JOOP BENSDORP ROBERT DE BOURGRAAF JAN KAAN
TIPS EN TRICS OM HET HUIS TE VERBETEREN
bestaande situatie Margrietlaan Axel
2
TIPS EN TRICS OM HET HUIS TE VERBETEREN Jan Kaan van Bouwkundig Adviesbureau Zeeland en Joop Bensdorp van Ruimte voor Leven hebben samen plannen gemaakt voor de verduurzaming van de woningen in Axel. Voor de energievoorziening en verbetering van de isolatie heeft Robert de Bourgraaf van Dubourgraaf Duurzame Energiebesparing en Installatieadvies een week in het huis gelogeerd. In hun advisering hebben zij de woning aan de Margrietstraat als voorbeeld genomen. Uitgangspunten bij de plannen waren: ● goed bewoonbaar maken volgens de eisen van de deze tijd, ● het wegwerken van achterstallig onderhoud ● het terugdringen van het energiegebruik ● het gebruiken van zoveel mogelijk biobased materialen ● het vergroten van het oppervlak van de woning
3
variatie 1
4
WONING VERBETEREN EN VERGROTEN We zijn er vanuit gegaan dat het dragende skelet van het huis goed is, maar dat de buitenschil van de woning vervangen wordt. Dat betekent dat de huidige gevels vervangen worden door nieuwe, goed ge誰soleerde gevels en dat het bestaande dakbeschot vervangen wordt door ge誰soleerde dakelementen. Daardoor ontstaat tevens de mogelijkheid om de woning te vergroten. We hebben er voor gekozen om dat op de verdieping aan de voorzijde van de woning te doen. De doorstekende scheidingsmuren tussen de woningen kunnen gebruikt worden als ondersteuning. Dit heeft als voordeel dat de badkamer en de slaapkamer aan de voorkant groter worden, waardoor ze een stuk beter bruikbaar worden. Als variant hierop is het ook mogelijk om de woonkamer aan de voorzijde te vergroten.
5
variatie 2
6
SPLITSEN IN SENIORENWONINGEN Er is ook gekeken naar de mogelijkheid voor het creĂŤren van seniorenwoningen. Door de woningen horizontaal te splitsen, en per twee samen te voegen, kunnen ruime appartementen gemaakt worden. Deze appartementen kunnen als aanleunwoning fungeren bij het naastgelegen verzorgingshuis.
duplex woningen
7
Niet alleen worden de gevels en het dak vervangen, maar ook wordt de begane grondvloer ge誰soleerd, de wanden opnieuw afgewerkt, de toilet, de badkamer en de keuken vernieuwd. Voor alle ingrepen worden zoveel mogelijk biobased of cradle to cradle materialen gebruikt. We denken daarbij aan houtskeletbouw voor de gevels, vlaswol als isolatie, schelpen voor het vullen van de kruipruimte, Mosa tegels en het hergebruiken van de bestaande dakpannen.
8
VERBETERING BINNENKLIMAAT EN ISOLATIE VOCHT De woningen in de Margrietstraat hebben last van optrekkend vocht, vooral na het vervangen van de houten vloer. Dit probleem is in meerdere woningen gesignaleerd. Onderzocht moet worden of dit structureel is en hoe het is te behandelen. Als dit probleem niet wordt opgelost voordat er verder in de schil wordt ge誰nvesteerd, blijven er problemen, zoals schimmel, bouwschade en gezondheidsklachten.
Figuur 1 Via de houten vloer komt veel optrekkend vocht de woning in. Dit ruik je direct bij binnenkomst.
De beste aanpak is grondverbetering binnen en rondom de fundering, drainage aanbrengen en eventueel het drogen en impregneren van de onderste bodemlagen tot boven peil.
9
ISOLATIE Momenteel is de woning niet ge誰soleerd. Het beste is om allereerst de vloer geheel te vernieuwen, een vochtdichte laag aan te brengen en vervolgens te isoleren. Daarna zijn de gevel en het dak aan de beurt: - buitenblad vervangen door voorzetwand HSB of ander systeem - alternatief gevelisolatie met stucwerk en zo mogelijk spouw saneren - Dak isoleren; dak eraf, nieuwe muurplaat nieuwe gordingen of sporenkap en dakplaten. Kozijnen en panelen vervangen.
Figuur 2: De isolatie van het dak is letterlijk lapwerk
VENTILATIE Voor het ventileren van de woning is natuurlijke toevoer en mechanische afvoer aan te bevelen. De toevoer is te realiseren met winddrukgestuurde roosters van Duco, de afvoer met CO2/RV gestuurde roosters per sanitaire ruimte en verblijfsruimte. De warmtepompboiler van ZEN zorgt verder voor mechanische afvoer. Deze installatie met een inhoud van 90 tot 300 liter kan in de bijkeuken neergezet worden.
10
VERWARMING Tot slot de verwarming. De radiatoren zijn aan vervanging toe, evenals de leidingen. De Cv ketel kan eveneens in de bijkeuken worden gezet (staat nu op zolder). Aanbevolen wordt een Intergas 12 kW, met een modulerende kamerthermostaat (geen klokthermostaat), Honeywell Round of ICY.
11
ENERGIELABEL De woningen hebben nu een energielabel E. Dit kan verbeterd worden door naast isolatie ook de installaties aan te passen. Maatregelen
Energielabel
Energie index
punten
Bestaande woning
E
2,29 – 2,43
8
Isolatie Rc 5m2K/W, HR++ glas en HR ketel
B
1,18
Isolatie Rc 5m2K/W, HR++ glas en HR ketel, zonneboiler
A
0,89
Isolatie Rc 5m2K/W, HR++ glas en HR ketel, 20 m2 PV panelen
A++
0,33
12
44
BESPAREN OP ENERGIE Investering in LED
€ 800
A++ witgoed:
€ 550
Zonneboiler:
€ 3.600
PV 2.300 Wp:
€ 2.500
Cv tuning:
€ 950
HR ketel :
€ 1.600
Totaal
€ 10.000
ENERGIEKOSTEN Jaar
Bestaande situatie
Na investering
Cumulatieve besparing
2013
€ 2420
€ 1491
€ 929
2015
€ 2652
€ 1948
€ 2310
2018
€ 3046
€ 2254
€ 4595
2021
€ 3504
€ 2614
€ 7167
2023
€ 3851
€ 2888
€ 9057
2028
€ 4892
€ 3720
€ 14885
2033
€ 6240
€ 4814
€ 21088
13
Na uitvoering alle maatregelen exclusief zonne energie, Energie label B, Energie index 1,18
14
SAMENVATTEND Door al deze maatregelen wordt niet alleen het energiegebruik aanzienlijk verlaagd, maar ook de waarde van de woningen verhoogd en daarmee een belangrijke bijdrage geleverd aan de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Wat ons betreft zijn deze woningen geen krotten, maar bieden ze voldoende kansen.
isometrie woning Margrietstraat Axel
15
KROTofKANS-reeks nummer 17 ©2012
ISBN:
978-90-6354-162-0 Vormgeving:
MARTIEN LUTEIJN WWW.KROTOFKANS.NL