1
ﭘﺳﺖ: -١ﮔﻪﻟﻚ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑﻮێ دهﺑ ﻧﺮﺧﯽ ﺋﻪو ﺋﺎزادﯾﯿﻪش ﺑﺪا ...........................................ﺷھﯿﺪ دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ٢ .......... -٢ﭘﺸوای ﺷﯚڕش و ﺧﺑﺎت و ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ......................................ﺋﻟﺒﻮرز ڕۆﺋﯿﻦ ﺗن ٤ ............... -٣دﯾﻤﻧ ﺑ ﺷﮑﯚﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎرواﻧﯽ ﻧﭘﺴﺎوەی ڕﮕﺎی ﺗﮑﯚﺷﺎن .....................................ﻗﺎدر ورﯾﺎ ٧ ........................ -٤ﭘﺸوا ﺑر ﻟوەی ﭘﺒﮑﻧ ،ﮔﺮﯾﺎ ...........................................................ﺋرﺳﻻن ﭼﺑﯽ ١٢ .............. -٥ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺘﯽ ﺑھﺎ و ﺑﺎﯾﺧﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮرد ....................................ﻣﺟﯿﺪ ﺣﻗﯽ ١٦ .................. -٧ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ................................................................ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺷﻤﺎﺷﯽ ١٨ ................ -٨ﮐــﻮرﺗ ژﯾﺎﻧﻨﻤــﺎﻣی ﺑﺷــﮏ ﻟ ﺋﻧــﺪاﻣﺎﻧﯽ ڕــﺒری ﺷــھﯿﺪ ،ﻓرﻣﺎﻧــﺪەر و ڕﺒراﻧــﯽ ﮐــﯚﭼﮑﺮدو ﻟ ﺳــ ﻗﯚﻧــﺎﺧﯽ ٦٩ﺳــﺎ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﮐات ................................................................................ﺋﺎﻣﺎدە ﮐﺮدﻧﯽ رەﺣﻤﺎن ﻧﻗﺸﯽ ٢٠ ...........
وﺗﻪﮐﺎﻧﯽ دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ،ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﻪھﯿﺪان :
ﮔــﻪﻟﻚ ﺋــﺎزادﯾﯽ ﺑــﻮێ دهﺑــ ﻧﺮﺧــﯽ ﺋــﻪو ﺋﺎزادﯾﯿــﻪش ﺑــﺪا .ھــﯿﭻ ﻣﯿﻠﻠــﻪﺗﻚ ﺑــﻪ ﺑــ زهﺣﻤــﻪت و ﺗﻜﯚﺷــﺎن ،ﺑــﻪ ﺑــ ﺑــﻪﺧﺘﻜﺮدﻧﯽ رۆــﻪ ﺑــﻪ ﻧﺮﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﺋﺎزادی ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮه. ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردﯾﺶ و ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋﻤﻪش ﻛﻪ ﭘﺸهوی ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرده ﻟﻪﻣﮋه ﺋﻪوهی دهزاﻧﻦ ﻛـﻪ ﺋـﺎزادی ،ﻓﯿـﺪاﻛﺎرﯾﯽ دهوێ ،ﺧﯚﺑـﻪﺧﺘﻜﺮدﻧﯽ دهوێ .ﻛﺎرواﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﻤﺎن درﮋه ،ﺑﻪم رهﻧﮕﻪ ﻟﻪوهش درﮋﺗﺮ ﺑ.
2
ﺋﻤﻪ ﻟﻪ رۆژی ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪهﻛﺎﻧﻤﺎن ﻟﻪﻣﮋه ﺑﯾﺎرﻣﺎن داوه ﻧﻪﮔﺮﯾﻦ .ﻟﻪﻣﮋه ﺑﯾﺎرﻣﺎن داوه ﻛﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎو ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻛﺎرﻚ ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻜﻪﯾﻦ و ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎو و ﻟﻪﺑﻪر ﺑﯿﺮی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﻤﺎن ﺷﻪرﻣﻪزار ﻧﻪﺑﯿﻦ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ رﮕﺎی ﺋﻪوان ﺑﻪرﻧـﻪدهﯾﻦ ،وهك ﺋـﻪوان ﺗـﺎ ﺳـﻪر ﺋـﻪو رﮕﺎﯾـﻪ ﺑۆﯾﻦ ،ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺗﻪﻧﮓ و ﭼﻪﻪﻣﻪﯾﻪك ﻧﻪﺗﺮﺳﯿﻦ ،ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﯾﻪك ﻧﻪﻛﺸﯿﻨﻪوه. ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﻤﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﻜﯽ رهواﯾﻪ.ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ،ﺧـﻪﺑﺎت ﺑـﯚ دوارۆژی ﻣﻨﺪاـﻪﻛﺎنو ﻧﻪﺳـﻠﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪﯾـﻪ .ﺋﻪﮔـﻪر ﺋﻤـﻪ وهك ﺋﻪم ﻧﻪﺳﻠﻪ ﺋﻪرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﺑـﻪ ﭼـﺎﻛﯽ ﺑـﻪﺟ ﺑﮕﻪﯾـﻪﻧﯿﻦ دهﺗـﻮاﻧﯿﻦ ھﯿـﻮادار ﺑـﯿﻦ ﻛـﻪ ﻧﻪﺳـﻠﯽ داھﺎﺗﻮوﻣـﺎن ﺷـﻪھﯿﺪی ﻧـﻪﺑ .ھـﻪروهھﺎ ﺋﻪﮔـﻪر ﻧﻪﺳﻠﯽ راﺑﺮدوو ﯾﺎ ﻧﻪﺳﻠﻪﻛﺎﻧﯽ راﺑﺮدوو ﺑﻪ ﭼﺎﻛﯽ ﺋﻪرﻛﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺟ ھﻨﺎﺑﺎ رهﻧﮓ ﺑ ﺋﻪو ﻧﻪﺳﻠﻪی ﺋﻤﻪ ﺷﻪھﯿﺪی ﻧﻪدهﺑﻮو. ﺑﯚﯾﻪ ﺑﯿﺮهوهرﯾﯽ ﺷﻪھﯿﺪهﻛﺎﻧﻤﺎن ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪ دهﻣﺎن ھﻨﺘﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑواﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕﻜﯽ ﭼﻪﺳـﭙﺎو ،ﺑـﻪ دﻜـﯽ ﭘـ ﻟـﻪ ﺷـﯚڕشو ﺑﻪ ھﯿﻮاﯾﻪﻛﯽ زۆر ،ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن درﮋه ﭘ ﺑﺪهﯾﻦ .ﺋﻪو ﺧﻪﺑﺎﺗﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ دهﺑﺘﻪ دوو ﺷﺖ :ھﻪم ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪهﻛﺎﻧﻤﺎن ﺷـﺎد دهﻛـﺎو ھـﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﻛﻪﻣﺎن رزﮔﺎر دهﻛﺎ ﺑﯚ ﺋﻪوه ﻟﻪ دوارۆژدا ﺷﻪھﯿﺪﻣﺎن ﻧﻪﺑ. ﺋﻪم وﺗﺎﻧﻪ ﻟﻪ رﻮرهﺳﻤﯽ ﭘﺮﺳﻪو ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯿﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪوﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻟﻪﻣﮋﯾﻨﻪی ﺣﯿﺰب ﻛﺎك ﺧﺎﻟﯿﺪی ﻋﻪﻟﯿﭙﻮور دا )زﺳﺘﺎﻧﯽ ( 7136ﭘﺸﻜﻪش ﻛﺮاون. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3
ﭘﺸوای ﺷﯚڕش و ﺧﺑﺎت و ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪاﯾﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد
ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ ﺋﻟﺒﻮرز ڕۆﺋﯿﻦ ﺗن ﻣ ـﮋووی ﻣﺮۆﭬ ـﺎﯾﺗﯽ زۆری ڕ ـﺒری ﺑ ﺧ ـﯚی دﯾﺘــﻮە ﺑم ﺷــﺎﯾدی ﮐم ﭘﺸ ـوا ﺑــﻮە ﭼﻣﮑ ـﯽ ﭘﺸ ـوا ﻟ ﻻی ﻣــﻦ ﮔورەﺗــﺮ ﻟ ڕ ـﺒر و ﺑڕ ـﻮەﺑرە .ﭘﺸ ـوا ﭘﺸ ـەوی ھﻧﮕــﺎو ﻧــﺎن ﺑرەو ﻣﺮوﭬ ـﺎﯾﺗﯽ ﺋﻧــﺪازﯾﺎری داﻧــﺎﻧﯽ ﺑﻨــﺎﻏی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻧــﻮێ ﮐ ﻣ ـﮋوی ﮐﯚﻣﮕــﺎی ﻣﺮوﭬﺎﯾﺗﯽ ﺑرەو ﺗواو ﺑﻮﻧﮑﯽ ﺋﯿﺪەﺋﺎڵ دەﺑﺎت .ﭘﺸوا ھﻣـﻮو ﺧﺴـﻠﺗﮐﺎﻧﯽ ڕﺒراﯾﺗـﯽ و ﻗھﺮەﻣـﺎﻧﮑﯽ ﻧﺗوەی ﻟ ﺧـﯚی دا ھﯾ ﻟ ھﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺶ ﻟ ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪای و ﺧﯚﺑﻮوردەی ﻟ ﭘﻨﺎو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔل دا ﻟ ﺑرەی ھرە ﭘﺸوە دان. ﮐــﻮردﯾﺶ ﻟ ﭘﺸ ـوای وا ﺑ ـﺒش ﻧﺑــﻮە ﺧــﺎوەن ﭘﺸ ـوای وا ﺑــﻮە ﮐ ھﻣــﻮو ژﯾﺎﻧﯿ ـﺎن ﻟ ﺑرەو ﭘ ـﺶ ﺑﺮدﻧ ـﯽ ﮐﯚﻣﮕــﺎی ﺧﯚﯾ ـﺎن ﮐــﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ .ﺑﯚ ﮐﻮرد ﭘﺸﮑوﺗﻦ ﺗﺎ ﺋﻣوش ھر ﻟ ﺑﻨﺎﻏ دا ﻗﺗﯿﺲ ﻣﺎوە .ﺑﻨﺎﻏی ھر ﭘﺸـﮑوﺗﻨﮏ ﺋـﺎزاد ﺑـﻮﻧﺘﯽ ﺋـﺎزاد ﺑـﻮﻧﮐی وا ﻟ ﻣﺮۆڤ دەﮐﺎ ﮐ ﺑﮕﺎﺗ ﺋو ﻧﺮﺧی ﮐ ھﯾﺗﯽ ﺗﺎ ﺑرەو ﭘﺶ ﭼﻮﻧﯽ ﻣﺎﻧﺎی ڕاﺳﺘﻗﯿﻨ ھﺑﺖ .ھر ﺑﯚﯾش ﭘﺸـوای ﻧﺗوەی ﮐـﻮرد ھﻣﻮو ژﯾﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدوە ﺗﺎ ﺑ داﻧﺎﻧﯽ ﺋو ﺑﻨﺎﻏﯾ رﭽﮑی ﭘﺸﮑوﺗﻦ ﺑﮕﺮﻧ ﭘﺶ.
4
ﭘﺸوای ﮐﻮرد ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ﻟ ﻣـﮋووی ﮐـﻮرد و ﻣﺮۆﭬﺎﯾﺗﯿـﺪا ھﻣـﻮو ﺋو ﺧﺴـﻠﺗﺎﻧی ﺳـرەوەی ﻟ ﺧـﯚ ﮔﺮﺗـﻮوە ،ﻟواﻧﯾ ﻟ ﺑﺧﺘـﯽ ﮐﻮرد ﺑﻮﻧﯿﺎن ﺑ ﮐ ﺋﻣۆ ﻟ ڕﺰی ﻣﺎﻧﺪﻼ ﯾﺎ ﮔﺎﻧـﺪی ﻟ ﮐـﯚڕو ﮐﻮﺑﻮﻧوەﮐـﺎﻧﯽ دوﻧﯿـﺎ ﻧـﺎوی ﻧـﯿ. ﺋﮔـﯽ ﻧـﺎ ﻟ ﮐـﺮدەوە دا ﺑﮑـﻮ زﯾـﺎﺗﺮ ﺧﺰﻣﺗﯿﺎن ﺑ ﮔل و ﮐﯚﻣﮕﺎﯾﺎن ﻧﮐﺮدﺑ ﻗت ﮐﻣﺘﺮ ﻧﺑﻮوە .ﭘﺸوا ﻗﺎزی دەﺗﻮاﻧﺮﺖ ﻟ زۆر رووە ﺑﮑﺮێ ﺑ ﺳر ﻣﺷﻖ و ﻟ ھﻣـﺎن ﮐﺎت ﻟ زۆر رووە ﺑﻮە ﭼﻗﯽ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری ﮐﯚﻣﮕﺎو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾک ﺑـﻮو ﮐ زۆر واﻧی ﺑـﯚ ﮔﻟﮐی ﺑ ﺟﮫﺸـﺖ .ﺋـﻤی ﮐـﻮرد ﺑ داﺧوە ﻟ ھﮕﺮﺗﻨﯽ ﭘﻧﺪی وا زﯾﺮەک ﻧﺑﻮوﯾﻦ ﺋﮔر ﺗﻧﯿﺎ وەﺳﯿﺗﮐی ﮐﺮدەوەﮐﺎﻧﯽ ﺑﮑﯾﻦ ﺑ ﭼﺮای ڕﮕﺎﻣﺎن دەﺗﻮاﻧﯿﻦ زۆر ھﻧﮕﺎو ﺑرە ﭘـﺶ ﺑرﯾﻦ. ﭘﺸوا ﻗﺎزی وەک ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﻓرھﻧﮕﯽ ﺳﺎﺗﯽ ﺧﯚی زۆر ھوﯽ ﭘﺸﮑوﺗﻨﯽ زاﻧﺴﺖ و ﻣﻋﺮﯾﻔی ﮐﻮردی داوە ﺑردەوام ﻟ ھر ﺳﻮﭼ ﺑﺖ ﺧﺰﻣﺗﯽ ﺧﻮﻨﺪﮐﺎر و ﺗﻮﮋی زاﻧﺴﺖ ﭘروەر ﮐﺮدوە ھﺎﻧﯿﺎﻧﯽ داوە ﻧﺎردﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن ﺑﯚ دەرەوە ﮐﺮدﻧوەی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ و ﭘرە ﭘﺪان ﺑ ﺋدەﺑﯿﺎت و ﺷﯿﻌﺮی ﮐﻮردی دەرﮐﺮدﻧﯽ ڕۆژﻧﺎﻣ و ﮔﯚﭬـﺎر ھﻣـﻮوی ﺋواﻧ ﺑ ھوڵ و ھﺎوﮐـﺎری و ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘﺸوا ﮐﺮان ھر ﺑﯚﯾش ﭘﺸوا ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ ﻓرھﻧﮕﯽ زەﻣﺎﻧی ﺧﯚی ﺑﻮە ﮐ ﻧ ﺗﻧﯿﺎ ﻟ ژﯾﺎﻧﯽ دا ﺑﮑﻮ ﺑ ﺑرھﻣﮫﻨر ﺑﻮە ﺑﯚ ﮐﯚﻣﮕﺎی ﮐﻮرد ﮐ ﻟ وەﺳﯿﺗﮐﺷﯽ دا دە ﻣﻨﺪاﮐﺎﻧﺘﺎن ﻓﺮی زاﻧﺴﺖ ﻋﯿﻠﻢ ﺑﮑن ﺗﺎ ﮐﻮرد ﭘﺸﮑوێ. ﭘﺸوا ﻧﻤﻮﻧی ڕﭽﮑ ﺷﮑﻨﯽ ﺑﻮە ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﺧﯚی دا ﺑم ﺋوەی ﭘﺸوای ﺟﯿﺎواز دەﮐﺎﺗوە ﻟ ھﻣﻮو ڕﭽﮑ ﺷـﮑﻨﮏ ﺋوە ﺑـﻮو ﮐ ﺑﺎﻧﺴﮑﯽ وای داﻧﺎ ﺑﻮو ﮐ ھﻣﻮو ﺋو ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﺎﻧی ﮐ دەﮐﺎت ﻟ ﻻﯾن ﮐﯚﻣﮕﺎوە ﭘﺳﻨﺪ دەﮐـﺮﻦ ﻟ ھﻣـﺎن ﮐـﺎﺗﯿﺶ دا ﺧـﯚی ﭘـﺶ ڕەوی ﺋﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋو ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﺎﻧ ﺑﻮە ﺳڕەرای ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﮐی ﺑم ﺗﻮاﻧﯿﻮﺗی ﮐﯚﻣﮕـﺎ ﺑ ﯾﺎﺳـﺎو ڕﺴـﺎی ﺳـردەﻣﯽ ﭘﺸـﭭﭼﻮن ﺋﺎﺷﻨﺎ و ھوﯽ ﺋو ﺟﺒﺟ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋو ڕﺴﺎﯾﻧ ﻟو ﺳـردەﻣ دەﮐـﺎت ﻟواﻧﯾ ﺑـﯚ ﺋﺴـﺘﺎ ﺋو ھوﻧی ﺋوﮐـﺎﺗﯽ ھﻧـﺪێ ﺑـﺎﺑﺗﯽ ﺋﺎﺳﺎی ﺑﻦ ﺑم ﺑﯚ ﮐﯚﻣﮕﺎﯾﮐﯽ دوﻧﯿﺎﯾﯽ ﺳﯿﻣﯽ ﺳردەﻣﯽ ﺷڕی دووەﻣـﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯽ ﺋو ﭘڕی ڕﭽـﮑ ﺷـﮑﻨﯽ ﺑـﻮوە ﻟواﻧش دەﺗـﻮاﻧﯿﻦ ﺑ ھﻨﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑﯚ ﮔﻮڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳت و ﮐﺎر و ﺧﺑﺎت ﺑﺖ ﯾﺎ ھوﯽ ﭘﮑوە ژﯾﺎﻧﯽ ﭘﮑﮫﺎﺗ ﺟﯿﺎوازەﮐﺎن و زۆر ﺷﺘﯽ ﺗﺮ ﺑﺖ. ﭘﺸوا ﺧﺎوەن ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎی ڕﺒراﯾﺗﯽ ﺑﻮە ﻟ ﺳـردەﻣﯽ ﺋو دا ھﺗـﺎ ھﻧـﺪﮏ ﺟـﺎر ﺋﺴـﺘﺎش ﺑـﯚ ﺑدەﺳـﺖ ھﻨـﺎﻧﯽ ﺋو ﮐﺎرﯾﺰﻣـﺎﯾ دەﺑـ ﺧﺎوەن ھﺰﮑﯽ ﭼﮐـﺪاری ﯾـﺎ ﻋﺷـﯿﺮەﺗﯽ ﯾـﺎ ﻻﻧـﯽ ﮐم ﻣﻮـﮏ و ﻣـﺎدﯾت ﺑـ ﺑم ﭘﺸـوای ﮐـﻮرد ﺗﻧﯿـﺎ ﺧـﺎوەن ھـﺰی زاﻧﺴـﺖ و دادی ﮐﯚﻣﯾﺗﯽ ﺑﻮە واﺗ ﺋو ﮐﺎرﯾﮕرﯾ زۆرەی ﮐ ھﯾﺒﻮە ﻟ ﻋﺷﯿﺮەﺗﯽ ﯾﺎ ژﻣﺎرەی ﮐﺳ ﭼﮐﺪارە ﺧﺰﻣﮐﺎﻧﯽ ﻧﺑﻮە ﺑﮑـﻮ ﻟ ڕوی ھـﺰی ﻋﻗﻼﻧﯽ ﺑﻮە ﮐ ﭘﺸوا ھﯾﺒﻮە دﻣزراﻧﺪﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮان ﻟ ﺳـر دەﺳـﺘﯽ ﺋو وای ﮐـﺮد ﮐ ﻟ ﮐﺎرﯾﺰﻣـﺎی ﺧـﯚی ﮐـﮏ وەرﮔــﺮێ ﺑـﯚ رﮑﺨﺴــﺘﻨﯽ ﮐﯚﻣﮕــﺎ ﭼﻮﻧﮑــﻮ ﭘﺸـوا ﺑــﻮوﻧﯽ ﻧک ﻟ ﺳ ـر ﺋــﺎرەزوو ﻣﯾﻠ ـﯽ ﺑـﯚ ڕ ــراﯾﺗﯽ ﺑﮑــﻮ ﻟ ﺳ ـر ﺑﻨــﺎﻏی ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﮔل ﺑﯚ زاﻧﺎﯾﺎﺗﯽ و دادی ﺋو ﺑـﻮە ھـﯚی ﺋوە ﮐ ﺑﺒـ ﺑ ﭘﺸـوای ﮔل .ﮔورەی ﭘﺸـوا ﮐﺎﺗـﮏ دەردەﮐوێ ﮐ ﻟ ھﻣـﻮو ﻗﻮﻧﺎﻏﮐﺎﻧﯽ ﺧﺑﺎﺗﯿﺸﯽ دا ﺳـڕەرای ﺋو ﮐﺎرﯾﺰﻣـﺎﯾ ﺑﯾﺎرەﮐـﺎﻧﯽ ﺑ ﺗـﺎﯾﺒﺗﯽ ﺑﯾـﺎرە ﭼـﺎرەﻧﻮس ﺳـﺎزەﮐﺎﻧﯽ ﻟ ڕـﮕی راوـﮋی زۆرﺗـﺮﯾﻦ ﮐﺳوە دەﯾﺪا ﺋوەش ﻧﯿﺸﺎن دەدا ﮐ ﺗﻧﯿﺎ ﻏﻣﯽ ﭘﺸوا ﮐﻮرد و داھﺎﺗﻮوی ﺑﻮو ﻧک ﺷﺘﯽ ﺗﺮ.
5
ﭘﺸوای ﮐﻮرد دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﮑﯽ ﺳرﮐوﺗﻮوی ﮐﻮرد ﺑﻮو ﮐ ﺑ زاﻧﯿﻨـﯽ زﻣـﺎن و ﻓرھﻧﮕـﯽ ﺑﮕـﺎﻧ دەﯾﺘـﻮاﻧﯽ ﺑﺒـ ە ﭘـﺮدی ﺑﮕـﺎﻧ ﻟ ھﻣـﺎن ﮐﺎﺗﯿﺶ دا ﻣﻮﮐ ﺑ ﻟ ﺳر داواﮐﺎری ﺑ داﻧﺎﻧﯽ ﭘﯾﻮەﻧﺪی ﻟ ﮔڵ ھﺰەﮐﺎن ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻟ داﺧـﻮازی ڕەوای ﮔﻟﮐﺷـﯽ ﺑـﯚ ﯾک ﺳـﺎﻧﯿش ﭘﺎﺷﮕﻮێ ﻧﺧﺴﺖ ھر ﺋوەش واﯾﮑﺮدﺑﻮو ﺟﯿﺎوازی ﻟ ﻧﻮان ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺋﺎزەﺑﺎﯾﺠﺎن ھﺑ ﯾﮐﮑﯿﺎن ڕەﻧﮕـﯽ ھﺰەﮐـﺎﻧﯽ ﭘﻮە دﯾﺎر ﺑ ﯾﮐﮑﯽ ﺗﺮ ڕەﻧﮕﺪاﻧوەی وﯾﺴﺘﯽ ﻧﺗوەﮐی ﺑﺖ .ﻟ درـﮋەی ﮐﻮﺑﻮﻧوەﮐـﺎﻧﯽ ﻗـﺎزی ﻟ ﺗـﺎران ﻟ ﮔڵ ﻗـﻮام ﯾک ﺧـﺎڵ ﻟ داﺧﻮازﯾﮐﺎﻧﯽ ﮔل ﻧﮐﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋوەش ﺑﯚ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﮑﯽ زاﻧﺎ دەﮔڕﺘوە ﮐ ڕﺒراﯾﺗﯽ وەﻓﺪەﮐﺎﻧﯽ دەﮐﺮد. ﭘﺸوا ﻟ ھﻣﻮو ژﯾﺎﻧﯽ دا ﻧﻤﻮﻧی ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮرد و ﭘﺸوای ﻣﮋوی ﻣﺎف ﺧﻮازی ﮐﻮردە ﭘﺸوا ﺋوەﻧﺪە ﮔورە ﺑﻮو ﮐ ﺑ ﻣرﮔﯽ ﺧﯚﺷﯽ واﻧﯾﮐﯽ ﭘـ ﻟ ﻧـﺎوەڕۆک ﺑـﻮو ﺑـﯚ ﮔﻟﮐی ﺑ ﻣﺮدﻧـﯽ زۆر ﭼﻣﮑـﯽ ﻟ ﺧﺑـﺎﺗﯽ ﻣـﮋوی ﮔﻟـﯽ ﺑـﯚ ھﻣﯿﺸـ زﯾﻨـﺪو ڕاﮔـﺮت ھر ﺑـﯚﯾش ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ڕۆژ ﺑﯚ ڕﺰ ﮔﺮﺗﻦ ﻟ ﺷھﯿﺪ و ﻧﺎوھﻨﺎﻧﯽ وەک ڕۆژی ﺷھﯿﺪ ڕوژی ١٠ﺧﺎﮐﻟﻮەﯾ ﮐ ڕوژی ﻟ ﺳﺪارە داﻧﯽ ﭘﺸواﻣﺎﻧ ﮐ دە ﺳر ﺑرزم ﺋﻣۆ ژﯾﺎﻧﻢ ﭘﺸﮑﺷﯽ ﺧﺎک و ﮔﻟﮐﻣﺎن دەﮐم ﺑـﯚﯾ ﻟ ڕۆژـﮏ دا ﮐ ﭘﺸـوای ﭘﺸـﻤرﮔ ﻟ ﭘﻨـﺎو وﺗﮐی ﺑ ﭼﺎوی ﮐﺮاوە ﺑ ﺳرﺑرزی ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻓﯿﺪا دەﮐﺎت رۆژی ھﻣﻮو ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑـﺖ ﮐ ﻟ ﭘﻨـﺎو وت دا ﻣـﺮدن ﺑ ﺳـرﮐوﺗﻦ دەزاﻧﻦ. ﭘﺸوا ﺧﺑﺎﺗﯽ ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ و ژﯾﺎن و ﻣرﮔـﯽ ﺷـﺎﯾﺎﻧﯽ زۆرﺗـﺮﯾﻦ ﺑـﺎﺑﺗﯽ ﻟﮑـﯚﯿﻨوەو وەرﮔﺮﺗﻨـﯽ واﻧی ﻣﺮۆﭬـﺎﯾﺗﯽ و ﮐـﻮرداﯾﺗﯿ ﺑم دﺮەﮐﺎﻧﯽ وەﺳﯿﺗﯽ ﺋﻣو زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ھر ڕۆژﮏ دەﺗﻮاﻧ ﺑ ﮐﮏ ﺑـ ﺑـﯚ ﺧﺑﺎﺗﻤـﺎن ﭘﺸـوا ﺑـﺎش دەزاﻧـﯽ ﮐ ھﯚﮐـﺎری ﺳـرﻧﮐوﺗﻨﯽ ﮐﻮرد و ﯾﮐﮕﺮﺗﻮو ﻧﺑﻮﻧﯿﺗﯽ و ﻓﺮﯾﻮی دوژﻣﻨﯿﺶ دەﺧﻮات ﺑﯚﯾ زۆر ﺟﺧﺖ دەﮐﺎت ﮐ ڕۆﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﯾک ﺑـﻦ و ﻓﺮﯾـﻮی دوژﻣـﻦ ﻧﺧـﯚن . ﺋوەی ﺋﻣو ﻟ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳت دەﺑﯿﻨﯿﻦ ھردو ﺧﺳﺎری ﺑدی دەﮐﺮێ ھر ﺑﯚﯾش وردﺑﻮﻧوە ﻟو داﻧی وەﺳﯿﺗﯽ زۆر ﭘﻮﯾﺴـﺘﻦ. ﻟ ھﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺶ دا ﭘﺸﻤرﮔی ﻗھﺮەﻣﺎن ﺋﻣو ﺑ ھﻣـﺎن ورەوە ﺑـﯚ ﺳـﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋو وﺗی ﭘﺸـوا ﮐ دەی ﮔـﻮت ﻟ ﺗﻨـﯚﮐﯽ ﺧـﻮﻨﻢ ھزاران ﻗﺎزی دروﺳﺖ دەﺑ ﻟ ﭼﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧرﯾﮑﯽ ﺳر ﻟ ﻧﻮێ ڕاﺳﺎﻧﮑﯽ ﺗﺮن ﺗﺎ ﻟ ﺟﯿـﺎﺗﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺑـﻦ دەﺳـﺘﯽ ﮔﯿﺎﻧﻔﯿـﺪای ﻟ ﭘﻨﺎو ﺋﺎزادی ھﺪەﺑﮋﺮن ﺑﺷﮏ ﺑﻮون ﻟو ﭘﺸﻤرﮔﺎﻧ ﯾﺎ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﺮدﻧﯿﺎن ڕﺰ ﮔﺮﺗﻨ ﻟ ﭘﺸواﻣﺎن ﺳرﭼﺎوە :ﻣﺎﭙڕی رۆژی ﮐﻮرد /ڕﮑوﺗﯽ٢٨ :ی ﻣﺎرﭼﯽ ٢٠١٦
6
دﯾﻤﻧ ﺑ ﺷﮑﯚﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎرواﻧﯽ ﻧﭘﺴﺎوەی ڕﮕﺎی ﺗﮑﯚﺷﺎن )ﭘﺸﮑﺷ ﺑ ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن( ﻗﺎدر ورﯾﺎ “ﮔﻟﮏ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑﻮێ دەﺑ ﻧﺮﺧﯽ ﺋو ﺋﺎزادﯾﯿش ﺑﺪا” .ﺧﺑﺎﺗﯽ ﭘ ﻟ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺪاﻧﯽ ﻧﺗوەی ﮐـﻮرد ﺑ ﮔﺸـﺘﯽو ﮐـﺎرواﻧﯽ دوورو درـﮋی ﺷــــــھﯿﺪاﻧﯽ ﮔﻟـــــــﯽ ﮐـــــــﻮرد ﻟ ڕۆژھﺗــــــﯽ ﮐﻮردﺳـــــــﺘﺎن ،ڕاﺳـــــــﺘﯿﯽ ﺋم وﺗﯾی د.ﻋﺑﺪوﻟﺮەﺣﻤﺎﻧﯽ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ،دەﺳﻟﻤﻨﻦ .ﻣـﮋووی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺪان ﻟ ﭘﻨـﺎوی ﺳرﺑﺳـﺘﯽو ﺋﺎزادژﯾﺎن ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،دەﮔڕـﺘوە ﺑـﯚ دوور .ﺑم ﻟ ﻣـﮋووی ﻧـﻮێ دا، ﮐﺎرواﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺸﯿﻦو ﺳرداﻧﺎن ﻟ ڕﯾﯽ ﺳرﺑﺳﺘﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎنو ﺳـرﺑرزﯾﯽ ﮐـﻮرد دا، دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ ﺋو ﺳﺎﻧی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﮐی ،ﻟداﯾﮑﺒـﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣی ژﮑﺎفو ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎنو ﺟﻤﮫـﻮورﯾﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑ ﺧـﯚوە دﯾـﺖ. ھر ﻟ ﺳـــردەﻣﯽ ﺣﻮﮐـــﻮﻣاﻧﯿﯽ ﮐﯚﻣـــﺎردا ،داﯾﮑـــﯽ ﻧﯿﺸـــﺘﻤﺎن ﺷـــﺎﯾدی ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺸـــﯿﻨﯽ ژﻣﺎرەﯾک ﻟ ڕۆﮐﺎﻧﯽ ﺑـﻮو .ﻣﺤﻣـﻤدی ﻧـﺎﻧوازادە ﺟﮕـﺮی وەزﯾـﺮی ﺑرﮔﺮﯾـﯽ ﮐﯚﻣـﺎر، ﯾک ﻟوان ﺑﻮو .دواﺗﺮ ،ﮐﻮوژاﻧوەی ﻣﯚﻣﯽ ﺗﻣﻧﯽ ﺟﻤﮫﻮورﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﯚﺳﺘﺎﻧﺪﻧوە ﻟ داﻣزرﻨرانو ﺑڕـﻮەﺑراﻧﯽ ﺋو دەوﺗ ﻧﺗوەﯾﯿو ﺑوەﺟﺘﺮﯾﻦ ڕۆﮐﺎﻧﯽ ،ﻟ ﮔڵ داﺑـﻮو .ﻟ ﺳـﻗﺰ ،ﻟ٢٦ ی ڕەﺷـﻣی ١٣٢٥ی ھﺗـﺎوی ،ﺳـﺪارەی ﺑـﺪاد ﺑـﯚ ١٢ﺷﯚرەﺳـﻮاری ﮐﯚﻣﺎرﭘــﺎرﺰ ھﺨـــﺮا .ﻋﻟـــﯽ ﺑﮔــﯽ ﺷـــﺮزاد)ﻓرﻣﺎﻧـــﺪەری ھــﺰی ﺑﯚﮐـــﺎن ،ﻟ ﮔڵ ١١ﺋﻓﺴـــرو ﭘﺸــﻤرﮔی ﺋﯿﻔﺘﯿﺨـــﺎرﯾﯽ ﺟﻤﮫـــﻮورﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن)ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎروﻗﯽ ،ﻋﺑﺪوﻼﺧﺎﻧﯽ ﻣﺗﯿﻦ ،ﻣﺤﻣﻤد ﺧﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸـﻮەر ،ﻣﺤﻣـﻤد ﺧـﺎﻧﯽ ﻓﯾـﺰوو ﺑﮔـﯽ ،ﺣﺳـن ﺧـﺎﻧﯽ ﻓﯾﺰوو ﺑﮔﯽ ،ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﺷﺟﯿﻌﯽ ،ﻋﻟﯽ ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎﺗﯿﺢ ،ﻋﻟﯽ ﺋﺎﻏﺎی ﺟواﻧﻤردی ،ﺷـﺦ ﺳـدﯾﻖ ﺋﺳـﻌدﯾﯽ ﯾـﺎزی ﺑﻏـﯽ ،ﺷـﺦ ﺣﻣدەﻣﯿﻦ ﺋﺳﻌدﯾﯽ ﮐﺳﻨزاﻧﯽو ڕەﺳﻮوﻏﺎی ﺟواﻧﻤردی( دەﺑﻦ ﺑ ﭘﺸﻧﮕﯽ ﮐﺎرواﻧﯽ ﻧﭘﺴﺎوەی ڕﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎن .دوو ﺣوﺗﻮو دواﺗﺮ، ﻗﺎزی ﻣﺤﻣﻤد ﭘﺸوای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎنو ﺳرﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،دەﺑﺘ ﭘﺸـوای ﮔﯿﺎﻧﺒـﺎزی .ﻟ ﺳـﻓری ھرﻣـﺎﻧﯽ ﻗـﺎزی ﻣﺤﻣﻤددا ،ﮐ ﻟ ﺗﺎرﯾﮏو ڕووﻧﯽ١٠ی ﺧﺎﮐﻟﻮەی١٣٢٦ھﺗﺎوی)٣٠ی ﻣﺎرﺳﯽ١٩٤٧ی زاﯾﯿﻨـﯽ( دەﺳـﺖ ﭘـﺪەﮐﺎ ،ﺋﺑﻮﻟﻘﺎﺳـﻤﯽ ﺳـدری ﻗـﺎزی، ﺑـــﺮای ﭘﺸـــوا ﻗـــﺎزیو ﻧـــﻮﻨر ﻟ ﭘﺎڕﻟﻤـــﺎﻧﯽ ﺋـــﺮانو ،ﺣﻣﺣﻮﺳـــﻦ ﺧـــﺎﻧﯽ ﺳـــﯾﻔﯽ ﻗـــﺎزی ﺋـــﺎﻣﯚزای ﭘﺸـــواو وەزﯾـــﺮی ﺑرﮔﺮﯾـــﯽ ﮐﯚﻣﺎر،ھﺎوڕﯿﺗﯽ ﭘﺸواﮐﯾﺎن دەﮐن. ﻗﺎزی ﻣﺤﻣﻤد ﺑ داﮐﯚﮐﯿﯿ ﭘﺷﺎﻧﺎزﯾﯿﮐی ﻟ ﻣﺎﻓﮐﺎﻧﯽ ﻧﺗوەﮐی و ﺑ ﭼﻮوﻧﯽ ﺳرﺑرزاﻧی ﺑﯚﺳر داری ﺑﺪاد ،ھر وەھﺎ ﺑ وﺗ
7
ﻣﮋووﯾﯿﮐی ﻟ دواﺳﺎﺗﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽدا ،ﻧﺎوﮑﯽ ھﺗﺎھﺗﺎﯾﯽ و ڕﮕﺎﯾﮐﯽ ﺑﮑﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ڕەﻧﮕﮋﮐﺮد: “ﻣﻦ زﯾﻨﺪووم و دوژﻣﻦ ﻣﺮدوون ﺋﻮە ﻣﻦ ﺋﻌﺪاﻣﻢ ﮐﺮدوون ﮐی ﻟ ﭘﺎش ﻣﻦ ﺑﺨم دەﺑﻦ ھرﮐﻮردﮏ ﯾﮐﮑ وەک ﻣﻦ ﻣﺮدن ﻟ ڕﮕی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺳرﺑرزﯾﯿ ﺑﯚ ﮔﺸﺘﻤﺎن”)(١ ﻟ١٠ ی ﺧــﺎﮐﻟﻮەی ١٣٢٦ی ھﺗــﺎوﯾﯿوە ،ﮐــﺎرواﻧﯽ ﻧﭘﺴــﺎوەی ڕــﯽ ﺗﮑﯚﺷــﺎن ﺑ ﺳـرﻗﺎﻓﯾﯽ ﺳـرﮐﯚﻣﺎری ﺷـھﯿﺪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ڕﮕــﺎی ﺳﻓری ﮔﺮﺗﻮوەﺗ ﺑر ،ﺳﻓر ﺑرەو ﺧﯚر ،ﺑرەو ﺧﯚری ﺋﺎزادی. “ھر ﮐﺎرواﻧ، ﺑﯚ ﭘﺷﻨﮕﯽ ﺧﯚر ﺑواﻧ، ﮐم ﺑﻦ ﯾﺎ زۆر، دەﮔﻧ ﺧﯚر(٢) ”. ** ﭼــﺮای ﺗﻣﻧــﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻗﯿــﺒﻠی ﺋــﺎواﺗﯽ ﮐــﻮردی ھﻣــﻮو ﭘﺎرﭼﮐــﺎن ،ﮐــﻮژاﯾوە .ﺑم ﺧﺑــﺎتو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿــﺪان ﻟ ﭘﻨــﺎوی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮐﺎﻧﯽ ﺋم ﮐﯚﻣﺎرە دا ﻧوەﺳـﺘﺎو ﺋـﺎی ﺗﮑﯚﺷـﺎن ﻟ دەﺳـﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎندا ﺑ ﺷـﮐﺎوەﯾﯽ ﻣـﺎﯾوە .ﺧﺑﺎﺗﮑـﺎراﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺗﻮوﺷﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﮫﻨﯽو ﭼﻮوﻧ ﺑﻧﺪﯾﺨﺎﻧو ﭘڕەوازەﯾﯽ ﺑﻮون ،ﺑم ھر ﮐﯚﯿﺎن ﻧداو دەﺳﺘﯿﺎن ﺑرﻧداﯾوە. ** راﭘڕﯾﻨـﯽ ﭼﮐـﺪاراﻧی (١٩٦٨ - ١٩٦٧) ٤٧ - ٤٦ﻟ ﺳـردەﻣﮏدا ﺑ ﺳـر ﺗﻜﯚﺷـراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاتدا ﺳـﭘﺎ ،ﮐ ﺷـﺎی ﺋـﺮان ﺧﺎوەﻧﯽ ﮔورەﺗﺮﯾﻦ ﺋرﺗﺷﯽ ﻧﺎوﭼ ﺑـﻮو و ﺑ ﺧﯾـﺎﯽ ﺧـﯚی ﺋﺮاﻧـﯽ ﮐﺮدﺑـﻮوە دووڕﮔی ھﻤﻨـﯽو ﺳـﻗﺎﻣﮕﯿﺮی .ﺑـﯚ ﻣـﺎوەی ﻧﺰﯾـﮏ ﺑ١٨ ﻣﺎﻧﮓ ﺋم ﺑﺰووﺗﻨوەﯾ ﻟ ڕووﺑرﮑﯽ ﺑرﯾﻦ ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﻮوە ﻣﺎﯾی ﻧﯿﮕراﻧﯿﯽ ڕﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎﯾﺗﯽ .ﻧﺮﺧﯽ ﺷﮐﺎوە راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــﺎی ﺑرﺧ ـﯚدانو دڕداﻧ ـﯽ ﺗــﺎرﯾﮑﯽ ،ﻧﺮﺧ ـﯽ ﺑ ﮔﮋاﭼــﻮوﻧوەی ﺋم ﺋرﺗﺷ ـ ﭘﯚﺷــﺘو ﭘرداﺧی ﻧــﺎوﭼ ،ﺷ ـھﯿﺪ ﺑــﻮوﻧﯽ دەﯾ ـﺎن ﮐــﺎدرو ﺑڕﻮەﺑرو ﭘﺸﻤرﮔی ﺑ ﺋزﻣﻮون ﺑﻮو .ﮐﺎرواﻧﯽ ﺷھﯿﺪان ،ﺑ دەﯾﺎن ﻧﺎوی ﭘﺷﻨﮕﺪاری دﯾﮑ درﮋ ﺑـﯚوە .ﻣﻻ رەﺣـﯿﻢ وردی ،ﺳـﻠﯾﻤﺎن ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﻋﺑﺪوﻼ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﻣﻻ ﻣﺣﻤﻮود زەﻧﮕﻧ ،ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺷﮑﺎک)ﻧﺤﯚ( ،ﻣﻻ ﺋﺎوارە ،ﺳﻤﺎﯾﻠﯽ ﺷرﯾﻔﺰادە ،ﻣﯿﻨ ﺷم ،ﺳﺎح ﻻﺟﺎﻧﯽ، ﺳﯾﺪ ﻓﺗﺎحو ﮐﯚﻣﮏ ﻧﺎوی دﯾﮑ ﺗﮑڵ ﺑ ﺋﺳﺘﺮە ھرﮔﯿﺰ ﺋﺎواﻧﺑﻮوەﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﻣﺮی دەﺑﻦ. ** “ﺋواﻧی ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن دەدەن ﺑﯚ ژﯾﺎن ،ژﯾﺎن ﺗﺎﺟﯽ ژﯾﻦ دەﻧﺘ ﺳـرﯾﺎن .ھر ﮐس ﺑـﯿﮫوێ ڕـﺰی ژﯾـﺎن ﺑﮕـﺮێ ،ژﯾـﺎن ﺑ وەﻓـﺎﯾ و ﻧـﺎھ ﺑﻤﺮێ(٣)”.
8
ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن،ﻟ ﻣﮋﺳـﺎ ﺑـﯚ ﺑرز ڕاﮔﺮﺗﻨـﯽ ﯾـﺎدی ﺋـﺎزﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ڕۆﮐـﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﮐ ﺷـھﯿﺪەﮐﺎﻧﻦ ،ﺑﯿـﺮی ﻟ ﻧـﺎودﺮ ﮐﺮدﻧــﯽ ڕۆژــﮏ ﺑ ﻧـــﺎوی “ڕۆژی ﺷــھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن” ﮐـــﺮدەوەﺗوە .ﺑــﯚ ﺋم ڕۆژە١٠ ،ی ﺧــﺎﮐﻟﻮەی ﻟ ھﻣـــﻮو ڕۆژەﮐــﺎﻧﯽ ﺳــﺎڵ ﺑـــﯚ ﻧﺎودﺮﮐﺮدن ﺑ ڕۆژی ﺷھﯿﺪان ﺑ ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ زاﻧﯿﻮە ،ﭼﻮﻧﮑ ﺧﺎوەﻧﯽ ﺑرزﺗﺮﯾﻦ ﭘﻠ و ﭘﺎﯾی ﻓرﻣﯽ و ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﻧﺗوەﯾـﯽ ﮐـﻮرد ،واﺗ ﺳرﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟم ڕۆژە دا ﺷھﯿﺪ ﺑﻮوە. ﻧــﺰﯾﮑی ﻧﯿﻮﺳــدەﯾ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﻟ ﮔڵ ﺋم ﺣﯿــﺰﺑ دا ﺧﮑﮑــﯽ زۆر ﻟ ڕۆژھﺗــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﻟ ڕۆژی ١٠ی ﺧﺎﮐﻟﯿﻮە دا ﯾـﺎدی ﺷـھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دەﮐﻧوە .ﻟ ڕۆژی ١٠ی ﺧـﺎﮐﻟﯿﻮە دا درﮋەدەراﻧـﯽ ڕﮕـﺎی ﺷـھﯿﺪانو ﺑﻨﻣـﺎ ﺳـرﺑرزەﮐﺎﻧﯽ ﺷھﯿﺪان ،دەﭼﻨ ﺳر ﮔﮑﯚی ﺷھﯿﺪانو وەﻓﺎدارﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮐﺎنو ڕﮕﺎﮐﯾﺎن دووﭘﺎت دەﮐﻧوە. ** ﻟ دوای ھﺎﺗﻨ ﺳرﮐﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽو داﺳﭘﺎﻧﯽ ﺷڕﮑﯽ ﻧﺎﺑراﻣﺒر ﺑ ﺳر ﺧﺑﺎتوﺧﯚڕاﮔﺮﯾﯽ ﺷﯚڕﺷﮕاﻧی ﺧﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎندا، ﮔﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﻮوﺷﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽو ﻣﺎﯿﯽ ﺑﯚوە .ژﻣﺎرەی ﺋو ﺧﮑی ﻟ ڕەوﺗﯽ ھﺮشو ﭘﻻﻣـﺎری ھواﯾــﯽ و زەوﯾﻨﯿــﯽ ڕﮋﯾﻤ ـﯽ ﺋ ـﺮان دا ،ﮔﯿﺎﻧﯿ ـﺎن ﻟ دەﺳــﺖ داوە ،ﺑ ﻧــﺰﯾﮑی ﭘﻧﺠــﺎ ھزار ﮐس ﻣزەﻧــﺪە دەﮐــﺮێ .ﺷــﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺳــﻨ، ﻧﻏدە ،ﻣھﺎﺑﺎد ،ﺷـﻨﯚ ،ﺳـﻗﺰ ،ﮐﺎﻣﯿـﺎران ،ﭘـﺎوە و ژﻣـﺎرەﯾک ﺷـﺎری دﯾـﮑ ،ﺋو ﮐـﺎﺗی ﺑ دەﺳـﺖ ھﯿﺰەﮐـﺎﻧﯽ ﺑرەی ﺧـﮑوە ﺑـﻮون، ﺟﺎرﮏ ﯾﺎ ﭼﻧـﺪ ﺟـﺎر ﺑـﻮون ﺑ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﯽ ﭘﻻﻣـﺎر ﻟ زەویو ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧوە و ،داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯿﺎن ﺋـﺎﮔﺮو ﺋﺎﺳـﻨﯿﺎن ﺑ ﺳـر دا ﺑـﺎرا .داﻧﯿﺸـﺘﻮاﻧﯽ دەﯾﺎن ﮔﻮﻧﺪ ﻟ ﮔڵ ﮐﻮﺷﺘﺎری ﺑ ﮐﯚﻣڵ ﺑرەوڕوو ﺑﻮون .ﻗﺎڕﻧ ،ﺋﯿﻨـﺪرﻗﺎش ،ﻗﺗﺎن،ﺳـﯚﻓﯿﺎن ،ﺳـروﮐﺎﻧﯽ ،ھﻗـﻮوش ،دﯾﻼﻧـﭽرخ، ﮐرﺰە ،ﮔﻮﻧﺪەو ،ﺣﺳﻧﻠﯚﻻن ،ﻗرەﮔﯚل ،ﺳوزی ،ﺳرﭼﻨﺎر،ﺧﯿﻔﻟﯿﺎن،ﺷﺦ ﻣﺎرف ،ﭼﻗڵ ﻣﺴﺘﻓﺎو ﭼﻧﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﺪی دﯾﮑ ،ﺗـﺎﻣﯽ ﺗــﺎﯽ ﮐﺎرەﺳــﺎتو ﻗﭼ ـﯚی ﮔورەو ﺑﭽــﻮوﮐﯽ داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯿﺎن ﭼﺸــﺘﻮە .ژﻣــﺎرەی ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿ ـﺎﻧﯽ ھﻨــﺪﮏ ﻟو ﮐﯚﻣﮑﻮژﯾ ـﺎﻧ ﻟ ﭘﻧﺠــﺎ ﮐس زﯾﺎﺗﺮەو ﺳرﺟم ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﮐﺎن ﻟ ٥٠٠ ﮐس ﺗﺪەﭘڕن. ** ﻧﺰﯾ ـﮏ ﺑ ﭘ ـﻨﺞ ھزار ﮐــﺎدرو ﭘﺸــﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷ ـروﺋﻧﺪاﻣﯽ ﭼــﺎﻻﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑ ـﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟ ﺧﺑــﺎت ﻟ ﮔڵ دوو ڕﯾﮋﯾﻤ ـﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯽ و ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﺷھﯿﺪ ﺑﻮون. ** ڕﮋەﯾﮐﯽ ﺑرﭼﺎو ﻟ ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟ ﮐﺳﺎﻧﮏ ﭘﮏ ھﺎﺗﻮون ﮐ ﻟ ﻻﯾن ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿوە ﻟ ﺑﻧـﺪﯾﺨﺎﻧ دا ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟـ ﺋﺳﺘﯿﻨﺪراوە .ﻟ ڕﯾﺰی ﮐﺎرواﻧﯽ ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ،ﺑ ﺳـدان ﻧـﺎو ھن ﮐ دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﺋـﺎزادﯾﯽ ﮐـﻮردو ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دوای ﺋﺷـﮑﻧﺠو ﺋﺎزارﮑﯽ زۆر ،ﺑ ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ،ﮔﻮﻟﻠﺑﺎراﻧﯿﺎن ﮐﺮدوون ﯾﺎ ﻟ ﺳﺪارەﯾﺎن داون .ﺋﻣﺎﻧ ﺑﯿﺮﺧرەوەی ﺧﯚڕاﮔﺮیو ﻟﺷﮑﺎﻧﻨھﺎﺗﻮوﯾﯽ ﺗﮑﯚﺷرە ﺑﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺑﻧﺪﯾﺨﺎﻧﮐﺎﻧﯽ دوو ڕﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎﯾﺗﯽو ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿﺪان .زەوﺗﮑراﻧـﯽ ﻣـﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿﮐـﺎﻧﯽ ﮔﻟـﯽ ﮐـﻮرد ،ﺟـﮕ ﻟ ﺋﻌـﺪاﻣﯽ ﺗـﺎک و ﺗرای ﺧﺑﺎﺗﮑـﺎراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﭼﻧـﺪﯾﻦ ﺟـﺎر ،ﻻواﻧـﯽ ﺑﻧـﺪﮐﺮاوی ﮐﻮردﯾـﺎن ﺑ ﮐـﯚﻣڵ ﺋﻌــﺪام ﮐﺮدوە ﮐ ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧ ﻟ ﯾﮐﮑﯿﺎن دا ٥٩ﻻو و ﻣﺮﻣﻨﺪاڵ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟ ﺋﺳﺘﯿﻨﺪراوە. **
9
ﺑﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧﮏ ﺑ ﮐﺎرواﻧﯽ دوورو درﮋی ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ڕەﻧﮕﺎوڕەﻧـﮓو ﻓﺮەﻻﯾﻧـﯽ ﺧﺑـﺎﺗﯽ ﺋـﺎزادﯾﺨﻮازﯾﯽ ﮔﻟــﯽ ﮐــﻮرد ﻟ ڕۆژھﺗـــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﻤﺎن ﺑـــﯚ دەردەﮐوێ .ﺋو ﺧﺑــﺎﺗ ،ﻧﺗوەﯾـــﯽو ﮔﺸــﺘﯽو ﺳراﻧﺴـــرﯾﯿ ،ﭼــﻮﻧﮑ زۆرﺑی ﭼـــﯿﻦو ﺗﻮﮋەﮐــﺎﻧﯽ ﺧﮑـﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺧﺑﺎﺗﮑــﺎراﻧﯽ زۆرﺗــﺮﯾﻦ ﺷــﺎرو ﻧﺎوﭼﮐــﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺗــﯽدا ﺑﺷــﺪارن .ﺷــﺎری ،ﻻدﯿــﯽ ،ھﻮﻧرﻣﻧــﺪ، ﻧﻮوﺳر ،دوﮐﺘﻮر ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ،ﺧﻮﻨﺪﮐﺎر ،وەرز ،ﮐﺮﮑﺎر ،ﺋﻓﺴـرو ﺳـرﺑﺎزی ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙروەر ،ﺑ ﺷـﺎﻧﺎزﯾﯿوە ﻟم ﺧﺑﺎﺗھـﺪا ﺑﺷﺪارﺑﻮون .ﺷﺎرو ﻧﺎوﭼﮐـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ،ﻣـﺎﮐﯚ ،ﺳـﻟﻤﺎس ،ورﻣ،ﺷـﻨﯚ ،ﻧﻏدە ،ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ،ﻣھﺎﺑـﺎد ،ﺑﯚﮐـﺎن ،ﺳردەﺷـﺖ ،رەﺑت ،ﺑـﺎﻧ، ﺳـﻗﺰ ،ﺳــﻨ ،ھوﺷـﺎر ،ﻣرﯾـﻮان ،دﯾﻮاﻧـﺪەرە ،ھوراﻣــﺎن ،ﮐﺎﻣﯿـﺎران ،ﮐﺮﻣﺎﺷــﺎنو ﺋـﯿﻼم ھرھﻣﻮوﯾـﺎن ﺑ ﻧـﯚرەی ﺧﯚﯾـﺎن ﭘﺸــﻮازﯾﯿﺎن ﻟ ﮐﺎرواﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎنو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان ﮐﺮدوەو رۆی ﺧﯚﯾﺎن ڕەﮔڵ ﺧﺴـﺘﻮە .ﺋـﺎﺧﻮەراﻧﯽ دﯾـﺎﻟﮑﺘ ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐـﺎنو ﭘﯾﺮەواﻧـﯽ ﺋـﺎﯾﯿﻦو ﺋـﺎﯾﯿﻨﺰا ﺟﯿﺎوازەﮐــﺎن ،ﻧﺎﻣﯚﯾﯿ ـﺎن ﻟو ﮐــﺎرواﻧ ﻧﮐــﺮدوەو ﺑ ھ ـﯽ ﺧﯚﯾ ـﺎن زاﻧﯿ ـﻮە .داﻧﯿﺸــﺘﻮاﻧﯽ ﺋــﺎزەری زﻣــﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎنو ﺋﺎزەرﯾﯿﮐــﺎﻧﯽ دراوﺳ ـﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿوە ھﺎﺗﻮوﻧ ڕﯾﺰی ﺗﮑﯚﺷراﻧﯽو ﺑ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﮐﺳﯿﺎن ﻟ ڕﯾﺰەﮐﺎﻧﯽ دا ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﺧﺸﯿﻮە. ** ﺑ ﺳ ـدان ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋــﺎﯾﯿﻨﯿﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙروەر ،ﻟ ڕﯾﺰەﮐــﺎﻧﯽ ﺑــﺰووﺗﻨوەی ﻧﺗوەﯾــﯽو دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دا،ﮔﯿﺎﻧﯿ ـﺎن ﺑﺧﺸ ـﯿﻮە وﺧﺑــﺎت ﻟ ڕــﯽ ﻧﺗوە و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﻟ ڕﯾﺰەﮐــﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿـﺎن دا ،ﺑ ﺗواوﮐری ﺋرﮐ ﺋــﺎﯾﯿﻨﯽ و ﮐﯚﻣﯾﺗﯿﯿﮐــﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن زاﻧﯿﻮە. ﻋﺷـﯿﺮەﺗ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙروەرەﮐﺎن ،ﺑﺷـﺪارﯾﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻟ ﺧﺑــﺎﺗﯽ ﻧﺗوەﯾـﯽ و ﺋــﺎزادﯾﺨﻮازﯾﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ،ﻟ ﮔڵ ﭘـﮕی ﭼﯿﻨــﺎﯾﺗﯽ و ﮐﯚﻣﯾﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻧک ھر ﺑ ﻧﺎﺗﺑـﺎ ﻧزاﻧﯿـﻮە ﺑﮑـﻮو ﺑ ﻣـﺎﯾی ﺳـرﺑرزی و ﺷـﺎﻧﺎزﯾﯿﺎن داﻧـﺎوە .زۆرﺑی ھـﯚز و ﻋﺷـﯿﺮەﺗﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟ ڕﯾﺰی ھﺰە ﺧﺑﺎﺗﮑﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ،ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن داوە وﺷھﯿﺪﯾﺎن ھﯾ. ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان ﻟ ڕﮕﺎی ﺋﺎزادی ،ﻟ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪی ﻧﻧﺎﺳﯿﻮە .ﺷﺎرەﮐﺎن ﺳردەﻣﺎﻧﮏ ﺑﺒﻮوﻧ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﭘﻻﻣـﺎری ھواﯾـﯽو زەﻣﯿﻨﯿـﯽ ھﯿﺰەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽو داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺎن ﺷﺎﻧﺒﺷﺎﻧﯽ ڕۆ ﭘﺸﻤرﮔﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑرەوڕووی ھﺮﺷﮑران دەوەﺳﺘﺎﻧوەو ﺑ ﺳداﻧﯿﺎن ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن دەﺑﺧﺸ ـﯽ .ﮔﻮﻧــﺪەﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑ ـﯚ ﻣــﺎوەی زﯾ ـﺎﺗﺮ ﻟ دوو دەﯾ ﺑــﻮوﻧ ﻣﯾ ـﺪاﻧﯽ ﺑرەﻧﮕــﺎرﺑﻮوﻧوەی ھﯿ ـﺰی ﭘﺸــﻤرﮔ ﻟ ﮔڵ ھ ـﺰی ﭘﯚﺷــﺘو ﭘرداﺧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ .ﺋوان ھر ﺗﻧﯿﺎ ﭘﺷـﺖو ﭘﻧـﺎی ھـﺰی ﭘﺸـﻤرﮔو داﺑﯿـﻨﮑری ﻧـﺎنو ﺋﺎوﯾـﺎن ﻧﺑـﻮون ،ﺑﮑـﻮو ﺳـرﭼﺎوەی داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧـﯽ ﺑﺷـﯽ ھرە زۆری ھـﺰی ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯿﯽ ﺋو ﺧﺑــﺎﺗش ﺑـﻮون .راﺳــﺘ ھر ﺷــﺎرﮏ ،ھر ﮔڕەﮐـﮏ ،ھر ﮔﻮﻧــﺪﮏ ،ﭘﺸــﮑﮏ ﻟ ﺷــﺎﻧﺎزﯾﯽو ﺑﺧﺸــﻨﺪەﯾﯽ ﻟ ڕــﯽ ﺋﺎزادﯾﯿ ـﺪا ،ﺑر ﮐوﺗــﻮە .ﺑم ھﻨــﺪﮏ ﺷــﺎر ،ھﻨــﺪﮏ ﮔڕەک ،ھﻨــﺪﮏ ﮔﻮﻧــﺪو ﺗﻧــﺎﻧت ھﻨــﺪﮏ ﺑﻨﻣﺎ ،ﺑﺷﮑﯽ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺪانو ﺧﯚﺑﺧﺘﮑﺮدﻧﯿـﺎن ﺑرﮐوﺗـﻮە .ﺑـﺰووﺗﻨوەی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﻗرزدارو ﻗدرزاﻧـﯽ ﺋوﺷـﺎرو ﻧـﺎوﭼو ﮔﻮﻧﺪو ﺑﻨﻣﺎﻧﯾ ﮐ ﻟ ﭘﺸﺒﮐﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎنو ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪان ،ﻟ ﭘﺸوەﺗﺮن. ** ژﻧﺎنو ﮐﭽﺎن ،ھﻣﻮو ﮐﺎت ﺑﺷﮑﯽ ﺟﯿﺎﻧﮐﺮاوە ﺑﻮون ﻟ ﺧﺑﺎﺗﯽ ڕەوای ﻧﺗوەﮐﯾـﺎن .ﺋوان ھر ﺑ ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ﭘﯿـﺎواﻧﯽ ﺧﺑﺎﺗﮑـﺎر ﻟ ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪ ﻧوەﺳﺘﺎون ،ﺑﯚﺧﯚﺷﯿﺎن ﭼﻮوﻧﺗ ﻧﯿﻮ ﭼﻗﯽ ﻣﯾـﺪاﻧﯽ ﺑرەﻧﮕـﺎری .ﻟ ﺑﻧـﺪﯾﺨﺎﻧﮐﺎن ،ﻟ ﻣﺗرﯾﺰەﮐـﺎﻧﯽ ﭼﯿـﺎ ،ﻟڕﮑﺨﺴـﺘﻨ ﻧﮫﻨﯿﯿﮐﺎنو ﻟ ھﻣﻮو ﺳﻧﮕرەﮐﺎﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎندا ،ﺑ ﭘﯽ ﺗﻮاﻧﺎو ﺋﯿﻤﮑﺎن ،دﯾﺎر ﺑﻮونو ﻟ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺸﯿﻦ ﻧﺳﻣﯿﻮﻧوە.
10
** ﻟ ڕﯾﺰی ﺗﮑﯚﺷراﻧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮاو دوورەوتو ﻟ ﻧﯿﻮﺧﯚی ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،زۆر ﻣﺮۆﭬـﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙروەرو ﺧﺑﺎﺗﮑـﺎرو، زۆر ﺋﻧﺪامو دۆﺳﺘﯽ وەﻓﺎداری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاتو ﺑﺰووﺗﻨوەی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ھﺑـﻮون ﮐ ﺗـﺎ دواھﻧﺎﺳـ ﺑ ڕﮕـﺎی ﭘﺷـﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺷـھﯿﺪان دا ڕۆﯾﺸﺘﻮون .ﺋواﻧ ﻟ ﮔڵ ﺋوەی ﺑ ﻣرﮔﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺳرﯾﺎن ﻧﺎوەﺗوە ،ﻟ رواﻧﮕی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧوە ،ﻟ ڕﯾـﺰی ﻧﻣـﺮان دانو ﻟ ﮔڵ ﺷھﯿﺪان دا ،ﺑ ڕﺰەوە ﯾﺎدﯾﺎن دەﮐﺮﺘوە. ﺋﮔر ﭼﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭘﺸﮑﯽ ﻟ ﮐﺎرواﻧﯽ ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎندا ھﯾ ﺑم ﮔﯿـﺎﻧﺒﺧﺘﮑﺮدواﻧﯽ ھﻣـﻮو ھـﺰە ﺧﺑﺎﺗﮑﺎرەﮐـــﺎنو ھر ﮐﺳـــﮏ ﺑ ھر ﺑﯿﺮوﺑﺎوەڕـــﮏ ،ژﯾـــﺎن و ﮔﯿـــﺎﻧﯽ ﺧـــﯚی ﻟ ﺧﺑـــﺎت ﻟ ﭘﻨـــﺎوی ﺣﻗﺨـــﻮازی وداواﮐﺮدﻧـــﯽ ﻣـــﺎف و ﺋﺎزادﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﻧﺗوەﮐی دا ﺑﺧﺸﯿﻮە ،وەک ﺑﺷﮏ ﻟو ﮐﺎرواﻧ ﺳﯾﺮ دەﮐﺎ ڕﺰﯾﺎن ﺑﯚ دادەﻧ. ﻟ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ،ھر ﻟ ﺳرەﺗﺎوە ﻧرﯾﺘﮏ داﮐوﺗﻮە .ﻧرﯾﺘﯽ ﭘﺸﻧﮓ ﺑﻮوﻧﯽ ڕﺒرانو ﺑرﭘﺮﺳﺎن ﻟ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺸﯿﻦ ﻟ ﭘﻨـﺎوی ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠ ﺑرزەﮐـﺎﻧﯽ ﮔلو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن دا .دەﯾـﺎن ﻓرﻣﺎﻧــﺪەری ﺑ ﻧﺎوﺑﺎﻧـﮓ و ﺳـدان ﮐـﺎدری ﺑوەﺟـﯽ ﺑـﻮارە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐــﺎن ﻟ ڕﯾ ـﺰی ﮐــﺎرواﻧﯽ ﺷ ـھﯿﺪان دا زﯾ ـﺎﺗﺮ ﻟ ٢٥ ﮐس ﻟ ﮐــﺎدری ڕﺒرﯾــﯽ ﺣﯿ ـﺰب ﻟ ﻣﯾ ـﺪاﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷــﺎن و ﻟ ﮐــﺎﺗﯽ ﺟﺒﺟﮑﺮدﻧ ـﯽ ﺋرﮐ ـﯽ ﺧﺑﺎﺗﮑﺎراﻧ دا ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﺧﺸﯿﻮە .ﺟﮕ ﻟﻣش ھر ﺳ ڕﺒری ﺣﯿﺰب ،ﻗـﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد ﭘﺸـوای ﺣﯿـﺰبو ھر دوو ﺳـﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸـﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب :د .ﻋﺑﺪوﻟﺮەﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و د.ﺳﺎدق ﺷرەﻓﮑﻧﺪی ﻟ ﻻﯾن دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮐﻮردەوە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟ ﺋﺳﺘﻨﺪراوەو ﺷھﯿﺪ ﮐﺮاون. ١٠ﺧــﺎﮐ ﻟ ـﻮە،ھر ﺑ ـﯚ ﯾ ـﺎدﮐﺮدﻧوەی ﺷ ـھﯿﺪاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑ ـﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاتو ڕۆژھﺗ ـﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻧﯿــﯿ .ﻟم ڕۆژە ﺟﯿــﯽ ﺧ ـﯚﯾﺗﯽ ﺳ ـرﮐﺮدە ﻧﻣﺮەﮐﺎن،ڕﺒرانو ﺗﮑﯚﺷراﻧﯽ ﺷـھﯿﺪی ھﻣـﻮو ﺑﺷـﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﯾﺎدﯾـﺎن ﺑﮑـﺮﺘوە١٠ .ی ﺧـﺎﮐﻟﻮە ،ﺑـﯚﻧﯾﮐ ﺑـﯚ ﻧـﻮﮑﺮدﻧوەی ﭘﯾﻤــﺎﻧﯽ وەﻓــﺎداری ﻟ ﮔڵ ﭘﺸ ـوا ﻗــﺎزی ﻣﺤﻣــﻤدو ھﻣــﻮو ﺷ ـھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن .ﺑ ـﯚﻧﯾﮐ ﺑ ـﯚ ﭼــﻮوﻧ ﺳ ـر ﮔﮑ ـﯚی ﺷ ـھﯿﺪان و ﺋﺎوڕداﻧوە ﻟ ﺑﻨﻣﺎ ﺳرﺑرزەﮐﺎﻧﯿﺎن .دەرﻓﺗﮑ ﺑﯚ ڕﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟ ھﻣﻮو ﺋو ﻣﺮۆﭬﺎﻧی ﺑ ﻧﺮﺧﺘﺮﯾﻦ ﺳـرﻣﺎﯾی ژﯾﺎﻧﯿـﺎن ،ﻟ ﭘﻨـﺎوی ﻧﺗوە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دا ﺑﺧﺸﯽ ١٠ .ﺧﺎﮐﻟﻮە ﺋم ڕۆژەﯾ ﮐ ڕوو دەﮐﯾـﻨ ﺷـھﯿﺪەﮐﺎﻧﻤﺎن و ﭘﯿـﺎن دەـﯿﻦ ﺑ ﺋﺎﺳـﻮودەﯾﯽ ﺳـر ﺑﻨـــﻨوە .ﭼـــﻮﻧﮑ ﺑ دﻨﯿـــﺎﯾﯿوە ﺑ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮐﺎﻧﺘـــﺎن ﮐ رزﮔـــﺎرﯾﯽ ﮐﻮردﺳـــﺘﺎنو ﻧﺗوەی ﮐـــﻮرد ﻟ داﮔﯿﺮﮐـــﺮاویو ﺑﻨﺪەﺳـــﺘﯿﯿ ،وەﻓـــﺎدار دەﻣﻨﯿﻨوە و ھﺗﺎ وەدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ﺑرزەﮐﺎﻧﺘﺎن،ﻟ ﺗﮑﯚﺷﺎن و ﺧﺑﺎت ﺳﺎرد ﻧﺎﺑﯿﻨوە. ﭘﻪراوﺰهﮐﺎن: – ١وهرﮔﯿﺮاو ﻟﻪ ﺷﻌﺮی :ﺷﯿﻨﯽ ﭘﺸﻪوا”ی ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﻪژاری ﻣﻮﮐﻮرﯾﺎﻧﯽ ،دﯾﻮاﻧﯽ “ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن”. -٢ﻧﺎوی ﺧﺎوهﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﻌﺮه ﻧﺎزاﻧﻢ. – ٣ﭘﻪﺧﺸﺎﻧﯽ “ﺗﺎﺟﯽ ژﯾﻦ” ،دارا ﺑﯿﺴﺘﻮون ،ڕۆژﻧﺎﻣﻪی “ﮐﻮردﺳﺘﺎن” ژﻣﺎره ،١٦٠ﺋﺎورﯾﻠﯽ ١٩٩٠ ﺳرﭼﺎوە :ﻣﺎﭙڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد /ڕﮑوﺗﯽ٢٩ :ی ﻣﺎرﭼﯽ ٢٠١٦
11
ﭘﺸوا ﺑر ﻟوەی ﭘﺒﮑﻧ ،ﮔﺮﯾﺎ
ﺋرﺳﻻن ﭼﺑﯽ
ﺗﺎ وﻨی ﺗﯚﻣﺎن ھﺑ ﻧﺎﻣﺮﯾﻦ رۆژی دەی ﺧﺎﮐﻟﻮە ﺑﯚ ھﻣﻮو ﺗﺎﮐﮑﯽ ﮐﻮرد ﻟ ھر ﮐﻮﻧﺠﮑﯽ ﺋو ﺟﯿﮫﺎﻧ ﭘﺎن و ﺑرﯾﻨ رۆژﮑﯽ رەﺷـ و ﻟو رۆژە دا داﺧﮑـﯽ ﻗـﻮرس و ﮔــﺮان ﻟ ﺟرﮔــﯽ ھﻣــﻮو ﻧﺗوەی ﮐــﻮرد درا .دوژﻣﻨــﺎﻧﯽ ﺋــﺎزادی ﻻﯾــﺎن واﺑــﻮو دەی ﺧــﺎﮐﻟﻮە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺧﺑﺎﺗﯽ ﻧﺗوەﯾﮐﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاوە ﺑم ﻟ راﺳﺘﯿﺪا ﺑﻮو ﺑ ﺳـرەﺗﺎﯾک ﺑـﯚ ﻓﺮﺑـﻮوﻧﯽ واﻧی ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﯽ و ﻓﯿﺪاﮐﺎری و ﺋﺎزادی .ﺳرەﺗﺎﯾک ﮐ ﺗﺎ ﮔﯾﺸﺘﻦ ﺑ ﻣـﺎﻓ رەواﮐـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ھﯿﭻ ﭼﺷﻨ ﮐﯚﺗﺎﯾﯿک ﻧﻧﺎﺳ و ﺑﯿﺮی ﻟ ﻧﮐﺎﺗوە. ﻟ ﺳــﺪارە داﻧــﯽ ﺳــرۆکﮐﯚﻣﺎری ﻧﺗوەﯾک ھم ﺗاژــﺪﯾﯿ ،ھﻣــﯿﺶ ﻟ ﻻﯾﮐــﯽ ﺗـــﺮەوە ژﻨﯚﺳــﺎﯾﺪی ھﺳــﺘﯽ ﻧﺗوەﯾــﯽ و ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧ ،ﺑــﯚﯾ دەﺑــﻮو ﻟو رۆﭼــﻨ ﻧﯿﮕــﺎﯾوە ﺑ دەﯾﺎن دەﻗﯽ ﻟ ﺳر ﺑﻨﻮوﺳﺮێ .ﻟ ﺳﺪارەداﻧﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣﻤد ﺑ ﺗﻧﯿﺎ ﻧﺎﮔڕﺘوە ﺑﯚ ﺗﺎک ،دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ رۆﺣﯽ ﻧﺗوەﯾک. ﻣﻦ وەﮐﻮو ﻧﻮوﺳرﮏ ﭼﺎﻻﮐﯿﻢ ﺗﻧﯿﺎ ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺋدەﺑﯿﺎت دا ﺑرﺗﺳﮏ ﺑﯚﺗوە و ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻧ ﭘـﻢ ﺧـﯚش ﺑـﻮوە و ﻧ ﻣﯾﻠﯿﺸـﻢ ﺑـﻮوە ﺑﻤ ﻧﺎو ﺋو دوﻧﯿﺎ ﺳـﯾﺮ و ﺳـﻣرەی ﺳﯿﺎﺳـﺗﯽ ﮐـﻮردی و ﺑﻤـﮫوێ وﺗـﺎرﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺑﻨﻮوﺳـﻢ ،ﺋوەی راﺳـﺘﯿﺶ ﺑـ ھر ﺗـﯽ ﻧـﺎﮔم و ھڕەی ﻟ ﺑەی ﻧﺎﮐﻣوە و ھﯿﭻ ﮐﺎﺗﯿﺶ ﺑوام ﺑ ﮐﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﺑﻮوە و ھﻣﻮو ﮐﺎت ﻟﯿﺎن ﺗﺮﺳﺎوم .ﺑم ﻣﻦ ﺧﯚم ﭘﻢ واﯾ ﻗﺎزی
12
ﻣﺤﻣﻤد ﻟو ﺑﺎﺳ ﺑﺒرﯾﯿ و ھﮕﺮی ﭘﻨﺎﺳ و ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﺧﯚی ﺑﻮوە و ﻟو ﺑﺎوەڕە دام ﮔﻮﻧﺎھ ﺑ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣﻤد ﺑﯽ ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ! ﻗﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد ﮐﺳـﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺗوەﯾـﯽ و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳـﺖ ﺑـﻮوە .ﻟ رۆژی دەی ﺧـﺎﮐﻟﻮەش ﺑـﯚ ھﻣــﻮو ﮔﻻﻧــﯽ ﺟﯿﮫــﺎن و ﮐــﻮرد ﺑ ﺗــﺎﯾﺒﺗﯽ ﺳــﻟﻤﺎﻧﺪی ﮐ ﺋو ﺟﯿــﺎ ﻟوەی ﮐ ﺑ ﻗوﻟــﯽ ﺷــھﯿﺪ دوﮐﺘــﻮر ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮو ﮔﻮــﮏ ﺑــﻮو ﻟ ﺳﺣﺮاﯾک دا ،ﺋو ﮔﻮﮏ ﺑﻮو ﻟ ﺳﺣﺮای ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﮐﻮردﯾﺸﺪا: “ﮔﻮﮑﯽ ﭘﺎک و ﺑﮕرد ﮐ ھـﯿﭻ ﮐـﺎت ﻟ ﭘﻨـﺎو ﺑرژەوەﻧـﺪی ﺧـﯚی و ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠ ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯽ و ﻧﺗوەﯾﯿﮐـﺎﻧﯽ ﻓﯿـﺪا ﻧﮐـﺮد” ﺋوە واﻧﯾﮐﯽ ﻣزن و ﻧﺎوازە ﺑﻮو ﮐ ﺑ داﺧوە ھﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ھﯿﭻ ﺣﯿﺰﺑﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھﯿﭻ ﺳرﮐﺮدەﯾﮐﯽ ﮐﻮرد ﻧﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟو واﻧﯾ ﮐـﮏ وەرﮔﺮێ و ﺑﯿﮑﺎﺗ ﺋﺎﻘی ﮔﻮﯽ .ھر ﺑﯚﯾ ﻣﻦ ﭘـﻢ واﯾ ﺑ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐﺳـﺎﯾﺗﯽ “ﻗـﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد” ھـﯿﭻ ﮐ ﺑـﺎش ﻧﯿـﯿ ﺑﮑـﻮو دەﺑــﺘ ﺑرﺗﺳــﮏ ﮐــﺮدﻧوەی ﺋو ﻟ ﻧــﺎو رۆﺣــﯽ ﻧﺗوەﯾــﯽ ﮐــﻮردا .ﺑــﯚﯾ ﻗــﺎزی ﻣﺤﻣــﻤد ﻣــﻮﮑﯽ ﺷﺧﺴــﯽ و ﺣﯿﺰﺑــﯽ و ھــﯿﭻ ﻻﯾن و رﮑﺨﺮاوەﯾﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿ .ﺑﮑﻮو دەﺑ ﺑﺒـﺘ ھﻤـﺎی ﻧﺗوەﯾـﯽ ﺑـﻮون و ﺋﺧـﻼق و رەوﺷـﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯽ ﺑـﯚ ﻧﺗوەی ﮐـﻮرد و ھروەھـﺎ دوﻧﯿﺎی ﺳرﺳﻮوڕھﻨری ﺳﯿﺎﺳﺗﯽ ﮐﻮردی. رۆژی دەی ﺧﺎﮐﻟﻮە ھﮕﺮی زۆر واﻧ و ﺧﺎﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕ ﮐ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﺎﯾﺧﮑﯽ ﺋوﺗﯚی ﭘ ﻧدراوە و ﺗﻧﯿـﺎ ﻟ ﻧـﺎو ﮐﯚﻣـﮏ وـﻨ و ﻟﯚﮔﯚ و ﺑﯚﻧی ﺣﯿﺰﺑﯽ دا ﺑرﺗﺳﮏ ﺑﯚﺗوە .ﺋو رۆژە ھﮕﺮی واﻧی ﻓﯿﺪاﮐﺎری ،ﻟﺧـﯚﺑﺮدووﯾﯽ ،ﺋﯿﻨﺴـﺎن دۆﺳـﺘﯽ ،ﺧﯚﻧوﯾﺴـﺘﯽ و دەﯾـﺎن واﻧی ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺗﺮ ﮐ وەﮐﻮو ﻧﺎﻧﯽ ﺷـو ﺑـﯚ ھﻣـﻮو ﺗـﺎﮐﮑﯽ ﮐـﻮرد ﺑ ﺗـﺎﯾﺒت ﺗـﺎﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﮐـﻮرد ﭘﻮﯾﺴـﺘ ﮐ ﺑ داﺧوە ﮐم وا ھﯾ ﺗﯿﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھﺑ ،ﻻﻧﯿﮑم ﻟ ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎﯽ راﺑﺮدووەوە ﺗـﺎ ﺋﯿﺴـﺘﺎ ﺋو واﻧ ﮔﻟ ﺗڕاﯾـﯽ ﻟـ ﺑـاوە و زۆر ﺑ ﮐﻣـﯽ ﻟ روﺧﺴـﺎر و ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ ﮐﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑ ﺗﺎﯾﺒت ﺋواﻧی ﺧﯚ ﺑ ڕﺮەوی رﺒﺎزی ﺋو دەزاﻧﻦ دەﺑﯿﻨـﺪرێ .ﺗـﯚﻣز ھﯚﮐـﺎر چ ﺑـ و ﻟﺑر ﭼـﯽ ﺑو ﺋﺎﻗﺎرە دا رۆﺷﺘﻮوە؟ ﺋوە ﭘﺮﺳﯿﺎرﮑ دﻨﯿـﺎم ﻟ رۆژی دەی ﺧـﺎﮐﻟﻮە ﮐ ﮐـﺎزﯾﻮە دادێ ﺑرﺑﯿﻨﮕﻤـﺎن دەﮔـﺮێ و داوای وەﻣﻤـﺎن ﻟـ دەﮐـﺎ. وەﻣـﮏ ﮐ ﻧــﺎﻣﯚﯾ و ﺳــﺎﮕﺎرﮑﯽ زۆرە ﻟ ﻧـﺎو ﻣﺸــﮑﻤﺎﻧﺪا ﺳــدراوەﺗوە .ﺗـﯚﻣز وەھــﺎ ﭘﺮﺳــﯿﺎرﮏ ھر ھﺑـ ﻟو ﻧــﺎوەدا؟ ﻣــﻦ ﻟوەش دڕدۆﻧﮕﻢ! ﻟ رۆژی دەی ﺧــﺎﮐﻟﻮە دەﺑــ ﻟ ﺧﯚﻣــﺎن ﺑﭙﺮﺳــﯿﻦ ﺑرەو ﮐــﻮێ ھﻧﮕــﺎو دەﻧــﻦ و ﺑ ﺗﻣــﺎی ﭼــﯿﻦ و دەﻣــﺎﻧﮫوێ ﻟو رۆژەدا چ ﭘﯾﺎﻣــﮏ ﺑﺪەﯾﻦ؟ ﭼﯿﻤﺎن ﻟ ﺑﻮﺧﭽی ﻣﺸﮑﯽ ﮐﻮردﯾﻤﺎن ﮐﯚ ﮐﺮدۆﺗوە و ﺑ ﺗﻣﺎﯾﻦ ﻟو رۆژەدا ﭼﯚن ﯾﺎدی ﺳرۆکﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮرد ﺑﮑﯾﻨوە؟ ﭼـﯚن ﺑﯿـﺮ ﻟو ﺑرەﺑﯾﺎﻧﯿﯿ ﻧﮔﺒﺗ ﺑﮑﯾﻨوە و ﭼﯚن ﺑﺒﯿﻨ ﺗﯿﻤﺎرﮏ ﺑﯚ ﺋو زاﻣ ﻗﻮوڵ و ﺟرگ ﺑە؟ ﻻﻧـﯿﮑم ﭼـﯚن ﻧﺑـﯿﻦ ﺑ ﺧـﻮﯽ ﺳـر ﺋو زاﻣ؟ ﺋﮔرﯾﺶ ھر ﺑﻮوﯾﻨ ﺧﻮﯽ ﺋو زاﻣ ﻻﻧﯿﮑم ﻟو رۆژە دا ﻧﺎ! ﻻﻧﯿﮑم ﺋﮔر ﮔﻮﮑﯽ ﺳﯿﺲ و ﻟڕﯾﺶ ﻧﺑﻮوﯾﻦ ،دڕﮐﮑﯽ ﺗﯿﮋ و ﺧﻮﻨﺎوی ﻧﺑﯿﻦ ﺑرووی ﺋو ﮔﻮی ﻟ ﺳﺣﺮای ﮐﻮرد دا ڕووا! ﺗﯚﻣز ﻗﺎزی ﻣﺤﻣﻤد ﺋﺴﺘﺎ زﯾﻨﺪوو ﺑﺒﺘوە و ﺋو ﮐﺳﺎﻧی ﺧﯚ ﺑ رﺮەوی رﺒﺎزی دەزاﻧﻦ ﺑﺒﯿﻨ ﮐ ﺑو ﭼﺷﻨ ﺧرﯾﮑﻦ ﺳری ﯾﮐﺘـﺮ دەﺧﯚن و ھر ﺟﺎرەی ﺑ ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾﮐﯽ ﻧﺎﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ و ﻧﺎﺣز ﺳﻮوﮐﺎﯾﺗﯽ ﺑ ﯾﮐﺘﺮ دەﮐن چ ﺑ؟ ﺗﯚﻣز ﺋﺴﺘﺎ زﯾﻨﺪوو ﺑﺘوە ﺋو دۆﺧ
13
ﺑﺒﯿﻨ چ ﺑﯾﺎرﮏ دەدا؟ ﺋﮔر ﺳر ﻟ ﮔﯚڕ ﺑﻨﺘ دەر و ﺋو ھﻣـﻮوە ﭼوﺗـﯽ و ﭼﭘﯿـﯿ ﺑﺒﯿﻨـ چ ﺑﯿﺮـﮏ ﺑﮑـﺎﺗوە و ﭼـﯚن دۆﺧﮐ ھﺪەﺳــﻧﮕﻨ؟ ﻧوەی دوارۆژی ﺋو ھر ﺟــﺎرەی ﺑ ﺟﯚرـــﮏ ﺳــﻮوﮐﺎﯾﺗﯽ ﺑ ﮐراﻣﺗــﯽ ﺋﺧﻼﻗـــﯽ و ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ دەﮐن و ھر ﺗـــﺎﮐی دەھﯚﯽ ﺧﯚی ﻟﺪەدا و ھوای ﺧﯚی دەژەﻧ!
ﺣز دەﮐم ﺟﺎرﮑﯽ ﺗﺮ ﺑﻤ ﺳر ﺋو واﻧﮔﻟی ﻗـﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد ﺑـﻮو ﺑ ﺳـرﺗﯚﭘﯽ و ﻓـﺮی ﮐـﺮدﯾﻦ .ﺋو واﻧ ﮔﻟی ﮐ ﻟ ﺋﺴـﺘﺎ دا ﻧوەی دوارۆژی ﺷﺎی ﮔﯚڕﺑﮔﯚڕی ﺋﺮاﻧﯽ رەﺷﯽ ﻧﺎﮐﺎﺗوە ،ﻧوە ﻧﻮﻗﺴﺘﺎﻧﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳﺪارە ھـﯽ ﺑﺗـﺎﺒﻮوﻧوەی ﺑ ﺳـر داﻧـﺎھﻨ، ﺋو واﻧﮔﻟ ﻟ ﺋﺴﺘﺎ ھر ﺋو ﮐﺳﺎﻧ ﺧﺗﯽ رەﺷﯽ ﺑ ﺳر دادـﻨﻦ ﮐ ﻟ ﻗﺴـﺎن ﺧﯚﯾـﺎن ﺑ رـەوی رﺒـﺎزی ﺋو دەزاﻧـﻦ .ﺋوە ھم ﺗاژــﺪﯾﺎﯾﮐﯽ ﺗــﺎڵ و ﺟرگﺑــە ھﻣــﯿﺶ ﮐﯚﻣــﺪﯾﯿﮐﯽ ﺳــﻮوررﺌﺎ ﮐ ھﮕــﺮی دەﯾــﺎن رۆﻣــﺎن و ﭼﯿــۆﮐ و دەﺷــﺘﻮاﻧ دەﯾــﺎن ﺧﺗــﯽ ﻧﺎوداری ﭘ ﺑرﺘوە. ﻣﻦ دﻨﯿﺎم ﺋﮔر ﻗـﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد ﺑ ﺟﯚرـﮏ ﻟ وەھـﺎ دۆﺧـﮏ ﺋﺎﮔـﺎدار ﺑـ ھـﯿﭻ ﮐـﺎت ﺣز ﻧﺎﮐـﺎ ﺳـر ﻟ ﮔـﯚڕ ﺑﻨـﺘ دەر و روﺧﺴـﺎری ﻧﺎﺣز و رووﺧﻨر و دژە ﺋﯿﺴﺎﻧﯽ ﻧوەی دوارۆژی ﺧﯚی ﺑﺒﯿﻨ .ﺋو ﺋرﮐﯽ ﺧﯚی ﺑﺟ ﮔﯾﺎﻧﺪ .ﺑﻨﯽ ﺧﯚی دا و رۆح و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﺑ دﯾــﺎری دا ﺑو ﺧــﺎﮐی ﻟــﯽ ﺑ ﺧــﺎوەن دەرﮐوت .ﺧﺎﮐــﮏ ﮐ ﺋﺴــﺘﺎ ﺳــﺎﮕﺎرﮑﯽ زۆرە ﻟ ﺳــر ﻣﺎﻧﯿﺘﯚرەﮐــﺎن ھر ﺟــﺎرەی ﺑ ﺟﯚرــﮏ ﺑﺮﯾﻨﺪاری دەﮐن و ھر ﺟﺎرەی ﺑ ﻟوﻧﮏ ﺧﻧﺠری ﻧزاﻧﯽ و ﻧھﺎﺗﯽ ﻟ ﺟﺳﺘی داﺑشﮐﺮاو و ﺑﺮﯾﻨﺪاری رۆ دەﮐن. ھﻣﻮو ﺋواﻧ ﺟﺎرﯾﮑﯽ ﺗﺮ ﻣﻦ و ھزاراﻧﯽ وەﮐﻮو ﻣﻦ دﻨﯿﺎﺗﺮ دەﮐﺎﺗوە ﮐ دەﺑ ﮐﺎرﮏ ﺑﯚ ﺋوە ﺑﮑﺮێ ﮐ ﮐﺳﺎﯾﺗﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣـﻤد ﺑ ﺗواوی ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺋﯿﺪۆﺋﯚﻟﯚژی و ﺣﯿﺰﺑﯽ دەرﺑ و ﺑﺒﺘ ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﮐ وەﮐﻮو ھﻤﺎﯾک ﺑﯚ ﺗﺎک ﺑ ﺗﺎﮐﯽ ﮔﻟﯽ ﮐـﻮرد ﺑﺪرەوﺷﺘوە .ﮐﺎر ﺑﮑﺮێ ﺑﯚ ﺋوەی ﺋو ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿ ﺳﻨﻮورەﮐﺎن ﺑﺒزﻨ و ﺗﻧﺎﻧت زەﻓر ﺑرﺘ وﺗﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺸوە. ھﯿﻮادارم رۆژﮏ ﺑﺖ و ﺋو ﺋﺎﮐـﺎرە ﭼﭘﻧی ﮐ ﺋوڕۆﮐ ﻟ دوﻧﯿـﺎ ﺳﯿﺎﺳـﺗﯽ ﮐـﻮردی و ﺑﯿـﺮی ﺗﺳـﮑﯽ ﺣﯿﺰﺑـﺎﯾﺗﯽ دەﯾﺒﯿﻨـﯿﻦ ﺗﻓـﺮ و ﺗﻮﻧﺎ ﺑﻦ ،ﻻﻧﯿﮑم ﻟو رۆژی دەی ﺧﺎﮐﻟﻮە دا ﺑﯾﺎر ﺑ ﺧﯚﻣﺎن ﺑﺪەﯾﻦ و ﺑ ﺧﯚﻣـﺎن دا ﺑـﻨوە و ھﻧﮕـﺎو ﺑـﯚ ﺋوە ھﻨـﯿﻦ ﮐ ﺑﺘـﻮاﻧﯿﻦ ﺑ ﺟﯚرﮏ ﻟ ﺟﯚرەﮐﺎن ﯾک ﻟو واﻧﮔﻟی ﭘﺸوا ﻓﺮی ﮐﺮدﯾﻦ ﻟ ژﯾﺎﻧﻤﺎن دا رەﻧﮓ ﺑﺪاﺗوە و ﻧﺑﯿﻨ ھﯚﮐﺎرـﮏ ﺑـﺎﯾﺧ ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯿﮐﺎن ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﮑﯾﻦ.
14
ﭘﺸوا ﺑر ﻟوەی ﺋﺎزادی ڕا ﺑ ،ڕاﺑﻮو ،ﻻﺟـﺎﻧﮕﯽ رووﺑـﺎری ﻻواﻧـﺪەوە و ﺳـﯿﻨﮕﯽ ﺷـﺎﺧﯽ ﺷـﺪار ﮐـﺮدەوە ،ﺑﺴـﮑﯽ دارﺳـﺘﺎﻧﯽ ﮔﺷـﺎﻧﺪەوە و ﺧﺎک و ﺧﯚﯽ ﺋﺎﺷﺖ ﮐﺮدەوە ﻟ ﮔڵ ﻧرﻣ ﺗﯿﺸﮑﯽ ﺳر زەرﯾﺎ و ﮐﺎزﯾﻮەی ﺑرەﺑﯾﺎن! ﭘﺸوا ﻟ زەﯾﻨﯽ ﮔﻮڵ ﺗﮕﯾﺸﺖ و ﺑﺮﯾﻨﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﺎرﮋ ﮐﺮدەوە ،ﺑﺎﻨﺪەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚ ﮐﺮدەوە و ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺋـﺎوەدان ﮐـﺮدەوە ﺑ ﺟﺮﯾـﻮەی ﭘﮑﻧﯿﻦ! ﭘﺸوا ﺳرڕﮋ ﺑﻮو ﻟ ﺑﺪەﻧﮕﯽ ،دەﻧﮕﮐﺎﻧﯽ ﺑ ﭼﯚک دا ھﻨﺎ و ﺗﺨﻮوﻧﯽ دەﻧـﮕ دەﻧﮕـﯽ ژﯾـﺎﻧوە ﺑـﻮو! ﭘﺸـوا ﺑ ﺗﻧﯿﺸـﺖ ﺗـﺎرﯾﮑﯿﯿوە ﺟﻤی دەھﺎت ﻟ رووﻧﺎﮐﯽ! ﭘﺸـوا ﭘﺸـﮑش ﮐـﺮا ﺑ ﺑھـﺎر و ﻧورۆزـﮏ ﻟ زﺳـﺘﺎﻧﺪا! ﭘﺸـوا ﭘـﺎن و ﺑرﯾـﻦ ﺑـﻮو ،ﺑ وـﻨی دەرﯾـﺎ، ﺳــﯿﻨﮕﯽ ﺳــﺮوود و ﺳــﺮﺗی ﺳــوزی ﮔ !ﭘﺸــوا ﭘﮑﻧــﯽ و ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎن ﺷــﮑﯚﻓی ﮐــﺮد! ﭘﺸــوا ھڕەﺷــی ﻟ ﻣرگ ﮐــﺮد و ژﯾــﺎﻧﯽ دﻧ دا! ﭘﺸوا ﺑر ﻟوەی ﭘﺒﮑﻧ ،ﮔﺮﯾﺎ! ﭘﺸوا ﭘﺸﺘﻨﯽ ﺋﺎزادی ﮔﺮێ دا! ﺳرﭼﺎوە :ﻣﺎﭙڕی رۆژی ﮐﻮرد /ڕﮑوﺗﯽ٢٩ :ی ﻣﺎرﭼﯽ ٢٠١٦
15
ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺘﯽ ﺑھﺎ و ﺑﺎﯾﺧﮐﺎﻧﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮرد ﻣﺟﯿﺪ ﺣﻗﯽ – ﻓﯿﻨﻼﻧﺪ ﮐ ﻗــﺎزی ﻣــﺤﻣد ﺑــﻮو ﺑ ﺋﻧــﺪاﻣﯽ ﮐــﯚﻣی ژﯾــﺎﻧوەی ﮐــﻮردی )ژﮐــﺎف( ﺳــﻮﻨﺪی وەﻓــﺎداری ﺧــﻮارد و ﺳــﻮﻨﺪەﮐی ﺑﺟــ ھﻨــﺎو .وەک ﮐﺳﮑﯽ رـﺒر ،ﺷـﻮﻨﺪاﻧر و ﺋﺎﮔـﺎدار ﺑ ﺋﺎﻮﮔﯚڕەﮐـﺎﻧﯽ ﺳـردەﻣﯽ ﺧـﯚی ﻟ ژـﺮ ڕـﺒری ﺋودا ﺣﯿﺰﺑﮑﯽ ﻧﻮێ ،ﮐﺮاوە ،ﻣﯚدﺮن و ﻟﯿﺒﺮاڵ و دادەﭘروەری ﺳردەﻣﯽ ﺧـﯚی داﻣزراﻧـﺪ. ﺋﺎﺳــﯚﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺋﺎﻣــﺎﻧﺞ ﺑــﻮوﻧﯽ ﺋو ﺑــﻮو ﺑ ھــﯚی ﺋوەی ﮐ ﻟﻣــﺎوەﯾﮐﯽ ﮐﻣــﺪا ﺣﯿﺰﺑﮑــﯽ داﺧــﺮاوی وەک ژ.ﮐــﺎف ﺑﺒــﺘ ﺣﯿﺰﺑﮑــﯽ ﺟﻣــﺎوەری و ﻟوەش ﮔﺮﯾﻨﮕﺘــﺮ ﺧﺑــﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﮏ ﺑﮑــﺎﺗ ﺟــﯚﻧوەﯾﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ – ﻧﺗواﯾﺗــﯽ و دوای ﮐﻣﺘــﺮ ﻟ ﺷــش ﻣﺎﻧــﮓ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﻣزرﻨﺖ و ﺑﺰاﭬﯽ ﮐﻮرد ﻟ ﺣـﺎﺗﯽ ﺗﻧﯿـﺎ ﺷـﯚرش و ﺳـرھﺪاﻧوە ﺑرەو ﺑدەوﺗﺒﻮون ﺑﺒﺎت .ﮐﯚﻣﮕﺎی ﺳردەﻣﯽ ﻗـﺎزی ﻣـﺤﻣد ﮐﯚﻣﮕـﺎﯾﮐﯽ داﺑﺷـﮑﺮاو ﺑﺳر ھﯚز و ﻋﺷﯿﺮەﺗﮐﺎن ﺑﻮو ﮐ ﺑدەﺳﺖ ﯾﮐﻨﮔﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﻧﺑـﻮوﻧﯽ دادﭘروەری دەﻧﺎﻧـﺪ .ﺋو ﺑ ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ژﯾـﺮاﻧ و ﺑﻣﺸـﻮوراﻧی ﺧــﯚی ﺗــﻮاﻧﯽ ھﻣــﻮو ﭼــﯿﻦ و ﺗﻮﮋەﮐــﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﮕــﺎ ﻟ دەوری ﯾﮐﺘــﺮ ﮐﯚﮐــﺎﺗوە ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮات و ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﮑــﺎﺗ ﺑھــﺎ و ﺑﺎﯾﺧﮑﯽ ھﺎوﺑش و ﯾﮐﮕﺮﺗﻮو .ﺋﻣﻨﯿﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﮐﯚﻣﯾﺗﯽ و رﮑﺨﺮاوەﯾﯽ ﯾﮐﮏ ﻟ ﺑﻨﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ھرە ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺸﮑوﺗﻦ و ﭘﮑوە ﺳـــﺎزاﻧﻦ .ﻟﻣـــﺎوەی دەﺳـــﺗﺪاری ﺋودا ھم ﺋﻣﻨﯿﺗـــﯽ ﻧـــﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑـــﯽ ﻟ ﺋﺎﺳـــﺘﯽ ھرە ﺑرز داﺑـــﻮو و ھم ﺋﻣﻨـــﯿت و ﺗﻧـــﺎھﯽ ﮐﯚﻣﯾﺗﯽ ﺑﭼﺷﻨﮏ ﻟ ﻣﺎوەی ﯾـﺎزدە ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺗﻧﯿـﺎ ﯾک ﮐس ﺑ ﭼک ﮐـﻮژرا .ﺋم ﭘﺮﺳـ ﮐﺎﺗـﮏ ﮔﺮﯾﻨﮕـﯽ ﺧـﯚی دەردەﺧﺎت ﮐ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﻟو ﺳردەﻣدا ﻧ ﺋزﻣـﻮوﻧﯽ ﺑرـﻮەﺑری ﺑ ﮐـﯚﻣڵ ھﺑـﻮوە و ﻧ ﺋزﻣـﻮوﻧﯽ ﮐـﺎری رﮑﺨﺮاوەﯾـﯽ و ﺳﯿﺴـﺘﻤﺎﺗﯿﮏ و ﺣﯿﺰﺑﯽ .ﭘﺸـوا ﮐﺎﺗـﮏ ﮐ زاﻧـﯽ ﮐﯚﻣـﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧـﺖ ﺑرﮔی ھﺮﺷـﯽ ﺑرﺑـو و ﺋرﺗﺷـﯽ ﭘﯚﺷـﺘو ﭘرداﺧـﯽ رژﻤـﯽ ﺋـﺮان ﻧﺎﮔﺮـﺖ ،ﺑـﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﮑـﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟ ﻗﭼـﯚ و ژﻨﯚﺳـﺎﯾﺪ ،وەک ﻋﯿﺴـﺎی ﻣﺳـﯿﺢ ﺧـﯚی ﺗﺳـﻠﯿﻢ ﮐـﺮد و ﺑرەو ﭘﯿـﺮی ﻣرگ رۆﺷـﯿﺖ .ﻟ ﺑﻧــﺎو دادﮔــﺎی ﻧﯿﺰاﻣــﯽ ﺣﮑــﻮوﻣﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯿﺸــﺪا ،رژﻤــﯽ ﺋﺮاﻧــﯽ ﺑدادﮔــﺎ ﮐﺸــﺎ و ﺳــرﺑرزاﻧ دﯾﻔــﺎﻋﯽ ﻟ ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﻣــﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﮔﻟﯽ ﮐﻮرد ﮐﺮد .ﻟ وەﺳﯿﺗﮐﯾﺪا ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد رﺒﻮاراﻧﯽ ﺧـﯚی ﺑﺎﻧـﮓ دەﮐـﺎت ﺑـﯚ ﺧـﯚ ﭘروەردەﮐـﺮدن ،ﯾﮐﺒـﻮون و ﯾﮐﯿﺗﯽ و ﻗﺒﻮوﯽ ﯾﮐﺘﺮ .ﭘﺶ ﺳﺪارهداﻧﯿﺶ ﭘﺸوا ﺑ ﺑﮑﻮژاﻧﯽ دەﺖ:ﭼﺎوم ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﻦ ،ﺣز دەﮐم ﻟ ﺋـﺎﺧﺮﯾﻦ ﭼـﺮﮐی ژﯾﺎﻧﻤـﺪا ﺑ ﺳرﺑرزی و ﭼﺎوی ﮐﺮاوەوە ﻟ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﻢ ﺑواﻧﻢ .ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ﻟ راﺳـﺘﯿﺪا ﻣﺎﻧﯿﻔﺴـﺘﯽ ﺑھـﺎ و ﺑـﺎﯾﺧ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﮐﯚﻣﯾﺗﯿﮐــﺎﻧﯽ ﻧــﺎو ﺑﺰاﭬــﯽ ﮐــﻮرد و ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﻦ .ﺋو ﺗــﺎﺑﯚی وﯾﮋداﻧــﯽ ﺑﺰاﭬــﯽ ﻧﺗواﯾﺗــﯽ و ھﻤــﺎی رﺒرﮑــﯽ ﻣﺮۆﭬــﺎﻧﯽ و ھﻮﻣﺎﻧﯿﺴﺘ .زۆر ﺑ ﮐﻮرﺗﯽ ﺋو ﺑﺎﯾﺧﺎﻧی ﮐ ﭘﺸـوا ﻗـﺎزی ﻣـﺤﻣد ﺑـﯚ ﺋـﻤی ﺑﺟـ ھﺸـﺖ ﺑـﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟ :وەﻓـﺎ ﺑ ﭘﯾﻤـﺎن )ﺗﻌﮫـﺪ(، ھﺎوﮔﻮﻧﺠﯽ ﻟ ﮔڵ ﺳردەم ،ﻣﯚدﺮﻧﯿﺰم ،ﮐﺮاوەﯾﯽ ،ﯾﮐﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮازی ،ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﺧﻮازی و ﻟﺑرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﮐـﺎن ،دادﭘروەری، ﺋﺎﺳﯚﺑﯿﻨﯽ ،رﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟ ﮐڕاﻣﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﻧﺗﺮﺳﯽ و ﺑﻮﺮی ،ﺑوا ﺑﺧﯚﺑﻮون ،ﺑﺎوەرﻣﻧﺪی ﺑ رﺒﺎزی ﺋﺎزادی و ﺳرﺑﺳﺘﯽ
16
ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺧﻮﻨﺪن و ﭘﺸﭭﭼﻮون ،ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﭘﮑوە ﺑﻮون. ٦٩ﺳﺎڵ دوای ﻟﺳﺪارەداﻧﯽ ﺗـﺎﺑﻠﯚی وﯾﮋداﻧـﯽ ﺟـﯚﻧوەی ﮐـﻮرد ،ﺋﻣـﺮۆ رﺒـﻮاراﻧﯽ ﻗـﺎزی ﻣـﺤﻣد داﺑﺷـﮑﺮاو ﺑ ﺳـر ﭼﻧـﺪﯾﻦ ﺣﯿـﺰب و رﮑﺨﺮاو ،دژ ﺑﯾک ،ﺑ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﺑ ﯾﮐﺘﺮ و ﺑ ﺑرﻧﺎﻣ و ﺋﺎﺳﯚی ھـﺎوﺑش ﺑﺮﯾﻨﮐـﺎﻧﯽ ﻗـﺎزی ﻣـﺤﻣد ﻗـﻮوﺘﺮ و ﺑﺎﯾﺧﮐـﺎﻧﯽ ﭘـﺎرﭼ ﭘﺎرﭼ دەﮐن .ﺋﻤ ھرﮐﺎت ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋم ﺳ ﺑھﺎ ﮔﺮﻧﮕ ﺟﺒﺟـ ﺑﮑﯾـﻦ :رﺰﮔـﺮﺗﻦ ،ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﮐڕاﻣﺗـﯽ ﻣـﺮۆڤ و ﯾﮐﺘﺮﻣـﺎن وەک ﮐ ھﯾﻦ ﻗﺒﻮوڵ ﺑﮑﯾﻦ – ﺋوﮐﺎت رﺰﻣﺎن ﺑﯚ ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ﮔﺮﺗﻮوە و ﺑﻨﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﮐﻤـﺎن داﻣزراﻧـﺪووە ﮐ ﺋـﺎواﺗﯽ ﭘﺸـوای ﮐﻮردان ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ﺑﻮوە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ھﯿﻮادار ﺑﯿﻦ ﺑ ﭘﮑوە ﺑﻮوﻧﮑﯽ درﮋﺧـﺎﯾن و ھـﺰ و ﭼـﺎﻻﮐﯽ ﺧﯚﻣـﺎن ﺑھﯿﻨﯾـﯽ ﺑﮑﯾـﻦ .ھﻣـﻮوی ﺋواﻧ ﻟ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ زﮫﻨﯿﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎﻧوە دەﺳـﺖ ﭘـﺪەﮐﺎت .ﻟ رۆژی ﺷـھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻗـﺎزی ﻣـﺤﻣد ،ﻟ ﺧـﯚﻣوە دەﺳـﺖ ﭘـﺪەﮐم و ھﻣـﻮو رﺒراﯾﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات و ﮐـﺎدر و ﭘﺸـﻤرﮔﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺣﯿـﺰﺑ ﺑ ﭼـﺎﻟﺶ دەﮐﺸـﻢ ﺑـﯚ ﺧـﺎوەن دەرﮐوﺗـﻦ ﻟو ﺑﺎﯾﺧـﺎﻧ .ﺑـﺎ ﺑﺒﯿـﻨ رۆﮐﺎﻧﯽ ﺑﺣﻗﯽ ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد. ﺳرﭼﺎوە :ﻣﺎﭙڕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد /ڕﮑوﺗﯽ٢٨ :ی ﻣﺎرﭼﯽ ٢٠١٦
17
ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺷﻤﺎﺷﯽ ﺑﻪھﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺷﺎدی ھﻨﻪ ،رهﻧﮕﺎورهﻧـﮓ و ھﻪﺳـﺖ ﺑﺰوﻨـﻪ ،دهﻣـﺎری ﮔﺸـﺖ ﮔﯿﺎﻧـﺪارهﻛﺎن دهﻛﺎﺗـﻪوه ،ﺧـﻪﻣﺎن ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮ دهﺑﺎﺗـﻪوه - ﺧﺎﻛﻪﻟﻮه ،ھﻪﻣﻮو ﺳﺎ ﻟﻪ ﮔﻮن ﻟﻮاوﻟﻮه .ﺑﻪم داﺧﯽ ﮔﺮاﻧﻢ ،ﯾﻪك ﭘﻪﻪی ﺳﻮوری وا ﭘﻮە. ڕۆژی دهﯾـﻪم ﻟـﻪم ﻣﺎﻧﮕـﻪدا ،ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ ﻟـﻪ ﺗـﺎوان ھﻪﻧﯿﺴـﻜﺎن دهدا .ﺧـﯚی زۆر ﺑـﻪ ﻣﻪﻏـﺪوور دهزاﻧـ و ﺷـﯿﻮهﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪان دهﻛـﺎ .ﺑﯿـﺮی ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﭼﻮارﭼﺮا ،ﺋﻪو ﺳﺪارهی ﻛﻪ ھﻪﺨﺮا -ﺳ ﺋﺎﻘﻪی ﭘﻪﺗﯽ ﺳﺪاره ،ھﻪر دهم ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﺮا دﯾﺎره .ﺳـﻪرداراﻧﯽ ﮔـﻪردهن ﺑـﻪرز ،دـﻦ ﺑﻪ ﺑ ﺧﯚف و ﺑـ ﻟـﻪرزه -ﺑـﻪ ھـﻪﻧﮕﺎوی ﺷـﺮاﻧﻪ ،ﺷـﻪھﺎدهت ھـﻪر ﻟـﻪوان ﺟﻮاﻧـﻪ ،ﭘﺸـﻪوای ﻧﻮﭼـﺎوان ڕووﻧـﺎك ،ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی دﺴـﯚز و ﺑﺑﺎك ،ھﯿﭻ ﺗﺮﺳﯽ ﻟﻪ ﻣﺮدن ﻧﯽﯾﻪ ،ھﻪروا ﺑﺰاﻧﻪ ﺷـﺎﯾﯽﯾﻪ ،ﺑـﻪ ﭼـﻮار دهوری دا دهرواﻧـ ،دوا دﯾـﺪاری ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺑـﻪ زهردهﺧﻪﻧـﻪ ﺟـﻮان دهﻛﺎ ،دوژﻣﻨﺎن ھﻪراﺳﺎن دهﻛﺎ ،ھﺎوار دهﻛﺎ ﺋﻪی دوژﻣﻨﺎن! ﺗﯿﻨﻮو ﺑﻪ ﺧﻮﻨﯽ ﮔﺸﺖ ﻛﻮردان! ﺑﻪم ﻛﺎرهش ﻛﯚﺗـﺎﯾﯽ ﻧﺎﯾـﻪ ،ﻗـﺎزﯾﯽ ،ﺳـﻪد ﻗـﺎزی ﻟﻪ دواﯾﻪ ،ڕۆﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎو و ﺧﺎﻛﻢ ،ﺋﻪم داﺳﺘﺎﻧﻪ دهﻧﻮوﺳﻨﻪوه ،ﺑﻪ ﺧـﻮﻨﯽ ﮔـﻪش و ﺋـﺎﯽ ﻣـﻦ ،ڕﭽﻜـﻪی ﺧـﻪﺑﺎت دهدۆزﻧـﻪوه .ﺣﻮﺳـﻦ ﺧـﺎن ﻣﻪردی ﻣﻪرداﻧ ،ﺳﻪردار ﺑﯚ وی وهك ﺳﻪرﺑﺎﻧﻪ ،ﭘﻪت ﺧﯚی ﻟﻪ ﺑﻪر وی ﻧـﺎﮔﺮێ ،ﻣـﻞ ﻛـﻪچ دهﻛـﺎ و ڕادهﺑـﺮێ ،ڕـﻮی ﺗﺮﺳـﯿﺎن ﻟـ دهﻧﯿﺸـ، ﺷﺮ ڕاﺳﺎوه ،ھﻪروا ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪﺳﺘﺮاوه ،ﻧﻪرهی دێ ﺋﻪو ﺷﺮه ﭘﯿﺎو ،ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﻣﺮدن ﺑﺑﺎﻛﯿﻦ ،ﺷﻪھﯿﺪی ڕﯽ ﮔﻪل و ﺧﺎﻛﯿﻦ ،ڕووﻣﺎن ﻟـﻪ ﻻی ﮔﻪﻟﻤﺎن ﺳﻮوره ،ﻟﻪرزۆﮐﯽ ﻟﻪ ﺋﻤﻪ دووره. دوژﻣﻦ ﺑﺰاﻧﻪ ڕۆژﮏ دێ ،ﺑﯚ ﺗﯚش ﺳﺪاره ھﻪﺪهﺧﺮێ ـ ﺑﻪم ھﯽ ﺗﯚ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺗﺎوان ،ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮﺷﺖ و ﺑی ﻻوان ،ﺋﻤـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻣـﺎﻓﯽ ڕهوا ،ﺋﻮه ﺑﻪ ﺗﯚﻪی ﭘﺸﻪوا ،ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ڕﯽ ﮔﻪل و وت ،ﺋﻮه ﻟﻪ ﭘﻨﺎو دهﺳﻪت ،ﺋﻤﻪ ڕﻤﺎن ﺑﯚ زﻧﻮﺮه ،ڕﮕﺎی وه ﺑﻪرهو ھـﻪـﺪﺮه. ﻟﻪو ﻻوه ﺳﻪدری ﻗﺎزی ھﺎت ،ﺑﻪرهو ﺧﻪزﻧﻪی ﻣﮋووی وت ،ﺑﺑﺎک ﻟﻪ ﮔﯿﺎن ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮدن ،ﺳﻮور ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﯚ وت ﻣﺮدن ،ھـﻪروا ھـﻤﻦ و ﺑﻪ وﯾﻘﺎر ،ﺑ ﺗﺮس دهﭼﺘﻪ ﺳﻪر دار ،ﻣﮋوو ﺑﻪ ﺧﻮﻦ دهرهﻧﮕﻨ ،ڕﭽﮑﻪی ﺷﻪھﯿﺪان دهﺷﮑﻨ. ﮐﺎرواﻧﮑﻪ ﺑ ﺑاﻧﻪوه ،ﺗﺎ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑ ﭘﺴﺎﻧﻪوه ،ﺷﻪرﻓﮑﻪﻧﺪﯾﺶ ﺑﻪ دوای دا دێ ،ﺋﻪو ﮐﺎرواﻧﻪ ھﻪر ﻧﺎوهﺳﺘ.
18
دزه دهﮐﻪم ﺑﻪرهو ﻣﮋوو ،ﺷﺴﺖ ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎ ڕاﺑﺮدوو ـ ﻟﻪ ڕۆژی 10ی ﺧﺎﮐﻪﻟﻮه ،ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد وام ﺑﻪڕﻮه ـ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﮐﺎزﯾﻮهی ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ، ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﺮاﯾﻪ دهمڕواﻧﯽ ،ﺳـ ﻻﻣﭙـﺎ ھـﻪوهﺳـﺮا ﺑـﻮون ،ﻟـﻪ ﻧـﻮوری ﺧﯚﯾـﺎن دا ﻣـﺎﺑﻮون ،ﻟﻪزﮔـﻪی ﺗﯿﺸـﮑﯿﺎن ﺑـو دهﺑـﯚوه ،ﺑـﻪ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧ دا دهﭼﯚوه ،ھﻪﺗﺎ ﺑﺎرهﮔﺎی ﮐﺮدﮔﺎر ،ﻟﻪوﺮا دهھﺎﺗﻪوه ﺧﻮار .دهرژا ﺳﻪر ھﻪﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪ ﺑﻮ ﭼﺮاﺧﺎن ،ﺗﯿﺸﮑﺎوﮋ ﺑﯚ ﺋﻪو ڕووداوه ،ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﭘﻪژارهی ﺑﻪ دواوه ،ﺧﻪﮑـﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺧﺮۆﺷـﺎ ،ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ دوای دا ﺟﯚﺷـﺎ ،ﮔـﻪوره و ﺑﭽـﻮوک ﻟـﻪ ژن و ﭘﯿـﺎو ،ﺑـﯚ ﮐﯚﺳــﺘﯽ ﺳــﻪروهران داﻣــﺎو ،ڕۆژﮑـﯽ ﻣﮋووﯾــﯽ ﻧــﺎﺧﯚش ،ھــﻪﻣﻮ ﮐــﻪس ﻣــﺎت و ﺑــﻪ ﭘــﻪرۆش ،ھــﻪﻣﻮو ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ڕهﺷﭙﯚﺷــﻪ ،ﺗــﺎ ﺑــﯽ ڕۆژﮑـﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﻪ. ﻣﻦ ﺧﯚی ﺗﺪا ڕاﻧﺎﮔﺮم ،ﻟﻪ ﻣﮋوو را ﺑـﺎن دهﮔـﺮم ،دﻤـﻪوه ﻧـﻮ ﺋـﻪو زهﻣﺎﻧـﻪ ،ﮐـﻪﭼﯽ ﻟـﺮهش ﺧـﻪم ﻣﯿﻮاﻧـﻪ ،ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪی ﭘﺸـﻪوا ﻗـﺎزی، ھﻪروا ﺑﻪو ڕۆژه دهﻧﺎزی ،ﮐﺮاوه ﺑﻪ ڕۆژی ﺷﻪھﯿﺪان ،ﺑﯚ زﯾﻨﺪوو ﻣﺎﻧﯽ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ،ﺑـﯚ ﺳـﻪرداراﻧﯽ ﭼـﻮارﭼﺮا ،ﺑـﯚ ﯾـﺎزده ﺳـﻮارهی ﻓـﻪﯾـﺰو، ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﭼﻞ و ﺷﻪش و ﭼﻞ و ﺣـﻪوت ،ﺋـﻪوه ﻧـﯚرهﯾـﺎن ﺑﻪرﮐـﻪوت ،ﺋﯿـﺪی ﻓـﻪراﻣﯚش ﻧـﺎﮐﺮﻦ ،ﻟـﻪ ﮐـﺎرواﻧ ھـﻪﻨـﺎﺑﻦ ،ﻣﻮﻋﯿﻨﯽﯾـﻪﮐﺎن، ﺷﻪرﯾﻒزاده ،ﺑﺎﭘﯿﺮ ﺷﮑﺎک و زهﻧﮕﻪﻧﻪ ،ﻣﺮاد ﺷﺮﮋ و ﻻﺟﺎﻧﯽ ،ﻣﯿﻨﻪ ﺷﻪم و ﺳﻪﯾﺪ ﻓـﻪﺗﺎح ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐـﺎوه ﻣﺎرهﻏـﺎﻧﯽ ،ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺋﺎواره ،ﺑﺷﮏ ﺟﮕﺎی ﺧﯚﯾﺎن دﯾﺎره .وﺮدیﯾﻪﮐﺎن ﺳﻪر وهدهردهﻧﻦ ،ﮐﺎروان دوارۆژن ھﻪروا دﻦ ـ ﺗﺎ دهﮔﻪﻧـﻪ ﻋﻪﺑﺒﺎﺳـﯽ ﺷـﺮ ،ﺳـﻪرﮔﻮردی ژﯾﺮ ،زاﻧﺎ و دﻟﺮ ،ھﻪژار و ﺣﺎﺗﻪم و ﻋﻪﻟﯿﯿﺎر ،ﺋﻘﺒﺎڵ ،ﺋﻪﻓﺸﯿﻦ ،ﺳﻪﻋﯿﺪ ﮐـﺎڵ ﮐـﺎڵ ،ﺣـﻪﮐﯿﻢ ،ﺑـﻪھﺮاﻣﯽ و دهﺑـﺎﻏﯽ .ﮐـﺎروان درـﮋهو ﺑـ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ـ ﺳﻪر ﻗﺎﻓﻪی ﺗﺎزه دوو دهﺳﺘﻪن ،ﯾﻪک ﻟﻪ ﺑـﻪرﻟﯿﻦ ،ﯾـﻪک ﻟـﻪ وﯾﯿـﻪن ،ﻗـﺎدری ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ،ﺧﯚﯾـﺎن ﻓﯿـﺪا ﮐـﺮد دووﺑـﻪدوو، ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ و ﺋﻪردهن ﻟﻪ ﮐﻮﻦ ،ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺷﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی دهدوﻦ .ﺗﺎﮐﻪی ﺑﮋﻣﺮم ﻧﻪﻣﺎﻣﺎن ،ھﻨﺪه زۆرن ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ـ ﺑـﻪرد ﺑـﻪ ﺑـﻪردی ﺋـﻪم وﺗﻪ ،ﮐﻔﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪی ﺧﻪﺗﻪ .ﺑﺎ ﻟﻪم ڕۆدا ﯾﺎدﯾﺎن ﺑﮑﻪﯾﻦ ،ﺧﻮﻨﯽ وان ﺑﻪﻓﯿﺮۆ ﻧﻪدهﯾﻦ ـ ڕووﺣﯿﺎن ﺷـﺎد ﮐـﻪﯾـﻦ ،ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻦ ،ڕﮕﺎﯾـﺎن ﺑﮕﺮﯾﻦ ﺗﺎ ﻣﺮدن.
19
ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺷھﯿﺪان ﺷھﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻧﺎﻧﻪوازاده
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﺎھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ... ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون١٩٤٦ / ٧ / ١٦ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﻛﻪﻟﯿﺨﺎن ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد چ ـ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺳﻮﺗﺎﻧﯽ ﻓۆﻛــــﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻧﺎوهﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﮋووی ﺳﻮوری ﻧﻪﺗﻪوهم ﻻﭘﻪڕﻻﭘﻪڕ ھﻪﺪهدهﻣﻪوه .ﭘ ﻟﻪ ﺳﻪرﺑﻪرزی و ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿﻪ. ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺗﺮاژﺪﯾﺎی ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪل ،زۆر ﻣﯿﺮﺧﺎس و ﺟﻮاﻣﺮم ﭘﺪهﻧﺎﺳﻨ .ﻟﻪ ﻧﺎوﯾﺎﻧﺪا ﻗـﻪی ﺧﻮﻨـﺎوی ،ﭘﻪﯾﻜـﻪری ھﻪﺳـــﺘﯽ ﺷﯚڕﺷـــــﮕﺮی، ﻣﺤﻪﻣـﻤﻪد ﻧﺎﻧﻪوازاده ﯾﻪك ﻟﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎﻧﻪ .ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻛﻮڕی ﻣﯿﺮزا ﻋﻪوی ﻧﺎﻧﻪوا ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﭼﺎوی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﭘﺸﻜﻮوت .ﭘﻠـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨــﺪﻧﯽ ﻟــﻪ ﻧــﻮان ﺳــﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ١٩٢٠ﺗــﺎ ١٩٣١ﻟــﻪو ﺷــﺎره ﺗــﻪواو ﻛــﺮد .ﭼﻪﻧــﺪ ﺳــﺎﻚ وهك ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒــﻪری ﺋﯿــﺪارهی ﻓﻪرھــﻪﻧﮕﯽ ﻣﻪھﺎﺑـــــﺎد ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﻛﺮد .ﺳﺎﯽ ١٩٣٧ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﻪوه ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻛﺮا .ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺋـﻪم دوو ﺳـﺎﻪی ﻟـﻪ ﺳـﻪرﺑﺎزی ﺑـﻮو ،دهرﺳـﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺧﻮﻨﺪ و دهرهﺟﻪی ﮔﺮوھﺒﺎﻧﯽ وهرﮔﺮت .ﭘﺎش ﺗﻪواو ﻛﺮدﻧﯽ دوو ﺳﺎڵ ﺳﻪرﺑﺎزﯾﻪﻛﻪی ﻟﻪ ﺋﯿﺪارهی ﻣﺎﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد داﻣﻪزرا .ﺳﺎﯽ
20
١٩٤٢وازی ﻟﻪ ﻛﺎری ﺋﯿﺪاری ھﻨﺎو ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮو. ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻧﺎﻧﻪوازاده ﻻوی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهر ،ﺑﻪ داﺋﯿﻢ ﺑﯿﺮی ﻟﻪ ڕزﮔﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن دهﻛـﺮدهوه .ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺳـﺎﯽ ١٩٤١وهك ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن وهرﮔﯿﺮا .ڕۆژی ١٦ی ﺋﺎﮔﻮﺳﺘﯽ ١٩٤٢ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﻧﮫﻨﯽ ﺑﻪﺑﻪﺷﺪاری ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺳـﺎزدرا .ﺑﻪﺷـﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﻛــﻪ ﯾــﺎزده ﻛــﻪس و ﺑﺮﯾﺘــﯽ ﺑــﻮون ﻟــﻪ :ﺣﻮﺳــﻦ ﻓﺮوھــــــــﻪر ،ﻋﻪﺑــﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن زهﺑﯿﺤــﯽ ،ﻋﻪﺑــﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﺋﯿﻤــﺎﻣﯽ ،ﻋﻪﺑــﺪوﻟﻘﺎدر ﻣﻮدهرهﺳــﯽ ،ﻧﻪﺟﻤــﻪددﯾﻦ ﺗﻪوﺣﯿــﺪی ،ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﻧﺎﻧــﻪوازاده ،ﻋــﻪﻟﯽ ﻣــﻪﺣﻤﻮدی ،ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﺋﻪﺳــﺤﺎﺑﯽ ،ﻋﻪﺑــﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻛــﻪﯾﺎﻧﯽ ،ﺳــﻪدﯾﻖ ﺣﻪﯾﺪهری ،ﻗﺎﺳﻢ ﻗﺎدری .ﺋﻪو ﻧﺎوﺑﺮاوه ﺑﻪڕﺰاﻧـﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪی ژﯾﺎﻧﻪوهی ﻛﻮردﯾﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ڕزﮔﺎری ﻧﻪﺗﻪوهی ﻛﻮرد ﭘﻜﮫﻨﺎ. ٢٥ی ﮔــﻪﻻوﮋ ﯾــﺎﻛﻮو ١٦ی ﺋﺎﮔﻮﺳــﺘﯽ ١٩٤٥ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾــﻪﻛﯽ ﺋــﺎزادو ﮔــﻪورهﺗﺮ ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﮔﯿــﺮا .ﻟـــــــــــﻪوﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وهك ﯾﻪﻛﻪم رﻜﺨﺮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﺎوهن ﭘﺮهوو ﭘۆﮔﺮاﻣﯽ ﭘﺸﻜﻪوﺗﻮو ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺑﻨﺎﺧـﻪی ﻛﯚﻣﻪـﻪی ژﯾﺎﻧـﻪوهی ﻛـﻮرد ) ژـــك ( ﺑــﻪ ﺳــﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد داﻣــﻪزرا .ﺳــﺎﯽ ١٩٤٥ﻛﺎﺗــﻚ ھــﺰی ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﭘﻜﮫــﺎت ھــﺎوڕێ ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﭘﻠــﻪی ﺳﻪرھﻪﻧﮕﯽ )ﻛﯚﻟﯚﻧ (ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﻛﯚﻣﺎرهوه ﭘﺒﻪﺧﺸﺮا و وهك ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻧﺎوهﻧﺪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دﯾﺎری ﻛﺮا. ﺳﻪرھﻪﻧﮓ ﻧﺎﻧﻪوازاده ڕۆژی دووی رﺒﻪﻧﺪان ،واﺗﻪ ١٩٤٦ / ١ / ٢٢ﯾﻪﻛﻪم ﻛﻪس ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟـﻪ ڕﻮڕهﺳـﻤﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧـــﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ﺑﻪرزﻛﺮﻧﻪوهی ﺋﺎی ﭘﯿﺮۆزی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا ،ڕﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ )ﺋﯿﺤﺘﺮاﻣﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ( ﺑـــﯚ ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎر ،ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﻪ ﺟـ ھﻨﺎ .ﺋﻪو ﺷﻪﺷﻪﻣﯿﻦ ﻛﻪس ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭼﻪﻧﮕـــ ﭼﻪوﺳﻨﻪران ﺳـﻮﻨﺪی ﺧـﻮارد .ﺳـﻪرھﻪﻧﮓ ﻧﺎﻧـﻪوازاده ،ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻣﺎﻧﮕـﻚ ﺑﻪﺳـﻪر ﺋﻪرﻛـﻪ ﭘـ ﺋﻪﺳـﭙﺮدراوﻛﻪﯾﺪا ﺗﭙـﻪر ﺑﺒـﻮو ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن وهزارهﺗـﯽ ﺑـﻪﮔﺮی ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪوه ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾـﻪﺗﯽ ﭘـﺪرا ﭼـﺎوهدﺮی ﻧـﺎردﻧﯽ ﺧﻮاردهﻣﻪﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﻪرﺑﺎزاﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺋﺮان ﺑﻜﺎ ﻛﻪ ﺋﻪو ﻛﺎﺗــﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھـﺰی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ﻧـﺎو دوو ﭘﺎدﮔـﺎﻧﯽ ﻟﻪﺷـﻜﺮی ھﻪﻜﻪوﺗﻮو ﻟﻪ ﺑﺎﻧﻪ و ﺳﻪردهﺷﺖ ﮔـﻪﻣﺎرۆ دراﺑـﻮون .ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑـﯚ ﺑـﻪرﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋـﻪو ﺋﻪرﻛـﻪ ﭼـﻮوه ﺷـﺎری ﺳـﻪﻗﺰ .ڕۆژی دووﺷـﻪﻣﻪ / ٧ / ١٥ ١٩٤٦ﺑﻪر ﭘﺮﺳـــــــﯽ دﯾﮋﺑﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪ ﻧﺎوی ﻛـﺎك ﺣﺎﻣﯿـﺪ ﻣـﺎزوﭼﯽ دهﻧـﺮێ ﻛـﻪ ﭼـﺎوهدﺮی ژﻣﺎرهﯾـﻪك ﻣﺎﺷـﻨﯽ ھـﻪﮕﺮی ﺧﻮاردهﻣﻪﻧـــﯽ ﺑﯚﮔﻪﻣﺎرۆدراوهﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭘﺎدﮔﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ و ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻜﺎ ) .ھﺎوڕێ ﺣﺎﻣﯿـﺪ ﻣـﺎزوﭼﯿﺶ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪو ﺋﻪﻓﺴـﻪراﻧﻪی ﻛﯚﻣـﺎر ﺑـﻮو ﻛـﻪ دووای ڕووﺧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ڕﮋﯾﻤـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﻪھﻠﻪوﯾـﻪوه ﺋﯿﻌـﺪام ﻛـﺮا ( .ﺳـﻪرھﻪﻧﮓ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻧﺎﻧـﻪوازاده ﺧـﯚی ﺑـﻪ ﻓۆﻛـﻪ دهﭼﺘﻪ ﺳﻪردهﺷﺖو ﺷﻪو ﻟﻪوێ دهﻣﻨﺘﻪوه .ﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ ڕۆژی ﺳـ ﺷـﻪﻣﻪ واﺗـﻪ ١٩٤٦ / ٧ / ١٦ ١ﺑـﻪ ﻓۆﻛـﻪ دهﭼﺘـﻪ ﺑﺎﻧـﻪو ﻟـﻪوێ ﭼـﺎوی ﺑـﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﺎﻣﯿﺪ ﻣﺎزوﭼﯽ دهﻛﻪوێو ﺑﻪ ﺑﺎوهﺷﻜﯽ ﮔﻪرم،ھﺎوڕێ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻣﺎچ دهﻛـﺎتو ﻣﺎﺌـﺎواﯾﯽ ﻟدهﻛـﺎت .ھـﺎوڕێ ﻧﺎﻧـﻪوازاده ﻟـﻪ دـﺪا ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ڕووداوﻜﯽ دﺘﻪزﻦ دهﻛﺮد .ﺋﻪو ﭘﯽ واﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﺟـﺎرﻜﯽ دﯾﻜـﻪ ھـﺎوڕێ ﺣﺎﻣﯿـﺪ دهﺑﯿﻨﺘـﻪوه .ﻛـﺎت ژﻣـﺮ دووازدهی ﻧﯿـﻮهڕۆ ﺑـﻪ ﻓۆﻛــــﻪ دهﭼﺘﻪ ﺳﻪﻗﺰ .ﻓۆﻛﻪی ھﻪﮕﺮی ﺳﻪرھﻪﻧﮓ ﻟﻪ داوﻨﯽ ﻛﻮی ﻛﻪﻟﯿﺨﺎن ،ﻧﯿﺰﯾﻚ ﮔﻮﻧﺪی ﺳـﻮﻧﺠ ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧـﻪ ﺋـﺎﮔﺮی ﺗﺒﻪر دهﺑ دهﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻪرﻣﻪﻗﻮﻻﺗﺎن دهﻛﺎ.ﻓۆﻛﻪواﻧﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻪﺗﺮی ﻧﻪﺟﺎت ﺧﯚی ﻓێ دهداﺗﻪ ﺧﻮارهوه و ﭼﻪﺗﺮهﻛﻪی ﺑـﯚ ﻧﺎﻛﺮﺘـﻪوه و ﺑـﻪ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار دهﺑ .ﺳﻪرھﻪﻧﮓ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻧﺎﻧﻪوازادهش ﻟﻪﮔﻪڵ ﻓۆﻛﻪﻛـﻪ دهﻛﻪوﻧـﻪ ﺧـﻮارهوه و ﻟﻪﺷـﯽ ﺑـﻪ ﺗـﻪواوی دهﺳـﻮوﺗ و ﻟـﻪ ﺟـﻮه ﺷﻪھﯿﺪ دهﺑﺖ .ﻛﺎك ﺣﺎﻣﯿﺪ ﻣﺎزوﭼﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺴﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﺧﻪﺑـــﻪره دﺘﻪزﻨﻪ ﺧﯚی دهﮔﻪﯿﻨﺘﻪ ﺷﯚﻨﯽ ڕووداوهﻛﻪ .ﻧﺎوﺑﺮاو ﺗﻪرﻣﯽ ھﺎوڕﯽ
21
ﺷﻪھﯿﺪی ﻛﻪ ﺳﻪﻋﺎﺗﻚ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﻣﺎﺌﺎواﯾﯿﺎن ﻟﻜﺘﺮ ﻛﺮدﺑﻮو دهﺑﺎﺗﻪوه ﺑﺎﻧﻪ و ﻟـﻪ وـا ﺑـﯚ ﺷـﺎری ﺳـﻪﻗﺰی ﺑـﻪ ڕـﺪهﻛﺎت .ﺗـﻪرﻣﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻧﺎﻧـﻪوازاده ﺑـــﻪ ھـﯚی ﺳـﻪرواﻧﻚ و دوو ﮔﺮوھﺒــﺎﻧﯽ ﺋﻪرﺗﻪﺷـﯽ ﺋﯿﺮاﻧـﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪﻗﺰهوه ﺑــﻪرهو ﻣﯿﺎﻧـﺪواو وﻟـﻪ وﺸـﻪوه ﺑـﯚ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد دﺘﻪوه .ڕۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻪ ،ڕﻜﻪوﺗﯽ ١٩٤٦ / ٧ / ١٧زﯾﺎدﺗﺮ ﻟﻪ دهھﻪزار ﻛﻪس ﺧﻪﻜﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ،ﻟﻪ ھﻪﻣــﻮو ﭼﯿﻦ و ﺗﻮﮋﻚ ،وهزﯾـﺮی ھـﺰ و ژﻣﺎرهﯾﻪﻛﯽ زۆر ﻟﻪ ﮔﻪورهﭘﯿﺎواﻧﯽ ﻛﻮرد ،ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻛﯿﯚﻣﯿﺘﺮ ﺑﻪ ﭘﺸﻮازی ﺗﻪرﻣﯽ ﺷﻪھﯿـــﺪی ﮔﻪل و ﻛﯚﻣﺎرهوه ﭼﻮون .ﺗـﻪرﻣﯽ ﺋـﻪو ﺷـﻪھﯿﺪه ﺳﻪرﺑﻪرزه ﺑﻪ ڕﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪوه و ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﻣﺎﺌـﺎواﯾﯽ ﻛـﺮدن ﺑــــــﻪ ﺷـﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﻗـﺎزی و وهﻓﺎﯾﯿـﺪا ﺗﭙـﻪڕ ﻛـﺮا و ﭘﺎﺷـﺎن ﻟـﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪﻻﺟﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﯽ ﭘﺎﻛﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺋﻪﺳﭙﺮدرا. ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪرھﻪﻧﮓ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻧﺎﻧﻪوازاده دوای ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺧﯚﺷﻪوی دووھﻪم ھﻪﯚی ﺑﻪرزهﻓی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑــﻮو ﻛـﻪ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﭘـﺎﻛﯽ ﻓﯿـﺪای ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎزاد ﻛﺮد .ﺋﻪو ﯾﻪﻛﻪم ﻛﻪس ﻟﻪ ﻧﺎو ﺳﻮﻨﺪ ﺧﯚرهﻛـﺎن و ﯾﻪﻛـﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪه و ﯾﻪﻛـﻪم ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﻛﯚﻣﺎردا ،ﭘﻠﻪی ﺷﺎﻧﺎزی ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ﻟــﻪ ڕﮕﺎی ڕزﮔﺎری ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪﯾﺪا ﭘﺒا .ﻧﺎوی ﺷـﻪھﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻧﺎﻧـﻪوازاده ﻟـﻪ ﻣﮋووی ﻛﺎرهﺳﺎت و ﻟﻪ رﯾﺰی ﺷﻪھﯿﺪه ﺑـﻪرزهﻛﺎﻧﯽ ڕﮕﺎی ﺳـﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺋـﺎزادی ﻛﻮردﺳـﺘﺎندا ﺑـﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﺗﯚﻣـﺎر ﻛـﺮا وﻧـﻪوهﻛﺎﻧﯽ داھـﺎﺗﻮوی ﺋﻪم ﺧﺎك و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪ ﺳﻪری ڕﺰ و ﺋﯿﺤﺘﺮاﻣﯽ ﺑﯚ دادهﻧﻮﻨﻦ.
22
ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﻟــﻪ ﺑﻪرهﺑــﻪﯾﺎﻧﯽ ١٠ی ﺧﺎﻛــﻪﻟﻮهی ﺳــﺎﯽ ١٣٢٦ی ھــﻪﺗﺎوی ) ١٩٤٧ / ٣ / ٣٠زاﯾﯿﻨــﯽ( دا ﭘﺸــﻪوا ﻗــﺎزی ,ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳــﻦ ﺧــﺎن ﺳــﻪﯾﻔﯽ ﻗﺎزی)ﺋﺎﻣﯚزای ﭘﺸﻪوا( و ﺋﻪﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﻪدری ﻗﺎزی) ﺑﺮای ﭘﺸﻪوا( ﺑﻪ دوای ﺣﻮﻛﻢ دران ﻟﻪدوو دادﮔﺎی ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪو ﻓﻪرﻣﺎﯾﺸـﯽدا ﺑﻪدهﺳـﺘﯽ ﭼﻪﭘﻪﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﺮای ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد, واﺗﻪ ھﻪر ﻟﻪو ﺷﻮﻨﻪی ﻛﻪ ٢ی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ١٣٢٤ھﻪﺗﺎوی ) ١٩٤٦ / ١ / ٢٢زاﯾﯿﻨﯽ( دا ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟ راﮔﻪﯾﻪﻧـﺪراﺑﻮو ,ﻟـﻪ ﺳـﺪاره دران و ﺷﻪھﯿﺪ ﻛﺮانو ھﻪر ﺋﻪو رۆژه ﻟﻪﺳﻪر ﺷﺎنو ﭘﯿﻠﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﺑﻪ ﺷﻪڕهﻓﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪﻻ ﺟﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺳﭙﺮدران. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ١٠ی ﺧﺎﻛﻪﻟﻮهی ١٣٥٨ھﻪﺗﺎوی ) ١٩٧٩ / ٣ / ٣٠زاﯾﯿﻨﯽ( ﺋﻪو رۆژهی وهك رۆژی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ .ﺋﻪﮔﻪر ﭘﺶ ﺋﻪو دهم ,ﻟﻪﺑﻪر زهﺧﺖو زۆری ﺑﻪﻛﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ ﺷﺎی دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر ﻣﻪﺟﺎﻟﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ رﻮرهﺳﻢ ﺑﻪو ﺑﯚﻧﻪﯾـﻪوه ﻧـﻪﺑﻮو, ﺑﻪم ﺑﻪ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽدا ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ دوای ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺣﯿﺰب ﺋﻪم رۆژهی ﺑﻪو ﻧﺎوه ﻧﺎودﺮ ﻛﺮد ,ھـﻪﻣﻮو ﺳـﺎ ﻟـﻪ وهھﺎ رۆژﻚ دا رﺰ ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪانو ﺳﻪرﻗﺎﻓﻠﻪﯾﺎن ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی دهﮔﯿﺮێ. راﺳﺘﻪ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﺳﻪرﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﺑﻪدﯾﻤﻪﻧﺘﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن ﺑﻮو و ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎن ﻧﻮ ﺑﻪدهرهوهو ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻮو,
23
ﺑﻪم ﺗﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ دوای ﺷﻪھﯿﺪ ﻛﺮاﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﺑﻪ ﺗﻜا ﺑﻪو ﺷﻮهﯾﻪ ﻛﻪ دهﺑ ﺑﻨﺎﺳﺮێ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو ,ﯾﺎ ﺋﻪﮔﻪر ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮوش ﺋﻪو رﺰهی ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪدا ﻟﯽ دهﮔﯿﺮێ ﻟﯽ ﻧﻪدهﮔﯿﺮا .ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ زۆر ﻟﻪوه زﯾﺎﺗﺮ ﻟ ﻛﯚﻟﯿﻨﻪوه ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﭘﺸﻪوا ﺑﻜﺮێ ﺗﺎ ﺑﻪو ﺟﯚرهی ﺷﯿﺎوی ﺋﻪوه ,ﺑﻨﺎﺳﺮێ. ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﻛــﻮڕی ﻗــﺎزی ﻋــﻪﻟﯽ ,ﻛــﻮڕی ﻣﯿــﺮزا ﻗﺎﺳــﻢ ﻗﺎزیﯾــﻪ .راﺑــﺮدووی ﺋــﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾــﻪ ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﺳــﺎﺑغ ﺑــﯚ ﭼــﻮار ﺳــﻪده ﭘﺸــﺘﺮ دهﮔﻪڕﺘﻪوه .ﺋﻪوان ﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪﻻی ﺧﻪﻚ ﺑﻪﻜﻮو ﻟﻪﻻﯾﻪن دهﺳﻪﺗﺪارانو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯿﯿﺶ ,ﺟﮕﻪی رﺰو ﺗﻪﻗﺪﯾﺮ ﺑﻮون. ﻗــﺎزی ﻋــﻪﻟﯿﯽ ﺑــﺎوﻛﯽ ﭘﺸــﻪوا ,ﻟــﻪ ١٩٣٠ﻟــﻪ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد رﻜﺨﺮاوﻜــﯽ ﻛــﻮردﯾﯽ ﺑــﻪ ﻧــﺎوی "ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی ﻣﺤﻤــﺪ" ﭘــﻚ ھﻨــﺎ .ﻧــﺎوﺑﺮاو ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺟﻮوﻧﻪوهی ﺷﺦ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﺧﯿﺎﺑـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﺗـﻪورﺰ ﭘﻮهﻧـﺪیﯾﺎن ھـﻪﺑﻮو, ﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٩٣٤ﯾﺶ ﻛﻪ ﻓﻪوﺗﯽ ﻛﺮدوه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻛﺎره ﺑﻪردهوام ﺑﻮوه. ﻗﺎزی ﻋﻪﻟﯽ ,دوو ﻛﻮڕی ھﻪﺑﻮوه ,ﯾﻪﻛﯿﺎن ﺋﻪﺑﻮﻟﻘﺎﺳـﻢ ﻗـﺎزی ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـﻪ ﺳــﻪدری ﻗــﺎزی ﺑــﻮوه ﻛــﻪ ﯾــﻪك دوو دهوره ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺧﻪﻜــﻪوه ﻛﺮاوهﺗــﻪ ﻧﻮﻨـــﻪری ﻣـــﻪﺟﻠﯿﺲو ﺋﯿﻌﺘﯿﺒـــﺎرو ﻧﻔـــﻮوزﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒـــﻪﺗﯽ ھـــﻪﺑﻮوه .دوای ﺗــﻪواوﺑﻮوﻧﯽ دهورهﻛﻪﺷــﯽ ﻟﻪﺳــﻪر راﺳــﭙﺎردهی ﭘﺸــﻪوا ,ﺑــﯚ راﭘﻪراﻧــﺪﻧﯽ ﻛﺎره ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﻛﺎنو ﯾﺎرﯾﺪهداﻧﯽ ﺧﻪﻚ ھﻪر ﻟﻪ ﺗﺎران ﻣﺎﺑﯚوه. ﻗـــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤـــﻪدﯾﺶ ﻛـــﻪ ﺳـــﺎﯽ ١٩٠٠ی زاﯾﯿﻨـــﯽ ﻟـــﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎـــﻪ ﺑـــﻪ ﻓﻪرھﻪﻧﮕـــﻪدا ﻟـــﻪداﯾﻚ ﺑـــﻮوه ,ھـــﻪر ﻟـــﻪ ﺳـــﻪرهﺗﺎی ﻻویﯾـــﻪوه ھﻪﺳـــﺘﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرﯾﯽ ﺗــﺪا ﺑــﻪ ھــﺰ ﺑــﻮوهو زۆری ﻋﻪﻻﻗــﻪ ﺑــﻪ ﺧﻮﻨــﺪﻧﯽ ﻋﻠﻮوﻣﯽ ﻛﯚنو ﺗﺎزه ھﻪﺑﻮوهو زۆر زوو ﻟﻪم ﺑﺎرهﯾـﻪوه ﭘﮔﻪﯾﺸـﺘﻮهو زۆری ھــﻪوڵ داوه زﻣــﺎﻧﯽ ﺑﮕﺎﻧــﺎﻧﯿﺶ ﻓــﺮ ﺑــ .ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ ﻋــﻪرهﺑﯽو ﻓﺎرﺳــﯽو ﻛﻮردی دهﮔﻪڵ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﻪراﻧﺴﻪﯾﯽو ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽو ﺗﺎ رادهﯾﻪﻛﯿﺶ رووﺳﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ھﻪﺑﻮوه. ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد زۆری ﺣــﻪز ﺑــﻪ ﺗﻜــﻪوی دهﮔــﻪڵ ﺋــﻪھﻠﯽ ﻓــﻪزلو زاﻧﺎﯾــﺎﻧﯽ زهﻣــﺎنو ﭘﯿــﺎو ﭼﺎﻛــﺎنو ﻛــﻮرداﻧﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرو ﺳــﻪرۆك ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﻪﻛﺎن ھﻪﺑﻮوه. ﺑـﻪ دوای ﻓــﻪوﺗﯽ ﺑــﺎوﻛﯽدا ﺑـﻮوه ﺑــﻪ ﻗــﺎزﯾﯽ ﺷــﺎر .ﻟـﻪ ﺑــﻪر ﺋــﯚﮔﺮﯾﯽ زۆر ﺑـﻪ ﻛــﺎری ﻓﻪرھــﻪﻧﮕﯽو ﺑــﻪرهو ژوور ﺑﺮدﻧـﯽ زاﻧﯿــﺎرﯾﯽ ﺧــﻪﻚ ,ﻟــﻪ ﺳﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪر ﻟﻪ ١٩٤١و دواﺗﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﯾﻪك دوو ﺳﺎڵ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻓﻪرھﻪﻧﮓو ﺋﻪوﻗﺎﻓﯽ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎدی ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚوه ﮔﺮﺗﻮهو
24
ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯿﯽ ﻛﺮدوهو ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋﻪودا ,ﯾﻪﻛﻪم ﻣﻪدرهﺳﻪی ﻛﭽﺎن ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻛﺮاوهﺗﻪوه. ھﻪر ﻟﻪو ﭘﻮهﻧﺪیﯾﻪش دا دهﮔﻪڵ زۆرﺑﻪی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎران ,رۆﺷﻨﺒﯿﺮانو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎن زۆر ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮوه. ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﯽ ﺑﯚ داﻣﻪزرﻨﻪراﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی ژـ ك ھﻪﺑﻮوه .ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ دهورهی ﺑ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯿﯿﺶ دا واﺗـﻪ ١٩٤١ﺗـﺎ ١٩٤٥ﻛﻪ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻚ ھـﺎﺗﻮه ,ﻟـﻪ ﺑـﻪڕﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎرهﻛـﺎن داو ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﭼﺎرهﺳـﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸـﻪ ﻋﻪﺷـﯿﺮهﯾﯽﯾﻪﻛﺎندا ﻧﻪﺧﺸﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ھﻪﺑﻮوه .زۆر ﻟﻪ داﻣﻪزرﻨﻪراﻧﯽ ژـ ك راوﮋﯾﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﺮدوهو زۆرﯾﺎن ﺧﯚش وﯾﺴﺘﻮهو ﮔﻪﻟﻜﯿﺎن ھﻪوڵ دهﮔﻪڵ داوه ﺗﺎ ﺑﺒﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ژ ـ ك .زۆر ﻟﻪ ﮔﺮﻮﮔﯚﯽ ﻛﺎری رۆژاﻧﻪی ﺧﻪﻚ ﻟﻪ دﯾﻮاﻧﯽ ﺋﻪودا ﻛﻪ "ﻣﻪﺣﻜﻪﻣﻪﯾﺎن" ﭘﮔﻮﺗﻮه ,ﻛﺮاوﻧﻪوه. ﻗﺎزی ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪﺷﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪوﻛﺎت ﺋﺮاﻧﯿﺎن ﻟﻪﻧﻮ ﺧﯚﯾﺎن دا داﺑﻪش ﻛﺮدﺑﻮو ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯿﯽ ھـﻪﺑﻮوه .ھـﻪر ﻛـﻪس ﭼﯚﺗﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺗﻜﯚﺷﺎوه ﺑﻪر ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﻪس ﭼـﺎوی ﺑـﻪ ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑﻜﻪوێ .ﺑﺎﻧﮓ ﻛﺮاﻧﯽ ﺑـﯚ ﺳـﯚﭬﯿﻪت ھـﻪر ﻟـﻪم ﭘﻮهﻧﺪیﯾـﻪدا ﺑـﻮوه, ﻛﻪ دهﮔﻪڵ ھﻪﯾﺌﻪﺗﻜﯽ ﮔﻪوره ﭼﯚﺗﻪ ﺑﺎﻛﯚ. ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﻛــﻪ ﺑــﻮو ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ "ﻛﯚﻣﻪــﻪی ژ ــ ك"و ﻧــﺎوی ﻧﮫﻨﯿــﯽ "ﺑﯿﻨــﺎﯾﯽ" ﺑــﯚ داﻧــﺮا ,ﺋﻮﻣــﺪﻜﯽ زﯾــﺎﺗﺮی ﺑــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎنو ﺧﻪﻚ دا .ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ دهرﻛﯽ ﺑﻪ وهﺧﺖو ﺷﻪھﺎﻣﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋـﻪو و ﺑﻪ ﻗﻪﻧﺎﻋﻪت ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪـﻪدا ﺑـﻮو ﻛـﻪ "ژــ ك" ﺑــــﻮو ﺑــــﻪ "ﺣﯿﺰﺑــــﯽ دﻤــــﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــــﺘﺎن"و وهك ﺣﯿﺰﺑﻜــــﯽ دﻤﯚﻛﺮاتو ﭘﺸـﻜﻪوﺗﻮو دهﺳـﺘﯽ ﻛـﺮد ﺑـﻪ ﺗﻜﯚﺷـﺎن .ﻗـﺎزی ﻟﻪﺑـﻪر ﺣﻮرﻣــﻪﺗﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽ ﻛــﻪ ﺑــﯚ "ژـــ ك"ی ھــﻪﺑﻮو ,رۆژی داﻣــﻪزراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯿﺸﯽ ھﻪر ﺑﻪ ٢٥ی ﮔﻪﻻوﮋ رۆژی داﻣﻪزراﻧﯽ ژـ ك داﻧﺎو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺳﻪرﻧﺠﯽ زۆرﺑﻪی ﻧﯿﺰﯾﻚ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑـﯚ ﺗﻜﯚﺷﺎن ﻟﻪ ﻧﻮ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن راﻛﺸﺎ .ﺣﯿﺰب زۆر ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﭘـﻪﻟﻮﭘﯚی ھﺎوﯾﺸـﺖو ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼـﻪی ﺋـﺎزادی ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا ﭘﻪرهی ﺳﻪﻧﺪ .ﻗﻪﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻪ زۆر ﻟﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﻪوهی رهواﻧﺪوهو ﻧﺎﭼﺎری ﻛﺮدن ﻛﺮدن ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻜـﻪن .ﺑـﻪ دوای ﺑﻪﺳـﺘﻨﯽ ﯾﻪﻛـﻪم ﻛـﯚﻧﮕﺮهدا ,ﻟـﻪ ٢ی رﺒﻪﻧـﺪاﻧﯽ ١٣٢٤ی ھـﻪﺗﺎوی ) (١٩٤٦ / ٣ / ٣٠دا ﺑـﻪ ﺑﻪﺷـﺪارﯾﯽ ﻧﻮﻨـﻪری ﭘﺎرﭼﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎنو ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎی ﺑـﺎرزاﻧﯽو ﺳـﻪرۆك ﻋﻪﺷـﯿﺮهتو ﻧﻮﻨـﻪراﻧﯽ ھـﻪﻣﻮو ﭼـﯿﻦو ﺗﻮﮋهﻛـﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﭘﻜﮫـﺎﺗﻨﯽ ﯾﻪﻛﻪم ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ. ﺋﻪﮔﻪر ﺗﺎ ﺋﻪودهم ﺟﺎرﺟﺎر ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪی "ﻛﻮردﺳﺘﺎن"دا ﺑﻪ ﻧﺎوی ﭘﺸﻪوا ﺑﺎﺳﯽ ﻟ دهﻛﺮا ,ﻟﻪ دوای داﻣﻪزراﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎرهوه ﺑﻪ ﺷﻮهی رهﺳﻤﯽ
25
ﻋﯿﻨﻮاﻧﯽ ﭘﺸﻪواﯾﯽ ﭘ ﺑﻪﺧﺸﺮاو ﺋﻪو ﻧﺎوه ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش ﻟﻪﻧﻮ ﻛﯚڕوﻛﯚﻣﻪﯽ ﺧﻪﻚ دا ھﻪر ﺑﺎوه .ﭘﺸﻪوا ﻣﺮۆﭬﻜﯽ ﮔـﻪﻟﻚ ﺑـﻪ ﻓﻪرھـﻪﻧﮓ, دﺴﺎف ,ﺧﯚش ﺑﻪﯾﺎن ,ﺋﻪدهبو ھﻮﻧﻪر دۆﺳﺖ ,ﺑﻪ راوﮋو ﻟﻪ ﻋﻪﯾﻨﯽ ﻛﺎت دا ﺳﯿﺎﺳﯽو دﻤﯚﻛﺮاﺗﻜﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرو ﮔﻪل ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﺑﻮو, ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﻣﻮو ﭼﯿﻦو ﺗﻮﮋﻚ ﺟﯚﺷﯽ دهﺧﻮاردو ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ دا ﻟﻪ ھﻪﺳﺖو ھﺰﯾﺎن ﻛﻪﻜﯽ وهردهﮔﺮت. ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﺮاﯾﻪﺗﯽو ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ ﻛﻮردی ﭘ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ھـﯚی ﺳـﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑـﻮو .ھﻪرﺑﯚﯾـﻪ ﻟـﻪ زۆرﺑـﻪی وﺗﺎرهﻛـﺎﻧﯽ ﻛـﻪ ﻟـﻪ رۆژﻧﺎﻣـﻪی "ﻛﻮردﺳﺘﺎن"ی ﺋﻪوﻛﺎت دا ﭼﺎپ ﻛﺮاون ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯽو ﺑﺮاﯾﻪﺗﯽ دواوهو ﺑﻪ ﻣﻪرﺟﯽ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦو ﻛﯚﻪﻛﻪی راﮔﺮﺗﻨﯽ ﻛﯚﻣﺎرو ھﯚی ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﻪﺳﻪر دوژﻣﻨﺎﻧﯽدا زاﻧﯿﻮه. ھﻪرﭼﻪﻧﺪ دهﯾﺰاﻧﯽ دوژﻣﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد راﺳﺖ ﻧﺎﻛﻪن ﺑﻪم ﻟﻪ وﺗﻮوﮋدا زۆر ﺑﻪ راﺷﻜﺎوی رایدهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻮرد ﺣﻪز دهﻛﺎ ﻟﻪ رﮕﺎی ﺋﺎﺷﺘﯽﯾﻪوه ﺑﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﺎ ,ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر وا ﻧﻪﺑ ﺋﻪوهی ﺑﯚی ﺑﻜﺮێ دهیﻛﺎ. ﺋﻪوهی ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو زۆر ﺑـﻪ راﺷـﻜﺎوی ﺑـﻪ ﺷـﺎو ﻗـﻪواﻣﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪوه ,ﻗـﺎﻣﻜﯽ ﻟﻪﺳـﻪر زهﻋﻔـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪ ﮔـﻪﻟﯽ ﻛـﻮرد داﻧـﺎوه .ﺑـﻪ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﭘﯽ ﮔﻮﺗﻮن ,ﺋﻮه ﻟﻪ ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺎن دا دوو دﻦو ﻧﺎﺗﺎﻧﻪوێ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﻪن. ﻛﺎﺗﻚ ﭘﺸﻪوا ﻟﻪﻻﯾﻪن "ﻗﻮام اﻟﺴﻠﮕﻨﻪ" ﺑﯚ ﺗﺎران دهﻋﻮهت دهﻛﺮێو ﻟﻪ رﻜﻪوﺗﯽ ٢٨ی ژوﺋﻪﻧﯽ ١٩٤٦دهﭼﺘﻪ ﺗﺎران ,ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ژﻣﺎرهﯾـﻪك ﻟﻪ وهزﯾﺮان ,ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ ﭘﺎرﻟﻤﺎنو ﻧﻮﻨﻪری ﻛﻮردهﻛﺎﻧﯽ ﺗـﺎرانو ﻧﻮﻨـﻪری ﺣﯿﺰﺑـﻪﻛﺎنو ﯾﻪﻛﯿـﻪﺗﯿﯽ ﻛﺮﻜـﺎران ﻟـﻪ ﻓﺮۆﻛﻪﺧﺎﻧـﻪ ﭘﺸـﻮازﯾﯽ ﻟـ دهﻛﺮێ. رۆژﻧﺎﻣﻪی "اﯾﺮان ﻣﺎ" ھﻪر ﺋﻪوﻛﺎت دهﻧﻮوﺳ" :ﺋﺴﺘﺎ ﻛﻪ ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻟﻪ ﺗﺎراﻧﻪو ﺋـﺎزادﯾﺨﻮازان ﭼﺎوﯾـﺎن ﭘـﯽ ﻛـﻪوﺗﻮه ,دهردهﻛـﻪوێ ﻛـﻪ ﺑﯿﺮوڕای ﺋﻪو ﺑﻪرﻗﻪرارﯾﯽ ﺋﺎزادیو دﻤﯚﻛﺮاﺳﯽ ﻟﻪ ﺗﻪواوی ﺋﺮان داﯾﻪو ,ﻣﺎﻓﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾـﻪﺗﯽو ﺳﯿﺎﺳـﯽو ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﯽ ﺑـﯚ ﻧﻪﺗـﻪوهی ﻛـﻮردﯾﺶ ﻟـﻪ ﮔﯚڕێ داﯾﻪ .ھﻪر ﻛﺎرﻜﯽ ﺑﻪ ﺳﻮودی دﻤﯚﻛﺮاﺳﯽ ﺑ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﺸﻪوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﺑﻪ دـﻪوه ﭘﺸـﻮازی ﻟـ دهﻛـﺮێ .ھﯿـﻮادارﯾﻦ ﺟـﻪﻧﺎﺑﯽ ﻗﻪوام ﻟﻪو ﺳﻪﻓﻪره ﻣﮋووﯾﯽﯾﻪ ﻛﻪﻚ وهرﮔﺮێ". ﺋﻪو ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ده" :ﻣﻦ ﺧـﯚم ﻓﯿـﺪای ﺧـﻪﻜﯽ دهﻛـﻪمو ھـﯿﭻ ﻛـﺎت وهك ﭘﯿﺸـﻪوهریو ﺳـﻪراﻧﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎن ﻧﺎﻛﻪم ﺗﺎ وﺗﻪﻛﻪم ﻟﻪ ﺧﻮﻦ دا ﺷﻪڵ ﺑو ھﻪزاران ﻛﻪس ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺖ ﺑﭽﻦ". ﭘﺸﻪوا و ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪوهﻧﺪهی ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﯾﺎزده ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﯚﻣﺎردا ھﻪوﯿﺎن دا ,ھـﻪر ﺋﻪوهﻧـﺪهش ﻟـﻪو دادﮔـﺎ ﻓﻪرﻣﺎﯾﺸـﯽﯾﺎﻧﻪی ﺑـﯚ ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣـﻪ ﻛﺮدﻧﯿﺎن داﻧﺮا ﺑﻮو ,ﻟﻪ ﺧﯚﺑﺮدووﯾﯽو ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽﯾﺎن ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن داوه.
26
ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎرهﺣﻪﺗﯿﯽ دهرووﻧﯽو ﺋﻪو ژﯾﺎﻧﻪ ﺗﺎﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪی ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎددا ﺑﯚﯾـﺎن ﭘـﻚ ھـﺎﺗﺒﻮو ,ﻧـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺑواﯾـﺎن ﺑﻪ ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽو رزﮔﺎری ﻻواز ﻧﻪﺑﻮو ﺑﻪﻜﻮو زۆر ﺟﯿﺪدﯾﺘﺮو ﺑﻪ ورهﺗﺮ ﺑﺒﻮون. ﺋﻪوان ﻟﻪ ﻣﻮﻻﻗﺎﺗﻜﯽ ﻧﮫﻨﯽدا ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪك دوو ﻣﺮۆﭬﯽ ﺟﯽ ﺑﺎوهڕ ﺑﻮوﯾﺎﻧﻪ ,ﻓﻪرﻣﻮوﯾﺎﻧﻪ" :ﺋﻤﻪﯾﺎن ﻓﺮﯾﻮدا ,ﺑﺎ ﻧﻪﺗﻪوهی ﻛﻮرد ﻓﺮﯾﻮ ﻧﻪﺧﻮاو ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ رزﮔـﺎریو ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯽ درـﮋه ﺑـﺪاو ﭼـﻪك داﻧـﻪﻧ ."ھـﻪروهھﺎ ﮔﻮﺗﺒﻮوﯾـﺎن ﻛـﻪ زۆرﯾـﺎن زهﺧـﺖ ﺧﺴـﺘﻮوﯾﻨﻪ ﺳـﻪر ﺗـﺎ ﻧﺎﻣﻪﯾﻪك ﺑﯚ ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ دهﺳﺖ ھﻪڵﺑﮕﺮێ .ﺑـﻪم ﺋﻤـﻪ ﻧﻪﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺷـﺘﯽ وا ﻧﺎﻧﻮوﺳـﯿﻦ ﺑـﻪﻜﻮو ﭘﻤـﺎن واﯾـﻪ ﺋـﻪوهی ﺑـﯚی دهﻛـﺮێ دهﺑ دهﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻧﺎﭘﯿﺎواﻧﻪ ﺑﯿﻜﺎ. ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽﯾﺎن ﻟﻪ دادﮔﺎﻛﺎن دا ﺑﻪ رادهﯾﻪك ﺑﻮوه ﻛﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪرهﻛﺎن ﺳﻪرﯾﺎن ﺳﻮڕﻣﺎوه .ﻟﻪ راﺳﺘﯽدا ﺋﻪو دادﮔﺎﯾﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﺸﯽ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﻮو .ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﻪﺳﯽ ﻏﻪرﯾﺒﻪی ﻟ ﻧﻪﺑﻮوه ,ﺑﻪم ھﻪر ﻟﻪ رﮕﺎی ﺋﻪواﻧﻪوه زۆر ﺷﺖ ﺑو ﺑﯚﺗـﻪوه ﻛـﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﯿﺰاﻧﯿﻦ. ﭘﺸﻪوا ھﻪر ﺟﺎرﻚ ﻟﻪو دوو ﺟﺎره ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎو دادﮔﺎﯾﯽ ﻛـﺮاوه زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﭼـﻮار ﺳـﻪﻋﺎت ﻗﺴـﻪی ﻛـﺮدوهو ﺑـﻪ ﻗـﻪوﻟﯽ ﺳـﻪروان ﺷـﻪرﯾﻔﯽ ﻛـﻪ وهﻛﯿﻠﯽ ﺑﻮوه "ﺋﻪوه ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﻮوه ﻛﻪ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣﻪ ﻛﺮدوهو ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑﻮارﻜﻪوه ھﻨﺎوﯾﻪﺗﻪ ژﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎر". رۆژﻧﺎﻣﻪی "ﺋﺎزادی" ﻛﻪ ﻟﻪو ﺳﻪردهم دا ﻟـﻪ ﺑﻪﻏـﺪا ﺑـﻪ زﻣـﺎﻧﯽ ﻛـﻮردی دهردهﭼـﻮو ,ﻟﻪﻣـﻪر ﭘﺸـﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﺋـﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﺋﯿﻨﮕﻠـﯿﺲ ﻟـﻪو ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣﻪﯾـﻪ ﻧﻮﺳﯿﺒﻮوی" :ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲو ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ وﺟﻮودی ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد وھﺎوڕﻜﺎﻧﯽدا دوژﻣﻨﯽ ھـﻪره ﺳﻪرﺳـﻪﺧﺘﯽ ﺧﯚﯾـﺎن دهدی .ﺋﻮﻣـﺪﯾﺎن ھﻪﺑﻮو ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﻪ ﭼﯚﻛﯿﺎن داﺑﻨﻦو ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪش ﻧﻮﻨﻪرهﻛﺎﻧﯿﺎن ﭼـﻮون دهﮔـﻪﯿﺎن دوان ﺗـﺎ ﺑﺘـﻮاﻧﻦ ﺑـﯚ ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿـﺎن راﺑﻜﺸـﻦ ,ﺑـﻪم ھــﯿﭻ ﻛــﺎت ﺳــﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﻧــﻪﺑﻮون .دواﺗــﺮﯾﺶ رۆژﻧﺎﻣــﻪی "ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠــﺎن" ﻟــﻪ ﺑــﺎﻛﯚ ﻧﻮﺳــﯿﺒﻮوی ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﺑــﻪ ﻧﻮﻨــﻪری ﺋــﻪﻣﺮﯾﻜﺎ )ﺟــﻮرج ﺋﺎﻟﻦ(ی ﮔﻮﺗﺒﻮو ,ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﭼﺎوهڕواﻧﯿﯽ ھﯿﭻ ﭼﺎﻛﻪﯾﻪﻛﯽ ﻟﻪ وﺗﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎری ﻧﯿﻪ. "ﻧﻪﺟــﻪﻓﻘﻮﻟﯿﯽ ﭘﻪﺳــﯿﺎن" وﺗــﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻪوا ﻟــﻪ دادﮔــﺎدا ﻟــﻪ ﭼﻪﻧــﺪ رﺳــﺘﻪدا ﺧﻮﻻﺳــﻪ دهﻛﺎﺗــﻪوهو دهﻧﻮوﺳــ" :ﻟــﻪ ﻛــﺎﺗﯽ ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣــﻪدا ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﻪﻻﻣﺎری دهﺑﺮده ﺳﻪر ﺳﯿﺎﺳﻪتو ﺋﺎﻛﺎری دهوﻪﺗﯽ ﺗﺎرانو دهﯾﮕﻮت" :ﻣﻦ ﻟﻪ ﻗﻮژﺑﻨﯽ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧﻪ دهﻧﮕﯽ ﺧـﯚم ﺑـﻪرز دهﻛﻪﻣـﻪوه ﻟـﻪ دژی دهوﻪﺗﯽ ﺗﺎرانو ﺳﻪرۆﻛﻪﻛﺎﻧﯽو دهﻢ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺋﻮهن ﻧﻪك ﺋﻤﻪ .ﺋﻮه وﺗﺘﺎن ﻟ داﮔﯿﺮﻛﺮدووﯾﻦ" رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳــﻜﯽ دﯾﻜــﻪ ﺑــﻪ ﻧــﻮی "ﺳــﻠﯿﻤﺎن.خ" ﻟــﻪ ﻧﻮوﺳــﺮاوهﻛﺎﻧﯽدا دهــ ,ﻗــﺎزی ﮔــﻮﺗﯽ" :ﺗــﻪواوی ﺋــﻪم ﺑﻪﺳــﻪرھﺎتو رووداواﻧــﻪ ﺋﺎﻛــﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ داﮔﯿﺮﻛﻪراﻧـﻪی دهوﻪﺗـﻪ .ﺋﻪﮔـﻪر دهوـﻪت ﺗـﻪواوی ﻛـﻮردان ﺑـﻪﺧﺎﺋﯿﻦ دهزاﻧـ ﺑـﺎ دهﺳـﺖ ﻟـﻪو ﻣﻪﺒﻪﻧـﺪه ھـﻪڵﺑﮕﺮێ ,ﺋﻪﮔـﻪر ﺑـﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرﯾﺸﯿﺎن دهزاﻧ ﺑﺎ ﻟ ﺑﮕﻪڕێ ﺧﯚﯾﺎن ﻛﺎروﺑﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕﺮﻧﻪ دهﺳﺖ".
27
ﻟﻪ ﺑﻪﮕﻪو رۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ﺳﯚﭬﯿﻪﺗﯽ ﭘﺸﻮودا زۆر ﺷﺖ ﻟﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﺎﻧﻪ ﻧﻮوﺳﺮاونو ﻟـﻪ زﻣـﺎن ﺋﻪﻓﺴـﻪره ﺋﺮاﻧﯽﯾﻪﻛﺎﻧـﻪوه دهﮔﻧـﻪوه ﻛﻪ ﻗﺎزی ﮔﻮﺗﻮﯾﻪ" :ﺋﻪو رووداواﻧﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﻪوهی داﺑﻮوه ﻛﻪ ﺋﻮه ﺧﯚﺗﺎن ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗﯿﺘﺎن ﻟﻪ ژﺮ ﭘ ﻧﺎوه .ﺋﺴﺘﺎش ﻣﻦ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺧﯚم ﭘﻪرهﭘﺪهری دﻤﯚﻛﺮاﺳﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻢو ھﯿﭻ ھﺰﻜﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻣﻨﯽ ھﺎن ﻧﻪداوه .ﺑﺑﻪﺷﯿﯽ ﻛﻮرد ﻣﻨﯽ ﺑﯚ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎراﻧﻪ ھﺎن داوه". ﻛﺎﺗﻚ ﺳﻪرۆﻛﯽ دادﮔﺎ ﯾـﺎ دادﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺧﻪﯾﺎﻧـﻪت ﺗﺎواﻧﺒـﺎری دهﻛـﺎ ﻟـﻪ وهم دا دهـ" :ﺋـﺮه ﻣـﺎﯽ ﻣﻨـﻪ ,ﺧـﺎﻛﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺧـﺎﻛﯽ ﺑـﺎبو ﺑﺎﭘﯿﺮو ﺋﻪﺟﺪادی ﻣﻨﻪ ﭼﯚن دهﺗﻮاﻧﻢ دهﺳﺘﯽ ﻟ ھﻪڵﮔﺮم". ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣﻪی ﯾﻪﻛـﻪم ﻟـﻪ ١٩ی ﻣـﺎﻧﮕﯽ ژاﻧﻮﯾـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﭘﻛـﺮدو ﭼﻪﻧـﺪ رۆژی ﺧﺎﯾﺎﻧـﺪو ﺣـﻮﻛﻤﯽ ﺋﯿﻌـﺪاﻣﯽ ﻗﺎزیﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ دا ,ﻣﻮﺣﺎﻛﻪﻣـﻪی دووھﻪم ﻟﻪ ٢٨ی ﻣﺎرﺳﯽ ١٩٤٧واﺗﻪ ٧ی ﺧﺎﻛﻪﻟﻮه دهﺳﺘﯽ ﭘﻛﺮدو رۆژی ٣٠ی ﻣﺎرس ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘھﺎت. ﮔﯚﭬﺎری "ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎن" ژﻣﺎره ٣٧ﻟﻪم دواﯾﺎﻧﻪدا ﻟﻪ زﻣﺎن ﺳﻪروان ﻛﯿﻮﻣﻪرس ﺳﺎﻟﺤﯽ ھﻪواﻨﺮی ﮔﯚﭬﺎری ﺋﻪرﺗﻪش ﻛﻪ ﻟﻪ دادﮔﺎﻛﻪدا ﺑﻮوهو دواﯾﻪ ﻟﻪﺳـﻪر ﻧﻮوﺳـﯿﻨﯽ راﭘﯚرﺗـﻚ ﻟـﻪو ﭘﻮهﻧﺪیﯾـﻪدا دهﮔﯿـﺮێو ﺳـﺎﻚ دهﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧـﻪدا دهﻣﻨﺘـﻪوه ,ھﻨـﺪﻚ رﺳـﺘﻪ ﻟـﻪ وﺗـﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻪوای ﺑو ﻛﺮدهوه. ﭘﺸﻪوا ﻓﻪرﻣﻮوﯾﻪ" :ﻣﻦ ﻟﻪ زووهوه ﺧﯚم ﺑﯚ ﺋﻪوه ﺋﺎﻣﺎده ﻛﺮدوه ,ﺑﻪ ﺑﺎوهﺷـﯽ ﺋﺎواـﻪوه ﭘﺸـﻮازی ﻟـﻪو ﻣﺮدﻧـﻪ ﺳـﻪرﺑﻪرزاﻧﻪﯾﻪ دهﻛـﻪم ﻛـﻪ ﻟـﻪ رﮕﺎی ﺋﺎزادﯾﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﻛﻪم دا دهﻛﻮژرﻢ .ﺋﻪوه ﺑﻪﻨﻜﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪﻣﻢ داوه ﻟﻪﮔﻪﯿﺎن ﺑﮋﯾﻢو ﺑﯚ ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑﻤﺮم ,ﺗﺎزه ﭼﯚن ﺋﺎﻣـﺎدهم ﺑﻪﻨﯽ ﺧﯚم ﺑﺸﻜﻨﻢ". ﺳﻪروان ﻛﯿﻮﻣﻪرس ھﻪروهھﺎ دهﻧﻮوﺳ" :ﻣﻦ ﻟﻪ زۆرﺑﻪی دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽو ﺳﻪرﺑﺎزی وهك ھﻪواﻨﺮ ﺑﻪﺷﺪارﯾﻢ ﻛﺮدوه ﺑﻪم ھﻪرﮔﯿﺰ ھـﯿﭻ ﻛﻪﺳﻜﻢ ﺑﻪ رادهی ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﻪ ﺟﻪرگو ﺑﻮﺮ ﻧﻪدﯾﻮه .ﺋﻪو ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ دادﮔﺎﯾﯽﻛﺮدن دا ﻧﻪﯾﺪهزاﻧﯽ ﺗﺮس ﭼﯿﻪ .زۆر ﺑﻪ ﺑﺑـﺎﻛﯽ ﻗﺴـﻪی دهﻛﺮدو وهﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرهﻛﺎﻧﯽ دهداﯾﻪوه". ھﻪر ﺋﻪو ﺑﻪ ﺟﻪرﮔﯽو ﻟﻪﺧﯚﺑﺮدووﯾﯽﯾﻪش ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ ﭘﺎی ﺳﺪاره ﺋﯿﺰﻧﯽ ﻧﻪدا ﭼﺎوی ﺑﺒﻪﺳﺘﻦو ﻓﻪرﻣﻮوی" :ﺣﻪز دهﻛـﻪم ﻟـﻪ ﺋـﺎﺧﺮﯾﻦ ﭼﺮﻛـﻪی ژﯾﺎﻧﯿﺸﻢ دا ﺑﻪ ﺳﻪرﺑﻪرزیو ﭼﺎوی ﻛﺮاوهوه ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻢ ﺑﺮواﻧﻢ ".ھﻪروهھﺎ ﻓﻪرﻣﻮوﯾﻪﺗﯽ: "ﺋﻮه ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﻚ دهﻛﻮژن ﺑﻪم ﺑﺰاﻧﻦ ﻟﻪ ھﻪر ﺗﻨﻮﻛﻪ ﺧﻮﻨﻜﯽ ﻣﻦ ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدﻚ ﺷـﯿﻦ دهﺑﺘـﻪوه .داوا ﻟـﻪ ﮔـﻪﻟﯽ ﻛـﻮرد دهﻛـﻪم ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﻟﻪﭘﻨﺎو رزﮔﺎرﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دا ﭘﻪك ﻧﻪﺧﺎ ,ﺑﺎوهڕ ﺑﻪ دهوﻪﺗﯽ ﺧﯚﻓﺮۆﺷﯽ ﺗﺎران ﻣﻪﻛﻪن .ﺑﮋی ﻛﻮردو ﻛﻮردﺳﺘﺎن".
28
ﺷھﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﺳﻪﯾﻔﯽ ﻗﺎزی وهزﯾﺮی ﺑﻪرﮔﺮی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن
ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﺣﻪﻣﻪ ﺣﻮﺳﻦﺧﺎن ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩١١ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :
١٩٤٧ / ٣ / ٣٠
ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺋﻌﺪام وهزﯾﺮی ﺑﻪرﮔﺮی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن * ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺣﻮﺳﻦ ﺳﻪﯾﻔﯽ ﻗﺎزی ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦﺧﺎن ﺳﺎﯽ ١٩١١ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﻚ ﺑﻮو. * ﻣﯿﺮزا ﺣﻮﺳـﻦ ﺳـﻪﯾﻒ وﻟﻘﻮزات،ﺑـﺎوﻛﯽ ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳـﻦ ﺧـﺎن ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﭘﯿـﺎوه زاﻧـﺎو ﻧﺎﺳـﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮو.ﻟـﻪ ﺷـﻌﺮ و ﻧﻮﺳـﯿﻨﺪا دهﺳﺘﻜﯽ زۆر ﺑﺎی ھﻪﺑﻮو ،ﺷﻌﺮهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻛﻮردی و ﻓﺎرﺳﯽ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا دهﺳﺘﺎودهﺳﺖ دهﮔﻪڕان و ﻟﻪ ﻧﺎو ﺧﻪﻜﺪا زۆر ﺑـﻪ ﻧـﺮخ ﺑـﻮون. ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﻟﻪ ژﺮ دهﺳﺘﯽ ﺑﺎوﻛﻜﯽ ﺋﺎوا زاﻧﺎو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر دا ﭘﮕﻪﯾﺸﺖ ﺑﻮو. * ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﺋﺎﻣﯚزای ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ داﻣﻪزرﻨﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو. * ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر دهﻣﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا،ﻛﺮا ﺑﻪ وهزﯾﺮی ﺑﻪرﮔﺮی و ﺗﺎ ﮔﯿﺮان و ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪم ﻛﺎره ﺑﻮو.
29
* ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧـﺎن ﻟـﻪ دادﮔـﺎدا زۆر ﭘﯿﺎواﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺑﯿـﺮو ﺑـﺎوهڕی دﻤﻮﻛاﺗﺎﻧـﻪی ﺧـﯚی ،ﻟـﻪ ﻛﯚﻣـﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن،ﻟﻪ ﭘﺸـﻪوای ﻛـﻮرد ﻗـﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دﯾﻔﺎﻋﯽ ﻛﺮد،وه ﺷﺎﻧﺎزی ﭘ دهﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎزادی ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪی دادﮔﺎﯾﯽ دهﻛﺮێ. ﺷﻪوی ٣٠ی ﻣﺎرﺳﯽ ١٩٤٧ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ﺳﻪدری ﻗﺎزی و ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﻟـﻪ ﭼـﯚارﭼﺮای ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﻟـﻪ ﺳـﺪاره دهدرـﻦ. ﺋﻪم رۆژه ،ﯾﺎﻧﯽ دهی ﺧﺎﻛﻪﻟﻮه ﺑﻪ رۆژی ﺷﻪھﯿﺪان ﻧﻮدﺮ ﻛﺮاوه. ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺣﻮﺳﻨﯽ ﺳﻪﯾﻔﯽ ﻗﺎزی ﻟﻪ ٩ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪڕی ﺳﺎﯽ ١٢٨٣ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو .ﺑـﻪر ﻟـﻪوهی ﺑـﻪ دﺨـﻮازی ﻟـﻪ ﮐﯚﻣﻪـﻪی ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮرد دا ﺑﺒﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪام و دواﺗﺮ ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺑﺒﯿﺘﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی،ﺗﻪﺟﺮوﺑـﻪی ﮐﺎری ﻧﯿﺰاﻣﯽ ھﻪﺑﻮو و ﺋﻪﻓﺴﻪری ﻓﻪﺧﺮی ژاﻧﺪارﻣﻪری ﺋـﺮان ﺑـﻮو.ﻟـﻪ دهوـﻪﺗﯽ ﺟﻤﮫـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺳـﻪﯾﻔﯽ ﻗـﺎزی ﮐﯚﻣـﻪک ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهی ھﻪﻣﻮو ھﺰی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و وهزﯾﺮی ھﺰی دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﯾﻪک ﻟﻪ ﭼﻮار ژهﻧﻪڕاﻟﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﺑﻮو.
30
ﺷھﯿﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻪدری ﻗﺎزی ﻧﻮﻨﻪری ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮرای ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻟﻪ ﺗﺎران
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩٠٨ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ١٩٤٧ / ٣ / ٣٠ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺋﻌﺪام ﻧﻮﻨﻪری ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮرای ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻟﻪ ﺗﺎران * ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻪدری ﻗﺎزی ﻟﻪ ١٨ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪڕی ١٢٨١ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﺳﺎﺑغ ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو .ھﻪر ﻟـﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎدﯾﺶ ﺧﻮﻨـﺪﺑﻮوی .ﺳـﻪدری ﻗـﺎزی ﺑـﻪ وهرﮔاﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﮕﺎﻧﻪی ﻓﺎرﺳﯽ و رﻨـﻮﻨﯽ ھـﻪژار و ﻧﻪﺧﻮﻨـﺪهوارهﻛﺎﻧﯽ ﺑـ ﺗـﺎواﻧﯽ ﻛـﻮرد ،ﺑـﻪ ﺑـ ھـﯿﭻ ﻣﻮﭼـﻪو ﭘـﺎره ﯾـﻪك ﻟـﻪ داﯾـﺮه دهوﻪﺗﻜﺎﻧﺪا ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ دهﻛﺮدن .ﻟﻪ ﻧﺎو ﻛﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﻜﺪا ﺧﺎوهﻧﯽ ﻗﻪدرو رﺰ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺑﻮو. * ﺋﻪو ﺑﺮای ﭘﭽﻮوﮐﺘﺮی ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪد و دووﺳﺎڵ ﻟﻪوی ﮔﻪﻧﺠﺘﺮ ﺑﻮو . * ﻧﻮﻨﻪری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ﯾﻪﻣﯽ ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮورای ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺋﺮان و ﻧﻮﻨﻪری ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪد و ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺗﺎران. * ﺳﻪدری ﻗﺎزی ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﭼﺎردهﯾﻪﻣﯽ ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮوڕای ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻓﺮاﮐﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺸﮑﻪوﺗﻮوی ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ ھﺎو دهﻧﮓ ﺑﻮو و ﻟﻪ
31
وﺗﺎرهﮐﺎﻧﯿﺪا ﻟﻪ ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ زۆر ﺟﺎر زوﻢ و زۆر و ﮐﺮدهوهﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻧﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺋﻪڕﺗﻪش و ﻧﯿﺰاﻣﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪﻗﺎو دا. * ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺋﺮان ﻟـﻪ ٦ی ڕهﺷـﻪﻣﻪی ١٣٢٢ی ھـﻪﺗﺎوی ﺗـﺎ ٢١ی ڕهﺷـﻪﻣﻪی ١٣٢٤ی ﺧﺎﯾﺎﻧـﺪ واﺗـﻪ ٢٥ی ﻓﻮرﯾﯿـﻪی ١٩٤٤ﺗـﺎ ١٢ی ﻣﺎرﺳﯽ .١٩٤٦ﯾﻪک ﻟﻪ ﻓﺮﯾﻮﮐﺎرﯾﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻪرهﮐﯽ ﺣﮑﻮوﻣـﻪﺗﯽ ﻧﻮهﻧـﺪی ﺋـﺮان ﺑـﯚ داﮔﯿﺮﮐﺮدﻧـﻪوهی ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎن و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺑﯿـﺎﻧﻮوی ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ١٥ﯾﻪﻣﺪا ﺑﻮو ﮐﻪ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻗﻪواﻣﻮﺳﻮﻟﺘﻪﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪری ڕـﮏ ﮐﻪوﺗﺒﻮو. * زﯾﺎﺋـﻪدﯾﻨﯽ ﺋﻪﻟــﻪﻣﻮوﺗﯽ ﻟـﻪ ﮐﺘﺒــﯽ "ﻓﺼـﻮﻟﯽ از ﺗــﺎرﯾﺦ ﻣﺒـﺎرزات ﺳﯿﺎﺳــﯽ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ اﯾــﺮان ،ﺟﻨﺒﺸـﮫﺎی ﭼــﭗ" ﺷـﺮﮐﺖ ﭼــﺎﭘﺨﺶ ١٣٧٠ ،ی ھﻪﺗﺎوی ﺗﺎران" ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ھﻨﺪﮏ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺳـﻪدری ﻗـﺎزی دهﮐـﺎ ﻟـﻪ وﺗﻮوﮋهﮐـﺎﻧﯽ دهﺳـﺘﻪﺗﯽ ﮐـﻮرد و ﺗﺮﮐـﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪک و ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻧﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪوه " :ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ﺑﯚﮐـﺎن ،ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﺑﺎﻧـﻪ .ﺑـﯚ ﺳـﻪﻓﻪری دﯾﮑـﻪ ﻟـﻪ ﺗـﻪورﺰهوه ﺑـﯚ ﺗـﺎران ،ﻗـﺎزی ﻣﺤﻪﻣــﻪد ،ﺳــﻪدری ﻗــﺎزی وهﮐــﻮو ﻧﻮﻨــﻪری ﮐﻮردهﮐــﺎن دﯾــﺎرﯾﯽ ﮐــﺮد و ﻟــﻪوه ﻗﻪواﻣﻮﺳــﻮﻟﺘﻪﻧﻪ ﺋﺎﮔــﺎدار ﮐــﺮا.ﺳــﻪدری ﻗــﺎزی ﺑــﻪ ﮐــﺮدهوه ﻟــﻪ ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑﻪﺷﺪاری دهﮐﺮد و ﺋﻪو ﻣﻪﺳﻪﻻﻧﻪی ﮐﺸﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﻮو ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑـﻮون ﻟـﻪ ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ﺑﯚﮐـﺎن ،ﺑﺎﻧـﻪ و ﺳـﻪردهﺷـﺖ .ڕاﺳـﺖ ﻟﻪو وهﺧﺘﻪ دا ھﺰهﮐﺎﻧﯽ دهوﻪت ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺰی ﮐﻮردان ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ﺗﮑﮫـﻪﭽﻮوﺑﻮون ،ﺑـﯚ ﺋﺎﮔـﺎدارﺑﻮون و ﭘاﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪو ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﯾﻪ ﺳﻪدری ﻗﺎزی ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﻮرﺗﻪزهوی ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﺳﻪرﺗﯿﭗ ﻋﻪﻟﻪوی ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن دهوﻪﺗـﻪوه ﭼﻮوﻧـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ .دوای ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺳﻪدری ﻗﺎزی ﻟﻪو ﺳﻪﻓﻪرهوه ﮔـﻪڕاوه ﺗـﺎران ﭘـﯽ زاﻧـﯽ ﮐـﻪ ﻧﻮﻨـﻪراﻧﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎن ﺑـﻪ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داﻧـﯽ زهﻧﮕـﺎن ڕازی ﺑـﻮون و دهوﻪﺗﯿﺶ ﺑﯚﮐﺎن و ﺳﻪردهﺷﺖ ] ﺑﻪ ڕهﺳﻤﯽ [ دهداﺗﻪوه دهﺳـﺖ ﮐﻮردهﮐـﺎن .ﺳـﻪدری ﻗـﺎزی ﮔـﻮﺗﯽ ﺑﺘـﻮو دهوـﻪت زهﻧﮕـﺎن وهرﮔﺮﺘـﻪوه ﺋﯿﺘـﺮ ﺑﺎﻧﻪ و ﺑﯚﮐﺎن ﻧﺎدهﻧﻪوه و ﭘﮑﺸﯽ دهﮐﺮد ،ﺟﺎرﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺑﯚﮐـﺎن وﺗـﻮوﮋ ﺑﮑﺮﺘـﻪوه.ﮐﺎﺗـﮏ وﺗـﻮوﮋ دهﺳـﺖ ﭘﮑـﺮاوه، ﻗﻪواﻣﻮﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻮوڕهﯾﯽ ﮔﻮﺗﯽ ﺋﻪڕﺗﻪش ﺋﺎﻣﺎده ﻧﯿﯿﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ دهﺳﺖ ﺑﺪا .دوای وﺗﻮوﮋﮑﯽ درﮋ و ھﻨﺎﻧﻪ ﮔﯚڕی ﺳﻪﻧﻪد و ﺑﻪﮕﻪ ﻗﻪوام ﭘﻤﻞ ﺑﻮو و واﺑﯾﺎر درا ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﺑﯚﮐـﺎن ﺑـﻪ ﺟﯿـﺎواز ﺑﻨﻮوﺳـﺮێ و ﺑـﯚ ﺟﺒـﻪﺟﮑﺮدﻧﯽ ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﻓﯿﺮﻗﻪی دﻤﯚﮐاﺗﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﻪوه ﺣﻮﺳﻨﯽ ﺟﻪودهت و ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دهوﻪﺗﻪوه ﺳﻪرﻟﻪﺷﮑﺮ ڕهزم ﺋﺎراء ﺑﻪ ﻧﻮی ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺋﺎوارﺗـﻪ ﭼﻮوﻧـﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ .ﺋﻪڕﺗﻪش ﮐﻮردهﮐﺎن و ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯿﺶ ﺋﻪڕﺗﻪﺷﯿﺎن ﺑﻪ ﺧﻪﺗﺎﺑﺎر دهزاﻧﯽ ،ھﻪر ﭼﯚﻧﮏ ﺑ ﮐﺸـﻪﮐﻪ ﺑـﻪ ڕهزاﯾـﻪﺗﯽ ھـﻪردووک ﻻ ﺟـ ﺑﻪ ﺟ ﮐﺮا و ﻧﻮﻨﻪران ﮔﻪڕاﻧﻪوه".... ﺳﻪدری ﻗـﺎزی دوای ﭘـﻪﻣﺎرداﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﮔﯿـﺮاو ھﻨﺎﯾﺎﻧـﻪوه ﻣـﻪھﺎﺑﺎد .ﻛﺎﺗـﻚ ﻟـﻪ رۆژی ٣٠ی ﻣﺎرﺳـﯽ ١٩٤٧دهﮔـﻪڵ ﺑﺮاﻛـﻪی ﭘﺸـﻪوا و ﺋﺎﻣﯚزاﻛﻪی ﺣﻪﻣﻪﺣﻮﺳﻦ ﺧﺎن ﻟﻪ ﭼﯚارﭼﺮای ﻣﻪھﺎﺑﺎد ھﻨﺎﯾﺎﻧﻪ ژﺮ ﭘﻪﺗﯽ ﺳﺪاره ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﻪوه دهﻛﻮژن،ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﻧـﻪ ﺑﻮوﯾﻨـﻪ ﺧﺎﺋﯿﻨﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪﻣﺎن .ﺑﻤﺮێ ﺷﺎی ﺧﺎﯾﻦ،ﺑﮋی ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
32
ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﺪاره دراوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪﻗﺰ -1ﻋﻟﯽ ﺑﮔﯽ ﺷﺮزاد25 :ی ڕﺒﻧﺪاﻧﯽ 15 - 1325ی ﻓـﻮرﯾﯿی ) 1947ﻋﻟـﯽ ﺑﮔـﯽ ﯾﮐﺸـوە( ﯾﮐـﮏ ﻟـﻪ ﺧـﺎوەن ﻣﮑـﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧـﺪی ﯾﮐﺸــوە وﻓرﻣﺎﻧــﺪەراﻧﯽ ھــﺰی ﭼــﯽ 5ی ﻧﺎوەﻧــﺪی ھــﺰی ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــر ﺑ ﻋﺷــﯿﺮەﺗﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔــﯽ ﻟ ﻧــﺎوﭼی ﺑﯚﮐــﺎن ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺖ ﺣوزی ﺑﯚﮐﺎن ﻟ ﺳﺪارە دڕا. -2ﺷـﺦ ﺋﻣﯿﻨـﯽ ﺋﺳــﻌدی25 :ی رهﺷـﻪﻣﯽ 14 -1325ی ﻣﺎرﺳـﯽ ) 1947ﺷــﺦ ﺋﻣﯿﻨـﯽ ﮐﺳـﻨزان( ﺧــﺎوەن ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧــﺪی "ﮐس ﻧزان"ی ﺳﻗﺰ ،ﺋﺎﻣﯚزای ﺷﺦ ﺳﺪﯾﻘﯽ ﺋﺳﻌدی. -3ﺷﺦ ﺳﺪﯾﻘﯽ ﺋﺳـﻌدی25 :ی رهﺷـﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳـﯽ 1947ﺷـﺦ ﺳـﺪﯾﻘﯽ ﯾـﺎزی ﺑـﻮﻏﯽ ﺧـﺎوەن ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧـﺪی "ﯾـﺎزی ﺑﻏـﯽ" ﺳﻗﺰ ،ﺋﺎﻣﯚزای ﺷﯿﺦ ﺋﻣﯿﻨﯽ ﮐﺳﻨزان . -4ﻋﻟﯽ ﺋﺎﻏﺎی ﺟواﻧﻤردی25 :ی رهﺷﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳﯽ ) 1947ﻋﻟﯽ ﺋﺎﻏﺎی ﺗﻣﻮوﺗ (ﺧﺎوەن ﻣﮑﯽ ﮔﻮﻧـﺪی "ﺗﻣـﻮوﺗ "و ﻟ ھﯚزی ﮔورﮐﯽ ﺳﻗﺰ . -5ڕەﺳﻮوڵ ﺋﺎﻏﺎی ﻣﺣﻤﻮودی25 :ی رهﺷﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳﯽ ) 1947ڕەﺳﻮوڵ ﺋﺎﻏﺎﺗﯽ ﻣﯿـﺮەدێ( ﺧـﺎوەن ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧـﺪی " ﻣﯿـﺮەدێ" و ﻟ ھﯚزی ﮔورﮐﯽ ﺳﻗﺰ . -6ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﺷﺟﯿﻌﯽ:
25ی رهﺷﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳﯽ ) 1947ﺋﺣـﻤد ﺧـﺎﻧﯽ ﮐـﺘﮔ (ﺧـﺎوەن ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧـﺪی "ﮐـﺘﮔ"ی
ﺳﻗﺰ و ﻟ ﺑرەﺑﺎﺑﯽ ڕەﺷﯿﺪ ﺧﺎﻧﯽ ﺷﺟﯿﻌﻮﻟﺴﻟﺘﻧی ﻋﺷﯿﺮەﺗﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ. -7ﻋﻟﯽ ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎﺗﯿﺢ25 :ی رهﺷﻪﻣﯽ - 1325
14ی ﻣﺎرﺳــﯽ ) 1947ﻋﻟــﯽ ﺧــﺎﻧﯽ ﻗﻟﻧــﺪەر( ﺧــﺎوەن ﻣﮑــﯽ ﮔﻮﻧــﺪی "ﻗﻟﻧــﺪەر"ی
ﺳﻗﺰ ﻟ ﺑرەﺑﺎﺑﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺣﻣ ﺣﺳن ﺑﮔﯽ ﻋﺷﯿﺮەﺗﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ . -8ﺣﺳن ﺧﺎﻧﯽ ﻓﯾﺰو ﺑﮔـﯽ25 :ی رهﺷـﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳـﯽ ) 1947ﺣﺳـن ﺧـﺎﻧﯽ ﮐـﺎﻧﯽ ﻧﯿـﺎز( ﺧـﺎوەن ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧـﺪی ﮐـﺎﻧﯽ ﻧﯿﺎز"ی ﺳﻗﺰ ﻟ ﺑرەﺑﺎﺑﯽ ﺋﺎﻏﺎ ﺷﺮﺑﮔﯽ ﻋﺷﯿﺮەﺗﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ . -9ﻣﺤﻪﻣﻪدﺧﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﻮهر25 :ی رهﺷﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳﯽ 1947ﺧﺎوەن ﻣﮑﯽ ﮔﻮﻧﺪی "ﺋﺎﮑﻟﻮو"ی ﺳﻗﺰ و و ﯾﻛﮑﯽ دﯾﮑ ﻟ ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺧﻟﯿﻞ ﺧﺎﻧﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ ﺳر ﺑ ﺑرەﺑﺎﺑﯽ ﺋﺎﻏﺎ ﺷﺮﺑﮕ و ﺑﺮای ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎروﻗﯽ ،ﻟ ﺑﻨﻣﺎی ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ. -10ﻣﺤﻣدﺧــﺎﻧﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯿ ـ25 ی رهﺷــﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳــﯽ ) 1947ﺣﻣﺧــﺎﻧﯽ ﺑﺎﺑﺎﺧــﺎن ﺑگ( ﺧــﺎون ﻣﮑــﯽ ﮔﻮﻧــﺪی "ﻗــﺎرەوا ﭼﮑﯚ"ی ﺳﻗﺰ ﺳر ﺑ ﺑرەﺑﺎﺑﯽ ﺋﺎﻏﺎ ﺷﺮﺑﮔﯽ ﻋﺷﯿﺮەﺗﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ .
33
-11ﻋﺑﺪو ﺧﺎﻧﯽ ﻣﺗﯿﻦ25 :ی رهﺷﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳﯽ ) 1947ﻋﺑﺪو ﺧﺎﻧﯽ داﺷﺎﻮوﺟ ( ﺧﺎون ﻣﮑـﯽ ﮔﻮﻧـﺪی"داﺷـﺎﻮوﺟ"ی ﺳﻗﺰ و ﯾﻛﮑﯽ دﯾﮑ ﻟ ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺧﻟﯿﻞ ﺧﺎﻧﯽ ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ ﺳر ﺑ ﺑرەﺑـﺎﺑﯽ ﺋﺎﻏـﺎ ﺷـﺮﺑﮕ و ﺑـﺮای ﺋﺣﻤدﺧـﺎﻧﯽ ﻓـﺎروﻗﯽ و ﻣـﺤﻣد ﺧﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﻮەر و ﻟ ﺑﻨﻣﺎی ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ ﺑﻮو. -12ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎروﻗﯽ25 :ی رهﺷــﻪﻣﯽ 14 - 1325ی ﻣﺎرﺳــﯽ ) 1947ﺳــﺎﻻر ﺳــدر( ،ﻣﻮﻋــﺎوﯾﻨﯽ ھــﺰی ﺑﯚﮐــﺎن و ﻧﺎوﭼــﻪ .ﺷــھﯿﺪ ﺋﺣﻤدی ﻓﺎروﻗﯽ ،ﮐ ﺑ" ﺋﺣﻤدﺧﺎﻧﯽ ﺧﻟﯿﻞ ﺧﺎن" ﯾﺎن ﺑ ﻧﺎوی ﮔﻮﻧﺪەﮐﯾوە ﺑ" ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﻗﯿﻠﺳﻮون" دەﻧﺎﺳﺮا و ﻟ ﺑﻨﻣـﺎی ﻓﯾﺰوﺑﮔﯽ ﺑﻮو. ﺋﺣﻤد ﺧﺎﻧﯽ ﻓﺎروﻗﯽ و دووﺑﺮای ﺷھﯿﺪی ﻋﺑﺪوﺧﺎﻧﯽ ﻣﺗﯿﻦ) ﻋﺑﺪو ﺧﺎﻧﯽ داﺷﺎﻮوﺟ (و ﻣﺤﻣد ﺧﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﻮەر ) ﻣﺤﻣدﺧـﺎﻧﯽ ﺋﺎﮑﻟﻮو( ﻟ ﮔڵ ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ،ﺳدری ﻗﺎزی و ﺳﯾﻔﯽ ﻗﺎزی ﺧﺎﻟﯚزا و ﭘﻮورزا ﺑﻮون.
ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﺪاره دراوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد -1ﻋﺑﺪوی ڕەوﺷـﻧﻔﮑﺮ17 :ی ﺧﺎﮐـﻪﻟﻮەی 7 - 1326ی ﺋـﺎورﯾﻠﯽ ) 1947ﻋﺑـﺪوی ﺧـﺪر ﺣﯾﺮاﻧـ (ﻟ ﺋﻓﺴـری ھـﺰی ﭘﺸـﻤرﮔی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺳﺪارە درا -2ڕەﺳﻮوﯽ ﻧﻏدەﯾﯽ17 :ی ﺧﺎﮐﻪﻟﻮەی 7 - 1326ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ 1947ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺳﺪارە درا. -3ﻣﺤﻣﻤدی ﻧﺎزﻣﯽ17 :ی ﺧﺎﮐﻪﻟﻮەی 7 - 1326ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ 1947
ﻟ ﺋﻓﺴراﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟ ﮔڵ ﺳـ ھـﺎوڕﯽ دﯾـﮑی
ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺳﺪارە درا. -4ﺣﺎﻣﯿﺪی ﻣﺎزووﭼﯽ17 :ی ﺧﺎﮐﻪﻟﻮەی 7 - 1326ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ 1947
ﻟ ﺋﻓﺴراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻓرﻣﺎﻧﺪەی دﯾﮋﺑﺎﻧﯿﯽ
ﻧﺎوەﻧﺪی ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺳﺎﺑغ ﻟ ﺳﺪارە دران. ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪی ﻟﻪ ﺳﺪاره دراوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻻﯾن ﺣﮑﻮوﻣﺗﯽ ﻋاق -1ﻋﺰەت ﻋﺑﺪوﻟﻌزﯾﺰ 29ی ﺟﯚزهرداﻧﯽ 19 - 1326ی ژوﺋﻪﻧﯽ 1947ﻟﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺧﻪﮑﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ. -2ﻣﺴﺘﻓﺎ ﺧﯚﺷﻨﺎو 29ی ﺟﯚزهرداﻧﯽ 19 - 1326ی ژوﺋﻪﻧﯽ 1947ﻟﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺧﻪﮑﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ. -3ﻣﺤﻣﻤد ﻗﻮدﺳﯽ 29ی ﺟﯚزهرداﻧﯽ - 1326 -4ﺧﯾﺮو ﻋﺑﺪوﻟﮑرﯾﻢ
19ی ژوﺋﻪﻧﯽ 1947ﻟﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﻪﮑﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ.
29ی ﺟﯚزهرداﻧﯽ19 - 1326ی ژوﺋﻪﻧﯽ 1947ﻟﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺧﻪﮑﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ.
34
ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﺑﺷﮏ ﮐﺎرﮔﯿﺮاﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﮑﯚﺷر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ وهزﯾﺮی ﻧﺎوﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪﺑﺪو ،ﮐﻮڕی ﻣﻮﻋﯿﻨﻮدهوﻟﻪ ،ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻼ ،ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﺳﻪ ﻋﻴﺪ ،ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋـﻪﻣﯿﻦ، ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻼ ،ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﺳﻪ ﻋﻴﺪ،ﮐﻮڕی ﻣﻮﻋﯿﻦ ،ﮐﻮڕی ﺣﺎﺟﯽ ﻣﻪوﻻﻧﺎ ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩١٠ی زاﯾﯿﻨـﯽ)١٢٨٨ی ھـﻪﺗﺎوی( ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳﺎﺑغ ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوه .ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﭘﻨﺞ ﺳﺎن دهﺑﺖ ﮐﻪ ﺑﺎوﮐﯽ ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﻣﺎوهت ،دهﮐﻮژرﺖ .ﻗﯚﻧـﺎﻏﯽ ﻣﻨـﺪاﯽ و ﻻوﺘﯿـﯽ ﺋـﻪو ﺑـﻪ دهﺳـﺘﮑﻮرﺗﯽ ﺗﺪهﭘﻪڕﺖ .دوای ﭼﻪﻧﺪﮏ دهﮐﻪوﺘﻪ ﺑﻮاری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺳﻪرو ﺳﺎﻣﺎﻧﮏ ﭘﮑﻪوهدهﻧﺖ .ﺳﺎﯽ ١٩٣١ز )١٣١٠ھﻪﺗﺎوی( دهﮔﻪڵ ﺧـﺎﺗﻮو »زارا ﻗﺎدری« ﺧﺰان ﭘﮑﻪوهدهﻧﻦ .ﭘﺎش ﺳﺎﮏ ﮐﻮڕﮑﯿﺎن دهﺑﺖ و ﻧﺎوی »ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن«ی ﻟﺪهﻧﻦ .دوای ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ،ﺳ ﮐﭽﯿﺎن ﺑﻪ دوای ﯾﻪﮐﺘﺮدا دهﺑﺖ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ» :ﻓﺎﺗﻤﻪ ،ﭘﻪرﯾﺰاد و ﺋﺎﻣﯿﻦ« .دوای ﺳ ﮐﭽﻪﮐﺎن ﮐـﻮڕﮑﯽ ﺗﺮﯾـﺎن دهﺑـﺖ ﮐـﻪ ﻧـﺎوی دهﻧـﻦ »ﺳـﻪﻋﯿﺪ« ،ﮐـﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪ «ﺧﺎﻧﻪ»ی ﺑﺎﻧﮕﺪهﮐﻪن. ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﻟﻪ ﺳﻪﻓﻪر ﺑﯚ ﺗﻪورﺰ و ﺑﻪردهواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﻟﻪ ﮐﺎری ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﯽ دا ،ﺳـﺎﯽ ١٩٤٢ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺗـﻪورﺰ ،دووهﻣـﯿﻦ ھﺎوﺳـﻪری ﺧـﯚی ھﻪﺪهﺑﮋﺮﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻮو »زهری ﺧﺎﻧﻤﯽ« ﺗﻪورﺰی دهﺑ .ﻟﻪو ﺧﺎﻧﻤﻪﯾﺶ ﭼﻮار ﮐﻮڕ و ﺳ ﮐﭽﯽ دهﺑ ﺑﻪﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ» :ﻋﻪﺑﺪوﻼ، ﺟﻪﻋﻔﻪر ،ﻧﻪوﯾﺪ ،ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ،ﺳﻮرهﯾﯿﺎ ،ڕهﻋﻨﺎ ،ﻓﻪرﯾﺒﺎ«.
35
ﻟـﻪ ﺳــﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ،ﺑــﻪھﯚی ﻧﺎﺳـﺮاوﯾﯽ ﮐﻪﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋــﻪو ﻟــﻪ ﮐﯚﻣــﻪﮕﺎی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﺳــﻪردهﻣﻪدا و ھــﻪروهھﺎ ﭼــﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ،ﻟــﻪ ﮐﺎﺑﯿﻨــﻪی ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا ﭘﻠــﻪی وهزﯾــﺮی ﻧــﺎوﺧﯚی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘــﺪهدرﺖ و ﻟــﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿــﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﭙﯚﻣﺎﺳــﯽ ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠــﺎن و ڕوﺳــﻪﮐﺎن ،ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾــﻪﺗﯿﯽ ﮐــﺎری ﻣﯿﻮاﻧــﺪاری و ﭘاﮔﻪﯾﺸــﺘﻦ وهﺋﻪﺳــﺘﯚ دهﮔﺮــﺖ .ﻟــﻪ ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﻗﻮرﺳــﺎﯾﯽ ﭘاﮔﻪﯾﺸــﺘﻨﯽ ﻣﯿﻮاﻧــﺎﻧﯽ دهرهﮐــﯽ دهﮐﻪوﺘــﻪ ﺳﻪرﺷــﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎــﻪی ﺋــﻪو .ﻟــﻪم ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﺷــﺪا ﺋــﻪرﮐﯽ ﺳﻪرﺷــﺎن و ﺧﺰﻣــﻪت ﺑــﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﺰاﻧﯽ ﻣﯿﺮزا ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ،واﺗﻪ زاراﺧﺎﻧﻤﯽ ﺧﺰاﻧﯽ ﻟﻪ ھﯽ ﻣﺮدهﮐﻪی ﻧﺎﻣﻨﺘـﻪوه و دهﮐـﺮێ ﺑﮕـﻮﺗﺮێ ﺋـﻪو ﺷـﺮهژﻧﻪ ﭼﻪﺷﻨﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﻣﺎﻧﺪووﻧﻪﻧﺎس ﺑﯚ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪرﮐﯽ ﺳﻪر ﺷﺎن ﺗﮑﯚﺷﺎوه. ﮐــﺎری ﻣﯿﻮاﻧــﺪارﯾﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎــﻪی ﻣــﻮﻋﯿﻨﯽ وهک ﺋــﻪﭬﯿﻨﮑﯽ ڕاﺳــﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﺑــﻮوه ﺑــﯚ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن .ﭼﻮﻧﮑــﻪ ﻟــﻪ ﺑــﺮی ﻣﯿﻮاﻧــﺪارﺘﯽ و ﺧﺰﻣــﻪت ﺑــﻪ دﯾﭙﯚﻣﺎﺗــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋــﺎزهر و ڕووس ،ھــﻪر ﻧــﻪک ھــﻪرﮔﯿﺰ ھــﯿﭻ ﺟﯿــﺮه و ﭘﺎداﺷــﮑﯽ ﻟــﻪ ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وهرﻧــﻪﮔﺮﺗﻮوه ،ﺑﻪﮑــﻪ ﻟــﻪ ﺑــﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪوه ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺪهری ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮوه .ﻣﯿﺮزا ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﺧﯚی ﮔﻮﺗﻪﻧﯽ ،ﺑﯚ ﺑﻪرهوﭘﺸـﺒﺮدﻧﯽ ﮐـﺎر و ﺑـﺎری وﻻت و ﺑـﯚ ﺧﺰﻣــﻪت ﺑــﻪ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﮔﻪﯾﺸــﺘﻦ ﺑــﻪ ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﯽ ﻧﻪﺗــﻪوهﯾﯽ ،ﺧــﯚی و ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐــﻪی ھــﻪﻣﻮو ھــﻪﻧﮕﺎوﮑﯽ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ھﻪﻨﺎوهﺗــﻪوه ﺑــﻪﺑ ﭼﺎوهڕواﻧﯿﯽ ﺑﺎری ﻣﺎدی .ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهری ﮔﺮﺗﻮوه ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﯾﻪک »ﺗﻤﻪن«ی ﮐﺎﻏﻪزی ﺑﻮوه ﮐﻪ ﻟـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﭘﺸـﻪوای وهرﮔﺮﺗﻮوه و ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ دواﯾﯿﺸﯿﺪا ﺋﻪو ﺗﺎک »ﺗﻤﻪن«هی ﭘﺎراﺳﺘﻮوه .ﺟﺎر ﺟﺎرﯾﺶ ﺑﻪ ﺷـﺎﻧﺎزﯾﯿﻪوه ﺋـﻪو ﺗـﺎک ﺗﻤﻪﻧـﻪی ﺑـﻪ ﻣـﺎڵ و ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاوه و ﻓﻪﺧﺮی ﭘﻮه ﮐﺮدووه .ﮔﻪﻟﮏ ﺟﺎران ﺧﯚی ﺑﻪ ژن و ﻣﻨـﺪاﻧﯽ ﺧـﯚی ﮔﻮﺗـﻮوه ﮐـﻪ ﺋـﻪو ﺗﻤﻪﻧـﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﮔـﻪﻧﺞ و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ دﻧﯿﺎ ﺑﻪرزﺗﺮه و وهک ﻣﺘﻔﻪڕک و ﺑﻪرهﮐﻪﺗﮑﯽ ﭘﯿﺮۆز ﺑﻪﻻی ﻣﻨـﻪوه ھـﻪر دهﺑـ ﺑﻤﻨـﺖ ،ﭼﻮﻧﮑـﻪ ﺋـﻪوه ﭘﺎداﺷـﯽ ﺧﺰﻣﻪﺗـﻪی ﺧﯚﻣـﻪ و ﯾﺎدﮔﺎری دهﺳﺘﯽ ﭘﺸﻪوای ﻧﻪﻣﺮﻣﺎﻧﻪ. ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎﯿﺪا ﮔﻪﻟﮏ ﺟﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯽ دهﮔﻮت: »ڕۆﻪﮐﺎﻧﻢ! ھﻪﺗﺎ ﻟﻪ دهﺳﺘﺘﺎن دﺖ و دهﺗﻮاﻧﻦ ،ﺑﻪﺑ ﭼـﺎوهڕواﻧﯽ ﻟـﻪ ﻣـﺰی و ﻣﻮﭼـﻪﺧﯚری ،ﺧﺰﻣـﻪت ﺑـﻪ وﺗﻪﮐـﻪﺗﺎن ﺑﮑـﻪن و ھـﻪردهﻣﯿﺶ ھﻪوﺒﺪهن ﮔﻪل و وﺗﻪﮐﻪﺗﺎن ﭘﺸﮑﻪوێ و ﺋﻪوهﻧﺪهی ﻟﻪ دهﺳﺘﺘﺎن دﺖ ﻟﻪ دووﺑﻪرهﮐﯿﯽ ﺧﯚ ﺑﭙﺎرﺰن .ﭘﺸﮑﻪوﺗﻮوﺗﻦ و ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻨﯽ ﺧﻪﮏ، ﺳﻪرﺑﻪﺳــﺘﯽ و ﺳــﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ وهدﯾــﺪﻨ .ﺋﻪﻣــﻪش ﺑــﺰاﻧﻦ ﮐــﻪ دوژﻣﻨﺎﻧﺘــﺎن ﻓﺒــﺎزن و ﻟــﻪ ﻧــﻪزاﻧﯽ ﺋــﻮه ﮐــﻪﮏ وهردهﮔــﺮن ﺑــﯚ ﮔﻮراﻧــﺪﻧﯽ دوژﻣﻨﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚ و ﭘﮑﻪوه ﺑﻪﺷﻪڕداﻧﺘﺎن .«... ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﮔﻪﻧﺠﯽ و ﻻوﯾﯿﺪا ﺗﮑﻪڵ ﺑﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﮐﯚﻣﻪﻪی )ژ .ک( دهﺑـﺖ و ﺑـﻪﭘﯽ ﮔﻮﺗـﻪی ﺧـﯚی و ﺑﺎﺳـﮑﺮدﻧﯽ زاﻧﺎﯾﯽ »ﺣﻮﺳﻨ زﯾﻨﮕﻪران« ،دهﺑ ﻟﻪ ژﺮ ﮔﺎرﮕﻪرﯾﯽ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪوه ڕاﮐﺸﺮاﺑﺘﻪ ﻧﻮ ھﻪﺴﻮوڕاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﻪوه. دوای ڕوﺧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ وهک زۆرﺑﻪی ﻟﭙﺳﺮاوان و ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر ،ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ﯾﺎدﮔﺎرهﮐﺎﻧﯽ
36
ﮐﯚﻣـﺎر و ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯿـﺎن ،ﺧــﯚ ﺣﻪﺷــﺎردهدهن ،ﺑـﻪم ﺑــﻪ ﺑﯿﺴــﺘﻨﯽ ﻟــﻪ ﺳـﺪارهداﻧﯽ ﭘﺸــﻪوا و ڕاﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﮐﯚﻣــﺎر ،ﻟــﻪ ﭘــﻪﻧﺎﮔﺎ دﻨﻪدهر و ﺑﻮﺮاﻧﻪ دهﭼﻨﻪوه ﻣﺎڵ .ڕژﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ھﻪﻣﻮو ﺑﮕان و ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر دهﮔﺮﺖ و زۆرﺑـﻪ ﯾـﺎن ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﻟﻪﺳـﺪارهداﻧﯿﺎن ﺑﯚ دهردهﭼﺖ .ﺑﻪم ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪوان ﮔﻪﻧﺪهﯿﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﺮاﻧﯿﺎن ﻟﻪﻣﮋ ﺑﻮو ﻧﺎﺳﯿﺒﻮو ،ﺑﻪ ڕازی ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺋـﺮان و داﻧﯽ ﭘﺎره و ﺑﻪرﺗﯿﻞ ،ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻟﻪﺳﺪارهداﻧﯿﺎن ﺷﮑﺎﻧﺪ و ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪ و ﺑـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯿﯽ ھـﻪﺗﺎ ﻣـﺮدن ﻣـﻪﺣﮑﻮم ﮐـﺮان .ﻣﺤﻪﻣـﻪد ﺋـﻪﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﺳ ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ورﻣ و ﺗﻪورﺰدا ﻣﺎﯾﻪوه و دواﯾـﯿﺶ ﺑـﯚ ﺷـﺎری ﺷـﯿﺮاز دوور ﺧﺮاﯾـﻪوه .دﯾﺴـﺎن ﺗـﻮاﻧﯽ ﺋـﻪو ﺣﻮﮐﻤﻪش ﺑﮑﺘﻪوه و ﻟﻪ ﺑـﺮی ﭼـﻮوﻧﯽ ﺑـﯚ ﺷـﯿﺮاز ،ﻟـﻪ ﺗـﺎران ﻧﯿﺸـﺘﻪﺟﺒﻮو .ﻟـﻪ ﺗـﺎران دوﮐـﺎﻧﮑﯽ ﮐﻮﺗﺎﻔﺮۆﺷـﺘﻨﯽ ﮐـﺮدهوه ،ﺑـﻪم ﺑـﻪھﯚی ﺗﺎﺳﻪی زاراﺧﺎﻧﻢ و ﺋﺎرهزووی ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﻪڕاﻧـﻪوه ،ﻧﺎﭼـﺎر ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٥٠دا ﮔﻪڕاﻧـﻪوه ﻣـﻪھﺎﺑﺎد .ﻟـﻪوێ ﺑـﯚ وهدهﺳـﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﺑﮋﯾـﻮی ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﻣﺎڵ و ﻣﻨﺪاﻧﯽ ،دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدهوه ،ﺑﻪم ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪژﺮ ﭼﺎودﺮﯾﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺣﻪﻣﻪ ڕهزاﺷﺎدا ﺑﻮوه. ﺑﻪ ﮔﻮﺗﻪی ﺧﯚی ،ھﻪﺗﺎ ﮐﻪﻣﮏ ﺑﺎر و دۆﺧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﺎﻟﻪﺑﺎری دهھﺎت ،ﺋﻪو ﯾﻪﮐﻪم ﮐﻪس ﺑﻮوه ﮐﻪ ﮐﻪوﺗﻮهﺗﻪ ژـﺮ ﭼـﺎودﺮی و ﺟـﺎر ﺟﺎرﯾﺶ ﮐﻪوﺗﻮهﺗﻪوه ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪ. ﺳﺎﯽ ١٩٧٨ﮐﺎﺗﮏ ڕژﻤﯽ ﺣﻪﻣﻪ ڕهزاﺷﺎ ﺑﻪرهو ڕوﺧﺎن و ﻣﻪرگ دهﭼﻮو .ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﭘﯿﺎوﮑﯽ ﺑـﻪ ﺟـﻪرگ و ﺑـﻮﺮ و دﮕﻪرم ﺑﻪ ﺷﯚڕش ﺑﻮو ،ﺑﻪم زۆرﺟﺎران ﺑﻪ ﮐﻮڕان و ﮐﭽﺎﻧﯽ دهور و ﺑﻪری دهﮔﻮت ﮐـﻪ ﭼـﻪک و ﭼـﯚڵ و ﺷـﻪڕ و ﻧـﺎ ﺋـﺎراﻣﯽ ،ﺳـﻪرﮐﻪوﺗﻦ ﺑـﻪ ﮔﻪل ﻧﺎﺑﻪﺧﺸـﺖ ،ﺑـﻪﮑﻮ ﺷـﻮهﮐﺎری ﺷﯚڕﺷـﮕﺮان ﻟـﻪم ﺳـﻪردهﻣﻪدا دهﺑـ ﻟـﻪ ڕﮕـﺎی ﺑﻪرزﮐﺮدﻧـﻪوهی ﭘﻠـﻪی ڕاﻣﯿـﺎری و زاﻧﯿـﺎری ﻓﻪرھـﻪﻧﮕﯿﯽ ﮐﯚﻣــﻪﮕﺎ ﺑــﺖ .ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت زۆرﺟــﺎران دهﯾﮕــﻮت» :ﺋﻤــﻪی ﮐــﻮرد دهﺑــ ﺑــﻪ دۆﺳــﺖ و دوژﻣــﻦ ڕاﺑﮕﻪﯾــﻪﻧﯿﻦ و ﭘﯿــﺎن ﺋﯿﺴــﺒﺎت ﺑﮑــﻪﯾﻦ ﮐــﻪ ﮐــﻮرد ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮاز و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازه و ﺑﻪراﺑﻪرﯾﯽ ﻣﺎﻓﯽ ھﻪﻣﻮو ﮔﻪﻻن ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﻪﮐﻪﯾﻪﺗﯽ«. ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﻟﻪ ڕۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ١٣٧٠ / ١٠ / ٤) ١٩٩١ / ١٢ / ٢٥ھﻪﺗﺎوی( ﻣﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ﮔﻪل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﮐﺮد و ﺋﺎواﺗﯽ وهدی ﻧﻪھﺎﺗﻮوی ﺑﺮده ژﺮ ﮔ.
37
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﻮاﻟﺨﯚﺷﺒﻮو »ﻣﻮﺣﻪﻣﻪد ﺳﻪﻋﯿﺪﺧﺎﻧﯽ ھﻮﻣﺎﯾﻮون«)ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ دهﻓﺘﻪری ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی(
ﺑﻪ ﻧﻮی ﺧﻮدای ﮔﻪوره و ﻣﮫﺮهﺑﺎن -١ﺧﯚ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪن: ﺋﻪﻣﻦ ﻧﻮوﺳﻪری ﺋﻪم ﯾﺎدداﺷﺘﺎﻧﻪ ،ﻧﻮم ﻣﻮﺣﻪﻣﻪد ﺳﻪﻋﯿﺪ ﻛـﻮڕی ﻋﻪﺑـﺪوﻟهﺣﻤﺎﻧﯽ ﻛـﻮڕی ﻣـﻮﺋﻤﯿﻦ ﺑـﻪگ ﻛـﻮڕی ﺋﺎﻏﺎﺷـﺮﻣﻮﺣﻪﻣﻪد ﺑـﻪگ ﻛـﻮڕی ﺋﺎﻏﺎ ﻓﻪﯾﺰو ﺑﻪگ)ﺑﻪﮔﺰادهی ﺑﺎﺑﺎﻣﯿﺮی ﻣﻮﻛﺮی(ﯾﻪ. ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٠٢ی ھﻪﺗﺎوی )١٩٢٣ز( ،وا ﺣﻪﻓﺘﺎ ﺳﺎڵ ﻟﻪوهﭘﺶ ﻟﻪ دﯽ ﯾﻪﻛﺸﻪوه ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻓﻪﯾﺰوﺑﻪﮔﯽ ﺑﯚﻛﺎن ھﺎﺗﻮوﻣﻪﺗﻪ دوﻧﯿـﺎوه. وهﻛﻮو ﮔﻮﺗﻢ ﺑﺎوﻛﻢ ﻟﻪ ﻋﻠﯽ ﻓﻪﯾﺰوﺑﻪﮔﯽ و داﯾﻜـﻢ )ﺧﻪدﯾﺠـﻪ( ﻛﭽـﯽ ﺧﻮاﻟﺨﯚﺷـﺒﻮو »ﻗـﺎزی ﻋـﻪﻟﯽ« و ﺧﻮﺷـﻜﯽ ﭘﺸـﻪوای ﺷـﻪھﯿﺪ ﻗـﺎزی ﻣﻮﺣﻪﻣﻪد ﺑﻮو. ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﺣــﻪوت ﺳـﺎﯿﺪا ﺑـﯚ ﺧﻮﻨــﺪن ھﺎﺗﻮوﻣـﻪ ﺷـﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﻛـﻪ ﺋـﻪو وهﺧﺘــﻪ )ﺳـﺎﺑغ(ﯾـﺎن ﭘــ دهﮔـﻮت ،ﻟـﻪ ﻣــﺎﯽ ﺧـﺎﻢ »ﻗــﺎزی ﻣﻮﺣﻪﻣﻪد« ،ﻟﻪ ﻣﻪدرهﺳﻪی ﭘﻪھﻠﻪوی و دوای ﺋﻪوه ﻟـﻪ ﻣﻪدرهﺳـﻪی ﺳـﻪﻋﺎدهت ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯿﻢ ﺗـﻪواو ﻛـﺮد و ،ﭘﺎﺷـﺎن ﻟـﻪ ﻣﻪدرهﺳـﻪی ﺋﺮاﻧﺸﺎر ﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٣٢٠ی ھﻪﺗﺎوی دهرﺳﻢ ﺧﻮﻨﺪ.
38
ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ١٣٢٠ی ھﻪﺗﺎوی ،ﻛﺎﺗﯽ ﺷﻪڕی دووهﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،ﻛﻪ ھﺰهﻛﺎﻧﯽ ڕووس و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ھﺎﺗﻨﻪ ﺋـﺮان و ﺣﻜﻮوﻣـﻪﺗﯽ ڕهزاﺷـﺎ ڕووﺧﺎ ،ﺗﺎ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ﻟﻪ ژﺮ ﭼﺎوهدﺮی و ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎﻧﻪی ﭘﺸﻪوای ﺷﻪھﯿﺪ دا درﮋهم ﺑﻪ ﺧﻮﻨـﺪن دا .دوای ھـﺎﺗﻨﯽ ﺳـﻮﭘﺎی ڕووس و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ﺑﯚ ﺋﺮان ،وﺗﯽ ﻣﻮﻛﻮرﯾﺎن و ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎدﯾﺶ ﻟﻪﻻﯾﻪن ڕووﺳﻪﻛﺎﻧﻪه داﮔﯿﺮﻛﺮا. ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺷﻮاوﯾﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺮان و ﺋﺎزاد ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﻛﻮرد ﻟﻪ دهﺳﺖ زوﻢ و زۆرﯾﯽ ڕﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ،ﺑـﯚ ﻣـﺎوهی ﺳـﺎڵ و ﻧﯿﻮـﻚ ﻟﻪ دﯽ ﯾﻪﻛﺸﻪوه ﻣﺎﻣﻪوه .ﻟـﻪ ھـﻪوهﯽ ﺳـﺎﯽ ١٣٢٢ی ھـﻪﺗﺎوی ﺑـﻪ ﺋـﻪﻣﺮی ﻗـﺎزی ﻣﻮﺣﻪﻣـﻪد ھﺎﺗﻤـﻪوه ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد و دهﺳـﺘﻢ ﺑـﻪ ﻛـﺎری ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﻛﺮد .ﺋﻪو ﺳﻪردهﻣﻪ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد )ﻛﯚﻣﻪﻪی ژ.ك( ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯽ ﻛﺎری دهﻛﺮد .ﺋﻪﻣﻦ و رهﺣﯿﻤﯽ ﺳﻪﯾﻔﯽ ﻗﺎزی دوای ﻣﺎوهﯾـﻪك ﺗﻜﯚﺷﺎن ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎری ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﺪا ﻟﻪ )ﻛﯚﻣﻪﻪی ژ.ك(دا ﺑـﻪ ڕهﺳـﻤﯽ وهرﮔﯿـﺮاﯾﻦ ،ﺑـﯚﻣﻦ ﻧـﻮی ﻧﮫﻨـﯽ »ﺋـﺎﮔﺮ« و ﺑـﯚ ﺋـﻪوﯾﺶ »ﺋـﯚﮔﺮ« دﯾﺎری ﻛﺮا. ﻟﻪ داﻣﻪزراﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﺟﻪﻣﮫﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٢٤ی ھﻪﺗﺎوﯾﺪا ﻟﻪ دهﻓﺘﻪری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﯽ ﭘﯿﺸﻪوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا و ﻟﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ڕهﻣـﺰ و ﻣﻪﺣهﻣﺎﻧﻪ دهﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﺮد .ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﺳﻪﻓﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻪوای ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯿﺪا ﺑﻮوم و ﺗـﺎ ﺷـﻪھﯿﺪ ﻛﺮاﻧـﯽ ﭘﺸـﻪوا درـﮋهم ﺑﻪ ﺧﺰﻣﻪت دا .دوای ﻣﺎوهﯾﻪك ﺣﻪﺑﺲ و زﯾﻨﺪان ﻟﻪ ﺋﺎﺧﺮی ﺳﺎﯽ ١٣٢٥دا ﻟﻪ زﯾﻨﺪان ﺋﺎزاد ﻛﺮام. ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮھﻨﺎﻧﻪوهﺷﻪ ﻛﻪ «ﻣﻮﺣﻪﻣﻪد ﺳﻪﻋﯿﺪﺧﺎﻧﯽ ھﻮﻣﺎﯾﻮون« ،ڕۆژی ﺟﻮﻣﻌﻪ)٢١ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻣﺎی (٢٠٠٤ﺳﻪﻋﺎت ﭘﻨﺠﯽ ﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ ﻣﺎﺌـﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ژﯾﺎن دهﻛـﺎ و ،ﻟـﻪ ﺳـﻪر وهﺳـﺘﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺧﺎﻧـﻪﻗﺎی ﺷـﺨﯽ ﺑﻮرھـﺎن)ھﻪﻜـﻪوﺗﻮو ﻟـﻪ ﻧـﻮان ﺟـﺎدهڕﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ـ ﺑﯚﻛـﺎن( ،ﺑـﻪ ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﺧﻪﻜﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﺳﻪﻗﺰ و ﺑﯚﻛـﺎن و ..ﺑـﻪ ﺧـﺎك دهﺳـﭙﺮدرێ .ڕهواﻧـﯽ ﺷـﺎد و ﮔﻜﯚﻛـﻪی ﭘـ ﻟـﻪ ﮔـﻮڵ ﺑـ. )ﮔﺰﯾﻨﮓ(
39
ﺗﮑﯚﺷرﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ :ﺣﻮﺳﻨﯽ زڕﯾﻨﮕﻪران ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪﻪی ژ .ک
ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﮐﻪ ﺑﻪ )ﺣﻮﺳﻨﯽ زﻧﮕﻪران( و )ﺣﻮﺳﻨﯽ زهرﮔﻪری(ﯾﺶ ﻧﺎﺳﺮاوه ،ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕو ﺋـﺎزا و ﻟـﻪ ﺧﯚﺑـﻮوردوو ﺑـﻮوه و ﻟـﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﻟﻪ ﺧﺰاﻧﮑﯽ ھﻪژاری ﮐﻮرد ﭘﻪروهردا ﭼﺎوی ھﻪﻨﺎوه. ﻟـﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎﮐﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻧﯽ ﺳـﯿﯽ ﺳــﻪدهی ﺑﯿﺴــﺘﻪﻣﺪا ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھــﻪر ﻟﻪﮔــﻪڵ دهﺳـﺘﻪﯾـﻪک ﻻوی ﺋــﺎزادﯾﺨﻮازی ﺷـﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎددا دهﺳــﺘﯿﺎن ﺑــﻪ ﺟﻪﻣﻤﻮﺟﯚﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﺮدوه و ﺑﻪ دزی ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ڕهزاﺷـﺎی ﭘﻪھﻠﻪوﯾﯿـﻪوه ﺑـﻪردهوام ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪﺗـﻪوه و ﺳـﻪﺑﺎرهت ﺑـﻪ ھﻪﻟﻮﻣـﻪرﺟﯽ ﺋـﻪودهﻣﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و زﻣﺎن و ﺋﻪدب و ﻣﮋووی ﮐﻮرد وﺗﻮوﮋﯾﺎن ﮐﺮدوه و ﺑﯿﺮوڕاﯾﺎن ﺋﺎﻮﮔﯚڕﮐﺮدوه. ﺳﺎﯽ ١٩٣٨ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر و ﻋﻪزﯾﺰ زهﻧﺪی و ﻋﻪﺑـﺪوﻟهﺣﻤﺎﻧﯽ زهﺑﯿﺤـﯽ و ﻗﺎﺳـﻢ ﻗـﺎدری و ﻣﺤﻪﻣـﻪدی ﻧﺎﻧـﻪوازاده و ﭼﻪﻧـﺪ ڕوﻧـﺎﮐﺒﯿﺮﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن "ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ﯾﺎن داﻣﻪزراﻧﺪوه. ﻓﺮوھﻪر ﯾـﻪﮐﮏ ﺑـﻮوه ﻟـﻪ ڕاﺑـﻪره دﯾـﺎر و ﮐﺎراﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺣﯿﺰﺑـﻪ و دﺴـﯚزاﻧﻪ ﻟـﻪ ڕﯾﺰهﮐﺎﻧﯿـﺪا ﺗﮑﯚﺷـﺎوه .ھﻨـﺪهی ﭘﻨـﻪﭼﻮوه ژاﻧﺪهرﻣـﻪ دڕﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی ﺑﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺋﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪﯾﺎن زاﻧﯿـﻮه و ھـﻪﻤـﻪﺗﯽ ﮔـﺮﺗﻦ و ڕاوﻧﺎﻧﯿـﺎن دهﺳـﺘﭙﮑﺮدوه .ﻟـﻪو ﺷـﺎوهدا ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھﻪر و ﮔﻪﻟﮏ ﮐﻪﺳﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪری دﯾﮑﻪﯾﺎن دهﺳﺘﮕﯿﺮﮐﺮدوه و ﺑﯚ ﺷﯿﺮاز و ﯾﻪزد و ﮐﺮﻣﺎن دوورﯾﺎﻧﺨﺴﺘﻮﻧﻪﺗﻪوه.
40
ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﯚﮔﻮﺳﺘﯽ ١٩٤١دا ھﺰی دهوﻪﺗﻪ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧـﻪﮐﺎن ﺋﺮاﻧﯿـﺎن ﺧﺴـﺘﻪ ژـﺮ دهﺳـﻪﺗـﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧـﻪوه و ڕهزاﺷـﺎی ﭘﻪھﻠـﻪوﯾﯿﺎن ﻟﻪﺳـﻪر ﺣﻮﮐﻢ ﻻﺑﺮد و ﺑﻪڕواﻪت ﻣﺤﻪﻣﻪد ڕهزای ﮐﻮڕﯾﯿﺎن ﻟﻪﺟﯽ داﻧﺎ .ورده ورده ھﻪﻟﻮﻣﻪرﺟﮑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺋﺎزاد ﺑﻪرﻗﻪرار ﺑﻮو .ھﻪزاران ﻣﺮۆﭬﯽ ﺷﯚڕﺷﮕو ﭘﺸﮑﻪوﺗﻨﺨﻮاز ﮐﻪ ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑﻮون ،ﯾﺎن دوور ﺧﺮاﺑﻮوﻧﻪوه ،ﺋﺎزاد ﮐﺮان و ھﻪرﯾﻪک ﺑﯚ ﺷﻮﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮔﻪڕاﻧـﻪوه .ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھﻪر ﯾﻪﮐﮏ ﺑﻮو ﻟﻪواﻧﻪ و ﺑﻪرهو زﺪی ﺧﯚی )ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد( ﮔﻪڕاﯾﻪوه. ﻟﻪو ﺳﻪروهﺧﺘﻪدا ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼﺎﻻﮐﯽ ﮐﺰ ﺑﻮو ﺑـﻮو ،ﻓﺮوھـﻪر و زهﺑﯿﺤـﯽ و ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻧﺎﻧـﻪوازاده و ﭼﻪﻧـﺪ ﺗﮑﯚﺷـﻪرﮑﯽ ﺗﺮ ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺧﯚو ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪﯾﺎن ﺑﯚژاﻧﺪهوه و ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ڕوﻧﺎﮐﺒﯿﺮی و ڕﮑﺨﺴﺘﻨﯿﺎن دهﺳﺘﭙﮑﺮدهوه . ﻟﻪ ١٩٤٢ / ٨ / ١٦دا ﻓﺮوھﻪرو زهﺑﯿﺤﯽ و ﮐﯚﻣﻪﮏ ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮی دﯾﮑـﻪ ،ﺑـﻪھﺎوﮐﺎرﯾﯽ و ڕﻨـﻮﻨﯿﯽ )ﺣﯿﺰﺑـﯽ ھﯿـﻮا( ،ﺑﯾـﺎردهدهن ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺋـﺎزادﯾﺨﻮازی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ڕﮑﺨﺮاوﮑـﯽ ﺑـﻪ ھﺰﺗـﺮو ﺑـﻪرﯾﻨﺘﺮ داﺑﻤـﻪزرﻨﻦ .ﺳـﻪرهﻧﺠﺎم ﭘـﺎش ﻣﺸـﺘﻮﻣو ﻟﮑﺪاﻧـﻪوهی ھـﻪل وﻣﺮﺟﻪﮐﻪ "ﮐﯚﻣﻪﻪی ژﯾﺎﻧﻪوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن" )ﮐﯚﻣﻪﻪی ژ .ک (.دادهﻣﻪزرﻨﻦ .ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر دهﺑﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ژﻣﺎره ﯾﻪﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪـﻪ و ﻧـﺎوی ﻧﮫﻨﯿﯽ )ﮐﺎوه( ﺑﯚ ﺧﯚی ھﻪﺪهﺑﮋﺮﺖ .ھﺎوﮐﺎت ﺑﻪ ھﯚی ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ و دﺴﯚزﯾﯿﻪوه ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﺑﻪ ﺳﻪرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪﻪ دادهﻧﺮﺖ. ﻟــﻪو ڕۆژﮔــﺎرهدا ﺷــﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎد و ﻧﺎوﭼــﻪی ﻣﻮﮐﺮﯾ ـﺎن ﻟــﻪ ﻧ ـﻮان ھ ـﺰی ھﺎوﭘــﻪﯾﻤﺎﻧﻪﮐﺎﻧــﺪا وهک ﻧﺎوﭼــﻪی ﺑ ـ ﻻﯾ ـﻪن ﻣــﺎﺑﻮهوه ،دهو ـﻪﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪﯾﺶ دهﺳﻪﺗﮑﯽ ﺋﻪوﺗﯚی ﺑﻪﺳﻪرﯾﻪوه ﻧﻪﻣﺎﺑﻮو .ژﻣﺎرهﯾﻪک ﻟﻪ ڕووﻧـﺎﮐﺒﯿﺮان و ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﺷـﺎرهﮐﻪ ﻟـﻪ ﺷـﺎوی ڕاوو ڕووﺗ ـﯽ ﻋﻪﺷ ـﯿﺮهﺗﻪﮐﺎن ﺑﭙــﺎرﺰن ،ﺑﯾﺎرﯾﺎﻧــﺪا ﺷــﻪواﻧﻪ ﻟــﻪ ﮐ ـﯚن و ﺷــﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎﻧﺪا ﺋﺸــﮏ ﺑﮕﯿﺮ ـﺖ .ﺣﻮﺳ ـﻦ ﻓﺮوھــﻪر ﻟــﻪو دهﻣــﻪدا ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯿﯽ دهﺳﺘﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺋﺸﮑﭽﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ و ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ڕﮑﺪهﺧﺴﺖ و ورﯾﺎﯾﯽ و ﺋﺎزاﯾﯽ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪا. ﭘﺎش ﻧﯿﻮهڕۆی ڕۆژی ﭘﻨﺞ ﺷـﻪﻣﻤﻪ ٢٦) ١٩٤٥ / ٢ / ١٥ی ﺑﻪھﻤـﻪﻧﯽ (١٣٢٣داﻧﯿﺸـﺘﻮواﻧﯽ ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﻪ ھﺎﻧـﺪان و ڕﻨـﻮﻨﯽ ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھــﻪر و ﻋــﻪزﯾﺰ ﺧــﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣــﺎﻧﺞ ﻟــﻪ ﻣﺰﮔــﻪوﺗﯽ "ھــﻪﺑﺎس ﺋﺎﻏــﺎ" ﮐﯚﺑﻮوﻧــﻪوه و داوای ﻧــﻪﻣﺎن و ﮐﯚﺗــﺎﯾﯽ ھــﺎﺗﻨﯽ دهﺳــﻪﺗ ـﯽ ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﺣﻪﻣﻪڕهزاﺷﺎﯾﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﮐﺮد .ﭘﺎﺷﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﭘﺶ ﺧﻪﮑﻪﮐﻪ ﮐﻪوﺗﻦ و ھﻪﻤﻪﺗﯿﺎن ﺑﺮده ﺳﻪر ﺷﺎرهواﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد، ﮐﻪ دهﺳﺘﻪﯾﻪک ﭼﻪﮐﺪاری ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺗـﺪا ﻣـﺎﺑﻮو و ﮐﺮدﺑﻮوﯾﺎﻧـﻪ ﺑﻨﮑـﻪی ﺳـﯿﺨﻮڕی و ﮐﺸـﻪ دروﺳـﺖ ﮐـﺮدن ﺑـﯚ ﺧـﻪـﮏ .ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯿﺎن ﻟﮑﻮﺷﺘﻦ و ﺋﻪواﻧﯽ دﯾﮑﻪش ھﻪﺗﻦ. ﻟـﻪ ١٩٤٥ / ٨ / ١٦دا ﻟﻪﺳــﻪر ﺑﻨــﻪﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﻪـﻪی ژ .ک .ڕﮑﺨﺮاوﮑـﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﺑــﻪرﯾﻨﺘﺮ ﺑــﻪ ﻧـﺎوی "ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن"هوه داﻣﻪزرﻨﺪرا .ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﮐﻪ ﭘﺸﺘﺮ ﺳﻪرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﻪـﻪ ﺑـﻮو .ﻟـﻪو ﺣﯿﺰﺑـﻪدا وهک ﺋﻪﻧـﺪاﻣﮑﯽ ﺳـﺎده ﺣﯿﺴـﺎﺑﯽ ﺑـﯚ ﮐـﺮا و ھـﯿﭻ ﭘﻠـﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﯽ ﻧﻪدراﯾﻪ .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﻤﻦ ﻟﻪ ﭘﺸﻪﮐﯿﯽ دﯾﻮاﻧﯽ )ﺗﺎرﯾﮏ و ڕوون( دا ﻧﻮﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ" :ﺳـﻪرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣـﻪـﻪ ﮐـﻪ ﭘﯿـﺎوﮑﯽ زۆر ﺗﮑﯚﺷـﻪر و ﺋﺎزا و ﭘﺎک ﺑﻮو ،ﻟـﻪ ﮐـﺎدری ڕﺒـﻪری دا ﻧـﻪﻣﺎ .ﺋـﻪم ﺋـﺎﻮﮔﯚڕه ھـﯿﭻ ﮐـﺎری ﻧـﻪﮐﺮده ﺳـﻪر ﺋـﻪو ﭘﯿـﺎوه و ﻟـﻪ ڕﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺧـﻮارهوهی ﺣﯿﺰﺑﯿـﺪا درﮋهی ﺑﻪ ﺧﻪﺑﺎت و ﮐﺎری ﺧﯚی ھﻪر داو ڕهﻧﺠﮑﯽ زۆری ﮐﯿﺸﺎ".
41
ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻓﺮوھﻪر وهک ﺋﻪﻓﺴﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﻠﻪی ﺳﻪرھﻪﻧﮕﯽ دراﯾﻪ و ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﺑﯚﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ﺟـﻞ وﺑـﻪرﮔﯽ ڕهﺳﻤﯿﯽ ﻟﻪﺑﻪر دهﮐﺮد . ڕۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ١٩٤٥ / ١٢ / ١٩ﺑﻪ ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽ ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر و ﻋﻪﻟﯽ ﺧﻮﺳﺮهوی و ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﻮوﻧﯽ ژﻣـﺎرهﯾـﻪک ڕوﻧـﺎﮐﺒﯿﺮ و ھـﻪزاران ﮐﻪس ﻟﻪ ﺷﺎری ﻧﻪﻏﻪده ﺋﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﮑﺮا .ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﻟﻪو ﺑﯚﻧﻪﯾﻪدا ﮐﻪ ﺟﻞ وﺑﻪرﮔﯽ ﺋﻪﻓﺴﻪری ﻟﻪﺑﻪردا ﺑﻮو وﺗﺎرﮑﯽ ﺑـﻪﻧﺮﺧﯽ ﭘﺸﮑﻪﺷﮑﺮد. ھﻪروهھﺎ ڕۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ١٩٤٥ / ١٢ / ٢٦ﺑﻪ ﺳﻪرﭘﻪرﺷـﺘﯽ ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھـﻪر ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑﯚﮐـﺎن ﺋـﺎی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ھـﻪﮑـﺮا و ﻣﻪراﺳـﻤﮑﯽ ﭘﺷﮑﯚ ﺳﺎزﮐﺮا و ﻓﺮوھﻪر و ﭼﻪﻧﺪ ڕوﻧﺎﮐﺒﯿﺮ و ﺗﮑﯚﺷﻪری دﯾﮑﻪ وﺗﺎر و ﺷﯿﻌﺮی ﭘ ﻟﻪ ﺣﻪﻣﺎﺳﻪﯾﺎن ﺧﻮﻨﺪهوه . ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟﻪﺑﻪر ھﻪر ھﯚﯾﻪک ﺑﻮو ﻟـﻪ رﯾـﺰی ﺳـﻮﭘﺎی ﻣﯿﻠﻠﯿـﺪا ﻧـﻪﻣﺎ و دوور ﮐﻪوﺗـﻪوه .ﻟـﻪم ڕووهوه ﺑﯿـﺮوڕای ﺟﯚراوﺟـﯚر ھـﻪﯾـﻪ و ڕوون ﻧﯿﯿﻪ ﺑﯚﭼﯽ دهﺳﺘﯿﮑﺸﺎوهﺗﻪوه .دوای ڕوﺧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮔﻪڕاﻧـﻪوهی ﺳـﻮﭘﺎی ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ داﮔﯿﺮﮐـﻪری ﺋـﺮان ﺑـﯚ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﺣﻮﺳـﻦ ﻓﺮوھﻪر وهک ھﻪر ﺗﮑﯚﺷﻪرﮑﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮرد و وهک ﮐﻪﺳﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﻧﺎﺳـﺮاو ﮔﯿـﺮاو ﺧﺮاﯾـﻪ زﯾﻨﺪاﻧـﻪوه .ﭘـﺎش ﻣـﺎوهﯾـﻪک ﻟـﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎدهوه ﺑﻪره و ورﻣﯿﺎن ﺑﺮد .ﻟﻪوێ ﺑﻪﺗﯚﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪری ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوه ،ﻟﻪﮔﻪڵ دهﺳـﺘﻪﯾـﻪک ﺋﻪﻓﺴـﻪری دﯾﮑـﻪی ﮐﯚﻣـﺎردا وهک: )ﻣﺤﻪﻣﻪدی ﻧﺎزﻣﯽ ،ﻋﻪﺑﺪوی ڕهوﺷﻦ ﻓﮑﺮ ،ڕهﺳﻮﯽ ﻧﻪﻏـﻪدهﯾـﺎن و ﺣﺎﻣﯿـﺪی ﻣـﺎزوﭼﯽ( ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﺋﻌـﺪاﻣﯿﺎن ﺑـﯚ دهرﮐـﺮا .ﺑـﻪم ﻟـﻪ دادﮔـﺎی دووھﻪﻣﺪا ھﻪر ﭼﯚﻧﮏ ﺑﻮو ﺣﻮﮐﻤﻪﮐﻪی ﺑﯚ داﺑﻪزﻨﺮا و ﺑﯚﯾﮑﺮا ﺑـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ھﻪﺗﺎھـﻪﺗﺎﯾﯽ .ﺋﯿـﺪی زۆر ﺧﯚڕاﮔﺮاﻧـﻪ ﺳـ ﺳـﺎﯽ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ورﻣ و ﺗﻪورﺰدا ﺑﻪﺳﻪرﺑﺮد و ﺑﻪر ﻟﺒﻮردﻧﮑﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮐﻪوت و ﺋﺎزادﮐﺮا. ﮐﺎﺗﮏ ﻟﻪ زﯾﻨﺪان ﺋﺎزاد ﮐﺮا ،ﺑﯚ ﺗـﺎران دورﯾـﺎن ﺧﺴـﺘﻪوه .ﻧﯿﺰﯾﮑـﯽ دوو ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﻣﺎـﻪوه ﻟـﻪ ﺗـﺎران ﻣﺎﯾـﻪوه .ﺳـﺎﯽ ١٩٥٢ﮔـﻪڕاﻧـﻪوه ﺑـﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﻟﻪ ﭘﺎڵ ﮐﺎروﮐﺎﺳﺒﯿﺪا ،ﺟﻤﻮﺟﻮﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دهﺳـﺘﭙﮑﺮدهوه .ﺑـﻪردهواﻣﯿﺶ ﻣﺎﻪﮐـﻪی ﺑﺒـﻮه ﺷـﻮﻨﯽ ﮐﯚﺑﻮوﻧـﻪوهی ﮐﻪﺳـﻪ ڕوﻧـﺎﮐﺒﯿﺮ و ﺗﮑﯚﺷﻪرهﮐﺎن و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن. ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٥٣دا ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﺧﻪﮏ ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺋﻪودا ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﺑﯚ ﺋـﻪوهی ﻧﻮﻨـﻪری ﻻواﻧـﯽ ﮐـﻮرد ﺑـﯚ ﭬﺴـﺘﭭﺎﯽ ﻻوان ﻟـﻪ ﺑﻮﺧﺎرﺳـﺖ ھﻪﺒﮋﺮن. ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪدا ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﭼــﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﮐـﺰ ﺑﺒــﻮو .ﮐﯚﻣـﻪـﮏ ﻟــﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪ ﭼﺎﻻﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ھﺎﺗﻨـﻪ ﺳـﻪر ﺋــﻪو ﺑــﺎوهڕهی ﮐــﻪ دهﺑ ـﺖ ﮔﻮژﻣ ـﮏ ﺑــﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐــﻪ ﺑﺪهﻧــﻪوه و ﺑﯿﺒﻮژﻨﻨــﻪوه ،ﻟــﻪ ﻧ ـﻮ ﺋــﻪو ﮐﻪﺳــﺎﻧﻪدا ﺣﻮﺳ ـﻦ ﻓﺮوھــﻪر ﻟــﻪ ھــﻪﻣﻮان ﮐﺎراﻣــﻪﺗﺮ و ﻓﯿﺪاﮐﺎرﺗﺮ ﺑﻮو.
42
ﭘﺎش ﮐﯚدﺘﺎی ١٩٤٥ / ٨ / ١٩ﮐﻪ ﺣﻮﮐﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ دوﮐﺘﻮر ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ڕوﺧﯿﻨﺮا و ﺣﻪﻣﻪ رهزاﺷﺎ ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﮐﻮرﺳـﯽ ﺣـﻮﮐﻢ ﮔـﻪڕﻨﺮاﯾـﻪوه. دهﻣﻮدهﺳﺖ ﺷﺎوی ﮔﺮﺗﻦ و ڕاوﻧﺎن دهﺳﺘﯿﭙﮑﺮدهوه .ﻓﺮوھﻪر ﮐﻪ وهک ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪر و ﭼﺎﻻک ﻧﺎﺳﺮا ﺑﻮو ،ﺑﯾﺎڕی ﮔﺮﺗﻨﯽ درا. ﻣـﺎوهﯾـﻪک ﺧـﯚی ﺷـﺎردهوه .ﺳـﻪرهﻧﺠﺎم ﻟـﻪ ﻣـﺎﯽ ھﺎورﯿـﻪﮐﯽ دۆزﯾﯿﺎﻧـﻪوه و ﮔﺮﺗﯿـﺎن و ﺑـﻪ ﺷـﻮازﮑﯽ زۆر دڕﻧﺪاﻧـﻪ ﺗـﯽ ﺑـﻪرﺑﻮون و ﺑــﻪرهو زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎن ﺑﺮد. ﻟــﻪ زﯾﻨﺪاﻧــﺪا ﮐــﻪ زاﻧﯿﯿ ـﺎن ﻣﺮۆﭬﮑ ـﯽ ﺳﻪرﺳــﻪﺧﺖ و ﺧــﺎوهن ﺑﯿﺮوﺑــﺎوهڕه ،ﺋﻪوﭘــﻪڕی ﺳــﻮﮐﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﭘﮑــﺮا و دووﭼــﺎری ﺳــﻪﺧﺘﺘﺮﯾﻦ ﺋــﺎزار و ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ﺑﻮوهوه .ﺑﻪم ﺋﻪو ﭼﻪﺷﻨﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ﺋﺎزا و دﻟﺮ ﺧﯚی ڕاﮔﺮت و ﭼﯚﮐﯽ داﻧﻪدا. ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﮑﯽ ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪ ﭘﯿﺲ و ﺳﻪﺧﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻪورﺰ و ﻗﻪﺳﺮی ﻗﻪﺟﻪرﯾـﺪا ﺑـﻪ ﺳـﻪرﺑﺮد .ﭘﺎﺷـﺎن ﻟﻪﮔـﻪڵ ﮐﯚﻣـﻪـﮏ ﺷﯚڕﺷـﮕی دﯾﮑـﻪدا ڕهواﻧﻪی دورﮔﻪی ﺧﺎرک ﮐﺮا و ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﯽ ﻟﻪوﺶ ﺑﻪﺳﻪر ﺑﺮد. ﻟﻪو زﯾﻨﺪاﻧﻪ ﭘﯿﺲ و دژاواراﻧﻪدا ﺗﻮﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺳﯿﻞ ﺑﻮو .ﺑﺎری ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺗﺎ دهھﺎت ﺑﻪرهو ﺧﺮاﭘﯽ دهﭼـﻮو .دهراﻣﻪﺗﯿﺸـﯽ زۆر ﮐـﺰ ﺑـﻮو. ﺑﻪم ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا وهک ﺟﺎران ﺧﯚڕﮔﺮ و ﺋﺎزا و دﻟﺮ ﺑﻮو .ﺑﺎﮐﯽ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪان ﻧـﻪﺑﻮو ،ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪی ڕهوای ﻧﻪﺗﻪوهﮐـﻪی ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺷـﺘﮏ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪﻻوه ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑـﻮو .ﺣـﻪزی دهﮐـﺮد ﺑـﻪردهوام ھـﻪواﯽ ﺑﺰوﺗﻨـﻪوهی رزﮔـﺎری ﺧـﯚازی ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪی ﺑﺰاﻧـ و ﺋﺎﮔـﺎی ﻟـﻪ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎڕﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﺑﺖ .ﺳﺎﯽ ١٩٦٧ﮐﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﮑﻪی ﺗﻪواو ﮐﺰ و ﻻوازی ﮐﺮدﺑﻮو ،ﺋﺎزاد ﮐﺮا. ﻟﻪﺑﻪر دهﺳﺘﮑﻮرﺗﯿﯽ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و دوا ﺳـﺎﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﻟـﻪوێ ﺑﻪﺳـﻪرﺑﻪرﺖ .ﺋـﻪودهم ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤـﯽ ﮐـﻮڕی ﻟـﻪ زاﻧﮑـﯚی ﺗﺎران ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒﻪر ﺑﻮو ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﯾﺎرﯾﺪا ﺧﯚی و ھﺎوﺳﻪرﮐﻪی ھﻪر ﻟﻪ ﺗﺎران ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﮐﻮڕی ﺑﻤﻨﻨﻪوه. ﻟﻪو ﺳﺎﻧﻪدا ﺳﻪرﺑﺎری ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ و ﻧﻪدارﯾﯽ ،ھـﻪواﯽ ﺷﮑﺴـﺘﻪ ﯾـﻪک ﻟـﻪ دوای ﯾﻪﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺰوﺗﻨـﻪوهی ڕزﮔـﺎرﯾﺨﻮازی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد و ﮐﺸـﻪی ﻧﻮان ﺣﯿﺰب و ﻻﯾﻪﻧﺎﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ دهﯾﺎن ﮐﺎدری ﺋﺎزا و ﺗﮑﯚﺷﻪری ﮐﻮرد ،ﺋﻪوهﻧﺪهیﺗـﺮ ﺧـﻪم وﭘـﻪژارهﯾـﺎن زﯾـﺎد ﮐـﺮدوو ﺗﻪواو ﺷﻪﮐﻪت ﺑﺒﻮو .ﺗﺎ ﺳﻪرﻧﺠﺎم ﺑﻪو ھﻪﻣﻮو ﺋﺎزارو ژاﻧﻪوه ﻟ رﮑوﺗﯽ ١٩٧٣ / ٤ / ١دا ﺑﻪو ﮔﺸﺖ ﺑﯿﺮهوهرﯾﯿﻪ ﺗﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺗـﺎران دـﯽ ﻟــﻪ ﻟ ـﺪان ﮐــﻪوت .ﮐﯚﻣــﻪ ـﮏ ﻟــﻪ ﮐﻮردهﮐــﺎﻧﯽ ﺗــﺎران ،ﺑــﻪرﺰ و ﺣﻮرﻣﻪﺗــﻪوه ﺗﻪرﻣﻪﮐــﻪﯾ ـﺎن ﻟــﻪ ﮔﯚرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪھﻪﺷــﺘﯽ زهھــﺮا ﻧﺎﺷــﺖ و ﻟــﻪ ﻣﺰﮔﻪوﺗﮑﯽ ﮔﻪورهی ﺗﺎران ،ﭘﺮﺳﻪﯾﺎن ﺑﯚ داﻧﺎ. ﺣﻮﺳﻦ ﻓﺮوھﻪر ﮐﻮڕﮏ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ و دوو ﮐﭻ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻮھﻪﯾـﻞ و زهھـﺎ و ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ژﻧـﻪ ﻓﯿـﺪاﮐﺎر و دﺴـﯚز و ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳـﻪﮐﻪی ﮐـﻪ ﻧﺎوی ﺧﻪدﯾﺠﻪی ﻓﻪﯾﺰﯾﯿﺎﺑﯽ ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﭘﺎش ﺟﻤﺎ. ﺟﻮﺗﯿﺎر ﺣﺎﺟﯽ ﺗﯚﻓﯿﻖ
43
دﺸﺎد ڕهﺳﻮوﻟﯽ ﻣﻮﻋﺎوﯾﻨﯽ وهزاڕهﺗﯽ ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﺟﻤﮫﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن
* ﺳﺎﯽ ١٣٠٢ﻟﻪ ﺷﺎری ﮐﯚﯾﻪی ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوه. * دﺸﺎدی ڕهﺳﻮوﻟﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪ ﺑﻪراﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪﻪی ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ]ﮐﻮردﺳﺘﺎن[ و ﯾﻪک ﻟﻪ ﮐﺎدره ھـﻪره ھﻪﺴـﻮوڕاوهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺑـﻮوه ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا. * دﺸﺎد ڕهﺳﻮوﻟﯽ ﻟﻪ ﮔﯚﻧﮕﺮه ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰب ﺳﺎﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﺪﺑﮋﺪری. * ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﺋﻪو و ھﺎواﻧﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎﻧﯽ زهﺑﯿﺤﯽ و ﻗﺎﺳﻤﯽ ﻗﺎزی ﻟﻪ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻧﻪ ﺑـﻮون .ﺋـﻪوان ﮐـﻪ ﺑـﯚ ڕاﭘﻪڕاﻧـﺪﻧﯽ ﺋــﻪرﮐﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮐﯚﻣﻪــﻪ ﭼﻮوﺑﻮوﻧــﻪ ﻧﺎوﭼــﻪی ورﻣــ ﻟــﻪ ٢٤ی ﮔــﻪﻻوﮋی ١٣٢٤ی ھــﻪﺗﺎوی ] ١٤ی ﺋــﻮوﺗﯽ [١٩٤٥ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ژاﻧﺪارﻣــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧﻪوه ﻗﯚﺒﻪﺳﺖ دهﮐﺮﻦ و دهﺑﺮدرﻦ ﺑﯚ ﺗﺎران .ﻧﺰﯾﮑﻪی ٧ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻪ ﺗﺎران ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪدا دهﯾﺎﻧﮫﻨﻪوه و ﺋﻪﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻤﯽ ﺳـﻪدری ﻗـﺎزی ﻧﻮﻨﻪری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﭘﺎرﻤـﺎﻧﯽ ﺋـﺮان زۆر ﺗﺪهﮐﯚﺷـ ﺑـﯚ ﺑـﻪرداﻧﯿﺎن و دواﺟـﺎر ﻟـﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ڕﺒﻪﻧـﺪان دا دهﮔﻪﻧـﻪوه ﻣﮫﺎﺑـﺎد و دهﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﺎﻻﮐﯽ دهﮐﻪن، * دﺸــﺎد ڕهﺳــﻮوﻟﯽ ﻟﻪﮔــﻪڵ زهﺑﯿﺤــﯽ و ﻟــﻪ ڕۆژﻧﺎﻣــﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دا ﮐــﻪ ﺑوﮐــﻪرهوهی ﺑﯿــﺮی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺣﮑﻮوﻣــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوه ﻧﻮوﺳﯿﻨﯿﺎن زۆره،
44
دﺸﺎدی ڕهﺳـﻮوﯽ ﻟﻪﺑـﻪر ﺗﻮاﻧـﺎی ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮاﻧـﻪی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻧﻮوﺳـﯿﻨﻪﮐﺎﻧﯽ را دهردهﮐـﻪوێ ،ﮔـﻪرﭼﯽ زﯾـﺎﺗﺮ ﻧـﻮهرۆﮐﯽ ﺋﻪﺧﻼﻗﯿﺎﻧـﻪ و ﭼﺎﮐـﻪ ﺧﻮازﯾﯿﺎن ھﻪﯾﻪ دهﮐﺮێ وهﮐﻮو ﺗﺌﯚرﯾﺴـﯿﻪﻧﮑﯽ ﺋـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ ﭼـﺎوﻟﺒﮑﺮێ .دﺸـﺎدی ڕهﺳـﻮوﯽ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ درـﮋهدان ﺑـﻪ ﻧﻮوﺳـﯿﻦ و ﭼـﺎﻻﮐﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺑﻮو ﺑﻪ "ﻣﻌﺎوﻧﯽ ڕهﺋﯿﺴﯽ ]وهزﯾﺮ[ ﺋﯿﺪارهی ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن" .ﺟﯽ ﺳﻪرﻧﺠﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ژﻣﺎرهی ٦١ی ڕۆژﻧﺎﻣﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ] ١ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ١٣٢٥ی ھﻪﺗﺎوی ٢٣ /ی ژوهﻧﯽ ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ[ دا دﺸﺎد وهﮐﻮو "ﻣﺪﯾﺮی ﻣﺴﺌﻮل و ﺧﺎوهن اﻣﺘﯿﺎزی ﮔﻮواری زاﻧﺴﺖ" ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯿﻪﮐﯽ ﺑو ﮐﺮدووهﺗﻪوه .ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﻟﻤﺎن ڕوون ﻧﯿﯿﻪ ﮔﻪﻟﯚ ﺋﻪو ﮔﯚﭬﺎره ﻗﻪت ﭼﺎوی ﺑﻪ ژﯾﺎن ھﻪﮫﻨﺎوه ﯾﺎن ﻧﺎ؟ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ھﯿﭽﮑـﺎم ﻟـﻪو ﺳﻪرﭼﺎوه ﻧﻮوﺳﺮاواﻧﻪی ﺋﻪﻣﻦ دﯾﺘﻮوﻣﻦ ﻟﻪو ﺑﺎرهﯾﻪوه چ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪﮐﯿﺎن ﺗﺪا ﻧﯿﯿﻪ. ﺳــﺎﯽ ١٩٦٨ﺑــﻪھﯚی ﺗﯿــﺮۆر ﻟــﻪ ﺑﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺷــﻪھﯿﺪ ﮐﺮدﻧــﯽ دﺸــﺎدی ڕهﺳــﻮوﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﮐﯚﻧﮕﺮه ﯾﻪﮐﻪم و ﺟﮕﺮی وهزﯾﺮی ﻓﻪرھﻪﻧﮓ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن.
45
ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ دووھﻪم ﻟﻪ ﯾﺎدی ﭼﻞ ﺳﺎﻪی ﺷﻮﻨﻪوهﻧﮑﺮدﻧﯽ )ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی(دا
ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺣﻪﺳﻪن:
ﭼﻞ ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ،ﭼﻪﻧﺪ رۆژﮏ ﭘﺶ ﺷﻪڕه ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﮐﻪی )ھﻪﻧﺪرﻦ( ﻟﻪﺳـﻪرهﺗـﺎی ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾـﺎری ،١٩٦٦ﻟـﻪﮔﻮﻧـﺪی )ﻣﺎﻣـﻪ رووت(ی ﺷﻮﻨﯽ ﺋﯿﺴﺘﮕﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن) ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی( ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدراوی ﮐﯚﻧﮕﺮهی دووهﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑ ﺳﻪر و ﺷﻮﻦ ﮐﺮا. ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ،ﻟﻪداﯾﮏ ﺑﻮوی ﺳﺎﯽ ١٩٢٤ی ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎده و ﮐﻮڕی ﮐﺎک ﺣﻪﻣـﻪ رهﺳـﻮڵ و ﺋﺎﯾﺸـﻪ ﺧﺎﺗﻮﻧـﻪ .ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺳـﻪرهﺗـﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺗﻪواو ﮐﺮدووه و ﻗﯚﻧـﺎﻏﯽ ﻧـﺎوهﻧﺪﯾﺸـﯽ ﻟـﻪداﻧﯿﺸـﻪرای ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﯽ ﺗـﻪواو ﮐـﺮدووه .ﻧـﺎوﺑﺮاو ﻟـﻪﺳـﺎﯽ ١٩٤٥دا ﺑﯚﺗـﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﻟﻪﺋﯿﺪارهی ﻓﻪرھﻪﻧﮕـﯽ ﻣـﻪھﺎﺑـﺎد داﻣـﻪزراوه و ﺧـﻪرﯾﮑـﯽ واﻧـﻪﮔﻮﺗﻨـﻪوه ﺑـﻮوه .ﻟـﻪﺳـﻪردهﻣـﯽ داﻣـﻪزراﻧـﺪﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺟﻪﻣﮫﻮرﯾﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﺑﯚﺗﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰب و ﺑﻮوه ﻟﭙﺮﺳﺮاوی ﺗﻪﺑﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﺧﻮﻨﺪﮐﺎران و ﻟﻪﭼـﺎﭘﮑﺮدن و دهرﭼﻮوﻧﯽ ﮔﯚﭬﺎری )ﮐﻮردﺳﺘﺎن(دا رۆﯽ ھﻪﺑﻮوه و ﺟﺎروﺑﺎر وﺗﺎرﯾﺸﯽ ﺗﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮه. ﭘﺎش رووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر و ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺋﻪرﺗﻪﺷﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯿﯽ ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی دهﭼﺘﻪ ﮔﻮﻧﺪی )ﮔﻨﺪوک(ی ﻧﺰﯾﮏ
46
ﺗﺎران و ﺑﻪﮐﺎری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪوه ﺧﻪرﯾﮏ دهﺑﺖ .ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٩٤٩دا ﺑﻪڕهﺳﻤﯽ دهﺑﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهی ﺋـﺮان و ﮐـﺎرهﮐـﻪﺷـﯽ دهﮔﻮازﺘﻪوه ﺑﯚ ﺗﺎران و دهﺑﺘﻪ ﮐﺎرﻣﻪﻧﺪ ﻟﻪﺋﯿﺪارهی ﺑﺎی ﻓﻪرھﻪﻧـﮓ و ھـﻪر ﻟـﻪﺗـﺎراﻧﯿﺶ ﻧﯿﺸـﺘﻪﺟـﺂ دهﺑـﺖ و ﻣﺎـﻪﮐـﻪی وهک ﺑﻨﮑـﻪﯾـﻪﮐـﯽ ﻧﮫﻨﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهواﺑﻮو .ﺷﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎی ﺳﺎﻧﯽ ﭘﻪﻧﺠﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﺟﻮﻧﻪوهی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﺑﻪﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺟـﻪﺑﮫـﻪی ﻣﯿﻠﻠـﯽ و دﮐﺘﯚر ﻣﻮﺳﻪددﯾﻖ ﺗﺎدهھﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﭘﻪرهی دهﮔﺮت و ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪی ﺑﻪﺷﺎﭘﻪرﺳﺘﻪﮐﺎن دهﮐﺮد .ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﺟﻪﺑﮫﻪی ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗـﯽ ﮔﺮﺗـﻪ ده ﺳﺖ ﻓﻪزاﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎوهﻪ ﻟﻪﺗﺎران و ھﻪرﻤﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺋﺮان ھﺎﺗﻪدی ،ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮده ﻟﻪو دهﻣﻪدا ﻟﻪدوای ﺟـﻪﺑﮫـﻪی ﻣﯿﻠﻠـﯽ ﻣـﻪزﻧﺘـﺮﯾﻦ ھـﺰی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺟﻪﻣﺎوهری ﺳﻪر ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﻪﮐﻪ ﺑﻮو .ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﮐﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭼـﻪﻧـﺪ ﻻوﮑـﯽ ﺧـﻮﻦ ﮔـﻪرﻣـﯽ وهک) :ﻋـﻪﺑـﺪوی ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ )ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ( ،ﻏﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾﺎن ،رهﺣﯿﻤﯽ ﺳﻮﺘﺎﻧﯿﺎن ،ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ ،ﻋﻮﺑﻪﯾﺪوی ﺋﻪﯾﻮﺑﯿﺎن( ﺳﻪر ﻟﻪﻧـﻮآ داﻣـﻪزراﺑـﯚوه و ﮐـﻪ ﺗﺒﯚ ﮔﻪﺷﻪﮐﺮدن ،ﺑﻪھﯚی ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی و )ﺳﺎرﻣﻪددﯾﻨﯽ ﺳﺎدق وهزﯾﺮی( وهﮐﯿﻠﯽ ﭘﺎﯾﻪی ﯾﻪﮐﯽ دادوهری ﻟﻪﺗﺎران ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺗـﻮده، ﻟﻪھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎﯽ ١٩٥١دا رﮑﻪوﺗﻦ ،ﮐﻪﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪر ﺑﻪو ﻧﺎوه ﻟﻪﮐﻮردﺳﺘﺎن وهک ﺷﺎﺧﻪﯾﻪﮐـﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺗـﻮده ﮐﺎرﺑﮑـﺎت و ﻟﻪژﺮ رﻨﻤﺎﯾﯿﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و رﮑﺨﺮاوهﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪداﺑﺖ ﮐﻪ )رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﻪی ﺋﻪﮐﺎت ﻟـﻪﺗـﺎران دادهﻧﯿﺸـﺘﻦ .ﺑـﻪوهش ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺑﯾﺎرداﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺘﺪا و ﺧـﻪﺑـﺎﺗﯽ ﻧـﻪﺗـﻪواﯾـﻪﺗـﯽ ﻟـﻪﺑﯿﺮﮐـﺮد و ﻟـﻪھـﻪﻣـﻮو رووﯾـﻪﮐـﯽ ﺋﯿـﺪۆﻟﯚژی و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺣﯿﺰﺑﯿﯿﻪوه ﺑﻮوه واﺑﻪﺳﺘﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهی ﺋﺮان ﻟﻪﺗﺎران( ).(٢ ﻟﻪ ١٤ی ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﻪری ،١٩٥٥ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﯿﺎواﻧﯽ رژﻤﻪوه دهﺳﺘﻪﺑﻪﺳﻪرﮐﺮا و ﻟﻪﻟﮑﯚﯿﻨﻪوهدا داﻧﯽ ﺑﻪﺋـﻪﻧﺪاﻣـﻪﺗـﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهﻧﺎ و ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ﺑﻪﮐﻪﻓﺎﻟﻪت ﻟﻪﻻﯾﻪن دادﮔﺎی ﺳﻪرﺑﺎزی ﺗﺎراﻧﻪوه ﺋﺎزاد ﮐﺮا ).(٤ ﺷﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ﺑﻪدﯾﻤﻪن زۆر ﺳﺎده و ﺳﺎﮐﺎر و ﺧﺎﮐﯽ ﺑﻮو ،رهﺑـﻪن ﺑـﻮو ،ھـﯿﭻ ﮐـﺎت ھـﻪﭙـﻪی ﻧﺎوﺑﺎﻧـﮓ و ﻟﭙﺮﺳﺮاوﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﻧﻪدهﮐﺮد ،ﺋﯚﮔﺮی ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوه و ﮐﺘﺐ و ﻗﻪﻪم ﺑﻮو ،ﺷﺎرهزاﯾﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﯽ ھﻪﺑﻮو ،ﺣﻪزی ﺑـﻪوهرﮔـان دهﮐـﺮد و دهﮔﻮﺗﺮﺖ ﮐﺘﺒﯽ )ﻣﺮدهھﺎی ﺑﯽ ﮐﻔﻦ ودﻓﻦ( ﻟﻪوهرﮔاﻧﯽ ﺋﻪوه .ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪﺳﻨﺎدی ﺋﯿﻨﻔﺮادی ﺳـﺎواک ،ﻧـﺎوﺑﺮاو ھـﻪﻣﯿﺸـﻪ ﺑـﻪھـﯚی ﺋـﯚﮔﺮﯾﯽ و ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺑﯿﺮی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﺨﻮاھﺎﻧﻪی ﻟﻪژﺮ ﭼﺎوﺮی داﺑﻮوه و ﻟﻪﺳﺎﻪﮐـﺎﻧﯽ ١٩٥٩ -١٩٥٧دا ﺑـﻪﻗـﺎزاﻧﺠﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ھـﻪ ﺴﻮڕاﯾﻪوه ).(٥ * ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٩٦٤و ﻟﻪﺳﻪر داوای ﺧﯚی ﻟﻪﮐﺎرهﮐﻪی ﺧﺎﻧـﻪﻧﺸـﯿﻦ ﮐـﺮاو و ﮐﺎﺗـﮏ ﻟـﻪﭘـﺎﯾﯿﺰی ﺋـﻪو ﺳـﺎﻪ ھﺎﺗـﻪ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻪﻗﺮﯾﺒﻪن ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ و دهﺳﺘﻪﺑﻪﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﻪﻧﺎوی )ﮐﯚﻣﻪﻪی رزﮔﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن( و )ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺳﺎخ ﮐﻪرهوه( ﺟﯿﺎﺑﺒﻮﻧﻪوه ،ﺑ ھﯿﭻ ﺧﻮﻦ رﮋﯾﯿﻪک ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎﺗﺒﻮو .دﯾﺎره رۆﯽ ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟﻪﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﮑﺮدﻧﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻧﻪﯾﺎره ﺷﻪﺧﺴﯽ و ﻓﯿﮑﺮی و ﺣﯿﺰﺑﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺪا و ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﻟﻪو ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪدا ﯾﻪﮐﻼﮐﻪرهوه ﺑﻮو ،ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪردا )ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ( ﭘﺎرﺗﯽ ﮐﻪدوژﻣﻨﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ﺑـﻮون و ﭘﺸـﺘﮕﯿﺮی ﻧـﻪﯾـﺎراﻧﯿﺶ دهﮐـﺮد ،ﻧـﻪﯾـﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑـﻪھـﯚی ﺷﮑﺴـﺘﯿﯿﺎن ﻟـﻪﺑـﻪراﻣﺒـﻪر ﺑﺎرزاﻧﯿـﺪا ﺗﺎﺳـﻪر ﺑﯿﺎﻧﭙﺎرﺰﻦ و ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا راﯾﺎﻧﮕﺮن.
47
ﻟﻪ ١٩ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﯽ ﺳﺎﯽ ،١٩٦٤ﻟﻪﮔﻮﻧﺪی )ﺳﻮﻧﺂ(ی داوﻨﯽ ﭼﯿﺎی )ﻣﺎﻣﻪﻧـﺪه( ،ﮐـﯚﻧﮕﺮهی دووهﻣـﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ده ﺳﺘﯽ ﺑﻪﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﮐﺮد ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی وهک رﮑﺨﻪری داﻧﯿﺸﺘﻨﻪﮐﺎن و ﺑﻪﺳﻪر راﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ وهرﮔﺮﺗﻨـﯽ دهﻧﮕـﻪﮐـﺎن و ﮐﯚﮐﺮدﻧـﻪوهﯾـﺎن ﻟﻪﮐﯚﻧﮕﺮه ھﻪﺪهﺳﻮڕا ،ﭘﺎش ﺗﻪواوﺑﻮوﻧﯽ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮه ﻟﻪ ٣٠ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﯽ ،١٩٦٤ھـﻪﺒﮋاردﻧـﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧـﺎوهﻧـﺪی و ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﭼﺎودﺮی ﺑﻪرز ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﺑﻪﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﺒﮋﺮدرا. * ﻟﻪﺑﺎﻧﻪﻣﻪڕی ١٩٦٦و ﭼﻪﻧﺪ رۆژﮑﯽ ﮐﻪم ﭘﺶ ﺷﻪڕه ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﮐﻪی )ھﻪﻧﺪرﻦ( ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی و ﺳﻪﻋﯿﺪ ﮐﺎوه ﮐﻪﺋـﻪوﮐـﺎت ﭘﮑـﻪ وه ﻟﻪﮔﻮﻧﺪی )دهرﺑﻪﻧﺪ(ی ﺑﺎﻪﮐﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪدۆﮑﺪا ﺧﺎﻧﻮوﯾﻪﮐﯿﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮو ﺗﯿﺪا دهژﯾﺎن ،ﺳﻪرداﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی )ﻟـﻮژه( دهﮐـﻪن و ﭘﺎﺷـﺎن دهﭼﻨـﻪ ﻣﺎﯽ )ﺧﺎﻟﯿﺪی ﺣﯿﺴﺎﻣﯽ ﺷﻮاوی ﺷﺎﻋﯿﺮ( ﻟﻪﻣﺎﻣﻪ رووت .ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﻣﺎﻧـﻪوه و دﯾﺘﻨـﯽ ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓـﺎ ﺑـﺎرزاﻧﯽ ﺳـﻪﻋﯿـﺪ ﮐﺎوه دهﻧﺮﺘﻪوه دهرﺑﻪﻧﺪ و ﺧﯚی ﻟﻪﻣﺎﯽ ﺣﯿﺴﺎﻣﯽ دهﻣﻨﺘﻪوه .ﻟﺮهوه ﺋﯿﺪی ﮐﻪس ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی ﻧﻪدﯾﺘﻪوه و ﺷﻮﻨﻪون ﮐﺮا ).(٧ ﭼﻞ ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ،ﭼﻪﻧﺪ رۆژﮏ ﭘﺶ ﺷﻪڕه ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﮐﻪی )ھﻪﻧﺪرﻦ( ﻟﻪﺳـﻪرهﺗـﺎی ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾـﺎری ،١٩٦٦ﻟـﻪﮔﻮﻧـﺪی )ﻣﺎﻣـﻪ رووت(ی ﺷﻮﻨﯽ ﺋﯿﺴﺘﮕﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن) ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی( ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدراوی ﮐﯚﻧﮕﺮهی دووهﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑ ﺳﻪر و ﺷﻮﻦ ﮐﺮا. ﻟﻪ ﯾﺎدی ﭼﻞ ﺳﺎﻪی ﺷﻮﻨﻪوهﻧﮑﺮدﻧﯽ )ﺳﻪدﯾﻘﯽ ھﻪﻧﺠﯿﺮی(دا
48
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره )ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷﻤﺎﺷﯽ( ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﺣﯿﺰب٤٧ - ٤٦ ،
ﺋﺎﻣﺎده ﮐﺮدﻧﯽ ؛ رهﺣﻤﺎن ﻧﻪﻗﺸﯽ * ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره )ﻣﻪﻻ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷﻤﺎﺷﯽ( ﻟﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ رۆژهﮐﺎﻧﻰ ﺳﺎﻰ 1313ھﻪﺗﺎوى ) 1934ى ز ( ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی " ﺷـﻤﺎش " ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ،ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو .ﺑﻨﻪﻣﺎﻪى ﻣﻪﻻ"ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ" ﺑﻮون ﺑﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ ﮐﻮرﮑﻰ ﭼﺎوﺷﯿﻦ و ﺧﻨﺠﯿﻼﻧﻪ. ﺑﺎوﮐﻰ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻟﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﺳ دا ﺧﻪﮑﯽ دﮫﺎﺗﯽ دهورو ﺑﻪری ﺳﻨﻪ و ﻟﻪ ھﯚزى ھﻪﻣﻪوهﻧﺪ ﺑﻮو و ﭘﺎش ﺗﻪواو ﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﻣﻪﻻﯾﻪﺗﯽ رﮕﺎى ﮐﻪوﺗﺒﻮ ﺋﻪم ﮔﻮﻧﺪه ودﻰ ﻟﻰ ﮔﯿﺮ ﺑﺒـﻮو ھـﻪر ﻟـﻪوێ ژﻧـﻰ ھﻨـﺎ ﺑـﻮو و ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪى ﭘﮑـﻪوه ﻧـﺎﺑﻮو .ﮔﯚﯾـﺎ ﻣـﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﺋـﻪﻣﯿﻦ ﻟـﻪ ﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕا ﺑﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﺎرﺑﺎژ و ﺋﺎﻻﻧﯽ ﺑﺎﺷـﻮردا ﺑـﻪرهو ﺋـﺎﻻﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﺎﺗﻮه ﺗـﺎ ﻟـﻪوﻮه ﺑـوا ﺑـﯚ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﻣﮫﺎﺑﺎد .ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺑﮋوێ ﻻ دهدا و دهﭼﯿﺘﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺷﺦ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ ﺑﮋوهﯾﯽ .ﺋﻪوﯾﺶ ﮐﻪ دهﻣﯿﮏ دهﺑ ﺑﯚ ﻣﻪﻻﯾﻪﮐﯽ ﺑـﺎش دهﮔـﻪڕێ ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪی ﺷﻤﺎش ،وهم دهداﺗﻪ ﺷﻤﺎﺷﯿﺎن ﮐﻪ ﻣﻪﻻﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎوا ﭼﺎک ﺑـﻪوێ دا دێ ،ﻣﻪﯾـﻪﻦ ﺑـوا و ﺑﯿﮑﻪﻧـﻪ ﻣـﻪﻻی ﺧﯚﺗـﺎن .ﮐﺎﺗﯿـﮏ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺷﻤﺎش دا ڕۆﯾﺸﺘﻮه و ﺧﻪﮑﻪﮐﻪی داواﯾﺎن ﻟ ﮐـﺮدوه ﺑﺒﺘـﻪ ﻣـﻪﻻﯾﺎن ،ﺋـﻪوﯾﺶ ﮐـﻪ ﮔﻮﻧﺪهﮐـﻪی زۆرﭘـ ﺧـﯚش ﺑـﻮه ،وﯾﺴـﺘﻮﯾﻪﺗﯽ ﺑـﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﺎﺗﯽ ﻟﻪ وێ ﺑ ،ﺑﻪم دواﯾﻪ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯿﻮه دهﺳﺘﯽ ﻟ ھﻪﮕﺮێ و ھﻪر ﻟﻪ وێ ﻣﺎوهﺗﻪوه.
49
ﻣﻪﻻ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻨﻰ ﺑﺎوﮐﻰ ﺋﺎواره ﻣﺮۆﭬﯿﮑـﻰ ﻟـﻪ ﺧـﻮاﺗﺮس و زاﻧـﺎ و ﻋـﺎﻟﻢ ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺷـﻪرﻋﻰ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯿﺪا و ﻟـﻪ ﺳـﻪرف و ﻧـﻪﺣﻮى ﻋﻪرهﺑﯿـﺪا دهﺳﺘﮑﻰ ﺑﺎى ھﻪﺑﻮو زۆر ﻣﻪﺳﺎﺋﯿﻠﻰ ﺷﻪرﻋﻰ ﻟﻪ ﻻ دهﮐﺮاﻧﻪوه .ﺑﺠﮕﻪ ﻟﻪوهش ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﻰ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎﻧﻰ وهﻻ ﻧـﻪﻧﺎ ﺑـﻮو ﺋـﯚﮔﺮى ﻧﻪﺗـﻪوه و ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﻪﮐﻪى ﺑﻮو. ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره ﻟﻪ ﻣﻨﺪاﯿﻪوه ﻻی ﺑﺎوﻛﯽ ﺧﻮﻨﺪﺑﻮوی ،ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮه و ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا،ﮔﻪڕا ﺑـﻮو و ﺧﻮﻨـﺪﺑﻮوی .ﻣـﻪﻻ ﺋـــﺎواره ﻟـــﻪ ﺳـــﻪردهﻣﯽ ﺧﻮﻨـــﺪن و ﮔـــﻪڕان ﺑـــﻪ ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧﺪا،ﺑ ﺑﻪﺷـــﯽ و ھـــﻪژاری ﮔـــﻪﻟـــﯽ ﻛـــﻮردی دی ﺑﻮو،دهﺳـــﺖ ﺗـــﻪﻧﮕﯽ و ﻧـــﻪداری ﺟﺸﺘﺒﻮو،ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﺑﯚ رزﮔﺎری ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی رﮕﺎی ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﮔﺮﺗﻪﺑـﻪر و ﺑـﻮ ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ،و ﻛـﺎدرﻜﯽ ﺗﻜﯚﺷﻪر و زاﻧﺎی ﺣﯿﺰب ﺑﻮو. ﺋﺎواره ﻟﻪ ﻣﺎڵ و ژﯾﺎﻧﻰ ﺧﯚى دوور ﮐﻪوﺗﺒﯚوه ﺑﻪم ھﻪﻣﻮو ﺟﮕﻪﯾﻪﮐﻰ ﺋﻪم ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪى ﺑﻪ ﻣـﺎڵ و زـﺪى ﺧـﯚى دهزاﻧـﻰ و ﻟـﻪو ﮐﺎﺗﻪﯾـﻪوه ﻟﻪ ﻣﺎڵ دوور ﮐﻪوﺗﺒﻮوه ھﻪﺳﺘﻰ ﺑﻪ ﻏﻪرﯾﺒﻰ ﻧﻪﮐﺮد ﺑﻮو .ﭼﻮوﻧﮑﻪ ﺋﻪو ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺧﯚى ﺑﻪ رۆﻪى داﯾـﮏ و ﺑـﺎﺑﻰ ﻧـﻪدهزاﻧﻰ و ﺧـﯚى ﺑـﻪ رۆـﻪى ھﻪﻣﻮو ﺧﻪﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهزاﻧﻰ ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻮو ﺋﻪو دهم و ﺋﺴﺘﺎش ﺋﻪواﻧـﻪى ﻧـﺎو و ﻧﺎوﺑـﺎﻧﮕﻰ ﺋﺎوارهﯾـﺎن ﺑﯿﺴـﺘﺒﻮو رـﺰى ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﻰ ﯾـﺎن ﺑﯚى ھﻪﯾﻪ. * ﺋــﺎواره ﻟــﻪ ﺳــﺎﻰ 1340ى ھــﻪﺗﺎوى ) 1961ى ز( ﺑــﻪ ھــﯚى ﺣﯿﺰﺑﺎﯾــﻪﺗﻰ و ﺋــﯿﺶ وﮐــﺎرى ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾــﻪوه ﻟــﻪ ﺑــﻪر ﭼــﺎوى ﺳــﯿﺨﻮرهﮐﺎﻧﻰ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﻰ ﺑﯚﮔﻪن ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮو ﺑﻪرهو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ﮔﻪرﻣﻦ رﻰ داﮔﺮت ﮐﻪ ﺋﻪو دهم ﺗﺎزه ﺷﯚرﺷﮑﻰ ﮔﻪرم و ﮔـﻮڕى ﺗـﺪا ﺑـﻪرﭘﺎﺑﻮو ﺑـﻮو .ﺋـﻪو ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪ ﻟﻪو ﺷﯚرﺷﻪ دا ﺑﻪﺷﺪارى ﮐﺮد و ھﻨﺪهى ﻧﻪﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪﻣﯿﻨﺪارى و ﺋﯚﮔﺮى ﻟﻪ راده ﺑـﻪ دهرى ﺑـﻪ ﺧـﺎک و وت ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺟﯿـﻰ ﻣﺘﻤﺎﻧﻪى رﺒﻪراﯾﻪﺗﻰ ﺷﯚرش . * ﻣﻪﻻ ﺋـﺎواره ﻟـﻪ ﭘـﺎش ﺳـﺎﻪﮐﺎﻧﻰ ) 44و 43ى ھـﻪﺗﺎوى( ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻰ ﮔﻪرﻣﻨـﻪوه ﮔﻪڕاﯾـﻪوه ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻰ ﺋـﺮان و ﮔﯚﭼـﺎﻧﮑﻰ ﺑـﻪ دهﺳــﺘﻪوه ﮔــﺮت و ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼــﻪﮐﺎﻧﻰ ﺑﺎﻧــﻪ و ﺳﻪردهﺷــﺖ ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﺟﻮﺗﯿــﺎران و زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸــﺎﻧﺪا ﺋــﻪرﮐﻰ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎﻧﻰ و ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﺧــﯚى ﺑــﻪ ﺟــ دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ .ڕژﯾﻢ ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷﯿﻮهﯾﻪک زهﻓﻪری ﭘﯽ ﻧﻪدهدی و ھﯿﻨﺪه ﻟﻪ ﻧـﻮ ﮐﯚﻣـﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮏ دا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺖ ﺑـﻮ ﮐـﻪ ﭘـﻪﻧﺎﯾﺎن دهدا و دهﯾـﺎن ﺷﺎردهوه. * ﺋﺎواره ﻟﻪ دهوراﻧـﻰ ﻓـﻪﻗ ﯾـﻪﺗﻰ ﻟـﻪ ﺣـﻮﺟﺮهى ﻓـﻪﻗﯿﺎن و ﭘﺎﺷـﺎﻧﯿﺶ ﺑـﻪ ﺧﻮﯾﻨﺪﻧـﻪوهى ﺷـﻌﺮى ﺷـﺎﻋﯿﺮاﻧﻰ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎن ﭘـﻪروهرى ﮐـﻮرد ﺋﯚﮔﺮى ﯾﻪﮐﻰ زۆرى ﺑﻪ ﺷﻌﺮى ﭘﺎراو و رهﺳﻪﻧﻰ ﮐﻮردى ﭘﻪﯾﺪا ﮐﺮد ﺑﻮو و ﻟﻪ ﮐـﺎﺗﻰ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﻰ دا زۆر ﺟـﺎر ﺑـﻪ زﻣـﺎﻧﻰ ﺧـﻪﮏ ﺷـﻌﺮى دهﮔﻮﺗﻦ و زۆر زوو ﺷﻌﺮهﮐﺎﻧﻰ دهﻣﺎ و دهم ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮑﻰ دا ﺑو دهﺑﻮﻧﻪوه و ﺧﻪﮏ ﺷﻌﺮهﮐﺎﻧﻰ ﺋﻪوﯾﺎن ﺑﯚ ﯾﻪﮐﺘﺮى ﻟﻪ ﺑﻪر دهﮔﻮوﺗﻪوه. ﺋﻪﮔـﻪر ﺑﻤﺎﻧـﻪوێ ﺑـﻪ ﻧــﺎﺧﻰ ﺷـﻌﺮهﮐﺎﻧﻰ ﺋـﺎواره دا ﺑﭽﯿﻨــﻪ ﺧـﻮارهوه و داﺑـﻪش ﮐﺮدﻧﮑﯿــﺎن ﻟـ ﺑﮑـﻪﯾﻦ ﺑﯚﻣــﺎن دهردهﮐـﻪوێ ﺋـﻪو دوو ﺟــﯚره ھﻪﺒﻪﺳﺘﻰ ھﯚﻧﯿﻮهﺗﻪوه.
50
ھﻪﺒﻪﺳــﺘﻰ ﻧﯿﺸــﺘﯿﻤﺎن ﭘــﻪروهرى وهک ھﻪﺒﻪﺳــﺘﻰ "ﮐــﻮردم ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﻢ دهوێ " و " ﺗﻮﺗﻨــﻪوان" ،رهش ﺑﮕﯿــﺮى و ﻻى ﻻﯾــﻪ ،ھﻪﺒﻪﺳــﺘﻰ ﺗﻮﺗﻨﻪوان ﻟﻪ دﯾﺎرده ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه دهﭼﺘﻪ ﺳﻪر دﯾﺎردهى ﺳﯿﺎﺳﯽ .دﯾﺎره ﺋﺎواره ھﯚی ﺑﻪش ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪى ﺑﻪ ھـﯚى ﺳﯿﺎﺳـﯽ دادهﻧ . ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ھﻪﺒﻪﺳﺘﻰ ﻻى ﻻﯾﻪ دا ﮐﻪ ﻻواﻧﻪوهﯾﻪ دوﺑﺎره ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ دهرﺑﺮﯾﻨﻰ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن ﭘﻪروهرﯾﯿـﻪ .ھﻪﺒﻪﺳـﺘﻰ وهﺳـﻔﻰ وهک " ﺋﺎﻻن " * ﻟﻪ ﺑﻪھﺎرى ﺳـﺎﻰ 1346ى ھـﻪﺗﺎوى ) 1967ى ز ( ﮐـﺎدر و ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ﺋﯿﻤﮑـﺎﻧﯽ ﺣﺎواﻧـﻪوهﯾﺎن ﻟـﻪ ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻧﻪﻣﺎ و ﺑﻪ ﻗﻪوﻟﻰ ﺧﻪﮑﻰ ﻟﺮهوارى ﻻى ﺧﯚﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﻦ دهوهن ﺷﯿﻦ ﺑـﻮون ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﻰ ﺣﯿـﺰب ﺑﻪرهﺑـﻪره داوهرﯾﻨـﻪوه وﺗـﻰ و ﺋـﻪواﻧﻰ ﺗـﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﻟـﻪ ﭘـﻪﻧﺎ و ﭘﻪﺳـﯿﻮان و ﺋﻪﺷـﮑﻪوﺗﻰ ﺗـﻪﻧﮓ و ﺗﺎرﯾـﮏ و ﺗﻨـﻮک و ﺳـﺎرد و ﮐـﺎدﻦ و وﭼﺨﺎﻧـﻪى ﺗﻪﻧﮕﻪﺑـﻪر دا ﺧﯚﯾـﺎن ﺣﻪﺷـﺎردا ﺑـﻮو ﺧﯚﯾﺎن وهﺑﻪر ھﻪﺗﺎوێ دا.ﻟﻪ ﻧﻮ ﺋﻪوان دا ﮐﺎدری ڕﺒﻪری ﺣﯿﺰب وهک :ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷـﻪرﯾﻒزاده ،ﻗـﺎدر ﺷـﻪرﯾﻒ ...ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔﻪڵ ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره ﺟﻮﻧﻪوهی 47/46ﯾﺎن ڕﯾﺒﻪری دهﮐﺮد. ژاﻧــﺪارم و ﺟﺎﺷــﻪ ﺧﯚﻓﺮۆﺷــﻪﮐﺎن و ﭼﮑــﺎو ﺧــﯚره ﺑـﯚ دەوﺗﮐــﺎﻧﻰ ﺣﻪﻣــﻪ رهزا ﮐــﻪ ﺗﻮاﻧــﺎى ﺑــﻪر ﺑــﻪرهﮐﺎﻧﻰ روو ﺑــﻪرووﯾﺎن ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺋــﻪم ﺗﮑﯚﺷﻪره ﻟﻪ ﺧﯚ ﺑﻮردواﻧﻪ داﻧﻪﺑﻮو ﺑﻪ ﺷﻮهى ﮐﯚن و ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﻰ ﺋﺎﻏﺎﮐﺎﻧﯿﺎن دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﻓﯿ و داو ﻧﺎﻧﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪم ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﻪ ﮐﺮد. * ﺣﻪﺳــﻪن ﺳــﻪﮐﺮ ﮐﻮﯾﺨــﺎى ﮔﻮﻧــﺪى دﯾــﻮان ﺑــﻪ دﻧــﻪداﻧﻰ ﺣــﺎﺟﻰ ﺑﺮاﯾﻤــﻰ ﺑــﻪرﯾﺎﺟﻰ ﮐﺸــﻪى زهوى و زارى ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﺟﻮﺗﯿــﺎراﻧﻰ ﮔﻮﻧﺪهﮐــﻪ ﺳﺎزﮐﺮد ﺑﻮو ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻰ دﯾﮑﻪ داواى ﻟﻪ ﺋﺎواره ﮐﺮد ﺑﻮو ﺑﯚ ﺧﯚى ﺑ و ﺋﻪو ﮐﺸﻪﯾﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﮑـﺎت .ﺋـﺎوارهش ﺑـﻪ ﭘـﻰ واﺟﺒـﻰ ﺧـﯚى و ﺑـﻪ ھﻪﺳــﺖ ﮐــﺮدن ﺑــﻪ ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿﻪﺗﻰ ﺧــﯚى ﺑــﻪم ﮐــﺎره ھﻪﺳــﺘﺎ ﺑــﻮو و ﺷــﻪوﮏ ﻟــﻪ ﺷــﻪواﻧﻰ ﻣــﺎﻧﮕﻰ ﺑﺎﻧﻪﻣــﻪرى 1347ى ھــﻪﺗﺎوى ﺑــﻪ ﺧــﯚى و دوو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪوه ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرى ﮐﺸﻪﮐﻪ دهﭼﺘﻪ ﮔﻮﻧﺪى دﯾـﻮان و ﻟـﻪ ﭘـﺎش راﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﮐﺸـﻪﮐﻪ و ﭼﺎرهﺳـﻪر ﮐﺮدﻧـﻰ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺧـﯚﻓﺮۆش ﺣﻪﺳﻪن ﺳﻪﮐﺮى دﯾﻮان ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره دهرﻣﺎن داو دهﮐـﺮێ و ھـﻪر ﺋـﻪو ﺷـﻪوه ﺣﻪﺳـﻪن ﺳـﻪﮐﺮ ﭘﯿـﺎو دهﻧـﺮى ﺑـﯚ دام و دهزﮔـﺎى ﺣﮑﻮوﻣـﻪﺗﻰ و ﺑﻪﯾﺎﻧﻰ زوو ﺷﻪوﮑﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﻪرﺗﻪش و ژاﻧﺪارﻣﻪری و ﺟﺎﺷﻪﮐﺎﻧﻪوه دهوری ﮔﻮﻧﺪی دﯾﻮان دهﮔﯿـﺮێ و ﻣـﻪﻻ ﺋـﺎواره ﺑـﻪ ھﻪﻟﯿﮑﯚﭘﺘـﻪر ﻟـﻪ ﮔﻪڵ دوو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﻪى دهﺑﻪن ﺑﯚ ﺷﺎرى ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻟﻪ ﭘﺎﺷﺎن ﻟـﻪوﻮه ﺑـﻪرێ دهﮐـﺮﻦ ﺑـﯚ دادﮔـﺎى ﺳـﻪﺣﺮاﯾﻰ ﺟﻪـﺪﯾﺎن ﮐـﻪ ﺋـﻪو دهم ﺑـﯚ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﻰ ﺣﯿﺰﺑﻰ دﻤـﯚﮐﺮات ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ژﻧﯿـﺮاڵ )اوﯾﺴـﯽ( ﺟـﻪﻟﻼدى ﺷـﺎ ﭘـﮏ ھـﺎﺗﺒﻮو .ﮐﺎﺗـﮏ ﻣـﻪﻻ ﺋﺎوارهﯾـﺎن ﮔـﺮت ﺗـﺎ ﺋـﻪو ﮐﺎﺗـﻪى ﺷﻪھﯿﺪﯾﺎن ﮐﺮد زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﭼـﻮار ﻣـﺎﻧﮕﻰ ﺧﺎﯾﺎﻧـﺪ .ﻟـﻪو ﻣﺎوهﯾـﻪدا زۆرﺗـﺮ ﻟـﻪ ﻗﻪﺳـﺎﺑﺨﺎﻧﻪﮐﻪى ﺟﻪـﺪﯾﺎن رادهﮔـﺮاو ﻟـﻪ ژـﺮ درﻧﺪاﻧـﻪﺗﺮﯾﻦ و ﺳﺎﻣﻨﺎک ﺗﺮﯾﻦ ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺋﺎزار دا ﺑﻮو .ﺑﻪم ﺑﻪ ﺷﻪھﺎﻣﻪت و ﺋﻪﻣﯿﻨﺪارﯾﻪﮐﻰ زۆرهوه ﺧـﯚى راﮔـﺮت و ﺋـﻪو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪﺗـﻪى داﯾﮑـﻰ ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻻﯾﻪوه ﺑﻮو ﻧﻪى درﮐﺎﻧﺪ و ﻧﮫﯿﻨﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻮﻨﻰ ﮔﻪﺷﻰ دا ﻧﻪﻣﺎﻣﻰ ﺋﺎزادى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ رهﻧﮕﯿﻦ و دهﻻﻟﯿﺎن ﭘﺎراو ﮐﺮد . ﺋﺎﺧﺮهﮐﻪى ﮐﺎﺗﮏ دوژﻣﻨﻪﮐﺎن ﺑﯚﯾﺎن روون ﺑﯚوه ﮐﻪ ﻣﻪﻻ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺷﻤﺎﺷﯽ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﮔﻪل و ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪى دهﮔﻪڵ ﭼﯚر ﭼﯚر ﺷـﯿﺮى ﻣـﻪﻣﮑﻰ داﯾﮑﻰ دا ﺑﻪ ﮔﻪرووى داﮐـﺮاوه و دهﮔـﻪڵ ھـﻪﻣﻮو دهﻣﺎرهﮐـﺎﻧﻰ ﻟﻪﺷـﯽ و ﻟـﻪ ﻧـﻮ دـﯚپ دـﯚﭘﻰ ﺧـﻮﻨﻰ ﻧـﻮ ﻟﻪﺷـﯿﺪاﯾﻪ ﺗـﺎ ﮐﺎﺗـﮏ ﮔﯿـﺎن ﻟـﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪى دا ﺑ ﺧﻪﯾﺎﻧﻪت ﺑﻪ ﮔﻪل و ﻧﻪﺗﻪوه و وت ﻧﺎﮐﺎ ،ﺟﻪﻻداﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﺮان زۆر ﺑ ﺑﻪزهﯾﻰ ﯾﺎﻧﻪ ﺋﺎزار ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪﯾﺎن
51
دان ﺗﺎ ﺋﺎﺧﺮهﮐﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره ﻟﻪ ﮔﻪڵ دوو ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺮی دﯾﮑـﻪی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ،رهﺣﻤـﺎﻧﻰ ﺣﻪﻣـﻪدى وهﺗﻤـﺎن ﭼﺎوﺷـﯿﻦ و ﻣـﻪﻻ ﮐﻪﭼﻪ " ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﺣﻤﻪدی" ﮐﻪ ھﻪر دووﮐﯿﺎن ﺧﻪﮑﻰ ﮔﻮﻧﺪى دﯾﻮان ى ﻧﺎوﭼﻪى ﺳﻪردهﺷﺖ ﺑﻮون .ﮐﻪ ﻟﻪ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺑﺎﻧﻪﻣـﻪڕی ) 1347ﻣـﺎی ( 1968ﻟــﻪ ﮔﻮﻧــﺪی دﯾــﻮان ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺷــﻪھﯿﺪ ﺋــﺎواره ﮔﯿﺮاﺑــﻮن ،و دوای ﭼــﻮار ﻣﺎﻧــﮓ زﯾﻨــﺪان و ﺋﻪﺷــﮑﻪﻧﺠﻪ ﻟﻪﺑــﻪره ﺑــﻪﯾﺎﻧﻰ رۆژى 11ى ﺧﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﻰ ﺳﺎﻰ 1347ھﻪﺗﺎوى ) 2ی ﺳﯿﭙﺘﺎﻣﺒﺮی 1968ى ز ( ﻟﻪ ﺧﻮار ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪى ﺷﺎر ﻟﻪ ﺷﻮﻨﮏ ﺑﻪ ﻧﺎوى "ﺧـى ﮐـﺎﻧﻰ ﺳـﺎردێ " ﺷﺎری ﺳﻪردهﺷﺖ ﺋﯿﻌﺪاﻣﯿﺎن ﮐﺮدن. ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪى ﺋﻪوهى ﮐﻪ ﺗﻪرﻣﻰ ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﻰ ﺟﻮوﻧﻪوهى ﺳﺎﻪﮐﺎﻧﻰ )47 – 46ى ھﻪﺗﺎوى( ﯾـﺎن ﺑـﯚ ﭼـﺎو ﺗﺮﺳـﻦ ﮐﺮدﻧـﻰ ﺧـﻪﮏ ﺑـﻪ ﺷﺎر و ﮔﻮﻧﺪى ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا دهﮔا ،ﺑﻪ ﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﻰ رژﯾﻢ ھﻪر ﺑﻪو ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﻪ زووه ﺗﻪرﺗﯿﺒﻰ ﻧﺎﺷﺘﻨﻰ ﺗﻪرﻣﻰ ﺋﻪو ﺳ ﺷﻪھﯿﺪهﯾﺎن داﺑـﻮو ﻟـﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻰ ﮔﺮده ﺳﻮورى ﺷﺎرى ﺳﻪردهﺷﺖ و ﺗﺎ ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ دواﺗﺮ ﺷﻮﯾﻨﻰ ﻧﺎﺷﺘﻨﻪﮐﻪﯾﺎن ﺋﺎﺷﮑﺮا ﻧﻪﺑﻮو ،ﺑـﻪم ﻟـﻪ ﭘﺎﺷـﺎن ﮔﻠﮑـﻮى ﭘﯿﺮۆزﯾـﺎن ﺑﻮو ﺑﻪ ﺟ ﻧﻪزرﮔﻪى ﭘﯿﺮ و ﻻوى ﮐﻮرد. ﻛﺎﺗﻚ ﺟﻪﻻددهﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎ ﻣﻪﻻ ﺋﺎوارهﯾﺎن ﺑﯚ ﮔﯚرهﭘﺎﻧﯽ ﺗﯿﺮه ﺑﺎران ده ﺑﺮد،ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ ﺑﻪرز و ﺷﯚڕﺷﮕاﻧﻪ ﮔﻮﺗﯽ)،ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﻣﻦ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهراﻧﯽ ﻛﻮرد دوواﯾﯽ ﻧﺎﯾﻪ(. ﺑﮋى ﮐﻮردﺳﺘﺎن (. ﺳﻪرﭼﺎوه :ﯾﺎدی ﯾﺎران ،ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺣﻪﻣﻪ رهﺳﻮوڵ ﺣﻪﺳﻪن ﭘﻮور و رۆژﻧﺎﻣﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن
52
ﺷھﯿﺪ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻒزاده ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﺣﯿﺰب٤٧ - ٤٦ ،
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩٤٢ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٨ / ٥ / ٢ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دارﻨﻪ ـ ﺑﺎﻧﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻧﺎدﯾﺎر ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهﮔﯿﺮی ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ١٢ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪر ،ﺳﺎﺮۆژی ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ رﺒﻪراﻧﯽ ڕاﭘﻪرﯾﻨﯽ ﭼﻪﮐﺪاراﻧـﻪی ١٩٦٨ - ١٩٦٧ی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪ .ﻟـﻪ ١٢ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪری ١٩٦٨دا ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻔﺰاده رووﻧﺎﮐﺒﯿﺮی ﺷﯚڕﺷﮕﯿﺮ و ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺳﯿﻤﺎ ﻧﺎﺳﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ دهﯾـﻪی ﭼﻠﯽ ھﻪﺗﺎویدا ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﭼـﻮار ھـﺎورﯽ دﯾﮑـﻪی ،ﻟـﻪ ﻧﺰﯾـﮏ ﮔﻮﻧـﺪی"دارﯾﻨـﻪ"ی ﻧﺎوﭼـﻪی ﺑﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھﺰﮑـﯽ ٣٠٠ﮐﻪﺳـﯽ ژاﻧـﺪارمو ﺟﺎﺷﻪوه ﮔﻪﻣﺎرۆ دران .ﻟﻪو ﺷﻪڕه ﻧﺎﺑﻪراﻣﺒﻪرهدا ﺷﻪرﯾﻔﺰادهو ﺳ ﮐﻪس ﻟﻪ ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎش ٥ﺳـﻪﻋﺎت ﺧـﯚڕاﮔﺮی ،ﮔﯿﺎﻧﯿـﺎن ﻟـﻪ دهﺳـﺖ دا. ﺑﻪم ﺑﯚﻧﻪﯾﻪوه ﺋﺎورﮏ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﻪھﯿﺪه ﮔﻪورهﯾﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهدهﯾﻨﻪوه.
53
ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺷــﻪرﯾﻔﺰاده ﺳــﺎﯽ ١٩٤٢ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﻟــﻪ ﺧﯿﺰاﻧﮑــﯽ ﺑﺎزرﮔـﺎن ﻟــﻪ داﯾــﮏ ﺑــﻮو .ﻟــﻪم ﮐﺎﺗــﻪدا ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﻧﺎوهﻧــﺪی ﺟﻮوﻧــﻪوهی رزﮔﺎریﺧﻮازی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو .ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺋﻪو ﺑﻪﺷﻪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﮑﻪی ﻟﻪ ﭼﻪﻧﮓ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرو ﺑﻪﺳﺘﺮاوهی ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ رزﮔﺎر ﮐﺮدﺑﻮو. ﭘﺎش ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ زوﻢ ﻟﮑﺮانو ﺑﺒﻪﺷﯽ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﺎﻓﮑﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ،ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﮔﺮﺗﺒﻮه دهﺳﺖو ﺗﯿﺸﮑﯽ ﺋﺎزادی و ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪی رووﻧﺎک ﮐﺮدﺑﻮوه. ﺷﻪرﯾﻔﺰاده ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽو ﭘﯚﻟﯽ ﭘﻨﺠﯽ ﻣﻪدرهﺳﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺧﻮﻨﺪﺑﻮو .ﺳﺎﯽ ﺷﻪﺷﯽ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﻟـﻪ ﺗـﺎران ﻟـﻪ ﮐـﻮﻟﯿﮋی "ﺋﻪﻟﺒﺮز "ﺗﻪواو ﮐﺮدﺑﻮه. ﭘﺎﺷــﺎن ﻟــﻪ رﺷــﺘﻪی "ﺋــﻪﻟﮑﺘﺮوﻣﮑﺎﻧﯿﮏ دا" ،ﻟــﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧﮕــﻪی ﻓــﻪﻧﻨﯽ زاﻧﺴــﺘﮕﻪی ﺗــﺎران ﺧﻮﻨــﺪﻧﯽ درــﮋه ﭘــﺪا .ﺳــﻤﺎﯾﻞ ﮐــﻪ ﭘــﻮوﻟﯽ ﭼــﻮاری ﻧﺎوهﻧﺪی ﺑﻪ دواوه ،ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻣﻮﺗﺎﻟﻌﻪ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐﺘﺒـﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﮐﯚﻣﻪﯾـﻪﺗﯽ،و ھﻪﺳـﺖ ﮐـﺮدن ﺑـﻪ ﺑﺑﻪﺷـﯽ ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻣﺎﻓﮑﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ و ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎزادیو دﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ ﻟﻪ ﺋﺮان ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎﯚﮔﯚرﮑﯽ ﻓﮑﺮی ھﺎت. ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻔﺰاده ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎنو وهدهﺳﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﺑـﯚ ﭘـﮏ ھﻨـﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣـﻪﺗﮑﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ دﻤـﻮﮐﺮات رﮕﺎی ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﭘﺶ. ھﻪر ﻟﻪ ھﻪوهﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ زاﻧﺴـﺘﮕﺎﯾﯽدا ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺑـﯚ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ دهﮔـﻪل دهﺳـﺘﻪی ﺧﻮﻨـﺪﮐﺎره ﺷﯚڕﺷـﮕﺮهﮐﺎﻧﯽ زاﻧﺴـﺘﮕﻪی ﺗـﺎران ﮐﻪوت. ﺳﺎﯽ ١٩٦١ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎرداﻧﯽ زاﻧﺴﺘﮕﻪدا ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﭘﯚﻟﯿﺲ و ﮐﻮﻣﺎﻧﺪۆﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﻪوه ،ﺳﻤﺎﯾﻞ ﮔﯿﺮاو ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪک دهﺳﺒﻪﺳﻪر ﮐـﺮا. ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻔﺰاده ،ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎواﻪ ھﺎوﻓﮑﺮهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،ﻟـﻪ ﻧـﻮ ﺧﻮﻨـﺪﮐﺎره ﮐﻮردهﮐـﺎﻧﯽ زاﻧﺴـﺘﮕﺎی ﺗﺎراﻧـﺪا ،ﻗـﯚﯽ ﭼـﻪﭘﯽ و ﺷﯚڕﺷـﮕﯿﺮی ﮐﯚﻣﻪﯽ ﺧﻮﻨﺪﮐﺎر ﺑﻮون و ﻟﻪ دژی ﺑﯿﺮوﺑـﺎوهڕی ﭼـﻪوتو ﻧﺎﻟـﻪﺑﺎر ﺧـﻪﺑﺎﺗﯿﺎن دهﮐـﺮد .ﭘـﻪﻻﻣﺎری ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿـﻪت ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﮕﻪی ﺗﺎراﻧﯿﺶ ﺳﺎﯽ ١٩٦٤و ﮔﺮﺗﻦو دورﺧﺴﺘﻨﻪوهی زۆر ﻟﻪ ﺧﻮﻨـﺪﮐﺎرانو ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐـﻮرد ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺷـﻪرﯾﻔﺰادهی ﻧﺎﭼـﺎر ﮐﺮد ﺧﯚی ﺑﺸﺎرﺘﻪوهو ﺑﭽﺘﻪ ﻧﯿﻮ ﮐﯚری ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻧﮫﻨﯽﯾـﻪوه .ھـﻪر ﺋـﻪو ﺳـﺎﻪ ﻟﻪﮔـﻪل ھﻨـﺪﮏ ﻟـﻪ ﻻوه ﺗﮑﯚﺷـﻪرهﮐﺎن رووی ﮐـﺮده ﻧـﻮ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋـﺮاقو ﺗﮑـﻪڵ ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﻮو،ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋـﺮاق ﮔﯿﺮﺳـﺎﺑﻮوﻧﻪوه .ﻟـﻪو ﻣﺎوهﯾــﻪدا ﺑﯿﺠﮕــﻪ ﻟــﻪ ﮐــﺎری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮐﺘﺒــﯽ "دﯾﻔﺎﻋﯿــﺎﺗﯽ ﺧﻮﺳــﺮهوی روزﺑــﻪی " وهرﮔﯿﺮاﯾــﻪ ﺳــﻪر زﻣــﺎﻧﯽ ﮐــﻮردی .ﺳــﺎﯽ ١٩٦٧ﺳــﻤﺎﯾﻞ و ھﺎواﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﯚرﺷﮕﺮی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﻪر ھﻪلو ﻣـﻪرﺟﯽ ﻧﺎﻟـﻪﺑﺎری ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋـﺮاق ، ﮔﻪڕاﻧــﻪوه ﻧﯿﻮﺧــﯚی ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﺮانو ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﺧــﻪﮑﯽ رۆژھــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﺪا دهﺳــﺘﯿﺎن ﺑــﻪ ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﮐــﺮد .ﺑــﻪم رﮋﯾﻤــﯽ ﺣﻪﻣﻪرهزا ﮐﻪ وای دهﻧﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ﺋﺮان دوڕﮔﻪی ھﻤﻦو ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﺮﺗﻮوی رۆژھﻪﺗﯽ ﻧﻮهراﺳﺘﻪ ،ﻟﻪ ﺣﻮزووری رﺒﻪرانو ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮑﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺗﻮوﺷﯽ وهﺣﺸﯿﻪت ﺑﻮو و ﻗﯚﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮتو ﻟﻪ ﻧﯿﻮ ﺑﺮدﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺷﺎﻧﯽ
54
ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ھﻪﻤﺎﯽ .ﺑﻪم ﺟﯚره ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﯽ ﭼﻪﮐﺪاراﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻪر ﺷﯚرﺷﮕاﻧﯽ ﺋﻪم ﺣﯿﺰﺑﻪدا ﺳﻪﭘﺎﮐﻪ ﻟﻪ ﻣـﮋووی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاتو ﺑﺰووﺗﻨــﻪوهی ﮐــﻮرددا ﺑــﻪ ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﭼﻪﮐﺪاراﻧــﻪی ٤٦و ١٩٦٧) ٤٧و ( ١٩٦٨ﻧﺎوﺑــﺎﻧﮕﯽ دهرﮐــﺮد .راوﻧــﺎنو ﺗــﻪﻧﮓ ﭘھــﻪﭽﻨﯿﻨﯽ ژاﻧــﺪارمو ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﺗﯽ ﺋﺮان ،ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻔﺰادهو ھﺎواﻪ ﺷﯚرﺷﮕﺮهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت و ﺗﮑﯚﺷﺎن ﻧﻪﺳﻪﻣﺎﻧﺪهوهو ﻟﻪ دﮫﺎتو ﭼﯿﺎو ﮐـﻪژهﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎنو ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺰی زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺧﻪﺑﺎﺗﯿﺎن درﮋه ﭘﺪهدا. ژاﻧﺪارﻣـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣــﻪﺗﯽ ﺷـﺎ ﮐــﻪ ،ﻟـﻪ ھــﻪﻣﻮو ﺷـﻮﻨﮏ ﺑــﻪ دوایﺷـﻪرﯾﻔﺰاده و ھﺎواــﻪﮐﺎﻧﯽدا دهﮔـﻪڕان .ﺗــﺎ رۆژی ١٩٦٨ / ٥ / ٢ﺑـﻪ ھــﯚی ﮐﻪﺳــﮑﯽ ﺧﯚﻓﺮۆﺷــﻪوه ﺑــﻪ ﻧــﺎوی )ﮐﻮﺨــﺎ ﺷــﻪرﯾﻒ( ﺷــﻮﻨﯽ ﺋــﻪوﯾﺎن ھــﻪﮕﺮت دوای ﺋــﻪوه ﮐــﻪ دهﺳــﺖ ﺑــﻪ ﺟــﯽ ﭘﺘــﺮ ﻟــﻪ ) (٣٥٠ژاﻧــﺪارم و ﻋﻪﺳﮑﻪرو ﺟـﺎش ،ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺷـﻪرﯾﻔﺰادهو ﭼـﻮار ھـﺎوڕﯽ دهﻧـﮓ دران ٣٥٠ .ﮐـﻪس ،ﺑـﻪ ﭼـﻪکو ﻗﯚرﺧﺎﻧﺎﻧـﻪی زۆرو ﻣﻮدﺮﻧـﻪوه ،ﭘﯿـﻨﺞ ﺗﮑﯚﺷﻪری ﮐﻮردﯾﺎن ﮔﻪﻣﺎرۆ داﺑﻮو ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﻪرهفو ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﺧﯚﯾﺎن دﯾﻔﺎﻋﯿﺎن دهﮐﺮد .ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷﻪرﯾﻔﺰاده ﮐـﻪ ﺑﯾـﺎری داﺑـﻮو ﺗـﺎ دوا ھﻪﻧﺎﺳﻪ ،ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎتو ﺗﮑﯚﺷﺎن ﺑﻪردهوام ﺑو ﺳﻪر ﺑﯚ دوژﻣﻦ داﻧﻪﻧﻮﻨ ،ﻟﻪ وﻣﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ﺳﻪرﺑﺎزو ژاﻧﺪارم و ﺟﺎﺷﻪﮐﺎﻧﺪا ،ﮐـﻪ داوای ﺗﻪﺳﻠﯿﻢ ﺑﻮونو ﭼﻪک ﻓیداﻧﯿﺎن ﻟ دهﮐﺮد ﺑﻪ دهﻧﮕﮑﯽ ﺑﻮﯾﺮاﻧﻪ ﮔﻮﺗﯽ " :ﺋﻪی ﺧﯚﻓﺮۆﺷﻪ ﻧﺎﭘﯿـﺎو وﺧﻮﯾﯿـﻪﮐﺎن! ﺑـﺮۆن ﺧﻪﺟﺎـﻪت ﺑـﻦ ﻟـﻪ ﺋﻤﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪا ﮐﻪ ﺑﯚ ﺋـﺎزادﯾﯽ ﺋـﺮان و ﺋﻪﺳـﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾـﻪﺗﯿﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﻣﺎن ﺧـﻪﺑﺎت دهﮐـﻪﯾﻦ داوای ﺗﻪﺳـﻠﯿﻢ ﺑـﻮون دهﮐﻪن؟! ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﭘﺎش ﺷﻪش ﺳـﻪﻋﺎت ﺷـﻪڕی ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧـﻪ ﭘـﻨﺞ ﮐـﻪس ،ﻟﻪﮔـﻪڵ ٣٥٠ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﭼﻪﮐـﺪارهﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤـﯽ ﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ،ﮔﻮﻟﻠـﻪی ﺑﺎزوﮐـﺎ ﺳــﯿﻨﮕﯽ ﺋــﻪم ﻻوه ﺗﮑﯚﺷــﻪرو ﻗﺎرهﻣﺎﻧــﻪی ﻗﻪﺷــﺘﻪوهو ﭼــﺮای ﺗﻪﻣــﻪﻧﯽ ﮐــﻮرت ﺑــﻪم ﭘــ ﻟــﻪ ﺷــﺎﻧﺎزی ﺳــﻤﺎﯾﻞ ﮐﻮژاﯾــﻪوهو وــا ٣ﮐــﻪس ﻟــﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی رزﮔﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺑﻪﺧﺖ ﮐﺮد...ﻧﺎوی ﺋﻪو ﺗﮑﻮﺷﻪراﻧﻪی ﮐﻪ وﺮای ﺷﻪرﯾﻒ زاده ﺳﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ﺑﺮﯾﺘﯿﻪ ﻟـﻪ :ﻣﯿـﺮزا ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ،ﺣﻮﺳﻦ رهﺣﻤﺎن راﺑﯽ و ﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪو ﮐﯚﯽ. ھﻪر ﺋﻪو ﮐﺎت ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪم ﺑﯚﻧﻪﯾﻪوه ،ﻟﻪ ﻧﻮوﺳـﺮاوهﯾﻪﮐﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ﺑـﻪم دوو دـه ﺷـﻌﺮهﺗﻪﻋﺒﯿﺮی ﻟـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺋﻪو ﭘﯚﻟﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪره ﮐﺮدﺑﻮو: ﺋﻪو ﻧﻪﻣﺎﻣﺎﻧﻪی ،ﺋﻪﻣﺮۆ دهﻧﮋرﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎو دهدرﻦ دهڕازﻨﻨﻪوه ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دﻨﻪ ﺑﻪر ﺑﯚﻣﺎن ،رۆژێ ﻟﻪ رۆژان ﺑﻪرزو ﭘﯿﺮۆز ﺑ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ٤٧ / ٦٤ی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺳـﻪرﺟﻪم ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ رﮕـﺎی داﺑـﯿﻦ ﮐﺮدﻧـﯽ ﻣﺎﻓـﻪ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد.
55
ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﮐﺎک ﻓﺎﯾﻖ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﺣﯿﺰب٤٧ - ٤٦ ،
ﺳﯿﺎﻣﻪﻧﺪ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ
ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،١٩٣٣ / ٢ / ١٧ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٨ / ٥ / ١٥ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دﯾﻠﻤﺎن ،ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺋﻌﺪام ، ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐات ڕۆژی ھﻪﯾﻨﯽ ١٣١١ / ١١ / ٢٨) ،١٩٣٣ / ٢ / ١٧ھﻪﺗﺎوی( ﻟﻪ ﮔﻪڕهﮐﯽ ﺳﻪھﯚﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﻟـﻪ داﯾﮑﺒـﻮوه .ﻟـﻪ ﺳـﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﺧﻮﯾﻨﺪن دهﻧﺮدرﺘﻪ ﺷﺎری ﺗﻪورﺰ .دوای ﺟﻮاﻧﻪﻣﻪرﮔﺒﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮرد و ﮔﺮاﻧﯽ ﺑﺎوﮐﯽ ،دهﮔﻪڕﺘـﻪوه ﻣـﻪھﺎﺑﺎد و دهﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن دهﮐﺎﺗﻪوه .ﮐﺎﺗﮏ ﮐﻪ ﺑﺎوﮐﯽ ﺑـﯚ ﺗـﺎران دوور دهﺧﺮﺘـﻪوه ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎﻧﯿﺶ دهﭼﺘـﻪ ﺗـﺎران و ﻟـﻪ وێ دهﺧـﻮﻨ .دهﮔـﻪڵ ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺑﺎوﮐﯽ ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﺋﻪوﯾﺶ دﯾﺴﺎن دهﮔﻪڕﺘﻪوه و ﻟﻪ ﻓﺮﮔﻪی ﻣﺤﻤﺪرهزاﺷﺎ ﭘﻪھﻠﻪوی ،دهﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن دهﮐﺎﺗﻪوه . ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ھﻪر ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻻوی و ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺧﻮﻨﺪﮐﺎرﯾﺪا ،دهﮔﻪڵ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ وهک ﺳﻪﯾﺪ ﻋﻪﺑﺪوﻼ ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ )ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ(، ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ دهﺑﺖ .ھﺎوﮐﺎت دهﮔﻪڵ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﮑﺮدن ﺑﻪ ھﻪژار و ﺑﺪهرهﺗﺎﻧﺎن ﻧﺎﻣﻨﺘﻪوه و دهﮐـﺮێ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﺑﻪﺷﯽ ھﻪره ﻣﻪزﻧﯽ ڕۆژﮔﺎراﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ ﻻوﺘﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪم ﺑﻮاراﻧﻪ دا ﺗﭙﻪڕ ﺑﻮوه .ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺷﺎن ﺑﻪ ﺷﺎﻧﯽ ﺑﯿﺮی
56
ﺷﯚڕﺷﮕﺮاﻧﻪﯾﻪوه ،ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺑﻮاری وهرزﺷﯽ و ﻣﻪﯾﺪاﻧﺪارﮑﯽ ﮐﺎراﻣﻪی ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ وهرزﮐﺎرﯾﺶ ﺑﻮوه و ﺋﯚﮔﺮاﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ﭘﺘﻪوی دهﮔﻪڵ ﮐﻪژ و ﮐﻮ داوﻨﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﺑﻮوه. ﺳﺎﯽ ١٣٣٢) ١٩٥٣ی ھﻪﺗﺎوی( ،ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ دهﺳﻪﺗﯽ دوﮐﺘﻮر ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ دا ،ﺳﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن دهورﮑـﯽ ﺑـﻪرﭼﺎوی ﮔـاوه ﻟـﻪ ڕﮑﺨﺴـﺘﻨﯽ ﮔﻪﻧﺞ و ﻻوان و ﺳﺎزداﻧﯽ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪان و ﻣﯿﺘﯿﻨﮕﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد .ھﻪروهھﺎ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯿﺶ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ڕاھﻨـﺎﻧﯽ ﺳـﺮودی ﻧﻪﺗـﻪوهﯾـﯽ ﮐﻮڕ و ﮐﭽﺎﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﻪی ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚﯾﻪوه ﺑﻮوه. ڕۆژی ١٩٥٣ / ٦ / ١٥ڕﮑﺨﺮاوی ﻻواﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﺑﻪ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﺳﻪﯾـﺪ ﻋﻪﺑـﺪوﻼی ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ و ﭼﻪﻧﺪ ﻻوی ﺗﮑﯚﺷﻪری دﯾﮑﻪ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرﯾﻦ ﻟﻪ ﺑﺎﻏﯽ ﻣﯿﮑﺎﺋﯿﻞ ﺳـﺎزدهدهن .ﻣﻪﺑﻪﺳـﺖ ﻟـﻪو ﮐﯚﺑﻮﻧـﻪوهﯾـﻪ ﺋـﻪوه دهﺑـﺖ ﮐـﻪ ﻻواﻧﯽ ﻧﻮ ڕﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻧﻮﻨـﻪری ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﯚ ﺑﻪﺷـﺪارﯾﯽ ﻟـﻪ ﭼـﻮارهﻣﯿﻦ ﭬﯿﺴـﺘﯿﭭﺎﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯿﯽ ﯾـﻪﮐﺘﯽ ﻻواﻧـﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ھﻪﺒﮋﺮن .ﺑـﻪم ﻟﻪﮔﻪرﻣـﻪی ﮔﻮﺗـﻮﺑﮋی ﺋـﻪو ﻻواﻧـﻪدا ژاﻧﺪارﻣـﻪ دڕﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺋـﺮان ھـﻪﺪهﮐﻮﺗﻨـﻪ ﺳـﻪرﯾﺎن و ﭘـﺎش ﻟﺪان و ﺋﺎزارداﻧﯿﺎن ،ﻟﻮﻟﻪی ﺗﻔﻪﻧﮕﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎڕاﺳﺘﻪﯾﺎن دهﮐﻪن و ﻣﺮﻣﻨﺪاﮏ ﺑﻪﻧﺎوی »ﺣﺴﻦ ڕهﻣﻪزاﻧﯽ« ﺷﻪھﯿﺪ و ﭼﻪﻧﺪ ﮐـﻪس ﺑﺮﯾﻨـﺪار دهﮐﻪن .ﺋﯿﺪی ﺋﻪو ﻻوه ﺷﯚڕﺷـﮕاﻧﻪ ،دهﮐﻪوﻧـﻪ ﺷـﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎر و ﺑـﻪ ﮔاﻧـﯽ ﺗـﻪرﻣﯽ ﺋـﻪو ﻻوه ﺷـﻪھﯿﺪه ،ڕﭙـﻮان و ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهﯾـﻪﮐﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﮔﻪوره ﺑﻪڕﺪهﺧﻪن. ھﻪر ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪدا ﭘﺪاﮔﺮی و ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻧﻪﭘﺴﺎوهی ﺑﻪرھﻪﺴﺘﮑﺎراﻧﯽ ﺳﻪراﺳﻪری ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ھﻪﺗﻨﯽ ﺷﺎی ﺋﺮان و ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪر ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ دوﮐﺘﻮر ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ،ﮐﻪ ھﯿﻮای ﭼﺎﮐﺴﺎزی و ﺑﻮژواﻧﻪوهی ﻟﺪهﮐﺮا ،ﺑﻪم ﺑﻪداﺧﻪوه ﺑﻪ ھﯚی ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯿﯽ ڕۆژﺋـﺎوا ﻟـﻪ ﺷـﺎی ﺋـﺮان و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﮐﯚدﯾﺘﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ،ﺷﺎی ﺋـﺮان ﮔـﻪڕاﻧﺪراﯾـﻪوه و ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﻣﻮﺳـﻪدﯾﻖ ﺗـﮏ ڕووﺧـﺎ .دوای ڕووﺧـﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ دوﮐﺘﻮر ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ،ﻟﻪ ٢٨ی ﮔﻪﻻوﮋی ﺳﺎﯽ ،١٩٥٤ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﻪری ﺋﺮاﻧـﯽ ھﺮﺷـﯿﺎن ﮐـﺮده ﺳـﻪر ﺟـﻪﻣﺎوهری ﺷـﺎر و ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎن و، ﮔﺮﺗﻦ و ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺑ ﺳﻪروﺷﻮﻦ ﮐﺮدن دهﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد. ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ،ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﮔﯿﺮاوهﮐﺎن ﻣﺤﻤﺪﺋﻪﻣﯿﻦ ﻣﻌﯿﻨﯽ ،ﺑﺎوﮐﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺎوهی ٢٠ڕۆژان ﻟﻪ ﮔﺮﺗﻮﺧﺎﻧـﻪی ﺳـﻪرﺑﺎزﯾﺪا ڕاﯾ ـﺎن ﮔــﺮت .ھــﻪر ﺋــﻪودهم ﻟﻪﻻﯾ ـﻪن ﻓﻪرﻣﺎﻧــﺪهی ﻧﯿﺰاﻣﯿــﯽ ﺷــﺎری ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ،ﮐــﻪ ﺳﻪرﻟﻪﺷــﮑﻪر ﮐــﻪرﯾﻢ وهرﺋــﻪھﺮام ی ﻧــﺎو ﺑــﻮو ،ﺑــﻪ ﺑــﺎوﮐﯽ ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯿـﺎن ڕاﮔــﻪﯾﺎﻧــﺪ ﮐــﻪ ﺑــﻪ ﺷــﻮﻦ ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن دا ﺑﻨﺮـﺖ و ﭘــﯽ ﺑــ ﮐــﻪ ﺣﮑﻮﻣــﻪت ﻟــﯽ دهﺑﻮورـﺖ و دهﺗــﻮاﻧ ﺑــﻪﺑ ھـﯿﭻ ﺗﺮﺳـﮏ ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﻣﺎﯽ ﺧﯚی .ﺑﻪم ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪھﯚی ﻧﺎﺳﯿﻨﯽ ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪی ﮐـﺮداری ڕژﻤـﯽ ﺋـﺮان ،ﺋـﻪم داواﯾـﻪی ﺑﻪرﭘـﻪرچ داﯾـﻪوه و وهﻣـﯽ ﻧـﺎی داﻧﻪوه .ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ،ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪﻧﯿﺎزی ﭼﻮوﻧﯽ ﺗـﺎران و ﺑـﻪردهواﻣﺒﻮوﻧﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﻧﮫﻨـﯽ ،ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٥٦دا ﺑـﻪرهو ﻧﺎوﻧـﺪی ﺋﺮان وهڕێ ﮐﻪوت .ﺑﻪم ﻟﻪ ﻧﻮان ڕﮕﺎی ﺗﺎران ﺗـﻪورﺰ دا ﺑـﻪ ھـﯚی ﺳـﯿﺨﻮڕه ﻧﮫﻨﯿﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ڕژـﻢ دهﻧﺎﺳـﺮﺘﻪوه و دهﮔﯿﺮـﺖ .ﻟـﻪ ﮔﯿﺮاﻧـﯽ ﺳﻮﻟﻪﻤﺎن ھﯿﭻ ﮐﻪس ﺧﻪﺑﻪردار ﻧﻪﺑﻮو .دوای ﺗﭙﻪڕﯾﻨﯽ ﭼﻪﻧﺪﮏ ،ﻋﻪﺑﺪوﻼی ﺣﻪﮐﯿﻤﺰاده ﻋﻪﮐﺴﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻟﻪ ﻻﭘﻪڕهی ڕۆژﻧﺎﻣﻪﯾـﻪک ﻟـﻪ ﻧﻮ زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ژﺮدهﺳﺘﯽ ڕژﻢ دا دهﺑﯿﻨﺖ و ﺧﻪﺑﻪر ﺑﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪﯾﺎن دهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ .ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻟﻪژﺮ ﺋﺎزار و ﺷﮑﻪﻧﺠﻪی
57
زﯾﻨﺪاﻧﻪواﻧﺎﻧﺪا دهﻣﻨﺘﻪوه ھﻪﺗﺎ ڕۆژی ١٩٥٧ / ٣ / ١ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﺮی ﺋﻪﺳﭙﺎردﻧﯽ ﺑﺎرﻣﺘﻪﯾﻪﮐﯽ دهھﻪزار ﺗﻤﻪﻧﯽ ﺋﻪو ﺳﻪردﻣﻪ ،ﺋﺎزاد دهﮐﺮﺖ. ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟﻪ ﺗﺎران دهﻣﻨﺘﻪوه و دهﮔﻪڵ ھﺎوﺑﯿﺮﮑﯽ ﺧﯚی ﺑﻪﻧﺎوی )ﺑﻪﺣﺮی( دهﺳﺖ ﺑﻪ ﭼـﺎﻻﮐﯽ دهﮐﻪﻧـﻪوه ،ﺑـﻪم ﺑـﯚ داﭘﯚﺷـﯿﻨﯽ ھـﻪﺴـﻮڕاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ،دوﮐـﺎﻧﮑﯽ وﻨـﻪﮔﺮی دهﮐﻪﻧـﻪوه و ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ﮐـﺎر دهﺑـﻦ .ﺑـﻪم ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﻧـﺎﺗﻮاﻧ ﺧـﻪﮑـﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪﺑﯿﺮﺑﮑﺎت و ﻟــﻪ ھﻪﻧﺪهران ﺑﻤﻨﺘﻪوه ،ھﻪرﺑﯚﯾﻪ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﻣﻪھﺎﺑﺎد .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ،١٩٥٩دهﮔﻪڵ ﮐﭽﮑﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺳﯿﺎﻗﯚڵ ،ﺑـﻪﻧﺎوی ﺧـﺎﻧﻤﯽ »ﻣﺮﯾـﻪﻣﯽ ﻋﻮﻣﻪری« ،زهﻣﺎوهﻧﺪ دهﮐﺎت و ﺳﺎﯽ ١٩٦٠دهﺑﻨﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ ﮐﻮڕﮏ ﮐﻪ «ﺳﯿﺎﻣﻪﻧﺪ«ی ﻧﺎو ﻟﺪهﻧﻦ. ﭘﮑﻪوهﻧﺎﻧﯽ ﺧﺰان و ﺑﺎوهﺷﯽ ﮔﻪرﻣﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪش ﻧﺎﺗﻮاﻧ ﺋﻪو ھﯿﻮا ﮔﻪرﻣﻪی ﮐﻪ ده ﻣﺸﮑﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧـﺪا دهﺑـ ،ﺗﻮوﺷـﯽ ﺧـﻪو و ﺑﮫﻪﺳـﺘﯿﯽ ﺑﮑﺎت. ﻟﻪ ﻣﯿﺎﻧﻪی ﺳـﺎﯽ ١٩٦٠دا ڕژﻤـ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋـﺮان ھﺮﺷـﮑﯽ ھﻪﻣـﻪ ﻻﯾﻪﻧـﻪ و ﺑـﻪرﺑو دهﮐﺎﺗـﻪ ﺳـﻪر ڕۆژھـﻪﺗـﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺋﻪو ھﺮﺷﻪدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ١٥٠٠ﮔﻪﻧﺞ و ﻻو دهﮐﻪوﻧﻪ ﺑﻪردهﺳﺘﯽ ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ و ژاﻧﺪارم .ﺋﻪم ڕهﺷـﺒﮕﯿﺮی و ﮔـﺮﺗﻦ و ﺑـ ﺳـﻪر و ﺷﻮﻦ ﮐﺮدﻧﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﻋﻪﺑﺪوﻼی ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﺑﺮاﭼﮑﯚـﻪی ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺑـﻪو ڕادهﮔﺎﺗـﻪوه و ﺋـﻪوﯾﺶ ھﻪواـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔـﺎدار دهﮐﺎﺗـﻪوه و ﺑـﻪﭘﯽ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻧﮫﻨﯽ ،دهﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ھﺎوڕﯿﻪک ،ﺑﻪھﯿﻮای ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺑـﻪرهو ﺑﺎﺷـﻮر دهﮐﻪوﻧـﻪ ڕێ. ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ھﻪرﮐﻪ دهﮔﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺑـﻪ ﺋﺎﮔـﺎدارﯾﯽ و ﻟـﻪ ژـﺮ ﭼـﺎوهدﺮﯾﯽ ﺳـﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪوﺳـﻪردهﻣﻪی ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟﻪ ھﻪوﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﮑﺎری و ﺑﻮوژاﻧﺪﻧﻪوهی ڕﮑﺨﺮاوهی ﭘﺮژ و ﺑوی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﮐﻪون. دهزﮔﺎی ﺳﺎواک و ژاﻧﺪارﻣﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٦٥دا ،دﯾﺴﺎن ھﺮش دهﺑﻪﻧﻪ ﺳﻪر ڕﮑﺨﺮاوه ﻧﮫﻨﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ژﻣﺎرهﯾﻪک ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎراﻧﯽ دهﮔﺮن .ﺑﻪم ژﻣﺎرهﯾﻪک ﻟﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ،ﮐـﻪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪوان ﻋﻪﺑـﺪوﻼی ﻣـﻮﻋﯿﻨﯽ دهﺑـ ،ﻟـﻪ زهﺧﺘـﯽ ﭘﯚﻟﯿﺲ ڕزﮔﺎرﯾﺎن دهﺑ و ﭘﻪﻧﺎ دهﺑﻪﻧﻪ ﺑﻪر ﺳﺎﯾﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری وت. ﮐﯚﻣﺒﻮون و ﺗﮑﻪﺒﻮوﻧﯽ ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎراﻧﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا و ڕﮑﺨﺴـﺘﻨﻪوه و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪهھﯿﯽ ﺋﻪوان ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن )ﻓﺎﯾﻖ( و ﻋﻪﺑﺪوﻼی ﺋﯿﺴﺎﻗﯽ )ﺋﻪﺣﻤﻪدﺗﯚﻓﯿﻖ(هوه ،ڕژﻤﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﺗﯚﻗﺎﻧﺪ . ﺳﺎواک ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﯚ ڕاﮔﺮﺗﻦ و ﺗﮑـﺪاﻧﯽ ڕﮑﺨـﺮاوهی ﺗـﺎزه داﻣـﻪزراوی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ژـﺮ ﺳـﺒﻪری ﺷﯚڕﺷـﯽ ﮐـﻮرد دا ﮐﻪوﺗﻪوه ﺧﯚ .ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪﻣﯿﻦ ھﻪﻧﮕﺎودا ﻣﯚره ﭼﺎﻻک و ﮐﺎراﮐﺎﻧﯽ ڕﮑﺨﺮاوهی ﻧﺎوﺑﺮاو دهﺧﻪﻧﻪ ﺑﻪر ھﺮﺷـﯽ ﺗﯿـﮋی ﺗﮑﺪهراﻧـﻪ ؛ ﺑـﯚ ﺋـﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﻪڕﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﭘﯿﻼﻧﻪ ﮔﻼوهﮐﻪﯾﺸﯿﺎن ،ﭘﺸﻪﮐﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ وهک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن دهﺧﻪﻧﻪ ﻟﯿﺴﺘﻪی ھﻪره ﺑﺎی ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰﻣﯽ
58
ﮐﺎر و ﺧﻪﺑﺎﺗﻪ دزﻮهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن .ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺳﺎواﮐﻪوه ﺑﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪدﺋﻪﻣﯿﻨﯽ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﺑﺎوﮐﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ،ڕادهﮔﻪﯾﻪﻧﺪرﺖ ﮐﻪ ﺷﺎی ﺋﺮان ﻟﻪ ﮐﺎر و ﮐﺮدهوهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ھﺎوﮐـﺎراﻧﯽ ﺋـﻪو ﺧـﯚش دهﺑـﺖ ﺑـﻪ ﻣـﻪرﺟﮏ دهﺳـﺖ ﻟـﻪ ﭼـﺎﻻﮐﯽ ھـﻪﺒﮕـﺮن و ﺑﮕـﻪڕﻨـﻪوه زـﺪ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﺧﯚﯾﺎن .ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺳﺎواک ﺑﻪﻨﯿﯽ ھﻪﻣﻪ ﭼﻪﺷﻨﻪ ﮐﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯽ و ،ﭘـﺪاﻧﯽ ﭘﻠـﻪ و ﭘﺎﯾـﻪی ﺑـﻪرزی ﮐﯚﻣـﻪﯾـﻪﺗﯽ و ﺋﯿـﺪارﯾﯽ ﺑـﯚ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دهﮐـﺎت .ﺑـﺎوﮐﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺳـﻪری ﺑـﯚ ﺋـﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧـﻪ ﻧـﺰم ﻧـﻪﮐﺮد و ھـﯿﭻ وهراﻣﮑـﯽ ﭘﻨﻪداﻧـﻪوه .ھﻪرﺑﯚﯾـﻪ ،ﺳـﺎواک ﮐﻪﺳ ـﮑﯽ ﺑــﻪﻧﺎوی ﮐــﻪرﯾﻢ ﺧﻮﺳــﺮهوی ،ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﮐﻪﺳــﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوی ﻣــﻪھﺎﺑﺎدی و ﻟــﻪﺑﺎری ﺧﺰﻣﺎﯾﻪﺗﯿﺸــﺪا دهﮔــﻪڵ ﺧﺎﻧــﻪداﻧﯽ ﻣﻮﻋﯿﻨﯿﯿ ـﻪﮐﺎن ﺧﺰﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ھﻪﺑﻮو ،ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ و ﺑﻪ ھﻪﻣﺎن ﺑﻪﻨﻪﮐﺎﻧﻪوه ڕهواﻧﻪی ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﮐﺎت. ھﺎوﮐﺎت ﺳﺎواﮐﯽ ﺋﯿﺮان ﺑﻪ ڕﮕﺎی ﻋﻪﻟﯽ ﻗﺎزی ﮐﻮڕی ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪد ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻣﯿﺮﻣﻨـﺪاﯽ ﺑـﻪ ھـﯚی ﭘـﻪﯾﻮهﻧـﺪی ﺑﻨﻪﻣﺎﻟـﻪی ﻣـﻮﻋﯿﻨﯽ و ﻗﺎزﯾ ـﻪوه ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﮐــﺎک ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن ڕهﻓﯿ ـﻖ ﺑــﻮون،و ﭘــﺎش ڕوﺧﺎﻧــﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣــﺎر ﮐــﻪوﺗﺒﻮوه ﺧﺰﻣــﻪت ﺑﮑــﻮوژاﻧﯽ ﺑــﺎوﮐﯽ و ﺗﮑــﺪهراﻧﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﮐﻮردوﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻪﯾﻪک ﺑـﯚ ﮐـﺎک ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن دهﻧﯿﺮﯾـﺖ و ﻟـﻪو ﻧﺎﻣـﻪﯾـﻪدا ھـﺎﺗﻮه ... :ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺗـﻮ ﺑـﯚت ﻧﯿـﻪ و ﺑـﯚت ﻧﺎﮐﺮﯾـﺖ ﻟـﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻣﻪزﻧﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ ﺋﯿﺮاﻧﺪا دژاﯾﻪﺗﯽ ﺑﮑﻪی وا ﺑﺎﺷﺘﺮه ﺑﯽ ﯾﻪوهو ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ ﺧـﯚت ﺑﮑـﻪی و ھـﻪر ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﯿـﺎﺗﯿﮑﯿﺶ ﭘﯿﻮﯾﺴـﺘﺖ ﺑﺖ ﺑﯚت ﺳﺎز دهﮐﺮﺖ ،ﻣﻦ وهک ھﻪواﯿﮏ ﺋﻪم ﻧﻪﺳﯿﺤﻪﺗﻪت دهﮐﻪم ﺑﯚ ﺧﯚت و ﻣﺎﻟﺒﺎﺗﻪﮐﻪﺷـﺖ وا ﺑﺎﺷـﺘﺮه دژاﯾـﻪﺗﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸـﺎھﯽ ﺋﯿﺮان ﻧﻪﮐﻪﯾﺖ ھﻨﺪﮏ ﻟﻪ ﻓﮑﺮی ﺧﯚت داﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮه. ...ﻟﻪ ووم دا ﮐﺎک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن دهﻧﻮﺳﯿﺘﻪوه ...،ﮐﻮڕی ڕهش ﺷﺘﮏ ﺑﺰاﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﺸـﻪوا ﻟﻪ ڕﯾﮕﺎی ﮔﻪل ﺳﻪری ﭼﻮوه ﺳﻪر ﺳﺪاره ﺋﻤﻪ ڕﯾﮕﺎی ﺋﻪو ﺑﯚ رزﮔﺎری ووت ﺑﻪر ﻧﺎدهﯾﻦ ﺗﯚ ﮐﻮڕی ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣـﻪد ﻧـﯽ ،ﻣـﻦ و ھـﻪواﻧﻢ ﮐـﻪ ڕهو و درﯾـﮋهدهری ﮐﯚﻣـﺎرﯾﻦ ،ﮐـﻮوڕی ﻗـﺎزی ﻣﺤﻪﻣـﻪدﯾﻦ ،ﺗـﯚ ﺑﻮﯾـﺖ ﺑـﻪ ﮐﺎﺳﻪﻟﺴـﯽ دۆژﻣﻨـﺎن و ﺑﮑـﻮژاﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎر ،ﻣـﻦ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯽ و ﺋﺎزادﯾﻢ ھﻪڵ ﺑﮋاردوه ،ﺋﻪو ژﯾﺎﻧﻪی ﺗﯚش ھﻪﺖ ﺑﮋاردوه ﭘﺸﮑﻪﺷﯽ ﺧﯚت... ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ،ﮐﻪ دوژﻣﻨﯽ ﮐﻮرد و ﭘﯿﻼﻧﻪ ﮔﻼوه ﻣﮋووﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎش دهزاﻧﯽ ،وهﻣﯽ ﺑﯚ ﻧﺎردﻧﻪوه ﮐﻪ ﻣﻦ ڕۆﻪی ﮐﻮردم و ﺧﯚم ﺑﻪ ﺋﺎﻻھـﻪﮕـﺮ و درﮋهدهری ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهزاﻧﻢ .ﻣﻦ ﭘﺸﻪﮐﯽ و ھﻪر ﻟﻪﺳﻪرﺗﺎی ﮐﺎر و ھـﻪﻮﺴـﺘﮕﺮﺗﻨﻪﮐﺎﻧﻤﺪا ﺷـﻮه ژﯾـﺎن و ﺷﯿﻮه ﻣﻪرﮔﯽ ﺧﯚم دﯾﺎری ﮐﺮدووه و ھﻪرﮔﯿﺰ ﺋﻪم ﮔﺮاﻧﺒﺎره زهﻧﮕﯿﻦ و ڕهﻧﮕﯿﻨﻪم ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﯿﺎﺗﯽ ﺧﯚﺷﮕﻮزرهاﻧﯽ ﻧﺎﮔﯚڕﻣﻪوه. ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪدڵ و ﮔﯿﺎن ھﻪﻣﻮو ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻪﻟﯽ ﺧـﯚی دهﺧﺎﺗـﻪ ﺧﺰﻣـﻪت ﺷﯚڕﺷـﻪوه و ﻟـﻪ ﻧﺰﯾﮑـﻪوه ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ﺑـﺎرزاﻧﯽ ﮐﺎردهﮐـﺎت و ﺑﻪﺷﮑﯽ ھﻪره زۆری ڕۆژﻧﺎﻣﻪی »دﯾﺴﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ« ﺑﻪ ﻗﻪﻪﻣﯽ ﺋﻪو دهﻧﻮﺳﺮﺖ .ﻟﻪ ﮐﺎر و ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺰاﻣﯿﺶ دا ﻣـﯚرهﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪﮐﺎر و ﮔﯿﺎﻧﺒﻪﺧﺘﮑﻪر دهﺑﺖ و ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺧﻪﺗﻪروﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪک ﺧﯚی ﮐﻞ ﻧﺎﮐﺎت. ﺑﻪم ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ژﻣﺎرهﯾﻪک ﻟﻪ ھﺎوﺧﻪﺑﺎﺗﺎﻧﯽ ﺋﻪوھـﻪﺗﺎ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ دهﻗـﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺧـﻮردﺗﺮ دهﺑﻨـﻪوه و وردﺑﯿﻨﺎﻧـﻪﺗﺮ ﺳﻪﯾﺮی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎن و ﭘﻠﻪ و ﭘﺎﯾﻪی ﮐﺎدرهﮐﺎن دهﮐﻪن ،زۆر زوو ﺗﺪهﮔﻪن ﮐﻪ دهزﮔـﺎی ﺷـﯚڕش ﺑـﻪ ﺳـﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺑـﺎرزاﻧﯽ ،ﻟـﻪ ڕﮕـﺎی ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﻻی داوه .ھﻪﻣﯿﺴﺎن ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪ ﭼﺎو دهﺑﯿﻨ ﮐﻪ دهرهﺑﻪﮔﻪ ﻣﻪزﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺳﻪ ردهﻣﻪ ،ﻟﻪ ﻧـﺎو ﭘـﺎرﺗﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات، ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯽ ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن و دهره ﺑﻪﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﮐﻪﮑﯽ ﻧﺎﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﯿـﺎﺗﯽ ﺷـﯚڕش وهردهﮔـﺮن .ھـﻪر ﺋـﻪم ﺷـﻮه ﮐﺎرهی ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ و دار و دهﺳﺘﻪﮐﻪی دهﺑﺘﻪ ھﯚی داﺑان و دوور ﮐﻪوﺗﻨﻪوهی ڕوﻧﺎﮐﺒﯿﺮ و زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﯽ
59
دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻋﺮاﻗﺪا .ھﻪر درﮋهدان ﺑﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪ و ﻻﯾﻪﻧﮕﯿﺮی ﻟﻪ دهرﺑﻪﮔﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮو ﮐﻪ دهﺗﻮاﻧ ﺑﻮوﺑﯿﺘـﻪ ھـﯚی ﺷـﯿﻮاﻧﺪن و ﺗﺎرﯾﮏ ﮐﺮدﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﻋﻪﺑﺪوﻟﮑﻪرﯾﻢ ﻗﺎﺳﻢ و ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ،ﮐﻪ ڕۆژ ﺑﻪ ڕۆژ ﺑﻪرهو ﺋﺎﯚزی ڕۆﯾﺸﺖ و ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﺷﻪڕی ﻟ ﮐﻪوﺗﻪوه .ﻟﻪ درﮋهی ﺷﻪڕی ﻧﺎﺑﻪراﻣﺒﻪری ھﺰهﮐﺎﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﻋﺮاق و ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ،ﻣﻪﻻﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ دهﺳـﺘﯽ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯿﯽ ﺑـﻪرهو ﺷـﺎی ﺋﺮان درﮋ ﮐﺮد و ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردی ﺧﺴﺘﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ڕژﻤﯽ دژﺑﻪﮐﻮردی ﺋﺮاﻧﯽ. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﻪھﯚی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ڕژﻤـﯽ ﺷـﺎی ﺋـﺮان ،ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﯽ ﺧـﯚی ﻟﻪﺳـﻪر ﺑﻨﺎﻏـﻪی ﺑﻪرژهوهﻧـﺪﯾﯽ ﺋـﺮان داڕﺷـﺘﻪوه و ﻟـﻪ وﺗـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ده ﮐﻪ ﺋﻤﻪ دهﺑ ﭘﺸﻪﮐﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻋﺮاق ﺋﺎزاد ﺑﮑﻪﯾﻦ ،ﺟﺎ دواﯾﻪ ده ﻓﮑﺮی ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺮ دا ﺑـﯿﻦ؛ ﺑـﻪ ﻣﺎﻧﺎﯾـﻪﮐﯽ ﺗـﺮ، ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑﺮﺘﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﻟﻪ ڕﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕش دهﮔﻪڵ ﺷﺎی ﺋﺮاﻧﺪا. ﺑــﻪم ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن و ھﺎوڕﯿ ـﺎﻧﯽ ﻣــﻞ ﺑ ـﯚ ﺋــﻪم ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﻪ ﻧــﺎدهن و ﻟــﻪ ژ ـﺮ ﺗﯿﺸــﮑﯽ ﺑﯿ ـﺮ و ﻓﻪﻟﺴــﻪﻓﻪﯾ ـﻪﮐﯽ ﻧﻪﺗــﻪوهﯾــﯽ دا ﺋــﻪم ﺷ ـﻮه ﺧ ـﯚ ﺑﻪدهﺳﺘﻪوهداﻧﻪ ﺑﻪرﭘﻪرچ دهدهﻧﻪوه و ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ و ﺷﺎی ﺋﺮان ﺑﻪ ﻗﻮﻣﺎرﮑﯽ ﭘ ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ دﯾﭙﯚﻣﺎﺳﯽ دهزاﻧﻦ. ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ھﻮﺷـﯿﺎری و زاﻧـﺎﯾﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺋﺎﮔـﺎدار ﺑـﻮو ،ﭘـﯽ واﺑـﻮو ﺋﻪﮔـﻪر ﭘﻠـﻪ و ﭘـﺎﯾـﻪی ﺋـﻪو ﻟـﻪ ﺷـﯚڕش دا ﺑﻪرﺘـﻪ ﺳـﻪر ،ﺋـﻪوا ﻻﯾﻪﻧﮕﺮﯾﯽ ﺋﻪو ﺑﯚ ﺧﯚی دهﮐﺘﻪوه و ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻪﺷﻮﯾﻦ ﺋـﻪودا دـﻦ.ﺑـﻪم ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ،ﮐـﻪ ڕۆـﻪی دﺴـﯚزی ﮔـﻪﻟﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻮو و ﺑـﻪ ﮐﺮدهوه ھﻪﻣﻮو ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﻟﻪ ﭘﻨﺎو ھﻪﺳﺖ و ﺷﻌﻮری ﺑﻪرزی ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﭘـﻪروهری دا ﻓﯿـﺪا ﮐﺮدﺑـﻮو ،ھـﻪرﮔﯿﺰ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﭘﻠﻪ و ﭘﺎﯾﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ دا ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑﻮو ﻣﻞ ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻧﺎڕاﺳﺖ ﮐﻪچ ﺑﮑﺎت و ﻟﻪ ڕﯽ ﺧﺰﻣﻪت ﻻﺑﺪات. ﺑﻪھﯚی ﻗﻮوڵ ﺑﻮوﻧﻪوهی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ و ڕژﻤﯽ ﺋﺮان ،ﺑﻪرهﺑﻪره دهزﮔﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺮان )ﺳـﺎواک( ،ﺷـﻮﻦ ﭘـﯽ زﯾـﺎﺗﺮ و ﻗﻮﺘﺮی ﻟﻪ ﺟﻪرﮔﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا دهﺳﺖ ﮐﻪوت و دهﺳﺘﻪﺗﯽ ﻗﺎﯾﻤﺘﺮی ﺗﺪا وهدهﺳﺖ ھﻨﺎ. ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﯚڕﺷﮕﺮی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن )ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن( ،ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ دا، ﺟﻮﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ده ﮐﯚﻣﻪﮕﺎی ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺴﺖ ،ﮐﻪ دهزﮔﺎی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﺑـﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳـﯿﯿﻪﮐﯽ ﻣـﻪزﻧﯽ ﻟﮑﺪاﯾـﻪوه .ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﯚڕﺷﮕﺮی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ وهک ھـﻪﻮﺴـﺖ ،ﻟـﻪ ھـﻪﻧﮕﺎوی ﯾﻪﮐﻪﻣـﺪا ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﮔﺮﺗﺒﻮوﯾـﻪ ﭘـﺶ ،ﺑـﻪم ﺳﺎواک و دهزﮔﺎی ﺳﯿﺨﻮڕﯾﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪو ﺳﯿﺴـﺘﯿﻤﻪ ﻧﻮﯿـﻪﯾـﺎن ﺑـﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳـﯿﯿﻪﮐﯽ ﮔـﻪﻟﮏ ﻣـﻪزن زاﻧـﯽ ،ھﻪرﺑﯚﯾـﻪ ﺑـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎوه ،ﻟﻪ ﻧﺎوهوهی ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ھﺰی ﻧﯿﺰاﻣﯽ و ﺟﺎش و ﺳﯿﺨﻮڕﯾﺎن ﺑﯚ وهﮔﻪڕ ﺧﺴـﺖ و ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯿﺶ دا ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﯽ ﺗﻮﻧﺪ و ﺗﯚﯿﺎن ﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪر ڕێ. دهزﮔﺎی ﺑﻪ ڕﻮه ﺑﻪری ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون :ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﻣـﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﺳـﻤﺎﯾﻠﯽ ﺷـﻪرﯾﻔﺰاده ،ﻣـﻪﻻ ﺋـﺎواره ، ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺷﻪوﺑﺎش ،ﻋﻪوﻻی ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﻣﻪﻻﻣﻪﺣﻤﻮد زهﻧﮕﻪﻧﻪ و ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎراﻧﮑﯽ دﯾﮑﻪ ،ﮐﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﺷﺎوی دڕﻧﺪاﻧﻪی ﺟﺎش و ﺟﻪﯾﺶ
60
ﻟﻪ ھﻪر دووک ﺑﻪری ﺳﻨﻮوران و ﺑﺰوﺗﻨﻪوه ﺳﺎواﮐﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺧﻮﻦ دا ﻧﻮﻗﻮم ﮐﺮد. ﻟــﻪ ڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﯽ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑ ـﯽ ،ﭘــﻪﯾﻮهﻧــﺪی ﮔــﺮﺗﻦ دهﮔــﻪڵ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸــﺎﻧﯽ ﮔــﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ ﺷــﺎر و دﮫﺎﺗــﻪﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھــﻪﺗ ـﯽ ﮐﻮرﺳــﺘﺎن دا ﺑــﻮو ،ﮐــﻪ ھــﻪر ﻟــﻪ دهﺳــﭙﮏ و ﺳــﻪرهﺗﺎی ﮐــﺎردا ،ﻟــﻪ ﺳــﺎی ﺳــﻪر ڕاﺳــﺘﯽ و دڵ و دهروون ﺧــﺎوﻨﯿﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪر و ﮐﺎدڕ و ھﻪواداراﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﯚڕﺷﮕﯿﺮی ﺣﯿﺰب دا ،ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ھﺰی زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﯿﺎن ﭘﻮه ﻟﮑﺎ .ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪاﻧﯽ ھﺰی زهﺣﻤﻪﺗﮑﺶ و ڕاﮐﺸﺎﻧﯽ ڕۆﻧﺎﮐﺒﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑـﯽ ﺋﻪوهﻧـﺪه ﻧـﺎودار ﮐـﺮد ،ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻣـﺎوهﯾـﻪﮐﯽ زۆر ﮐﻪﻣﺪا ھﻪﻣﻮو ﻣﻪﺒﻪﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻪوه. دهزﮔﺎی ﺳﺎواﮐﯽ ﺋﺮان ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮور دا ﺣﻮﮐﻤﯽ دهڕۆﯾﯿﺸﺖ و ﻟﻪوﻮه دهﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد .ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم ھﻪﻧﮕﺎودا ،ﺑﯚ ﺑـﻪرﮔﯿﺮی ﮐـﺮدن و ﻟـﻪ ڕﯾﺸـﻪ دهرھﻨﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯽ ،ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎی ﺋﺮان ،ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺧﻮﻨﺨﯚرﺗﺮﯾﻨﯽ ﻣﯚرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺗﻪرﺧﺎﻧﯽ ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدﻧﯽ ﺳـﻪرھﻪـﺪاﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردی ڕۆژھﻪت ﮐﺮد ،ﮐﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ژهﻧﻪڕال ﺋﻪرﺗﻪﺷﺒﻮد ﺋﻮهﯾﺴﯽ ﺑـﺖ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﺷـﺎی ﺋـﺮان دا ﺑـﻪ ﮔـﻪوره ﻧﯚﮐـﻪر و ،ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردهوه ﺧﻮﻨﻤﮋﺗﺮﯾﻦ دوژﻣﻦ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻮو .ﺋﻪو ژهﻧﻪڕاﻪ ﭼﻪﮐﻤﻪڕهﻗـﻪ ﻓـﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﺷـﻪﺑﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﻧـﻮﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮردی ﻟـﻪ ﺷﺎی ﺋﺮان وهرﮔﺮت و دهﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد .ژهﻧﻪرال ﺋﻮهﯾﺴﯽ دوای ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻟﻪو دﯾﻮی ﺳﻨﻮور دﻨﯿﺎ ﺑﻮو ،ﻟﻪم دﯾﻮهش دا ھﺰﮑﯽ ﻟـﻪ دهرهﺑﻪﮔـﻪ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرﺳﺘﻪﮐﺎن ﺳﺎز ﮐﺮد و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ھﺰێ ﺳﯿﺨﻮڕی و ﺟﺎش و ﺟﻪﯾﺸﻪوه ﻗﯚﯽ ﻓﻪوﺗﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟ ھﻪﻤﺎﯿﻦ. زۆری ﻧﻪﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﭘﯿﻼﻧﮑﯽ ﻟﻪ ڕﺪا ﭼﺎﻧﺪراو ،ﮐﻪ ﮐﻪﺳﮏ ﺑﻪﻧﺎوی ﻗﺎدر ﺗﻪﮔﻪراﻧﯽ ﺑﮕـی ﭘﯿﻼﻧﻪﮐـﻪ ﺑـﻮو ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن و ﺧـﻪﻟﯿﻞ ﺷﻪوﺑﺎش ﻟﻪ ڕﮕﺎی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ـ ﺳﯿﺘﻪﮐﻪوه ،دهﮐﻪوﻧﻪ داوی ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳﻪدﯾﻖ ﺋﻪﻓﻪﻧﺪی و ڕهواﻧﻪی ﺑﺎرهﮔﺎی ﺑﺎرزاﻧﯽ دهﮐﺮﻦ. ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐﻪ ﺷﺦ ﻟﻪﺗﯿﻔﯽ ﺣﻪﻓﯿﺪ ،دۆﺳـﺘﺎﯾﻪﺗﯽ و ﻧﺰﯾﮑﺎﯾـﻪﺗﯽ و ھﺎواﺒﻪﻧﺪﯾﯿـﻪﮐﯽ زۆر ﮔـﻪوره و ﮔﺮاﻧـﯽ دهﮔـﻪڵ ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﺑﻮو .ﮔﻪﻟﮏ ﺟﺎران ﮐﺎرﺋﺎﺳﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو دهﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﭘﺸﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن .ﻟـﻪم ﺑـﻮارهدا ﻧـﺎوی ﺑـﻪزری ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ھﻪرﮔﯿﺰ ﻓﻪراﻣﯚش ﻧﺎﮐﺮﺖ. ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژهﭘﮑﺮدﻧــﻪ ،ﺷــﻪوﮏ ﮐــﻪ ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن و ﺳ ـﯿﺎﻣﻪﻧﺪی ﮐــﻮڕی و ﺧــﻪﻟﯿﻞ ﺷــﻪوﺑﺎش ﺳــﻪرداﻧﯽ ﺷ ـﺦ ﻟــﻪﺗﯿﻒ دهﮐــﻪن ،ﺷ ـﺦ ﻟــﻪﺗﯿﻒ ﺑﻪﺋﺎﺷــﮑﺮا ﭘﯿ ـﺎن ده ـﺖ ﮐــﻪ ﺧﯚﯾ ـﺎن ﻟــﻪ داوی ﻗــﺎدر ﺗﻪﮔــﻪراﻧﯽ ﺑﭙــﺎرﺰن ،ﭼﻮﻧﮑــﻪ ﻧــﺎوﺑﺮاو ﮔﺮ ـﺪراوی ﭼﻪﻧــﺪ ﺳﯿﺎﺳــﻪﺗﮑﯽ دژ ﺑــﻪﯾﻪﮐــﻪ و ﭘﺪهﭼﺖ ﻟﻪم ﺑﻮاره دا ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺳﺎت و ﺳﻪودای ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﺑﺖ .ﺳﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﻟـﻪ وهراﻣـﺪا دهـﺖ» :ﻣـﻦ ﻟـﻪﻣﮋه ﻗـﺎدر ﺗﻪﮔـﻪراﻧﯽ دهﻧﺎﺳـﻢ و ﺑﺎوهڕ ﻧﺎﮐﻪم ﺋﻪو ﺑﯿﺮی ﭘﯿﺲ و ﭼﻪوﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﻤﻪ ﺑﺒﺖ« .ﺑﻪم ﺑﻪداﺧﻪوه دواﯾـﯽ دهرﮐـﻪوت ﮐـﻪ ﻗـﺎدر ﺗﻪﮔـﻪراﻧﯽ ھﺎوﮐـﺎت ﭘﯿـﺎوی ﺋـﺮان و ﻋﺮاق و ﺑﺎرزاﻧﯿﯿﻪ و ﺳ ﺳﻪره ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺳﺎت و ﺳﻪوداﮐﺮدﻧﻪ. ھﻪر ﺋﻪو ڕۆژهی ﮐﻪ ﻗﺎدر ﺗﻪﮔﻪراﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﯽ ﭘﯿﻼﻧﮑﯽ ﻟﻪﭘﺶ داڕﮋراودا ،ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺷﻪوﺑﺎش ﺑﻪ ﺟﭗ ﻻﻧﺪرۆﭬﻪرهﮐﻪی ﻟﻪ
61
ڕﮕﻪی ﺳﯿﺘﻪﮐﻪوه ﺑﯚ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯽ دهﺑﺎت ،دهﯾﺎﻧﺒﺎﺗﻪ ﺟﺪاوی ﮐﻪﺳﮏ ﺑﻪﻧﺎوی ﺳﻪدﯾﻖ ﺋﻪﻓﻪﻧﺪی و دهﺳﺒﻪﺟ دهﯾﺎﻧﮕﺮن .ﺳﻪدﯾﻖ ﺋﻪﻓﻪﻧﺪی ﻟﻪ ڕﮕﺎدا ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺷﻪوﺑﺎش ﺷﻪھﯿﺪ دهﮐﺎت و ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﺎرهﮔﺎی ﺑﺎرزاﻧﯽ ڕادهﮔﻮﺰﺖ. دهﮔﻧﻪوه ﮐﻪ ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻟﻪﺑﺮی ﺑﻪﺧﺮھﻨﺎﻧﻪوهی ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ دﺪاﻧﻪوهی ،ﺑﻪ ﺋﻪوﭘﻪڕی ﺑﺤﻮرﻣﻪﺗﯽ و ﺑﻪدهم ﺟﻮﻦ و ﻗﺴﻪی ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرۆﮐﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﮏ ﺑـﻪدووره ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن دادهﮔﺮـﺖ و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﭘـﯽ دهـﺖ :ﺑﺎﺷـﺘﺮﯾﻦ ﮐـﺎر ﺋـﻪوهﯾـﻪ ﺧـﯚی ڕادهﺳﺘﯽ ﺋـﺮان ﺑﮑﺎﺗـﻪوه و دهﮔـﻪﯿـﺎن ﭘﮑﺒـﺖ ،ﺑـﻪم ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ڕاﺑـﻮردوی دهﺧﺎﺗـﻪوه ﺑﯿـﺮ و دهـﺖ» :ﺋـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪی ﮐـﻪ وا ﺷﯚڕﺷـﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﺋﻪوﭘــﻪڕی ھﻪژارﯾ ـﺪا ﺑــﻮو ،ﻣــﻦ و ﮐﻪﺳــﺎﻧﯽ وهک ﻣــﻦ ﺑ ـﯚی ﺗﮑﯚﺷــﺎوﯾﻦ و ھــﻪرﮔﯿﺰ ﭼﺎوﻣــﺎن ﻟــﻪ ﺣﻪﺳــﺎﻧﻪوه و ﺳــﺎزان دهﮔــﻪڵ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪرهﮐﺎن ﻧﻪﺑﻮوه ﮐﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﻣﻦ ھﻪم ﺑﺖ .ﻣﻦ وهک ﮐﻮردﮏ ﮐﻪ ھـﻪﮕـﺮی ﺑﯿـﺮ و ﺑـﺎوهڕﮑـﯽ ﺧـﺎوﻨﯽ ﮐﻮرداﻧـﻪم ،ﺑـﯚم ھـﻪﯾـﻪ ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﻮﻦ ﺋﺎواﺗﻪﮐﺎﻧﻤﺪا ﺑۆم و ﮔﯿﺎﻧﻤﯽ ﺑﯚ ﺑﻪﺧﺖ ﺑﮑﻪم .ﻣﻦ ھﻪرﮔﯿﺰ ﺋﺎﻣﺎده ﻧﯿﻢ ﺳﻪرﺷﯚڕ ﺑﮑﻪم و ﻣﻞ ﺑﯚ ڕژﻤﮏ داﺑﻨﻪوﻨﻢ ﮐﻪ دهﺳـﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﺳﻮوره«. ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ،ﻟﻪو دهﻣﻪدا ﺟﮕﻪ ﻟـﻪ ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ،ﺋﯿـﺪرﯾﺲ و ﻣﻪﺳـﻌﻮدی ﮐـﻮڕی و دوو ﮐـﺎرﮔی ﺳـﺎواﮐﯽ ﺋـﺮاﻧﯿﺶ ﺋﺎﻣـﺎده ﺑـﻮون و ﮔﻮﮕﺮی ﺋﻪم ﻗﺴﻪ و ﺑﺎﺳﻪی ﺑﺎرزاﻧﯽ و ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻮون. ﻣﻪﺳﻌﻮد ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻟﻪ ﻛﺘﻴﺒﯽ *اﻟﺒﺎرزاﻧﻲ و اﻟﺤﺮﻛﺔ اﻟﺘﺤﺮرﻳﺔاﻟﻜﺮدﻳﺔ* ﻟﻪ ﻻﭘﻪ ره ي ٣٦٢دا ده ﻧﻮﺳﻴﺖ: ”ﻟﻪ ١٩٦٧دا ﺷﯚرش ﻧﺎﭼﺎرﺑﻮوﻛﺎرﻳﻜﯽ ﻧﺎﺧﯚش ﺋﻪ ﻧﺠﺎم ﺑﺪات،ﻛﻪ ﻧﻪ ده ﺗﻮاﻧﺮا ﺧﯚی ﻟﯽ ﺑﺒﻮﻳﺮدرﻳﺖ .ﺋﻪ وﻳﺶ ﻛﺎﺗﻴﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﯽ ﻣﻮﻋﻴﻨﯽ ﻛـﻪ دژی ﺋﻪ ﺣﻤﻪ د ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺑﻮو،ده ﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮا،ﻛـﻪ ﭼـﻮو ﺑـﻮوه ﭘـﺎل ﺟﺎﺷـﻛﺎﻧﯽ ٦٦و ھﺎوﻛـﺎری رژﻳﻤـﯽ ﻋﻴﺮاﻗـﯽ ﻟـﻪ دژی ﺷـﯚرش ﻛﺮدﺑﻮو،ﺋﻴـﺪی ﻛﻮژراو ﻻﺷﻪ ﻛﻪ ی ﺑﯚ ﺋﻴﺮان ﻧﻴﺮدراﻳﻪ وه .ﻧﻪده ﻛﺮا وا ﭼﺎو ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﭼﺎرهﻧﻮﺳﯽ ﺳﻮﻟﻪﻳﻤﺎﻧﯽ ﻣﻮﻋﻴﻨﯽ ﺑﻜﺮﻳﺖ ﻛـﻪ ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﻳﻪﻛﯽ ﺣﻴﺰﺑـﯽ ﻧـﺎو ﺧﯚﻳﻴــﻪ .ﺋـﻪ و ھﺎوﻛــﺎری ﺟﺎﺷـﻛﺎﻧﯽ ٦٦ی ﻛـﺮدووه ودوژﻣﻨـﯽ ﺷﻮرﺷـﻪ و ﻧﺎﻛﺮﻳــﺖ ﻛﻴﺸــﻪﻛﻪ ی ﺟﻴﺎﺑﻜﺮﻳﺘـﻪ وه ﺑــﻪ ﺑﻴـﺎﻧﻮوی ﺋــﻪ وه ی ﻛــﻪ ﭘﻪﻳﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻛﺎروﺑﺎری ﺣﻴﺰﺑﻪ ﻛﻪﻳﻪوه ھﻪﺑﻮوه .ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺋﻤﻪ ﺋﻪو ﻛﯚﺗﺎﻳﻴﻪ ﻧﺎﺧﯚﺷﻪﺷﻤﺎن ﺑـﻮ ﺋـﻪو ﭘﻴـﺎوه ﻧﻪدهﺧﻮاﺳـﺖ ”.وهرﮔـﺮدراو ﻟـﻪ ﻛﺘﺒﻲ اﻟﺒﺎرزاﻧﻲ و اﻟﺤﺮﻛﺔ اﻟﺘﺤﺮرﻳﺔ .ﻣﻪﺳﻌﻮد ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺑﻪ ﺑ ﺑﻪﮕـﻪ ﻛـﺎك ﺳـﻮﻟﻪﻳﻤﺎن ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ده ﻛـﺎت و ﻛﻮﺷـﺘﻦ و ﺗـﻪ ﺣﻮﻳـﻞ داﻧـﻪوهی رۆﻟﻪﻛﺎﻧﯽ رۆژھﻪﻻﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺋـﺮان ﺑـﻪ ﻛـﺎرﻜﯽ ﺋﺎﺳـﺎﻳﯽ دادهﻧـﺖ و ﻓﺮۆﺷـﺘﻨﯽ ﺷﯚرﺷـﯽ رۆژھـﻪ ﻻﺗـﯽ ﻛﯚردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺋـﺮان ﻟـﻪ ژـﺮ ﺳﻴﺒﻪری ﺷﯚرﺷﯽ ﺑﺎﺷﻮر ﺣﻪﻗﺎﻧﻴﻪت ﭘﯽ دهدات... ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﻣﺮ دهردهﮐﺎت ﺳﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺑﺨﻪﻧـﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧـﻪی ﺷـﯚڕش .ﭘﺎﺷـﺎن ﺑـﻪ ھـﻪژار ،ﺷـﺎﻋﯿﺮی دهرﺑـﺎر دهﺳـﺘﻮور دهدات ﮐـﻪ ﺳـﻪرداﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﮑﺎت و ﺑﻪ ھﻪر زﻣﺎﻧﮏ ﺑـﺖ ،ﺋـﻪو ﻧﺎﭼـﺎر ﺑـﻪ ﭼﻮﻧـﻪوه و ﺧـﯚ ﺑﻪدهﺳـﺘﻪوهدان ﺑﮑـﺎت .ھـﻪژار ،ھـﻪر ﺋـﻪو ﺟـﯚرهی ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮐﺘﺒـﯽ »ﭼﺸﺘﯽ ﻣﺠﻮر«دا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ،ﻟﻪﺟﯿﺎﺗﯽ دﺪاﻧﻪوه و دۆزﯾﻨﻪوهی ڕﮕﺎﯾﻪک ﺑﯚ ﺑﻪردهواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮڕاﻧﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، دهﺳﺖ دهﮐﺎت ﺑﻪ ﻣﻪﺣﺎﮐﻪﻣﻪﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن .ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ ﮐﺘﺒﯽ »ﭼﺸﺘﯽ ﻣﺠﻮر«دا ﮐﻪ دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﻟﻪ ﭼﺎﭘﺪراوه ،ﮔﻪﻟﮏ ﻧﺎو و
62
ﻧﺎﺗﻮورهی ﺑﻪدوور ﻟﻪ ڕاﺳﺘﯿﯽ داوهﺗﻪ ﭘﺎڵ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﺗﺎواﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﭘ ﺷﺎردۆﺗﻪوه .ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﻧﻮﺳـﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ھـﻪژار ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺳﻪر ﺑﻪ ﺳﻪری ﺳﻮوﮐﺎﯾﻪﺗﯿﻦ و ﺑﺤﻮرﻣﻪﺗﯽ ،ﺑﻪم دﯾﺎر و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ﮐﻪ ھﯿﭽﯿﺎن ڕاﺳﺖ ﻧﯿﻦ و ھﻪر ھﻪﻣﻮوی ﺋﻪوهﻧﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪﭼﯿﯿﺎﻧﻪ ﺳﺎزﮐﺮاون ،ﮐـﻪ ڕواـﻪﺗﯽ ﺷـﺎﻋﯿﺮاﻧﻪی ھـﻪژارﯾﺎن ھﻨﺎوهﺗـﻪ ژـﺮ ﭘﺮﺳـﯿﺎرهوه .دهﺑـ ﺑـﯿﻦ ﺟـﯽ ﮔـﻪﻟﮏ داخ و ﮐﻪﺳـﻪره ﺑـﯚ ﭘﯿﺎوﮑﯽ ﺋﻪدﯾﺐ و ﺷﺎﻋﯿﺮی وهک ھﻪژار ،ﮐﻪ ﺳﻪر و ﺳﻪردهﻣﮏ دهﮔﻪڵ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ »ھﻤﻦ« دوو ﺷﺎﻋﯿﺮی ﻣﯿﻠﻠﯿﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون و ﻟﻪ ڕﺰهی ﯾﺎراﻧﯽ ﺑﻪوهﻓﺎی ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪد دهﻧﺎﺳﺮان ،ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪ ﻧﺎﺳﮑﻪدا ﮐﻪ ﺑﺰوﺗﻨﻪوه و ﺳﻪرھﻪﺪاﻧﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دﻧﻪدهر و ﭼﺎوﺳﻮری زاﻧﺎ و ﻟﮫﺎﺗﻮوی ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ،ھﻪژار ﻟﻪ ﺟﯿﺎﺗﯽ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرھﻪﺪاﻧﯽ ﺳﺎوای ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷـﺎن ﺑـﻪ ﺷﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺎواک ،ﺗﮑﯚﺷﻪرﮑﯽ ﮐﻮرد ﻣﻪﺣﺎﮐﻤﻪ دهﮐﺎت و دوای ﺗﺮۆرﮐﺮدﻧﯿﺸﯽ ،ﺑﻪ ﺋﻪوﭘـﻪڕی ھـﻪژاری و ﮐﻪﺳـﺎدی و دۆڕاوﯾﯿـﻪوه ﻟﻪ ﭼﺸﺘﻪ ،ﻣﺠﻮره ﻧﻪﺧﯚرهﮐﻪﯾﺪا ﺑﻪ ﺧﺮاﭘﻪ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﻪ دهﮐﺎت ،ﮐﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮐـﻮڕ و ﮐـﺎﯽ و ﻟـﻪ ھـﻪڕهﺗـﯽ ﻻوهﺗﯿـﯽ ﺧﯚﯾـﺪا دهﺳﺘﯽ ﻟﻪ ھﻪرﭼﯽ ﺧﺮ و ﺧﯚﺷﯽ ﻧﺎو ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ھﻪﮕﺮﺗﺒﻮو و ﻓﯿﺪاﮐﺎراﻧﻪ ﺧﯚی ﺑﻪ ﻓﯿﺪای ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮدﺑﻮو. ﻟﻪ ﻛﺘﻴﺒﯽ؛ ﭼﭗ در اﻳﺮان ﺑﻪ رواﻳﺖ اﺳﻨﺎد ﺳﺎواك؛ ﻟﻪ ﻻﭘرەی ٣٠٦ﺳـﻪ ﺑـﺎره ت ﺑـﻪ ھـﻪ ژار ﺋـﺎوا دهﻧﻮﺳـﻴﺖ :ﻋﺒـﺪاﻟﺮهﺣﻤﺎن ﺷـﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﻛﻮری ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ھﻪژار ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯽ ١٣٢٥ﻟﻪ ﮔﻪل ﻳﺎﺧﻴﻪﻛﺎن ھﺎوﻛﺎری ﻛﺮدووه و ﭘﺎش ﺗﻴﻜﺸﻜﺎﻧﯽ ﺳﻪ رھﻪﻟـﺪاﻧﯽ ﺋﺎزهرﺑﺎﻳﺠـﺎن و ﻟﻪ ﺑﻪ ﻳﻦ ﭼﻮﻧﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد،ھﻪ ژار ھـﻪﺪﺘـﻪ ﻋﻴـﺮاق و ﻟـﻪو ﻧﺎوﭼﻪﻳـﻪی ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎی ﻟﻴـﺪهﺑﺖ ﺟﮕﻴـﺮ دهﻛﺮﻳـﺖ ،ﻧـﺎو ﺑـﺮاو ﻟـﻪو ﻣﺎوهﻳﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻋﻴﺮاق دهﺑﻴﺖ ﻟـﻪ ﮔـﻪ ل ﺣﻴﺰﺑـﯽ دﻳﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ھﺎوﻛـﺎری دهﻛـﺎت و ھﺎوﻛﺎرﻳﻪﻛـﻪش ﺑـﻪو ﭼﻪﺷـﻨﻪ دهﺑﻴـﺖ ﻛﻪ،ﺷـﻴﻌﺮ و ھﻪﻟﺒﻪﺳﺘﻴﺎن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﺑﻮ ﺳﺎز دهﻛﺎت و ھﺎوﻛﺎت ﻛﺎری ﺗﻪﺑﻠﻴﻐﻴﺎن ﺑﻮ ﺋﻪ ﻧﺠﺎم دهدات. ﺑﻪ ﭘﯽ ی راﭘﻮرﺗﯽ ﺳﺎواك ﻟﻪ ١٣٥٤ / ٨ / ١٤ﻧﺎو ﺑﺮاو وه ﺑﻪر ﻋﻪﻓﻮی ﺷﺎ ده ﻛﻪوﻳﺖ و ﻟﻪﮔﻪل ﻣﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ دﺘـﻪوه ﺋﻴـﺮان و دهﻧﺮدرﻳﺘـﻪ ﻛﻪرهج و ﻣﺎﻴﻜﯽ ﻛﻪ ﻧﺮﺧﯽ زﻳﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﻳﻪك ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﻮه ده درﻳﺘـﯽ،و ﻣﺎﻧﮕﺎﻧـﻪش ﻣﻮﭼـﻪ ی ﭼـﻮار ھـﻪ زار ﺗﻤـﻪﻧﯽ ﺑـﻮ دهﺑﺮدرﻳﺘـﻪوه ،ﻧـﺎوﺑﺮاو ﻟﻪوهزﻋﯽ ﺧﻮی زور رازی ﺑﻮوه .ﺑﻪ ﭘﯽ ی راﭘﻮرﺗﯽ ﺳﺎواك ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯽ ١٣٥٤ﻟﻪ ﮔﻪ ل ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻌﻔﺮﻳﺎن ،ﺟﻴﮕـﺮی ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ رادﻳـﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳـﻮﻧﯽ ﻣﻴﻠﻠﯽ ﺋﻴﺮان ﻗﺴﻪ ده ﻛﺎت و زوری ﭘﯽ ﺧﻮش ده ﺑﻴﺖ ﻟﻪ ﮔﻪ ل ﺑﻪ رﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی رادﻳﻮ ﺋﻴﺮان ھﺎوﻛﺎری ﺑﻜﺎت ،و ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯽ ١٣٥٥ﺋـﻪو ﻛﺎرهی ﭘﯽ دهﺳﭙﻴﺮدرﻳﺖ. ﺑﻪ ﭘﯽ ی راﭘﻮرﺗﯽ ﺳﺎواك ﻟﻪ ١٣٥٦ / ٨ / ٧ھﻪژار ﺑﺎس ده ﻛﺎت ﻛﻪ :ﺗﻪ ﻣﻪ ﻧـﻴﻜﻢ ﺗﻴﭙـﻪ رﻛـﺮدوه و ﺗﻴﮕـﻪ ﻳﺸـﺘﻮم ﻛـﻪ ژﻳـﺎﻧﻢ دوراﻧـﺪووه ﺋﻴﺴﺘﺎش ده م ھﻪ وێ ﺑﻮ ﺧﻮم ﺑﮋﻳﻢ. ... دوای ﻧﺎھﻮﻣﺪ ﺑﻮوﻧﯽ دهزﮔﺎی ﺑـﺎرزاﻧﯽ ﺑـﯚ ڕووﺧﺎﻧـﺪﻧﯽ ﮐﻪﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ،ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ دهﺳـﺘﻮر دهدات ڕادهﺳـﺘﯽ ﺋـﺮان ﺑﮑﺮﺘـﻪوه، ﺑﻪم ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺎواک ﻟﻪ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪ زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﺧﯚ دهﭘﺎرﺰن و داوای ﺗﻪرﻣﯽ ﺑ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻟﻪ ﺑﺎرزاﻧﯽ دهﮐﻪن. ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮورﯾﺶ ﺑﻪﺑ ﺋﻪوهﯾﮑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺳﺎواک ﻟﮑﺒﺪاﺗﻪوه ،ﺋﻪم ﮐﺎرهش دهﮐﺎت و ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن دهﺳﺖ ﺑﻪﺳﺘﻪ
63
ﺷﻪھﯿﺪدهﮐﺎت. ﺳﺎواک ﻟﻪم ﮐﺎرهدا دوو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﺎن دهﭘﮑﺖ؛ ﯾﻪﮐﻪم ـ ﺗﮑﺪان و ﻟﮏ ﺑوﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﯚڕﺷﮕی ﺗﺎزه ﭘﮕﺮﺗـﻮو .دووهم ــ ڕهش و دزـﻮ ﮐﺮدﻧﯽ ڕواﻪﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﺑﻪﻻی ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮرد ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺑﻮو؛ ﮐﻪ ھﻪر دووک ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯿﺸـﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھﻪﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎدروﺳﺖ و دوژﻣﻦ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪاﻧﻪی ﺑﺎرزاﻧﯿﻪوه ﺑﯚ ﭘﮑﮫﺎت .ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﺳﺎوای ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧـﻮﻗﻤﯽ ﺧـﻮﻦ ﮐـﺮد و ﺷﻪﭘﯚﻟﯽ ﻧﺎڕهزاﯾﻪﺗﯽ و ﻗﯿﻦ و ﺗﻮوڕهﯾﯽ ﺧﻪﮑﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟﻪ ﺳـﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﺰواﻧﺪ. ڕۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ١٣٤٧ / ٢ / ٢٥) ١٩٦٨ / ٥ / ١٥ھﻪﺗﺎوی( ،ﺑﻪ ﺋﻪﻣﺮی ﺳﻪرۆﮐﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺷـﻪھﯿﺪ دهﮐﺮـﺖ .ھـﻪر ﺋﻪو ڕۆژهش ﺗﻪرﻣﻪﮐﻪی ﺑﻪ ھﻠـﯽ ﮐﯚﭘﺘـﻪر دهﮔﻮازرﺘـﻪوه ﺋـﻪو دﯾـﻮی ﺳـﻨﻮور و ﻟـﻪ ﭘﺎدﮔـﺎﻧ ﭘﺮاﻧﺸـﺎر دادهﻧـﺪرﺖ و ﺑـﯚ وره ﺑﻪرزﮐﺮدﻧـﻪوهی ھﺰی ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ ،ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺑﺎز و ژاﻧﺪارﻣﻪﮐﺎن دهدرﺖ و دوای وﻨﻪﮐﺸﺎﻧﮏ ڕهواﻧﻪی ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دهﮐﺮﺘﻪوه. ﺋﻪو ڕۆژهی ﮐﻪ ﺧﻪﺑﻪری ﺷﻪھﯿﺪﮐﺮﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮑﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد و دهور و ﺑـﻪر دا دهﻧﮕﺪهداﺗـﻪوه ،ﺧـﻪـﮏ دهڕژﻨـﻪ ﻧـﻮ ﺷـﻪﻗﺎم و ﮐﯚﻧﻪﮐﺎن .دوﮐﺎن و ﺑﺎزاڕ و داﯾﺮهﮐﺎن دادهﺧﺮﻦ و ﺑﻪ ﻋﺎم ﺑﻪرهو ﮔﯚڕﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑـﺪاغ ﺳـﻮﺘﺎن دهﮐﻪوﻧـﻪ ڕێ .ڕۆژی ھـﻪﯾﻨـﯽ ١٩٦٨ / ٥ / ١٧ ) ١٣٤٧ / ٢ / ٢٧ھــﻪﺗﺎوی( ،ﺷــﻪھﯿﺪی ﺳــﻪرﺑﻪرزی ﮐــﻮرد ،ﻟــﻪ ﺳــﻪر دهﺳــﺖ و ﺑﺎوهﺷ ـﯽ ﮔــﻪرﻣﯽ ﺧــﻪﮑ ـﯽ ﮐــﻮرد ﺑــﻪ ﺧــﺎﮐﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی دهﺳــﭙﺮدرﺖ .ﺷــﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳــﻪ ﺋﺎﻣــﺎژه ﺑﻪﻣــﻪش ﺑﮑــﻪﯾـﻦ ﮐــﻪ ھــﻪﺗﺎ ﺋــﻪو ڕۆژه ،ﻣــﻪﻻ ﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ وهک ڕهﻣــﺰی ﺷـﯚڕش و ﺑﻪوﻨــﻪی ﮐﺎرﯾﺴــﻤﺎﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎی ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﻧﺎوی ﻟﻪﺳﻪر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ڕۆژھﻪت ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯽ و ڕهواﻧﯽ دهﮔﻪڕا ،ﺑـﻪم ﺑـﻪم ھـﻪﻮﺴـﺘﻪ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴـﺘﻪﯾـﻪ و ﺑـﻪم ﺳـﻮر ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪﻧﮕﻮﭼﮑﯽ ﺷﯚڕش ﺑﻪ ﺧﻮﻨﯽ ڕۆﻪی ﺷﯚڕش ،ﻧﻪﺧﻮازا ﺑﻪ ﺋﻪﻣﺮی ﺧﻮﻨﺨﻮارﺗﺮﯾﻦ ﻗﺎﺗﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪد و ﯾﺎراﻧﯽ ﺋـﻪو ،ﺋﯿﺘـﺮ ڕهﻣـﺰ و ﮐﺎرﯾﺴﻤﺎﮐﻪ ﺷﮑﺎ و ھﻪﺗﺎ ﻟﻪ ژﯾﺎن دا ﺑﻮو ،ﻧﻪﮐﻪوهﺗﻪوه ﻧﻮ دﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﮑاﯾﯽ. ﮐﺎﺗـﮏ ﻣﺤﻪﻣــﻪد ﺋــﻪﻣﯿﻨﯽ ﻣــﻮﻋﯿﻨﯽ ھــﻪواﯽ ﺷــﻪھﯿﺪﮐﺮدﻧﯽ ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎﻧﯽ ﮐــﻮڕی دهﺑﯿﺴــﺘﺖ ،دهـﺖ» :ﭘـﻢ واﻧﯿﯿـﻪ ﻣﻪﻻﻣﺴــﺘﻪﻓﺎ ﺋــﻪم ﮐــﺎرهی ﮐﺮدﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﻦ ﮔﻪﻟﮑﻢ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﻣﻪﻻﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﮐﺮدووه و ﻗﻪت ﺑوا ﻧﺎﮐﻪم ﺋﻪو ﺧﻪﯾﺎﻧﻪﺗﻪ ﻣﻪزﻧـﻪ ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﺋـﻪو ﻟـﻪ ﮐـﻮرد ﮐﺮاﺑـ.«! ﺑﻪم دواﺗﺮ دهرﮐﻪوت ﮐﻪ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﯿﺘﯽ ﺳﺎواک و ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﺎرهﮔﺎی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﮐﺮاوه. ھﻪواﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻣﻮﮐﺮﯾﺎن دهھﻪژﻨﺖ و ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ﺧﻪﮏ دهڕژﻨﻪ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﺎن ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺧﯚ ڕاﮔـﺮی و ﮐﯚﻨﻪداﻧﯽ ﺧـﻪـﮏ و داﺧﺴـﺘﻨﯽ دوﮐـﺎن و ﺑـﺎزاڕی ﺷـﺎر ،ﺳـﺎواک ﻧﺎﭼـﺎر دهﮐـﻪن ﺗـﻪرﻣﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺑﺪرﺘـﻪوه ﮐـﻪس و ﮐﺎرهﮐـﻪی ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد .ﺧﻪﮑﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪ ﺋﻪو ﭘﻪڕی ڕﺰ و ﭘﺰاﻧﯿﻨﻪوه ﺗﻪرﻣﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻟﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺪاغ ﺳﻮﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺎک دهﺳﭙﺮن. ﺑﻪم ﺟﯚره و ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ھﺮﺷﯽ وهﺣﺸﯿﯿﺎﻧﻪی ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ و ﺑﻪ ھﯚی ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯽ ﮐﺎﺗﯽ و ﭘ ﻟﻪ ھﻪﻪی ﺷﯚڕﺷﯽ ﺑﺎﺷﻮور دا،
64
ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻓﻪوﺗﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯽ ﺑﻪ دهﺳﺖ و ﺑﺎﺳﮑﯽ دوو ﻻﯾﻪﻧﺎن ﺑﻪڕﻮه ﺑﺮدرا. ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﺑﻪﺷﮑﯽ ھﻪره زۆری ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯽ ﻟﻪ ﺷـﻪڕی داﺳـﻪﭘﻨﺪراوی ڕژﻤـﯽ ﺷـﺎی ﺋـﺮان دا ﺷـﻪھﯿﺪ ﮐـﺮان، ﺑﻪم ڕﮕﺎێ ﭘﯿﺮۆز و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑﻪرزی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﯿﻨﻘﻼﺑﯽ ،ﮐﻪ ڕزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﻟﻪ دڵ و ﻣﺸﮑﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد دا ﻟﻪ ﺟﺎران ﻧﻪﻣﺮﺗﺮ ڕاﮔﯿﺮا و ﺑﻮو ﺑﻪ ﺳﻪرﻣﻪﺷﻘﯽ ڕاﭘﻪڕﯾﻦ و ﺳﻪرھﻪﺪان و ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﮐﺎﻧﯽ دوواﯾﯿﺶ. ﺷﻪش ﻣﺎﻧﮓ ﺑـﻪر ﻟـﻪ ﮐﺎرهﺳـﺎﺗﯽ دﺘـﻪزﻨﯽ ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ،ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﻗﻪﻣﺘـﻪره ــ ی ﻧﺰﯾـﮏ ﺑـﻪ ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن و ﻋﻪﺑﺪوﻼ و ﻣﯿﻨﻪﺷـﻪم و ﭼﻪﻧـﺪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﺗـﺮ ،دﯾـﺪارﯾﮏ دهﮔـﻪڵ ﭘـﻪرﯾﺰاد و ﻓـﺎﺗﻢ و ﺟﻪﻋﻔـﻪر ،واﺗـﻪ ﺧﻮﺷـﮏ و ﺑﺮاﮐـﺎﻧﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن و ﻋﻪﺑﺪو ﺳﺎز دهﮐﻪن ﮐﻪ ھﻪر ﻟﻪو ﭼﺎوﭘﮑﻪوﺗﻨﻪدا ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮا ڕادهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ ﮐﻪ ﺋـﻪو دهﮔـﻪڵ ﺑـﺎرزاﻧﯽ ﻧـﻪﻣﺎوه و ﺋﺎﻣـﺎدهش ﻧﯿﯿـﻪ ﺑﭽﺘﻪ ژﺮ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪوهوه .ﺧﻮﺷﮏ و ﺑﺮاﮐﺎﻧﯽ ھﯚﯾﻪﮐﻪ ﭘﺮﺳﯿﺎردهﮐﻪن ،ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﻟـﻪ وﻣﯿﺎﻧـﺪا دهـﺖ " :ھـﻪﺗﺎ ﺋﻪوﮐﺎﺗـﻪی ﮐـﻪ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﯾﺎرﯾﮑـﺎرﯾﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸـﺎﻧﯽ ﮔـﻪ ﻟـﯽ ﮐـﻮرد و ،ﺑـﯚ وهدﯾﮫـﺎﺗﻨﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ﺋـﻪوان ﺑـﻪڕﻮهدهﭼـﻮو ،ﺋﻤـﻪ ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ داﺑﻮوﯾﻦ ،ﺑﻪم ھﻪرﮐﻪ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﯚڕش ﮐﻪوﺗﻪ داوی ﭘﯿﻼﻧﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪل و ﻟﻪ ﮔﻪل ﺟﯿﺎ ﺑﯚوه ،ﺋﻤﻪﯾﺶ ﻟﯽ ﺟﯿﺎﺑﻮوﯾﻨﻪوه و ﺧـﻪﺗﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﯽ ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﻣﺎن ﮔﺮﺗﯚﺗﻪوه ﺑﻪر" . ھــﻪر ﻟــﻪو ﭼﺎوﭘﮑﻪﺗﻨــﻪدا ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن ﺋﻪﻣــﻪش دهــ ﮐــﻪ دوای ﻣــﺎوﯾﯽ ﻟﮑﺮدﻧﯿـﺎن و ﻟ ـﮏ ھــﻪﺒاﻧﯿ ـﺎن ،ﺑــﻪ ﻣــﺎوهی ﺷــﻪش ﻣﺎﻧﮕــﺎن ﻟــﻪو ﻣﻪﺒﻪﻧﺪه دوور دهﮐﻪوﺘﻪوه و دوای ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ،ڕهوﺷﮑﯽ ﺗﺮی ﺷﯚڕﺷﮕﺮاﻧﻪ دهﮔﺮﻧﻪ ﺑﻪر. ﻣﺮﯾﻪم ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺧﺰاﻧﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﺳﯿﺎﻣﻪﻧﺪی ﮐﻮڕﯾﺎن ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی دـﺮێ دهﺑـﻦ ،ﺑـﻪ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯿﯽ ﻣﺤﻤﺪﻣﻪﻻﻋـﻪﻟﯽ ﺑﮋوـﯽ ڕادهﮔﻮﺰرﻨـﻪ ﺳﻮﻧ ، ﺑﻪم ﺳﺎﯽ ،١٩٦٧ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ھﺮﺷﮑﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺳﻮﻧ ،ﺧـﺰان و ﮐـﻮڕی ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن دهﮐﻪوﻧـﻪ ﺑﻪردهﺳـﺘﯽ ﮐﻪﺳﮏ ﺑﻪﻧﺎوی ﺣﻪﺳﯚ ﻣﯿﺮﺧﺎن و ﻟـﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪﺳـﻪر دهﺳﺒﻪﺳـﻪر دهﮐـﺮﻦ .ھـﻪر ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺳﻪﻧﮕﻪﺳـﻪر دا دووهﻣـﯿﻦ ﻣﻨـﺪاﯽ ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ،ﮐـﻪ ﺳﺎﻣهﻧﺪی ﻧﺎوه ،ﻟﻪ داﯾﮑﺪهﺑ .ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯽ ﺳﺎﻣهﻧﺪدا ،ھﺎوڕﯽ دﺮﯾﻨﯽ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ،واﺗﻪ ﺳـﻪﯾـﺪ ڕهﺳـﻮﯽ دﮫﻘـﺎن ﺋـﻪو ﭘـﻪڕی ﻓﯿﺪاﮐﺎری و ﻟﻪ ﺧﯚ ﺑﻮردوﯾﯽ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪهدات. ﭘــﺎش ﻣــﺎوهﯾ ـﻪک ،ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤــﺎن ﻧﺎﻣــﻪﯾ ـﻪک ﺑ ـﯚ ﺣﻪﺳ ـﯚﻣﯿﺮﺧﺎن دهﻧﻮوﺳ ـ و داوا دهﮐــﺎت ژن و ﻣﻨﺪاﻪﮐــﻪی ﺋــﺎزاد ﺑﮑــﺮﻦ و ڕهواﻧــﻪی ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﮑﺮﻨﻪوه ،ﺑﻪم ﺣﻪﺳﯚﻣﯿﺮﺧﺎن ھﯿﭻ وهﻣﮑﯽ ﭘﻨﺎداﺗﻪوه .ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﭼﻪﻧﺪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ دهﻧﺮﺖ و ژن و ﻣﻨﺪاﻪﮐـﻪی ﻟـﻪ دﯾﻠـﯽ و ژﺮدهﺳﺘﯽ ڕزﮔﺎر دهﮐﺎت .ﻟﻪ ڕاﮔﻮاﺳﺘﻦ و ﺟﮕﯿﺮﮐﺮدﻧﯽ ژن و ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ،ﺷـﺦ ﻟـﻪﺗﯿﻔﯽ ﺣﻪﻓﯿـﺪ ﺋﻪوﭘـﻪڕی ھﺎوﮐـﺎری ﻧﯿﺸـﺎن دهدات و ﻟـﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﻣﺎﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﺧﺎﻧﻮﯾﻪﮐﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﻪﮐﺮﺪهﮔﺮﺖ. ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪی ڕاﭘﻪڕﯾﻦ و ﺳﻪرھﻪﺪاﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﯚڕﺷﮕﺮی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﻟﻪ ژﺮ ﺗﻪم و ﻣﮋﮑﯽ ﻟ دا ﺷﺎراوه
65
ﻣﺎوهﺗﻪوه و ھﻪرﭼﻪﻧـﺪ ﮐـﻪ ڕﺒـﻪران و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑـﻪوهﻓﺎی ﺋـﻪو ھـﺰه ﺳـﺎواﯾﻪ ﻏـﻪرﻗﯽ ﺧـﻮﻦ ﮐـﺮان ،ﺑـﻪم ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺳﻪرﺑﻨﺪی ژﯾﺎن و ﺑﻪ ڕووﺳﻮوری ﮐﻪوﺗﻨﻪ ژﺮ ﺧﺎک .ﻧﺎوﯾﺎن و ﯾﺎدی ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﺎن ﺑﻮو ﺑﻪ ﺳـﻮﻨﺪ و ﺑـﻪﻨـﯽ ﮐـﻮڕان و ﮐﯿﮋاﻧـﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ژواﻧﮕﻪی دﺪاری و ﺧﻪﺑﺎت دا و ﺳﻮﻨﺪﯾﺎن ﭘـ ﺧـﻮرا .دهﻧﮕـﯽ دهﻧﮕﺒـﮋان ﺑـﻪ دهﻧـﮓ ﯾـﺎدی و ﯾﺎدﮔﺎرهﮐﺎﻧﯿـﺎن ﻻواﻧﺪﻧـﻪوه و ھـﻪﺒﻪﺳـﺘﻮاﻧﺎن ﺳﺮودﯾﺎن ﺑﯚ ھﻪﺒﻪﺳﺘﻦ .ﻣﺎﻣﻠﯽ ﻣﻪزن ﺑﻪ ﯾﺎدی ﯾﻪﮐﻪم ژواﻧﯽ ﯾﺎراﻧﯽ ﺷﯚڕش ﻟﻪ زﻣﺰﯾﺮاﻧﯽ ﺳﻪرﮐﻪش دا ،ڕهﻣﺰی ڕازﮑﯽ ﺑـﻪ ﮔـﻮﯽ ﺧـﻪـﮏ دا ﭼﺮﭘﺎﻧﺪ ،و ھﻤﻦ ـ ێ زاﻧﺎو ﺷﺎﻋﻴﺮی ﻣﻴﻠﻠﯽ ﻛﻮرد ڕاﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪﮐﻪ ڕهوهز ﺑﻪ داردهﺳﺖ وردﻧﺎﺑﺖ وﺳـﻮﻟﻪﯾﻤـﺎن ﺑـﻪ ﮔﻮﻟﻠـﻪ ﻧﺎﮐﻮژرـﺖ و ﺷـﺮﮐﯚ ﺑﮑﻪس ھﻪﻟﺒﻪﺳﺘﯽ ﺑﯚ دهﻧﻮﺳﺖ وﺑﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ھﻪﺳﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﯾﺎدی ﮐﺎک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﻌﺮ و ھﻪﺒﻪﺳﺖ ﺑو دهﮐﻪﻧﻪوه.
66
ﺷھﯿﺪ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﻛ ﯾﻪ؟ ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷری ﺟﻮوﻧی ٤٧ - ٤٦
• ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ :ھﻪﻣﻨﺸﯿﻦ ﺑﻪھﺎر • وهرﮔاﻧﯽ :ﺷﺎھﯿﻦ ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﺑﻪداﺧﻜﯽ زۆرهوه ﻟﻪ ﺣﻪﻓﺘﺎﻛﺎن دا ھﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ ھﻪﺪهﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﻛاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮان .ﺑـﯚ وﻨـﻪ » ﺳﺪﯾﻘﯽ ﺋﻪﻧﺠﯿﺮی« ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﻋﻪﺑـﺪوی ﺋﯿﺴـﺤﺎﻗﯽ دا ،ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﻜﯽ ﭘـﺎرﺗﯽ دﻤـﻮﻛات ﻟـﻪ ﺑﻪرﭼﺎوی ﺧﻪﻚ ﺑﻪ دهﻣﺎﻧﭽﻪ دهﻛﻮژرێ. ﻟﻪم ﻧﻮهدا ﺳﺎواك ﻟﻪ ﺧﯚﺷﯿﺪا ﺋﯚﻗﺮهی ﻧﯿﻪ و دهﺳﺖ دهﻛﺎت ﺑﻪ ﺗﯿﺮۆری ﻛﺎدرهﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛات و ﺑﯚ وﻨﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤٨دا ﻛﺎﺗـﻚ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ دهﭼﺘﻪ ﺋﺎودهﺳﺘﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ڕﮕﻪی ﺗﻪﻗﺎﻧﺪﻧﻪوهی ڕۆﻣﺎﻧﻪﯾﻪك ﺋﻪم ﻣﺮۆﭬﻪ ﻣﻪزﻧﻪ دهﻛﻮژﺖ .ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ﭼﻮار ﻛﻪﺳﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ١٣٤٢ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﺳﺎﺧﻜﺮدﻧﻪوهی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛاﺗﯿﺎن ﭘﻚ ھﯿﻨـﺎ ﻛـﻪ ﺳـﺎواك ڕﻗﻜـﯽ زۆری ﻟﯿﺎن ﺑﻮو)ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤٣ﻣﻪﻻ ﺋﺎوارهش دهﭼﺘﻪ ﻧﺎو ﺋﻪم ﻛﯚﻣﯿﺘﻪوه( ﻛﯚﻣﯿﺘﻪ ﺑﯚ ﭘﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ،ﺳ دهﺳﺘﻪ ﭘﻚ دﻨﺖ و دهﯾﺎن ﻧﺮﺘﻪوه ﺑﯚ ﺋﺮان. ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪم دهﺳﺘﺎﻧﻪﯾﻪ و ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﯾﻪﻛﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن و ....
67
ﻗﺎدر ﺳﻨﻮرﺑﻪﻧﺪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧـﯚی ھـﻪﺑﻮو ،ﺑـﯚ وﻨـﻪ ﭘـﺎش ﻛـﯚﻧﮕﺮهی دووهم ،وهك دهرﺑﯾﻨـﯽ ﻧﺎڕهزاﯾـﻪﺗﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی »ورﭼـﻪك« ﻟـﻪ ﺧﺎﻛﯽ ﺋﺮان ،ﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮت ،ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺗﺒﻨﯽ ﺧﯚی ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﺳﺎﺧﻜﺮدﻧﻪوه و ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﻧﻮێ ھﻪﺑﻮو.... ﭘﺎش ﻟﺪاﻧﻪ ﯾﻪك ﻟﻪ دوا ﯾﻪﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎواك ﻟﻪ ﺟﻮﻧﻪوهی ﭼﻪﻛﺪاری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن_ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﻛﺎن ﻟـﻪ ﺋـﺮان ڕاﯾـﺎن ﻛـﺮد و ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋــﺮاق ﻛﯚﺑﻮوﻧــﻪوه .ﻗــﺎدر ﺷــﻪرﯾﻒ ﻛــﻪ ﭼــﻪپ ﺑــﻮو ،ﺧــﯚی ﮔﻪﯾﺎﻧــﺪه « ﺑــﻪﻛﺮهﺟﯚ« .ﻗــﺎدر ﻟــﻪم ﻛﺎﺗــﻪدا ﺑــﻪ ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯽ ﺟــﻪﻻل ﺗﺎــﻪﺑﺎﻧﯽ و ﻛﺎدرهﻛﺎﻧﯽ ڕﻜﺨﺮاوی ﺷﯚڕﺷﮕ ﻛﻪوﺗﻪ ڕﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﭘش و ﺑواﻧﻪی ﻛﻪ ﺗﻮﺷﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻧﻪﺑﻮﻧﯽ ڕﯾﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺑﺒﻮن. ﻧﺎوی ﺋﻪﺳﯽ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ،ھﺎﺷﻢ ﺋﻪﻗﻪﻟﯚﻟﺘﯚﻻب )ھﺎﺷﻢ اﻗﻞ اﻟﻄﻼب( ﺑﻮو ،ھﺎﺷﻤﯽ ﻓﻪﻗ ﺳﺎﻪ و »ﻣﺎم ﺳﻠﻤﺎن« ی ﺷﯿﺎن ﭘ دهوت. ﺑﻪ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻗـﺎدر ﺷـﻪرﯾﻒ ﻛـﺎوه ) ﺟﮕـﺮی ﻣـﻪﻻ ﺋـﺎواره( دهﺑﺘـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﻛﺎن .ﺑـﻪم ﺳـﺎواك ﺑـﻪ دهﺳـﺘﯽ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﻧﯚﻛﻪرهﻛﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ ﻛﻪ ﺟﻠﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻟﻪﺑﻪردا ﺑﻮو ﺋﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪه ﺋﺎزاﯾﻪی ﻟﻪ ﻗدزێ داﯾﻪ ﺑﻪر ڕهﮔﺒـﺎر و ﺷـﻪھﯿﺪی ﻛـﺮد .ھـﻪر ﻛﻪﺳـﻚ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻛﺎوه و ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﺳﺘﺎﻧﺪ ،ﺳﺎواﻛﯽ زۆر زۆر ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﻛﺮد .ﻟﻜﯚﻪرهواﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی دژی ﺧﺮاﭘﻜﺎری ﻟﻪ ﺳـﺎﯽ ٥٣ﻛـﻪ ﻛـﺎﺗﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﺗﺪهﭘﻪڕی ،ﺧﯚﺷﺤﺎﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﮔﯿﺎن ﺑﻪﺧﺖ ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ،ﻧﻪدهﺷﺎردهوه... ﻟﻪﺧﯚڕا ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻟـﻚ ھﻪﻮهﺷـﺎﻧﯽ »ﻛﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﯚڕﺷـﮕی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮان« و ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻛـﺎك ﺳـﯿﻤﺎﯾﻠﯽ ﺷﻪرﯾﻒ زاده ) ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻚ دهﯾﺨﻪﻧﻪ ﻣﻞ ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ( و ﻣﯚﻋﯿﻨﯿـﻪﻛﺎن ،ﻣـﻪﻻ ﺋـﺎواره ،ﻣـﻪﻻ ﻣـﻪﺣﻤﻮدی زهﻧﮕﻪﻧـﻪ ،ﻣـﻮرادی ﭘـﺎداﻣﯽ) ﻣـﻮراد ﺷــﯿﺮﮋ( و ...ﻛﺎرﺑﻪدهﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷــﺎ ﺑــﯚ ﺗﺮﺳــﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧــﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺗــﻪرﻣﯽ ﺋــﻪو ﺷــﻪھﯿﺪاﻧﻪﯾﺎن ﻟــﻪ ﺷــﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ دار دهدا و ھﺎوارﯾﺎن دهﻛﺮد ﻛﻪ « ﺋﻪﻣﻪ ﺳﺰای ﺧﻪﯾﺎﻧﻪﺗﻪ«!
ﺑﮕﻪڕﯿﻨﻪوه ﺑﯚ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎﯽ ٤٧ﭼﻮﺑﻮوم ﺑﯚ »ﺋﺎﯚت« .ﺋﺎﯚت ﮔﻮﻧﺪﻜﯽ ﺳﻪر ﺳﻨﻮره ﻛﻪ ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ھﻪﻜـﻪوﺗﻮوه .ﻟﻪڕﮕـﻪی ﺳـﻮﭘﺎی زاﻧﺴﺘﻪوه )ﺳﭙﺎه داﻧﺶ( ﻣﻦ ﺋﺎﯚﺗﻢ ﻧﺎﺳـﯽ .ﻣـﻦ ﺗﻪﻣـﻪﻧﻢ زۆر ﻧـﻪﺑﻮو و ﻣﯚـﻪﺗﻢ ﻟـﻪ داﯾﻜـﻢ و ﺑـﺎوﻛﻢ ورﮔـﺮت ﻛـﻪ ﺗـﻪﻧﮫﺎ ﺑﭽـﻢ ﺑـﯚ ﺋـﺎﯚت... ھﻪرﭼﯚﻧﻚ ﺑﻮو ڕازی ﺑﻮون ...ﻟﻪ ﺗﺎراﻧﻪوه ﺑﯚ ﻛﺮﻣﺎﺷﺎن و ﻟﻪوﻮه ﺑﯚ ﺳﻨﻪو ﻟﻪوﺸﻪوه ﺑﯚ ﺳـﻪﻗﺰ و ﭘﺎﺷـﺎن ﺑـﯚ ﺑﺎﻧـﻪ ڕۆﺷـﺘﻢ .ﺋﺴـﺘﻪ دهﺑـﻮو ﺑﭽﻢ ﺑﯚ ﺋﺎﯚت .ﻧﺎﺳﯿﺎوهﻛﻪی ﻣﻨﯿﺶ ھـﺎﺗﺒﻮه ﺑﺎﻧـﻪ ﺗـﺎﻛﻮ ﺋﺴـﺘﺮ ﺑـﻪ ﻛـﺮێ ﺑﮕﺮـﺖ .ﺑـﻪم ﺟﺒـﻪﺟ ﻧـﻪﺑﻮو و ﺑﯾﺎرﻣـﺎن دا ھـﻪرﭼﯚﻧﻚ ﺑـﺖ ﺧﯚﻣﺎن ڕﯽ ﻛﻮ ﺑﮕﺮﯾﻨﻪ ﺑﻪر! ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ھﻪر ﻛﻪﺳﻚ دهﭼﻮ ﺑـﯚ ﺋـﺎﯚت دهﺑـﻮو ﺋـﺎرهﻗﯽ ﻛـﻮﺑﯾﻦ و ڕﮕﺎﯾـﻪﻛﯽ دووری ﺑﺷـﺘﺎﯾﻪ! ﻣﻨـﯿﺶ ﻛـﻪ ﻗﻪت ﺳﻪﻓﻪرم ﻧﻪﻛﺮدﺑﻮو و ﻧﻪﺧﺎراﺑﻮوم... ﺷﻪو ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪﻚ ﻣﺎﯾﻨﻪوه و ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ڕێ ﻛﻪوﺗﯿﻦ ،ﺑﻪ ھﻪر ﻣﻪﯾﻨﻪﺗﯿﻪك ﺑﻮو ،ﺗﯿﻨﻮو و ﻣﺎﻧﺪوو ﮔﻪﺷﺘﯿﻨﻪ ﺋﻪوێ ...ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺑﯿﺮهوهری
68
ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻦ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪم ﮔﻮﻧﺪه ﭘ ﻟﻪ ﻣﮫﺮهﺑﺎﻧﯽ و ﺗﺮێ ﯾﻪ... ﺷﻪواﻧﻪ ﻟﻪ دهرهوهی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﻪ دهﺧﻪوﺗﯿﻦ ...ڕۆژﻜﯿﺎن ،ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ زوو ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﺧﻪوی ھﻪﺳﺘﺎﻧﻢ... ﭼﺎوم ﻛﻪ ھﻪﺒی ﺗﺮﺳﺎم ،دﯾﺘﻢ ﯾﻪﻛﻚ ﺑﻪ ﭼﻪك و ﻓﯿﺸﻪﻛﻪوه ﻟﻪ ﺳﻪر ﺳﻪرم وهﺳﺘﺎوه ،ﻻم ﺳﻪﯾﺮ ﺑﻮو ﻛﻪ ﭘﺪهﻛﻪﻧﯽ ...وﺗﯽ ﺑﺒﻮره ﻛﻪ ﻟـﻪ ﺧﻪوم ھﻪﺳﺘﺎﻧﯽ ،ﭘﺮﺳﯿﻢ ﺋﻮه» ﭼﻪﺗﻪن؟« ﭘﻜﻪﻧﯽ وﺗﯽ ﻧﺎ ،ﭼﻪﺗﻪ ﯾﺎﻧﯽ دز ...وﺗﻢ ﻛﻪواﺗـﻪ «ﺟﺎﺷـﻦ« ،وﺗـﯽ ﻧـﺎ ،ﻣـﻦ و ھﺎوڕﻜـﺎﻧﻢ ﻛـﻪ دواﺗﺮ دهﯾﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻦ و ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﺧﻪﺑﺎت دهﻛﻪﯾﻦ ...ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻦ ﭼﻪﺗﻪ ﯾـﺎن ﺟـﺎش ﺑﻮاﯾـﻪﺗﻢ دهﻣﺘـﻮاﻧﯽ ﺗـﯚ ﻟـﻪ ﺧـﻪودا ﺑﻜـﻮژم و ﮔﻮﻧﺪهﻛﻪ ﺋﺎﮔﺮ ﺗﺒﻪردهم .ﺋﻤﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻦ ،وﺗﻢ ﯾﺎﻧﯽ ﭼﯽ؟ وﺗﯽ واﺗﻪ ﺋﻪوهی ﻛـﻪ ﺋﻤـﻪ ھـﻪر ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎوه ﻛﺸـﻪی ﻣﺮدﻧﻤـﺎن ﭼﺎرهﺳـﻪر ﻛﺮدووه ...ﭘﺎﺷﺎن وﺗﯽ ،دوو ﺳ ﺟﺎر داﻛﯚﻛﯽ ﻛﺮدهوه «ﺋﻪﮔﻪر ﺣـﻪز دهﻛـﻪی« وهره ﺑـﯚ ﻣﺰﮔـﻪوت ،ﭼﻮﻧﻜـﻪ ھﺎوڕﻜـﺎﻧﻢ ﻟـﻪوﻦ .ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛـﻪ زۆر ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﻪ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻮو .دهور و ﺑﻪری ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﻪ ﻟﻪﻻﯾـﻪن ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪوه ﮔﯿـﺮا ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﭼـﻪك و ﺧـﻪﻧﺠﺮﯾﺎن ﭘـ ﺑـﻮو .ھـﻪر ﻛـﻪ ﮔﻪﺷﺘﻤﻪ ھﻪﯾﻮاﻧﯽ ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﻛﻪ ﭘﯿﺎوﻜﯽ ﺑﻪڕﺰ ﻛﻪ ﭼﺎوﻜﯽ ﺧﻮار ﺑﻮو ،ھﺎﺗﻪ ﺑﻪر دهﻣﻢ و ﺑﻪ ﻣﮫﺮهﺑـﺎﻧﯽ ﺳـوی ﻛـﺮد ...ﻟـﻪ ﺧﺎﻛﯿﻨـﻪﯾﯽ ﺋـﻪو ﭘﯿﺎوه ڕاﻣﺎم. وﺗﯽ ﻧﺎوی ﻣﻦ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻔﻪ « ﭼﺎﻛﯽ ﺷﻜﻮر ...ﺳﻪر ﭼﺎوهﻛﺎﻧﻢ« وﺗﻢ ﻛﻮردی ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﭘ ﻛﻪﻧﯽ و وﺗﯽ دهزاﻧـﻢ .ﻓـﻪرﻣﻮ داﻧﯿﺸـﻪ .ﺑﺒـﻮره ﻛـﻪ ﻟــﻪ ﺧــﻪو ھــﻪﯿﺎن ﺳــﺘﺎﻧﺪی ...ﭘﺎﺷــﺎن ﺑــﻪ ﺗــﺮ و ﺗﻪﺳــﻪﻟﯽ دوا .ﯾــﻪﻛﻚ ﻟــﻪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﻛﺎن ﺑﺮﯾﻨﻜــﯽ ﺳــﻮﻛﯽ ھــﻪﮕﺮﺗﺒﻮو و ﯾــﻪﻛﻚ ﻟــﻪ ھﺎورﻜﺎﻧﯽ ﺧﻪرﯾﻚ ﺑﻮو ﺑﺮﯾﻨﻪﻛﻪی ﺑﯚ دهﺑﻪﺳﺖ ...ﺑﯿﺮم دﺘﻪوه ﻛﻪ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪم ﺟﺎر وﺷﻪی ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﻤﻢ ﻟﻪ ﻗﺎدر ﺷـﻪرﯾﻔﻪوه ﺑﯿﺴـﺖ .ﭘﺎﺷـﺎن ﺑﻪ ﺗـﻪواوی و ﺑـﻪ وردی ﺷـﯽ ﻛـﺮدهوه .ﺑﯿـﺮم دﺘـﻪوه ﻛـﻪ ﺑﺎﺳـﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺳـﭙﯽ دهﻛـﺮد و دهﯾـﻮت ﺋﻪﻣـﻪ ﭘﻼﻧـﯽ » ﻛﻨـﺪی«ﯾـﻪ ،ﺷـﺎ ﺳـﻪرهﺗﺎ ﻧﻪدهﭼﻮه ژﺮی ،ﺗﺎﻛﻮ ﺋﻪوهی ﻛـﻪ ﺋـﻪﻣﺮﯾﻜﺎ دۆﻛﺘـﯚر ﺋـﻪﻣﯿﻨﯽ ﻗـﻮرﻣﯿﺶ دهﻛـﺎت و ﺋﻮﻟﺘﯿﻤـﺎﺗﯚم دهدات ﺑـﻪ ﺷـﺎ ،ﺷـﺎش ﺗـﺪهﮔﺎت ﻛـﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾـﻪ ﺋﻪﻣﯿﻨﯽ ﺟﯽ ﺋﻪو ﺑﮕﺮﺘﻪوه ،ڕازی دهﺑﺖ. ﭘﺎﺷﺎن وﺗﯽ اوهﯾﺴﯽ ﺑﻪ ﻛﻮﭘﺘ ھﺎﺗﺒﻮه ﺳﯿﺎوﻣﻪ )ﺳﯿﺎوﻣﻪ ﮔﻮﻧﺪﻜﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ( ،ﺣﻮﻛﻤﻪت ﺗﯿﻨﻮی ﺧﻮﻨﯽ ﺋﻤﻪﯾﻪ... ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻪدی ھﺎوڕﯽ ﺋﻤﻪش ھﻪر ﺋﻪم ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﻪھﻠﻪوﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﺳﺪارهی دا... ﺑﺎس ﻟﻪ « ﺋﺎﯾﻪﺗﻮ ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ« ﻛﺮا و ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ وﺗﯽ ﺟﮕﻪ ﻟـﻪ ﻛﺸـﻪی ﻛﺎﭘﯿﺘﻮﻻﺳـﯿﻮن و ﺋـﻪو ﺋﺎﻣﺎژاﻧـﻪی ﻛـﻪ ﺑـﻪ زاﯾـﯚﻧﯿﺰﻣﯽ ﻛـﺮدووه، ﺷﺘﻜﯽ ﻧﻮێ ی ﻟﻪ ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯽ دا ﻧﯿﻪ .ﺑﻪم ﺋﻤﻪ ڕﺰ دهﮔﺮﯾﻦ ﻟﻪو ﻛﻪﺳﻪﺷﯽ ﻛﻪ ﯾﻪك ﻟﻪ دهی ﺋﻪو دژ ﺑﻪ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﯿﻪت ھﻪﻧﮕﺎو ﺑﻨ... ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯽ ﺑﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﻗـﺎدر ﺷـﻪرﯾﻒ ﻣﺮۆﭬﻜـﯽ ﭼـﻪپ و ڕادﯾﻜـﺎڵ ﺑـﻮو ،ﺑـﻪم ﺋـﻪو ڕۆژه ﻛـﻪ ﻗـﺎدر ﺷـﻪرﯾﻒ و ھﻪﻧـﺪﻜﯿﺎن)ﻧـﻪك ھـﻪﻣﻮﯾﺎن( ﻧﻮﮋﯾﺎن ﻛﺮد)ﺳﻮﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی دا ﻧﻮﮋ دهﻛﻪن( .ﻣﻪﻻ ﺧﻪﻟﯿﻔﻪ ﻛﻪ ﺋﯿﻤﺎم ﺟﻮﻣﻌﻪو ﺟﮕﻪی ڕﺰی ﺧﻪﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪهﻛﻪ ﺑﻮو ھﺎﺗﻪ
69
ﻣﺰﮔﻪوت ﺑﯚ دﯾﺘﻨﯽ ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﺗﺎ ﺋﻪو ﺟﯽ ﺑﯿﺮم ﺑﺘﻪوه ﭘﯿﺎو ﻣﺎﻗﻮﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪهﻛﻪ ھﻪﻣﻮﯾﺎن ھـﺎﺗﺒﻮون ...ﺷـﻪوی دواﯾـﯽ ﭘـﺎش ﺋـﻪوهی ﻛـﻪ ﺗﺎرﯾﻜﯽ داھﺎت ،ﻟﻪوێ ڕۆﺷﺘﻦ. زﯾﺎرهﺗﯽ ﺋـﻪو ﻣﺮۆﭬـﻪ ﻣﻪزﻧـﻪ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ دوو ڕووداوی ﮔﺮﯾﻨﮕـﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﻣـﻦ ﺑـﻮو ،دﯾـﺪار ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻗـﺎدر ﺷـﻪرﯾﻔﯽ دهرﯾـﺎ دـﯽ دهرﯾـﺎ ﺳـﻔﻪت، ﮔﯚڕاﻧﻜﯽ ﻗﻮﯽ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﻦ داﭘﻚ ھﻨﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻟﻪ ﭼﺎو ﺋﻪو دﯚﭘﻜﯿﺶ ﻧﻪﺑﻮوم .ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻪ ﭼﻞ ﺳﺎﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻻی ﻛﻪس ﺑﺎﺳﻢ ﻧـﻪﻛﺮدووه. ﭘــﺎﯾﯿﺰی ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ﻗــﺎدر ﺷــﻪرﯾﻒ و ﺋــﺎﯚﺗﯽ ﺟــﻮاﻧﻢ ﻟــﻪ ﺧــﻪودا ﺑﯿﻨــﯽ .دهﺗــﻮت ﺋــﻪو ڕۆژهﯾــﻪ ﻛـﻪ ﺑﯿﻨــﯿﻤﻦ ،وهك ﻓﯿﻠﻜﻤــﻚ ﺑــﻪ ﺑــﻪر ﭼــﺎوم دا ﺗﺪهﭘﻪڕی .ﻛﻪ ﻟﻪ ﺧﻪو ھﻪﺳﺘﺎم ،ﮔﺸﺖ ﺋﻪو ﺑﯿﺮهوهﯾﯿﺎﻧﻪم دڕی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺑﻪت»ﻛـﺎزاﻧﺘﺰاﻛﯿﺲ«هوه ﻧﻮﺳـﯽ ﺑـﻮوم .ڕاﺳـﺘﯿﻪﻛﻪی ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﻧﻪﻛﺎ ﺋﻪم ﺑﯿﺮهوهﯾﯿﺎﻧﻪ ﺑﻢ ﺧﺎﻓﻨﺖ ،ھﻪر ﭼﻪﻧﺪه زۆرم زهﺣﻤﻪت ﭘﻮه ﻛﺸﺎﺑﻮون. ﺑــﯚ ﻧﻮﺳــﯿﻨﯽ ژﯾــﺎن ﻧﺎﻣــﻪی ﻗــﺎدر ﺷــﻪرﯾﻒ داوای ﯾﺎرﻣــﻪﺗﯿﻢ ﻟــﻪ زۆر ﺧــﻪﻚ ﻛــﺮد ،ﺑــﻪم ﺑــﻪ داﺧﻪوهﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ دوو ﻣﺮۆﭬــﯽ ﺑــﺎش و ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ )ھﺎووﺗﯿﯿﻪك ﻛﻪ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺳﺎواك و ﺗﯿﺮۆری ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ ﻛﺮد( ھﯿﭻ ﮔﺮووپ و ڕﻜﺨﺮاوﻚ ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ وهم دا ﻧﻪﻧﻮﺳ :ﺑﻪداﺧﻪوه ﺋﻤﻪ ﻧﺎﯾﻨﺎﺳﯿﻦ... ﺋﻪﮔﻪر وا ﺑﺖ ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﺑﻠ ﭼﯽ؟ ﺋﺴﺘﻪش دهﻧﮕﯽ ﻟﻪ ﮔﻮﻢ دا دهزرﯾﻨﮕﺘﻪوه: ﺋﻤﻪ ﺟﺎش و ﭼﻪﺗﻪ ﻧﯿﻦ .ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﺗﺪهﻛﯚﺷﯿﻦ ،ﺟﮕﻪ ﻟـﻪ ﺋـﺎزادﯾﺶ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﻜﻤﺎن ﻧﯿـﻪ و ﺗـﻪﻧﮫﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻤـﺎن ڕزﮔـﺎری ﮔﻪﻟﻪﻛﻪﻣﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﭼﻨﮓ ﺳﻪرﻛﻮﺗﮕﻪر«.
70
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪو ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷری ﺟﻮوﻧی ٤٧ - ٤٦
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩٤٣ / ٤ / ١٤ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٨ / ٦ / ٢٠ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﻗﺎﻟﻮێ ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻧﺎدﯾﺎر ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهرﮔﯿﺮی ﭘﻠﻪی ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ :ﮐﺎدر ﻋﻪﺑﺪوی ﮐﻮری ﻣﯿﺮزا ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ،ﺑﺮاﭼﻮﮐﻪی ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﻣﻮﻋﻨﯽ ﯾﻪ و ﺷﻪھﯿﺪی دووھﻪﻣﯽ ﺑﻨﻪ ﻣﺎـﻪی ﻣـﻮﻋﯿﻨﯽ ﯾـﻪ! ﻋﻪﺑـﺪو ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی (١٣٢٤ / ١ / ٢٤) ١٩٤٣ / ٤ / ١٤ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎده .ﻋﻪﺑـﺪوﻼ ﻟﻪﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪی ﺳـﻪﻋﺎدهﺗﯽ ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎدو ﺳـﻪﻋﺪی دهورهی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺗﻪواو ﮐﺮدووه ،ودهورهی ﻧﺎوهﻧﺪﯾﺸﯽ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪی _ دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ،ﻣﺤﻪﻣﻪدرهزاﺷﺎ ،ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎدﺗﻪواو ﮐﺮدووه. ﻋﻪﺑﺪوﻼ ﺑﻪ ﭘـهوی ﻟـﻪ ﺳـﻮﻧﻨﻪﺗﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪﯾﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی ﻻوﺘﯿﯿـﻪوه دهﺳـﺘﯽ ﮐـﺮدووه ﺑﻪﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻧﮫﻨـﯽ .ﻟـﻪ ﺑـﻪر ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ ،ﻟﻪﻻﯾﻪکو ﻣﺎوه ﭘ ﻧﻪداﻧﯽ ﺳﺎواک ﻟﻪﻻﯾﻪﮐﯿﺘﺮ ،ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ درﮋه ﺑﻪﺧﻮﯾﻨـﺪﻧﯽ زاﻧﮑـﯚ ﺑـﺪات ،وهﮐـﻮو ﺑـﺮا ﮔﻪورهﮐـﻪی_ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ،ﻧﺎﭼﺎرﮐﺮا ﺷﺎر ﺑﻪﺟ ﺑو ڕووﺑﮑﺎﺗﻪ ﭼﯿﺎ.
71
ﻋﻪﺑﺪوﻼ ﻟﻪﺳﺎﻟﯽ ١٩٦٤ - ١٣٤٣دا ﺑﻪھﯚی ھﺮﺷﯽ ﺳﺎواک ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﻟـﻪ رۆژھـﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن، دهﮔﻪڵ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ،ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪدهﺳﺘﻪوه ﻧﺎدهن و ڕوو دهﮐﻪﻧـﻪ ﻧـﺎو ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن .ﻋﻪﺑـﺪوﻼ ﻟـﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﺎﮐﻪﻟﻮهی ١٣٤٣ - ١٩٦٤ھﺎﺗـﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪﺳـﻪر .ﺋـﻪو دهﻣـﻪ ﺑﻨﮑﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪﺳـﻪر ﺑـﻮو .ﻋﻪﺑـﺪو ﻟﻪھﺎوﯾﻨﯽ ﺋﻪوﺳﺎﻪدا ،ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ دهﮔﻪڵ دوو ﺧﻮﻨﺪﮐﺎری ﺗﺮ ڕواﻧﻪی ﮐﺮدن ﺑﯚ ﺑﻪﻏﻪدا ﮐﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚی ﺑﮑـﺮێ ﺑﯿﻨﺮﺘـﻪ دهرهوه_ ﺋﻮروﭘــﺎ ﺑﻮﺧﻮﻨــﺪن .دوای ﻣﺎوهﯾــﻪک ﻣﻪﺣﺘــﻪل ﺑــﻮون ﻟﻪﺑﻪﻏــﺪا ،ﺳــﻪﻓﻪرهﮐﻪی ﺑﯚﻧﻪﮐﺮاﮔــﻪڕاوه ﺳﻪﻧﮕﻪﺳــﻪر .ﺋﻪوﺟﺎرهدهﮔــﻪڵ ﺑﻪﺷــﯽ ﺗﺎﯾــﭗ وﭼﺎﭘﻪﻣﻪﻧﯽ دهﺳﺘﯽ ﮐﺮد ﺑﻪﮐﺎر .ﻋﻪﺑﺪوﻼ ﻻوﮑﯽ ﺧﺎوهن ﺋﯿﻨژی و ﺑﻪ ﺣﻪوﺳﻪﻟﻪ و ﭘﺸﺘﮑﺎرﺑﻮو .ﻟﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی 2دا ﺑﻪﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﭼـﺎوهدﺮی ھﻪﺒﮋﺮدرا. ﻟﻪھﺎوﯾﻨﯽ ١٩٦٥دا دهﮔﻪڵ ﮐﺎک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن و ﮐﯚﻣﻪﮏ ﻟﻪ ﮐﺎدرو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﯚ ﮐﺎری ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ،ﮔﻪڕاوه ﻧﺎوﺧﯚی وت .ﻣﺎوهی ٧ - ٦ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻪ ﻧﺎوﺧﯚی وت ﻣﺎوه .ﻋﻪﺑﺪو دهﮔﻪڵ ﺋﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﺷﺎر ﻣﻪزن ﺑﺒﻮو ،ﺳﻪرﺑﺎزﯾﯽ ﻧﻪﮐﺮد ﺑﻮو ،ﮐﻮرده ﮔﻮﺗـﻪﻧﯽ ھﺸـﺘﺎ زۆری ﭼﻪرﻣﻪﺳــﻪری ژﯾــﺎن ﻧﻪﭼﺸــﺘﺒﻮو ،ﺑــﻪم ھــﻪﺗﺎ ﺧــﻮا ﺣــﻪزدهﮐﺎ ﺋــﺎزاو ﻧــﻪﺗﺮس ﺑــﻮو! وای ﺧﯚﭘﺸــﺎن دهدا ﮐــﻪ ﻗــﻪت ﻟــﻪ ﺷــﺎر ﮔﻪورهﻧــﻪﺑﻮوه. ﭘﺎرﺗﯿﺰاﻧﮑﯽ ﺑﻪﺗﻪواو ﻣﺎﻧﺎﺑﻮو .دوای ﺋﻪوهی ﮐﻪﮐﺎک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﮔﻪڕاوه ،دهﮔـﻪڵ ﮐـﺎﮐﯽ و ﮐﯚﻣـﻪﻚ ﻟـﻪ ﮐﺎدروﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ دوور ﺧﺮاﻧـﻪوه ﺑـﯚ "دۆﻪ ڕهﻗﻪ" .ھﻪﺗﺎ ﺋﻪو دهﻣﻪی ﮐﻪ ﮐﻪوﺗﻨﻪﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎری ﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺷﯚڕﺷﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪر ﻟﻪ "دۆﻪ رهﻗﻪ" و "دﺮێ" ﻣﺎﻧﻪوه. دواﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﭼﺎرﺑﻮو دهﮔﻪڵ ﮐﺎﮐﯽ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﻪﻪ ﮐﺎدرو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪ ،ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﺑﻪﺟ ﺑﻦ ،رووﯾﺎن ﮐﺮدهوه وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻋﻪﺑﺪو ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم دهرﮔﯿﺮی دا ،ﻟﻪ ﭼﯿﺎی ﺳﭙﯽ ﺳﻪﻧﮓ ﺑﺮﯾﻨـﺪارﺑﻮو .ﻟـﻪو دهرﮔﯿﺮﯾﯿـﻪدا ﻋﻪﺑـﺪو ﺋـﺎزاﯾﯽ و ﺑـﻮﺮی ﺧـﯚی ﻧﯿﺸـﺎﻧﺪا .دوای دهرﮔﯿــﺮی ﺑــﯚ دهرﻣــﺎن ﮐﺮدﻧــﯽ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐـﻪی ﮔــﻪڕاوه ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼــﻪی ﺳــﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﭼــﻮوه ﻣــﺎﯽ ﺷــﯿﺦ ﻟــﻪﺗﯿﻔﯽ ﺷــﺦ ﻣــﻪﺣﻤﻮدی ﻧــﻪﻣﺮ .ﺑــﻪھﯚی ﺷــﯿﺦ ﻟﻪﺗﯿﻔـﻪوه ،دوﮐﺘـﻮران ﺗــﻪداوﯾﯿﺎن ﮐـﺮد ،ﭘـﺎش ﭼﺎﮐﺒﻮوﻧــﻪوهی ﺑﺮﯾﻨﻪﮐـﻪی ﺧـﺮا ﮔــﻪڕاوه ﻻی ھﺎوڕﮑـﺎﻧﯽ ،ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼــﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎدو ﺑﯚﮐــﺎن وﺳﻪردهﺷﺖ ،ﻟﻪ ﺟﻪوﻟﻪ داﺑﻮون .ﻋﻪﺑﺪوﻼ دوای ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﮐـﺎک ﺳـﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑـ وﭼـﺎن ﺧـﻪرﯾﮑﯽ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﺑـﻪرﮔﺮی ﮐـﺮدن و دارﺷﺘﻨﻪوهی ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﯽ ﺑﻪھﺰ ﺑﻮو .دهﮔﻪڵ ھﻪﻣﻮو ﺑ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ و ھﺮﺷﯽ ﺑﻪرﺑوی ﻟﻪﺷﮑﺮی ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎﯾﯽ ،ﺳﻪﻧﮕﻪری ﻏﯿﺮهﺗﯽ ﭼـﯚل ﻧــﻪﮐﺮدو ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑــﻪﺟ ﻧﻪھﺸــﺖ .ﻣﺮدﻧــﯽ ﻟــﻪ ﭘﻨــﺎو ڕزﮔــﺎری ﮔﻪﻟــﻪ ﭼﻪوﺳــﺎوهﮐﻪﯾﺪا ،ﺑــﻪﻻوه ﺧﺆﺷــﺘﺮ و ﺑــﻪ ﭼﮋﺗــﺮ ﺑــﻮو ﻟﻪﺗﻪﺳــﻠﯿﻢ و ﻣﻪﺗﻪرﺰ ﭼﯚل ﮐﺮدن! ھﻪﺗﺎ ﺋﻪو ڕۆژهی ﮐﻪ دهﮔﻪڵ ھﺎوڕﯽ ﺑﻪ ﺟﻪرگ و ﺋﺎزای ،ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم ،ﺑﻮﺮاﻧﻪ درﮋه ﺑﻪﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهدن .ﻣﺨﺎﺑﻦ ﺷﻪوی (١٣٤٧ / ٣ / ٣٠) ١٩٦٨ / ٦ / ٢٠ﻟــﻪ ﻧﺰﯾــﮏ ﮔﻮﻧــﺪی ﻗــﺎﻟﻮﯽ ﻧﺎوﭼــﻪی ﮔــﻪورﮐﯽ ﻣﻮﮐﺮﯾــﺎن ،ﻟﻪﺷــﮑﺮﮑﯽ ﻟﻪڕادهﺑــﻪدهری ژاﻧــﺪارم وﺟــﺎش و دﻻوهرو ھــﻪواﻧﯿﺮوز ،ﺋﺎﺑﻠﻮﻗــﻪﯾﺎن دهدن .ﻟــﻪو ﺷــﻪڕه ﻧﺎﺑﻪراﻧﺒــﻪرهدا ﻋﻪﺑــﺪو و ﻣﯿﻨــﻪ ﺷــﻪم ،ﺷــﻪھﯿﺪ دهﮐــﺮﻦ .ﺋﯿﺘــﺮ ﻋﻪﺑــﺪو ﻟــﻪ ٣٠ی ﺟﯚزرداﻧﯽ ١٣٤٧دا .ﻟﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪری ﺷﻪڕﻓﺪا ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎوی ﺑـﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﮔﻪﻟـﻪ ﺑـ ﻣﺎﻓﻪﮐﻪﯾـﺪا ،دهﮔـﻪڵ ﻣﯿﻨﻪﺷـﻪم ،دـﻪ ﭘﻟـﻪ ﺋﺎواﺗﻪﮐـﻪﯾﺎن ﺑـﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟﻪ ﻟﺪان دهﮐﻪوێ و ﭼﺎوهﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﮑﺪهﻧﻦو ﻻﭘﻪڕهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮﻟﻪ ﻣﮋووی ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧﻮﻨﺎوی ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﯾﺎن،
72
ﺋﺎزاﯾﺎﻧﻪ و ﺳﻪرﺑﻪرزاﻧﻪ ،ﺑﻪﺧﻮﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهڕهﻧﮕﻨﻦ و ﺗﯚﻣﺎردهﮐﻪن ،ﺑﻪڕوﺣﮑﯽ ﺷﺎدهوه ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪﮔﻪل وﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن دهﮐﻪن. ﺋﻪوﺟﺎرهﻟﻪﺷﮑﺮی ژاﻧﺪارﻣﻪری ﺋﯿﺮان ،ﺗﻪرﻣﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻼو ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم ﻧﺎدهﻧﻪوه ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ،ﺷﻪو ﺑﻪدزی ڕهواﻧﻪی ﭘﺎدﮔـﺎﻧﯽ ﺟﻪـﺪﯾﺎن ﯾـﺎن ﭘﺮاﻧﺸــﺎرﯾﺎن دهﮐــﻪن ،ﺗﻪرﻣــﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﺷــﺎرﻧﻪوه! ھــﻪﺗﺎ ﺋﺴــﺘﺎش ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﻧــﻪزاﻧﺮاوه ﮐــﻪ ﮔﮑﯚﮐــﻪﯾﺎن ﻟــﻪ ﮐﻮﯿــﻪ؟ ﻟــﻪو ﺷــﻪڕهدا، ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯿﺶ ﺑــﻪﻧﺎوی ﺣﻪﺳــﻪن ﺧﻮڕﺧــﻮڕهﯾﯽ ﺑــﻪ ﺑﺮﯾﻨــﺪاری دهﺳــﮕﯿﺮدهﮐﺮێ ،دواﺗــﺮ ﺋــﻪوﯾﺶ ﺷــﻪھﯿﺪ دهﮐــﺮێ .ﺋــﺎ ﺑــﻪو ﺟــﯚره ﺋــﻪواﻧﯿﺶ ﺑﻪﺳﻪری ﺑﻪرزهوه ،ﺗﮑﻪڵ ﺑﻪ ﮐﺎرواﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو ﺑﻮون .روﺣﯿﺎن ﺷﺎد! ﺑﯚﯾﻪ ھﻤﻨﯽ ﻧﻪﻣﺮﻟﻪﺑﺎرهﯾﺎﻧﺪا ده :ﺑﻪﻧﺎھﻪق ﺧﻮﻨﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪر دهڕﮋن -ﺷﻪھﯿﺪی ﺑ ﺳﻪرو ﺑ ﺷﻮﻦ دهﻧﮋن. ﻣﺤﻪﻣﻪدی ﺧﺰری
73
ﺷھﯿﺪ ﻣﻪﻻ ﻣﻪﺣﻤﻮد ﺋﻪﺣﻤﻪد زاده) ﻣﻪﻻ ﻣﻪﺣﻤﻮد زهﻧﮕﻪﻧﻪ( ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷری ﺟﻮوﻧی ٤٧ - ٤٦
ﺧﻪﮑﯽ :ﻗﯚﻐﻪﺗﻪﭘﻪ ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻗﯚﻐﻪﺗﻪﭘﻪ ... ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٧ / ١٠ / ١٣ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺑﻪﯾﺮهم ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهﮔﯿﺮی ﭘﻠﻪی ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ :ﮐﺎدر ﺗﻜﯚﺷﻪری ﺋﺎزاو دﻤﻮﻛﺮات ﻣﻪﻻ ﻣﻪﺣﻤﻮد ﺋﻪﺣﻤﻪدزاده ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ زهﻧﮕﻪﻧـﻪ ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﻗﯚﻐﻪﺗﻪﭘـﻪ ﻟـﻪ ﺧﺰاﻧﻜـﯽ ﺟﻮﺗﯿـﺎر ﻟـﻪ داﯾـﻚ ﺑـﻮو. ھﻪر ﻟﻪ ﻣﻨﺪاﯿﻪوه ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮهی ﻓﻪﻗﯿﺎن دهرس ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ دهﺳﺖ ﭘﻜﺮد .ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﺧﻮﻨﺪن و ﻓﻪﻗﯿﻪﺗﯽ و ﮔﻪڕان ﺑﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟـﻪ زوـﻢ و زۆری ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪﻛﺮﮕﯿﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﺎران ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻮو .ﻟﻪﺟﯿﺎﺗﯽ ﺋﻪوهی ﺑﭽ ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪﻚ ﺑﺒﺘﻪ ﻣﻪﻻ و ﭼﺎوﺑﺒﺮﺘـﻪ زهﻛـﺎت و ﺳﻪرﻓﺘﺮهی ﮔﻪﻟـﻪ ھـﻪژار و ﺑﻪﺷـﺨﻮراوهﻛﻪی رﮕـﺎی رهزﮔـﺎری و ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯽ ﻧﻪﺗـﻪوه وﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﻪﻛﻪی ﮔﺮﺗﻪﺑـﻪرو ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﻛﺎدرﻜﯽ ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻮو ﻣﺎﻧﺪوﻧﻪﻧﺎس ﺑﻮو. ﻟﻪ رﻜﻪوﺗﯽ ١٩٦٧ / ١٠ / ١٣ﻣﻪﻻ ﻣﻪﺣﻤﻮدی زهﻧﮕﻪﻧﻪ ﻟﻪ ﻧﯿﺰﯾﻚ ﺋﺎواﯾﯽ ﺑﻪﯾﺮهم ﺗﻮﺷﯽ ﭼﻪﻧﺪ ژاﻧﺪرﻣﻪ دهﺑ ﻛﻪ دوو ﻛﻪﺳﯽ ﺑـ ﺗﺎواﻧﯿـﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮو ﺑﯚ ﻣﻪھﺎﺑﺎدﯾﺎن دهﺑﺮدن .زهﻧﮕﻪﻧﻪی ﻧﻪﻣﺮوهك ﻣﺮۆﭬﻜﯽ دﺴﯚز دهﯾﻪوێ ﺋﻪو دوو وهرزﺮه ھﻪژارو ﺑ ﺗﺎواﻧﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﮓ ژاﻧﺪهرﻣﻪ
74
ﺟــﻪردهﻛﺎن رهزﮔــﺎر ﺑﻜــﺎ .ﺑــﻪم ﭼﻪﺗــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗــﺎران ﺗﻪﻗــﻪ ﻟــﻪ زهﻧﮕﻪﻧــﻪو ھﻪواﻪﻛــﻪی دهﻛــﻪن ﻣﻪﻻﻣــﻪﺣﻤﻮد ﺷــﻪھﯿﺪ دهﻛــﺮێ وھﻪواﻪﻛــﻪی ﺑﺮﯾﻨﺪاردهﺑ . ژاﻧﺪرﻣﻪﻛﺎن ﺗﻪرﻣﯽ ﺑ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﻣـﻪﻻ ﻣـﻪﺣﻤﻮدی زهﻧﮕﻪﻧـﻪ ﻟـﻪ ﭘﺸـﯽ ﺟﯿﺒﻜـﯽ ﻧﯿﺰاﻣـﯽ دهﺑﻪﺳـﺘﻦ و ﺑـﻪ ﺷـﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد و ﻧﻪﻏﻪده و ﺷﻨﯚ و ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎردا دهﮔن . ﻟــﻪ ﺷﯚڕﺷــﯽ ١٩٧٩ﻣﺤﻪﻣﻤــﺪ زهﻧﮕﻪﻧــﻪ ﻛــﻮڕی ﺷــﻪھﯿﺪ ﻣــﻪﻻ ﻣــﻪﺣﻤﻮد دهﮔــﻪڵ ھــﻪزاران زهﻧﮕﻪﻧــﻪی دﯾﻜــﻪ ﺑــﻪ دژی داﮔﯿﺮﻛــﻪراﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ھﻪﺳﺘﺎﻧﻪوه .
ﺷھﯿﺪ ﻧﺤﯚ ﭘﺎﺷﺎی ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﺑﺎﭘﯿﺮﺷﻜﺎك ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﯿﺰب
ﺧﻪﮑﯽ :ﺳﺎﻛﺎن ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﺳﺎﻛﺎن ١٩٢٦ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٧ / ٥ / ١٧ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺧهﻋﻪﺟﻪم ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﺳﺎﻛﺎن ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دەرﮔﯿﺮی ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛﺎك ﻧﺤﯚ ﺧﻪﻜﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺳﺎﻛﺎن ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪی ﺷﻜﺎﻛﺎن ﺑﻮو.ﻧﻮح ﻧﺎوی راﺳﺘﯽ ﻛﺎك ﻧﺤﯚﯾﻪ،ﻛﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﻜﺎﻛﺎن ﻧﻮح ﺑﻪ ﻧﺤﯚ ﺑﺎﻧﮓ دهﻛﻪن،
75
وه ﻟﻪ ﻧﺎو ﺣﯿﺰﺑﺪا ﺑﻪ ﺑـﺎﭘﯿﺮ ﺷـﻜﺎك ﻧﺎﺳـﺮاﺑﻮو.ﺑﺎﭘﯿﺮﺷـﻜﺎك ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻪﭘﯿﺎوﻜﯽ دﺴـﯚز ودوژﻣﻨـﯽ زوـﻢ و زۆری ﺣﻜﻮوﻣﻪت ودهرهﺑﻪﮔﻪ ﺧﺎﺋﯿﻨﻪﻛﺎن ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو. ﺳﺎﯽ ١٩٥٩ﻛﻪوﺗﻪ ﺑﻪرﭘﻪﻻﻣﺎری ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨـﻪت وﮔﯿـﺮا و ﭘـﺎش ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎڵ زﯾﻨـﺪان ﺋـﺎزادﻛﺮا.ﻛـﺎك ﺑـﺎﭘﯿﺮ ﺑـﻪﮔﺮﺗﻦ و ﺷـﻜﻨﺠﻪوﺋﺎزاری ﭼﻜﺎوﺧﯚراﻧﯽ ﺷﺎ ﭼﺎوﺗﺮﺳﻦ ﻧﻪﻛﺮا وھﺎﺗﻪوه رﯾﺰی ﺗﻜﯚﺷﻪراﻧﯽ دﻤﻮﻛﺮات . ﻟﻪھﺎوﯾﻨﯽ ١٩٦٧ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪﻟﻤﺎس ﻟﻪﺧهﻋﻪﺟﻪم ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ٨٠ژاﻧﺪارﻣﻪوه ﮔﻪﻣﺎرۆ دهدرـﻦ وﻟﻪﺧﻪوـﺪا دهﺑـﻦ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻛـﻪوه دهﺳﺘﺮﮋﯾﺎن ﻟ دهﻛﻪن و ﻟﻪھﻪوهﻟﯿﻦ دهﺳﺘﺮﮋدا ﭼﯚار ﻛﻪس ﻟﻪ ﺗﻜﯚﺷﻪرهﻛﺎﻧﯽ دﻤﻮﻛﺮات ﺑﻪ ﻧﺎوهﻛﺎﻧﯽ .ﻣﻪﺳـﻤﺎﯾﻞ ﻓـﻪﻗ ﯾﺴـﯽ ،ﻧـﺎﺟﯽ ،ﻓﯿﺮوز ﺑﺮای ﻧﺤﯚ .ﻣﺎم رهزا ﻣﺎﻣﯽ ﻧﺤﯚ ﺷﻪھﯿﺪﻛﺮان .ﻛﺎك ﺑﺎﭘﯿﺮ ﻛﻪ ھﻨﺪﻚ دوورﺗﺮ دهﺑ و ھﻪر ﭼﻮار ھﺎوڕێ ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮون و ﺑـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﻟــﺎن وهﺧــﯚ دهﻛــﻪوێ وﻟــﻪ ﺷــﻪڕﻜﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧــﻪدا ١٦ﻛﻪﺳــﯿﺎن ﻟــ دهﻛــﻮژرێ و زﯾﺎﺗﺮﻟــﻪ ٣٠٠ژاﻧــﺪارم و ﺟــﺎش ﻟــﻪ ورﻣــ و ﭘﺎﺳــﮕﺎﻛﺎن را ﺑﻪھﻠﯿﻜﯚﭘﺘﺮ دهﮔﻪﻧﻪ ﻓﺮﯾﺎی ﺑﻪﻛﺮﮕﯿﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﺑﯚ ﺷﻪر دهﮔﻪڵ ﯾـﻚ ﭘﺌﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻛـﺎك ﻧﺤـﯚ .ﭘـﺎش ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﻪﻋﺎت ﺷـﻪڕ ﺑـﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ژاﻧﺪارﻣﻜﯽ ﻛﻮرد ﺷﻪھﯿﺪﻛﺮا.
76
ﺷھﯿﺪ ﻣﺮاد ﭘﺎداﻣﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ :ﻣﺮاد ﺷﯿﺮﮋ ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷری ﺟﻮوﻧی ٤٧ - ٤٦
ﺧﻪﮑﯽ :ﺟﻪڕان ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﺟﻪڕان ... ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٦٧ / ٥ / ٥ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﮐﺎﻧﯽ زەرد ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ ... : ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺋﻌﺪام ﭘﻠﻪی ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ :ﭘﺸﻤرﮔ ﻣﺮاد ﺷﯿﺮﮋ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﻮﺗﯿﺎر ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺟـﻪڕاﻧ ﻟﻪﻧﺎوﭼـﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﻟـﻪ داﯾـﻚ ﺑـﻮو .ﻟـﻪ ﺑـﻪر زوـﻢوزۆری ﺋـﻪوﻛﺎت ﻣـﺮاد وهك زۆرﺑﻪی ﻣﻨﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺧﻮﻨﺪن ﺑ ﺑﻪش ﺑﻮو .ﻛﺎﺗﻚ ﻣﺮاد ﻛﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻻو زوﻢو ﺑﮕﺎری ژاﻧﺪارمو دهرهﺑﻪﮔﯽ ﭘ ﻗﻪﺑﻮڵ ﻧﻪﻛﺮا، ھﻪرﺑﯚﯾﻪش دهﮔﻪڵ ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻛﻪرﻗﻪﺷﺎن ﻛﻪ ﺋﺎواﻜﯽ ﻧﯿﺰﻜﯽ ﺑﻮو رﮕﺎی ﺷﺎﺧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻪﺑﻪر .ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻪﻣﺪا ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯿــﺎن دهرﻛــﺮد و ﺑــﻪ دهﯾــﺎن ﻻوی ﺧﻮﻦﮔــﻪرﻣﯿﺎن ﻟــﻪ دهوری ﺧﯚﻛــﯚﻛﺮدهوه و ﺑــﻪدهﯾﺎن ﻋﻪﻣــﻪﻟﯿﺎﺗﯿﺎن ﻟﻪﺳــﻪر ژاﻧــﺪارم وﺑــﻪرﻣﺎو ﺧــﯚری ژاﻧﺪارم ﻛﻪ ﭘﯿﺎن دهﮔﻮﺗﻦ ﭼﺮﯾﻚ ﺋﻪﻧﺠﺎمدا ،ﻛﺎك ﻣﺮاد ﺑﻮوﻗﺎرهﻣﺎﻧﯽ ﻣﻪﻧﺘﯿﻘﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر دوژﻣﻦ ﻟﻪﺑﻪری دهﻟـﻪرزی .دهﯾـﺎن ﺣﻪﻣﻤﺎﺳـﻪی ﻟـﻪ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد وهك ﺷﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧﯽ ﺑﻪردهﺳﭙﯿﺎن و ﺑﻪردهرهﺷﺎن ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪرهﺑﻪﯾﺎﻧﯽ را ﺗﺎ ﺗﺎرﯾﻜﺎﯾﯽ ﺷﻪو ﺑﻪ ده ﭘﺸﻤﻪرﮔــــﻪ ﺷﻪڕی ﻛﺮد و ﻟﻪﺷﻜﺮی ﺣﻤﻪرهزاﺷﺎی ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻوه ﮔﻪﻣﺎرۆ درا ﺑﻮون ﺗﻚ ﺷﻜﺎﻧﺪ ،و ﺑﻪدهﯾﺎن ﻛﻪﺳﯿﺎن ﻟ ﮔﻮژﺗﻨﻮ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﻛﺮدن ،ﺋﻪو
77
ﺑﻪردهڕهﺷﻪی ﻛﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪری ﻣﺮادی ﺑﻮو ،ﺑﻪﺑﻪردی ﻣﺮادﺷﯿﺮﮋ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دهر ﻛﺮدوو. ﻛـﺎك ﻣــﺮاد ﻗﺎرهﻣــﺎﻧﯽ ﺷـﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ٦٨ - ٦٧ﺑــﻮو ،ﺑــﻪم ﺑﻪداﺧـﻪوه ﻟــﻪ ﺑــﻪھﺎری ١٩٦٨دا ﻟــﻪ دۆـﯽ ﻛــﺎﻧ زهرد ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼــﻪی ﺑﻪرﯾﻤﺮﮔﺎﻧﯽ ﻟﻪﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر دهﮔﻪڵ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻮی ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪﺟﻪم ﺑﻪر ﻟــــﻪ ﻧﯿـﻮهڕۆ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺟـﺎش و ژاﻧﺪارﻣـﻪوه دهورهﯾﺎن دهدرێ ،ﺗﺎ ﺋﺎﺧﯿﺮ ﮔﻮﻟﻠﻪ ﺷﻪڕ دهﻛﻦ و ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪﺟﻪم ﺷﻪھﯿﺪ دهﺑـ و ﻣـﺮادﯾﺶ ﺑـﻪ ﺑﺮﯾﻨـﺪاری ﺋﻪﺳـﯿﺮ دهﻛـﺮێ ﺟـﻪﻧﺎزهی ﻣﺮادی ﺑﻪ ﭘﺸﺘﯽ وغ دادﻨﻦ و ﻟﻪ ﺷﺎﺧﯽ دﻨﻨﻪﺧﻮار ﺑﻪ ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ ﺷﻪھﯿﺪی دهﻛﻪن .ﺑﯚ ﭼـﺎو ﺗﺮﺳـﻨﯽ ﺧـﻪﻚ ،ﺟـﻪﻧﺎزهی ﻣـﺮادی دهدوای ﻣﺎﺷﻦ دهﺧﻪن ﺑﻪ ﺷﺎری ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎرو ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪریدا رادهﻛﺸﻦ .داﯾـﻚ و ﺑـﺎﺑﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﻣـﺮاد ﺷـﯿﺮﮋ ﺣـﺎﺟﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺷـﯿﺮﮋو ﭘـﻮر زﻪﺧﺎ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻜﯿﺎن ﭘﻪروهرده ﻧﻪﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑﺮا ﮔﻪورهی ﻣﺮاد ﺷﯿﺮﮋ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﺎداﻣﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑــﻪﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺷـﯿﺮﮋ ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٧٩ دا ﺋﻪوﯾﺶ ھﺎﺗﻪ رﺰی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﺎ ﭘﻠـﻪی ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهرﯾﻠﻚ ﭼـﻮو .ﻛـﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻟـﻪﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎﯾـﻪﮔﺎی ﮔﯚزهﺷـﻜﻨ ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻧﻪﻦ ﻟﻪ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮ ﺟﮕﺎی ﺷﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺋـﻪو دوو ﺑﺮاﯾـﻪ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﭼﯚﻣﻜﯿـﺎن ﺑﻪﯾﻨـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻮی ﭼـﯚﻣﯽ ﺋﺎوهژهڕۆﯾﺎدﯾـﺎن ﭘﯿﺮۆز و رﮕﺎﯾﺎن ﺑﻪردهوام ﺑ.
78
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪ ژﯾﻨﻨﺎﻣﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ )ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻮﻓﯿﻖ( ﺳﮑﺮﺗﺮ ﮐﯚﻧﮕﺮە دووھم
ﺋﺎﻣﺎدە ﮐﺮدﻧﯽ :رەﺣﻤﺎن ﻧﻗﺸﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ،ﻧﺎوه ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﻛﻪی ﻋﻪﺑﺪو ﯾﻪ ،ﻛﻮڕی ﺳﻪﯾﺪ ﺣﻪﻣﻪدﻣﯿﻨﯽ ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ ﯾﻪ .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1310ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺳﺎﯽ 1931زاﯾﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڕهﻛﯽ ھﻪرﻣﻪﻧﯿﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎدی ڕۆژھـﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﭼـﺎوی ﺑـﻪ دﻧﯿـﺎ ھـﻪﮫﻨﺎوه .ﺋـﻪو ﺳـ ﺑـﺮا و دوو ﺧﻮﺷـﻜﯽ ھﻪﺑﻮو ،ﻛﻪ ﺑﻪﭘﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ :ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ،ﺣﻮﺳﻦ ،ﺧﻮدی ﻋﻪﺑﺪو ،ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ،ﺳﻪﯾﺰاده ﺧﻮﻧﭽﻪ و ﺳﻪﯾﺰاده ﻛﻪﻟﺴﻮم .داﯾﻜﯽ ﻟــﻪ ﻣــﻪﻧﮕﻮڕهﻛﺎﻧﯽ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﺑــﻮو .ﺑــﺎوﻛﯽ ﻣﺎوهﯾــﻪك ﻟــﻪ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﻛــﺎری ﻗﻪﺳــﺎﺑﯽ دهﻛــﺮد و ﭘﺎﺷــﺘﺮ ﺑــﻪ ﻛــﺎری ﭼﻮدارﯾﯿــﻪوه ﺧــﻪرﯾﻚ و ﻟــﻪو ڕﮕﻪﯾﻪوه ﺑﮋﻮی ﺧﺰاﻧﻪﻛﻪی داﺑﯿﻦ دهﻛﺮد. ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1938دا ﻟﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺧﺮاﯾﻪﺑﻪر ﺧﻮﻨﺪن .ﭘﺘﺮ ﻟـﻪ ﺳـﺎﻜﯽ ﻧـﻪﺑﺮد ﻛـﻪ ھﻪﻟﻮﻣـﻪرﺟﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﻪرهو ﺋﺎﯚزﯾﯿﻪﻛﯽ ﺗﻮﻧﺪ ڕۆﯾﯽ .ھﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ دووهﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﺑـﻪھﺰﺑﻮوﻧﯽ ﺧـﺮای ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ و ﺋﻪﻤﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎزﯾﯽ و زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﻓﺸﺎری ڕﮋﯾﻤﯽ ڕهزاﺷﺎ ﻟـﻪ ﻧﻮﺧـﯚی وت ،ﺗـﺎ دهھـﺎت دۆﺧـﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﺋـﺮان و ﻧﺎوﭼﻪﻛـﻪی ﺋﺎﯚزﺗﺮ دهﻛﺮد .ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﭘﻪﻻﻣﺎر و داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﺰه ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﻮرهوی و ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎوه ﻟﻪ 25ی ﺋﺎﺑﯽ )ﺋﺎﮔﻮﺳﺘﯽ( 1941دا ،ﻛـﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑـﻪ رووﺧﺎﻧـﺪﻧﯽ ڕﮋﯾﻤــﯽ دﯾﻜﺘـﺎﺗﯚری ﺑﯿﺴـﺖ ﺳـﺎﻪی ڕهزاﺷــﺎ و ﻟﻪﺑﻪرﯾـﻪك ھﻪﻮهﺷـﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟﻪﺷـﻜﺮی ﺷﺎھﻪﻧﺸــﺎھﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت .ﺑﻪوهش ﺋﺎﻮﮔﯚڕﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟﻪ ھﻪﻟﻮﻣﻪرﺟﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺋﺮان و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪرﻤﯽ ﻣﻮﻛﺮﯾﺎن دهﺳﺘﯿﭙﻜﺮد. ڕووداوهﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﯽ 1946 -1941ی ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪورهﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﻻواﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ و ﻟﻪﺳﻪر ڕۆﺣﯿﯿﻪت و
79
ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ھـﻪﺑﻮو .ھﻪﻮهﺷـﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﺣﻜﻮﻣـﻪﺗﯽ ﻧﯿﺰاﻣـﯽ ﻟـﻪو ﺷـﺎره ،دهﺳـﺖ ﭘﻜﺮدﻧـﻪوهی ﭼـﺎﻻﻛﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ، ﺑﻮوژاﻧﺪﻧــﻪوهی ھﯚﺷــﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾــﻪﺗﯽ ،داﻣﻪزراﻧــﺪن و ﺗﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﭼﻪﻧــﺪ ڕﻜﺨــﺮاوی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧــﻪ و ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴــﺘﯽ ﻛــﻮردﯾﯽ ،وهك 'ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن' و 'ﻛﯚﻣﻪﻪی ژﯾﺎﻧﻪوهی ﻛﻮردﺳﺘﺎن' )ژ .ک (.و ﭘﺎﺷﺘﺮ 'ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن' و ﭘﻪرهﺳﻪﻧﺪﻧﯽ ﺷـﻪﭘﯚﻟﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪﭘﻨﺎوی وهدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧـﺪا ،ھﻪﻟﻮﻣـﻪرﺟﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ھﻨـﺎﺑﻮوه ﺋـﺎرا .ﺋـﻪو ھﻪﻟﻮﻣﻪرﺟﻪ ﺑﻪﺧﺮاﯾﯽ ﻻواﻧﯽ ﺧﻮﻨﮕﻪرﻣﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎدی ﺑﯚ ﻛﯚڕی ﺑﻪﺷﺪاری و ﺗﻜﯚﺷﺎن ڕادهﻛﺸﺎ. ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﻛــﻪ ﺋــﻪو ﻛــﺎت ﻟــﻪ ﭘــﯚﻟﯽ ﭘﻨﺠــﻪﻣﯽ ﺳــﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺑــﻮو ،ﺑــﻪزووﯾﯽ ﺗﻜــﻪوﯾﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿــﻪ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎرﯾﯿــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻻواﻧــﯽ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﺑــﻮو. ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪدوای داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ 'ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺟـﻪواﻧﺎﻧﯽ ﻛـﻮرد' ،ﻟﻪﻻﯾـﻪن ژﻣﺎرهﯾـﻪك ﻟـﻪ ﺧﻮﻨـﺪﻛﺎراﻧﯽ 'دهﺑﯿﺮﺳـﺘﺎﻧﯽ ﭘﻪھﻠـﻪوی' وهك :ﻏـﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾﺎن ،ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪوﻟﻪوی ،ﺳﻪدﯾﻘﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪری ...ھﺘﺪ ،ﻟﻪ ﻧﻮهڕاﺳﺘﯽ ﺷﻮﺑﺎﺗﯽ )ﻓﯿﯚرﯾﯿﻪی (ﺳﺎﯽ 1942دا .ﺋﻪو ڕﻜﺨـﺮاوه ﯾﺎﻧﻪﯾـﻪﻛﯿﺎن ﺑـﯚ ﺧﯚﯾــﺎن ﭘﻜﮫﻨــﺎﺑﻮو ،ﺧــﻪرﯾﻜﯽ ﭼــﺎﻻﻛﯿﯽ ڕۆﺷــﻨﺒﯿﺮﯾﯽ و ﻛــﯚڕی ﺷــﯿﻌﺮﺧﻮﻨﺪﻧﻪوه ﺑــﻮون و ﻟﻪﭘﺎش داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﯽ ژ .ک .ﻟﻪ 16ی ﺋﺎﺑﯽ )ﺋﺎﮔﻮﺳﺘﯽ( 1942دا ،ﺑﻮوﻧﻪ ﺑﻪﺷـﻚ ﻟﻪ 'ڕﻜﺨﺮاوی ﻻواﻧﯽ ژ .ک .و ﭘﺎﺷﺘﺮﯾﺶ 'ڕﻜﺨﺮاوی ﻻواﻧﯽ دﻤﻮﻛﺮات' . ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻛﯚﻣﻪﻪی ژﯾﺎﻧﻪوهی ﮐﻮرد )ژ .ک ( ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻓﺮﻛﺮدﻧـﯽ ﻣﻨـﺪاﻧﯽ ﻛـﻮرد ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوهی زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﻛﯿﺎن و ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی زﻣـﺎﻧﯽ ﻛـﻮردی ،ھﻪﺳـﺘﺎ ﺑـﻪ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ دوو ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪی ﺷﻪواﻧﻪ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﯾﻪﻛﻜﯿﺎن ﺑـﻪ ﻧـﺎوی 'ﮔـﻪﻻوﮋ' و ﺋﻪوی دﯾﻜﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﻧـﺎوی 'ﺋـﺎزادی' .ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧﮕـﻪی ﮔـﻪﻻوﮋ ﻧـﺎوﻧﻮوس ﻛـــﺮد و ﺷـــﻪواﻧﻪ ﺑـــﯚ ﻓﺮﺑـــﻮوﻧﯽ ﻧﻮوﺳـــﯿﻦ و ﺧﻮﻨﺪﻧـــﻪوه ﺑـــﻪ زﻣـــﺎﻧﯽ ﻛـــﻮردی ڕووی ﻟـــﻪو ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪﯾﻪ دهﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﻪ ﮔﻪرهﻛﯽ 'ﻗﻮﻟﻪ ﻗﻪﺑﺮان'ی ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﺳـﻪرهﺗﺎ ﻟـﻪ ﻣـﺎﯽ ﺣﺎﺟﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﮔﺎداﻧﯽ و ﭘﺎﺷﺘﺮﯾﺶ ﺑﯚ ﻣﺎﯽ ﺳﻪﯾﺪ ﻋﻪﺑﺪوی ﺗﻪھﺎزاده ﮔﻮﺰراﯾـﻪوه. ﺋﻪو ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪﯾﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻣﻪﻻ ﻋﻪﺑـﺪوی داودی ﻛـﻪ ﻧﺎﺳـﺮاوه ﺑـﻪ 'ﻣـﻪﻻی ﺣـﻪﺟﯚﻛﯽ' و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻛﯚﻣﻪﻪی ژ .ک .ی ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻮو دهﺑﺮاﺑﻪڕﻮه .ﻟﻪڕاﺳـﺘﯿﺪا ﺋـﻪو ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪﯾﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻓﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣـﺎﻧﯽ ﻛـﻮردی ،ﺷـﻮﻨﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧـﻪوهی ﺷـﯿﻌﺮ و وﺗـﺎری ﺣﻪﻣﺎﺳـﯽ ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺑـﻮو و ﻟـﻪڕووی ﭘﻪروهردهﯾﯿـﻪوه ﻧﻪﺧﺸﯽ ﻟﻪ ﭘﻪرهﭘﺪاﻧﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯿﺪا ھﻪﺑﻮو. ﭘﻮﯾﺴــﺘﻪ ﺑﮕﻮﺗﺮــﺖ وــای ﺋــﻪو ﻧﺎﺋﺎراﻣﯿﯿــﻪی ﻛــﻪ ﻟــﻪدوای داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧــﯽ ﺋــﺮان و ھﻪﻮهﺷــﺎﻧﺪﻧﻪوهی داﻣﻮدهزﮔــﺎ ﺳــﻪرﺑﺎزﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ڕﮋﯾﻤــﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ ﺳﻪراﺳﻪری وﺗﯽ ﺗﻮهﮔﻼﺑﻮو ،ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪدرﮋاﯾﯽ ﺳﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ دووهﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻧﻤﻮوﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺶ و ﺋـﺎراﻣﯽ ﺑﻮو .ﺑﻪﺷﻜﯽ ﺋﻪو ﺋﺎراﻣﯿﯿﻪ ﺑﻪھﯚی ھﻪﻮﺴﺘﯽ دﺴﯚزی ﮔﻪورهﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺷﺎرهوه ﺑﻮو .ﺋﻪواﻧﻪی ﻟﻪ ﺗﺮﺳﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺗﺎﻧﺨﻮازی ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﻪ ﭼﻪﻛﺪارهﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﺷﺎر ،وهك ﺑﻪﺷﻚ ﻟﻪ ﭘﺎﺷﻤﺎوهﻛﺎﻧﯽ ڕۆژاﻧﯽ ﻛﺸﻪی 'ﻛﯚﭼﻪر و ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﻜﺎن' ھﻪﺴﺎن ﺑﻪ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ دهﺳﺘﻪی
80
ﭼﻪﻛﺪاری ﻛﺸﻜﭽﯽ ﻛﻪ ﺋﻪرﻛﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺸﯽ ﺷﻪو و ڕۆژی ﺷﺎرﯾﺎن ﮔﺮﺗﻪﺋﻪﺳﺘﯚ و ﺋﺎﻣﺎده ﺑﻮون ﺑﻪرﭘﻪرﭼﯽ ھﻪر ﭘﺸﮫﺎﺗﻜﯽ ﻟﻪﻧﺎﻛﺎو ﺑﺪهﻧﻪوه ،ھﻤﻨﯽ ﺷﺎرهﻛﻪ ﺗﻜﺒﺪات .ﺋﻪم ھﻪوﻧﻪش ﻟﻪژﺮ ﭼﺎودﺮﯾﯽ و ڕﻨﯿﺸﺎﻧﺪهری ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ڕﺰدار و دﺴﯚزی ﺷﺎر ،ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﻗﺎزی ،ﻛﻪ دواﺗﺮ ﺑﻪ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ،ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دهرﻛﺮد ،دهﭼﻮو ﺑﻪڕﻮه . ﺷﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ،ﺋﻪﺣﻤﻪد وهك ﻻوﻜﯽ ﺧﻮﻨﮕﻪرم و ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺟﻪواﻧﺎن ﺑﻪﭘﻪرۆﺷﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوڕﻜﺎﻧﯿﺪا ﺷﻪو و ڕۆژ ﺑﻪﻧﻮ ﻛﯚن و ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﺷﺎردا دهﺳﻮوڕان و وهك ﭘﺎﺳﻪواﻧﻜﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪﺋﺎﻣﺎده ڕۆﯿﺎن ﻟﻪ ﺋـﺎراﻣﯽ ﺷـﺎردا دهﺑﯿﻨـﯽ .ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﻪش ﺳـﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺟﻪواﻧﺎن ﺗﻔﻪﻧﮕﻜﯿﺎن ﺑﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺑﻪﺧﺸـﯿﺒﻮو ﻛـﻪ دهﮔﻮﻧﺠـﺖ ﺋـﻪوه ﯾﻪﻛـﻪﻣﯿﻦ دهرﻓـﻪت و ﺋـﻪزﻣﻮون ﺑـﺖ ﺑـﯚ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﻟﻪﮔـﻪڵ ﭼـﻪك و ﻛـﺎری ﭼﻪﻛﺪارﯾﯿﺪا. ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﮫﺎﺗﻨﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ دووهﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺟﻮوﻧﻪوهی ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮان وهرﭼـﻪرﺧﺎﻧﻜﯽ ﮔـﻪورهی ﺑـﻪﺧﯚوهدی و ﭘـﯽ ﺧﺴﺘﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﻧﻮﯽ ﻣﮋووﯾﯿﻪوه ،ﺑﻪ ﭼﻪﺷﻨﻚ زهﻣﯿﻨﻪی ﮔﻮﻧﺠﺎوی ﺑﯚ ڕهﺧﺴﺎ ﻛﻪ دهﺳﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﺑﮕﺮﺘﻪدهﺳـﺖ .ﺋـﻪوﯾﺶ ﺑـﻪ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ 'ﺟﻪﻣﮫﻮرﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن' ﺑﻪ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ،ﻛﻪ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﻪﻛﻪی ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﻮو ،ﻟـﻪ 22ی ﻛـﺎﻧﻮﻧﯽ دووهﻣــﯽ )ژاﻧﻮﯾﯿــﻪ(ی 1946دا .ﻟﻪڕاﺳــﺘﯿﺪا ﺋــﻪو ﺋﻪزﻣﻮوﻧــﻪ ﻧــﻪك ھــﻪر ﻣــﯚرﻜﯽ ﻗــﻮوﯽ ﻟــﻪ ﺟﻮوﻧــﻪوهی ﻧﻪﺗﻪواﯾــﻪﺗﯽ ﮔــﻪﻟﯽ ﻛــﻮرد ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان دا ﺑﻪﻜﻮ ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯿﻪﻛﯽ ﻗﻮوﯿﺸﯽ ﻟﻪﺳﻪر رۆﺣﯿﯿﻪﺗﯽ ﻻواﻧﯽ ﺋﻪودهﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ و ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ھﻪﺑﻮو .ﺋﻪو ڕۆﺣﯿﯿﻪﺗﻪی ﻛﻪ ﺑﻪ داﮔﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوهی ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻟﻪﺷﻜﺮی ﺷﺎھﻪﻧﺸﺎھﯽ و ﻟﻪﺳﺪاره داﻧﯽ ﭘﺸﻪوا ﻗـﺎزی و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﭼﻮارﭼﺮای ﻣﻪھﺎﺑﺎددا و ڕووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎره ﺳﺎواﻛﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﺷﯚك و ھﻮروژاﻧﻜﯽ ﺗﻮﻧﺪ ھﺎت. داﻧﺎ ﺋﺎدهﻣﺰ ﺷﻤﺪت ،ڕۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳـﯽ ﺑـﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺋـﻪﻣﺮﯾﻜﺎﯾﯽ ،ﻟـﻪو ﺑﺎرهﯾـﻪوه ﺳـﻪﺑﺎرهت ﺑـﻪ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ﻧﻮوﺳـﯿﻮﯾﻪ "ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﻻو ﺑـﻮو، ﻛﺎﺗﻚ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1947دا ھﻪﻮاﺳﯿﻨﯽ ﺗﻪرﻣﯽ ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ﺧﺰﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﺷـﺎرهﻛﻪدا دﯾﺘﺒـﻮو ،ﺋـﻪو دﯾﻤﻪﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺷـﻮهﯾﻪﻛﯽ وا ﺗﻪزاﻧﺪﺑﻮوی ﻛﻪ ﺑﻪدرﮋاﯾﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎوی ون ﻧﻪدهﺑﻮو .ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﺎﻪواﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻮو ،ﻛﺎری ﺋﻪو ﻟـﻪو ﻛﺎﺗـﻪدا ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﻧﺎﻣـﻪ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳﻪرۆﻛﻜﯚﻣﺎر ،زۆر ﺷﺎﻧﺎزﯾﺸﯽ ﺑـﻪوهوه دهﻛـﺮد ﻛـﻪ دوو ﺟـﺎر ﻟﻪﻻﯾـﻪن ﺳـﻪرۆﻛﻜﯚﻣﺎرهوه ﺳـﺘﺎﯾﺶ ﻛـﺮاوه .ﺟﺎرﻜﯿـﺎن ﺑـﻪھﯚی ﺋـﻪوهی ﻛـﻪ ﻧﻪﯾﮫﺸﺘﻮوه ﻛﺎﺑﺮاﯾﻪﻛﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاوی ﺑ ﭘﻨﺎس ﺑﭽﺘﻪ ﻧﻮ ﺑﺎرهﮔـﺎی ﺣﯿـﺰب و ﺋـﻪوی دﯾﻜﻪﺷـﯽ ﺑـﻪھﯚی ھﺎوﻛـﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻟـﻪ داﻧـﺎن و دﯾﺰاﯾﻨـﯽ ﺋﺎرﻣﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﻮردی دا". ھﻪر ﻟﺮهدا ڕاﺳﺘﯿﯿﻪك ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ دهﺑﺖ ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﯚ ﺑﻜﺮﺖ ،ﺋـﻪوﯾﺶ ﺋﻪوهﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪی ﺋﯿﺴـﺤﺎﻗﯽ ﺑـﯚ ﻛﻮرداﯾـﻪﺗﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿـﺪهر ﺑـﻮون، ﺳﻪﯾﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ ،ﺑﺮا ﮔﻪورهی ﺋﻪﺣﻤﻪد ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی ژ .ک .و دۆﺳﺖ و ھﺎوڕﯽ ﺣﻮﺳﻨﯽ ﻓﺮوھﻪر ،داﻣﻪزرﻨﻪر و ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪ ،ﺑﻮو .ﺳﻪﯾﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻟﻪ دهوراﻧﯽ ﺟﻪﻣﮫﻮری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺋﻪﻓﺴﻪری ﺳﻮﭘﺎی دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺳﻪرﻛﺮدهﯾﯽ ﺳـﺘﺎدی ﻣﯿﺎﻧـﺪواوی ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚدا ﺑﻮو .ﭘﺎش ڕووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﺎوی ﺳﻪرﻛﻮﺗﻜﻪراﻧﻪی ڕﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎھﻪﻧﺸـﺎھﯽ ،ﺳـﻪﯾﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدﯾﺶ وهﺑـﻪر ﺋـﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره ﻛﻪوت و ﭘﻨﺞ ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯽ و دوو ﺳﺎڵ دوورﺧﺴﺘﻨﻪوهی ﭘﺒا .ﭘﺎش ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ دووﺑﺎره ﻛﻪوﺗﻪوه ﺑﻪر ڕاوهدووﻧﺎﻧﯽ ھﺰه
81
ڕﮋﯾﻢ ،ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻣﻪﻧﮕﻮڕاﯾﻪﺗﯽ ﺧﯚی ﺷﺎردﺑﻮوهوه ﺗﺎ دواﺗﺮ ﻟﻪ ﭘﻪﻻﻣﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ 1959دا ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪﯾﺪ ﺣﻮﺳﻨﯽ ﺑﺮای و ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺣﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮازای ڕاﭘﭽﯽ زﯾﻨﺪاﻧﻪ ﺗﺎرﯾﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎواك ﻛﺮان .ﺳﻪﯾﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺣﻪوت ﺳﺎﯽ دﯾﻜﻪ ﻟﻪ زﯾﻨﺪان ڕاﮔﯿﺮا و ﺑـﻪھﯚی ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ و ﻟﺪاﻧﻪوه ﭘﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻓﻪﻟﻪج ﺑﻮون ،ﭘﺎش دهرﻛﺮدﻧـﯽ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪان ﺷـﻪش ﺳـﺎﯽ دﯾﻜـﻪ دوورﺧﺮاﯾـﻪوه ﺗـﺎ ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ 1978دا ﺑﻪدهم ﺋﺎزار و ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪوه ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺳﭙﺎرد. ھﻪروهھﺎ ﺳﻪﯾﺪ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ ،ﺑﺮاﺑﭽﻮﻛﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ،ﻟﻪژﺮ ﻛﺎرﯾﮕﻪری و ﺑﻪ ڕﻨﻤﺎﯾﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺑﺮای ﻟﻪﮔـﻪڵ ﭼﻪﻧـﺪ ﺧﻮﻨـﺪﻛﺎری دﯾﻜـﻪی زاﻧﻜﯚی ﺗﺎراﻧﺪا وهك :ﻋﻪزﯾﺰ ژﯾﺎن ،ﺣﻪﺳﻪن ﺑﺎﺑﺎﺗـﺎھﯿﺮی ،ﺋـﻪﻣﯿﺮ ﻗـﺎزی ،ﺣـﻪﻣـﻪدﻣﯿﻨﯽ ﺳـﯿﺮاﺟﯽ ،ﻓـﺎﺗﯿﺤﯽ ﺷﺨﻮﻟﺌﯿﺴـﻼﻣﯽ و ﺳـﻪﻻﺣﻮدﯾﻨﯽ ﻣﻮھﺘﻪدی 'ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد'ﯾﺎن داﻣﻪزراﻧﺪ؛ ﺋﻪو ﻛﯚﻣﻪﻪﯾﻪی ڕۆﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﮔا ﻟﻪ ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی ﺧﻮﻨـﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻛـﻮردی زاﻧﻜـﯚی ﺗﺎران ﻟﻪ دهوری ﺧﯚی و ﭘﻪروهردهﻛﺮدﻧﯿﺎن ﺑﻪ ﮔﯿﺎن و ﺷـﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮرداﻧـﻪ ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪو ھﺎوﻛـﺎری و ﭘﺸـﺘﮕﯿﺮﯾﯿﻪی ﻛـﻪ ﻛﯚﻣﻪـﻪی ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑـﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﻪﯾﻠﻮل ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﭘﺸﻜﻪﺷـﯽ دهﻛـﺮد ،ﻣﻪﺳـﻪﻟﻪﯾﻪﻛﯽ وا ﻛـﻪ ﭘﺎﺷـﺘﺮ ﻟـﻪ ﺑﺎرهﯾـﻪوه دهدوـﯿﻦ .ھﻪرﺑﯚﯾـﻪ ﺳـﻪﯾﺪ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ و ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﻛﻪوﺗﻨﻪﺑﻪر ﭘﻪﻻﻣﺎری دهزﮔﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯿﻪت و ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1961دا ڕاﭘﭽﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻗﺰل ﻗﻠﻌﻪ ﻟﻪ ﺗﺎران ﻛﺮان . * ﭘﺎش ھﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋـﻪﯾﻠﻮﻟﯽ )ﺳـﭙﺘﺎﻣﺒﺮی( ﺳـﺎﯽ 1961ﺑـﻪ ﺳـﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ﺑـﺎرزاﻧﯽ و ﭘﻪﯾﻮهﺳـﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﺑﻪو ﺷﯚڕﺷﻪ ،ﻧﺎﺑﺮاو داوای ﻟﻪ ﺧﺰﻣﺎﻧﯽ ﻛﺮد ﺑﯚ ﺑﻪﺷﺪارﯾﻜﺮدن ﻟﻪ ﺷﯚڕش ﺧﯚ ﺑﮕﻪﻨﻨﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺋﻪوه ﺑﻮو ﺳﻪﯾﺪ ﺣﻪﺳـﻪﻧﯽ ﻛﻮڕی ﺳﻪﯾﺪ ﺣﻮﺳﻨﯽ ﺑﺮای و دوو ﺧﻮﺷﻜﻪزای دﯾﻜﻪی ﺑﻪ ﻧﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪﻻﻏﻪﻓﻮر و ﺣﻪﺳﻪن ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﺑﯚ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ڕووﯾﺎن ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد. * ﻟﺮهدا دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺋﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪی ﻛﻪ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻣﻪھﺎﺑﺎدی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟـﻪ ﺑﯚﻧـﻪی دهرﭼـﻮوﻧﯽ ﺑﯾـﺎری ﺧﯚﻣﺎﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻪوﺗﺪا ﻟﻪ 1ی ﺋﺎﯾﺎری ) ﻣﺎی(1951دا و ﻟﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﭼﻮارﭼﺮای ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯿﺎﻧـﺪا ،ﺑـﻪ ﯾﻪﻛـﻪﻣﯿﻦ ﺧﯚﭘﯿﺸـﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮات ﻟﻪﻗﻪﻪم ﺑﺪرﺖ ﻟﻪدوای ڕووﺧﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣـﺎرهوه .ﺷـﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳـﻪ ،ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ چ ﻟـﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺮدن و چ ﻟـﻪ ڕﺒﻪراﯾـﻪﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸـﺎﻧﺪاﻧﻪﻛﻪ ﻛـﻪ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﺳـ ھـﻪزار ﻻوی ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﻮون ،ڕۆـﯽ ﺳـﻪرهﻛﯿﯽ ھـﻪﺑﻮو. ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﯚ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﯚﻪﺗﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﻛﻪ ﺳﻪرهﺗﺎ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻏﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾﺎن ﭼﻮوﻧﻪ ﻻی ﺳﻪرﮔﻮرد ﭘﻪﻧﺒﻪ ﺑﻪﮔﻮش ،ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺷـﺎرهواﻧﯽ ،و دواﺗﺮﯾﺶ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻋـﻪزﯾﺰی ﺣﯿﺴـﺎﻣﯽ ﭼﻮوﺑﻮوﻧـﻪ ﻻی ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهی ﺗﯿﭙـﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﺳـﺮھﻨﮓ وهﻓـﺎ و ﺗﻮاﻧﯿﺒﻮوﯾـﺎن ﭼﺎوﭘﯚﺷـﯽ ﻟﭙﺮﺳـﺮاوان ﺑـﯚ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﻛﻪ ﻣﺴﯚﮔﻪر ﺑﻜﻪن .ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان دهﺳـﺘﯿﭙﻜﺮد ،ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ﻟـﻪ ڕﯾـﺰی ﭘﺸـﻪوهی ﺧﯚﭘﯿﺸـﺎﻧﺪهران ﺑﻮو؛ ﺋﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪی ﻛﻪ ﺑﻪﺑ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺖ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت. * ﻛــﺎﺗﻜﯿﺶ ﻣﻪﺳــﻪﻟﻪی رﯾﻔﺮاﻧــﺪۆم ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪ ھﺸــﺘﻨﻪوه ﯾــﺎﺧﻮد ھﻪﻮهﺷــﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﻣﻪﺟﻠﯿﺴــﯽ ﺷــﺎزده ﻟــﻪ ﺳــﻪرهﺗﺎی ﺋــﺎﺑﯽ )ﺋﺎﮔﻮﺳــﺘﯽ( 1953دا ﻟــﻪ ﺋﺮاﻧــﺪا ھﺎﺗــﻪﮔﯚڕێ ،ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﺗــﻮده و ﺷــﺎﺧﻪﻛﻪی ﻟــﻪ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺑﯾﺎرﯾﺎﻧــﺪا ھــﺎﻧﯽ ﺧــﻪﻚ ﺑــﺪهن ﺑــﻪ ﻗــﺎزاﻧﺠﯽ ﻣﻮﺳــﻪدﯾﻖ ﺑــﻪ )ﺑﻪ (ﺑﯚ ھﻪﻮهﺷﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ دهﻧﮓ ﺑﺪهن .ﺷﺎﯾﻪﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﻛﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮات ﻟﻪ
82
ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺮدﺑﻮون ﺗﺎ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﺑﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺷﺎر ﺑﻜﻪن و دهرﺑﺎرهی رﯾﻔﺮاﻧﺪۆم ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ دهﻧﮕﺪان ﺑﻪ ﺑﻪ ﻟﻪﭘﻨﺎو ھﻪﻮهﺷﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ ﺑﯚ ﺧﻪﻚ ﻗﺴﺎن ﺑﻜـﻪن .ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﻟـﻪ ڕۆژی رﯾﻔﺮاﻧـﺪۆم دا و ﻟـﻪ ﻧﺰﯾـﻚ ﺳـﻨﺪوﻗﯽ دهﻧﮕـﺪان و ﻟﻪﺑـﻪر ﻣﺰﮔـﻪوﺗﯽ ھـﻪﺑﺎس ﺋﺎﻏــﺎی ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﺧــﻪﻜﻜﯽ زۆری ﻛﯚﻛﺮدﺑــﯚوه و ھــﺎﻧﯽ دهدان ﻟـﻪﭘﻨﺎو ھﻪﻮهﺷــﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﻣﻪﺟﻠﯿﺴــﯽ ﺷﺎﭘﻪرﺳــﺘﻪﻛﺎن دهﻧــﮓ ﺑــﺪهن]. دﯾﺎره زۆرﯾﻨﻪی دهﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ھﻪﻮهﺷﺎﻧﺪﻧﻪوهی ﻣﻪﺟﻠﯿﺲ و ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت. * ھﻪروهھﺎ ﺑـﻪ ﻟﭙﺮﺳـﺮاوﺘﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘـﻪی ڕﺒـﻪری ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺑﻪﺷـﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻻواﻧﯽ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری ﺋﺮان و ﭘﺸﻮازﯾﻜﺮدن ﻟﻪ ﻓﺴﺘﯿﭭﺎﯽ ﭼﻮارهﻣﯽ ﻻواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،ﻻوان و ﺧﻮﻨﻜﺎراﻧﯽ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ 6ی ﺣـﻮزهﯾﺮاﻧﯽ )ژووﺋﻪﻧﯽ( 1953دا ﻟﻪ ﺑﺎﺧﯽ ﻣﯿﻜﺎﯾﻞ دهﺳﺘﯿﺎن ﺑـﻪ ﺋﺎھـﻪﻧﮕﮕان ﻛـﺮد .ﺳـﻪرﺗﯿﭗ زهﻧﮕﻪﻧـﻪ ،ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهی ﺗﯿﭙـﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﺑـﻪ ﺑﯿﺴـﺘﻨﯽ ﺋـﻪو ھﻪواﻪ ھﺰﻚ ﺑﻪ ڕاﺑﻪری ﺳﻪرﮔﻮرد رادﭘـﻮر دهﻧﺮﺘﻪﺳـﻪر ﺋﺎھـﻪﻧﮕﮕهﻛﺎن .ھﺰهﻛـﻪ ﺑـﻪ ﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ﺑﯚﻧـﻮ ﺑـﺎﺧﯽ ﻣﯿﻜﺎﯾـﻞ ﭘـﻪﻻﻣﺎری ﻻوان دهدات و ڕهھـﻪی ﮔﻮﻟﻠـﻪ ﺑــﻪ ﻧﺎوﯾﺎﻧـﺪا دهﻛــﺎت .ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻻوـﻚ ﺑــﻪ ﻧـﺎوی ﺣﻪﺳــﻪﻧﯽ ڕهﻣـﻪزاﻧﯽ دهﻛﻮژرـﺖ و ژﻣﺎرهﯾــﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪﺷـﯿﺎن ﻟــ ﺑﺮﯾﻨﺪار دهﻛﺮﻦ و ھﻨﺪﻜﯿﺸﯿﺎن ﻟ دهﮔﯿﺮﻦ. * ﺳــﻪﺑﺎرهت ﺑــﻪ ﺑﯾــﺎری ﺳــﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﻛﺮاتﯾﺶ ،ڕﺒﻪراﯾــﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ ﺑــﻪھﺎری ﺳــﺎﯽ 1955دا ﻟــﻪ ﺗــﺎران ﻛﯚﺑﻮوﻧــﻪوه و ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﺑﯾﺎرﯾﺎﻧﺪا ﭘﻮهﻧﺪﯾﯽ ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهدا ﺑﭙﭽﻨﻦ و ﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ڕهﺧﻨﻪﺋﺎﻣﺰﯾﺶ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑـﻪ ﺑﮫﻪﻮﺴـﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺗﻮده ﻟﻪﻣﻪڕ ﻛﻮدهﺗﺎی 19ی ﺋـﺎب )ﺋﺎﮔﻮﺳـﺖ ( ﺑﻨﻮوﺳـﻦ و ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﻛﯚﻣﯚﻧﯿﺴـﺘﯽ ﺷـﻮوهروی ﻟـ ﺋﺎﮔـﺎدار ﺑﻜﻪﻧـﻪوه؛ ﺋـﻪو ﺑﯾـﺎرهی ﻟـﻪ ﯾﻪﻛـﻪﻣﯿﻦ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻻﺟﺎن و ﻟﻪ ﻣﺎﯾﺴﯽ 1955دا ﺟﻪﺧﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﻛﺮاﯾﻪوه و ھﻪﻧﮕﺎوی ﺑﯚ ﻧﺮا. ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﻛﻪ ﺋﻪوﻛﺎت ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻨﻪ و ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﻋﻮﺑﺪی ﺧﺎﻟﻘﯽ ﻛﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ دهﻛـﺮد ،ﭘـﺎش ﻣﻪﺗﺮﺳـﯿﯽ ﺋﺎﺷـﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ،ﺑـﻪ ﺑﯾﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﺋﻪرﻛﯽ ﺑﻪڕﻮه ﺑﺮدﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻣـﻪھﺎﺑﺎدی ﭘﺴـﭙﺮدرا .ﻧـﺎوﺑﺮاو وهك ﺋﻪﻧـﺪاﻣﻜﯽ ڕﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺣﯿـﺰب ﺑﻪﺗﻮﻧﺪی ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺣﯿﺰب و ﮔﻪڕاﻧﻪوه ﺑﯚﺳـﻪر ﺧـﻪﺗﯽ ڕهﺳـﻪﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾـﻪﺗﯿﯽ دهﻛـﺮد ﻟـﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪ ﺗـﻮدهﻛﺮات و ﻛﯚﺳﻤﯚﭘﯚﻟﯿﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا. * ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺪا ،دوای ﺗﭙـﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ﻧـﯚزده ﺳـﺎڵ ﺑﻪﺳـﻪر ﻛـﯚﻧﮕﺮهی ﯾﻪﻛـﻪم و ژﯾـﺎﻧﻜﯽ ﭘـ ھـﻪوراز و ﻧﺸـﻮدا ،ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﻟﻪﺳﺎﯾﻪی ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ ،دووهﻣـﯿﻦ ﻛـﯚﻧﮕﺮهی ﺧـﯚی ﻟـﻪ 19ی ﺗﺸـﺮﯾﻨﯽ دووهﻣـﯽ )ﻧـﻮاﻣﺒﺮی( ﺳـﺎﯽ 1964ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺳـﻮﻧی ﻧﺎوﭼﻪی ﭘﺸﺪهری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاق ،ﻟﻪ ﻛﻪﺷﻮھﻪواﯾﻪﻛﯽ ﺳﺎرد و ﻟﻪژﺮ ﺳ دهواری ﮔﻪوره ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺋـﺎی ﺳـ ڕهﻧﮕـﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن و وﻨـﻪی ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد و ڕاﺑﻪراﻧﯽ دﯾﻜـﻪی ڕﮕـﺎی ﻛﻮرداﯾـﻪﺗﯽ ڕازﻨﺮاﺑـﯚوه ،دهﺳـﺘﭙﻜﺮد.ﻟـﻪم ﮐﯚﻧﮕﺮهﯾـﻪدا ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﻮﻓﯿـﻖ وهک ﺳـﮑﺮﺗﺮی ﺣﯿﺰب ھﻪﺒﮋﺮدرا. * ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺳﺎﯽ 1972دا ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯽ ﻋﺮاﻗـﻪوه ﮔﯿـﺮا ،ﻧﺰﯾﻜـﻪی ھﻪﺷـﺖ ﻣﺎﻧـﮓ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ 'ﺋﻪﺑﻮ ﻏﺮﺐ' ﻟﻪژﺮ ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوه و ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪدا ھﺸﺘﯿﺎﻧﻪوه .ﺋﻪو ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺗﺎھﯿﺮی ﮔﺎردی ،ﻛﻪﺳﯽ دﯾﻜﻪی ﻟﻪﮔﻪﺪا ﻧﻪﺑﻮو .ﺗﺎھﯿﺮ درﮋهی
83
ﺋﻪو ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوه و ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪداﻧﻪی ﻟﻪ وﺗﻮوﮋﻜﺪا ﺑﺎﺳﻜﺮدووه و دهﺖ" :ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻗﻪﺳﺮی ﻧﯿﮫﺎﯾﻪ ...ﺗﺎ ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻣﺮد ﭘﻜﻪوه ﺑﻮوﯾﻦ ،ھﯿﭻ ﻛﻪﺳﯽ دﯾﻜﻪﻣﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﻪﺑﻮو .دﯾﻮهﻛﺎﻧﯿﺶ 2ﻣﯿﺘﺮ ﻟﻪ 2ﻣﯿﺘﺮدا ﺑﻮون ...ﻟﻪ دﯾﻮهﻛﻪی ﭼﺎوﯾﺎن ﻛـﻪ ﻛﺮدﯾﻨـﻪوه ھـﻪﻣﻮو ﮔﯿﺎﻧﻤـﺎن ﺑﻪ ﻟﺪان ﺷﯿﻦ و ڕهش ﺑﺒﯚوه .ﺋﻪﺣﻤﻪد زۆر ﻟﻪ ﻣﻦ ﺧﺮاﺑﺘﺮ ﺑﻮو .ﭘﺮﺳﯿﻢ ﻛﻪ ﺑﯚ وا ﻧﺎڕهﺣﻪﺗﯽ و ﻧﻪﻓﻪﺳـﺖ ﻧﺎﯾـﻪ؟ ﮔـﻮﺗﯽ ﯾـﻪك ﻧﻪﻓـﻪر ﻟﻪﺳـﻪر ﺳﯿﻨﮕﻢ داﻧﯿﺸﺘﻮوه ،ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺋﻪو ﻛﻪ ﻧﺎزاﻧﻢ ﺋﯿﻨﺴﺎن ﺑﻮو ﯾﺎ ﺑﻪرد ﺑﻮو ،ﺋﻪﻣﻨﯽ ﻛﻮﺷﺖ .ﭘﺎش ﻣﺎﻧﮕـﻚ ﻛـﻪﻣﺘﺮ ﻛـﺎك ﺋﻪﺣﻤـﻪدﯾﺎن ﺑـﺮد .دواﯾـﻪ ﻛــﻪ ھﻨﺎﯾﺎﻧــﻪوه ﺣــﺎﯽ زۆر ﺧــﺮاپ ﺑــﻮو و ﺧــﺮا ﺧــﺮا ھﻪﻧﺎﺳــﻪی دهﻛﺸــﺎ .ﮔﺮﯾــﺎﻧﻢ ﺑــﯚی دهھــﺎت ...ﻟــﻢ ﭘﺮﺳــﯽ ﭼﯿﯿــﺎن ﻟﻜــﺮدی ،ﮔــﻮﺗﯽ: ﻛﻮﺷﺘﯿﺎﻧﻢ! ھـﻪرﭼﯽ ﺋـﻪﻣﻦ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺧـﯚم ﻟـﻪ ﺑﻪﻏـﺪا ﻛﺮدووﻣـﻪ ﺋـﻪوﯾﺎن ﻟـ ﭘﺮﺳـﯿﻮم! ﮔﻮﺗﯿـﺎن ﺗـﯚ ھﺎوﻛـﺎری ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎت ﻛـﺮدووه .ﮔـﻮﺗﻢ: ﻧﻪﻣﻜﺮدووه ،ﭘﺸﺘﺮ ﻛﺮدووﻣﻪ و دهﺑ ﺑﯿﻜﻪم و ﻣﻦ ﭘﻪﻧﺎھﻪﻧﺪهی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻢ و وهزﯾﻔﻪﺷﻪ ،دژی ﺷﺎی ﺋﺮان ﺑﻢ ،ﻧﻪك دژی ﺋﻮه ...ﺋﻪوهی ﺋﻮه ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﻨﯽ دهﻛﻪن ﺗﺎﺗﺎر و ھﯿﺘﻠﻪرﯾﺶ ﻧﻪﯾﻜﺮدووه ...ﯾﻪﻛﯿﺎن ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚ زۆر زﻣﺎﻧﺖ درﮋه ﺋﺮه ﻻی ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻧﯿﯿﻪ". ﺗﺎھﯿﺮ ﻟﻪ وﺗﻮوﮋه ﻛﻪﯾﺪا ﺑﻪدرﮋی ﺑﺎس ﻟـﻪ ﺋﻪﺷـﻜﻪﻧﺠﻪداﻧﯽ ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ و ﺧـﯚی دهﻛـﺎت ﻛـﻪ ﭼـﯚن ﻧﯿﻨﯚﻛـﻪﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﭼﯿـﺎن دهرھﻨـﺎون، دواﺗﺮ دﺘﻪﺳﻪر ﭼﻮوﻧﯽ ﺳﻪﻋﺪون ﻏﺪان و ﻋﺒﺪاﻟﺨﺎق ﺳﺎﻣﻪڕاﯾﯽ ﺑﯚﻻی ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ،ﭼﯚن داوای ﺋﻪوهﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻛﺮدووه ﮔـﻪر وﺗـﺎر دژی ﻣﻪﻻ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺑﻨﻮوﺳﺖ ﺋﺎزادی دهﻛﻪن .ﺗﺎھﯿﺮ دهﺖ" :ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﺴـﺘﺎش ﺑـﻦ ﻟﻪﺳـﻪر ﺷـﺎی ﺑﻨﻮوﺳـﻪ .ھﯿﭽﯿﺸـﻢ ﻧـﻪدهﻧ دهﯾﻨﻮوﺳـﻢ ،ﺑـﻪم ﻗﺎﻣﻜﻪﻛﺎﻧﯿﺸـﻢ ﺑـﺪهم ﻟﻪﺳـﻪر ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ﺋـﻪوهی داوای ﻟﺪهﻛـﻪم ﻧﺎﯾﻨﻮوﺳـﻢ ...ﺋـﻪوه ﻟـﻪﻣﻦ ﺑـﻪدووره! ﺋﻪواﻧـﻪی ﺋـﻪھﻠﯽ ﻛﻪﯾﻔﻦ ،ﺋﻪواﻧﻪی دهﺗﻮاﻧﻦ، ﺋﻪﻣﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ .ﺋﻪﻣﻦ ﻧﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮردم ﺧﻮاردووه ،ﭼﺎوﯾﺸﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﻧﯽ ﺋﻪوان ﭘﺸﻜﻮﺗﻮوه ،ﻗﻪوﻟﯿﺸـﻢ ﺑـﻪوان داوه ﻛـﻪ ﻟﻪﺳـﻪر ﺋـﻪوان ﺑﻤـﺮم ﺧﯿﺎﻧﻪﺗﯿﺎن ﭘ ﻧﺎﻛﻪم ...ﺋﻪﻣﻦ ﭼﻪﻧﺪهی ﻟﻪو زﯾﻨﺪاﻧﻪﯾﺪا ﺑﻢ ﺋﯿﺤﺘﺮاﻣﻢ دهﻣﻨﯽ ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر ﺑـﻢ ﻣﻪﻗﺎﻟﻪﯾـﻪﻛـﯽ ﺑـﯚ ﺋـﻮه ﺑﻨﻮوﺳـﻢ دهﺑـﻢ ﺑـﻪ ﭘﻮوﺷﯽ ﺑﻪر ڕۆژی .ﺋﻪوهﻧﺪهو ﻛﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﻪ ﺗﺎ ﻣﻪﻗﺎﻟﻪﻛﻪی دهﻧﻮوﺳﻢ و ﺋﯿﻤﺰای دهﻛﻪم .دواﺗﺮ دهﻦ ﺋﯿﻤﺰای ﻋﻪﺑﺪو ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ ﯾﻪ .ﭘﺎﺷـﺎن ﻓﻢ دهدهﻧﻪ دهرێ و ﻟﻪ دﻧﯿﺎش ﺋﺎﺑووم ﻧﺎﻣﻨ .ﻟﺮهدا دهﺑﻢ و ﺋﻪرزﯾﺸﻢ زۆر زﯾﺎﺗﺮه ...ھـﻪر ﺷـﺘﻜﯽ ﺑﯿـﻦ ﺑـﻪ ﻗﺴـﻪﺗﺎن دهﻛـﻪم ،ﺑـﻪم ﺑﻪ دژی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﻋﺮاق ﯾﺎ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺳﻮرﯾﻪ و ﺋﺮاﻧﯿﺶ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻪﻣﻪل و ﻗﺴﻪ ھﯿﭻ ﺷـﺘﻚ ﻧﺎﻛـﻪم ...ﻣـﻦ ﻣـﺮدن ھﻪـﺪهﺑﮋﺮم ﻧـﻪك ژﯾﻨﯽ ﺧﻮﯾﺎﻧﻪ و ﺳﻪرﺷﯚڕی .ﺑﯚ ﻣﺎﯽ دﻧﯿﺎ و ﺗﻪﻣﻪن و ﻧﺎن ،ﺷﻪرهف و ﻋﯿﺰهﺗﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ و ﻛﻮردی ﻟﻪژﺮ ﭘ ﻧﺎﻧﻢ". ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻣﻪرﮔﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ،ﺗﺎھﯿﺮ دهﺖ" :ﺳ ،ﭼﻮار ﺟﺎرﯾﺎن ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ ﻛﺮدهوه ...ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﺷﻪوﻚ ﭘﻜﻪوه ﺑﺮدﯾـﺎﻧﯿﻦ... ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪد ھﺎﺗﯿﻨﻪوه دﯾﻮهﻛﺎن .ﮔﻮﺗﻢ :ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪد ،ﭼﯚﻧﯽ؟ ﭼﯿﯿﺎن ﻟ ﭘﺮﺳﯽ؟ ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﻪﻣﻦ ھﻪﻣﻮو ﺳﻪﻓﺤﻪﻛﺎﻧﻢ ﺋﯿﻤﺰا ﻛـﺮدووه، ھــﻪر ﺳــﻪﻓﺤﻪی ﺋﯿﻌﺪاﻣﻜــﻪ 15 ،ﺳــﻪﻓﺤﻪﯾﻪ .ﺑﯚﺧــﯚم ﺧﻮﻨﺪووﻣﻪﺗــﻪوه .ﺑــﻪو ﭘﻪروهﻧﺪهﯾــﻪی ﻛــﻪ ﻟــﻪ دادﮔﺎﯾــﻪ ﺑــﯚم ﺳــﺎزﻛﺮاوه ،ﺋﻪﮔــﻪر ﺑــﻢ ﻣﻪﻻﯾﯿﻜﻪﺗﻢ ،ﺑﻪ ﺷﻪﯾﺘﺎن دهردهﭼﻢ .ﮔﻮﺗﻢ :ﻣﻮﺗﻪھﻪم ﺑـﻪ ﭼـﯽ ﻛـﺮاوی؟ ﮔـﻮﺗﯽ :ﻛﯚﻣـﻪك ﺑـﻪ ﻣـﻪﻻ ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ ﺑـﺎرزاﻧﯽ و ھﻨـﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑـﻪرﻧﯿﮕﺎری ﺧﻪﺑﻪرﮔﻮزاری ڕۆﯾﺘﺮز ،داﻧﺎ ﺋﺎدام ﺋﯿﺸﻤﯿﺖ ،و ﺧﯿﺎﻧﻪت ﺑﻪ ﻋﺮاق و ﮔﻮﺗﯽ ھﻪرﭼﯽ ﻛﺮدووﻣﻪ و ﮔﻮﺗﻮوﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺑﻪﻋﺴـﯿﯿﻪﻛﺎن ﮔﻪﯾﺸـﺘﯚﺗﻪوه... دواﺗﺮ ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪد ھﯿﭽﯽ ﻧﻪدهﺧﻮارد ،ﺋﻪوه ھﻪﺷﺘﻪم ﻣﺎﻧﮕﻪ و ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺳﻪروﺑﻪﻧﺪی ﮔﯿﺎﻧﺪهرﭼﻮوﻧﯽ ﺑﻮو .ﺷﻪوﻜﯽ ﮔﻮﺗﯽ :ﺗـﺎھﯿﺮ وهره داﻧﯿﺸﻪ .ﺋﻪﻣۆ ﺳﻪﯾﺮه ﭼﺎك ﭼﺎك ﺑﻮوﻣﻪوه .ھﯿﭻ ﺟﮕﺎﯾﻪﻛﻢ ﻧﺎﯾﻪﺷ .ﺟﮕﺎﯾﻪﻛﻢ ﺑﯚ ڕاﺧﻪ .ﺑﯚم ڕاﺧﺴﺖ ،دهﺳﺘﻢ ﻟﻪ ﻻﻗﯽ دا ﺳﺎرد و ﻋﺎددی
84
ﺑﻮو ،ﮔﻮﺗﯽ :ﻣﺎﺘﻪ ،ﺋﻪو دهرﻛﻪﯾﻪی ﻟﻪو ﻛﺎﺑﺮاﯾﺎﻧﻪ ﺑﻜﻪوه ،دﻨﻪ ژوورێ!! ﮔﻮﺗﻢ ﻛﺎﻛﻪ ،ﺋﻪوه ﺗﯚ ﻗﺴﺎن دهﭘوﻛﻨﯽ .ﺋﺎﺧﺮ ﺋﻪو دهرﻛﻪ ﻟﻪ دهرێ ڕا داﺧﺮاوه .ﮔﻮﺗﯽ :ﺋﻪﮔﻪر واﯾﻪ ﻻﻗﺖ وهﺑﻦ ﺳﻪرم ﺑﺪه ،ﺑﻦ ﺳﻪرم ﻧﻪوﯾﯿﻪ .ﻻﻗﻢ ﺑﯚ درﮋ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ :زۆر ﺧﯚﺷﻪ .ھﻪر ھﻨﺪهی ﭘ ﻧﻪﭼﻮو ،ﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ وﻚ ﻧﺎن و ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﻧﻪﻣﺎ و ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو .ھﻪرﭼﯽ ﺑﺎﻧﮕﻢ ﻛﺮد ھﯿﭻ دهﻧﮕﯽ ﻧﻪھﺎت .ﻻﻗﻢ ﻟﻪﺑﻦ ﺳﻪری دهرھﻨﺎ و ﻟﻪﺳﻪر ﭘﻪﺗﻮوهﻛﻪم داﻧﺎ و ﻣﻠﻢ ﻧﺎ ﻟﻪ ﮔﺮﯾﺎن ،ﯾﻪك ﺑﻪ ﺧﯚم ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ ﺑﻪرز دهﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺎن ﻛﺮد ...ﺋﻪوه ﺑﻪھﺎری 1973ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑـﻮو ...ﺗـﻪرﻣﯽ ﻛﺎك ﺋﻪﺣﻤﻪدﯾﺎن ﺑﺮد و ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯽ ﺑﻪﺳﻪر ھﺎت و ﭼﯿﺎن ﻟﻜﺮد". ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ﭼﻮن ﺑﻪ ڕهﺑﻪﻧﯽ ﻣﺎﺑﯚوه و ژﻧﯽ ﻧﻪھﻨﺎﺑﻮو ،ﭘﺎش ﻣﻪرﮔﯽ ﻛﻪﺳﯽ ﻟﻪﭘﺎش ﺑﻪﺟ ﻧـﻪﻣﺎ ،ﻟـﻪ ژﯾﺎﻧﯿـﺪا زۆر ﻛـﻪس ﭘﯿـﺎن ﺧـﯚش ﺑﻮو ﺧﺰﻣﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪﮔﻪﺪا ﺑﻜﻪن ،ﺑﻪم ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺑﯾﺎری ھﺎوﺳﻪرﮔﯿﺮی ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ وﺗﻪﻛﻪی داﺑﻮو ،وهك ﺷﻤﯿﺪت دهﺖ" :ﺋﻪو ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﻛﭽﺎﻧﻪی دهﻛﺮد ﻟﻪ ﭘﺮاگ ﭼﺎوی ﭘﯿﺎن ﻛﻪوﺗﺒﻮو و ﮔﻮﺗﯽ: * ﻟﻪڕاﺳﺘﯿﺪا ﻣﻦ ﯾﻪك ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻢ ھﻪﯾﻪ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ وﺗﻪﻛﻪﻣﻪ". -----------------------------------------------ﺋﻪم ﮐﻮرﺗﻪ ژﯾﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪ ﻟﻪ :ژﯾﺎن و ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ ) (1973-1931ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ د .ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ وهرﮔﺮاوه
85
ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﺳﮫﻪم
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﮐﯚﻧﮕﺮە دوو
ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻧﺎوﮑﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ دﯿﺎن ﺑﯚ ﺋـﺎزادﯾﯽ ﻟﯿـﺪاوه و ﺑـﯚ ڕزﮔـﺎرﯾﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐـﻪﯾﺎن ﻟـﻪ ﺳـﺘﻪﻣﯽ داﮔﯿﺮﮐـﻪران و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرهﮐﺎن ﺗﮑﯚﺷﺎون .ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻪﮐﮏ ﺑﻮو ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﺷﯚڕﺷﮕاﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﻪ دوای ھﻪرهﺳﮫﻨﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺑﻪڕﺰان ﻏﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾﺎن و ﺳﻪدﯾﻖ ﺧﺎﺗﻪﻣﯽ و ﮔﺮوﭘﮑﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ھﻪﭬﺎﻧﯽ ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٤٨ - ١٣٢٧دا ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﻪﻧـﺪام ﺑـﻮون ﻟـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮات و ﺑوﮐﺮدﻧــﻪوهی ڕۆژﻧﺎﻣــﻪی )ڕﮕــﺎ(دا ،ﭼــﻮار ﺳــﺎڵ زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﮐــﺮا و دواﺗــﺮ ﺳــ ﺟــﺎری ﺗــﺮﯾﺶ ﮔﯿــﺮاو و ﺑــﻪ ﮔﺸــﺘﯽ ٢٥ﺳــﺎڵ ﻟــﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﭘﻪھﻠﻪوﯾﺪا ڕاﮔﯿﺮا. ﺳﺎﯽ ،١٩٥٣ - ١٣٣٢ﺑﻪ دوای ﮐﯚدﯾﺘﺎی ٢٨ی ﮔﻪﻻوﮋی ﺷﺎ و زاھﯿﺪی و ﻟﻪ دهﺳـﻪت ﮐـﻪوﺗﻨﯽ دوﮐﺘـﯚر ﻣﺤﻪﻣـﻪد ﻣﻮﺳـﻪدﯾﻖ ،ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻏـﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾﺎن ،ﺳﻪدﯾﻖ ﺧﺎﺗﻪﻣﯽ ،ﺷﻪھﯿﺪ ھﺎﺷﻢ ﺣﻪق ﺗﻪﻟﻪب )ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ( ،ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋـﻪﻣﯿﻦ ڕاﺗﺒـﯽ و ژﻣﺎرهﯾـﻪﮐﯽ ﺗـﺮ ،ﻣﮫﺎﺑـﺎدی ﺑﻪﺟﮫﺸـﺖ و ﭘــﻪﻧﺎی ﺑــﯚ ﮔﻮﻧــﺪی ﭼﻮارﮔــﺎ ﺑــﺮد و ﻟــﻪ ﻻی ﻗــﺎدر ﺋﺎﻏــﺎی ﭼﻮارﮔــﺎ ﮐــﻪ ﺋــﻪوﯾﺶ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﮑﯽ ﭼــﺎﻻﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮات ﺑــﻮو ،درــﮋهی ﺑــﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ دا.
86
ﺳﺎﯽ ١٩٥٤ - ١٣٣٣ﻟﻪﮔﻪڵ ﺷﻪھﯿﺪ دوﮐﺘﯚر ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ،ﺷﻪھﯿﺪ ﺳـﻪدﯾﻖ ﺋـﻪﻧﺠﯿﺮی و ﺑـﻪڕﺰ ﻏـﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾـﺎن و ﺑـﻪ ھﺎوﮐـﺎرﯾﯽ ﻓﯿﺮﻗﻪی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺋﺎزرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮدهی ﺋﺮان ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﭼﺎپ و ﺑوﮐﺮدﻧﻪوهی ڕۆژﻧﺎﻣﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﯚڕﮔـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻏـﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾـﺎن ﻟـﻪ ﻻﭘـﻪڕهی ١٥٣ی ﺋﺎـﻪﮐﯚک دا ،ﭼﺎﭘﺨﺎﻧـﻪی ﻓﯿﺮﻗـﻪی دﯾﻤـﻮﮐﺮات ﺋﺎﺷـﮑﺮا ﺑـﻮو و ﺟﻪﻋﻔـﻪر ﻗﻪوﺳﯽ ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪری ڕۆژﻧﺎﻣﻪی ﺋﺎزرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ دهﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮان و ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ ﯾﻮﺳﻔﯽ ﺧﺮاﯾﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪوه. ﻧﺰﯾﮑﻪی ﺳ ﺳﺎڵ ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﺪا ڕاﮔﯿﺮا و ﺳﺎﯽ ١٩٥٧ - ١٣٣٦ﺋﺎزادﯾﺎن ﮐﺮد ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯚی ﮔﻮﺷﺎری ﭘـﯚﻟﯿﺲ ،ﻣﮫﺎﺑـﺎدی ﺑﻪﺟﮫﺸـﺖ و ﭼـﻮوه ﺗﺎران و ﻟﻪوێ ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ دۆﺳﺖ و ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﻪرﺷـﯿﻮی زاﻧﮑـﯚی ﮐﺸـﺘﻮﮐﺎﯽ ﮐـﻪرهج داﻣـﻪزرا .ﺑﻪرﻟـﻪ ﮔﻪڕاﻧـﻪوهی ﺑـﺎرزاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺳﯚﭬﯿﻪت ﺑﯚ ﻋـﺮاق ،ﻟـﻪ ٢٣ی ﮔـﻪﻻوﮋی ﺳـﺎﯽ ١٩٥٨دا ،ﻋـﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳـﻔﯽ و ﻋﻪﺑـﺪو ﺋﯿﺴـﺤﺎﻗﯽ "ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﺗﯚﻓﯿـﻖ" ﻟﻪﺳـﻪر ﮔﻪﻪﯾـﻪک ﺑـﯚ دواڕۆژی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ﭘﻪﯾﺪا دهﮐﻪن .ﺑﻪ ڕووﺧﺎﻧﯽ ڕژﻤﯽ ﻓﻪﯾﺴﻪڵ ﻟﻪ ﻋﺮاق ،ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ دهرﻓﻪت ﭘﻪﯾﺪا دهﮐﺎت ﮐﻪ ﺑﭽﺘﻪ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و دهﻗﯽ ﮔﻪﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﺋﺎراﺳﺘﻪی ھﻪﭬﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑﺎت و ڕای ﺋـﻪواﻧﯽ ﺑـﯚ ڕاﮐﺸـﺖ .ﺑـﻪو ﺋﻮﻣـﺪهوه ﻟﻪ ﮐﻪرهج ﺳﻮاری ﺋﻮﺗﻮﺑﻮس دهﺑﺖ ،ﺑﺨﻪﺑﻪر ﻟﻪوه ﮐﻪ ﺳﺎواک ﺑﻪ ﺷﻮﻨﯿﯿﻪوه ،ﺑﻪرهو ورﻣ دهﭼﺖ .ﻟﻪ ورﻣ ﺑﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ دهﮔـﯚڕێ و ﺑـﻪرﮔﯽ ﮐﻮردﯾﯽ دهﭘﯚﺷﺖ ،ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻧﻪﻧﺎس ﺑﭽﺘـﻪوه ﻣﮫﺎﺑـﺎد و ﻟـﻪوﻮه دهرﺑـﺎزی ﺑﺎﺷـﻮری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﺖ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﭘﺎﺳـﮕﺎی "ﺑـﺎﻧﯿﺶ" ﻟـﻪ ﺑﯿﺴﺖ ﮐﯿﻠﯚﻣﻪﺗﺮی ﺟﺎدهی ورﻣ ﺑﯚ ﻣﮫﺎﺑﺎد دهﯾﮕﺮن .ﻋﻪزﯾﺰ ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﮔﻪﻪی ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﻪﮐﻪ دهﺧﺎﺗـﻪ ﻧـﺎو زاری و دهﯾـﻪوﺖ ﻗـﻮﺗﯽ ﺑـﺪات ﮐـﻪ ژاﻧﺪارﻣﻪﮐﺎن دهﮔﻪﻧﻪ ﺳﻪری و ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻪﮐﯚن ﻟﻪ زار و ﺋﻪوﮐﯽ دهردﻨﻨﻪوه و ﻗﯚﺒﻪﺳﺖ دهﯾﺒﻪن ﺑﯚ ژاﻧﺪارﻣﻪرﯾﯽ ورﻣ .ﻟﻪوﻮه ﺑﻪڕﯿﺪهﮐﻪﻧﻪ ﺗــﺎران و ﺳــﻪرھﻪﻧﮓ زاﻟﺘــﺎش و ﺳــﻪرھﻪﻧﮓ ﻋﯿﺴــﺎ ﭘﮋﻣــﺎن ﮐــﻪ ھــﻪردوو ﮐــﻮرد و ﺧــﻪﮑﯽ ﺳــﻨﻪ ﺑــﻮون ،دهﮐــﺮﻦ ﺑــﻪ ﻣــﻪﺋﻤﻮری ﭘﺸــﮑﻨﯿﻨﯽ و ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻟﺪان و ﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ﻧﺎﭼﺎری دهﮐﻪن ڕاﺳﺘﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﺪرﮐﻨﺖ. ﺳــﺎﯽ ١٩٦٣ - ١٣٤٢ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺑــﻪڕﺰان ﻏــﻪﻧﯽ ﺑﻠﻮرﯾــﺎن و ﺟــﻪﻟﯿﻞ ﮔــﺎداﻧﯽ ﻟــﻪ زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﻗﻪﺳــﺮی ﺗﺎراﻧــﻪوه ﺑــﯚ زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﺑــﻪرازﺟﺎن دوور دهﺧﺮﺘﻪوه و ﻟﻪوێ ﺑﻪھﯚی ﺧﺮاﭘﯽ ھﻪوا و ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎوی ﺧﺎوﻦ و ﺧﯚراﮐﯽ ﺧﺮاپ ،ﮔﻪﻟﮏ ﺋﺎزار دهﺑﯿﻨﺖ و ﺗﻮﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ ﮔﻮرﭼﯿﻠـﻪ و دڵ دهﺑﺖ. ﺳﺎﯽ ١٩٦٧ - ١٣٤٦ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪرازﺟﺎﻧﻪوه ڕهواﻧـﻪی زﯾﻨـﺪاﻧﯽ "ﺋﺎﻣـﻞ"ی دهﮐـﻪن و ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﺋﺎﻣـﻞ ﺑـﻪھﯚی ﭘاﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺑـﺎری ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯿﯽ و ڕهواﻧﻪ ﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻣﻪﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺑﺮاﮐﻪی ،ﺷﮑﺎت ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ زﯾﻨﺪان دهﮐﺎت .ﺑﯚ ﭘاﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺷـﮑﺎﺗﻪﮐﻪی ڕۆژی ١٦ ١٩٧٢ / ١٣٥١ / ٢ /ﻟﻪ ﺋﺎﻣﻠﻪوه دهﯾﺒﻪﻧﻪ ﺳﺎری ﮐﻪ ﭼﺎوی ﺑﻪ دادﯾﺎری ﺳﻪرﺑﺎزﯾﯽ ﺑﮑﻪوﺖ .وهک ﺑﯚﺧﯚی ﻟـﻪ ﻧﺎﻣﻪﯾﻪﮐـﺪا ﺋﺎﻣـﺎژهی ﺑـﯚ دهﮐـﺎت ﺑﯚ ﺋﻪو دﯾﺪارهی دوو ﮐﺎﺗﮋﻣﺮ ﻟﻪ ژورﮑﯽ ﭼﻮار ﻣﻪﺗﺮهوه دهﯾﺒﻪن ﺑﯚ ﺳﺎری و دوای ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺑﯚ زﯾﻨﺪان دﯾﺘﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪو ﻧﺎﻣﻪﯾﻪدا ﺑﯚ ﮐـﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﺮای دهﻧﻮوﺳﺖ ﮐﻪ وهک ﺑﯿﺮهوهرﯾﯿﻪک ﺑﻤﻨﺘﻪوه .ﺋﻪو ﻧﺎﻣﻪﯾﻪ ﻧﺰﯾﮑـﻪی ٣٧ﺳـﺎﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺑﺮادهرﮑـﻪوه ڕاﮔﯿـﺮاوه و ﺋـﻪوه ﺑـﯚ ﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎره دهﮐﻪوﺘﻪ ﺑﻪرﭼﺎوی ﺧﻮﻨﻪران .ﺑﻪرﻟﻪ ﺑوﮐﺮدﻧﻪوهی ،ﭘﺑﻪ دڵ ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﺑﺮا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪم دهﮐﻪم ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻪﮐﻪی داوﻣ ﮐﻪ ﺑوی ﺑﮑﻪﻣﻪوه.
87
دهزﮔﺎی ھﻪواﮕﺮﯾﯽ ﺷﺎ "ﺳﺎواک" دواﺗﺮ ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰی ﻟﻪ ﺋﺎﻣﻠﻪوه ﮔﻮاﺳﺘﻪوه زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻗﻪﺳﺮی ﺗﺎران و ﺳﺎﯽ ١٩٧٧ - ١٣٥٦ﮐﻪ ﺣﮑﻮوﻣـﻪﺗﯽ ﺷﺎ ﺑﻪرهو ﺋﺎﯚزﯾﯽ و ڕووﺧﺎن دهﭼﻮو ،ﺷـﺎ ﺋﯿﺰﻧـﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﻣﻨﺴـﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘﻪرﻧﺎﺷـﻨﺎڵ )ڕﮑﺨـﺮاوی ﻟﺒـﻮوردﻧﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯿﯽ( دا ﮐـﻪ ﻧﻮﻨـﻪرﯾﺎن ﺑـﺖ ﺳﻪرداﻧﯽ زﯾﻨﺪاﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﮑﻪن ،ﺋﻪوه ﻟﻪ ﮐﺎﺗﮑﺪاﺑﻮو ﮐﻪ ﭘﺸﺘﺮ ڕاﯾﺪهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ :ﻟﻪ ﺋﺮاﻧﺪا زﯾﻨﺪاﻧﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿﻪ. ﺑﻪرﻟﻪوهی ﮐﻪ ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﺴﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘﻪرﻧﺎﺷﻨﺎڵ ﺳﻪرداﻧﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻗﻪﺳﺮ ﺑﮑﻪن و ھﻪﻧـﺪﮏ ﺑﻪرﻟـﻪ ﺋـﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﮐـﺎک ﻋـﻪزﯾﺰ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪان ھــﻪواﻨﺮﮑﯽ ﺑﻠﮋﯾﮑــﯽ ﺑــﯚ وﺗــﻮوﮋ ﮐــﺮدن ﻟﻪﮔــﻪڵ ﻋــﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳــﻔﯽ ﺳــﻪرداﻧﯽ زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﮐــﺮد .ﺑﻪرﻟــﻪ ﭼــﻮوﻧﯽ ﺋــﻪو ھــﻪواﻨﺮه ﺑــﯚ زﯾﻨــﺪان، ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ زﯾﻨﺪان ﻟﻪ ﻋﻪزﯾﺰﯾﺎن وﺴـﺖ ﮐـﻪ ﻟـﻪ درﮐﺎﻧـﺪﻧﯽ ﺷـﮑﻪﻧﺠﻪ و ڕاﺳـﺘﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧـﺎو زﯾﻨـﺪان ﺑـﯚ ھـﻪواﻨﺮی ﺑﻠﮋﯾﮑـﯽ ﺧﯚﺑﭙﺎرﺰـﺖ و ﺷﺘﮏ ﺑﻪ زﻣﺎندا ﻧﻪھﻨﺖ ،ﺑﻪم ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ دهﺖ: )ﻣﻪﮔﻪر ﺋﻮه زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﻪﮐﺎن ﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ﻧﺎﮐﻪن؟ ﮐﺎﺗﮏ ﺋﻮه ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑ ﺑﻪزهﯾﯽ ﺧﯚﺗﺎن ،ﺷـﺘﺎﻧﻪ ﻣﻨـﺎﻧﯽ ﺧـﻪﮏ و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﻗﻪﺳـﺎﺑﯿﯽدهﮐﻪن ،ﺣﻪﻗﺘﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺘﺮﺳﻦ (.ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ زﯾﻨﺪان ﭘﯽ دهﺖ :ﺋﺎﺧﺮ ﺋﺎﺑﺮووی وت ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯽ داﯾﻪ .ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻟـﻪ وهﻣﯿـﺪا دهﺖ: )ﮐﺎم وت؟ وﺗﯽ ﺗﯚ ﯾﺎن وﺗﯽ ﺋﻤﻪ؟ وﺗﯽ زﯾﻨﺪان ﺳـﺎزان ،زاﻤـﺎن ،درۆزﻧـﺎن ،ڕﮕـﺮان ،ﯾـﺎن وﺗـﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿـﻪﮐﺎن ،ﺧـﻪﺑﺎﺗﮑﺎران،زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎن؟ ﺑﻪڕﺰان ،وﺗﯽ ﺋﻤﻪ و ﺋﻮه ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ﭘﮑﻪوه ھﻪﯾﻪ .ﻟﻪ زهوﯾﯿﻪوه ﺗـﺎ ﺋﺎﺳـﻤﺎن ﭘﮑـﻪوه ﺟﯿـﺎوازن .ﺋﻤـﻪ ﺑـﯚ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ﺷﮑﻪﻧﺠﻪ و زﯾﻨﺪان و ﻣﻪرگ ﻧﺎﺗﺮﺳﯿﻦ ،ﺑﻪم ﺋﻮه ﺋـﻪو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﻪ دﯾﻠﮑﺮاوهﺗـﺎن ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺑـﯚ دۆﺷـﯿﻨﯽ ﭘﺘـﺮ ،ﻣﮋﯾﻨـﯽ ﭘﺘـﺮ و ﻣﮋﺗﻨـﯽ ﭘﺘﺮی ﺷﯿﺮهی دهروﻧﯽ ﺋﻪو دهوﺖ .ھﻪر ڕۆژﮏ ﮐﻪ ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﮐﯽ ﺑﭽﻮک ﺑﮑﻪن ،ﻟﻪو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪ ڕادهﮐﻪن! ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ڕاﺳـﺘﯿﻨﯽ ﺋـﻮه ﻟﻪ ﮔﯿﺮﻓﺎن و ھﻪﮔﺒﻪﮐﺎﻧﺘﺎﻧﺪا ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﯚﺗﺎن دهﺑﻪن(. ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﻧﯽ زﯾﻨــﺪان ھﻪرهﺷــﻪﯾﺎن ﻟﮑــﺮد ،ﺑــﻪم ﺳــﻮدی ﻧــﻪﺑﻮو ،ﺋــﻪو ﻟــﻪ ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ھــﻪواﻨﺮی ﺑﻠﮋﯾﮑــﯽ دا ھــﻪﻣﻮو ﺗﺎواﻧــﻪ ﺳــﺎﻣﻨﺎﮐﻪﮐﺎﻧﯽ زﯾﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎی ﺋﺎﺷﮑﺮا ﮐﺮد. ﮐــﺎک ﻋــﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳــﻔﯽ ﻟــﻪ زﯾﻨﺪاﻧــﺪا دوو ﮐﺘﺒــﯽ ﺑــﻪو ﻧﺎواﻧــﻪ ﻟــﻪ زﻣــﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰﯾﯿــﻪوه وهرﮔاﯾــﻪوه ﺳــﻪر زﻣــﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ .ﮐﺘﺒــﯽ ﯾﻪﮐــﻪم: )ﯾﺎدداﺷﺘﮫﺎی ﯾﮏ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺪرﺳﻪ( ﻟـﻪ ﻧﻮوﺳـﯿﻨﯽ ف .ﭬﯿﮕـﺪورﭬﻮا ﮐـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٥٧ - ١٣٣٦ﺑـﻪ دوای ﺋـﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪان ﭼـﺎﭘﯽ ﮐـﺮدووه و ﮐﺘﺒﯽ دووهم) :ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﮐﻒ( ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﯾﭭﯚن ﯾﻔﺮﯾﻤﯚڤ ﮐﻪ ﺳﺎﯽ ،١٩٦٨ - ١٣٤٧ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪی روز "ڕۆژ" ﺑﯚی ﭼﺎپ ﮐﺮدووه. ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳـﻔﯽ دوای ﻧﺰﯾﮑـﻪی ١٩ﺳـﺎڵ زﯾﻨـﺪاﻧﯿﯽ ﻟﻪﺳـﻪر داوای ﺋﻪﻣﻨﺴـﺘﯽ ﺋﯿﻨﺘﻪرﻧﺎﺷـﻨﺎڵ ﺑـﻪ ھـﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷـﯿﯽ دـﻪوه ﻟـﻪ ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺳﺎﯽ ١٩٧٧ - ١٣٥٦ﻟﻪ زﯾﻨﺪان ﺋﺎزادﮐﺮا و ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﻣﮫﺎﺑﺎد .ﻧﺎوﺑﺮاو ﮐﻪ ﺳﻪرﺟﻪم ٢٥ﺳﺎﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎدا
88
ﺑﻪﺳﻪرﺑﺮدﺑﻮو ،دوای ﺋـﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﺑـﻪ ﺷـﻮهی ﻧﺎڕاﺳـﺘﻪوﺧﯚ ھﻪوﯿـﺪهدا ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﯾـﻪﮐﯽ ﺋـﺎرام و ھﻤﻨـﯽ ﻻوان ﻟـﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ﺑـﻪڕﺒﺨﺎت، ﺑﻪم ﻣﻪرگ ﻣﻪودای ﭘﻨﻪدا و ڕۆژی (١٩٧٨ / ٦ / ٥) ١٣٥٧ / ٣ / ١٥ﺑﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ دڵ ﻟﻪ ﺗﺎران ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد. ڕۆژی ١٩٧٨ / ٦ / ٦ﮐﯚﻣــﻪﮏ دۆﺳــﺖ و ھــﺎوڕێ و ﻧﻮوﺳــﻪر و ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕی ﮐــﻮرد و ﺋﺮاﻧﯿــﯽ ،ﺗــﻪرﻣﯽ ﮐــﺎک ﻋــﻪزﯾﺰﯾﺎن ﻟــﻪﻧﺎو ﺋــﺎﭘﯚرهی ﺧﻪﮑﺪا ﮔﻪڕاﻧﺪهوه ﻣﮫﺎﺑﺎد .ھﻪزاران ﮐـﻪس ﻟـﻪ ﻣﮫﺎﺑـﺎدهوه ﺑـﻪرهوﭘﯿﺮی ﺗﻪرﻣﻪﮐـﻪی ﭼﻮوﻧـﻪ ﻣﯿﺎﻧـﺪواو و "ﻣـﻪﻟﯿﮏ ﮐﻪﻧـﺪی" و ﭘﺸـﻮازﯾﯿﺎن ﻟـﻪ ﺗﻪرﻣﻪﮐﻪی ﮐﺮد و دوای ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻪوهی ،ڕۆژی ١٩٧٨ / ٦ / ٧ﻟﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑﻪ ﺧﺎﮐﯿﺎن ﺳﭙﺎرد .ﺑﻪﺧﺎﮐﺴـﭙﺎردﻧﯽ ﺗـﻪرﻣﯽ ﮐـﺎک ﻋـﻪزﯾﺰ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆری ﺧﻪﮑﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد و ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﺋﺎﯾﻪﺗﻮ ﻣﮑﺎرﻣﯽ ﺷﯿﺮازی ﮐﻪ ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪدا ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺷﺎ دورﯾﺨﺴـﺘﺒﻮوهوه ﺑـﯚ ﻣﮫﺎﺑــﺎد ،ﺑــﻪ ﺷــﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺋــﺎرام ﺑــﻪڕﻮهﭼﻮو .ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﺷــﺦ ﻋﯿﺰهدﯾﻨــﯽ ﺣﻮﺳــﻨﯽ ﺗــﻪﻟﻘﯿﻨﯽ دادا و ﭘــﯚﻟﯿﺲ و ﺳــﺎواک ڕﮕــﺮ ﻧــﻪﺑﻮون ﻟــﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ڕﻮڕهﺳﻤﻪﮐﻪدا ،ﺑﻪم ڕۆژی ١٩٧٨ / ٦ / ١٠دوای ﺳ ڕۆژ ﻣﺎﺗﻪﻣﯿﻨﯿﯽ ﻟﻪ ﺧﺎﻧﻪﻗﺎی ﺳﻪﯾﺪ ﻧﯿـﺰام ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺣﻪوﺷـﻪی ﻣﺰﮔـﻪوﺗﯽ ھﻪﺑﺎس ﺋﺎﻏﺎی ﺑﻮو ،ﺧﻪﮏ ﺑﻪ ﺧﯚﭘﺸـﺎﻧﺪاﻧﮑﯽ ﺋـﺎرام ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺗﺎﺟـﻪ ﮔـﻮڵ و وﻨـﻪی ﮐـﺎک ﻋـﻪزﯾﺰﯾﺎن ﻟﻪﺳـﻪر ﺷـﺎن ﺑـﻮو ،ﺑـﻪ ﺷـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷﺎﭘﻮوردا ﺑﻪرهو "ﮔﻮﻣﺒﻪزان" واﺗﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﮐﻪوﺗﯿﻨﻪڕێ .ﻟﻪ دهوری ﮔﮑﯚی ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﮐﯚﺑﻮﯾﻨـﻪوه .ﮐـﺎک ﺟـﻪﻟﯿﻞ ﮔـﺎداﻧﯽ وﺗـﺎرﮑﯽ ﻟﻪﺳﻪر ژﯾﺎن و ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﭘﺸﮑﻪش ﮐﺮد. ﻟﻪو ڕۆژهدا ﯾﻪﮐﻪم ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺟـﻪﻣﺎوهرﯾﯽ ﺑـﻪ دروﺷـﻤﯽ "ﻣـﻪرگ ﺑـﻪر ﺷـﺎ" " ،ﺑـﮋی ﮐـﻮرد -ﺑـﮋی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن"" ،ﯾـﺎن ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﯾـﺎن ﮐـﻮرد ﻧﻪﻣﺎن" و "ﺑﻤﺮێ ﺷﺎ" ﻟﻪ ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺳﻪرﯾﮫﻪﺪا و دواﺗﺮ ﺷﺎری ورﻣـ و ﺳـﻨﻪ و ﺷـﺎرهﮐﺎﻧﯽﺗﺮی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺋﺎزهرﺑﺎﯾﺠـﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗـﻪوه. ڕۆژاﻧــﯽ ھــﻪﯾﻨﯽ ژﻣﺎرهﯾــﻪک ﺗــﻮرک ﺑــﻪ ﻧــﺎوی ﯾﻪﮐﯿــﻪﺗﯽ ﮐــﻮرد و ﺗﻮرﮐﺎﻧــﻪوه ﻟــﻪ ورﻣــ و ﻣﯿﺎﻧــﺪواو و ﻧﻪﻏــﻪدهوه دهھﺎﺗﻨــﻪ ﻣﮫﺎﺑــﺎد و دوای ﺗﻪواوﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻮﮋی ھﻪﯾﻨﯽ ،ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﻣﮫﺎﺑﺎدﯾﺎن دهﮐﺮد.
89
ﺷھﯿﺪ ﺳﻪرﮔﻮرد ﺣﻪﺑﯿﺐ اﻟﻠﻪ ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﭼﻮار
ﺳﻪرﮔﻮرد ﺣﻪﺑﯿﺐ اﻟﻠﻪ ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺋﻪﻓﺴﻪراﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﮐﻮردی ﺧﻪﮑﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻮو.ﺋﻪو ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ راﭘﻪرﯾﻨﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋـﺮان دا ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ دهﮐﺮد .ھﻪر ﻟﻪوێ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ﭘﻮهﻧـﺪﯾﯽ ﮔـﺮت و وهک ﻻﯾـﻪﻧﮕﺮﮑﯽ ﭼـﺎﻻک دهﺳـﺘﯽ ﮐـﺮد ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎن .ﭘـﺎش ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺷﺆڕش ﮔﻪراﯾﻪوه ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ داﻧﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ﻧﻪﺧﺸﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﯾﺎری ﮐﺮد. ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺳ ﻣﺎﻧﮕﻪی ﺳﺎﯽ ١٣٥٨دا ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﮔﻪورهی ﺑـﻪ ﭘﮕﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ ﮐـﺮد و ﻟـﻪ ﺑـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺷـﻪڕﯾﺶ دا ﻟـﻪ ھـﻪر ﺟـ ﯾـﻪک ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﺎ ،ﺋﺎﻣﺎدهی ﺧﺰﻣﻪت و ﻓﯿﺪاﮐﺎری ﺑﻮو .ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻟﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﭼﻮارهﻣﯽ ﺣﯿﺰب دا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮا. دوای ﮐﯚﻧﮕﺮه ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺷﻮورای ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد .دۆژﻣـﻦ زۆری ﻟـ دهﺧـﻪﻓﺘﺎ و ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﭘﯿﻼﻧﮕﺮان دا ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﻧﻮی ﺑﻪرێ. ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ زهﻓﻪری ﭘ ﺑﺮد .رۆژی ٣١ی ﺧﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ١٣٥٩ﭘﺎﺳﺪارﮑﯽ ﺧﻪﮑﯽ ورﻣ ﮐـﻪ ﮔﯚﯾـﺎ دۆﺳـﺘﯽ ﺳـﻪرﮔﻮرد و ﻋـﺎﻣﯿﻠﯽ ﻧﻔﻮوزﯾﯽ ﺋﻪو ﻟﻪ ﻧﻮ رﮋﯾﻢ داﺑﻮو ﻟﻪ ﮔـﻪڵ ﭘﺎﺳـﺪارﮑﯽ دﯾﮑـﻪ دهﭼﻨـﻪ ﺷـﻮورای ﻧﯿﺰاﻣـﯽ و داوای ﭼﺎوﭘﮑـﻪوﺗﻨﯽ ﺳـﻪرﮔﻮرد دهﮐـﻪن .ﺳـﻪرﮔﻮرد ﺋﯿﺠﺎزهی ﭼﺎوﭘﮑﻪوﺗﻦ ﺑﻪ ﺑﻪﻧﺎو "ھﺎوﮐﺎر"هﮐﻪی ﺧﯚی دهدا و ﮐﺎﺑﺮا ﺑﻪ ﭼﻪﮐﮑﯽ ﺋﻮﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮑﻪوه ڕﮕـﺎی دهدرێ ﺑﭽﺘـﻪ ژووری دهرﮔـﻮرد .ﭘـﺎش ﭼﻪﻧﺪ دهﻗﯿﻘﻪ ﻧﺎوﺑﺮاو دهﺳﮋ ﻟﻪ ﺳﻪرﮔﻮرد و ھﺎوﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ دهﮐﺎ و دهﺳﺒﻪﺟ ﺳﻪرﮔﻮرد و ھﺎوﮐﺎرﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪروان ﺋﻪﺣﻤﻪد ﭼﻪﻟﻪﺑﯽ
90
دهﮐﻮژێ و دهردهﭘﻪڕێ(١). ﭘﺎش ﺋﻪﻧﭽﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﻋﻪﻣﻪﻟﯿﺎﺗﻪ ھﻪر دوو ﭘﺎﺳﺪار ﺑﻪرهو ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ڕا دهﮐﻪن و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯿﺶ وهدواﯾﺎن دهﮐﻪون .ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﺗﻪﻗﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن دا ﭘﺎﺳﺪارﮏ دوﮐﯚژررێ .ﺑﻪم ﺗﺎواﻧﺒﺎری ﺋﻪﺳﯽ ﺧﯚی دهﮔﻪﯾﻪﻧﺘﻪ ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد .ﻣـﻪرﮔﯽ ﺳـﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﺑﺒﺎﺳـﯽ داﺧﮑﯽ ﮔﺮاﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر دﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن داﻧـﺎ و ﺳـﻪﻧﻪدﮑﯽ دﯾﮑـﻪی ﺧﺴـﺘﻪ ﺳـﻪر ﭘﻪروهﻧـﺪهی ﭘـ ﻟـﻪ ﻏـﻪدر و ﺧﻪﯾﺎﻧـﻪﺗﯽ دهﺳﻪﺗﺪاراﻧﯽ ﺋﺮان و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ ﭘﻪروهری ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی. -----------------------ﺑﯚ ﺣﻪﻗﯿﻘﻪت ﻣﮋوو دهﺑـ ﺑﮕـﻮﺗﺮێ ﺳـﺎﯽ ١٣٦١ﻣﻮﺟﺎھﯿـﺪﯾﻨﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﺋـﺮان ﻟـﻪ ﻧـﻮ ﺷـﺎری ورﻣـ ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧﺒﺎرهﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺳـﺰای ﮐـﺮدهوهی ﺧﻪﯾﺎﻧﻪﺗﮑﺎراﻧﻪی ﺧﯚی ﮔﻪﯾﺎﻧﺪ. ﺳﻪرﭼﺎوه ﻧﯿﻮ ﺳﻪده ﺗﮑﯚﺷﺎن
ﺳﻪروان ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺟﺎوﯾﺪﻓﻪر ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﮐﺎک ھﻪژار ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻗﻮﻧﻘﻪ١٩٥١ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٨١ / ١٢ / ١٢ :
91
ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﮐﻪﻧﺪهڵ ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻻﭼﯿﻦ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهرﮔﯿﺮی ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﺟﺎوﯾﺪﻓــﻪر ﮐــﻮڕی ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ،ﺳــﺎﯽ ١٩٥١ﻟــﻪ ﺋــﺎواﯾﯽ ﻗﻮﻧﻘــﻪی ﻧﺎوﭼــﻪی ﺷــﺎروﺮاﻧﯽ ﻣــﻪھﺎﺑﺎد دا ﻟــﻪ داﯾــﮏ ﺑــﻮوه.ﺗــﺎ وهرﮔﺮﺗﻨــﯽ دﯾﭙﯚﻣﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد دهرﺳﯽ ﺧﻮﻨـﺪووه ،و ﭘﺎﺷـﺎن ﻟـﻪ زاﻧﮑـﯚی ﺋﻪﻓﺴـﻪرﯾﯽ ﺗـﺎران وهرﮔﯿـﺮا .ﭘـﺎش ﺗـﻪواو ﮐﺮدﻧـﯽ دهورهی زاﻧﮑـﯚی ﺋﻪﻓﺴﻪری وهک ﺋﻪﻓﺴﻪرﮑﯽ ﻟﮫﺎﺗﻮو ﻟﻪ رﯾﺰی ﺋﻪرﺗﻪش دا ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻮو. ﺳﺎﯽ ١٩٧٩ﭘﺎش ھﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی داﺳﻪﭘﺎو ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرددا وهک ڕۆﻪﯾﻪﮐﯽ دﺴـﯚزی ﺋـﻪم ﮔﻪﻟـﻪ ھﺎﺗـﻪ ﻧـﻮ رﯾـﺰی ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﯚ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﺗﺮ ﮐﺮدﻧـﯽ ھـﺰی ﭘﺸـﻪوا ﮐـﺎک ھـﻪژاری ﺑـﻪ ﺟﮕـﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهری ﺋـﻪو ھﺰه دﯾﺎری ﮐﺮد .ﭼﻪﻧﺪ رۆژ دواﺗﺮ واﺗﻪ ١٩٨٠ / ١٠ / ٢١ﻟﻪ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﯾﻪک دا ﻟــــﻪ ﺋـﺎواﯾﯽ دهرﻣـﺎن ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهراﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ھﺰی ﭘﺸﻪواو ﮐﯚﻣﯿــــﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎدو ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﭘـﮏ ھﺎت،ﮐـﺎک ھـﻪژار ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﭘﺸﻪوا دﯾﺎری ﮐــﺮاﮐﻪ ﭘﺸﻮازی ﮔﻪرﻣﯽ ﻟ ﮐﺮا. ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﻣﻪرگ ﻣﻪودای ﻧﻪدا زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺳـﺎﮏ و ﭼﻪﻧـﺪ ﻣﺎﻧـﮓ وهک ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهری ھـﺰی ﭘﺸـــــــــﻪوا و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ھﻪﯾﺌـﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد درﮋه ﺑﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺪا،ﺑﻪم ھـﻪر ﻟـﻪو ﻣﺎوهﯾـﻪدا ڕۆﮑـﯽ ﮔﺮﯾﻨـﮓ وﮐﺎرﯾﮕـﻪری ﻟـﻪ رﮑﺨﺴـﺘﻦ و ﺑﻪرزﮐﺮدﻧﻪوهی ﭘﻠﻪی ﮐﺎرﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﻣﻪھﺎﺑﺎددا ﮔا. ڕۆژی ١٩٨١ / ١٢ / ٩ﮐــﺎک ھــﻪژار ﻟــﻪ ﮐــﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠــﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دا ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿــــﺘﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪﯾﯽ ﺣﯿــﺰب ھﻪﺒﮋﺮدرا. ﮐﺎک ھﻪژار دوو ڕۆژ دوای ھﻪﺒﮋﺮاﻧﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﺗﯿﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی و ﻣﺎﻧـﻪوه ﻟـﻪ ﭘﯚﺳـﺘﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهرﯾﯽ ھـﺰی ﺷـﻪھﯿﺪ ﭘﺸـﻪوادا ﻣﻪﺋﻤﻮورﯾـﻪﺗﯽ ﭘــ درا ﮐــﻪ ﻟﻪﮔــﻪڵ ژﻣﺎرهﯾـﻪک ﻟــﻪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ھــﺰی ﭘﺸـﻪوا ﺑــﯚ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿــﺪان ﺑــــﻪ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧــﻪو ھــﺰی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ وردﯾﯽ ﺋﻪوﮐﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﮐﻪوﺗﺒﻮوه ﺑﻪر ھﺮش و ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺑﻪرﺑوی ھﺰهﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ ﺑﭽﺘـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺑﺎﻧــﻪ.ﮐــﺎک ھــﻪژار ﺑــﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﯽ ﺧﯚﺋﺎﻣــﺎده ﮐــﺮدن ﺑــﯚ ﺑــﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋــﻪو ﻣﻪﺋﻤﻮورﯾﯿﻪﺗــﻪ ﻟــﻪ ﺷــﻮﻨﯽ ﮐــﯚﻧﮕﺮه را ﺑــﻪرهو ﻧﺎوﭼــﻪی ﻣــﻪھﺎﺑﺎد ﮔﻪڕاﯾﻪوه .ڕۆژی ١٩٨١ / ١٢ / ١٢ﺑﯚ ﻣـﺎڵ ﺋـﺎواﯾﯽ ﻟـﻪﮐﺎک ﯾﯚﺳـﻒ ﺳـﺎزواری و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﺣـﻪوت رۆژ ﺑـﻮو ﺷـﻪھﯿﺪ ﮐﺮاﺑـﻮون ،ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی ﻟﻪﭘﺶ دا دارﮋراو،ﺟﻪﻣﺎوهرﮑﯽ زۆر ﻟـﻪ زۆرﺑـﻪی ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎروﺮاﻧﻪوه ﻟـﻪ ﮔﻮرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺷـﻪﺑﻪک ﮐﯚﺑﻮﻧـﻪوه ،ﮐـﺎک ھـﻪژار ﺑـﯚ ﯾﻪﮐﻪمﺟﺎر ﻟﻪ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪوﺗﯚدا ﺑﺮﯾﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر دروﺷﻤﯽ ڕوﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﯿﺮان
92
ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ .ﺋﻪو ﺑﺮﯾﺎره ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪدا دهﮔﻪڵ ﭘﺸﻮازی ﮔﻪرﻣﯽ ﺑﻪﺷﺪاران ﺑﻪرهوڕوو ﺑﻮو. ﺑــﻪ ﮔﻪﯾﺸــﺘﻨﯽ ﮐــﺎک ھــﻪژار ﺑــﯚ ﻧﺎوﭼــﻪی ﺑﺎﻧــﻪو ﺷــﻮﻨﯽ ﺗﮑﮫــﻪﭽﻮوﻧﯽ ھﺰهﮐــﺎﻧﯽ ڕــﮋﯾﻢ و ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪ ،ﻟــﻪ ﻋﻪﻣﻪﻟﯿﺎﺗﮑـــــﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧــﻪی ھﺎوﺑﻪش ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺰی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ وردی دا ،ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ڕﮋﯾﻤﯿﺎن ﺗﮏ ﺷﮑﺎﻧﺪو ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪﯾــﺎن ﮐﺮدن .ﺑﻪم ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪی ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ ﺗﺎران دا ڕۆژی ١٩٨١ / ١٢ / ١٢ﮐﺎک ھﻪژارﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ﮔﻮﻟﻠﻪی دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﺋـﺎزادی و دـﯽ ﺑـﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﻟـﻪ ﻟـﺪان ﮐـﻪوت و ﻣﺎڵ ﺋﺎواﯾﯽ ﻟﻪ وھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪران و ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﺧﻮاﺳﺖ. ڕۆژی ١٩٨١ / ١٢ / ١٥ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪم و ﭘﻪژارهی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﻟﻪ ﮔﯚڕﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎواﯾﯽ ﻻﭼﯿﻦ ﺑﻪ ﺧـﺎﮐﯽ ﭘﺎﮐـــــﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺋﻪﺳـﭙﺮدرا. ھﻪزاران ﺳو ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ و ڕﮕﺎی ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎواﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘ ڕﺒﻮار ﺑ.
ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﺑﻪھﺮاﻣﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ھــﺎورێ ﻋﻪﺑــﺪو ﺑــﻪھﺮاﻣﯽ ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕﺮی ﻣﺎﻧــﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳــﯽ ﻧﺎوﭼــﻪی ھــﻪوراﻣﺎن ﺑــﻮو.ﺷــﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑــﺪو ﺑــﻪھﺮاﻣﯽ ﮐــﻪ ﺳــﺎﯽ ١٣٢٩ﻟــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺶ دا ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﭘﺎوه ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﺒﻮو ،ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﻟﻪ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎوه و ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﺗﻪواو ﮐﺮدﺑﻮو و ﭘﺎش وهرﮔﺮﺗﻨـﯽ دﯾﭙﯚﻣﯽ ﮐﺸﺖ و ﮐﺎﯽ،ﺳﺎﯽ ١٣٥٧ﻟﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﮐﻪﺷﺎوهرزﯾﯽ ﺷﺎری ﭘﺎوه داﻣﻪزرا .ﻟﻪ راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﻪ دژی رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ دا ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪ ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮو و ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪﻣﯿﻦ ﻣﯿﺘﯿﻨﮕﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ﮐﻪ ﺑﯚ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ
93
ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺣﯿﺰب ﺑﻪرﭘﺎ ﮐﺮا ،ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮو .ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ﭼﺎره ﻧﻮوﺳﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﭼﺎره ﻧﻮوﺳﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﮔﺮێ درا. ھﺎوری ﺑﻪھﺮاﻣﯽ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﭘﻨﺞ ﺳﺎڵ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﻪﺧﺖ و دژوار دا ﺑﻪ ﺷﺎرهزا ﺑﻮون ﻟﻪ ﮐﻪﻧﺪ و ﮐﯚﺳﭙﻪﮐﺎﻧﯽ ڕﮕﺎ ﺧـﻪﺑﺎت و ﺑـﻪ ھـﻪوڵ دان ﺑﯚ ﺗﻪﺧﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ڕﮕﺎی ﺗﮑﯚﺷﺎن ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﮑﯽ ﺳﺎﮐﺎرهوه ﺑـﻮو ﺑـﻪ رﺒـﻪرﮑﯽ ﻟﻮهﺷـﺎوه .ﻟـﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠـﻪم دا ١٥ی ﺳـﻪرﻣﺎوهزی ١٣٦٠ ٦ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨١ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﮋدرا و ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷﻪﻣﯿﺶ دا ﺳﻪرﻟﻪ ﻧﯚێ ھﻪﺒﮋﺮاﯾـﻪوه٢ .ی ڕﺒﻪﻧـﺪاﻧﯽ ٢٢ - ١٣٦٢ی ژاﻧﻮﯾﻪی ١٩٨٤ﭘـﺎش ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷـﻪم ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺋـﺎژوان ﮐـﻪ ﺑـﯚ ﺳﻪرﭘﻪرﺳـﺘﯿﯽ ﮐﺎروﺑـﺎری ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﻟـﻪ ﺟﻨـﻮوﺑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﻣﻪزرا ﺑﻮو ،ھﻪﺒﮋﺮدرا. ھﺎورێ ﻋﻪﺑﺪو ﺑﻪھﺮاﻣﯽ ﻟﻪ ﻗﺒﻮوڵ ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻪرﻮه ﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪرﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺷـﺎﻧﯽ دا ﺋﺎزاﯾـﻪﺗﯽ و ﻓﯿـﺪاﮐﺎری ﯾـﻪﮐﯽ ﮐـﻪم وﻨﻪی ﻟـﻪ ﺧـﯚی ﻧﯿﺸـﺎن دهدا .رﺒـﻪرﮑﯽ ﺧـﻪﮑﯽ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ ﮐـﺎن و وهک ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن دهژﯾـﺎو ﻧﻤﻮوﻧﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪﻧﺮﺧﯽ ﺋﻪﺧﻼق ﺑﻮو .ﺋﻪو ﺋﺎﺷﻘﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی و رۆﻪی ﺑﻪ ﺋﻪﻣﻪﮔﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﺑﻮو .ﺷﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﻪوه دهﮐﺮد و ﻟﻪوه ﮐـﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﮔﯿﺎﻧﻔﯿﺪای ڕﮕﺎی رزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﯾﻪﺗﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻪرﺑﻪرزی و ﺷﺎﻧﺎزی دهﮐﺮد. ﺑﻪداﺧﻪوه ﺋﻪو ﺗﮑﯚﺷﻪره و ﺋﻪﻧﺪاﻣﮑﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻮان ﮐﯚﻧﮕﺮهﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪﺷﻪم و ﺣﻪوﺗﻪم و راﺳﺖ ﻟﻪ رۆژی ٢٨ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪری ١٨) ١٣٦٣ی ﻣﺎی (١٩٨٤دا واﺗﻪ ﮐﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﭼﻮار ﻣﺎﻧﮓ دوای ھﻪﺒﮋﺮاﻧﻪوهی دوو ﺑﺎرهی ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑﻮو
94
ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﺑﺎرامﻣﯿﺮزا ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﭼﺮﭼﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﯽ ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن
ﺧﻪﮑﯽ :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩٥٧ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٨٤ / ٧ / ٣٠ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺷﺎروﺮان ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ ... : ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهرﮔﯿﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﯽ ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن ﺑﯿـﺮهوهری ﺣﻪﻣﺎﺳـﻪﯾﻪﮐﯽ ﮔـﻪورهو ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾـﻪﮐﯽ ﻗﺎرهﻣـﺎن و ھﺎورﮑـﺎﻧﯽ دا رۆژی ١٢ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪری ١٣٨٨ﺑﯿﺴـﺖ وﭘﻨﺠـﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎﯿﺎدی ﺣﻪﻣﺎﺳﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دهﺷﺘﯽ ﺷﺎروﺮان ،ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﻣـﻪھﺎﺑﺎدو ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻣﺤﻤـﺪ اﻣـﯿﻦ ﺑﺎرام ﻣﯿﺮزا )ﭼﺮﭼﻪ( ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﺑﻪ وهﺟﯽ ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن و ٢٤ﮐﻪس ﻟﻪ ھﺎورﯿﺎﻧﯿﻪﺗﯽ. ﺋﻪم ﭼﻪﻧﺪ دﺮهی ﺧﻮارهوه ﻟﻪ ﻻﯾﻪک وهﺑﯿﺮھﻨﺎﻧﻪوهی ﯾﻪﮐﮏ ﻟـﻪ رووﭘـﻪڕه ﭘـ ﻟـﻪ ﻓﯿـﺪاﮐﺎری و ﻗﺎرهﻣﺎﻧـﻪﺗﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ھـﺰی ﭘﯿﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻟﻪو دا ﭘﯚﻟﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﻟﻪ رۆﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وای ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدﻧﯽ داﺳـﺘﺎﻧﮏ ﻟـﻪ ﺑـﻪرهﻧﮕﺎری ﻟـﻪ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ،ﻟـﻪ روو ﺑـﻪڕوو ﺑﻮوﻧــﻪوه ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﺳــﭙﺎی داﮔﯿــﺮ ﮐــﻪر و دژی ﮐــﻮرد ﮔﯿﺎﻧﯿــﺎن ﺑــﻪﺧﺘﯽ ﺳــﻪرﺑﻪرزی و ﺑﻪﺧﺘــﻪوهرﯾﯽ وﺗﻪﮐــﻪﯾﺎن ﮐــﺮد ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷــﻪوه دهرﻓﻪﺗﮑﻪ ﺑﯚ ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوه ﻟﻪ ﯾﺎد و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯿﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهره ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن.
95
٢٥ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر )٢٢ی ﭘﻮﺷﭙﻪری (١٣٦٣ﮐﺎت ﺑﻪرهﺑﻪری ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ،ﺷﻮﻦ دهﺷﺘﯽ ﺷﺎروﺮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﻣﮫﺎﺑﺎد .ﻟـﻪو رۆژهدا ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن و ھﺰی ﭘﯿﺸﻪوا و ژﻣﺎرهﯾـﻪک ﻟـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﯿـﻪﺗﯿﯽ ﻻواﻧـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﯚ زهرﺑـﻪ ﻟـﺪان ﻟـﻪ ھﺰهﮐـﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ ﻟﻪ ﺷﻮﻨﻪ دﯾﺎری ﮐﺮاوهﮐﺎﻧﯿﺎن ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻮون ﺗﺎ ﻟﻪ دهرﻓﻪﺗﯽ ﻟﻪﺑﺎر زهﺑﺮی ﮐﺎرﯾﮕـﻪر ﻟـﻪ رـﮋﯾﻢ ﺑـﺪهن .ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ﻟـﻪ ﺳـﻪﻧﮕﻪر دا ھﻪﻣﻮو ﭼﺎوهڕوان ﺑﻮون ،ھﻪﻧﺎﺳﻪﮐﺎن ھـﻪﻣﻮو ﻟـﻪ ﺳـﻨﮓ دا ﺣـﻪﭘﺲ ﮐﺮاﺑـﻮون ،دـﻪ ﮐﻮﺗـﻪ دـﯽ ﭘـ ﻟـﻪ ﺋـﺎواﺗﯽ راﮔﺮﺗﺒـﻮون ،دـﻪ ﮐﻮﺗـﻪ ﺑـﯚ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ ،ﺑﯚ زهرﺑﻪ ﻟﺪان ﻟﻪ دوژﻣﻦ. ﺧــﯚر ﺑــﻪره ﺑــﻪره ھــﻪڵ دهﮐﺸــﺎو ﮔﺮﻣــﺎ و ﺗــﯿﻦ دهﺷــﺘﯽ ﺷــﺎروﺮاﻧﯽ داﮔﺮﺗﺒــﻮو ،ﺟﻮﺗﯿــﺎران ھــﻪﻣﻮو ﺧــﻪرﯾﮑﯽ ﮐــﺎری ﺧﯚﯾــﺎن ﺑــﻮون ،ھــﺰه ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﻪﮐﺎن ﺗﺎق وﻟﯚق ﺑﻪ رﮕﺎی ورﻣ ﻣﮫﺎﺑﺎد دا ھﺎﺗﻮو ﭼﯚﯾﺎن دهﮐﺮد .ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﻗﺎﻣﮑﯽ ﻟﻪ ﺳـﻪر ﭘﻪﻻﭘﯿﺘﮑـﻪی ﺗﻔـﻪﻧﮓ ،ھـﻪروا ﻟـﻪ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ داﺑﻮون ﮐﻪ ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم دهرﻓﻪت ﺳﺘﻮوﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ وﻣﯚﮕﻪﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ ﺑﺘﻪزﻨﻦ. ﮐﺎﺗﮋﻣﺮ ١٠ی ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪو رۆژه رﮋﯾﻢ ھﻪﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دا ﮐﺮد ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺑﯚ زهﺑﺮ ﻟـﺪان ﻟـﻪوان ﺑـﻪ ھﺰﮑـﯽ زۆر و ﭘﯚﺷﺘﻪو ﭘﻪرداﺧﻪوه ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﻪوه ھﺮش ﺧﯚی دهﺳﺖ ﭘ ﮐﺮد .ھﻪﻣﻮو ﻧﯿﺸﺎﻧﻪﮐﺎن ﺗﻪﻋﺒﯿﺮﯾﺎن ﻟﻪ ﺷـﻪڕﮑﯽ ﺧﻮﻨـﺎوی دهﮐـﺮد و زۆری و ﭘﯚﺷﺘﻪو ﭘﻪرداﺧﯿﯽ ھﺰی ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺘﯽ ﻟـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ دهوﯾﺴـﺖ ﺣﻪﻣﺎﺳـﻪﯾﻪﮐـﯽ دﯾﮑـﻪ ﺑﺨـﻮﻘﻨ و ﻣـﮋووی ﭘـ ﻟـﻪ ﻓﯿﺪاﮐﺎری و ﺣﻪﻣﺎﺳﻪ ﺧﻮﻘﻨﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد دهوﻪﻣﻪﻧﺪﺗﺮ دهﮐﺎ. ﻟﻪم ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪ ﺳﻪﺧﺖ و ﺧﻮﻨﺎوی ﯾﻪش دا ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﻟﮫﺎﺗﻮو و ﺋﺎزا و ﺧـﺎوهن ﺑـوا رووﺑـﻪڕووی ﺗﺎﻗﯿﮑـﺎری ﯾـﻪﮐﯽ ﺳـﻪﺧﺘﯽ دﯾﮑـﻪ ﺑﯚوه .ﺋﻪوه ﺑﻮو ﺋﻪم ﺟﺎرهش ﻟﮫﺎﺗﻮوی و ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ و ﺑوای ﻗـﻮوﯽ ﺑـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ ﺑـﻪرزهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﺴـﻪﻟﻤﻨﺘﻪوه و ﺑـﻪ ﻓﯿـﺪاﮐﺎری و ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهرﯾﯽ ﻟﺰاﻧﺎﻧﻪی ﻟﻪم ﺷﻪڕهش دا ﭼﯚک ﺑﻪ دوژﻣﻨﯽ ﭘﻪﻻﻣﺎردهر داﺑﺪا. ھﻪر وهک ﭼﺎوهڕوان دهﮐﺮا ﭘﺎرﺰهراﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ،رۆﻪ ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺷﺎروﺮاﻧﯿﺶ وهک ﺑـﺎﻗﯽ ﺷـﻮﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﺰی دژه ﮐﻮرد و دژه ﺋﺎزادﯾﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺗﮏ ﺑﺸﮑﻨﻦ و ﺑﻪم ﭼﻪﺷـﻨﻪ رووﭘـﻪرﮑﯽ زﯾﻨـﯽ دﯾﮑـﻪ ﻟـﻪ ﺣﻪﻣﺎﺳـﻪ و ﻓﯿﺪاﮐﺎری و ﮔﯿﺎﻧﺒﺎزی ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎو ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﺑـﻪرﻧﮕﺎری ﻟـﻪ ﺋـﺎزادی و ﺳـﻪروهری ﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﮐـﻮرد ﺑﺨﻪﻧـﻪ ﺳـﻪر ﻣـﮋووی ﺳﻪراﺳـﻪر ﺣﻪﻣﺎﺳــﻪو ﻓﯿــﺪاﮐﺎرﯾﯽ ھــﺰی ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﭘــﺎرﺰ .ﻟــﻪو ﺣﻪﻣﺎﺳــﻪ ﮔﻪورهﯾــﻪ دا ﮐــﻪ ﺑــﻪ ﺷــﮑﺎﻧﯽ ٥ھﺮﺷــﯽ ﺑــﻪدوای ﯾــﻪﮐﯽ ھــﺰه ﭘﻪﻻﻣﺎردهرهﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ و ﮐﻮژراﻧﯽ ﻧﺰﯾﮑﻪی ٨٠ﮐﻪس ﻟﻪ ھﺰه ﭘﻪﻻﻣﺎر دهرهﮐﺎن ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎت ٢٥ ،رۆﻪی ﮐﻮرد و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی دﯾﻤﻮﮐﺮات ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻮﯾﺎﻧﺪا ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﺑﻪوهج و ﻗﺎرهﻣﺎن ﭼﺮﭼﻪی ﺑﺎرام ﻣﯿﺮزاش ﺑﻪدی دهﮐﺮان ﺑﻮوﻧﻪ ھـﻪوﻨﯽ ﺗﯚﻣـﺎر ﮐﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪم ﻻﭘـﻪڕه زﺮﯾﻨـﻪ و ﻣﻪزﻧﺘﺮﯾﻦ ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪ واﺗﻪ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﺑﻪﺧﺸﯽ ،ﺗﺎ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ﯾﺎن ﻟﻪ ﺧﺎک و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و ﺳﻪروهرﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘ ﺑﺒێ.
96
ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺑﺎرام ﻣﯿﺮزا )ﭼﺮﭼﻪ(: ﺳﺎﯽ ١٣٣٦ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوه .وهک زۆرﺑﻪی ﻣﻨـﺪاﻧﯽ ﮐـﻮرد ھـﻪر ﻟﻪﻣﻨـﺪاﯽ ﯾـﻪوه ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﺎزارو ﻣﻪﯾﻨـﻪﺗﯽ و ﺋﺎواﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮوه و ﺗﺎ ﮔـﻪورهﺗﺮ ﺑـﻮوه و ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﺑﯿـﺮ ﮐﺮدﻧـﻪوهی زﯾـﺎﺗﺮ ﺑـﻮوه زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ راﺳـﺘﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ وﺗﻪﮐـﻪی ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه .ﺋﻪو دوای ﺋﻪوهی دهﭼﺘﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ،زۆر ﺋﺎزاﯾﺎﻧـﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨـﺪن دهﺑـﺮێ و ﺗـﺎ وهرﮔﺮﺗﻨـﯽ ﭘﻠـﻪی دﯾﭙـﯚم درـﮋهی ﺑـﻪ ﺧﻮﻨﺪن داوه .ﻟﻪ ﮔﻪڵ دهﺳﺖ ﭘ ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﻣﻪزﻧﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﻪ دژی رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ،ﺋـﻪوﯾﺶ ﮐـﻪ ﻻوﮑـﯽ ﺗـﺎزه ﭘﮕﻪﯾﺸـﺘﻮو ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﺳﺖ و ورﯾﺎ ﺑﻮو ،ﭘﯽ ﻧﺎﯾﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﻪوه .ﻟﻪﮔﻪڵ دهﺳﺘﭙﮑﺮاﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات و ھﺮﺷـﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪه ﺑﻪ دهﺳـﻪت ﮔﻪﯾﺸـﺘﻮوهﮐﺎن ،ﭼﺮﭼـﻪی ﺑـﺎرام ﻣﯿـﺮزا ھـﺰرو ﺗﮕـﻪی و ﭘﻮﯾﺴـﺘﻪ ﺑـﯚ ﺑـﻪرهﻧﮕﺎر ﺑﻮوﻧـﻪوهی ﮐﯚﻧـﻪ ﭘﻪرهﺳـﺘﯽ و ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ دهﺳﮑﻪوت و ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﭼﻪک ھﻪﮕﺮێ و روو ﺑﮑﺎﺗﻪ ﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪڕی رﮋﯾﻤﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ. ﺑﺮاﯾﻢ ﭼﻮﮐﻪﯽ ٢٠١٠
97
ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﻪرۆﺧﯿﯿﺎن ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ھﺎورﯽ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﻪرۆﺧﯿﯿﺎن ،رۆﻪی ﺑﻪ ﻧﺮﺧﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪﻗﺰ ،ﺳﺎﯽ ١٣٥٧ھﺸﺘﺎ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان راﻧﻪﮔﻪﯾﻪﻧﺪرا ﺑﻮو ،ﮐﻪ ﭘﻮهﻧﺪﯾﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪوه ﮔﺮت و ﺷﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯿﯽ ﭘ درا. ﭘــﺎش ﺋﺎﺷــﮑﺮا ﺑــﻮوﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺣﯿــﺰب ،ﺳــﺎﯽ ١٣٥٨ﺑــﻮو ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻪﻗﺰ و ﭘــﺎﯾﯿﺰی ﺋــﻪو ﺳــﺎﻪ ﻟــﻪ ﺷــﻪڕی ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ڕﮕﺎی ﺳﻪﻗﺰ – ﻣﻪرﯾﻮان دا ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮو .ﺳﺎﯽ ١٣٥٩ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰ و ﻟﻪو ﭘﯚﺳﺘﻪ ﺗﺎزهﯾﻪ دا ﻧﻪﺧﺸـﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕـﯽ ﻟـﻪ دﯾﻔـﺎع ﻟـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد دا ﯾﺎری ﮐﺮد .ﺳﺎﯽ ١٣٦٢ﮐﺮا ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ھﻪوﺷﺎر و ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮه ﺷﻪﺷﻪم 2ی ڕﺒﻪﻧـﺪاﻧﯽ ٢٢ - ١٣٦٢ی ژاﻧﻮﯾـﻪی ١٩٨٤ دا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدرا. ﺑﻪداﺧﻪوه ھﺎورێ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﻪرۆﺧﯿﯿﺎن ﺑﻪرهﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ رۆژی ﺟـﻪژﻧﯽ ﻧـﻪورۆزی ٢٠ ) ١٣٦٤ی ﻣﺎرﺳـﯽ ( ١٩٨٥ﻟـﻪ ھﺮﺷـﯽ ﺋـﻪﻓﺮادی ﮐﯚﻣﻪـﻪ ﺑـﯚ ﺳﻪر ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﺎژوان ﻟﻪ ﺟﻨﻮوﺑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو. ھﺎورﯽ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﻪرۆﺧﯿﯿﺎن ﮐﺎدرﮑﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪر و ﻗﺎرهﻣﺎن و دﺴـﯚز ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺑـﻪرﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋـﻪرﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ھـﻪر ﭼﻪﻧـﺪی ﻗﻮرﺳـﺘﺮﯾﺶ ﺑﺎﯾـﻪ ﻣﺎﻧﺪووی ﻧﻪدهﮐﺮد .و رۆژ ﺑﻪ رۆژ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪرﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻠﮕﯿﺮﺗﺮ دهﺑﻮو .ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓـﻪرۆﺧﯿﯿﺎن وهک ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﭼـﻮوﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﺗﮑﯚﺷﻪرﮑﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﻏﻪم و ﭘﻪژارهی ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻮ دﯽ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ و ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه .ﺋﻪو ﮐﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﻟﻪو ﺑﺎرهﺷﻪوه دﺘﻪزﻦ ﺑﻮو ﮐﻪ ﮐﺎک ﺳﻪدﯾﻖ ﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﻧﮕﺎر ﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺰه ﭼﻪﮐﺪارهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ دا ،ﺑﻪﮑﻮو ﻟﻪ
98
ﭘﻪﻻﻣﺎری ﮐﯚﻣﻪﻪ ﺑﯚ ﺳﻪر ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب دا و ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ رﮑﺨﺮاوﮑﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﻮﻧﯽ ﮐﻮرد ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو.
ﺷھﯿﺪ ﺳﻪرﮔﻮرد ﻛﻪرﯾﻢ ﻋﻪﻟﯿﯿﺎر ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺧﻪﮑﯽ :ﻋﻣﺒﺎر ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻋﻣﺒﺎر ١٩٤١ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٨٥ / ٦ / ٣٠ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﻧﺎوە ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﻧﺎوە .ﺑﺎﻧ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دەرﮔﯿﺮی ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﭘﺸﺘﺖ ﭼﻪﻣﺎﻧﺪم ﻟﻪ دﯽ ﺑﻪردی ﭼﯿﺎی ﻛﻮﺴﺘﺎﻧﺎ ﭘﻪریﯾﻪك ھﺎتو ھﻪواﯽ ھﻨﺎ وﺗﯽ ﻟﻪرزی ھﻪرﭼﯽ دهﺷﺖو ﻛﻮه ﻛﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﮔﻮردی ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺰ داﻧﺎ رهﺑﯽ ﺑﺸﻜ دهﺳﯽ زوﻤﺖ دوﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺷﻜﺎﻧﺪت دهﺳﺘﯽ ھﺎﻧﺎی ھﺎﻧﺎ ﺑﯚ ﺑﻪ ﺑ روﺣﻤﯽ ﭼﻪﻣﺎﻧﺪت ﭘﺸﺘﻢ ﺑﺎری ﻗﻮرﺳﯽ ﺧﻪﻣﯽ ﺗﺎﺖ ﻟـ ﻧﺎ
99
ﺑﺑﻪش ﻟــﻪ ١٠ی ﻣــﺎﻧﮕﯽ ﭘﻮوﺷــﭙﻪڕی ,١٩٨٥ﺳــﻪرﮔﻮرد ﻛــﻪرﯾﻤﯽ ﻋــﻪﻟﯿﺎر ,ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪیو ﺟﮕــﺮی ﻛﯚﻣﯿﺴــﯿﯚﻧﯽ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ,ﻟﻪ ﺷﻪڕﻜﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧﻪدا ﺑﻪ دژی ﻟﻪﺷﻜﺮی ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻜﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﺎﻧﻪ ,ﻟﻪﮔﻪڵ ٣ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی دﯾﻜﻪدا ,ﺑﻪ ﻧﺎوهﻛـﺎﻧﯽ ﺋﻪﺑﻮوﺑـﻪﻛﺮ ﻛﺎﻛـﻪﺑﺮا )ﺋـﻪﺑﻮو ﺳـﻪﻗﺰی( ,ﺳـﻠﻤﺎن ﻣـﺎم ﭘﯿﺮۆﺗـﯽو ھـﻪﻣﺰه ﺷـﺨﻪﯾﯽ ,ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮون .ﺳـﻪرﮔﻮرد ﻛـﻪرﯾﻤﯽ ﻋــﻪﻟﯿﺎر ,ﺑــﻪر ﻟــﻪوهی ﺑﺘــﻪ رــﺰی ﺗﻜﯚﺷــﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ,ﻟــﻪ ﺋﻪرﺗﻪﺷــﯽ ﺋﺮاﻧــﺪا ﺧﺰﻣــﻪﺗﯽ دهﻛــﺮد .ﺋــﻪو ,ﻛــﯚﻟﯿﮋی ﺋﻪﻓﺴـﻪرﯾﯽ ﺗــﻪواو ﻛﺮدﺑــﻮوو ﻟﯿﺴﺎﻧﺴــﯽ ﺣﻮﻗـﻮوﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸــﯽ وهرﮔﺮﺗﺒــﻮو .ﺷــﺎرهزاﯾﯽ ﺗــﻪواوی ﻟـﻪ زﻣﺎﻧــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳــﯽ ,ﺗــﻮرﻛﯽو ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴــﯽدا ھﻪﺑﻮوو ﻟﻪ ﻛﯚﻟﯿﮋی زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿـﺰی ﻟـﻪ ﺋﻪرﺗﻪﺷـﺪا ﻧﻪﻓـﻪری دووھـﻪم ھـﺎﺗﺒﯚوه .ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﻛـﻪی ,ﻟـﻪ ﻛﯚﻧـﻪوه ﺗﻜـﻪوی ﺳﯿﺎﺳـﻪت ﺑﻮونو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻣﺎمو ﺑﺮاﯾﻪﻛﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽدا ,ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪوه ھـﻪﺑﻮو ,ﺑـﻪم ﺳـﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎر ﺗﺎ رووﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻧﻪﭼﻮوه ﻧﻮ ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪوه .ﺑﻪ دوای دهرﭼﻮوﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫـﺎد ﻟﻪﻻﯾـﻪن ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽﯾـﻪوه ﻟـﻪ دژی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردو دهﺳﺘﭙﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﯾﯽ ﭼﻪﻛﺪاراﻧﻪی ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دژی رﮋﯾﻤﯽ ﺧﻮﻣـﻪﯾﻨﯽ ,ﺳـﻪرﮔﻮرد ﻛـﻪرﯾﻤﯽ ﻋـﻪﻟﯿﺎر ,ﺋﻪرﺗﻪﺷـﯽ ﺑﻪﺟ ھﺸﺖو ھﺎﺗﻪ رﯾـﺰی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪوهو ﺗـﺎ رۆژی ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ,ﻟـﻪ رﯾـﺰی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاتو ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎوی ھﻨﺎﻧـﻪدﯾﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﭘﯿﺮۆزهﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرددا ,ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻛﺮد. ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎر ,ﻟﻪﺑﻪر ﭘﺴﭙﯚریو ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﻟﻪ ﻛﺎری ﻧﯿﺰاﻣﯽو ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهریداو ھﻪروهھﺎ ﺑﻪﺑﯚﻧﻪی ﺑوای ﻗﻮوﯽ ﺑـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﺧﻪﺑﺎﺗﻪﻛـﻪی ,ﭘـﺎش ﻣﺎوهﯾـﻪﻛﯽ ﻛـﻮرت ﺑـﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهری ھــﺰی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ دﯾـﺎری ﻛـﺮاو ﻟـﻪ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﻧﺎوﭼـﻪی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺋــﻪم ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽﯾﻪی ﺑﻪڕﻮه ﺑﺮد .ﻟﻪ ﻣﺎوهی ٦ﺳﺎڵ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻛﺎروﺑـﺎری ﻧﯿﺰاﻣـﯽدا ,چ وهك ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهی ھـﺰو ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪو چ وهك راوﮋﻛﺎری ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ,ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎر ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دا ﻛﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﻛﯽ ﺧﺎوهن ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﻜﯽ ﭘﺴﭙﯚرو ﺷﺎرهزاﯾﻪ. ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎر ,ﺋـﻪو ﻛﺎﺗـﻪی ﻟـﻪ ﺋﻪرﺗـﻪش داﺑـﻮو ,ھـﯿﭻ ﻛـﺎت ﻧﻪیدهﺷـﺎردهوه ﻛـﻪ ﺋﻪﻓﺴـﻪرﻜﯽ ﻛـﻮردهو ﺷـﺎﻧﺎزﯾﯽ ﺑـﻪ ﻛﻮردﺑـﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾـﻪوه دهﻛﺮد .ﺋﻪم ھﻪﺳﺘﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪكو ﺋﺎﮔﺎدارﺑﻮون ﻟﻪ ﻧﻮهرۆﻛﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺗﺎزه ﺑﻪدهﺳﻪت ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوو ﻧﯿـﺎزه ﭼﻪﭘـﻪڵو دژی ﮔﻪﻟﯽﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ رﺒـﻪراﻧﯽ ﺋﻪو رﮋﯾﻤﻪ ,ھﺎﻧﯽ دا ﺑﺒ ﺑﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﮔﻪلو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﻛﻪی ,ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﭘﻠـﻪی ﺳـﻪرﮔﻮردﯾﯽ ھـﻪﺑﻮو ,ﻟـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽو ﺗﻜﯚﺷـﺎن ﻟـﻪ رﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﺸﺪا ﺳﺎدهو ﺳﺎﻛﺎر دهژﯾﺎ ,ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ ﺑﻪ دﯾﺴﯿﭙﻠﯿﻨﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو ,ھﻪر ﺋﻪرﻛﻜﯽ ﭘ ﺳـﭙﺮدراﺑﺎ ,ﺑـﻪ ﺷـﺎﻧﺎزیﯾﻪوه ﺑﻪﺟﯽ دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ,ﻣﺮۆﭬﻜﯽ ﻟﻪﺳﻪرهﺧﯚ ,ﺑﻪ ﺋﻪﺧﻼقو ﺋﻪرﻛﻨﺎس ﺑﻮوو زاﻧﺴـﺖو ﺋـﻪزﻣﻮونو ﭘﺴـﭙﯚرﯾﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻪ ﺳـﻪﺧﺎوهﺗﻪوه ﻧـﺎﺑﻮوه ﺧﺰﻣـﻪت ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاتو ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﮕاﻧﻪی ﮔﻪﻟﻪﻛﻪی .ﺋﻪم ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﺎﻧﻪ ﺳﻪرﮔﻮرد ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﻋﻪﻟﯿﺎرﯾﺎن ﻟـﻪ رﯾﺰهﻛـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗــﺪا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺖ ﻛﺮدﺑــﻮو ,ھﻪرﺑﯚﯾــﻪ ﻟــﻪ ﻛــﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷــﻪﻣﯽ ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ رﺒﻪﻧــﺪاﻧﯽ ١٩٨٣دا ,ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ھﻪڵﺑﮋﺮدرا.
100
ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎر ,ھﻪروا ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﻛﺮدهوهو ﻟﻪ ﺑﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺷﻪڕدا ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهرو رﻨﻮﻨﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎن ﺑﻮو ,ﺑـﻪ ﺑﯿـﺮو ﻗﻪـﻪﻣﯽ ﺧﯚﺷـﯽ ﻟﻪ ﺑﻪرهوژوورﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺖو زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهرانو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ,ﻏﺎﻓـ ﻧـﻪﺑﻮو .ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﯿﻜﺮدﻧﻪوهو ھﻪﺴـﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﻧﯿﺰاﻣﯽﯾﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﯚڕو ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽﯾﻪﻛﺎﻧﺪا ,زﻧﺠﯿﺮه ﺑﺎﺳﻜﯿﺸﯽ ﻟﻪژﺮ ﻧﺎوی "ﺋﻮﺳﻮوﯽ ﺷﻪڕ" ﻟـﻪ ﮔﯚﭬـﺎری "٢٦ی ﺳـﻪرﻣﺎوهز" )ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ دا دهﺳﺖ ﭘﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﺑﻪھﯚی ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺗـﻪﻧﯿﺎ ٢ﺑﻪﺷـﯽ ﻟــ ﺑـو ﻛﺮاﯾـﻪوه .ﻧﺎﻣﯿﻠﻜﻪﯾﻪﻛﯿﺸـﯽ ﺑﻪﻧﺎوی "ﺟﻨﮕﮫﺎی وﯾﮋه" ﺋﺎﻣﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ دوای ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽﯾﻪوه ,ﭼﺎپو ﺑو ﺑﯚوه. ﺳﻪرﮔﻮرد ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﻋﻪﻟﯿﺎر ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﺋﻪرﺗﻪﺷﯽ ﺋﺮاﻧﺪا ﻣﺎﺑﺎﯾﻪوهو ﺳﻪری ﺑﯚ وﯾﺴﺖو داواﻛﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺗـﺎزه داﻧﻮﻧـﺪﺑﺎو ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﻧﯿـﺎزه دژی ﮔــﻪﻟﯽو ﻛﯚﻧﻪﭘﻪرﺳــﺘﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋــﻪو رﮋﯾﻤــﻪی ﻛﺮدﺑــﺎ ,ﺑﮕﻮﻣــﺎن ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯽو ﭘﻠــﻪو ﭘﺎﯾــﻪی زۆر ﻟــﻪو ﻛﻪﺳــﺎﻧﻪ ﺑــﻪرزﺗﺮ دهﺑــﯚوه ﻛــﻪ زۆر ﻟــﻪ ﺧـﻮارهوهی ﺋـﻪودا ﺑـﻮونو ﻟـﻪ ﺋﺎﻛـﺎﻣﯽ ﺧﺰﻣـﻪت ﺑـﻪو رﮋﯾﻤـﻪو ﺧﻪﯾﺎﻧـﻪت ﺑـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧـﻪﻜﯽ وﺗﻪﻛـﻪﯾﺎن ,ﺑـﻪ ﻣـﻪﻗﺎمو ﭘﯚﺳـﺘﯽ ﺑـﻪرز ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ .ﺑـﻪم ﺋـﻪوه "ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﮔـﻪلو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن"ی ﻟـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽو ﭘﯚﺳـﺖو ﻣـﻪﻗﺎﻣﯽ ﺑـﻪرز ﻟـﻪ ﺋﻪرﺗﻪﺷـﻜﯽ ﺳـﻪرﻛﻮﺗﻜﻪرو دژی ﺧﻪﻜﺪا ,زۆر ﺑﻪﻻوه ﮔﻪورهﺗﺮو ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑﻮو .ژﯾﻨﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﻟﯿﺎرو ﻣﺎوهی ﺧﺰﻣﻪﺗﻪ ﺑﻪﻧﺮﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ھﻪﻗﺨﻮازاﻧـﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﻛـﻪی ﺑـﻪ داﺧـﻪوه زۆر ﻛـﻮرت ﺑـﻮو ,ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﻟـﻪ ﺷﻪﺷـﻪﻣﯿﻦ ﺳـﺎﯽ ﺋـﻪم ژﯾﺎﻧـﻪ ﻧﻮێﯾـﻪدا ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو .ﺑﻪم ھﻪر ﺋﻪم رﺒﺎزو ژﯾﺎﻧﻪ ﻧﻮێﯾﻪ ﻛﻪ ﺳﻪرﮔﻮرد ھﻪﯽﺑﮋاردو ھﻪر ﺋﻪم ﻣﺎوه ﻛﻮرﺗـﻪی ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﮔـﻪلو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ,ﺟﮕﺎﯾـﻪﻛﯽ ﺋﻪﺑﻪدیو ﺑﻪرزی ﺑﯚ ﻧﺎوو ﯾﺎدی ﺋﻪم ﻣﺮۆﭬﻪ ﻟﻪ دﯽ ﻣﮋووی ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪیدا داﺑﯿﻦ ﻛﺮد. ﻟﻪ ٢٠ﺳﺎﻪی ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺋـﻪم رۆـﻪ ھﻪﻜﻪوﺗـﻪی ﺣﯿـﺰبو ﮔﻪﻟﻪﻛـﻪﻣﺎنو ﺋـﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪه ﭘﺎﯾﻪﺑـﻪرزهی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ,ﺑـﻪ رﺰهوه ﯾﺎدی ﺋﻪو ﺳ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺷﻪھﯿﺪهﻛﻪی ھـﺎوڕﯽ ,ﺋﻪﺑﻮوﺑـﻪﻛﺮ ﻛﺎﻛـﻪﺑﺮا ,ﺳـﻠﻤﺎن ﻣـﺎم ﭘﯿـﺮۆتو ھـﻪﻣﺰه ﺷـﺨﻪﯾﯽ دهﻛﻪﯾﻨـﻪوهو ﭼﻪﭘﻜـﻪ ﮔﻮﯽ ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳﯽو وهﻓﺎداری ﻟﻪﺳﻪر ﮔﻜﯚﻛﻪﯾﺎن دادهﻧﯿﻦ. ﻗﺎدر ورﯾﺎ
101
ﺷﻪھﯿﺪ ﺗﻪھﺎ ﺣﻪق ﺗﻪﻪب راوﮋﮐﺎری ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺷﻪھﯿﺪ ﺗﻪھﺎ ﺣﻪق ﺗﻪﻪب ﺳﺎﯽ ١٣٢٠ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪری ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﺒﻮو ،ﺑﺮاﮐﻪی ھﺎﺷﻢ اﻗﻞ اﻟﻄﻼب ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑﻪ "ﻗﺎدر ﺷﻪرﯾﻒ" ﯾﻪﮐﯿﮏ ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو ﮐﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤٩ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺗﯿـﺮۆر ﮐـﺮا. ﺗﻪھﺎ ﺣﻪق ﺗﻪﻪب ﭘﺎس وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟﯿﺴﺎﻧﺴﯽ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻟﻪ دهﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا دهﺳـﺘﯽ ﺑـﻪ دهرس ﮔﻮﺗﻨـﻪوه ﮐـﺮد .ﺑـﻪم ﭼﯚﻧﮑـﻪ ﺑـﻪ ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز دهﻧﺎﺳﺮا ،ﺳﺎواک ﺗﯽ ھﻪڵ ﭘﭽﺎ و ﻧﻪی ھﺸﺖ ﻟﻪو ﺷﺎره ﺑﻤﻨﺘﻪوه .ﺑﯚﯾﻪ ﭼﻮوه ﺗﺎران و ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟﻪ دهﺑﯿﺮﺳـﺘﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗـﺎران ﮐﺎری ﺋﺎزادی ﮐﺮد.دواﯾﻪ ﻟﻪ وهزارهﺗﯽ ﭘﯚﺳﺖ و ﺗﻪﻟﮕﺮاف داﻣﻪزرا. ﮐﺎک ﺗﻪھﺎ ﺣﻪق ﺗﻪﻪب ھﻪر ﻟـﻪ ﻣﻨـﺪاﯽ ﯾـﻪوه ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺗﮑـﻪڵ و ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ﺋﺎﺷـﻨﺎ ﺑـﻮو .ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی راﭘﻪرﯾﻨﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮاﻧﻪوه ﺑﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮا دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﯚﺷﺎن ﮐﺮد و ﺑﻪ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﻟﻪ ﮐﺎروﺑﺎری ﺟﻪﻣﻌﯿﻪﺗﯽ ﮐﻮردهﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪرﮐﻪز دا ﺑﻪﺷﺪار ﺑـﻮو. دوای رووﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ وهﮔﻪڕ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺗﺎران دا ﻧﻪﺧﺸﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﯾـﺎری ﮐـﺮد و ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺷـﻪڕی ﺳـ ﻣﺎﻧﮕﻪی ﺳﺎﯽ ١٣٥٨دا ﺋﻪو و ھﺎوڕێ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ،ﻟﻪو ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﻪ ﮐﻪﮑﯽ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهرﮔﺮت. ﻟﻪ ﺑﻪھﺎری ﺳﺎﯽ ١٣٥٩وه ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺗﺎران و ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﮔﯿﺮا ﺧﺰﻣـﻪﺗﮑﯽ زۆری ﺑـﻪو ﻧـﻪﺧﯚش و ﺑﺮﯾﻨﺪاراﻧـﻪ ﮐـﺮد ﮐﻪ ﻟﻪ ڕﮕﺎی ﻧﮫﻨﯽ ﯾﻪوه ﺑﯚ دهرﻣﺎن ﮐﺮدن دهﭼﻮوﻧﻪ ﺗﺎران. ﮐــﺎک ﺗــﻪھﺎ ﻟــﻪ ﻧــﻮان ﮐﯚﻧﮕﺮهﮐــﺎﻧﯽ ﭼــﻮارهم و ﭘﻨﺠــﻪم دا ﺑﺒــﻮوه ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ راوﮋﮐــﺎری ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی .ﺑﻪداﺧــﻪوه دوژﻣــﻦ ھﻪﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﮐﺮد و ﺳﺎﯽ ١٣٦٢ﻟﻪ ﺗﺎران ﮔﯿﺮا .ﺳﻪرهﻧﺠﺎم رۆژی ١٥ی رهزﺑﻪری ﺳﺎﯽ ٧) ١٣٦٤ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی (١٩٨٥ﻟﻪ
102
ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪی " ﺋﻪوﯾﻦ "ی ﺗﺎران ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋﯿﻌﺪام ﮐﺮا. ﺷﻪھﯿﺪ ﺗﻪھﺎ ﺣﻪق ﺗﻪﻪب ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯿﮑﯽ ﺑـﻪ دﯾﺴـﯿﭙﻠﯿﻦ و ﺑﻪﺷﻪﺧﺴـﯿﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺑـﻮو .رووﻧـﺎﮐﺒﯿﺮﮑﯽ ﺗﮕﻪﯾﺸـﺘﻮو و ﭘﮕﻪﯾﺸـﺘﻮو و ﺋﺎزا و ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺮ ﺑﻮو .ﺑﻪ دهﻪوه ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺧـﯚش دهوﯾﺴـﺖ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﯽ ﺣﯿـﺰب و ھـﺎوڕێ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺸـﯽ ﺑـﻮو .زﯾﻨـﺪان و ﺋﻪﺷـﮑﻪﻧﺠﻪ ورهی ﭘ ﺑﻪر ﻧﻪدا و ﺗﺎ ﺳﻪر ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ وهﻓﺎدار ﻣﺎﯾﻪوه .ﺋﻪو ﻣﺮدﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻪرﺑﻪرزﯾﯽ ھﻪﺒﮋارد ﺑﯚ ﺋـﻪوهی ژﯾـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺳـﻪرﺑﻪرزی ﺑـﯚ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی وهدهﺳﺖ ﺑ.
ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﻪﻣﺎڵ دهﺑﺎﻏﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﻪﻣﺎڵ دهﺑﺎﻏﯽ ﺳﺎﯽ (١٩٤٥) ١٣٢٤ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﺒﻮو .ﺋﻪو ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺶ دا ھﺎﺗﺒﻮوه دﻧﯿـﺎ ﺑـﻪ رهﻧﺞ و ﮐﻮﺮهوهری ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺎ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ )ﻓﻮق دﯾﭙﯚم( دهرس ﺑﺨﻮﻨﯽ و ﺑﺒـ ﺑـﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎی ﻣﻪدرهﺳـﻪی راھﻨﻤـﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد .ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ (١٩٦٧) ١٣٤٦ھـﻪﺗﺎوی ﺑــﻪم ﻻوه وهک ﻻﯾــﻪﻧﮕﺮﮑﯽ ﭼــﺎﻻﮐﯽ ﺣﯿــﺰب ﺑﯿــﺮورای ﺋــﺎزادﯾﺨﻮازﯾﯽ ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎن و ﻗﯚﺗــﺎﺑﯽ ﯾــﺎن دا ﺑــو دهﮐﺮدهوه ﻟـﻪ ﻣـﺎوهی ڕاﭘـﻪرﯾﻨﯽ ﮔـﻪﻻﻧﯽ ﺋـﺮان دا ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﮑﯽ ﺑـﻪرﭼﺎوی ﻟـﻪ ﭘـﮏ ھﻨـﺎن و ﺑـﻪرﻮه ﺑﺮدﻧـﯽ ﺧﯚﭘﺸـﺎﻧﺪان و ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﻧﺎرهزای ﯾﻪﮐﺎن دا ھﻪﺑﻮو .ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺷﺆڕش دا ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰب. ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭼﻮارهﻣﯽ ﺣﯿﺰب دا ﻟﻪ ٣٠ی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ١٩)١٣٥٨ی ﻓﻮرﯾﻪی (١٩٨٠ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
103
ھﻪﺒﮋﺮدرا و ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ رﮏ و ﭘﮏ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن و ﺋﯿﻼﻣﯽ ﭘ ﺳﭙﺮدرا ،ﮐﻪ ﺑـﻪ رـﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋـﻪم ﺋﻪرﮐـﻪ دا ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی وهدﺳﺖ ھﻨﺎ .ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠﻪﻣﯿﺶ ١٥ی ﺳﻪرﻣﺎوهزی ٦ - ١٣٦٠ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨١دا ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮاﯾﻪوه و ﺋﻪﻣﺠﺎره ﮐﺮا ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﺎژوان و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ راﺳﺘﻪ و ﺧﯚی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن. ﺑﻪداﺧﻪوه ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑﺎﻧﻪﻣﻪری (١٩٨٢) ١٣٦١ھﺎوری ﮐﻪﻣﺎڵ دهﺑﺎﻏﯽ ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﻪرﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋﻪرﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دا ﻟﻪ ﻧﻮ ﺷـﺎری ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن ﮔﯿـﺮا و دوای ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﺋﺎزار و ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ﻟﻪ زﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ رﮋﻤﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻣﯿﯽ ﻟـﻪ ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن و ﺳـﻨﻪ و ﺗـﺎران و ورﻣـ و دوای ﺋـﻪوهی ﺑـﻪ رواﻪت ﺑﻪ ﭘﺎزده ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻣﻪﺣﮑﻮوم ﺑﺒﻮو .ﻟﻪ ٣ی ﺳﻪرﻣﺎوزی ٢٤ - ١٣٦٤ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی ١٩٨٥دا ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋـﻪو رﮋﯾﻤـﻪوه ﺋﯿﻌـﺪام ﮐـﺮا. ﺑﻪﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﮐﻪﻣﺎڵ دهﺑﺎﻏﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ و ﻓﯿﺪاﮐﺎرﺗﺮﯾﻦ رۆﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﺑﺸﮑﻨﻪ داری ﺟﻪزره ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﺴﮑﯽ ﻟﻪﺷﻢ ﺗﻜ ﮐﻪ وه ﺑﻪ ﺟﺎرێ ،ﺷﻪوﯾﻠﮑﻪ و دداﻧﯽ ﻣﻦ ﺑﻤﮑﻮوژی ﺣﻪﺳﺘﻪ ﻣﻪ ﺑﺪرﮐ ، ﻗﺴﻪم ﻟﻪ ﻟﻮ ﻣﻪرﺟﯽ ده ﮔﻪڵ ژﯾﺎﻧﻤﻪ ،ده ﻣﯽ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻦ ﺋﻪ و ﻟﻮه ﻣﺎﭼﯽ ﮐﺮدووه ،ﺑﻪ ﯾﺪاﻏﯽ ﻗﯿﻨﯽ ﺧﻪﮏ ﻗﻪ ﻣﭽﯽ ﺟﻪﻓﺎ ،ﻧﻪھﻨﯽ ،ﭼﻠﯚن ﭘ دهﺧﺎﺗﻪ روو!! ﺑﻪرﺰ ﺋﺎﻏﺎی ﻗﻪزاق زهﺣﻤﻪﺗﯽ ﮐﺸﺎ ﻟﻪ ژﯾﺎن وﺧﻪﺑﺎت و ﺣﻪول و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪی ﻧﻪﻣﺮ ﮐﺎک ﮐﻪﻣﺎﻟﯽ ﻧﻮوﺳـﯽ،ﻟﻪ ﺳـﻪر ﺋﯿﺰﻧﯿـﺎن ﻣﻨـﯿﺶ ﭼﻪﻧﺪ دﮏ زﯾﺎد دهﮐﻪم ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺧﯚراﮔﺮی و ﻧﻪﺗﺮﺳﯽ ﻟﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﺋﻪﺳـﺎره ت و ﮔﯿﺮاﻧـﯽ دا ﺑـﻪده ﺳـﺘﯽ ﺧﻮﻨﺨـﯚران و دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ،ﺑﯚھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪران و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﻟﻪ ﭼﻮار ﺳﺎل ﺷﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺋﺎزاری ﻟﻪ زﯾﻨﺪ اﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ،ﺗﺎران ،ورﻣ.... ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد وھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﻦ و ﺑﺰاﻧﻦ ﮐﻪ ﮔﯿﺮان و ﻟﻪ داو ﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﮔﻪوره ﭘﺎوه ش وه ﮐﯽ زۆری دی ﺑﻪ ھﺎوﮐـﺎری و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺟﺎش و زۆﻪ ﮐﻮرد ﺑﻮو ﮐﻪ ﮐﺎری دوژﻣﻨﯿﺎن ﺳﻪھﻞ و ھﺎﺳﺎن ﮐﺮدۆ و ﭘﺸﺘﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ﺧﻪﯾﺎﻧﻪﺗﯽ ﺧﺎﺋﯿﻨﺎن ﭼﻪ ﻣﯿﻮه .ﮐﺎک ﮐـﻪﻣﺎڵ دوای ﮔﯿﺮاﻧ ـﯽ ﺑ ـﯚ ﻣــﺎوهﯾ ـﻪﮐﯽ زۆر دهﺧﺮﺘــﻪ ژ ـﺮ ﺟﻪزرهﺑــﻪو ﺋــﺎزار و ﺷــﮑﻪﻧﺠﻪ ی دوژﻣــﻦ ،ﺗــﺎ ﻟــﻪ زﻣــﺎﻧﯽ ﺧ ـﯚی ﺑﺒﯿﺴــﻦ ﻧ ـﻮ و ﺳــﻤﻪ ت و ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو زاﺗﻪ ﺑﻪرزه ،ﺑﻪم وﺷﻪﯾﻪﮐﯽ ﻟ ﻧﺎﺑﯿﺴﻦ و ﺑﻪ ﺷﮑﻪﻧﺠﻪو ﺋﺎزارﻧﺎﺗﯚاﻧﻦ زه ﻓﻪری ﭘ ﺑﺒﻪن ....دوژﻣﻦ ﮐـﻪ دهﺑﯿﻨـ ﺣـﻪوﻟﯽ ﺑﯚ ﺋﯿﻘﺮار وﺋﯿﻌﺘﺮاف وهرﮔﺮﺗﻦ ﺑ ﺳﻮوده ،ﻟﻪ ﺣﺎﺳﺖ ﺋﻪو ھﻪﻣﯚ ﻧﻪﺗﺮﺳﯽ و ﺧﯚراﮔﺮی وﺷﻪھﺎﻣﻪﺗﻪدا ،ﻋﺎﺟﺰ وھﻪراﺳﺎن،دﯾﺴـﺎن ﺑـﻪ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﭼﮑﺎو ﺧﯚراﻧﯽ و رووﺑﻪروو ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺧﯚﻓﺮۆﺷﺎن وﺧﺎﺋﯿﻨﺎﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐـﺎک ﮐـﻪﻣﺎل ھﯚوﯾـﻪﺗﯽ ﺑـﯚ دوژﻣـﻦ ﺋﺎﺷـﮑﺮا دهﺑ.. ﻟﻪ ژﺮ ﺋﺎزار و ﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ی زۆر ﻟﻪ زﯾﻨﺪان دا ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﮑﯽ ﺣﻪﺳﺘﻪم دﺖ ﮐﻪ ھـﻪر ﭼﻪﻧـﺪ ﻣﺎﻧـﮓ ﺟﺎرـﮏ ﺑـﯚ ﺗﻪﺑﺎﺑـﻪت و دهرﻣـﺎن ﻟـﻪ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﺑﻪﺳﺘﻪری ده ﺑﯽ،ھﻪر وهﮐﯽ ﺧﯚی ﻓﻪرﻣﻮوی ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎزادﯾﺶ ﺑﯚاﯾﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪو ﻧﻪﺧﯚﺷ ھﻨﺪه ﻧﻪدژﯾﺎ...
104
ﭘ ـﺶ ﺋﯿﻌــﺪام وﺷــﻴﮫﯿﺪ ﺑــﻮوﻧﯽ ﻟــﻪ ﺋــﺎﺧﺮﯾﻦ ﭼﺎوﭘﮑــﻪوﺗﻦ وﻣﻼﻗــﺎت دا،ﭼﯚﻧﯿ ـﻪﺗﯽ ﮔﯿ ـﺮان وﺋــﺎزار وﺋــﻪ ﺷــﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺟﻪزرهﺑــﻪی زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﺑ ـﯚ ﻣﻪرﺣﻮوﻣﯽ ﺑﺎﺑﻢ ﻣﻪﻻ ﻏﻪﻓﻮوری دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﺑﺎس ﮐﺮدﺑﻮو... ﮐﺎ ک ﮐﻪﻣﺎﻟﯿﺶ وهک ﭘﺸﻪوا وھﺎورﯿﺎﻧﯽ ،وهک ھـﻪﻣﻮو رﺒـﻮاراﻧﯽ رـﯽ ﺋـﺎزادی ﺳـﻪری داﻧـﺎ ﻟـﻪرﯽ رزﮔـﺎری ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ،ﺗﻪﺳـﻠﯿﻤﯽ داوا ووﯾﺴــﺘﯽ دوژﻣــﻦ ﻧــﻪﺑﻮو ﺗــﺎ دواﭘﺸــﻮو ...ﺗــﻪرﻣﯽ ﭘﯿـﺮۆزی ﺑــﻪ ﺑــﻪرﮔﯽ ﺟــﻮاﻧﯽ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ھﺎﺗــﻪو ﺑﺎوهﺷـﯽ ﮐــﻪس وﮐــﺎرو ﺷــﺎری ﺷــﻪھﯿﺪ ﭘﻪروهری ﻣﻪھﺎﺑﺎد. ﺗﻪﻧﯿﺎ داوای ﺑﻪر ﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻟﻪ دوژﻣـﻦ ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ،ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺑـﻪرﮔﯽ ﭘﯿـﺮۆزی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ،ھﻪرﺑـﻪو ﺑﻪرﮔـﻪ ﮐـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﮔﯿﺮاﻧـﯽ ﻟﻪﺑﻪری داﺑﻮو ﭘﭽﺘﻪ ﭘﺎی ﺳ داره و ﺑﻪﺷﺎﻧﺎزی ﺳﻪری داﻧﺎ ﻟﻪر ﮔﻪل وﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ .ﻣﻪرگ وﻧﻪﻣﺎن ﺑﯚ ﺟﺎش وﺧﺎﺋﯿﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪل ﻓﺮۆش ﮐـﻪ وهک ﺳﻪگ ﺑﯚﺳﻪوﻟﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﮐﻮرد ﮐﻠﮑﻪ ﺳﻮوﺗﻪﯾﺎن ﮐﺮدۆ و ﺑﻪ ﻧﯚﮐﻪری و ﭼﮑﺎو ﺧﯚری ﺑﻮوﻧﻪﺗـﻪ ھـﯚی ﺗـﮏ ﺷﮑﺎن وﻻوز ﮐﺮدﻧﯽ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎت وﻣﺎﻧﻌﮑﯽ ﮔﻪوره ﺑﻮون ﻟﻪﺳﻪر ر ﺷﯚرﺷﯽ ﺋﺎزادی ﺧﯚازاﻧﻪی ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد.....
105
ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪوﻟﺤﻪﮐﯿﻢ رهزاﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
* ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪوﻟﺤﻪﮐﯿﻢ رهزاﯾـﯽ ﺳـﺎﯽ ١٣٣٤ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﭘـﺎوه ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑﺒـﻮو .ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٤١دا ﭼـﻮو ﺑـﻮوه ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ و ﺑـﻪ ھـﻪوڵ و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺳﺎﯽ ) ١٣٥٦ﻓﻪوق دﯾﭙﻮم(ی ﻟﻪ رﺷﺘﻪی )ﻋﻮﻟﻮﻣﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ( دا وهرﮔﺮﺗﺒﻮو. * ﺳﺎﯽ ١٣٥٧ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ،ھﺎﺗـﻪ ﻧـﻮ رﯾـﺰی ﺧـﻪﺑﺎﺗﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿـﺰب و ﻟـﻪ ﺑﻪر ﺋﻪوهی ﺷﺎرهزاﯾﯽ ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﺋﻪدهﺑﯿﺎت دا ھﻪﺑﻮو .ﮐﺮا ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﺗﻪﺑﻠﯿﻐﺎت و ﺑو ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﭘﺎوه. * ھﺎورێ ﺣﻪﮐﯿﻢ رهزاﯾﯽ ﻟﻪ ٣٠ی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ١٩)١٣٥٨ی ﻓﻮرﯾﻪی (١٩٨٠ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭼﻮارهﻣﯽ ﺣﯿﺰب دا ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮو .دواﯾﯽ ﮔﻪراﻧـﻪوهی ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮه ﺑﻪ ﺋﯚﮔﺮی ﯾﻪﮐﯽ زﯾﺎﺗﺮهوه ﭘﻪرهی ﺑﻪ ﮐﺎر و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی دا. * ﺳﺎﯽ ١٣٦٠ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯿﮏ دا ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ھﻪوراﻣﺎن ﺑﻮو .ﮐﺮا ﺑﻪ راوﮋﮐﺎری ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی. * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠﻪم ﻟﻪ ١٥ی ﺳﻪرﻣﺎوهزی ٦ - ١٣٦٠ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨١ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰب. * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷﻪم ﻟﻪ ٢ی ڕﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ٢٢ – ١٣٦٢ی ژاﻧﻮﯾﻪی ١٩٨٤ﺑﯚ ﺟﺎری دووﯾﻪم ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی. * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪم ٢٦ی ﺳﻪرﻣﺎوهزی ١٧ - ١٣٦٤ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨٥ﺑﯚ ﺟﺎری ﺳﯿﻪم ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی. * ﭘﺎش ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪم ﮐﺮا ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ٢ی ﺟﻨﻮوﺑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن. * رۆژی ٩ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﻪزهﻮهری ٣١ ،١٣٦٥ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی ١٩٨٦ﮐﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ﺳﺎﮏ دوای ﺗﻪواو ﺑﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪم ھﺎورﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪر
106
ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪوﻟﺤﻪﮐﯿﻢ رهزاﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ٢ی ﺟﻨﻮوﺑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دوای ﺷـﻪڕﮑﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪرﺷﯿﻮی ﺳﻪﻗﺰ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو. ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪوﻟﺤﻪﮐﯿﻢ رهزاﯾﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺑـﻪوهج و ﺗﮑﯚﺷـﻪر ،ﻻوﮑـﯽ ﺑـﻪ ھﻪﺳـﺖ و ﺷﯚڕﺷـﮕ ﮐـﻪ ھﯿـﻮای دوارۆژﮑـﯽ رووﻧـﯽ ﻟـ دهﮐﺮا ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو و ﭼﻮو ﻧﻮ ﮐﺎرواﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﮔﻪل .
ﺷھﯿﺪ ﺳﯾﺪ ڕەﺳﻮوڵ دﮫﻘﺎن ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ) ﺳﯾﺪ ڕەﺳﻮوﯽ ﺑﺎﺑﯽ ﮔوره ( ﭘﺸﻤرﮔ و ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺸﻮوی ڕﺒری
ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮوڵ ــ ھﻪروهک ﺑﯚﺧﯚی ﻟﻪ ﯾﺎدداﺷﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دا ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ــ ﺑﻪھﺎری ﺳﺎﯽ ١٣١٧ی ھﻪﺗﺎوی ،ﺑﻪراﻣﺒـﻪری ١٩٣٦ی زاﯾﻨـﯽ ،ﻟـﻪ ﺣﺎﮏ دا ﻣﺎﯽ ﺑﺎﺑﯽ ﻟﻪ ﺣﺎﯽ ﮐﯚﭼﮑﺮدن دا ﺑﻮون ،ﻟﻪ ﺋﻪﺷﮑﻪوﺗﯽ "ﭼﯿﻨﭽﯿﻨﯚﮐـﺎن" دا ،ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﭼﯿﺎﯾـﻪﮐﯽ ڕژد و ھﻪـﻪﻣﻮوﺗﯽ ﭘﺸـﺖ ﮔﻮﻧـﺪی "ﮐﺎﻧﯽ زهرد"ی ﻧﺎوﭼﻪی "ﺳﻪرﺷﺎﺧﺎن" دا ھﻪﮑﻪوﺗﻮه ،ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوه. ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی "ﺑﺎﺑﯽ ﮔﻪوره" ﮐﻪ ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮوی ﺗﺪا ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوه ،ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺎﻧﮕﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪن .ﺋﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪ ،ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪردهﻣﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮوﯿﺶ دا ھﻪر ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪرﺷﺎﺧﺎن و ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی "ﺳﻪﯾﺪاوا" ﮐﻪ ﺑﯚﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎوهداﻧﯿﺎن ﮐﺮدۆﺗـﻪوه ،ژﯾـﺎون ،ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋﻪوهوه ﮐﻪ ﺑﺎﺑﯽ ﮔﻪوره ،واﺗﻪ ﺑﺎﭘﯿﺮی ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮوڵ ﭘﯿﺎوﮑﯽ دﺴﯚز و ﺧﻪﮑﯽ ﺑﻮوه و وهک ﺷﺦ ﭼﺎوی ﻟﮐﺮاوه و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪوهش ﺑـﻪ ھﯚی ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻮﯾﺴﺘﯽ و ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽﯾﻪوه ،ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﯚ ﺧﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺧﯚﯾﺎن و ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪرﯾﺸﯿﺎن ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﺑﻮون و
107
ڕﺰﯾﺎن ﻟﮔﯿﺮاوه .ڕهﻧﮕﻪ ﻟﺮه دا ﺋﯿﺸﺎڕهﮐﺮدن ﺑﻪو ڕاﺳـﺘﯽﯾﻪش ﺑـﻪﺟ ﺑـ ﮐـﻪ ھﻪﮑـﻪوﺗﻨﯽ ﮐـﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳـﻮو ﻟـﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾـﻪش ﻗـﻪدر و ڕﺰی ﺋﻪواﻧﯽ ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮏ دا دووﻗﺎت ﮐﺮدوه. دهوری ﻣﻨﺪاﯿﯽ ﺳﻪﯾﺪڕﺳﻮوش وهک ھﻪﻣﻮو ﻣﻨﺪاﻻﻧﯽ ﺋﻪو ﺳﻪردهﻣﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﻮاﻧﯽ و ﮐـﺎری ﻧـﻮ ﻣﻮوﭼـﻪ و ﻣـﻪزرا ﺗدهﭘـﻪڕێ ،ﺑـﻪم ﺋﻪو ﮐﻪ ﻣﻨﺪاﮑﯽ زﯾﺮهک ﺑﻮو ،ﭼﻮارﭼﻮهی ﺑﯿﺮی ﻟﻪ دﻧﯿﺎی ﺑﭽﻮوﮐﯽ دهوروﺑﻪری ﺋﻪوﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﻪرﯾﻨﺘﺮ دهﺑﯚوه و ھﻪﺳﺘﯽ دهﮐﺮد ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن و وهدهﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ زاﻧﯿﺎری ھﻪﯾﻪ و ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪﺷـﯿﺎن دهﺳۆﯾﺸـﺘﻮو ﺑـﻮون و ﺧـﻪرﺟﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺋـﻪوﯾﺎن ﺑـﯚ داﺑـﯿﻦ دهﮐـﺮا ،ﺗـﻮاﻧﯽ ﺑﺎﺑﯽ ڕازی ﺑﮑﺎ و دهورهی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﻪوه ﺗﻪواو ﺑﮑﺎ. وهﮔﻪڕﮐﻪوﺗﻨﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﺧﻪﺑﺎت ﻟﻪ دڵ و زهﯾﻨﯽ ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوی ﻻو دا ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ڕوو دهدا ﮐـﻪ ﻗﯚﻧـﺎﺧﮑﯽ دژوار ﻟـﻪ ﻣـﮋووی ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد ﻟﻪ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا دهﺳﺘﯽ ﭘﮐﺮدوه :ﮐﺎت ﺳﻪرهﺗﺎی دهﯾﻪی ﺳﯿﯽ ھﻪﺗﺎویﯾﻪ .زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺣﻪوت ــ ھﻪﺷﺖ ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﺳـﻪر ڕووﺧـﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻟﻪ ﺳﺪاره دراﻧﯽ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دا ﺗﻧﻪﭘﻪڕﯾﻮه. ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎن ھﺸﺘﺎش ﺳﺎڕﮋ ﻧﻪﺑﻮوﻧﻪوه و ﺳﯿﻨﮕﻪﮐﺎن ھﺸﺘﺎش ﺗﮋی ﻟﻪ ھﻪﻧﺎﺳﻪی ﺳﺎردن .ڕۆﻪ دﺴﯚزهﮐﺎن ،ﺋﻪواﻧـﻪی ﭼﺎوﯾـﺎن ﺑـﻪراﯾﯽ ﻧـﺎدا دﯾﻠﯽ و زهﻟﯿﻠﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﯾﺎن ﺑﺒﯿﻨﻦ و ﺑﯚﯾﺎن ﻗﺒﻮوڵ ﻧﺎﮐﺮێ ﻣﻞ ﺑﯚ ﻧﯿﺮی ژﺮدهﺳﺘﯽ ڕاﮐﺸﻦ ،ﻣﺸﺘﻮﻣﺎﯽ ﻣﺸﮏ دهدهن ،ھﺰی ھﻪﻧﮕﺎو ﺗﺎﻗﯽ دهﮐﻪﻧﻪوه ،دهﯾﺎﻧﻪوێ ڕﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن زﯾﻨـﺪوو ﮐﻪﻧـﻪوه و دهرهﺗﺎﻧـﮏ ﺑـﯚ ﺗﮑﯚﺷـﺎن ﺑـﻪ ﻧـﻮ دهﺳـﻪﺗﯽ ڕهﺷـﯽ ڕﮋﯾﻢ دا ﺑﺪۆزﻧﻪوه .ھﻪر ﺋﻪو ﺑﻪﯾﻨـﻪ ﮐﯚدﯾﺘـﺎی ٢٨ی ﮔـﻪﻻوﮋﯾﺶ ڕووی داوه و ﺑﺎرودۆﺧﻪﮐـﻪ ﺷـﻮاوﺗﺮ و دژوارﺗـﺮه .ﻣـﺎﯽ ﺑـﺎﺑﯽ ﮔـﻪوره ﻟـﻪ ﮔﻮﻧﺪی "ﮐﻪﻪﮐﯚﮐﻪی ﺳﻪرێ" و "ﺳـﻪﯾﺪاوێ" ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﻮﻨﮑﯽ ھـﻪره ﮐﻮﭘـﺎره و ﺋﺎﺳـﺘﻪﻣﯽ ھﻪرﻤﻪﮐـﻪ ھﻪﮑـﻪوﺗﻮون و ﺑـﻪ ھﺎﺳـﺎﻧﯽ دهﺳـﺘﯽ ژاﻧﺪرﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ڕﮋﯾﻤﯿﺎن ﻧﺎﮔﺎﺗ ،ﻣﻪﮐﯚی ﺣﺎواﻧـﻪوه و ﮐﯚﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﻧﺎﺳـﺮاوی وهک :ﮐـﺎک ﻋـﻪزﯾﺰی ﯾﯚﺳـﻔﯽ ،دوﮐﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو، ﻋﻪﺑﺪوی ﺋﯿﺴﺤﺎﻗﯽ)ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﯚﻓﯿﻖ( ،ﺧﻪﻟﯿﻠﯽ ﺳﻪدﯾﻘﯽ ،ﺋﻪﺳﻌﻪدی ﺧﻮداﯾﺎری ،ھﺎﺷﻤﯽ ﺋﻪﻗﻪﻟﻠﻮﺗﺘﻮﻟﻼب و زۆر ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎری دﯾﮑﻪﯾﻪ .ﺋـﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮواﻧﯿﺶ ﻧﻪﻣﺮ ﻋـﻪزﯾﺰ ﯾﯚﺳـﻔﯽ ﺷـﻮﻦ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺳـﻪﯾﺪ ڕهﺳـﻮوﯽ ﻻو دادﻧـﻦ و ورده ورده ﻧـﺎوﺑﺮاو دهﺳـﺖ ﺑـﻪ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دهﮐﺎ و ھﻪروهک ﺑﯚﺧﯚی ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐﻪم ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺸﯽ ﺑﺮدﻧﯽ ﻧﺎﻣﻪی ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﯚﺳﻔﯽ ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻪوه ﺑﯚ ﻋﯿﺴـﻤﻪت ﺧﺎﻧﻤﯽ ﮐﭽﯽ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻮوه. زۆری ﭘﻧﺎﭼ ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳـﻮوڵ ﻟـﻪ ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾـﻪﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دا ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی "ﮐﻪﻪﮐﯚﮐـﻪی ﺳـﻪرێ" دهﮔﯿـﺮێ ،ھـﻪر ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﮐـﺎک ﻋﻪزﯾﺰهوه ﭘﯽ ڕادهﮔﻪﯾﻪﻧﺮێ ﮐﻪ وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ڕهﺳﻤﯿﯽ ﺣﯿﺰب وهرﮔﯿﺮاوه و وای ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ دﺮﯾﻦ ،ﮐﺎﭘﯿﺘﺎن ﺣﻪﻣﻪدی ﻗﺎدری ،ﻣﻪﻻ ڕهﺣﻤﺎﻧﯽ ﻻھﯿﺠﺎﻧﯽ ،ﺳﻪﯾﺪ ﺣﺎﺟﯽ ﮐﻪﻪوﯾﻪ و ﮐﺎک ﺣﻮﺳﻦ ﻻﺳﻮور ،ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻻﺟﺎن دﯾﺎریﮐﺮاوه .ﺋﻪوﯾﺶ ﺋـﻪو ﺋﻪرﮐـﻪ ﻗﺒـﻮوڵ دهﮐﺎ وﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه دهﺑﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﮑﯽ ﺑﻪ ڕاﭘﻪڕی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻻﺟﺎن ﮐﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ھﻪره ھﻪﺴﻮوڕهﮐﺎن و ﺋﺎﻘﻪی ﭘﻮهﻧـﺪی ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ زۆرﺑﻪی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺣﯿﺰب ﺑﻮوه.
108
١١ی ﮔـــﻪﻻوﮋی ١٣٣٨ی ھـــﻪﺗﺎوی ،ﺋـــﻪو ﮐﺎﺗـــﻪی ﺷـــﻪﭘﯚﻟﯽ ھﺮﺷـــﯽ ﺳـــﺎواﮐﯽ ﺷـــﺎ ﺑـــﯚ ﺳـــﻪر ﺋﻪﻧـــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿـــﺰب دهﺳـــﺖ ﭘدهﮐـــﺎ ،ﮐـــﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮوﯿﺶ وهک زۆرﺑـﻪی ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ دﯾﮑـﻪی ﺣﯿـﺰب دهﮔﯿـﺮێ و دوای ﺋﻪﺷـﮑﻪﻧﺠﻪﯾﻪﮐﯽ زۆری ڕووﺣـﯽ و ﺟﯿﺴـﻤﯽ ﻟـﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﺗﻪورﺰ ،ﺑﻪڕێدهﮐﺮﺘﻪ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻗﺰﻘﻪ و ﺣﻮﮐﻤﯽ ٥ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر دا دهﺑێ. ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪڕهﺳﻮول دوای ﮐﺸﺎﻧﯽ ﺳ ﺳﺎڵ و ﺷﻪش ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺑﻪﻧﺪﯾﺒﻮوﻧﻪﮐﻪی ،ﺋﺎزاد دهﺑ و دﺘﻪوه ﮔﻮﻧﺪی ﺳﻪﯾﺪاوای ﻣﻪوﺗﻪﻧﯽ ﮐـﻪ ﺧﯚی ﮔﻮﺗﻪﻧﯽ ﺑﻪ دڵ و ﮔﯿﺎن ﺋﺎﺷـﻘﯽ ﺑـﻮو و زهﺣﻤـﻪﺗﮑﯽ زۆری ﺑـﯚ ﺋﺎوهداﻧﮑﺮدﻧـﻪوه و ڕﮑﻮﭘـﮏ ﮐﺮدﻧـﯽ ﮐﺸـﺎﺑﻮو .ﺑـﻪم ﺣﻪﺳـﺎﻧﻪوهی ﻟـﻪو ﻣﻪﺒﻪﻧﺪه دﺒﻪﻧـﺪهی زۆر ﻧﺎﺧﺎﯾـﻪﻧ و ھﺸـﺘﺎ ﮐﺎﺑﻮوﺳـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﻪووڕۆژه ﺗﺎـﻪﮐﺎﻧﯽ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﻻﻧـﺎﭼﻦ ،ﮐـﻪ ﺗﯽھﻪﺪهﭘﭽﻨـﻪوه و ﺳﺎواک و ﺳﯿﺨﻮڕهﮐﺎﻧﯽ وهدووی ﭘﻮﺷﻮﻨﯽ دهﮐﻪوﻧﻪوه. ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﺑﺎﻧﮕﯽ دهﮐﻪﻧﻪوه و ﻟﮑﯚﯿﻨﻪوهی ﻟﻪ ﮔﻪڵ دهﮐﻪن .ﺋﻪوﯾﺶ ﮐـﻪ دهزاﻧـ ﺋﻪواﻧـﻪ وازی ﻟﻧـﺎھﻨﻦ و دهیﮔﺮﻧـﻪوه ،ﻧﺎﭼـﺎر ﻣـﺎڵ و ﮐﻪﺳﻮﮐﺎری ﺑﻪ ﺟدﯽ ،ﺑﻪرهو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﺑﺎﺷﻮور دهڕوا و ﺗﮑﻪﯽ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﺑﺘـﻪوه .ﻟـﻪوێ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽﯾﻪوه وهک "ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﭼﺎوهدﯾﺮﯾﯽ ﺑﻪرز" ی ﺣﯿﺰب دﯾﺎری دهﮐﺮێ. ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوڵ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﻣﻨﺘـﻪوه و ﮔـﻪﻟﮏ ﻗﯚﻧـﺎﺧﯽ ﺋﺎﺳـﺘﻪم و ﭘـ ﮐﻪﻧـﺪ و ﻟﻪﻧﺪی ﺧﻪﺑﺎت ﺗدهﭘﻪڕﻨ .ﺳﺎﯽ ١٣٥٠ی ھﻪﺗﺎوی ،ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻔاﻧﺴﯿﮏ دا ﮐﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﮐﯚﯾﻪ دهیﮔﺮێ ،ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺪهﺑﮋﺮدرێ. ﻟﻪ ﺑﻪھﺎری ﺳﺎﯽ ٥٧ی ھﻪﺗﺎوی دا ،ﺋﻪوﮐﺎﺗﻪی دهرووﯾﻪک ﺑﯚ ﮐﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ﻟﻪ ﻧﻮ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪدی دهﮐـﺮێ، ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوﯽ دﯾﮫﻘﺎن ﯾﻪﮐﻪم ﮐﺎدری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗـﻪ ﮐـﻪ دهﮔﻪڕﺘـﻪوه ﻧﻮﺧـﯚی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ٢ ،ﻣﺎﻧﮕـﺎن دهﻣﻨﺘـﻪوه ،ﭘﻮهﻧـﺪی ﻟـﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب دهﮔﺮﺘﻪوه و ﺑﻮاری ھﻪﺴﻮوران ﺧﯚش دهﮐﺎﺗﻪوه. ﺑﻪ ﻗﻪوﻟﯽ ﺑﻪڕﺰ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﻪﺑﺪو ﺣﻪﺳﻪﻧﺰاده ﮐﻪ ﻟـﻪ ﮐﺘﺒـﯽ "ﻧﯿـﻮ ﺳـﻪده ﺗﮑﯚﺷـﺎن" دا ﺑـﺎس دهﮐـﺎ" :ﺋـﻪو ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﮐـﻪس ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺋﺎﻣـﺎده ﺑﻮو}ﻟﻪو ﺑﺎرودۆﺧﻪ دا{ ﺑ ﻗﻪﯾﺪ و ﺷﻪرت ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﻧﻮﺧﯚی وت و ﮐﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﮑﺎ" .ﭘﺎﺷـﺎﻧﯿﺶ ﺑﯚﺗـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ "ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی زاﮔـﺮۆس"ی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﮐﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺋﻪو ﺳﺎﻪ دا ﺑﯚ ﮐﺎر و ڕﺒﻪرﯾﯽ ڕﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﻮﺧﯚی وت ﭘﮏھﺎﺗﻮه و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮔﻪڕاوﻧﻪوه ﻧﻮﺧﯚی ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوڵ ﻟﻪو ﮐﯚﻣﯿﺘﻪﯾﻪ دا ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﮐﺎری ﺣﯿﺰﺑﯿﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏﻪده ،ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر و ﺷﻨﯚی ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚوه ﺑﻮوه. دوای ﺋــﻪوهی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﯚﮐﺮات ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷــﮑﺮای ﺧــﯚی دهﺳــﺖﭘﮑﺮدهوه ،ﮐــﺎک ﺳــﻪﯾﺪ ڕهﺳــﻮوڵ وهک ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﻪ ﭘﮐــﺎر و ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﻮ ﺣﯿﺰب و ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮏ دا ﮐﺎری ﮐﺮد و ﻧﺎوی دهرﮐﺮد .ﺋﻪو ھﻪم ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ٤و ھﻪم ﻟﻪ
109
ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠﯽ ﺣﯿﺰب دا وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮراﯾﻪوه .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٦٠ی ھﻪﺗﺎوی ،ﻟـﻪ ﻗﯚﻧـﺎﺧﮑﯽ ﺋﺎﺳـﺘﻪﻣﯽ دﯾﮑـﻪ و ﻟــﻪ ﮐﺎﺗــﮏ دا دوژﻣــﻦ ھﺮﺷــﯽ ﺗﻮﻧــﺪ و دڕﻧﺪاﻧــﻪی ﺧــﯚی ﺑــﯚ داﮔﯿﺮﮐﺮدﻧــﻪوهی ﻧﺎوﭼــﻪ ﺋﺎزادﮐﺮاوهﮐــﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن دهﺳــﺖ ﭘﮐﺮدﺑــﻮو ،ﺋــﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻧــﺪهری ھــﺰی ﺷــﻪھﯿﺪ ﺋــﺎوارهی ﻧﺎوﭼــﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ﺑــﻮو و ﺋــﻪو ھــﺰه ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهراﯾــﻪﺗﯿﯽ ﺋــﻪو دا ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﮐﺎراﻣﻪﺗﺮﯾﻦ ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو. ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوڵ ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚوه ﺑﻮو ،ﺳﺎﺗﮏ ﻟﻪ ﺋﻪرک و ﺳﭙﺎردهی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﺧـﯚی ﺧﺎﻓـ ﻧـﻪﺑﻮو و ﺋﻪوهﻧـﺪهی ﻟـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎی دا ﺑــﻮو ﻣﺎﻧـﺪوو ﺑـﻮو و ﮐــﺎری ﮐـﺮد .دواﯾـﯿﻦ ﻟﭙﺮﺳﺮاوﯾﺸــﯽ ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ﮐﯚﻣﻪﻻﯾــﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿـﺰب دا و ﭘﺮاﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑــﻪ ﮐﺎروﺑﺎری ﮐﻪﻣﺌﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو و ﺋﻪوهش ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪ دا ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ دۆﯽ ﺟﺎﻓﻪﺗﯿﯽ ﺑﺎﺷـﻮوری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺟﮕﯿﺮ ﺑﺒﻮون. ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوڵ دوای ﺑﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﻗﯚﻧﺎﺧﺎﻧﻪ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺳ دهﯾﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی ﻟﻪ ڕﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب دا ،ﻟـﻪ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺣـﻪوﺗﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٦٤ی ھﻪﺗﺎوی دا وازی ﻟﻪ ﮐﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ھﻨـﺎ و ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳـﻠﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻪﺟ ﺑـﻮو .ﺑـﻪ داﺧﮑـﯽ ﮔﺮاﻧـﻪوه ﻧﺰﯾـﮏ ﺑـﻪ دووﺳـﺎڵ و ﺳــﻣﺎﻧﮓ دواﺗــﺮ و ﻟــﻪ ﺑــﻪﯾﺎﻧﯿﯽ ڕۆژی (١٩٨٧ / ٩ / ٢٨) ٦٦ / ٧ / ٦ﻟــﻪ ﻣﺎﻪﮐــﻪی ﺧــﯚی دا ﮐﻪوﺗــﻪ ﺑــﻪر دهﺳــﮋی ﭼﻪﻧــﺪ ﭼﻪﮐــﺪاری ﻧﻪﻧﺎﺳﺮاو و ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻣﻪزﻟﻮوﻣﺎﻧﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮا. ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﮐﺎک ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوڵ ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﯚﮐﺮات و ھﺎوڕﯿـﺎن و ھﺎوﺳـﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﺧﻪﺳـﺎرﮑﯽ ﮔـﻪوره ﺑـﻮو و ﺑﻪڕاﺳﺘﯽ دﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﺑﻪ ﺳـﻪﺧﺘﯽ ﺧﻪﻓـﻪﺗﺒﺎر ﮐـﺮد ،ﮐـﻪ ﺋـﻪوﯾﺎن دهﻧﺎﺳـﯽ و ﺑﺎﯾـﻪخ و ﺷـﻮﻨﯽ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺋـﻪوﯾﺎن ﻟﻪﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ڕهوای ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎن دا دهزاﻧﯽ. ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻤﺎﻧﻪوێ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ وﺷﻪ دا ﭘﻪﺳﻨﯽ ﺋﻪو ﺗﮑﯚﺷﻪره ﺷﻪھﯿﺪه ﺑﮑﻪﯾﻦ ،دهﺑ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺋـﻪو ﭘﯿـﺎوﮑﯽ ڕوح ﺳـﻮوک ،ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرﮑﯽ دﺴﯚز ،ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎزا ،ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهرﮑﯽ ﮐﺎرزان ،ﮐـﺎدرﮑﯽ ﺑـﻪ وهج و ڕﺒـﻪرﮑﯽ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎ ﺑـﻮو .ﮐـﺎک ﺳـﻪﯾﺪ ڕهﺳـﻮول ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ڕﺒﻪراﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺑدرﯾﻎ و ﺧﻪﮑﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮏ ﺑﻮو. ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪی ﻧﻪﻣﺮ ﺳﻪﯾﺪ ڕهﺳﻮوﯽ ﺑﺎﺑﯽ ﮔﻪوره ﻟﻪ دﻤﺎن دا زﯾﻨﺪوو رادهﮔﺮﯾﻦ. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن -ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺳﻮﺋﺪ
110
ﺧﺪر ﺧﺰری ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﺧﺪره ﺳﻮور ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﭘﺸوا
ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻣﻪھﺎﺑﺎد ١٩٥٤ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٨٧ / ٩ / ٢٩ : ﺷﻮﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺗﻪرهﻏﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﺑﺮاﯾﻢ ﺧﺳﺎر ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهرﮔﯿﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﭘﺸوا ھﺎورێ ﺧﺪر ﺧﺰری ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺧﺪرهﺳﻮور ﺳﺎﯽ ١٩٥٤ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﻗﺎرهﻣـﺎن ﭘـﻪروهری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد .ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮو ،ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﺣـﻪوت ﺳـﺎﯽ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن ﮐﺮد ،ھﻪر ﻟﻪو ﺳﺎﻪدا ﺑﻮو ﮐﻪ ﮐﺎک ﻣﻮﺳﺎ ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﺎک ﺧﺪر ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد . ﺧﺪرهﺳﻮور ﺑﻪ ھﯚی دهس ﺗﻪﻧﮕﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﻟﻪ دهوراﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی دا دهﺳﺖ ﺑـﻪ ﮐـﺎرو ﮐﺎﺳـﭙﯽ ﺑﮑـﺎت .ﺳـﻪرهرای ﺋـﻪو ﮐﯚﺳﭗ و ﻟﻪ ﻣﭙﻪراﻧﻪی ﺳﻪر رﮕﺎی ژﻧﺎﻧﯽ ،ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻟﻪﺧﻮﻨﺪﻧﻪﮐﻪﺷﯽ دوا ﻧﻪ ﮐﻪوت .دوای وهرﮔﺮﺗﻨﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﯽ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ و ﺗـﻪواو ﮐﺮدﻧـﯽ دوو ﺳﺎڵ ﺳﻪرﺑﺎزی ،وهک ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺋـﺎﻻﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﺳـﺘﯽ ﺑـﻪ دهرس ﮔـﻮﺗﻦ ﮐـﺮد .ژﯾـﺎﻧﯽ دﮫـﺎﺗﯽ و ﺋﺎﺷـﻨﺎﯾﯽ ﺧﺪرهﺳﻮور ﺑﻪ ژﯾﺎﻧﯽ دواﮐﻪوﺗﻮﯾﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺷﺎھﯿﺪی زوﻢ و زۆری دهﺳﻪﺗﺪاراﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪﺳﺘﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﻟﻪ ﺑﯿﺮو ھﯚﺷﯽ ﺋﻪم ﻻوه ﺧﻮﻨﮕﻪرﻣﻪ دا و ھﻪﺳﺘﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮاﻧﻪی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺰاری ﻟﻪو
111
رﮋﯾﻤﻪ دا ﭘﻪرهی دهﺳﺘﺎﻧﺪ .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﻟﻪ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﻪراﺳﻪری ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﯿﺮان ﺳﺎﻪ ﮐﺎﻧﯽ ١٩٧٨ - ٧٩ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪ ﻟﻪ زۆرﺑﻪی رﭙﻮان و ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ ،ﺳﻪردهﺷﺖ ﻣﻪھﺎﺑﺎد دا ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮد . ﺳﺎﯽ ١٩٨١ﮐﺎک ﺧﺪره ﺳﻮور رهﺳﻤﻪن ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﮔﺮد .وهک ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺳﺎده ﻟﻪ ﻟﮑﯽ ٣ی ھـﺰی ﭘﺸﻪوا دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐﺮد .ھﺎورێ ﺧﺪره ﺳﻮور ﺑﻪ ھﯚی ﮐﺎرﻟﮫﺎﺗﻮﯾﯽ و ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑـﻪ ﭘﻪﻟـﻪ ﺗ ﭘﻪر ﺑﮑﺎت .ﺳﺎﯽ ١٩٨١ﮐﺮا ﺑﻪ ﺳﻪردهﺳﺘﻪ ،ﺳﺎﯽ ١٩٨٢ﮐﺮا ﺑﻪ ﺟﮕﺮی ﻟﮑﯽ ، ٣ﺳﺎﯽ ١٩٨٣ﮐﺮا ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﻟﮑﯽ ، ٣ﺳـﺎﯽ ١٩٨٥ﮐﺮا ﺑﻪ ﺟﮕﺮی ھﺰی ﭘﺸﻪوا ،ﺳﻪرﻧﺠﺎم ﺳﺎﯽ ١٩٨٦ﺑﻮو ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﭘﺸﻪوا و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد.
ﺷھﯿﺪ ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﯿﺮوزی ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺧﻪﮑﯽ :ﻧﺴ ﻟﻪ داﯾﮑﺒﻮوی :ﻧﺴ١٩٦٠ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون ١٩٨٨ / ٧ / ١٨ : ﺷﯚﻨﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :ﺳردە ﺷﯚﻨﯽ ﮔﮑﯚ :ﺳردەی ﺑوار ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮون :دهرﮔﯿﺮی ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
112
ھﺎورﯽ ﻧﻪﻣﺮﻣﺎن ﮐﺎک ﺳﻪدﯾﻖ ﻓﯿﺮوزی ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٦٠ﻟﻪ ﺋﺎواﯾﯽ ﻧﺴ) ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﺎﻣﯿﺎن(ی ﻣـﻪرﯾﻮان ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮو .ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺧـﯚی ھـﻪﺗﺎ وهرﮔﺮﺗﻨــﯽ دﯾﭙــﯚم ﻟــﻪ ﺷــﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﻣــﻪرﯾﻮان و ﺳــﻨﻪ درــﮋه ﭘــﺪا .ھــﻪر ﻟــﻪ ﻣﻨــﺪاﯽ وه ﻟﻪﮔــﻪڵ رهﻧــﺞ و ﮐــﻮﺮهوهری دهﺳــﺘﻪو ﯾﻪﺧــﻪ ﺑــﻮو ﻟــﻪ ﺳﻪراﻧﺴﻪری دهورهی ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ دا ﻧﺎﭼﺎر ﺑﯚ ﮐﺎﺗﯽ ﭘﺸﻮودان و ﺗﻪﻋﺘﯿﻠﯿﻪﮐﻪی ﺑﯚ ﮐـﺎرﮐﺮدن ﺗـﻪرﺧﺎن ﺑﮑـﺎ,ﺗـﺎ ﺧـﻪرﺟﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺧـﯚی ﭘﻪﯾـﺪا ﺑﮑﺎ و ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺘﻮاﻧ ﯾﺎرﻣﻪﺗﮏ ﺑﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ھﻪژارهﮐﻪی ﺑﺪا .ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﺎک ﺳﻪدﯾﻖ ﻟﻪ ﺳﺎﻪﮐﺎﻧﯽ ١٩٧٨ - ٧٩وه دهﺳـﺘﯽ ﭘـ ﮐـﺮد. ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎدا وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ،ﺟﻪﻣﻌﯿﻪﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﺳﻨﻪ ،ﺑﯚ رﮏ و ﭘﮑﮑﺮدﻧﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿـﺎن ھﻪوﯿـﺪا.ﭘﺎﺷـﺎن ﭘﻮهﻧـﺪی ﺑـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧوە ﮔﺮت .ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻻواﻧﯽ ﺋﺎواﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺴ و ﮔﯚﺷﺨﺎﻧﯽ دﯾﺎری ﮐﺮا .ھﻪر ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪدا ﺳـﻪرهڕای ﺗﻪﻣـﻪن ﮐﻪﻣﯽ ﺑﻪ ھﯚی ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺧﻪﮑﯽ ﺋﺎواﯾﯿﻪﮐﻪﯾﺎﻧﻪوه وهک ﺷﻮوڕای دێ ھﻪﺒﮋﯾﺮدرا.ﮐﺎک ﺳﻪدﯾﻘﯽ ﻻو ھﺸﺘﺎ ﻟــــﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی ﮐـﺎری ﺷﯚرﺷﮕﺮی ﺧﯚی دا ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﺎوﮐﯽ ھﻪژاری ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد و ﺳﻪدﯾﻘﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﮐﯚﻣـﻪﮏ ﺗـﻪﻧﮓ و ﭼﻪﻪﻣـﻪ ﺑـﻪﺟ ھﺸـﺖ .ﮐـﺎک ﺳـﻪدﯾﻖ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﻟﻪ دوو رﮕﻪ ﯾﻪﮐﮏ ھـﻪڵ ﺑﮋـﺮێ .ﯾـﺎ دهﺳـﺖ ﻟـﻪ ﮐـﺎری ﺷﯚڕﺷـﮕﺮی ﺋﺎﺷـﮑﺮا ھـﻪﮕﺮێ و ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ھﻪژارهﮐـﻪی ﺑـﻪﺧﻮﺑﮑﺎ .ﯾـﺎ رﮕﺎی ﺳﻪﺧﺖو دژواری ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕاﻧﻪ درـﮋه ﭘﺒـﺪا.ﮐـﺎک ﺳـﻪدﯾﻖ ﮐـﻪ وهک ھـﻪﻣﻮو ﺷﯚڕﺷـﮕﺮﯾﮑﯽ راﺳـﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﻗـﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪﮐﯽ ﺑﻪﺳﺘﺮاوه ﺑﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﮔﺸﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ دهزاﻧﯽ ،رﮕﺎی دووھﻪﻣﯽ ھﻪﺒﮋاردو ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺗﻪرﺧﺎﻧﯽ ﺧـﻪﺑﺎت ﻟـﻪ رﮕـﺎی رزﮔـﺎری ھـﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪ دا ﮐـﺮد ﮐـﻪ وهک ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪی ﺑـﻪش ﺧـﻮراو و زوـﻢ ﻟﮑـﺮاو ﺑـﻮون .ھـﺎورێ ﺳـﻪدﯾﻖ ﮐـﻮڕی رۆژی ﺗﻪﻧﮕﺎﻧـﻪ و ھﺎوﺳـﻪﻧﮕﻪرﮑﯽ وهﻓﺎداری ﺷﯚڕﺷﮕان ﺑﻮو .ﺳﻪﺧﺘﯽو دژواری ﺧﻪﺑﺎت وﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯽ ژﯾﺎﻧﯽ رۆژاﻧﻪی ﺗﮑﻪڵ ﻟﻪﮔﻪڵ زهﺧﺖ و زۆری رﮋﯾﻤﯽ دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ﻧﻪک ھﻪر ﻧﻪﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﯚڕﺷﮕه ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت ﺳﺎرد ﺑﮑﻪﻧﻪوه ﺑﻪﮑﻮو ھﻪر ﺋﻪﻧﺪازه زهﺧﺖ زۆرﺗﺮ دهﺑـﻮو ھـﻪر ﺑـﻪو رادهﯾـﻪ ﺑــوا و ﺋﯿﻤــﺎﻧﯽ ﮐــﺎک ﺳــﻪدﯾﻖ ﺑــﯚ ﺑﻪرﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽ دهﭼــﯚه ﺳــﻪرﺗﺮ.ﺋــﻪو ﻟــﻪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗ وه دهﺳــﺘﯽ ﭘﮑﺮد،ﮐﺎدریﻟﮏ،ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪرﯾﻮان،ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎﻣﯿﺎنو ﺳﻪرﺷﯿﻮ.ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﮏ ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﻪرﯾﻮان ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﯾﻪﮐﯽ ﺟﻨﻮوب وﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻣـﻪرﯾﻮان ﺑﻪﺷـﮏ ﻟـﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﺎﻧﻪ ﺑـﻮون ﮐـﻪ ﭘـﺶ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ٨ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺑﻮون. ﺳﻪرﻧﺠﺎم ﺑـﻪ ھـﯚی ﺷـﺎرهزاﯾﯽ و ﻟﻮهﺷـﺎوهﯾﯽ ﯾـﻪوه ﻟـﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ھﻪﺷـﺘﻪﻣﯽ ﺣﯿـﺰب دا ٢٨ی ﺑـﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری ١٨) ١٣٦٦ی ژاﻧﻮﯾـﻪی ١٩٨٨وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮا و ﮐﺮا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﯾﻪک و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن. ﮐﺎک ﺳﻪدﯾﻖ زۆر دﺴﯚزاﻧﻪ و ﺷﯿﮕﯿﺮاﻧﻪ ﺋﻪرﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺟ دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ و ﻟﻪو ﻣﻪﯾﺪاﻧـﻪ دا ﻣﺎﻧـﺪووﯾﯽ ﻧﻪدهﻧﺎﺳـﯽ .ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﺋـﻪو ھﺎوڕێ ﺑﻪوهﺟﻪ زۆرﺗﺮ ﻧﻪژﯾﺎ ﺗﺎ زۆرﺗﺮ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪل ﺑﮑﺎ. رۆژی ٧ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ٢٨ - ١٣٦٧ی ژوﺋﻪﻧﯽ ١٩٨٨ﭘﺎش ﺷﻪڕﮑﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﮐﺎﻣﯿﺎران ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو و درﮋه داﻧﯽ ڕﮕﺎﮐﻪی ﺑﻪ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﭙﺎرد. ١٢ی ژاﻧﻮﯾی ٢٠٠٨
113
ﺷھﯿﺪ د .ﻋﻪﺑﺪوﻟهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺳﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب
ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟـﻪ ﺷـﻪو زﺳـﺘﺎن )ﺷـﻪوی ﯾﻪﻟـﺪا( ی ﺳـﺎﯽ ١٣٠٩ی ھـﻪﺗﺎوی رﻜـﻪوﺗﯽ ٢٢ی دﯾﺴـﺎﻣﺒﺮی ﺳـﺎﯽ ١٩٣٠زاﯾﯿﻨـﯽدا ﻟـﻪ ﺷﺎری ورﻣ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﻛﯽ ﺧﺎوهن ﻣﻜﯽ دهﺳﺖ ڕۆﯾﺸﺘﻮودا ﻟﻪ داﯾﻚ ﺑﻮو .ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽو ﻧﺎوهﻧـﺪی ،ﭘﺸـﺎن ﻟـﻪ ورﻣـو دواﯾـﻪ ﻟـﻪ ﺗﺎران ﺗﻪواوﻛﺮد .ھﺸﺘﺎ زۆر ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﻛﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮوو ﺑﯿﺮو ﺑﺎوهڕی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﻪ ﻟﻪ ﻣﺸﻜﯽدا ﺟﻮو. ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟﻪم ﺑﺎرهﯾﻪوه ﻟﻪ ﻛﺘﺒﯽ "ﭼﻞ ﺳﺎڵ ﺧﻪﺑﺎت ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی ﺋﺎزادی"دا ﭘـﺎش ﺑﺎﺳـﯽ ﺳـﻪﻓﻪری ٣٠ﻛـﻪس ﻟـﻪ ﻛﻮردهﻛـﺎن ﺑـﯚ ﺑـﺎﻛﯚ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺑﺎﻧﮕﮫﺸﺘﻨﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺷﻮورهوی ،دهﻧﻮوﺳ": ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﺋـﻪو ﻛﺎﺗـﻪ ﻣـﻦ ﺗﻪﻣـﻪﻧﻢ ﯾـﺎزده ﺳـﺎڵ ﺑـﻮو ،ﺑـﻪم وهك زۆر ﻣﻨـﺪاﯽ ﺋـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ ﺳﯿﺎﺳــﻪت ﺳــﻪرﻧﺠﯽ راﻛﺸــﺎ ﺑــﻮوم .ﺑــﺎﺑﻢ ﯾــﻪﻛﻚ ﻟــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ھﻪﯾﺌﻪﺗــﻪ ﺑــﻮو .زۆر ﺑﺎﺷــﻢ ﻟــﻪ ﺑﯿــﺮه ﻛــﻪ ﻟــﻪ ﺑــﺎﻛﯚ ھﺎﺗــﻪوه ﭼﻪﻧــﺪﯾﻦ ﺗﺎﻗﻪﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﯚی ھﻨﺎﺑﻮو ،ﺗﺎ ﭘﻜﯽ ﺑﺎﺷﯿﺸﯽ ﭘ ﺑﻮو .وادﯾﺎره ﺳﯚوﯾﺘﯽﯾﻪﻛﺎن ﻗﻪﻧﺪو ﺗﻔـﻪﻧﮓو ﺷـﺘﯽ دﯾﻜـﻪﯾﺎن ﺑـﻪ دﯾـﺎری داﺑـﻮو ﺑـﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ھﻪﯾﺌﻪت .ﻗﻪﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ زۆر ﺑﻪ ﻧﺮخ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﺋـﺮان زۆر ﻛـﻪم و ﮔـﺮان ﺑـﻮو .ﻣـﻦ ﺋـﻪو ﻛـﺎرهم زۆر ﭘ ﺳﻪﯾﺮ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺋﻤﻪ ﺑﺮاﻛﺎﻧﻢ و ﺋﺎﻣﯚزاﻛﺎﻧﻢ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﻦ ﮔﻪورهﺗﺮ ﺑﻮون ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪوهﯾﺎن دهﻛﺮد ﻛﻪﺑﺎﺑﻢ ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻪﻧـﺪ ﻛﻪﺳـﯽ دﯾﻜﻪ ﭼﻮون ﺑﯚ ﺑﺎﻛﯚ ﺣﻪقو ﺋﺎزادﯾﯽ ﻛﻮردان داوا ﺑﻜﻪن .ﺑﯚﯾﻪ راﺳﺖو رهوان ﻟﻪ ﺑﺎﺑﻢ ﭘﺮﺳﯽ :ﺋﻪدی ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻮردان ﭼﯽ ﻟـ ھﺎت؟" )ﭼﻞ ﺳﺎڵ ﺧﻪﺑﺎت ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی ﺋﺎزادی ،ﭼﺎﭘﯽ دووھﻪم ١٣٦٧ ،ﻻﭘﻪری ٦٢ـ .(٦١
ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺳﺎﯽ ١٣٢٤ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ﻻواﻧﯽ دﻤﻮﻛﺮات ﻟﻪ ﺷﺎری ورﻣ دهﺳﺖ ﭘﯽ
114
ﻛﺮد .ﺳﺎﯽ ١٣٢٥ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد رووﺧﺎ .ﺑﻪ دوای ﺋﻪو دا ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪن ﭼﻮوه ﺗﺎران .ﺳﺎﯽ ١٣٢٧ﺑﯚ درﮋه ﭘﺪاﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﭼﻮو ﺑﯚ ﭘﺎرﯾﺲ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﻓﻪراﻧﺴﻪ .ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﭘﺎرﯾﺲ ھﺎوﻛﺎت ﺑـﻮو ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺗﻪﻗـﻪ ﻛـﺮدن ﻟـﻪ ﺷـﺎ ﻟـﻪ زاﻧﺴـﺘﮕﻪی ﺗـﺎران )٢٥ی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ (١٣٢٧ﻛﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی ﻟﻪ ﻧـﻮ ﭼـﻮوﻧﯽ ﺋﺎزادیﯾـﻪ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽﯾـﻪﻛﺎن ﻟـﻪ ﺳﻪراﻧﺴـﻪری ﺋـﺮاندا .ﺑـﻪو ﺑﯚﻧﻪﯾـﻪوه ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾـﻪﻛﯽ ﺑﻪرﯾﻨﯽ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎره ﺋﺮاﻧﯽﯾﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﭘﺎرﯾﺲ ﭘﻚ ھﺎت ﻛﻪ ﻟﻪوێ دا ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑـﻪ درـﮋی ﻟـﻪ دژی ﺷـﺎو رﮋﯾﻤﻪﻛـﻪی ﻗﺴـﻪی ﻛﺮد ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎم دا ﺧﻮﻨﺪﻛﺎران ﭘﻪﯾﺎﻣﻜﯽ ﺋﯿﻌﺘﺮازﯾﯿـﺎن ﺑـﯚ ﺣﻪﻣـﻪ رهزا ﺷـﺎ ﻧـﺎرد .ﺋـﻪم ﻛـﺎره ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﻓﺸـﺎری ﺑﺎﯿﯚزﺧﺎﻧـﻪی ﺋـﺮان ﻟـﻪ ﭘﺎرﯾﺲ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻓﻪراﻧﺴﻪ ﺑﯚ ﺳﻪر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو .ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﭘﺎرﯾﺲ ﺑﻪ ﺟـ ﺑﮫـﯽو وهك ﯾﻪﻛـﻪم ﺑﻮورﺳـﯿﻪی ﺋﺮاﻧﯿـﯽ "ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ﻧﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎران" ﭼﻮو ﺑﯚ ﭘﺮاگ ﭘﺘـﻪﺧﺘﯽ ﭼﯿﻜﻮﺳـﯚواﻛﯽ .ھـﻪر ﻟـﻪو ﻣﺎوهﯾـﻪدا ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻓﻪراﻧﺴـﻪ ﺑـﻮو ،ﺑـﻪ ھﺎوﻛـﺎرﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎری دﯾﻜﻪی ﻛﻮرد"ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺋﻮرووﭘﺎ"ﯾﺎن داﻣﻪزراﻧﺪ. ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪدا ﻛﻪ ﻟﻪ ﭘاگ ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﺑﻮو ﻟﻪ ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﯿـﻪﺗﯿﯽ ﻧﻮﻧﻪﺗـﻪوهﯾﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻛﺎراﻧﯿﺶدا ﺑﻪﺷـﺪار ﺑـﻮو .ﺳـﺎﯽ ١٣٣٠ﺑـﻪ ﻧﻮﻨﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﻪ دووھﻪم ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪم رﻜﺨﺮاوهدا ﻛﻪ ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﭘـاگ ﮔﯿـﺮا ،ﺑﻪﺷـﺪار ﺑـﻮو .ھـﻪر ﻟـﻪو ﻣﺎوهﯾـﻪدا وهك ﻧﻮﻨﻪری ﺋﺮان ﻟﻪ زۆر ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهو ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴـﯽ ﻓﯿﺪراﺳـﯿﯚﻧﯽ ﺟﯿﮫـﺎﻧﯿﯽ ﻻواندا ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑﻮوداﭘﺴـﺖ ﭘﺘـﻪﺧﺘﯽ ﻣﻪﺟﺎرﺳـﺘﺎن ﺑﻪﺷـﺪار ﺑﻮو. ﺳﺎﯽ ١٣٣١ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻣﯿﻠﻠﯿـﯽ دوﻛﺘـﻮر ﻣﻮﺳـﻪدﯾﻖدا ﻋﻪﺑـﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ﭘـﺎش ﺋـﻪوهی ﻟـﻪ زاﻧﺴـﺘﮕﻪی ﭘـاگدا ﻟﯿﺴﺎﻧﺴـﯽ زاﻧﺴﺘﻪ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽو ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﻛﺎﻧﯽ وهرﮔﺮت ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺋﺮان .ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ﻟﻪ ﻧﻮان ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮانو ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺗـﻮودهی ﺋﺮان دا ﯾﻪﻛﯿﻪﺗﯿﯽ ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ھـﻪﺑﻮو .ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ﭘـﺎش ﺷـﻪش ﻣﺎﻧـﮓ ﺗﻜﯚﺷـﺎن ﻟـﻪﺗﺎران ھﺎﺗـﻪوه ﻣـﻪھﺎﺑﺎدو ﻟـﻪوێ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻛـﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﻪﺋﻪﺳﺘﯚ ﮔﺮت. ﭘﺎش ﻛﻮدﯾﺘﺎی ﺷﻮوﻣﯽ ٢٨ی ﮔﻪوﮋی ١٣٣٢ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮو ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺧﯚی ﺑﺸﺎرﺘﻪوهو ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯽ ﻟﻪ ﺗـﺎران و ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺧـﻪرﯾﻜﯽ ﻛـﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑ .ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪدا ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﯿﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪی "ﻛﻮردﺳﺘﺎن" ﺋﯚرﮔﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﺳـﺘﯚوه ﺑــﻮو ﻛــﻪ ﺗــﻪﻧﯿﺎ ﭘــﻨﺞ ژﻣــﺎرهی ﺑــﻪ ﻧﮫﻨــﯽ ﻟـــ دهرﭼــﻮو .ھــﻪر ﻟــﻪو ﻣﺎوهﯾــﻪش دا ﺑــﻮو ﻛــﻪ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪﯾــﻪﻛﯽ ﺳﻪراﻧﺴــﻪری ﺑــﯚ ﻛﺎروﺑــﺎری ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋﻪو ﭘﻚ ھﺎت. ﻋﻪﺑﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﭘﺎش ﭘﻨﺞ ﺳـﺎڵ ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﺋـﺮان و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺳـﺎﯽ ١٣٣٦ﺟـﺎرﻜﯽ دﯾﻜـﻪ ﭼـﯚوه ﭼﯿﻜﻮﺳﯚواﻛﯽ ،ﺳﺎﯽ (١٩٥٨) ١٣٣٧ﭘﺎش ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕﺷـﯽ ﻋـﺮاق و ﺑﻮوژاﻧـﻪوهی ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﻛـﻮرد ﻟـﻪ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋـﺮاق ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻪﺳﺌﻮوﻟﯽ دﯾﻜﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ ھﻪوﯿﺎن دا ﻟﻪ رﮕﺎی ﻋﺮاﻗﻪوه رﻜﺨﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ زﯾﻨﺪوو ﺑﻜﻪﻧﻪوه .ﺑﻪم ﺑـﻪ ھـﯚی ﻛﺎرﺷــﻜﻨﯿﯽ ھﻨــﺪﻚ ﻟــﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑــﻪراﻧﯽ ﭘــﺎرﺗﯽ دﯾﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋــﺮاق ﻟــﻪو ﻛــﺎرهدا ﺳــﻪرﻧﻪﻛﻪوﺗﻦ .ﺳــﺎﯽ ١٣٣٩ﻋﻪﺑــﺪوﻟﺮهﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑﻪ دهﺳﺘﻮوری دهوﻪﺗﯽ ﻋﺮاق ﻟﻪو وﻻﺗﻪ دهرﻛﺮاو ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﭘاگ.
115
ﺳﺎﯽ (١٩٦٢) ١٣٤١ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟﻪزاﻧﺴﺘﮕﻪی ﭘاگ دوﻛﺘﻮرای زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ وهرﮔﺮتو ھﻪﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٣٤٩ﻟﻪ زاﻧﺴﺘﮕﻪی ﭘاگ دهرﺳﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪداریو ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽو ﺗﯿﺌﯚرﯾﯽ ھﻪﺪاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری" ی ﮔﻮﺗﻪوه .ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪدا دوﻛﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﻛﺘـﺐو ﻧﺎﻣﻠﻜﻪی ﻟﻪ ﺳﻪر ﮔﯿﺮو ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺋﺎﺑﻮوریو ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽو ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪﻛﺎن ﻧﻮوﺳﯽ ﻛﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑـﻪ ﻧﺎوﺑـﺎﻧﮕﺘﺮ ﻛﺘﺒـﯽ "ﻛﻮردﺳـﺘﺎنو ﻛـﻮرد"ه. ﺋﻪم ﻛﺘﺒﻪ ﻟﻪ ﺟدا ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﭼﻜﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوه ،ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻪ زﻣﺎﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴـﯽ ،ﺳـﯚواﻛﯽ ،ﻟﻪھﺴـﺘﺎﻧﯽ ،ﻋـﻪرهﺑﯽو ﻛـﻮردیو ﻓﺎرﺳـﯽو ھﻨﺪیوﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪﺷﯿﺸﯽ ﺑﻪ ﻓﻪراﻧﺴﻪﯾﯽ ﭼﺎپ و ﺑو ﻛﺮاوهﺗﻪوه .دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو زﻣﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ،ﻓﺎرﺳﯽ ،ﺗـﻮرﻛﯽ ،ﻋـﻪرهﺑﯽ ،ﻓﻪراﻧﺴـﻪ، ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ ،ﭼﯿﻜﯽو رووﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ دهزاﻧﯽو ﺑﻪ زۆر زﻣﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪش وهك ﺋﻪﻟﻤﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻼو ﺗﺎ رادهﯾﻪك ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑـﻮو .ﺳـﺎﯽ ١٣٤٩ ﭘﺎش دهرﭼﻮوﻧﯽ ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪی ١١ی ﻣﺎرسو رﻜﻜﻪوﺗﻨﯽ ﻧﻮان رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯿﯽ ﺑﺰووﺗﻨـﻪوهی ﻛـﻮرد ﻟﻪﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻋـﺮاقو دهوـﻪﺗﯽ ﺋـﻪو وﺗـﻪ ﺋﯿﻤﻜﺎﻧﯽ ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻮو .ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪدا دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟﻪ ﺋﻮرووﭘﺎ ﮔﻪڕاﯾﻪوهو ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪس ﻟﻪ ﯾﺎراﻧﯽ ﻧﯿﺰﯾﻜﯽ ﺋﻪرﻛﯽ زﯾﻨﺪوو ﻛﺮدﻧﻪوهی رﻜﺨﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﺑﻪﺋﻪﺳﺘﯚ ﮔﺮت .ﻟﻪ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺳﮫﻪﻣﯽ ﺣﯿـﺰبدا ﻛـﻪ ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺟﯚزهرداﻧﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٥٠ﮔﯿﺮا ،دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪیو ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ھﻪڵﺑﮋﺮدراو ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪوه ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﯚﻧﮕﺮهﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دا وهك ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯽ ھﻪڵ ﺑﮋﺮاﯾﻪوه .ﺑﻪم ﺟﯚره ﺑﯚ ﻣـﺎوهی ھـﻪژده ﺳـﺎڵ وهك رﺒﻪرﻜﯽ ﻛﺎرزانو ﺷﺎرهزا ﻟﻪ ﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﻣﻪﺳﺌﻮوﻟﯿﯿﻪتدا ﻛﺎروﺑﺎری ﺟﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﻟـﻪ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﺳـﻪﺧﺘﺘﺮﯾﻦ ﻗﯚﻧﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﻪم ﺣﯿﺰﺑﻪدا ﺑﻪڕﻮهﺑﺮد. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی رﺒﻪر دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو رۆژی ٢٢ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ﺳﺎﯽ ١٣) ١٣٦٨ی ژوﺋﯿﻪی (١٩٨٩ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻚدا ﺑـﯚ دۆزﯾﻨـﻪوهی رﮕـﺎی ﭼﺎرهﺳـﻪری ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازاﻧﻪی ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺋﺮاندا ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﻮﻨﻪری ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ وﯾﯿﻪن ﻟﻪ ﺳﻪر ﻣﺰی وﺗﻮوﮋ داﻧﯿﺸـﺘﺒﻮو ﻟﻪﮔــﻪڵ ھــﺎوڕﯽ ﺗﻜﯚﺷــﻪر ﻛــﺎك ﻋﺒﺪاﻟﻠــﻪ ﻗــﺎدری ﺋــﺎزهر ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘــﻪ یﻧﺎوهﻧــﺪیو ﻧﻮﻨــﻪری ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ ﺋﻮرووﭘــﺎ ﺑــﻪ دهﺳــﺘﯽ ﺑــﻪ ﻧــﺎو ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ دهوﻪت ﺑﯚ وﺗﻮوﮋی ﺋﺎﺷﺘﯽ ،ﺷـﻪھﯿﺪ ﻛـﺮا .ﻟـﻪو ﺗﯿـﺮوره ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮاﻧﻪﯾـﻪدا دوﻛﺘـﻮر ﻓـﺎزل رهﺳـﻮوڵ ﻛـﻮردی ﻋﺮاﻗﯿـﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎی زاﻧﺴﺘﮕﻪ ﻟﻪوﯾﯿﻪﻧﯿﺶ ھﻪر ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﺋﻪو ﺗﯿﺮورﯾﺴﺘﺎﻧﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو. وهرﮔاو ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪی "ﻛﻮردﺳﺘﺎن" ژﻣﺎره ،١٦٣ﭘﻮوﺷﭙﻪری )١٣٦٩ژوﺋﯿﻪی (١٩٩٠
116
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﻗﺎدری ﺋﺎزهر ،ھﺎوڕﯽ ژﯾﺎن و ﻣﺮدﻧﯽ دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺳﺎﯽ ١٣٣١ﻟﻪ ﺷﺎری ﻧﻪﻏﺪه ﻟﻪ داﯾﻚ ﺑﻮو ،ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرﺗﺎﯾﯽ ھﻪر ﻟﻪو ﺷﺎره ﺗﻪواو ﻛﺮدو دواﯾﻪ ﺑﯚ درﮋهداﻧﯽ ﺧﻮﻨـﺪن ﻟـﻪ ھﻮﻧﻪرهﺳـﺘﺎن ﭼﻮوه ﺷﺎری ورﻣ و دﯾﭙﻠﯚﻣﯽ وهرﮔﺮت .ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺣﻪﭬﺪه ﺳﺎﯽ ﺗﻪﻣﻪن ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮات و ﭘـﺎش ﻣﺎوهﯾـﻪك ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﻧﮫﻨﯽ ﺑﻪ ﺋﺎﺷـﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ھﺎﺗـﻪ ﭘـﺶ و ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏـﻪده .دﺴـﯚزی و ﭘﺮﻛـﺎری و ﻟـﻪ ﺧـﯚ ﺑﻮوردهﯾﯽ ﻟﻪﻻﯾـﻪك و زﯾﺮهﻛـﯽ و ﺧﻮﻨـﺪهواری و وﺷـﯿﺎرﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﻛﯽ دﯾﻜـﻪ ﻣﻪوداﯾـﻪﻛﯽ ﺑـﻪرﯾﻨﯿﺎن ﺑـﯚ ﭘﮕﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ﺋـﻪو ھﺎوڕﯿـﻪ رهﺧﺴﺎﻧﺪ .زۆری ﭘ ﻧﻪﭼﻮو ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪك ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎن و دواﺗـﺮ ﮔﻮازراﯾـﻪوه ﺑـﯚ ﺋﯚرﮔﺎﻧـﻪﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑـﻪری دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﻟﻪ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ رادﯾﯚ ﻛﺎری ﻛـﺮد .ﻟـﻪو ﺑﻪﺷـﻪ دا زۆر ﺑﻪﻛـﻪﻚ ﺑـﻮو ،ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ زﻣـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ،دوو زﻣـﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ و ﺗﻮرﻛﯿﯿﺸﯽ زۆر ﺑﺎش دهزاﻧﯿﻦ و ﺑﻪ ھﻪر دووﻛﯿﺎن دهی ﻧﻮوﺳﯽ .ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟـﻪ ﻛﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﯽ ﻣـﺎﯽ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﻛـﺮد ،ﭼﻮﻧﻜـﻪ ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ﺣﯿﺴﺎﺑﺪاری دا ﺷﺎرهزاﯾﯽ ﺑﺎﺷﯽ ھـﻪﺑﻮو ،ھـﻪر ﻟـﻪو ﻛﺎﺗـﻪش دا ﻧﻤﻮوﻧـﻪی دهﺳـﺘﭙﺎﻛﯽ و ﺋﻪﻣﺎﻧﻪﺗـﺪاری ﺑـﻮو .ﻣﺎوهﯾـﻪﻛﯿﺶ ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ﺧﻪﻣﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار و ﻧﻪﺧﯚش و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﺧﻪﻜﻪوه ﺑﻮو. ﺑﻪم ﺋﻪو ﻛﺎرهی ﻋﻪﺑﺪوﻟ ﻗﺎدری ﺋﺎزهر زﯾﺎﺗﺮ ﮔﻪﺷﻪی ﺗﺪا ﻛﺮدو ﺑﻪرهوﭘﺸﯽ ﺑﺮد ﻛﺎر ﻟـﻪ ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ دهرهوه ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﻟـﻪو ﺑﻪﺷـﻪدا ﺑﻮو ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎری راﺳﺘﻪوﺧﯚی دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوی ﻧﻪﻣﺮ .ﻟﻪ ژﺮ دهﺳﺘﯽ دوﻛﺘﻮردا ﭘ ﮔﻪﯾﺸﺖ .ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا ﺑـﻮو ،زۆر زوو ﺟـﯽ ﺧـﯚی ﻛــﺮدهوه ،زﻣــﺎن ﺑــﻪ ﺧﺮاﯾــﯽ ﻓــﺮ ﺑــﻮو ،ﺑــﻪﺟﯚرﻚ ﻛــﻪ ھــﻪﻣﻮو ﻛﺎرهﻛــﺎﻧﯽ راﺳــﺘﻪو ﺧــﯚو ﺑــ ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﯽ وهرﮔــ ﺟﺒــﻪﺟ دهﻛــﺮدن .ﻛﺎﺗــﻚ ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﺧﯚی ﻟﻪو ﺑﻪﺷﻪدا ﺑﯚ ھـﻪﻣﻮوان دهرﺧﺴـﺖ ﺑﯿـﺮ ﻟـﻪوه ﻛﺮاﯾـﻪوه ﻛـﻪ ﺑﻨﺮدرﺘـﻪ ﭘـﺎرﯾﺲ ﭘﺘـﻪﺧﺘﯽ ﻓﻪراﻧﺴـﻪ و ﺑﻜﺮﺘـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ دهﻓﺘﻪری ﺣﯿﺰب و ﻧﻮﻨﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺋﻮرووﭘﺎ ﯾﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﯿﻦ دهرهوهی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ .ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪدا ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪﻣﯽ
117
ﺣﯿﺰب ﺑﻪﺳﺘﺮاو ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی .ﺋﻪو ﭘﻠﻪ ﺣﯿﺰﺑﯿﯿﻪﺷﯽ ﺑﻪھﻪق ﺑﻪ ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ و ﻛـﺎرزاﻧﯿﯽ ﺧـﯚی ﭘـ ﺳـﭙﺮدرا. ﻛﺎﺗﻚ ﺑﻪدوای ھﻪﺒﮋﺮاﻧﯽ دا ﻧﺎردراﯾﻪ ﭘﺎرﯾﺲ و ﺋﻪو ﭘﯚﺳﺘﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪی وهرﮔﺮت ،ﻟﻪﮔﻪڵ زهﻣﺎن ﻛﻪوﺗﻪ ﭘﺸﺒﺮﻛ .دهﺑﻮو زوو ﻓـﺮی زﻣـﺎﻧﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪﯾﯽ ﺑ و ھﻪر ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪدا رێ و ﺷﻮﻨﯽ ﻛﺎری دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ژﯾﺎن ﻟﻪ ﺋﻮرووﭘﺎ و ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋﻮرووﭘﺎﯾﯿـﻪﻛﺎن ﺷـﺎرهزاﯾﯽ ﭘﻪﯾـﺪا ﺑﻜـﺎ ﻛـﻪ دﯾﺎره ﻛﺎرﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﻪﺑﻮو .ﺑﻪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﻋﻪﺑﺪو ﺷﺘﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﺑﻮو .زووﺗﺮ ﻟﻪوه ﻛﻪ ﭼﺎوهڕوان دهﻛﺮا ﻓﺮی زﻣـﺎن ﺑـﻮو، و زۆر زووش ﻟﻪﮔﻪڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﻮرووﭘﺎ راھﺎت و ﻟﻪﮔﻪڵ ﻓﻪراﻧﺴﻪﯾﯿﻪﻛﺎن ﭘﻮهﻧﺪﯾﯽ ﮔﻪرﻣﯽ دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ داﻣﻪزراﻧﺪ .ﺑﻪ ڕاﺳﺘﯽ دۆﺳﺘﻪ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪﯾﯿﻪﻛﺎن ﺋﯚﮔﺮی ﺑﻮون ،ﺳﺘﺎﯾﺸﯿﺎن دهﻛﺮدو ﻟﯽ رازی ﺑﻮون . ﻛﺎر دهﮔﻪڵ ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮوی رﺒـﻪرو ﻟـﻪ ﺑﻪردهﺳـﺘﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣـﺎﺗﻜﯽ وا ﺷـﺎرهزادا ﺑـﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﯿـﻪﻛﯽ زﯾـﺮهك و ﺋـﯚﮔﺮو ﻟـﻪ ﺧـﯚ ﺑـﻮردوو وهك ﻋﻪﺑـﺪوﻟ ﻗﺎدری دهرﻓﻪﺗﻜﯽ زﯾﻦ ﺑﻮو .ﺑﯚی رهﺧﺴﺎ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎن ،ﻧﻮوﺳـﻪران ،ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﻮاﻧﺎن ،دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗـﻪﻛﺎن و ﺑﻪﮔﺸـﺘﯽ ﺧـﻪﻜﯽ ﭼـﯿﻦ و ﺗـﻮﮋه ﺟﯚراوﺟﯚرهﻛﺎﻧﯽ وﺗﻜﯽ ﭘﺸﻜﻪوﺗﻮوی وهك ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ﺑﻨﺎﺳ و دهﮔـﻪﯿﺎن ﺑﺒﺘـﻪ دۆﺳـﺖ و ھـﺎوڕێ .ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﺑـﻮوﻧﯽ دوﻛﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو ﻟـﻪ دهرهوه ھﺎوڕێ و ھﺎوﺳﻪﻓﻪر و ﻟﻪ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ وی دا ﻧﻮﻨﻪری ﺑﻮو .ﺑﯚﯾﻪ دهرﮔﻪی ھﻪﻣﻮو ﺷﻮﻨﻜﯽ ﺑﯚ ﻟﻪ ﺳﻪرﭘﺸﺖ ﺑﻮو ،و ﺑﻪ ھﻪﻗﯿﺶ ﻛﻪﻜﯽ ﻟﻪ دهرﻓﻪت وهرﮔﺮت و ﺧﯚی ﭘ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪ. ﻋﻪﺑﺪوﻟ ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎری ﺗﺎ ﺳﻪری ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوی رﺒﻪر ﺑﻮو .ﺑﯚ ﺳﻪﻓﻪری ھﺎﺗﻮﻧﻪھﺎﺗﯿﺶ ھﺎوﺳﻪﻓﻪری ﺑـﻮو .ﻧﯿﺸـﺎﻧﻪﻛﺎن دهرﯾـﺎن ﺧﺴـﺖ ﻛـﻪ زۆر ﺑﻪ ﻗﻮوﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪو ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪ ﻛﺮدوه ﻛﻪ ﺑﯚ ﺧﯚی و رﺒﻪره ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﻪﻛﻪی ﻟـﻪ ﻛـﻪﻣﯿﻦ دا ﺑـﻮوه .ﺑـﻪم ﺋﺎﻣـﺎده ﻧـﻪﺑﻮو ﻟـﯽ ھـﻪڵ ﺑﺒێ ،ﻟﻪ ﺗﻪﻧﮕﺎﻧﻪدا ﭘﺸﺘﯽ ﺗ ﻛﺎو ﺑﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ رهواﻧﻪی ﺑﯚﺳﻪی دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺑﻜﺎ .ﺋﻪو ڕازی ﻧﻪﺑﻮو ﭘﺎش ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑـﮋی و ﭘـﯽ ﺑـﺎش ﺑﻮو ﻟﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮودا ﺑﻤﺮێ و ﻟﻪ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﻛﻠﻪﻛﻪی ﻗﺎﺳﻤﻠﻮودا ﺑﻨﮋرێ. ﺑﻪداﺧﻪوه ﻟﻪ ١٣ی ژوﺋﯿﻪی ١٩٨٩ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ وﺗﻮوﮋ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺋﺎﺷـﺘﯽ ﺧﻮازاﻧـﻪی ﭘﺮﺳـﯽ ﮐـﻮرد ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﯿﺮاﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﻪڵ دﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺳﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب و ﻓﺎزل رهﺳﻮوڵ ﺑﻪدهﺳﺖ ﭘﯿﺎو ﮐـﻮژاﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴـﺖ ﭘﻪروهری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟﻪ وﯾﯿﻪ ﭘﺘﻪﺧﺘﯽ وﺗﯽ ﺋﯚﺗﺮﯾﺶ ﺗﯿﺮۆر ﮐﺮان. ھــﻪزاران ﺳــو ﻟــﻪ ﮔﯿــﺎﻧﯽ و ﺷــﺎﻧﺎزی ﺑــﯚ وی ﻛــﻪ ھــﻪﺗﺎ ﺳــﻪر ﺑــﻪ رﺒــﺎزی ﺣﯿﺰﺑﻪﻛــﻪی و ﺋﺎﻣــﺎﻧﺠﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛــﻪی و ھــﺎو ﭼﺎرهﻧﻮوﺳــﯽ دهﮔــﻪڵ رﺒﻪرهﻛﻪی وهﻓﺎدار ﻣﺎ .روﺣﯽ ﺷﺎد و رﮕﻪی ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﭘﺮ رﺒﻮار. vﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﻟﻪ ژﻣﺎره ٥١٤ی "ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ،ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﯾﺎدی ٢٠ﺳﺎﻪی ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮودا ﺑوﮐﺮاوهﺗﻪوه
118
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪﺳﻪر ژﯾﺎن و ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ ﺷھﯿﺪ رهﺷﺎد ﺣﻮﺳﻪﯾﻨﯽ راوﮋﮐﺎری ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
رهﺷﺎد ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤٣ھﻪﺗﺎووی ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﮐﺎﺷـﺘﻪر ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺑـﻪوار ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮوه .ﺋـﻪو ﺗـﺎ ﭘـﯚﻟﯽ ﭘﻨﺠـﻪﻣﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪی ﮔﻮﻧﺪی ﮐﺎﺷﺘﻪر ﺧﻮﻨﺪوه .ﭘﺎﺷﺎن ﺑﯚ درﮋهداﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﻧﺎردوﯾﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺷـﺎری ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن و ﺗـﺎ ﺳـﺎﯽ ﺋﺎﺧـﻪری ﻣﺎﻣﻨﺎوهﻧـﺪی ﻟـﻪ رﺷﺘﻪی رﯾﺎزی و ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻟﻪ دهﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ رازی ﺋﻪو ﺷﺎره درﮋهی ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن داوه .ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪدا ﺋﻪو ﮐﻪ درﮋهی ﺑـﻪ ﺧﻮﻨـﺪن ﺋـﻪدها ﺷﯚرﺷـﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﯿﺮان ھﻪﮕﺮﺳﺎ .ﺋﻪوﯾﺶ وهﮐﻮو زۆرﺑﻪی ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ رووﻧﺎﮐﺒﯿﺮ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ رﮑﺨـﺮاوه ﭼﺮﯾﮑـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﯿـﺪای ﺧﻪﮏ ﻟﻪو ﻣﺎوهدا ﭼﺎﻻک ﺑﻮو .ﻟﻪ زﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٥٨ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رﮑﺨﺮاوی ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻦ و ﭼﺮﯾﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﯿـﺪاﯾﯽ ﺧـﻪﮏ رﭙﻮاﻧﮑﯿـﺎن دژی ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﺳﻪردهﻣﯽ رژﯾﻢ ﺑﻪ ﻧﺎوی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ رﯾﺎﺳﻪﺗﯽ ﺟﯿﻤﮫﻮری ﺳﺎز ﮐﺮد .رهﺷﺎد ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸـﺎﻧﺪهراﻧﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ھﺰی ﺳﭙﺎ و ﺋﯿﺘﻋﻪت ﮔﯿﺮا و ﺑﯚ ﻣﺎوهی دوو ھﻪﻓﺘﻪ زﯾﻨﺪان ﮐﺮا. رهﺷﺎد ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺧﻮﻨﺪﻧﯿﺪا ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺷﺎﮔﺮده ﺑﻠﯿﻤﻪﺗﻪﮐﺎن ﺑﻮو ﻟﻪ ﻧﻮ دهﺑﯿﺮﺳـﺘﺎﻧﯽ رازﯾـﺪا .ﺋـﻪو ھـﻪروهھﺎ زۆر ﺋـﯚﮔﺮ ﺑـﻮو ﺑـﯚ ﺧﻮﻨـﺪن و ﺑﺮدﻧﻪﺳﻪری زاﻧﯿﺎری ﮔﺸﺘﯽ و ﺋﻪﻣﺶ ﺑﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﮐـﻪ زوو دهرک ﺑﮑـﺎ ﺑـﻪ ﺳـﺘﻪﻣﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾـﻪﺗﯽ دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد .ﻟـﻪ ھـﺎوﯾﻨﯽ ١٣٥٩ ﮐﺎﺗﯿﮏ ﭘﺸـﻮوداﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـﻪﮐﺎن دهﺳـﺘﯿﺎن ﭘﮑـﺮد ﺋـﻪوﯾﺶ ﮔﻪڕاﯾـﻪوه ﺑـﯚ ﮔﻮﻧـﺪی ﮐﺎﺷـﺘﻪر .ھـﻪر ﻟـﻪو ھﺎوﯾﻨـﻪدا رژﯾـﻢ ھﺮﺷـﯽ ﮐـﺮده ﺳـﻪر ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ﻟﻪ دهﺳﺖ رﮑﺨـﺮاوه ﺳﯿﺎﺳـﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮو .ﮐﺎﺗـﮏ ﮐـﻪ رهﺷـﺎد ﮔـﻪڕاوه ﺑـﯚ ﮐﺎﺷـﺘﻪر ﻧﺎوﭼـﻪ ﻟـﻪ دهﺳﺖ ھﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺑﻮو .ﺋﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ھـﺎﺗﻨﯽ وهک ھﺎوﯾﻨـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘـﺶ ﺑـﯚ ﯾﺎرﻣـﻪﺗﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﮑـﻪی ﺑـﯚ ﮐـﺎری ﺟﻮﺗﯿـﺎری ﻧـﻪﺑﻮو ﺑـﻪﮑﻮو ﺑﯾﺎری ﺋﻪوهی داﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﺘﻪ ﻧﻮ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ھﺰه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن.
119
ﻣﻪﻗﻪڕی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﮐﺎﺷﺘﻪر و دهوروﺑﻪری ﺑﻮو و ﺑﻪو ﺑﯚﻧﻪوه رهﺷﺎد ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﯾﻪﮐﺘﯽ ﻻواﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﮐﺎک ﺣﯿﺴﺎﻣﯽ ﺋﻪﺳﻌﻪدی ﮐﺮد .ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوه ﮐﻪ رهﺷﺎد ﺑﯿـﺮ و ﺑﯚﭼـﻮوﻧﮑﯽ ﭼـﻪﭘﯽ ھـﻪﺑﻮو ﺑـﻪم ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺣﯿﺰﺑﮑــﯽ ﻣﯿﻠــﯽ و دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺑــﻮو و ﺋــﻪوان زۆرﺗــﺮ ﺑــﯚ ﺧــﺎک و ﻧﻪﺗــﻪوه ﺧــﻪﺑﺎﺗﯿﺎن ﺋــﻪﮐﺮد ،رهﺷــﺎد ھﺎﺗــﻪ رﯾــﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و دهﺳﺘﯽ ﮐـﺮد ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﺗـﻪﺑﻠﯿﻐﯽ ﺧـﯚی .ھـﻪر ﻟـﻪ ﻣﺎوهﯾـﻪﮐﯽ ﮐﻮرﺗـﺪا رهﺷـﺎد ﺗـﻮواﻧﯽ ﻟـﻪ ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﻪواردا وهﮐـﻮو ﮐـﺎدرﮑﯽ ﯾـﻪﮐﺘﯽ ﻻوان دروﺷـﻤﯽ رۆژاﻧـﻪی ﺋـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﯽ ﺟﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن، ﻟﻘﺎوداﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ رژﯾﻢ دژ ﺑﻪ ﺧﻪﻟﮑﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﯚ ﻻوان راﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺖ. ﻟﻪ ﭘﺎﯾﺰی ھﻪر ﺋﻪو ﺳﺎﻪ ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺳـﻨﻪ ،ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺷـﯿﺎن ﮐﻼﺳـﮑﯽ ﯾـﻪک ﻣﺎﻧﮕـﻪی ﮐـﺎدرﯾﯽ ﭘﮑﮫﻨـﺮا و رهﺷـﺎدﯾﺶ ﺑﻪﺷـﺪار ﺑـﻮو ﻟـﻪو ﮐﻼﺳﻪ .ﺑﯚ ﺳﺎﻗﮑﺮدﻧﻪوهی ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎرﻧﯽ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوه ﮐـﻪ رهﺷـﺎد ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ھﻪﭬـﺪه ﺳـﺎﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪم ﺑـﻪ ھﯚی ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ و ﺗﮑﻮﺷﺎﻧﯽ ﻟﻪو ﻣﺎوه ﮐﻮرﺗﻪدا رهﺷﺎد ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دا ﮐﻪ ﺋـﻪو ﮐـﺎدرﮑﯽ دﺴـﯚز و ﺗﮑﯚﺷـﻪره ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪﻧﯽ زۆرﺑـﻪی ﮐﺎدر و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺎوچ ھﻪﻟﺒﮋﺮدرا ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎران و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﯾﻪﮐﺘﯽ ﻻوان. ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٦٠ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ﭘﻠﯚﻧـﯚﻣﯽ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﺣﯿﺰﻧـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﯾـﺎر درا ھﺰﯾـﮏ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﺑﺴـﺘﻮون و ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎن ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﭘﮏ ﺑﮫﻨﺮﺖ .ﺑﯚ داﻧـﺎﻧﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن ﭼﻪﻧـﺪ ﮐﺎدرﮑﯿـﺎن دﯾـﺎری ﮐـﺮد و رهﺷـﺎد ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ﮐﺎدراﻧـﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ھﻪﺒﮋﯾﺮدرا وهﮐﻮو ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﺑﻪﺷـﯽ ﺗﻪﺷـﮑﯿﻼت .ھـﻪر ﺋـﻪو ﺳـﺎﻪش ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ ﮔﯿﺮا ﺑﯚ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ٦و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎران و رواﻧﺴﻪر .ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﻪدا رهﺷـﺎد ھـﻪﺒﮋﺮدرا وهک ﻧﻮﻨـﻪری ﺣﯿﺰب ﺑﯚ ﮐﻮﻧﮕﺮه و وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎری ﮐﺎﻣﯿﺎران. ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳـﺎﯽ ١٣٦٢وهﮐـﻮو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﺑﻪﺷـﯽ ﺗـﻪﺑﻠﯿﻐﺎت و ﭼﺎﭘﻪﻣـﻪﻧﯽ ﻟـﻪ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺋـﺎژوان ﮐـﺎری ﮐـﺮدووه .ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٦٣دووﺑـﺎره ﮔﻪراﯾﻪوه ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن وهک ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼت و ﺋﺎﻣﻮزش .رهﺷﺎد ھﻪروهھﺎ ﺑﯚ ﻣﺎوهی ٦ﻣﺎﻧﮓ ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮد ﻟـﻪ ﮐﻼﺳـﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ﮐﻪ ﺣﯿﺰب ﺑﯚ ﮐﺎدرهﮐﺎﻧﯽ داﻧﺎﺑﻮو.ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ٧دا ﻧﻮﻨﻪر ﺑﻮو و ﮐﺎﺗﮏ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰب ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﯾـﻪﮐﯽ ﺟﻨﻮﺑﯿـﺎن ﭘﮏ ھﻨﺎ رهﺷﺎد ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪ و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﺎﻣﻮزش. ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺸﻨﯿﺎری دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ﮐـﻪ داواﯾـﺎن ﻟـﻪ ﻣﻪﺒﻪﻧـﺪ ﮐـﺮد ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﮔﻮاﯾـﻪ ﭘﻮﯾﺴـﺘﯿﺎن ﺑـﻪ رهﺷـﺎده وهﮐـﻮو ﮐـﺎدری رادﯾـﻮ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﻪﺟﮫﺸﺖ ﺑﯚ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺋﻪﻣﻪ ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوه ﮐﻪ رهﺷﺎد ﺧﯚی ﭘﯿﺨﯚش ﻧﻪﺑﻮو ﺑوات ﺑﯚ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻟﻪوێ ﮐﺎر ﺑﮑﺎ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪو ﭘﯽ وا ﺑﻮو ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﮑﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﭘﺸﺖ ﺋـﻪو ﺑﯾـﺎرهی ﺳـﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ داﯾـﻪ .ﺑـﯚ ﺧـﯚی ھﻪﺳـﺘﯽ دهﮐـﺮد ﮐـﻪ ﻗـﻪت رﮕـﺎی ﻧـﺎدهن ﻟـﻪ ﺑﻪﺷﯽ رادﯾﻮ ﮐﺎر ﺑﮑﺎ و ھﻪروهھﺎش وا دهرﭼﻮو .ﺋﻪوﯾﺎن ﺑﺮد ﻟﻪ ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ وهﮐﻮو دهﺳﺘﺒﻪﺳـﻪرﮐﺮاو داﯾـﺎن ﻧـﺎ .ﺗـﻪﻧﯿﺎ ﮐـﺎری ﺋﻪو ﺋﻪوه ﺑﻮو ﮔﯚﭬﺎری ،ﺟﻪﻧﮓ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﮐﻪ ﮔﯚﭬﺎرﮑﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﺑﻪﺳﺘﻪﺑﻪﻧﺪی ﺑﮑﺎ و رهواﻧﻪی ﮐﻮﻣﯿﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﮑﺎت .ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ
120
ھﻪﻣﻮوی ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوه رهﺷﺎد ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ و ﻟﻪوێ ﮐﺎدرﮑﯽ ﭼـﺎﻻک و دﺴـﯚز ﺑـﻮو و ﭘﻪﯾﻮهﻧـﺪﯾﮑﯽ ﻧـﻪﭘﭽاوی ﻟﻪﮔـﻪل ﺧـﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼــﻪدا ھــﻪﺑﻮو و ﭼﻪﻧــﺪﯾﻦ ﺳــﺎڵ ﻟــﻪوێ ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ﺗﻪﺷــﮑﯿﻼﺗﯽ ھــﻪﺑﻮو .ﺑــﻪم رﺒــﻪراﻧﯽ ﺋــﻪو دهﻣــﻪی ﺣــﺰب ﭘﻮﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــﻪ ﺧﻪﮑﺎﻧﮏ ھﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪﯽ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮑﺎت و رهﺷﺎد ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪو ﮐﺎدراﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ رووڕاﺳﺖ و داﯾﻢ ھﻪﻮﯾﺴـﺘﯽ ﺧـﯚی ھـﻪﺑﻮو و ﻟﻪﺑـﻪر ﺋﻪﻣﻪش رهﺷﺎدﯾﺎن ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ دوور ﺧﺴﺘﻪوه و ھﻪرهوهھﺎش ھﯚﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺋﻪوه ﺑﻮو ﮐﻪ ﮐﯚﻧﮕﻪرهی ٨ﻟﻪ ﭘﺸﺪا ﺑﻮو .ﺑـﻪو ﺟـﯚره رهﺷـﺎدﯾﺎن ھﻪم ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﻪره و ھﻪم ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ دوور ﺧﺴﺘﻪوه. ﭘﺎش ﮐﯚﻧﮕﻪرهی ٨ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ﻟﻪﻧﻮان ﺑﻪﺷﮏ ﻟﻪ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻪدهﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ھﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻮون ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﻟـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﺪا ﺋﯿﻨﺸـﯿﻌﺎب روو ﺑﺪا .ﺋﻪو ﺑﺎﻪی ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻪدهﻧﻪ ﺣﯿﺰب ﺑﻪ ﻧﺎو رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ و رهﺷــﺎدﯾﺶ ﯾــﻪﮐﯿﮏ ﻟــﻪ ﺑﻪرھﻪﺴــﺘﮑﺎراﻧﯿﯽ ﮐﯚﻧﮕــﻪرهی ٨ﺑــﻮو .رهﺷــﺎد و ﺑﻪﺷــﮏ ﻟــﻪ ﮐــﺎدر و ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷــﺎن و ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ١ھﺎﺗﻨﻪ ﻧﻮ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮ. رهﺷﺎد ﻟﻪ ﺳـﯿﻤﯿﻨﺎری ٤ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن رﯾﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕﺮ وهک ﻣﺸـﺎوهری ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻣﻪرﮐـﻪزی ھـﻪﺒﮋﺮدرا .ﺋـﻪو وهﮐـﻮو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧـﺪی ١ﺋـﻪرﮐﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﺳـﺘﯚ ﮔـﺮت و درـﮋهی ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﮐـﺎری ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﯚی دا ﺗـﺎ ﺋـﻪو ﮐﺎﺗـﻪ ﺑـﻪ ﭘﺸـﻨﯿﺎری ﺧـﯚی و رهزاﻣﻪﻧـﺪی رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﮔـﻪڕاوه ﺑـﯚ ﻧﺎوﭼـﻪ و ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮ واﺗﻪ ﻟﻪ رﮕﻪی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻪﮏ. ﺑﻪداﺧﻪوه ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎدﯾﺎر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ھﺰی ﺋﯿﺘﻋـﺎﺗﯽ رژﯾﻤـﻪوه ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺳـﻨﻪ ﮔﯿـﺮا و ﭘـﺎش ﭼﻪﻧـﺪ ﻣﺎﻧـﮓ زﯾﻨـﺪان و ﺋﻪﻧﺸـﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺋﺎزارﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺣﮑﻮوﻣﻪﺗﻪوه ﻟﻪ رﮑﻪوﺗﯽ ٢٨ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ١٠ی ١٨) ١٣٦٨ی ژاﻧﻮﯾی (١٩٩٠ﺋﯿﻌﺪام ﮐﺮا.
121
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪﻟﯽ ﻛﺎﺷﻒ ﭘﻮر ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺧﻪﮑﯽ :ھﯚوهﺳﻨ ﺳﺎﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون١٩٩٠ : ﻋﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷﻔﭙﻮر ﺳﺎﯽ ١٩٥٧ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﭘﯿﺮاﻧﺠﯿﮏ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ورﻣ ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو ،ﭘﺎش ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻋـﻪﻟﯽ ،ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪﯾﺎن ﭼﻮوﻧـﻪ ﮔﻮﻧﺪی ھﯚوهﺳﻨ ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ورﻣ . ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ھﻪر ﻟﻪو ﮔﻮﻧﺪه ﺗﻪواو ﮐﺮد و ﺑﯚ درﮋهداﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﭼﻮو ﺑﯚ ورﻣ ، ﻧـﺎوﺑﺮاو ھﻪﺗﺎ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ دﯾﭙﻠﯚم ھﻪر ﻟﻪ ﺷﺎری ورﻣ درﮋهی ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن دا .ﭘﺎش وهرﮔﺮﺗﻨﯽ دﯾﭙﻠﯚم ﻟـﻪ ﮐﯚﻧﮑـﻮوری ﺳﻪرﺗﺎﺳـﻪری ﺑﻪﺷـﺪاری ﮐـﺮد و ﻟــﻪ زاﻧﺴــﺘﮕﺎی ﺗــﻪورﺰ ﻟــﻪ ﺑﻪﺷــﯽ ﮐﯚﻣﻪﻨﺎﺳــﯽ ﻗﺒــﻮوڵ ﺑــﻮو .دوای ﺳــﺎﮏ ﻧــﺎوﺑﺮاو دﯾﺴــﺎن ﺑﻪﺷــﺪاری ﮐﯚﻧﮑــﻮوری ﺳﻪرﺗﺎﺳــﻪری ﮐــﺮد و ﻟــﻪ زاﻧﺴﺘﮕﺎی ﺗﺎران ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﺣﻘﻮوﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ وهرﮔﯿﺮا و ﭘﺎش ﭼﻮوار ﺳﺎڵ ﺧﻮﻨﺪن ﻟـﻪ زاﻧﺴـﺘﮕﺎی ﺗـﺎران ،ﺳـﺎﯽ ١٩٧٨ﮐـﻪ ﺳـﻪر ھﻪـﺪاﻧﯽ ﺧﻪﮏ ﻟﻪ ﺋﺮان دژی رژﯾﻢ دهﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد ،وهک ھﻪﻣﻮو ﮐﻮردﮑﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎن ﭘﻪروهر ﮐﻪ ﺗﮑﻪوی ﺋﺶ و ﺋﺎزاری ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮏ ﺑـﻮو و ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﭼﻪوﺳﺎﻧﻪوه دهﮐﺮد ،زۆر ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﻪ ﺑﻪﺷـﺪاری ﺧﯚﭘﺸـﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دهﮐـﺮد و ﺧـﻪﮑﯽ دژی رژﯾـﻢ ھﺎﻧـﺪهدا .ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷـﻔﭙﻮر ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﺎواک ﺑـﻪ ﺗـﺎواﻧﯽ ﺑـﻮوﻧﯽ ھﻪﺳـﺘﯽ ﮐﻮرداﯾـﻪﺗﯽ و رووﻧـﺎﮐﺒﯿﺮێوه ﺧﺮاﯾـﻪ ﻧـﻮ ﺳـﯿﺎﭼﺎﻪﮐﺎﻧﯽ رژﯾﻤـﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ،و ﺋﻪوﯾﺶ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻪﻧﯿﺎ زهﺑﺮ و زهﻧﮓ و ﺋﺎزار و ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪ ﺑﻪ ﭼﯚﮐﯽ دا ﻧﻪھﻨﺎ ،ﺑـﻪﮑﻮو ﺋــﻪو ﺋــﺎزار و ﺋﻪﺷــﮑﻪﻧﺠﺎﻧﻪ ﺑﻮوﻧــﻪ ھــﻪوﻨﯽ ﺧــﯚراﮔﺮی و ﺑﻪرﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟــﻪ ﺑﻪراﻣﺒــﻪر ﺳــﺎواﮐﯽ دڵ رهش و ﺑــ ﺑــﻪزه و ﮐــﻮرد ﮐــﻮژی رژﯾﻤــﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی .دوژﻣﻦ ﮐﻪ زاﻧﯽ ﭼﯽ ﻟ ھﻪﻨﺎوهرێ ﺋﺎزادی ﮐﺮد ،ﺑﻪم ﺑﻪ ﻧﮫﻨﯽ ھﻪر ﻟﻪ ژﺮ ﺟـﺎوهدﺮی ﺳـﺎواک و دهﺳـﺖ و ﭘﻮهﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ دا ﺑﻮو .
122
ﺑﻪ دووای رووﺧﺎﻧﯽ رژﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﺎﺗﻨﻪ ﮐﺎﯾﻪی ﺋﺎزادی و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺑﻪر ﺑوی ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺧﻪﮏ ﻟﻪ ﺳﻪراﻧﺴﻪری ﺋﺮان و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ ﻟــﻪ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ھﺎﺗﻨــﻪ ﮐﺎﯾـﻪی ﺣــﺰب و رﮑﺨﺮاوهﮐـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﻟـﻪ ﺳﻪراﻧﺴــﻪری ﺋﺮاﻧـﺪا و ﺧﯚﺳــﺎزﻣﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷـﻪران ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﺋﻪﺣﺰاﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دا ،ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷﻔﭙﻮر وهک ھﻪﻣﻮو ﺗﮑﯚﺷﻪر و ﮐﻮردﮑﯽ دﺴﯚز و ﺑﻪ ﻟﻪ ﺑﻪرﭼﺎو ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو زوﻢ و زۆرﯽ ﮐـﻪ ﻟﻪ زهﻣﺎﻧﯽ دهﺳﻪت داری ﺷﺎ ﺳﺎواک ﺑﻪ ﺳﻪر ﮐﻮردﯾﺎن ھﻨﺎﺑﻮو ،ﺑﯾﺎری دا ﮐﻪ ﺑﯚ درﮋه دان ﺑﻪ ﺧﻪﺑﺎت و وهدهﺳـﺖ ھﻨـﺎﻧﯽ ﻣـﺎﭬﯽ رهوای ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی و رزﮔﺎری ﮐـﻮرد ﻟـﻪ ﭼﻪوﺳـﺎﻧﻪوه ﺑﺒﺘـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن .ﺳـﺎﯽ ١٩٧٨وهک زۆرﺑـﻪی ﺷﯚڕﺷـﮕاﻧﯽ ﮐـﻮرد ﻟﯿﺒﺎﺳﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺑﻪر ﮐﺮد و ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﮑﯽ ﻗﻮرس دهﮐﺮد و ﺑﻪ ﺗﻪواوی وﺟـﻮودهوه ھـﻪوﯽ ﺑـﯚ دهدا و ﻟـﻪو رﮕﺎﯾﻪش دا ﺑﻪ ﺷﺎھﯿﺪی ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ و ﺑﻪ ﺋﻪﻣﻪﮔﺘﺮﯾﻦ و دﺴﯚزﺗﺮﯾﻦ و ﺳﺎدﻗﺘﺮﯾﻦ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿـﺰب ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ورﻣ و ﻟﻪ ﻧﻮ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮑﯿﺶ دا ﺑـﻪ ﺧـﯚش ﻧـﻮ و ﺗﮑﯚﺷـﻪرﮑﯽ ﮐـﻮرد ﻧـﻮ ﺑـﺎﻧﮕﯽ دهرﮐﺮدﺑـﻮو و ﺑﺒـﻮو ﺑـﻪ ﺟﮕـﺎی ﺑـﺎوهر و ﻣﺘﻤﺎﻧـﻪی ﺧﻪﮏ و زۆرﺑﻪی ﮐﺸﻪ ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ و ﻧﺎوﺧﯚﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺮ و ھﺰرﮑﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﯿاﻧﻪوه ﭼﺎرهﺳﻪر دهﮐـﺮد .ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﻟـﻪ ﻣﺎوهﯾـﻪﮐﯽ ﮐـﻮرت دا ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺑﻨﺘﻪ ﻧﻮ رﺰی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﮑﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪﺳﺘﮑﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕی و ﻧﯿﺸـﺘﯿﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮏ دا ﭘﻪره ﭘ ﺑﺪا . ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷﻔﭙﻮر ،ﺳﻪرهڕای وهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﻮه ﮐﺎدرﮑﯽ ﺑﻪ ﺋﻪزﻣﻮون و ﻟﮫﺎﺗﻮو ﺑـﻮو ،ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﻗﺎرهﻣـﺎﻧﯽ ﻣﻪﯾﺪاﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷــﻪڕ ﺑــﻪ دژی دوژﻣﻨــﺎﻧﯽ ﺋــﺎزادی و ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳــﺘﯽ ﺑــﻮو ،ھــﯿﭻ ﮐــﺎت ﺋﯿﺠــﺎزهی ﺑــﻪ ﺧــﯚی ﻧــﻪدهدا ﮐــﻪ ،ﻣﻪﺳــﺌﻮﻟﯿﯿﻪت ﺑــﻪرﭼﺎوی ﺑﮕــﺮێ و ﺑــﻪ ﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ ﻏﻪﻪت ﮐﻪﮑﯽ ﻟﻮهرﺑﮕﺮێ ،ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺧﯚی ﺑﻪ ﭼﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزاری ﺧﻪﮏ و ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ دادهﻧـﺎ ،ھـﻪر ﺋـﻪو ﺋﺎﮐﺎر و ﮐﺮدهوهی ﺑﻪرزی ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮو ﮐﻪ زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﻤﺎﯾﻪﮐﯽ ﭘﯿﺎواﻧﻪ و ﺷﯚڕﺷﮕاﻧﻪی ﺑﻪ ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﺑﻪﺧﺸﯿﺒﻮو و ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس ﻟـﻪ ﮔـﻪوره و ﭼﻮوﮐﻪوه رﺰ و ﺋﯿﺤﺘاﻣﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﺑﯚ دادهﻧﺎ. ﺳﺎﯽ ١٩٧٩ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭼﻮاری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﻪڕﻮه ﭼـﻮو ،ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﺑـﻪ ھـﯚی ﻟﮫـﺎﺗﻮوﯾﯽ و ﻟﺰاﻧﯽ و ھﻪﺳﺖ و ﺑﯿﺮی ﺷﺆرﺷﮕاﻧﻪی ﮐﻪ ھﻪﯾﺒﻮو ،وهک ﺟﮕﺮی ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی دﯾﺎری ﮐﺮاو ،دوای ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪی ﺷـﻮوﻣﺎﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪﺗﺮ ﻟﻪ ﺟﺎران ﮐﺎر و ﺋﻪرﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺋﻪﺳـﭙﺮدراوی ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ٤ی ﺑـﻪو ﭘـﻪڕی ﺋﯿﻤـﺎن و ﻟﻪﺧﯚﺑﻮردووﯾـﻪوه ﺑـﻪڕﻮه دهﺑـﺮد و رۆژ دهﮔﻪڵ رۆژ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ دا ﮐﺎر و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯿﺎن ﭘﻪرهی دهﺳﺘﺎﻧﺪ و ،داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهﺧﯚﮐﻪوﺗﻦ و ﺑـﻪ ﻓﺮۆﮐـﻪ ﺑﯚﻣﺐ ھﺎوﮋهﮐﺎﻧﯿﺎن ﮔﻮﻧﺪی " ﺋﺎﺧﭽﻪﻗﻪﻟﻌﻪ " ی ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷﺎری ورﻣ ﯾـﺎن ﺑﯚﻣﺒـﺎران ﮐـﺮد ،ﮐـﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﺑـﻮوﻧﯽ ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷﻔﭙﻮر .ﺑﻪم ﺑﻪ ﺧﯚﺷﻮه زۆری ﻧﻪﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﻪی ﭼﺎک ﺑﯚوه و ﻧﻪﺗﻪﻧﯿﺎ ورهی داﻧﻪﺑﻪزی ،ﺑﻪﮑﻮو دﺨﯚﺷـﮑﻪر و ھﺎﻧـﺪهری ﮐـﺎدر و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮور ﺑـﻦ و ﺋﻪرﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ﺑﺎﺷـﯽ ﺑـﻪڕﻮه ﺑـﻪرن .ﺳـﺎﯽ ١٩٨١ﻟـﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﺑـﯚ ﺑـﻪ ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽ ﻓﺮﮔـﻪی ﻟـﻪ ﺑـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﻮه ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ورﻣﯽ ﭘ ﺋﻪﺳﭙﺮدرا ،زۆر ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ و رﮏ و ﭘﮑﯽ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪڕﻮه دهﺑﺮد و زۆر ﮐﻪس ﻟﻪ ژﺮ ﭼـﺎوهدﺮی ﻧـﺎوﺑﺮاو دا ﭘـﻪروهرده ﺑـﻮون و ﻟﻪ ﻧﻮ ﺣﯿﺰب دا ﭘﮕﻪﯾﺸﺘﻦ و ھﯿﻨﺪﮑﯿﺸﯿﺎن ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون و ﻣﻪرگ ﻣﻪودای ﻧﻪدا زﯾﺎﺗﺮ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐـﻪﯾﺎن ﺑﮑـﻪن .ﮐـﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﺳﺎﯽ ١٩٨٧ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺣﯿﺰﺑﻪوه ﻧﺎردرا ﺑﯚ ﻓﻪراﻧﺴﻪ و ﺑﯚ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﮕﮏ ﻟﻪوێ ﺑﻮو و ﭘﺎﺷﺎن ﮔﻪڕاوه ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و دهﯾﮕﻮوت :
123
ﺑﺴﺘﮏ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪﻣﻮوی ﺋﻮروﭘﺎ دﻨ و ژﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺶ ،ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﯿﺒﯽ ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس ﻧﺎﺑ. ﻧـــﺎوﺑﺮاو ﮐـــﻪ ﻗـــﺎﺒﻮوی ﮐـــﻮرهی ﺧـــﻪﺑﺎت و ﺑﻪرﺑـــﻪرهﮐﺎﻧﯽ دهﮔـــﻪڵ زوـــﻢ و زۆر و ﭼﻪوﺳـــﺎﻧﻪوه ﺑـــﻮو ﻟـــﻪ ﻓﻪراﻧﺴـــﻪش ھـــﺎﻧﯽ ﻧـــﻪداو ﻟـــﻪ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دژی رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪﺷﺪاری ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪی ھﻪﺑﻮو .ﮐـﺎک ﻋـﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷـﻔﭙﻮر ھـﻪﺗﺎ ﮐـﺎﺗﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺷـﻪڕهﻓﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺘﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ھـﻪﺑﻮو ،دوای ھﻪﻮﺴـﺘﮕﺮﺗﻨﯽ رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕﺮ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ھﻪﻮﺴﺘﯽ ﮔﺮت و ﺑﻪ دوای دهﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﻮوﻧﻪوهی دووﺑﺎرهﯾﺎن دﯾﺴﺎن ﺑﯚوه ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺷﻮوﻣﺎﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪر وهک ﺟـﺎران ﺑﻪ ﺋﯿﻤﺎﻧﻪوه درﮋهی ﺑﻪ ﮐﺎر و ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ دا ،ﺳﺎﯽ ١٩٩٠ﺑﻪ ھﯚی ﮔﯿﺮ و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺗﻮرﮐﯿـﻪ ﺑﯚﯾـﺎن ھﺎﺗﺒﻮو ﭘﺶ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰب داوای ﻟﮑﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ھﺎﻧﺎی ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪﯾﻪوه ﺑﭽ و ﻟﻪو ﮔﺮﻓﺘـﻪ رزﮔﺎرﯾـﺎن ﺑﮑـﺎ ،ﺑـﻪم رازی ﻧـﻪدهﺑﻮو ﮐـﻪ ﺣﯿﺰب ﺑﻪ ﺟ ﺑ ، ﺑﻪم ﭘﺎﺷﺎن رازی ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﭽ و رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑﮑﺎ و ﺑﯚ ﺧﯚی ﺑﻪ زووﯾـﯽ ﺑﮕﻪڕﺘـﻪوه ﻧـﻮ ﺣﯿـﺰب ،دوای ﻣﺎوهﯾـﻪک ﮐـﻪ دوژﻣﻨﯽ ﺑﻪدﻓﻪڕ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟـﻪ ھـﻪﻟﮏ دهﮔـﻪڕێ ﺑـﯚ زهرﺑـﻪ وهﺷـﺎﻧﺪن ،ﺑـﻪ ھـﯚی ﺟـﺎش و ﺳـﯿﺨﻮڕهﮐﺎﻧﻮه ﺋﺎﮔـﺎدار دهﮐﺮﺘـﻪوه ﮐـﻪ ﺋـﻪوهی ﻟـﯽ دهﮔﻪڕﻦ ﻟﺮهﯾﻪ ،ﺑﻪداﺧﻪوه ﺷﻪوی ١٩٩٠ / ٨ / ١٥ﻟﻪ ﺷﺎری ﻗﻮوﻧﯿﻪ ٣ﮐﻪس ﺑﻪ ﺟﻞ و ﺑﻪرﮔﯽ ﭘﯚﻟﯿﺴﯽ ﺗﻮرﮐﯽ دهﭼﻨﻪ ﻣﺎﻪ ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ و ﺑﻪ زۆر ﻟﻪ ﻣﺎﯽ دﻨﻨﻪ دهر و ﻟﻪ ﭘﺶ ﭼـﺎوی ژن و ﻣﻨـﺪاﯽ ﺑـﻪ ﻟـﺪان و راﮐﺸـﺎن دهﮔـﻪڵ ﺧﯚﯾـﺎن دهﯾﺒـﻪن و دوای ﻣﺎوهﯾـﻪک ﺑـﻪ دهﺳـﺖ و ﭼــﺎوی ﺑﻪﺳــﺘﺮاو ﮐــﻪ ھــﻪﻣﻮو ﻟﻪﺷــﯽ ﻟــﻪ ژــﺮ ﺷــﮑﻪﻧﺠﻪو ﺋــﺎزار دا ﺷــﻮا ﺑــﻮو ﺷــﻪھﯿﺪﯾﺎن ﮐــﺮدو ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺟــﺎدهی ﻗﻮوﻧﯿــﻪ و ﺋﺎﻧﮑــﺎرا ﻓﯿــﺎن داﺑﻮو.ﺋﻪو ﮐﺮدهوه دڕﻧﺪاﻧﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان و ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎری ﻣﯿﺘـﯽ ﺗـﻮرﮐﯽ ﺑـﻪڕﻮه ﭼـﻮو ﮐـﻪ ﺧﻪﺳـﺎرﮑﯽ ﮔـﻪوره ﻟـﻪ ﺟﻮوﻧﻪو ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺷﻮوﻣﺎﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪوت .ﺑﮕﻮوﻣﺎن ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﺋﻪوهﯿﻦ و ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ ﮐﻪس ﻧﺎﺑ ﮐﻪ ﻟﻪ ﭘﻨﺎو ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪی دا ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻓﯿﺪا دهﮐﺎ ،ﺑﻪم ھﻪﺗﺎ ﮐﻪﺳﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﺋﺎوا ﺑـﻪم ﺷـﻮهﯾﻪ ﭘـﻪروهرده دهﺑـ و ﺟﮕـﺎی ﻧـﺎو ﺑـﺮاو دهﮔﺮﺘـﻪوه ﻣﻪوداﯾـﻪﮐﯽ زۆری دهوێ ، ھﻪرﺑﯚﯾﻪ دهﺑ دﯾﺴﺎن ﺑـﻢ ﺣـﻪﯾﻒ و ﻣﺨـﺎﺑﻦ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮو و ﺑـﻪ ﺋـﺎواﺗﯽ ﺧـﯚی ﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺖ و ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن رۆﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﻣﻪگ و ھﻪﮑﻪوﺗﻮوی ﻟﻪدهﺳﺖ داو ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﻮوﻣﺎﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺷﺎﻧﺎزی ﺑﻪ ﺟ ﭘﯽ ﮐﺎک ﻋﻪﻟﯽ ﮐﺎﺷـﻔﭙﻮرهوه دهﮐـﻪن .ﭘﯿـﺮۆز ﺑ ﯾﺎد و ﺑﯿﺮهوهری ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺮووﺧ رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرهﺳﺖ و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ ﭘﻪروهری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮان .
124
ﺷھﯿﺪ د .ﺳﺎدق ﺷﻪڕهﻓﻜﻪﻧﺪی ﺳﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ
ﺳــﺎدﻗﯽ ﺷــﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ٢١ی ﺑــﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری ﺳــﺎﯽ ١٣١٦ی ھــﻪﺗﺎوی )١١ی ژاﻧﻮﯾﯿــﻪی ١٩٣٨ی زاﯾﯿﻨــﯽ( ﻟــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾــﻪﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهردا ﻟــﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺗﻪرهﻏﻪی ﺑﯚﻛﺎن ﻟﻪ داﯾﻚ ﺑـﻮو .ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﻣﻨـﺪاﯽ دا ﺑـﺎوﻛﯽ ﻟﻪدهﺳـﺘﺪاو ﺳﻪرﭘﻪرﺳـﺘﯽﯾﻪﻛﻪی ،ﻛﻪوﺗـﻪ ﺳﻪرﺷـﺎﻧﯽ ﺑﺮاﮔﻪورهﻛـﻪی، ﺷﺎﻋﯿﺮو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﮔـﻪورهی ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺧﻮاﻟﺨﯚﺷـﺒﻮو ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ "ھـﻪژار"ی ﻧـﻪﻣﺮ .ﺳـﻪردهﻣﯽ ﻣﻨـﺪاﯿﯽ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﺳـﺎدق ،ھﺎوﻛـﺎت ﺑـﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﻪرهﺋﻪﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧﻪی ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮانو داﻣﻪزراﻧـﺪﻧﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎن .رﻨـﯚﯾﻨﯽو ﺋﺎﻣﻮژﮔﺎرﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮا زاﻧﺎو ﺧﻪﺑﺎﺗﮕهﻛﻪیو زۆر دﯾﻤﻪن ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﻣﯿﮋووﯾﯽ ﺋﻪوﻛﺎت ﻟﻪﺑﯿﺮو زهﯾﻨﯽدا ﻧﻪﺧﺸﯽ ﺑﻪﺳﺖ. ﭘﯚﻟﯽ ﯾﻪكو دووی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﻮﻛﺎنو ﭘﺎﺷﺎن ﻛﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﻛﻪی ﻟﻪ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﮔﯿﺮﺳﺎوه ،ﺧﻮﯾﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽو ﻧﺎوهﻧـﺪی ﻟـﻪو ﺷـﺎرهو ﺳـﺎﯽ ﺋﺎﺧﯿﺮی دهﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺗﻪورﺰ ﺗـﻪواو ﻛـﺮدو ﺳـﺎﯽ ١٣٣٨ی ھـﻪﺗﺎوی )١٩٥٩ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﻟـﻪ "داﻧﺸﺴـﺮای ﻋـﺎﻟﯽ"ی ﺗـﺎران ﻟﯿﺴﺎﻧﺴـﯽ ﺷـﯿﻤﯿﯽ وهرﮔﺮت .ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﻪرﻧﺠﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﭘﻠﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﯾﻨﺪﻧﺪا ﯾﺎن ﺧﺎوهﻧﯽ ﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛـﻪم ﯾـﺎن ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﺑﺎﺷـﺘﺮﯾﻦ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿـﺎنو ﺧﻮﻨـﺪﻛﺎران ﺑﻮو .ھﻪر ﻟﻪو ﺳﺎﻪدا ﺑﻮو ﺑﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی دهرﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽو ھﻪﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٣٤٤ی ھﻪﺗﺎوی )١٩٦٥ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﻟـﻪ ﺷـﺎرهﻛﺎﻧﯽ ورﻣـو ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﻪ ﺋــﻪرﻛﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﻪﺗﯽﯾﻪوه ﺧــﻪرﯾﻚ ﺑــﻮو .ﻟﻪوﻣﺎوهﯾــﻪدا وهك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﻪﻛﯽ ﺷــﺎرهزا ﻧــﺎوی دهرﻛــﺮدو ﺑــﯚ ﭘﮔﻪﯾﺎﻧــﺪﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿــﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن زهﺣﻤﻪﺗﻜﯽ زۆرو ﺑﻪرﭼﺎوی ﻛﺸﺎ ﺑﻪ ﺟﯚرﻚ ﻛﻪ ﺋﻪو ﻗﻮﺗﺎﺑﯽﯾﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺋـﻪو دهرﺳـﯽ ﭘدهﮔـﻮﺗﻦو ﻟـﻪ زاﻧﺴـﺘﮕﺎﻛﺎن ﻗﺒـﻮوڵ دهﺑـﻮون ،ﺳـﺎڵ ﺑـﻪ ﺳﺎڵ زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻮون .ﺳﻪرهﻧﺠﺎم "ﺳﺎواك" ،دهزﮔﺎی ﺟﺎﺳﻮﺳﯿﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﺣﻪﻣﻪ رهزا ﺷﺎ ﺋﻪو ﺧﺰﻣﻪﺗﻪی ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘ رهوا ﻧـﻪدیو ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ژﻣﺎرهﯾــﻪك ﻣﺎﻣﻮﺳــﺘﺎی دﯾﻜــﻪی ھــﺎﺑﯿﺮو ھﺎوﻛــﺎری ﺑــﯚ ﺷــﺎرهﻛﺎﻧﯽ "اراك"و "ﻛــﺮج"و ﭼﻪﻧــﺪ ﺷــﺎری دﯾﻜــﻪی دوور ﺧﺴــﺘﻨﻪوه .ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﺳــﺎدق ﺷﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﺳﺎﯽ ١٣٤٩ی ھﻪﺗﺎوی )١٩٧٠ی زاﯾﯿﻨﯽ( ﺑﯚ زاﻧﺴﺘﮕﺎی"ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻌﻠﻢ" ﻧﻪﻗ ﻛﺮاو وهك ﺋﺎﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﺷﯿﻤﯽ ﻛﺎری ﭘ
125
ﺋﻪﺳﭙﺮدرا .ﭘـﺎش ﻧﯿﺸـﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻟﻮهﺷـﺎوهﯾﯽﯾﻪﻛﯽ ﺗـﻪواو ﻟـﻪو ﺋﻪرﻛـﻪدا ،ﺳـﺎﯽ ١٣٥١ی ھـﻪﺗﺎوی )١٩٧٢ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﺑـﻪ ﻛـﻪﻚ وهرﮔـﺮﺗﻦ ﻟـﻪ ﺑﻮرﺳﯽ وهزارهﺗـﯽ ﻋﻠـﻮوم ﭼـﻮو ﺑـﯚ ﻓﻪراﻧﺴـﻪو ﭘـﺎش ﭼـﻮار ﺳـﺎڵ ﻣﺎﻧـﻪوه ﻟـﻪو وﺗـﻪ ﺗـﻮاﻧﯽ دوﻛﺘـﻮرای ﺷـﯿﻤﯿﯽ ﺋﺎﻧـﺎﻟﯿﺰ )ﺷـﯿﻤﯽ ﺗﺠﺰﯾـﻪ( ﻟـﻪ زاﻧﺴــﺘﮕﺎی ژﻣــﺎره ٦ی ﭘــﺎرﯾﺲ وهرﺑﮕــﺮێ .دوﻛﺘــﻮر ﺳــﺎدق ﺷــﻪرﻓﻜﻪﻧﺪی ﺳﺎـــﯽ ١٣٥٥ی ھــﻪﺗﺎوی )١٩٧٦ی زاﯾﯿﻨــﯽ( ﮔﻪڕاﯾــﻪوه ﺗــﺎرانو وهك "اﺳــﺘﺎدﯾﺎر"ی ﺷــﯿﻤﯽ ﻟــﻪ زاﻧﺴــﺘﮕﺎی "ﺗﺮﺑﯿــﺖ ﻣﻌﻠــﻢ" درــﮋهی ﺑــﻪ ﻛــﺎری ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﻪﺗﯽ دا ﻛــﻪ ﻟــﻪ ﺑــﻪﺟﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﺋﻪرﻛﻪﺷــﺪا ﺑــﻪ ﺗــﻪواوی ﺳــﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﺑــﻮو .ھﻪرﺑﯚﯾــﻪ ﺑــﻮو ﺑــﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﺎنو ﺧﻮﻨــﺪﻛﺎراﻧﯽ ﺋــﻪو زاﻧﺴــﺘﮕﺎﯾﻪو وهك ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎﯾﻪﻛﯽ دﺴــﻮزو ﻟــﻪ ھــﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﯿﺸــﺪا ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕ ﻧــﺎوی دهرﻛــﺮد .دوﻛﺘــﻮر ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﺳــﺎدق ﺷــﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﺳــﺎﯽ ١٣٥٢ی ھــﻪﺗﺎوی )١٩٧٣ی زاﯾﯿﻨــﯽ( ﻛﺎﺗــﻚ ﻟــﻪ ﭘــﺎرﯾﺲ دهورهی دوﻛﺘـﻮرای دهدﯾـﺖ ،ﻟـﻪ رﮕـﺎی ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎی ﻣـﻪزن دوﻛﺘـﻮر "ﻋﺒـﺪاﻟﺮﺣﻤﺎن ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮ"ی رﺒﻪرﻣﺎﻧـﻪوه ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪو ﭘـﺮهوی ﻧﻮﺧـﯚی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﺋﺎﺷـﻨﺎ ﺑـﻮوو داوای ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﻛـﺮد .ﭘـﺎش ﮔﻪڕاﻧـﻪوهی ﺑـﯚ ﺋﺮان ﺑﻮو ﺑـﻪ راﺑﯿﺘـﯽ ﻧـﻮان دوﻛﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮوو ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛـﯚﻧﯽ رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿـﺰبو ﻟـﻪو ﭘﻮهﻧﺪیﯾـﻪدا زهﺣﻤـﻪﺗﻜﯽ زۆری ﻛﺸـﺎو زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽﯾﻪوه .دوای رووﺧـﺎﻧﯽ رﯾﮋﯾﻤـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽو دهﺳــﺘﭙﻜﺮدﻧﻪوهی ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷـﻜﺮای ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮات، ﺳﺎﯽ ١٣٥٨ی ھﻪﺗﺎوی )١٩٧٩ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﻣﻮﺷـﺎوﯾﺮی ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪیو رهﺷـﻪﻣﻪی ﺳـﺎﯽ ) ١٣٥٨ﻓﯿﻮرﯾﯿـﻪی ١٩٨٠ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﻟـﻪ ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﭼﻮارهﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدراو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺗﺎراﻧﯽ ﭘ ﺋﻪﺳﭙﺮدرا ﻛﻪ ﺋـﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽﯾﻪﺷﯽ ﺑﻪ ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽو ﻛﺎرزاﻧﯽﯾـﻪوه ﺑـﻪ ﺋـﻪﻧﺠﺎم ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ .ﺳـﻪرهﺗﺎی ھـﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎــﯽ ١٣٥٩ی ھـﻪﺗﺎوی )١٩٨٠ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﻟـﻪ ﻻﯾﻪن رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪوه ﺑﯚ ﻛﺎری ﺗـﻪواووهﺧﺖ ﺑﺎﻧـﮓ ﻛﺮاﯾـﻪوه ﻛﻮردﺳـﺘﺎنو ھـﻪﻣﻮو ﺗﻮاﻧـﺎی ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪت ﺣﯿـﺰب ﻧـﺎ .ﻟـﻪ ﭘﻠﯿﻨـﻮﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ﻟــﻪ ھــﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎـــﯽ ١٣٥٩ی ھــﻪﺗﺎوی )١٩٨٠ی زاﯾﯿﻨــﯽ(دا ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ دهﻓﺘــﻪر ﺳﯿﺎﺳــﯽ ھــﻪﺒﮋﺮدرا .ﻟــﻪ ﻛﯚﻧﮕﺮهﻛــﺎﻧﯽ ﭘﻨﺠﻪم ،ﺷﻪﺷﻪم ،ﺣﻪوﺗﻪم ،ھﻪﺷﺘﻪمو ﻧﯚھﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ھﻪﻣﻮو ﺟﺎرێ ﺑﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪیو ﻟـﻪ ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯿﺸـﺪا ھـﻪﻣﻮو ﺟﺎرێ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ھﻪﺒﮋﯾﺮدراوهﺗﻪوه. دوﻛﺘــﻮر ﺳــﺎدق ﺷــﻪرﻓﻜﻪﻧﺪی ﻣــﺎوهی ﺑــﻮوﻧﯽ ﻟــﻪ رﺒﻪراﯾــﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑــﺪا زۆرﺗــﺮ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺑﻪﺷــﯽ ﺗــﻪﺑﻠﯿﻐﺎت )رادﯾــﻮو ﭼﺎﭘﻪﻣــﻪﻧﯽ(ی ﻟــﻪ ﺳﻪرﺷﺎن ﺑﻮوو ﻟﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٦٥هوه ھـﻪﺗﺎ ﻛـﺎﺗﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎی ﮔـﻪورهﻣﺎن دوﻛﺘـﻮر "ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو"ی ﻧـﻪﻣﺮ ﺋـﻪرﻛﯽ ﺟﮕـﺮی ﺳـﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﻮوه ﺑﻮو .دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺷﻪرﻓﻜﻪﻧﺪی ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﭘﻠﯿﻨﻮﻣﯽ دوای ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ دوﻛﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮودا ﺑـﻪ ﺗﻜـای دهﻧﮕـﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺑﻪ ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب ھﻪﺒﮋﯾﺮدراو ﻟـﻪ ﻛـﯚﻧﮕﺮهی ﻧﯚھـﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﺸـﻪوه ﺗـﺎ ﻛـﺎﺗﯽ ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ )٢٦ی ﺧــﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺴــﺎڵ ) (١٣٧١رﯾﻜــﻪوﺗﯽ ١٧ی ﺳــﯿﭙﺘﺎﻣﺒﺮی (١٩٩٢ﺋــﻪركو ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻗﻮرﺳــﯽ "ﺳــﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸــﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﺮان"ی ﺑــﻪرﻮهدهﺑﺮد .ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕی ﻣــﻪزﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛــﻪﻣﺎن دوﻛﺘــﻮر ﺳــﺎدق ﺷــﻪرﻓﻜﻪﻧﺪی ﻟــﻪ ﻣــﺎوهی ﺋــﻪو دوازده ﺳــﺎﻪی دواﯾــﯽدا رۆﻜﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗﯽ ﻟﻪ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰبو ﺟﻮوﻧﻪوهی ﮔﻪﻟﻪﻛﻪﻣﺎﻧﺪا ھﻪﺑﻮو .ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﺑﻪوهﺟﺘﺮﯾﻦو ﺷﺎرهزاﺗﺮﯾﻦ رﺒﻪراﻧﯽ ﻧﻮ رﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﻣﯿﻠﻠﯽ ـ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻜﯽ ﮔﻪﻟﻪﻛﻪﻣﺎن ﺑﻮوو ﺑﻪ ھﻪق دهﺑ ﺑﯿﻦ ﻛﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽﯾﻪﻛﯽ ﻟﻮهﺷﺎوهو ﯾـﺎرﻜﯽ وهﻓـﺎداری دوﻛﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮوی ﻧــﻪﻣﺮ ﺑــﻮوو ﭘــﺎش دوﻛﺘــﻮر ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮوﯾﺶ ﺑــﻮو ﺑــﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی ﺋﯿﺪاﻣــﻪﻛﺎریو درــﮋهدان ﺑــﻪ رﺒــﺎزو رﮕــﺎی دوﻛﺘــﻮر ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮوو ﺑــﻪ ﻟﮫــﺎﺗﻮویو ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﺧﯚی ﻧﻪﯾﮫﺸﺖ ﺑ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوﯾﺶ ﺑﻪم ﺟﯚره ﻛﻪ ﺋﺎواﺗﯽ دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوه ﺑﻮو ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪوه دﯾﺎر ﺑ .دوﻛﺘﻮر ﺳـﺎدق ھـﻪر ﻟـﻪو ﻛﺎﺗﻪوه ﻛﻪ ھﺎﺗﻪ ﻧﻮ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ دارﮋهراﻧﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺳﯿﺎﺳﻪتو ھﻪﻮﺴﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو ،ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ
126
ﺋﻮﺳﻮولو ﭘﺮﻧﺴـﯿﭙﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ﺷـﻠﮕﯿﺮو ﭘـﺪاﮔﺮ ﺑـﻮو ،ﺋـﻪﻓﺮادی دوو دڵو راڕای دهداﻧـﻪ ﺑـﻪر ھـﺮشو رﮕـﺎی ﭘـ ﻧـﻪدهدان ﺷـﻮﻨﯽ ﺧـﺮاپ ﻟﻪﺳﻪر رهوﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهو ﻛﺎروﺑﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ داﺑﻨﻦ .ﺋﻪو ﻛﺎدرو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺧﯚش دهوﯾﺴﺘﻦ ﺑﻪم ﺋﻪو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺘﯽﯾﻪ ھـﻪرﮔﯿﺰ ﺷﻮﻨﯽ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ واﻗﯿﻌﺒﯿﻨﺎﻧﻪی ﻛﺎدرو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎنو ﻛﺎروﺑﺎری ﺋﻪوان داﻧﻪدهﻧﺎ .دﭙﺎﻛﯽو ﺑﻏﻪرهزﯾﯽ ﻛـﺎك دوﻛﺘـﻮر ﺳـﻪﻋﯿﺪ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواوی دهرﻛﻪوﺗﺒﻮو ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎرﯾﻪﻛﺎﻧﯽ وهردهﮔﯿـﺮان .ﻧﻪﺧﺸـﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕـﯽ ﺗﻪﺷـﻜﯿﻼﺗﯽ ﻟـﻪ ﺣﯿـﺰبو ﺑﺰووﺗﻨﻪوهدا زۆر ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ ھﻪﺳﺖ ﭘﻛﺮدﺑﻮو ،ﺑﻪم ھﻪرﮔﯿﺰ ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺑﻪﺟ ﺧﻪﻟﻚ داﻧﻪدهﻧﺎو ﻟﻪ دهﻣﺎرﮔﺮژیو ﺳﻜﺘﺎرﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪدوور ﺑﻮو، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰبو ﺧﻮدی ﺣﯿﺰﺑﯿﺸﯽ ﺑﯚ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽﻛﺮدﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪل دهوﯾﺴﺘﻦ .ﺗﻜﻮﺷﻪر دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻜﯽ ﺷﻮﺟﺎع، ﺑﻪوره ،ﺑﻪﺋﻪﺧﻼق ،راﺳﺘﮕﯚو دروﺳﺘﻜﺎرو ﺑﻪراﺳﺘﯽ ﺳﺎدق ﺑﻮو .ﻟﻪ ھﻪقو ﻋﻪداﻪت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دهﻛﺮدو ﻟﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺋـﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیﯾﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪتو ﻛﺮدهوهدا ﻛﻪﻜﯽ وهردهﮔﺮت .ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻜﯽ ﭘﻛﺎر ﺑﻮوو ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪدهﻧﺎﺳﯽ ،ھﻪﻣﻮو ﻛﺎتو وهﺧﺘﯽ ﺧﯚی ﺑـﯚ ﺟﺒـﻪﺟﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪرﻛـﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽﯾﻪﻛﺎن ﺗﻪرﺧﺎن ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺷﯚڕﺷﮕﻜﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواو ﻣﺎﻧﺎو دﻤﻮﻛﺮﺗﻜﯽ واﻗﯿﻌـﯽ ﺑـﻮو ،ﻛـﻪ ﻟـﻪ ھـﻪر ﻛـﺎرو ﻛـﺮدهوهو ھﻪﻮﺴـﺘﻜﯽدا ﺋـﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیﯾﺎﻧـﻪی ﺧﯚﯾــﺎن دهﻧﻮاﻧــﺪ .ﺑواﯾـﻪﻛﯽ ﻗــﻮوﯽ ﺑــﻪ دﻤﻮﻛﺮاﺳـﯽو ﻣــﺎﻓﯽ ﮔــﻪﻻﻧﯽ ﺋـﺮان ھــﻪﺑﻮو ،ھــﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﻟــﻪ ڕواﻧﮕــﻪی ﺋــﻪوهوه ﭘﻮاﻧﻪی ھﻪر ﺣﻪرهﻛﻪﺗﻜﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮕاﻧﻪ ﻟﻪ ﺋﺮانو ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺗﻜﯚﺷﺎن ﺑﯚ ﺳـﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋـﺎزادیو دﻤﻮﻛﺮاﺳـﯽو ﻣﺎﻓـﻪ رهواﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردو ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان .ﺳﯿﺎﺳﻪتو ﺗﺎﻛﺘﯿـﻚ ﺑـﯚ دوﻛﺘـﻮر ﺳـﺎدق زاراوهو دهﺳـﺘﻪواژهی ﺧﻪﯾﺎــﯽو زهﯾﻨـﯽ ﻧـﻪﺑﻮون ،ﻟـﻪ رواﻧﮕـﻪی ﺋــﻪوهوه ﺳﯿﺎﺳــﻪت ﻛــﺮدهوهی ﺧﻪﺑﺎﺗﮕاﻧــﻪ ﺑــﻮو ،ھــﻪر ﺑﯚﯾــﻪش ﺑﻪھــﻪقو ﻛــﺮدهوه ﺑﺒــﻮو ﺑــﻪ ﺋﺎوﻨــﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیﯾــﻪ ﻣﻪزﻧــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان .دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺷﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻜﯽ ﺧﺎﻛﯽو ﺧﻪﻜﯽو ﺑﻪ"ﺗﻮاﭼﻊ" ﺑﻮو ،ھﻪر ﺋﻪوهﻧﺪه ﻛﻪ ﻟﻪ راﺳﺖ دۆﺳـﺘﺎن و ھﺎوڕﯿــﺎﻧﯽ دا رووﺧــﯚشو ﺑﻪﮔﻮزهﺷــﺖ ﺑــﻮو ،ﻟــﻪ راﺳــﺖ دوژﻣﻨــﺎنو ﻧــﻪﯾﺎراﻧﯽ ﺣﯿــﺰبو ﮔﻪﻟــﺪا ﺗﻮﻧــﺪ و ﺑﻟﺒــﻮردن ﺑــﻮو ،ﻗــﻮرسو ﻗــﺎﯾﻢ ﻟــﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪرﯾﺎﻧﺪا ڕادهوهﺳﺘﺎو زهڕڕهﯾـﻪك "ﻧـﺮﻣﺶ"و ھـﻪﻧﮕﺎوﻚ ﮔﻪڕاﻧـﻪوهی ﺑـﯚ ﻧـﻪﺑﻮو .ﺋـﻪو ﺧـﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑـﻪ رهگو ﭘﺴـﺘﯽﯾﻪوه ﺧـﯚش دهوﯾﺴﺖ ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﮔﯿﺎنو ژﯾﺎﻧﯽ ﺑـﯚ ﺧﺰﻣـﻪت ﺑـﻪوان ﺗـﻪرﺧﺎن ﻛﺮدﺑـﻮو .ﺋـﻪو ﻟـﻪو ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﻤﻪداراﻧﻪ ﻧـﻪﺑﻮو ﻛـﻪ ﺧـﻪﻜﯿﺎن وهك ﺋـﺎﻣﺮازی ﺑﺮدﻧﻪﭘﺸﯽ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهوێ ،ﺋﻪو ﺑﯚ ﺧﯚی ﭘﺸـهوی ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧـﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮوو ﺟﮕـﻪ ﻟـﻪ ﻗـﺎزاﻧﺞو ﺑﻪرژهوﻧﺪیﯾـﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪل ھﯿﭻ ﻗﺎزاﻧﺞو ﺑﻪرژههوﻧﺪیﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽو ﺷﻪﺧﺴﯽ ﺑﻪﻻوه ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﻪﺑﻮو .ﺋﻪو ﺑﯚ ﻛﺎدرو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺗﻪﻧﯿﺎ ھـﻪر ﺳـﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﻧﻪﺑﻮو ،ﺋﻪو دۆﺳﺖو ھﺎواﯽ ھﺎوڕﯿﺎن ﺑﻮوو ﺑﻪ رادهﯾﻪك ﻟﻪﮔﻪﯿﺎن ﺗﻜﻪوو ﻟﯾﺎن ﻧﯿﺰﯾـﻚ ﺑـﻮو ﻛـﻪ ھـﻪر ھﺎوڕﯿـﻪك ﺑـﻪ ڕاﺷـﻜﺎوی دهﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭘﺮﯾﺴﻜﻪی دﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﻻی ھﻪﮋێو ﻟﻪ ڕﻨﻮﻨﯽﯾﻪ ﺑﻪ ﻛﻪﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪﻚ وهﺑﮕﺮێ .ﻛﺎك دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺑواﯾﻪﻛﯽ ﻗﻮوـﯽ ﺑـﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻻنو ھﻪﻣﻮو ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﺋﺮان ھـﻪﺑﻮو ،ﻟـﻪو ﺑواﯾـﻪدا ﺑـﻮو ﻛـﻪ رووﺧﺎﻧـﺪﻧﯽ رﮋﯾﻤـﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧـﺪی ﺑـﻪﺑ ﻧﯿﺰﯾﻜـﯽو ھﺎوﻛـﺎریو ھﺎوﭘﻮهﻧﺪی ھﺰه ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهرو ﺧﻪﺑﺎﺗﮕهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮان ،ﻛﺎرﻜﯽ ﻣﻮﻣﻜﯿﻦ ﯾﺎن ﻻﻧﯽ ﻛﻪم ھﺎﺳﺎن ﻧﯿﻪ ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟـﻪ ھـﻪر دهرﻓـﻪﺗﻚ ﺑـﯚ ﺋــﻪو ﻣﻪﺑﻪﺳــﺘﻪ ﻛــﻪﻜﯽ وهردهﮔــﺮتو ﺑــﻪ ﻛــﺮدهوه ھــﻪوﯽ ﺑــﯚ دهداو ﺳــﻪرﻧﺠﺎم ﻟــﻪو رێﯾــﻪدا ﮔﯿــﺎﻧﯽ ﺑــﻪﺧﺘﯽ ﺋــﺎزادﯾﯽ ﺋــﺮانو ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘــﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛـﺮد .ﯾـﺎدو ﻧـﺎوی ﺷـﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪﯾﯽ ﻣـﻪزن ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻪﻣﺮی دهﻣﻨﺘـﻪوهو ﺧـﻪﺑﺎتو ﺗﻜﻮﺷـﺎﻧﯽ ﭘﺷـﻨﮕﺪاری ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ ﭘﯿﺮۆزهﻛــﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﺮانو ﮔــﻪﻟﯽ ﻛــﻮردو ﺧــﻪﻜﯽ ﺋﺮاﻧــﺪاو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿــﻪ ﺷﯚرﺷــﮕاﻧﻪﻛــﺎﻧﯽ دوای ﻧﻪﻣﺎﻧﯿﺸــﯽ رﻨﻮﻦو ﺋﯿﻠﮫﺎﻣﺪهری ﺗﻜﯚﺷﻪراﻧﯽ وﺗﻪﻛﻪﻣﺎن دهﺑ.
127
ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی ﻛــﺎك ﻓــﻪﺗﺎح ﺳــﺎﯽ 1340ی ھــﻪﺗﺎوی ﻟــﻪ ﮔﻮﻧــﺪی "وهزﻧــ"ی ﻧﺎوﭼــﻪی ﺳﻨﺪووﺳــﯽ ﻧﻪﻏــﻪده ﻟــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾــﻪﻛﯽ زهﺣﻤﻪﺗﻜﺸــﺪا ﻟــﻪداﯾﻚ ﺑــﻮوو ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯽ ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪهﻛﻪﯾﺎن و ﺷﺎری ﻧﻪﻏﻪده ﺗـﻪواو ﻛـﺮد و ﺑـﻪ دهﺳـﺘﭙﻜﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان ،وهك ﻻوﻜﯽ دﺴﯚز و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ رﻜﺨﺮاوی ﻻواﻧـﯽ ﺣﯿﺰﺑـــﯽ دﻤـــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﺋـــﺮان .ﻛـــﺎك ﻓـــﻪﺗﺎح ﻟـــﻪ ﻛﻮﻣﯿﺘـــﻪی ﻧﻪﻏـــﻪده دا ﻛﺎروﺑـــﺎری ﺋﯿﻨﺘﺸــﺎراﺗﯽ و ﺗـــﻪﺑﻠﯿﻐﺎﺗﯽ و ھــﻪروهھﺎ ﺳﻪرﻧﻮوﺳـــﻪری ﮔﯚﭬـــﺎری "ﯾﻪﻛﯿــﻪﺗﯽ" )ﺋﯚرﮔـــﺎﻧﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘـــﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏﻪده ﻛﻪ 11ژﻣﺎرهی ﻟ دهرﭼﻮو( ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ ﺑﻮو، و ﺑــﻪﻣﺠﯚره ھــﻪﻣﻮو ژﯾــﺎن و ﺗﻪﻣــﻪﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﺧﺰﻣــﻪت ﺑــﻪ ﺣﯿــﺰب و ﮔﻪﻟﻪﻛــﻪی ﺗــﻪرﺧﺎن ﻛــﺮد. ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏـﻪده، ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏﻪده، * 2ی ڕﺒﻪﻧــﺪاﻧﯽ 22 - 1362ی ژاﻧﻮﯾــﻪی 1984ﻟــﻪ ﻛــﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷــﻪﻣﯽ ﺣﯿــﺰب ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﺟﮕﺮی ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدراو دواﺗـﺮ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﯾـﻪوه ﺑـﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻨﻪ دﯾﺎری ﻛﺮا، * 26ی ﺳــﻪرﻣﺎوهزی 17 1364ی دﯾﺴــﺎﻣﺒﺮی 1985ﻟــﻪ ﻛــﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗــﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑــﺪا ﺑــﻪ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ھــﻪﺒﮋﺮدرا و ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﯾﻪﻛﯽ ﺟﻨﻮوﺑﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﻪوﺗﻪ ﺳﻪر ﺷﺎن و دواﺗﺮ وهك ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ درـﮋهی ﺑـﻪ ﺋﻪرﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی داو. * 28ی ﺑﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری 18) 1366ی ژاﻧﻮﯾﻪی 1988ﻟﻪ ﻟﻪ ﻛﯚﻧﮕﺮهی ھﻪﺷﺘﻪم ﺑﯚ ﺟﺎری دووﯾﻪم ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮا. * 1ی ﺑﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری 22 1370ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی 1991ﻟﻪ ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﻧﯚھﻪﻣﺪا ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮدراﯾﻪوه. * دوای ﺷﻪھﺘﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻋﻪﺑﺪو ﻗﺎدری ﺋﺎزهر ،ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ دهروهی وت ﻟـﻪ 22ی ﭘﻮوﺷـﭙﻪڕی 1368دا ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾﻪن ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾﻪوه ﺑﻪرﻮه ﭼﻮو .رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰب ھﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﻗﻪﻧﺎﻋﻪﺗﻪ ﻛﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ دهرهوهی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎک ﻓﻪﺗﺎح ﺑﺴﭙﺮێ.
128
* ﻛﺎك ﺣﻪﺳﻪن ﺷﻪرهﻓﯽ ﺟﮕﺮی ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ده" :ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻛـﻪ ﻛـﺎك ﻋﻪﺑـﺪو ﻗـﺎدری، ﻧﻮﻨﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ دهرهوهی وت ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﺎك دوﻛﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟﻪ ﺋﻮﺗﺮﯾﺶ ﺗﯿﺮۆر ﻛﺮا ،دهﺑـﻮو ھﺎوڕﯿـﻪﻛﯽ دﯾﻜـﻪی ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺑـﯚ ﺟــﯽ ﻛــﺎك ﻋﻪﺑــﺪو وهﻛــﻮو ﻧﻮﻨــﻪری ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ دهرهوهی وت دﯾــﺎری ﺑﻜــﺮێ .ﭘــﺎش ﺑﺎﺳــﻚ ﻟــﻪ دهﻓﺘــﻪری ﺳﯿﺎﺳــﯽ و ھﻪﺴــﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ ﻣﻮﻧﺎﺳﺐ ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﺎره ﻟﻪ دهرهوهی وت ﺑﻪو ﺋﺎﻛﺎﻣﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﯿﻦ ﻛﻪ ﻛـﺎك ﻓـﻪﺗﺎح ﺑـﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﺎﻧـﻪی ﻛـﻪ ھﻪﯾـﻪﺗﯽ دهﺗـﻮاﻧ ﺋﻪو ﻣﻪﺳﺌﻮوﻟﯿﯿﻪﺗﻪ ﺑﻪڕﻮه ﺑﺒﺎت". ھﻪر ﻟﻪو ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهدا ،دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﻛﺮات ﺑﯾـﺎر دهدا ﻛـﻪ ﻛـﺎك ﺣﻪﺳـﻪن ﺷـﻪرهﻓﯽ ﺑـﻪ ﭘـﯽ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻚ ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻛﺎروﺑـﺎری دهرهوهی وت ھﻪﯾﺒﻮو ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﺎك ﻓﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑـﺪوﻟﯽ ﺑﭽـ ﺑـﯚ ﻓﻪڕاﻧﺴـﻪ ،ﺑﯚﯾـﻪ ﻛـﺎك ﺣﻪﺳـﻪن ﺷـﻪرهﻓﯽ ﺑـﯚ ﻣـﺎوهی ﻣﺎﻧﮕـﻚ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻛـﺎك ﻓﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ﻟﻪ ﻓﻪراﻧﺴﻪدا دهﺑ و ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی وهﻛﻮو ﺋﻪرﻛﻜﯽ ﭘ ﺋﻪﺳـﭙﺮدراو دهﺧﺎﺗـﻪ ﺧﺰﻣـﻪت ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﻧـﻮﯽ ﻛﺎروﺑـﺎری ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽو ﺋﻪرﻛـﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜـﻪی ﻛـﻪ ﻧﻮﻨـﻪری ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ دهرهوهی وت ھﻪﯾـﻪﺗﯽ ،ﺑـﻪ ﺟﯚرـﻚ رادهﭘﻪڕاﻧـﺪ ﻛـﻪ ھـﻪم رهزاﯾـﻪﺗﯽ دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﻜﻪوﺗﺒﻮوهوهو ھﻪم ﺋﯚرﮔﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ دهرهوهی وت ﭘﯽ ﺧﯚﺷﺤﺎڵ ﺑﻮون". * ﻓﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻪم دا ﻟﻪ ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ دا زۆر ﭼﻮوه ﭘﺶ و ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﺑـﻮو .ﺋﻪواﻧـﻪی ﻓـﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑــﺪوﻟﯽ ﯾــﺎن دهﻧﺎﺳــﯽ ﺷــﺎھﯿﺪی دهدهن ﺋﻪﮔــﻪر ﺗﺮۆرﯾﺴــﺘﺎﻧﯽ دهﺳــﺖ ﭘــﻪروهردهی ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﮔﯿــﺎﻧﯽ ﭘــﺎﻛﯽ ﺋــﻪوﯾﺎن ﻧﻪﺳــﺘﺎﻧﺪﺑﺎ ﺑــﻪ دﻨﯿﺎﯾﯽ ﯾﻪوه ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﺎﻧﻪ دهﺑﻮو ﻛﻪ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد و ﺣﯿﺰﺑﻪﻛﻪی ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﮔﻪورهﺗﺮو رۆﯽ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﺎن ﻟ ﭼﺎوهروان دهﻛﺮد. * ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﺗﺘﺎح ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ﻟﻪ رﻜﻪوﺗﯽ 26ی ﺧـﻪرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ﺳـﺎﯽ 1371ی ھـﻪﺗﺎوی ،ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪ 17ی ﺳـﭙﺘﺎﻣﺒﺮی 1992ی زاﯾﯿﻨﯽ،ﻟـﻪ ﮔﻪڵ ھﺎورﯿﺎﻧﯽ دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺷﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﺳﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب و ،ھﻮﻣـﺎﯾﻮون ﺋـﻪردهن ﻧﻮﻨـﻪری ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ ﺋـﻪﻤﺎن و ﺧـﻪﺑﺎﺗﮕﺮی ﻧﺎﺳﺮاوی ﺋﺮاﻧﯽ و دۆﺳﺘﯽ ﻟﻪﻣﮋﯾﻨﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮات ،ﻧﻮوری دﮫﻜﻮردی ،ﻟـﻪ ﻛﯚﺑﺒﻮوﻧـﻪوه ﯾـﻪک دا ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﭼﯚﻧﯿـﻪﺗﯿﯽ ھﺎوﻛـﺎری و ھﺎوﺧﻪﺑﺎﺗﯿﯽ ھﺰو ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻮﭘﻮزﯾﺴﯿﻮن ﻟﻪ دژی ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ،ﻟـﻪ رﯾﺴـﺘﯚراﻧﯽ ﻣﯿﻜﻮﻧـﻮوس ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑـﺮﻟﯿﻦ ﻟـﻪ وهﺗـﯽ ﺋﺎﻤـﺎن ﺧﻪرﯾﻜﯽ ﺑﯿﺮورا ﮔﯚڕﯾﻨﻪوه ﺑﻮون .ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر دهﺳﮋی ﺗﯿﺮرۆرﯾﺴﺘﻪ ﺑﻪﻛﺮﮕﯿﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﮐﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ھﻪر ﭼـﻮار ﮐﻪﺳـﯿﺎن ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون. رۆژﻧﺎﻣﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن
129
ﺑﻪڕﺰ ﺑﺖ ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺎک ھﯚﻣﺎﯾﻮن ﺋﻪردهن ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﭘﺸﻮو
ﯾﻪدوﻟﻼ ﺳﯚﺘﺎن ﭘﻪﻧﺎ ﻟﻪ ﻣﮋووی ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻪ دهﯾﺎن ھﻪزار ﻣﺮۆﭬﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻟـﻪ ڕﮕـﺎی ڕزﮔـﺎری ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد و ﺧﺎﮐﯽ ﭘﯿـﺮۆزی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ژـﺮ داﮔﯿﺮﮐـﺎری ﺑـﻪﺧﺖ ﮐـﺮدوه ،ﺑـﻪ ﻣﻠﯿﯚﻧـﺎن ﻟـﻪ ﺧـﻪﮑﯽ وﺗﻪﮐـﻪﻣﺎن دوای ﺗﮑﯚﺷـﺎن و ﮐـﻮﺮهوهری زۆر ﺑـﯚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﺑ ﺋﻪوهی ﺑﻪ ﺋﺎواﺗﯿﺎن ﺑﮕﻪن . ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺳﻪرﯾﺎن ﻧﺎوهﺗﻪوه و ھﻪر ﺋﺴﺘﺎش رۆﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوان ﮔﯿﺮۆدهی ﺑﻪ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﺋـﻪم ﺋﻪرﮐﻪﻧـﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾـﻪ ﭘﯿـﺮۆزهی ﺳـﻪر ﺷﺎﻧﯿﺎﻧﻦ .ﺑﻪو ھﯿﻮاﯾﻪ ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ھـﻪﻧﮕﺎوی ژﯾﺮاﻧـﻪی ﺳﯿﺎﺳـﻪﺗﻮاﻧﺎن ،ﭘﺎرﺗـﻪ ﮐﻮردﯾـﻪﮐﺎن و ﺧـﻪﮑﯽ ﮐـﻮرد ،ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﮑﯽ ﺋـﺎزاد و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑﻪدی ﺑﺖ . ﻟﻪم ﺑﺎﺳﻪ دا ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ھﻪژده ﺳﺎﻪی ﺗﯿﺮۆری رﯾﺒﻪری زاﻧﺎی ﺣﺪﮐﺎ و ﺑﻪﺷﮑﯽ وﺗﻪﮐـﻪﻣﺎن دوﮐﺘـﻮر ﺳـﺎدق ﺷـﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ دهس رژﯾﻤﯽ دژی ﮐﻮرد و ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮان ﯾﺎدی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس و ﺑﻪ ﺋﻪﻣﻪﮔﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﮐـﺎک ھﯚﻣـﺎﯾﻮن ﺋﻪردهﻻن ﺗﺎزه دهﮐﻪﯾﻨﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ڕاﺳﺘﯿﺪا ﯾﺎدﮐﺮدﻧﻪوهی ﺷـﻪھﯿﺪاﻧﯽ ڕﮕـﺎی ﺋـﺎزادی ﺋـﻪرﮐﮑﯽ ﭘﯿـﺮۆزه ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﺖ ﻟﺒﺮدووﯾـﯽ ﺋـﻪوان ﻟـﻪ ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﺋﻪﮐﺮﺘﻪوه . ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮐﺎک ھﯚﻣﺎﯾﻮن ﻟﻪ ھﯚزی ﮔﻪورهی ﺋﻪردهﻻﻧﻪﮐﺎن ،ﭘﺶ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﻪد ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺳﻨﻪوه ،ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﻪﻣﺎرهﺗﯽ ﺋﻪردهﻻن ﺑﻪرهو
130
ﺳﻪﻗﺰ ﮐﯚﭼﯿﺎن ﮐﺮدوه و ھﻪر ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه وهک ﺣﺎﮐﻤﯽ ﺷﺎری ﺳﻪﻗﺰ ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ژﯾـﺎون و دهﺳـﻪﺗﺪار ﺑـﻮن و ﺑـﻪردهوام ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾـﺎن ﻟـﻪ ﺷﺎری ﺳﻪﻗﺰ و دهوروﺑﻪری ﮐﺮدوه .ﭘﺶ ﺷﻪری ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺳﻪﯾﻔﻪدﯾﻦ ﺧﺎن ﺣـﺎﮐﻤﯽ ﺳـﻪﻗﺰ ﺑـﺎﭘﯿﺮی ﮐـﺎک ھﯚﻣـﺎﯾﻮن ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺳـﻪرداری ﺑﯚﮐﺎن و ﺣﻪﻣﻪﺧﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1285ی ﮐﯚﭼﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪراﻏﻪ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﺗـﯚرﮐﯿﯽ ﻋﯚﺳـﻤﺎﻧﯿﻪوه ﺑـﻪ ﭘﯿﻼﻧﯿـﮏ ﻟـﻪ ﺳـﺪاره ﺋﻪدرﻦ ،وا دهرﮐﻪوﺗﻮوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﺪاره داﻧﯿﺎن ﭘﻮهﻧﺪی ﺑﻪ دۆزی ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪوه ھﻪﺑﻮوه .ﺑﻪ داوی ﺋﻪم ڕووداوه دا ﺳﻪﯾﻔﯚ ﺧﺎن ﺋﻪﺑﯿﺖ ﺑـﻪ ﺣﺎﮐﻤﯽ ﺳﻪﻗﺰ ،ﺳـﻪﯾﻔﯚ ﺧـﺎن ﮐﻪﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﻪﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ،ﺗﮕﻪﯾﺸـﺘﻮو و ﭘﺸـﮑﻪوﺗﻨﺨﻮاز ﺑـﻮوه ،ﺳـﻪرهﺗﺎی ﺑـﻪ دهﺳـﻪت ﮔﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ڕهزا ﺷـﺎه، ﮐﺎﺗﯿﮏ دـﺖ ﺑـﯚ ﺳـﻪﻗﺰ ﺳـﻪﯾﻔﯚﻻﺧﺎن ﻣﯿﻮاﻧـﺪاری ﺋـﻪﮐﺎت ﮐـﻪ ﺑـﻪ دوای ﮔﻪڕاﻧﻪوهﯾـﺪا ﺑـﯚ ﺗـﺎران ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ 1313ی ھﻪﺗﺎوﯾـﺪا ﺑـﻪ دهﺳـﺘﻮری ﻧﺎوﺑﺮاو ﺳﻪﯾﻔﻮ ﺧﺎن ﺑﯚ ﺗﺎران ﺗﻪﺑﻌﯿﺪ ﺋﻪﮐﺮﺖ ،ﺗﺎ ﻟﻪ ﺷﻪھﺮﯾﻮهری ﺳﺎﯽ 1320دا ﺑﻪرهو ﺳﻪﻗﺰ ﺋﻪﮔﻪڕﺘﻪوه ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1322ﺑـﯚ ﺟـﺎری دووھﻪم ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﻪﮐﺎن و ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﺮاﻧﻪوه دهﮔﯿﺮﺖ و ﺑﯚ ﻣﺎوهی 6ﻣﺎﻧﮓ ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪی ﺳﯚﺘﺎن ﺋﺎﺑﺎدی ﺋﻪراک ﻟـﻪ ﺑﻪﻧـﺪ دا ﺋﻪﻣﻨﺘﻪوه و ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺷﯚڕﺷﯽ دوﮐﺘﯚر ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ﺑﻪ دژی ﺣﻪﻣﻪ رهزا ﺷﺎدا ﻻﯾﻪﻧﮕﺮی د .ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ ﺋﻪ ات ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺳـﻪﯾﻔﻮ ﺧـﺎن ﺗـﺎ ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ 1352ی ھﻪﺗﺎوی ﺟﮕﺎی ﻣﯚﺗﻤﺎﻧﻪی ڕژﯾﻤﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی ﻧﻪﺑﻮو . ﮐﺎک ھﯚﻣﺎﯾﻮن ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯽ 1329ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﺷﺎری ﺳﻪﻗﺰ ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮوه ،ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوهﻧـﺪی ﻟـﻪم ﺷـﺎره ﺗـﻪواو ﮐـﺮدوه ،دوو ﺳﺎل ﺳﭙﺎی داﻧﺶ ﺋﻪﺑﺖ ﮐﻪ دواﺗﺮ ﺑﯚ درﮋهی ﺧﻮﻨﺪن ﻟﻪ ﺑـﻮاری ﻧﻪوﺗـﺪا ﺋﻪﭼﺘـﻪ زاﻧﮑـﯚی ﻧـﻪوت ﻟـﻪ ﺋﺎﺑـﺎدان ﺑـﯚ ﻣـﺎوهی ﯾﻪﮐﺴـﺎڵ و ﻧﯿـﻮ، ﺳﺎﯽ دواﺗﺮ ﻟﻪ زاﻧﮑﯚی ﺳﻪﻧﻌﻪﺗﯽ ﻧﻪوﺗﯽ ﺗﺎران درـﮋه ﺑـﻪ ﺧﻮﻨـﺪن ﺋـﻪدات .ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎی ﺷﯚڕﺷـﯽ ﺋﺮاﻧـﺪا ﺋﻪﮔﻪڕﺘـﻪوه ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﻟـﻪ ﺧﻮﻨــﺪﻧﮕﺎی ﻧﺎوهﻧــﺪی ﮐﭽــﺎن و ھﯚﻧﻪرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺳــﻪﻗﺰ ﺋﻪﺑﺘــﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎی زﻣــﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴــﯽ ﮐــﻪ ﺟﮕــﺎی ﺑــوا و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ھﺎوﮐــﺎران و ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪﺑﺖ ،ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ زاﻧﮑﯚی ﺳﻨﻪ درﮋه ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ ﺋﻪدات و ھﺎوﮐﺎت واﻧﻪش ﺋﻪﺘﻪوه .ﻟﻪ ﻻﯾـﻪﮐﯿﺘﺮهوه ﭼـﺎﻻﮐﮑﯽ وهرزﺷﯽ ﺑﻮو ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﺑﺎﺳﮑﺘﺒﺎڵ دا ﺑﻪﺷﺪاری ﺋﻪﮐﺮد و وهرزﺷﮑﺎراﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰی ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺋﻪﯾﺎﻧﻨﺎﺳﯽ. ﮐﺎک ھﻮﻣﺎﯾﻮن ﺣﻪوﻟﯽ ﺋﻪدا ھـﻪر ﮐﺎرﯾـﮏ دهﯾﮑـﺎت ﻟـﻪ ڕوی ﺷـﺎرهزاﯾﯿﻪوه ﺑـﺖ ﺑﯚﯾـﻪ ﺗﺪهﮐﯚﺷـﺎ زاﻧﯿﺎرﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺋﺎﺳـﺘﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑـﻪرز ﺑﮑﺎﺗﻪوه ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ دوای ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرت ﻟﻪ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﺮان ﭘﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧـﻪوه ﺋـﻪﮔﺮﺖ و ﺑﻪ ھﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﻪر ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ڕژﯾﻤﯽ ﺧﯚﻣﻪﯾﻨﯿﻪوه دژی ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ،ﻟﻪ ﻧﻪورۆزی 1359ی ھـﻪﺗﺎوی ﭼـﻪﮐـﯽ ﺷـﻪرهف ﺋﻪﮐﺎﺗـﻪ ﺷـﺎن و ﺋﻪﺑﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪام و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﮐﺎک ھﯚﻣﺎﯾﻮن ﺑ ھﯿﭻ ﭼﺎوهڕواﻧﮏ و ﺑـ ﻣﺎﻧـﺪووﺑﻮن ﮐـﺎری ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺋـﻪﮐﺮد، ﺳﻪرهﺗﺎ زۆر ﮐﺎت ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺗﺎﮐﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪک ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪﯾﻨﯽ ﺳﻪﻗﺰ ،ﺑﺎﻧﻪ و ﻣﻪرﯾﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﭘﯽ ﭘﯿﺎده ﺋﻪﭘﻮا و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑـﯚ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮏ ﺷﯽ ﺋﻪﮐﺮدهوه ،ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرﺗﺪا ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﺎﺳﺮا و ﺑﻮو ﺑﻪ ﺟﮕﺎی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺧـﻪﮏ و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات و دواﺗﺮ ﺋﻪرﮐﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘـ ﺋﻪﺳـﭙﺪرا .ﻟـﻪ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ﺳـﺎی 1359ی ھـﻪﺗﺎوی ﺑـﯚ ﺧـﯚﻟﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ دهﭼﯿﺘـﻪ ﺧـﺪراوێ ﻟـﻪ ﻧـﻮان ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر و ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﭘﻠـﻪی ﺑـﻪرز و ﺳـﻪرﮐﻪوﺗﻮواﻧﻪ ﺑـﻪ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ﺋﻪﮔﻪﯾـﻪﻧﺖ .دواﺗـﺮ ﺋﻪﺑﺘـﻪ ﺟﮕـﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪ ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ و ﭘﺎﺷـﺎن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻣﯿﺮاوێ ﺑﻮوه و ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪک ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ژﻣـﺎره ﯾـﻪک ﺑـﻪ ﺋﻪﺳـﺘﯚ ﺋـﻪﮔﺮﺖ ﮐـﻪ ﺑﻨﮑﻪﮐـﻪی ﻟـﻪ ﻧﻮان ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻣﻪھﺎﺑﺎد ھﻪﮑﻪوﺗﺒﻮو ،ﻟﻪ ﮐﻮﻧﮕﺮهی 5ی ﺣﯿﺰﺑﺪا ﻟﻪ ﺳﺎﻟﯽ 1360ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ڕاوﮋﮐـﺎری ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی دﯾﺎری ﺋﻪﮐﺮﺖ و ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی 6دا وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺪهﺑﮋﺮدرﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دوای ﺋﻪﻣﻪ دا ﺋﻪﺑﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی
131
ﺋﺎژوان ،ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرت ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻨﻪ ﺋﻪﺑﺖ ،دواﯾـﯽ ﺑـﻪ ھـﯚی ﻧﺎﺳـﺎﺧﯿﻪوه ﺑـﯚ ﭼﺎرهﺳـﻪری ﺳـﻪﻓﻪری دهﻓﺘـﻪر ﺋـﻪﮐﺎت، دواﺗﺮ ﺋﻪﮔﻪڕﺘﻪوه و ﺋﻪﺑﺖ ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰ ،ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺋـﺎژوان ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ھـﺰی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ دا ﺟﻪوﻟـﻪی ﺋـﻪﮐﺮد، ﮐﺎﺗــﮏ دۆژﻣــﻦ ﻟــﻪ ﺋــﺎواﯾﯽ ﺳــﻪردهره ﮔــﻪﻣﺎرۆی ھــﺰی ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪ ﺋــﻪدات ،ﻓﻪرﻣﺎﻧــﺪهی ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن زهﺧﻤــﺎر ﺋــﻪﺑﺖ ﮐــﺎک ھﯚﻣــﺎﯾﻮن وهک ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰ ﻟﻪو ﺷﻪڕه دا ﺑﻪﺷﺪاری ﺋﻪﮐﺎت و ﻟﻪ رﻨﻮﻨﯽ ﺷـﻪرهﮐﻪ دا دهوری ﺑـﻪرﭼﺎوی ھـﻪﺑﻮوه .ﺋـﻪم ﺋﻪرﮐـﻪی ﻟـﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ﺋﺎژوان ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮاﻧﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺋﻪدات .دواﺗﺮ و ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺋﻪﺑﺘﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺣﯿـﺰب .ﻟـﻪ ﮐـﯚﻧﮕﺮهی 7دا ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣــﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ﮐﺎﻧﺪﯾــﺪا ﻧﺎﮐــﺎت و دوای ﮔﺮﺗﻨــﯽ ﮐــﯚﻧﮕﺮهی 8ی ﺣﯿــﺰب ﺑــﻪ ﭘﺸــﻨﯿﺎری ﺳــﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺑــﻪ ھــﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷــﯿﻪوه ﺳﻪﻓﻪری ﺋﯚروﭘﺎ دهﮐﺎت و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﭼﺎوی ﺑﻪ دۆﮐﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮی ﻧـﻪﻣﺮ ﺋﻪﮐـﻪوﺖ و دواﺗـﺮ ﺗـﺎ ﮐﯚﺗـﺎﯾﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ وﺗﯽ ﺋﺎﻤﺎن دهﻣﻨﺘﻪوه .ﻟﻪ ﺋﺎﻤﺎن وهک ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪم وﺗﻪ دﯾﺎری ﺋﻪﮐﺮﯾﺖ ،ﻟﻪم ﻣﺎوه دا ﺳـﻪﻓﻪری ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ وﺗـﯽ ﺋﯚروﭘـﺎﯾﯽ ﺋﻪﮐﺎت و ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮوی ﺣﯿﺰﺑﺪا وﺗﻮوﮋی ﺋﻪﺑﺖ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺳﻪر ﻟﻪ ﻧﻮێ ﮐﺎر ﺑﮑﻪﻧﻪوه و ﺣﯿﺰب ﺑﺘﻮاﻧﺖ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﯚروﭘﺎدا زﯾﺎﺗﺮ ﭼﺎﻻک ﺑﺖ .ﺳ ڕۆژ ﭘﺶ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮﻧﯽ ﭘﻮهﻧﺪی ﺗﻪﻟﻪﻓﻮﻧﯽ ﻟﻪ ﮔـﻪڵ ﭼﻪﻧـﺪ ﮐـﻪس ﻟـﻪ ھﺎورﯿـﺎﻧﯽ ﭘﺸـﻮوی ﺋـﻪﮔﺮﺖ و ﺋـﻪﺖ ﺑـﻪ زووﯾﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ د .ﺷﻪرﻓﮑﻪﻧﺪی ﺳﻪﻓﻪری داﻧﻤـﺎرک دهﮐـﻪن ﺣـﻪز ﺋﻪﮐـﻪن ﭼﺎوﭘﮑـﻪوﺗﻨﯿﺎن ﺑﺒـﺖ ،ﺑـﻪم ﺑـﻪ داخ و ﮐﻪﺳـﻪرﮑﯽ زۆرهوه ﺋـﻪم ﭘﮑﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻪ ﻗﻪت ڕوو ﻧﺎدات و ﻟﻪ ﭘﯿﻼﻧﮑﯽ دژی ﻣﺮۆﭬﺎﯾﻪﺗﯿﺪا ﺳﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﯿﺰب د .ﺳﺎدق ﺷﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی ھـﺎورێ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﻧﻮﻨـﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺋﯚروﭘﺎ ﻓﻪﺗﺎح ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ،ﻧﻮﻨﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺋﺎﻤﺎن ھﯚﻣـﺎﯾﻮن ﺋـﻪردهﻻن و ﻧـﻮری دﮫﮑـﺮدی ﭼـﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن دژﺑﻪراﻧﯽ ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐﻮرد ،ﮐﻪ ھﻪﻣﺎن ڕﺒﻪراﻧﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮاﻧﻦ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺋـﻪﮐﺮﻦ .ﯾﺎدﯾـﺎن ﺑـﻪرز و ﭘـﺮۆز و ڕﮕﺎﯾﺎن ﭘ ڕﺒﻮار ﺑﺖ. ﻟــﻪ ﺋﺎوڕداﻧﻪوهﯾﻪﮐــﺪا ﺑــﯚ ھﻪﺲوﮐﻪوﺗــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐــﺎک ھﯚﻣــﺎﯾﻮن ﻟــﻪ ﻣــﺎوهی ژﯾﺎﻧﯿــﺪا ﺋــﻪوهی ﺑــﺎس ﮐــﺮاوه ﯾــﺎن ﻣــﻦ ﺧــﯚم ﻟــﻪم دواﯾﺎﻧــﻪ دا ﻟــﻪ ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯿﻢ ﺑﯿﺴــﺘﻮه ﺑــﻪ دهﻗــﯽ وﺗــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪوان ،ﻧــﺎوﺑﺮاو ﺑــﻪ ﮐــﯚرﺗﯽ ﻣﺮۆﭬﮑــﯽ ﺷﯚرﺷــﮕﺮ ،ﺧـﻪﮑﯽ ،ﭘــﺎک ،ﺑــﻪ ڕهوﺷــﺖ ،ﺑــﻪ وره ،ﺋــﺎزا، ﺧﻮﻨﻪر ،ﺑﻪ ﺋﻪزﻣﻮون ،ھﻪﺴﻮور ،ھﻤﻦ ،ﺑﺎوهرﺑﻪﺧﯚ و دژی ﮐﺎری ﺧﺮاپ ﺑﻮوه .ﺑـﻪ زاﻧﯿﺎرﯾـﻪوه ھـﺎﺗﺒﻮه ﻧـﺎو ڕﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﻪوه ،ھﻪﺳـﺘﯽ ﭼﯿﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﻧﻪﺑﻮو ،ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ڕﺪهﮐـﻪوت و ﭘـﻪﯾﺮهوی ﺑﯾﺎرهﮐـﺎن دهﺑـﻮو ،ﻧـﻪ ﺑﯿﺴـﺘﺮاوه ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات ﯾـﺎن ﭘﺎرﺗـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺘﺮ ڕهﺧﻨـﻪی ﺋـﻪوﺗﯚﯾﺎن ﻟـﻪ ھﻪﻮﺴـﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﺷـﻮهی ﮐـﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﮐـﺎک ھﯚﻣـﺎﯾﻮن ﮔﺮﺗﺒــﺖ و ﺑــﻪ ﮔﺸــﺘﯽ ﺟﮕــﺎی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯿﺎن ﺑــﻮوه ،ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒــﻪت دۆﮐﺘــﯚر ﺷــﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی زۆری ﺧــﯚش ﺋﻪوﯾﺴــﺖ و ﺟﮕــﺎی ﺑــﺎوهڕی ﺑــﻮو ﮐــﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺸﯿﺪا ﺑﯚ ھﺎﺗﻨﻪ دهرهوه ،ھﻪروهھﺎ ﺋﻪوﯾﺶ دۆﮐﺘﻮری زۆر ﺧﯚش ﺋﻪوﯾﺴﺖ و ڕﺰی ﺑﯚ داﺋﻪﻧﺎ .ﮐﺎک ھﯚﻣﺎﯾﻮن ﺗﺎ دوا ﺳـﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﮐﻮرد ﻧﻪوهﺳﺘﺎ و ھﻪر دهم ﺑﯚ ﺑﻪ دﯾﮫﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهی ﮐـﻮرد وﺗـﻪ داﮔﯿﺮﮐﺮاوهﮐـﻪﻣﺎن ﺗﺪهﮐﯚﺷﺎ. ﯾﺎدی ﺑﻪڕﺰ و ڕﮕﺎی ﺑﻪردهوام ﺑﺖ. ﻣﺎﭙﻪری ﮔﯿﺎرهﻧﮓ
132
ﺷﻪھﯿﺪ ﻏﻪﻓﻮور ھﻪﻣﺰهﯾﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺷﻪھﯿﺪ ﻏﻪﻓﻮور ھﻪﻣﺰهﯾﯽ ﮐﺎدرﮑﯽ ﻟﻮهﺷﺎوه و ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو .ﻟﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٦٠ی ھـﻪﺗﺎوی )١٩٨١ی زاﯾﯿﻨـﯽ( ﯾﻪوه وهک: * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﭘﻨﺠﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ١٥ی ﺳﻪرﻣﺎوهزی ٦ - ١٣٦٠ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨١وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ راوﮋﮐﺎر ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی دﯾﺎری ﮐﺮا. * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺷﻪﺷﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ٢ی ڕﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ٢٢ - ١٣٦٢ی ژاﻧﻮﯾﻪی ١٩٨٤وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮا * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪم ٢٦ی ﺳﻪرﻣﺎوهزی ١٧ - ١٣٦٤ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی ١٩٨٥وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ راوﮋﮐﺎر ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی دﯾﺎری ﮐﺮا * ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ھﻪﺷﺘﻪم ﻟﻪ ٢٨ی ﺑﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری ١٨) ١٣٦٦ی ژاﻧﻮﯾﻪی ١٩٨٨وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋﺮا * ﻟــﻪ ﮐــﯚﻧﮕﺮهی ﻧﯚھــﻪم ﻟــﻪ ١ی ﺑــﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری ٢٢ - ١٣٧٠ی دﯾﺴــﺎﻣﺒﺮی ١٩٩١وهک ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ھــﻪﺒﮋﺮا،و دواﺗــﺮ وهک ﻧﻮﻨﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا دﯾﺎری ﮐﺮا. * ﺷــﻪھﯿﺪ ﻏــﻪﻓﻮور ﻟــﻪو ﻣﺎوهﯾــﻪدا ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟــﯚراو ﺟــﯚری ﻟــﻪ ﺣﯿــﺰب دا وهﺋﻪﺳــﺘﯚ ﮔﺮﺗﺒــﻮون ﮐــﻪ ﺑــﻪ ﻟﻮﺷــﺎوهﯾﯽ ﺑــﻪ ﺋــﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﺑﻮون. * ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٣٦٤ﺑﻪدواوه ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﭘﻮهﻧﺪی ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دهرهوه دا ﮐﺎری وهرﮔﺮت .ﻟـﻪو ﺑﻪﺷـﻪش دا ﮐـﺎک ﻏـﻪﻓﻮور ﺗﻮاﻧـﺎ و ﻟﻮهﺷـﺎوهﯾﯽ ﻟـﻪ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن دا و ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﻪ دهﺳﺖ ھﻨﺎ. * رۆژی ١٣ی ﮔﻪﻻوﮋی ﺳﺎﯽ ٤ - ١٣٧٣ی ﺋﻮوﺗﯽ ١٩٩٤دهﺳﺘﯽ ﺗﺎوان ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺑﻪﻏﺪا ﭘﺘﻪﺧﺘﯽ وﺗﯽ ﻋﺮاق و ﮐﺎک ﻏﻪﻓﻮور ھﻪﻣﺰهﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی و ﻧﻮﻨﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪای ﺑﻪ رۆژی رووﻧﺎک و ﻟﻪﺑﻪر دهرﮐﯽ ﻣﺎﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﺗﯿﺮۆر ﮐﺮد؛
133
ﻣﻪرﮔﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﻏﻪﻓﻮور ھﻪﻣﺰهﯾﯽ ﺑﯚ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی و ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ھﻪﻗﺨﻮازاﻧﻪی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﺧﻪﺳﺎرﮑﯽ ﮔﻪوره ﺑﻮو .ﺑﻪداﺧﻪوه دهوﻪﺗﯽ ﻋـﺮاق ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻦ و ﺳﺰاداﻧﯽ ﭘﯿـﺎو ﮐﻮژهﮐـﺎن ﮐـﺎرﮑﯽ ﻟﻪدهﺳـﺖ ﻧـﻪھﺎت و ﺳـﻪرهﻧﺠﺎم ﺗﺎواﻧﺒـﺎران ﺋـﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗـﻪ ﺳـﺎﻣﻨﺎﮐﻪﯾﺎن ھـﻪروا ﺑـﻪ ﺳـﻮوک و ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻪر دا ﺗ ﭘﻪری.
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪو ﺷﻪرﯾﻔﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺷــﻪوی ٢٨ﻟﻪﺳــﻪر ٢٩ی دﯾﺴــﺎﻣﺒﺮی ١٩٩٤ﺷﯚڕﺷــﮕی ﻧﻤﻮﻧــﻪو ڕۆــﻪی ﺑــﻪوهﺟﯽ ﺣﯿــﺰبو ﮔــﻪل ،ﮐــﺎک ﻋــﻪو ﺷــﻪرﯾﻔﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﮐﻪوﺗـﻪ ﻧـﻮ ﮐـﻪﻣﯿﻨﯽ ﺑـﻪﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽو ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮو .ھـﻪﺗﺎ ﺋﺎﻣـﺎده ﮐﺮدﻧﯽ ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﮐﻪی ،ﺑﻪ ﺑﻪﺷﮏ ﻟﻪ وهﺳﯿﻪﺗﻨﺎﻣﻪﮐﻪی ﺋﻪو ﺷﻪھﯿﺪه ﻣﻪزﻧﻪ ﺑـــــﻪ ڕﺰهوه ﯾﺎدی دهﮐﻪﯾﻨﻪوه. ﺷﻪوﮑﯽ ﻣﺎت و ﺑﺪهﻧﮕﻪ .زۆری ﻧﻪﻣﺎوه ﺑﯚ درﮋهداﻧﯽ ﺋﻪرﮐﯽ ﭘﯿـﺮۆزم ﺑﮕﻪڕﻤـﻪوه ﻧﺎوﭼـﻪ ﺟﻮاﻧﻪﮐـﻪی ﻣـﻪھﺎﺑﺎدو ﻧــــﻮ ﺧﻪﮑـﻪ دﻤـﻮﮐﺮات و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﭘﻪروهرهﮐﻪی .ﻧﺎزاﻧﻢ ﭼﯚن ﺑﻪ دﻢ داھﺎت ﺷﺘﮏ وهک وهﺳﯿﻪﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﺳﻢ .ھـــﻪر ﭼﻪﻧﺪ ژﯾﺎن ﺧﯚﺷﻪ ،ﺑﻪم ﮐﺎﺗﮏ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑ ﺑﻤﺮﯾﻦ ﺑﯚ ژﯾﺎن ﺧﯚﺷﯽ ﮔﻪل دهﺑ ﺑﻪﺧﺘﯽ ﺑﮑﻪﯾﻦ .زۆرم ﺋﺎوات ﺑـــﻮو ڕۆژﮏ ﻟﻪ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣـﺎن و ﻟـﻪ ﻧـﻮ ﮔـﻪﻟﯽ ﺧﯚﻣـﺎن و ﺑـﻪ ﺋـﺎزادی و ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ ﺑﮋﯾﺎﺑﺎﻣﺎﯾﻪ و ڕزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪم ﺑـــﻪ ﭼﺎوی ﺧﯚم دﯾﺘﺒﺎﯾﻪ. داﯾﮑﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻢ! ﺑﺎﺑﻪ ڕۆﯾﺸﺖ و ﻟﻪﺳﻪر دﻢ داﺧﻪ ﻧﻪﻣﺘﻮاﻧﯽ ﺑﯽﺑﯿﻨﻤﻪوه .ﻟﻪﺳﻪر ﻣﻦو ﺑﯚ ﻣﻦ ﭼﮫﺎی ﺑﻪﺳﻪرھﺎت زۆر ﻟﻪﻣﮋه ﺗﯚﺷﻢ
134
ﻧﻪدﯾﺘﻮه .ﺋﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﮐﺎرواﻧﯽ ﻣﻪرﮔﻢ دهڕواتو ﮔﻪراﻧﻪوهی ﺑﯚ ﻧﯿﻪ ،ﺑﻪ ﯾﻪﮐﺠﺎری ﻣﺎﺌﺎواﯾﯿﺘﺎن ﻟ دهﮐﻪم .ﺧﯚزﯾﺎ ﻣﻪرﮔﯽ ﻣﻦ وهﭘﺶ ﺑﺎﺑﻪش ﺑﮑﻪوﺗﺎﯾﻪ .ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧﻪ ﺋﻪوﻻد ﺑﯚ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﺎوکو داﯾﮑﯽ ﺑﺤﻪﺳﻨﺘﻪوه ،ھـﻪر ﭼﻪﻧـﺪ ﺋـﺎواﺗﯽ ﻣﻨـﯿﺶ ﺋـﻪوه ﺑـﻮو ﺑﺘـﻮاﻧﻢ ﺧﺰﻣـﻪﺗﮑﺘﺎن ﭘـ ﺑﮑﻪمو ﻟﻪ ھﻪزاران ھﻪزار ڕهﻧﺞو زهﺣﻤﻪﺗﯽ ﺋﻮه ﯾﻪﮐﯿـــﺎن ﻗﻪرهﺑﻮو ﺑﮑﻪﻣﻪوه ،ﺑﻪم ﺑﻪو ﺋﺎواﺗﻪش ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻢ. ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎن! ﻣﻦ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮐﻮڕی ﺋﻮه ﻧﻪﺑﻮوم ،ھﯽ ھﻪﻣﻮو ﺑﺎوک و داﯾﮑﮑﯽ ﺋﻪو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻮوم .داﯾﻪ ﮔﯿﺎن! ﭼﺎوهﮐﻪم ﺑﯿﻨﺎﮐﺎﻧﺖ ﻣﺎچ دهﮐﻪم ،ﻧﺎﺑ ﺑـﯚ ﻣـﻦ ﺑﮕـﺮی .ﻣﻨﺎـﻪﮐﺎن ﮔـﻪوره ﺑـﻮون .دهﺑـ ﺑـﻪ دﯾﺘﻨـﯽ وان ﻏـﻪﻣﯽ ﻣﻨﺘـﺎن ﻟـﻪﺑﯿﺮ ﺑﭽﺘـﻪوه .ﺑـﺎش دهزاﻧــﯽ ﮐــﻪ ﻣــﻦ ﻟﻪﺳــﻪر ﺧــﯚم و ﺑــﯚ ﺧــﯚم ﻧﻪﺑﻮوﻣــﻪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪ ،ﺋــﺎھﻮ ﻧﺎــﻪی ڕهشو ڕووتو ڕهﺟﺎﻟــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺋﯿﻤــﺎن ﺑــﻪ ﺋــﺎزادی و ڕزﮔﺎری ،ﺑﯚ ﺋﻪو ڕﮕﺎﯾﻪی ھﺎن دام .ﺋﺎزاﯾﺎﻧﻪ ،دﺴﯚزاﻧﻪ و ﺳـﺎدﻗﺎﻧﻪ ،ﻗـﺎﯾﻢ و ﭘﺘـﻪو ،ﺋﻪرﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷـﻢ ﺑـﻪ ﺟـ ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ .ﺑـﻪو ھﯿﻮاﯾـﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﮐﻪم و ﮔﻪﻟﻪ ھﻪژارهﮐﻪم ﻟﻢ ڕازی ﺑﻦو وهک ﻣﻦ ﺑﻪوان وهﻓﺎدار ﺑﻮوم ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﻣﻦ ﻟﻪﯾﺎد ﻧﻪﮐﻪن. ﮐــﺎک ﺣﻪﻣــﻪدهﻣﯿﻦ! و ﻋﻮﺳــﻤﺎن! و ﻋﻮﻣــﻪر! و ﺧﻮﺷــﮑﻪ ﻓــﺎﺗﻢ! ﭼﺎوهﮐﺎﻧﺘــﺎن ﻣــﺎچ دهﮐــﻪم .ﺗــﺎزه ﻧﺎﺗــﺎن ﺑﯿﻨﻤــﻪوه ،ﺋــﺎوات زۆر ﺑــﻮون ﺑــﻪ ﯾــﻪک ﺑﮕﻪﯾﻨﻪوه ﺑﻪم ﻧﻪﮔﻮﻧﺠﺎ .ﺋﯿﻤﺎﻧﮑﯽ ﻗﻮوﻢ ﺑﻪ ڕﮕﺎو ڕﯾﺒﺎزهﮐﻪم ھﻪﺑﻮو ﮐـﻪ ﺑـﯚی ﮐـﻮژرام .ﺋـﻪﻣﻦ ﺑـــﯚم ﻧـﻪﮐﺮا ،ﺑـﻪم ﺋـﻮه ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ داﯾـﻪ ﭘﯿﺮهﺗﺎن ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﭼ .ﭼﺎوﺗﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺑ و ﻣﻪھﻦ ﺑ ﻧﺎز ﺑﻦ .ﻣﻨﺎﻪﮐﺎن دهﺑ ﺑﺨﻮﻨﻦ و ڕﮕﺎی ﭘﯿﺮۆزی ﺑﺎوﮐﯿﺎن ون ﻧﻪﮐﻪن. ﺧﺰاﻧﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻢ ﺋﻪﺳﻤﻪر ﮔﯿﺎن! ھﻪر ﭼﻪﻧـﺪ ﭘـﺖ ﻧـﺎﺧﯚش ﺑـﻮو ﺑـﯚ ﺳـﺎﺗﮑﯿﺶ ﻟـﺖ دوور ﮐﻪوﻣـﻪوه ،ﺋـﻪوﺟﺎر دوور ﮐﻪوﺗﻨﻪوهﮐـﻪم ﺑﯚﺗـﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪﯾﯽ و ﺗﺎزه ﻧﺎﮔﻪڕﻤﻪوه ،ﻣﺎڵ ﺋﺎواﯾﺖ ﻟ دهﮐﻪم .داوام ﺋﻪوهﯾﻪ ﺑﯚم ﻏﻪﻣﺒﺎر ﻣﻪﺑﻪ و ﺧﯚت ﻧﺎرهﺣﻪت ﻣﻪﮐﻪ .ﻣﻨﺎﻪﮐﺎن ﭼﺎک ﭘﻪرورده ﮐﻪ ،ﺣﻪﺗﻤﺎن ﭘﯿﺎن ﺑﺨﻮﻨﻪ و ﺑﺎﺷﯿﺎن ﭘ ﺗﻪﻘﯿﻦ ﺑﮑﻪ ڕﮕﺎی ﺑﺎوﮐﯿﺎن ﻗﻪت ﺑﻪر ﻧﻪدهن و ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﺳﻪرﺑﻨﺪی ﺑﮋﯾﻦ و ﺑـﯚ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﯾﺎن ﺑﮋﯾﻦ. ﺧﺰم و دۆﺳﺘﺎن و ھﺎوڕﯿﺎن! ھﻪﻣﻮوﺗﺎﻧﻢ ﺧﯚش دهوﯾﺴﺖ و ﺧﯚﺷﺘﺎن وﯾﺴﺘﻢ .ﻣﺎﺌﺎواﯾﺘﺎن ﻟ دهﮐﻪم .ﺋﻪوهﻧﺪهی ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﯚم ﮐﺮا ﺋﻮهم ﻟـﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﺮد ،ﺑﻪو ﺋﺎواﺗﻪ ﺋﻮهش ﻣﻦ ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﻪن .ھﻪر ﮐﻪس ﮐﻪ ﻣﻨﯽ ﺧﯚش دهوێ داوام ﺋﻪوهﯾﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﻣﻦ ،ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺧﯚش ﺑﻮێ و ڕﮕﺎی دﻤﻮﮐﺮات ﺑﮕﺮﺘﻪ ﭘﺶ. ﭘﻪروهردهی ﺋـﺎوو ھـﻪوای ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮوم و ﮔﯿـﺎﻧﻢ وهک دﯾـﺎری ﺑـﯚ ﮔـﻪل و ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻢ ﺑـﻪﺧﺖ ﮐـﺮد و ﺑـﻪ ﭘـﯽ ﺗﻮاﻧـﺎ دژی زاـﻢ و زۆردار ﺧﻪﺑﺎﺗﻢ ﮐـﺮد و ﺑـﻪ ڕﺒـﺎزو ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪم وهﻓـﺎدار ﻣﺎﻣـﻪوه .ﺑـﻪو ھﯿﻮاﯾـﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪم و ﺋـﻮهش ـﻢ ڕازی ﺑـﻦ .دﻨﯿـﺎم درهﻧـﮓ ﯾـﺎ زوو ﺋـﺎواﺗﯽ ڕزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪم وهدی دﺖ و ﮐﻮردﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﺧﯚی دهﮔﺎ و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ڕزﮔﺎر دهﺑ.
135
ژﯾﺎن وﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮرﻧﺎﺳﺮی ﺟﮕﺮی ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﺳـﺎﻟﯽ ١٣٣٤ی ھــﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻧﺒﻪرﺑــﻪ ١٩٥٥زاﯾﻨــﯽ ﻟﻪﺑﻨﻪﻣﺎﻟــﻪﯾﮑﯽ ﺷﻮڕﺷــﮕﺮﻟﻪﺋﺎواﯾﯽ ﺣﺴـﻦ ﺋــﺎوای ﺳﻪرﺑﻪﺷــﺎری ﺳــﻨﻪ ﮐﯚرﭘــﻪﯾﮏ ﻟــﻪژﯾﺮﻧﺎوی ﻣﻪﻧﺴﻮور ﭼﺎوی ﺑﻪ دﻧﯿﺎی ﭘﻟﻪ ﻣﻪﻨﻪت ھﻪﻨﺎ. ﻣﻪﻧﺴﻮور زۆر ﻣﻨـﺪاڵ دهﺑـ ﮐـﻪﺑﺎوﮐﯽ ﺟﻮاﻧﻪﻣـﻪرﮔﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪدرﮋای ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺳـﺎل ﻟﻪزﯾﻨـﺪاﻧﯽ رهزاﺷـﺎ ﻟﻪﻗـﻪی ﺳـﻨﻪ ﻟـﻪ ژـﺮ ﺋﻪﺷـﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺋﺎزاردا ﻟﻪش ﺳﺎﻏﯽ ﻟﻪدهﺳﺖ داﺑﻮو ،ﮐﻮﭼﯽ دواﯾﯽ دهﮐﺎ. داﯾﮑﯽ ﻣﻪﻧﺴﻮورﯾﺶ ھﻪر زۆر زوو و ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوهﮑﻪ ﻣﻪﻧﺴـﻮور ﮐﯚرﭘـﻪﯾﮑﯽ ﺷـﯿﺮهﺧﯚر دهﺑـ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐﻪﺳـﯿﮑﯽ ﺗـﺮ ژﯾـﺎﻧﯽ ھﺎوﺳـﻪری ﭘـﮏ دﻨ و ﻣﻪﻧﺴﻮور ﮐﻪ ھﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﺷﯿﺮ ﻧﻪﺑاوهﺗﻪوه دهدرێ ﺑﻪ ﻣﺎم و ﻣﺎﻣﯚژﻧﯽ .ﺑـﻪ ھﻪﮑـﻪوت ﻣـﺎﻣﯚژﻧﯽ ﮐـﻪ ﺗـﺎزه ﮐﭽﯿﮑـﯽ ﮐﻮرﭘـﻪی دهﻣـﺮێ، ﺑﻪﺷﯿﺮی ﺧﯚی ﺑﻪﺧﻮی دهﮐﺎت و ﺑﻪم ﭼﻪﺷﻨﻪ دهﮐﻪوﺘﻪژﺮﭼﻪﺗﺮی ﺣﯿﻤﺎﯾﻪﺗﯽ ﻣﺎم و ﻣﺎﻣﯚژﻧﯽ و ﻟﻪﮔﻪل ﺋﺎﻣﯚزاﮐـﺎﻧﯽ ورده ورده ﮔـﻪورهدهﺑ و دهﺳـــﺖ ﺑـــﻪ ﺧﻮﻨـــﺪن دهﮐـــﺎ .زۆر ﻧﺎﺧـــﺎﻨ ﮐـــﻪ ﻣﺎﻣﯿﺸـــﯽ ﻟـــﻪ ﻧـــﻪورۆزی ﺳـــﺎﯽ ١٣٤٢ی ھـــﻪﺗﺎوی وـــای ﮐﻮﻣـــﻪﻟ ﻟﻪﮐﻮردهدﺴـــﯚزهﮐﺎن ﻟﻪﺷﺎرهﺟﯚرواﺟﯚرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﺗﺎواﻧﯽ ﻻﻪﻧﮕﺮی ﻟﻪﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﻻﻪن ﺳـﺎواﮐﻪوه دهﮔـﺮﻦ و ڕهواﻧـﻪ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﻗﺰﻟﺤﺼـﺎر ﻟـﻪ ﺗﺎران دهﮐﺮﻦ وڕۆژ ڕهﺷﯽ و ژﯾﺎن ﺗﺎﻟﯽ ڕوو دهﮐﺎﺗﻪ ﻣﻪﻧﺴﻮور و ﺋﺎﻣﻮزاﮐﺎﻧﯽ.ﺑﻪدوای رووﺧﺎﻧﯽ رژﯾﻤـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ وﮔﻪﺷـﻪﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮرداـﻪﺗﯽ ﻟﻪﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧﺎﮐﻪﻟﻮهی ١٣٥٨ی ھﻪﺗﺎوی ،ﻣﻪﻧﺴﻮور ﻟﻪرﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﺳﻨﻪ ﮐـﻪ ﺗـﺎزه ﻟـﻪو ﺷـﺎره دهﺳـﺘﯽ ﺑﻪﺗﮑﻮﺷـﺎﻧﯽ دووﺑـﺎره ﮐﺮدﺑﻮوه ﻧﺎوی دهﻧﻮوﺳ و دهﺑ ﺑﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ.
136
ﻟﻪﺷـــﻪڕی ٢٧رۆژهی ﺷـــﺎری ﺳـــﻨﻪ دهورﮑـــﯽ ﺑـــﻪر ﭼـــﺎوی ﮔـــا وﺑـــﻪھﯚێ ﻟﻮهﺷـــﺎوهﯾﻪوه دوای ﻣـــﺎوهﮑﯽ ﮐـــﻮرت ﺑﻮوﺑـــﻪ ﺳـــﻪرﭘﻪﻟﯽ ﭘـــﻪﻟ ﻟﻪﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﺷﻪرﯾﻔﺰاده .ﻟﻪﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﺸﻪوه ﻟﻪﻣﺎوهﮑﯽ ﮐﻮرﺗﺪا ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن دا وﺑﻮو ﺑﻪ ﮐﺎدری ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺣﺴﯿﻦ ﺋﺎوا . ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮور ﺑﻪھﯚی ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﺧﻮﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﻧﺎوﺧﻪﻟﮏ وھﺎوڕﯾﺎﻧﯿﻪوه زۆرزوو ﭘﻠـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻪﺷـﮑﯿﻼﺗﯽ وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻨﻪ و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺷﻪرﯾﻔﺰاده و ﮐﺎدری ﮐﻮﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﮐﻮﻣﻪﻪﺗﯽ و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﻗﻪزای ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻪی دهﮐﺎ. ﻟـﻪﮐﯚﻧﮕﺮهی ١٠ی ﺣﯿﺰﺑﯿﺸــﺪا وﮐــﻮو ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﺟﮕــﺮی ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪی ﻧﺎوهﻧــﺪی ھﻪـﺪهﺑﮋﺮدار و ﻟــﻪ ﺳــﺎﻟﯽ ١٩٩٣ی زاﯾﻨﯿــﻪوه ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن دهﻓﺘــﻪری ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﻪوه وهﮐــﻮو ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﻮهﻧﺪﯾــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﺮان ﻟﻪﺷــﺎری ﺳــﻠﻤﺎﻧﯽ دﯾــﺎری ﮐــﺮا و ﺗﺎﮐــﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪوﺋﻪرﮐﻪی ﺑﻪﺋﻪﺳﺘﯚهﺑﻮو. ﺳﻪﯾﺪﻣﻪﻧﺴــﻮر ﮐــﺎدرﮑﯽ ﺳــﺎدق ،ﺑﻪﺋﻪﻣــﻪک ،دﺴــﯚز ،دهم ﺑــﻪﭘﮑﻨﯿﻦ،دهﻧﮓ ﺧﯚش،ﺑــﻪ ﺣﯚﺟــﺐ وﺣــﻪﯾﺎ و ﺧــﻮش ﭘﮑــﻪﺗﻮو و ﻟــ ھــﺎﺗﻮو وﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ﺧــﻪﻟﮏ و ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪ ﺑــﻮو .ﺋــﻪو ﺗﺎﺒــﻪت ﻣﻪﻧﺪﯾﺎﻧــﻪ و ﭘﺎــﻪﮔﺎی ﮐﯚﻣﻪــﻪﺗﯽ ﺳــﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴــﻮور ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﺧــﻪﮏ دا ،ﺗﺮﺳــﯽ ﺧﺴﺘﺒﻮوه دﯽ دۆژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ،ھﻪ رﺑﻮﻪ ﮐﺎر ﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دهﺎن ﺟﺎر ﺑﯚﻟﻪ ﻧﻮ ﺑﺮدﻧﯽ ﭘﻼﻧﯿﺎن ﮔا. ﺗﺎﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟﻪ ڕۆژی دووﺷـﻪﻣﻪ ڕﮑـﻪوﺗﯽ ٨ی دﯾﺴـﺎﻣﺒﺮی ١٩٩٧ی زاﯾﯿﻨـﯽ ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪ ١٧ی ﺳـﻪرﻣﺎوزی ١٣٧٦ھـﻪﺗﺎوی ﻟـﻪ ﮐﺎﺗﮑـﺪا و ﻟﻪﺑﻪره ﺑﻪرهی ﮔﺮﺗﻨﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ١١ی ﺣﯿﺰﺑﺪا ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎوڕﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﻪوه ﺑﻪ دووﻣﺎﺷـﯿﻦ ﺑـﻪرهو دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺑـﯚ ﭘﻠﻨـﻮﻣﯽ ﭘـﺶ ﮐﯚﻧﮕﺮه ﺑﻪ رهو ﮐﯚﻪ ﺑﻪرﻮهﺑﻮون ،ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮑﯽ دوﮐﺎن دهﮐﻪوﻧﻪ ﺑﯚﺳﻪﮑﯽ ﺗﺮورﯾﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﻪن ﺋﯿﺘﻼﻋﺎﺗﯽ ﺋﺮاﻧﻪوه ﺑﯚﺎن داﻧﺮاﺑﻮو. ﺑﻪداﺧﻪوه ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم دهﺳﮋدا ھﺎورێ و ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪری ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ،واﺗﻪ ﮐﺎک ﻣﻪﻧﺴﻮور ﻓﻪﺗﺎﺣﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﺎدری رﺒﻪری ﺣﯿﺰب ﺷـﻪھﯿﺪ دهﺑ .ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮور و ھﺎورﺎﻧﯽ زۆر ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﻪرﻧﮕﺎری دۆژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮐـﻮرد و ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﺑﻨـﻪوه و ﺑﯚﺮاﻧـﻪ ﺗﺮورﯾﺴـﺘﻪﮐﺎن ڕاو دهﻧﻦ و دهﺳﺖ ﺑﻪﺳﻪر ﻣﺎﺷﻦ و ﮐﻪل وﭘﻪﻟﻪﮐﺎﻧﯿﺎدا دهﮔﺮن. ﭘﺎش ﺗﮑﺸﮑﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﻪﻣﯿﻨﻪﮐﻪ ﺑﻪ رهو ﺷﻮﻨﯽ ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ درﮋه ﺑﻪ ڕﯾﮕﺎﮐﻪﯾﺎن دهدهن و ﻟـﻪ ﺷـﺎری دووﮐـﺎن ﺑـﻪ ھـﯚﮑﯽ ﻧﺎدﯾﺎرﯾـﻪوه دهﺑﻨـﻪ دوو دهﺳﺘﻪ وه! ﺣﻪﻣﻪﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪﻧﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ رﺒﻪراﻪﺗﯽ ﺣﺪﮐﺎ ﮐﻪ وای ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﻪ ﺳـﻪر ﺑﯾـﺎری ﺳـﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﭘﺎش ﺋﺎﮔـﺎدارﺑﻮون ﻟـﻪ ﻣـﺎﺟﺮای ﮐﻪﻣﯿﻨﻪﮐـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ دﺳـﺘﻪێ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ ھﺎﺗﺒﻮﻧـﻪ ھﺎﻧﺎﺎﻧـﻪوه ﻟﻪڕﮕﺎﯾﮑﻪوهو،وﺳﻪﯾﺪﻣﻪﻧﺴﻮورﻧﺎﺳـﺮی ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ رﺒﻪراﻪﺗﯽ ﺣﺪﮐﺎ وﺮای ﺳ ﮐﻪ ﺳﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ رﮕﺎﮑﯽ ﺗﺮهوهوه ﺑﻪ روﮐﯚﯾﻪ درﮋه ﺑﻪ ڕﮕﺎﮐﻪ ﯾﺎن دهدهن. ﺗﺮورﯾﺴﺘﻪ ﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺑﻪ ﺳﯚﭘﺎی ﻗﻮدس و ﻗﻪرارﮔﺎی ڕهﻣﻪزان ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﻪ ﻧﺠﺎﻣﯽ ﭘوﺳﻪ ﮐﻪ ﯾﺎن ﻧﺎﮐﺎم دهﺑﻦ؛ ﺑﻪ ﻣـﻪ ﺑـﻪ ﺳـﺘﯽ ﺟـ ﺑـﻪ ﺟـ ﮐــﺮدن ﺋﺎﻣﺎﻧﺠــﻪ ﮔوهﮐــﻪ ﯾــﺎن دهس ﺑــﻪ داﻣﻨــﯽ ﯾــﻪ ﮐﯿــﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ دهﺑــﻦ ،ﯾﻪﮐﯿــﻪﺗﯿﺶ وهﮐــﻮو ﭘﯿﺸــﻪی ھﻪﻣﯿﺸــﻪﮔﯽ ﺑــﻪ ھﺎﻧــﺎی ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﻪوه دهﭼﺖ و ﻟﻪ وﻣﯽ ﺋﻪو داﺧﻮزﯾﻪدا ﻣﻪﻓﺮهزهﮑﯽ ١٧ﮐﻪﺳﯽ ﻟﻪ ﭼﻪﮐﺪاره ﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری "ﻣﻼزم ﺋﻪ رﺳﻪﻻن ﺣﻤﻪ
137
ﺳﻮرﺣﻤﻪاﻣﯿﻦ" ده ﻧﺮﺗﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﭘﺸﮑﻨﯿﻨﯽ دهروازه ی ﮐﯚﯾﻪ. ﮐــﺎﺗ ﺳﻪﯾﺪﻣﻪﻧﺴــﻮور وھﺎوڕﯾــﺎﻧﯽ دهﮔﻪﻧــﻪ ﺧــﺎﻟﯽ ﭘﺸــﮑﻨﯿﻨﻪﮐﻪ ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ﺋــﻪو ﭼﻪﮐﺪاراﻧــﻪوه و ﻟــﻪ ژــﺮ ﭼــﺎوهدﺮی "ﺣــﺎﺟﯽ ﻣﻪﺳــﯿﻔﯽ" دا ﻧﺎﻣﻪرداﻧﻪ وهﺑﻪر دهﺳﮋدهدرﻦ وھﻪرھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺷﻪھﯿﺪ دهﺑﻦ و ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﻧﺎﺗﻪواوی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪﺋﻪﻧﺠﺎم دهﮔﻪﻨﯽ. ﺑﻪم ﺟﻮره ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮورﻧﺎﺳﺮی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ھﺎورﺎﻧﯽ ﺋﻪﺑﻮوﺑﻪﮐﺮ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻠﯽ )ﺳﺎﻣﺎل (ﺑﻪ رﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪ ﺑﺎﻧﻪ ،رهﻓﻌﻪت ﺣﻮﺳﯿﻨﯽ ﺋﻪ ﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪ ﭘــﺎوه وﯾﺪواﻟﻠــﻪ ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺳــﻮﺧﻪن ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪ ی ھــﺰی ﭘﺎرﺰﮔــﺎری ﺣــﺪﮐﺎ ﺗﮑــﻪڵ ﺑــﻪ ﮐــﺎرواﻧﯽ ﺳــﻮورﺧﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮات و ﮐﻮردوﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﺑﻦ و ﯾﻪ ﮐﯿﻪ ﺗﯽ ﻧﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﮐﻪ ﺳﻪردهﻣﺎﻧ ﻟﻪ ﺷﻪڕی ﺟﺎدهی ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺳﻪ ردهﺷﺖ ﻧﺎزﻧﺎوی ھﺰی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘ دراﺑﻮو و ﺳﺰده ﺷﻪھﯿﺪی ﺳﻪرﺑﻪرزی ﻟﻪ و ڕﮕﺎﯾـﺪا ﭘﺸـﮑﻪش ﺑـﻪ ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ ﺋـﻪو ڕﮕﺎﯾـﻪ ﮐﺮدﺑـﻮو؛ ﺧـﺎﻟﮑﯽ ڕهش و ﺷـﻪرﻣﻮ و ﺷـﻮرهﯾﯽ ھـﻪﺗﺎ ھـﻪ ﺗﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﮐﺎرﻧﺎﻣﻪی ﺧﻮﺪا ﺑﻪ ﺳﻪﺑﺖ دهﮔﻪﻨﯽ. ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮور -ﺷﺎﯾﯽ ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﻧﺴﻮور -ﺷﯿﻼن ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪﯾﺪﻣﻪﻧﺴﻮوردوو ﺟﺎر ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻪری ھﻪﻟﺒﮋارد ﮐﻪ ﯾﻪﮐﻤﯿﺎن ﺑﻪھﻮی ﺋﯿﻨﺸﻌﺎﺑﯽ ﮐـﯚﻧﮕﺮه ٨ی ﺣﯿـﺰب ھﻪﻟﻮهﺷـﺎوﻪوه و دووھﻪﻣﯿﺸـﯽ ﺗﺎﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻪردهوام دهﺑﺖ .ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎو ﺑﻪﺷﯽ دو ﮐﭽﻪ ﺑﻪﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﺷﯿﻼن وﺷﺎﯾﯽ. ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪ ﺳﻪﯾﺪﻣﻪﻧﺴﻮوروھﻪﻣﻮﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ رﮕﺎی رزﮔﺎری ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﺧﯿﺮ وڕﮕﺎن ﺑﻪردهوام ﺑﺖ.
138
ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺑﯿﺴﺘﻪﻣﯿﻦ ﺳﺎﺮۆژی ﮐﻮژراﻧﯽ ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻓﯿﺮوزی! ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺋﻪو ﺟﯚرهی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮرم ﺑﻨﯿﯽ و ﻧﺎﺳﯽ ﻣﻦ ﺧﯚم ﻟﻪ وهرزی ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺳﺎﯽ ١٣٦٠ﭼﻮوﻣﻪ رﺰی ﭘﺴﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﺑﺴﺘﻮون و ﻟﻪ ﺋﻪو دهﻣﻪوه ﮐﺎک ﺷـﺎﭘﻮرم ﻟـﻪ ﻧﺰدﯾﮑـﻪوه زﯾـﺎﺗﺮ ﻧﺎﺳﯽ ،ﺋﻪو ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﭘﯿﺎوه دهوﻪﻣﻪﻧﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﮐﺎﻣﯿﺎران ﺑﻮو ،ﺑﻪﺷﯽ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﻟﻪ ﻧﻮ ﺧﻪﮑﺪا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ و ﻧﺎﺳﺮاوﺑﻮو ،ﺋـﻪو ھـﻪﻣﻮو رهﻧﺠﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎﻪی ﺧﯚی ﺑـﻪﺟ ھﺸـﺘﺒﻮ و ﻟـﻪ ﺷـﺎﺧﺪا رﮕـﺎی رزﮔـﺎری ﮔﻪﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﺨﻮراوهﮐﻪی ھـﻪﺒﮋاردﺑﻮ ،ﺋـﻪﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻠـﻢ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ﻧﺎﺳﺮاوﺗﺮﯾﻦ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺣﺪﮐﺎ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎران و ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﺑﻮو ،ﮐﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﺧـﺎوهﻧﯽ ﮐـﻮڕﮑﯽ ﻻو ﺑـﻪ ﻧـﺎو ﺋﻪردهﺷـﯿﺮ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﺷﻪڕی ﻧﻮان ﮐﻮﻣﻪﻪ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﺪا ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ١٣٦٠ھـﻪﺗﺎوی ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺑـﻪورا ﮐﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﮔﻮﻟﻠـﻪی ﮐﯚﻣﻪـﻪﮐﺎن و ﺑﻮوه ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷﻪڕﮑﯽ ﺑ ﻣﺎﻧﺎ و ﺑ ﺋﺎﮐﺎم .ﻣﻪرﮔﯽ ﺋﻪردهﺷﯿﺮ ﮐﺎﺗﮏ زﯾﺎﺗﺮ دﺘﻪزﯾﻨﻪ ،ﮐﻪ ﻧـﺎوﺑﺮا ﺑـﻪ ﺑﯿـﺮ و ﺑـﺎوهر زﯾـﺎﺗﺮ ﮐﯚﻣﻪﻟـﻪ ﺑـﻮو ھﻪﺗﺎ دﯾﻤﻮﮐﺮات. ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر وهک ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪه ﺧﺎوهﻧﯽ ورهی ﺑﻪرز ﺋﺎزا و ﻧﻪﺗﺮس ﺧﺎوهﻧﯽ ﺗﺎﻗﻪت و ﺳﻪﺑﺮ ،زۆر ﻟﻪ ﺳﻪرهﺧﯚ ﺑـﻮو ،ﺑـﻪزۆری وهک ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﮑﯽ ﺳﺎده ﺋﻪژﯾﺎ و زۆر ﺑﻪﮐﻪﻣﯽ ھﻪﺳـﺖ ﺋـﻪﮐﺮا ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪه و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﻪ ،ﺋـﻪو ﺷـﻮﻓﯿﺮﯾﮑﯽ ﺑـﺎش ﺑـﻮو ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪت زۆرﺑـﻪی ﻣﺎﺷـﯿﻦ و ﮐﻪرﺳﺘﻪ ﮔﻪورهﮐﺎﻧﯽ وک ﮐﻮﻣﭙﺮﯾﺴﯽ ،ﺑﯚﻟﺪﯾﺰهر ﺋﻪﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪﺑﺎﺷﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﮫﻨﺖ ،ﺑﯚﺧﯚی ﺟﯚره ﻣﻮھﻪﻧﺪﺳﮑﯽ رﮕﺎوﺑﺎن ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﭘﻮهﻧﺪی ﻟﻪ ﺗﻪک ﺧﻪﮑﯽ ﺋﺎواﯾﻪﮐﺎﻧﺪا زۆر ﻧﻪرم و ﻧﯿﺎن ﺑﻮو داﺋﯿﻢ ﺑﻪ زواﻧﯽ ﺳﺎﮐﺎری ﺋﻪوان ،ﻗﺴﻪی ﺑﯚ ﺋﻪﮐﺮدن و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰب و ﺑﻪرﺣﻪق ﺑﻮﻧﯽ ﺷﻮرﺷﯽ ﺑﯚﯾﺎن ﺷﯽ ﺋﻪﮐﺮدهوه ،ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﮑﯽ ﺧﯚﺷﻪ ﺋﻪوﯾﺴﺖ زۆر ﺟﺎر ﺋﻪﯾﻮت ھﻪﻣﻮﺗﺎن ﺑﯚ ﻣﻦ وهک ﺋﻪردﺷﯿﺮی ﮐﻮرم وان .ﮐﺎک
139
ﺷﺎﭘﻮر ﻗﺴﻪ ﺧﯚش ﺑﻮو ،ﺷﺘﮑﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﺋﻪوه ﺑﻮو ﮐﻪ داﺋﯿﻢ ﺋﺎﻣﺎدهی ﺑﻪﺳـﻪرھﺎت ﮔﺮاﻧـﻪوه ﺑـﻮو ،ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوهی ﺑـﺎوﮐﯽ ﮐـﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﮐﺎرهﮐﻪی واﺑﻮوه ﮐﻪ ﺋﻪوان وهک ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﻣـﻪﺟﺒﻮور ﮐـﺮاون زۆر ﺟـﺎر ﻟـﻪ ﺷـﺎر و ﻧﺎوﭼـﻪ ﺟﻮراوﺟﯚرهﮐـﺎن ژﯾـﺎن ﺑﮑـﻪن ،ﺑـﯚ ﺧﯚﯾﺸﯽ ﭘﺶ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ،زۆر ﺷﻮﻦ ﮔﻪراﺑﻮو و ﺑﯚ ﺑﮋﯾﻮی ژﯾﺎﻧﯿﺎن ﮐﺎری ﮐﺮدﺑﻮو ،ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺪا ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﺗﻪک ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮردا رﮕﺎت ﺑﮑﻪوﺗﺎﯾﻪﺗﻪ ،ﺑﻪوار ﯾﺎن ھﻪوراﻣﺎن ،ﺑﺎﻧﻪ ﯾﺎن ﺳﻮرﺳﻮر ﯾﺎن ﻧـﺎودهروهن و ﻣـﻪرزهﺑﺎﻧﯽ ،ژاوهرۆ ﯾـﺎن ﻣـﻪرﯾﻮان ،ﺳـﻪﻗﺰ ﯾـﺎن ﺳﺎراڵ ﯾﺎن ھﻪر ﺷﻮﻦ و ﻧﺎوﭼـﻪﯾﮑﺘﺮی ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺋـﻪﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر چ وهک ﻣﻨـﺪاڵ چ وهک ﮔـﻪوره ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼﺎﻧـﻪ ﮔـﻪراوه ،ﺋـﻪوﯾﺶ ﺋــﻪزﻣﻮون و ﺑﯿــﺮهوهری ژﯾــﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑــﯚ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ﺑــﻪ ﺷــﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽ و ﺷــﯿﺮﯾﻦ ﺋــﻪﮔﺮاوه ،زۆر ﺟــﺎر ﻟــﻪ ﺑﯿــﺮی ﺋــﻪﭼﻮو ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﺑﻪﺳــﻪرھﺎﺗﻪ ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺧــﯚی و ﺑــﺎوﮐﯽ دوﺣــﻪوﺗﻮﭘﺶ ﻟــﻪ ﺳﻮرﺳــﻮر ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﺋﺎواﯾــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋــﻪو ﻧﺎوﭼــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﻣﻨــﺪاﯽ ﺋــﻪو ﻟــﻪ ﺗــﻪک ﺑﺎوﮐﯿﺪاﭼﯿﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪر ھﺎت ﮔﺮاوه ﺋﯿﺴـﺘﺎ ﻟـﻪ ھـﻪوراﻣﺎﻧﯿﺶ ھـﻪر ھـﻪﻣﺎن ﺑﻪﺳـﻪرھﺎت ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋﺎوﯾـﻪﮐﯽ ھـﻪوراﻣﺎن ﺋﻪﮔﺮﺘـﻪوه ،ﺋﻪﻣـﻪش داﺋﯿﻢ ﺋﻪﺑﻮه ﻣﺎﯾﻪی ﭘ ﮐﻪﻧﯿﻨﯽ ھﺎورﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪ. ﮐــﺎک ﺷــﺎﭘﻮر ﻓﯿــﺮوزی ﺑــﻪ زاراوهی ﮐــﻮردی ﮐﺮﻣﺎﺷــﺎﻧﯽ ،و ﺳــﯚراﻧﯽ و زﻣــﺎﻧﯽ ھــﻪوراﻣﯽ ﺋــﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻗﺴــﻪ ﺑﮑــﺎت ،ﺋــﻪو ﺑــﻪردهوام ھــﻪڵ ﭼــﻮن و روداوهﮐﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن و ھﺰی دوژﻣﻨﯽ رۆژاﻧﻪ ﻟﻪ دهﻓﺘﻪری ﯾﺎدداﺷﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮﯾﺪا ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳـﯽ ﺋﻪﻧﻮوﺳـﯿﻪوه ،ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺑـﻪ داﺧﻪوه روداوهﮐﺎﻧﯽ وهک ﺋﻪوﺟﯚره روﯾﺎن دا ﺑﺎس ﻧـﻪﮐﺮدووه ﻟـﻪ زۆر ﺷـﻮﻦ ﺑﯿﺠﮕـﻪ ﻟـﻪ رﮑـﻪوت و ﺧـﻮدی روداوهﮐـﺎن ﻧـﻪﺑﯿﺖ راﺳـﺘﻦ ﺧـﻮدی ﮔﺮاﻧﻪوهی ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﯿﭽﻪواﻧﻪ ﺋﻪوهی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﺑﺎﺳﯽ ﮐـﺮدوه ﺑـﻮه ،ھـﯿﭻ ﻧـﻪﺑﺖ ﺋﻪواﻧـﻪی ﻣـﻦ ﺑـﯚ ﺧـﯚم ﻟـﻪ ﮔـﻪل ﺑـﻮم زۆر ﺑـﻪ ﮐﻪﻣﯽ واﺑﻮن ﮐﻪ ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻟﻪ ﯾﺎداﺷﺘﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﮐﺮدوه ،ﺋـﻪو ﺑـﻪ ﺋﻪﻧﻘﻪﺳـﺖ روداوهﮐـﺎﻧﯽ ﺟـﯚرﮑﯿﺘﺮ ﮔاوهﺗـﻪوه ،زﯾـﺎده ﻟـﻪ ﺣـﻪد ﺑـﻪ ھﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪدا ھﻪﺪهﮔﻮﺗ ،ھﯿﭽﮑﺎت ﺑﺎﺳﯽ ﺷﮑﺴﺘﻪﮐﺎن ﻧﺎﮐﺎت ،ﻟﻪ ﺣﺎﯿﮑﺪا ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻟﻪ ﮐﺎﻣﯿﺎران دهﺳﺘﯽ ﮐﺮد ﺑﻪﺷـﻮرش ﺑـﻪم ﻟـﻪ ﺳﻪدان ﮐﯿﻠﻮﻣﯿﺘﺮ دورﺗﺮ و ﻟﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺎری راﻧﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﻪودﯾﻮی ﺳـﻨﻮری دهﺳـﺘﮑﺮد ﮔﺮﺳـﺎوه ،ﺋـﻪوهش ﺑـﯚ ﺧـﯚی ﻧﯿﺸـﺎﻧﯽ ﺷﮑﺴـﺘﻪ و ﭘﺎﺷﻪﮐﺸـﯽ ﺟﻮﻧﻪوهی ﮐﻮرد ﻟﻪ روژھﻪﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺑﻪم ﺋـﻪو وهک ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهی ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﮐـﺎدرﯾﮑﯽ ﭘﻠـﻪ ﺑـﻪرزی ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟـﻪ ﮐﺘﺒﻪﮐﺎﻧﯿـﺪا ھﯿﭽﮑﺎت ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪواﻧﻪ ﻧﺎﮐﺎت. ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺋﯿﺮادهﮐـﺎﻧﯿﺘﺮی ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﺋـﻪوهﺑﻮو ﮐـﻪ ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺋـﻪو ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺣﯿـﺰب ﺑـﻮو و ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺣﯿﺰﺑﻪوه دهﺳﻪﺗﮑﯽ زۆری ﭘﯿﺪراﺑﻮو ،ﺋﻪﺑﻮاﯾﻪت زۆر ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺑﺪاﯾﻪت ﺑﻪ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و رﮑﺨﺴﺘﻦ ،ﺑـﻪم ﺋﻪو ﮐﺎری ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪﻻوه ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﺑﻮو ھﻪﺗﺎﮐﻮو ﮐﺎدرهﮐﺎن و ﮐﺎری ﺗﻪﺷـﮑﯿﻼﺗﯽ ،ﺋﻪﻣـﻪش زۆر ﺟـﺎر ﺋـﻪﺑﻮه ھـﯚی ﻧـﺎﮐﯚﮐﯽ ﻟـﻪ ﻧﻮان ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن و ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ،ﺑﯿﺠﮕـﻪ ﻟـﻪ ﮐـﺎک ﺳـﻪدﯾﻖ ﺑﺎﺑـﺎﯾﯽ ،ﭘﻪرﭘﺮﺳـﻪﮐﺎﻧﯿﺘﺮی ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن زۆر ﺑﻪﮐـﻪﻣﯽ ﺋـﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ڕاو و ﺑﯚﭼـﻮﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑﻪﺳـﻪر ﮐــﺎک ﺷـﺎﭘﻮردا ﺑﺴـﻪﭘﻨﻦ ،ﺑـﻪ زۆری ﻣـﻞ ﮐــﻪﭼﯽ ﺋـﻪو ﺑـﻮون ،زۆر ﺟـﺎر ﻟـﻪ ﺟﮕــﺎی ﻧﯿﺸـــﺎﻧﺪاﻧﯽ ﭘﺮﯾﻨﺴـــﯿﭙﻪ ﺗﻪﺷـــﮑﯿﻼﺗﯿﻪﮐﺎن و ﻣﻮدﯾﺮﯾـــﻪت ،ﮐـــﺎک ﺷـــﺎﭘﻮر وهک رﯾـــﺶ ﺳـــﭙﯽ ھـــﻪوﯽ ﺋـــﻪدا داواﮐـــﺎری و ﻧﯿﺎزهﮐـــﺎﻧﯽ ﮐـــﺎدر و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن رﮏ ﺑﺨﺎت. زﺳﺘﺎﻧﯽ ١٣٦٤ﺣﺪﮐﺎ ﮐﻮﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﯽ ﺧﯚی ﮔﺮد ،ﭘﺎش ﮐﻮﻧﮕﺮه ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻧﻪﻗﯽ ﮐﻮﻣﯿﺴﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﮐﺮا .ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﮐﻪ وهک
140
ژﻧﺮاﻟﮑﯽ ﺑ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻟ ھﺎﺗﺒﻮو ،ﺋﻪم ﺟﮕﺎﮔﯚرﯾﻨﻪی ﭘ ﺑﺎش ﻧﻪﺑﻮو ،ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺋﻪو ﮐﻪﺳﮑﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﮑﺎر ﺑـﻮو و ﺑـ ھـﺰی ﺑﺴـﺘﻮون و دور ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎران ،ﻧﮕﻪران ﺑـﻮ ﮐـﻪ ﺋﯿﺘـﺮ ﺋـﻪو ﺋﯿﺤﺘـﺮام و ﻗـﻪدرهی ﻻی ﺧـﻪﮏ و ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺣﯿـﺰب ھﻪﯾﺒﻮو ،ﻧﺎﻣﻨﺖ و زۆر ﻟـﻪو ﺷـﺘﻪ ﺋﻪﺗﺮﺳـﺎ ،ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ﺋـﻪو ھﯚﯾﺎﻧـﻪی ﮐـﻪ ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﻟـﻪ ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎن و ھـﺰی ﺑﺴـﺘﻮون ﻧـﻪﻣﺎ ﺋﻪوهﺑﻮو ﮐﻪ ﻧﺎوﺑﺮاو زۆر ﺑﻪ ﮐﻪﻣﯽ ﺋﻪھﻤﺘﯽ ﺋﻪدا ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ،ﺋـﻪوهش زۆر ﺟـﺎر ﺋـﻪﺑﻮه ھـﯚﯾﯽ ﻧـﺎﮐﯚﮐﯽ ﻟـﻪ ﻧـﻮان ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر و ﮐﺎدرهﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﻪم دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰب ھﻪﺗﺎ ﺋﻪو دهﻣﻪ ھﻪر ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ﺑﻮون ﮐـﻪ ﺳـﻪرﮐﻪوﺗﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ھـﺰی ﺑﺴـﺘﻮون زﯾـﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﺑـﻪر ھـﻪﺑﻮوﻧﯽ ﮐﻪﺳـﮑﯽ وهک ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮره ﯾـﺎن ﺑﺎﺷـﺘﺮ ﺑـﻢ ﮐــﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﺑـﯚ ﺧـﯚی وای ﺑـﻪ دوﮐﺘـﻮر ﻗﺎﺳـﻤﻠﻮو و دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺣﯿــﺰب ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﺑﻮو، ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﭘﺎش ھﺰی ﺑﺴﺘﻮون ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر دواﺗﺮ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪﻗﺰ ﺋـﻪرﮐﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهھﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼﺎﻧـﻪی ﭘـ ﺳـﭙﯿﺮدرا .ﺑـﻪم ﺋـﻪوﯾﺶ ﺋﯿﺘـﺮ ﺑـﯚ ﺋـﻪو، ﻧﻪﺑﻮهوه ھﺰی ﺑﺴﺘﻮون ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک دﯾﺴـﺎن ﻧـﻪﻗﻞ ﮐﺮاﯾـﻪوه دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ،ﺑـﻪم دﯾﺴـﺎن ﺗﺎﻗـﻪﺗﯽ داﻧﯿﺸـﺘﻦ و ﻣﺎﻧـﻪوهی ﺑﻨﮑﻪی ﻧﻪﺑﻮو ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ رازی ﮐﺮدﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚ ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾـﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ رهواﻧـﻪی ﻧﺎوﭼـﻪی ﮐﺮﻣﺎﺷـﺎﻧﯽ ﺑﮑـﻪن، ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﮐﻪ ﺑﻪداﺧﻪو ﭘﺎش ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﻓﯿﺪاﮐﺎرﯾﻪی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ،ﺋﯿﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﺋﯿﺘﺮ ﮐﺎرﯾﺎن ﭘ ﻧﻪﻣﺎﺑﻮو وهک ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﻪو رﮕﺎوه ﺋـﻪو ﻟــﻪ ﮐــﯚﯽ ﺧﯚﯾــﺎن ﺋﻪﮐﻪﻧــﻪوه ،رازی ﺑﺒــﻮن ﺑــﻪ ﺋــﻪو ﺋﻪرﮐــﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳــﯿﺪاره و ھﻨــﺪﮏ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯿــﺎن ﺑــﯚ ﭘــﮏ ھﯿﻨــﺎﺑﻮو ،ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﭼﻪﻧــﺪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﮑﯿﺸﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﻪو ﮐﺎره ﻟﻪ ﺗﻪک ﺧﺴﺘﺒﻮو. ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻤﻪ واﺗﻪ ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﯾﻪک و ھﺰی زاﮔـﺮۆس ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ھـﻪوراﻣﺎن ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر و ﺗﯿﻤﻪﮐـﻪی ھﺎﺗﻨـﻪ ﺋـﻪو ﻧﺎوﭼـﻪ ﺑـﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎری ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ١و ھﯿﺰی ﺷﺎھﯚ ﺑﮕﻪرﻨﻪوه ﻧﻮﺧﯚی وت ،دواﯾـﯽ دهرﮐـﻪوت ﮐـﻪ دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻣﺌﻤﻮرﯾﺘﯿـﺎن ﭘـﯽ داوه ،ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾﻪﺗﻪﮐﻪﯾﺎن ﻧﮫﯿﻨﯽ ﺑﻮو ﺑﻪم ھﻪر زۆر زو ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪک ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮو. ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﮔﻪراﻧﻪوه ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪ ﻟﻪ ﺷﺎﺧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺗﻪﺷﮕﺎ و ﮐﻪﻟﻪﻗﻪﻧﺪی ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺎری ﭘﺎوه ﺗﻮﺷﯽ ﺷﻪرﮑﯽ ﻗﻮرس ﺑﻮﯾﻦ ،ﺑﻪ ھـﯚی ﺋﻪوﺷـﻪرهوه ھﻪم ﺋﻤﻪ ھﺰی زاﮔﺮۆس و ھﻪم ھﺰی ﺷﺎھﯚ و ﺗﯿﻤﻪﮐﻪی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻣﻪﺟﺒﻮر ﮐﺮاﯾﻦ ﻟﻪ ﺟﮕﺎی ﭼﯚﻧـﻪوه ﺑـﯚ ﻧﺎوﭼـﻪ ،ﭘﺎﺷﻪﮐﺸـﯽ ﺑﮑـﻪﯾﻦ و ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻗﻮرﺳﻪوه ﺑﮕﻪرﯾﻨﻪوه ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ دهرهﺗﻔ ﻟﻪ ھﻪوراﻣﺎن ،ﺋﯿﺘﺮ ھﻪﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﺰاﻧﻢ ﺋﻪو ﺗﯿﻤﻪی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﺋﻪو ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾﺘﻪی ﭘ ﺳﭙﺪراﺑﻮو ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻧﻪدا. ﮐﯚﻧﮕﺮهی ٨و دوﻪﺗﺒﻮﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻟﻪ ﮐﻮﻧﮕﺮهی ھﻪﺷﺘﻪﻣﯽ ﺧﻮﯾﺪا ﺑﻪ ھﯚی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻧﻮﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن ﺑﯚ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ
141
ﻟﯿﺴﺘﻪی ﻓﯿﮑﺲ ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪ و ﻟﻪ ﻻﯾﻪن دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮ ھﺎﺗﺒﻮه ﺋﺎراوه ،ﺗﻮوﺷـﯽ ﮐﺸـﻪی ﻧﻮﺧـﯚی ھـﺎت و ﭘـﺎش ﮐـﯚﻧﮕﺮه ﺳـﻪرهڕای ھـﻪوڵ و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ زۆری ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﺋـﻪو ﺣﯿﺰﺑـﻪ ﻟـﻪت ﺑـﻮو و ﻟـﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣـﺪا "ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﺮان رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺷﻮرﺷـﮕﯿﺮ" ﻟــﻪ داﯾــﮏ ﺑـﻮو ،ﮐــﺎک ﺷــﺎﭘﻮر ﯾـﻪﮐﮏ ﻟــﻪو ﮐﻪﺳــﺎﻧﻪ ﺑـﻮو ﺑــﺎﯽ ﺟﯿــﺎوهﺑﻮوی ھـﻪﺒﮋارد) .ﺑــﺎ ﺋــﻪوهش ﺑـﻢ ﮐﺎدرهﮐــﺎﻧﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﻟﻪ ﺟﻪرﯾﺎﻧﯽ ﻟﻪت ﺑﻮﻧﯽ ﺣﺪﮐﺎ ﺑﻪزۆری ﭼﻮﻧﻪ ﻻی ﺑﺎﯽ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﻮرﺷﮕﯿﺮ( ﮐﻮژراﻧﯽ ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﮐﻮژراﻧﯿـﺪا ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﮐﺮات ﺑـﺎﯽ رﺒﻪراﯾـﻪﺗﯽ ﺷﯚرﺷـﮕﺮ ﺑـﻮو ،ﺋـﻪو دهﻣـﻪ ﺑﻨﮑـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋـﻪوان ﻟــﻪ دۆــﻪ رهﻗــﻪی ﻧﺰدﯾــﮏ ﺷــﺎری راﻧﯿــﻪ دا ﺑــﻮو ،ﮐــﺎک ﺷــﺎﭘﻮر ھـﻪر ﻟــﻪ ﺋــﻪو دۆــﻪ ﻟــﻪ ژــﺮ ﭼﺎدرهﮐــﻪی ﺧﯚﯾــﺪا ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﻧﻮوﺳــﯿﻨﯽ ﯾﺎدداﺷﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دهواراﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ داﺑﻮوه ﮐﻪ ﮐﻪوﺗﻮﺗﻪ ﺑـﻪر دﺳـﺘﺮﮋی ﮐﻪﺳـﮏ ﯾـﺎن ﮐﻪﺳـﺎﻧﮏ ﮐـﻪ ﺋﯿﺴـﺘﺎش ﺑـﯚ ﻣـﻦ روون ﻧﻪﺑﻮﺗـﻪوه ﺋﻪواﻧﻪ چ ﮐﻪس و ﮐﻪﺳﺎﻧﮏ ﺑﻮون ﮐﻪ ﺋﻪو ﺗﺎواﻧﻪ ﮔﻪورهﯾﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا .ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﻮرﺳـﮕﺮ دهﺳـﺘﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺋﺮاﻧـﯽ ﻟﻪ ﺗﺮوری ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮردا ﺑﯿﻨﯽ و وای ﺑﻪ ﺧﻪﮏ ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﮑﻮژ ﯾﺎن ﺑﮑـﻮژاﻧﯽ ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﻣـﻦ ﭼﻪﻧـﺪ ﺗﯿـﻮرێ و ﺑﯚﭼـﻮﻧﮑﻢ ﺑﯿﺴــﺘﻮه ،ﺑــﻪم ﭼــﻮن ھﯿﭽﮑــﺎت ﭘــﻮﻟﯿﺲ و دادﮔــﺎ ﻟﮑﯚﻟﯿﻨــﻪوﮑﯽ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳــﺎﻧﻪی ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺋﻪوﮐﺮدهوهﻧــﻪﮐﺮاوه ،ﯾــﺎن ﺋﻪﮔــﻪرﯾﺶ ﮐﺮاﺑﺖ،ﺑــﻪ ﺋﻪﻧﻘﻪﺳﺖ ﺷﺎردراوه ،ﻣﻦ ﯾﺎن ھﻪرﮐﻪﺳﯿﺘﺮ ھﻪرﭼﯽ ﺑﻠﻦ ﯾﺎن ﮐﻪﺳﮑﯽ ﭘ ﺗﺎواﻧﺒـﺎر ﺑﮑـﻪﯾﻦ ﻧﺎﺑـﻪﺟ ﯾـﻪ ،ﺋﯿﺴـﺘﺎ ﮐـﻪ رﮑﺨﺴـﺘﻨﮏ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺷﯚرﺷﮕﯿﺮ ﻧﻪﻣﺎوه ﺣﺪﮐﺎ و ﺣﺪک ﺋﻪﺑﻮاﺖ و ﺋﻪﺑﺖ ھﯚی ﺋـﻪوﮐﺮدوه ﺗﺮورﯾﺴـﺘﯿﻪ ﺑـﯚ ﺧـﺰم و دۆﺳـﺖ ،ﺧـﻪﮑﮑﯽ زۆری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﮐﻪ ﻧﺎوی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮرﯾﺎن ﺑﯿﺴﺘﻮه ﯾﺎن ﺧﯚ ﻟﻪ ﻧﺰدﯾﮑﻪ دﯾﻮﯾﺎﻧﻪ ﻧﺎﺳﯿﻮﯾﺎﻧﻪ و ﺧﯚﺷـﯿﺎن وﯾﺴـﺘﻮه ﺑﻨﺎﺳـﻨﺖ .ﺑـﺎ ﺋـﻪوهش ﺑﻠـﻢ ﮐـﻪ ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﻓﯿﺮوزی ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﻧﻮ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات دا زۆر ﺑ ﮐﻪﺳﻪ ،ھﯿﭽﮑـﺎم ﻟـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪی ﮐـﺎک ﺷـﺎﭘﻮر ﻟـﻪ رﯾـﺰی ﺣﯿﺰﺑﺪا ﻧﯿﻦ و رهﻧﮕﻪ ھﻪر ﺋﻪو ﺑ ﮐﻪﺳﯿﻪی ﺋﻪو وای ﮐﺮدوه ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺟﻪﻧﺎﯾﻪﺗﯽ ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ ﺋﻪودا ﺑ دهﻧﮕﻦ. ﯾﺎدی ﮐﺎک ﺷﺎﭘﻮر ﻓﯿﺮوزی ھﻪردهم ﭘﯿﺮۆز و ﺑﻪرز ﺑﺖ! ﺧﺎﻟﯿﺪ درودی ھﺎوﯾﻨﯽ ٢٠١١ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﮐﻮرت ﮐﺮاوهﺗﻪوه
142
ﭘﻮﺧﺘی ژﯾﺎن و ﺑﺳرھﺎﺗﯽ ﺷھﯿﺪ ﻣﻻ ڕەﺳﻮڵ ﮔردی
ﮐم ﻧﯿﻦ ﺋو ﻣﺮۆﭬﺎﻧی ﮐ ھﻣﻮو ﺳـرو ﻣـﺎڵ و ﮔﯿـﺎن و ژﯾـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﻓﯿـﺪای ﺳـﺎﺗﮏ ﺧﯚﺷـﯽ و ﺋـﺎزادی ﺑـﯚ ﮔﻟﮐﯾـﺎن دەﮐن .ﺷـھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮڵ ﮔردی ﯾﮐﮏ ﻟو ﺗﮑﯚﺷـراﻧی ﮔﻟﮐﻣـﺎن ﺑـﻮو ﮐ ﺑـﯚ وەدەﺳـﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋـﺎزادی ﺑـﯚ ﮔﻟﮐی ﻟ ھـﯿﭻ ﻓﯿـﺪاﮐﺎریﯾک درﯾﺨـﯽ ﻧﺎﮐﺎو ٣٥ﺳﺎڵ ﻟ ﺗﻣﻧﯽ ﺳرﺑرزاﻧی ﺧﯚی ﻓﯿﺪای ﺋو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ دەﮐﺎ ﮐ ﺑﺎوڕەی ﭘ ھﺑﻮو. ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﮔﻮﻧــﺪی ﺷــﯿﻨﺎوﯽ ﺳــرﺑ ﻧــﺎوﭼی ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ﻟ ﺳــﺎﯽ ١٣١١ی ھﺗــﺎوی واﺗ ٨٠ ﺳــﺎڵ ﻟ ﻣو ﭘــﺶ ﻟ ﺑﻨﻣﺎﯾﮐﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪی ھﺎﺗﺒﯚە ﺳر ﮔﯚرﭘﺎﻧﯽ ژﯾﺎن و ﺧﺑﺎت. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﺑ دەﺳﺘﻮوری دەرەﺑﮔﮐﺎن ﻟ زۆر ﺣﻮﺟﺮەی ﻧﺎوﭼی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر دەر ﮐـﺮا ،ﺗﻧﯿـﺎ ﺑ ﺧـﺎﺗﺮی ﺋوەی ﮐ ڕاﺳـﺘﯽ دەﮔــﻮت و ﺟﻮوﺗﯿــﺎراﻧﯽ ﺑ دژی دەرەﺑﮔﮐــﺎن روون دەﮐــﺮدەوە و ھــﺎﻧﯽ دەدان ﮐ ﻧﭼــﻨ ژــﺮ ﺑــﺎری زوــﻢ و زۆری ﺋوان و ﺑﮕﺎرﯾــﺎن ﺑــﯚ ﻧﮐن. ﺑم ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮐﯚﯽ ﻧداو ﺑو ﺣـﺎش ﺗـﻮاﻧﯽ زۆر زوو ﭘﻠﮐـﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ دەرﺳـﯽ ﺋـﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﺒـی ،ھر ﺑ وەش ڕازی ﻧﺑـﻮو و ﻟ ﭘﻧﺎ دەرﺳﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑ ﺷﻮەی ﻣﻮﺗﻓرﯾﻘ ﻣدڕەﮐﯽ ٦ی ﺳرەﺗﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﻗدﯾﻢ وەرﮔﺮێ. ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮوﯽ ﮔردی ھﻨــﺪﮏ ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧــﺪی ﺑرﺟﺳــﺘی ھﺑــﻮون ﮐ ﺋوﯾــﺎن ﻟ ﻻی ﺧﮑــﯽ ھژارو زەﺣﻤﺗﮑﺸــﯽ ﻧــﺎوﭼ ﺧﯚﺷوﯾﺴﺖ ﮐﺮدﺑﻮو .ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﮑﯽ رووﻧﺎﮐﺒﯿﺮو ،دژی ﺋﺎﻏﺎو دەرەﺑگ و ﺳﺎواﮐﯽﯾﮐﺎن و ھﻣﻮو زاﻤﮐﺎن ﺑﻮو .ﺑ ﭘﭽواﻧ
143
دۆﺳﺘﯽ ھﺗﺎ ﺳر وەﻓﺎداری ھژاران و زەﺣﻤﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﺑﺪەرەﺗﺎن و ﺑ ﻧوا ﺑﻮو. ﻟ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﮑﺎری دا زۆر ﮐﺘﺐ و ﮔﯚﭬﺎری ﺑ ﮐﮑﯽ دەﺧﻮﻨﺪوە .رادﯾﯚﮐﺎﻧﯽ ﺋﺮان و دەرەوەی ﮔـﻮێ ﻟﺮادەﮔـﺮت و ﻟ وەزﻋـﯽ دﻧﯿـﺎ ﺋﺎﮔـﺎدار دەﺑﻮو .ﺋو ﺧﻮﻨﺪﻧوەﯾ و ﮔﻮﮕﺮﺗﻨ ﺑﻮو ﺑ ھﯚی ﺋوە ﮐ ﻣﺸﮏ و ﺑﯿﺮی ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﺳﻨﻮوری ﻧﺎوﭼی ﺧﯚی ﺑﺒێ و وﺗـﺎن و ﮔﻻن و ﺧﺑﺎﺗﯽ رەواﯾﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻨﺎﺳ و ﻣﺸﮑﯽ ﺧﯚی ﺑ ﺑﯿﺮی ﺷﯚڕﺷﮕاﻧ و دژ ﺑ زۆرداری و ﮐﯚﻧﭘرەﺳﺘﯽ ﭼﮐﺪار ﺑﮑﺎ. ﺑ دوای ﺗﻗﺴﯿﻤﯽ زەوی و زار دا ﻟ ﮔﻮﻧـﺪی ﮔزﮔﺳـﮏ ﺑ دەﺳـﺘﻮوری ﻣﻻرەﺳـﻮوڵ ﻟـﺪاﻧﮑﯽ ﺑـﺎش ﺋﺎراﺳـﺘی ﺳـرو ﮔـﻮﻼﮐﯽ ژاﻧـﺪارم و ﺳﺎواﮐﯿﮐﺎﻧﯽ رﮋﻤﯽ ﺷﺎ ﮐﺮا ،ﮐ دەﯾﺎﻧﮫوﯾﺴﺖ ﺑ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ دەرەﺑﮔﮐﺎن و ﺑ دژی زەﺣﻤﺗﮑﺸﺎن دەﺳﺖ ﺑ ﮐﺎری ﺑرﻧﺎﻣی زەوی و زار ﺑﮑن. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮڵ ﮔردی ﮐﺳﺎﯾﺗﯽﯾﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙروەری ﺷﯚرﺷﮕﯿﺮ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﮐﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﻮو ﮐ ﺑ ﺷـﯿﻮازﮑﯽ زۆر ﺟـﻮان و راﺳـﺖ ﻟ ﺋﺎﯾﯿﻦ ﺗﮕﯾﺸﺘﺒﻮوو ،ﺑﺎوەڕی ﺑو ﺧﻮراﻓﺎﺗ ﻧ ﺑﻮو ﮐ ھﺎﺗﯚﺗ ﻧﺎو ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘﯿﺮۆزی ﺋﯿﺴﻼم. ﺑ ھﯿﭻ ﺟﯚر ﻟ ﮔڵ ﺗﻮﻧﺪ و ﺗﯿﮋی ﻧﺑﻮو ،ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻋﯿﺒﺎدەﺗﯽ ﺧـﯚی ﻟ ھـﯿﭻ ﺷـراﯾﺘﮑﺪا ﺗرک ﻧﮐـﺮد .ﺋو ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ دەم ﺑﺧﻧـﺪە، ﭘﺎک و ﺧﺎوﻦ ،ﺑﺳداﻗت ،ﺧﺰم دۆﺳﺖ ،ﺷﯚرﺷﮕﺮﮑﯽ ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻧﺎس ،ﻧﺗﺮس و ﺋﺎزا ،داوﻦ ﭘﺎک و ﮔلدۆﺳﺖ و ﻣﯿﮫﺮەﺑﺎن ﺑﻮو. ﺋو ﮐﺳﺎﯾﺗﯽﯾﮐﯽ زۆر ﺑرﺰ ﺑﻮو و ﻗت ﺣﺎزر ﻧﺑﻮو ﺑ رﺰی ﺑ ﮐس ﺑﮑﺎ .ﺗﺣﻣﻮوﻟﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﺟﯿﺎوازی دەﮐﺮد ،ھﺗﺎ ﺋو ﮐـﺎﺗی ﮐس ﯾﺎن ﻻﯾﻧﯽ ﺑراﻧﺒر ﺳﻨﻮوری ﺧﯚی دەﭘﺎراﺳـﺖ و راﺳـﺘﯽﯾﮐﺎﻧﯽ وەک ﺧـﯚی ﺑﯾـﺎن دەﮐـﺮد و ﺑرـﺰی ﺑﮐـﺎر ﻧدەھﻨـﺎ .ﺋو ﺑ ھـﯿﭻ ﺟﯚر ﻟ ﺑراﺑر زوﻢ و زۆروو ﻧﺎﻋداﺗﯿﺪا ﺗﺳﻠﯿﻢ ﻧدەﺑﻮو. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی دوای ﮐﻮدﺗﺎی ٢٨ی ﮔﻻوﮋی ﺳﺎﯽ ٣٢روو دەﮐﺎﺗ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾوە. ﻟ ﺳﺎﯽ ١٣٤٠ی ھﺗﺎوﯾـﺪا ژﯾـﺎﻧﯽ ھـﺎوﺑش ﻟ ﮔڵ ﺧـﺎﺗﻮو ﺋﺎﯾﺸـ دەوراﻧـﯽ ﭘـﮏ دﻨـﯽ ﮐ ﺑرھﻣـﯽ ﺋو ژﯾـﺎﻧ ﭼـﻮار ﮐـﻮڕو ﺳـ ﮐﭽـﯽ ﻟﺪەﮐوﺘوە. ھروەھﺎ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٣٤٠دا دەﺑﺘ ﺋﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﻟوﻣـﺎوەﯾ دا ﺗﺎدەﮔـﺎﺗ ڕاﭘڕﯾﻨـﯽ ﺳـﺎﮐﺎﻧﯽ ٤٧، ٤٦وەک ﮐﺳــﮑﯽ ﭼــﺎﻻک و ﺋﻧــﺪامو ﺑرﭘﺮﺳــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ ﻟو ﻧــﺎوﭼﯾدا ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ھﺑــﻮوە و ھﺎوﮐــﺎری ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻋﺮاﻗﯿﺸــﯽ ﮐــﺮدوە و ﺗﻧــﺎﻧت ﻟ زۆر ﺑــﻮاردا ﻟ ﮔڵ ﺋﺣــﻤد ﺗﯚﻓﯿــﻖ ھــﺎوڕا ﻧــﺎﺑ و ﺋوەش دەﺑــﺘ ھــﯚی ﺋوەی ﮐ ﻟ ﮐــﺎری ﺣﯿﺰﺑﯿــﺪا ﮐﺸــی ﺑــﯚ دروﺳــﺖ ﺑﮑﺮێ. ﺑ دوای راﭘڕﯾﻨﯽ ﺳﺎﮐﺎﻧﯽ ٤٧، ٤٦دا ﺑﺷﮑﯽ زۆر ﻟ ﺋﻧﺪاﻣﺎنو ﻻﯾﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﮐوﺗﻨ زﯾﻨﺪان .ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﯾﮐﮏ ﻟو ﮐﺳﺎﻧ ﺑﻮو ﮐ ﮔﯿﺮاوو رەواﻧی زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺟﺪﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﮐﺮا .ﭘﺎش ﺋﺷﮑﻧﺠﯾﮐﯽ زۆر ﻧﺎردﯾﺎﻧ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ورﻣ و ﭼﻧﺪ
144
ﻣﺎﻧﮕــﮏ ﻟ ژــﺮ ﺳــﺧﺘﺮﯾﻦ ﺋﺷــﮑﻧﺠﮐﺎﻧﯽ ﺳــﺎواﮐﺪا ﺧــﯚی ڕاﮔــﺮت و ﺑرﺑرەﮐــﺎﻧﯽ ﮐــﺮد .ﺑ ھــﯚی ﺋم ﺋﺷــﮑﻧﺠ ﺳــﺧﺘوە ﯾﮐــﮏ ﻟ ﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎﻧی ﮐوﺗﺒﯚﺳروو ﺑ ﺑﺎﺷﯽ ﻧﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﭘﯽ ﺑﺒﯿﻨ. ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﭘﯿﺎوی رۆژی ﺗﻧﮕﺎﻧ ﺑﻮو .ﻗت ﺋﺷﮑﻧﺠ و ﺋﺎزار ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﯿـﺮادەی ﭘـﯚﯾﯿﻨﯽ ﺋو ﺗﮑﯚﺷـرەی دﻤـﻮﮐات ﺗـﮏ ﺑﺸـﮑﻨ. ﺳر ﺋﻧﺠﺎم رﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎ ﻧﺰﯾﮏ ﺑ ﭼﻮار ﺳـﺎڵ ﺣـﻮﮐﻤﯽ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﺑـﯚ ﺑـیﯾوە .وەک ﺑـﯚ ﺧـﯚی دەﯾﮕـاﯾوە :ﻟ زﯾﻨـﺪان دا ﭼـﻮﻧﮑ ﻟ ﺳـر ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﯿﺮاﺑﻮو ،رﺰﮑﯽ زۆری ﻟ ﻻﯾن زﯾﻨﺪاﻧﯿﮐﺎن ﺑﯚ دادەﻧﺮا. ﺑﯚ ﺋﯿﺴﭙﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﮐﺎروﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟ دەوراﻧﯽ رژﻤﯽ ﭘھﻠوﯾﺪا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﮐﺘﺒﯽ ) ﭼـﭗ در اﯾـﺮان ﺑ رواﯾﺖ اﺳﻨﺎد ﺳﺎواک ،ﺣﺰب دﻣـﻮﮐﺮات ﮐﺮدﺳـﺘﺎن ﺟﻠـﺪ اول( ﺑﮑﯾـﻦ ﮐ ﻟ ﻻﭘرەﮐـﺎﻧﯽ ٣٣٤،٣٣٣،٣٠٥،٢٩٨،٢٩٧،٢٩٦،٢٩٠،٢٨٩،٢٨٨ دا ،دوژﻣﻨﮐی ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟو ﮐﺎﺗﯿﺪا دەﮐﺎ. ﻟ ﺳــرەﺗﺎی دەﺳــﺘﭙﮑﺮدﻧﯽ ﺷﯚڕﺷــﯽ ﮔﻻﻧــﯽ ﺋــﺮان ﻟ ﺳــﺎﯽ ١٣٥٧ی ھﺗﺎوﯾــﺪا ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮوﯽ ﮔردی ﮔﺷــﺎﯾوەو ﺋو رۆژەی ﺋﺎرەزووی دەﮐﺮد و ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ دەﮐﺮد ھﺎﺗ دی .ﺋو ﺑ ﺗواوی وﺟﻮدی ﯾوە ﮐوﺗ ﻓﻋﺎﻟﯿت و ﺗﮑﯚﺷﺎن .رۆژ رۆژی ﻣﻻرەﺳـﻮوڵ ﺑـﻮو. ﺧﮑﯽ ھﺎن دەدا ﮐ دوا ﺋﺎﺳوارەﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﮔﻧﺪەﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯽ ﻟ ﻧﻮ ﺑرن و دەﺳﺖ ﺑ ﺳر داﻣﻮ دەزﮔﺎ ﺣﮑﻮﻣﯿﮐﺎن داﺑﮕﺮن. ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﯽ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﻟ ﻧﺎوﭼی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر دا ﺑ ﺟﯚرﮏ ﺑﻮو ﮐ ژن و ﭘﯿﺎو ،ﭘﯿﺮو ﻻو ﻟ دەوری ﮐـﯚ دەﺑـﻮوﻧوە ،ﺋوﯾـﺶ ﻟ ھﻣـﻮو دەرﻓﺗﮏ دا ﻗﺴی ﺑﯚ دەﮐﺮدن .ﻟ ﮔڵ ﭘﯾﺪا ﺑـﻮوﻧﯽ ﺷـﻨ ﺑـﺎی ﺋـﺎزادی و زﯾﻨـﺪوو ﺑـﻮوﻧوەی رﮑﺨﺮاوەﮐـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ،ﻣﻻرەﺳـﻮوڵ وەل ﺋﻧﺪاﻣﮑﯽ دﺴﯚز و ﭼﺎﻻک و ﺗﮑﯚﺷری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐات ﻧﺧﺸﯽ ﺧﯚی ﺑ ﭼﺎﮐﯽ ﮔاو ﻟ ﻧﺰﯾﮑوە ﻟﮔڵ رﺒڕاﯾﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﭘﻮەﻧﺪی ﮔﺮت. ﻟﮔڵ داﻣزراﻧﯽ رﮑﺨﺮاوی ﺣﯿﺰب ﻟ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ﺑ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺋو رﮑﺨﺮاوەﯾ ھﺒﮋـﺮدراو ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺑﻮﭼـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟ ﻣڕ ﻧﺎﺳـﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘـ ﮐـﺮد .ﻟ ﺟﮋﻧـﯽ ٢٥ی ﮔﻻوـﮋی ﺳـﺎﯽ ١٣٥٨ی ھﺗـﺎوی ،واﺗ ٣٤ ھﻣـﯿﻦ ﺳـﺎﺮۆژی داﻣزراﻧـﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐات وەک ﻧــﻮﻨری ﮐﺮﮑــﺎران و ﺟﻮوﺗﯿــﺎران و زەﺣﻤﺗﮑﺸــﺎن ﺑــﯚ ﺧﮑــﯽ دواو ﭘﯾﻤــﺎﻧﯽ ﻧــﻮێ ﮐــﺮدەوە ﮐ ھﺗــﺎ ﺋــﺎﺧﺮﯾﻦ ﺳﺎﺗﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻟو ﺣﯿﺰﺑ و ﻟ دەﺳﺘﮑوﺗﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دەﮐﺎ .ﮐ ﺑﺣق ﺋو ﺑﻨﯿی ﺧﯚی ﺑﺑﺎﺷﯽ ﺑﺟھﻨﺎ . ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳـﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﻻﯾن ﻧـﺎﺣزاﻧﯽ ﺣﯿـﺰﺑوە زۆری ھوڵ ﺑـﯚ درا ﮐ ﺣﯿـﺰب ﺑ ﺟـ ﺑـ .زۆر ﺑرﭼﺳـﭙﯽ ﻧـﺎڕەوای ﻟـﺪرا، ﺑم ڕاﺳــﺘﯿﮐی ﺋوە ﺑــﻮو ﮐ ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ دارــﮏ ﻧﺑــﻮو ﮐ ﺑم ﺑﺎﯾــﺎﻧ ﺑــﻠرزێ .ﺋو ﮐﺳــﮏ ﻧﺑــﻮو ﮐــﯚڵ ﺑــﺪاو ﺳــﻧﮕر ﭼــﯚڵ ﺑﮑــﺎ. ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ھر ﺷﺘﮏ ﭘ راﺳﺖ ﺑﻮاﯾ دﯾﻔﺎﻋﯽ ﻟ دەﮐﺮد .ﺑﯚی ﮔﺮﯾﻨﮓ ﻧﺑﻮو ﻟﮔڵ ﮐ ﺑڕەوڕوو ﺑ و ﻟﮔڵ ﮐ ﻣﻮﺑﺎرزە ﺑﮑﺎ . ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﺑ ڕاﺳﺘﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﮑﯽ ﻗﺴ ﺧﯚش ﺑﻮو ،زۆر ﻣﺟﻠﯿﺴﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺑ ﻗﺴی ﺧﯚش دەرازاﻧﺪوە .ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﮑﯽ روح ﺳﻮوک و ﭘﺎک و
145
ﺧﺎوﻦ ﺑﻮو .ﺋواﻧی ﻟ ﻧﺰﯾﮑوە دﯾﺘﺒﻮوﯾﺎن ﺷﺎھﯿﺪی ﺑﯚ ﺋو راﺳﺘﯽ ﯾ دەدەن .ﺋو زۆر ڕﻗﯽ ﻟ ڕﯾﺶ ﺑـﻮو ،دەﯾﮕـﻮت ڕﯾـﺶ ﻣـﺮۆڤ ﻣـﺮچ و ﻣﯚن دەﮐﺎ. ﺋو ﻟﮔڵ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﯽ ﻗــﺎزاﻧﺞ وﯾﺴــﺖ و ھﻟﭙرەﺳــﺖ و ﻟﮔڵ ﺋو ﮐﺳــﺎﻧی ﮐ ﻟ ﺑــﺎری ﺋﺧﻼﻗــﯿوە داوــﻦ ﭘــﺎک ﻧﺑــﻮون ﺑ ﺗﻮﻧــﺪی ﺑرﺑرەﮐﺎﻧﯽ دەﮐﺮدو ﺋو ﺟﯚرە ﮐﺳﺎﻧی رﯾﺴﻮا دەﮐﺮد. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟ رﮑوﺗﯽ ) ١٣٥٩ / ٣ / ١٠ﺗﺎ (١٣٥٩ / ٣ / ٢٠ﯾک دەورەی ﺗﺷﮑﯿﻼﺗﯽ دﯾﻮە. ﻟ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺳــﺎﯽ ٥٨ﺗــﺎ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﯽ ﺳــﺎﯽ ٦٢ﺑ ھــﯚی دەﻧــﮓ داﻧــﯽ ﻧــﻮﻨراﻧﯽ ﺑﺷــﺪار ﻟ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴــﮐﺎن ﺑ ﺋﻧــﺪاﻣﯽ ﮐــﯚﻣﯿﺘی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ھﺒﮋــﺮدراو دوای ﺗﻗﺴــﯿﻤﯽ ﮐــﺎر ﻟ ﻻﯾن ﮐــﯚﻣﯿﺘی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧوە ھﺗــﺎ رﮑوﺗــﯽ ١ی ﺧــﺎﮐﻟﻮەی ﺳــﺎﯽ ٦٣ﺑ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﭘﯿﺮاﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر دﯾﺎری ﮐﺮا. ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﻟو ﻣﺎوەﯾ دا ﻟﮔڵ ﮔﯿﺮو ﮔﺮﻓﺘﯽ زۆر ﺋﺳﺎﺳﯽ ﺑرە و روو ﺑﻮو ﮐ ھﻨﺪﮏ ﻟ ﻧﺎﺣزاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐات ﻟو ﻣﺒﻧـﺪە دا دەﯾﺎﻧﺨﻮﻘﺎﻧﺪ ﮐ ھﻣﻮوی ﺑ زەرەری ﺣﯿﺰب و ﮔل ﺗواو دەﺑﻮو .ﺋو ﻣﺎوەﯾ ﻗﯚﯽ ھﯿﻤﻤﺗـﯽ ﻟـ ھﻤـﺎﯽ و ﻟ ﺑراﺑر ﺋو ﺟـﯚرە ﮐﺳــﺎﻧ دا دەﺳــﺘﯽ داﯾ ﻓﻋــﺎﻟﯿﯿت و ﺗﮑﯚﺷــﺎن .ﮔﻮﻧــﺪ ﺑ ﮔﻮﻧــﺪو ﻧــﺎوﭼ ﺑ ﻧــﺎوﭼ ﮔڕاو ﺗﺑﻠﯿﻐــﺎﺗﯽ ﮐــﺮد ﺗــﺎ روﮐــﺎری دزــﻮی ﺋو ھﻟﭙرەﺳﺘﺎﻧ ﺑ ﺧﮏ ﺑﻨﺎﺳﻨ. ﺑ راﺳﺘﯽ ﻟو ﻣﺎوەﯾ دا زۆر ڕەﻧﺠﯽ ﮐﺸﺎو زۆری ﮐﺎر ﮐﺮد ﺗـﺎ ﺗـﻮاﻧﯽ ﺑ ھﺎوﮐـﺎری ھﻨـﺪﮏ ﮐـﺎدری دﯾـﮑی دﺴـﯚزی ﺣﯿـﺰب ،ﺋو ﺗـﺎﻗﻤ ﺳرﻟﺸﻮاوە واﺗ ) :رەﺣﻤﺎن ﮐرﯾﻤﯽ و دارودەﺳﺘﮐی( ﺑ ﺣﯿﺰب و ﮔل ﺑﻨﺎﺳﻨ و ﻟ ﻗﺎوﯾﺎن ﺑﺪا. ﮐﺎﺗــﮏ ﺋو راﺳــﺘﯽ ﯾ ﺑ ﺑﺎﺷــﯽ ﺧــﯚ دەردەﺧــﺎو ھﺳــﺖ ﭘــﺪەﮐﺮێ و ڕادەی دﻟﺴــﯚزی ،ﺧــﯚراﮔﺮی ،ﺑﺗﺣﻣﻤــﻮﻟﯽ ،ﻧﺑزی ،ﺳــداﻗﺗﻮو ﺑﻮﺮﯾﮐی ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی دەﻧﺮﺧﻨﺪرێ ﮐ ﮔﻮێ ڕاﺑﮕﺮﯾﻦ ﺑـﯚ وﺗ ﺑ ﻧﺮﺧﮐـﺎﻧﯽ ﺷـھﯿﺪ دﮐﺘﯚرﺳـﺎدق ﺷـرەﻓﮑﻧﺪی ﺳـﮑﺮﺗﺮی ﮔﺸـﺘﯽ ﺋوﮐﺎﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻟ ﭘﺮﺳی ﺋو ﺗﮑﯚﺷرەرە دا ،ﮐ ﻟ ﺳﺎﻟﯚﻧﯽ ﺑﻨﮑی دەﻓﺘری ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﺑرﻮەﭼﻮو. ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮول ﮐــﺎدرﮑﯽ ﺑ ﺋزﻣــﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯽ -ﺗﺷــﮑﯿﻼﺗﯽ ﺑــﻮو ﮐ زۆر زوو دەﯾﺘــﻮاﻧﯽ ﺟﮕــﺎی ﺧــﯚی و ﺣﯿــﺰﺑﮐی ﻟ ﻧــﻮ دــﯽ زەﺣﻤﺗﮑﺸﺎﻧﯽ ﺷﺎرو ﻻدێ دا ﺑﮑﺎﺗوە. ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﻣﯾــﺪاﻧﯽ ﺷــڕو ﺑرﺑرەﮐــﺎﻧﯽ ﺑ دژی ﺟــﺎش و ﭘﺎﺳــﺪارەﮐﺎﻧﯿﺶ دا ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﮑﯽ ﺑ ﻏﯿــﺮەت و ﺑ ﺷــھﺎﻣت ﺑــﻮو. ﺷرەﮐﺎﻧﯽ ﺋو دەﻣﯽ ﻧﺎوﭼی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ھﻣﻮوﯾﺎن ﺷﺎھﯿﺪی ﺑﯚ ورەی ﺑرزی ﻣﻻ رەﺳﻮوڵ دەدەن. ﺷڕی ﺟڕان و ﮔﻮﻧﺪی دەﺷﺘﯽ ﮔﻧﻤﺎن و زۆر ﺷڕی دﯾﮑ ﺋوەﻣﺎن وەﺑﯿﺮ دﻨﻨوە ﮐ ﭼﯚن ﺷھﯿﺪ ﻣﻻ رەﺳﻮوڵ ﻟ ﮔڵ ﭘﺸﻤرﮔﮐﺎﻧﯽ
146
ھﺎوﺳﻧﮕری ،ﺳﻧﮕری دەﮔﺮت و ﺑواو ھﯿﻤﻤﺗﯽ دەداﻧ .ﻟ ھر ﺷﻮﻨﮏ دا ﺑ دژی ﺣﯿﺰب ھﻮﺴﺘﮑﯽ ﻧﺎڕەوا ﮔﯿﺮاﺑـﺎ ،ﻣﻻ رەﺳـﻮوڵ ﺑش ﺑ ﺣﺎﯽ ﺧﯚی ﺋوەی ﻟ دەﺳﺘﯽ ھﺎﺗﺒﺎ ﺑﯚ ﺑرﭘرچ داﻧوەی ﺗﺪەﮐﯚﺷﺎ. ﻟ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺧرﻣﺎﻧﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٦٣ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﮔڵ ﮐـﺎک ﺳـﯾﺪﻋﻟﯽ ھﺎﺷـﻤﯽ ﺑـﯚ ﺳـرداﻧﯽ ﻣـﺎڵ و ﻣﻨـﺪاڵ دەﮔرـﺘوە ﺑﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﯚ ﺷــﺎرۆﭼﮑی ژاراوێ .دوژﻣــﻦ ﺑــﯚ زەرﺑ ﻟــﺪان ﻟ ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ ﮔردی و ﺑــﺎﻗﯽ ﺗﮑﯚﺷــراﻧﯽ رﮕــﺎی ڕزﮔــﺎرﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑردەوام ﻟ ﭘﯿﻼن داﻧﺎﻧوە داﺑﻮەو ﻟ دەرﻓﺗﮏ ﮔراوە ﺑﯚ ﺋوەی ﻟ داوﯾﺎن ﺑﺨﺎ .ﺳرەﻧﺠﺎم ڕژﻤﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﺑ ھـﯚی ﭼﻧـﺪ ﺟﺎﺷــﯽ ﺳﻧﮕﺳــری ﮐ ﭘﻮەﻧــﺪی دوﻻﯾﻧﯾــﺎن ھﺑــﻮو ﻟ ﮔڵ رژﻤــﯽ ﺋــﺮان و ﻋــﺮاق ،ﭘــﯿﻼﻧﮐی ﺟﺒﺟــ دەﮐــﺮێ و ﮐﺎﺗــﮏ ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ و ﮐــﺎک ﺳــﯾﺪ ﻋﻟــﯽ ھﺎﺷــﻤﯽ ﻟ ﺳﻧﮕﺳــر ﻣﯿــﻮاﻧﯽ ﮐــﺎک ﻗﺎدرﻻﺟــﺎﻧﯽ دەﺑــﻦ ،ﺷــوێ دەورەﯾــﺎن دەدرێ و ﻟ ﭼــﻮار ﻻوە ﻟ ﺳرﺑﺎﻧﯽ و ﻟ ﺣوﺷڕا دەﺳﮋﯾﺎن ﻟـﺪەﮐﺮێ ،ﺑھـﯚی ﺋو ﺗﻗﻟﮑـﺮدﻧوە ﺑداﺧوە ﮐـﺎک ﻗﺎدرﻻﺟـﺎﻧﯽ ﺷـھﯿﺪ دەﮐـﺮێ و ﻣﻻرەﺳـﻮوڵ ﮔردی و ﮐــﺎک ﺳــﯾﺪﻋﻟﯽ ھﺎﺷــﻤﯽ ﺑﺮﯾﻨــﺪار دەﮐــﺮﻦ ،ﮐ ﺑداﺧوە ﮐــﺎک ﺳــﯾﺪﻋﻟﯽ ھﺎﺷــﻤﯽ ﺑ ھــﯚی ﻗﻮرﺳــﯽ ﺑــﺮﯾﻨﮐی ،ﻻﻗﮐی دەﺑﯾﺘوەو ﺋﻧﺪاﻣﮑﯽ ﻟﺷﯽ ﺧﯚی ﻟ دەﺳﺖ دەدا. ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﺳرەﺗﺎی ﺳﺎﯽ ١٣٦٣ی ھﺗﺎوی ﺗـﺎ ﮐـﯚﻧﮕﺮەی ٧ﻟﺳـر داوای ﮐـﯚﻣﯿﺘی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﮐـﺎری ﻗزاﯾـﯽ ﻟو ﮐﯚﻣﯿﺘﯾ وە ﺋﺳـﺘﯚ ﮔـﺮت .ﭘﺎﺷـﺎن ﻟ ﺳـر ﺑﯾـﺎری ﮐﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ_ ﻧﯿﺰاﻣـﯽ و ﻣـﻮاﻓﻘﺗﯽ ﮐـﯚﻣﯾﺗﯽ ﻟ ﺑﺷـﯽ ﻗزاﯾـﯽ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ﺣﯿﺰب دا ﮐﺎری ﺑڕﻮە ﺑﺮد. دواﺗﺮ ﻟ ﺳر ﭘﺸﻨﯿﺎری ﮐﯚﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﯽ ﮐـﯚﻣﯾﺗﯽ و ﻣـﻮاﻓﻘﺗﯽ دەﻓـﺘری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟ ﺳـرەﺗﺎی ﺳـﺎﯽ ٦٧واﺗ رﮑوﺗـﯽ ١٣٦٧ / ٧ / ١ وەک ﺑرﭘﺮﺳــﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸــﮕﺎ دﯾــﺎری ﮐــﺮا .ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮوڵ ﻟو ﺋﯚرﮔــﺎﻧش دا ﻟﮔڵ ﮐم ﺋﻧــﺪاﻣﮐﺎن و ﻧﻗﻮﺳــﺘﺎﻧﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿــﺰب وەک ﺑﺎوﮐﮑﯽ دﺴﯚز دەﺟﻮوﯾوە و ﮔﻮﯽ ﺑﯚ دەردو ﺋﺎزارەﮐﺎﻧﯽ ﺋوان رادەﮔﺮت و ﺋرﮐﯽ ﺧﯚی ﻟ ﻣڕ ﭘاﮔﯾﺸﺘﻨﯽ ﮐﺎرو ﺑـﺎری ﺋوان زۆر ﺑ ﺑﺎﺷﯽ ﺑڕﯾﻮە دەﺑﺮد .ﺑﯚ روون ﺑﻮوﻧوەی ﮐﺎری دﺴﻮزاﻧی ﺋو ﻟو ﺋﯚرﮔﺎﻧ دا رەﻧﮕ ھر ﺋوەﻧﺪە ﺑس ﺑ ﮐ ﮔـﻮێ ﻟ ﺑﯿـﺮەوەری ﮐـﺎک ﻣﺤﻣــﻤد ﻓﻗــ ﻋﻟــﯽ ﯾﮐــﮏ ﻟ ھﺎوﺳــﻧﮕراﻧﯽ ﺋو ﻟو ﺋﯚرﮔــﺎﻧدا راﺑﮕﯿــﺮێ ﮐ ﻟ ﻻﭘرەﯾﮐــﺪا ﺑــﯚ ﯾــﺎدی ٢٠ﺳــﺎی ﺷــھﯿﺪ ﺑــﯚ ﺑﻨﻣﺎی ﮔردی ﻧﺎردوە و ﺧﯚی ﺑ ﻗﻮﺗﺎﺑﯽ ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮل ﮔردی ﻧﺎﺳﺎﻧﺪوە. ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﻟ ﺑراﺑر دوژﻣﻨـﺎﻧﯽ ﮔل و ﺣﯿـﺰﺑﮐی دا ،ﺑـﺮەﺣﻢ و ﻟ ﻣﻮﻗﺎﺑﯿـﻞ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙروەران و ھﺎوﺳـﻧﮕراﻧﯽ دا ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ ﺑروﺣﻢ ﺑﻮو. ﺋو ﻋﻻﻗﯾﮐــﯽ زۆری ﺑ رادﯾــﯚ دەﻧﮕــﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ھﺑــﻮو .ﮐﺎﺗــﮏ ﮔــﻮﯽ ﺑــﯚ ژﯾــﺎن و ﺑﺳــرھﺎﺗﯽ ﭘﺸــﻤرﮔﮐﺎن رادەﮔــﺮت ﺧــﯚی ﭘــ راﻧدەﮔﺮاو ﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ ﭘ دەﺑﻮون ﻟ ﻓﺮﻣﺴﮏ و ﺑ ﭼﺎواﻧﯽ دا دەھﺎﺗﻨ ﺧﻮار .ﺋم رۆ دﺴﯚزەی دﻤﻮﮐات ﺑ ﺧﺑری ﺷھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ھﺎوﺳﻧﮕراﻧﯽ زۆر ﺗﮏ دەﭼﻮو.
147
ﮔﻮﯽ ﺑﯚ ھﻣﻮو ﺑرﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ رادﯾﯚ دەﻧﮕﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن رادەﮔﺮت و دەﯾﮕﻮت دەﻧﮕﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەک ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾک واﯾ ﮐ ﺷﺘﻤﺎن ﻓﺮ دەﮐﺎ. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳـﻮﯽ ﮔردی رـﺰی زۆری ﻟ ﺧﺰاﻧـﯽ و ﻣﻨـﺪاﮐﺎﻧﯽ دەﮔـﺮت و ھﺴـﻮوﮐوﺗﯽ زۆر دﻤﻮﮐاﺗـﺎﻧی ﺑراﻣـﺒر ﺑ ھﻣﻮوﯾـﺎن ھﺑﻮو .ﺑ ﺣـﻮﮐﻤﯽ ﺋوەی ﺧﺰاﻧـﯽ ﻟو ﻣـﺎوەﯾ دا ﮐ ھﺎوژﯾـﺎﻧﯽ ﺑـﻮو و زۆر ﺗـﺎﯽ ﺳـﻮﺮی ژﯾـﺎﻧﯽ ﻟ ﮔـﺪا ﭼﺷـﺘﺒﻮو و ﻟ زۆر ﺑـﻮار دا ھﺎوﮐﺎرو ھﺎوﺳﻧﮕری ﺑﻮو رﺰﮑﯽ ﺑ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﯚ دادەﻧﺎو ھﺎوﻓﮑﺮی ﻟ ﮔﺪا دەﮐﺮد. ﺑﯚ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﺧﯿﺰاﻧﯽ ﺑ ﺗﻧﯿﺎ ﺷرﯾﮑﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺑﻮو ،ﺑﮑﻮو ھﺎوﮐﺎرو ھـﺎوﻓﮑﺮو ﺑـﺎوەرﭘﮑﺮاو ﺷـرﯾﮑﯽ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺋو ﺑﻮو،ﭼـﻮﻧﮑ ﺧﯿﺰاﻧــﯽ ﻟ ﻧﺑــﻮوﻧﯽ ﻣﻻرەﺳــﻮڵ دا وەک داﯾﮑــﮏ ﺋرﮐــﯽ ﺧــﯚی ﺑراﻣــﺒر ﺑ ﻣﻨــﺪاﮐﺎﻧﯽ ﺑﺟﺪەﮔﯾﺎﻧــﺪ و ﻟ ﺟﯿــﺎﺗﯽ ﻣﻻرەﺳــﻮڵ ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاﮐﺎﻧﯽ ﺋرﮐﯽ ﺑﺎوﮐﮑﯽ دﺴﯚزﯾﺸﯽ ﺑﺟﺪەھﻨﺎ. دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑ راﺷﮑﺎوی ﺑﯿﻦ ﺧﺎﺗﻮو ﺋﺎﯾﺸ دەوراﻧﯽ ھﺎوﺳرﮑﯽ ﺑ وەﻓﺎ و ﻣﺎﻧﺪوﯾﯿﻨﻧﺎس و ﺋﻣﮔﻨﺎﺳـﮑﯽ ﮐﻣـﻮﻨﯾ ﻟ ﻧـﺎو ژﻧـﯽ ﮐـﻮرد دا ﮐ ﺑو ﺷــﻮەﯾ دەﺳــﺖ ﻟ ھﻣــﻮو ﺧﯚﺷــﯽ ﯾﮐــﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن ھﺒﮕــﺮێ و ٧ﻣﻨــﺪاڵ ﺑو ھﻣــﻮو دەردەﺳــری و ﺳــﺧﺘﯽﯾی 2رژﻤــﯽ ﺷــﺎو ﺧﻮﻣﯾﻨﯽ ﺑﯚ ﻧﺗوەﮐی ﭘﺒﮕﯾﻧ .ﺳرەای ﺋوەش ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ﺑﺎوەری ﺑ ﻣﺎﻓﯽ ژن ھﺑﻮو و ﻟو ﺳﯚﻧﮕﯾوەش رﺰی زۆری ﺑـﯚ ژﻧﺎن دادەﻧﺎ. داﯾﮑﻢ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ژﯾﺎﻧﯽ دژوار و ﭘﻣﺷﻗﺗﯽ ﺧﯚی دە :ﺑداﺧوە ﺗﻧﯿﺎ داﯾﮑﯽ واﺗ ﺋﺎﻣﯿﻨﯽ ﻣﻻﺳﺎﺢ ﺑ ھﻣﻮو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﻣـﺎددی و ﻣﻋﻨوی ﺧﯚی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺳـرەﮐﯽ ﺑـﻮوە ﺑـﯚ ﺑرﺑرەﮐـﺎﻧﯽ ﺋو ژﯾـﺎﻧ ﺳـﺧﺘ و ﭘروەردەﮐـﺮدن و ﭘﮕﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﻣﻨـﺪاﮐﺎن و ھروەھـﺎ ھﺎوﮐﺎری ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﺑﻮوە ﺑﯚ ﺋوەی ﺑﺨم ﮐﻮرداﯾﺗﯽ و ﺣﯿﺰﺑﺎﯾﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﮑﺎ. ﺑﯚﯾ دەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڕاﺷﮑﺎوی ﺑﻢ ﮐ ھم داﯾﮑﻢ و ھم ﻧﻧﮑـﻢ دەورﮑـﯽ ﺋﺳﺎﺳـﯽ ﯾـﺎن ﻟ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺳـرﺑرزاﻧی ﺑـﺎوﮐﯽ ﺷـھﯿﺪم دا ھﺑـﻮەو ﺋوان ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﯾﮐم ودواﺗﺮﯾﺶ ھوڵ و ﺗﮑﯚﺷﺎن و ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻧﺎﺳﯽ وﺑﯿﺮوﺑﺎوەرەﮐی ﺧﯚی ﻟو ﺧﺑﺎﺗ دا دەورﯾﺎن ﺑﯿﻨﯿﻮە. دﯾﺎرە ﻟ ﮐﺎﺗﯽ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﺑـﺎوﮐﻢ دا ،ﻧ ﺧﺰﻣـﺎﻧﯽ ﺧﯚﻣـﺎن ﻧ ﺧﮑـﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ ﻧﯾـﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟ ﺗﺮﺳـﯽ ﺳـﺎواک ﺑ ﺋﺎﺷـﮑﺮا ھﺎوﮐـﺎری داﯾﮑـﻢ ﺑﮑن. ﺷھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی ھﻮﻧردۆﺳﺖ ﺑﻮو و رـﺰی زۆری ﺑـﯚ ھﻮﻧرﻣﻧـﺪان و ﮔـﯚراﻧﯽ ﺑﮋەﮐـﺎن دادەﻧـﺎ .ھر ﮐ زاﻧـﯽ ﮐﻮرەﮐـﺎﻧﯽ زەوﻗـﯽ ھﻮﻧرﯾﯿﺎن ھﯾ و ﮐﺎری ھﻮﻧری دەﮐن ﭘﺸﯽ ﺑو ﮐﺎرەﯾﺎن ﻧﮔﺮﺗﻮو ﺗﻧﺎﻧت ھﺎﻧﯽ دەدان ﮐ ﻟﺳر ﮐﺎرەﮐﯾﺎن ﺑردەوام ﺑﻦ .ﺑﯚ ﺧـﯚی ﮔﻮﯽ ﻟ ﮔﯚراﻧﯽ و ﻣﯚﺳﯿﻘﺎﮐﯾﺎن رادەﮔﺮت .ﻟ ﮐﺎﺗﺪا ﮐ ﻟ ﻣﻨﺪاﮐﺎن دورﺑﻮو ﮐﺎﺳﺘﯽ دەﻧﮕﯽ ﺋواﻧﯽ ﻟ ﻻﺑﻮو و ﻟ ﮐﺎﺗﯽ وەڕەزﯾﺪا ﮔﻮﯽ ﻟﺮا دەﮔﺮت. ﺑﯚ ﺧﯚی ﮔﻮﯾ ﺑﯚ دەﻧﮕﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﮋاﻧﯽ وەک :ﺣﺳن زﯾﺮەک ،ﻣﺎﻣﻠ،ﺧﺎﻟﻗﯽ،ﺗﺎھﯿﺮ ﺗﯚﻓﯿﻖ،ﻋﻠﯽ ﻣردان و ﻻوک ﺑﮋاﻧﯽ وەک :ﮐﺎوﺲ
148
ﺋﺎﻏﺎ،ﻣﺤﻣدﻋﺎرف ﺟﺰﯾﺮی،ﺋﺎﯾﺸﺷﺎن و ﺣﯾﺮان ﺑﮋاﻧﯽ وەک :ﻣﺤﻣد ﺋﯚﻣراوەﯾﯽ،ﺣﺳن رەﺳﻮڵ ﺳﯿﺴﺎوەﯾﯽ و ﺧﺪر دەرزی رادەﮔﺮت. ﺷــھﯿﺪ ﻣﻻرەﺳــﻮڵ ﺋﯿﻨﺴــﺎﻧﮑﯽ ﻣﺳــﺌﻮل ﺑــﻮو ﻟ ﺑراﺑر ھﻣــﻮو ﺋواﻧی ﺑ ﺟﯚرــﮏ ﭘﻮەﻧــﺪی ﻟ ﮔڵ ھﺑــﻮون ،ھروەھــﺎ زۆرﯾــﺶ ﺑ ﻋﺗﻒ ﺑﻮو .ﻟﮐﺎﺗﯽ ﺑﺗﺎﯿﺪا ﺳرداﻧﯽ ﺧﺰم و دۆﺳﺖ و ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﺎﻧﯽ دەﮐﺮد .ﻣﺟﻠﯿﺴﮐﺎﻧﯽ ﺑ ﻗﺴی ﺧﯚﺷـﺪەڕازاﻧﺪەوە .ﺋـﻮاران ﮐ ﻟﮐـﺎر دەﮔراﯾوە ﻧوەﮐﺎﻧﯽ ﻟ ﺑﺎوەش دەﮔﺮﺗﻮو ﻟ ﮔڵ ﺧﯚی ﻗدەﻣﯽ ﭘﻟﺪەدان. رۆژی ٧ی ﺧزەﻮەری ﺳﺎﯽ ١٣٧٠ی ھﺗﺎوی ﺑراﺑر ﺑ ١٩٩١ / ١٠ / ٢٩ زاﯾﯿﻨﯽ ﮐﺎﺗﮋﻣﺮ ٨ی ﺳر ﻟ ﺑﯾـﺎﻧﯽ ﮐﺎﺗـﮏ ﺧـﯚر ﮔﺰﯾﻨﮕـﯽ دەر ﮐﺮدﺑﻮو ﺑ ھﯚی ﺧﯚﻓﺮۆﺷﺎﻧﯽ ﺳرﺑ رژﻤﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﻣﺎﺷﻨﮑﯽ ﻣﯿﻨﮋﮐـﺮاو ﺑ ﮐـﯚﻧﺘﺮۆل ﻟ رﮕـﺎی دوورەوە ﻟ ﮐﺎﺗﮑـﺪا ﺗﻗﻨـﺪراﯾوە و ﮐ ﻣﺎﺷﻨﯽ ﻣﯿﻨﯽ ﺑﻮوﺳﯽ ﺑﻨﻣﺎ و ﺋﻧﺪاﻣﺎن و ﮐﺎدرەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐ ﺑرەو ﻧﺧﯚﺷﺨﺎﻧو ﺷﻮﻨﯽ ﮐﺎر دەﭼﻮون .ﺑ ھﯚی ﺋم ﺟﯿﻨـﺎﯾﺗوە ﻣﻻرەﺳﻮوڵ ﮔردی و ﺣﺳﻮۆ ﻋﻟﯿﭙﻮورو ﺟﻟﯿﻞ ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ ﺷھﯿﺪ ﺑﻮون و ﺑﺷﮑﯽ زۆر ﻟ ﺳرﻧﺸﯿﻨﮐﺎﻧﯽ دﯾـﮑی ﺑﻮوﺳـﮐ ﺑﺮﯾﻨـﺪار ﮐـﺮان. ﺑم ﺟﯚرە ﻻﭘرەﯾﮐﯽ دﯾﮑی ﺗﺎوان و ﺗﯿﺮۆر ﺑ ﮐﺎرﻧﺎﻣی ڕەﺷﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧوە زﯾﺎدﮐﺮا.
ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ﭘﺸﻤرﮔ و ﻓرﻣﺎﻧﺪەر
ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﻣـﺎوهی دوورودرـﮋی ﺋـﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽﯾﺎﻧﻪی دا زۆر داﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺣﻪﻣﺎﺳـﻪ و ﻗﺎرهﻣﺎﻧـﻪﺗﯽ ﺑـﯚ ﻣـﮋووی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪی ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدن و ﮔﻪﻟﮏ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی وهدهﺳﺖ ھﻨﺎن ،ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﭘـﻪﻻﻣﺎردهراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺷـﻪرﻣﯽ ﻟـﻪ ﮔﻮﻟﻠـﻪ ﻧـﻪدهﮐﺮد و ﻟـﻪ ﻣﻪرگ ﻧﻪدهﺗﺮﺳﺎ ،ﻧﺎوی ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ و ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ ﺧﯚراﮔﺮی و ﻓﯿﺪاﮐﺎریﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ رادهﯾﻪک ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪدا دهﻧﮕﯽ داﯾﻪوه ،ﮐﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ
149
وﺮدی ﺳﻪر زﻣﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ و ﺋﺎواﯾﯽ ﻧﺸﯿﻨﻪﮐﺎن ،ﻟﻪ ھﻪر ﺟﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼـﻪﯾـﻪ دوژﻣـﻦ ھﺮﺷـﯽ ﮐﺮدﺑﺎﯾـﻪ ،ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺑﻪرھـﻪﺴـﺘﯽ ﺗﻮوﻧﺪو ﺗﯿﮋی ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ و ھﺎوﺳـﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ و ﺗﮑﺸـﮑﺎن و ﻧﺎﺋﻮﻣـﺪی ﺑـﻪڕهوڕوو دهﺑـﻮو ،ﻧـﺎوﺑﺮاو ﺑـﻪ ھـﻪﺴـﻪﻧﮕﺎﻧﺪن و ﻟﻮردﺑﻮوﻧـﻪوهی ﺗﻪواو ﭘﻼﻧﯽ دادهڕﺷﺖ و ﺑﻪ ھﺎوﻓﮑﺮی و ڕاوﮋ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهی دهﺑﺮد ،ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﺮﯾـﺎردان دا ھـﻪـﻪی ﻧـﻪدهﮐﺮد و ﺳـﻪر دهﮐﻪوت. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ ﺧـﯚش ﺋـﻪﺧﻼق ،ﻗﺴـﻪ ﺧـﯚش ،ﻟـﻮ ﺑـﻪﺑﺰه ،ﻣـﺮۆڤ دۆﺳـﺖ و ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯽ ڕاﺳـﺘﻪﻗﯿﻨﻪی زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸـﺎن و زۆر ﻟﮑﺮاوان ﺑﻮو ،ﺷﺎﻧﺎزی ﺑﻪﺧﯚﯾﻪوه دهﮐـﺮد ﮐـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﯾـﻪﺗﯽ و ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎوی ﺑـﻪ ﺋـﺎوات ﮔـﻪﯾﺸـﺘﻨﯽ ﻧﻪﺗـﻪوه ﻣـﺎف وﯾﺴـﺘﻪﮐﻪی دا ﺧﻪﺑﺎت دهﮐﺎ ،ھﻪروهھﺎ ﻧﻪزم و دﯾﺴـﯿﭙﻠﯿﻦ ،ﺋـﻪرک وهﺧـﯚﮔﺮی ،ﮔـﻮێ ڕاﯾـﻪـﯽ ﺑـﯚ ﺑـﻪڕﯾـﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺋـﻪرک و ﺑﺮﯾﺎرهﮐـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮات و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮی ﻟﻪ ﺗﻪﺑﺎﯾﯽ ،ﻟﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیﯾﺎﻧﻪ ﺑﻮون ﮐﻪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽﯾﺎن ﭘ دهﻧﺎﺳﺮاﯾﻪوه ،ﻟﻪﺧﯚرا ﻧـﻪﺑﻮو ﮐـﻪ ھﺎوﺳـﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن دهوﯾﺴﺖ و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن ھﻪﻣﯿﺸﻪ وهک ﺑﺮا ﮔﻪورهﯾﻪک ﭼﺎوﯾﺎن ﻟﺪهﮐﺮد. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﺎوات و ﺧﯚزﯾﺎﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی و ﺑﻪ ﺋﺎوات ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی دا ﮐﯚ ﮐﺮدﺑﻮوﻧﻪوه ،ﺑﻪم ﺳﻪد ﻣﺨﺎﺑﻦ ﺑﻪ ﺋﺎوات ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺖ و ﺑﻪ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﺳﻪری ﻧﺎﯾﻪوه ،دواﻧﯿﻮڕۆی ڕۆژی ٢٢ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺟﯚزهرداﻧﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٧٨ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﺑﻪ ھﯚی ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاوی ﻧﺎﺳﺮاوی ﺳﻪر ﺑﻪ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎﺗﯽ رژﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﮐﯚﯾﻪ ﻟﻪ داو ﺧـﺮاو و ڕﻓﻨـﺪرا و ﺗﻪﺳـﻠﯿﻢ ﺑـﻪ ﻣﯚرهﮐـﺎﻧﯽ دهزﮔﺎی ﺗﯿﺮۆر و ﺟﺎﺳﻮوﺳﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﻨﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﮐـﺮا ،دوو ڕۆژ دوای ﺋـﻪو ﺗﺎواﻧـﻪ ڕۆژی ٢٤ی ﻣـﺎﻧﮕﯽ ﺟـﯚزهردان ﺗـﻪرﻣﯽ ﺑ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﺑﻪرزایﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼﯿﺎی ھﻪﯾﺒﻪت ﺳﻮﺘﺎن ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺷﺎری ﮐﯚﯾﻪ دۆزراﯾﻪوه. ﺑﻪمﺟﯚره ڕۆﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪی دڵ ﭘ ﻟﻪ ﺋﺎوات و ﺧﯚزﯾﺎ ،ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪوداﺳﻪری ﺋﺎزادی و ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟـﻪ ﺳﺘﻪم ﻟﮑﺮاوهﮐﻪی ،ﮐﺎدرﮑﯽ ﺧﺎوهن ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾـﻪﮐﯽ ﻟﻮهﺷـﺎوه و ﻗـﺎڵ ﺑـﻮوی ﮐـﻮرهی ﺧـﻪﺑﺎت ،ﺑـﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪﮐﺮﮕﯿﺮاواﻧﯽ رژﻤﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ ﭘﻪروهری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﭘﯽ ﭘﯿﻼﻧﮑﯽ ﻟﻪ ﭘﺶ دا دارﮋرا و ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮا و ﮔـﻮﯽ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﭘﻪڕﭘﻪڕ ﺑﻮو ،ﯾﺎدی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﻣﺴﺘﻪﻓﺎﯾﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺣﻪﻣﻪ ﻧﺎرﺳﺘﯽ ﺑـﻪڕـﺰ و ڕﮕـﺎی ﭘـ ﻟـﻪ ﺳـﻪروهری ﺗـﺎ ﮔـﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﺋﺎﻣـﺎﻧﺠﯽ ﺑﻪرزی ﺑﻪردهوام ﺑ.
150
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ژﯾﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪه ھﺰی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم.
ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻧﻪﯚﺳﻪﯾﯽ
ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ وهدهﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ڕهوای ﺧـﯚی ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺳـﺎﻪ ڕۆـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی دهﮐﺎﺗـﻪ ﻗـﯚﭼﯽ ﻗﻮرﺑـﺎﻧﯽ و ﺑـﯚ ﺋﻪوهی ﺑﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﯽ ﺑﮋی ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚره ﺧﻪﺑﺎﺗﮏ ﺳﯽ ﻧـﻪﮐﺮدوه .ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ڕۆـﻪ ﺷﯚڕﺷـﮕﺮاﻧﻪی ﮐـﻪ ﮔﯿـﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻓﯿـﺪای ﺳﻪرﺑﻪﺳـﺘﯽ ﮔﻪل ﮐﺮدو ھﻪﺗﺎ ﺋﺎﺧﺮﯾﻦ ھﻪﻧﺎﺳﻪی ژﯾﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺮی ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی داﺑﻮو ،ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﻪﺑﺪو ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی ﺧـﻪﮑﯽ ﮔﻮﻧـﺪی "ﻧـﻮاوێ" ﺳـﻪر ﺑﻪ ﻧﺎوﭼﻪی رهﺑﻪﺗﻪ. ﺋﻪو ﺷﻪھﯿﺪه ﺳﻪرﺑﻪرزه ﮐﻪﺳﮏ ﻧﯿﻪ ﮐﻪ ﻧﻪﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـ ،ﺑـﻪم زۆر ﻟـﻪ ڕووداوهﮐـﺎﻧﯽ ﺳـﻪر ڕﮕـﺎی ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺗﮑﯚﺷـﻪره ﺑـﯚ ھـﻪﻣﻮو ﮐـﻪس ﺋﺎﺷﮑﺮا ﻧﯿﻦ ،ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻣﻨﯿﺶ دهﻣﮫﻪوێ ﻟﺮهدا ﺑﺎﺳﯽ ﺑﮑﻪم ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺗﮑﯚﺷﻪره ﺳﻪرﺑﻪرزه ﻧﺎﮔﺮﺘﻪوه. ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻣﻨﯽ ھﻨﺎﯾﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﺎوهڕه ھﻪﻧﺪﮏ ﺷﺖ ﻟﻪ ﺳﻪر ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻧﻪﻣﺮه ﺑﻨﻮوﺳﻢ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟﻪﻣﻪوﺑـﻪر ﺗﯿﺸـﮏ ﺗﯽﭬـﯽ ﻟـﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ﺟــﻪﻧﮕﺎوهراﻧﯽ ﺧﯚرهﺗــﺎو دا ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣــﻪی ﺋــﻪو ﺷــﻪھﯿﺪهی ﺧﻮﻨــﺪهوه دواﺑــﻪدوای ﺋــﻪوﯾﺶ دا ﺑــﻪرﺰ ﮐــﺎک ﺋﻪﺣﻤــﻪد ﻣــﻪﮐوهﯾﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوهﯾﻪﮐﯽ ﻧﻮوﺳﯽ و ﻟﻪ ﺳﺎﯾﺘﯽ ڕۆژھﻪﻻت ﺗﺎﯾﻤﺰ دا ﺑو ﺑﯚوه. ﺋﻪو ﻧﻪﻣﺮه ﺳﺎﯽ ١٣٢٧ی ھﻪﺗﺎوﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﻣﺎم ﻧﺎوهﻧﺪی ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﻧـﻮاوێ ﻟـﻪ داﯾـﮏ دهﺑـ و ﺑـﻪ ﻧـﻮ ﺧـﺎﯽ دهﮐـﻪن ﮐـﻪ ﻧﯿـﻮی ﻋﻪو ﭼﻪﮐﯚ ﺑﻮوه و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺎﻧﮓ دهﺑ.
151
ھﻪر ﮐﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ دهﮔﺎﺗﻪ ﺣـﻪوت ــ ھﻪﺷـﺖ ﺳـﺎﯽ ،ﺑـﯚ ﺧﻮﻨـﺪن دهﻧﺮدرﺘـﻪ ﺣـﻮﺟﺮهی ﻓـﻪﻗﯾﺎن ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﻗﻮرﺋـﺎن ﺑﺨـﻮﻨ و ﺧﻮﻨـﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻓﺮ ﺑ ،ﺋﻪوﺟﺎر ﺑﻪ ﻧﻮی ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﺎﻧﮕﯽ دهﮐﻪن و دهﺑﺘﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﻧﻮاوێ. ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﻣﻨﺪاﯽ را ﺋﺎﺷﻘﯽ راو دهﺑ و دهﺑﺘﻪ ڕاوﭼﯽ .ﻟﻪ ﻻﯾﻪک ﺧﻮﻨﺪن و ﻓﻪﻗﯾﺎﺗﯽ و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪش ڕاو و ﮔﻪڕان ﻟﻪ ﮐﻮﺴﺘﺎﻧﻪ ﺧﯚﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻪرﺑﻪرزه واﯾﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ ﺋﯚﮔﺮی ﮔﯚراﻧﯽ و ﺣﻪﯾﺮاﻧﯿﺶ ﺑ ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺎﻣﯚزاﮐـﻪی ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﻓـﻪﻗ ﺑﺮاﯾﻢ ﮔﻪﻟﮏ ﺣﻪﯾﺮان و ﻻوک و ﮔﯚراﻧﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ زوﯿﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدوون. ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ دهوﻪﻣﻪﻧﺪی ﻧﺎوﭼﻪی ڕهﺑﻪت ﺑﻮون ،ھﻪم ﻣﻪڕدار ﺑﻮون و ھـﻪم ﮐـﺎری وهرزﺮﯾـﺎن دهﮐـﺮد ،ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺗﻮاﻧﯿﺎن زهوی و زاری ﮔﻮﻧﺪی ﺟﻤﮕ ﺑﮑن و ﺣﺎﺟﯽ ﺧﻠ ﻣـﺎﯽ ﻟـﻪوێ داﻧـﺎ و ھﺎوﮐـﺎﺗﯿﺶ ﺋﺎﺷـﯽ ﺋﺎوﯾـﺎن ﮐـﻪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ﭘﻮﯾﺴـﺘﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺟﻮوﺗﯿﺎراﻧﯽ دهﭬﻪرهﮐﻪ ﺑﻮو داﻧﺎ .ﺑﻪ ھﯚی ﻣﻪڕداری ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﭼﻪﻧﺪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪی ﮔﻮﻧﺪی ﻧﻮاوێ دﯽ ﭼﯚﻣﻪڵﯾﺎن ﺋﺎوهدان ﮐﺮدهوه. ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﮐﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔﻪﯾﺸﺘﺒﯚ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻻوهﺗﯽ و ﺑﯚ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﮐﺎروﺑﺎرﻟﻪ ﺧـﯚی ڕادهدﯾـﺖ ،ﺑـﻪ ھﺎوﮐـﺎری ﺧﺰﻣﮑـﯽ ﺧﯚﯾـﺎن ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﻣﯿﺮزا ﻣﻪﺟﯿﺪی ﻣﻪھﺎﺑﺎد ،ﺋﺎﺷﯽ ﺋﺎوری ﮐﺮی .ﮐﺎﺗﮏ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ھﺎت ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ دهوﻪﻣﻪﻧﺪ ﺑﻮو ﮐﺎرﮑﯽ واﯾﮑﺮد ﮐﻪ ﻣـﻪﻋﺎف ﺑﺖ. ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺗﺎ ﮐﺎﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ٣ﺟﺎر ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﮑﮫﻨﺎ و ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ٥ﮐـﭻ و ﮐﻮرـﮏ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺋﺴـﺘﺎ ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯿﻪوه ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟﻪ ﻗﻪﯾﺪی ﺣﻪﯾﺎت دان و ھﻪر ﯾﻪﮐﻪﯾﺎن ژﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﯾﻪ. ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ھﻪر دهھـﺎت و ﺑﺎﺷـﺘﺮ دهﺑـﻮو ،ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺗﺮاﮐﺘﯚرﮑﯿﺸـﯽ ﮐـی و ﺋـﻪوﺟﺎر ﻟـﻪ ﻧﺰﯾـﮏ ﺋﺎﺷـﯽ ،ﺑـﺎﺧﯽ ﺳﻮاﻧﯽ ﭼﻪﻗﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﺑﺎخ ﺑﻮو ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪدا .ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪﯾﺎن ﺋﻪﺳﭙﯽ ﺟﻮان و ﺑﻪ ﻗﯿﻤﻤﻪﺗﯿﺎن ھﻪﺑﻮون .ﻧﺎوﺑﺮاو ﺗﺮاﮐﺘـﯚری ﻟـﺪهﺧﻮڕی ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ دﯾﮑﻪش دا ﺑﻪ ﺳﻮاری ﺋﻪﺳﭙﻪﮐﻪی ﺧﻪرﯾﮑﯽ ڕاوی ﮐﻪروﺸﮏ و ....دهﺑﻮو . وای ﻟﮫﺎت ﮐﻪ ﻣﻪﺳﺌﻮﻟﯿﻪت و ﺳﻪرﭘﻪرهﺳﺘﯽ ھﻪر ﺳﮏ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ﮐﻪوﺗﺒﯚ ﺋﻪﺳﺘﯚ ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ واﯾﺎن ﺑﻪﺑﺎش زاﻧـﯽ ﮐـﻪ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋﺎﻣﯚزاﮐـﺎﻧﯽ ﻣﺎڵ ﻟﮏ ﺟﯿﺎ ﺑﮑﻪﻧﻪوه.ﭼﯚﻣﻪڵ ،ﺋﺎش و ﺑﺎﺧﻪﮐﻪ وهﺑﻪر ﻣﺎم ﻣﯿﺮزا و ﮐﻮڕهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪوت) .ﻣﺎم ﻣﯿﺮزا ﺑﺎوﮐﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﻮو) . دوای ﺋﻪم داﺑﻪش ﮐﺮدﻧﻪ ﺑﯚ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺋﺎﺷﯽ ﻣﺎﯾﻪوه ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻮوﯾـﻪﮐﯽ ﮔـﻪﻟﮏ ﺧﯚﺷـﯽ ﻟـ درووﺳـﺖ ﮐﺮدﺑـﻮو و ﮐـﺎک ﺣﻪﻣـﻪی ﺑـﺮای ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﭼﯚﻣﻪڵ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟ ﺑﻮو. ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪ دا ﮐﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪ ﭼﻨﮕﯽ رژﻤﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی دا وهزاﻪ ھﺎﺗﺒﻮون و ﺑﯚ ﻻﺑﺮدﻧـﯽ ﺳـﺎﯾﻪی ﺋـﻪو رژﻤـﻪ ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺧﯚﯾـﺎن، ڕۆژاﻧﻪ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎن و ڕﭙﻮان و ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﻪﮐﺎن دهﺳﺘﯿﺎن ﭘﮑﺮد ،ﻓﻪﻗ ﻋﻪوش ﺑﯚ ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮدن ﻟﻪو ڕﭙﻮاﻧﺎﻧﻪ دا ڕووی ﻟﻪ ﺷﺎری
152
ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﺮد و ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﮐﻪ ھﻪم ﺧﻮﺷﮑﯽ ﻟﻪ ﺑﺎﻧﻪ ﺑﻮو ھﻪﻣﯿﺶ زۆر ڕهﻓﯿﻘﯽ ﻟﻪوێ ھﻪﺑﻮون ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ڕووی ﻟﻪ ﺑﺎﻧـﻪ ﮐـﺮد .زۆرﺟـﺎر ﻟﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا دهﯾﮕﻮوت ﮐﻪ ٢ﺟﺎراﻧﯿﺶ ﺑﯚ ڕﭙﻮان ﭼﯚﺗﻪ ﺷﺎری ﺳﺎﺑﺧ. ﮔﻮﻧﺪی ﻧﻮاوێ ﭘﺎﺳﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﻟﺒﻮو ﮐﻪ ﻟﻪو ﺳﻪردهم دا ﺑﻪ ﺣﯿﺴﺎب ﺑﯚ ڕاﭘﻪراﻧﺪﻧﯽ ﮐﺎروﺑﺎری ﺧﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﻟﻪوێ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟ ﺑﺒﻮون .ﻓـﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﯚ دهﺳﺖ ﺑﻪﺳﻪرداﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺎﺳﮕﺎﮐﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﻧﺪﮏ ﮐﻪﺳﯽﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ) ﻣﯿﺮزا ﺣﻪﺳﻪﻧﯽ دهﺷﺘ ،ﺧﺪری ﺑـﺎﯾﺰی ﺋﺎﻣـﺎﻧ ﺧـﻪﮑﯽ ﭘﺎﺷﺒﻪرد ،ﺣﻮﺷﯿﻨﯽ ﭘﻮور ﺋﺎﻣـﺎﻧ ﺧـﻪﮑﯽ ﺷـﯿﻮهﺟﯚﯾﻪ ( ..ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪی دهوروﺑـﻪر داﻧﯿﺸـﺖ ﺋـﻪوه ﻟـﻪو ﺳـﻪردهﻣﻪ دا ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺷـﺎ ھﻪت ﺑﻮو و ﺋﺮاﻧﯽ ﺑﻪﺟ ھﺸﺘﺒﻮو ،ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷﻮﻨﮏ ﭘﺎﺳﮕﺎ و ﭘﺎدﮔﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ڕژﻤﯽ ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻻﯾـﻪن ﺧﻪﮑـﻪوه دهﺳـﺘﯿﺎن ﺑﻪﺳـﻪر دا دهﮔﯿﺮا. ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳﻪی ﺳﻪرهوه ﮐﻪ ﻧﺎوم ھﻨﺎون دادهﻧﯿﺸﻦ و داوا ﻟﻪ ﻧﻪﻓﻪراﺗﯽ ﭘﺎﺳﮕﺎﮐﻪ دهﮐﻪن ﮐـﻪ ﺗﻪﺳـﻠﯿﻢ ﺑﻦ و ﭼﻪﮐـﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺗـﻪﺣﻮﯾﻠﯽ ﺧـﻪﮏ ﺑـﺪهن .ﺋﯿـﺪی ﺳـﻪرﺑﺎزاﻧﯽ ﻧـﻮ ﭘﺎﺳـﮕﺎﮐﻪ دهزاﻧـﻦ ﮐـﻪ ﻗﯚﻧﺎﺧـﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣـﻪﺗﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ داﯾﻪ و ﺗﻪﺳﻠﯿﻢ دهﺑﻦ و ﭼﻪکو ﭼﯚﻪﮐﻪﯾﺎن ﮐﻪ ٢٣ﭼﻪﮐﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر دهﺑ ﻟـ ﺗـﻪﺣﻮﯾﻞ وهر دهﮔـﺮن و ﺑـﻪ ﺳـﻪر ﺧـﻪﮑﯽ دا داﺑـﻪش دهﮐﻪن و ﻓﻪﻗ ﻋﻪو دهﺑﺘﻪ ﻣﻪﺳﺌﻮل وﺑﻪرﻮهﺑﻪری ﮐﺎروﺑﺎر ﻟﻪو ﭘﺎﺳﮕﺎﯾﻪ ﮐﯚﻧﻪدا ،ﮐﻪ دواﺗﺮ ﭘﯽ دهﻦ "ﻣﻪﻗﻪری ﻧﻮاوێ". ﺑﻪدوای ﺋﻪو ڕووداوه دا ﺋﻪو ﺧﻪﮑﻪی ﮐﻪ ﺑﻪ دزی ﭼﻪکو ﭼﯚﯿﺎن ھﻪﺑﻮو ،ﭼﻪﮐﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﺷﮑﺮا ﮐـﺮدن و ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﺧـﻪﮑﮑﯽ زۆر ﭼﻪﮐـﺪار ﺑﻮون ،ﻟﻪو ﺳﻪردهم دا ھﯿﭻ ﺣﯿﺰﺑﮑﯽ دهﺳﻪﺗﺪاری ﻟ ﻧﻪﺑﻮو ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻ ﺧﺪری ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﻣﻪﻻ ﺧﺪری ﺳﺎرﺗﮑ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﻪ دهوروﺑﻪریﯾﻪوه ﺑﻮون و ﭼﻪﮐﯿﺎن ﭘ ﺑﻮو ،دهﭼﻨـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﻧـﻮاوێ و ﺧـﻪﮏ ﮐـﯚ دهﮐﻪﻧـﻪوه و ﺑـﻪ ﺑﯚﻧـﻪی ﮔﺮﺗﻨـﯽ ﭘﺎﺳـﮕﺎﮐﻪ دهﺳﺘﺨﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﮐﺎک ﻓﻪﻗ ﻋﻪو و ﺧﻪﮑﯽ ﻧﻮاوێ و دهوروﺑﻪری دهﮐﺎ و ﭘﺎﺷﺎن دهﮔﻪرﺘﻪوه. ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه ﻟﻪو ﺳﻪردهﻣﻪ دا ﮐﺎروﺑﺎری ﺧﻪﮏ و ﺷﯚڕش ﮐﻪوﺗﺒﯚ دهﺳﺘﯽ ﺷﯚراﮐﺎن ﺋﻪو ﻣﻪﻗﻪره ﺑﯚ ﻣﺎوهی ٣ﻣﺎﻧﮕﺎن ﺳﻪر ﺑﻪ ﺷـﯚرا ﺑـﻮو .ﻟـﻪو ﺳــﻪردهﻣﻪ دا ﺑــﻮو ﮐــﻪ ﮐــﺎک ﻣــﻪﻻ ﺣﻪﺳــﻪن ﺷﯿﻮهﺳــﻪﯽ ﺷــﻪھﯿﺪی زﯾﻨــﺪووی ﮔﻪﻟﻪﮐــﻪﻣﺎن ،ﺷــﻪھﯿﺪ ﭘﯿﺮهﺑــﺎب و ﭼﻪﻧــﺪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑــﻪ دهﻧﺮێ و ﻓﻪﻗ ﻋﻪو دهﺑﻪﻧﻪ ﺑﻪری ﺳﻮﺴﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ و ﻟﻪوێ ﺑـ ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽﯾـﻪﮐﯽ زۆر ﺑـﻪ ﻓـﻪﻗ ﻋـﻪو دهﮐـﻪن و ﺋـﻪو ﮐﺮدهوهﯾـﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ھﯚی دﮕﺮاﻧﯽ و ﺗﻮڕهﯾﯽ ﺑﻪﺷﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ،ھﻪﺒﻪت دوای ﺋﻪو ڕووداوه ﮐـﺎک ﻓـﻪﻗ ﻋـﻪو ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ دۆﺳﺘﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﭘﯿﺮهﺑﺎب ،ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘﯿﺮهﺑﺎب زۆر ﻧﺎرهﺣﻪت ﺑﻮو. ﭘﺎش ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ﺑﯚ ﺑﻪری ڕهﺑﻪت ،ﮐﺎک ﺳﻪرﮔﻮرد ﻋﻪﺑﺒﺎﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ھﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺑﻮو ،ﮐﺎک ﻣﻪﻻ رهﺳﻮوڵ ﭘﺸـﻨﻤﺎز دهﻧﺮﺘﻪ ﻻی ﻓﻪﻗ ﻋﻪو و ﺋﯿﺪی ﻟﻪو ﺳﻪردهم ڕا ﻓﻪﻗ ﻋﻪو ڕهﺳﻤﻪن دهﺑ ﺑﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن. ﻟ ﺑﺷﯽ ﯾﮐﻣﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺷھﯿﺪ ﻓﻪﻗ ﻋﺑﺪوﻻ دا ﺑﺎﺳﯽ ﺋو ﻗﯚﻧﺎﺧم ﮐﺮد ﮐﻪ دەوراﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺷﺧﺴﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮو ﺗﺎ
153
ﺳــرەﺗﺎی دەﺳــﭙﮑﺮدﻧﯽ ژﯾــﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻤرﮔﺎﯾﺗﯽ .ھــﺎﺗﻨﯽ ﻣﻻ رەﺳــﻮﻟﯽ ﭘﺸــﻨﻤﺎز ﺑــﯚ ﻧــﻮاوێ وەک ﻧــﺮدراوی ﮐــﺎک ﺳــرﮔﻮرد ﻋﺑﺒﺎﺳــﯽ ﺑــﻪ ﻣﺑﺳــﺘﯽ ﻗﺴــﻪ ﮐــﺮدن ﻟــﻪ ﮔڵ ﮐــﺎک ﻓﻗــ ﺑــﻮو .ﮐــﺎک ﻓﻗــ ھر ﻟوێ ﺑﻨــﯽ ﺑــﻪ ﮐــﺎک ﻣﻻ رەﺳــﻮڵ دەدات ﮐــﻪ ﺑﺒﺘــﻪ ﭘﺸــﻤرﮔی دﻤﻮﮐﺮات .ھر ﺋو رۆژه ﮐﺎک ﻣﻻ رەﺳﻮڵ ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯿﯽ ﻣﻘڕی ﻧﻮاوﯽ وەک ﺑﻨﮑﯾﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ﻟ ﻧـﺎوﭼﮐ ﭘـ دەﺳـﭙﺮێ. دﯾــﺎرە ﮐــﺎک ﻓﻗــ ﺑر ﻟوەش ﻟو ﺑﯚﺷــﺎﯾﯿی ﮐ ﻟ ﺋﻧﺠــﺎﻣﯽ ﻻوازی و دواﺗــﺮ روﺧــﺎﻧﯽ دەﺳــﺗﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﺗﯽ ﻟ ﺳراﻧﺴــری ﺋــﺮان ﭘﮑﮫﺎﺗﺒﻮو ،وەک ﺗﮑﯚﺷرﮑﯽ رﺒﺎزی ﮐﻮرداﯾﺗﯽ ﺳرﭘرەﺳـﺘﯿﯽ ﭘﺎﺳـﮕﺎی ﻧـﻮاوێ ﯾـﺎن ﻣـﻘڕی ﻧـﻮاوﯽ دەﮐـﺮد .ﻟو ﺳـردەﻣﻪ دا ﭘﺎدﮔـﺎﻧﯽ ﻣھﺎﺑﺎد ﻣﺎﺑﻮو و ھﺸﺘﺎ دەﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺳر دا ﻧﮔﯿﺮاﺑﻮو .ﭘﺎش ﮔﯿﺮاﻧﯽ ﭘﺎدﮔﺎﻧﯽ ﻣھﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﻻﯾن ﺧﮑﯽ وەزاﻪ ھـﺎﺗﻮو ﻟـﻪ ده ﺳـﺖ زوﻟـﻢ و زۆرﯾﮐــﺎﻧﯽ ﺣﮑــﻮﻣﺗﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﺗﯿﯽ ﺣﻣــﻪ رەزا ﺷــﺎ ،ﭼــﻪ ک و ﭼــﯚﻟﮑﯽ زۆر ﮐوﺗــﻪ دەﺳــﺘﯽ ﺧﻟــﮏ و ﻟو ﺑﯾــﻨش دا ﭼﻧــﺪﯾﻦ ﭼک و ﭼﻮﯽ ﻗﻮرس ﮐﻪ ﯾﮐﮑﯿﺎن ﺗﯚﭘﮑﯽ ﺳدو ﭘﻨﺞ ﻣﯿﻠﯿﻢ ﺑﻮو ،ﺑﯚ ﺑﻨﮑی ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﻮاوێ راﮔﻮﺰران ﮐﻪ ﺋو ﮐﺎت ﻓﻗ ﻋﺑﺪو ﺑ رەﺳـﻤﯽ ﻟ ﻻﯾن ﺣﯿﺰﺑوە ﺳرﭘرەﺳﺘﯽ ﺋو ﺑﻨﮑﻳﻪ ﺑﻮو. *ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻓﻪﻗ ﻋﻪﺑﺪو ،ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎی ھـﺰی ﺷـﻪھﯿﺪ ﻣﯿﻨـﻪ ﺳـﻪم :ﺷـﻪوی ١٣٦٣ / ١ / ١٧ی ھـﻪﺗﺎوی ﭼـﻮوه ﮔﻮﻧﺪی ﭼﻮاﻻن ﻛﻪ ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪ دا ھﻪم ﺑﻨﻜﻪی ھﺰ ﻟﻪوێ ﺑﻮو ،ھﻪﻣﯿﺶ ژن و ﻣﺎﯽ ﻛﺎك ﻓﻪﻗ ﻋﻪﺑـﺪو و ﻛـﺎك ﺋﻪﺣﻤـﻪد ﻧﺴـﺘﺎﻧﯿﺶ ﻟـﻪوێ ﺑﻮون .ﺋﻪو ﺷﻪوه ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ھﻨﺪﻚ ﻟﻪ ﺳﻪر ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺑﻪرﺑﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ دوژﻣﻦ ﭘﻜﻪوه داﻧﯿﺸﺘﻦ .ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﺋﻪو رۆژه ﻟﻪ ﺗﺎرﯾﻚ و رووﻧﯽ ﺑﻪﯾﺎﻧﯿﺪا ﺑﻪره و ﺑﻪرزاﯾﯽ ﺷﺎﺧﯽ ﺳﻪره ﻛﻪروﺸﻜﻪ ﻟﻪ ﻧﻮان ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ﭼﻮاﻻن و دۆﻟـﻪﺗﻮو ﻛﻪوﺗﻨـﻪڕی ،ﻟـﻪو ﻛﺎﺗـﻪ دا ﻛـﻪ دوژﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ دهﯾﺎن ﭼﻪﻛﯽ ﮔﻪوره ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪی دهﻛﻮﺗﺎ ،ﻓﻪﻗ ﻋﻪﺑـﺪو ﻛﻪوﺗـﻪ ﺑـﻪر ﮔﻮﻟﻠـﻪی ﺧﯚﻣﭙـﺎرهی 120ﻣﯿﻠـﯿﻢ و ﺑﻪداﺧـﻪوه ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو . ﺑﻪدوای ﺋﻪوهدا ﭘﯚﻚ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﻛﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺣﻮﺳﻦ ﺷﻪﻣﺎﻣﯽ ﻟﻪﮔﻪﺪا ﺑﻮو ،ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ راﮔﻮاﺳـﺘﻨﯽ ﺗـﻪرﻣﯽ ﻓﻪﻗ ﻋﻪﺑﺪو ﻛﻪوﺗﻨﻪ ڕێ .ﺑﻪم ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﻛﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪر ﭘﯾﺸﻜﯽ ﺧﯚﻣﭙﺎره و ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون. ﺗﯿﺒﻨﯽ :ژﯾـﺎﻧﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﻓـﻪﻗ ﻋـﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪه ھـﺰی ﺷـﻪھﯿﺪ ﻣﯿﻨﻪﺷـﻪم ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن ﮐـﺎک ﻋﻮﺳـﻤﺎن ﻧﻪﯚﺳـﻪﯾﯽ ﺑـﻪ درﮋﯾـﯽ ﻧﻮوﺳـﺮاوه و ﻣﺎﭙﻪری ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ﺑو ﮐﺮاوهﺗﻪوه ﻣﻦ ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪم ﻟﮫﻪﺑﮋاردوه
154
ﯾﺎدو ﺑﯿﺮهوهری ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺳﻮﻟﻤﺎنﭘﻮور ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻨﯽ ﻣﻪﻻ ﻋﻪزﯾﺰی
ﻟﻪ ﻣﮋه ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻻﯾﻪن داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺧﺎﮐﻪﮐـﻪی داﮔﯿـﺮ ﮐـﺮاوه و دهﭼﻪوﺳـﺘﻪوه ،ﺑـﻪﻻم ﺑـﻪ ھـﯚی ﻓﯿـﺪاﮐﺎری و ﮐﯚﻨـﻪداﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوه ﻓﯿﺪاﮐﺎرهﮐﻪﯾﻪوه ،دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺷﻮهﯾﻪک ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮه ﭼﯚﮐﯽ ﭘﺪادهن و ﻟﻪ ﻧﺎوی ﺑﻪرن. ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻗــﻪی ﻟــﻪ ﮔﯿــﺮان ﻧــﻪھﺎﺗﻮوی ڕۆــﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔــﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد ،ﺑــﻪ ھــﯚی ﻓﯿــﺪاﮐﺎری ڕۆــﻪ ﺑﻮﺮهﮐــﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐــﻪی و ﺑــﻪرﺧﻮداﻧﯽ ﺧﻪﮑــﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪر و ﻧﻪﺑﻪزهﮐﻪی ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘ ڕاوهﺳﺘﺎوه و دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮﻧﯿﻮه ﺋﻪم ﻗـﻪ ﻟـﻪﮔﯿﺮان ﻧـﻪھﺎﺗﻮوه ﺑﮑﻪﻧـﻪ ﭘﮕـﻪی ﺧﯚﯾﺎن و ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهدا ﮐﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻪش ﮐﺮاوه ﺑﻪم ھﻪﻣﯿﺸﻪ ڕۆﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪرﮔﺮﯾﺎن ﻟﮑﺮدووه و ﻟﺪهﮐﻪن. ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪو ھﻪزاران ڕۆﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﻪی ﮐﻪ ﺑﯚ ﮔﻪل ژﯾﺎ و ﻟﻪ ﭘﻨﺎو ﺋﺎواﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪواﻧﺪا ﺳﻪری ﺑﻪرزی ﻧﺎﯾـﻪوه ،و ﺑـﯚ ﺑـﻪرﮔﺮی ﮐـﺮدن ﻟـﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﺮد ،ڕۆﻪی ﭼﺎو ﻧﻪﺗﺮﺳﯽ ﭼﯿﺎ و ﻟﺮهوارهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻣﻪﮐﯚی ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎن ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﻣﻪﻻ ﻋﻪزﯾﺰی ﺑﻮو. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺳﻮﻟﻤﺎنﭘﻮور ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٩٦١ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪه دﮕﯿﺮهﮐـﻪی ﺑـﻮارﻧﯽ ﺧـﻮارێ ﻟـﻪ داوﻨـﯽ ﭼﯿـﺎی ﮐﺎﺳﻪﺷـﮑﻦ ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ و ﺷﻮڕﺷﮕﺮدا ﭼﺎوه ﮔﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ دﻧﯿﺎی ﭘ ﻟـﻪ ﭼﻪرﻣﻪﺳـﻪری و ﺑﻪﺷـﺨﻮاراوی ﻧﻪﺗﻪوهﮐـﻪی ھـﻪﻨﺎ و ﺑـﻪ ﮔوﮔـﺎﯽ ﺧـﯚی ﺧﯚﺷـﯽ و ﺷﺎدی ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺎو دﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪﯾﺎن ،ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺑـﻪ ھـﯚی ھـﻪژاری و دهﺳـﺖ ﮐـﻮرﺗﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪی ﺑﻪداﺧـﻪوه وهک زۆرﺑـﻪی ھـﻪره زۆری ﺧﻪﮑﯽ ﭼﻪوﺳﺎوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭼﻮون ﺑﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺑﻪش ﻣﺎﯾﻪوه .ﺑﻪم وﺮای ﻧﻪﺧﻮﻨـﺪهواری ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ زﯾـﺮهک و ﺗﮕﻪﯾﺸـﺘﻮو ﺑﻮو زۆر زوو ھﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﭼﻪوﺳﺎﻧﻪوهی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﮐﺮد ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚن دهﭼﻪوﺳﻨﻪوه و ﺳﻪروهت و ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ
155
ﺗﺎن دهﺑﺮﺖ. ﻟﻪ ﮐﺎﺗﮑﺪا ﮐﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ١٨ﺳﺎﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ڕژﻤـﯽ ﮐﻮردﮐـﻮژی ﭘﻪھﻠـﻪوی ﻧـﺎوی ھﺎﺗـﻪوه ﮐـﻪ ﺑﭽﺘـﻪ ﺋﯿﺠﺒـﺎری )ﺳـﻪرﺑﺎزی( ،ﺑـﻪم ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑﻮو ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑﺎت ،ھﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺑـﻪرهو ﮔـﻪرﻣﻦ ﮐﻪوﺗـﻪ ڕێ و ڕﮕـﺎی ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ژـﺮ دهﺳـﺘﯽ ﺑﻪﻋﺴـﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪرو ﭼﯚ ﮔﻮﻧﺪی ھﺮۆ و ﺷﺎری ﻗﻪدزێ و دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎروﮐﺎﺳﺒﯽ ﮐﺮد. ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ﻣﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﭼﺎوﻟﮑﻪری زوﻢ و زۆری داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪم ﺑﻪﺷـﻪ داﮔﯿﺮﮐـﺮاوهش ﺑـ، ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ڕﮑﺨﺮاوی ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪوه دهﮐـﺎت و دهﺑﺘـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ ﺑـﯚ ﺑـﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﻣـﺎن و ﻣﻪوﺟﻮودﯾـﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی .ﺑﻪ ھﯚی ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ و ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﮐﻪم ﺟﮕﺎی ﺧﯚی ﻟـﻪ ﻧـﺎو ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ ﯾﻪﮐﯿـﻪﺗﯽ دا دهﮐﺎﺗـﻪوه و دهﺑﺘـﻪ ﺋــﻪﻣﯿﺮ ﮐــﻪرﺗﯽ ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﺑﻨﮑــﻪﮐﺎن و زۆر ﭼﺎﻻﮐﺎﻧــﻪ ﺑﻪﺷــﺪاری ﻟــﻪ ﺷــﻪڕهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼــﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸــﺪهر و ﺑﯿﺘــﻮﻦ دا دهﮐــﺎت و ﺑــﻪ ھﻪﻤــﻪﺗﯽ ﺷﺮاﻧﻪی وﺮای ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ دوژﻣﻦ دهﺗﺎﺳﻨ و دهﺑﺘﻪ ﺟﮕﺎی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸﺎن ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ دا. دوای ھﻪﮕﯿﺮﺳـــﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷـــﯽ ﮔـــﻪﻻﻧﯽ ﺋـــﺮان و ﮔـــﯚڕﮐﺮاﻧﯽ رژﻤـــﯽ دژی ﮔـــﻪﻟﯽ ﺣﻪﻣﻪڕهزاﺷـــﺎ ،ﺷـــﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣـــﻪدهﻣﯿﻦ ﯾـــﻪﮐﮏ دهﺑـــﺖ ﻟـــﻪو ﺗﮑﯚﺷــﻪراﻧﻪی ﮐــﻪ دوای ﺳــﺎﻧﮑﯽ زۆر دووری ﻟــﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎــﻪی وــﺮای ھﺎوڕﮑــﺎﻧﯽﺗﺮی دهﮔﻪڕﺘــﻪوه و ﺑﻪﺷــﺪاری دهﮐــﺎت ﻟــﻪ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ دهﺳــﺘﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔــﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد ﻟــﻪ ڕۆژھــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﺋــﻪو دهﺳــﺘﻪ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﻪﯾﻪ ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﮔﻪڕاﻧــﻪوهﯾﺎن دا ﭼﺎﻻﮐﺎﻧــﻪ ﺑﻪﺷﺪارﯾﺎن ﻟﻪ ﺷﯚڕش و راﭘﻪرﯾﻨـﻪﮐﺎن دا ﮐـﺮد و ﭘﺎﺷـﺎن ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺑـﻮراﻧﯽ ﺧـﻮارێ ﺑﻨﮑﻪﯾـﻪک دهﮐﺎﺗـﻪوه و ﮐﯚﻣـﻪڵ ،ﮐﯚﻣـﻪڵ و ﭘـﯚل ﭘـﯚل روﯾﺎن دهﮐﺮده ﺑﻨﮑﻪﮐﻪو دهﺑﻮوﻧﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ دواﯾﯽ دا ﺑﻪ دهﺳﺘﻪی زهڕﺑﻪت دﯾـﺎری ﮐـﺮا و ﻟـﻪ ھـﺰی ١١ی ﻣـﻮﻋﯿﻨﯽ ﺋﻪوﮐﺎﺗـﺪا ﺳـﺎزﻣﺎن درا .دوای ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ ﺳﺎﮏ ﻣﺎﻧﻪوه ﻟﻪم ﺑﻨﮑﻪﯾﻪ دا ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣـﻪدهﻣﯿﻦ ھﺎﺗﺒﻮوﻧـﻪ ڕۆژھـﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن زۆر ﺑﻪرﺰهوه ڕهواﻧﻪی ﺑﻨﮑﻪی ﻧﺎوزهﻧﮕﯽ ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﮐﺮاﻧﻪوه و ﻟﻪوێ درﮋهﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧـﺪا ﮐـﻪ ھﺎوﮐﺎرﯾـﺎن ﺟﮕـﺎی ڕـﺰ و ﭘﺰاﻧﯿﻨﻪ. ﮐﺎک ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﮐﻮرﺗﺪا ﺟﮕﺎی ﺧﯚی ﻟﻪ ﻧﺎو دﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ دا ﮐﺮدهوه و ﺑﺒﻮو ﺑﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﭼﻦو ﺗﻮوﮋهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪڵ ﻟﻪم دهﭬﻪره دا ،ﮐﺎک ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﺣﻪﻣﺎﺳﻪوه وﺮای ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﺷﻪڕهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا و زۆر ﺷﻪڕی ﮔﻪورهی وهک ﺷﻪڕهﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﻏﻪده ،ﺑھﻪﻧﮕﻮﯾﻦ ،ڕﮕﺎی ﺑﺎﻧـﻪ ﺳﻪردهﺷـﺖ ،ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﺳﻪردهﺷـﺖ ،ﺷـﻨﯚ ،ﺷـﯿﻤﺎﻟﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و زۆر ﺷــﻮﻨﯽﺗﺮ ﮐــﺮدوه .ﮐــﻪم ﺷــﻪڕ ھــﻪﺑﻮون ﮐــﻪ ﻗﺎرهﻣﺎﻧــﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺳــﺘﻪی زهڕﺑــﻪت ﺑــﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧــﺪهھﯽ ﺷــﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣــﻪدهﻣﯿﻦ زهرﺑــﻪی ﻟــﻪ دوژﻣــﻦ ﻧﻪوهﺷﺎﻧﺪﺑ. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﺗﮑﯚﺷﻪرﮑﯽ ﻧﻪﺑﻪز و ﭼﺎوﻧﻪﺗﺮس ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﮐﯚڕو ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎﻧﺪا ﺑ ﺑﺎﮐﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون ﺧـﯚی دهردهﺑـﺮی و ﻗﺴـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ ﮔﻮﯽ ﺑﻪﺷﺪاران دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪ و ﺳﻪرهڕۆﯾﯽ و زوﻤﯽ ﻟﻪ ﮐﻪس ﻗﻪﺑﻮوڵ ﻧﻪدهﮐﺮد و وهﻓﺎدار ﺑﻮو ﺑﻪ ڕﺒﺎزی ﮐﯚﻣﺎر و ﭘﺸﻪوا
156
ﺷﻪھﯿﺪهﮐﻪی. دوژﻣﻨﯽ داخ ﻟﻪ دﯽ ﮐﻮرد ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮان ھﺮﺷﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳﻪر ﻧﺎوﭼﻪ دهﺳﺘﭙﮑﺮد ﺑﻮو ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ زۆرﺟـﺎران ﻟـﻪ ﻻﯾـﻪن دۆﺳـﺘﺎن و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺎو ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﻪواڵ دهھـﺎت ﮐـﻪ رژﻤـﯽ دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧـﺪی ﻧﯿـﺎزی ھﻪﯾـﻪ و ھـﺮش دهﮐـﺎت ﺑـﯚ ﮔﺮﺗﻨـﻪوهی ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ژﺮ دهﺳﻪﺗﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﻮران و دهوروﺑﻪری ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪ زۆرﺟﺎر ڕژﻢ ﺑﯚ ﮔﺮﺗﻨﻪوهی ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ ھﺮﺷـﯽ ﮐـﺮد و ﺑﻪﺧﺘﯽ ﺧﯚی ﺗﺎﻗﯽ ﮐﺮدهوه ﺑﻪم ھﻪﻣﻮو ﺟﺎرﮏ ﺑﻪ ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ دهﺳﺘﻪی زهڕﺑﻪت و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑـﻪ ﺗـﮏ دهﺷـﮑﺎ و ﺑـﻪ ﺗﮑﺸـﮑﺎوی و ﺑﻪ ﮐﻮژرا و ﺑﺮﯾﻨﺪارﮑﯽ زۆرهوه ﺑﻪرهو ﻣﯚﮕﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﻧﺎردﻧﻪوه. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ زۆرﺟﺎر ﻟﻪ ﻧﺎو ﮐﯚڕی ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ دا دهﯾﮕﻮوت :ﻣﻪﮔﻪر دوژﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻪر ﻻﺷﻪم دا ﺑوات ،ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾـﻪ ﺑﮕﺮﺘﻪوه و ﺋﺎﻣﺎدهم ﻟﻪ ﺳﻪر ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ و ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚم ﻓﯿـﺪا ﺑﮑـﻪم .دوژﻣـﻦ زۆرﺟـﺎر ھﺮﺷـﯽ ﮐـﺮده ﺳـﻪر ﺋـﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﺳﻪرﻧﻪدهﮐﻪوت و ﺗﺎﮐﻮو ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟﻪ ﺷﻪوی ١٩٨٣ / ٦ / ١٨دا رژﻢ ﺑﻪ ھﯚی ﮐﻪﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺧﯚﻓﺮۆﺷﺎن ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﻧﯿﻮهﺷــﻪودا ھﺮﺷــﮑﯽ ﺑــﻪرﺑوی دهﺳــﺖ ﭘﮑــﺮد و ﻟــﻪ ﺑﻪرهﺑﻪﯾﺎﻧﯿــﺪا ﺑــﻪ ﺑﻪﺷــﺪاری ھــﻪزاران ﮐــﻪس و ﻟــﻪ ژــﺮ ﺋــﺎﮔﺮی ﺗﻮوﻧــﺪی ﺗﻮﭘﺨﺎﻧــﻪ و ھﻪﻟﯿﮑﯚﭘﺘﻪر دا ھﺮﺷﯽ ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﺳـﻪر ﮔﻮﻧـﺪهﮐﺎﻧﯽ ﺑـﻮران ،ﻗﻪﻪڕهﺷـ ،زوران و ﮐﻮﻧﻪﻣﺸـﮑ و ھـﻪروهھﺎ ﺑﻪرزاﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮﻔـﻪت و ﺷـﺎﺧﻪ ﺧﻮاره ،ﮔﺮدی ﺋﺎﻏﺎﯾﺎن ،ﺗﯚﭘﻪ ﺳﻮﺗﺎوێ ﻟﻪ ﭘﺸﺘﯽ ﻧﺸﮑﯚن و ﻣﻪﻻزادان و دهوروﺑﻪری دهﺳﺖ ﭘﮑﺮد و ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ﭼـﻮاری ﺑﻪرهﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ دا ﺷﻪڕﮑﯽ ﺗﻮوﻧﺪ ﻟﻪ ﻧﻮان ﭘﺎرﺰهراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھﺰی زۆرو ﺑﯚری ﺋﻪھﺮﯾﻤـﻪﻧﯽ دهﺳـﺘﯽ ﭘﮑـﺮد و ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺧﯚڕھـﻪت و ڕووﻧـﺎﮐﯽ ﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ دوژﻣﻦ ﻟـﻪ ڕﮕـﺎی ﺟـﺎدهی ﺳﻪردهﺷـﺖ ،ﺑﻮراﻧـﻪوه ﺑـﻪ ھﺰﮑـﯽ زۆرﺗـﺮهوه ھﺎﺗـﻪ ﻣﻪﯾـﺪاﻧﯽ ﺷـﻪڕهﮐﻪ و زۆر ﺑـﻪ ﺧﻪﺳـﺘﯽ ﺳـﻪﻧﮕﻪرهﮐﺎﻧﯽ ھـﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ و ﻣﻮوﭼﻪ و ﻣﻪزرا و ﻣﺎﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﺗﯚپو ﺧﻮﻣﭙﺎره و ﮐﺎﺗﯿﯚﺷﺎﺑﺎران دهﮐﺮد. ﻟـــﻪم ﺷـــﻪڕه ﻗﻮرﺳـــﻪدا زﯾـــﺎﺗﺮ ﻟـــﻪ ١٠دهزﮔـــﺎ ﻣﺎﺷـــﻦ ٢ ،ﺑﻮﻟـــﺪزﺮ و ٣ﻣﻮﺗـــﻮر ﺳـــﯿﮑﻞ ﺑـــﻪ دهﺳـــﺘﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧـــﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺳـــﺘﻪی زهڕﺑـــﻪت و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽﺗﺮ ﺳﻮﺗﻨﺪران و ﻟﻪ ﺑﻪرﮏ ھﻪﻮهﺷﻨﺪران و ﮐﻪﻻﮐﮑﯽ زۆر ﻟﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪران ﻟﻪ ﻣﻪﯾـﺪاﻧﯽ ﺷـﻪرهﮐﻪ ﮐـﻪوﺗﺒﻮون و زهڕﺑﻪﯾـﻪﮐﯽ ﻗـﻮرس وه ﭘﻪﯾﮑـﻪری ﻟـﻪرزۆﮐﯽ دوژﻣـﻦ ﮐـﻪوت .ﺑـﻪم ﺑـﻪداﺧﮑﯽ ﯾـﻪﮐﺠﺎر ﮔﺮاﻧـﻪوه ﻟـﻪم ﺷـﻪڕه ﺳـﻪﺧﺖ و ﻧﺎﺑﻪراﺑـﻪرهدا ،ڕۆـﻪی ﻗﺎرهﻣــﺎن و ﺗﮑﯚﺷﻪری ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎت و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻓﻪرهﻣﺎﻧﺪهی ﺑﻪوهج ﮐﺎک ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﻣﻪﻻ ﻋﻪزﯾﺰی ﺑﻪﭘﺮﯾﺸﮑﯽ ﺗﯚپ دهﭘﮑﺮﺖ و زۆر ﺑﻪ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار دهﺑ و دوای ﺧﻮﻦﻟﻪﺑﻪر ڕۆﯾﺸﺘﻨﮑﯽ زۆر و ﭘـﺎش ﭼﻪﻧـﺪ ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ﺑﻪرﺑـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻣـﻪرگ ﺷﻪھﯿﺪ دهﺑ و ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ھﺎوڕێ و ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ و ﺧـﻪﮑﯽ ﻧﺎوﭼـﻪ و ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ﺳﯚڕﺷـﮕﺮهﮐﻪی دهﮐـﺎت و ﺑـﻪ ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑـﻮوﻧﯽ ﺧـﻪم و ﭘﻪژارهﯾﻪﮐﯽ زۆر دهﺧﺎﺗﻪ دﯽ ﮔﺸﺖ ﻻﯾﻪﮐﻪوه و ڕﮕﺎی ﺧﻪﺑﺎت و ﺳﻪﻧﮕﻪری ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧـﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و درﮋهداﻧـﯽ ڕﮕـﺎی ﺧـﻪﺑﺎت ﺑـﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ دهﺳﭙﺮێ و ھﻪروهھﺎ ﻟﻪم ﺷﻪرهدا ٧ﮐﻪس ﻟﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪش ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون و ﮐﻪﺳـﮑﯽ ﺑـ دﯾﻔـﺎع ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﺣﻪﺳـﻪن ھﻪﻣﺰهﯾﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو. ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ھﻪروهک ﮔﻮوت ﺑﻮوی ،ﺑﻪ ﮔﯿﺎن ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﻪم دهﭬﻪره ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﭘﻪروهره ﮐﺮد و وهﻓﺎدار ﺑﻮو ﺑﻪ
157
ﻗﺴﻪ و ﮔﻮوﺗﻪی ﺧﯚی و ﺑﻪﻨﯽ ﺧﯚی ﺑﺮده ﺳﻪر و ﺧـﻮﻨﯽ ﭘـﺎﮐﯽ ﺧـﯚی ﮐـﺮده دﯾـﺎری ﺑـﯚ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن و ﻟـﻪ ڕﮕـﺎی ﭘﺎراﺳـﺘﻨﯽ دهﺳـﮑﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﯚڕش و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی دا ﺑﻪ ﺳﻪﺧﺎوهﺗﻪوه ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﭘﺸﮑﻪش ﮐﺮد و ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو .ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﮐﺎک ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﮐﺎرﯾﮕﻪریﯾﻪﮐﯽ زۆری ﻟﻪ ﺳﻪر داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺑﻮاران و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ھﻪﺑﻮو ،ھﻪﻣﻮو ﺧﻪﮏ ﺑﯚی ﺑﻪ ﭘﻪرۆش ﺑﻮون ،ﺑﻪم ﺷﻮﻨﯽ و ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐـﺎک ﺣﻪﻣـﻪدهﻣﯿﻦ ﺑـ ڕﺒﻮار ﻧﻪﻣﺎﯾﻪوه و ﺑﻪ دوای ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ دا ﺑﻪ ﺳﻪدان ﮐﻪس ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ رﮕﺎی ﺷـﯚڕش و ﺧـﻪﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑـﯚ ﭘـ ﮐﺮدﻧـﻪوهی ﺟﮕـﺎی ﺷـﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ و ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪر و ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش ﻻواﻧﯽ دڵ ﭘ ﻟﻪ ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎنﭘﻪروهری ﺑﻪ ﺷﻮهی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟـﻪم ﻧﺎوﭼﻪ ﺟﻮان و ڕهﻧﮕﯿﻨﻪ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺷـﯚڕش و ﺧـﻪﺑﺎت و ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪت ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﮐـﻪن و ﺑـﻪ ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑـﻪدهواﻣﯿﺎن ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪووﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ دوژﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮدﻧﯽ ڕۆﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﮔﻮﻧﺪه و ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧ ھﻪﺳـﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾـﻪﺗﯽ ﻟـﻪ ﻧـﻮ دڵ و ﻣﺸﮑﯽ ﺋﻪوان دا ﺑﺴﺘﻪوه ،ﺑﻪﮑﻮو ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ھﻪر ﮐﻪﺳﮏ ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ،ﺑﻪ دهﯾﺎن ﮐﻪﺳـﯽ دﯾﮑـﻪ ڕﮕـﺎی ﺋﻪو دهﮔﺮﻧﻪ ﺑﻪر و ﻧﺎھﻦ ﺧﻪون و ﺋﺎرهزووه ﭼﻪوﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ڕژﻢ ﺑﺘﻪ دی. ڕﮕﺎی ﺧﻪﺑﺎت و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ و ھﻪﻣﻮو ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮔﻪل ﭘ ڕﺒﻮار ﺑ. ﺷﻪﮐﺎوه ﺑ ﺋﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺳﻪرﺑﻪرزی ﺑﯚ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻣﻪرگ ﻧﻪﻣﺎن ﺑـﯚ داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻠﻪ دوای رووﺧـﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣـﺎری ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﯿﺶ وازی ﻟـﻪ ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻧـﻪھﻨﺎو ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٢٧ی ھﻪﺗﺎوی دا ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪﯾﺎن زﯾﻨﺪوو ﻛﺮدهوه.
158
ﺳﺎی ﺷھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ دوو ﺑھﺮە و دوو ﻗﻣﯽ ﺷﯚڕﺷﮕ :ﺷﻪھﯿﺪان ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯽ و ﺟﻪﻟﯿﻞ رهﺣﯿﻤﯿﺎن
ﻗﺎدر ورﯾﺎ
چ زوو ﺗﭙڕ ﺑﻮو! دەﯽ دوﻨ ﺑﻮو ﻛ ﺧﺑرﯾﺎن ھﺎت و ﺋو ﻧﺎوەی ﺧﺴﺘ ﻣﺎﺗم .ﺧﺑر ھﺎت ﻛ ﻟ" ﺣﻮﺳـﻦ ﻣـﺎﻣ ،"ﻟ ﺳـر رﮕـﺎی ﺑﯚﻛﺎن ـ ﻣﯿﺎﻧﺪواو ،دوو ﺷﯚڕەﺳـﻮاری دﻤـﻮﻛﺮات ،دوو ﭘﺸـﻤرﮔی ﺑ ﺑﯿـﺮو ﺑـﺎوەڕ ،دوو ﻛـﺎدری ﻟـﺰان و ﺗﮕﯾﺸـﺘﻮو ،دوو ﺑھـﺮەی ﺑـﻮاری ﺋدەب و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ،ﺑ ھﯚی ھﺰﻜﯽ زۆری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿوە ﮔﻣﺎرۆ دراون. ﺋﺴــﺘﺎ ھژاراﻧــﯽ ﮔﻮﻧــﺪ ،ﻛﭽــﺎن و ﻛــﻮڕاﻧﯽ ﺗﺎﺳــﺑﺎر و ﺗــﺎﻣزرۆی ﺳــﺎﺗﻚ دﯾــﺪار و ﭘﯾﭭــﯿﻦ ﻟﮔڵ ﺋﺑــﻮو و ﺟﻟﯿــﻞ ،دەﺳــﺘ و دوﻋــﺎ راوەﺳﺘﺎون .ﺑﯽ ﺋﻣﺠﺎرەﯾﺎن ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﺘﺎﻧﯽ ﺋوان و ﺳرﺟم ﺧﻜﯽ دﺴـﯚز و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙروەری ﻧﺎوﭼﻛـﺎﻧﯽ ﻣﺣـﺎڵ و ﭘﯿـﺮﻣﺤﻣﻤد و ﺋﺣﻤدی ﻛﯚر و ﺷﺎری ﺑﯚﻛﺎن ،ﻟم ھﺮش و ﮔﻣﺎرۆ ﺋھﺮﯾﻤﻧﯿﯿ ،رزﮔﺎرﯾﺎن ﺑ؟ ﺋﻮارە ﺑﻮو دی ﻧﻮﻗﻤﯽ دووﻛڵ و ﺑﯚﻧﯽ ﺳﻮوﺗﻤﺎن .زﯾـﺎﺗﺮ ﻟ ﺳـﻋﺎﺗﻚ ﺑـﻮو ﺋو ﻣـﺎی دوو ﻻوە دﻤـﻮﻛﺮاﺗﻛ ﺳـﻧﮕرﯾﺎن ﻟـ ﮔﺮﺗﺒـﻮو، ﺑﺒﻮوە ﻧﯿﺸﺎﻧی ﮔﻮﻟﻠی ﺋـﺎرﭘﯿﺠﯽ و ﺗـﻮﭘﯽ .١٠٦ﺋوان وەك ﻟﯿـﺎن ﭼـﺎوەڕوان دەﻛـﺮا ،ﮔﺎﺘﯾـﺎن ﺑ داوای ﺧـﯚ ﺑدەﺳـﺘوە دان ھـﺎﺗﺒﻮو و ھﺗﺎ دوا ﻓﯿﺸك ،ھﺗﺎ دوا ھﻧﺎﺳ دەﺳـﺘﯿﺎن ﻛﺮدﺑـﯚوە .ﺑم ھـﺰی ﭘﻻﻣـﺎردەر ﻧﯾﻮﺮاﺑـﻮو ﺑﭽـﺘ ﺳـر ﺗرﻣﻛﺎﻧﯿـﺎن .ھر ﺑـﯚﯾ ﺑ ﺑﯚردزﻞ ،ﺧﺎﺗﻮوەﻛﯾﺎن ﺑﺳر دا رووﺧﺎﻧﺪﺑﻮون و ﻛﺎﺗﻚ دﻨﯿﺎ ﺑﺒﻮون ﻛ ﺷھﯿﺪﯾﺎن ﻛﺮدوون ،ﺗرﻣﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﮔڵ ﺧﯚﯾﺎن دا ﺑﺮدﺑﻮو. ٢٠ﺳــﺎڵ ﻟﻣوﺑر ،دواﻧﯿــﻮەڕۆی ١١ی ﭘﻮوﺷــﭙڕی ،١٣٧٠ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﻛﺮات دوو رۆی ﺑ ﻧﺮﺧــﯽ ﺧــﯚی ﻟ ﺷــڕﻜﯽ ﻧــﺎﺑراﺑر ﻟﮔڵ ھﺰەﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟ ﺋﺎواﯾﯽ ﺣﻮﺳﻦ ﻣﺎﻣی ﻧﺎوﭼی ﺑﯚﻛﺎﻧﺪا ،ﻟ دەﺳﺖ دا .ﯾك ﻟو دوو ﻛﺳ" ،ﺋﺑﻮوﺑﻛﺮ ﺧﺰری" ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ
159
ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯽ ﺑﻮو. ﺋﺑــﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷــﯽ ،ﺧﻜــﯽ ﺋــﺎواﯾﯽ ﻛﺎﻧﯿڕەﺷــﯽ ﻧــﺎوﭼی ﭘﯿــﺮﻣﺤﻣﻤدی ﺑﯚﻛــﺎن ﺑــﻮو .ﺳــﺎﯽ ١٣٤٢ی ھﺗــﺎوی ﻟ داوﻨــﯽ ﺑﻨﻣــﺎﯾﻛﯽ زەﺣﻤﺗﻜﺸﯽ ﻛﺎﻧﯿڕەش دا ﮔورە ﺑﻮو ،ﺗﺎ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺋﺎﻣﺎدەﯾﯽ درـﮋەی ﺑ ﺧﻮﻨـﺪن دا .ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ و ﺧﺑـﺎﺗﮕاﻧی ﻟﯾﻛﯿﺗﯿـﯽ ﻻواﻧﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧوە دەﺳـﺖ ﭘـ ﻛـﺮد .ﺧﻮﻟﯿـﺎی ﺷـﺎﻧﯚ و ﺷـﺎﻧﯚﮔری ﺋوی ﺑـﯚﻻی ﯾﻛﯿﺗﯿـﯽ ﻻوان راﻛﺸـﺎ .ﺋﺑـﻮو ﻟﯾﻛﯿﺗﯿـﯽ ﻻوان دا ،ﺧﯚی ﭘﮕﯾﺎﻧﺪ .ژﯾﺎن ﻟ ﺋﺎﻣﺰی ﺧﻜﯽ زەﺣﻤﺗﻜﺶ و ﺗـﺎﻣزرۆی ﺋﺎزادﯾـﺪا و ﺗﻜﯚﺷـﺎن ﻟ ﻧـﻮ ﻛـﯚڕی ﻻواﻧـﯽ ﺑـﺒش ،ﺑم ﭘـــ ھﺳـــﺖ و دﭙـــ ﻟ ﺋوﯾﻨـــﯽ ﻧﯿﺸـــﺘﻤﺎن ،ﺑـــﯚ ﺋﺑـــﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷـــﯽ ﺳـــرﭼﺎوەی ﻓﺮﺑـــﻮون ﺑـــﻮون .ﺋﺑـــﻮو ،ﻛ ﻟ ﺑـــﺎری ﻧﯿﺰاﻣـــﯽ و ﭘﺸﻤرﮔﺎﯾﺗﯿﯿوە ،ﻻوﻜﯽ ﺋﺎزا ،ﺑورە و ﻟ ﺧﯚ ﺑﺮدوو ﺑﻮو ،ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯽ زۆرﯾﺸﯽ ﺑ ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﺑﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ،ﻓﺮﺑـﻮون و ﻓﺮﻛـﺮدن دەدا و ﻛﺳﻜﯽ دﯾﺎری ﻧﻮ ﻛﺎروﺑﺎری ھﻮﻧری و ﻓرھﻧﮕﯿﯽ ﯾﻛﯿﺗﯿﯽ ﻻوان ﺑﻮو .ﺑھﯚی ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ،ﭘﻠﻛﺎﻧﯽ ﺑرﭘﺮﺳـﺎﯾﺗﯿﯽ ھر ﻟ ﺑرﭘﺮﺳـــﯽ ﯾﻛﯿﺗﯿـــﯽ ﻻواﻧـــﯽ ﺑﯚﻛـــﺎﻧوە ،ﺗـــﺎ ﺳرﭘرﺳـــﺘﯽ ﮔﺸـــﺘﯿﯽ ﯾﻛﯿﺗﯿـــﯽ ﻻواﻧـــﯽ دﻤـــﻮﻛﺮات ،ﺑـــی .ﻟ رواﻧـــﮕی ﺋو ﻻو و ﻧﻪوﺟواﻧﺎﻧی ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎر و ھﺎو ﺋﯚڕﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮون ،ﺋﻪﺑﻮو ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﺋﯚﻟﮕﻮو ﺑـﻮو و ﺑردەوام ھﺴـﻮﻛوت و ﻛـﺎرو ﻛـﺮدەوەی ﺟـﻮاﻧﯽ ﻟ ﻓﺮ دەﺑﻮون. ﺳرەﺗﺎی ﺳﺎﯽ ١٣٦٦ی ھﺗﺎوی ،ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯽ ،وەك ﻛﺎدری ﺗﺷﻜﯿﻼﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺑﯚﻛﺎن دەﺳـﺖ ﺑﻛـﺎر ﺑـﻮو .ﺧﺑـﺎت دژی ﻧﺎﺑراﺑرﯾﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾﺗﯽ و ﺑﺎوەڕی ﻗﻮوڵ ﺑ ﺧﺑﺎت ﺑﯚ ﻧھﺸﺘﻨﯽ ﭼوﺳﺎﻧوەی ﭼﯿﻨﺎﯾﺗﯽ ،ﺷﺎﻧﺒﺷـﺎﻧﯽ ﺧﺑـﺎت دژی ﺳـﺘﻣﯽ ﻧﺗوەﯾـﯽ و رۆﺷﻨﮕری ﻟ دژی دواﻛوﺗﻮوﯾﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ ،ﺋو ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪی و ﺑﺎوەڕاﻧ ﺑﻮون ﻛ ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯿﯿﺎن ﭘ دەﻧﺎﺳﺮاﯾوە. ﺋﺑـﻮو ،ﺋوەﻧــﺪە ﺋـﯚﮔﺮی ﺧﻮﻨــﺪﻧوەو ﻧﻮوﺳـﯿﻦ ﺑــﻮو ﻛ ﻟ رﯾــﺰی دەﺳـﺘی ﻧﻮوﺳــراﻧﯽ ﮔﯚﭬـﺎری "ﻻوان" دا ﺟﮕــﺎی ﺧـﯚی ﻛــﺮدەوە .ھوﻨــﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﻛﺎﻧﯽ ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯽ ،ﺋو رووداو و راﺳﺘﯿﺎﻧ ﺑﻮون ﻛ ﻟژﯾﺎن و ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟ ﻧـﻮ ﺧﻜـﯽ رەش و رووت دا ،ﺗﻮوﺷـﯿﺎن دەﺑﻮو .ﺋو ،ﻟ ﺑﺒﺷﯽ و ﻣﯾﻨﺗﯿﯿﻛﺎﻧﯽ ﺧﻜـﻚ ﻛ ﺧﯚﺷـﯿﺎن دەوﯾﺴـﺖ و ﺧﯚﺷـﯽ دەوﯾﺴـﺘﻦ ،ﺋﯿﻠﮫـﺎﻣﯽ وەردەﮔـﺮت و ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋﻪواﻧـﻪوه ﻟﺳر رﺒﺎزی ﺧﯚی ﻛ ﺧﺑﺎت ﺑﯚ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ و دادﭘروەرﯾﯽ ﻛﯚﻣﯾﺗﯽ ﺑﻮو ،ﺷﻠﮕﯿﺮﺗﺮ دەﺑﻮو. ﺋﺑﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷﯽ ،ﻟﮔڵ ﺋوەی دەﯾﺰاﻧﯽ ﻛﺎرو ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺧﺑـﺎﺗﮕاﻧ ﻟ ﻧـﺎوﭼی ﻣﯿﻠﯿﺘـﺎرﯾﺰە ﻛـﺮاوو ﻟ ﻧﻮراﯾﻪﮑـﻪی ﺳـﯿﺨﻮڕان و ﺑ ﻛﺮﮕﯿﺮاواﻧــﯽ رــﮋﯾﻢ دا ﭼﻧــﺪە ﭘــ ﻣﺗﺮﺳــﯿﯿ و ،ﺳـــرەڕای ﺋوەی ﺧﯚﺷوﯾﺴــﺘﯽ و ﺋــﯚﮔﺮﯾﯿﻛﯽ زۆر ﺑــﯚ ھﺎوﺳــر و ﺑرھﻣــﯽ ژﯾـــﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﺷــﯿﺎن" ،ﺗﺮوﺳــﻜ"ی ﻛﭽــﯽ ھﺑــﻮو ،ﺑــﭙروا ﻟ ﻣــﺮدن و داﺑاﻧــﯽ ھﻣﯿﺸــﯾﯽ ﻟژﯾــﺎن و ﻟ ﺧﯚﺷوﯾﺴــﺘﺎن ،رووی دەﻛــﺮدە ﻗــﻮوﯾﯽ ﻧﺎوﭼی ﭘ ﻣﺗﺮﺳﯿﯽ ﺷﻮﻨﯽ ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﯽ ﺧﯚی .ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮏ دا ﻛ ﺳﺎﻚ و دوو ﻣﺎﻧﮓ ﺑر ﻟ ﺷھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻛﯚرﭘ ﭼﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻛی ﻟ ژﺮ ﻧﺎوی "ﺑﯚ ﺗﺮوﺳﻜی ﻛﭽـﻢ" دا ،ﻧﻮوﺳـﯿﻮﯾﺗﯽ ،دەـ" :ﻛـﭽ ﺷـﯿﺮﯾﻨﻛم! ﻗت ﺣز ﻧـﺎﻛم ﻧـﺎزت ﺑﺸـﻮێ ،ﺑم رﮕـﺎی ﺗﻜﯚﺷﺎن ﭘ ﻟ ﻟﮋو ھﻣﻮوﺗ و ﻟم رﮕﺎﯾدا ﻣﺮۆڤ ﮔﻟﻚ ﻛﻧﺪ و ﻟﻧﺪ و ﻛﯚ و ﭘﻜﯚﯽ دﻨ رێ .ھر ﺑﯚﯾ ﭘ دەﭼ ﻣرگ ﻣودام ﻧدا ﺋو ﻛﺎﺗ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﻛ ﺗﯚ ﻓﺎم دەﻛﯾوە و دﻧﯿﺎی دەوروﺑر و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻌداﺗﯽ دەﻧﺎﺳﯽ"...
160
ﺑ داﺧوەﭘــﺶ ﺑﯿﻨــﯽ ﺋﺑــﻮو ﻛﺎﻧﯿڕەﺷــﯽ وەڕاﺳــﺖ ﮔڕا و ،ﺗﺮوﺳــﻜ ھﺸــﺘﺎ ﻣﻨــﺪاﻜﯽ دوو ﺳــﺎ ﺑــﻮو ،ﻛ ﺑــﺎوﻛﯽ ﻟﭘﻨــﺎوی ﺋــﺎزادﯾﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن و رزﮔﺎرﯾﯽ ﮔﻟﻛی دا ،ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪﺧﺸﯽ و ﺗﺮوﺳﮑﻪ ﺑﯚ ھﻣﯿﺸ ﻟﯽ ﺑﺒش ﺑﻮو. دووھﻪم ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﻮارهﯾﻪﮐﯽ ﺧﻮﻨﺎوی و ﺧﻪﻣﺎوﯾﯽ ١١ی ﭘﻮوﺷﭙﻪری ٢٠ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪری "ﺣﻮﺳﻦ ﻣﺎﻣﻪ"دا ،ﭼﻮوه رﯾـﺰی ﻧـﻪﻣﺮان ،ﻻوی ﺷﺎﻋﯿﺮ ،ﺟﻪﻟﯿﻞ رهﺣﯿﻤﯿﺎن ﺑﻮو. ﺟﻪﻟﯿﻞ ﺳﺎﯽ ١٣٤٤ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ "ﻗﺎﻟﻮێ"ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ زهﺣﻤـﻪﺗﮑﺶ دا ،ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑﺒـﻮو .ھـﻪر ﻣﻨـﺪاڵ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻣﺎﯿـﺎن ﺑـﺎری ﮐـﺮد و ﭼﻮون ﺑﯚ ﺑﯚﮐﺎن .ﻟﻪ ﻧﻮ ھﻪژاری و ﻧﻪداری و ژﯾﺎﻧﯽ ﮐﯚﻪﻣـﻪرﮔﯽ دا ،ﮔـﻪوره ﺑـﻮو و ﺑـﻪ دهم ﮐـﺎرو ﮐﻮﺮهوهرﯾﯿـﻪوه ،ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺑی. ﺟﻪﻟﯿﻞ ﻣﺮﻣﻨﺪاﮏ ﺑﻮو ﮐﻪ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﺷـﻪڕی ﻟـﻪ دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ .ﺋـﻪو ﻟـﻪ ژـﺮ دهﺳـﻪﺗﯽ دوژﻣـﻦ دا،ﺗـﺎوان و ﮐﺮدهوه و رهﻓﺘﺎری دڕﻧﺪاﻧﻪی ھﺰه ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﻪرﮐﺎن و رهﻓﺘﺎری ﭘ ﺳﻮوﮐﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﮐﻮردی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑـﻪ ھﺎوﺷـﺎرﯾﯿﻪﮐﺎن و ھﺎوزﻣﺎﻧﺎﻧﯽ دهدی.ھﻪژاری و ﺑﺒﻪﺷﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی و ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی و ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی ﻟﻪ ﻻﯾﻪک و ﺳـﺘﻪم و زۆردارﯾـﯽ دهﺳـﻪﺗﺪاران ﻟـﻪ ﻟﻪﯾـﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪ ،ھﺎﻧﺪهری ﺟﻪﻟﯿﻞ ﺑﻮون ﺑﯚﺋﻪوهی رﮕﺎی ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی ھﻪڵ ﺑﮋﺮێ. ﺟﻪﻟﯿﻞ رهﺣﯿﻤﯿﺎن ﻟﻪ ﻧﻮهراﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دهﯾﻪی ٦٠ی ھﻪﺗﺎوی دا ،ﺑﯾﺎری ﺧﯚی دا و ﺑﻮو ﺑـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﻟـﻪ ھـﺰی ﺑـﻪﯾﺎن ،ﺧـﯚی ﻟـﻪ رﯾـﺰی ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات دا ،دﯾﺘﻪوه . ﺟﻪﻟﯿﻞ ﻟﻪو ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﭘﯽ واﺑﻮو ﺷﯚڕﺷﮕﺮ ھﻪر ﻧﺎﺑ ﺑﻪ ﭼـﻪﮐﯽ دهﺳـﺘﯽ ﭘﺸـﺖ ﺋﻪﺳـﺘﻮور ﺑـ .دهﺑـ ﺑـﻪر ﻟـﻪ دهﺳﺘﯽ،ﻣﺸـﮑﯽ ﺑـﻪ ﭼﻪﮐﯽ ﺑﺎوهڕ و ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻦ ،ﭼﻪﮐﺪار ﺑﮑﺎ .ﺋﻪو ﺷﻌﺮاﻧﻪی ﻟﻪ ﭘﺎﺷﯽ ﺑـﻪ ﺟﻤـﺎون ،ﺑﻪﮕـﻪن ﺑـﯚ ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﺋـﻪم ﻻوه ،ﻣﺮۆﭬﮑـﯽ ﺧـﺎوهن ﺑﯿـﺮو ﻟﮑﺪاﻧﻪوه ﺑﻮو ،رواﻧﯿﻨﮑﯽ ﭘﺸﮑﻪوﺗﻨﺨﻮازاﻧﻪ ،دادﭘﻪروراﻧﻪ و ﻣﺮۆﭬﺪۆﺳﺘﺎﻧﻪی ھﻪﺑﻮو.ﻟﻪ ﺷﻌﺮی "ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﻤﻪ"دا ده: ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﻤﻪ دژ ﺑﻪ ﻧﻪﻣﺎﻧﻪ دژ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺎﻧﻪ ﻣﻪﮐﯚی وﯾﮋداﻧﻪ ﮐﺎﮐﻠﯽ ژﯾﺎﻧﻪ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﻤﻪ ھﻪوﯽ ﺑﯿﺮیﯾﻪ
161
زاﻧﺎﯾﯽ ﺑﻮوﻧﻪ رﯽ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﻪ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﺋﻤﻪ ﺗﯿﺸﮑﯽ ژﯾﺮیﯾﻪ ﺋﺎزاﯾﯽ ﭼﻮوﻧﻪ دژ ﺑﻪ ﺧﻪوﺗﻨﻪ ﻓﻠﺴﻪﻓﻪی ﺋﻤﻪ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽﯾﻪ رووﮔﻪی ﺋﻪھﻮهﻧﯽ و ﺑﺸﮑﻪی ﺋﺎﺷﺘﯽﯾﻪ *** ﺟﻪﻟﯿﻞ ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ھﺪی و ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ ﺑﻮو .ﺑﻪﺷﮑﯽ زۆر ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧـﻪوه ﺗﭙـﻪر دهﮐـﺮد .ھﻨـﺪێ ﺟـﺎرﯾﺶ دهﺳـﺘﯽ ﺑـﯚ ﻗﻪﻪم دهﺑﺮد و ھﻪﺳﺘﯽ ﺧﯚی و ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧـﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻪ ﺷـﻌﺮ و ﻧﻮوﺳـﯿﻦ ،دهردهﺑـی .ﭘﮕﻪﯾﺸـﺘﻮوﯾﯽ ﻓﯿﮑـﺮی و ﺋﺎﻣـﺎدهﯾﯽ ﺑـﯚ ﺗﮑﯚﺷــﺎن ﻟــﻪ ﻧــﻮ ﮐﯚﻣــﻪﻧﯽ ﺧــﻪﮑﯽ ﺑﻪﺷــﻤﻪﯾﻨﻪت دا ،ھــﻪروهھﺎ ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻮوﯾﯽ ﻟــﻪ ھﻪﺴــﻮﮐﻪوت و ﭘﻮهﻧــﺪی ﻟﻪﮔــﻪڵ ﺧــﻪﮑﯽ دﺴــﯚز و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهردا ،ﺑﻮون ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﺟﻪﻟﯿﻞ رهﺣﯿﻤﯿـﺎن ﺑﺒـ ﺑـﻪ ﮐـﺎدرﮑﯽ ﺳـﻪرﮐﻪﺗﻮوی ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚﮐـﺎن .ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋﻪﺑﻮو ﮐﺎﻧﯿﻪرهﺷﯽ ،ﺑﻮون ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎر و ھﺎوﺗﯿﻢ و دوو ھﺎوﮐﺎری ﮔﻮﻧﺠﺎو و ﯾﻪﮐﺘﺮ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ .دوو ھﺎوﮐﺎر ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺒﻪﺷـﺎﻧﯽ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﻟﻪ ﻗﻮوﯾﯽ ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚﮐﺎﻧﺪا ،ﺑﯿﺮﮑﯿﺎن ھﻪر ﻻی ﮐﺘﺐ و ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوه و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﻮو .ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪش ﭼﯿـﺮۆک و ﺑﯿـﺮهوهری و وﺗﺎر و ﺷﻌﺮ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋﻪوان ،ﺑﯚن و ﺗﺎﻣﯽ ﮐﺎت و ﺳﺎﺗﻪ ﭘ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﮐﺎن ،ﺋـﺶ و ﺋـﺎزاری ﺧـﻪﮑﯽ ﭼﻪوﺳـﺎوه و ژﺮدهﺳـﺖ ،ﺧﻮﻟﯿـﺎو و ﺋﺎواﺗﯽ ﻣﻨﺪاﻪ ﺑﺒﻪﺷﻪﮐﺎن و ﮐﭽﺎن و ﮐﻮڕاﻧﯽ ﺳﺎده و ﺳﺎﮐﺎری ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﯿﺎن دهدا .ﺋﻪوان ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﺑﯿﺮو ﻗﻪﻪم ﺑﻮون.ﻟﻪ ﭘﺪهﺷﺘﯽ ﺣـﻪز و ﺧﻮﻟﯿﺎ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن و ﻟﻪ ھﻪوراز و ﻟﮋهﮐـﺎﻧﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺷﯚڕﺷـﮕﺮاﻧﻪﯾﺎن دا ﭼﺎوﯾـﺎن ﺑـﻪردهوام ﻟـﻪ ﺋﺎﺳـﯚی رووﻧـﻪوه دهﺑـی و ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎوی ژﯾﺎن دا ،ﺋﺎﮔﺎﯾﺎﻧﻪ و ﻟﻪوﭘﻪڕی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﯽ ژﯾﺎن دا ،ﺑﻪرهو ﻣﻪرگ ،ﺑﻪرهو ھﻪرﻣﺎن دهﭼﻮون. ﺋﻪوان ﺑﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪ ﻟﻪ ﺑﺴﺘﻮوی ژﯾﺎن ﺋﺎوا ﺑﻮون ،ﺑﻪم ﺑﯿﺮﯾﺎن ،ﺷﻌﺮﯾﺎن ،ﭼﯿﺮۆک و ﺑﯿﺮهوهرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن و ﯾﺎد و ﻧﺎوﯾﺎن ،ﻟﻪ ﻧـﻮ رﺒـﻮاراﻧﯽ رﮕﺎﮐﻪﯾﺎن و ﻟﻪ ﻧﻮ رۆﻪ ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﯾﺎﻧﺪا ،ھﻪر زﯾﻨﺪووه. ﯾﺎدﯾﺎن ﺑﻪڕﺰ و رﮕﺎﮐﻪﯾﺎن ﭘ رﺒﻮار ﺑ.
162
ﺗﮑﯚﺷر ﺷھﯿﺪ ﺷﺦ ﻏﻪرﯾﺐ ﺣﻪﺳﻪﻧﯽ
ﺑﻪداخ وﮐﻪﺳﻪرهوهرادهﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﮐﻪدواﻧﯿﻮهڕۆی رۆژی ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ٥ی ﭘﻮوﺷﭙﻪڕی ،١٣٨٧دوو ھﺎوڕﯽ ﺣﯿﺰﺑﯿﻤﺎن ﻟﻪﮔـﻪڕهﮐﯽ " ﺑـﻪردﺑان " ی ﺷﺎری ﺳـﻪﻗﺰ ،ﻟﻪﻻﯾـﻪن دهﺳـﺘﮑﯽ ﻧﺎﭘـﺎک وﺧﺎﺋﯿﻨـﻪوهراﭘﯚرﺗﯿﺎن ﻟـ دهدرێ وﺑـﻪھﯚی ھﺰهﺋﻪﻣﻨﯿﯿـﻪﺗﯽ وﭘـﻪﻻﻣﺎردهرهﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤـﯽ ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ ﯾﻪوهﮔــﻪﻣﺎرۆ دهدرــﻦ ودهﮐﻪوﻧﻪﺑــﻪر دهﺳــﺘﮋی ﭼــﻪﮐﯽ ﺑــﻪﮐﺮﮕﯿﺮاوهﮐﺎن .ﻟﻪوﭘــﻪﻻﻣﺎرهدا ﺑﻪداﺧﻪوهﺗﮑﯚﺷــﻪری دﺮﯾﻨــﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وﺧــﻪﺑﺎﺗﮕی ﺳــﻪردهﻣﯽ ھــﻪردوو رﮋﯾﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﻪﺗﯽ وﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ " ،ﺷــﺦ ﻏــﻪرﯾﺐ ﺣﻪﺳــﻪﻧﯽ " ﺷــﻪھﯿﺪ دهﺑــ وھــﺎوڕێ " ﮐﻪﻣﺎﯽ ﺷﻪرﯾﻔﯽ " ش دهﮐﻪوﺘﻪدهﺳـﺖ ھﺰهﺟﯿﻨﺎﯾـﻪﺗﮑﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ وﺑـﻪدﯾﻞ دهﮔﯿـﺮێ .ﻟـﻪم ﭘـﻪﻻﻣﺎرهدا ﺋﻪﻧـﺪاﻣﮑﯽ ﺧﺎﻧـﻪﺧﻮێ دهﮐﻪوﺘﻪﺑﻪردهﺳﺘﮋ وﺑﻪﺑﺮﯾﻨﺪاری دهﮔﯿﺮێ .ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑـﻪم ﺑﯚﻧﻪﯾﻪوهﺳﻪرهﺧﯚﺷـﯽ وھـﺎودهردﯾﯽ ﺧـﯚی ﺑﻪﺑﻨﻪﻣﺎـﻪی ﺷـﺦ ﻏﻪرﯾﺐ وﺧﻪﮑﯽ ﺷﺎری ﺳﻪﻗﺰ وھﻪﻣﻮو ھﺎوڕێ وھﺎوﺑﯿﺮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﮑﯚﺷﻪرهﺑﻪﻧﺮﺧﻪرادهﮔﻪﯾﻪﻧ وﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهش دا ﺳـﺎﻏﯽ وﭼـﺎک ﺑﻮوﻧـﻪوهﺑﯚ ﺑﺮﯾﻨﺪارهﮐﻪﺑـﻪﺋﺎوات دهﺧــﻮازﯾﻦ ،ھﻪرﻟﻪوﮐﺎﺗــﻪدا داوا ﻟﻪﮐﯚڕوﮐﯚﻣــﻪڵ ورﮑﺨــﺮاو وﻧﺎوهﻧﺪهﻣﺮۆﭬﺪۆﺳــﺘﻪﮐﺎن دهﮐــﺎ ﺑــﯚ ﭘﺎراﺳــﺘﻨﯽ ﮔﯿــﺎﻧﯽ ھــﺎوڕێ ﮐـــﻪﻣﺎڵ ﺷـــﻪرﯾﻔﯽ وﺋﻪوھﺎوﻧﯿﺸـــﺘﻤﺎﻧﻪﺑﺪﯾﻔﺎﻋﻪﮐﻪﺑﻪﺑﺮﯾﻨﺪاری ﮔﯿـــﺮاوه ،ﻟـــﻪھﯿﭻ ھـــﻪوڵ وﺗﻪﻗﻪﻻﯾـــﻪک درﻐـــﯽ ﻧﻪﮐـــﻪن وﮐﯚﻣـــﺎری ﺋﯿﺴـــﻼﻣﯽ ﻟﻪﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪو ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﻪدا ﺋﺎﮔﺎدارﺑﮑﻪﻧﻪوه .ھﺎوڕێ ﺷﺦ ﻏـﻪرﯾﺐ ﺣﻪﺳـﻪﻧﯽ ﮐـﻮڕی ﺷـﺦ ﻋﻪﺑـﺪوﻟﻘﺎدر ﺳـﺎﯽ ١٣٣٢ی ھـﻪﺗﺎوی ﻟﻪﮔﻮﻧﺪی " ﮐﺎوﻣﻪﻟﻪ" ی ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪﻗﺰﻟﻪداﯾﮏ ﺑﻮوه .ﻟﻪﺑﻪرھﻪل وﻣﻪرﺟﯽ ژﯾﺎن ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﺗﻪواوﺑﮑﺎ .ﺳﺎﯽ ١٣٥٨ی ھـــﻪﺗﺎوی ﭘﻮهﻧـــﺪﯾﯽ ﺑﻪﺗﻪﺷـــﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑـــﻪوهﮔﺮت وﺑﻪڕهﺳـــﻤﯽ ﺑـــﻮو ﺑﻪﭘﺸـــﻤﻪرﮔﻪوﻟﻪژﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸـــﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ دا زۆرﺑﻪﻟﻮهﺷـــﺎوهﯾﯽ ﺋﻪرﮐــﻪﭘ ﺳــﭙﺮدراوهﮐﺎﻧﯽ ﺟــ ﺑــﻪﺟ ﮐــﺮدن وﺑــﻪھﯚی دﺴــﯚزی وﻟﮫــﺎﺗﻮوﯾﯽ ﺧــﯚی ،ﺑﯚﺗــﻪﮐﺎدری ﻧﺎوﭼــﻪودواﺗﺮﺑﻮو ﺑﻪﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰھﻪﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٣٦٤ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﮐﺎروﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دا ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪﺑﻪﺷﺪارﺑﻮو ،ﺑﻪدوای ﺋﻪوهدا ﺑـﻪﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ ﺣﯿـﺰب ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﮐﺎروﮐﺎﺳﺒﯽ ﺑﻮو ،ﺑﻪم ﻟﻪو ﻗﯚﻧﺎﻏﻪش دا زۆرﺳﻪرﺑﻪرزاﻧﻪﺋﻪرﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮد .ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑـﻮو ﺑـﻪھﯚی ﺋـﻪوهی ﮐـﻪرﮋﯾﻢ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﻟ ﺑﮑﺎ وﺑﯿﺨﺎﺗﻪژﯾﺮﭼﺎوهدﺮی وﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﯚﻣﺎوهﯾﻪک زﯾﻨﺪاﻧﯿﯽ ﺑﮑﺎ .ﭘﺎش ﺋﺎزادﺑﻮوﻧﯽ ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٣٨٢ی ھﻪﺗﺎوی دا
163
ﮔﻪڕاﯾــﻪوهرﯾﺰی ﺗﮑﯚﺷــﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن وﻟﻪﻧﺎوهﻧــﺪی ١ی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺳــﺎزﻣﺎن درا وﺑﻪدﺴــﯚزی ﯾﻪوهﺋﻪرﮐــﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدن وﻟﻪﭘﺎش ﮐـﯚﻧﮕﺮهی ﭼﺎردهﯾـﻪم ﺷـﺦ ﻏـﻪرﯾﺐ ﻟﻪﮐﻮﻣﯿﺴـﯿﯚﻧﯽ ﺋـﺎﻣﻮوزش ﮐـﺎری وهرﮔـﺮت وﻟﻪﺑﻪﺷـﯽ ﻓﻪرھـﻪﻧﮕﯽ دا ﺑﯚﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﮔـﻪل وﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﺧــﻪرﯾﮑﯽ ﺗﮑﯚﺷــﺎن ﺑــﻮو .ﺳــوﻟﻪﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘــﺎﮐﯽ ﺗــﺎزهﺗﺮﯾﻦ ﺷــﻪھﯿﺪی رﮕــﺎی ﺋــﺎزادﯾﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐــﻪﻣﺎن ﺷــﺦ ﻏــﻪرﯾﺐ ﺣﻪﺳــﻪﻧﯽ وﺑﻪردهوام ﺑ رﮕﺎﮐﻪی ،رﮕﺎی ﭘﻟﻪﺳﻪروهرﯾﯽ رﺒﻪراﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ :ﻗﺎزی ،ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو وﺷﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی ،ﻣﻪرگ وﻧﻪﻣﺎن ﺑﯚرﮋﯾﻤﯽ دﯾﮑﺘـﺎﺗﯚڕو ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرﺳﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﺷھﯿﺪ ھﻪﻣﺰه ﻋﻪﺑﺪوھﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ :ھﻪﻣﺰه ﺳﺎرﺗﮑﻪﯾﯽ
راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراوی ژﻣﺎره ٢ی ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ـ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﻟﻪ ﮐﻪﻣﯿﻦ ﮐﻪوﺗﻨﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺗﮑﯚﺷﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ھﻪروهک ﻟﻪ راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراوی ژﻣﺎره ١دا ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯿﯿﻤﺎن ﮔﻪﯾﺎﻧـﺪ ،ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ٦ی ﺋـﻮارهی رۆژی ﭼﻮارﺷـﻪﻣﻤﻪ ٢٣ی ﮔـﻪﻻوﮋ، ﭼﻪﻧﺪ ﺗﮑﯚﺷﻪری ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺋﺎواﯾﯽ ﮔﺮدﻨﻪی ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﮐﻪﻣﯿﻨﯽ ھﺰﮑﯽ زۆری رﮋﯾﻢ ﮐﻪوﺗﻦ. وهک ﭘﺸﺘﺮ راﻣﺎن ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﻟﻪو دهﺳﮋهی ﺟﺎشو ﭘﺎﺳﺪارهﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ دا ،رۆﻪی ﻗﺎرهﻣﺎﻧﯽ دﻤﻮﮐﺮات ،ھﻪﻣﺰه ﻋﻪﺑﺪوھﯽ )ﻧﺎﺳﺮاو
164
ﺑﻪ ھﻪﻣﺰه ﺳﺎرﺗﮑﻪﯾﯽ( ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو. ﺋﺴﺘﺎش ﺑﻪ داﺧﻪوه رادهﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﮐـﻪ ﻟـﻪم ﮐﻪﻣﯿﻨـﻪدا ٢ﺗﮑﯚﺷـﻪری دﯾﮑـﻪی دﻤـﻮﮐﺮات ﺑـﻪ ﻧﺎوهﮐـﺎﻧﯽ ﻗـﺎدر ﻧـﻪزﻣﯽ و ﻗـﺎدر ﻗـﺎدری ﺷـﻪھﯿﺪ ﺑﻮونو ﺗﻪرﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐﻪوﺗﻮوﻧﻪ دهﺳﺘﯽ ھﺰﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻢ .ﺋﻪوهﻧـﺪهی ﺑـﯚ ﺋﻤـﻪ روون ﺑﯚﺗـﻪوه ،ﺟﺎﺷـﮑﯽ رـﮋﯾﻤﯿﺶ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﻗـﺎدر ﺋﯿﺒـﺮاھﯿﻢ ﭘــﻮور ﺧــﻪﮑﯽ ﺑﺎﺳــﺎوێ ﻟــﻪ ﺑــﻪرهﻧﮕﺎرﯾﯽ رۆــﻪ ﺑــﻪ ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕهﮐــﺎﻧﯽ دﻤــﻮﮐﺮات دا ﮐــﻮژراوه .دﯾــﺎره ژﻣــﺎرهی ﺟــﺎشو ﭘﺎﺳــﺪاری ﮐــﻮژراو ﻟــﻪوه زﯾﺎﺗﺮهو ،رﮋﯾﻢ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻧﺎوی ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﮐﻮژراوهﮐﺎﻧﯽ درﮐﺎﻧﺪوه. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺑﻪﺑﯚﻧـﻪی ﺷـﻪھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوڕﯿـﺎن ﻗـﺎدر ﻧـﻪزﻣﯽ ،ﻗـﺎدر ﻗـﺎدری و ﺗﮑﯚﺷـﻪری ﻧﺎﺳـﺮاو ھـﻪﻣﺰه ﻋﻪﺑـﺪوﯾﯽ ﺗﺎزهﺗﺮﯾﻦ ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ رﮕﺎی ﺋﺎزادی ،ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪو ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪرانو ھﻪﻣﻮو ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﮐﺎ. ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗﺪا ﻧﯿﻪ ﮐﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺳ رۆﻪی ﺧﻪﺑﺎﺗﮕی دﻤﻮﮐﺮات ،ﺑﻪدهﺳﺘﯽ ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺑﯚ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋﻤﻪو ﺑﯚ ھـﻪﻣﻮو ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺧﻪﺳﺎرﮑﯽ ﮔﻪورهو ﺧﻪﻣﮑﯽ ﻗﻮرﺳﻪ .ﺑﻪم ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ژاﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺘﺪاﻧﯽ رﺒﻪراﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﻗـﺎزی و ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮو و ﺷــﻪرهﻓﮑﻪﻧﺪی و ھــﻪزاران رۆــﻪی ﺑــﻪوهﺟﯽ دﯾﮑــﻪی ﺗﻪﺣــﻪﻣﻤﻮل ﮐــﺮدوه ،ﺗﻪﺣــﻪﻣﻤﻮﻟﯽ ﺋــﻪم ﺧﻪﺳــﺎره ﻧﻮﯿــﻪش دهﮐــﺎ .ﻣــﻪرﮔﯽ ﺳﻪرﺑﻪرزاﻧﻪی ھﻪﻣﺰه ﺳﺎرﺗﮑﻪﯾﯽ ،ﻗﺎدر ﻧﻪزﻣﯽ و ﻗـﺎدر ﻗـﺎدری ،ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ھـﻪﻣﻮو ﺋـﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟﻪﺳـﻪر ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ وهدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوان ﺷﻠﮕﯿﺮﺗﺮ دهﮐﺎ. ﺳو ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﭘﯚﻟﻪ ﺷﻪھﯿﺪی ﺋﻪﻣﺠﺎرهی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﮔﻮڕﺗﺮ ﺑ ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ رووﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋﺮان و داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهی ﺋﺮاﻧﮑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ و ﻓﯿﺪاڵ دا ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ـ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻮارهی ٢٤ی ﮔﻪﻻوﮋی ١٤ / ١٣٨٧ی ﺋﺎﮔﻮوﺳﺘﯽ ٢٠٨
165
ڕﺒراﻧﯽ ﮐﯚﭼﮑﺮدوی ﺣﯿﺰب
ﺗﮑﯚﺷر ﻧﻪﺑﯽ ﻗﺎدری ﺋﻧﺪاﻣﯽ دەﻓﺘری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ
ﮐﺎک ﻧﻪﺑﯽ ﻗﺎدری .ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٢٠ی ھـﻪﺗﺎوی ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺳـﻮﻓﯿﺎن -ی ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﻻﺟـﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾـﻪﮐﯽ ﺳـﻪر ﺑـﻪ ﻋﻪﺷــﯿﺮهﺗﯽ ﻣﺎﻣــﻪش ﻟــﻪ داﯾــﮏ ﺑــﻮو ﻟــﻪ ﺑﺎوهﺷــﯽ ﮔــﻪرم و ﭘــﺮ ﻟــﻪ ھﻪﺳــﺘﯽ ﮐﻮرداﯾــﻪﺗﯽ دا ﮔــﻪوره ﺑــﻮو و ھﻪﺳــﺖ و ﺑﯿــﺮی ﺑــﻪ ﺋــﺎوی ﭘــﺎﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری و ﮔﻪل دۆﺳﺘﯽ ﭘﻪروهرده ﺑﻮو. ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﺷﻨﯚ ﺗـﻪواو ﮐـﺮدو ﻟـﻮ ﺳـﺎﯽ ١٣٤٠ﭼـﻮو ﺑـﯚ )داﻧﺸﺴـﺮای ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﯽ( ﻟـﻪ ﺷـﺎری ورﻣـ و ،دوای ﺗـﻪواو ﮐﺮدﻧـﯽ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮاﻧﻪی ﺋﻪو ﻧﺎوهﻧﺪه ﺋﺎﻣﻮوزﺷﯽ ﯾﻪ ﻟﻪ ﺷﻨﯚ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ،ھﻪر ﻟﻪو ﺷﺎرهش ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤١دا ﺑـﻪ ﻧﮫﻨـﯽ ﺑـﯚ ﺑـﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ﺑﯚ درﮋهداﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪن ﭼﻮو ﺑﯚ ﺗﺎران و ﻟﻪ زاﻧﺴـﺘﮕﻪی ﮔـﻪورهی ﺋـﻪو ﺷـﺎره دهرﺟـﻪی ﻟﯿﺴﺎﻧﺴﯽ ﻟﻪ رﺷﺘﻪی ﺟﻮﻏﺮاﻓﯽ دا وهرﮔﺮت و ،ﺳﻪرﻟﻪ ﻧﻮێ ﮔﻪراﯾﻪوه ﺑﯚ ﺷـﺎرهﮐﻪی و ،ﮐـﺎری ﻓﻪرھـﻪﻧﮕﯿﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﺗﺎﮐـﻪ دهﺑﯿﺮﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺷﺎره درﮋه دا. ﻟﻪﺳﺎﯽ ١٣٥٥دا ﺷﻮورای ﺷﺎری ﺷـﻨﯚ ﺋـﻪو رۆـﻪ ﭘـﺎک و ﺋﻪﻣﻪﮔﻨﺎﺳـﻪی وهک ﺷـﺎرهداری ﺷـﺎر ھـﻪﺒﮋارد ،ﺑـﻪم ﮐـﺎک ﻧـﻪﺑﯽ ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﺷـﻮهی ﺑﻪرﻮه ﭼﻮوﻧﯽ دام و دهزﮔﺎ دهوﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺑﺰار ﺑﻮو زﭘﺮ زوو ﻟﻪو ﮐﺎر ﺧﯚی ﮐﺸﺎﯾﻪوه و ﺑﯚ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد
166
ﮔﻪراﯾﻪوه ﺳﻪر ﮐﺎری ﭘﻪروهرده و ﻓﯿﺮﮐﺮدن .ﺑﻪدهﺳﺖ ﭘﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﺷﺆڕﺷﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان ،ﮐﺎرو ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐﺎک ﻧﻪﺑﯽ ﻟﻪ ﺷﻮهی ﻧﮫﻨﯽ ھﺎﺗﻪدهر و ﮔﻮرو ﺗﯿﻨﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﭘﻪﯾﺪا ﮐﺮد.ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ ﭘﺘﻪو ﺑﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧﻪی ﺣﯿﺰب و ھﻪوڵ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺑ وﭼﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪک و ﭘﺎﮐﯽ و دروﺳﺘﯽ و ﻓﯿﺪاﮐﺎری و ﻟﻪ ﺧﯚﺑﺮدووﯾﯽ ﺑـ ھـﻪر ﭼﻪﺷـﻨﻪ ﭼـﺎوهرواﻧﯽ ﯾـﻪﮐﯽ ﺋـﻪو رۆـﻪ ھﻪﮑـﻪوﺗﻮوهی ﮔـﻪل و ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪوه ﺑﻮون ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهﮐﺎﻧﯽ ﭘﻨﺠﻪم ،ﺷﻪﺷﻪم و ﺣﻪوﺗﻪم ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣـﻪﺗﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ھـﻪﺒﮋﺮدرێ .ﻟـﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ھﻪﺷﺘﻪم ﺑﻪ ھﯚی ﻧﺎﮐﯚﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﺧﯚی ﺣﯿـﺰب و دواﺗـﺮ ﻟـﻪت ﺑـﻮوﻧﯽ ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺑﻪﺷـﮏ ﻟـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ڕﺒـﻪری ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان – ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﺆڕﺷﮕﺮ ﭘﮏ ھﻨﺎ و ﻟﻪ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﭼﻮاره ﭼﻮاره ،ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﻧﯚﯾـﻪم ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ دهﻓﺘـﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ھﻪﺒﮋﺮدرا .ﻟﻪ ﮔﯚﻧﮕﺮه دهﯾﻪم دا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان – ڕﺒﻪرﯾﻪﺗﯿﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮ دﯾﺎری ﮐﺮا. ﮐـﺎک ﻧـﻪﺑﯽ ﻟــﻪ ﻣـﺎوهی ﻧﺰﯾــﮏ ﺑـﻪ ھــﻪژده ﺳـﺎڵ ﺑﻪﺷــﺪاری ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﻪی ﻟـﻪ ﺑﺰوﺗﻨــﻪوهی ﻣﯿﻠﻠـﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐﻮردﻣــﺎن ﻟـﻪ رۆژھــﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮدو ،دهﮐﺮێ ﺑﯿﻦ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮور ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ھﻪت ﺑﺎﺷﻮور ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾﯿﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﻪرﻮه ﺑـﺮد و ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﻣﺎوهﯾﻪ دا ﺳﻪرهڕای ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑ ﺋﻪژﻣﺎر ،ﺋﻪرﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﻣﻪﺋﻤﻮرﯾﻪﺗﯽ ﭘ ﺳﭙﺮدراوی ﺑﻪ دﺴﯚزﯾﯽ ﺗﻪواو و ﺑﻪ ﺋﯿﻤـﺎﻧﯽ ﭘﺘﻪوهوه ﺑﻪرﻮه ﺑﺮد و ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ ﺗﻪواوﯾﺎن دا ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ وهدهﺳﺖ ھﻨﺎ. ﮐﺎک ﻧﻪﺑﯽ ،ﺑﺠﮕﻪ ﻟﻪوه ﮐﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎزاو ﺗﮑﯚﺷـﻪرﮑﯽ ﺑﻪﺟـﻪرگ ﺑـﻮو ،ﺋﯿﻨﺴـﺎﻧﮑﯽ ﭘﺸـﮑﻪوﺗﻨﺨﻮاز ،دﻤـﻮﮐﺮاﺗﮑﯽ راﺳـﺘﻪﻗﯿﻨﻪ و ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐﯽ ﻣﺮۆڤ دۆﺳﺖ و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮ و ﭘﺎرﺰهری ﻣﺎﻓﯽ ﭼﯿﻦ و ﺗﻮﮋه ﭼﻪوﺳﺎوهﮐﺎن و ﭘﯿﺎوﮑﯽ ﺋﺎزادﯾﺨﻮاز و ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺮﮑﯽ ﺑﻪ ﺋﯿﻤﺎﻧﯽ رﮕﺎی رزﮔﺎرﯾﯽ ﺋﯿﺴﺎن ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻪﺷﻨﻪ ﭼﻪوﺳﺎﻧﻪوهﯾﻪک ﺑﻮو. ﺑـﻪداخ و ﮐﻪﺳـﻪرﮑﯽ ﮔﺮاﻧـﻪوه ﮐـﺎک ﻧـﻪﺑﯽ ﻗـﺎدری ﺑـﻪ ھـﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷـﯿﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﻧﻪوه ﮐـﺎت ژﻣـﺮ ﺷﻪﺷـﯽ ﺋـﻮارهی دووﺷـﻪﻣﻤﻪ ٢ی دﯾﺴــﺎﻣﺒﺮی ١٩٩٦ﺑﻪ راﻣﺒﻪر ١٢ﺳﻪرﻣﺎوهزی ١٣٧٥ﻟﻪ ﺳﺎری ﮐﯚﭘﻨﮫﺎگ ﭘﺎﺘﻪﺧﺘﯽ داﻧﻤﺎرک دﯽ ﭘ ﻟﻪ ﺋﺎواﺗﯽ ﺑﯚ ﺳـﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮردی ﺑﻪﺷـﺨﻮارو و داﺑﻪﺷﮑﺮاو ﻟﻪ ﻟﺪان ﮐﻪوت و ﺑﻪم ﺟﯚره ھﺎورﯿﺎن و ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﺧﻪﻓﻪﺗﺒﺎر و دۆﺳﺎن و ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﺎن و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮐﻮرد ﭘﻪروهر و وﺗﭙﺎرﺰی ﻗﺎدری ،ﺗﺎزﯾﻪ دار ﮐﺮد .رووﺣﯽ ﺷﺎد و رﮕﺎی ﭘ رﯾﺒﻮار ﺑ.
167
ﺗﮑﯚﺷر ﺳﻪﯾﺪ ﺳﻪﻻم ﻋﻪزﯾﺰی ﺋﻧﺪاﻣﻰ دەﻓﺘرى ﺳﯿﺎﺳﻰ
ھﺎوڕﻰ ﺗﮑﯚﺷر ﺳﻻم ﻋزﯾﺰى ﺋﻧﺪاﻣﻰ دەﻓﺘرى ﺳﯿﺎﺳﻰ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐ ﻟ ﺑﯾـﺎﻧﻰ رۆژى دووﺷـﻣﻤ١٩٩٩ / ٦ / ١٢ ﻟ ﺑﻨﮑى دەﻓﺘرى ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻟ ﮐﯚﯾ ﺗﻮوﺷﻰ ﻧﺧﯚﺷﯽ ﯾﮐﻰ ﮐﻮﺗﻮﭘ ھﺎﺗﺒﻮو .ﻟﺳر ﭘﺸـﻨﯿﺎرى دوﮐﺘﻮرەﮐـﺎﻧﻰ ﻧﺧﯚﺷـﺨﺎﻧى ﺣﯿـﺰب دەﺳـﺖ ﺑﺟــ ﺑــﯚ ﻋــﯿﻼج ﮐــﺮدن رەواﻧى ﺑﻏــﺪا ﮐــﺮا .ﺑم ھﻣــﻮو ھوڵ و ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﻰ دوﮐﺘﻮرەﮐــﺎن ﺑــﯚ ﭼﺎرەﺳــرى ﻧﺧﯚﺷــﯿﮐى ﮐ ﺳــﮐﺘى ﻣﻏـﺰى ﺑــﻮو ،ﺑداﺧوە ﺑــ ﺋﺎﮐـﺎم ﻣــﺎﯾوەو ﺋو ھــﺎوڕێ ﺧﯚﺷوﯾﺴــﺘﻣﺎن ﺳـﻋﺎت ٩ى ﺷــوى ھﯾﻨــﻰ ﺑـﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ھــﻪوﻟﺮ) ١٥ﻟﺳــر ١٦ى ژووﺋﯿ (ﺑﯚ ھﻣﯿﺸ ﭼﺎوى ﻟﺳرﯾک داﻧﺎو ﻣﺎﺌﺎواﯾﻰ ﯾﮐﺠﺎرى ﻟ ﺑﻨﻣﺎو ھﺎوﺳﻧﮕران و ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ﺧﯚﺷوﯾﺴـﺘﻰ ﮐـﺮدو درﮋەداﻧـﻰ رﮕﺎى دوورو درﮋى ﺗﮑﯚﺷﺎن ﻟﭘﻨﺎوى ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ﭘﯿﺮۆزەﮐﺎﻧﻰ ﮔﻟﮐىﺪا ،ﺑﯚ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﻰ ﺣﯿﺰﺑﮐى ﺑﺟ ھﺸﺖ. ھﺎوڕێ ﺳﻻم ﻋزﯾﺰى ﺳﺎﻰ ١٩٦٦ﻟ ﮔﻮﻧﺪى "دوﻧﮕﻮز"ى ﺑﯚﮐﺎن دەرﺳﻰ ﺧﻮﻨـﺪ .دواى ﺋو ﻣـﺎوەﯾ ﺳـ ﺳـﺎڵ ﻟﻻى ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎﯾﺎﻧﻰ ﺋـﺎﯾﯿﻨﻰ درﮋەى ﺑ ﺧﻮﻨﺪن دا. ﭘﺎﺷــﺎن ﺑــﯚ درﮋەداﻧــﻰ ﺧﻮﻨــﺪن رووى ﮐــﺮدە ﻣدرەﺳــى ﻋﻮﻟــﻮوﻣﻰ دﯾﻨــﻰ ﻟﺷــﺎرى ﻣھﺎﺑــﺎدو ھﺎوﮐــﺎت ﻟﮔڵ ﺧﻮﻨــﺪن ﻟو ﺷــﻮﻨ دەورەى دەﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯿﺸﻰ ﺗواو ﮐﺮدو ﻟ ﺷﺎرى ورﻣ ﺑﻮو ﺑ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎى ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧ .ﺳﺎﻰ ١٩٧١ﻟ رﺷﺘى ﺣﻘﻮوﻗﻰ زاﻧﺴﺘﮕى ﺗﺎران وەرﮔﯿﺮاو ﭘﺎش ﺗواوﮐﺮدﻧﻰ دەورەى زاﻧﺴﺘﮕ ،ﻟ دادﮔﻮﺳﺘرى ورﻣ ﺑﻮو ﺑ ﻗﺎزى و دواى ﻣﺎوەﯾک ﺑﻮو ﺑ ﺳرۆﮐﻰ دادﮔﻮﺳﺘرى ﺑﯚﮐﺎن. ﺳرﮐوﺗﻨﻰ ﺷﯚڕﺷﻰ ﮔﻻﻧﻰ ﺋﺮان دژى رﮋﯾﻤﻰ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﻰ و ھﺳﺘﻰ ﺑھﺰى ﮐﻮرداﯾﺗﻰ ﻟ ﮐﺎک ﺳﻻم دا ،ﺑﻮون ﺑھﯚى ﺋوە ﮐ ﺳﺎﻰ
168
١٩٧٨ھﻣﻮو ﭘﻠ و ﭘﺎﯾﯾﮐﻰ ﺋﯿﺪارى و ھر ﺟﯚرە ﻣﻗﺎم و ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗىﯿﮐﻰ ﺣﮑﻮوﻣﺗﻰ ﺑﺟ ﺑﮫ و ﭘﺎﺷﻤﺎوەى ژﯾﺎﻧﻰ ﻟ رﯾﺰى ﺗﮑﯚﺷراﻧﻰ ﺣﯿﺰﺑـﻰ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺑـﯚ ﺧﺑـﺎت و ﺗﮑﯚﺷـﺎن ﻟﭘﻨـﺎوى رزﮔـﺎرى ھﺎوﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﻟ ﺑـ ﻣـﺎﻓﻰ و ژﺮﭼﭘـﯚﮐﻰ و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرى ﺗرﺧﺎن ﺑﮑﺎ. ھﺎوڕﻰ ﺑرﺰ ﺳـﻻم ﻋزﯾـﺰى ﻟژﯾـﺎﻧﻰ ﺣﯿﺰﺑـﺎﯾﺗﯽ دا ﺑھﻣـﻮو ھﺳـﺖ و ﺗﻮاﻧـﺎو ﻓﯿـﺪاﮐﺎرىﯿوە ﺗﮑﯚﺷـﺎو ﺑ ﻟﮫـﺎﺗﻮوﯾﯽﯾوە ﭘﻠﮐـﺎﻧﻰ ﺳرﮐوﺗﻦ ﻟ ﺋرﮐ ﺣﯿﺰﺑﯽﯾﮐﺎﻧﯽ دا ﯾک ﻟدواىﯿک ﺑى .ﺳﺎﮐﺎﻧﻰ ٨٢ - ٨١ﺋﻧﺪاﻣﻰ ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﻮﻧﻰ ﮐﯚﻣﯾﺗﻰ ﺣﯿـﺰب ﺑـﻮو .ﻟدواى ﮐﯚﻧﮕﺮەى ﺷﺷﻣﻰ ﺣﯿﺰب ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﻰ ﮐﻮﻣﯿﺘى ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﻰ ﺳردەﺷﺘﻰ وەﺋﺳﺘﯚوە ﮔﺮت. ھﺎوڕﻰ ﻧﻣﺮ ﺳﻻم ﻋﺰﯾﺰى ﻟ ﮐﯚﻧﮕﺮەى ﺣوﺗﻣـﻰ ﺣﯿـﺰب )ﺳـرﻣﺎوەزى (١٩٨٥دا ﺑ ﺋﻧـﺪاﻣﻰ ﮐـﻮﻣﯿﺘى ﻧﺎوەﻧـﺪى ھﺒﮋـﺮدراو ﺑدواى ﺋو ﮐﯚﻧﮕﺮەﯾدا ،ﻟﺳﺎﻰ ١٩٨٦وە ﺗﺎ ﺑھﺎرى ،٨٩ﺑرﭘﺮﺳﻰ ﭘﻮەﻧﺪىﯿﮐﺎﻧﻰ دەرەوەى ﺣﯿﺰب ﻟ ﺑﻏﺪا ﺑﻮو. ﺳﺎﻰ ١٩٨٩ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﻰ ﻓﺮﮔى ﺳﯿﺎﺳﻰ -ﻧﯿﺰاﻣﻰ ﭘ ﺋﺳﭙﺮدرا .ﻟ ﭘـﺎﯾﯿﺰى ١٩٨٩دا ﺑ ﺋﻧـﺪاﻣﻰ دەﻓـﺘرى ﺳﯿﺎﺳـﻰ دﯾـﺎرى ﮐـﺮاو ﺗـﺎ دواﮐﺎﺗﻰ ژﯾﺎﻧﻰ ﻟو ﭘﯚﺳﺘ ﮔﺮﻧﮕدا ﻣﺎﯾوە. ﻟو ﻣــﺎوەﯾدا ﺑرﭘﺮﺳــﺎﯾﺗﻰ ﮐﻮﻣﯿﺴــﯿﻮﻧﻰ ﮐــﯚﻣﯾﺗﯽ و دواﺗــﺮ ﺑرﭘﺮﺳــﺎﯾﺗﻰ ﮐﻮﻣﯿﺴــﯿﻮﻧﻰ ﻣــﺎﻰ ﺣﯿﺰﺑــﻰ ﻟﺳــر ﺷــﺎن ﺑــﻮو .ﻟﺳــﺎﻰ ١٩٩٥ﯾﺸوە ﺗﺎ ﮐﺎﺗﻰ ﻣﺎﺌﺎواﯾﻰ ﯾﮐﺠﺎرى ﻟﮔڵ و ھﺎوﺳﻧﮕراﻧﻰ وەک ﺑرﭘﺮﺳﻰ ﮐﻮﻣﯿﺴـﯿﻮﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳـﻰ – ﻧﯿﺰاﻣـﻰ ﻟ ﺧـﺰﻣت ﺣﯿـﺰﺑﮐى داﺑﻮو .ھﺎوڕێ ﺳﻻم ﻋزﯾﺰى ﻟﻣﺎوەى دوو دەﯾ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﻰ ﺣﯿﺰﺑﺎﯾﺗﯽدا ھﻣﻮو ﺗﻮاﻧـﺎو زاﻧﺴـﺘﻰ ﺧـﯚى ﺑـﯚ ﺑرەو ﭘـﺶ ﺑﺮدﻧـﻰ ﮐﺎرەﮐـﺎﻧﻰ ﺣﯿﺰب ﺗرﺧﺎن ﮐﺮد. ﺋو ﮐﻮڕى رۆژاﻧﻰ ﺗﻧﮕﺎﻧى ﺣﯿﺰب ﺑﻮو ﺑراﻣﺒر ﺑ ﺣﯿﺰب و رﺒﺎزەﮐى رۆﯾﮐﻰ ﺑ ﺋﻣگ و وەﻓـﺎدار ﺑـﻮو و ﻗت ﻟ ﺑﯿﺮوﺑـﺎوەڕى دا ﻧﺎھﻮﻣﺪى و ﻟرزۆک ﺑﻮون ﺑدى ﻧﮐﺮا. ﮐﺎک ﺳﻻم ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﮑﻰ ﺧﮑﻰ و ﺧﺎﮐﻰ ،دﭙﺎک و ﻣﺟﻠﯿﺲ ﺧﯚش و ﮐـﺎدرو ﺑرﭘﺮﺳـﮑﻰ ﻟﻮەﺷـﺎوەو ﺧﯚﺷوﯾﺴـﺖ ﺑـﻮو .ﺣﯿﺰﺑـﻰ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﻟدەﺳﺖ داﻧﻰ ﮐﺎک ﺳﻻم ﻋﺰﯾﺰى ﺑرـﻮەﺑرﮑﻰ ﺑ ﺋزﻣـﻮوﻧﻰ ﻟدەﺳـﺖ داو ﮔﻟـﻰ ﮐـﻮردﯾﺶ ﺗﮑﯚﺷـرﮑﻰ وەﻓـﺎدارى رﮕـﺎى ﺋﺎزادى و دﻤﻮﮐﺮاﺳﻰ ﻟ دەﺳﺖ ﭼﻮو. ﻧﻣﺮى ﺑﯚ ﻧﺎو و ﯾﺎدى ﮐﺎک ﺳﻻم و ﺳرﮐوﺗﻦ ﺑﯚ ﺣﯿﺰﺑﮐى و رﮕﺎو رﺒﺎزەﮐى.
169
ﺗﮑﯚﺷر ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ دەﺳﺘی راوﮋﮐﺎری دەﻓﺘری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ
ﮐﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ،ﮐﻮڕی ﺣﻪﻣﻪ ﺳﺎﻪ ،ﺳﺎﯽ ١٣٣٥ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﮕو ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر دا ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑﺎﻧـﻪ داﯾـﮏ ﺑﻮو .ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎن ﯾﻪک ﻟﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوو ،ھﻪﺗﺎ دوا ﺳﺎﺗﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﮐﻮردﺳـﺘﺎنو ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهﻓﺎدار ﻣﺎﯾﻪوه .ﺑﺮاﯾﻪﮐﯽ ﮐﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﻋﻮﻣﻪری رهﺣﯿﻤﯽ ﮐﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧـﻪ ﺑﻮو ،ﺳﺎﯽ ١٣٦٢ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺗﯚﺑﺒﺎراﻧﯽ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾﻪوه ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺖ دا .ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤـﯽ ﺧﻮﻨﺪﮐﺎری ﺳﺎﯽ ﭘﻨﺠـﯽ دام ﭘﺰﯾﺸـﮑﯿﯽ زاﻧﮑـﯚی ﺗـﺎران ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺷﯚرﺷـﯽ ﮔـﻪﻻﻧﯽ ﺋـﺮان ﺑـﻪ دژی رﮋﯾﻤـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ﺳﻪراﻧﺴـﻪری وﺗـﯽ داﮔـﺮت .ﺑــﻪ ھــﯚی راﺑــﺮدووی ﺳﯿﺎﺳـﯿﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻟﻪﮐــﻪیو ﺗﮑــﻪوی ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ﮐـﯚڕو ﮐﯚﻣﻪــﻪ ﺧﻮﻨــﺪﮐﺎریو ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕﺮهﮐﺎن ،وهک ﺧﻮﻨــﺪﮐﺎرﮑﯽ ﺷﯚرﺷﮕو ﺋﺎﮔﺎی ﮐﻮرد ،رۆﮑﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﻟﻪرﮑﺨﺴﺘﻨﯽ ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٥٧ی ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪ دا ﮔﺮﺗﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ .ھﻪر ﺋﻪو ﺳﺎﻪش ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎنو ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪوه ﺗـﺎ ﮐـﺎﺗﯽ ﮐـﯚﭼﯽ ﺑﻮهﺧـﺖو ﻟـﻪ ﻧﺎﮐـﺎوی ھـﻪﻣﻮو ﺗﻮاﻧـﺎی ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪیو ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮد. ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺑﻪرزی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺧﻪﮑﺪۆﺳﺘﯽ ،ﺧﺎﮐﻪڕاﯾﯽ ،ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳـﯽو ﺋﺎﻣـﺎدهﯾﯽ ﺑـﯚ ﺑـﻪرﻮه ﺑﺮدﻧـﯽ ﺋـﻪرکو ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ،زۆر زوو ﻋﻮﺳــﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯿــﯽ ﮐــﺮد ﺑــﻪ ﺳــﯿﻤﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎﺳــﺮاوو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴــﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮات ﻟــﻪ ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧــﻪ .ھــﻪر ﺑﯚﯾــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽو ﺋﺎﻣﻮوزﺷﯿﯽ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎنو ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ دا ﭘ ﺳﭙﺮدرا .ﮐﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎن ﻟـﻪ ﺋﺎﮐـﺎﻣﯽ ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻟﻮهﺷﺎوهﯾﯽ ﻟﻪ ﺧﯚیو ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﻟﻪ ﺋﻪرﮐﻪ ﭘ ﺳﭙﺮدراوهﮐﺎﻧﯽ دا ،ﻟﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهی ﺣﻪوﺗﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ
170
ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪڵ ﺑﮋﺮدراو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪی ﭘ ﺳﭙﺮدرا. ھﺎورﯽ ﺑﻪ ﻧﺮخ ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﺑـﻪ ٣٠ﺳـﺎڵ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺷـﻠﮕﯿﺮاﻧﻪ ﻟـﻪ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ،ھـﻪﻣﻮو ﮐـﺎت ﯾﻪک ﻟﻪ ﺑﻪرﻮهﺑﻪرانو ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪ ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎو ﺑﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﺑﻮوو ،ﺑﯚ ﻣﺎوهی زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ٢٠ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﮐـﺎدری رﺒـﻪرﯾﯽ ﺣﯿـﺰب دا، ﺑﻪرﭘﺮﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟﯚراوﺟــﯚری ﮔﺮﺗــﻪ ﺋﻪﺳــﺘﯚ .ﺋﻪﮔــﻪر ﻟــﻪ ھﻪﻟﻮﻣــﻪرﺟﯽ دژواری ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﭘــﺎرﺗﯿﺰاﻧﯽ دا ،ﺑﻪرﭘﺮﺳــﮑﯽ ﻓﯿــﺪاﮐﺎر ،ﻣــﻮدﯾﺮﮑﯽ ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻮو ،ﺳﯿﺎﺳــﯽﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎﮔــﺎو ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾــﻪﮐﯽ ﺑــﻪ ﺗﻮاﻧــﺎ ﺑــﻮو ،ﻟــﻪ ﺑــﻪڕﻮه ﺑﺮدﻧــﯽ ﺗﻪﺷــﮑﯿﻼﺗﯽ ﻧﮫﻨــﯽ ،ﮔﺮﺗﻨــﻪ ﺋﻪﺳــﺘﯚی ﮐﺎروﺑــﺎری ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎن ،ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺳﮑﺮﺗﺎرﯾﺎی ﺣﯿﺰب ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯿﯽ دهﺳﺘﻪی ﻧﻮوﺳﻪراﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪی "ﮐﻮردﺳﺘﺎن"و ﺋﯿﺪاره ﮐﺮدﻧﯽ رادﯾـﯚی دهﻧﮕـﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ دا ،ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮوو ﺳﻪرﺑﻪرز ﺑﻮو .ﺋﻪو ﺧﺰﻣﻪﺗﺎﻧﻪی ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ﻟـﻪ ﺑـﻮاری ﻓﮑـﺮو ﻧﻮوﺳـﯿﻦو ﻓـﺮ ﮐـﺮدنو راﮔﻪﯾﺎﻧـﺪن دا ﺑـﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎنو ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺷﯚرﺷﮕﺮاﻧﻪ ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮدوون ،ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﻪﻣﺘﺮ ﻧﯿﻦ. ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ وهک رووﻧﺎﮐﺒﯿﺮﮑﯽ ﺷﯚرﺷﮕﺮ دﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ رووداوهﮐﺎﻧﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ رزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧـﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﮐـﻪی دا ﻟـﯽ دهداو ،ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ﻧﻮ ﺟﻪرﮔﻪی ﺋﻪم ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪی دا ﺑﻪ ﺋﻪرﮐﯽ ﺑ ﺋﻪم ﻻو ﺋﻪوﻻی ﺧﯚی دهزاﻧﯽ .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهی ھﻪﻣﻮو ﻣﻪرﺟـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮﺳﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺋﻮرووﭘﺎی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﺒﻮو ،ﮐﺎﺗﮏ دوای ٣ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺋﻪﻤﺎن ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟﻪ ﻧﻮ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺧﯚراﮔﺮی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪیو ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی دا ﻣﺎﯾﻪوه ﺗﺎ رۆﮑﯽ ﮐﺎرﯾﮕﻪرﺗﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرهوﭘﺸﺒﺮدﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪیو ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪی دا ھـﻪﺑ .ھـﺎوڕێ ﻋﻮﺳـﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ﺳﺎﯽ ١٣٧٣ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﺎﺗﻮو ﭘﻪﺧﺸﺎن ﮐﭽﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪری دﺮﯾﻦ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﻪﺑﻮوﺑﻪﮐﺮ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﮏ ھﻨﺎ .ﺑﻪرھـﻪﻣﯽ ﺋــﻪو ژﯾﺎﻧــﻪ ھﺎوﺑﻪﺷــﻪ ٢ﮐــﻮڕو ﮐﭽــﮑﻦ ﺑــﻪ ﻧﺎوهﮐــﺎﻧﯽ ﺳــﺎﻣﺎن ،ﺳــﻮورﮐﻮو ﺳــﻨﻮور .ژﯾــﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒــﻪﺗﯽو ﺑﻨﻪﻣﺎــﻪﯾﯽ ﮐــﺎک ﻋﻮﺳــﻤﺎنو ھﺎوژﯾﺎﻧــﻪ رووﺳـــﻮورهﮐﻪی ،ﭘﺸـــﺎﻧﺪهری ﻻﯾـــﻪﻧﮑﯽ دﯾﮑـــﻪ ﻟـــﻪ ﮐﻪﺳـــﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺑـــﻪرزی ﺋـــﻪو دوو ﺗﮑﯚﺷـــﻪره ﺑـــﻮو .ﭼﻮﻧﮑـــﻪ ژﯾـــﺎﻧﯽ ھﺎوﺑـــﻪشو ﺋﻪرﮐـــﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﯽﯾﻪﮐﺎن ھﯿﭻ ﮐﺎت ﻧﻪﺑﻮون ﺑﻪ رﮕ ﻟﻪﺑﻪردهم ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺑﻮﭼﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات .ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪوه ﻣﺎﯽ ﮐﺎک ﻋﻮﺳﻤﺎن ھﻪﻣﻮو ﮐﺎت ﺷﻮﻨﮏ ﺑﻮوه ﺑﯚ داﺪهدانو ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪرانو ھﻪﻮهداﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽو ﺋﺎزادی. ﺑﻪداخو ﮐﻪﺳﻪرﮑﯽ ﮔﺮاﻧـﻪوه رادهﮔﻪﯾـﻪﻧﯿﻦ ﮐـﻪ دواﻧﯿـﻮهرۆی ﺳـ ﺷـﻪﻣﻤﻪ ٢٠ی ﺧـﻪرﻣﺎﻧﺎن)١١ی ﺳـﭙﺘﺎﻣﺒﺮی (٢٠٠٧ھـﺎوڕێ ﻋﻮﺳـﻤﺎن رهﺣﯿﻤـﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ دهﺳﺘﻪی راوﮋﮐﺎری دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽو ﺗﮑﯚﺷﻪری دﺮﯾﻦو ﻧﺎﺳﺮاوی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ھﯚی ﺳﻪﮐﺘﻪی ﻣﺸﮏ ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد. ھﻪزاران ﺳو ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎن رهﺣﯿﻤﯽ رۆﻪی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاتو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺮی ﮐﻮردﺳﺘﺎن
171
ﺟﻪﻋﻔﻪر زهﻣﺎﻧﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺟﯿﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧﺪی
ﺟﻪﻋﻔﻪر زهﻣﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎزهری زﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻧﻪﻏﻪده ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو و ھـﻪر ﻟـﻪ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺷﯚرﺷـﯽ ﺳـﺎﯽ ١٣٥٧وهک ﮔـﻪﻧﺠﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎ و ھﻪﺴﻮور ھﺎﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪان و دوای دهﺳﺖ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﻮوﻧﯽ ﮐﺎرو ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٦٠دا ھﺎﺗﻪ ﻧﻮ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﺑﯚ ﻣﺎوهی زﯾﺎﺗﺮ ﻟـﻪ ﭼﺎرهﮔـﻪ ﺳـﻪدهﯾﻪک وهک ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ ،ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪه ،ﮐـﺎدری ﺳﯿﺎﺳـﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺟﮕﺮی ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی ﺣﯿﺰب ﻟﻪ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ ﺑـﻪ ﻧﻪﺗـﻪوهی ﮐـﻮرد ﮐـﺮد و ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد و ﺋـﺎزادی وﺗﻪﮐﻪی ﺋﺎزار و ﺷﻪوﻧﺨﻮﻧﯽﯾﻪﮐﯽ زۆری ﮐﺸﺎ. ﮐـﺎک ﺟﻪﻋﻔـﻪر زهﻣـﺎﻧﯽ وهک ﮐـﺎدرو ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ زۆرﺑـﻪی ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﮔـﻪراوه و ﻟـﻪ زۆرﺑـﻪی ﺷـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد، ﺳﻪردهﺷﺖ ،ڕهﺑﻪت ،ﺑﺎﻧﻪ ،ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ،ﺷـﻨﯚ ،ﻧﻪﻏـﻪده و ورﻣـ دا ﺑﻪﺷـﺪاری ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﻪی ﮐـﺮدوه و ﻟـﻪ ﺷـﻪر ﺑـﻪ دژی داﮔﯿﺮﮐـﻪران دا ٢ﺟـﺎر ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﺒﻮو .ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﻣﻪﻧﺪو ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ ،ﮐﻮڕﮑﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻟﻪﺑﻪردن ﺑـﻮو .زۆر ﺟـﻮان ﻓـﺮی زﻣـﺎﻧﯽ ﮐـﻮردی ﺑﺒـﻮو و ﺑـﻪ زاراوهﯾـﻪﮐﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﻮردی ﻗﺴﻪی دهﮐﺮد .ﺗﺎﺑﯽ ﺑﻪ ھﻪﺳﺖ و ﺷﯚرﺷﮕﺮ ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﻪرﻧﮕﺎر ﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ دوژﻣﻨﺎن دا ﺋـﺎزاو ﺑـﻪ ﺟـﻪرگ و ﺧﯚراﮔﺮ ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﻪوه ﮐﺎدرﮑﯽ ﺑﻪ ﺋﻪزﻣﻮون و ﻟﻮهﺷﺎوه ﺑﻮو .ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﮐﻮﻣﯿﺴﯿﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا ﮐﺎری ﮐﺮد ﺑﻮو ،ﮐﯚﻣﻪﮏ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪی ﺟـﻮان و ﺷﯚرﺷـﮕﺮاﻧﻪی ھـﻪﺑﻮون و ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺧـﻪﮏ و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ دا ﺑـﻪ ﺟـﻮانﺗﺮﯾﻦ ﺷـﻮه دهﺟﻮﯾـﻪوه .ﮐـﺎک ﺟﻪﻋﻔـﻪر زۆری ﮐﻪﯾﻒ ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوه دهﮐﺮد و ﻟﻪ ھﻪر دهرﻓﻪﺗﮏ دا ﺑﯚی ﮔﻮﻧﺠﺎ ﺑﺎ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوه دهﺑـﻮو ،ھـﻪر ﺋـﻪو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیﯾـﻪش ﺑﺒـﻮو ھـﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺟﻪﻋﻔﻪر ﺑﺒﺘﻪ ﮐﺎدرﮑﯽ ﺑﺎش و ﻗﺴﻪﮐﻪرﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎ و ﻧﻪﺗﺮس .ﮐﺎک ﺟﻪﻋﻔﻪر ﮐﻮرﮑﯽ ﺷـﻪرم ﺑـﻪﺧﯚ و راﺳـﺘﮕﯚ ﺑـﻮو ،ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﯽ ﻗﺴﻪ ﮐﺮدن دا ﻧﺎن ﺑﻪﻗﻪرز داﻧﯽ ﻧﻪدهزاﻧﯽ و زۆر ﺑﻪ ﺳـﻪراﺣﻪت و ﺑـﻪ ﺷـﻪﻓﺎﻓﯽ ﻗﺴـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﻟـﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎن و ﻟﭙﺮﺳـﺮاوان و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ دا دهردهﺑﺮی .ﻟﻪ ﻧﻮ ﮐﻮری ھﺎورﯿﺎﻧﯽ دا ﺑﻪ ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﻣﺸﻮورﺧﯚر و ﭼﺎو ﻧﻪﺗﺮس و ﺟﮕﺎی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ دهﻧﺎﺳﺮاو ھﻪﻣﯿﺸﻪ ھﻪوﯽ دهدا ﺑﯚ ﺑﺮاﯾﻪﺗﯽ و ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوﯾﯽ و ﮐﯚدهﻧﮕﯽ ﻟﻪ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﺪا و ﺑﻪ ﭼﺎوی ﭼﺎﮐﺴﺎزیﯾﻪوه دهﯾﺮواﻧﯿﯿﻪ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﺎﻧﻪی
172
دهھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪر ڕﮕﺎی ﮐﺎرو ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دا. ﺑﻪداﺧﻪوه ﺟﻪﻋﻔﻪر زهﻣﺎﻧﯽ ١٠ﻣﺎﻧﮓ ﭘﺶ ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﭘﺸﮑﻨﯿﻨﮑﯽ ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ دا ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺷﺮﭘﻪﻧﺠﻪی ﻣﻌﺪهی ﻟ دهرﮐﻪوت و دوای ﺋـﻪوه ﮐـﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرﮏ ﺳﻪرداﻧﯽ دوﮐﺘﻮری ﭘﺴﭙﯚر و ﺷﺎرهزای ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد ،دوﮐﺘﻮرهﮐﺎن ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷﯽﯾﻪﮐﻪی ﺑﮑﻪن .ھـﻪر ﺑﯚﯾﻪ ڕﮕﺎی دهرهوهی وﺗﯽ ھﻪﺒﮋارد و ﭘﺎش ﭼﻪﻧـﺪ ﻣﺎﻧـﮓ ﻣﺎﻧـﻪوه و ﺳـﻪرداﻧﯽ دوﮐﺘـﻮر ﮐـﺮدن و ﻧﻪﮔﻪﯾﺸـﺘﻦ ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﺳـﻪرهﮐﯽ ﺧـﯚی واﺗﻪ ﭼﺎک ﺑﻮوﻧﻪوه ،ڕﮕﺎی ﮔﻪراﻧﻪوهی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪر و ﺑﯚ ﺟﺎرﮑﯽﺗﺮ ﮔﻪراﯾﻪوه ﻧـﻮ ﮐـﯚڕی ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ﺷﯚرﺷـﮕﺮهﮐﻪی و ھﺎوڕﯿـﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا و ﭘﺎش ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽﯾﻪﮐﯽ زۆر ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺷـﺮﭘﻪﻧﺠﻪی ﻣﻌـﺪه ﺑﻪداﺧـﻪوه ڕۆژی ٢٠٠٩ / ٥ / ٧ی زاﺋﯿﻨﯽ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﯾﻪﮐﺠﺎرهﮐﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ و ﻟﻪ ھﺎوڕﯿﺎن و ﮐﻪس و ﮐﺎری ﮐﺮد و ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺧﻪﻓﻪت و ﺧﻪﻣﺒﺎری ﮐﺮد. ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺎک ﺟﻪﻋﻔﻪر زهﻣﺎﻧﯽ ﺧﻪﺳﺎرﮑﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑﯚ ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ دﻤﻮﮐﺮات و ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﺷﯚرﺷﮕﺮ و ﺧﯚراﮔﺮهﮐﻪی ،ﮐﺎک ﺟﻪﻋﻔﻪر ٣ﮐﯚرﭘﻪی ﭼﺎوﮔﻪﺷﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ ڕﻨﺎس ،ﺑﻪﻧﺎز و ﺷﻪھﺮﯾﺎر ﻟﻪ ﭘﺎش ﺑﻪﺟ ﻣـﺎون و ھﯿـﻮادارم ﮐـﻪ ﻣﻨﺪاـﻪ ﭼﺎوﮔﻪﺷﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﮔﻪرﻣﯽ داﯾﮑﯿﺎن و ﺧﺰﻣﺎﻧﯽ دا ﻓﺮی واﻧـﻪی ﺧـﯚراﮔﺮی و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎنﭘﻪروهری ﺑﮑـﺮﻦ و ژﯾـﺎﻧﮑﯽ ﺑﺎﺷـﯿﺎن ﺑـﯚ داﺑـﯿﻦ ﺑﮑﺮێ. ﺟﻪﻋﻔﻪر زهﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎزهری زﻣﺎﻧﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﺷﺎری ﻧﻪﻏﻪده ﺑﻮو ﻛﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٤٣ی ھﻪﺗﺎوی ھﻪر ﻟﻪو ﺷﺎره ﻟﻪ داﯾﻚ ﺑﺒﻮو .ﺳﺎﯽ ١٣٦٠ی ھـﻪﺗﺎوی ﭘﻮهﻧﺪﯾﯽ ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﻪوه ﮔﺮت و وهك ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ،ﻟﻪ ھﺰی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم و ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﺎﻧﯽ رهﺑـﻪت و ﺳﻪردهﺷـﺖ دهﺳـﺘﯽ ﺑـﻪ ﺗﻜﯚﺷﺎن ﻛﺮد .ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪرﻛﻨﺎﺳﯽ ،ﺋﺎزاﯾﯽ و ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯿﯿﻪوه ﻟﻪ ﺳﺎﻧﯽ ١٣٦٥و ٦٦ی ھﻪﺗﺎوی دا ،وهك ﺳﻪرﭘﻪل ﻟﻪ ﺑﻪﺷـﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٦٨هوه وهك ﻛﺎدری ﺣﯿﺰب ﻛﺎرو ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﭘﺳﭙﺮدرا .ﺟﻪﻋﻔﻪر ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﻛـﺎدرﻜﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴـﺖ ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪﻛـﺎﻧﯽ "دۆڵ"" ،دهﺷﺘﻪﺑ) "ﻟﻪ ﻧﻮان ﺷﻨﯚ ،ﻧﻪﻏﻪده و ورﻣ ،)ﺟﮕﺎی ﺧﯚی ﻟﻪ ﻧﻮ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن و دﺴﯚزاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﺪا ﻛﺮدهوه .ﺟﻪﻋﻔﻪری زهﻣﺎﻧﯽ ﻟﻪ رهوﺗﯽ ﻛﺎرو ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﺪا دوو ﺟﺎر ﺑﺮﯾﻨﺪارﺑﻮو .ھﻪروا ﻛﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪو ﻛﺎدرﻜﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﻟﮫﺎﺗﻮو ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﺑـﺎری ﺋﺎﮔـﺎﯾﯽ و زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺸﻪوه ،ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﻛﺎدرﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻮو ﺑﻮو .ﺑﻪﺷﻜﯽ ﺑﻪر ﭼﺎو ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺧﯚی ﺑـﻪ ﺧﻮﻨﺪﻧـﻪوه دهﺑﺮدهﺳـﻪر و ،ﻟـﻪ ﻛـﯚڕ و ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﺳﯿﺎﺳﯽ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ﭼﺎﻻﻛﺎﻧـﻪ ﺑﻪﺷـﺪار دهﺑـﻮو .ﻟـﻪ دهﯾـﻪی ﺣـﻪﻓﺘﺎی ھﻪﺗﺎوﯾـﺪا ،ﻟـﻪ ﻛﯚﻣﯿﺘﻪی ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪت ،ھﺰی ﺳﺎﻣهﻧﺪ ،ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ورﻣـ و ﻧﺎوهﻧـﺪی ٣ی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗـﺪا وهك ﻛـﺎدرﻜﯽ ﺣﯿـﺰب ﺋـﻪرك و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺑﻪﺳﻪرﺑﻪرزﯾﯿﻪوه ﺑﻪڕﻮهﺑﺮد .ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻜﯿﺶ ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪی ٢ی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮات ﻛﺎری ﻓﺮ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺮد . ﻟﻪ ﻛﯚﻧﮕﺮی ﭼﺎردهﯾـﻪﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎﻧﺪا ،ﺟﻪﻋﻔـﻪری زهﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﺟﮕـﺮی ﻛﻮﻣﯿﺘـﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ھـﻪڵﺑﮋﺮدرا و ﻟـﻪ ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﻮﻧﯽ ﻣﺎﯿﯽ ﺣﯿﺰب ،ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﺧﻪدهﻣﺎﺗﯽ ﭘ ﺳﭙﺮدرا .ﺳﻪرهﺗﺎی ھﺎوﯾﻨﯽ ،٢٠٠٨دهرﻛﻪوت ﻛﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ
173
ﺷﺮﭘﻪﻧﺠﻪی ﮔﻪده ﺑﻮوه .ھﻪوﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺋﻪم ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪ ،ﺑ ﺋﺎﻛﺎم ﻣﺎﻧﻪوه . ﺟﻪﻋﻔﻪری زهﻣﺎﻧﯽ ,ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ رﺒﻪرﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﻛﺎﺗﮋﻣﺮ ١٠ی ﭘـﺶ ﻧﯿـﻮهڕۆی ﭘـﻨﺞ ﺷـﻪﻣﻤﻪ ١٧ی ﺑﺎﻧـﻪﻣـﻪڕ( ٧ی ﻣـﺎی ،(٢٠٠٩ﭘﺎش ﻧﺰﯾﻜﻪی ﺳﺎﻚ ﺑﻪرﺑﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺷﺎری ﻛﯚﯾﻪ ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد . ﺳﻪرﭼﺎوه :ﻣﺎﭙﻪڕی ﮔﯿﺎڕهﻧﮓ
ﺗﯿﮑﯚﺷر ﺗﻪھﺎ ﻋﻪﺗﯿﻘﯽ راوﮋﮐﺎری ﭘﺸﻮوی ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧﺪی
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪی ﻧﻪﻣﺮ ﮐﺎک ﺗﻪھﺎ ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺧﯚی ڕۆژی 23ی ڕﺒﻧـــﺪاﻧﯽ ﺳـــﺎﯽ 1327ی ھﺗـــﺎوی )١١ی ﻓـــﻮرﯾی ١٩٤٩ز( ﻟـــﻪ ﺷـــﺎری ﺳـــﺎﺑخ ﻟـــﻪ داﯾـــﮏ ﺑـــﻮو ٠.ﺑـــﺎوﮐﻢ ﻣﻮوﭼـــﻪ ﺧـــﯚری ﺋﯿـــﺪارەی ﺳـــﺠﯿﻞ ﺑـــﻮو .ﺧﻮﻨـــﺪﻧﯽ ﺳـــﻪرهﺗﺎﯾﯿﻢ ﻟـــﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـــﻪی ﻓﯿﺮدهوﺳـــﯽ و ﺧﻮﻨـــﺪﻧﯽ ﻧﺎوهﻧـــﺪﯾﻢ ﻟـــﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧـــﻪی ﺋﯿﺒﻨـــﯽ ﺳـــﯿﻨﺎی ﺋﻪم ﺷﺎره ﺗﻪواو ﮐﺮدووه. ﺳــــﺎﯽ 1347ی ھﺗــــﺎوی )١٩٦٨ز( ﭼﻮوﻣــــﻪ زاﻧﺴــــﺘﮕﺎی ﺗورــــﺰ و ﻟﺟــــﯚزەرداﻧﯽ ) 1352ﺟــــﻮوﻧﯽ ١٩٧٣ز( ﻟــــﻪ ﻟﻘــــﯽ ﺟﻮﻏﺮاﻓﯿــــﺎی ﺋﺎﺑﻮوری و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﻟﯿﺴﺎﻧﺴﻢ وەرﮔﺮت .ﺧﺰﻣﺗﯽ ﺋﯿﺠﺒﺎرﯾﻢ وەک ﻣﺎﻣﻮﺳﺘﺎ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻧﺎوەﻧﺪی ﯾﮐﺎﻧﯽ،
174
ﮐﻮرﺷـــﯽ ﮐﺑﯿـــﺮی ،ﺑﯚﮐـــﺎن ،و رەزاﺷـــﺎی ﺳـــﺎﺑخ ﺗـــﭙر ﮐـــﺮد .ﭘﺎﺷـــﺎن ﺑرەﺳـــﻤﯽ ﺑﻮوﻣـــﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳـــﺘﺎ و ﺗـــﺎ ﺟـــﯚزەرداﻧﯽ ) 1359ﺟـــﻮوﻧﯽ ١٩٨٠ز( ﻣﺎﻣﻮﺳـــﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﮐـــﺎﻧﯽ ﺳـــﺎﺑخ و ھروەھـــﺎ وەک ﻧﻮوﺳـــری ﺑرﻧـــﺎﻣی ،ﺧـــﺎووﺧﺰاﻧﯽ رادﯾـــﯚ ﻣھﺎﺑـــﺎد ﺧرﯾﮑـــﯽ ﺋـــﯿﺶ و ﮐﺎر ﺑﻮوم٠ ﻟـــﻪ ﺑـــﺎﻧﻣری ) 1358ﻣی ١٩٧٩ز( ﺑﻮوﻣـــﻪ ﺋﻧـــﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑـــﯽ دﻤـــﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﺋـــﺮان .ﻟـــﻪ ﺟﻧـــﮕی ﺷـــڕی ﺳـــ ﻣﺎﻧﮕـــﻪ دا وەک ﮐــﺎدری ﺑﺷــﯽ ﻣــﺎﯽ ﻟــﻪ ﻧــﺎو ﺷــﺎر دا ﺧرﯾﮑــﯽ ﺗﮑﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﺎﯾﺗﯽ ﺑــﻮوم .ﭘــﺎش دەرﭼــﻮوﻧﯽ ﭘﯾــﺎﻣﯽ ﺧﻮﻣــﻪﯾﻨﯽ ﺑــﯚ ﺧﮑــﯽ ﮐﻮردﺳــــﺘﺎن ﻟــــﻪ 26ی ﺧزەــــﻮەری ١٧) 1358ی ﻧــــﻮاﻣﺒﺮی ١٩٧٩ز( و ﮔڕاﻧوەی ﺗﮑﯚﺷــــﻪران ﻟــــﻪ ﺷــــﺎﺧوه ﺑــــﯚ ﺷــــﺎر ﻣــــﺎوەﯾک ﻟــــﻪ ﮐــــﯚﻣﯿﺘی ﺷﺎرﺳـــــﺘﺎﻧﯽ ﻣھﺎﺑـــــﺎد و ﭘﺎﺷـــــﺎن ﻟـــــﻪ ﺋﯿﻨﺘﺸــــﺎراﺗﯽ دەﻓـــــﺘری ﺳﯿﺎﺳـــــﯽ ﻟـــــﻪ ﻧـــــﻮ ﺷــــﺎر دا درـــــﮋەم ﺑـــــﻪ ﺋرﮐـــــﻪ ﭘـــــ ﺋﺳﭙﺮدراوەﮐﺎن دا. ﻟـــﻪ دەﺳـــﺖ ﭘﮑـــﯽ ﺑرﻧﺎﻣﮐـــﺎﻧﯽ دەﻧﮕـــﯽ ﮐﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﺋـــﺮان .ﻟـــﻪ ﺷـــوی 19ﻟـــﻪ ﺳـــﻪر 20ی ﺟـــﯚزەرداﻧﯽ 1359ھﺗـــﺎوی ) ٩و ١٠ی ﺟـــﻮوﻧﯽ ١٩٨٠ز( ﻟـــﻪ دۆـــﯽ ﺷـــﺨﺎﻧﯽ ﻧـــﺎوﭼی ﻣﻧﮕـــﻮڕاﻧﯽ ﺳـــﺎﺑخ ﻟـــﻪ زـــﺪو ﺋﻧـــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻣﺎـــﻪ ﻣﺎﺌـــﺎواﯾﯿﻢ ﮐـــﺮدو ﺳـــﻧﮕری ﺧﺑﺎﺗﻢ ﻟﻪ ﺷﺎرەوه ﺑﯚ ﺷﺎخ ﮔﻮﺰﺗوه. ﺑـــﻪ ﭘـــﯽ ﺑﯾـــﺎری ﮐـــﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧـــﺪی ﺣـــﺪﮐﺎ ﻟـــﻪ 20ی ﻣـــﺎﻧﮕﯽ ﺧـــﺎﮐﻟﻮهی 1360ھـــﻪﺗﺎوی )٨ی ﺋـــﺎورﯾﻠﯽ ١٩٨١ز( ﺑـــﻪ ڕاوﮋﮐـــﺎری ﮐــــﯚﻣﯿﺘی ﻧﺎوەﻧــــﺪی ﮐــــﯚﻧﮕﺮهی ﭼــــﻮارهﻣﯽ ﺋم ﺣﯿﺰﺑــــﻪ دﯾــــﺎری ﮐــــﺮام .ﻟــــﻪ ﮐﯚﻧﮕﺮهﮐــــﺎﻧﯽ 9 ، 8 ، 7 ، 6 ، 5دا ﺑﺷــــﺪارﯾﻢ ﺑــــﻮوه ﺑم ﻟــﻪ ھﯿﭽﯿــﺎن دا ﺧــﯚم ﺑــﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣــﻪﺗﯽ ﻟــﻪ ڕﺒﻪراﯾــﻪﺗﯽ ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ ھــﻪر ﭘﻠﻪﯾــﻪک دا ﺑــﻮوﺑ ﻧــﻪﭘﺎوﺗﻮوه .وام ﺑــﻪ ﺑــﺎش زاﻧﯿــﻮه وهک ﮐﺎدرﮏ ﻟﻪ دهﻧﮕﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان دا درﮋه ﺑﻪ ﮐﺎرو ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﻢ ﺑﺪهم٠ ﺳــــﻪرهﻧﺠﺎم ﻟــــﻪ ﺑــــﺎرودۆﺧﮑﯽ ﺑﻪراﺳــــﺘﯽ ﻧــــﻪﺧﻮازراو دا ﻟــــﻪ 5ی ﭘﻮﺷــــﭙری 1373ی ھــــﻪﺗﺎوی )٢٦ی ﺟــــﻮوﻧﯽ ١٩٩٤ز( ﺑﺎرﮔﻪوﺑﻨــــﻪم ﭘﭽﺮاﯾـــﻪوه و ﻣﺎﺌـــﺎواﯾﯿﻢ ﻟـــﻪ ھـــﻪﻣﻮو ﺧﻮﺷـــﯿﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷـــﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾـــﺎﻧﯽ ﭘﺸـــﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ و ھـــﻪﻣﻮو ﺣـــﻪز و ھﯿـــﻮا و ﺋﺎواﺗـــﻪ وهدی ﻧﻪھﺎﺗﻮوهﮐﺎن ﮐﺮدو ﺑﻪره و ﺗﺎراوﮔﻪ داﮔرام. ﺋﺴـــﺘﺎ ﻟـــﻪ وﺗـــﯽ ﺳـــﻮﯾﺲ ﺑـــﻪ ھﯿـــﻮای ﺷـــﻨﻪﺑﺎی ﺋـــﺎزادی و ھﯿـــﻮا ﺑـــﻪ دوا رۆژﮑـــﯽ ﮔـــﻪش ﺑـــﯚ ﻧﻪﺗﻪوهﮐـــﻪﻣﺎن و ﮐﯚﺗـــﺎﯾﯽ ھـــﺎﺗﻦ ﺑـــﻪ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری رهش و وهدی ھﺎﺗﻨﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑﻪرزی ﺋﻪم ﮔﯿﺎﻧﻪ ﭘﺎﮐﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی ﮐﻮردو ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﻓﯿﺪا ﺑﻮون دهژﯾﻢ. ﺑﻪ ھﯿﻮای ﺳﻪ رﮐﻪ وﺗﻦ -------------------ﺗﻪ ھﺎ ﻋﻪ ﺗﯿﻘﯽ 10ی ﭘﻮﺷﭙﻪڕی 1384ی ھﺗﺎوی – ١ی ﺟﻮوﻻی ٢٠٠٥
175
ﺗﺒﯿﻨ: ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ و ﺑ ﺧﺎﮐﺴﭙﺎردن :
ﺑــــﻪ داخ و ﻛﻪﺳــــﻪرﻜﯽ زۆرهوه رۆژی دووﺷــــﻪﻣﻤﻪ 9ی ﺑــــﻪﻓﺮاﻧﺒﺎر )28ی دﯾﺴــــﺎﻣﺒﺮ( ﺗﻜﯚﺷــــﻪری دــــﺮﯾﻦ ﻛــــﺎك ﺗــــﻪھﺎ ﻋــــﻪﺗﯿﻘﯽ ﻟــــﻪ وﺗﯽ ﺳﻮﯾﺲ ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ 61ﺳﺎﯽ دا ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺑـــﻪﯾﺎﻧﯽ ڕۆژی 2009 / 12 / 31ﺑـــﻪ ﺑﻪﺷـــﺪاری ﺳـــﻪدان ﮐـــﻪس ﻟـــﻪ دۆﺳـــﺖ و ھـــﺎوڕێ و ﮐﻪﺳـــﺎﯾﻪﺗﯽﯾﻪ ﺳﯿﺎﺳـــﯽﯾﻪﮐﺎن و
ﺋﻪﻧـــﺪاﻣﺎن و
ﻻﯾـــﻪﻧﮕﺮاﻧﯽ ﭼﻪﻧـــﺪﯾﻦ ﺣﯿﺰﺑـــﯽ ﮐـــﻮردی ﺗـــﻪرﻣﯽ ﺗﮑﯚﺷـــﻪری ﻧﺎﺳـــﺮاو و ﻣﺎﻧـــﺪوو ﻧﻪﻧﺎﺳـــﯽ ﮔـــﻪﻟﯽ ﮐـــﻮرد و ﺑـــﮋهری راﺳـــﺘﺒﮋ و ﺣـــﻪقوﯾﮋی ڕادﯾـــﯚ دهﻧﮕـــﯽ ﮐﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﺋـــﺮان ﮐـــﺎک ﺗـــﻪھﺎ ﻋـــﻪﺗﯿﻘﯽ ﻟـــﻪ ﻧـــﻮ دهرﯾـــﺎی ﺧـــﻪﻣﯽ ھﺎوڕﯾﯿـــﺎﻧﯽ و ﺋﻪﻧـــﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـــﻪی دا ﻟـــﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺑﯿﯿﻞ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺮدرا. ﺑرھم و وەرﮔﺮان
ﻛـــﺎك ﺗـــﻪھﺎ وـــای ﺳـــﻪرﻗﺎﺒﻮون ﺑـــﻪ ﻛـــﺎری رۆژاﻧـــﻪی رادﯾـــﯚوه ،ﻟـــﻪ وهرﮔـــاﻧﯿﺶ ﻏﺎﻓـــ ﻧـــﻪﺑﻮو .وهرﮔاﻧـــﯽ ﻛﺘﺒـــﯽ ﺑـــﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ "ﻛﻮردﺳـــﺘﺎن و ﻛـــﻮرد"ی دوﻛﺘـــﻮر ﻗﺎﺳـــﻤﻠﻮو ﺑـــﯚ ﺳـــﻪر زﻣـــﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳـــﯽ ،ﺑﻪرھـــﻪﻣﯽ ﺳـــﻪردهﻣﻜﻪ ﻛـــﻪ ﺗـــﻪھﺎ ﻋـــﻪﺗﯿﻘﯽ ﻟﻪﭼﯿﺎﺳﻪرﻛﻪﺷـــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪری رادﯾﯚدا ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺟﻮوﻧﻪوهی ﺷﯚڕﺷﮕاﻧﻪی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردی دهﻛﺮد. ﻛـــﺎك ﺗـــﻪھﺎ ﻟـــﻪ دهرهوهی وﺗـــﯿﺶ ﻟـــﻪ ﺳـــﻪر ﺧﺰﻣـــﻪت ﺑـــﻪ ﺟﻮوﻧـــﻪوهی ﻧﻪﺗـــﻪوهﯾﯽ و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧـــﻪی ﮔﻪﻟﻪﻛـــﻪی ﺑـــﻪردهوام ﺑـــﻮو. وهرﮔـــان و ﺑوﻛﺮدﻧـــﻪوهی ﻛﺘﺒـــﯽ "ﻛﻮرﺗـــﻪ ﻣـــﮋووی ﺟﻮوﻧـــﻪوه ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﯿـــﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔـــﻪﻟﯽ ﻛـــﻮرد" ﻟـــﻪ ﻓﺎرﺳـــﯽ ﯾـــﻪوه ﺑـــﯚ ﻛـــﻮردی ﻛـــﻪ دوﻛﺘﻮر ﺳﺎدق ﺷﻪرهﻓﻜﻪﻧﺪی ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ،ﯾﺎدﮔﺎری ﺳﺎﻧﯽ ژﯾﺎن ﻟﻪ دهرهوهی وﺗﯿﯽ ﺋﻪم ﺗﻜﯚﺷﻪرهﯾﻪ. ﭘﮏ ھﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑش
ﻛـــﺎك ﺗـــﻪھﺎ ،ھـــﺎوﯾﻨﯽ 1373ی ھـــﻪﺗﺎوی )1994ی زاﯾﯿﻨـــﯽ( وهك ﭘﻪﻧﺎﺑـــﻪر رووی ﻛـــﺮده وﺗـــﯽ ﺳـــﻮﺋﺪو ﻟـــﻪوێ ﮔﯿﺮﺳـــﺎﯾﻪوه .ﭼﻪﻧـــﺪ ﺳـــﺎﻚ دواﺗـــﺮ ﻟـــﻪ وﺗـــﯽ ﺳـــﻮﯾﺲ ﻧﯿﺸـــﺘﻪﺟ ﺑـــﻮو و ﻟﻪﮔـــﻪڵ ﺧـــﺎﺗﻮوﻧﯽ ﺳـــﻪرﺑﻪرزو رووﺳـــﻮور ﺋﻪﺳـــﻤﻪر ﺋﯿﺒـــﺮاھﯿﻢزاده ھﺎوﺳـــﻪری ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﺷﻪرﯾﻔﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﻚ ھﻨﺎ. رەﺣﻤﺎن ﻧﻗﺸﯽ
176
ﻣﻪﻻ ﺧﺪر ﻋﻮﻣﻪرزاده ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﻣﻪﻻ ﺧﺪری دۆﻪﮔﻪرﻣﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﺒری ﺣﯿﺰب
راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراوی ﺣﺪک ﻟﻪ دهرهوهی وت ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﮐﻮﭼﯽ دواﯾﯽ ﻣﻪﻻ ﺧﺪر ﻋﻮﻣﻪرزاده ﺋﻧﺪاﻣﺎن و ﻻﯾﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن! ﺧﮑﯽ ﻣﺎﻓﺨﻮاز و ﺧﺑﺎﺗﮕی ﮐﻮردﺳﺘﺎن! ﺑﻪ داخ و ﮐﻪﺳرﮑﯽ زۆرەوه ﭘﺘﺎن ڕادەﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﮐـﻪ ڕۆژی ٢٠٠٨ / ٦ / ٥ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ١٢,٣٠دهﻗﯿﻘـﻪی ﻧﯿﻮهﺷـﻪو ،ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧی ﮔﺸـﺘﯿﯽ ﺋﻮﺳــﺘﺎﻧﯽ "ﺋــﺎﮐﯿﺶ ھــﻮس" ی وﺗــﯽ ﻧــﯚروﯾﮋ ،ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻣــﻪﻻ ﺧــﺪری ﻋﻮﻣــﻪرزاده ،ﻧﺎﺳــﺮاو ﺑــﻪ ﻣــﻪﻻ ﺧــﺪری دۆﻪﮔــﻪرﻣﯽ ،ﯾﮐــﮏ ﻟــﻪ ﻣﺎﻧﺪوﯾﯽﻧﻪﻧﺎﺳﺘﺮﯾﻦ و ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺗﺮﯾﻦ ڕۆﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن ،ﺑﻪ ھﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷﺮﭘﻪﻧﺠﻪوه ،ﻟﻪ دووره وﺗﯽ دا ﮐـﯚﭼﯽ دواﯾـﯽ ﮐﺮد و ﻣﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﯽ ڕﺒﻮاری ﮐﺎرواﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧﻪی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﮐﺮد. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻ ﺧﺪر ڕۆژی ،١٩٥٠ / ١ / ١ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی دۆﻪﮔﻪرﻣﯽ ﺳر ﺑﻪ ﻧـﺎوﭼی ﺳﻪردهﺷـﺖ ،ﻟـﻪ ڕۆژھـﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ،ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮوه. ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﻻوهﺗﯽﯾﻪوه و ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﯽ ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ،ﻟﻪ ﮔﻪ ڵ ﺑﯿـﺮ و ﺑـﺎوهڕی ﮐـﻮرداﯾﺗﯽ ﺋﺎﺷـﻨﺎ ﺑـﻮوه و ﻟـﻪ ﺗﻣﻧﮑﯽ زۆر ﻻو دا ﺑﯚﺗﻪ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻﺧﺪر دۆﻪﮔﻪرﻣﯽ ﯾﮐﮏ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﺟﻮوﻧوەی ﺳﺎﻪ ﮐﺎﻧﯽ ١٩٦٨ - ١٩٦٧ی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوه .ﻟﻪ ﮔڵ
177
ﺷھﯿﺪ ﻣﻪﻻ ﺋﺎواره و ھﺎوڕﮑﺎﻧﯽ ھﺎوﮐﺎریﯾـﻪﮐﯽ ﮐﺎرﯾﮕـﻪری ھـﻪ ﺑـﻮوه و ﻟـﻪ داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧـﯽ ﭘﺪاوﯾﺴـﺘﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪﮐﺎن و ﺷـﺎردﻧوه و ﺣﺎواﻧﺪﻧوهﯾﺎن دا دهورﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎوی ﮔاوه .ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﺧﯽ ﻧﻮﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎن ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ڕﮋﯾﻤـﯽ ﺳـﺘﻪﻣﮑﺎری ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ دا ،ﻧﺎوﺑﺮاو ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪو ﮐﺎدره ﺗﮑﯚﺷﻪر و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪ ﺑﻮوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی دهﺳﺘﭙﮑﺮدﻧﯽ ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯿﯽ ڕهوای ڕۆـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﻣﺎﻧـﻪوه ﭼﺎﻻک ﺑﻮوه و ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺣﯿﺰﺑﯽ دا ،ﻟـﻪ ﮐـﺎدری ﺳﯿﺎﺳـﯽﯾﻪوه ﺗـﺎ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ڕﺒﻪراﯾـﻪﺗﯿﯽ ﺣﯿـﺰب ،ﺗﮑﯚﺷـﺎوه و ﺑـﯚ ﺑـﻪ ﺋﺎﮐﺎمﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی ھﻪوﯽ داوه. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻ ﺧﺪر زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ٤٠ﺳﺎﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﭘﺴﺎﻧﻪوه ﺑﯚ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ﺣﯿﺰب و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪ ی ﺗـﻪرﺧﺎن ﮐـﺮدوه و ﻟـﻪو ﭘﻨـﺎوه دا چ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺣﻪﻣ ڕەزﺷـﺎ و چ ﻟـﻪ ﺳـﻪردهﻣﯽ ﮐﯚﻣـﺎری ﺋﯿﺴـﻼﻣﯽ دا ڕەﻧـﺞ و ﺋﺎوارهﯾﯽﯾـﻪﮐﯽ زۆری دﯾـﻮه و ﺧﺰﻣـﻪﺗﮑﯽ ﮔـﻪورهی ﮐـﺮدوه .ﺋـﻪو ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﮐﺎدره ﺑﻪ وەﺟﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧﻪﮏ ،ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳردهﺷﺖ ﺑﻮو. ﺋﻤﻪ وەک ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺑﻪڕﻮەﺑرﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دهرهوهی وت ،داخ و ﭘﻪژارهی ﺧﯚﻣﺎن ﺑﯚ ﻟﻪ دهﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﺗﮑﯚﺷـﻪره دهرده ﺑﯾﻦ و ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎی ﺑﻪڕﺰﯾﺎن ،ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎی ﮔورهی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺧـﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺳﻪرهﺧﯚﺷـﯽ دهﮐﻪﯾﻦ. ڕوﺣﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﻪﻻ ﺧﺪر ﺷﺎد و ڕﮕﺎﮐﻪ ی ﭘ ڕﺒﻮار ﺑ. ﮐﻮﻣﯿﺘی ﺑﻪ ڕﻮەﺑرﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دەرەوەی وت ٦ی ﺟﻮوﻧﯽ ٢٠٠٨
178
ﺷھﯿﺪ ﻋﻪﺑﺪو ﺷﻨﺎﻧﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی
ھﺎورێ ﻋﻪﺑﺪو ﺷﻨﺎﻧﯽ ﮐﻮڕی ﮐﻪرﯾﻢ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ )ﮐﻪرﯾﻢ ﺷﻪم( ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٣٣ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی ﺷﻨﺎن ﺳﻪر ﺑـﻪ ﺷـﺎری ﮐﻮردﭘـﻪروهری ﺑﺎﻧـﻪ ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر و ﮔﻪﻟﺪۆﺳﺖ دا ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو .ﺑﻪ ھﯚی ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻟـﻪ ﺋﺎواﯾﯿﻪﮐـﻪﯾﺎن و ھـﻪژارﯾﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪی ،ﻟـﻪ ﺧﻮﻨﺪن ﺑﺒﻪش ﮐﺮا و وهک زۆرﺑﻪی ﻣﻨﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺮاﯾﻪ ﺑﻪر ﮐﺎر و ﮐﻮﺮهوهری .ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو دواﺗﺮ ﻟﻪ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿـﺰب دا زۆر ﺑﻪ زوﯾﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﺋﺎواﺗﻪی ﺧﯚی وهدی ﺑﻨ. ﻟــﻪ ﺳــﺎﯽ ١٣٥٧ی ھــﻪﺗﺎوی ،ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﺷﯚرﺷــﯽ ﮔــﻪﻻﻧﯽ ﺋــﺮان دژ ﺑــﻪ رﮋﯾﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﻪﺗﯽ و دهﺳــﭙﮑﺮدﻧﻪوهی ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷــﮑﺮای ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ﭘﻮهﻧﺪی ﺑﻪ رﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺋـﻪم ﺣﯿﺰﺑـﻪوه ﮔـﺮت و ﺳـﻪرهرای ﺋـﻪوه ﮐـﻪ زهﺣﻤـﻪﺗﯽ ﮐـﺎر و ﮐـﻮﺮهوهرﯾﯽ ﺑـﯚ ﭘﻪﯾــﺪاﮐﺮدﻧﯽ ﺑﮋﯾــﻮی ژﯾــﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐــﻪی ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺷــﺎن ﺑــﻮو ،ﺑــﻪم ﻟــﻪ ھــﯿﭻ ھﺎوﮐﺎرﯾــﻪک ﺑــﻪ ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﺣﻪﻗﺨﻮازاﻧــﻪی ﮔﻪﻟﻪﮐــﻪی دژ ﺑــﻪ داﮔﯿﺮﮐـﻪراﻧﯽ وﺗﻪﮐــﻪی ﺗﻪﻧــﻪﺧﯽ ﻧـﻪدهﮐﺮد .ھــﺮش و ﮐﻮﺷــﺖ و ﺑــی رﮋﯾﻤـﯽ ﺗــﺎزه ﺑــﻪ دهﺳــﻪت ﮔﻪﯾﺸـﺘﻮوی ﺋﺎﺧﻮﻧــﺪی ،ﺳــﻪرهﻧﺠﺎم ﮐــﺎک ﻋﻪﺑﺪوی وهک زۆرﺑﻪی ﻻواﻧﯽ وت ﻧﺎﭼﺎر ﮐـﺮد ﺗـﺎ ﺑـﯚ ﺑـﻪرﮔﺮی ﻟـﻪ ﻣـﺎن و ﻣﻪوﺟﻮدﯾـﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪی ﭼـﻪﮐﯽ ﺧـﻪﺑﺎت و ﺑـﻪرﺧﻮدان دهﺳـﺖ ﺑﺪاﺗ و ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﻟﻪ ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺳﺎﯽ ١٣٥٨ﻟﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺑﻨﮑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺑﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ڕهﺳـﻤﯽ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ و ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷـﮑﺮای دهﺳﺖ ﭘﮑﺮد. ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ھﻪر ﻟﻪو ﺳـﺎﻪدا وهک ﺟﮕـﺮی ﭘـﻪل ﻟـﻪ ﭘـﻪﻟﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ “ﻣﺴـﺘﻪﻓﺎ زادهﮔـﺎن” ﺳـﺎزﻣﺎن درا .ﺳـﺎﯽ ١٣٦٠ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺳـﻪرﭘﻪﻟﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﭘﻪﻟﻪﮐﺎﻧﯽ ھﺰی ﺋﺎرﺑﻪﺑﺎ .دواﺗﺮ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﯚﮐﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻪوه و ﺳﺎﯽ ١٣٦٤ﺑﻪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺳﻪرﭘﻪﻟﯽ ﭘﻪﻟﯽ
179
ﺷﻪھﯿﺪ ڕهﺣﻤﺎن ﻟﻪ ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن .ﺳﺎﯽ ١٣٦٥ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ﻟﮑﯽ ﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪو ھﺰه دﯾﺎری ﮐﺮا .ﺳﺎﯽ ١٣٦٧وهک ﺟﮕـﺮی ھـﺰی ﺋﺎرﺑـﻪﺑﺎ دﯾﺎری ﮐﺮا .ﺳﺎﯽ ١٣٦٨ﺑﻮو ﺑﻪ ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن .ﺳﺎﯽ ٧١ﻟﻪ ﺳﻪر داوای دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن .ﺳﺎﯽ ١٣٧٣ﻟﻪ ﺳﻪر داوای ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ٢ی ﺟﻨﻮوﺑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی دووی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ ﮔﺮت. ﺧﺴﻪﺗﻪ ﺑﻪرز و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو و ﺷﺎرهزاﯾﯽ ﻟـﻪ ﺧـﻪﺑﺎت و ﻧﮫﻨـﯽ ﭘـﺎرﺰی وای ﮐـﺮد ﮐـﻪ ﻧـﻪک ھـﻪر ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺟـ ﺑـﺮوا و ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑﺎﻧﻪ ،ﺑﻪﮑﻮو زۆر ﮐﺎری ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﭘ دهﺳﭙﺮدرا. ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ﺷـﻨﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ژﯾـﺎﻧﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺪا راﺳـﺘﮕﯚ ،ﺋﻪﻣﺎﻧﻪﺗـﺪار ،ﺑـﻪ رهوﺷـﺖ ،ﺧﻪﮑﺪۆﺳـﺖ و دﺴـﻮز ﺑـﻮو .ﺑﯚﯾـﻪ ھـﻪﻣﻮوﮐﺎﺗﮏ ﺟﮕﻪی رهزاﻣﻪﻧﺪی رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﺑﻮو .ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ دوو دهﯾﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻟﻪ ھﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎرﺑﺎﺑـﺎ ،ﺑـﻪﯾﺎن و دووی رﺒﻪﻧـﺪان دا ھﻪﻣﻮو ﮐﺎﺗﮏ ﺳﻪرﺑﻪرز و روو ﺳﻮوری ﺣﯿﺰب و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﺑﻮو. ﺑﺮاﯾﻪﮐﯽ ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪﻋﺪون ﺷﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٦٥ﻟـﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی ﺑﺎﻧـﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﮐﺮده ﻓﯿﺪای ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﮔﻪﻪﮐﻪی. ھﺎوڕﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪرﻣﺎن ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ﺷﻨﺎﻧﯽ ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ ١٥ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﺗﻮﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷـﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ھـﺎﺗﺒﻮو و ﻟـﻪ و ﻣﺎوهﯾـﻪ دا ﺑﻪ ﺟﻪﺳﺘﻪ ﮐﻪم ﺗﻮاﻧﺎ و ﻻواز ﺑﺒﻮو ﺑﻪم ﺑﺮوای ﺑﻪ ﺋﺎزادی و ﮔﻪل دۆﺳﺘﯽ وای ﻟ ﮐﺮدﺑﻮو ﮐﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪ ﺳﻪر ﺗﻪﺧﺘﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪش را ﺋﺎﻣﺎدهی راﭘﻪراﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪرﮐﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮو. ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪو ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٢ﻟﻪ ﺳﻪر داوای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ھﺎوﮐﺎری ﺋﯿﺪارهی ﭘﻪﻧﺎﺑﻪران وهک ﭘﻪﻧﺎﺑﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟـﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ﮔﯿﺮﺳﺎﯾﻪوه. ھﺎورﯽ ﻣﺎﻧﺪوﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهر و ﺗﮑﯚﺷﻪری ﻟﻪ ﻣﮋﯾﻨﻪی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪﻣﺎن ،ھﺎوڕێ ﮐﺎک ﻋﻪﺑـﺪو ﺷـﻨﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ٥٦ﺳـﺎﻟﯽ دا دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ١٥ﺳﺎڵ ﺑﻪر ﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺮﭘﻪﻧﺠﻪ و دﯾﺴﮑﯽ ﮐﻪﻣﻪر ،ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ﺣـﻪوت و ﻧﯿـﻮی ﺋـﻮارهی رۆژی ﺷﻪﻣﻤﻪ ١٤ﺧﺎﮐﻪﻟﻮهی ١٣٨٩ی ھﻪﺗﺎوی ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ٣ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ ٢٠١٠ی زاﯾﻨﯽ ﻟﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺗﺮوﻧـﺪھﺎﯾﻢ ﻟـﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ،ﺑﯚ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﭼﺎوهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﯾﻪک داﻧﺎن و ﻣﺎﻟﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ،ﮔﻪل ،ﺣﯿﺰب ،ﺑﻨﻪﻣﺎﻟﻪ و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﮐﺮد.
180
ﻣﻪﻻ ﺑﺮاﯾﻢ دۆﻪﮔﺮﻣﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻣﻪﺳﻪﺣﻪت ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﻮﺷر
ﺳﺎﯽ ١٩٤٢ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی دۆﻪﮔﻪرمی ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾـﻪﮐﯽ دﭙـﺎﮐﯽ ﮐـﻮردهواریدا ﮐﯚرﭘﻪﯾـﻪک ﻟـﻪداﯾﮏ ﺑـﻮو ،ﮐـﻪﻧﺎوی ﺑﺮاﯾﻤـﯽ ﻟﻪﺳﻪر داﻧﺮا و ﺷﯚرهﺗﯽ ﻣﻪﺳـﻠﻪﺣﻪتﯾﺶ ھـﻪر ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪیرا ﭘﯽﺑـا وﭘﺎﺷـﺎن ﻟـﻪ رهوﺗـﯽ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽو ﺳﯿﺎﺳـﯽدا ﺑـﻪ ﻣـﻪﻻ ﺑﺮاﯾﻤـﯽ دۆﻪﮔﻪرﻣﯽ ﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دهرﮐﺮد. ﻧﺎوﺑﺮاو وهک زۆرﺑﻪی ھﻪره زۆری ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋﻪو ﺳﻪردهم ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺎ ﮐﻼﺳﯽ ﺷﻪﺷـﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻟـﻪ ﻗﻮﺗﺎﻧﺨﺎﻧـﻪ ﺑﺨـﻮﻨ .ﺑـﻪم ﻣـﻪﻻ ﺑﺮاﯾﻢ دوای ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪش وازی ﻟﻪ وهدهﺳﺖ ھﻨﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺖو زاﻧﯿﺎری ﻧﻪھﻨﺎ ،ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪ رووی ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮهی ﻓﻪﻗﯿﺎن ﮐـﺮد ،ﮐـﻪ ﺋـﻪو دهم ﺟﮕﻪﻟﻪ دهرﺳﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ،ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮهﮐﺎﻧﺪا ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهریو ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯿﺶ ﺑﺮهوی ﭘدهدرا .ﻟﻪ ﺣﻮﺟﺮهی ﻓﻪﻗﯿﺎﻧﺪا ،ﻣـﻪﻻ ﺑـﺮاﯾﻢ ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﺗﯿﺪا ﺑﻪھﺰ ﺑﻮو ،زۆرﺗﺮ زوﻢو زۆری دوژﻣﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚ روون ﺑﯚوه. ﮔﻪﺷﻪ ﺳﻪﻧﺪﻧﯽ ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽو ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﻧﺎوﺑﺮاوی ﺑﻪرهو ﺑﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽو ﺧﻪﺑﺎت ﺑـﯚ رزﮔـﺎری ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮرد ھـﺎندا .ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺳـﺎﯽ ١٩٦٣ﺑﻪ ﺷﻮهی رهﺳﻤﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﮐﺮدو ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧـﺪامو ﺗﺎﺳـﺎﯽ ،١٩٧٨واﺗـﻪ ﺗـﺎ ﮐـﺎﺗﯽ روﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﻧﻪھﻨﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽو ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﮐﺮدوه .ﻟﻪڕهوﺗﯽ ﺋﻪو ﺧﻪﺑﺎﺗﻪدا ﺟﺎرهک ﺑﯚ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﯾﻪک ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺳﺎواﮐﻪوه ﮔﯿﺮاوهو زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮐﺮاوه. ﺳﺎﯽ ١٩٦٨ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﻪک ھﻨﺎوه .ﭘک ھﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪشو ﭘﻪﯾﺪا ﺑـﻮوﻧﯽ ﻣﻨـﺪاڵ ﻧﻪﺑﻮوﻧـﻪ ھـﯚی دوورﮐﻪوﺗﻨـﻪوهی ﻧـﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ رزﮔﺎری ﮔﻪﻟﻪ ﺑﻪﺷﺨﻮراوهﮐﻪی.
181
ﺳﺎﯽ ١٩٧٨ﻣﻪﻻ ﺑﺮاﯾﻤﯽ دۆﻪﮔﻪرﻣﯽ وﺮای ﺳﻪرﺟﻪم ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردو دﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت ﺑـﯚ روﺧـﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣـﻪﺗﯽ ﻣﺤﻤـﺪ رهزاﺷـﺎ دا ﺑﻪﺷﺪاری ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﻪی ﮐﺮد. ﺳﺎﯽ ١٠٧٩ھـﻪﺗﺎوی ﮐﺎﺗـﮏ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ ﺧـﯚی ﺋﺎﺷـﮑﺮا ﮐـﺮدهوه ،ﻣـﻪﻻ ﺑـﺮاﯾﻢ دۆﻪﮔـﻪرﻣﯽ ﺑـﻪ رهﺳـﻤﯽ ﭼـﻪﮐﯽ ﭘﯽرۆزی ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﯚ دﯾﻔﺎع ﻟﻪ ﻣﺎنو ﻣﻪﺟﻮدﯾﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﮐﺮده ﺷﺎﻧﯽو ﺗﺎ ﺳﺎﯽ ١٩٩٧ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑ ﭘﺴﺎﻧﻪوه ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪت ﺣﯿـﺰبو ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی داﺑﻮو .ﻧﺎوﺑﺮاو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﮑﯽ ﮐﺎر ﻟﮫﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﺑﻮو ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﻣـﺎوهی ژﯾـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺧـﯚی دا ﭘﻠـﻪ ﻧﯿﺰاﻣﯿـﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪک ﻟﻪ دوای ﯾﻪکدا ﺑی ،ﻟﻪ ﺳﻪرﺟﻪم ﭘﻠﻪﮐﺎﻧﯽ ،ﺳﻪرﭘﻪﻟﯽ ،ﺳﻪردهﺳﺘﻪﯾﯽ ،ﺳـﻪرﻟﮑﯽو ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻓﻪرﻣﺎﻧـﺪهھﺰیدا ﮐـﺎر ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن داوه ،وهک ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪوهجو ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎ ،ھﻪم ﺑﯚ ھﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪو ھـﻪم ﺑـﯚ ﮐﯚﻣـﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮏ ﺟﮕـﻪی رـﺰو ﺣﻮرﻣﻪت ﺑﻮو .ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟـﻪ ﺑـﻮاری ﺳﯿﺎﺳـﯽو ﺗﻪﺷـﮑﯿﻼﺗﯽدا ،ﮐﻪﺳـﮑﯽ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎو ﮐﺎرﻟﮫـﺎﺗﻮو ﺑـﻮو ،ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٨٠ﻟـﻪ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴـﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽدا ،ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ھـﻪﺒﮋﺮدرا .ھﻪرﻟـﻪ دهوراﻧـﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺶدا ﺟﺎرـﮏ ﺑﻪﺳﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮو. ﺳﺎﯽ ١٩٩٧وﺮای ﻣﺎڵو ﻣﻨﺪاﯽ دوای ﺳﺎﻧﮑﯽ زۆر ﺧﻪﺑﺎتو ﺗﮑﯚﺷﺎن ،ﺑﺎرﮔﻪو ﺑﻨﻪی ﺑﻪرهو ﻏﻮرﺑﻪت ﭘﭽﺎﯾـﻪوهو ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﻟـﻪ وﺗـﯽ ﺳــﻮﺋﺪ ﮔﯿﺮﺳــﺎﯾﻪوه ،ﺑــﻪم ﻏﻮرﺑــﻪتو ﺋــﺎوارهﯾﯽ ﻧــﻪک ھــﻪر ورهی ﺑــﻪ ﻧــﺎوﺑﺮاو ﺑﻪرﻧــﻪدا ﺑــﻪﮑﻮ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎزﯾﺰﻣــﺎن ،ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻟــﻪ ﻻ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺘﺮ ﮐﺮد .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ وﺗﯽ ﺳﻮﺋﺪﯾﺶ وهک ﺋﻪﻧﺪاﻣﮑﯽ دﺴﯚزی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن درـﮋهی ﺑـﻪ ﺧـﻪﺑﺎتو ﺗﮑﯚﺷـﺎن داو و رزﮔﺎری ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردو ﮔﻪراﻧﻪوه ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ رزﮔﺎر ﮐﺮاو ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ھﻪره ﺋﺎواﺗﻪ ﭘﯿﺮۆزهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻮو ،ﮐﻪﭼﯽ ﻣﺨﺎﺑﻦ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﻣﻪودای ﻧﻪدا ﺗﺎ ﻧﺎوﺑﺮاو ﭘﺘﺮ ﺑﮋیو زﯾﺎﺗﺮ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰبو ﮔﻪﻟﯽ ﺧﯚی ﺑﮑﺎتو ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم دوای ﯾـﻪک ﺳـﺎڵ ﺑﻪرﺑـﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔـﻪڵ ﻣـﻪرگ، رۆژی ٢٠٠٤ / ١٠ / ٣٠دﻪ ﭘ ﻟﻪﺋﺎواﺗﻪﮐﻪی ﻟﻪ ﺷﺎری ﺋﺮهﺑﺮۆی ﺳﻮﺋﺪ ﻟﻪ ﻟﺪان ﮐﻪوتو ﺑﻪ دﻧﯿﺎﯾﻪک ﺋـﺎواتو ﺋـﺎرهزوهوه ﻣﺎڵﺋـﺎواﯾﯽ ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪو ﮐﻪسو ﮐﺎرو ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽو ﺳﻪرﺟﻪم ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردو ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد.
182
ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﻮورﯾﺎ ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﻮﺷر
ﺧﻪﮑﯽ :ﺳﯚﻏﺎﻧﻠﻮ رﮑﻪوﺗﯽ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ٢٠١٠ / ٨ / ٢١ : راﮔﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺪک :رۆژی ﺷﻪﻣﻤﻪ رﮑـﻪوﺗﯽ ٢٠١٠ / ٨ / ٢١ﺑﻪراﻣﺒـﻪر ﺑـﻪ ٣٠ی ﮔـﻪﻻوﮋ ،ﻣـﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪدی ﭘﻮورﯾـﺎ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻟـﻪ ﻣﮋﯾﻨـﻪی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻣﻮوﻧﺴﺘﺮی ﺋﺎﻤﺎن ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺮد .ﮐـﺎک ﻣـﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﮐـﻪ ﭼﻪﻧـﺪ ﺳﺎﻟﮏ ﺑﻮو وهک ﭘﻪﻧﺎﺑﻪر ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻮوﻧﺴﺘﺮی ﺋﺎﻟﻤـﺎن ﮔﯿﺮﺳـﺎﺑﻮوهوه ،ﺗﻮﺷـﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﮐﻮﺷـﻪﻧﺪهی ﺷـﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ﺑـﻮو و ﺑـﯚ ﻣـﺎوهی ﺳـ ﺳـﺎڵ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻪرگ دهﺳﺖ و ﭘﻪﻧﺠﻪی ﻧـﻪرم ﮐـﺮد و ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم رۆژی ٢٠١٠ / ٨ / ٢١ﺑـﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ دـﻪ ﮔـﻪوره و ﭘـ ﻟـﻪ ﺋﺎواﺗﻪﮐـﻪی ﻟـﻪ ﻟـﺪان ﮐﻪوت و ﺑﻪو ﺟﯚره ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪران و ﺋﺎزﯾﺰاﻧﯽ ﮐﺮد . ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣـﻪدی ﭘﻮورﯾـﺎ رۆژی ١٩٤٢ / ٧ / ٢٧ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی ﺳـﯚﻏﺎﻧﻠﻮی ﻧﺎوﭼـﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮو .ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ ﺋـﺎﯾﯿﻨﯽ ﻟـﻪ ﺣـﻮﺟﺮهی ﻓــﻪﻗﯿﺎن ﺗــﻪواو ﮐــﺮد و ﺑــﯚ ﻣــﺎوهی ١٥ﺳــﺎڵ ﻟــﻪ ﮔﻮﻧــﺪهﮐﺎﻧﯽ دهوروﺑــﻪری ﭘﯿﺮاﻧﺸــﺎر ﻣﺎﻣﻮﺳــﺘﺎی ﺋــﺎﺋﯿﻨﯽ ﺑــﻮو .ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ھﺎوﮐــﺎت ﻟﻪﮔــﻪڵ ﭘﺸﻨﻮﮋی ،ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﮔﻪڵ دۆﺳﺘﯽ ،ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهی و ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯿﺶ ﺑﻮو و ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﻟـﻪ ﺟﻪﻧﮕـﻪی ﺷﯚرﺷـﯽ ﭼﻪﮐﺪاراﻧـﻪی ﺳـﺎﻧﯽ ٤٧ - ٤٦ دا ﺑﻮو ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی دﯽ ﻟﻪ ﻟﺪان ﮐـﻪوت ﺑـﻪو ﭘـﻪری دﻟﺴـﯚزﯾﻪوه درـﮋهی ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎن دا.
183
ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﺧﻪﺑﺎت ﺑـﯚ ڕزﮔـﺎری ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﯚ ﮐـﺎک ﻣـﻪﻻ ﻣﺤﻤـﺪ ﻟـﻪ ﭘـﺶ ھـﻪﻣﻮو ﺷـﺘﮏ ﺑـﻮو ،زۆرﺑـﻪی داﻧﯿﺸـﺘﯚاﻧﯽ ﻧﺎوﭼـﻪی ﭘﯿﺮاﻧﺸـﺎر ﺷﺎھﯿﺪن ﮐﻪ ﭼﯚن ﻟﻪ رﻮڕهﺳﻤﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﭘﺎش روﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو دهﺳﺘﯽ داﯾﻪ ﻗﻮرﺋﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮۆز و ﮐﻮﺗﯽ " :ﺑﻪ ﺣﻪﻗﯽ ﺋﻪو ﻗﻮرﻋﺎﻧﻪ ﺋﻪﻣﻦ ﭘﺶ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﮏ ﮐﻮردم و ﺑﯚ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﺧﻪﺑﺎت دهﮐﻪم و ﻟﻪ ﭘﺎﺷﺎن ﻣﻮﺳﻮﻤﺎﻧﻢ". ﭘﺎش روﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺑﻪ ﮐﺮدهوه وهک ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪک ﭘﻪﯾﻮهﺳﺖ ﺑـﻪ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻮو و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪو ﭘﻪڕی ﻟﮫﺎﺗﻮﯾﯽ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚردا درﮋه ﭘـﺪا .ﺑـﻪ ھـﯚی ﻟﮫـﺎﺗﻮﯾﯽ ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٦١دا ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻻﺟﺎن ﺳﻪر ﺑﻪ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر .ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ ﻧـﻮان ﺳـﺎﻟﻪﮐﺎﻧﯽ ٦٢و ٦٤وهک ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘـﻪی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺮاﻧﺸﺎر درﮋهی ﺑﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﺪا .ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ ﻧﻮان ﺳـﺎﻟﻪﮐﺎﻧﯽ ٦٥و ٦٧دا وهک ﺑﻪﺷـﯽ ﻗـﻪزاﯾﯽ ﻧﺎوهﻧـﺪ ﺋﻪرﮐـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی ﺑـﻪو ﭘﻪڕی دﺴﯚزﯾﯿﻪوه ڕاﭘﻪڕاﻧﺪ و ﻟﻪو ﻣﻪﯾﺪاﻧﻪﺷﺪا ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ دا ﮐﻪ ﺧﺎوهن ﺗﻮاﻧﺎﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪرﭼﺎوه .ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻪدی ﭘﻮورﯾﺎ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﭘـﻪروهرده و ﻓﺮﮐﺮدﻧﯿﺸﺪا دهﺳﺘﯽ ﺑﺎی ھﻪﺑﻮو و وهک ﻣﺎﻣﻮﺳﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺑﻪﺷﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ وﮐﻮردی دﯾﺎری ﮐﺮا و ﺑﻪو ﭘﻪری دﺴﯚزﯾﻪوه دهرﺳـﯽ ﺑـﻪ ﻣﻨﺪاﻻﻧﯽ ﺋﺎوارهی ﮐﻪﻣﭙﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب دهﮔﻮﺗﻪوه . ﺑﻪ ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﭘﻮرﯾﺎ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺧﻪﻣﺨﯚرﮑﯽ ﮔﻪوره و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﺋﻪﻧﺪام و ﮐﺎدرﮑﯽ ﺑﻪوهج و ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ و ﮐـﻪس و ﮐـﺎری ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﮑﯽ دﺴﯚزﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺘﺪا. ﺑﻪ ﺑﻮﻧﻪی ﮐﯚﭼ دواﯾﯽ ﻣﺎﻣﻮﺳﺘﺎ ﻣﻪ ﻣﺤﻪﻣـﻪد ﭘﻮرﯾـﺎ ﺳﻪرهﺧﯚﺷـﯽ ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﺧـﺰم ،ﮐـﻪس و ﮐـﺎر و ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪی ﺑـﻪرﺰی و ھـﻪﻣﻮو ﺧـﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ دهﮐﻪﯾﻦ .
184
ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﺑﺪوﭘﻮر ﻣﺤﻪﻣﻪد دهروﺶ ﭘﺸﻤرﮔ و ﺗﮑﯚﺷری ﺣﯿﺰب
راﮔﻪﯾﺎﻧﺪراو ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﮐﯚﭼﯽ ﻧﺎﺑﻪوهﺧﺘﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی دﺮﯾﻦ و ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺣﺪک ﮐﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻋﻪﺑﺪوﭘﻮر ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﮐﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دهروﺶ. ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪرﺰهﮐﺎن! ﺣﯿﺰب و رﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪرهﮐﺎن! ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن و دﺴﯚزاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن! ﺑﻪ داخ و ﮐﻪﺳﻪرﮑﯽ زۆرهوه رادهﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﮐـﻪ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪی دـﺮﯾﻦ وھـﺎورﯽ ﺑـﻪوهج و ﺗﮑﯚﺷـﻪر ،زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸـﯽ ﺷـﺎر وﻻدـﯽ ﻧﺎوﭼـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﺷﺖ ورهﺑـﻪت ،ﻗﺎرهﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﻪره ﺣﻪﻣﺎﺳـﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رهﺑـﻪت ﺗـﺎ ھﻪوﺷـﺎر و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ دﺴـﯚزی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪﻣﺎن ﻟـﻪ ﻧـﯚروﮋ ،ﮐـﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻋﻪﺑﺪو ﭘﻮور ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﮐﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دهروﺶ ،ﻟـﻪ ﮐـﺎﺗﮋﻣﺮ ٧و ٣٠دهﻗﯿﻘـﻪی ﺳـﻪرﻟﻪ ﺑـﻪﯾﺎﻧﯽ رۆژی دووﺷـﻪﻣﻤﻪ رﮑـﻪوﺗﯽ / ١١ / ١٠ ٢٠٠٨ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪی ﺷﺎری ﻓﺮﯾﺪرﯾﮑﺴﺘﺎد ﻟﻪ ﻧﯚروﮋ ﺑﻪ ھـﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ ﺷـﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ٤٨ﺳـﺎﯽ دا ﻣﺎﺌـﺎواﯾﯽ ﯾـﻪﮐﺠﺎری ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ،ﺣﯿﺰب و ﮔﻪل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﮐﺮد و ﭼﯚ ﻧﻮ رﯾﺰی ﮐﺎرواﻧﯽ ﻧﻪﻣﺮاﻧﯽ رﮕﺎی رزﮔﺎری ﮐﻮرد وﮐﻮردﺳﺘﺎن. ھﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد دهروﺶ ﮐﻮڕی دهروﺶ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺧﻪﮑﯽ ﺋﺎواﯾﯽ ﺧﻮﻟﯿﺴﺎن ﺳﻪر ﺑﻪ ﻧﺎوﭼـﻪی رهﺑـﻪت ،ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٩٦٠ی ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾـﻪﮐﯽ ھﻪژار وزهﺣﻤﻪﺗﮑﺶ وﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر ﭼﺎوی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ھﻪﻨﺎ .ﺑﻪ ھﯚی ﻧﻪداری ودهﺳﺘﮑﻮرﺗﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی وهﮐﻮ زۆرﺑﻪی ﻣﻨﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ
185
ﺧﯚی ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻟﻪ ﺧﻮﻨﺪن ﺑﺒﻪش ﺑﻮو و ﺷﺎﻧﯽ داﯾﻪ ﺑﻪر ﮐﺎرو ﮐﺎﺳﺒﯽ ﺑﯚ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی .ھﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﯾـﻪﮐﮏ ﺑـﻮو ﻟـﻪو ﻻوه ﺧﻮﻨﮕﻪرمو ﺟﻪﺳﻮوراﻧﻪی ﻧﺎوﭼﻪی رهﺑﻪت ﮐﻪ ھﻪﺳﺘﯽ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﻟﻪ دهرووﻧـﯽ دا رۆژ ﺑـﻪ دواﯾـﯽ رۆژ ﺑﺴـﻪی دهﺳـﺘﺎﻧﺪ. ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ زۆر زوو ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮو .ﻟﻪ راﭘﻪرﯾﻨﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٧٩و ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪر ﮐﺎری رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻧﻪﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ،ﮐﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭼـﻪﮐﯽ ﺷـﻪرهﻓﯽ ﻟـﻪ ﺷـﺎن ﮐـﺮدوو وهک ﭘﺸـﻤﻪرﮔﻪ دهﺳـﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ـ ﭼﻪﮐﺪاری ﻟﻪ ﻧﻮ رﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات دا ﮐﺮد. ھﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد زۆر زوو ﺗﻮاﻧﯽ ﻟﮫﺎﺗﻮوﯾﯽ و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﯽ و رۆﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهھﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﻧـﺎو ھﺎورﯿـﺎن دا ﻧﯿﺸـﺎن ﺑـﺪا .ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ زۆر زوو ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻠﻪﮐﺎﻧﯽ ﯾﻪک ﻟﻪ دواﯾﯽ ﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎ ﺟﮕﺮ دهﺳﺘﻪ ﺑﺒـێ و ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو رۆـﻪ ﺗﯿﮑﯚﺷـﻪر و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﺎﻧـﻪی ﻟﮑـﯽ ٢ی ﻣﯿﻨﻪﺷـﻪم، ھــﺰی ﻣــﻮﻋﯿﻨﯽ و ھــﺰی زﻣﺰﯾــﺮان .ﮐــﻪم داﺳــﺘﺎﻧﯽ ﻗﺎرهﻣﺎﻧــﻪﺗﯽ و ﮐــﻪم ﻧﺎوﭼــﻪی ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ھﻪﺪهﮐــﻪوێ ﮐــﻪ ھــﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد رووﯾــﯽ ﺗﻨﻪﮐﺮدﺑ و ﻗﺎرهﻣﺎﻧﻪﺗﯽ ﻧﻪﻧﻮاﻧﺪﺑ .دهﮐﺮێ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ھﻨﺪﮏ ﻟﻪ ﺷـﻪره ﺣﻪﻣﺎﺳـﮑﺎﻧﯽ ﮐـﻪﻟﯽ ﺧـﺎﻧﯽ ﺳـﻪﻗﺰ ١٨ ،دۆﻧـﯽ ﺑﺎﻧـﻪ ،ﺗـﻪﻧﮕﯽ ﮔـﻪڕاوﯽ ﺳﻪردهﺷـﺖ ،دۆـﯽ زﻣﺰﯾـﺮان ،ﮐﻪـﻪﮐﺎوﯽ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ،ﺋﺎﻏﺎﺟـﺎری ھﻪوﺷــﺎر و ﺷـﻪری ﺳـﺎﯾﯿﻦ ﻗـﻪ وهﮐـﻮ ﻧﻤﻮﻧﻪﯾـﻪک ﻟـﻪ ﺋﺎزاﯾــﻪﺗﯽ وﻗﺎرهﻣﺎﻧﺘﯽ ﺋﻪو رۆﻪ ﺗﮑﯚﺷـﻪره ﺑﮑـﻪﯾﻦ ﮐـﻪ رۆـﯽ ﺑـﻪرﭼﺎوی ھـﻪﺑﻮوه ﻟـﻪ رووﺑـﻪروو ﺑﻮوﻧـﻪوه دهﮔـﻪڵ ھـﺰه دژی ﮔـﻪﻟﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤـﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی. ھﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻟﻪ ﺑﻮارهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪش دا رۆﯽ ﺑﻪر ﭼﺎوی ھﻪﺑﻮوه .ﻟﻪ ھﻪوڵ دان ﺑﯚ وهﺳﻪرﯾﻪﮐﺨﺴﺘﻨﻪوهی ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮔﻪورهی دﻤﻮﮐﺮاﺗـﺪا ﯾﻪﮐﮏ ﺑﻮوه ﻟﻪو ﻓﯿﺪاﮐﺎر وﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ دﯽ ﺑﯚ ﯾﻪﮐﺨﺴـﺘﻦ و ﺳﻪرﺧﺴـﺘﻨﯽ ﻧـﺎو ﻣـﺎﯽ ﮐـﻮرد ،ﺑـﻪ ﺗﺎﯾﺒـﻪﺗﯽ رﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات ﻟﺪاوه .ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﮐﯚﻣـﻪﮏ ﻟـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﻪراﻧﯽ دﯾﮑـﻪی دﻤـﻮﮐﺮات ھـﻪوﯽ ﺟﯿـﺪی ﺑـﯚ ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻨـﻪوهی رﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮔﻪورهی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات دا و ،ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﻪ ھﻪوﯽ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪک ﺑﻪ ﺋﺎواﺗﯽ ﺧﯚﯾﯽ ﮔﻪﯾﺸﺖ و ﺳـﺎﯽ ١٩٩٧ﺋـﻪم ﺣﯿﺰﺑـﻪ ﺑـﯚ ﯾﻪﮐﻪم ﺟﺎر ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻨﻪوهی ﺑﻪ ﺧﯚوه ﺑﯿﻨﯽ و ﺧﻪوﻧﯽ ھﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد وزۆرﺑﻪی ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ دﯾﮑﻪی وهدﯾﮫﻨﺎ. ﺳﺎﯽ ١٩٩٧وﺮای ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐﻪی ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎری رﮕﻪی ھﻪﻧـﺪهراﻧﯽ ﮔﺮﺗـﻪ ﺑـﻪر و ﻟـﻪ وﺗـﯽ ﻧـﯚروﮋ وهک ﭘﻪﻧﺎﺑـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ وهرﮔﯿـﺮا .ﺑـﻪم ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎوارهﯾﯽ و دهرﺑﻪدهری و دووری ﻟﻪ زﺪ و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﻧـﻪﯾﺎن ﺗـﻮاﻧﯽ رهواﻧﺸـﺎد ﮐـﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد دهروـﺶ ﻟـﻪ ﮐﻮرداﯾـﻪﺗﯽ وﮔـﻪل و ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی دوور ﮐﻪﻧﻪوه .ھﻪر ﮐﻪ ﻟﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻮو ﭼﺎﻻﮐﯽ ﯾـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی دهﺳـﺖ ﭘـ ﮐـﺮدهوه و ﯾـﻪﮐﮏ ﺑـﻮو ﻟـﻪو ﺋﻪﻧﺪاﻣــﻪ دﺴــﯚزاﻧﻪی ﮐــﻪ ھــﻪوﮑﯽ زۆری دا ﺑــﯚ ﭼــﺎﻻک ﮐﺮدﻧــﻪوهی ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪی ﺣﯿــﺰب و داﻣﻪزراﻧــﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪــﻪ ﮐﻮردﯾﯿــﻪﮐﺎن ﻟــﻪو ﻧﺎوﭼــﻪو ﺷﺎراﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﯽ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟ ﺑﺒﻮو .ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﺋﻪوﮐﯚڕ و ﮐﯚﺑﻮﻧﻪواﻧﻪ و ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﯚﺳﯚ و دهوروﺑﻪری ﺑﻪرﻮهﭼﻮون ﭼﺎﻻﮐﺎﻧـﻪ ﺑﻪﺷﺪاری دهﮐﺮد. ھﺎورێ ﮐـﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ﻟـﻪ ﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهی ﺧﻮﻨـﺪن و ﻧﻮوﺳـﯿﻦ ﻟـﻪ ﻧـﺎو رﯾﺰهﮐـﺎﻧﯽ ﺋـﻪو ﺣﯿﺰﺑـﻪ دا ﻓـﺮ ﺑـﻮو ،ﺑـﻪﻻم ﻟـﻪ رﻨـﻮﻨﯽ و رﻨﻤـﺎﯾﯽ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﻪراﻧﯽ ﻗﻪت ﻧﻪوهﺳﺘﺎ و ﯾﻪﮐﮏ ﺑﻮو ﻟﻪو ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﻪی ﮐﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ھﻪوﯽ دهدا رهﻓﯿﻘﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺣﯿﺰب ھﺎن ﺑﺪا ﺑﯚ
186
ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮون و ﺳﻪرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪی .ﺑﻪ ﺷﺎﯾﻪدی ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﮐـﻮڕی رۆژی ﺗﻪﻧﮕﺎﻧـﻪ ﺑـﻮو و ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏﻪ ﺣﻪﺳﺎﺳﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺣﯿﺰﺑﻪ ﮐﻪﺳﮑﯽ ﺑـﻪوره ،ﺷﯚڕﺷـﮕﺮﮑﯽ راﺳـﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ،ھﺎﻧـﺪهرﮑﯽ ﺑـﻪﺗﻮاﻧﺎ ،ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﺑﻪراﻧﺒـﻪر ﺑـﻪم ﻧﻪﺧﯚﺷـﯿﯿﻪ ﮐﻮﺷﻪﻧﺪهﯾﻪی ﮐﻪ ﺑﻪ داﺧﻪوه ﻣﺎوهی ٤ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ دهﮔﻪڵ دهﮐﺮد ،ھﻪرﮔﯿﺰ ﻧﻪﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﯚﮐﯽ داﺑﻨ و ﺗـﺎ ﺋـﺎﺧﺮﯾﻦ ﺳـﺎﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ژﯾــﺎﻧﯽ ﺑــﻪ ﺷــﺎھﯿﺪی ھــﻪﻣﻮو ﺋــﻪو ﮐﻪﺳــﺎﻧﻪی ھــﺎورێ ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪدﯾﺎن ﺑﯿﻨــﯽ ﻗﻪﯾــﻪﮐﯽ ﭘــﯚﯾﻦ ﺑــﻮو ﻟــﻪ ﺋﯿــﺮادهو ﺧــﯚراﮔﺮی و ﺑﻪرﺑــﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺟﻪﺳﻮوراﻧﻪ ھﻪم ﻟﻪ ﺑﻪراﺑﻪر دۆژﻣﻦ و ھﻪم ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪر ﺋﻪو دوژﻣﻨﻪ ﺧﯚﻣﺎﯿﯿﻪ ی ﺧﯚی و ھﯿﭻ ﮐﺎت ﺑـﻪ ﭼـﯚک دا ﻧـﻪھﺎﺗﻮو و ﺗﻪﻧﺎﻧـﻪت ﻟـﻪ ﺳﻪر ﺗﻪﺧﺘﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﺋﻪو رﺳﺘﻪﯾﻪ وﺮدی ﺳﻪر زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮو ﮐﻪ دهﯾﮕﻮت" :ﺧﯚزﮔﻪ ﻟﻪ ﺳﻪﻧﮕﻪری ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ دا ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﺒﺎم ،ﻧﻪک ﻟـﻪ ﺳﻪر ﺗﻪﺧﺘﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ". ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﻪداﺧﻪوه ﻣﻪرگ ﻣﻪودای ﻧﻪداو ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﯾﻪﮐﺠﺎرهﮐﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ،ﺣﯿﺰب وﮔﻪل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﮐﺮدو ﺑﯚ ھـﻪﺗﺎ ھﻪﺗﺎﯾﻪ ﺳﻪری ﻧﺎﯾﻪوه. ﺑﻪ ﺑ ﺷﮏ ﺑﻪ ﻟـﻪ دهﺳـﺖ داﻧـﯽ ھـﺎورێ ﮐـﺎک ﻣﺤﻪﻣﻤـﻪد ،ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﮐـﻪی ﮐﻪﺳـﮑﯽ ﺑـﻪوره ،ﻣـﺮۆڤ دۆﺳـﺖ ،ﺧﯚﺑﻪﺧﺘﮑـﻪر و دﺴـﯚز و ،ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪ ﺋﺎزا و ﻗﺎرهﻣﺎن ،ﻓﯿﺪاﮐﺎروﻟﻪﺧﯚﺑﻮردوو ،ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس و روح ﺳﻮوک ،ﺗﮑﯚﺷﻪر و دﭙـﺎﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﺑﻪ ﻧﺎوی ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﻟـﻪ ﻧـﯚروﮋ ﺑـﻪ ﮔﺸـﺘﯽ ﺳﻪرهﺧﯚﺷـﯽ ﺧﯚﻣـﺎن ﺋﺎراﺳـﺘﻪی ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ﺑـﻪ ﺟﻪرﮔﻪﮐﻪی ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و دۆﺳﺘﺎﻧﯽ و ﺧﻪﮑﯽ ﺑﻪ ﺷﻪرهﻓﯽ ﻧﺎوﭼﻪی رهﺑـﻪت دهﮐـﻪﯾﻦ و ﺧﯚﻣـﺎن ﺑـﻪ ﺷـﻪرﯾﮏ و ھﺎوﺑﻪﺷـﯽ ﺋـﻪو ﮐﯚﺳـﺘﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ دهزاﻧﯿﻦ. روﺣﯽ ﺷﺎد ورﮕﺎی ھﻪﻣﻮو ﻧﻪﻣﺮان ﭘ رﺒﻮار ﺑ. ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﯚروﮋی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ١١ی ﻧﻮﭬﯿﻤﺒری ٢٠٠٨
187
ﺗﮑﯚﺷر ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﮔﺎداﻧﯽ
ھﺎو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪرﺰهﮐﺎن! ﺣﯿﺰب و رﮑﺨﺮاوه ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪرهﮐﺎن! ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن و دﺴﯚزاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن! ﺑﻪ داخ و ﮐﻪﺳﻪرﮑﯽ زۆرهوه رادهﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﮐﻪ ھﺎورﯽ ﻣﺎﻧﺪوﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس و ﺗﮑﯚﺷﻪری ﻟﻪ ﻣﮋﯾﻨﻪی ﺣﯿﺰﺑﻪ ﮐﻪﻣﺎن ﺑﻪرﺰ ﮐﺎک ﻣﺤﻤـﺪ ﮔـﺎداﻧﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘــﻪی ﺣﯿــﺰب و ﺑﻪرﭘﺮﺳــﯽ ﭘﻮهﻧــﺪی ﻟــﻪ ﮔــﻪڵ ھــﺰه ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﯾــﻪﮐﺎن ﻟــﻪ وهﺗــﯽ ﻧــﯚروﮋ ،دوای ﻧﺰﯾﮑــﻪی دوو ﺳــﺎڵ ﺑــﻪر ﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺷﺮ ﭘﻪﻧﺠﻪ ،ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺳﺎﻋﻪت دوو و ﻧﯿﻮی ﺷﻪوی ٢٠٠٨ / ٢ / ١٦ﻟﻪ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ﮐـﺎﻧﯽ ﺷـﺎری ﺋﻮﺳـﻠﯚی ﭘﺎﯾﺘـﻪﺧﺘﯽ وﺗـﯽ ﻧـﯚروﮋ ،ﺑــﯚ ھﻪﻣﯿﺸـﻪ ﭼﺎوهﮐـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﺳــﻪر ﯾـﻪک داﻧـﺎن و ﻣـﺎل ﺋــﺎواﯾﯽ ﻟـﻪ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ،ﮔـﻪل ،ﺣﯿﺰب،ﺑﻨﻪﻣﺎﻟــﻪ و ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﮐﺮد. ھﺎورێ ﻣﺤﻤﺪ ﮔﺎداﻧﯽ ﻟﻪ ١٩٣٩ / ٤ / ٣٠ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﭘـﻪروهر و ﮔﻪﻟﺪۆﺳـﺖ دا ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮو .ھﻪرﭼﻪﻧـﺪ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﯚﮔﺮی ﯾﻪﮐﯽ زۆری ﺑﻪ ﺧﻮﻨﺪن و ﻓﺮ ﺑﻮوﻧﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﺋﺎﮐﺎدﯾﻤﯽ ھﻪﺑﻮو ﺑﻪ م ﺑﻪھﯚی ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺮاﮐـﺎﻧﯽ ﻟـﻪ ﮐـﺎری ﺳﯿﺎﺳـﯽ دا و زﯾﻨــﺪاﻧﯽ ﮐﺮاﻧﯿــﺎن ﻟــﻪ ﻻﯾــﺎن رﮋﯾﻤــﯽ ﭘﻪھﻠــﻪوی ﯾــﻪوه ،ﻧــﻪی ﺗــﻮاﻧﯽ ﻟــﻪ دهﺑﯿﺮﺳــﺘﺎن ﺑــﻪو ﻻوه درــﮋه ﺑــﻪ ﺧﻮﻨــﺪان ﺑــﺪات و ﺋــﻪرﮐﯽ ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﯽ ﮐﻪوﺗﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ. ﺑﻪﻻم ﺳﻪره رای ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻪوه ،ﮔی ﮔﻪﻟﺪۆﺳﺘﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهری ھﻪر دهھﺎت ﻟﻪ ﻧﺎو دﯿﺪا ﺑﺴﻪی دهﺳﺎﻧﺪ و
188
ﺳﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم ﺳﺎﯽ ١٩٥٣ﺑﻮو ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﯾﻪﮐﯿـﻪﺗﯽ ﻻواﻧـﯽ دﻤـﻮوﮐﺮات و وـﺮای ﮐﯚﻣـﻪﮏ ﻟـﻪ ھﺎوﺗﻪﻣﻪﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی دهﺳـﺘﯿﺎن ﮐـﺮد ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑﻮﺮاﻧﻪ .ﭼﺎﻻﮐﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎک ﻣﻪﺣﻤﺪ ﻟﻪ ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ﻻواﻧﺪا ﺋﻪوهﻧﺪه ﺑﻪر ﭼﺎو ﺑﻮون ﮐﻪ زۆر زوو ﻟﻪ ﻻﯾﺎن ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ رهﺳﻤﯽ ور ﮔﯿﺮا و ﻟﻪ ھﻪر دهرﻓﻪﺗﮑﺪا ﮐﻪ ﺑﯚی ﻟﻮا ﺑﺎ ﻟـﻪ ﮐـﺎری ﺣﯿﺰﺑـﯽ و ﮐﻮرداﯾـﻪﺗﯽ ﻏﺎﻓـ ﻧﻪدهﺑﻮو و درﺨﯽ ﻧﻪ دهﮐﺮد .ﺋﻪو ﭘﯽ وا ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻣﺮۆﭬـﯽ ﺷﯚرﺷـﮕﺮ و ﺧـﻪﺑﺎت ﮐـﺎر دهﺑـ ﮐﺎرﯾـﮏ ﺑﮑـﺎت ﮐـﻪ ھـﻪﻣﻮوﮐﺎﺗﮏ ﺟﮕـﻪی رـﺰ و ﺑﺮوای ﺧﻪﮏ ﺑ .ﺋﻪو ﺑﺮواﯾﻪی ﻧﺎوﺑﺮاو ﺗﻪﻧﯿﺎ ھﻪر درووﺷﻢ ﻧﻪﺑﻮو ،ﺑﻪﮑﻮو ﺋﻪو ﺑﻪ ھﻪﺲ و ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪرزه ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ،ﺑـﻪ رهوﺷـﺘﻪ ﺑﻪرز و ﻣﺮۆڤ دۆﺳﺘﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ وای ﮐﺮدﺑﻮو ﮐﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻣﺮ ﻣﻨﺪاﯿﺮا ﺟﮕﻪی رﺰ و ،ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪوه دهﯾﺎن ﻧﺎﺳﯽ .ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯿﺸﺪا زۆر زوو ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺒﺘﻪ ﺟ ﺑوا و ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ھﺎورﯿﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ .ھـﻪر ﺑﯚﯾـﻪ زۆرﺑـﻪی ﮐﯚﺑﻮوﻧـﻪوه ﻧﮫﻨﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ زهﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎ دا ،ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺋﻪوان ﭘﮏ دهھﺎﺗﻦ. ﯾﻪﮐﻪم ﺧﯚﭘﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ دژی ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻣﺤﻤﺪ رهزا ﺷﺎی ﭘﻪھﻠﻪوی ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٧٨ﮐـﻪ ﻟـﻪ ﻓـﻪوت و ﺑـﻪ ﺧـﺎک ﺳـﭙﺎردﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﻋﻪزﯾﺰی ﯾﻮﺳﻔﯽ ڕا ﺳﻪرﭼﺎوهی ﮔﺮت ،ﻟﻪ ﻣﺎﯽ ﺋـﻪواﻧا ﺑﻪرﻧﺎﻣـﻪ رـﮋی ﺑـﯚ ﮐـﺮا .دواﺗـﺮ رـﮋﯾﻢ ﺑـﻪو ﺑﯚﻧـﻪوه ﮐـﺎک ﻣﺤﻤـﺪ و ﭼﻪﻧـﺪ ھﺎورێ ﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪوﯾﺎن ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﮏ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮐﺮد .ﺑﻪم ھﻪر ﮐﻪ ﻟﻪ زﯾﻨﺪان ﺋﺎزاد ﺑـﻮو ﻟـﻪ ﺳـﻪڕرا دهﺳـﺘﯽ ﮐـﺮدهوه ﺑـﻪ ﺗﮑﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﺧﯚی. ﺧﺴﻪﺗﻪ ﺑﻪرزه ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎن و ﻧﮫﻨﯽ ﭘﺎرﺰی وای ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻪک ھﻪر ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺟـ ﺑـﺮوا و ﻣﺘﻤﺎﻧـﻪی ﺗﻪﺷـﮑﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ ﻣﮫﺎﺑــﺎد ،ﺑــﻪﮑﻮو ﮐﺎدرهﮐــﺎﻧﯽ رﺒﻪراﯾــﻪﺗﯽ ﺣﯿــﺰب و ﯾــﻪک ﻟــﻪوان دوﮐﺘــﻮور ﻗﺎﺳــﻤﻠﻮوی ﺷــﻪھﯿﺪ ،ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﺳــﻪرداﻧﯽ ﻧﮫﻨﯿــﺎن ﺑﯚﺷــﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد،ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﺟﮕﻪی ﺣﻪواﻧﻪوه و ﺣﻪﺳﺎﻧﻪوﯾﺎن ﺑﻮو. ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪی ﺣﯿﺰب،دوای روﺧﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی ،ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑﻪ ھﻪوڵ و ھﯿﻤﻤﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﮐدرا. دوای روﺧﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪرﮐﺎری رﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻧﻪ ﭘﻪرﺳﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﮐﺎک ﻣﺤﻤـﺪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ﮐﻪﺳـﻪ ﻧﺎﺳـﺮواهﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚ ﺑﻪرﺑﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ دژی زوﻢ و زۆری داﮔﯿﺮ ﮐﻪران و ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﺳــﻪروهت و ﺳــﺎﻣﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ھــﻪل ﮔــﺮت و رﮕــﻪی ژﯾــﺎﻧﯽ ﭘﺸــﻤﻪرﮔﺎﻧﻪ و ﺳــﻪر ﺑﻪرزاﻧــﻪی ھــﻪﺒﮋارد و ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﺗﮑﯚﺷــﻪره ﻧﺎﺳــﺮاوهﮐﺎﻧﯽ دهوراﻧﯽ ﺷﻪری ﺳ ﻣﺎﻧﮕﻪ ﺑﻮو. ﮐــﺎک ﻣﺤﻤــﺪ ﻟــﻪ ژﯾــﺎﻧﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺸــﺪا راﺳــﺘﮕﯚ ،ﺋﻪﻣﺎﻧﻪﺗــﺪار ،ﺑــﻪ رهوﺷــﺖ ،ﺧﻪﮑﺪۆﺳــﺖ و دﺴــﻮز ﺑــﻮو .ﺑﯚﯾــﻪ ھــﻪﻣﻮوﮐﺎﺗﮏ ﺟﮕــﻪی رهزاﻣﻪﻧﺪی رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐﻪی ﺑﻮو .ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ دوو دهﯾـﻪ ﮐـﺎر ﮐـﺮدن ﻟـﻪ ﮐﻮﻣﺴـﯿﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣـﺎﯽ ،ﮐﯚﻣﻪﯾـﻪﺗﯽ و دهﺑﯿﺮﺧﺎﻧـﻪی ﺣﯿﺰﺑﺪا ھﻪﻣﻮوﮐﺎﺗﮏ ﺳﻪرﺑﻪرز و روو ﺳﻮوری ﺣﯿﺰب و ﮔﻪﻟﻪ ﮐﻪی ﺑﻮو. ﺳﺎﯽ ١٩٩٢وهک ﭘﻪﻧﺎﺑﻪری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪ وهﺗﯽ ﻧﯚروﮋ وهر ﮔﯿﺮا .ﺑﻪم ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎوارهﯾﯽ و دهﺑﻪدهری و دووری ﻟﻪﺧﺎک و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺶ
189
ﻧﻪﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﺑﻪرزهﮐﺎﻧﯽ دوور ﮐﻪﻧﻪوه .ھﻪر ﮐﻪ ﻟﻪ وﺗـﯽ ﻧـﯚروﮋ ﺟﮕﯿـﺮ ﺑـﻮو ﭼـﺎﻻﮐﯽ ﯾـﻪ ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧـﯚی دهﺳﺖ ﭘ ﮐﺮدهوه و زۆر زوو ﻧﺎوی ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻧـﺎوﮑﯽ ﺋﺎﺷـﻨﺎ و ﺟﮕـﻪی رـﺰ ﺑـﯚ ﺋـﻪو ﮐﻮرداﻧـﻪی ﮐـﻪ ﻟـﻪ دهرﺑﻪدهرﯾﺸـﺪا دﯿـﺎن ﺑـﯚ ﺋﺎزادی ﻧﻪﺗﻪوهﮐﻪﯾﺎن ﻟ دهدات .ھﻪر ﮐﯚر ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوﯾﻪک ،ھﻪر رﭙـﻮان و ﺧﯚﭘﺸـﺎﻧﺪاﻧﮏ ،ھـﻪر ﮐـﯚرﮑﯽ ﺧﯚﺷـﯽ و ﺷـﺎدی ،ھـﻪر ﺗﺎزﯾـﻪ و ﻣﺎﺗﻪﻣﯿﻨﮏ ،ھﻪر ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر وﻣﻪراﺳﯿﻤﮏ ﮐﻪ ﻟﻪم ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻪ ﻟﻪ ﺋﯚﺳﻠﯚ و دهور وﺑﻪر ﺑـﻪرﻮه ﭼـﻮو ﺑـ ﺑـ ﮔﻮوﻣـﺎن ﮐـﺎک ﻣﺤﻤـﺪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ﮐﻪﺳﻪ دﯾﺎر و ﭼﺎﻻﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪ و ﺑﯚﻧﻪ ﻣﻪرﺳﯿﻤﺎﻧﻪ ﺑﻮو .ﻻی ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ،ﭘﻪره ﭘﺪان ﺑﻪ ﻓﻪرھﻪﻧﮓ و ﮐﻮﻟﺘﻮوری ﮐﻮردی ﺋـﻪرﮐﮑﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮو .ﺋﻪو ﭘﯽ واﺑﻮو ﮐﻪ ﺑـﻪ ھـﯚی ﻧﯿﺸـﺎن داﻧـﯽ داب ﻧـﻪرﯾﺘﯽ ﺟـﻮاﻧﯽ ﮐـﻮردهواری و ﮐﻮﻟﺘـﻮری ﺑـﻪرزی ﮔﻪﻟﻪﮐـﻪﻣﺎن ،دهﺗـﻮاﻧﯿﻦ ﻻی وهﺗـﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﺟ ﭘﯿﻪک ﺑﯚ ﮐﻮرد ﺑﮑﻪﯾﻨﻪوه .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ وﺮای ﺑﻪردهوام ﺑﻮون ﻟﻪ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ دا ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﻪ ﻧﺎﺳـﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻓﺪراﺳـﯿﯚن و ﮐﯚﻣﻪﻪ ﮐﻮﻟﺘﻮری ﯾﻪﮐﺎن ﺑﻮو .ﻧﺎو ﺑﺮاو ﻟﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺎﻟﺌﺎوای ﯾﻪﮐﺠﺎرﯾﺸﺪا ھﺎوﮐﺎت ﮐﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﺣﯿﺰب و ﺑﻪرﭘﺮﺳـﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﻮهﻧـﺪی ﻟﻪ ﮔﻪل ھﺰه ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﺎن ﺑﻮو ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻪرﻮهﺑﻪرﯾﯽ ﻓﺪراﺳﯿﯚﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪﻪ ﮐﻮﻟﺘﻮری ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟـﻪ وهﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ﺑﻮو. ﮔﺸﮕﯿﺮ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﯾﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﻮﻟﺘﻮوری ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺮاو وای ﮐﺮدﺑﻮو ﮐﻪ ﮐـﺎک ﻣﺤﻤـﺪ ﻧـﻪک ھـﻪر ﻻی ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪی ﺧـﯚی، ﺑﻪﻟﮑﻮو ﻻی ھﻪﻣﻮو ﺣﯿﺰﺑﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻏﻪﯾﺮه ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﺟﮕﺮ ﻟﻪ ﻧﯚروﮋ ﺟﮕﻪی رﺰ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺑﻮو. ھﺎوڕﯽ ﺗﮑﯚﺷﻪرﻣﺎن ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﮔﺎداﻧﯽ ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎوهی ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪ دوو ﺳﺎڵ ﺑﻮو دوﭼﺎری ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯽ ﺷﺮ ﭘﻪﻧﺠـﻪ ھـﺎﺗﺒﻮو و ﻟـﻪ و ﻣـﺎوه دا ﺑــﻪ ﺟﺴــﻢ ﮐــﻪم ﺗﻮاﻧــﺎ و ﻻواز ﺑﺒــﻮو ﺑــﻪم ﺑــﺮوا ﺑــﻪ ﺋــﺎزادی و ﮔــﻪل دۆﺳــﺘﯽ وای ﻟــﻪ ﻧــﺎو ﺑــﺮاو ﮐﺮدﺑﺒــﻮو ﮐــﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧــﻪت ﻟــﻪ ﺳــﻪر ﺗــﻪﺧﺘﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪش را ﻟﻪ راﭘﻪراﻧﺪی ﺋﻪرﮐﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهی ﯾﻪﮐﺎﻧﯽ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻪ دهﺑﻮو. ﺑﻪ ﻟﻪ دهﺳﺖ داﻧﯽ ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﮔﺎداﻧﯽ ،ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهر و ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎری ﮔﺎداﻧﯽ ﯾﻪﮐﮏ ﻟﻪ ﭘﯿﺎوه ھﻪره ﻣﺮۆڤ دۆﺳـﺖ ،ﺗﮑﯚﺷـﻪر، دﭙﺎک ،ﺑﻪ وره ،ﺧـﯚ ﺑﻪﺧﺘﮑـﻪر و ﻣﮫﺮهﺑـﺎن و ،ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن و ﮔـﻪﻟﯽ ﮐـﻮردﯾﺶ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ھـﻪره ﮐـﺎدره ﺑـﻪ ﺋـﻪزﻣﻮون و رﺒﻮارﮑﯽ ﻣﺎﻧﺪوﯾﯽ ﻧﻪ ﻧﺎﺳﯽ رﮕﻪی رزﮔﺎرﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﮐﯚﻣﯿﺘــﻪی ﻧــﯚروﮋی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﯚﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﻪ ﻧﻮﻨﻪراﯾــﻪﺗﯿﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎن و ﻻﯾــﻪﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿــﺰب ﻟــﻪ وﺗــﯽ ﻧــﯚروﮋ ،ﺑــﻪو ﺑﯚﻧــﻪ دﺘﻪزﻨﻪوه ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﺑﻪرﺰی ﮔﺎداﻧﯽ دهﮐﺎ و ﺧﯚی ﻟﻪو ﺧﻪﻣﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ دا ﺑﻪ ﺷﻪرﯾﮑﯿﺎن دهزاﻧ ،ھﻪروهھﺎ ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﺎدر و ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪﮐـﻪﻣﺎن ،ﺧـﻪﮑﯽ ﺧـﻪﺑﺎﺗﮕی ﺷـﺎری ﻣﮫﺎﺑـﺎد و ھـﻪﻣﻮو ﺧـﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دهﮐـﻪﯾﻦ .ھـﻪر ﻟـﻪو ﮐﺎﺗـﻪش دا ﺑﻪﻦ ﺗﺎزه دهﮐﻪﯾﻨﻪوه ﮐﻪ ھﻪرﮔﯿﺰ ﻧﻪھﯿﻦ ﺋﺎی ﺋﻪو ﺧﻪﺑﺎﺗﻪ ﮐﻪ ھﺎوڕێ ﻣﺤﻤـﺪﮔﺎداﻧﯽ و ھـﻪزاران ﺷـﻪھﯿﺪی ڕﮕـﺎی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔـﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ،ﭘﺸهو و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﺑﻮون ﻟﻪ ﺷﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺑﮑﻪوێ. ﺳو ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ دهﯾﺎن ﺳﺎﻪی ﺑﻪرﺰ ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﮔﺎداﻧﯽ
190
ﺳو ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻪ ﺗﮑﯚﺷﻪری وهک ﮐﺎک ﻣﺤﻤﺪ ﮔﺎداﻧﯽ ﺗﺪا ﭘﻪروهرده ﺑﻮون. ﺳﻪرﮐﻪوێ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﺎزادی و ﺳﻪر ﺑﻪﺳﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﯚروﮋ ١٦ی ﻓﺒﺮﯾﻮﯾﺮی ٢٠٠٨
ﺗﮑﯚﺷر ﺋﻪﺳﻌﻪد ﻋﻪزﯾﺰ ﭘﻮور ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ :ﺋﻪﺳﻌﻪد درﯾﺎزی
راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراو ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎری ﻟﻪﻣﮋﯾﻨﻪﻣﺎن ﺋﻪﺳﻌﻪد درﯾﺎزی ﺧﻪﻜﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮕﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻜﯚﺷﻪران ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎن و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ داﺧﻜﯽ ﮔﺮاﻧﻪوه رادهﮔﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﻛﻪ ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎری ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻤﺎن ﺋﻪﺳﻌﻪد ﻋﻪزﯾﺰ ﭘﻮور ،ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺋﻪﺳﻌﻪدی درﯾﺎزی ،ﻛـﺎﺗﮋﻣﺮ ٢ی ﺷﻪوی راﺑﺮدوو ﭘﻨﺠﺸﻪﻣﻤﻪ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﯾﻨﯽ ٧ی رهﺷﻪﻣﻪ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﺋﻪﺳﻌﻪد درﯾﺎزی ﻛﺎدری ﻓﻪﻧﯿﯽ رادﯾﯚ دهﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٧٢ی ھﻪﺗﺎوﯾﯿﻪوه ھﺎﺗﺒﻮوه رﯾﺰی ﺗﻜﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮای دﻤﯚﻛﺮات ﻟﻪ ھﺰی ﺷﻪھﯿﺪ ﭘﺸﻪوا و ٣ﺳﺎڵ دواﺗﺮ ﻟﻪ رادﯾﯚ دهﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺗﻜﯚﺷﺎن ﻛﺮد.
191
ﺋﻪﺳﻌﻪد ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﺋﯚﮔﺮی ﺑﻪم رادﯾﯚﯾﻪ و ،ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺎداری ﻟﻪ رۆڵ و ﺟﮕﺎی ﺋﻪو رادﯾﯚ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ﺑﻪرهو ﭘﺶ ﺑﺮدﻧﯽ ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮات و ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮاﻧﻪ ﺧـﻪﻜﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺑـﻪ زووﯾـﯽ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﻛـﺎدره ﺑﻪوهﺟـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷـﯽ ﻓـﻪﻧﻨﯽ رادﯾـﯚ دهﻧﮕﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ھﻪﺗﺎ ﺳﻪرهﺗﺎی ﭘﺎﯾﯿﺰی ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﻛﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ،ﺑﺳﺘﯽ ﻟ ﺑـی ،ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪﺗﯽ دﺴـﯚزاﻧﻪ ﺑـﻪ رادﯾـﯚ دهﻧﮕـﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﻟﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾﯽ ﺑﻪردهوام ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﻪﺷﯽ ﻓﻪﻧﯿﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﻛﻮردﻛﺎﻧﺎڵ درﻐﯽ ﻧﻪﻛﺮد. ﺋﻪﺳــﻌﻪد درﯾــﺎزی ﻛــﻮڕی ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾــﻪﻛﯽ ﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهر و ﺳــﻪرﺑﻪرزی ﺧــﻪﻜﯽ درﯾــﺎز ﺑــﻮو .ﺑــﺮای ﺗﻜﯚﺷــﻪری ﺟﻮاﻧﻪﻣــﻪرگ ،ﺷــﻪھﯿﺪ ﻛــﺎوهی ﻋﻪزﯾﺰﭘﻮور ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎواﻧﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮات دا ،ﺳﺎﯽ ١٣٨٤ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋﯿﺪارهی ﺋﯿﺘﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎدهوه ﮔﯿﺮا و ﻟﻪ ﺋﺎﻛﺎﻣﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪك دا ﻛﻪ ﺑﻪ ھﯚی ﻟﺪان و ﺷﻜﻪﻧﺠﻪوه ﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﺒﻮو ،رۆژی ٢٧ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪڕی ،١٣٨٧ﭘﺎش ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﻣﺎﻧـﮓ ﺑﻪرﺑـﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺎزار و ﻧﺎڕهﺣﻪﺗﯽ ،ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﺋﻪﺳﻌﻪد درﯾﺎزی ،ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺗﻜﯚﺷﻪرﮑﯽ ﺧﯚڕاﮔﺮ و ﺑﻪ ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕ ﺑﻮو .ﻻوﻜـﯽ ﻗﺴـﻪﺧﯚش ،ﺳـﺎده و ﻟـﻪ ﻛـﺎری ﺧﯚﯾـﺪا ﺟﯿـﺪدی و رﻜﻮﭘـﻚ ﺑﻮو .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺟﻪم ھﺎوﻛﺎران و ھﺎوﺧﻪﺑﺎﺗﺎﻧﯽ ﺑﻮو. ﻟﻪم ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻪی دواﯾﯽ دا ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺗﻮوﺷﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ "ﻟـﻪ ﻛـﺎر ﻛـﻪوﺗﻨﯽ ﮔﻮرﭼﯿﻠـﻪﻛﺎﻧﯽ" و ھﺎوﻛـﺎت ﺗﻮوﺷـﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ وﺷـﻜﺒﻮوﻧﯽ ﭘﺴـﺖ ﺑـﻮو ،ﻛـﻪ ﻣـﺎوهی ﭼﻪﻧـﺪ ﺳـﺎﯽ راﺑـﺮدوو دا ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﺑـﻪردهوام ﻟـﻪ ھـﺎﺗﻮﭼﯚی دوﻛﺘـﻮور و ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪ داﺑـﻮو و رۆژ ﺑـﻪ رۆژ زﯾـﺎﺗﺮ ﺑـﻪرهو ﻻوازﯾﯽ ﺟﻪﺳﺘﻪﯾﯽ دهﭼﻮو ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻛﺎر ﺗﻜﯚﺷﺎن دا ھﻪروا ﺟﯿﺪدی و ﺑﻪ وره و ﺋﯿﺮاده ،ھﻪروا ﺑﻪرز و ﻟﻪ ھﻪﺴﻮﻛﻪوت دا وهك ھﻪﻣﯿﺸﻪ رووﺧــﯚش و ﺳــﻪﻣﯿﻤﯽ ﺑــﻮو .ﺳــﻪرهﺗﺎی ﭘــﺎﯾﯿﺰی راﺑــﺮدوو ،دوای ﻧﺎھﯚﻣــﺪی ﻟــﻪ ﭼﺎرهﺳــﻪرﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷــﯿﻴﻪﻛﻪی ﻟــﻪ ھــﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ،ﺑــﻪ رهزاﻣﻪﻧﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰب ،ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﻧﻮ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﺑﻪڕﺰهﻛـﻪی ﻟـﻪ ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑـﯚ ﺋـﻪوهی ﻟـﻪ ھﻪﻟﻮﻣـﻪرﺟﻜﯽ ﺑﺎﺷـﺘﺮ دا ،ﭼﺎرهﺳـﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷـﯿﯿﻪﻛﻪی ﺑﻜﺎ .ﺑﻪم ﺑﻪ داﺧﻪوه ھﻪوڵ و ﺗﻪﻗﻪﻻی ﭘﺰﯾﺸﻜﻪﻛﺎن ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪم رۆﻪ ﺗﻜﯚﺷﻪره ﻟـﻪ دهﺳـﺖ ﻣـﻪرﮔﯽ ﺑﻮهﺧـﺖ رزﮔـﺎر ﺑﻜـﺎ و ،ﺳـﻪرهﻧﺠﺎم ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ٣٧ﺳﺎﯽ دا ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﻧﺎوهﻧﺪی راﮔﻪﯾﻪﻧﺪﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ،ﺑـﻪ ﺑﯚﻧـﻪی ﻛـﯚﭼﯽ دواﯾـﯽ ﺋـﻪم ھـﺎوڕێ و ھﺎوﻛـﺎره ﻟـﻪ ﻣﮋﯾﻨﻪﯾـﻪی ﺧـﯚی ،ﺑـﻪ ﮔـﻪرﻣﯽ ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﺳﻪرﺑﻪرز و ﺗﻜﯚﺷﻪرهﮐﻪی ﺋﻪﺳﻌﻪد درﯾﺎزی و ﺳﻪرﺟﻪم ﺧﻪﻜﯽ ﻣﻪھﺎﺑﺎد دهﻛﺎ .ﺑﻪم ﺑﯚﻧﻪﯾﻪوه ھـﻪروهھﺎ ﺳﻪرهﺧﯚﺷـﯽ ﻟﻪ ھﺎوﻛﺎراﻧﻤﺎن ﻟﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮات و ﺗﻜای ﺗﻜﯚﺷﻪراﻧﯽ دﻤﯚﻛﺮات دهﻛﻪﯾﻦ. ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪﺳﻌﻪدی ھﺎوڕێ و ھﺎوﻛﺎری ﺟﻮاﻧﻪﻣﻪرﮔﯿﺸﻤﺎن دﻨﯿﺎ دهﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪ ﯾﺎدی ﻟﻪ دﻤﺎن دا زﯾﻨﺪوو رادهﮔﺮﯾﻦ و ھﻪﺗﺎ ﺑﻪدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﺑﻪرزهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪﻣﺎن ﻟﻪ ژﺮ دهﺳﺘﯿﯿﯿﻪ ،ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت و ﺗﻜﯚﺷﺎن ﻧﺎوهﺳﺘﯿﻦ. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎوهﻧﺪی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ٧ی رهﺷﻪﻣﻪی ٢٦ / ١٣٨٨ی ﻓﺒﺮﯾﻮﯾﺮی ٢٠١٠
192
راﮔﻪﯾﻪﻧﺪراو ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﻪﺑﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ "ﻣﺎﻣﻪ ﻗﺎﻟﻪی دهﺑﺒﺎﻏﯽ
ﺑﻪرهﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ھﻪﯾﻨﯽ ٦ی ﻓﻮرﯾـﻪی ١٨) ٢٠٠٩ی رﺒﻪﻧـﺪاﻧﯽ (١٣٨٧ﻣﺎﻣﯚﺳـﺘﺎ ﻋﻪﺑـﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒـﺎﻏﯽ ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـﻪ "ﻣﺎﻣـﻪ ﻗﺎﻟـﻪی دهﺑﺒـﺎﻏﯽ"، ﭘﺎش ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ) ،ﻟﻪ وﺗﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ( ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻛﺮد. ﻣﺎﻣﻪ ﻗﺎﻟﻪ دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ داﻣﻪزراﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی ژﻜﺎﻓﻪوه ،رﺒﺎزی ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﺧﻪﺑﺎت ﺑﯚ رزﮔﺎرﯾﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﻪی ھﻪﺒﮋارد .ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ﻻوه ورﯾﺎو ﺑﻪھﻪﻮﺴﺘﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿﻪهوه ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯿﯽ ﻛﯚﻣﻪـﻪی ژﻜـﺎﻓﯽ ﻗﺒـﻮوڵ ﻛـﺮدو ﻟـﻪ ﭘﻨـﺎوی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪـﻪی ژﻜـﺎف دا ﻟــﻪ ﺳـﻪﻗﺰو ﺑﯚﻛــﺎن ،ﺑـﻪ دﺴــﯚزﯾﯿﻪوه ﺗﻜﯚﺷـﺎ .ﻛﺎﺗــﻚ ﺋـﺎواﺗﯽ ﭘﯿــﺮۆزی ﻣﯿﻠﯿﯚﻧـﺎن ﻛــﻮردی ﺗﯿﻨـﻮوی ﺋــﺎزادی ھﺎﺗـﻪ دی و ﻛﯚﻣــﺎری ﻛﻮرﺳﺘﺎن داﻣﻪزرا ،ﻋﻪﺑﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﺑﻪ ﮔﻮڕﺗﺮ ﻟﻪ ﭘﺸﻮو ﺑﯚ ﺑﻪرهوﭘﺸﺒﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻜﯚﺷﺎ. ﻛــﺎﺗﻜﯿﺶ ﺟﻤﮫــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن ﺟﻮاﻧﻪﻣــﻪرگ ﺑــﻮو و ﭘﺸــﻪوای ﺳــﻪرﻛﯚﻣﺎرو ھــﻪﭬﺎﻧﯽ ﺷــﻪھﯿﺪﻛﺮان ،ﻋﻪﺑــﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒــﺎﻏﯽ ﺑــﻪﻨﯽ دا، ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﯽ ﭘﺸﻪوای ﺷﻪھﯿﺪو ﺋﻪوﯾﻨﯽ ﺋﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺟﻮاﻧﻪﻣﻪرگ ،ﻟـﻪﺑﯿﺮ ﻧـﻪﻛﺎو ھـﻪﺗﺎ ﻣـﺮدن ﭘﯿـﺎن وهﻓـﺎدار ﺑﻤﻨﺘﻪوه ،ﻋﻪﺑﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪوهو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دا ،ﺳﺎﻧﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧـﻪو ژﯾـﺎﻧﯽ ﻧﮫﻨﯽ و دهرﺑﻪدهری دا ﺑﺮده ﺳﻪر. ﻋﻪﺑﺪوﻟﻘﺎدری دهﺑﺒﺎﻏﯽ ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ رﮋﯾﻤـﯽ ﭘﺎﺷـﺎﯾﻪﺗﯽ ،ﻟـﻪ ﺗﻜﯚﺷـﺎن و ھﻪوـﺪان دژی دﯾﻜﺘـﺎﺗﯚرﯾﯽ ﺣﻪﻣﻪڕهزاﺷـﺎ ﻧﻪوهﺳـﺘﺎو ﻟـﻪ ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهراﻧﻪو ﺋﺎزادﯾﺨﻮازاﻧﻪ درﻐﯽ ﻧﻪﻛﺮد. دوای ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋﺮان و دهﺳﺖ ﭘﻜﺮدﻧﻪوهی ﺗﻜﯚﺷـﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷـﻜﺮای ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳـﺘﺎن ،ﻣﺎﻣـﻪ ﻗﺎﻟـﻪ ﺋﻪﮔـﻪرﭼﯽ ﭘﯽ ﻧﺎﺑﻮوه ﻧﻮ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﯿﺮی و ﺑﻪﺳﺎﭼﻮوﯾﯽ ،ﺑﻪم ﺷﺎﻧﺒﻪﺷﺎﻧﯽ رۆﻪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﺎخ و ﭼﯿﺎو دۆڵ و ﺋﻪﺷﻜﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ
193
ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﻛﻪی ﺑﯚ ژﯾﺎن ھﻪﺒﮋارد. ﻣﺎﻣﻪ ﻗﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﻧﻮوﺳﻪر ،وهرﮔو ﺋﻪدﯾﺒﻜﯽ ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮو ،ﺑﯿﺮو ﻗﻪﻪﻣﯽ ﺧﯚی ﺧﺴﺘﺒﻮوه ﻛﺎر ﺑﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﻻواﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑـﯚ ﻟـﻪﻗﺎوداﻧﯽ ﭘـﯿﻼن و ﺗﺎواﻧــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ و ،ﺗﯿﺸــﻚ ﺧﺴــﺘﻨﻪ ﺳــﻪر ﻣــﮋووی ﻛﯚﻣﻪــﻪی ژﻜــﺎف ،ﺟﻤﮫــﻮری ﻛﻮردﺳــﺘﺎن و ﻗﯚﻧﺎﻏــﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧــﻪﺑﺎﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﻛﻪی.ﻟﻪ دهﯾﻪی ٩٠ی زاﯾﯿﻨـﯽ دا ،ﻣﺎﻣـﻪ ﻗﺎﻟـﻪی دهﺑﺒـﺎﻏﯽ ،وهك ﭘﻪﻧﺎﺑـﻪر ﻟـﻪ وﺗـﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿـﺎ ﮔﯿﺮﺳـﺎﯾﻪوه .ﻟـﻪ دهرهوهی وﺗﯿﺶ ﻣﺎﻣﻪ ﻗﺎﻟﻪ ﻟﻪ ﻛﺎری ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ،ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻟﻪ ﺳﻪر ﻣـﮋوو و ﭘﺸـﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺧـﻪﺑﺎﺗﯽ رهوای ﻧﻪﺗﻪوهﻛـﻪی ﻟـﻪ ﺑﻪﺷـﻪ ﺟﯚراوﺟﯚرهﻛـﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻏﺎﻓ ﻧﻪﺑﻮو. ﻣﺎﻣﯚﺳــﺘﺎ ﻗــﺎدر دهﺑﺒــﺎﻏﯽ ﺳــﯿﻤﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﺎﺳــﺮاو ،ﻛﻪﺳــﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﻓﻪرھــﻪﻧﮕﯽ و ﺧــﻪﺑﺎﺗﮕو ﻧﻤﻮوﻧﻪﯾــﻪﻛﯽ ﺑــﻪرزی وهﻓــﺎداری ﺑــﻪ ﻧﻪﺗــﻪوه ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪﻛﻪی ﺑﻮو. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ رﺰهوه ﯾﺎدی راﺑﺮدووی ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﻪ دﺴﯚزو ﺗﻜﯚﺷﻪره دهﻛﺎﺗﻪوهو ،ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو، ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﺑﻪڕﺰهﻛﻪی ،ﺧﻪﻜﯽ ﺳﻪﻗﺰو ﺳﻪراﻧﺴﻪری ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻛﺎ. ﻧﻪﻣﺮی ﺑﯚ ﯾﺎدو ﻧﺎوی ﻣﺎﻣﻪ ﻗﺎﻟﻪی دهﺑﺒﺎﻏﯽ و ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﯚ ﺋﻪو رﮕﺎو رﺒﺎزهی ﻛﻪ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﻪ ٧٠ﺳﺎڵ ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﭘ ﻛﺮد. ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ١٣٨٧ / ١١ / ١٨ ٢٠٠٩ / ٢ / ٦
194
ﮐﻮرﺗﻪﯾﻪک ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﯿﻨﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﻗﺎزی
ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٠٨زاﯾﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﮫﺎﺑﺎد ﭼﺎوی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ھﻪﮫﻨﺎوه و ﻟﻪ ﺗﺎﻓﯽ ﻻوﯾـﺪا ﺑـﻮو ﻛـﻪ ﺑـﺎوك و ﻣـﺎﻣﻜﯽ ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﺷـﻪڕی ﯾﻪﻛـﻪﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ھﺮﺷﯽ رووﺳﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﺳﻪر ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺋﺮان ،ﻟﻪ دهﺳﺪا . ﺋﻪم ژﻧﻪ ﺗﻜﯚﺷﻪر و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪرهوهره ﻟﻪ ﺳـﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ١٩٢٧و ١٩٢٨دا ﻟﻪﮔـﻪڵ ﭘﺸـﻪوای ﻛـﻮرد ﻗـﺎزی ﻣﺤﻪﻣـﻪد ﯾـﻪﻛﺘﺮ دهﻧﺎﺳـﻦ و ﭘﺎﺷـﺎن ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻪری ﭘﻚ دهھﻨﻦ .ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻢ ﯾﻪﻛﻚ ﺑﻮو ﻟﻪ ھﺎوﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻪوا ﻟﻪ ﮔﺸﺖ ﺑﻮارهﻛﺎﻧﺪا ﮔﻪر ﭼﯽ ﺑﻪ ھﯚی ﺋﻪوهی ﻛـﻪ ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﻣﻨﺪاﯿــﺪا ﻟــﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪﯾﺎﻧــﺪا ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧــﻪ ﻧــﻪﺑﻮو ﻧــﻪﯾﺘﻮاﻧﯿﺒﻮو ﺑﺨــﻮﻨ ،ﺑــﻪم ژﻧﻜــﯽ ﻟﮫــﺎﺗﻮو ،رۆﺷــﻨﺒﯿﺮ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﺑــﻮو ﺋﻪواﻧــﻪی ﻛــﻪ ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﯿﺎن دهﻧﺎﺳﯽ دهﻦ ﺋﻪﮔﻪر ﻛﻪﺳﻚ ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻤﯽ ﺑـﻪ ﺑﺎﺷـﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳـﯿﺒﺎﯾﻪ وای دهزاﻧـﯽ ﺧﻮﻨـﺪﻧﯽ زاﻧﻜـﯚی ﺗـﻪواو ﻛـﺮدوه دهﮔﻧـﻪوه ﻛـﻪ ﺑﯚﯾﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﻟـﻪ ﻛـﺎﺗﯽ ﻗﺴـﻪﻛﺮدن ﻟﻪﮔﻪﯿـﺪا ﭘـﯽ دهـ ﺧـﺎﻧﻢ ﺋـﻮه دهرﭼـﻮوی ﻛـﺎم زاﻧﻜـﯚن .ﺧـﺎﺗﻮو ﻣﯿﻨـﺎ ﻟـﻪ وهﻣــﺪا دهﻓــﻪرﻣ زاﻧﻜــﯚی ﻗــﺎزی ﻣﺤﻪﻣــﻪد ،ﻣﯿﻨﺎﺧــﺎﻧﻢ ﺗــﻮاﻧﯽ ﻟــﻪ ﻣﺎوهﯾــﻪﻛﯽ ﻛﻪﻣــﺪا ﺑﮕﺎﺗــﻪ ﺋــﻪو ﺋﺎﺳــﺘﻪی ﻛــﻪ رۆﻜــﯽ ﻛــﺎرا ﺑﮕــێ ﻟــﻪ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﺳﻪرهﻛﻪی و ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﯿﺪارﯾﺸﺪا ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﺑﻜﺎ . ﻣﯿﻨﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ داﻣﻪزراﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻮوه ﺳﻪرۆﻛﯽ رﻜﺨﺮاوی ﯾﺎﯾﺎ و ﺑـﻪم ﺷـﻮهﯾﻪ ﻣﯿﻨﺎﺧـﺎن ﺑـﻮوه ﯾﻪﻛـﻪم ﺳـﻪرۆﻛﯽ ﯾـﻪﻛﺘﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺗﻮاﻧﯽ دهورﻜﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﺑﮕـێ ﻟـﻪ ﺧﺰﻣـﻪﺗﻜﺮدن ﺑـﻪ ژﻧـﺎﻧﯽ وﺗﻪﻛـﻪی و ھﺎوﻛﺎرﯾﯿـﺎن ﺑﻜـﺎ و رﻜﺨﺮاوهﻛـﻪی ﺗـﻮاﻧﯽ ﻟـﻪ ﺑﻮاری رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪوه ﺧﺰﻣـﻪت ﺑـﻪ ژﻧـﺎن ﺑﻜـﺎ و ﭘـﺪاﮔﯿﺮ ﺑـ ﻟـﻪ وهرﮔﺮﺗﻨـﯽ ﻣﺎﻓـﻪﻛﺎﻧﯽ ژﻧـﺎن و ﭼﻪﺳـﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎﻓـﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟـﻪ دهوﻪی ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .
195
ﺋــﻪم ژﻧــﻪ ﺗﻜﯚﺷــﻪره ﻟــﻪ ﺗﻪﻣــﻪﻧﯽ ٣٨ﺳــﺎﯽ دا ﺑــﻮو ﻛــﻪ ھﺎوﺳــﻪرهﻛﻪی ﻟــﻪ ﺳــﺪاره درا و ﺋﯿﺘــﺮ ﻟــﻪو ﻛﺎﺗــﻪوه ﺟﮕــﻪ ﻟــﻪ داﯾﻜﺎﯾــﻪﺗﯽ ﺋــﻪرﻛﯽ ﺑﺎوﻛﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻣﻨﺪاﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪوﺗﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ .ﺧﺎﺗﻮو ﻣﯿﻨﺎ ٩ﻣﻨﺪاﯽ ﻟﻪ ﭘﺸﻪوا ﻗﺎزی ھﻪﺑﻮوه ،ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﻣﻨﺪاـﻪﻛﺎﻧﯽ ھـﻪر ﻟـﻪ ﻧـﺎو ﻻﻧﻜـﻪدا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺳﭙﺎرد و ٨ﻣﻨﺪاﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﯾﻪوه ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﯽ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻨﺮﺘﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﺑﻪﺷﻜﯿﺸﯿﺎن زاﻧﻜﯚ ﺗﻪواو ﺑﻜﻪن و ﻣﻨﺪاـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺑﯿـﺮی ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪوه ﮔﯚش ﻛﺮد . ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻢ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯿﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﻪﻟﻚ ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ و ﻧﺎڕهﺣـﻪﺗﯽ ھـﺎﺗﻮوه .ﻟـﻪ ﻻﯾـﺎن رﮋﯾﻤـﻪ داﮔﯿﺮﻛـﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧـﻪوه ﺗﻮوﺷـﯽ زﯾﻨـﺪاﻧﯿﻜﺮدن و ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ و ﺋﺎزار ﺑﻮوهﺗﻪوه .ﺋﻪم ژﻧﻪ ﺷﯚڕﺷﮕه ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٨٤ﻟﻪ ﻻﯾﺎن رﮋﯾﻤﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﺋﺮاﻧﻪوه ﺑﯚ ﻣﺎوهی 11ﻣﺎﻧﮓ زﯾﻨـﺪاﻧﯽ ﻛـﺮا و ﻛﻪوﺗﻪ ژﺮ ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﻪوه .ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻢ ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪی ﻛـﻪ ﻟـﻪ زﯾﻨـﺪان ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋﻪﺷـﻜﻪﻧﺠﻪ و ﺋـﺎزارهوه ﺗﻮوﺷـﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷـﯽ دهﺑ رﮋﯾﻤﯽ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﻣﯿﻨﺎﺧـﺎﻧﻢ ﺑﻨﺮﺘـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺋﺎﺳـﺎﯾﯽ داوا دهﻛـﺎ ﻛـﻪ ﯾـﻪﻛﻚ ﻟـﻪ ﻛﭽـﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺟﮕـﺎی ﺋـﻪو ﻟـﻪ زﯾﻨﺪان ﺑﻜﺮﻦ .ﺑﯚﯾﻪ ﺧﺎﺗﻮو ﻓﻪوزﯾﯿﻪ دهﭼﺘﻪ زﯾﻨﺪان و ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻢ ﺑﯚ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎران ﺑـﻪڕێ دهﻛـﺮێ .ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺗـﺎران ﺑـﻪ ھﺎوﻛﺎری ﻛﻮرداﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﯽ ﺋﻪو ﺷﺎره رزﮔﺎر دهﺑ و ﻟﻪ ﻣﻪﺷﮫﻪد دهﺷﺎر درﺘﻪوه . ﻣﯿﻨﺎﺧﺎﻧﻢ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩١روودهﻛﺎﺗﻪ وﺗـﯽ ﺋﺎﻤـﺎن و ﭘـﺎش ﻣﺎوهﯾـﻪﻛﯽ ﻛـﻪم دهﮔﻪڕﺘـﻪوه ﻣﮫﺎﺑـﺎد .ﻟـﻪ ﺳـﺎﻪﻛﺎﻧﯽ 95و 96ﺑـﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳـﺘﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﻪی روودهﻛﺎﺗﻪوه ھﻪﻧﺪهران و ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﻟﻪ ﭼﺎﻛﺒﻮوﻧـﻪوهی ﻧﺎﺋﻮﻣـﺪ دهﺑـ ،دهﮔﻪڕﺘـﻪوه ﺑـﯚ ﻣﮫﺎﺑـﺎد و ﻟـﻪ ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﻟﻪ رﻜﻪوﺗﯽ ١٧ی ﻓﻮرﯾﯿﻪی ١٩٩٦ﺑﻪ ﯾﻪﻛﺠﺎری ﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻚ دهﻧ و ﻣﺎﺌﺎواﯾﯿﻤﺎن ﻟ دهﻛﺎ. رووﺣﯽ ﺷﺎد ﺳﻪرﭼﺎوه :ﭼﻨﻮور -ﻣﺎﭙﻪڕی ﺳﻨﻪ
196
ﻛﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻟﻪﻣﮋﯾﻨﻪی ﺣﯿﺰب ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻛﻪرﯾﻤﯽ (ﻗﺎﻗﻪ(
رۆژی ﺳﺷﻪﻣﻤﻪ٣ ،ی رﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ ١٣٨٥ی ھﻪﺗﺎوی )٢٣ی ژاﻧﻮﯾﯿﻪی (٢٠٠٧ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﯽ ﻟﻪﻣﮋﯾﻨـﻪی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎش ٨٧ﺳﺎڵ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﭘ ﻟﻪ ﺧﻪﺑﺎت و ﺗﻜﯚﺷﺎن دﯽ ﻟﻪ ﻟﺪان ﻛﻪوت و ﻣﺎواﯾﯽ ﻟﻪ ﻛﯚڕی ﯾﺎران و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﺎﻧﯽ ﻛﺮد. * ﺧﻮاﻟﺨﯚﺷﺒﻮو ﮐﺎک ﻣﺣﻣﻤدی ﮐرﯾﻤﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ ﻗـﺎﻗ ،ﻟ ﺳـﺎﯽ ١٢٩٨ی ﮐـﯚﭼﯽ ) ١٩١٩ی زاﺋﯿﯿﻨـﯽ( ،ﻟ ﺷـﺎری ﺑـﺎﻧی ڕۆژھﺗـﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ داﯾﮏ ﺑﻮوە ،ﻟ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٧ی زاﺋﯿﯿﻨﯽ ﻟ ﺗﻣﻧﯽ ٨٨ﺳﺎﯽ دا ﻟ وﺗـﯽ ھﻮوﻟﻧـﺪ ﮐـﯚﭼﯽ داوﯾـﯽ ﮐـﺮد .ﻧـﺎوﺑﺮاو زﯾـﺎﺗﺮ ﻟ ٦٠ﺳﺎڵ ﺧﺑﺎﺗﯽ دژی دوو ڕﮋﯾﻤﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺋـﺮان)ﭘھـﻠوی و ﺋﺎﺧﻮوﻧـﺪی( ﺑـﯚ ﺑدەﺳـﺖ ھﻨـﺎﻧﯽ ﻣـﺎﻓﯽ ڕەوای ﻧﺗوەﮐﻣـﺎن ﮐـﺮد. ﻧﯿﺰﯾﮏ ﺑ ٣ ﺳﺎڵ ﻟ ﺑﻧﺪﯾﺨﺎﻧی ڕﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎ دا ﺋﺷﮑﻧﺠ و ﺋﺎزاری ﭼﺸﺖ . ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﻗﺎﻗﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٢٣ﭼﻮوه رﯾﺰی ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣـﻪﯽ )ژ ــ ك( و ﻟـﻪ ﺳـﻪردهﻣﯽ ﻛﯚﻣـﺎری دا ﻟﻪﮔـﻪڵ ﭼﻪﻧـﺪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ دﯾﻜﻪی ﺣﯿﺰب ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻛﻮﻣﯿﺘﻪی ﺣﯿﺰﺑﯿﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪ وهﺋﻪﺳﺘﯚ ﮔﺮت. ﻟﻪ دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ وازی ﻟﻪ ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧـﻪھﻨﺎو ﻟـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٢٧ی ھـﻪﺗﺎوی دا ﺗﻪﺷـﻜﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ ﺷـﺎری ﺑﺎﻧﻪﯾﺎن زﯾﻨﺪوو ﻛﺮدهوه. دوای رووﺧﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮوﻣﻪﺗﯽ ﻣﻮﺳﻪددﯾﻖ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٣٢ﻟﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ دهرﻛﺮا" .ﻗﺎﻗﻪ" ﺳﺎﯽ ١٣٣٢وای ﭼﻪﻧـﺪ ھﺎوڕﯿـﻪﻛﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪ ﮔﯿﺮاو ،ﺧﺮاﯾﻪ ﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎﻧﻪوه .ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﺎش دوو ﺳـﺎڵ و ﻧﯿـﻮ ﺧـﯚڕاﮔﺮی ﻟــﻪ زﯾﻨﺪاﻧــﻪﻛﺎﻧﯽ ﻗــﺰڵ ﻗﻪﻟﻌــﻪو ﻗﻪﺳــﺮ ﻟــﻪ زﯾﻨــﺪان ﺋــﺎزاد ﻛــﺮا .دوای ﺷﯚرﺷــﯽ ﮔــﻪﻻﻧﯽ ﺋــﺮان ﺗﻜﯚﺷــﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳــﯿﯽ ﻟــﻪ رﯾﺰهﻛــﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳــﺘﺎن درــﮋه ﭘــﺪاو وهك ﺋﻪﻧــﺪاﻣﻜﯽ ھﻪﺴــﻮوڕی ﻛﻮﻣﯿﺘــﻪی ﺷﺎرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧــﻪ ﻟــﻪ ﺧــﻪﺑﺎت دژی رﮋﯾﻤــﯽ ﻛﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴــﻼﻣﯽ ﺑﻪردهوام ﺑﻮو.
197
ﻛــﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤــﻪد ﺳــﺎﯽ ١٩٩٦ﺑــﻪ ھــﯚی ﭘﯿــﺮی و ﭘﻪﻛﻜﻪوﺗــﻪﯾﯽ ﭼــﻮوه وﺗــﯽ ھﻮﻟﻪﻧــﺪو ﭘــﺎش ٧ﺳــﺎن ژﯾــﺎﻧﯽ ﺗﺎراوﮔــﻪ ﻟــﻪ رﻜــﻪوﺗﯽ ٢٣ی ژاﻧﻮﯾﯿﻪی ٢٠٠٧دﯽ ﮔﻪورهی ﻟﻪ ﻟﺪان ﻛﻪوت .ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﺎوﻛﯽ ﺷـﻪھﯿﺪ ﻋﻮﺳـﻤﺎن ﻛـﻪرﯾﻤﯽ ﯾـﻪ ﻛـﻪ ﺳـﺎﯽ ١٣٥٨ﻟـﻪ ﺷـﻪڕی داﺳـﻪﭘﺎوی ﻧﻪﻏﻪده ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮو .ﻛﺎك ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﺑﺮای ﺗﻜﯚﺷـﻪری ﻧﺎﺳـﺮاوی ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﯾﻤـﻮﻛﺮات و ﮔـﻪﻟﯽ ﻛـﻮرد ﻛـﺎك ھﺎﺷـﻤﯽ ﻛـﻪرﯾﻤﯽ و ﺑـﺎوﻛﯽ ھـﺎوڕﯽ ﺑﻪڕﺰ ﻛﻪﻣﺎڵ ﻛﻪرﯾﻤﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ.
راﮔﻪﯾﺎﻧﺪراو ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﮐﯚﭼﯽ ﻧﺎﺑﻪوهﺧﺘﯽ ﺧﻮﺷﮑ ﮐﻮﺑﺮا ﺋﻪوهﯾﺴﯽ
ھﺎوﻧﯿﺸــﺘﻤﺎﻧﻪ ﺑــﻪرﺰهﮐﺎن! ﺣﯿــﺰب و رﮑﺨــﺮاوه ﺳﯿﺎﺳــﯽ ﯾــﻪ ﺗﮑﯚﺷــﻪرهﮐﺎن!ﺋﻪﻧــﺪاﻣﺎن و دﺴــﯚزاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن! ژﻧــﺎﻧﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎری ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﻤﻮﮐﺮات! ﺑــﻪ داخ و ﮐﻪﺳــﻪرﮑﯽ زۆرهوه رادهﮔﻪﯾــﻪﻧﯿﻦ ﮐــﻪ ھــﺎورێ و ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ دﺴــﯚزی ﺣﯿﺰﺑﻪﮐــﻪﻣﺎن و ﺋﻪﻧــﺪاﻣﯽ ﺑﻪرﻮهﺑــﻪری ﯾﻪﮐﯿــﻪﺗﯽ ژﻧــﺎﻧﯽ دﻤــﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺋــﺮان ﻟــﻪ ﻧــﯚروﮋ ،ﺧﻮﺷــﮑﻪ ﮐــﻮﺑﺮا ھﺎوﺳــﻪری رهواﻧﺸــﺎد ﮐــﺎک ﺧــﻪﻟﯿﻞ ﮔــﺎداﻧﯽ ،ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﮋﻣﺮ ٤و ٣٣دهﻗﯿﻘــﻪی دواﻧﯿــﻮهرۆی رۆژی ﺳــ ﺷــﻪﻣﻤﻪ ،رﮑــﻪوﺗﯽ ٢٠٠٨ / ١٠ / ٢٨ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐﮏ ﻟــﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷــﺨﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﯚﺳــﯚی ﭘﺘــﻪﺧﺘﯽ وﺗــﯽ ﻧــﯚروﮋ ﺑــﻪ ھــﯚی ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ ﺷﺮﭘﻪﻧﺠﻪ ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ٦٢ﺳﺎﯽ دا ﻣﺎﺌﺎواﯾﯽ ﯾﻪﮐﺠﺎری ﻟـﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪ ،ﺣﯿـﺰب ،ﮔـﻪل و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﻪﮐﻪی ﮐـﺮد و ﭼـﻮوه ﻧـﻮ رﯾـﺰی ﮐﺎرواﻧﯽ ﻧﻪﻣﺮاﻧﯽ رﮕﺎی ﺋﺎزادی. ﺧﻮﺷﮑ ﮐﻮﺑﺮا ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٣٢٥ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﭘﻪروهر و ﮔﻪﻟﺪۆﺳﺖ دا ﻟﻪ داﯾﮏ ﺑﻮو .ﺳـﺎﯽ ١٣٤٣ی ھﻪﺗﺎوی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﮐﺎک ﺧﻪﻟﯿﻞ ﮔﺎداﻧﯽ ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻪ وهﺟﯽ ﺣﯿﺰب ،ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﮑﮫﻨﺎ .ﺗﮑﻪوی ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪی ﮔﺎداﻧﯽ و
198
ھﺎوﺳﻪرﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﺗﮑﯚﺷﻪری ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس ،رهواﻧﺸﺎد ﮐﺎک ﺧﻪﻟﯿﻞ ﮔﺎداﻧﯽ ،ﺑﻮوه ھﯚی ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺧﻮﺷـﮑ ﮐـﻮﺑﺮا رۆژ ﺑـﻪ رۆژ زﯾـﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻣﻪﺳﺎﺋﯿﻠﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﺖ و ھﻪﺳﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهری ﻟﻪ وﺟﻮودی دا ﺑﺴـﻪ ﺑﺴـﺘﻨ .ﻧـﺎو ﺑـﺮاو ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪو ﮐﻪﺳـﺎﻧﻪ ﺑـﻮو ﮐـﻪ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﮐﯽ زۆر ﺑ ﺑﺎﮐﺎﻧﻪ ﻟﻪ رێ و رهﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺎردﻧﯽ ﮐﺎک ﻋﻪزﯾﺰ ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣـﻪھﺎﺑﺎد ﺑﻪﺷـﺪاری ﮐـﺮد ،ﮐـﻪ ﺑـﻮو ﺑـﻪ ھـﯚی ﮐوﺗــﻨ ژﺮﭼــﺎوەدﺮی رﮋﯾﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﺗﯽ .ﭘــﺎش روﺧــﺎﻧﯽ رﮋﯾﻤــﯽ ﭘﺎﺷــﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﺎﺗﻨــﻪ ﺳــﻪر ﮐــﺎری ﺣﮑﻮﻣــﻪﺗﯽ ﮐﯚﻧــﻪ ﭘﻪرﺳــﺘﯽ ﮐﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺷﻪر ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد دا ،ﺧﻮﺷﮑ ﮐﻮﺑﺮا وﺮای ھﺎوژﯾﺎﻧﯽ ﺗﮑﯚﺷـﻪری ،ﮐـﺎک ﺧﻟﯿـﻞ ﮔـﺎداﻧﯽ دهﺳـﺘﯿﺎن ﻟـﻪ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ھﻪﮕﺮت و رﮕﻪی ﺳﻪﺧﺖ و ﺳﻪرﺑﻪرزاﻧﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯿﺎن ﮔﺮﺗﻪﺑﻪر.ﺧﻮﺷﮑ ﮐﻮﺑﺮا وﺮای ھﻪوﺪاﻧﯽ ﺑ وﭼﺎن ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮه ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪروهرده ﺑﮑﺎت ،ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗـﺪا ﻟـﻪ ھـﻪﻣﻮو ھـﻪل وﻣﻪرﺟﮑـﺪا ﺑـﯚ راﭘﻪراﻧـﺪﻧﯽ ﺋـﻪرﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ ﺋﺎﻣـﺎده ﺑـﻮو. ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﻮﺷﮑ ﮐﻮﺑﺮا ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺗﻪداروﮐﺎﺗﯽ ﯾﻪوه ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ دﯾﻔﺎع ﻟﻪ ﺋﺎزادی ﻟﻪ ﺟﺎدهی ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر -ﺳﻪردهﺷﺖ ﮔﻟﮏ ﺑرﭼﺎو ﺑﻮو. ﭘﺎش ﮐﯚﭼﯽ دواﯾﯽ ﮐﺎک ﺧﻟﯿﻞ ﮔﺎداﻧﯽ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٣٦٨دا ،ﺋﻪرﮐﯽ ﺧﻮﺷـﮑ ﮐـﻮﺑﺮا ﻗﻮرﺳـﺘﺮ ﺑـﻮو ،ﺑـﯚﯾ ﺑﯾـﺎری دا ﮐـﻪ ﺑـﯚ ﭘﮕﻪﯾﺎﻧـﺪﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ھﯿﭻ ھﻪوﮏ درﺦ ﻧﻪﮐﺎت و ھﻪم داﯾﮏ ﺑﺖ و ھﻪم ﺑﺎوک .ﺳﺎﯽ ١٩٩٠وـﺮای ﮐﯿـﮋ و ﮐﻮرهﮐـﺎﻧﯽ وهک ﭘﻪﻧﺎﺑـﻪری ﺳﯿﺎﺳـﯽ ﻟﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ وهرﮔﯿﺮا .ﺑﻪم ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎوارهﯾﯽ و دهرﺑﻪدهری و دووری ﻟﻪﺧﺎک و ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎﻧﯿﺶ ﻧـﻪﯾﺎن ﺗـﻮاﻧﯽ ﺧﻮﺷـﮑ ﮐـﻮﺑﺮا ﻟـﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠـﻪ ﺑﻪرزهﮐﺎﻧﯽ دوور ﮐﻪﻧﻪوه .ھﻪر ﮐﻪ ﻟﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ﺟﮕﯿﺮ ﺑﻮو ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟ ھﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﺪا دەﺳـﺖ ﭘـ ﮐـﺮدەوە و زۆر زوو ﺑﻮو ﺑﻪ ﻧﺎوﮑﯽ ﺋﺎﺷﻨﺎ و ﺟﮕﻪی رﺰ ﺑﯚ ﮐﯚڕ و ﮐﯚﻣﮕﺎی ﮐﻮرد ﻟ ھﻧﺪەران. ﺟﮕــﺎی ﺋﺎﻣــﺎژەﯾ ﮐ ھــﻪوڵ و ﺗﮑﯚﺷــﺎن و دﺴــﯚزﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷــﮑ ﮐــﻮﺑﺮا وای ﮐﺮدﺑــﻮو ﮐ ﺋو ﺷــﺮەژﻧ ﺑﺒــﺘ ﺟﮕــﺎی ﻣﺘﻤــﺎﻧ و ﺑــﺎوەڕی ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﮐ ﭼﻧﺪﯾﻦ ﺟﺎر ﻟﺑرـﻮﺑری ﮐﻮﻣﯿﺘـﻪی ﺣﯿـﺰب ﻟـﻪ وﺗـﯽ ﻧـﯚروﮋ و ﯾﮐﯿـﻪﺗﯽ ژﻧـﺎﻧﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ھﺒﮋـﺮدراو ﺋرﮐـﯽ ﺑرﻮە دەﺑﺮد و ﻟ ﮐﺎﺗﯽ ﻣﺎﺌﺎواﯾﺶ دا ﯾﮐﮏ ﻟ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﺑرﻮﺑری ﯾﮐﯿﻪﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑﻮو. ﺑﻪ ﻟﻪ دهﺳﺖ داﻧﯽ ﺧﻮﺷـﮑ ﮐـﻮﺑﺮا ،ﺑﻨﻪﻣﺎـﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸـﺘﻤﺎن ﭘـﻪروهر و ﺧـﻪﺑﺎﺗﮑﺎری ﺋو ﺋـﺎزﯾﺰە ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ژﻧـﻪ ﻣـﺮۆڤ دۆﺳـﺖ ،ﺗﮑﯚﺷـﻪر، دﭙــﺎک ،ﺑــﻪ وره ،دﻟﺴــﯚز و ،ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن و ﯾﻪﮐﯿــﻪﺗﯽ ژﻧــﺎﻧﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﯿﺶ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﮑﯽ ﺧــﻪﻣﺨﯚر و ﻣﺎﻧــﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎﺳــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﯚروﮋی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﻪ ﻧﻮﻨﻪراﯾﻪﺗﯿﯽ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﺎن و ﻻﯾـﻪﻧﮕﺮان ﻟﻪ وﺗﯽ ﻧﯚروﮋ ،ﺑﻪو ﺑﯚﻧﻪ دﺘﻪزﻨﻪوه ﺳﻪرهﺧﯚﺷﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﺑﻪرﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوهﯾﺴﯽ وﮔﺎداﻧﯽ دهﮐﻪن و ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪو ﺧﻪﻣـﻪ ﮔﻪورهﯾـﻪ دا ﺑﻪ ﺷﻪرﯾﮏ و ﺑﻪﺷﺪار دهزاﻧﻦ. ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﯚروﮋی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧﯚروﮋی ﯾﻪﮐﯿﻪﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ٢٠٠٨ / ١٠ / ٢٩
199
ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ھﻮﻧرﻣﻧﺪ و ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰب
ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﮐـﻮڕی ﻣﯿـﺮزای ﺑـﺎﯾﺰی ﺋﺎﻣـﺎﻧ ﯾـﺎ ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤـﯽ ﻧﺎﺳـﺮاو ﺑـﻪ ﺳـﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﻟﻪﺳـﺎﯽ ١٩٧٧ﻟـﻪ ﮔﻮﻧـﺪی وهﯿـﻮ ﻟﻪﻧﺎوﭼـﻪی ﺳﻪردهﺷﺖ ﻟﻪداﯾﻚ ﺑﻮوه" ، ، ﺳـﺎﯽ ١٩٩٧دهﺳــﺘﯽ ﺑـﻪﻛﺎری ﮔــﯚراﻧﯽ ﮔـﻮﺗﻦ ﻛــﺮدووه ،ﺧــﺎوهﻧﯽ ﭼﻪﻧـﺪﯾﻦ ﺑﻪرھﻪﻣــﻪ ،ﻟـﻪدوای ﺳــﺎﯽ ٢٠٠١ﺑـﻪھﯚی دهﺳــﺘﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻪﻻﯾــﻪن ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﺮاﻧﻪوه ،روودهﻛﺎﺗﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪﺷﺎری ھﻪوﻟﺮ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﺑﺮد ،ﺑﻪم دواﯾﯿﻪش ﻟﻪراﻧﯿﯿﻪ. ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﮔﻪﻧﺠﮑﯽ ﺗﺎزه ﭘﮕﻪﯾﺸﺘﻮو ﺑﻮو ﮐﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻣﺮﻣﻨﺪاﯽﯾﻪوه وﺮای ﮐـﺎری ڕۆژاﻧـﻪی ﺧﯚی دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮔﯚراﻧﯽ ﮔﻮوﺗﻦ ﮐﺮد و زۆر زوو ﺗﻮاﻧﯽ ڕﭽﮑﻪی ھﻮﻧﻪری ﺧﯚی ﺑﺪۆزﺘﻪوه و ﺑﭽﺘﻪ ﻧﺎ دﯽ ﮐﯚﻣﻪﻧﯽ ﺧـﻪﮑﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎﻧﻪوه. ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷـﺘﯽ ﺑـﻪ ھـﯚی ﺋـﻪوه ﻟـﻪ ﮔﯚراﻧﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ دا ھـﺎﻧﯽ ﻻواﻧـﯽ ﮐـﻮردی دهدا ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮐـﻮردی ھﻪﺲوﮐـﻪوت ﺑﮑـﻪن و داﺑـﯽ ﮐـﻮردی و ﺟﻞوﺑﻪرﮔﯽ ﮐﻮردی ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﻪن ﮐﻪوﺗﻪ ﺑﻪر ڕﻗﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺮان و ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرﮏ ڕهواﻧـﻪ ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ رژﻤﯿـﺎن ﮐﺮد ،دوای ﺋﺎزاد ﺑﻮوﻧﯽ ڕﮕﺎی ﮔﻪرﻣﻨﯽ ﮔﺮﺗﻪ ﺑﻪر و ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎروﮐﺎﺳﺒﯽ ﮐـﺮد و ﻟﻪﮔـﻪڵ ﺋـﻪوهش دا درـﮋهی ﺑـﻪ ﮐﺎری ھﻮﻧﻪری ﺧﯚی دا ،ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﻪوهی ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﮔﯚراﻧﯽ ﮐـﻮردی ﭘﺸـﮑﻪش ﺑـﻪ ﺧﻮازﯾـﺎراﻧﯽ ڕهﺳـﻪﻧﯽ ﮔـﯚراﻧﯽ ﮐﻮردی ﮐﺮد و ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﮔﯚراﻧﯽ دا ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪی ﮐﺮد ،ﺑﻪداﺧﻪوه ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ زۆر ﻧـﻪژﯾﺎ ﺗـﺎ ﺑﻪرھـﻪﻣﯽ زﯾـﺎﺗﺮ ﺑـﯚ ﺧﻮازﯾﺎراﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯽ ڕهﺳﻪﻧﯽ ﮐﻮردی ﺑﻪ ﺑﻪرھﻪم ﺑﻨ ،ﺑﻪم ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ دهﯾﺎن ﮔﯚراﻧﯽ ﻟﻪ دوای ﺧﯚی ﺑﻪﺟ ھﺸﺘﻮون و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن وهک ﯾﺎدﮔﺎری دهﯾﺎن ﭘﺎرﺰێ .
200
ﺳــﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷــﺘﯽ ﺋﻪﻧــﺪاﻣﮑﯽ ﺑــﻪ وهﻓــﺎی ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﺑــﻮو ،ﺋــﻪو ﻟــﻪ دوای ھــﺎﺗﻨﯽ ﺑــﯚ ﺑﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ﻟــﻪ ﺑﯚﻧــﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽﯾـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑـﯽ دﻤـﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن دا ﺑﻪﺷـﺪاری دهﮐـﺮد و ﺑـﻪ دهﻧﮕﻪﺧﯚﺷـﻪﮐﻪی ﺑﯚﻧـﻪﮐﺎﻧﯽ دهرازاﻧـﺪهوه و ﺑﻪﺷـﺪارﺑﻮواﻧﯽ دﻨـﺎ ﺟﯚشوﺧﺮۆش ،ﻟﻪ دهﺳﺘﺪاﻧﯽ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺧﻪﺳﺎرﮑﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﺑﯚ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺧﻪﮑﯽ ﺷـﺎری ﺳﻪردهﺷـﺖ ﻟـﻪ ڕۆژھـﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﻣﺮۆﭬﮑﯽ ﺗـﺎ ﺑـﯽ ﺧـﺎﮐﯽ و ﮐﯚﻣﻪﯾـﻪﺗﯽ ﺑـﻮو ،ﻟـﻪ ژﯾـﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾـﺪا ھـﻪوﯽ دهدا ﺷـﺖ ﻓـﺮ ﺑـ و ﺧـﻪﮏ ﻓـﺮ ﺑﮑﺎت ،دﯾﺎره ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ وهک ﭘﻮﯾﺴﺖ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﺑﻮاری ھﻮﻧﻪری دا ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟﻨﻪﮐﺮا ﺑﻪم ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﻪوهی ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺋﺎھﻪﻧﮓ و ﺑﯚﻧﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﮔـﺮان و ﺑﺒـﻮو ﺑـﻪ ﯾـﻪﮐﮏ ﻟـﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧـﺪه ﻧﺎﺳـﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻧﺎوﭼﻪی ﭘﺸﺪهر و ﺑﯿﺘﻮﻦ ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن. ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵ ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﺑﺮاﯾﻪﮐﯽ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوی ڕزﮔﺎر ﺑﻪ روودای ھﺎﺗﻮوﭼﻮو ﻟﻪ ﻧﺎوﺧﯚی ڕۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳـﺖ دا و ﻟﻪم ڕووداوهش دا ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻪﺧﺘﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮو ودوای ﻣﺎوهﯾﻪک ﺋﯿﺴﺮاﺣﻪت ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎش ﺑﻮوﻧﻪوه ودهﺳﺘﯽ ﺑـﻪ ﮐـﺎری ڕۆژاﻧﻪی ﺧﯚی ﮐﺮدهوه ،ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻮ ڕﯾﺰهﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮات دا ﺑﺮاﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوی ڕهﺳـﻮوڵ ﺋـﺎواره و ﺋﺎﻣﯚزاﯾـﻪﮐﯽ ﺑـﻪ ﻧـﺎوی ﺧﺎﻟﯿﺪ ﭘﺎﺷﺒﻪردی وهک ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون و وهک ﺑﻨﻪﻣﺎﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ دا ﺳﺎﺣﻪﺑﯽ ﺋﻌﺘﺒﺎر و ﺧﯚﺷﻨﺎویﯾﻪﮐﯽ زۆرن. ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺳﻪردهﺷﺘﯽ" رۆژی ھﻪﯾﻨﯽ ١ی ﺋﻮوﺗﯽ ٢٠٠٨ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﺑﻪردهﻗﻪل ﻟﻪ ﺳﻪر ڕﮕﺎی دهرﺑﻪﻧﺪی ڕاﻧﯿـﻪ ﺑـﻪ ھﯚی ڕووداوﮑﯽ ھﺎﺗﻮوﭼﯚ ﺑﻪ دژواری ﺑﺮﯾﻨﺪار دهﺑـ و دوای ﺋـﻪوه دهﮔﻪﯾﻨﺪرﺘـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ڕاﻧﯿـﻪ ﺑـﻪ داﺧـﻪوه ﻟﻪﺑـﻪر ﮐﺎرﯾﮕـﻪر ﺑـﻮوﻧﯽ ﺑﺮﯾﻨﻪﮐﻪی ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ دهدا.
201
ﻓﻪردﯾﻦ ﺳﺎدﻗﯽ
ﻓﻪردﯾﻦ ﺳﺎدﻗﯽ ﺳﺎﯽ ١٩٨٣ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎﻪﯾﻪﮐﯽ زهﺣﻤﻪﺗﮑﺸـﯽ ﺷـﺎری ﺳـﻨﻪی ﺧﻮﻨـﺎوی ﻟـﻪ داﯾـﮏ ﺑـﻮو .ﻗﯚﻧﺎﻏـﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﻨـﺪﻧﯽ ﺳـﻪرهﺗﺎﯾﯽ و ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪر ﺷﺎری ﺳـﻨﻪ ﺗـﻪواو ﮐـﺮدو دﯾﭙـﯚﻣﯽ وهرﮔـﺮت .ﻟـﻪ ﺗﻪﻣـﻪﻧﯽ ﻧﻪوﺟـﻪواﻧﯽ دا رووی ﮐـﺮده ﮐـﺎری ھﻮﻧـﻪری و ،ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺋﻪﻧـﺪاﻣﮑﯽ ﭼــﺎﮐﯽ ﺗﯿﭙــﯽ ھﻪﭙــﻪرﮐﯽ "ﺋﺎوﯾــﻪر"ی ﺷــﺎری ﺳــﻨﻪ و ﻟــﻪ ﭼﻪﻧــﺪﯾﻦ ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ھﻮﻧــﻪری دا ﺑﻪﺷــﺪارﺑﻮو .ﺳــﺎﯽ ٢٠٠٢رووی ﮐــﺮده رﯾــﺰی ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺷﺎﻧﺒﻪﺷـﺎﻧﯽ ﺟﺒـﻪﺟﮑﺮدﻧﯽ ﺋـﻪرﮐﯽ ﭘﺸـﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ ،ﺗﻮاﻧـﺎی ھﻮﻧـﻪری ﺧـﯚی ﺑـﯚ ﭘﻪرهﭘـﺪاﻧﯽ ھﻮﻧـﻪری ھﻪﭙـﻪڕﮐﯽ ﮐـﻮردی ﻟـﻪ ﻧـﻮ ﺣﯿـﺰب داو راھﻨـﺎﻧﯽ ﮐﭽـﺎن و ﮐـﻮڕاﻧﯽ دﻤـﻮﮐﺮات ،ﺗـﻪرﺧﺎن ﮐـﺮد .ﺳـﻪرﺋﻪﻧﺠﺎم "ﮔﺮوﭘـﯽ ھﻪﭙــﻪڕﮐﯽ رۆژھــﻪت"ی داﻣﻪزراﻧــﺪو ﺗــﺎ ﺳــﺎﺗﯽ ﺧﻮاﻧﻪﻣــﻪرﮔﺒﻮوﻧﯽ ﺳﻪرﭘﻪرهﺳــﺘﯿﯽ ﺋــﻪم ﺗﯿﭙــﻪی ﮐــﺮد .ﺗﯿﭙــﯽ ھﻪﭙــﻪڕﮐﯽ رۆژھــﻪت ﻟــﻪ ژــﺮ راھﻨــﺎﻧﯽ ﻓــﻪردﯾﻦ ﺳــﺎدﻗﯽ دا ،ﺑــﻪ دهﯾــﺎن ﭼــﺎﻻﮐﯽ و ﺑﻪرﻧﺎﻣــﻪی ﺳــﻪرﮐﻪوﺗﻮاﻧﻪی ﻟــﻪ ﺟــﮋن و ﺑﯚﻧــﻪ ﺣﯿﺰﺑــﯽ و ﻧﻪﺗــﻪوﯾﯽ ﯾــﻪﮐﺎن ،ﻓﺴــﺘﯿﭭﺎﻪﮐﺎﻧﯽ ھﻪﭙﻪڕﮐ و ﮐﻠﯿﭗ ﺑﯚ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪان و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﻪﭬﯿﺰﯾﯚﻧﯽﯾﻪﮐﺎن دا ﺑﻪرﻮهﺑﻪرﯾـﺪو ﻟـﻪ ﺳـﻪر ﺋﺎﺳـﺘﯽ ﮐﻮردﺳـﺘﺎن ﺑـﻮو ﺑـﻪ ﺗﯿﭙﮑـﯽ ﻧﺎﺳـﺮاوو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ. ﺋــﻪم ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪه ﺑــﻪ ﺗﻮاﻧــﺎ و دڵ ﭘــ ﻟــﻪ ﺧﯚزﯾﺎﯾــﻪ ،ﺑــﻪ داﺧــﻪوه ﺋــﻮارهی رۆژی ٢٠٠٧ / ٧ / ٣ﻟــﻪ ﮐــﺎﺗﯽ ﮔﻪراﻧــﻪوه ﻟــﻪ ﺷــﺎری ﮐﯚﯾــﻪ ﺑــﯚ ﺑﻨﮑﻪﮐﻪی ﺑﻪ ﻣﺎﺗﯚرﺳﯿﮑﻠﺖ ،ﻣﺎﺷﯿﻨﮏ ﺧﯚی ﻟداو ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ دا. ﺗﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﻪ ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﺧﻪﮑﯽ ﮐﯚﯾﻪ ﺗﻪرﻣﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪی ﺟﻮاﻧﻪﻣﻪرگ ﻓﻪردﯾﻨﯽ ﺳﺎدﻗﯽﯾﺎن ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺎرد و
202
ﻣﻪﺟﻠﯿﺴــﯽ ﭘﺮﺳــﻪﯾﺎن ﺑــﯚ داﻧــﺎ ﮔﯚرﺳــﺘﺎﻧﯽ ﺷــﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑــﯽ دﯾﻤــﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳــﺘﺎن ،رۆژی ﭼﻮارﺷــﻪﻣﻤﻪ ١٣ی ﭘﻮﺷــﭙﻪری ٤) ١٣٨٦ی ﺟــﻮﻻی ،(٢٠٠٧رۆژﮑـﯽ ﺑوﻨــﻪی ﺑـﻪ ﺧــﯚوه دی .ﻟــﻪم رۆژهدا ﺗـﻪرﻣﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧــﺪی ﺟﻮاﻧـﻪ ﻣــﻪرگ ﻓــﻪردﯾﻦ ﺳـﺎدﻗﯽ ﮐــﻪ ﺋـﻮارهی رۆژی ﭘﺸــﺘﺮ ﻟــﻪ رووداوی ھﺎﺗﻮﭼﯚدا ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ داﺑﻮو. ﻟﻪ ﻧﻮ ﻣﺎﺗﻪﻣﯽ ﮐﯿﮋان و ﻻوان و ژﻧﺎن و ﭘﯿﺎواﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺧﻪﮑﮑﯽ زۆر ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺷﺎری ﮐﯚﯾﻪی ھﻮﻧﻪردۆﺳﺖ¬دا ،ﻟﻪ ﻣﻪزارﮔﻪی ﺷﻪھﯿﺪاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮏ ﮐﯚﯾﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺮدرا. دهوروﺑﻪری ﮐﺎﺗﮋﻣﺮ ١ی ﻧﯿﻮهڕۆ ﺗﻪرﻣﯽ ﺋﻪو ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪه ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪ ﻟـﻪ ﺣﺎﮑـﺪا دهﯾـﺎن ﻣﺎﺷـﻦ ھﺎوڕﯿـﻪﺗﯿﺎن دهﮐـﺮد ،ﻟـﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷـﺨﺎﻧﻪی ﺋﺎزادیﯾﻪوه ﺑﯚ ﮔﯚرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪان ﮔﻮازراﯾﻪوه. دوای ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺮدراﻧﯽ ،دهﺳﺘﻪ دهﺳﺘﻪ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ ھﻮﻧﻪرﯾﯽ ﻓﻪردﯾﻨﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ و دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﻪﭘﮑﻪ ﮔﻮﯿـﺎن ﻟﻪﺳـﻪر ﮔﮑﯚﮐـﻪی داﻧـﺎ و ﺑﯚ ﻣﻪرﮔﯽ ﻧﺎوهﺧﺘﯽ ﻓﺮﻣﺴﮑﯿﺎن ھﻪﻮهراﻧﺪ.
203
ﻓرﻣﺎﻧﺪەراﻧﯽ ﺷھﯿﺪ
رﯾﺰﻧﺎو و ﻧﺎو ﺑﺎﻧﮓ رﮑﻪوﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ﭘﻠﻪی ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺷﻮﻦ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ﺑﻮون: ------------------------------------------------------------------------------------------- -1ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺑﻪھﺮام ﭘﻮور:
13ی ژووﺋﻪﻧﯽ - 1980ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﮔﻪ ﺳﻮوره ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-2ﺳﻪرۆان ﻋﻪﺑﺪو ﺋﻪﻓﺸﯿﻦ4 :ی ژووﯾﯿﻪی - 1980 -3ﻣﻪﺣﻤﻮود رهﺣﻤﻪت ﭘﻮور:
ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن -ﻧﺰﯾﮏ ﮔﻮﻧﺪی ﺷﯿﻨﺎوی ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ
11ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی - 1981ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺳﻤﮑﯚ ﮐﻠﻪﺷﯿﻦ -ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ
-4ﺳﻪروان ﺣﺎﺗﻪم)دوﻋﺎﺧﺎن(11 :ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی - 1981ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻧﺤﯚ ﮐﻠﻪﺷﯿﻦ -ﺷﻪڕ ﻟﻪ ﮔﻪڵ ﻗﯿﺎده -5ﺋﻪﺳﻌﻪد ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎﻧﭙﻮور:
15ی ژووﯾﯿﻪی - 1982ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ ﺳﻪﻗﺰ -ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-6ﺣﯿﺴﺎم ﺋﻪﺳﻌﻪدی:
21ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی - 1982ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ ﺑﺴﺎران -ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
204
-7ﻋﻪﻟﯽ ﭘﯿﺮۆﺗﯽ:
3ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ 1983
-8ﻣﻪزهﻓﻪر ﺗﺎﺑﯿﻌﯽ:
20ی ﺋﻮوﺗﯽ - 1983ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﻣﯿﺮﺋﺎوا ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ
-9ﺋﯿﻘﺒﺎل ﮐﻪرﯾﻢ ﻧﮋاد:
-ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﭼﺎرﺷﻮﯾﻪ ﺳﻪر ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
20ی ﺋﻮوﺗﯽ 1983
-10رهﺳﻮوڵ ﺋﯿﺒﺮاﯾﻢ ﭘﻮور:
-ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﻣﯿﺮﺋﺎوا ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
3ی ﺋﻮوﺗﯽ - 1983ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ -ﺑﻪردهﺳﻮور ﺷﻪری ﻧﻮﺧﯚﯾﯽ )ﮐﯚﻣﻪﻪ(. ﺗﯿﺮۆر.
-11ﺋﻪﺳﻌﻪد ﻣﺎﻣﻪدی:
9ی ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮی - 1983ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﺷﻨﻪﺗﺎ
-12ﺳﺎﺑﯿﺮ ﺣﻮﺳﻨﯽ:
12ی ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮی - 1983ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﭼﻨﺎره ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ. -ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺑﻪﯾﺎن -ﮐﻠﻪ ﭼﻪرﻣﻮوو ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-13ﻋﻮﺳﻤﺎن دادﺧﺎه:
9ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی 1983
-14ﻗﺎدر ﺋﯿﻔﺘﺨﺎری:
26ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی - 1983ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ ﺋﺎواره -ﺷﻨﯚ ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-15ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد زۆﻟﻔﻪ ﻗﺎدری19 :ی ﻓﯿﯚرﯾﯿﻪی - 1984ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﻗﻪرهﻧﺎو ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ. -16ﻓﻪﻗﯽ ﻋﻪﺑﺪو ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدی7 :ی ژووﺋﻪﻧﯽ - 1984ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی زﻣﺰﯾﺮان -ﭘﺸﺘﯽ ﭼﻮاﻻن ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ. -17ﻣﺤﻤﻪﻣﻤﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﺑﺎرام ﻣﯿﺮزا )ﭼﺮﭼﻪ(13 :ی ژووﯾﯿﻪی - 1984ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﯿﺰی ﺑﻪﯾﺎن -ﺷﺎروﺮان -18رهﺣﻤﺎن ﺳﻮﻓﯽ زاده:
ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
17ی ﺋﻮوﺗﯽ - 1984ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی رهﺑﻪت -ﻗﺎﻣﯿﺸﻪﻪ،ﻗﻪرهﺑﻮﻏﺮه ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-19ﻗﺎﺳﻢ ﻣﺤﻪﻣﻤﻪد ﭘﻮور )ﺑﺎﻗﯽ(29 :ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ - 1985ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﭘﺸﻪوا -ﺑﺎﻏﻮوﺟﻪ ﺷﻪری ﻧﻮﺧﯚﯾﯽ )ﮐﯚﻣﻪﻪ( -20ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺷﺨﺎﯽ:
28ی ﻣﺎی 1985
-ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻧﺤﯚ -ﺷﯿﻤﺎل ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-21ﻋﻪﺑﺪو زهﺑﯿﻌﯽ )ﻣﯿﺮزا ﻋﻪوی ﻧﺸﮑﯚن(30 :ی ژووﺋﻪﻧﯽ - 1985ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ -ﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪﮐﺮه ﺷـــــــــــﻪری ﻧﻮﺧﯚﯾﯽ )ﮐﯚﻣﻪﻪ(. -22ﺳﻪﯾﺪ ﮐﺎﻣﯿﻞ ﺣﻪﯾﺪهری:
30ی ژووﯾﯿﻪی - 1985ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎن ھﻪوﺷﺎر داش ﻗﺲ ﻗﻪﭘﺎن ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-23ﻋﻮﻣﻪر ﻗﻪﯾﺘﻪران:
22ی ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮی - 1985ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺋﻪﻓﺸﯿﻦ ﮔﻪرﮔﻮل ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-24ﺧﻪﻟﯿﻞ زارﻋﯽ:
23ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی - 1985ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎن ﺋﯿﻌﺪام.
-25ﻋﻪﺑﺒﺎس ﺋﻪﮐﺮهﻣﯽ:
12ی ژاﻧﻮﯾﻪی - 1986ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﺋﻪورهزاق ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ. -ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ -ﺳﻨﻪ وزﺑﺎش ﮐﻪﻧﺪی
ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-26ﺟﻪﻣﯿﻞ ﺣﻮﺳﻨﯽ:
30ی ﺋﻮوﺗﯽ 1986
-27ﺳﺎﻻر ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﯽ:
18ی ژووﯾﯿﻪی - 1987ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی زاﮔﺮۆس -دهژن و ﺳﻮﯾﻪ ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-28رهﺣﯿﻢ ﻣﻪﺣﻤﻮودی:
16ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی - 1987ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر -ﻣﺎﻣﻪ رووﺗﻪ ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-29ﺳﻪﻟﯿﻢ ﮐﺎوﯾﺎن:
11ی ﺋﻮوﺗﯽ 1988
-30ﺧﺪر زارﻋﯽ:
17ی ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮی - 1988ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎن -ﮐﻪﻧﺮه ﺷﻪری ﻧﻮﺧﯚﯾﯽ.
-ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ -ﺳﻪﯾﺪ ﺳﺎرم ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-31ﺋﻪﺣﻤﻪد ﮐﻮھﮕﻪرد)وهﺳﺘﺎﺋﻪﺣﻤﻪد(10 :ی ﺋﻮﮐﺘﯚﺑﺮی - 1988ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ -ﻗﺎﻗوا ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ. -32ﺣﻮﺳﻦ ﻋﻪﻟﯽ ﭘﻮور)ﺣﻪﺳﯚ(29 :ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی - 1991ﺟﮕﺮی ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ ﺳﺎﻣﺮهﻧﺪ -ﺧﻮوﯾﯿﺎن،ﻋﺮاق ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهی ﻣﺎﺷﯿﻦ. -33ﺷﺎرۆخ ﻣﺮادی:
13ی ﻧﻮاﻣﺒﺮی - 1993ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰی ﺷﻪرﯾﻔﺰاده -
-34ﺣﻪﺳﻪن ﻣﻪﻗﺴﻮودی:
20ی ژووﯾﯿﻪی - 1994ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎن -ﺳﯿﺎواﻧﻪ ،داھﯚ ﭘﯿﻼﻧﯽ ﺧﺎﺋﯿﻨﺎن.
ﻧﺎوﺗﺎﻗﺎن ﻣﯿﻦ.
205
-35ھﻪﻣﺰه ﺑﮫﻨﺎم:
19ی ﺋﯚﮐﺘﯚﺑﺮی - 1994ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهری ھﺰ ﺋﺎﮔﺮی -ﻧﯚووی ﻣﻪرﮔﻪوهڕ ﺷﻪڕ ﻟﻪﮔﻪڵ رﮋﻢ.
-36ﺋﻪﺑﻮﺑﻪﮐﺮ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ زاده)ﺳﺎﻣﺎڵ(8 :ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی - 1997ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ -دهروازهی ﮐﻮﯾﻪ ﺗﯿﺮۆر. -37ﻣﻪﻧﺴﻮور ﻓﻪﺗﺎﺣﯽ )ڕهﺷﻪھﻪوراﻣﯽ(8 :ی دﯾﺴﺎﻣﺒﺮی - 1997ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘﻪی ﻧﺎوهﻧـﺪی ﺑﻪرﭘﺮﺳـﯽ ﻣﻪﻟﺒﻪﻧـﺪی - ١دهروازهی ﮐﻮﯾـﻪ ﺗﯿﺮۆر. *************************************** ﺳﻪرﭼﺎوهﮐﺎن :ﻣﺎﭙﻪرهﮐﺎﻧﯽ ﺷﻪھﯿﺪ ،ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد ،ﮔﯿﺎرهﻧﮓ ،رۆژھﻪت ﺗﺎﯾﻤﺰ و ﮐﺘﯿﺒﯽ ٥٠ﺳﺎڵ ﺧﻪﺑﺎت و ﺗﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻋﻪﺑﺪو ﺣﻪﺳﻪن زاده
206
)ﭘﺸﮑﻪش ﺑﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﭘﺸﻪوای ﻧﻪﻣﺮ( ﺳـﻮورﮐـﻮ زهﮐـﯽ
ﭘــﺸﻪوا ﺋﻪی ڕﺒــــــﻪری ﻧﺎوداری ﮐـــﻮرد ﭘﺸﻪوا ﺋﻪی ﺳﻣـﺒﻮل و ﺳـﻪرداری ﮐــﻮرد ﻧـــﺎوی ﭘــﯿـــﺮۆزت ﻟـ دــﺪا ﺗــﺎ ﺋـﺑــد ڕهﻣــﺰه ﺑـــﯚ ﻣــﺮ و ژن و ﺑﯚ ﻻوی ﮐـﻮرد ﭘﺸـﻪوا ﺳـﻪرﻣﻪﺷﻘﯽ ﺳرﺑرزﯾﯽ ژﯾﺎن ﭘﺸـﻪوا ﺋــﻪی ﺧـــﺎوهﻧﯽ ﻣﺸــﮏ و دن ﻣﻪﺷـﺨﻪـﯽ ﮐﻮردی ﻟﺳر ﺳــﺪارەﮐـت ﭼﻘﯽ ﭼـــﺎوی دوژﻣﻨـــــﻪ ﮐـــﯚﻣﺎرهﮐــــﻪت ﺗﯚی ﻣـﻪﺳﯿﺤـﺎﮐﻪی ﺷﻪھﯿـﺪی ﺳـﻪرﺑﻪدار ﻧـﺎﺣزاﻧﯿـﺶ ﺗــــﺎ ھـــــــﻪﺗﺎﯾﻪن ﺷرﻣزار ﺑﻮوﯾﻪﺗـــﻪ ڕهﻣـــــــﺰی ﻓﯿــﺪاﮐـــﺎرﯾـﯽ ﮔﻪﻟـﺖ ﺷــﺎد و ﺋﺎرام ﺑـﺖ ڕوﺣﯽ ﭘـﺎک وهک ﻣﻪﻟـﺖ ﻟﻪم ﻗﻪﯾﻪی ﭼﻮارﭼــــﺮای ﭘﮕﻪی ﺑﻪــــﻦ ﻻو و ﭘﯿـــﺮی ﮐـﻮرده ﺋﺴﺘــﺎﮐﻪش ﺋﻪـــﻦ ﭘﺸــــﻪواﻣــﺎن ﻧـــﺎﻣـــﺮێ ھـــﻪر زﯾﻨـــﺪووه ﭘـﺸــەوەو ڕـﮕی ﮔـﻟـﯽ ڕوون ﮐــﺮدووە ﺗﯚ ﺑﻪ ﺑﻪﺧﺸﯿﻨــﯽ ژﯾــــﺎﻧﺖ ﺑـــﻮوﯾﻪ ژﯾــــﻦ ﺗﺎ ﺋﻪﺑـــــﻪد ڕــــﺰ و ﺳـــو و ﺋـﺎﻓـــﻪرﯾـــﻦ ﺳﻮﺋـــــﺪ ...ی ﺧﺎﮐـــــﻪﻟﻮهی 1388ی ھﺗﺎوی
207
ﮐﯚﮐﺮدﻧوە و ﺋﺎﻣﺎدە ﮐﺮدﻧﯽ :رەﺣﻤﺎن ﻧﻗﺸﯽ ڕﮑوت١٠ :ی ﺧﺎﮐﻟﻮەی ٢٧١٦ی ﮐﻮردی ٢٩ -ی ﻣﺎرﭼﯽ ٢٠١٦ی زاﯾﯿﻨﯽ
208