Hatid ng programang
Artificial insemination o A.I. sa kalabaw
DATOS NG KALABAW ANIMAL I.D. NO.
: ____________________________________
PETSA NG KAPANGANAKAN: _____________________________ EDAD
: ____________________________________
LAHI NG KALABAW : ____________________________________ ANIMAL I.D. NO.
: ____________________________________
PETSA NG KAPANGANAKAN: _____________________________ EDAD
: ____________________________________
LAHI NG KALABAW : ____________________________________ ANIMAL I.D. NO.
: ____________________________________
PETSA NG KAPANGANAKAN: _____________________________ EDAD
: ____________________________________
LAHI NG KALABAW : ____________________________________ ANIMAL I.D. NO.
: ____________________________________
PETSA NG KAPANGANAKAN: _____________________________ EDAD
: ____________________________________
LAHI NG KALABAW : ____________________________________ ANIMAL I.D. NO .
: ____________________________________
PETSA NG KAPANGANAKAN: _____________________________ EDAD
: ____________________________________
LAHI NG KALABAW : ____________________________________
2
May dagdag kang kita sa crossbred* (CB) na kalabaw MABILIS ANG PAGDATING SA PANAHONG MAAARI NANG PALAHIAN l Tagal ng panahon para umabot sa 350 kg na timbang, senyales na maaari na itong palahian (basta’t nagpakita ng paglalandi):
è CB = 2 taon lamang è Native = 3 taon
Bilis ng paglaki kada araw o average daily gain (AVG):
è CB = hanggang 700 gramo kada araw è Native = hanggang 500 gramo kada araw
MAGBIBIGAY NG KITA MULA SA GATAS AT BENTA NG BULO l
Sa bawa’t inahing CB, maaaring kumita ng hanggang P75,000 base sa sumusunod:
GATAS :
è 250 - 300 araw ng paggagatas è 4 litro ng gatas kada araw sa bawa’t inahing CB è P30 - P50 (farm gate price) kada litro ng gatas
è P30,000 - P60,000 bawa’t inahin kada 10 buwang paggagatas
BULO:
è P15,000 ang bentahan ng 1 taong gulang na bulo
TUMATAAS ANG HALAGA SA BENTAHAN l
Mas mataas ng P5,000 hanggang P7,000 ang presyo ng CB kaysa native
l
Tumataas ang halaga ng CB ng P8,000 hanggang P10,000 kada taon
*Ang crossbred o mestiso/mestisa ay anak ng native at purong lahing gatasang bulugan (Murrah) sa pamamagitan ng AI o natural na pamamaraan.
3
Basahin at tuloy tandaan ang mga gawain tungo sa kabuhayang humahataw 1
Obserbahan ang mga senyales ng paglalandi ng kalabaw
ANG KALABAW NA MAY EDAD 2 PATAAS AY PUWEDE NANG PALAHIAN KUNG ITO AY NAGPAPAKITA NG PAGLALANDI MGA SENYALES NG PAGLALANDI NG KALABAW a. Madalas na pag-unga, kawalan ng ganang kumain, at balisa b. May malasipong likido na lumalabas sa ari nito c. Pamamaga ng ari d. Kaunti subalit malimit na pag-ihi e. Sumasampa o nagpapasampa sa babae o lalaking kalabaw
TANDAAN! l
l
l l
l
Tumatagal lamang ang paglalandi ng kalabaw ng 18-24 oras. Kaagad na pasemilyahan sa Artificial Insemination (AI) teknisyan. Obserbahan ang nasemilyahang kalabaw kada 18-25 araw. Kapag hindi kaagad nagbuntis, muling maglalandi ang kalabaw makalipas ang 18-25 araw mula sa petsa ng pag-AI. Kung hindi na maglalandi, ipadukot ang kalabaw makalipas ang 3 buwan mula sa petsa ng pag-AI. Nakasalalay sa regular na pagpapalahi o pagpapabuntis sa alagang kalabaw ang mabilis na pagkakaroon ng kita mula rito. Ugaliing magtala ng serbisyo ng AI teknisyan. 4
2
Pasemilyahan sa AI teknisyan o sa may lahing barako
GAWIN ANG MGA SUMUSUNOD KAPAG NAGLALANDI ANG KALABAW: a. Tawagan kaagad ang inyong AI teknisyan b. Ihanda ang mga sumusunod para sa pagsasagawa ng AI:
è Chute o ipitan è Mainit na tubig è Pambayad para sa serbisyo ng teknisyan
c. Sulatan ang talaan sa likod na pahina para malaman kung kailan ang mga petsang dapat tandaan.
TANDAAN! Sa loob ng 2-3 oras pagkatapos ng pag-AI l l
Iwasang paglakarin ang kalabaw kapag sobrang init Huwag paglublobin (wallow) ang kalabaw sa putikan o saan mang may tubig
Alagaang mabuti ang kalabaw, 3 obserbahan kung buntis; kung hindi, muli itong pasemilyahan/palahian PAGKATAPOS MA-AI o PALAHIAN ANG KALABAW a. Pakaining mabuti, painumin at huwag papagurin b. Obserbahan makalipas ang 18-25 araw c. Kung hindi maglalandi, ipasuri sa AI teknisyan 3 buwan mula sa petsa ng pagsesemilya upang masiguro kung ito’y buntis na d. Kapag muling naglandi, ipaalam sa AI teknisyan upang muling masemilyahan e. Kung buntis, alagaan itong mabuti at maghanda para sa panganganak f. Purgahin 1 buwan bago manganak g. Kapag nanganak na, ipaalam kaagad sa AI teknisyan para mahugasang mabuti ang matris 3 araw pagkatapos ng panganganak at itala ang datos ng kapanganakan at ng bulo 5
TALAAN
Numero (ID) ng Hayop
Petsa ng Huling Panganganak
Pagsesemilya/ Pagpapalahi* Petsa ng Numero Pagsesemilya (ID) ng (AI) Bulugan
Pagsusuri sa Pagbubuntis
Petsa ng Muling Paglalandi
*Itala kung ang paglalandi ay natural o artipisyal (ES) -sa bawa’t serbisyo/gawain, itala ang pangalan ng AI teknisyan 6
Petsa ng Inaasahang Pagsusuri sa Petsa ng Pagbubuntis Panganganak
Iba pang Puna/ Detalye
Numero (ID) ng Hayop
Petsa ng Huling Panganganak
Pagsesemilya/ Pagpapalahi* Petsa ng Numero Pagsesemilya (ID) ng (AI) Bulugan
Pagsusuri sa Pagbubuntis
Petsa ng Muling Paglalandi
7
Petsa ng Inaasahang Pagsusuri sa Petsa ng Pagbubuntis Panganganak
Iba pang Puna/ Detalye
_____________________________________________________________________
PANGALAN NG MAY-ARI/NAG-AALAGA NG KALABAW TIRAHAN : ___________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ (Sitio, Bgy, Bayan, Lalawigan) EDAD: ________
TELEPONO : _________________________________________
PAKIKIPAG-UGNAYAN Para sa iba pang katanungan o karagdagang kaalaman, makipag-ugnayan sa tanggapang ito:
Ang Philippine Carabao Center ay may punong tanggapan (National Headquarters and Gene Pool) sa Science City of Mu単oz, Nueva Ecija. Maaaring tumawag sa mga numero ng telepono: (044) 456-0731 hanggang 34; Fax: (044) 456-0730; Email: pcc-oed@mozcom.com
a.i. teknisyan _________________________________________ PANGALAN
_________________________________________ _________________________________________ TIRAHAN
_________________________________________ NUMERO NG TELEPONO