Plac Waryńskiego. Wymyślmy razem!

PLAC WARYŃSKIEGO Wymyślmy razem!

RAPORT Z PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ Gdańsk, październik-listopad 2011

PLAC WARYŃSKIEGO.WYMYŚLMY RAZEM! RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ORGANIZATOR :

STOWARZYSZENIE IM. STANISŁAWA BRZOZOWSKIEGO oddział Gdańsk ul. Nowe Ogrody 35, 80-802 Gdańsk ZESPÓŁ AUTORSKI: Przemysław Sadura Maria Klaman Agnieszka Jurecka KONSULTANT: BIURO ROZWOJU GDAŃSKA ul. Wały Piastowskie 24, 80-855 Gdańsk WSPÓŁPRACA: Marcin Gerwin - Sopocka Inicjatywa Rozwojowa Joanna Szweda Zuzanna Szarzała Publikacja powstała w ramach projektu konsultacji społeczno-ekologicznych realizowanego przez Stowarzyszenie im. S. Brzozowskiego i finansowanego ze środków Fundacji im. Stefana Batorego. Za treść publikacji w całości odpowiada Stowarzyszenie im. S. Brzozowskiego oraz autorzy. Poglądy w niej wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Fundacji im.

Stefana Batorego.

SPIS TREŚCI 1.

„PLAC WARYŃSKIEGO. WYMYŚLMY RAZEM!” GENEZA I PRZYGOTOWANIE

1.1 1.2 1.3

Projekt Demokracja w Działaniu Dlaczego „Plac Waryńskiego”? „Plac Waryńskiego” - działania przygotowawcze

2.

DOKUMENTACJA SPOTKAŃ

2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.4

Przebieg spotkań Spotkanie pierwsze, 6 października 2011 - warsztaty Spotkanie drugie, 20 października 2011 - warsztaty Szczegółowe wyniki warsztatów Spotkanie trzecie 28 listopada 2011 - debata

3.

OCENA SPOTKAŃ

3.1 3.2

Ocena spotkań. Analiza ankiet Podsumowanie. Rekomendacje i wytyczne dotyczące zagospodarowania placu

ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 - Pismo ZDiZ dot. parkingu na „Placu Waryńskiego” Załącznik nr 2 - Ankieta do wywiadów terenowych Załącznik nr 3 - Karta do głosowania

PLAC WARYŃSKIEGO. WYMYŚLMY RAZEM! GENEZA I PRZYGOTOWANIE

1.1.

PROJEKT DEMOKRACJA W DZIAŁANIU

Projekt partycypacji społecznej „Plac Waryńskiego. Wymyślmy razem!” zrealizowany został przez Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego/Krytyka Polityczna dzięki wsparciu finansowemu Fundacji im. Stefana Batorego w ramach projektu „Demokracja w działaniu”.

Celem projektu było opracowanie nowej metodologii konsultacji społecznych dotyczących ważnych dla miasta i mieszkańców kwestii z zakresu zrównoważonego rozwoju.

Potrzeba realizacji projektu wynikała z przekonania o kluczowym znaczeniu konsultacji społecznych dla rozwoju demokracji uczestniczącej, a jednocześnie konieczności zaangażowania obywateli i władz w działania dotyczące ochrony środowiska i ekologii.

Metodologia konsultacji sprzyja rozwojowi platform demokracji deliberacyjnej, ponieważ wychodząc od ścisłej współpracy z władzami miast jest obliczona na dowartościowanie i upodmiotowienie strony społecznej (mieszkańców), tak aby po zakończonej interwencji sami mogli kontynuować konsultacje z przedstawicielami administracji.

Z projektem wiążą się zatem nadzieje na inicjowanie powstawania nowych ruchów obywatelskich i platform konsultacyjnych prowadzących do podjęcia i w pewnym stopniu rozwiązania problemów związanych z przestrzenią miejską oraz wypracowanie mechanizmów konsultacyjnych oraz modeli zwiększania partycypacji obywatelskiej dotyczących projektów ekologicznych, które następnie będą mogły być upowszechniane na zasadzie dobrych praktyk i będą mogły być wykorzystywane przez inne instytucje dzięki udostępnieniu ich założeń, narzędzi i wyników na zasadzie „naukowego open-source".

W ramach projektu „Demokracja w działaniu” założono wypracowanie metod i przeprowadzenie konsultacji społecznych dotyczących konfliktogennych, ważnych i często złożonych kwestii z zakresu planowanych lub realizowanych inwestycji, czy też rozwiązań wdrażających zasady zrównoważonego rozwoju w trzech wybranych miastach Polski (Warszawa, Łódź, Gdańsk). Realizacja projektu przebiegała w oparciu o współpracę z funkcjonującymi przy Stowarzyszeniu lokalnymi Klubami Krytyki Politycznej w ww. miastach, których działacze spełnili rolę organizatorów i animatorów dialogu z władzami miasta i mieszkańcami.

Udział w konsultacjach potwierdzili odpowiednio: dyrektorzy Biura Infrastruktury i Biura Ochrony Środowiska w Warszawie, komisarz Miasta Łódź, oraz Prezydent Miasta Gdańsk.

Samorządy wymienionych miast wskazały tematy do konsultacji.

4

1.2

DLACZEGO „PLAC WARYŃSKIEGO”?

Pierwsze spotkania z pracownikami Urzędu Miejskiego w Gdańska w celu przedstawienia projektu, pozyskania zainteresowania oraz deklaracji zaangażowania ze strony Urzędu Miejskiego w Gdańsku odbyły się we wrześniu i październiku 2010 roku. Na spotkaniu z Zastępcą Prezydenta Miasta Gdańska Maciejem Lisickim wskazano na zrównoważony transport w centrum miasta jako potencjalny temat konsultacji.

Od grudnia 2010 trwał etap desk research pozwalający na sprecyzowanie zagadnienia, jakie miało być podejmowane w ramach konsultacji. Wybrano ograniczenie ruchu kołowego na terenie Śródmieścia Gdańska. Desk research zawierał szczegółowe informacje dotyczące tego tematu, a jego wyniki zostały przedstawione Fundacji Batorego.

Zwiad badawczy organizowany w lutym 2011 posłużył rozpoznaniu sytuacji i oceny potencjału konsultacyjnego i mobilizacyjnego projektu. Zaplanowano zorganizowanie fokusów eksperckich i społecznych, oraz wywiadów wewnętrznych.

Fokus ekspercki odbył się 7 kwietnia 2011 roku w celu zebrania informacji i opinii na temat możliwych przedsięwzięć i inwestycji w obszarze Śródmieścia Gdańska. Należało również wyodrębnić z szerokiego pola polityki ograniczania ruchu kołowego w Śródmieściu konkretnego problemu do konsultacji i uzyskać informacje o planach rozwoju miasta w tym zakresie.

Spotkanie prowadził dr Przemysław Sadura - socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

W spotkaniu udział wzięli Z-ca Prezydenta Miasta Gdańska oraz przedstawiciele jednostek miejskich związanych z polityką rozwoju przestrzennego miasta: Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku, Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku (Dział Planowania i Parkowania), Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska, Wydziału Środowiska (UMG), Wydziału Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków Urzędu Miasta Gdańska, Gdańskiego Zarządu Nieruchomościami Komunalnymi.

Wynikiem spotkania były trzy propozycje tematów konsultacji: 1.

zasady odpłatności za pobyt w strefie ograniczonego ruchu na Starym Mieście najbliższe plany Urzędu Miejskiego – wprowadzenie i podniesienie cen opłat parkingowych dla mieszkańców Starego Miasta, co miałoby być przedmiotem konsultacji,

2.

projekt rozwoju sieci dróg rowerowych - konsultacje rozpoczęły się w kwietniu, w związku z czym ta propozycja została odrzucona,

3.

wprowadzenie autobusu elektrycznego na Starym Mieście rozwiązanie jest planowane przez miasto, jednak podjęcie pierwszych kroków w ramach tego projektu planowane jest najwcześniej na rok 2014 więc miasto nie mogło zadeklarować, czy rzeczywiście projekt ten zostanie wdrożony.

5

W związku z tym, że nie udało się dojść do konsensusu, nie podjęto ostatecznej decyzji o temacie konsultacji. Dopiero po spotkaniu z kolejną jednostką miejską, Biurem Rozwoju Gdańska (BRG), nieobecnym na spotkaniu 7 kwietnia, dokonano ostatecznego wyboru.

19 kwietnia 2011 w siedzibie BRG odbyło się pierwsze spotkanie z zastępcą dyrektora BRG Barbarą Pujdak oraz z Martą Jaskulską, osobą odpowiedzialną w Biurze za projekty konsultacji społecznych. W świetle przedstawionych przez BRG planów zagospodarowania miasta najciekawszym z punktu widzenia działań w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz partycypacji społecznej okazał się projekt zagospodarowania placu położonego w kwartale ul. Waryńskiego, ul. Czarnieckiego i al. Grunwaldzkiej w Gdańsku Wrzeszczu, nazwanego roboczo „Placem Waryńskiego”. Plac nie jest objęty planem miejscowym, nie ma też wobec niego komercyjnych planów inwestycyjnych. Jest to teren położony przy głównej arterii komunikacyjnej Trójmiasta, znajdujący się na przecięciu dróg mieszkańców i przyjezdnych, pracowników pobliskich punktów usługowych i ich klientów, osób starszych, mam z dziećmi i studentów. Mimo tego, plac nie funkcjonuje w powszechnej świadomości Gdańszczan, miejsce to nie spełnia swojej potencjalnej roli atrakcyjnego, rekreacyjnego miejsca w przestrzeni publicznej Wrzeszcza.

W związku z powyższym nastąpiła zmiana planowanego na początku tematu konsultacji.

Konsultacjami objęto dzielnicę Wrzeszcz, włączając do projektu Biuro Rozwoju Gdańska w roli konsultanta. Urbaniści z BRG zadeklarowali wsparcie merytoryczne, udostępnienie niezbędnych materiałów w postaci map oraz czynny udział w warsztatach.

6

1.3

PODSTAWOWE INFORMACJE O „PLACU WARYŃSKIEGO”

„Plac Waryńskiego” położony jest w kwartale ul. Waryńskiego, ul. Czarnieckiego i al. Grunwaldzkiej w Gdańsku Wrzeszczu. Zajmuje powierzchnię działki nr 126 należącej do Gminy Miasta Gdańska i w ewidencji gruntów i budynków stanowi teren użytkoworekreacyjny - Bz. Przedmiotowy obszar zajmuje powierzchnię około 4300 m2. Część placu zajmuje zaniedbany zieleniec, do którego prowadzą betonowe schody od al. Grunwaldzkiej, oraz chodniki od ul. Waryńskiego i ul. Czarnieckiego. Znajdują się tam cztery ławki, wysokie drzewa liściaste, oraz żywopłot osłaniający teren zielony od al. Grunwaldzkiej. W tylnej części placu znajduje się ogrodzony parking strzeżony o powierzchni ok. 1900 m2, użytkowany przez pobliskich mieszkańców Wrzeszcza, osoby pracujące i załatwiające codzienne sprawy w dzielnicy. Teren pod parking dzierżawiony jest od Gminy Miasta Gdańska przez MUSI Spółdzielnię Usługową na podstawie umowy zawartej dnia 1 stycznia 1987 roku na czas nieokreślony. Wysokość stawki dzierżawy najmu obecnie wynosi 1,23 zł/m2 (załacznik nr 1).

ryc.1 zdjęcie lotnicze, źródło: ZUMI.pl

ryc.2 zdjęcie panoramiczne „Placu Waryńskiego” z al. Grunwaldzkiej, źródło: opr. własne organizatora

7

Otoczenie „Placu Waryńskiego” to śródmiejska zabudowa wielorodzinna z lat 50-tych i 60-tych XX w. oraz kilka kamienic z końca XIXw. na ul. Waryńskiego. W większości budynków partery przeznaczone są na funkcje usługowe, takie jak banki, sklepy, gastronomia itp. Na samym placu znajduje się również kilka małych pawilonów usługowych. W sąsiedztwie placu, przy ul. Czarnieckiego znajduje się Szkoła Podstawowa nr 17.

ryc. 3 inwentaryzacja, źródło: opracowanie BRG

W rozpatrywanym kwartale zabudowy mieszka ok.

465 osób, natomiast w najbliższym

sąsiedztwie ok. 1067 osób. Na tle jednostki urbanistycznej Wrzeszcz Górny jest to ok. 20% mieszkańców. pobyt stały

pobyt czasowy

ul. Waryńskiego

291

3

0

ul. Czarneckiego

42

0

127

2

al. Grunwaldzka

127

2

460

5

460

5

pobyt stały

pobyt czasowy

ul. Waryńskiego

291

3

ul. Czarneckiego

42

al. Grunwaldzka razem:

tab.1 liczba mieszkańców w kwartale zabudowy

zameldowanie

tab.2 liczba mieszkańców w sąsiedztwie kwartału zabudowy

liczba mieszkańców Wrzeszcz Górny

Gdańsk

pobyt stały

33 304

433 620

pobyt czasowy

1 873

11 171

35 177

444 791

razem:

razem:

tab. 3 liczba mieszkańców w jednostce urbanistycznej Wrzeszcz Górny źródło: opracowanie BRG na podstawie danych Referatu Ewidencji Ludności UMG, stan na 31.12.2010 r.

8

W omawianym kwartale zabudowy znajduje się łacznie 251 lokali, w tym 231 mieszkalnych, 20 użytkowych.

ryc.4 inwentaryzacja, źródło: opracowanie BRG

właściciele prywatni

lokale mieszkalne

47

184

lokale użytkowe

19

1

66 185 razem: struktura własności lokali w kwartale zabudowy, źródło: opracowanie własne BRG na podstawie danych Gdańskiego Zarządu Nieruchomości Komunalnych, stan na 31.12.2010 r.

ryc.5 mapy hałasu, źródło: opracowanie BRG

9

gmina

ryc. 6 widok z placu w kierunku ul. Sobótki, źródło: materiały własne organizatora

ryc. 7 widok z placu w kierunku południowo zachodnim, źródło: materiały własne organizatora

10

1.4

DZIAŁANIA PRZYGOTOWAWCZE

„SPACERY” – WYWIADY NA „PLACU WARYŃSKIEGO” W dniach 12, 15, 16, 20 września 2011 r. na terenie placu, w kwartale ul. Waryńskiego, ul. Czarnieckiego, al. Grunwaldzkiej oraz ul. Konopnickiej, ul. Miszewskiego, ul. ZatorPrzytockiego przeprowadzono spacery terenowe, podczas których przeprowadzono mini wywiady w postaci ankiet (załącznik nr 2) z około 50 mieszkańcami i osobami użytkującymi tą przestrzeń. Dotyczyły one sposobu i częstotliwości korzystania z miejsca, a także potrzeb i braków na tym obszarze oraz pomysłów na ich zmianę. Postawy respondetnów były różne, część spośród nich nie wierzyła w możliwość jakiejkolwiek pozytywnej zmiany, niektórzy nie zauważali większych problemów związanych z „Placem Waryńskiego” i okolicą, co może wynikać z przyzwyczajenia do miejsca i zobojętnienia na to co się z nim dzieje. Na pytanie o zmiany w okolicy ponad połowa respondentów odpowiedziała, że nie zmieniło się nic lub niewiele, a około 1/4 nie potrafiło odpowiedzieć na pytanie. „Jestem rozczarowana, najlepiej się wyprowadzić” (80-letnia mieszkanka ul.Waryńskiego) „Wyprowadzamy się z rodziną, bo nie ma miejsca, by spędzać czas, bo niebezpiecznie” (14-latek mieszkający przy „Placu Waryńskiego”) Wśród ankietowanych były również osoby, które miały dużo do zarzucenia innym mieszkańcom oraz władzom miasta. Większość przeprowadzonych wywiadów charakteryzował brak pomysłów na miejsce wynikający często z braku nadziei na powstanie przestrzeni publicznej odpowiadającej potrzebom użytkowników. Spośród reszty wypowiedzi dotyczących oczekiwanych zmian najczęstszymi sugestiami były: wymiana chodników i remont ulicy, parking- niekoniecznie strzeżony, ale zapewniający więcej miejsc niż dotychczasowy (obecnie jest ok. 80 miejsc), uporządkowanie okolicznej zieleni, plac zabaw, więcej ławek do siedzenia dla spacerowiczów, miejsce przeznaczone do wyprowadzania psów, bezpośrednie połączenie ulicy Waryńskiego z Aleją Grunwaldzką, zorganizowanie przestrzeni umożliwiającej rozwój handlu i usług oraz powstanie fontanny.

Z przeprowadzonych wywiadów wyniknęło również, że w sąsiedztwie placu mieszkają dzieci i młodzież w wieku od 5 do 17 lat, które nie mają gdzie spędzać czasu poza domem – nowo powstały plac zabaw na terenie Szkoły Podstawowej nr 17 jest dostępny tylko dla uczniów i zamykany poza godzinami pracy szkoły. Wiele osób w okolicy posiada psy i ma problem ze znalezieniem jakiegokolwiek miejsca w pobliżu domu do ich wyprowadzania, natomiast przechodnie narzekają na dużą ilość zanieczyszczeń z tego wynikających. Sporo jest również osób starszych, które chciałyby wyjść i spędzić czas na powietrzu, ale nie mają gdzie usiąśćławek do tego przeznaczonych jest mało (cztery), a często nawet one zajęte są przez osoby bezdomne lub spożywające tam alkohol.

11

Ponadto, bardzo dużo ankietowanych odnosiło się do problemów komunikacyjnych w obrębie „Placu Waryńskiego”. Z powodu małej ilości miejsc parkingowych w dzielnicy, ul. Waryńskiego i chodniki są zastawione samochodami, a wnętrza pobliskich kwartałów wykorzystywane są przez kierowców na komunikacyjne skróty. Wskazywano również na utrudnienia dla pieszych, jak brak przejścia pieszego przez al. Grunwaldzką na wysokości ul. Sobótki, czy też zamykane przez wspólnoty mieszkaniowe kwartały kamienic, uniemożliwiające pokonywanie tras pieszych „na skróty”.

ryc. 8 ul. Waryńskiego, aut.: Krzysztof Koprowski, źródło: www.trojmiasto.pl

12

WYWIADY EKSPERCKIE Oprócz rozmów z mieszkańcami i użytkownikami przedmiotowego terenu przeprowadzono wywiady eksperckie z osobami, które z jednej strony dobrze znają badany teren, z drugiej są specjalistami w dziedzinie urbanistyki, architektury, architektury krajobrazu. Wśród specjalistów znaleźli się: Jakub Szczepański (architekt, wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej), Ewa Hope (wykładowca na Wydziale Zarządzania i Ekonomi Politechniki Gdańskiej, radna dzielnicy Wrzeszcz Górny), Krzysztof Koprowski (członek Stowarzyszenia Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej FRAG, radny dzielnicy Wrzeszcz Górny, dziennikarz portalu Trójmiasto.pl).

Eksperci określili funkcje jakie obecnie sprawuje „Plac Waryńskiego” i jego otoczenie: -rekreacyjno – wypoczynkowa – ludzie siedzą na ławkach, spacerują, dzieci się bawią, młodzież przesiaduje na werandach, płotach, murach (wskazuje to także na potrzeby wychowawcze – młodzi ludzie nie mają pomysłu jak inaczej spędzać czas), -handlowo – usługowa – różnego rodzaju gabinety lekarskie, kancelarie prawnicze, również co najmniej trzy zakłady fryzjerskie, trzy sklepy spożywcze, usługi typu naprawa zamków/ dorabianie kluczy oraz krawiec i zegarmistrz – te dwa miejsca są ważne i mocno wpisane w okolicę, ludzie korzystają z tych usług, często nawet przyjezdni z całego Gdańska i okolic, -edukacyjno – opiekuńcza – w pobliżu szkoła podstawowa, przedszkole, oraz żłobek na ul. Konopnickiej, -komunikacyjna – wielu przechodniów, ludzi mijających to miejsce bez zastanowienia, spieszących się do pracy, do szkoły, ale również ludzi parkujących samochody i idących do sklepów, pracy, korzystających z pobliskich usług.

Pomysłami na zagospodarowanie przestrzeni placu, które wskazali eksperci było: - zbudowanie budynku handlowo-usługowego, - zbudowanie budynku użyteczności publicznej, - stworzenie przestrzeni otwartej dla ludzi, - parking w nowej formie, - remont chodnika i ulicy, -jednokierunkowe podłączenie ulicy Waryńskiego do Grunwaldzkiej, -zmiana oświetlenia, - zorganizowanie miejsca do wyprowadzania psów, -wybudowanie fontanny, wykonanie rzeźby, ciekawe zaprojektowanie zieleni, - zmniejszenie w jakiś sposób natężenia ruchu na Alei Grunwaldzkiej.

13

„[...] Jeżeli chodzi o historię tego miejsca, to powstało jako element tego założenia projektowego gdzieś tam z początku lat pięćdziesiątych jako jedna z poprzecznych osi Wrzeszcza. Tutaj problem polega na tym, że Grunwaldzka miała mieć kilka poprzecznych osi, żeby ten układ urbanistyczny miał sens i one nie do końca zostały zrealizowane , bo to socjalistyczne założenie zostało zmienione[...]. Na miejscu tego placu, w pierwotnych projektach tam miał być budynek użyteczności publicznej czyli kino, tam gdzie teraz jest akurat ten parking. Byłoby to bardzo sensowne założenie, takie od strony układu przestrzennego. Po obu stronach te budynki narożne mają trochę bogatszą formę, niż inne budynki i za nimi miał stanąć tam ten budynek kina i wydaje mi się, że ten plan byłby sensowny, z jednym takim zastrzeżeniem.

Pierwotnie przez Grunwaldzką było więcej przejść pieszych a teraz tych przejść nie ma.

Nie ma przejścia na rogu ulicy Sobótki, które kiedyś tam było -wtedy miało sens sytuowanie tam kina.

Mimo wszystko, nawet jeśli tam tego przejścia nie ma i w najbliższej perspektywie nie wróci, to i tak to jest dobre miejsce na budynek użyteczności publicznej.

Oczywiście nie ma sensu tam budynek biurowy.

Jest tam możliwość stworzenia placu. Bo w tej chwili on rzeczywiście jest niezorganizowany i pewnie czeka jako tymczasowy, jako miejsce na coś od kilkudziesięciu lat[...].”

Jakub Szczepański „[...]Zdecydowanie Rada Dzielnicy ma pomysł by zagospodarować to miejsce jako miejsce wypoczynku. To co było walorem Wrzeszcza, że my mieliśmy tam takie szerokie okna, lasy, że była stara zabudowa, to co było zawsze widoczne z Wrzeszcza, czyli dachy synagogi, to teraz tego widać nie będzie. Z jednej strony będzie to zasłonięte Quattro Towers, jak się z drugiej strony spojrzy to też wieżowce. Więc tak naprawdę mamy niewiele do ochronienia, pozostaje park przy de Gaull’a i pozostaje w centrum miasta to małe coś.

To jest przestrzeń społeczna, do której te same prawa mają mieszkańcy, turyści i włodarze[..]”

Ewa Hope „[...]To jest miejsce, w którym jest ogromna ilość osób pijących alkohol.

To nie są niebezpieczni ludzie, więc tutaj też śmiało można przejść, po twarzy się nie dostanie.

Ale też nie jest to coś, co idąc na spacer z dzieckiem byłoby ciekawym widokiem.

Prawda jest taka, że ten skwer, przy samej ulicy, alei Grunwaldzkiej, to w moim odczuciu jest strasznie nietrafiony pomysł, bo głupotą jest przerwanie parterów usługowych.

Powstaje wyrwa w zabudowie, to nie jest jakieś miejsce, które przyciąga, wręcz odpycha.

Ja uważam, że tam powinien po prostu stanąć budynek, jeszcze z lokalami usługowymi na parterze, najlepiej z każdej strony. Natomiast, ten skwer można przenieś w głąb.

Postawić tam budynek o gabarytach podobnych do sąsiednich budynków siłą rzeczy chyba o funkcji biurowej. Żadnych wieżowców i innych dziwnych wysokościowców.

Pomiędzy tym budynkiem, a zabudową przy ul. Czarnieckiego urządzić jakiś plac, nie park, ale plac z fontanną, rzeźbą. Tam można zrobić nawet i stoliki jakieś dla lokali gastronomicznych i miejsce w którym jest w miarę cicho i to jest idealna przestrzeń.

Warto wtedy jeszcze zauważyć, że ta nowa wytworzona przestrzeń wchodzi w oś ciągu pieszego od ulicy Miszewskiego.[...]”

Krzysztof Koprowski

14

INFORMOWANIE O KONSULTACJACH O wszystkich spotkaniach informowano drogą internetową (newsletter, portale społecznościowe, portale informacyjne typu Trójmiasto.pl, Krytyka Polityczna, Wrzeszcz.info, strona internetowa Urzędu Miejskiego, BRG). Na potrzebę projektu stworzono odpowiednią grafikę, wydrukowano plakaty i ulotki informujące o spotkaniach, które rozdystrybuowano przede wszystkim na terenie Wrzeszcza, w okolicy „Placu Waryńskiego”, w dzielnicowych punktach usługowych i gastronomicznych (także Śródmieścia, Przymorza), bibliotekach, przedszkolach, Szkole Podstawowej nr 17 (gdzie odbyły się wszystkie spotkania), na Politechnice Gdańskiej (PG), słupach reklamowych i tablicach ogłoszeniowych w okolicach placu, wzdłuż al. Grunwaldzkiej, ul. Miszewskiego, w okolicach PG, w Urzędzie Miejskim w Gdańsku, rozwieszono plakaty informujące o spotkaniach. O spotkaniach z mieszkańcami informowała również swoimi kanałami Rada Dzielnicy Wrzeszcz Górny, oraz w swoich serwisach Radio Gdańsk.

Zgodnie z ankietami wypełnionymi przez uczestników spotkań, najcelniejszą formą informowania o konsultacjach okazała się droga internetowa, ale zarówno plakaty, jak i ulotki były skutecznymi metodami. Uczestnicy dowiadywali się również o spotkaniach od rodziny i znajomych, na spotkaniach w Świetlicy Krytyki Politycznej i z Radia Gdańsk.

7

11

10 6

5

5

5

7

plakat

ulotka

inne

internet

ankieter

plakat

ulotka

3

2

1

inne

7

9

ankieter

10

28.11.2011

15

internet

6.10.2011

15

ryc. 9 wyniki ankiet z 1 i 3 spotkania - pytanie o źródło informacji o warsztatach źródło: opracowanie własne organizatora

Na każdym spotkaniu uczestnicy wpisywali się na listę obecności, pozostawiając swój kontakt telefoniczny i mailowy. Dzięki czemu przed każdym kolejnym spotkaniem kontaktowano się z tymi osobami telefonicznie i mailowo, przypominając o kolejnym warsztacie. Każda osoba została poinformowana o kolejnym spotkaniu telefonicznie i zachęcona do udziału w warsztatach. Na wielu osobach fakt telefonowania wywarł duże wrażenie, można było także wyczuć zdziwienie. Indywidualne informowanie o spotkaniach dało uczestnikom poczucie, że ich udział w spotkaniach jest bardzo istotny.

Zgłoszenie udziału w warsztatach nie było obligatoryjne, ale na materiałach promocyjnych oraz w internecie proszono o potwierdzenie udziału dla usprawnienia logistyki warsztatu. Warto dodać, że na pierwsze warsztaty swój udział zgłosiły za pomocą zgłoszenia mailowego i telefonicznego 22 osoby, natomiast na warsztacie pojawiły się 54 osoby.

15

ryc. 10 plakaty rozwieszone na ogrodzeniu parkingu strzeżonego, źródło: mat. własne organizatora

ryc. 11 plakaty rozwieszone na słupie ogłoszeniowym przy pawilonach na placu, źródło: mat. własne organizatora

ryc. 12 materiały promocyjne - plakat i ulotka informujące o spotkaniach, źródło: mat. własne organizatora

16

DOKUMENTACJA SPOTKAŃ

2.1.

PRZEBIEG SPOTKAŃ

W ramach warsztatów „Plac Waryńskiego. Wymyślmy razem!” odbyły się

3 spotkania

z mieszkańcami w miesiącach październik i listopad 2011 roku: 6 i 20 października oraz 28 listopada.

Wszystkie spotkania odbyły się w Szkole Podstawowej nr 17 im. Stefana Czarnieckiego przy ul. S. Czarnieckiego 2 w Gdańsku Wrzeszczu, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie „Placu Waryńskiego”. Dobór miejsca pośrednio przyczynił się do sukcesu frekwencyjnego warsztatów. Spotkania rozpoczynały się o stałej porze o godzinie 17.30 i trwały w zależności od dyskusji kończącej każdy warsztat od 2 do 3,5 godzin.

Pierwsze dwa spotkania miały charakter warsztatowy i odbywały się w klasach szkolnych, spotkanie podsumowujące było otwartą debatą nad wypracowanymi przez uczestników koncepcjami zakończoną głosowaniem preferencyjnym i miało miejsce na sali gimnastycznej.

Na każdym z warsztatów starano się zachować zaplanowany schemat spotkania, który zakładał: prezentację z rzutnika, objaśnienie celu spotkań, pracę w podgrupach, prezentację wyników pracy na forum, otwartą dyskusję, podsumowanie spotkania, zaproszenie na kolejne spotkanie i zapowiedź jego tematu.

W ciągu cyklu warsztatów uczestnicy mieli okazję wyrazić swoje zdanie dotyczące „Placu Waryńskiego”, zapoznać się z wszystkimi przygotowanymi na potrzeby warsztatów informacjami o placu, przedstawić własne oczekiwania wobec przyszłego zagospodarowania palcu, pracować w grupach z mapami nad wspólną wizją placu, podzielić się na forum swoimi wątpliwościami i uwagami, zaprezentować stanowisko wypracowane w grupie warsztatowej i odnieść się do stanowiska pozostałych grup.

Na zakończenie każdego spotkania uczestnicy wypełniali ankietę ewaluacyjną dotyczącą m.in. oceny organizacji spotkania. Wnioski wykorzystywane były przy planowaniu i przygotowywaniu kolejnych warsztatów.

Każde spotkanie było rejestrowane, a sporządzone relacje na bieżąco umieszczano na stronie organizatora warsztatów.

Informacje i relacje ze spotkań umieszczał także lokalny portal Trójmiasto.pl: - K. Koprowski, Mieszkańcy zdecydują o skwerze przy ul. Waryńskiego (27.09.2011) - K. Koprowski, Mieszkańcy dyskutowali o przyszłości skweru we Wrzeszczu (7.10.2011) - K. Koprowski, Plac Waryńskiego: Mieszkańcy chcą zieleni (1.12.2011) Spotkania moderowali: Maria Klaman - koordynatorka klubu Krytyki Politycznej w Trójmieście, Agnieszka Jurecka - architektka i urbanistka oraz Przemysław Sadura - socjolog. Na wszystkich spotkaniach obecny był także zespół pracowników BRG, którzy jako źródło wiedzy o Gdańsku, aktywnie uczestniczyli we wszystkich etapach warsztatów.

18

2.2.

SPOTKANIE PIERWSZE, 6 PAŹDZIERNIKA 2011 - WARSZTATY

Plan spotkania (2godz.) : - prezentacja z rzutnika (25 min), - praca w podgrupach (45 min), - prezentacja na forum wyników pracy w podgrupach (20 min), - dyskusja na forum (15 min), - podsumowanie (10 min).

Celem pierwszego spotkania było ogólne zapoznanie uczestników z projektem „Plac Waryńskiego. Wymyślmy Razem!”, wspólne nazwanie braków i wad zauważanych na „Placu Waryńskiego” oraz sformułowanie ogólnych oczekiwań wobec przyszłego zagospodarowania tego terenu.

Spotkanie rozpoczęto prezentacją z rzutnika, podczas której moderatorzy przedstawili się i opisali proponowany porządek spotkania. Następnie przedstawiono organizatorów i konsultantów projektu, wytłumaczono potrzebę organizowania warsztatów i określono pożądane do osiągnięcia cele.

Po omówieniu harmonogramu dalszych spotkań rozpoczęto drugą część prezentacji, zawierającą opis uwarunkowań przestrzennych „Placu Waryńskiego”, podsumowanie wrześniowych ankiet przeprowadzonych wśród przechodniów oraz wywiadów eksperckich.

Uczestnicy spotkania zauważyli, że liczba respondentów (47) była zbyt niska by być reprezentatywną i podali pod wątpliwość zapewnienie, iż ankieterzy przeprowadzali wywiady o różnych porach dnia, gdyż nikt z uczestników spotkania się na nich nie natknął. Niemniej jednak, późniejsze wyniki pracy warsztatowej pokrywały się z opiniami osób ankietowanych.

Po zakończeniu prezentacji rozpoczęto warsztatową część spotkania. Poproszono uczestników o dobranie się w sześć grup i przedstawiono zadania do wykonania: 1. W każdej z grup należało się przedstawić, określić miejsce zamieszkania (czy jest się okolicznym mieszkańcem) i naszkicować na mapie najczęściej uczęszczane przez siebie miejsca na placu; 2. Jako grupa, należało określić 3 najważniejsze braki/wady obecnego zagospodarowania i użytkowania placu; 3. Jako grupa, należało określić 3 najważniejsze oczekiwania wobec przyszłego zagospodarowania i użytkowania placu; Następnym etapem spotkania były prezentacje na forum wyników pracy warsztatowej, do których każda z grup delegowała jednego reprezentanta. Spostrzeżenia uczestników zapisywano na tablicy, oznaczając powtarzające się wady placu i oczekiwania wobec jego zagospodarowania.

19

Braki/wady zauważone na „ Placu Waryńskiego”: -

zatłoczone ulice, zastawione chodniki, zaniedbana przestrzeń rekreacyjna (3), problemy związane ze spożywaniem alkoholu (nocne kluby, hałas, zaspokajanie potrzeb fizjologicznych na terenach przyległych do budynków mieszkalnych) (3), straż miejska patroluje wyłącznie ul. Miszewskiego, brak miejsc parkingowych (4), niedostateczne oświetlenie, psie odchody (2), nielegalny skrót drogi przez podwórka kwartałów kamienic, zamknięcie przejazdu do ul. Konopnickiej, włamania do aut i wandalizm, niewykorzystany potencjał placu, brak poczucia bezpieczeństwa (2), hałas spowodowany bliskością ulicy Grunwaldzkiej (2), zanieczyszczenia i brud, dominująca funkcja komunikacyjna, al. Grunwaldzka jako bariera dla dalszego rozwoju dzielnicy.

Oczekiwania wobec zagospodarowania „ Placu Waryńskiego”: -

dom kultury, park przy al. Grunwaldzkiej, zobowiązać inwestora (2) do wybudowania parkingu podziemnego (5), rozwinięcie funkcji rekreacyjnych (plac zabaw/ mini plac zabaw) (3), połączenie placu pod filarami z placem Waryńskiego, zagospodarowanie terenu za parkingiem, nie dla zabudowy placu, park z tyłu placu i zabudowania przy al. Grunwaldzkiej (3), szalet, połączenie al. Grunwaldzkiej z ul. Waryńskiego (prawoskręt), przejście piesze przez al. Grunwaldzką do ul. Sobótki (2), teren przyjazny dla miasta i dzielnicy, przeznaczenie pustego lokalu przy placu na siedzibę Rady Dzielnicy Wrzeszcz Górny, budowa sklepów, nie banków, galeria zewnętrzna, parking na dachach budynków, limit prędkości na ul. Waryńskiego do 30 km/h poprzez zastosowanie progów, wspólny remont elewacji.

W momencie zakończenia prezentacji na forum, spotkanie przekroczyło już zakładany czas o pół godziny, stąd podjęto decyzję o przeniesieniu otwartej dyskusji w kuluary. Moderatorzy wytłumaczyli dalsze etapy konsultacji, zaproszono wszystkich uczestników na następne spotkanie i podziękowano za zaangażowanie.

20

ryc. 13 liczna frekwencja na pierwszym spotkaniu, źródło: materiały własne organizatora

ryc. 14 praca w grupach, źródło: materiały własne organizatora

21

2.3.

SPOTKANIE DRUGIE, 20 PAŹDZIERNIKA 2011 - WARSZTATY

Plan spotkania(2godz.): - prezentacja z rzutnika (15 min), - praca w podgrupach (60 min), - prezentacja na forum wyników pracy w podgrupach i dyskusja (40 min), - podsumowanie warsztatu (5 min).

Celem drugiego spotkania było rozwinięcie trzech głównych wizji zagospodarowania i użytkowania „Placu Waryńskiego”, które się zarysowały na pierwszym spotkaniu.

Spotkanie rozpoczęto prezentacją z rzutnika, składającą się z dwóch części : podsumowania pierwszego spotkania oraz wyjaśnienia zadań warsztatowych. W podsumowaniu pierwszych warsztatów przypomniano ich przebieg i efekty, przywołując powtarzające się w różnych podgrupach uwagi (wady, braki i oczekiwania).

Podczas prezentacji części dotyczącej zadań warsztatowych przedstawiono lokalizację „Placu Waryńskiego” w szerszym kontekście Wrzeszcza, zwracając uwagę na występujące relacje przestrzenne z innymi ważnymi miejscami w tkance miejskiej (np. Park Jaśkowej Doliny, przejście piesze pod torami kolejowymi w osi ul. Waryńskiego, itp.). Przypomniano również zakres obszaru problemowego i przedstawiono wizualizację stanu istniejącego.

Następnie przedstawiono schematyczne wizualizacje przygotowane przez planistów i architektów z BRG. Dotyczyły one trzech wariantów rozwoju „Placu Waryńskiego”, które odzwierciedlały główne oczekiwania uczestników pierwszego spotkania.

Wariant nr 1 - “Zielony Plac Waryńskiego”, nie zakłada wprowadzania żadnej zabudowy na przedmiotowy teren, który miałby spełniać funkcje wyłącznie rekreacyjne z ewentualnym parkingiem podziemnym.

Wariant nr 2 - “Wewnętrzny Skwer”, zakłada wprowadzenie nowej zabudowy w linii pierzei al. Grunwaldzkiej i zagospodarowanie pozostałego terenu jako zielonego terenu publicznego, odgrodzonego od ruchliwej ulicy.

Wariant nr 3 - “Otwarty Plac”, zakłada wprowadzenie nowej zabudowy w miejsce istniejącego parkingu naziemnego i pozostawienie terenu zielonego w jego obecnej lokalizacji.

22

ryc. 15 wariant 1, wariant 2, wariant 3, źródło: opracowanie BRG

Uczestnicy zostali poproszeni o wybranie wariantu, który najbliżej odpowiadał ich wyobrażeniom o przekształceniu Placu. Na tej podstawie poproszono o stworzenie grup warsztatowych. Celem pracy w grupach było uszczegółowienie i dopracowanie każdego z wariantów. W każdej z grup był co najmniej jeden przedstawiciel lub przedstawicielka Biura Rozwoju Gdańska, by na bieżąco weryfikować i oceniać możliwości zrealizowania proponowanych pomysłów i odpowiadać na ewentualne pytania mieszkańców.

Trzy grupy zajęły się wariantem nr 1 : - grupa nr 2 - 9 osób, - grupa nr 3 - 8 osób, - grupa nr 5 - 6 osób.

Dwie grupy zajęły się wariantem nr 2: - grupa nr 4 - 9 osób, - grupa nr 6 - 7 osób.

Jedna grupa zajeła się wariantem nr 3: - grupa nr 1 - 6 osób.

Zadaniami warsztatowymi było wymyślenie i narysowanie na podkładach schematycznego projektu zagospodarowania placu oraz przeprowadzenie analizy SWOT (określenie mocnych i słabych stron projektu oraz przewidzenie szans i zagrożeń, jakie pomysł mógł nieść dla najbliższej okolicy). W trakcie pracy warsztatowej uczestników poproszono o rozwiązanie poniższych kwestii.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Określenie gabarytów i lokalizacji zabudowy.

Określenie funkcji zabudowy.

Określenie programu rekreacyjnego.

Koncepcja komunikacji kołowej.

Określenie zasad parkowania samochodów.

Koncepcja komunikacji pieszej.

Koncepcja komunikacji rowerowej.

Część warsztatowa spotkania trwała godzinę.

23

rys.2 inwentaryzacja, źródło: opracowanie własne BRG

rys.3 mapy źródło: opracowanie BRGwłasne organizatora ryc.hałasu, 16 praca w grupach, źródło:własne materiały

24

Po skończonej pracy przedstawiciele poszczególnych grup prezentowali przed zebranymi wyniki pracy oraz mocne i słabe strony projektów. Jedna z grup „zielonych”, biorąc pod uwagę znaczny koszt wybudowania parkingu podziemnego zaproponowała nachylony skwer, pod którym mogłaby się znaleźć jedna kondygnacja parkingu. Druga grupa „zielona” w toku pracy przekształciła swój projekt i połączyła wariant zabudowy z wariantem zielonego skweru. Grupy, które pracowały nad wariantem uwzględniającym budynek na „Placu Waryńskiego” przedstawiały pomysły na lokalizację oraz funkcję ewentualnej zabudowy.

Podczas prezentacji mocnych stron projektów przeważały: powiększenie przestrzeni rekreacyjnej i usługowej placu, możliwość spotykania się okolicznych mieszkańców na wspólnym obszarze, zwiększenie poziomu bezpieczeństwa. Zwrócono również uwagę na słabe strony wiążące się z rozwojem omawianej przestrzeni: duże koszty realizacji inwestycji, większe natężenie ruchu samochodowego, hałasu, zanieczyszczenia związane z wybudowaniem większego parkingu.

Po skończonej prezentacji nastąpiła dyskusja na temat przedstawionych rozwiązań, podczas której obecni analizowali pracę grup.

ryc. 17 omówienie projektów i dyskusja na forum, źródło: materiały własne organizatora

25

2.3.1 SZCZEGÓŁOWE WYNIKI WARSZTATÓW

Rozdział zawiera wyniki pracy warsztatowej w grupach na drugim spotkaniu, oraz stworzone na ich podstawie wizualizacje autorstwa architektów z Biura Rozwoju Gdańska. Do każdego projektu dołączono również mapkę hałasu.

27

WARIANT 1 – GRUPA 2 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Parking podziemny spełniający potrzeby mieszkańców Wrzeszcza i całego Gdańska: - na połowie terenu (aby zachować istniejący drzewostan na granicy istniejącego placu i parkingu), zlokalizowny od strony al. Grunwaldzkiej – wjazd od al. Grunwaldzkiej, albo pod istniejącym parkingiem – wjazd od strony ul. Waryńskiego lub: - na całości terenu, z zachowaniem drzew rosnących na obrzeżach.

2. Powstanie parkingu czynnikiem rozwoju usług w parterach istniejących budynków.

3. Przejście piesze przez al. Grunwaldzką do ul. Sobótki – podziemne lub nadziemne.

4. Fontanna na środku placu.

5. Wygrodzone miejsce dla psów.

6. Plac zabaw dla dzieci w północno-wschodnim narożniku placu.

7. Miejsce dla rowerzystów (parking).

8. Ścieżki piesze po przekątnych placu.

9. Zielony plac miejscem bogato wyposażonym (oświetlenie, ławki, urządzenia do zabaw i aktywności dla młodszych i starszych – urządzenia fitness).

10. Toaleta publiczna.

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY - uniwersalna przestrzeń publiczna; - możliwość rekreacyjnego spędzania czasu -

(z dziećmi, młodzieżą); atrakcyjna przestrzeń dla każdej grupy wiekowej; oaza zieleni w środku miasta; możliwość parkowania dużej ilości samochodów; pierwsza w okolicy publiczna toaleta; SZANSE

- przyciągnięcie innych mieszkańców Wrzeszcza i przedsiębiorców; - miejsce na imprezy plenarowe, galerie zewnętrzne, w sąsiedztwie głównej arterii dzielnicy; - rozwój kultury; - rekreacja i integracja mieszkańców; - wzrost wartości okolicznych budynków;

28

SŁABE STRONY - wysoki koszt parkingu podziemnego; - ograniczone kształtowanie zieleni, ze względu na parking podziemny; - spaliny; - koszty utrzymania zieleni i urządzeń zabawowych;

ZAGROŻENIA - hałas z placów zabaw i placów fitness

ryc. 18 rzut placu, wariant 1 grupa 2 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

1.

3.

2.

natężenie hałasu ryc. 19 widoki na plac, wariant 1 grupa 2, źródło: opracowanie BRG

29

WARIANT 1 – GRUPA 3 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Oddzielenie placu od al. Grunwaldzkiej szpalerem drzew.

2. Pozostawienie parkingu w tym samym miejscu ze zmienieniem formy - zagłębienie parkingu o około 1,0m i przykrycie zielonym dachem, zadaszenie oparte na konstrukcji słupowej, parking nie obudowany ścianami.

3. Z zielonego dachu parkingu, od strony al. Grunwaldzkiej, reprezentacyjne zejście na teren placu, schody na całą szerokość tarasu.

4. Dodatkowe wejście na taras od strony ul. Czarnieckiego i ul. Waryńskiego.

5. Na dachu zielonym – plac zabaw i przestrzeń rekreacyjna dla dorosłych, inne elementy zagospodarowania dla osób starszych sprzyjające rekreacji i odpoczynkowi.

6. Wjazd na parking podziemny od ul. Waryńskiego oraz al. Grunwaldzkiej.

7. Zachowanie istniejącej ścieżki przekątnej na placu oraz przedłużenie ścieżki prostopadłej do al. Grunwaldzkiej do schodów na dach.

8. Zwiększenie oświetlenia.

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY - poszerzenie przestrzeni publicznej przy zachowaniu, a nawet rozszerzeniu funkcji parkingowej; - parking rozwiązaniemi realnym ekonomicznie; - plac zabaw; SZANSE - ożywienie przestrzeni; - zwiększenie atrakcyjności Wrzeszcza; - zwiększenie poziomu bezpieczeństwa;

30

SŁABE STRONY - koszt budowy tarasu nad parkingiem; - brak połączenia Al. Grunwaldzkiej z ul.

Waryńskiego; - likwidacja pawilonów;

ZAGROŻENIA - uszczuplenie przestrzeni inwestycyjnej

ryc. 20 rzut placu, wariant 1 grupa 3 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

3.

1.

2.

natężenie hałasu ryc. 21 widoki na plac, wariant 1 grupa 4, źródło: opracowanie BRG

31

WARIANT 1 + 3 – GRUPA 5 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Hybryda wariantu nr 1 z wariantem nr 3.

2. Pozostawienie parkingu w obecnym miejscu.

3. Wybudowanie podziemnej kondygnacji parkingu pod istniejącym parkingiem.

4. Pozostawienie istniejącej zieleni, zachowanie ścieżek piszych, uzupełnienie placu małą architekturą.

5. Zadaszenie parkingu tarasem.

6. Taras przeznaczony pod funkcje publiczne - lodowisko zimą, plac zabaw, taras widokowy, miejsce spotkań, miejsce na festyny.

7. Istniejące pawilony podwyższone do 2 kondygnacji, kondygnacja wyższa użytkowana jako kawiarnie, pijalnie czekolady lub jakiekolwiek usługi gastronomiczne.

8. Zachowanie osi kompozycyjnej w osi ul. Sobótki.

9. Przejście piesze przez al. Grunwaldzką na wysokości ul. Sobótki.

10. „Zielony gabinecik” (niewielki plac otoczony zielenią z fontanną i ławkami) jako miejsce odpoczynku zamiast klombu różanego.

11. Odnowienie zieleni wzdłuż ul. Waryńskiego – dosadzenie lip i kasztanów.

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY - 2 razy więcej miejsc parkingowych; - utrzymanie charakteru przestrzeni; - zachowanie osi widokowej z ul. Sobótki; SZANSE - integracja sąsiedzka; - rozwiązanie problemu z miejscami postojowymi; - stworzenie możliwości zagospodarowania czasu młodzieży; - wyparcie grup pijących na placu alkohol; - zwiększenie bezpieczeństwa; - ożywienie przestrzeni publicznej; - znalezienie funduszy przez miasto; - przywrócenie świetności;

32

SŁABE STRONY - potrzebny jest inwestor i pieniądze;

ZAGROŻENIA - hałas; - zbyt duże natężenie ruchu samochodowego;

ryc. 22 rzut placu, wariant 1+3 grupa 5 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

2.

3.

1.

natężenie hałasu ryc. 23 widoki na plac, wariant 1+3 grupa 5, źródło: opracowanie BRG

33

WARIANT 2 – GRUPA 4 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Budynek nr 1 od al. Grunwaldzkiej – 4-5 kondygnacji ze ścięciami od ul. Waryńskiego i od chodnika między al. Grunwaldzką i ul. Czarnieckiego (nawiązanie do sąsiadujących budynków posiadających takie wcięcia w bryłach budynków), głębokość budynku jak sąsiednie zabudowania.

2. Budynek nr 1 o funkcji biurowej, z dopuszczeniem funkcji mieszkaniowej.

3. Budynek nr 2 od ul. Waryńskiego – parterowy pawilon o funkcji usługowej (przede wszystkim gastronomicznej ) z wejściem od ul . Waryńskiego i od strony placu.

4. W budynku nr 1 przejście bramne w osi ul. Sobótki.

5. Ciągi pisze poprowadzone po przekątnych placu.

6. Na skrzyżowaniu ciągów pieszych – fontanna.

7. Przebiegający przez plac chodnik (prostopadły od al. Grunwaldzkiej) wyróżnić nawierzchnią, tak by podkreślić cały układ przestrzenny ciągów pieszych.

8. Na miejscu istniejącego terenu zielonego, na zapleczu projektowanych budynków - plac o nawierzchni utwardzonej, tak by było można bez problemu lokalizować tam ogródki gastronomiczne.

9. W dalszej części placu (na miejscu istniejącego parkingu)- teren zielony, drobne, niewysokie drzewa, niska zieleń.

10. Parking podziemny pod całą powierzchnią placu, z jak największą liczbą kondygnacji - wjazd i wyjazd z parkingu tylko od al. Grunwaldzkiej.

11. Deptak na ul. Waryńskiego od wjazdu na podwórze bramą budynku Waryńskiego 6/7 abc, do chodnika wzdłuż al. Grunwaldzkiej.

12. Przejście piesze przez al. Grunwaldzką na wysokości ul. Waryńskiego lub na wysokości ul. Sobótki.

13. W północnej części placu zachowanie funkcji zieleni, ogródków, dodatkowo wzdłuż ul. Czarnieckiego utworzenie różnego rodzaju przestrzeni wystawowej.

14. Na miejscu klombu różanego - plac z rzeźbą albo innym elementem małej architektury.

15. Rzeźba, która nie będzie pomnikiem, na rogu ul. Czarneckiego i ul. Waryńskiego.

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY - dużo parkingu pod ziemią, nie zabiera przestrzeni ulicy; - kształtowanie zieleni wysokiej jakości, bilans na +; - porządek i bezpieczeństwo; - osie widokowe z każdej strony placu - sztuka na ulicy, wystawy (otwarta przestrzeń) SZANSE - większa atrakcyjność dzielnicy; - wykorzystanie potencjału terenu; - nowe, centralne miejsce w dzielnicy;

34

SŁABE STRONY - wycinka starych drzew; - koszty budowy (zwłaszcza parking); - koszty utrzymania (zwłaszcza fontanna);

ZAGROŻENIA - protesty mieszkańców; - dominacja budynku nad skwerem; - niewłaściwe funkcje budynku;

ryc. 24 rzut placu, wariant 2 grupa 4 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

3.

2.

1. natężenie hałasu ryc. 25 widoki na plac, wariant 2 grupa 4, źródło: opracowanie BRG

35

WARIANT 2 – GRUPA 6 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Zabudowa w pierzei al. Grunwaldzkiej.

2. Linia zabudowy wyznaczona przez cofnięcia w sąsiedniej zabudowie.

3. Na skrajach budynku- 1 kondygnacja, w środku - 2 kondygnacje – akcent architektoniczny w osi ul. Sobótki.

4. Przejście bramne w osi ul. Sobótki odpowiednio szerokie, żeby zwracało uwagę, że coś jest za nim.

5. Funkcje budynku – usługowe, np. gastronomia, kwiaciarnia.

6. Na tyłach budynku ogródki kawiarniane lub tak ukształtowany teren placu za budynkiem, że będzie się wznosił na dach budynku.

7. Parking podziemny pod całością placu - wjazd z al. Grunwaldzkiej, wyjazd na ul. Waryńskiego lub al. Grunwaldzką.

8. Brak zieleni wysokiej na płycie nad parkingiem podziemnym.

9. Zieleń wysoka – lipy strzyżone - wzdłuż istniejącego chodnika między al. Grunwaldzką i ul. Czarnieckiego, wzdłuż deptaka ul. Czarnieckiego, ul. Waryńskiego 10. Ciągi piesze po przekątnych placu.

11. Fontanna na środku placu – na przecięciu ciągów pieszych oraz rynna wodna z wodą płynącą.

12. Plac zagospodarowany jako murawa z placami zabaw (niekoniecznie domki), małymi boiskami do badmintona, ławkami.

13. Nadzieja na pierwszy plac we Wrzeszczu – plac na ul. Klonowej spełnia rolę komunikacyjną.

ANALIZA SWOT

MOCNE STRONY

SŁABE STRONY

- parking podziemny pod całością założenia; - koszt realizacji; - uzupełnienie pierzei al. Grunwaldzkiej – wyciszenie placu; - większa dostępność miejsca; - nowa, atrakcyjna przestrzeń publiczna; - niska intensywność zabudowy – pozytywna ze wzgl. na nasłonecznienie placu; - pierwszy plac we Wrzeszczu; SZANSE - wzrost atrakcyjności dzielnicy; - zmiana wizerunku miejsca; - ożywienie miejsca; - możliwość powstania ogródków gastronomicznych;

36

ZAGROŻENIA - atrakcyjne miejsce generuje ludzi – hałas dla mieszkańców okolicznych domów; - wzmożenie ruchu samochodowego na ul.

Waryńskiego;

ryc. 26 rzut placu, wariant 2 grupa 6 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

3.

2.

1. natężenie hałasu ryc. 27 widoki na plac, wariant 2 grupa 6, źródło: opracowanie BRG

37

WARIANT 3 – GRUPA 1 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE: 1. Nowoczesna zabudowa pawilonowa 2 – kondygnacyjna, na rzucie litery U, na miejscu istniejącego parkingu.

2. Konstrukcja ażurowo filarowa, wejścia od strony ul. Czarnieckiego i od al. Grunwaldzkiej.

3. Taras zielony – przestrzeń publiczna.

4. Akcent architektoniczny w osi ul. Sobótki.

5. Funkcja budynku – handlowa lub edukacyjna, kulturalna.

6. Pozostały teren – teren zielony, miejsce na place rekreacyjne, plac zabaw.

7. Ścieżki piesze po przekątnych placu – 4 równorzędne wejścia na plac.

8. Fontanna centralnie umieszczona na placyku zlokalizowanym na przecięciu ścieżek pieszych.

9. Dosadzenie nowych drzew wzdłuż ścieżek.

10. Parking podziemny jednokondygnacyjny służący przede wszystkim mieszkańcom – wjazd od ul. Waryńskiego, brak porozumienia co do wjazdu z al. Grunwaldzkiej.

11. Zadaszony parking dla rowerów.

12. Toaleta publiczna w projektowanym budynku.

13. Wcześniejsze zakończenie ul. Waryńskiego i powiększenie placu o ten teren.

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY

SŁABE STRONY

- zamknięcie osi widokowej z ul. Sobótki budynkiem; - pawilon usługowy zwiększa szansę znalezienia inwestora na parking podziemny; - pawilon stworzy miejsce na przeniesienie sklepów z istniejących pawilonów; - pawilon ograniczy spożywanie alkoholu pod chmurką;

- zacienienie części placu; - pawilon generuje ruch kołowy; - pawilon zaburza koncepcję rekreacyjną i integracyjną placu - pawilon eliminuje zagospodarowanie placu zielenią; - wizualne odgrodzenie od ul. Czarnieckiego;

SZANSE

ZAGROŻENIA

- pawilon z otwartym dachem będzie wyjątkową atrakcją Wrzeszcza; - architektura pawilonu – śmiała realizacja – atrakcyjna architektura;

38

- pawilon zakłóci otwartą przestrzeń całego terenu, zanieczyszczenia, hałas; - ruch kołowy; - mały pawilon nie jest wystarczająco atrakcyjny dla inwestora;

ryc. 28 rzut placu, wariant 3 grupa 1 , źródło: opracowanie BRG

1. 2.

3.

1.

3.

2. natężenie hałasu ryc. 29 widoki na plac, wariant 3 grupa 1, źródło: opracowanie BRG

39

2.3.

SPOTKANIE TRZECIE, 28 LISTOPADA 2011 - DEBATA, GŁOSOWANIE PREFERENCYJNE

Plan spotkania(2godz.): - prezentacja podsumowująca warsztaty – Stowarzyszenie im. S. Brzozowskiego (5 min), - prezentacja i omówienie wizualizacji przygotowanych przez BRG (20 min), - wypowiedzi specjalistów na temat przedstawionych wizji (20 min), - pytania z sali do specjalistów (15 min), - dyskusja w metodzie world cafe (40 min), - dyskusja na forum (15 min), - głosowanie za pomocą karty do głosowania ( 10 min), - przerwa – w czasie której organizatorzy obliczają wyniki głosowania (15 min), - ogłoszenie wyników ( 15 min).

Spotkanie finałowe miało na celu wypracowanie wspólnego stanowiska na temat wszystkich kwestii poruszonych na wcześniejszych warsztatach, na podstawie którego można stworzyć wytyczne do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub projektu zagospodarowania terenu. Aby to osiągnąć organizatorzy zdecydowali się na przeprowadzenie głosowania preferencyjnego pod koniec spotkania.

Jako specjalistów zaproszono dr hab. inż. arch. Lucynę Nykę - prodziekan ds. nauki na Wydziale Architektury PG, Wiesława Bielawskiego- Zastępcę Prezydenta Gdańska ds. polityki przestrzennej oraz przedstawiciela Gdańskiej Agencji Rozwoju Gospodarczego, który niestety nie pojawił się na spotkaniu. Wybór specjalistów nastąpił po zapoznaniu się z wynikami ankiet z drugiego spotkania, gdzie zadano pytanie kogo należałoby zaprosić.

Spotkanie rozpoczęło się przywitaniem gości i zaproszonych specjalistów oraz podsumowaniem poprzednich spotkań. Objaśniono przebieg spotkania i podkreślono, że zakończy się ono głosowaniem. Po krótkim wstępie organizatorów, poproszono Pana Tomasza Lewandowskiego – architekta z BRG o przedstawienie wizualizacji przygotowanych na podstawie projektów wypracowanych przez mieszkańców na drugich warsztatach.

Wizualizacje dokładnie oddawały charakter projektów wypracowanych na poprzednim spotkaniu. W każdym z wariantów pokazano jak będzie wyglądać zacienienie „Placu Waryńskiego” oraz jak ewentualne wprowadzenie zabudowy wpłynie na poziom hałasu na tym terenie. W wyniku dyskusji, która miała miejsce po prezentacji wyjaśniono też możliwości realizacyjne podziemnego parkingu - okazało się, że z powodu niezbędnej infrastruktury możliwa ilość miejsc parkingowych pod całym terenem Placu Waryńskiego będzie nawet nieznacznie mniejsza niż na obecnym parkingu naziemnym, zajmującym połowę przedmiotowego terenu.

40

Wyjaśniono też kwestię potencjalnego przejścia pieszego przez Al.. Grunwaldzką: Niestety pod ziemią są tutaj bardzo grube rury krótko mówiąc (…), a kładka z trakcją elektryczną, trakcją linii tramwajowych, która tutaj przebiega, musiałaby iść bardzo wysoko, strome schody, to by było mało przyjemne.

Dlatego jeśli miałoby tutaj coś powstać, to rozwiązanie które my zaproponowaliśmy tutaj w tym miejscu, czyli przejście dla pieszych naziemne, sygnalizowane światłami.

(Tomasz Lewandowski, architekt z BRG)

ryc. 30 prezentacja wizualizacji, źródło: materiały własne organizatora

Po pytaniach z sali do autora wizualizacji, o wypowiedź dotyczącą przedstawionych rozwiązań poproszono zaproszonych specjalistów.

Zastępca Prezydenta Gdańska ds. polityki przestrzennej Wiesław Bielawski w świetle planów miasta dotyczących placu wypowiedział się najbardziej przychylnie o rozwiązaniach proponujących „zielone” zagospodarowanie terenu. Zapewnił także, że miasto nie ma obecnie planów inwestycyjnych co do „Placu Waryńskiego”. O zaletach i wadach kolejnych projektów wypowiedziała się także dr hab. inż. arch. Lucyna Nyka, wskazując na istotne położenie placu w tkance urbanistycznej Wrzeszcza i mówiąc o jego historii. Pani Nyka zdecydowanie sprzeciwiła się wariantom proponującym zabudowę w pierzei al. Grunwaldzkiej, ale

wskazała też

na problemy z użytkowaniem niektórych rozwiązań zaproponowanych w wariantach zielonych.

41

Po wypowiedziach specjalistów zaczęły padać pytania z sali, które przeistoczyły się w dłuższą debatę. Kontrowersyjne dla uczestników spotkania okazało się stanowisko Zastępcy Prezydenta w kwestii istniejącego parkingu strzeżonego, gdyż uważał on, że najlepiej byłoby parking zupełnie zlikwidować. Swoje zdanie uzasadniał potrzebą rezygnacji z transportu indywidualnego w centrach miast, na rzecz transportu zbiorowego. Uczestnicy spotkania wskazywali na wiele problemów łączących się z takim rozwiązaniem – brak parkingów park & ride, brak połączeń komunikacji zbiorowej w niektórych kierunkach, lub konieczność szybkiego przemieszczania się po całym Trójmieście w ciągu dnia z dziećmi, lub zakupami.

Mieszkańcy wykazali się sceptycyzmem w stosunku do zapewnień Pana Bielawskiego o braku planów inwestycyjnych, debata stawała się coraz bardziej zaogniona, a wypowiedzi coraz mniej dotyczyły przedmiotu spotkania tj. wizji zagospodarowania „Placu Waryńskiego”. Z uwagi na ramy czasowe, organizatorzy podjęli decyzję o zamknięciu dyskusji i przejściu do następnego etapu spotkania. Po emocjach związanych z dyskusją wiele osób opuściło salę. Można się domyślać, że motywem takiego działania mogło być otrzymanie już niezbędnych dla siebie informacji, przerwanie przez organizatorów dyskusji, nie dość jasne wytłumaczenie kolejnych etapów spotkania lub ogólne zmęczenie i zrezygnowanie. Zastępca Prezydenta Wiesław Bielawski niestety również nie mógł zostać do końca spotkania.

ryc. 31 dyskusja na forum, źródło: materiały własne organizatora

Kolejnym punktem harmonogramu miała być dyskusja przy stolikach w metodzie world cafe.

Celem world cafe miała być rozmowa w mniejszym gronie nad wytycznymi do projektu lub planu miejscowego oraz rozważanie korzyści i wad poszczególnych rozwiązań. Jako pomoc na każdym ze stolików znalazła się karta do późniejszego głosowania, zawierająca wszystkie problemowe kwestie. Zebrani, siedzący już przy stolikach w grupach 6-8 osobowych, mieli za zadanie dyskutować w dwóch turach po 20 minut. Każdy miał mieć możliwość przejścia do innego stolika jeśli uznał, że w grupie w której jest temat dla niego się wyczerpał. Przy każdym stoliku miał być ustalony gospodarz i osoba z BRG, eksperci też mieli możliwość zajęcia miejsca przy stoliku.

Niestety w wyniku atmosfery i emocji panujących na sali, spadku zaangażowania oraz możliwe, że z powodu nie wystarczającego wyjaśnienia metody, nie udało się przeprowadzić world cafe w założonej formie. Etap ten stał się swoistą „przerwą” po dyskusji ze specjalistami i momentem na zapoznanie się z kartą do głosowania i metodą głosowania, który naturalnie przeszedł w rzeczywiste głosowanie.

42

Głosowanie w sprawie wyboru wytycznych do projektu lub miejscowego planu zagospodarowania placu Waryńskiego odbyło się w głosowaniu preferencyjnym, w którym głosujący może zaznaczyć podane opcje w kolejności preferencji – 1, 2, 3..., gdzie „1” oznacza opcję najbardziej pożądaną, „2” opcję drugiego wyboru, itd. Przyjęte zostało założenie, że do tego, aby głos był ważny, należy zaznaczyć wszystkie opcje, co miało na celu pokazanie możliwego konsensusu i uniknięcie głosowania większościowego (tylko na jedną opcję). Taki sposób głosowania jest bardziej skomplikowany i wywołał kilka sprzeciwów wśród uczestników, którzy nie chcieli w jakikolwiek sposób oceniać rozwiązań, z którymi się nie zgadzali. Jednakże, głosowanie preferencyjne jest jedynym sposobem osiągnięcia wyniku, na który w większy lub mniejszy sposób zgadzają się wszyscy głosujący.

Głosowano nad wszystkimi kwestiami podniesionymi w projektach, tak aby zdecydować, co było najlepsze w każdym z nich. W karcie do głosowania zawarto 11 kwestii, co do których należało podjąć decyzję.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

PARKINGI NOWA ZABUDOWA FUNKCJA NOWEJ ZABUDOWY PRZY AL. GRUNWALDZKIEJ (WARIANT 2a I 2b) FUNKCJA NOWEJ ZABUDOWY W MIEJSCU ISTNIEJĄCEGO PARKINGU ISTNIEJĄCA ZABUDOWA (PAWILON HANDLOWY) ZIELEŃ NA TERENIE NIEZABUDOWANYM PRZEJŚCIE PIESZE PRZEZ AL. GRUNWALDZKĄ ISTNIEJĄCY KLOMB RÓŻANY TOALETA PUBLICZNA KTÓRY WARIANT/PROJEKT NAJBARDZIEJ PANI/PANU ODPOWIADA ZAGOSPODAROWANIE TERENU ZIELONEGO

Do policzenia wyniku została wybrana metoda Bordy, którą w 1770 r. opracował francuski matematyk Jean-Charles de Borda. W tej metodzie pierwszej preferencji, którą zaznaczył głosujący, przyznaje się tyle punktów, ile jest opcji do wyboru. Druga opcja otrzymuje o 1 punkt mniej, trzecia opcja o 2 punkty mniej itd. Wygrywa opcja, która otrzymuje najwięcej punktów.

Przyjęte zostało założenie, że w sytuacji, gdy najwyżej oceniane głosy mają tę samą liczbę punktów, wówczas o wygranej decyduje liczba pierwszych preferencji zaznaczonych dla danej opcji. W przypadku, gdy liczba pierwszych preferencji jest taka sama, sprawdzane są kolejne preferencje, aż do uzyskania rozstrzygnięcia.

Głosy oddane na pytania od 1 do 10 zostały policzone na programie Decision Maker, który został opracowany przez The de Borda Institute z Irlandii. Wyniki głosowania zostały zaprezentowane na forum.

43

Wyniki głosowania w pytaniach 1-10: Oddano 31 kart do głosowania (załącznik nr 3). Liczba głosów oddanych w poszczególnych punktach różni się jednak, gdyż przy niektórych pytaniach nie zaznaczono żadnej odpowiedzi lub głos był nieważny.

Wyniki głosowania przedstawiają się następująco: 1. Parkingi Wygrała opcja B „parking w miejscu obecnym, zagłębiony o pół kondygnacji i przykryty zielonym dachem” (142 punkty).

Pozostałe wyniki: A- 111, C- 96, D- 119, E- 82, F – 101 punktów.

2. Nowa zabudowa Wygrała opcja A „nie wprowadza się nowej zabudowy” (111 punktów).

Pozostałe wyniki: B – 72, C-40, D- 77 punktów.

3. Funkcja nowej zabudowy przy al. Grunwaldzkiej Wygrała opcja A „biurowa + w parterze usługi / handel/ gastronomia”(55 punktów).

Pozostałe wyniki: B – 35 punkty.

W świetle zwycięskiej opcji na pytanie nr 2, punkt ten jest nieistotny.

4. Funkcja nowej zabudowy w miejscu istniejącego parkingu Wygrała opcja C „edukacyjna/kulturalna” (75 punktów).

Pozostałe wyniki: A- 56, B- 49 punktów.

W świetle zwycięskiej opcji na pytanie nr 2, punkt ten jest nieistotny.

5. Istniejąca zabudowa (pawilon handlowy) Wygrała opcja B „pozostawienie obecnej zabudowy z możliwością modernizacji” (72 punkty).

Pozostałe wyniki: A – 64, C – 50 punktów.

6. Zieleń na terenie niezabudowanym Wygrała opcja A „teren zielony na ok. 90% powierzchni placu” (70 punktów).

Pozostałe wyniki: B - 68, C – 42 punkty.

7. Przejście piesze przez al. Grunwaldzką Wygrała opcja C „naziemne – zebra z sygnalizacją świetlną” (72 punkty).

Pozostałe wyniki: A – 57, B – 51.

8. Istniejący klomb różany Wygrała opcja C „zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie innego terenu zielonego” (111 punktów).

Pozostałe wyniki: A - 82, B - 48, D - 107, E - 102.

9. Toaleta publiczna Wygrała opcja B „osobny budynek na placu” (69 punktów i 15 pierwszych preferencji).

Pozostałe wyniki: A – 42, C – 69 punktów i 13 pierwszych preferencji.

10. Wybór wariantu wizualizacji Wygrała opcja A „pierwszy wariant zielony” (144 punkty).

Pozostałe wyniki: B - 129, C - 122, D - 74, E - 49, F - 70.

44

Pytanie 11 dotyczyło sposobu zagospodarowania terenu zielonego i w związku z tym, że mogło zostać wybranych jednocześnie kilka opcji, które mogły być traktowane za równorzędnie potrzebne, została wybrana do tego pytania inna metoda głosowania.

Każdy z dziewięciu elementów mógł być oceniony oceń w skali od 0 do 5 (stawiając znak „X”), gdzie 0 oznacza, że jest to element niepotrzebny, a 5, że jest bardzo potrzebny. Dodatkowym polem była opcja „Nie mam zdania”. W tym pytaniu nie było konieczne zaznaczenie wszystkich opcji, a pozostawienie pustego wiersza traktowane jest tak samo, jak zaznaczenie opcji „Nie mam zdania”. Wynik oblicza się tu w następujący sposób: wygrywają opcje, które otrzymały największą liczbę punktów, pod warunkiem, że średnia głosów oddanych na dany element wynosi co najmniej 3, a dany element został oceniony przez co najmniej 15% głosujących.

Poniżej zilustrowano wyniki pytania nr 11 (wytłuszczono elementy, które zajęły pierwsze trzy miejsca pod względem ilości punktów).

Pytanie 11. ZAGOSPODAROWANIE TERENU ZIELONEGO- oceń w skali od 0 do 5 stawiając znak „X”,gdzie 0 oznacza, że jest to element niepotrzebny, a 5, że jest bardzo potrzebny.

0

1

2

3

4

5

suma

średnia

a) plac zabaw

0

1

6

24

20

60

111

3,8

b) wygrodzone miejsce dla psów

0

2

4

18

20

35

79

3,5

c) małe boisko

0

2

2

12

8

80

104

3,6

d) parking dla rowerów

0

1

0

12

24

90

127

4,4

e) urządzenia fitness

0

3

10

3

24

40

80

3,5

f) przestrzeń wystawowa

0

2

6

18

40

15

81

3,4

g) rzeźby

0

3

8

12

28

25

76

3,5

h) miejsca aktywności dla seniorów

0

1

4

15

16

85

121

4,2

i) fontanna

0

2

8

15

16

70

111

3,8

punkty

ryc. 32 obliczanie wyników głosowania w programie Decision Maker, źródło: mat. własne organizatora

45

OCENA SPOTKAŃ

3.1.

OCENA SPOTKAŃ. Omówienie ankiet ewaluacyjnych.

WYNIKI ANKIET PRZEPROWADZONYCH PO SPOTKANIU NR 1 - 6 PAŹDZIERNIKA 2011.

Po pierwszym spotkaniu wypełniono 29 ankiet.

Jako główne źródło informacji, z którego uczestnicy dowiedzieli się o wydarzeniu wskazano na internet, a przede wszystkim na portal www.trojmiasto.pl. Jednakże, ulotki i plakaty, brane pod uwagę razem, wskazane zostały przez prawie połowę respondentów za główne źródło informacji. Wskazuje to na siłę oddziaływania we Wrzeszczu nośników informacji, na które można natknąć się lokalnie. Nikt z ankietowanych nie wskazał na trudności z dotarciem do informacji na temat warsztatów.

Większość respondentów pozytywnie odniosła się do formy spotkania. Ponad połowie osób odpowiadała forma pracy w podgrupach i rozmowa, natomiast prawie 25% osób stwierdziło, że na następnym spotkaniu większy nacisk powinno położyć się na dyskusję, która rzeczywiście została po pierwszym spotkaniu przeniesiona w kuluary. Wniesione uwagi dotyczyły głownie zbyt małych rozmiarów sali, a co za tym idzie - zbyt dużej ilości grup pracujących w jednej sali oraz hałasu w tle utrudniającym pracę w grupach. Mimo obecności pracowników BRG w grupach, wskazano również na to, że każda grupa powinna mieć eksperta i powinny być przedstawione plany miasta dla tego terenu uwzględniając realia budżetu miasta.

Zasugerowano także stworzenie strony internetowej, na której na bieżąco można by publikować swoje wypowiedzi, materiały graficzne i fotograficzne. Zdecydowana większość ankietowanych zadeklarowała chęć uczestnictwa w podobnym spotkaniu w przyszłości. ulotka

7

plakat

7

ankieter

tak

1

nie

internet

9

trudno powiedzieć

4

5

5 10

15 (osób)

Pyt. 1 Skąd dowiedział/a się Pan/Pani o warsztatach? odpowiadała mi forma pracy w podgrupach i rozmowa

17

na następnym spotkaniu większy nacisk powinno położyć się na pracę w podgrupach

15

20

25

30 (osób)

Pyt. 3 Czy forma dzisiejszego spotkania Pani/Panu odpowiada?

tak

trudno powiedzieć

8

29

1 5

1 5

10

nie

3

na następnym spotkaniu większy nacisk powinno położyć się na dyskusję

Pyt. 4 Co się Pani/Panu podobało, a co chciałby/aby Pan/Pani zmienić?

1

6

inne

inne

24

10

15

20 (osób)

10

15

20

25

30 (osób)

Pyt.5 Czy wziąłby/wzięłaby Pani/Pan udział w podobnym spotkaniu w przyszłości?

ryc. 33 graficzne opracowanie wyników ankiety z 1 spotkania , źródło: opracowanie własne organizatora

47

WYNIKI ANKIET PRZEPROWADZONYCH PO SPOTKANIU NR 2 - 20 PAŹDZIERNIKA 2011.

Po drugim spotkaniu wypełniono 31 ankiet, w tym 19 ankiet wypełniły kobiety, a 12 ankiet wypełnili mężczyzn. Ponad połowa wszystkich respondentów posiada wykształcenie wyższe, a 12 osób zadeklarowało wykształcenie średnie. Zdecydowana większość ( 25 osób ) mieszka we Wrzeszczu, w tym 18 osób zamieszkuje bezpośrednie sąsiedztwo „Placu Waryńskiego”. Prawie 2/3 respondentów uczestniczyło w pierwszym spotkaniu, natomiast wszyscy zadeklarowali chęć uczestnictwa w następnym spotkaniu.

Respondentów poproszono o odpowiedź na pytanie jakich specjalistów oraz urzędników należy zaprosić na spotkanie.

Zdecydowana większość respondentów pozytywnie odniosła się do formy drugiego spotkania, udzielając jednocześnie odpowiedzi na pytanie o to, czego zabrakło.

brak odpowiedzi

9

najemcę parkingu, urzędników z wydz. arch., urzędników z zdiz, specjalistów z PG, praktyków – architektów

6

osoby decyzyjne w kwestii zagospodarowania przestrzennego

6 brak odpowiedzi 3

prezydenta wice prezydenta

czasu

2

władze miasta

2

radnych

2

specjalistów od planowania

2

projektantów przestrzeni publicznych

2

BRG, ekspertów, którzy realizowali podobne projekty gdzie indziej

1

prasę

1

komunikanta

1

urbanistów

1

plastyków

1

trudno powiedzieć

1 5

17

10

Pyt. 8 Jakich specjalistów oraz urzędników należy zaprosić na spotkanie podsumowujące?

5

podkładów

2

inwestora

1

udziału najemcy parkingu udziału urzędników z Wydz. Arch. udziału urzędników z ZDiZ

1

odpowiedzi na pytanie czy nasze spotkania wniosą coś w zagospodarowanie „Placu Waryńskiego”

1

zdjęć z wizji lokalnej

1

spotkanie jeszcze trwa

1

trudno powiedzieć

1

niczego

1

15 (osób)

5

10

Pyt. 7 Czego Pani/Panu zabrakło na dzisiejszym spotkaniu?

ryc. 34 graficzne opracowanie wyników ankiety z 2 spotkania , źródło: opracowanie własne organizatora

48

15 (osób)

WYNIKI ANKIET PRZEPROWADZONYCH PO SPOTKANIU NR 3 - 28 LISTOPADA 2011 Ankietę ewaluacyjną po finałowym spotkaniu wypełniło zaledwie 25 osób, czyli stosunkowo mało w porównaniu do frekwencji na początku spotkania. Ankietę skonstruowano tak, by uzyskać jak najwięcej informacji o sposobie przeprowadzenia debaty oraz ocenę spotkania i przygotowania organizatorów i zaproszonych specjalistów. Wśród osób, które wypełniły ankiety było 14 kobiet i 11 mężczyzn o zróżnicowanym wykształceniu i zawodach.

Większość osób, które wypełniły ankietę podało Wrzeszcz, jako miejsce zamieszkania. Fakt, że ponad połowa respondentów mieszka w dzielnicy, w której znajduje się „Plac Waryńskiego” może wskazywać na to, że mimo położenia przy głównej arterii komunikacyjnej i przestrzeni publicznej Al. Grunwaldzkiej, zagospodarowanie tego terenu to jak najbardziej sprawa lokalna.

Natomiast uczestnictwo osób spoza Wrzeszcza może sugerować zainteresowanie samym procesem konsultacyjnym.

Jako najbardziej efektywne źródło informacji o spotkaniu wymieniono Internet (11 głosów), wskazując na różne portale ( Krytyka Polityczna, Trójmiasto. pl, Wrzeszcz.info, Rada Dzielnicy itp.). Z uwagi na to, że przed trzecim spotkaniem rozwieszono w widocznych miejscach we Wrzeszczu nowe plakaty informujące o dokładnym celu spotkania, wskazano na tą metodę informowania jako na drugą pod względem skuteczności.

Spośród respondentów dziesięcioro brało udział we wszystkich spotkaniach (6 kobiet i 4 mężczyzn), ośmioro tylko w spotkaniu drugim, a dwie osoby w spotkaniu pierwszym. Można więc powiedzieć, że zdecydowana większość miała styczność z projektem „Plac Waryńskiego.

Wymyślmy Razem!”. Dla czterech osób, spośród wypełniających ankiety, spotkanie podsumowujące było pierwszym, w którym uczestniczyli.

Na pytanie otwarte „Czy uważa Pan/ Pani takie warsztaty za owocne i potrzebne?” zdecydowana większość respondentów odpowiedziała twierdząco, wskazując na kwestie upodmiotowienia lokalnej społeczności, kwestie edukacyjne i integracyjne. Kilka osób wskazało na zasadność organizowania konsultacji tylko pod warunkiem poważnego i wiążącego traktowania zdania mieszkańców. Jedna osoba odniosła się do konsultacji negatywnie stwierdzając, że konsultacje takie tylko legalizują zamiary inwestycyjne Miasta.

Odpowiedzi na kolejne pytania wskazały, że mieszkańcy uważają, że decyzje w sprawie zagospodarowania ważnych terenów miejskich powinny być zawsze konsultowane z mieszkańcami. Wątpliwości miały dwie osoby uważające, że mieszkańcy nie zawsze posiadają wiedzę o wszystkich uwarunkowaniach oraz, że konsultacje mogły by się ewentualnie odbywać ze specjalistami i reprezentantami poszczególnych grup społecznych, by uniknąć niepotrzebnych kłótni.

49

3.3.

PODSUMOWANIE REKOMENDACJE I WYTYCZNE DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA PLACU

Cykl spotkań w ramach projektu „Plac Waryńskiego. Wymyślmy Razem!” miał na celu włączenie miejscowej społeczności, przedstawicieli władz oraz organizacji pozarządowych do wspólnego dialogu w ramach działania demokracji uczestniczącej. Spotkania te pokazały że kwestia wzajemnego zaufania wymaga jeszcze pracy ze wszystkich stron. Mimo wielokrotnego podkreślenia, że brak jakichkolwiek planów miast w stosunku do tego terenu, wiele osób podchodziło do tego zapewnienia z dużym sceptycyzmem. Można przypuszczać, że dla rozwoju partycypacji społecznej zasadne jest zatem częstsze organizowanie spotkań z mieszkańcami dotyczących ważnych kwestii miejskich. Należy zdać dobie sprawę że tylko przejrzysty, poważny i odpowiedzialny dialog między mieszkańcami i decydentami umożliwi mądry i zrównoważony rozwój miasta i społeczeństwa obywatelskiego.

Szeroko rozumiane konsultacje społeczne mają na celu stworzenie platformy do podejmowania wspólnych decyzji, a nie tylko zrealizowania formalnych zabiegów w oparciu o istniejące przepisy. Są narzędziem do rozmowy i wymiany pomysłów. Konsultacje powinny być zatem organizowane na etapie przed, a nie po zapadnięciu decyzji. W trakcie warsztatów można było zauważyć, że mieszkańcom towarzyszy poczucie zwątpienia w możliwość realizacji dyskutowanych z nimi tematów, proponowanych przez nich zmian, ulepszeń. Istotnym jest zapoznanie uczestników konsultacji społecznych z ich głównych celem, który nie zawsze polega na wymogu wiążących deklaracji od władz miejskich, jednakże uciekanie od jakichkolwiek zapewnień sprawia, że mieszkańcy coraz bardziej nieufnie podchodzą do angażowania się w sprawy miasta, ze względu na poczucie bezcelowości wynikające z tego, że wypracowane przez mieszkańców rozwiązania nie przekładają się realne działania w mieście.

Takie podejście skutecznie zniechęca uczestników do uczestnictwa w innych inicjatywach partycypacyjnych. Dlatego należy zawsze jasno określić jakie będą dalsze kroki dotyczące konsultowanego tematu.

Na pytanie „Jak przekształcić Plac Waryńskiego?” mieszkańcy podczas wspólnej pracy na warsztatach udzielili kilka odpowiedzi. Dzięki temu mogła nastąpić wymiana opinii na temat diametralnie różnych scenariuszy przekształcenia omawianego terenu. Ostatecznie uczestnicy spotkań niemal jednogłośnie opowiedzieli się za zielonym zagospodarowaniem placu (przewaga wszystkich wariantów zielonych w głosowaniu). W głosowaniu nad wizualizacjami, które ilustrowały charakter zagospodarowania placu bezspornie zwyciężyła opcja wariantu zielonego, która nie wprowadza żadnej zabudowy ( wariant 1 grupa 2 ). Aby ochronić „Plac Waryńskiego” jako zieloną przestrzeń publiczną zasadne jest uchwalenie dla tej części Wrzeszcza planu miejscowego, wymagającego szczegółowych wytycznych co do możliwości zagospodarowania placu, sposobu poruszania się po nim i przede wszystkim powierzchni biologicznie czynnej. Należy też zwrócić uwagę na kwestie parkingowe, które w toku warsztatów okazały się być jednymi z najważniejszych dla mieszkańców Wrzeszcza.

50

Społeczne wytyczne do projektu planu miejscowego, lub projektu zagospodarowania terenu, na podstawie finałowego głosowania: - ”Plac Waryńskiego” jako zielony teren przestrzeni publicznej, - parking w miejscu obecnym, zagłębiony o pół kondygnacji i przykryty zielonym dachem, - nie wprowadzanie nowej zabudowy, - pozostawienie istniejącej funkcji usługowej (pawilony) z możliwością zmiany formy

zabudowy, - teren zielony na ok. 90% powierzchni placu, - stworzenie naziemnego przejścia pieszego przez al. Grunwaldzką na wysokości ul. Sobótki, - zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie innego terenu zielonego, - utworzenie toalety publicznej w osobnym budynku na placu, - najbardziej pożądane elementy zagospodarowania terenu zielonego: parking dla rowerów,

miejsce aktywności dla seniorów, plac zabaw i fontanna, małe boisko, przestrzeń wystawowa, urządzenia fitness, wygrodzone miejsce dla psów.

Po przystąpieniu do sporządzenia projektu planu miejscowego należałoby uwzględnić powyższe postulaty, a na początku procesu planistycznego zorganizować jeszcze jedną dyskusję ewaluacyjną, dotyczącą możliwości zastosowania wypracowanych przez mieszkańców rozwiązań.

51

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1 - Pismo ZDiZ dot. parkingu na „Placu Waryńskiego” Załącznik nr 2 - Ankieta do wywiadów terenowych Załącznik nr 3 - Karta do głosowania

ZAŁĄCZNIK NR 1

ryc. 33 graficzne opracowanie wyników ankiety z 1 spotkania , źródło: opracowanie własne organizatora

53

ZAŁĄCZNIK NR 2 O BADANYM Nazwisko prowadzącego: Data spaceru: Typ spacerującego (siedzi na ławce, z psem, do pracy, po zakupy…)

Wiek

Miejsce zamieszkania

Czas zamieszkiwania

Praca / zawód / aktywność (jeśli się pojawi)

Płeć

Kontakt (Tel./e -mail)

Sytuacja rodzinna (z pytania – z kim spędza czas w okolicy) OPIS SPACERU Trasa spaceru

Czy często spaceruje?

54

Jak inaczej korzysta z tej przestrzeni?

Oczekiwania wobec otoczenia / przestrzeni

Braki / problemy w użytkowaniu przestrzeni

Co się zmieniło w tej okolicy?

Typy spacerujących w okolicy

Czy ktoś z osób bliskich badanego korzysta z otoczenia? Jak?

55

Dyspozycje do rozmowy Minispacery badawcze mają pomóc nam zebrać materiał do przygotowania warsztatu. Żeby poszło to sprawnie muszą mieć naturalny/spontaniczny przebieg.

Lepiej zagra rola „studenta potrzebującego pomocy” niż socjologa, ankietera, przedstawiciela instytucji. Dosiadajmy się do ludzi, zagadujmy ich w czasi e spaceru, w drodze do sklepu itd. Niczego nie nagrywamy, karte wypełniamy dyskretnie i dopiero po zakończeniu spaceru.

Przywitanie: Dzień Dobry, czy mogę zająć chwilę. Jestem ................................ i przygotowuję spotkanie konsultacyjne dotyczące potrzeb mieszkańców w związku z zagospodarowaniem przestrzeni „Placu Waryńskiego” . Żeby przygotować spotkanie musimy dowiedzieć się jak mieszkańcy spędzają tutaj czas, co jest dla nich ważne itd. (możliwie krótko ale opowieść dostosować do rozmówcy, wskazać, że potrzebujemy ich pomocy). Rozmowa zajmie co najwyżej kilkanaście minut, chętnie będziemy towarzyszyć w spacerze.

1 Jak często spędza tu P czas? (jeśli ktoś mieszka we Wrzeszczu, ale nie często spaceruje w okolicach placu to od razu przechodzimy do pytań o to czego brakuje, dlaczego nie spaceruje itd. a dalej zgodnie ze scenariuszem) 2 Od jak dawna mieszka P. w tej okolicy?

3 W jaki sposób spędza P czas na skwerze? Jakimi trasami się P. porusza przez skwer? Z kim? Np.: rodzina, przyjaciele (przy okazji ma rodzinę? Opiekuje się dziećmi, wnukami?) w jakim celu przychodzi tzn. spacery i inne aktywności? gdzie? dokąd chodzi (np.:na przystanek? Do pracy?)? Jak się porusza tzn. pieszo, rower, samochód itd.

4 A jak spędza P czas w innych miejscach w okolicy? Jakich? Dlaczego?

5 Czego brakuje na P trasie/w tej okolicy? Jakie widzi P problemy? Z czego to wynika? Czy ma to związek z muzeum?

6 Kto tu jeszcze spędza czas? Gdzie, z kim, jak? (analogicznie jak w pyt. 3). Jakie grupy i czy to raczej mieszkańcy, czy inni? Uwaga: chodzi o to aby w swobodnej rozmowie wyszło, czy jest to przestrzeń bardziej publiczna czy prywatna i ewentualnie jak powinno być?

7 Co tu się zmieniło ostatnio? A co P chciałby, aby tu się zmieniło? Oczekiwania, potrzeby, obawy dotyczące przyszłości.

Zaproszenie na warsztat

56

ZAŁĄCZNIK NR 3 KARTA DO GŁOSOWANIA– PLAC WARYŃSKIEGO. WYMYŚLMY RAZEM! Uszereguj opcje w wybranej kolejności – 1, 2, 3 itd., gdzie „1” oznacza najlepszą opcję, „2” opcję drugiego wyboru, „3” opcję trzeciego wyboru, aż do najmniej pożądanej opcji. Wszystkie pola należy wypełnid.

1. PARKINGI a) pozostawienie parkingu w stanie obecnym b) parking w miejscu obecnym, zagłębiony o pół kondygnacji i przykryty zielonym dachem c) parking 2-kondygnacyjny w miejscu obecnym (1 kondygnacja podziemna, 1 kondygnacja nadziemna), przykryty zielonym dachem d) parking podziemny w miejscu istniejącego parkingu e) parking podziemny bezpośrednio przy al. Grunwaldzkiej (pod obecnym terenem zielonym) f) parking podziemny pod całością terenu

2. NOWA ZABUDOWA a) nie wprowadza się nowej zabudowy b) budynek przy al. Grunwaldzkiej - do 2 kondygnacji (z bramą na plac) c) budynek przy al. Grunwaldzkiej – do 5 kondygnacji (z bramą na plac) wraz z dołączonym budynkiem przy ul. Waryoskiego (1 kondygnacja) d) budynek w miejscu parkingu – do 2 kondygnacji

3. FUNKCJA NOWEJ ZABUDOWY PRZY AL. GRUNWALDZKIEJ (WARIANT 2a I 2b) a) biurowa + w parterze usługi/ handel/ gastronomia b) mieszkalna + w parterze usługi/handel/gastronomia

4. FUNKCJA NOWEJ ZABUDOWY W MIEJSCU ISTNIEJĄCEGO PARKINGU c) gastronomia d) usługowa- handlowa e) edukacyjna / kulturalna

5. ISTNIEJĄCA ZABUDOWA (PAWILON HANDLOWY) a) usunięcie obecnej zabudowy b) pozostawienie obecnej zabudowy z możliwością modernizacji c) modernizacja i możliwośd podwyższenia do 2 kondygnacji

57

6. ZIELEŃ NA TERENIE NIEZABUDOWANYM a) teren zielony na ok. 90% powierzchni placu (pozostała częśd: powierzchnie utwardzone w postaci placów i ścieżek, małej architektury itp.) b) teren zielony - ok. 70% powierzchni (pozostała częśd: powierzchnie utwardzone w postaci placów i ścieżek, małej architektury itp.) c) teren zielony - ok. 50% powierzchni (pozostała częśd: powierzchnie utwardzone w postaci placów i ścieżek, małej architektury, itp.)

7. PRZEJŚCIE PIESZE PRZEZ AL. GRUNWALDZKĄ a) brak b) naziemne – zebra bez sygnalizacji świetlnej c) naziemne – zebra z sygnalizacją świetlną

8. ISTNIEJĄCY KLOMB RÓŻANY a) pozostawiony w istniejącej postaci b) zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie chodnika c) zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie innego terenu zielonego d) zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie placu z rzeźbą lub innym elementem małej architektury e) zlikwidowanie klombu różanego i utworzenie miejsca odpoczynku

9. TOALETA PUBLICZNA a) brak b) osobny budynek na placu c) w projektowanym budynku

58

10. KTÓRY WARIANT NAJBARDZIEJ PANI/PANU ODPOWIADA a) pierwszy wariant zielony ( w I, gr.2 ) b) drugi wariant zielony (w I, gr.3 ) c) trzeci wariant zielony (w I, gr. 5 ) d) zabudowa od al. Grunwaldzkiej – do 2 kondygnacji (w II, gr. 4 ) e) zabudowa od al. Grunwaldzkiej – do 5 kondygnacji (w II, gr. 6 ) f) zabudowa na miejscu parkingu (w III, gr. 1 )

11. ZAGOSPODAROWANIE TERENU ZIELONEGO- oceo w skali od 0 do 5 stawiając znak „X”, gdzie 0 oznacza, że jest to element niepotrzebny, a 5, że jest bardzo potrzebny.

0

1

2

3

4

5

nie mam zdania

a) plac zabaw dla dzieci b) wygrodzone miejsce dla psów c) małe boisko d) parking dla rowerów e) urządzenia fitness f) przestrzeo wystawowa g) rzeźby h) miejsca aktywności dla seniorów i)

fontanna

59