Mijn job: tekenaar Pascale Pollier

Mijn job: tekenaar

PASCALE POLLIER

Pascale Pollier heeft een uitzonderlijke interesse voor het menselijke lichaam. Als medisch kunstenares verbindt ze haar tekeningen en beeldhouwwerk met wetenschap. De anatomie van de mens vormt haar inspiratiebron. Tijdens dissecties en operaties tekent Pascale de schoonheid van het lichaam in haar verschillende gedaantes en zeker ook in haar minder perfecte vorm.

Medische illustraties ‘Er zijn heel wat redenen waarom er zowel medische foto’s als medische illustraties bestaan. Als medisch illustrator kan je verduidelijken’, vertelt Pascale. ‘Neem nu deze tekening van een nier. Op een foto is het verschil tussen een ader, die platter is en een slagader, die ronder is, moeilijk te zien. Dat kan je op een tekening duidelijker tot uiting brengen. Als medisch kunstenaar moet je de dingen eerst goed begrijpen, vooraleer je ze kan tekenen. Er gaat veel onderzoek aan vooraf.’ De tekening die Pascale van de nier maakt, is voor een online encyclopedie. De meeste kunstenaars die de opleiding medische kunst volgden, werken voor geneeskundige tijdschriften en uitgaves. ‘Ook bij rechtszaken kunnen medische tekeningen helpen’, vertelt ze. ‘Als zich tijdens een operatie een fout heeft voorgedaan, kan je met tekeningen schetsen wat er is gebeurd. Zo krijgt de jury een beter zicht op het probleem. Bij een moordzaak zijn foto’s van een autopsie te confronterend. In een tekening kan je het emotionele aspect weghalen.’ Gebroken blik Als kind maakte Pascale mee hoe haar kat in haar armen stierf. ‘Dat was zo’n ingrijpend moment. De ogen van de kat waren eerst nog vol leven, maar niet veel later begonnen ze langzaam te staren. Daarna brak de blik. Het was alsof een stopcontact werd uitgetrokken. Ik voelde mij triest en ook machteloos. Maar eigenlijk is toen mijn fascinatie voor leven en dood ontstaan en hoe het lichaam werkt. Hoe kan je zo’n dood lichaam weer tot leven wekken, een ziel geven?’

Anders zijn Tijdens haar studie medische kunst aan de Medical Artists Association in Londen koos Pascale het tekenen van een surgical sequence als onderwerp van haar eindwerk. Ze woonde een operatie bij en documenteerde die al tekenend. De afwijking die Pascale onderzocht was intersekse, een term die de voorkeur krijgt op hermafroditisme. Bij intersekse vertoont het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. Pascale volgde een ingreep bij een kind dat was geboren met ambiguous

genitalia, een mix van twee geslachten. Tijdens de operatie werd een vrouwelijk geslachtsdeel gereconstrueerd. De ingreep duurde vijf uur. De tekeningen die Pascale er bij maakte, waren niet gedetailleerd, maar eerder diagrammen. Ze maken het mogelijk om het verloop van de operatie te volgen. Pollier bestudeerde trouwens niet alleen het fysieke aspect van deze conditie, maar ook het psychologische, het sociale en het emotionele, voor de ouders en de kinderen. ‘Mijn conclusie is dat de intersekseconditie eigenlijk geen medische afwijking of ziekte is, maar een biologische variant: een derde gender. Als het medisch mogelijk is, lijkt het me het beste dergelijke kinderen gewoon zonder operatie te laten opgroeien.’

Dissecties tekenen Behalve kunstenares is Pascale Pollier ook mede-oprichtster van de organisatie BIOMAB (Biological and Medical Art in Belgium). Tweejaarlijks organiseert ze samen met dr. Ann Van de Velde dissectietekenklassen voor kunstenaars, wetenschappers →

en studenten. Tijdens live dissecties krijgen ze inkijk in de interne werking van het lichaam en maken ze anatomische tekeningen. Het is vrij uniek om er aanwezig te kunnen zijn en alles verloopt met het grootste respect voor de donoren, die hun lichaam hebben afgestaan voor medisch onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. ‘Het lugubere verdwijnt als je de structuur en de wonderbaarlijke perfectie van onze binnenkant ontdekt’, legt Pascale uit. Elk medisch tekenaar moet een ethisch document ondertekenen. De morele code en regels zijn binnen deze kleine beroepsgroep heel belangrijk. Zo worden gezichten nooit getrouw nagetekend.’

Andreas Vesalius Pascale geeft ook workshops gezichtsexpressie. ‘Tijdens deze workshop gaan we dieper in op het beeldhouwen van de spieren in een gezichtsexpressie.

We doen dat door de wastechniek te gebruiken op een schedelmodel. Ik hoop mensen enthousiast te maken voor anatomische kunst, zoals het werk van Andreas Vesalius (1514 – 1564), dat bij mij deed. Hij is één van mijn grote helden’, vertrouwt Pascale ons toe. ‘Hij is de grondlegger van onze moderne anatomie en bovendien geboren in Brussel. Als beginnend kunstenaar hing ik zijn illustraties uit de ‘Fabrica’ – zijn meesterwerk over anatomie –

overal in huis, in het atelier en zelfs in de badkamer. Zijn werk zette me ertoe aan om de binnenkant van het lichaam te bestuderen om de functies ervan te begrijpen. Het observeren van het ongewone en het onzichtbare heeft mij altijd geboeid. Hoe dieper ik in het lichaam kijk, hoe mooier het wordt.’

PASCALE POLLIER

° 1967 Woont in Londen, heeft nu ook een atelier in Brakel. Volgde een opleiding plastische kunsten aan Academie in Gent (nu KASK) en postgraduaat medische kunst bij de Medical Artists Association in Londen.

Tekst: Marianne Sneijers Foto’s: Evenbeeld