ب سایتهای حزب دمکرات کردستان ،روزنامە «کوردستان» در شبکە جهانی اینترنت و ایمیل و تلفن بخش تشکیالت 009647508578190 Tashkilat.kdp92@gmail.com
www.kurdistanukurd.com info@kurdistanukurd.org info@kurdistanukurd.com www.kurdch.tv Hotbird:6 13 MHz 11137 polarization: horezental-SR: 27500 - FEc : 3/4
استقبال مردم مهاباد از اجرای نمایش «بی تو بهتر» نمایش «بی تو بهتر» به نویسندگی و کارگردانی دکتر قطب الدین صادقی در مهاباد با استقبال گستردهی مردم روبروشد. طی اجرای چند روزهی این نمایش عالو ه بر مشتاقان تئاتر در مهاباد ،تماشاگرانی از شهرهای سنندج ،ارومیه ،نقده، بوکان و سردشت نیز برای دیدن این نمایش ب ه مهاباد سفر کردهبودند. در پایان این اجر از سوی انجمن هنرهای نمایشی از حضور دکتر قطب الدین صادقی تقدیر به عمل آمد و دکتر صادقی نیز با تشکر از هنرمندان و مردم مهاباد بار دیگر از مسئولین سردشت انتقاد کرد. وی گفت که مسئولین سردشت با خلف وعده باعث به وجود آمدن مشکالت مالی برای گروه شدند و حتی باعث
شدند علیرغم اجرای بخشی از کار در 7تیر در سردشت، گروه نمایش مهاباد نتواند نمایش را به صورت کامل در سردشت اجرا نماید.
می پذیرد و نام این رشته در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری سال ١٣٩٤در کنار دیگر رشتههای مرتبط با زبان و ادبیات از جمله زبان و ادبیات فارسی و انگلیسی قرار گرفته است.
افزایش زنان سرپرست خانوار و گسترش آسیبهای اجتماعی زنان در ایران شهیندخت مــوالوردی ،معاون رئیس جمهوری ایــران در امور زنان و خانواده ،گفت آمار زنان سرپرست خانوار رو به افزایش است. شهیندخت موالوردی روز دوشنبه 12مردادماه در نخستین نشست مشاوران امور زنان و خانواده سازمان بهزیستی گفت: طبق شواهد و آمارها شاهد رشد و گسترش برخی آسیب اجتماعی ویژه زنان هستیم. وی در این نشست آمــار زنــان سرپرست خانوار را رو به رشد عنوان کرد و گفت :اکنون 12درصــد خانوارها زن سرپرست و هفت درصد خودسرپرست هستند که باال رفتن سن ازدواج از دالیل مورد اخیر است. بر اساس آمارهایی که پیش از این در سال 1390منتشر شده بود ،در آن زمان حدود دو میلیون و 500زن سرپرست خانوار در ایران وجود داشت که شمار آنان نسبت به سال ،1385از 9درصد به 12درصد افزایش یافته بود. مـــوالوردی ســال گذشته گفته بــود که 82درصــد زنان سرپرست خانوار بیکار هستند .همچنین رضا نوروزی ،مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد نیز اعالم کرد که 16
درصد زنان سرپرست خانوار کمتر از 40سال سن دارند. زنان سرپرست خانوار در ایران شامل زنان مطلقه ،بیوه، دارای شوهر معتاد ،همسران کشتهشدگان در جنگ ایران و عراق ،زنان مهاجر بیسرپرست ،زنان دارای شوهران زندانی، زنان دارای شوهران بیکار ،زنان دارای شوهران بیمار ،زنان مجرد ،زنان خودسرپرست (زنان سالمند تنها) ،همسران مردان از کارافتاده و زنان دارای شوهرانی مجهولالمکان هستند.
وزارت بهداشت :موج سوم ایدز در راه است رییس اداره کنترل ایــدز و بیماریهای آمیزشی وزارت بهداشت درباره خطر بازگشت موج دوم و وقوع موج سوم ایدز در کشور در اواخر دهه 90هشدار داد. دکتر عباس صداقت ،ضمن هشدار درباره شیوع ایدز از طریق روابط جنسی پرخطر و مصرف مواد مخدر و روانگردان گفت :ما در حــال حاضر با دو نگرانی مهم مواجه هستیم. اول شیوع مجدد ایدز از طریق مصرف تزریقی مواد مخدر و نگرانی دوم نیز مربوط به افزایش موارد ابتال به بیماری از طریق انتقال جنسی است که خطر وقوع موج سوم همهگیری HIVرا افزایش میدهد. وی گفت هم ه سازمانها و ارگانها بویژه ستاد مبارزه با مواد مخدر ،بهزیستی و سازمان زندانها باید در این خصوص ب ه ایفای نقش خود بپردازند. سخنان این مقام وزارت بهداشت در حالی است ک ه پیش
The Official Organ Party of Kurdistan The Organ ofDemocratic Kurdistan Democratic Party-Iran - I ran
NO:661 6 august 2015 No: 493 5 Sep 2008
کالم آخر جوانان ،رهرو خط مشی مبارزاتی والدینشان
راهاندازی رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان مسئوالن دانشگاه کردستان از راهاندازی رشته زبان و ادبیات کردی در این دانشگاه و پذیرش دانشجو از مهرماه سال تحصیلی آینده خبر میدهند. فردین اخالقیان ،رئیس دانشگاه کردستان ،ضمن اعالم این خبر گفت :با توجه به غنای زبان و ادبیات کردی و استقبال جوانان و اهالی فرهنگ از این زبان ،موضوع راه اندازی زبان و ادبیات کردی در دستور این دانشگاه قرار گرفته است. بختیار سجادی ،رئیس شورای راه اندازی رشته زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان گفت ه است این رشته در مقطع کارشناسی در قالب ١٣٦واحد درسی ارائه خواهد شد. وی افزود :این رشته از مهرماه سال ١٣٩٤با پذیرش ٤٠ دانشجو در دورههای روزانه ،فعالیت خود را آغاز میکند. گفتنی است این نخستین بار است رشته زبان و ادبیات کردی در مقطع کارشناسی زبان و ادبیات کردی دانشجو
KURDISTAN
از این حسن قاضیزاده هاشمی ،وزیر بهداشت و درمان نیز وضعیت زنــدانهــای کشور را «اسفناک›› توصیف کــرده و گفته بود که بیماریهای همچون سل ،ایدز و انواع بیماریهای عفونی در زندانها رواج گسترده دارد.
تابستان سال گذشت ه جمعی از دختران و پسران جوان خانوادههای حزبی مقیم اروپا ک ه عضو اتحادیهی جوانان دمکرات شرق کردستان بودند ،بمنظور شرکت در یک دورهی آموزشی حزبی ب ه کردستان بازگشتهبودند .تابستان امسال نیز چندین تن از دختران و پسران خانوادهی مبارزان حزبی در کردستان ک ه آنها نیز عضو اتحادیهی جوانان دمکرات هستند ،در یک دورهی آموزشی ک ه آموزشگا ه قادر وریا سیاسی ــ نظامی حزب ترتیب دادهبود ،شرکت کردند .البت ه سروش برگردان: پیشتر نیز چنین دورههایی برگزار شدهبود و نخستین باری نیست ک ه فرزندان خانوادههای حزب دمکرات در دورههای آموزشی و فعالیتهای گوناگون حزب دمکرات کردستان شرکت میکنند. در هر دو دورهی تابستان گذشت ه و امسال توفیق آنرا داشتم ک ه برنامهی حزب دمکرات کردستان را بعنوان یکی از مواد آموزشی دور ه تدریس نمایم .کتمان نمیکنم که احساس بسیار خوبی داشتم ک ه شاگردانم فرزندان خانوادههای حزبی هستند. احتماال بپرسید ک ه دلیل این خوشحالی و رضایت خاطر چیست؟ بگذارید بصراحت بگویم ک ه من ن ه آنقدر متعصب هستم ک ه معتقد باشم هر کسی ک ه پدر و مادرش عضو حزب دمکرات کردستان باشد ،حتما خود نیز باید ب ه عضویت این حزب درآید و حق ندارد حزب دیگر و یا راه و خط مشی دیگری را در پیش گیرد ،و ن ه آنقدر گشادهدل هستم کە پشت کردن آنها ب ه گذشت ه و اعتقادات پدران و مادرانشان را امری عادی تلقی نمایم .بطور خالص ه مایلم جوانانی ک ه در آغوش حزب دمکرات کردستان بدنیا آمد ه و رشد یافتهاند ،در کردستان بسر ببرند و یا در خارج از کشور ،دست کم از احساسات ملی برخوردار بود ه و ب ه زبان و تاریخ و فرهنگ ملتشان و مسألهی کرد بطور کلی و بویژ ه در کردستان ایران اهمیت بدهند .اگر خود را صرف مهمترین و بهترین افکار و جنبشهای این عصر نمایند و در قبال ملت خود هیچ احساس و نظر و موضعی نداشتهباشند نیز از نظر من امری است ناپسند .یک جوان کرد در هیچ شرایطی نباید نسبت ب ه مسألهی کرد کە مسألهی یک ملت تکهتک ه شده ،تحت ستم و محروم ک ه سرزمینش نیز اشغال شدهاست میباشد ،بیتفاوت باشد. یک جوان کرد کردستان ایران هم ک ه مایلم شخصی باشد با احساسات و شعور ملی، اگر خود را صرف مسألهی کرد در کلیهی بخشهای کردستان نماید و برای هر س ه بخش کردستان عراق ،ترکی ه و سوری ه دایهی مهربانتر از مادر باشد ،ولی اهمیتی ی مسألهی کرد در کردستان ایران قائل نباشد ،بە ملی بودن وی تردید میکنم و برا ب ه جای آنک ه او را شخصی ملیگرا بدانم ،فردی فریب خورد ه میخوانم .شخصی ک ه در قبال آن بخش از کردستان ک ه خود و والدینش در آنجا دیده ب ه جهان گشود ه و سرنوشتشان با آیند ه و سرنوشت آن گرهخوردهاست ،خود را مؤظف و مسئول نداند ،ب ه اعتقاد من باید در دلسوزی وی برای دیگر بخشهای کردستان نیز تردید داشت. بنابراین دلیل خوشحالی من از مشاهدهی اینگون ه جوانان و شرکت دستجمعی آنان در یک فعالیت مشترک ،پیش از هرچیز از آنجا ناشی میشود ک ه اطمینان حاصل میکنم ،ملت خویش را فراموش نکردهاند و اهمیت دادن ب ه مسألهی کرد در کردستان ایران در اولویت فعالیتهای فکری و سیاسی آنها قرار دارد .دلیل دیگر خوشحالی من آنستک ه میبینم این جوانان ن ه تنها با اندیشهها و اعتقادات و مشی و پیشینهی پدران و مادران خود بیگان ه نیستند ،بلک ه خود نیز آنها را باور دارند و حاضرند بمنظور تداوم و پیشبرد این راه ،آموزشهای الزم را ببینید .در حقیقت باید ه م چنین باشد. مشی و اعتقادی ک ه جوانان کرد از شمالیترین تا جنوبیترین مناطق کردستان ایران ب ه آن روی میآورند و صدها کیلومتر را ه و دهها خطر را پشت سر میگذارند تا ب ه کانون آن برسند ،چگون ه ممکن است توسط آنهایی ک ه در این کانون قرار دارند ،مورد بیتوجهی قرارگرفتە و بی ارزش تلقی گردد. اهتمام دختران و پسران خانوادهی مبارزان دمکرات بە آشنا شدن با اندیشهها و اعتقادات و برنام ه و تاریخ حزب متبوع پدران و مادران خویش و کمربستن آنها ب ه خدمت ب ه مشی و راهی ک ه عزیزترین کسانشان ،دهها سال از عمر خود را در آن سپری کردهاند ،حامل مفاهیم یا پیامهای مهمی است .یکی از این مفاهیم عبارتست از اینک ه پدران و مادران و نسلی ک ه بخشی از عمر خود را صرف خدمت ب ه حزب دمکرات کردستان کردهاند ،راهشان بی رهرو نخواهد ماند و پرچم دستشان ،بعد از آنها ب ه زمین نخواهد افتاد و توسط نزدیکترین کسان آنان کماکان در اهتزار باقی خواهدماند .دومین مفهوم آنستک ه جوانانی ک ه در دامان حزب دمکرات و در آغوش پدر و مادر و یک خانوادهی دمکرات رشد و پرورش یافتهاند ،قدرنشناس نیستند و میدانند ک ه این حزب علیرغم تمامی سختیها و دشواریهایی ک ه با آنها مواج ه بودهاست ،باز هم آنانرا فرامووش نکرد ه و مجموع ه امکانات و فرصتهایی را برای آموزش و تربیت آنها فراهم ساختهاست ،ب ه همین دلیل اکنون وقت آنستک ه آنها نیز این امر را جبران نمایند .سومین مفهوم این موضع جوانان دمکرات آنستک ه احترام و محبوبیت والدین و خانوادهی خود در جامعه ک ه بدلیل حضورشان در صفوف پیشمرگان و مبارزان دمکرات کسب کردهاند را ب ه خوبی درک و احساس میکنند .آنها با ادام ه دادن ب ه راه پدران و مادران خویش میخواهند این محبوبیت را برای خانوادهی خود حفظ کرد ه و برای شخص خود نیز کسب کنند. حال ک ه حزب دمکرات کردستان در آستانهی جشن هفتادمین سالروز تأسیس خود قرار دارد ،جا دارد ب ه عواملی بپردازیم ک ه پیگیری و پیشرفت این حزب را علیرغم تمامی فجایع و موانع و رویدادها ،موجب گشتهاند .گام پیش نهادن نسلهای جدید ب ه عرصهی مبارز ه در صفوف این حزب و در اهتزاز نگهداشتن پرچم مبارزاتی آن ،از جملهی این عوامل مهم است ،بیایید این سعادت را مورد توج ه قرار داد ه و قدر بدانیم.
7
سیاسی
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
چگونه با زورگو مقابله کنیم اما گردنکلفت نشویم بخشی از سخنرانی سیال الورتی(*) در یک سمینار مترجم :سهیال جعفری در طول ٥٠سال تالشم برای پیشگیری از وقوع جنگ یک سؤال همیشه در ذهن من بوده است« :چگونه باید با خشونت افراطی ب ــدون اســتــفــاده از نــیــروی زور متقابل، برخورد کرد؟» وقــتــی شــمــا بــا وحــش ـیگــری روبـــهرو میشوید ،حاال میخواهد برخورد یک بچه با زورگویی دیگر در زمین بــازی باشد، یا خشونت خانوادگی یا خشونت موجود در خیابانهای سوری امروز که با تانک و تــرکــش مــواجــه هستند ،مــوثـرتــریــن و کارآمدترین راه برخورد چیست؟ مقابله به مثل؟ تسلیم شدن؟ استفاده از خشونت بیشتر؟ ایـــن ســـؤال کــه «مـــن چــگــونــه بــا یک زورگو باید مقابله کنم ،بدون آنکه خودم تبدیل به یک گردن کلفت بیشرف شوم؟» سؤالی است که از بچگی برایم مطرح بوده است .یادم میآید حدود ١٣سالم بود و محو تلویزیون سیاه و سفید و برفکی در پذیرایی خانه شــده بــودم .درســت زمانی بود که شورویها با تانک وارد بوداپست میشدند و میدیدم که بچههای نه چندان بزرگتر از من خودشان را جلوی تانکها میاندازند و تانکها آنها را زیر میگیرند. سریع رفتم طبقه بــاال و شــروع کــردم به بستن چمدانم. مادرم آمد و گفت« :معلوم هست داری چیکار میکنی؟» گفتم« :دارم میرم بوداپست››. مادرم پرسید« :اونجا چه خبره؟» گفتم« :بچهها دارن اونجا کشته میشن، اتفاقات وحشتناکی داره میافته». و او جواب داد« :اینقدر احمق نباش».و من گریهام گرفت. مادرم مرا درک کرد و گفت« :خوب ،به نظرم موضوع مهمیه .ولی تو هنوز خیلی کوچیکی و کاری ازت بر نمیآد .احتیاج به آموزش داری .من بهت کمک میکنم .فقط چمدونت را باز کن». و ایـنطــوری شد که من آموزشهای الزم رو دیدم و بیشتر دهه ٢٠سالگیام را در آفریقا کــار ک ــردم .امــا فهمیدم که مهمترین اصلی را که باید یاد میگرفتم در طول دورههــای آموزشی یاد نگرفتم. میخواستم بفهمم که خشونت چگونه کار میکند؟ سرکوب چطور؟ و از آن موقع تا حاال این را درک کــردهام که زورگوها ازخشونت به سه روش استفاده میکنند. آنها از خشونت سیاسی برای ایجاد ترس و وحشت ،خشونت فیزیکی برای ایجاد تهدید و رعب ،و از خشونت رفتاری یا احساسی برای کوچک و خوار کردن استفاده میکنند. و به ندرت و در موارد خیلی کمی استفاده از خشونت بیشتر ،موثر خواهد بود.
است و این پرونده مهم همچنان باز است. بیش از ٤٠مورد تجاوز در گزارش سنا ثبت شده است .در ژانویه ٢٠١٥اعتصاب غذای بزرگی با شرکت بیش از ٩٠٠نفر به مدت دو هفته در جزیره مانوس شکل گرفت .در روز دهم از آن اعتصاب صلح آمیز ،نیروهای شرکت امنیتی ویلسون و پلیس گینه با خشونت تمام به کمپ حمله کردند و سران اعتصابیون را مورد ضرب و شتم قــرار دادنــد و آنهــا را در زندان سی آی اس جزیره در یک شرایط بسیار سخت زندانی کردند .این اتفاق هم از ناحیه رسانهها و سازمانهای مدافع حقوقبشر مورد توجه قرار گرفت .چند فیلم که نشان می داد پناهندەهای زندانی مورد ضرب و شتم و تهدید قرار گرفتەاند از درون زندان به بیرون درز پیدا کرد و همین اتفاق باعث شد که یک تیم از وکالی حقوقبشر برای ارائه یک پرونده بر علیه دولت استرالیا و
نلسون ماندال با بــاور به خشونت به زندان رفت و ٢٧سال بعد او و یارانش به آرامی و با دقت مهارتهای باور نکردنی را که مورد نیازشان بود ،پرورش دادند. مهارتهای مورد نیاز برای اینکه یکی از فاسدترین دولتهای دنیا را با دمکراسی جایگزین کنند .و آنها این کار را بدون هیچ خشونتی انجام دادند .آنها فهمیدند استفاده از زور در مقابل زور فایدهای ندارد. پس چه باید کرد؟ در طول سالها من چندین روش کارآمدی را بهدست آوردهام. البته که روشهای دیگری هم وجود دارد که کارآمد و موثر و مفید هستند .اولین روش این است که تغییر باید اتفاق بیفتد. تغییر “اینجا” باید اتفاق بیفتد ،در درون من .این واکنش و برخورد من در مقابل ظلم است که تحت کنترل خود من هست و میتوانم تغییرش بدهم. و الزم ایـــن امـــر بـــاال بــــردن مــیــزان خودآگاهی است .بدین معنا که باید بدانم نقطه جوشم کجاست .کجا کم میآورم و فرو میپاشم .نقاط قوت من چه هستند. نــقــاط ضعف مــن چــه هستند .چــه موقع ناامید و تسلیم میشوم؟ در حمایت از چه چیزی به پا میخیزم؟ برای جواب به این سؤالها ،مدیتیشن یا خودشناسی یکی از چندین راههای موجود است .البته که تنها راه نیست .یکی از راههای به دست آوردن اینگونه از قدرت درونی است. و قــهــرمــان مــن در ای ــن زمــیــنــه ،مثل ساتیش ،آنگسان سوچی در برمه است. او یک گروه از دانشجویان را در تظاهرات خیابانی در “رانگون” رهبری میکرد .آنها به گوشهای رسیدند که مقابلشان ردیفی از مسلسلها صف کشیده بــود .او همان موقع فهمید که سربازان روب ـهروی او با دستانی لــرزان بر روی ماشهها ،بیشتر از دانشجویان پشت ســرش ترسیدهاند. ولی به دانشجویان گفت که بنشینند .او با خونسردی و اعصاب مسلط به جلو قدم برداشت بدون نشان دادن هیچ عالمتی از تــرس و همین خصوصیات باعث شد او مستقیما به سمت اولین تفنگ روبهرو برود و دستش را روی تفنگ بگذارد و آن را به پایین بکشد .هیچ خونی ریخته نشد. بنابراین فایده غلبه و مهار تــرس را دیدیم .نه تنها در مقابل مسلسلها ،بلکه در مقابل چاقو در دعوای خیابانی هم باید بر ترس غلبه کرد .ولی برای این کار نیازمند تمرین هستیم .پس ترس ما چه میشود؟ من یک شعار کوتاه دارم :ترس من چاقتر و بزرگتر میشود ،هر قدر که من به آن انرژی و بهای بیشتری بدهم .و اگر زیادی بزرگ شد ،پس حتما اتفاق میافتد. همه ما با سندرم ساعت ٣صبح آشنا هستیم .چیزی که نگرانتان کرده است شما را از خواب میپراند .آدمهای زیادی با این مشکل را دیدهام و یک ساعت در تخت غلت میزنید ،ولی بدتر و بدتر میشود .ساعت ۴ وزارت مهاجرت گینه در دادگاه عالی گینه شکل بگیرد .در گام اول آن ها با پرونده ٢٣نفر از زندانیها وارد دادگاه شدند و در مرحله بعد ٢٧٧نفر دیگر که مورد شکنجه قرار گرفته بودند به پرونده اضافه شده اند .تاریخ بعدی دادگاه عالی گینه در ١٧اگوست ٢٠١٥خواهد بود و هدف از این دادگاه محکوم کردن دولت های گینه و استرالیا و بسته شدن کمپ مانوس و همچنین گرفتن غرامت برای پناهندەهایی که حقوقشان در ٢٤ماه گذشته ضایع شده است می باشد .به نظر میرسد که دادگاه عالی گینه در ماههای آینده چالشی بزرگ را برای دولتهای گینه و استرالیا ایجاد خواهد کرد.... بهروز بوچانی زندان کمپ مانوس ٢٨ژوئن ٢٠١٥
میشود و در حالیکه به بالش چسبیدهاید با یک هیوال به این بزرگی روبهرو هستید. تنها چــاره ایــن هست که بلند شوید ،یک چایی دم کنید و ترستان را مانند یک بچه کنار خــودتــان بنشانید .شما آدم بــزرگ هستید .تــرس همان بچه اســت و شما با ترس باید صحبت کنید .ازش بپرسید که چه میخواهد و به چه چیزی نیاز دارد؟ چطور میتوان آن را بهبود بخشید؟ بچه چگونه میتواند احساس قویتر بودن بکند؟ و یک برنامه بریزید .و بگویید «خوب االن تونیم بر میگردیم به رختخواب .ساعت هف بلند میشویم و این کارهای برنامهریزی شده را آن موقع انجام میدهیم». من یکی از این مشکالت ٣صبحی را همین یکشنبه داشتم .ترس از اینجا آمدن و صحبت با شما [خنده حضار] و همان دستورالعمل را اجرا کردم .بلند شدم ،چایی دم کردم ،با ترس نشستم و باقی مراحل را اجرا کردم و االن اینجا هستم .هنوز تا حدی در شوک ،ولی اینجا هستم. خــوب ،پــس ایــن تــرس بــود .امــا خشم چطور؟ هرجایی که بیعدالتی هست ،خشم هم هست .ولی خشم مثل بنزین میماند و اگــر به فــردی آن را بپاشید و کبریتی را آتــش بزنید ،یک جهنم بــرای خودتان ساختهاید .ولی خشم به عنوان یک محرک درون موتور میتواند قدرتمند باشد .اگر بتوانیم خشم خودمان را داخل یک موتور قرار بدهیم ،میتواند ما را به جلو هدایت کند ،میتواند به ما در لحظههای وحشتناک برای عبور کمک کند و میتواند به ما قدرت درونی واقعی بدهد. و من ایــن را در زمــان کــار کردنم با وضعکنندگان قوانین سالحهای اتمی یاد گرفتم .زیرا در آغاز من عصبانی و کفری بــودم به خاطر خطری که آنها ،ما را در معرض آن قرار میدادند ،تا حدی که فقط میخواستم بحث کنم و به آنها ثابت کنم اشتباه میکنند .که مصداق کامل وقت تلف کردن بود .برای شروع یک گفتوگو برای ایجاد تغییر باید خشم خودمان را کنترل کنیم .عیبی ندارد از دست چیزی عصبانی باشیم .سالحهای اتمی در این مورد خاص ....ولــی از دســت کسی عصبانی بــودن بینتیجه است .آنها مثل ما آدمیزاد هستند. و به نظر خودشان در حال انتخاب بهترین تصمیم هستند .و این بهترین تصمیم همان چیزی است که باید دربارهاش با آنها گفتگو کنیم. پس ایــن سومین مــورد بــود ،خشم و عصبانیت .و مرا به این معما میرساند که چه خبر است یا من فکر میکنم چیزی که در حال اتفاق افتادن است در دنیای امروز، این است که در قرن گذشته قدرت سلسله مراتبی و از باال به پایین بوده است .هنوز این دولتها بودند که به مــردم میگفتند باید چه کار بکنند .در قرن جدید تغییری ایجاد شده است .قدرت از پایین به باال و یا
قدرت در سطوج پائین جامعه تقسیم شده است .درست مثل قارچهایی که از البهالی درزهای بتون رشد میکنند .مردم با مردم، کیلومترها دور از هم ،به گفته گاندی متحد میشوند تا تغییر ایجاد کنند. «بـــه ســـوی صــلــح 1ـــــ بــنــیــادی بــرای گسترش صلح در دنیا به این نام» از همان ابتدا فهمید که در مناطق با درگیریهای زیاد ،خود مردم محلی به خوبی میدانند چه باید بکنند .آنها خودشان میدانند که بهترین کار برای انجام دادن چیست .پس «به سوی صلح» از آنها حمایت میکند تــا کــارشــان را انــجــام بدهند .و کارهایی کــه انــجــام میدهند شــامــل تضعیف شبه نظامیها ،بازسازی اقتصادها ،اسکان مجدد پناهندهها ،و حتی آزادسازی سربازان کم سن و سال است .و آنها برای انجام این کارها باید هر روز جان خود را به خطر بیندازند .و آنها فهمیدهاند که استفاده از خشونت در ایــن موقعیتها نه تنها غیر انسانیتر است بلکه کاربردی و موثر هم نیست و روشهــای ارتباط دهند مردم با مردم سازندهتر و موثرتر هستند. فکر میکنم که ارتــش آمریکا باالخره این موضوع را فهمیده است .تا به امروز روشهـــای ضــد تروریستی آنــهــا کشتار شورشیان به هر قیمتی بوده است و اگر مردم عادی هم میان آنها بودند به مردم « تلفات جانبی» گفته میشد .و این برای مــردم افغانستان خیلی خشمگین کننده و شرمآور است و باعث میشود که القاعده راح ـتتــر ســربــازگــیــری کــنــد؛ زی ــرا ارتــش آمریکا با حرکاتی مثل قرآنسوزی ،مردم را از خودشان متنفر کردهاند. پس نوع آموزش نیروها باید تغییر کند. نشانههایی از شــروع ایجاد ایــن تغییرات وجــود دارد .ارتــش بریتانیا در این مورد هــمــواره بهتر عمل کــرده اســت .ولــی یک مثال عالی بــرای الگوبرداری وجــود دارد و آن ماجرای یک سرهنگ دوم آمریکایی بــا کفایت بــه نــام کریس هیوز اســت .او مردانش را در خیابانهای نجف در عراق هدایت میکرد که ناگهان جمعیت زیادی از هر طرف از خانهها به خیابان ریختند و شروع کردند با عصبانیت داد و فریاد کردن و این گروه بسیار جوان از سربازان را که وحشت کرده بودند ،محاصره کردند. سربازان نمیدانستند که موضوع چیست و عربی هم متوجه نمیشدند.کریس هیوز وسط جمعیت رفت تفنگش را باالی سرش برد و رو به به پایین نگه داشت و گفت: “زانو بزنید ”.همه سربازان تنومند با زره و کوله پشتیهای بزرگشان بر روی زانو به زمین افتادند و سکوت مطلق برقرار شد .و بعد از ٢دقیقه همه جمعیت پراکنده شدند و به خانههایشان برگشتند. این به نظر من تیزهوشی در واکنش است .در آن لحظه او این تصمیم را گرفت. و این اتفاق همه جا االن در حال رخ دادن
است .حرف مرا باور نمیکنید؟ تا حاال از خودتان پرسیدهاید چرا و چگونه این همه دیکتاتور در طی ٣٠سال گذشته سرنگون شدهاند؟ دیکتاتورهای چک ،آلمان شرقی، استونی ،التویا ،لیتوانی ،مالی ،ماداگاسکار، لهستان ،فیلیپین ،صربستان و اسلوانی و این فهرست ادامــه دارد تا میرسیم به تونس و مصر .و این اتفاقی نیست که اخیرا رخ داده باشد .خیلی از این سرنگونیها به خاطر کتاب نوشته شده توسط یک پیرمرد ٨٠ساله به نام جین شارپ در بوستون است .او یک کتاب به نام «از دیکتاتوری به دموکراسی»› نوشته است که در آن ٨١ راه مقاومت بدون استفاده از خشونت را توضیح داده است .و این کتاب به ٢٦زبان ترجمه شده است و در تمام دنیا محبوبیت زیادی پیدا کرده است و پیر و جوان در هر جای دنیا آن را میخوانند ،زیرا این کتاب موثر و کاربردی است. این همان چیزی است که به من امید میدهد نه تنها امید ،بلکه این همان چیزی است که من دید خیلی مثبتی میدهد .زیرا باالخره بشر اصل موضوع را فهمیده است. مــا داریـــم روشهـــای عملی و شیوههای انجام شدنی را درک میکنیم .و در جواب سؤالم که من چگونه با یک زورگــو باید مقابله کنم ،بــدون آنکــه خــودم تبدیل به یک گردن کلفت بیشرف شوم؟ میگویم: ما باید از راههایی که گفتم استفاده کنیم: قدرت درونی و توسعه این نیروی درونی از طریق خودآگاهی ،تشخیص و کنارآمدن با ترسهایمان ،استفاده از خشم به عنوان یک سوخت همکاری با دیگران ،همراه و یکصدا شدن با دیگران ،شجاعت و از همه مهمتر پایداری به اصل عدم استفاده از خشونت. و حاال این فقط من نیستم که به عدم خشونت اعتقاد دارم .نیازی نیست به آن اعتقاد داشته باشم تا محقق شود .داللیل زیادی در جاهای مختلف میبینم که چطور اثر مثبت به جای میگذارد .و میبینم که ما ،مردم معمولی ،میتوانیم همان کاری ر که آنگسان سوچی و گاندی و ماندال انجام دادند ،انجام بدهیم .میتوانیم به خونینترین قرنی که بشریت تا به حال به خود دیده است ،پایان دهیم .و میتوانیم برای غلبه بر ظلم با باز کردن قلبهایمان سازماندهی شویم و و همچنین این تصمیم شگفتانگیز را تقویت کنیم و این قلب یا آغــوش بــاز ،دقیقا همان چیزی اســت کــه در تمام ایــن همایش از دیروز که اینجا رسیدهام ،تجربه کردهام. متشکرم. (*) خانم سیال الورتی مؤسس گروە
تحقیق آکسفورد و مدافع صلح اســت .وی متولد سال 1943میالدی بودە و تاکنون سە بار نامزد جایزەی نوبل شدەاست.
6
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
تاثیر توافق هستەای بر اقتصاد ایران
رضا محمدامینی ســـرانـــجـــام پـــس از ٢٢مــــاه مــذاکــرات متوالی میان جمهوری اسالمی ایران و کشورهای معروف بە ،٥+١توافق هستەای بە امضای طرفین رسید .بر اساس مفاد این موافقتنامە ،قرار است طی چند ماە آیندە و پس از انتشار گزارش بە اصطالح «راستی آزمایی» آژانس انرژی اتمی ،پیرامون انجام عملی تعهدات رژیم ،تحریمهای اقتصادی ایران از سوی سازمان ملل متحد برداشتە شود. هــرچــنــد مــعــضــات عــدیــدەی موجود در اقتصاد ایــران ناشی از ســیــاسـتهــای کــان رژیـــم در عرصەهای سیاسی و اقتصادی و در بعد داخلی و خارجی است و بە سالها قبل از وضع تحریمها بـــرمـــیگـــردد ،لــیــکــن تــحــری ـمهــای سازمان ملل متحد ،بویژەاز سال ١٣٩١کە بر جوانب و گسترەی آن بــطــور ب ـیســابــقــەای افــــزودە شــد ،آنچنان ضــربــات کمرشکنی بر ساختار اقتصاد بشدت فاسد و معلول ایـــران وارد نــمــودە کە سردمداران رژیم و در رأس آنان خامنەای را ناچار بە عقب نشینی و دست کشیدن از بلندپروازیهای هستەای و قبول شروط جامعەی جهانی کردەاست. طی این مدت جمهوری اسالمی بسیار کوشید از طریق فــروش نــفــت کــە در واقــــع مــنــبــع اصلی درآمد و تأمین ارز مورد نیازش اســت در بــرابــر فــشــار تحریمها مــقــاومــت کــنــد ،لیکن تحریمهای هوشمند ،بویژە تحریم بانکها و بنیادهای رژیم و اعمال مجازات علیە کشورها و شرکتهایی کە تحریم علیە جمهوری اسالمی را نادیدە میگیرند ،از سوی آمریکا و متحدانش و قطع راههای دسترسی ایــــران بــە درآمــــد فــــروش نفت، سردمداران رژیم را بیش از پیش در منگنە و محاصرە قرار داد. دراین راستا سران رژیم برای بــرون رفــت از بحران ،دور زدن تحریمها و کاهش اثرات آن و در عین حال تأمین درآمدهای ناشی از صـــادرات نفت ،بــە ترفندهای گــونــاگــونــی دســـت زدنــــد .ارزان فروش کردن نفت ،صدور آن تحت نام و پرچم دیگر کشورها و البتە
سیاسی
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
بعضا کشورهای گمنام ،فروش نفت بە ارز رایج در کشور خریدار و تبدیل دوبارەی درآمد حاصلە بە دالر یا دیگر ارزهای معتبر جهانی کە هزینەی گزافی در پی داشتە اســت ،از جملە ترفندهایی بودند کە جمهوری اسالمی بدان متوسل گردید .سران رژیم حتی واگذاری نفت در برابر دریافت کاال ،یا همان معامالت کاال بە کاال را نیز تجربە کردند کە در واقع بە غیر از دور ریختن و بە هــدر دادن ثــروت و ســامــان تـــودههـــای مـــردم ایـــران نام دیگری نمیتوان بر آن نهاد. اغراق نیست اگر بگوییم طی مدت اعمال تحریمها ،دهها میلیارد دالر از سرمایەهای کشور بــە تــاراج رفتەاست. رشــــــوە دادن و پـــرداخـــت هزینەهای هنگفت بە شرکتهای درجە دو و درجە سە نفتی منطقە برای استفادە از نام و امتیاز آنها جهت صـــدور نــفــت ،فـــروش نفت از طریق اشخاص و استفادە از حساب بانکی آنان برای تأمین ارز مورد نیاز کە در مــوارد متعددی چون قضیەی بابک زنجانی ،منجر بــە ناپدید شــدن میلیاردها دالر گردید ،از جملە اقداماتی بودند کە رژیــم در چند سال گذشتە برای دور زدن تحریمهای اقتصادی و کسب درآمــد و بە زبانی دیگر بــرای گــردن ننهادن بــە خواست جامعەی جهانی و متوقف نکردن غنی ســازی اورانــیــم و چرخەی اتــمــی ،بــدان دســت یــازیــد .بــا این اوصــاف همچنانکە شاهد بودیم رژیــم در کلیت خود ناچار گشت بە پای میز مذاکرە بنشیند و جهت رهایی از انزوای بینالمللی و فشار کمرشکن اقتصادی و پایان دادن بە تحریمها کە طی این چند سالە اقشار و طبقات فرو دست جامعە را بە استیصال کشاندە بود ،توافق نامەی هستەای را امضا کند. تردیدی نیست لغو تحریمها، اگر نە در کوتاە مدت ،کە در چند سال آیندە میتواند اثرات بسزایی در رونق و شکوفایی اقتصاد بشدت آسیب دیدەی ایران داشتە باشد. هماینک بسیاری از کشورهای صــنــعــتــی جــهــان و شــرک ـتهــای
بــــــزرگ خـــــارجـــــی ،در هــمــەی بخشهای اقتصادی ،بخصوص در عرصەهای نفت و گاز ،پتروشیمی و هواپیمایی و خــودرو ســازی و مــواد غــذایــی حاضرند در ایــران سرمایەگذاری کنند و یا بە این کشور کــاال صــادر نمایند .درایــن رابـــطـــە وزیــــر امــــور خــارجــەی فرانسە «لوران فابیوس» بە ایران سفر کردە و تمایل کشور متبوعش جهت گسترش روابــط اقتصادی و تــجــاری و حــضــور فــعــال در بازارهای ایران را با مقامات رژیم در میان گذاشتە اســت .همچنین «زیگمار گابریل»وزیر اقتصاد و
تمامی دارای ـیهــای بلوکە شدەی ایران کە گفتە میشود بالغ بر ١٠٠ میلیارد دالر اســت آزاد خواهند شــد و اگــر رژیــم بــە نحو احسن این سرمایەی عظیم را بە چرخەی اقتصادی تزریق کند ،بدون تردید گام بزرگی در راستای رونق دادن بە اقتصاد خواهد بود. بــا ای ــن اوصــــاف بــایــد اذع ــان داشت کە پروسەی رشد و رونق اقتصادی ایران با موانع و معضالت بسیار پیچیدە و عظیمی روبروست کە از سویی ریشە در ساختار نازا و ناپویای اقتصاد مصرفی و در عین حال تک محصولی ایران دارد
سازیهای بی رویــە کە منجر بە خشک شدن دریاچەها و تاالبها و هدر رفتن منابع آب زیر زمینی شــد و مهمتر از همە کمکهای میلیاردی بە سازمانهای تندرو اسالمی در گوشە و کنار جهان، از جملە هزینەهای گزافی است کــە اقــتــصــاد ایـــران و بــە تبع آن تودەهای زحمتکش مردم ایران را از پای انداختەاست. عــــوامــــل ســــاخــــتــــاری چـــون ب ـیکــفــایــتــی در مــدیــریــت کــان اقتصادی ،فساد مالی همەجانبە و گــســتــردە درســیــســتــم بــانــکــی کــشــور(اخــتــاس ٣هـــزار میلیارد
انرژی کشور آلمان نیز بە همراه نمایندگان شماری از شرکتهای این کشور بە ایران سفر کرد .بە گفتەی بخش فارسی « دویچەولە» صــدای آلــمــان ،اتحادیەی صنایع این کشور در نظر دارد سالیانە ١٠میلیارد یورو کاال و دیگراقالم صنعتی بە ایران صادر کند. افـــزون بــر ایـــن ،کمپانیها و شرکتهای چینی ،ژاپنی ،ایتالیایی و حتی آمریکایی نیزابراز تمایل ک ــردەان ــد در بــخ ـشهــای مختلف اقتصادی سرمایەگذاری کنند و در بازسازی زیر ساختهای اقتصادی ایران مشارکت داشتە باشند .البتە ناگفتە نماند پس از لغو تحریمها
و از سوی دیگر بە سیاستهای کالن اقتصادی رژیم برمیگردد کە درواقــع عامل اصلی این ناپویایی اقتصادی در بیش از سە دهەی گذشتە است .بطور مثال میتوان بــە شــرایــط اقــتــصــادی در دوران جنگ ٨سالە اشارە کرد کە بر اثر همین جنگ افروزی رژیم هزاران میلیارد دالر خــســارت بــر مــردم ایــران تحمیل گــردیــد؛ یا میتوان بــە وضعیت دوران بــە اصطالح بــازســازی اش ــارە کــرد کــە از آن زم ــان تاکنون بخشهای بسیار عظیمی از اقتصاد ،بخصوص در بخش نفت و گــاز ،تحت سلطەی سپاه پاسداران درآمدەاست؛ سد
تــومــانــی) ،اعــطــای امــتــیــازات بی حـــد و حــصــر بـــە «آقــــازادەهــــا و نــورچــشــم ـیهــای» نــزدیــک بە دستگاه قــدرت ،اقتصاد رانتی در همەی بخشها ،خصوصا صنعت نفت و گاز ،سهم کالن بنیادها و نهادهای فــرا قانونی و بــدور از نظارت دستگاە اجرایی از ثروت و ســامــان کــشــور ،همانند بنیاد مستضعفان ،بنیاد شهید و بنیاد آســتــان قــدس رضــوی کــە میزان ثروت و داراییهایشان بە غیر از سرحلقەی قدرت! برهمگان پوشیدە است؛ از جملە موانع بسیار جدی در رشد و شکوفایی اقتصاد ایران هستند.
عالوە بر این میتوان بە نقش مخرب سپاەپاسداران در اقتصاد ایران و بویژە در حوزەی نفت و گــاز اش ــارە کــرد .طــی ســە دهــەی اخیر و خصوصا پــس از پایان جنگ ٨سالەی رژیم با عراق ،سپاە پــاســداران بە بزرگترین بنگاه و غول اقتصادی تبدیل گشتە و بدون بازگشت بە دولت و لزوم پاسخگو بــودن بە آن ،رأســا در عرصەی اقتصادی کشور جــوالن میدهد. در چند ســال اخــیــر و در غیاب شرکتهای خارجی تمامی امتیازات مربوط بە کشف و استخراج نفت و گاز در خلیج فارس و سایر مناطق نفت خیز جــنــوب کــشــور را در دست داشتە است .بی دلیل نیست سپاه پاسداران و کلیەی نهادهای اقتصادی خارج از کنترل و نظارت دولــت ،در جریان رونــد مذاکرات هستەای ،هر از گاهی ناخرسندی خود را بروز دادە و بطور ضمنی و در مواردی آشکارا بە مخالفت با آن برخاستەاند. در خاتمە باید متذکر گشت، بەرغم تمامی موانع و معضالتی کە بدانها اشارە رفت ،لغو تحریمهای اقتصادی در امر رونق اقتصادی و تــقــلــیــل پــیــامــدهــای تــحــری ـمهــا، هــمــچــون کــاهــش نـــرخ بــیــکــاری، مهار رکــود اقتصادی و افزایش تولیدات کارگاهها و کارخانەها، رشــد تــجــارت داخــلــی و خارجی، تسهیل در واردات و ص ــادرات کــاال و مایحتاج عــمــومــی...مــؤثــر خواهد بود .کارگران ،زحمتکشان و اقــشــار متوسط جامعە نشان دادەاند ،هرگاە وضعیت اقتصادی رو بە بهبودی و شکوفایی نهد، هروقت فرودستان جامعە کمتر دغدغەی معیشتی داشتە و برای امرار معاش در تنگنا قرار نگیرند، هراس از اخراج و بیکارشدن و در نتیجە نداری و گرسنگی فرزندان و دیگر مشکالت روزمرە را نداشتە باشند؛ بــدون تــردیــد بــە مقوالتی چــون آزادیهـــای اجتماعی وحق برخورداری از سایر نعمات زندگی خواهند پرداخت.
شرایط پناهندگان کمپهای استرالیا در دو جزیره مانوس و نارو بهروز بوچانی «شــکــنــجــه ،تــوهــیــن ،تحقیر، تــجــاوز» تنها کلماتی هستند که شرایط پناهندگان کمپهای استرالیا در دو جزیره مانوس و نارو در دل اقیانوس آرام را توصیف میکنند. حزب کارگر استرالیا درســت یک ماه قبل از انتخابات اگوست ،٢٠١٣ قــانــونــی را تــصــویــب ک ــرد کــه بر اساس آن تمام پناهندگانی که از تاریخ ١٩جــوالی ٢٠١٣به بعد با قایق خودشان را به خاک استرالیا برسانند به جزایر مانوس در شمال کشور گینه استوایی و نــارو در اقیانوس آرام تبعید می شوند .این قانون بی رحمانه بالفاصله توسط حزب برنده انتخابات یعنی حزب لیبرال اجــرا شد و بیش از ١٤٩٩ نفر که بیش از ٥٠درصــد آنها ایرانی بودند در جزیره مانوس و هــزار نفر در جزیره نــارو زندانی شدند ،در جزیره مانوس نزدیک به ٥٠نفر از آنها پناهندگان کرد فیلی هستند .شرایط بیرحمانه حاکم در کمپهای این دو جزیره با هدف
تحت فشار قــرار دادن پناهندهها بــرای بازگشت به کشورهایشان سیاست اصلی استرالیا در طی دو ســالــی کــه از تصویب قانون ١٩جــوالی م ـیگــذرد ،بــوده است. شرایط بهداشتی بسیار بد ،کمبود شدید امکانات دارویی و مراقبتی، شکنجههای روح ــی و ترساندن پناهندەها از آیــنــدەای نامعلوم، اتفاقات بزرگی را در این کمپ ها رقم زد. در فوریه ٢٠١٣درســت شش مـــاه پــس از قــانــون ١٩جـــوالی، شورشی بــزرگ در کمپ مانوس رخ داد کــه بــا دســیــســه وزارت مهاجرت استرالیا دەها نفر از مردم بومی جزیره با چوب و شمشیر و لوله و تفنگ به کمپ حمله بردند و بیش از ١٧٠نفر را لت و پار کردند که در این میان پناهنده کرد رضــا بــراتــی جــانــش را از دست داد .شورش فوریه بازتابی جهانی در رســانــەهــا پــیــدا کــرد و باعث شد تا سازمانهای معتبر جهانی توجهشان به این جزیره و اتفافات غیرانسانی داخــل آن جلب شود. چند ماه بعد کمیته تحقیق سنای
استرالیا در گزارشی دولت استرالیا را مقصر شناخت و شرکت امنیتی جی فور اس را که مسئولیت حفظ امنیت کمپ را بــر عــهــده داشــت به کم کــاری متهم کــرد .سازمان جهانی عفو بینالملل در گزارشی تــکــاندهــنــده شــرایــط غیرانسانی حاکم بر کمپ مانوس را گزارش کرد و موارد نقض حقوق بشر از طرف دولت استرالیا را به تفصیل توضیح داد .با مراجعه به سایت ایــن نهاد معتبر مـیتــوان گــزارش کامل آن را مطالعه کرد .یو ان اچ سی آر ،دیگر سازمان جهانی است کــه تــاکــنــون دو بــار گــزارشهــای مفصلی را از کمپ مانوس و موارد نقض حقوق بشر در آن منتشر کردە و هم زمان فشارهای خود را به دولت استرالیا ادامه دادەاست. کنوانسیون منع شکنجه سازمان ملل هم طی گزارشی دولت استرالیا را به شکنجه سیستماتیک پناهندەها متهم کرده است .کمیسیون حقوق بشر استرالیا وسازمان حمایت از پناهندگان این کشور هر کدام در گــزارشــاتــی فشارها را بــر دولــت استرالیا برای تغییر در قانون بی
رحمانه ١٩جوالی ادامه داده اند. امــا تمام فشارهای بینالمللی بر روی دولت استرالیا به همراه دەها تظاهرات که در شهرهای مختلف این کشور شکل گرفتەاست ،هیچ
کدام تاکنون نتوانسته است دولت اســتــرالــیــا را بــه عــقــب نشینی از سیاست غیرانسانیاش وادار کند و این دولت همچنان اصرار دارد تا به سیاست اسکان پناهندەها در
این جزایر ادامەدهد. با مرگ یک پناهنده ایرانی به نام حمید خزایی در اکتبر ،٢٠١٤ کمپ مانوس باز هم به صدر اخبار رســانــه هــا راه پــیــدا ک ــرد .وجــود عفونت شدید ناشی از نیش یک پشه استوایی در پای این پناهنده ایرانی و عدم رسیدگی به وضعیت او باعث شد که باز هم یک مرگ دیــگــر در جــزیــره مــانــوس اتــفــاق بیافتد .در واقع مرگ این پناهنده جــــوان ســنــد مــحــکــم دی ــگ ــری بر شرایط وحشتناک بهداشتی کمپ بــود .اتفاقی که باعث شکلگیری تظاهراتی چند در استرالیا برای بسته شدن کمپ مانوس شد ،اما باز هم دولت محافظه کار استرالیا تسلیم فشارها نشد .در جزیره دیگر یعنی نارو که خانوادەهای پناهنده به همراه بچه های کوچک زندانی هستند ،گزارشهای تکان دهندەای توسط کمیته تحقیق سنای استرالیا مبنی بر مــوارد متعدد تجاوز به زنان و دختران و کودکان منتشر شد که باعث شکلگیری یک پرونده مهم در دادگاه عالی استرالیا شده
5
سیاسی
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
هدف استراتژیک و استراتژی مبارزە حسن شیخانی برگردان :دیاکو یکی از ویژگیهای یک سازمان م ــدرن آن اســت کــە دارای هدفی معلوم و مشخص باشد؛ بە دیگر سخن ،بداند در پی چیست و در راستای چە هدفی مبارزە میکند. قبل از تأسیس حزب دمکرات، جــنــب ـشهــای کــردســتــان از ســوی روحــانــیــون ،شــیــوخ و یــا اربــابــان رهــبــری م ـیشــد و ای ــن خیزشها دارای ساختاری سازمانیافتە و اهــدافــی مشخص و تعریف شدە نــبــودنــد .ایــن مرحلە از جنبش بە مقطع قبل از مدرنیسم جنبشهای کــردســتــان مــعــروف اســــت .حــزب دمکرات کردستان نقطە عطف مهمی بــود در جنبش مــردم کردستان و فرم و ماهیت مدرنی بدان بخشید. حزب دمکرات پس از تأسیس، خــودمــخــتــاری را بــە عــنــوان هدف استراتژیک برمیگزیند و آن را در شکل جمهوری کردستان پایەریزی مـیکــنــد .چگونگی بــحــث پــیــرامــون ایــــن ج ــم ــه ــوری در روزنــــامــــەی «کوردستان» آندورە ،این پرسش را برای برخی از پژوهشگران مطرح کــردە کە آیا آرمــان و هدف حزب در آن مقطع ،فراتر از خودمختاری نبودەاست؟ استدالل سؤال برانگیز این دستە از محققان این است کە آیا اصوأل تشکیل جمهوری کردستان در چــارچــوب کــشــوری کــە دارای نظام سلطنتی اســت ،شدنی است؟ مقصود این نوشتار تحقیق در مورد ایــن پرسش بحث برانگیز نیست، بلکە تأکید بر این واقعیت است کە در دوران جمهوری کردستان ،هر چند هدف غایی حزب ،خودمختاری
بــود ،ولــی بە دلیل آنکە ایــن هدف بە شیوەی حقوقی و سیاسی دقیقأ تعریف نشدەبود ،سوأل و احتمال فــوق مطرح و از آن برداشتهای متفاوت میشود. در آغاز دهەی ٥٠خورشیدی باردگرساختار حزب از سوی دکتر قاسملو پــایــەریــزی و استراتژی وآرم ــان آن بطور حقوقی تعریف میگردد ،بگونەای کە هیچ مجالی بــرای تعریف و تفسیر متفاوت از آرمان نهایی حزب باقی نمیگذارد. پس از تغییر شعار استراتژیک حزب از خودمختاری بە فدرالیسم نیز ،شعار جدید چنان در برنامەی حـــزب بــە لــحــاظ حــقــوقــی تعریف میشود کە هیچ نوع تأویل و تفسیر گنگی را برنمیتابد .این امربیانگر نقطەی مثبت و ویژگی مدرن حزب دمکرات است کە نیک میداند چە میخواهد و بــە روشــنــی مطالبات خود را برای طرف مقابلش و همگان عیان ساختە است(.البتە صرف نظر از اینکە این اهداف تا چە حدی عملی میشوند و یا بستر مناسبی برای تحقق آن در ایران فراهم خواهد شد یا خیر). پرسشهایی کە در ایــن رابطە مطرح میشوند این است کە آیا حزب دمکرات بە موازات برخورداری از یک استراتژی مشخص ،دارای یک برنامەی روشن مبارزاتی جهت نیل بە این اهداف خود هست؟ آیا حزب دمــکــرات از یــک دورنــمــای هدفمند در روند مبارزات خود برخوردار بودەاست؟ یا این رویدادها وفضای سیاسی بودند کە بر حزب تحمیل گشتند وحــزب ناچار از تعامل با آنها شدەاست؟ آیا شرایط کنونی حزب تا حدودی حاصل این تحمیلها و الجرم ،تعاملها نیست؟ اگر حزب دمکرات در برنامەی مبارزاتی خود و انتخاب تاکتیکها در راستای نیل بە اهداف و آرمانهایش ،دوربینی
و آیــنــدەنــگــری هــدفمــنــدانــەتــری مـــیداشـــت ،آیـــا وضــعــیــت ح ــزب، متفاوت از شرایط کنونی نمیشد؟ هر چند انقالبی بــودن در ذات خ ــود،ارادەگ ــرای ــی اس ــت ،ولــی این بــدان معنا نیست کە فاکتور ارادە یا همان شرایط ذهنی ،تنها عامل اصــلــی و تعیینکنندەاست .تلفیق ارادە و شرایط عینی ،سنتزی بە
منظور آن است برای هر وضعیت و شرایطی برنامە و راهکار مناسب و منطقی پیدا کنیم .جدای از این ،در بسیاری از مواقع در جریان مبارزە فــرص ـتهــای غیر مــتــرقــبــەای پیش میآیند کە حزب انقالبی باید از آنها بە نحو احسن استفادە کند .حال سوأل اینجاست حزب دمکرات تا چە حد در این راستا گام برداشتەاست؟
گرفتە باشد ،عملی گردید؟ آیا در جریان دفاع مسلحانە در اندیشەی این بودند کە اگر در کوتاە مدت این روش نتیجە نداد و جمهوری اسالمی تحت فشار مقاومت مسلحانە بە پای میز مذاکرات نیامد و همچنان از قــبــول خــواس ـتهــای خــلــق کــرد سرباز زد؛ حــزب دمــکــرات چگونە با این تحوالت و شرایط ناخواستە
نــام برنامەی عمل و سناریوهای گوناگون را پیش رو میگذارد کە ح ــزب انــقــابــی بــرحــســب موقعیت و شــرایــط عینی ،در صــدد عملی ساختن یکی از آنهاست. بــدون تردید درسیاست و در پروسەی دشــوار مبارزاتی ،بسیار مــســائــل و رخـــدادهـــای پیشبینی نشدەای قدعلم میکنند .منظور این نیست وقایع و رویدادهای سیاسی خـــود را بــا چ ــارچ ــوب بــرنــامــە و راهکارهای ما تطبیق میدهند؛ بلکە
برای درک بهتر مطلب بجاست بە نمونەای اشــارە شــود .متعاقب انــقــاب خــل ـقهــای ایــــران در ســال ١٣٥٧خورشیدی ،جنگ گستردەای بر حزب دمکرات و خلق کرد تحمیل گردید؛ حزب بە مقاومت قهرمانانەای دســت زد و بــە دفــعــات جمهوری اسالمی را در تنگنا و در موضع دفاعی قــرار داد .حال باید پرسید آیا این دفاع مسلحانە در چارچوب یــک ای ــدەی هدفمند کــە بطور کلی دورنــمــای آن مــورد ارزیــابــی قرار
روب ــرو م ـیشــود؟ آیــا ایــن راهکار در چــارچــوب ایــــدەای همەجانبە عملی گردید و اگر روش مبارزەی مسلحانە مــحــدود گــردیــد ،راههــای دیگر مبارزە فعال خواهندشد؟ آیا این متد مبارزە با تجزیە و تحلیل دقیق تواناییها و امکانات حزب و جمهوری اسالمی بکار گرفتەشد؟ این ســؤاالت و چندین ســؤال دیگر از این دست بە عبارتی میتوانند با تعریف تاکنونی حزب از مبارزەی مسلحانە در تضاد باشند .بدلیل
آنکە اگــر شــیــوەی مــبــارزە تحمیل گردید و انتخاب آن از سوی حزب نبود ،بخصوص در ابتدای آن ،این شیوە از مــبــارزە ،نمیتوانست در چارچوبی هدفمند و از پیش تعیین شدە قرار گیرد .با این وصف این امــکــان وجـــود داشـــت در ادامـــەی مبارزەی مسلحانە ،دورنمایی برای پایان آن ترسیم کرد و در اندیشەی راهکارهای جایگزین بود. وظــــیــــفــــەی حــــــزب دمــــکــــرات آمــادەســازی خود بــرای استفادەی بهینە از فرصتهایی است کە در آیندە ظهور میکنند .این امر نیز تنها با برنامەریزی منسجم و انقالبی در پرتو استراتژی مشخص مبارزە، متبلور خواهد شــد .درنــبــود چنین استراتژیای ،تالشهایمان تنها در راســتــای حــفــظ مــوجــودیــت حــزب، محدود خواهند شد. در شــرایــط کــنــونــی بــر حــزب دمکرات کردستان واجــب اســت با قبول ریسک و شجاعت انقالبی ،در اندیشەی اعتالی مبارزە و افق پیش رو باشد و بدون هراس از شانتاژ و عملکردهای خصمانەی مخالفانش، راهکارهای جدید را مورد کنکاش قرار دادە ،تجربە نماید .بویژە آنکە کنگرەی ١٦حزب در راە است و میتواند مجالی باشد بــرای بحث و تــبــادل آرا و ســرانــجــام تدوین برنامەای جهت تداوم فعالتر پیکار پیش روی. كالم آخر اینکە الزمــەی تحقق هدف استراتژیک حــزب ،یا بدست آوردن حداقل خواستهایش ،تدوین استراتژی مبارزاتی مشخص است و در واقــع ایــن دو مکمل یکدیگر هستند.
دالیل حملهی ترکیه ب ه مراکز حزب کارگران کردستان
رحمان پیروتی برگردان :ریبوار شکست آتشبس سال ،2013حملهی مجدد ب ه مراکز حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و همزمان پیوستن ب ه جبههی جنگ ضد داعش ،حاکی از آغاز فصلی نو در سیاست داخلی و بینالمللی دولت ترکی ه اســت .ایــن سیاستورزی نو را میتوان ب ه چند عامل عمده ربط داد؟ نخست :تغییر نقشهی سیاسی و مدیریتی ترکی ه بر اساس نتایج آخرین انتخابات پارلمانی در آخرین انتخابات پارلمانی ،آراء حــزب عدالت و توسعهی اردوغـــان به دالی ــل مختلف و ب ـه ط ــرزی چشمگیر در سطح ترکی ه و باالخص در سطح کرستان ترکی ه کاهش پیداکرد و بیشتر آراء ای ــن مــنــاطــق بــه ح ــزب جامعهی دمــکــراتــیــک ،ه.د.پ ،تعلق گــرفــت .این شکست انتخاباتی ن ه تنها ب ه س ه دور ه حکومت تک حزبی حزب عدالت و توسع ه پایان داد ،بلک ه خیالهای اردوغان ،رئیس جمهور ترکیه ،بــرای تبدیل دمکراسی پــارلــمــانــی ب ـ ه سیستم ریــاســتــی را ب ه آیــنــدهای دور مــوکــول ک ــرد .از سوی دیــگــر بــرنــدهی اصــلــی ای ــن انــتــخــابــات، حزب جامع ه دمکراتیک (ه.د.پ) بود ک ه توانست آراء جبههی ناسیونالیستی کرد و برخی از چپهای اصالح طلب ترک را کسب کند .ه.د.پ با اتکا ب ه آراء مردم ب ه یک جریان مردمی عمده تبدیل شدهاست ک ه میتواند از جنبهی سیاسی ،قانونی و حتی مدیریتی و اداری ،حزب عدالت
و توسع ه را با چالشهای جدی روبرو کند .از همین رو حزب عدالت و توسع ه با ایجاد رعــب و وحشت و با تحمیل یک فضای امنیتی و جنگی ،میخواهد پایگاه اجتماعی و مردمی حزب جامع ه دمکراتیک را مــورد هدف قــرار دادە و تضعیف کند .از سوی دیگر این حزب با ایجاد فضایی امنیتی و رعبآور سعی دارد آراء اقشار ناراضی ترک را بار دیگر متوج ه و جذب خود کند. دلیل دوم شکست روند صلح میان پ.ک.ک و دولت ترکی ه است. ح زمانی استارت شکست روند صل زدەشـــد ک ـ ه دولـــت ترکی ه بــا تصویب قانونی در خصوص خلعسالح پ.ک.ک ک ه از سوی حزب جامعهی دمکراتیک تهی ه شده بود و عبدالل ه اوجالن و رهبری پ.ک.ک نیز با ان موافقت نمود ه بودند، مخالفت کرد .زمانی ک ه روند صلح از مرحلهی شعار ب ه مرحلهی عمل رسید، حکومت ترکیه با مشکل روبرو گردید، زیــرا مایل نبود رونــد صلح را از یک مسألهی امنیتی ب ه یک مسألهی سیاسی ــ حقوقی تغییر و ارتقاء دهد ک ه این امر برای طرفهای کرد قابل قبول نبود .حزب عدالت و توسع ه نیز میخواهد ب ه بهانهی قتل دو پلیس و بە آتــش کشیدن چند خودرو پلیس از سوی اعضای پ.ک.ک، خود را از مسئولیت شکست روند صلح مبرا سازد .هرچند ک ه این اقدام پ.ک.ک نیز جای تأمل و انتقاد دارد ،اما دلیل شکست روند صلح در ترکی ه نیست. دلیل دیگر به سناریوهای تشکیل حکومت در ترکی ه بــازمـیگــردد .حزب عــدالــت و توسعه اکثریت پارلمانی و مردمی را از دست دادهاست و نیاز ب ه ائتالف و سازش با احزاب دیگر دارد. ج.ه.پ و م.ه.پ کـه دو حــزب عمدهی
مجلس ترکی ه هستند ،مخالف روند صلح میباشند و ممکن است توقف این روند از شروط این احزاب برای تشکیل کابین ه جدید باشد .احتمال دارد ک ه حزب عدالت و توسع ه و اردوغـــان در فکر انحالل پارلمان و برگزاری مجدد انتخابات بودە و بر این بــاور باشند ک ه اگر سیاست تندی را در مورد پ.ک.ک اعمال نمودە و در جنگ علی ه داعــش نیز مشارکت
سیاست جدید دولت ترکی ه است .همزمان بــا آغــاز حمالت علی ه مــراکــز پ.ک.ک، ترکی ه سیاست خود را در قبال داعش تغییر داد و به ائتالف جنگ علی ه داعش پیوست .اما ب ه نظر میرسد تغییر روی ه در مقابل داعش ،امری ظاهری و بیشتر برای کسب امتیاز از دولتهای غربی علی ه پ.ک.ک باشد .بر اساس این رویکرد نو، ترکی ه ب ه آمریکا اجاز ه خواهد داد ک ه از
ب ـ ه کــردســتــان ع ــراق ب ــرای هدفگیری مواضع پ.ک.ک سکوت نمایند .ترکی ه با این طرح سعی دارد جریان کرد نزدیک ب ه پ.ک.ک در کردستان سوری ه یعنی پ.ی.د ک ه در طول یکسال گذشت ه در جنگ علی ه داعــش موفق و مؤثر بوده اس ــت و تــوانــســتـ ه اعــتــبــار ســیــاســی و نظامی بسیاری را ب ــرای خــود کسب نماید را تضعیف کند .ترکی ه از کسب
کنند ،رأی دهندگان بیشتری را جلب خواهندکرد. ع ــاو ه بــر عــوامــل داخــلــی ،عوامل خارجی و باالخص قدرتگیری جریان سیاسی و نظامی نــزدیــک بـ ه پ.ک.ک در کردستان سوریه ،از عوامل اصلی
پایگاەهای هوایی این کشور علیە مواضع داعش استفاده نماید .در مقابل آمریکا و ناتو نیز ب ه ترکیه کمک خواهندکرد تــا یــک منطقهی امــن را در کردستان سوریه تشکیل دهد و همچنین دولتهای غربی بایستی در مقابل حمالت ترکیه
اعتبار سیاسی و نظامی جریاناتی ک ه ب ه پ.ک.ک نزدیک هستند نگران است و تالش میکند ب ه بهانهی تهدیدات داعش، مانع قدرتگیری و استحکام پ.ی.د در کردستان سوریه بشود. دولــــت تــرکــی ـهبــا در پــیــش گرفتن
این سیاست جدید در سه جبه ه جنگ علی ه منافع کرد را آغاز کرد ه است .از سویی مراکز پ.ک.ک و مردم عادی در مرزهای اقلیم کردستان را هدف قرار دادهاســـت و از ســوی دیگر موجی از دستگیری فعالین مدنی و سیاسی در کردستان ترکی ه و گشودن پروندههایی علی ه نمایندگان کرد در ترکی ه را آغاز کــردهاســت .همچنین ترکی ه تــاش دارد از لحاظ سیاسی و نظامی بر کردستان سوری ه تسلط پیدا کند و از قدرتگیری بیشتر پ.ی.د جلوگیری نماید .هم ه این سیاستهای ترکی ه در راســتــای تقویت جایگاه ترکی ه در تحوالت احتمالی نظامی و سیاسی منطقه ،عملی نمودن خواب امپراطوری عثمانی جدید ،افزایش پایگا ه مردمی حزب عدالت و توسعه ،تحمیل سیستم تک حزبی و جلوگیری از حل مسالمتآمیز مسألهی کرد در کردستان ترکی ه است. در مقابل سیاستهای جدید ترکیه، حــزب کــارگــران کــردســتــان بایستی با هوشیاری رفــتــار کند .ایــن حــزب باید جلوی تالشهای داخلی علی ه روند صلح را بگیرد .آنچنان ک ه از دیدار داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه ،با برخی از فعالین سیاسی و اجتماعی کرد برمیآید ،آنها میخواهند میان میان نیروهای مبارز کرد در کوهها و فعالین کرد در شهرها اختالف و فاصل ه ایجاد کنند .همچنین در کوردستان سوری ه نیز ،جریانات نزدیک ب ه پ.ک.ک بایستی ب ه سیستم تک حزبی و بینش تک صدایی پایان دهند تا با اتحاد بیشتری در مقابل طرحهای ترکی ه بایستند.
4
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
مصاحبە
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
مصاحبهی «کوردستان» با رفیق قادر وریا ،عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان
آرش لرستانی برگردان :سارم «کوردستان» :حزب دمکرات کردستان از منظر ناسیونالیستی، مبارزه در راه کسب حق تعیین سرنوشت را آرمــان فعالیت 70 سالهی خود قرار دادهاســت .آیا بــدرازا کشیدهشدن این مبارزه، میتواند نشانگر نادرستی این آرمان باشد؟ قـــادر وریــــا :طـــوالنـــی شــدن مبارزه حزب دمکرات کردستان ،به هیچوجه به مفهوم نادرست بودن آرم ــان مــبــارزاتــی آن نیست .حق تعیین سرنوشت برای یک ملت ،آنهم یک ملت چند میلیونی که مردمان و سرزمینش میان چند کشور تقسیم شده ،حق مشروع و آرمان درست و مقدسی اســت .آرمــان و حقوقی که حزب دمکرات کردستان برای ملت خویش طلب کرده و در راه آن مبارزه میکند ،نه تنها با مصوبات جهانی مغایرتی نـــدارد ،بلکه حق بی چون و چرای هر ملتی بشمار مـــیرود .نـه مسألهی نامشروعی در آن نهفته است و نه افراطی در آن وجود دارد .لذا ،این درستی یا نادرستی آرمان مبارزه نیست کە باعث طوالنیشدن آن شدەاست، بلکە حــاکــم بـــودن دیــکــتــاتــوری و حکومتهای مستبد و سرکوبگر در ایــران از سویی و شرایط دشوار
ادامـ ـهی محرومیت و نقض ح ــق ــوق مــلــت کــــرد از ســوی رژی ـمهــای حاکم بــر ای ــران از سویی و حمایت مردم کردستان از آرمانها و سیاستهای این حــزب و مــبــارزهی آن از سوی دیگر موجب گشتهاند ک ه حزب دمکرات کردستان ب ه راه خود ادامــــهداده و هــمــواره زمینهی مــنــاســب تــــداوم راه خـــود را فراروی خود مشاهده کند. مبارزەی این حزب و ملت کرد در کردستان ایران از سوی دیگر است که موجب گردیده این مبارزه در کوتاه مــدت به نتیجه نرسیده و کماکان ادام ـه داشتهباشد .اگــر به مبارزهی دیگر طبقات و اقشار مردم ایران که حتی آرمانهای به مراتب کوچکتر از آرمان حزب دمکرات را دنبال میکردند توجه کنیم ،مشاهده میکنیم که آنها نیز بسیار طوالنی
بوده و کمتر به هدف رسیدهاند. «کــوردســتــان» :بــە اعتقاد شما مهمترین دالئلی ک ه موجب گشتهاند حزب دمکرات علیرغم تــداوم مبارزه به مــدت 7دهه، کماکان به راه خود ادامه دهد چە میتواند باشد؟ قادر وریا :به اعتقاد من دالئل این امر عبارتند از: نخست :پی بردن به محرومیت ملت کرد از ابتداییترین حقوق خود و اعتقاد به این واقعیت که شایسته است این خلق نیز نظیر دیگر خلقها از حــق تعیین ســرنــوشــت خویش برخوردار باشد. دوم :پایبند بــودن بـه رسالت و وظیفهای تاریخی که این حزب از همان ابــتــدای تأسیس خــود بر عهدهاش بوده و آن نیز عبارتست از رها ساختن این خلق از محرومیت و زیردستی. ســوم :وفــــاداری ب ـه قربانیان کثیری که نسلهای پیشینمان در این حزب و نیز مردم کردستان در چارچوب مبارزهی این حزب و در راە آرمانهای آن فداکردەاند ،دست کشیدن از مبارزە و عدم پایداری این حزب در راه خود ،بدون آنکه آرمانهایش تحقق یافتهباشند ،به مفهوم عدم وفاداری به این قربانیان و به هــدر دادن هزینهی فراوانی است که حزب دمکرات و خلق کرد متحمل شدهاند. چهارم :ادامـــهی محرومیت و نقض حــقــوق ملت کــرد از سوی رژیمهای حاکم بر ایران از سویی و حــمــایــت مــــردم ک ــردس ــت ــان از آرمانها و سیاستهای این حزب و مبارزهی آن از سوی دیگر موجب گشتهاند که حزب دمکرات کردستان به راه خــود ادامــــهداده و همواره زمینهی مناسب تداوم راه خود را فراروی خود مشاهده کند. «کوردستان» :وجه اشتراک و تمایز پیشمرگان در سه مرحلهی مختلف (جمهوری کردستان ،دفاع مسلحانه در قبال یورش نیروهای جمهوری اسالمی به کردستان و پیشمرگان در دوران حاضر) کدامها هستند؟ قادر وریــا :دفــاع مسلحانه از خلق کرد در قبال حملهی دشمنان ای ــن خــلــق و حــفــظ دســتــاوردهــای مبارزاتی مردم کردستان ،از جمله نقاط مشترک نیروی پیشمرگ در هر کدام از این دورانها میباشد. وجـــە مــشــتــرک دیــگــر نــیــروی پیشمرگ در هر کدام از دورانهای ذکــر شــده ایــن اســت کـه پیشمرگ تنها یک نیروی مسلح نبوده ،بلکه انسان معتقد و با ایمانی بوده که
نه برای جاه و مقام ،بلکه بمنظور پیشبرد مبارزهی آزادیخواهانهی مـــلـــت خـــــود تـــــاش و مـــبـــارزه کردهاست .همچنین پیشمرگ دارای مجموعه ویــژگـیهــایــی بــودهاســت که موجب گشتهاند در میان ملت خود از احترام و محبوبیت خاصی برخوردار باشد .تحمل خستگیها و مرارتهای بسیار ،از خود گذشتگی و مردم دوستی و فداکاری و احترام به مردم و دارا بودن خصائل واال و برخورد و رفتار پسندیده از جمله ویژگیهایی هستند که پیشمرگان در کلیهی مراحل و دورانها از آنها برخوردار بودهاند. اما اگر بخواهم از وجه تمایزات سخن بگویم ،باید پیش از هر چیز بـه تأثیرات مــراحــل و دورانهـــای یاد شده بر نیروهای پیشمرگ از لحاظ ساختار ،نوع تفکر و نگرش و آمادگی جهت شرکت در شیوههای گــونــاگــون مـــبـــارزه ،اشــــاره کنم. همچنین از نظر انتظاراتشان از حزب و جنبش و سطح و میزان فداکاری آنان برای جنبش ملی و حزب .به عنوان نمونه نیروی پیشمرگ در دوران جمهوری کردستان ،نیرویی کامال مردانه بود و در این دوران اثــری از زنــان پیشمرگ نمیبینیم. ساختار نیروی پیشمرگ را عمدتا مردم روستایی تشکیل میدادند و کمتر بصورت فردی ،بلکه بیشتر به عنوان بخشی از یک عشیره و تحت فرمان رؤســای عشایر و اربابان روستای خود به صف پیشمرگان پیوستهبودند .شمار بسیار کمی از آنها باسواد بودند و سطح سواد
آنها نیز نــازل بــود .اما پیشمرگان پــس از انــقــاب خلقهای ای ــران هم از روســتــایــیــان و هــم از مــردم شهرها بودند .زنــان بتدریج وارد صوف پیشمرگان میشوند .سطح ســواد و شمار بــاســوادان نیروی پیشمرگ تحول چشمگیری بە خود میبیند .عرصەی فعالیت پیشمرگ نیز بسیار گستردەتر شــدە و از شمالیترین منطقەی کردستان ایران تا جنوبیترین مناطق یعنی هر چهار اســتــان کردستان ای ــران را شامل مـیگــردد .نــوع اسلحە و تجهیزات ب ــا دوران جــمــهــوری کــردســتــان تفاوت دارد .تفاوت دیگری کە میان نسل امــروز پیشمرگان ونسلهای گذشتە احساس میکنم ،اینستکە نسل دهەی ٦٠و ٧٠خورشیدی پر استقامتتر و مقاومتر از نسل فعلی بودند .با وجود آنکە بیشتر از نسل حاضر در حــال جنگ و درگیری بودند ،بیشتر با خطر مواجە بودند و شرایط پیشمرگی سختتر بود، امــا بندرت صفوف پیشمرگان را ترک میکردند و بیشتر در سنگر و صفوف پیشمرگ باقی می ماندند.
«کــوردســتــان» :در شرایط فعلی حزب دمکرات کردستان خود را یک حزب انقالبی می داند یا رفرمیست؟ قـــادروریـــا :حــــزب دم ــک ــرات کردستان هم دارای اهداف انقالبی اســـت و هــم در اکــثــر مــراحــل و دورانهـــــــای حــیــات و م ــب ــارزەی انقالبی خود ،شیوەهای انقالبیای را برای مبارزە و فعالیت خود در پیش گرفتەاست .آرمانها و اهدافی کــە ایــن حــزب در راه تحقق آنها مبارزە کردەاست ،بسیار بزرگتر از آن بودند کە در چارچوب هر دو رژیم پادشاهی و جمهوریاسالمی قابل تحقق باشند .در صورت تحقق این آرمانها نیز تحوالت اساسی در حیات سیاسی مردم کردستان ایجاد خواهد شد .بە همین دلیل میتوانیم آنــهــا را اهـــداف انــقــابــی توصیف نماییم .دیگر شیوەهای مبارزەی ای ــن ح ــزب نــیــز انــقــابــی بــودەانــد. ایستادگی علیە دو رژیم پادشاهی و جمهوری اســامــی و تــاش در راستای سرنگونی رژیمهای مرکزی بــا توسل بــە مــبــارزەی مسلحانە، تقابل با یورش و حمالت نیروهای سرکوبگر رژیمهای حاکم بر ایران، عملکردی انقالبی بشمار میآیند کە البتە انتخاب چنین شیوەهایی از م ــب ــارزە و مــقــاومــت ،بــر ایــن حــزب تحمیل شــدەانــد ،وگرنە این حزب هرگاە مجال بهرەجستن از شیوەهای مسالمتآمیز را داشتە، از آن اســتــقــبــال کـــردەاســـت .امــا انقالبی بودن حزب دمکرات هیچگاه
موجب مخالف این حزب با توسل مردم بە مطرح ساختن خواستهای رفــــرم طــلــبــانــە و بــهــرەگــیــری از شیوەهای مسالمتآمیز مبارزە و فعالیت نــبــودەاســت .هــر حرکت و جنبش رفرمطلبانەای کە در ایران و کردستان ایران سر برآوردەباشد، حــزب دمــکــرات کردستان بە جای م ــردود شــمــردن و ضدیت بــا آن، کوشیدەاست هم از آن انتقاد نماید و هم مــردم را بە شرکت در آن و پیشبرد و رادیکالیزە کــردن آن تشویق و ترغیب کند. «کوردستان» :حزب دمکرات کردستان سیاستها و مناسبات خود را در دو عرصەی ایرانی و کردستانی(در برابر دیگر بخشهای کردستان) چگونە تدوین و پیادە می نماید؟ قـــادر وریـــا :حـــزب دمــکــرات کردستان از دیــربــاز دو سیاست را بــطــور مـــوازی بــە پــیـشبــردە و کوشیدەاست در حد لــزوم بە هر دوی آنها اهمیت بدهد و هیچ کدام از آنها را بە خاطر دیگری کنار
ننهد .از سویی خود را یک حزب کردستانی و مبارزەی ملی مردم کردستان ایــران را بعنوان بخشی از جنبش ملی کــرد بــرای رهایی از زیــردســتــی تعریف کــردەاســت. بە همین دلیل هیچگاە از سیاست حمایت از مــبــارزەی ملی کــرد در دیگر بخشهای کردستان و روابط دوستانە با نیروهای سیاسی آنها غافل نــبــودەاســت .از ســوی دیگر بدلیل آنــکــە مخاطب خواستهای این حزب و مردم کردستان ایران، دولت مرکزی ایران بودە و شعار استراتژیک این حزب کشورایران را در بر گرفتە ،کوشیدە است با نیروهای آزادیخواە ایران و خلقهای ایران در مبارزە علیە دیکتاتوری و استبداد ،همبستگی نماید.
در راە دمکراسی و حق تعیین سرنوشت ،چە نقش و وظیفەای برای خود و چە نقش و وظیفەای بــرای جامعەی کردستان قائل است؟ قـــادر وریــــا :وظ ــی ــف ــەی یک حـــزب ســیــاســی پــیــشــرو ،رهــبــری مــبــارزەی مــردم از لحاظ سیاسی و سازماندهی مــبــارزە و فعالیت آنان تا تحقق خواستهای این مردم اســـت .ح ــزب دمــکــرات کــردســتــان علیرغم آنکە در طول حیات خود با کمبودها و ضعفهای گوناگون و انتقادات جدی مواجە بودەاست، امــا از انــجــام وظــائــف خــود غفلت ن ــورزی ــدەاس ــت .تحلیل و تفسیر واق ـعبــیــنــانــەی خــواســتــهــای مــردم کــردســتــان و فــرمــولــە کـــردن ایــن
«کــوردســتــان» :با توجە بە اینکە در کردستان پیروان ادیان و مذاهب گوناگون وجود دارند، حــزب دمــکــرات کردستان از چە متدی برای اتحاد و وحدت صفوف ملت کرد سود میجوید؟ قـــادر وریـــا :حـــزب دمــکــرات کردستان از بــدو تأسیس ،حزب همەی مردم کرد بودەاست .فرزندان این ملت از هر قشر و طبقە با هر دیــن و مذهبی کــە بــودە و بــا هر دیالکت و گویشی کە سخن گفتە باشند ،مشروط بر آنکە آمادە بودە باشند کە در صفوف این حزب برای رهایی ملت خویش از محرومیت و فرودستی مــبــارزە کنند ،حزب دمــکــرات کردستان بــا خوشوقتی بروی آنان آغوش گشودەاست .در
حــــزب دمـ ــکـ ــرات کــردســتــان
واقع همەی ادیان و مذاهب از سوی حزب دمکرات محترم شمردەشدەاند و حزب دمکرات کردستان از بی حرمتی بە هرکدام از آنها جلوگیری کردەاست .بین پیروان هر دین و مذهبی تمایزی اعمال نشدەاست ،بە یکی از آنها بیش از دیگری اهمیت دادە نــشــدەاســت و یــا پــیــروی از هر مذهبی و برعکس آن ،نداشتن اعــتــقــادات مــذهــبــی ،مــوجــب کسب امتیاز و برتری نگشتەاست. بــطــور خــاصــە حــزب دمــکــرات کردستان معتقد است کە تمایزات مذهبی یا گوناگونی دیالکت یکی از واقعیات و ویژگیهای جامعەی کردستان است و نباید اجازە دادە شــود کە هیچ تشکلی در راستای مــحــو و نــــابــــودی آنـــهـــای دیــگــر تالش نماید .همەی آنها نیز برغم تمایزاتشان باید حول آرمانها و خواستهای ملی و کلی ،متحد و یکپارچە باشند. «کوردستان» :حزب دمکرات کــردســتــان بــعــنــوان یــک حــزب سیاسی مجرب ،در روند مبارزە
معتقد است کە تمایزات مذهبی یــا گوناگونی دیــالــکــت یکی از واقعیات و ویژگیهای جامعەی کردستان است و نباید اجازە دادە شود کە هیچ تشکلی در راستای محو و نابودی آنهای دیگر تالش نماید .همەی آنها نیز برغم تمایزاتشان باید حول آرمانها و خواستهای ملی و کلی ،متحد و یکپارچە باشند. خواستها در برنامەی خود ،در پیش گرفتن سیاستها و مواضع درست در مقاطع و مراحل مختلف ،دریغ نورزیدن از فداکاری و قربانی دادن و پیگیری در تــاش و مبارزە بە مدت ٧٠سال ،فعالیت سیاسی در راستای ایجاد وحدت و یکپارچگی در جامعەی کردستان در مقابل حاکمیت مرکزی ،کسب اعتماد و حمایت مــردم کردستان ،آن نقش و وظیفەای است کە حزب دمکرات کردستان بە انجام رساندەاست. بدیهی است نقش و وظیفەای کە متوجە مردم میگردد ،عبارتست از تالش و کوشش در راستای تحقق آرمــانــهــایــی کــە هفتاد ســال است حزب دمکرات کردستان و فرزندان م ــردم کــردســتــان در صــفــوف این حــزب در راە آن مبارزە میکنند. وظیفەی مردم بهرەگیری بهینە از فرصتهایی است کە بــرای مطرح ساختن خواستهای خویش برایشان فراهم میگردد .نباید تصور کنند کە مبارزە ،تنها وظیفەی حزب دمکرات و اعضای آن است و آنها نیز باید از دور نظارەگر رویدادها باشند، برعکس آنــهــا ،خــود باید هستەی مبارزە و مقاومت باشند .همزمان باید حامی و ناظر بــە مــبــارزە و ســیــاسـتهــای ای ــن ح ــزب کــە آنــرا نمایندە و رهبر خواستهای خود میدانند ،باشند؛ با تمام توان و از هر لحاظ از سیاستهای آن حمایت کنند ،با مبارزین آن همکاری کنند و در صـــورت لـــزوم پیشنهادات خــود را بــە آن ارائـــە دهــنــد و از آن انتقاد نمایند و کــاری کنند کە حزب دمکرات کردستان آن ابزار کارگری باشد کە میتواند مبارزەی آنان در راە دمکراسی و حق تعیین سرنوشت را بە سر منزل مقصود برساند.
3
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
سیاسی
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
حزب دمکرات و حاکمیت سیاسی رضا محمد امینی حزب دمکرات در دو مرحلەی تــاریــخــی م ــج ــزا ،در بــخــشــی از کردستان ایران ،قدرت و حاکمیت اجرایی را در دست داشتە است. مــرحــلــەی نــخــســت بـــە تــأســیــس جمهوری کردستان در سال ١٣٢٤ و مرحلەی دوم بە پس از انقالب خــلـقهــای ایـــران در ســال ١٣٥٧ برمیگردد. مرحلەی نخست ایــن مرحلە از حاکمیت ،در قالب جمهوری کردستان تکوین یافت و کمتر از یکسال بە حیات خود ادامە داد و متأسفانە بدنبال حملەی گــســتــردەی ســپــاه دولــت مرکزی بە جمهوری آذربایجان و فروپاشی آن ،جمهوری کردستان نیز برغم پافشاری پیشوا قاضی محمد و یارانش مبنی بر دفاع و مقابلە با لشکریان ایران ،بە دالیل گوناگون ناچار از تسلیم شد. البتە تا کنون کتب و مقاالت بــســیــاری دربـــــــارەی جــمــهــوری کردستان نگاشتە شدە و بی تردید در آیندە نیز محققان و پژوهشگران زی ــادی از جــوانــب مختلف ،نقاط ضعف و قوت آن را مورد بحث و بررسی قرار خواهند داد .آنچە در این خصوص از اهمیت برخوردار است و بە این نوشتار بر میگردد، این است کە جمهوری کردستان کە در واقع توسط حزب دمکرات، بمثابەی تنها حزب کردستان ایران و تنها حزب حاکم تشکیل یافت، چــگــونــە حاکمیت خ ــود را بکار بست و چقدر در ادارەی امــور منطقە و انجام وظایف مربوطە مــوفــق بـــود؟ بــە اعــتــقــاد اکثریت قریب بە اتفاق محققان کرد و غیر کرد و بیطرف ،حزب دمکرات و جمهوری کردستان ،در این مدت کوتاه و با آنکە هموارە از سوی دولت مرکزی تهدید میشد و عمال درگیر جنگ بود ،توانستند بطور شــایــســتــەای امـــور مــنــاطــق تحت کنترل خود را ادارە کنند. تــأســیــس حــکــومــت در شکل جــمــهــوری و تشکیل کــابــیــنــە و مـٶســســات اداری جهت ادارەی امور ،تشکیل سپاه ملی تحت نام «پیشمرگ» ،ایجاد روابط حسنە با جمهوری آذربایجان و گسترش آن در همەی عرصەها ،اهتمام بە امور فرهنگی و انتشارات و رادیو و چاپ و نشر کتابهای درسی و روزنــامــە و مجالت و تحصیل ک ــودک ــان ،تــأســیــس اتــحــادیـەهــای ویـــــژەی بـــانـــوان و جـــوانـــان و فعالیتهای بسیار دیگری از این دست ،بیانگر آن است کە حاکمیت نوپا جمهوری کردستان برغم عمر کوتاه و بە تبع آن کمبودهایش، بسان اولین حاکمیت کردها در ایــن بخش از کــردســتــان ،موفق عمل ک ــردە اس ــت .بــی گــمــان اگر جمهوری آذربایجان اینچنین ازهم فرونمیپاشید و س ــران عشایر کــرد نیز از جمهوری کردستان روی برنمیگرداندند و روحیەی مردم درهم نمیشکست ،حاکمیت کردها بدینگونە خاتمە نمییافت. بــا ایـــن حـــال بــە بـــاور بسیاری از پــژوهــشــگــران ،حــزب دمــکــرات میتوانست از خود و از جمهوری نوپایش دفــاع کند و اجــازە ندهد چنین سهل و آســان فروبپاشد،
بــویــژە آنکە بــارزانـیهــا بمثابەی یک نیروی منظم و با تجربە در جنگ ،حاضر بودند تا پای جان از جمهوری کردستان دفاع نمایند. در واقع حاکمیت در جمهوری کردستان در دستان حزب دمکرات بــود کــە خــود بــر روی پایەهای «جمعیت تجدید حیات کــرد» یا همان «ژکاف» تأسیس یافتە بود؛ لــذا مـیتــوان گفت با آنکە تقریبأ شش ماه پس از شکلگیری حزب، جمهوری کردستان را اعالم کرد، مردم این حزب را میشناختند ،بە آن باور داشتند و نیک میدانستند سرنوشت و آیــنــدەی خــود را بە دستان چە کسانی میسپارند .بە همین خاطر میتوان اذعان داشت حــزب دمکرات از بطن تودەهای مردم کردستان سربرآوردە ،حزبی است خلقی و رهبر آن نیز محبوب تــودەهــاســت .مــردم مناطق آزاد
جمهوری را بە تاریخ سپردند .با این حال بزرگترین افتخار حزب دمکرات طی ٧٠ســال گذشتە بە عنوان باسابقەترین حزب هر چهار بخش کردستان ،جمهوری نوپای کــردســتــان و رهبر عــالـیقــدر آن است. مرحلەی دوم حاکمیت حزب دمکرات این مرحلە بە ٣٢سال پس از سقوط جمهوری کردستان و پس از انقالب خلقهای ایران و سرنگونی خاندان پهلوی و روی کارآمدن جــمــهــوری اســامــی بــرم ـیگــردد. چند ماه قبل از پیروزی انقالب، تشکیالت مخفی و اعضای حزب فعالیت خود را دوچندان کردە و در این راستا «کمیتەی زاگرس» را در کــردســتــان ایـــران تشکیل دادنــد و توانستند پس از جنبش مسلحانەی سالهای ٤٧ــــ ،٤٦بار
حد و انــدازەهــای خــود در میدان سیاست کردستان بە ایفای نقش پرداختند .در ایــن میان نباید از مرحوم «شیخ عزالدین حسینی» یــادی نکرد .ایشان مدتی رئیس هــیــأت نــمــایــنــدگــی خــلــق کـــرد در جریان مذاکرات صلح با نمایندگان جمهوری اسالمی بودند و بەعنوان یک شخصیت روحانی نقش ویژە و تأثیر گذاری در میان مردم ،قبل و پس از پیروزی انقالب داشتند. علیرغم شــعــلــەورشــدن آتش جنگ در شهرهای سنندج و نقدە و یورش گستردەی رژیم در جریان جنگ سەماهە ،کە خسارات جانی و مالی بسیاری بر مردم بیگناە کردستان تحمیل کــرد و بدنبال مــقــاومــت بینظیر پیشمرگان و شکست مفتضحانەی جمهوری اسالمی در ٢٦آبــان مــاە ،١٣٥٨ رهبر وقت رژیم ،خمینی باالجبار
آرا معلوم گردید حزب دمکرات، بدون ائتالف با دیگر گروهها قادر گشتە بیشترین آرای اخذ شدە در تمامی حوزەهای انتخاباتی ،بەجز شهر مریوان را کە بە دور دوم کشیدە شد ،کسب نماید .هر چند متعاقب انتخابات با یــورش تمام عــیــار نــیــروهــای رژی ــم بــار دیگر آتش جنگ شعلەور شد ،لیکن این انتخابات از آن جهت حائز اهمیت بود کە پایگاە حزب دمکرات در میان تودەهای مردم کردستان را بر همگان آشکار ساخت. برغم حمالت بیامان نیروهای سرکوبگر رژیـــم و محاصرەی اقتصادی شدید کردستان ،حزب دمــــکــــرات طـــی مــــدت حــاکــمــیــت خ ــود بــر شــهــرهــا و روســتــاهــای کردستان توانست کارهای بزرگ و ارزشمندی بە انجام برساند. از جــمــلــە :نــیــروی پــیــشــمــرگ را
تأسیس حکومت در شکل جمهوری و تشکیل کابینە و مٶسسات اداری جهت ادارەی امور ،تشکیل سپاه ملی تحت نام «پیشمرگ» ،ایجاد روابط حسنە با جمهوری آذربایجان و گسترش آن در همەی عرصەها ،اهتمام بە امور فرهنگی و انتشارات و رادیو و چاپ و نشر کتابهای درسی و روزنامە و مجالت و تحصیل کودکان ،تأسیس اتحادیەهای ویژەی بانوان و جوانان و فعالیتهای بسیار دیگری از این دست ،بیانگر آن است کە حاکمیت نوپا جمهوری کردستان برغم عمر کوتاه و بە تبع آن کمبودهایش ،بسان اولین حاکمیت کردها در این بخش از کردستان، موفق عمل کردە است شدەی کردستان تحت حاکمیت این جمهوری و زیر پرچم کردستان، رایحەی آزادی را استشمام کردند و طعم استقالل و آزاد زیستن را چشیدند .پس از سقوط جمهوری و بە شهادت رسیدن قاضی محمد و رفقایش ،تــا چند ســال شــادی و خندە از لبان مــردم رخــت بر بستە بود ،بااالخص مردم مهاباد همچنان سوگوار بودند .بنابراین تردیدی نیست کە طی مدت حیات جمهوری ،صرف نظر از ضعفها و کمبودهایش در ادارەی امور، حاکمیتی تماما خلقی و مشروع را در دست داشت .شاید نقطە ضعف اصلی و عمدەی حزب دمکرات و شخص پیشوا قاضی محمد این بــود کــە بــە هــر دلیلی نخواستند بــە دفـــاع از ایــن حاکمیت خلقی برخیزند و بە جای نبرد با سپاه ضد خلقی شاه و خلق حماسەی مقاومت ،کە بواقع توان و نیروی آن را داشتند ،بە قیمت مرگ خود
دیگر بە آغــوش تــودەهــای مردم کردستان بازگردند .در نخستین هفتەی پیروزی انقالب ،پادگان و مراکز نظامی در بخشی از شهرها و روســتــاهــای کــردســتــان ،بویژە پــادگــان مــهــابــاد ،بــە دســت حزب دمکرات افتاد و این حزب بسان دورەی جمهوری کردستان ،اقتدار سیاسی خود را بر بخش بزرگی از کــردســتــان گستراند .تردیدی نیست اســتــقــبــال بینظیر مــردم از حــزب و بە عضویت درآمــدن صدها هزار تن از مردم شهرها و روستاها در آن و آغاز مبارزە در درون صفوف حزب دمکرات ،بە گذشتەی سیاسی حزب و جایگاە و محبوبیت جمهوری کردستان در دل تودەهای مردم کردستان بــرم ـیگــردد .البتە ایــن بــار حزب دمـــکـــرات ،تــنــهــا حـــزب سیاسی در عــرصــەی کــردســتــان نــبــود و احــزاب و سازمانها و اشخاص سیاسی دیگری نیز بودند کە در
با صدور پیامی خواستار آتشبس و آغ ــاز مــجــدد گفتگوهای صلح گــردیــد .مهمترین رخ ــداد قبل از شــروع دوبــارەی جنگ کە بە این نوشتار مرتبط است عبارت است از انتخابات مجلس شــورای ملی کە بعدا بە مجلس شورای اسالمی تغییر نــام داد .حــزب دمــکــرات و بیشتر احــــزاب و ســازمــانهــای سیاسی دیگر بە دلیل منحلە اعالم شدن در جریان دور اول جنگ با رژیم ،نمیتوانستند بطور مستقیم در انتخابات مشارکت نمایند ،لذا پس از تعیین کاندیداهای مورد نظر خود ،مردم را بە حمایت از آنان ترغیب کردند. روز ٢٤اســفــنــدمــاە مـــردم شهرها و روستاهای کردستان بــە پــای صــنــدوقهــای رأیگــیــری کــە ازســــوی نــمــایــنــدگــان همەی احــزاب و گروەها و حتی ناظران دولتی نظارت میشد ،رفتند .پس از انــجــام انــتــخــابــات و شمارش
بــا کمک افــســران و درجــــەداران درون جنبش کردستان بە لحاظ ساختاری و بە شیوەای شایستە بازسازی نماید؛ کمیسیون امور اجتماعی را بــرای حــل مشکالت و گــرفــتــاریهــای رای ــج و تدوین پــارەای قوانین اداری در شهرها و روستاها و تأمین نیازمندیهای بیمارستانها ،تأسیس کــنــد؛ بە تقسیم عادالنەی اراضی در میان خوشنشینها و دهقانان کم زمین همت گمارد ،بطوری کە حتی رژیم نیز پس از تصرف دوبارەی مناطق آزاد شدە ،بر آن صحە گذاشت. راەاندازی رادیو ،انتشارات،تأسیس دوبــــارەی اتــحــادیــەهــای زنـــان و جوانان ،تخصیص حقوق ماهیانە برای خانوادەی شهدا و قربانیان جنگ تحمیلی و بطور کلی ،هرآنچە دول ــت و حاکمیت میبایست بە انجام برساند ،حزب دمکرات بر حسب توان خود بە انجام رسانید. از بدو بر روی کار آمدن جمهوری
اسالمی تا اواخــر سال ١٣٦٤کە تمامی مناطق آزادشدە بە تصرف رژیـــم درآم ــدن ــد ،ح ــزب دمــکــرات علنا از قــدرت و اقــتــدار سیاسی بــرخــوردار ب ــود .ایــن درس ــت کە حزب برای تضمین امنیت و جان و مال مردم بە خارج از شهرها رفت و بــرای ادامــەی مبارزە با سپاه سرکوبگر رژیــم بە کوەها روی آورد ،اما با این حال کماکان در شهرها نفوذ داشت و در روستاها نیز نیروی حاکم بود. ایــنــک پ ــس از مــــرور ســریــع رویدادهای آن دوران و ذکر نقش پررنگ حزب دمکرات ،این پرسش مطرح میگردد ،چرا این حزب از ایــن فرصت تاریخی بــرای اعالم دولت خودمختار کردستان سود نجست؟ آیا حزب با «مشروعیت» گرفتن از انتخابات ٢٤اسفند ماه و حمایت بیشائبەی تــودەهــای مردم کردستان ،نمیتوانست این حاکمیت «حقیقی» را بە اقتداری «حقوقی» تبدیل کردە و بە «امر واقع» مبدل سازد؟ رژیم جمهوری اسالمی جنگی تمام عیار علیە خلق کرد را بەراه انداختە و کور سوی امیدی بە حل صلح آمیز مسالەی کرد باقی نماندە بود و حتی اگر حــزب ،استقالل کردستان را نیز اعــام میکرد ،چیز دیگری باقی نماندە بود کە نیروهای سرکوبگر رژیــم بــە جنایات دهشتناکی کە تا آنزمان علیە خلق کرد مرتکب شدەبودند ،بیافزایند .پس بە چە دلیل حزب دمکرات،بمثابەی حزب عمدەی کردستان از این فرصت تــاریــخــی اســتــفــادە نــکــرد و در چارچوب ایــران ،دولتی منطقەای همچون جمهوری کردستان در سال ١٣٢٤را اعالم نکرد و تاریخ حزب و خلق کرد را با آن مزین نساخت؟ تردیدی نیست در آن دوران و بــویــژە قــبــل از انــتــخــابــات ٢٤ اسفند ماە ،١٣٥٨حزب دمکرات بە انـــدازەی کافی دارای کادرها و افراد مجرب برای ادارەی حتی امــور داخلی حــزب نبود و شاید برخوردار از»مشروعیت» برای تأسیس دستگاهی بــەنــام دولــت خودمختار کردستان نیز نبود. لیکن پیداست حزب میتوانست با اتکا و استفادە از نیرو وکارایی تودەهای مردم کردستان و حتی آزادیخواهانی کە از دیگر مناطق ایران بە کردستان گریختە بودند، ایــن خــاء و کمبودها را برطرف نماید .البتە این احتمال نیز وجود داشــت کە پس از اعــام حاکمیت منطقەای در هر شکلی ،با همیاری آزادیخواهان سایر مناطق ایران و افــراد مجرب ،بویژە در امور نظامی ،حــزب بتواند مقتدرانەتر از خــود و کــردســتــان دف ــاع کند؛ در آن صــورت یا رژیــم را وادار بە شکست میکرد ،یا اگر بطور مــوقــتــی نــیــز بــــود ،رژیــــم دســت از حــمــات ســرکــوبــگــرانــەی خود برمیداشت و بدین سان فرصتی گرانبها برای سازماندهی بهینەی حزب و حاکمیتش بەدست میآمد. در خاتمە بە مناسبت ٧٠مین سال از حیات حزب پیشوا قاضی محمد و همەی شهیدان سرافرازش، بە تمامی رهروان راه حزب تبریک و تهنیت میگویم و امــیــدوارم با کار و پیکار خستگی ناپذیر ،اهداف و آرمانهای واالیشان را محقق سازیم.
2
خبر و گزارش
١٥مرداد ٦ ١٣٩٤آگوست 2015
سفر روحانی ب ه کردستان پس از خلف وعدههای انتخاباتی
محرومیت محمدصدیق کبودوند از درمان و مرخصی محمدصدیق کبودوند ،مؤسس ســــازمــــان دفـــــاع از حــقــوقبــشــر کــردســتــان در نهمین ســال حبس خود در اوین همچنان از مرخصی و رسیدگی پزشکی مناسب محروم است. بــه گــــزارش مــجــمــوعــه فــعــاالن حقوقبشر در ایــران ،محمدصدیق کبودوند علیرغم بیماریهای متعدد و با وجــود درخــواسـتهــای مکرر تاکنون امکان مرخصی استعالجی و یا اعزام جهت تکمیل درمان را پیدا نکردەاست .این فعال حقوقبشر طی نه سال گذشته تنها یک بار و آن هم پس از اقدام به اعتصاب غذای طــوالنــی اجـــازه یــافــت ب ــرای دیــدار فرزند بیمار خود به مرخصی کوتاه مدت بیاید. پریناز باغبان حسنی ،همسر محمدصدیق کبودوند ضمن تأیید این موضوع اضافه کرد همسرش علیرغم مشکالت جسمی از رسیدگی
پزشکی مناسب نیز محروم است و تنها خدماتی که دریــافــت می کند قرصهای مسکن از درمانگاه زندان است و فقط با مسکن میتواند درد و بیماری را تحمل کند. همسر ایـــن فــعــال حقوقبشر اضافه کــرد :سختگیری مضاعفی در مورد آقای کبودوند وجود دارد به طوری که حتی ماده 134قانون مجازات اسالمی که به عنوان «ماده تجمیع» نیز معروف است و منجر به کاهش حبس میشود ،در مورد بسیاری از زندانیان دیگر اعمال شده است ،ولی همچنان در مورد ایشان اعمال نمیشود. همسر محمدصدیق کبودوند بــا اش ــاره بــه فشار روحــی کــه بر فرزندان و خانواده آقای کبودوند پس از سالها حبس ایشان وجود دارد تــأکــیــد ک ــرد وضــعــیــت آقــای کبودوند علیرغم سوابق درخشان و نیز عدم وابستگی حزبی یا جناحی،
کمتر مورد توجه افکار عمومی قرار میگیرد ،وی تأکید کــرد استقالل افـــراد نباید دلیلی بــر کمتوجهی رسانەها و سازمانهای مدنی باشد. محمدصدیق کبودوند از دهم تیر مــاه ســال 1386زنــدانــی و به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق تشکیل و اداره ســازمــان دفــاع از حقوقبشر کردستان به یازد ه سال حبس محکوم شدەاست.
سخنگوی دولت :آنچه از تخلفات دولت احمدینژاد گفته شده یک از هزاران بوده است محمدباقر نــوبــخــت ،سخنگوی دولـــت ،نسبت به شکایت محمود احمدینژاد ،رئیسجمهور پیشین ایران از اسحاق جهانگیری ،رئیس ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی ،واکنش نشان داد .او گفت تخلفات گذشته چنان بــوده که مسائل گفته شده تنها یک از هــزاران بوده است. سخنگوی دولت روز سهشنبه ششم مردادماه در نشست رسانهای خود از محمود احمدینژاد خواست تا مسئولیت تخلفات گذشته را بپذیرد. او گفت›‹ :خوشحال میشویم اگــر رئیس دولت قبل مسئولیت تخلفات گذشته ،مثل تخلفات امثال بابک زنجانی را بپذیرد››. بابک زنجانی به اتهام پرداخت نکردن بدهی هشت هزار و ٦٠٠میلیارد تومانی خود به وزارت نفت ،دیماه سال ١٣٩٢بازداشت شد و هنوز در زندان است. محمدباقر نوبخت گفت دولت یازدهم در آغاز کار به دلیل مشکالت اقتصادی نمیتوانست وقت کشور را صرف «این دعواها» کند اما مدارکی را که در مورد تخلفات دولت قبلی در دست داشت به قوه قضائیه داد. محمود احمدینژاد زمانی که رئیسجمهور ایران بود بارها گفته بود که دولتش ،دولت «پاکدستان» است،
ناصر باباخانی برگردان :رەوەز هــفــتــاد س ــال از حــیــات حــزب دمکرات سپری گشت ،حزبی کە تا کنون نیز هیچ حزب و سازمان سیاسی دیگری در هر چهار بخش کردستان ،نتوانستەاست افتخارات و دســـتـــاوردهـــایـــش را تــکــرار کند .بــدون تردید بارزترین این دستاوردها ،جمهوری کردستان ب ــود کــە بــر پــایــەی مانیفست و گــفــتــمــانــی مــل ـیگــرایــانــە تأسیس گشت و اینک نیز کلید واژەهــای این گفتمان سیاسی ،مستقیم و یا غیرمستقیم ،بر نگرش و دیدگاە سیاسی سایر بخشهای کردستان حاکم است. بـــــدون تـــردیـــد مــــیتــــوان بە بسیاری از دستاوردهای ارزشمند حــزب دمــکــرات ،بــویــژە در اوائــل تأسیس آن اشــارە کرد کە هدف اصلی این نوشتار نیست .جدای از دستاوردها ،با جرأت میتوان گفت ،هیچکدام از احزاب کردستانی
بە انــدازەی حزب دمکرات ،دچار رویدادهای ناخوشایند نشدەاند؛ از فروپاشی جمهوری کردستان و بە دار آویختە شدن زندەیاد پیشوا قــاضــی محمد گــرفــتــە تــا جــدایــی و انشعاب در حــزب و شهادت رهبران برجستەاش و دست آخر، شرایط اسفناک کنونی مبارزە در کردستان ایران. صرفنظر از دســتــاوردهــای ارزشمندی کە کسب کــردە و یا جــدای از رخــدادهــای فاجعەباری کــە گریبانگیر حــزب شــدەاســت، حــزب دمــکــرات «مسئولترین» حزب چند دهــەی اخیر خلق کرد اســت .ایــن حــزب در بسیاری از مقاطع تاریخی حیات سیاسی و مبارزاتی خود ،با وجود متضرر شــدن ،بە یــاری جنبش خلق کرد در دیــگــر بــخ ـشهــای کــردســتــان شتافتەاست .این حزب هیچگاە از مسیر مبارزات ملیگرایانە منحرف نگشتە و در تعامل با دولتهای حاکم بر سایر بخشهای کردستان، مــصــالــح بـــــرادران ک ــرد خ ــود را فدای منافع خود نکردەاست .این احساس مسئولیت ،بە تعبیر شهید دکتر قاسملو ،بزرگترین سرمایەی مــردمــی و مــعــنــوی را در میان
اولین سفر روحانی به استان سنندج در حالی بعد از دو سال زمامداری وی صورت گرفت که مردم این بخش از کردستان همچنان چشم انتظار تحقق وعدەهای عملی نشده رئیسجمهور هستند. حــســن روحــانــی پــس از رســیــدن بــە ســنــنــدج در ورزشــگــاه استقالل ایــن شهر بــار دیگر بر وعدەهای پیشین خود تأکید کرد. حسن روحانی که بیشترین میزان رأی در استانهای مختلف کشور را در استان سنندج به دســت آورد، عالوه بر وعدەهای خود در جمع مردم سنندج ،بیانیەای 10ماده ای در حوزه ملیتهای ایران را نیز دارد که همچنان عملیاتی نشدەاست. فــعــاالن مــدنــی ک ــرد مـیگــویــنــد یــکــی از مهمترین وعدەهای عملی نشده روحانی به مردم استان سنندج قول وی بــرای راەان ــدازی و تشکیل کارگروه جبران عقبماندگیهای این استان بود که پس از دو سال این وعده همچنان در حد همان حرف و شعار باقی ماندەاست. رئیس جمهور همچنین در سخنرانی خود در سنندج از آمار بیکاری در سنندج انتقاد کردەبود ،ولی حال بعد از گذشت دو سال خبری از برنامەهای دولت برای جبران وضعیت بیکاری این استان نیست.
در زمان دولت پیشین نیز همواره سنندج جزو سه استان اول کشور در زمینه بیکاری بود و حال بعد از دو سال فعالیت دولت روحانی استان سنندج همچنان جزو یکی دو استان اول کشور در زمینه آمار بیکاری است. ن و ســروآبــاد در امید کریمیان ،نمایندهی مریوا مجلس بــا بیان اینكه نیازها و مطالبات مهم مــردم کردستان ،همان شعارها و وعدههای حسن روحانی در زمان تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری است ،بیان كرد :مسائل و مشكالت عمرانی ،شاخصهای آموزش و پرورش ،بهداشت و درمان ،صنعت و معدن ،مسکن و اشتغالزایی از جمله نیازهای مهم این مردم است.
ظرف شش ماه گذشته 694تن در ایران اعدام شدند
اما پس از پایان دوران ریاست جمهوریاش موارد متعددی از تخلفات مالی در این دوران رو شد؛ از جمله فساد ٣٢میلیاردی در صندوق رفاه دانشجویی وزارت علوم ،گم شدن سه دکل نفتی ،واریز ١٦میلیارد تومانی از حساب دولت به حساب شخصی دانشگاه ایرانیان، تخلف ٩هزار میلیارد تومانی در فرودگاه قدیم قشم، رشوه ٣٠هزار ریالی ناظران ساخت مسکن مهر برای تأیید هر یک متر بنا ،وصول نشدن شش گونی چک در مناطق آزاد ،واگذاری رایگان ٢٠هکتار از اراضی منطقه آزاد قشم ،سرقت شش کشتی در مناطق آزاد ،تخلف چهار هزار میلیارد تومانی در بندر درگهان....
ان دیشەی آزاد
شامرە٦٦١ :
روزنامەی
سازمان عفو بینالملل با انتشار بیانیهای تعداد افراد اعدام شده در شش ماه نخست سال 2015در ایران را 694تن اعالم کرد. این سازمان هشدار داد در صورتی که روند اعدام در ایران متوقف نشود ،تا پایان سال جاری میالدی، بیش از هزار تن در ایران اعدام خواهند شد .این در حالی است که دولت ایران شمار اعدامیان را تا 1۵ژوئیه 246نفر اعالم کرده است. برمبنای این گزارش تعداد اعدامشدگان در ایران نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. در سال ،2014حکم اعدام 753تن در ایران اجرا شده بود. بر اساس گزارش سازمان عفو بین الملل روزانه به طور میانگین سه تن در ایران جان خود را در اثر مجازات اعدام از دست میدهند. سعید بومدوحا ،معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقا سازمان عفو بینالملل در اینباره گفت« :تلفات اعدام در ایران سرسام آور است .این نشان میدهد
دستگاه قضایی ایران به ماشین قتل و کشتار در مقیاسی وسیع تبدیل شده است››. او در ادامه اظهار داشت« :مقامات ایران باید احساس شرمساری کنند که صدها تن از شهروندان خود را بدون روند دادرسی عادالنه اعدام میکنند››. هشدار عفو بینالملل درباره افزایش «بیسابقه›› اعدام در ایران درست زمانی منتشر شد که در آخرین روز تیرماه سال جاری 10 ،متهم به قتل ،در زندان رجایی شهر کرج به دار آویخته شدند.
بزرگتر از حزب تــودەهــای مــردم کــردســتــان پدید آوردەاســــت .تــردیــدی نیست اگر این محبوبیت بیمانند و حمایت گستردە در میان مردم کردستان نمیبود ،حزب دمکرات سالها قبل بە تاریخ میپیوست .پیوند میان حزب دمکرات و مردم کردستان، فزون بر ماهیت آزادیخواهانەی آن بــمــثــابــەی جــنــبــشــی مــلــی ــ دمکراتیک ،برخورداری از نوعی
بــە دامــنــەی ایــن قــلــەی رفــیــع نیز نرسیدەاست .البتە دالیل بسیاری را میتوان ذکر کرد کە چرا بار دیگر حزب دمکرات بە این مرحلە نایل نگشتەاست .در حال حاضر هم بواقع این حزب در دو جهت سیاسی و تشکیالتی دچار بحران شدە اســت؛ بویژە پس از انقالب خلقهای ایــران ،بە غیر از دهەی ٨٠مــیــادی ،ایــن بــحــران بیشتر
بــە دو دهــەی اخیر اش ــارە کــرد؛ همچنانکە شهید دکــتــر قاسملو متذکر میشد :پیشاهنگ بودن و ماهیت انقالبی یک حزب سیاسی برگرفتە از آن است کە چگونە بە اشتباهات گذشتەی خود مینگرد؛ حــزبــی انــقــابــی نباید در هــراس بــاشــد کــە بــا گفتن اشتباهاتش دشمن خرسند خواهد شد ،یا از اعتبارش در میان تودەهای مردم
با توجە بە اینکە حزب دمکرات حزبی مسئول و در عین حال پیگیر در امر ادامەی مبارزە بودە ،میتواند با نگاهی دوبارە و البتە انتقادی بە شرایط مبارزاتی خود و توجە بە انتقادات درون حزبی ،دگر بار بە حزب فعال تودەهای مردم تبدیل گردد عالقە و عاطفەی کم مانند است کە بە رمز ماندگاری حزب دمکرات در قلوب مــردم کردستان تبدیل گشتە است. ب ــا نــگــاهــی گــــذرا ب ــە مــراحــل مبارزاتی گذشتە و حال خلق کرد در کردستان ایــران ،درمییابیم کە مقطع جمهوری کردستان ،پر افتخارترین دوران این حزب بودە و بە دنبال شکست این جمهوری نوپا ،حزب دمکرات هیچگاە حتی
نمایان شــدەاســت .با ایــن وصف جــای امیدواریست دو محرک و پتانسیل بــزرگ درون حزبی و درون جامعەی کردستان ایــران وجــود دارنــد کە میتوانند عاملی باشند بـــرای بــرونرفــت از این بــحــران و احــیــای مـــبـــارزات در کردستان. اوأل باید بە توان و پتانسیل درونی حزب در بازبینی انتقادی از خود و دید انتقاد گونە ،بویژە
کاستە م ـیشــود ،بالعکس ،قبول اشتباهات و کژرویها و اقدام بە رفع آنها ،باور بە حزب در میان تودەهای مــردم را ارتقا دادە و نشاندهندەی جدیت و مسئولیت پذیری حزب است. ثانیأ پایگاە قــوی و گسترە و عــظــیــم و نــفــوذ ســیــاســی و اجتماعیای کە حزب دمکرات در کردستان دارد ،نویدبخش آن است کە رهبری این حزب با توجە بە
توانمندیهای باالیی کە حزب از آن برخوردار است ،قادر گردد با نگاهی واقعبینانە بە شرایط داخلی، منطقەای و حتی بینالمللی ،گفتمان و رویــکــرد سیاسی و مبارزاتی خود را بازسازی نماید. اگر در جمهوری کردستان و همچنین در دهــەی ٨٠میالدی، شهرها و کوەها بعنوان عرصەی مـــبـــارزەی حـــزب و خــلــق درهــم آمیختە بودند ،اینک این دو تمامأ از هم مجزا شدەاند .لذا با توجە بــە ایــنــکــە ح ــزب دمــکــرات حزبی مــســئــول و در عــیــن ح ــال پیگیر در ام ــر ادامــــەی مــبــارزە ب ــودە، میتواند با نگاهی دوبارە و البتە انتقادی بە شرایط مبارزاتی خود و توجە بە انتقادات درون حزبی، دگر بار بە حزب فعال تودەهای مــردم تبدیل گــردد؛ چراکە حزب دمکرات تنها حزب دبیر کل ،دفتر ســیــاســی ،کمیتەی مــرکــزی و یا کادرها و پیشمرگان آن نیست؛ حــزب دمــکــرات همانگونە کــە در آغ ــاز تأسیس ،حــزبــی برخاستە از تودەهای مردم بود ،اینک نیز باید دکترین اصلی آن بر اساس ســیــاســت و راهـــکـــاری مشخص و عــمــلــی و بــا اتــکــا بــە تــئــوری عملگرایانە در میدان پیکاری فراتر از یک حزب کالسیک تدوین یابد.
بە مناسبت 70سال فعالیت و مقاومت در راە آزادی و حق تعیین سرنوشت برای خلق کرد در کردستان ایران .گرمترین تبریکات خود را بە مردم مبارز کردستان بویژە اعضا و هواداران و پیشمرگان حزب دمکرات کردستان تقدیم میداریم. بە امید پیروزی و تحقق آرمانهای حزب دمکرات کردستان و جنبش ملی کرد در کردستان ایران. گردانندگان و پرسنل «کوردستان»
تأسیس جمهوری کردستان در چارچوب ایرانی دمکراتیک و فدرال
پنجشنبە ١٥مرداد 1394ـ ٦آگوست 2015
شامرە٦٦١ :
www.kurdistanukurd.com
هفتاد سال مبارزە در راە آزادی اطالعیە
در رابطە با درگیریهای اخیر ترکیە و پ.ک.ک
روز جمعە سوم مرداد ماه 24( 1394 ژوئیەی )2015مراکز و قرارگاههای گریالهای حزب کارگران کردستان ،پ.ک.ک در مناطق مرزی ‹›آمد›› و قندیل در خاک کردستان عراق هدف حملەی هواپیماهای جنگی ارتش ترکیە قرارگرفت .بر اثر این حملە متأسفانە جمعی از گریالهای پ.ک.ک شهید و یا مجروح شدە و زیانهای جانی و مادی دیگری نیز بە مناطق یاد شدە وارد آمدەاست. درگیری و زدوخورد میان ارتش ترکیە و گریالهای پ.ک.ک در حالی بوقوع پیوستەاست کە دو خلق کرد و ترک در ترکیە با امیدواری بسیاری پروسەی صلح را دنبال میکردند و انتظار داشتند موانع موجود بر سر راه صلح و مذاکرە بطور روزافزونی کاهش یابد. حزب دمکرات کردستان ضمن ابراز تأسف نسبت بە ازسرگیری جنگ و درگیری میان پ.ک.ک و دولت ترکیە، هموارە بر این اعتقاد بودەاست کە مشکل ملت کرد در ترکیە با جنگ و زدوخورد حل نخواهدشد .بە همین دلیل یکبار دیگر از هر دو طرف میخواهد یورش و حملە علیە یکدیگر را متوقف سازند و اجازە ندهند روند صلح و مذاکرە بر اثر اینگونە رویدادها عقیم بماند.
حزب دمکرات کردستان دفتر سیاسی 2015/7/26 1394/5/4
حزب دمکرات و حاکمیت سیاسی
٣
مصاحبهی «کوردستان» با رفیق قادر وریا ،عضو دفتر سیاسی حزب دمکرات کردستان
٤
هدف استراتژیک و استراتژی مبارزە
٥
از پیشینەای مملو از افتخار بە سوی آیندەای روشن هفتادمین سالروز تأسیس حزب دمکرات کردستان
در آستانەی هفتادمین سالروز تأسیس حزب دمکرات کردستان روز 25مرداد سال 1394خورشیدی ( 16اوت 70 )2015سال از تأسیس حزب دمکرات کردستان میگذرد .هفت دهە است کە حزب دمکرات کردستان ،پرچمدار مبارزەی ملی و آزادیخواهانەی مردم کردستان ایران و یکی از نیروهای عمدەی درون جنبش آزادیخواهانەی ملت کرد است .این حزب در تاریخ فعالیت حقطلبانەی خود با فجایع و مشکالت و دشواریهای فراوانی مواجە بودەاست .روزها و مراحل دشواری را پشت سر نهادە و شکستها و مصائب بسیاری را متحمل گشتەاست .بدون تردید در این راە اشتباهات و کاستیهایی نیز داشتەاست ،اما هرگز و برای یک روز هم کە شدە پرچم مبارزەی
انتقاد از بیتوجهی اروپاییها به وضعیت حقوق بشر در ایران سه سازمان حقوق بشری سفر مقامات اروپایی به ایران را محکوم کردند. فدراسیون بینالمللی جامعههای حقوق بشر و کانون مدافعان حقوق بشر و جامعه دفاع از حقوق بشر، در بیانیهای شتاب مقامات اروپایی برای دیدار از ایران و نادیده گرفتن وضعیت حقوق بشر در این کشور را محکوم کردند. رئیس الهیجی، عبدالکریم فدراسیون بینالمللی جامعههای حقوق بشر ،در اینباره گفت« :ما معتقدیم راه آینده از گفتوگو میگذرد ،اما دولتها نمیتوانند این واقعیت را نادیده بگیرند که ایران مقام دوم جهان
را در میان کشورهای اعدامکننده دارد و شمار اعدام ها رکورد به جا خواهد گذاشت››. بر اساس این بیانیه ،ایران در 6 ماه نخست سال میالدی اعدام ٢٤٦ نفر را تأیید کرد ه و منابع معتبر از انجام ٤٤٨اعدام دیگر خبر دادهاند. سازمانهای مدافع حقوق بشر در ایران در پایان گزارش خود از جامعه بينالملل درخواست شده تا عالوه بر مشروط بودن روابط اقتصادی و سياسی با ايران ،به احترام به حقوق بشر و رعايت تعهدات آن بر اساس حقوق بينالمللی نیز اهمیت داده شود
حقطلبانە را بر زمین ننهادە و در مراحل گوناگون راەهای مناسبی را برای ادامەی مبارزە و مشی خود یافتەاست .این حزب در مدت حیات سیاسی خود پیروزیها و افتخارات فراوانی را بنام خود بە ثبت رساندەاست کە در صدر همە میتوان بە تشکیل جمهوریکردستان اشارە کرد کە تنها پنج ماه پس از تأسیس حزب دمکرات کردستان ،بنیان نهادەشد. افتخار بزرگ دیگر این حزب عبارتست از پایداری در راه و آرمانی کە از همان نخستین روز تأسیس برای خود انتخاب کردەبود و آن مبارزە در هر شرایطی تا پایان دادن بە محرومیت ملت کرد در کردستان ایران و تأمین حق تعیین سرنوشت برای ملت خویش است.
واکنش ویکیلیکس به اتهام رشوه دادن سعودیها به احمد شهید ویکیلیکس در صفحه توییتر خود در واکنش به ادعای برخی از رسانههای داخلی ایران مبنی بر ارائــه رشــوهای یک میلیون دالری به احمد شهید از سوی مقامات سعودی اعالم کرد که در هیچیک از اسناد منتشر شده چنین موضوعی مطرح نشدەاست. برخی از رســانـههــای محافظهکار داخــل ایران و چندین خبرگزاری دولتی مدعی شدند که بر اســاس اســنــادی که ویکیلیکس منتشر کرده سفارت عربستان در کویت به احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل برای رسیدگی به وضعیت حقوقبشر در ایــران یک میلیون دالر رشوه پرداخت کرده تا مواضع تندی در قبال ایران اتخاذ کند و به این ترتیب فشار بیشتری از زاویه حقوقبشر به جمهوریاسالمی وارد شود. ویکیلیکس در واکنش به ایــن ادعــاهــا در
صفحه توییتر خود خطاب به یکی از منابعی که ایــن خبر را منتشر کــرده از آنها خواست کــه بــه سندی کــه ایــن مدعا در آن ذکــر شده لینک بدهند .هیچیک از رسانههای مدعی به درخواست ویکیلیکس واکنشی نشان ندادهاند و جستوجوهای رسانههای مستقل نشان داده که سندی که مؤید این ادعا باشد هرگز از سوی ویکیلیکس منتشر نشدەاست. فعاالن حقوقبشر می گویند طرح این ادعا بخشی از پروژه رسانههای محافظهکار ایرانی برای بیاعتبار کردن گزارشهای حقوق بشری گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران است. احمد شهید در آخرین گزارشی که منتشر کردە با مستندات نشان داده است که وضعیت حــقــوقبــشــر ایــــران در دوره روح ــان ــی بدتر شدەاست.