlić Lektor Violeta Babić Tehnički urednik Marko Huber Izdavač Kreativni centar, Beograd, Gradištanska 8 Tel.: 011/ 38 20 464, 38 20 483, 24 40 659 e-mail: info@kreativnicentar.co.yu www.kreativnicentar.co.yu Za izdavača mr Ljiljana Marinković, direktor Štampa Publikum, Beograd
CIP – Katalogizacija u publikaciji Narodna biblioteka Srbije, Beograd
Tiraž 3.000
51(031.057.874)
ISBN 978-86-778-603-2
Sva prava zadržana. Nijedan deo ove knjige ne sme biti reprodukovan – mehanički, elektronski ili na drugi način, bez pismene dozvole izdavača.
ТАРНЕР, Гарда Математички речник / Garda Turner ; [s engleskog preveo Aleksandar Medić]. - 1. izd. - Beograd : Krеativni centar, 2008 (Beograd : Publikum). - 82 str. : ilustr. ; 21 cm Prevod dela: Targeting Maths Dictionary. Tiraž 3.000 ISBN 978-86-7781-603-2 a) Математика - Лексикони COBISS.SR-ID 147361036
ˇ Matematicki
ˇ RECNIK Garda Tarner
Uvod Matematički rečnik je nezamenljiv vodič kroz matematički jezik. Sadrži neke od pojmova koji se usvajaju u školama, kao i pojmove sa kojima će se dete susretati u svakodnevnom životu. Jasna, jednostavna i sažeta objašnjenja namenjena su mladim čitaocima koji za neke od njih čuju prvi put. Uz većinu objašnjenja date su fotografije ili ilustracije u boji kako bi čitalac što bolje razumeo o čemu je reč. Dodatna objašnjenja prikazana su kroz primere. Ova knjiga je zgodan priručnik namenjen svim učenicima. Jednostavna je za korišćenje i nije preobimna. Mnoge reči iz svakodnevnog života u matematici dobijaju novo značenje. To može zbuniti učenike. Razumevanje matematičkog jezika i simbola sastavni je deo procesa učenja matematike. Rečnik može biti od koristi i roditeljima kada kod kuće pomažu svojoj deci. U preglednim tabelama na kraju knjige nalaze se matematički simboli, skraćenice, tablica razlomaka, tablica s jedinicama metričkog sistema i tablice za pretvaranje iz metričkog u engleski sistem jedinica mera i obrnuto, kao i rimski brojevi.
III
a a A Aaa A A
abakus
analogni sat (časovnik)
– sprava načinjena od kuglica i šipki – koristi se za brojanje i računanje H
– sat ili časovnik koji pokazuje vreme u periodu od 12 časova
S
D
J
2 186
algebra – deo matematike u kojem se umesto brojeva koriste slova ili simboli
: 8 = 64 42 + y = 52
anketa – prikupljanje činjenica ili podataka o nekoj temi
algoritam – redosled izvođenja operacija kako bi se pronašlo rešenje
294 – 1 6 7 Ovo je algoritam za oduzimanje.
AM – skraćenica od ante meridiem – označava vreme između ponoći i podneva
Sport Fudbal Košarka Rukomet Tenis Odbojka
Evidencija
Ukupno 22 15 18 24 21
100 ljudi je učestvovalo u anketi o tome koji im je omiljeni sport.
aproksimacija – nešto što je vrlo blisko nečemu, ali ne potpuno jednako (isto) 200 je aproksimacija broja 197.
svitanje
1
a a A Aaa AB A ar
asimetričan
– jedinica mere za površinu – koristi se za izražavanje većih površina – oznaka a
– onaj koji nema nijednu osu simetrije
Ova figura je asimetrična. Površina ove bašte je 1 ar.
aritmetička sredina – srednja vrednost niza brojeva – saberu se svi brojevi i zbir podeli sa brojem sabiraka
9 kg
12 kg
19 kg
24 kg
(9 + 12 + 19 + 24 ) : 4 = 16
Aritmetička sredina težina ovih koala iznosi 16 kg.
2
b b B Bbb B B
bar dijagram
brojanje po
– prikazuje informaciju grafikonom sa stubićima
– brojanje unapred ili unazad u grupama iste veličine
rezultati kontrolnog
10, 15, 20, 25, 30 Ovo je brojanje po 5.
20
broj učenika
16
20, 17, 14, 11, 8 Ovo je brojanje unazad po 3.
12 8 4 0
5160
6170
7180
8190
91100
broj poena
beskonačan – koji nema kraj – koji nije ograničen
brojevna prava – prava koja služi za predstavljanje vrednosti nekog broja – može se nacrtati tako da počinje i da se završava na bilo kom broju –3
Skup parnih brojeva je beskonačan skup. U njemu ne postoji poslednji broj.
beskonačnost – stanje koje označava da nešto nema kraj – ne može se utvrditi tačna vrednost – označava se simbolom ∞
bočni pogled – ono što vidite kada neki predmet posmatrate sa strane
–2
–1
+100
236
0
1
+50
336
2 +10
3 +2
386 396 398
236 + 162 = 398 Brojevna prava može biti od pomoći pri sabiranju.
brojilac – gornji broj u nekom razlomku – govori nam koliko delova imamo 3 8 3 je brojilac. On nam govori da imamo 3 osmine.
3
b b B Bbb BC B
bruto
– ukupna masa – težina robe zajedno sa ambalažom
brzina – osobina onoga što se kreće – može biti velika ili mala
Rolerkouster u luna-parku kreće se brzi nom od 75 kilometara na sat (75 km/h).
4
bCc C c c C c C
celi brojevi
centimetar (santimetar)
– skup celih brojeva je {… –3, –2, –1, 0, 1, 2, 3 …}
– jedinica mere za dužinu – iznosi stoti deo metra – oznaka je cm
–7 je ceo broj. 315 je ceo broj.
0
1
2
3
4
5
centimetri
celo – svi delovi nečega – ceo broj ne sadrži razlomak ili decimale 6, 94 i 1 053 su celi brojevi.
Celzijusova skala – temperaturna skala – pomoću nje određujemo koliko je neki predmet topao ili hladan – voda ključa na 100°C, a mrzne se na 0°C
cifra – simbol koji koristimo za zapisivanje brojeva Koristimo deset cifara 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Svi dvocifreni brojevi zapisani ciframa 1 i 2 su: 11, 12, 21, 22.
cilindar – vidi: valjak
crtanje u razmeri – povećavanje ili smanjivanje veličine crteža prema određenoj razmeri
centar – središte – tačka koja se nalazi u sredini kruga centar
5