ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ٢٥ەﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ
ﺳەرﻟە ﺑەﯾﺎﻧﯽ رۆژی ﭘێﻨﺞ ﺷەﻣﻤە رێﮑەوﺗﯽ ٢ی ﻣﺎرﺳﯽ ، ٢٠١٧ﺑەراﻣﺒەر ١٢ی رەﺷەﻣە ﺑە ﺑەﺷﺪاری ھەﯾﺌەﺗێﮑﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺷﺎری ﮐﺎرﺗەﮔێﻨﺎی ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ،ﺷﺎری ﻧﻮوﺳەر و رۆژﻧﺎﻣﻮﻧﻮوﺳﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﺑﺮاوەی ﺧەﺗﯽ ﻧﯚﺑێﻞ، ﮔﺎﺑﺮﯾﻞ ﮔﺎرﺳﯿﺎ ﻣﺎرﮐﺰ،رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ، ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ رێﮑﺨﺮاوی ﻧﺎﺣﮑﻮوﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن٢٥ ،ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺧﯚی،ﺑە وﺗﺎرێﮑﯽ ﻟﯚﺋﯿﺲ ﺋﺎﯾﺎﻻ ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﺋەو رێﮑﺨﺮاوەﯾە ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی »ﺑﯚ دﻧﯿﺎﯾەک ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﯾەﮐﯿەﺗﯽ و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ« ﮐﺮدەوە و دوای ٣رۆژ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ھێﻨﺎ
داﻣﻪزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺋێﺮاﻧێﮑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﻓﯿﺪراڵدا
ﯾەکﺷەﻣﻤە ١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ژﻣﺎره٦٩٩ :
www.kurdistanukurd.com
ﺑەرەو وەڕێﺨﺴﺘﻨﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﮐﺸە ﺑە دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری و ﺳەرەڕۆﯾﯽ دەﻗﯽ وﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﺳەرﭘەرەﺳﺘﯽ ھەﯾ ەﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺑەﺷﺪارﺑﻮو ﻟە ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی رێﮑﺨﺮاوی ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ ﻟە وﺗﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ
ﮐەشوھەوای ﭘێﺶ ھەڵﺒﮋاردن، دەرﻓەﺗێﮏ ﺑﯚ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻗﺎدر ورﯾﺎ ﻟ ــە٢٩ی ﺑــﺎﻧــەﻣــەڕی داھ ــﺎﺗ ــﻮودا ،دوو ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــﯽ ﺳــەراﻧــﺴــەری ،ھــﺎوﮐــﺎت ﻟــە ﺋــێــﺮان ﺑــەڕێــﻮە دەﭼ ــﻦ :ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎریو ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮوڕاﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرو دێ. ﭘێﮑەوە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن ﮐە ﺋــەوە ﺑﯚ ﭼەﻧﺪەﻣﯿﻦ ﺟــﺎرە ﻟە ﺋێﺮان دووﭘﺎت دەﺑێﺘەوە ،ﯾەﮐێﮑە ﻟە ﺗﺎﮐﺘﯿﮑەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯚ راﮐێﺸﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧەڵﮏ ﺑﯚ ﺳەرﺳﻨﺪووﻗەﮐﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪانو ﮔــــەرمو ﮔـــﻮڕ ﮐ ــﺮدﻧ ــﯽ ﮐــەﺷــﻮھــەوای ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــەﮐــﺎن .واﺷ ــﯽ رێــﮏ دەﺧــەن ھەڵﺒﮋاردﻧێﮏ ﮐە ﺑە ﻻی رێﮋﯾﻤەوە ﮔﺮﻧﮕە، ﺑەم ﻟە ﻻﯾەن ﺧەڵﮑەوە ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﮐﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟێ ﻧﺎﮐﺮێ ،ﻟە ﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧێﮏ ﮐە ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﮐەی ﺑﯚ رێﮋﯾﻢ ﮐەﻣﺘﺮو ﺑﯚ ﺧەڵﮏ زﯾــﺎﺗــﺮە ،ﺗێﮑەڵ ﺑﮑﺮێﻦو ﭘێﮑەوە ﺑەڕێﻮە ﺑﭽﻦ .وەک ﻧﻤﻮوﻧەھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﻧــﻮێــﻨــەراﻧــﯽ ﻣــەﺟــﻠــﯿــﺴــﯽ ﺧــﻮﺑــﺮەﮔــﺎنو ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷــﻮوڕای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﭘێﮑەوە، ﯾﺎ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎری و ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕای ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪﯾﺶ ھﺎوﮐﺎت. ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺋەﻣﺠﺎرەی ﺳەرﮐﯚﻣﺎری، ﺋەوەﻧﺪەی ﭘﺮسو ﮐێﺸەی ﻧێﻮ ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ دەﺑــێ ،ﺋــەوەﻧــﺪە ﭘــﺮسو ﮐێﺸەی ﺧەڵﮏ ﻧﺎﺑێ .وا ﻣەزﻧﺪە دەﮐﺮێ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳەرەﮐﯽ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎرﯾﯽ داھﺎﺗﻮو دا ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻟە ﻧێﻮان ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای رێﻔﯚرﻣﺨﻮازانو اﻋﺘﺪاﻟﮕﺮاﯾﺎن ﻟە ﻻﯾەک و ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﺋﻮﺳﻮوﻟﮕەراﮐﺎن ﻟە ﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەوەدا ﺑێ .ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘێﺸﻮودا، ﺗــەﻧــﯿــﺎ ﮐــﺎﻧــﺪﯾــﺪاﯾــەک ﮐ ــە ﺟــﮕــە ﻟــە دوو ﺗەﯾﻔﯽ »اﺻـــﻼح ﻃﻠﺐ و ﻋــﺘــﺪاﻟــﮕــﺮا«، دەﻧﮕﺪەراﻧﯽ دەرەوەی ﺑﺎزﻧەی ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﺶ ،ﻟە ﻧﺎﭼﺎرﯾﯿﺎن دەﻧﮕﯿﺎن ﭘێﺪا و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﺎن ﻟێﮑﺮد،ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ ﺑﻮو .وا ﭘێﺶ ﺑﯿﻨﯽ دەﮐﺮێ ﺋەﻣﺠﺎرﯾﺶ ﺑە ھێﺰﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﺋەو دوو ﺗەﯾﻔە ھەر ﺣەﺳەن رۆﺣﺎﻧﯽ ﺑێ .ﺑەم ﺑەو ھﯚﯾەوە ﮐــە ﮐــﺎرﻧــﺎﻣــەی ﺳــەرﮐــﯚﻣــﺎرﯾــﯽ ﻧــﺎوﺑــﺮاو ﻟە ﭼﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ،ﺑە ﺑــەراورد ﻟە ﮔــەڵ ﺑەڵێﻨەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎﺗﯽ ھەڵﺒﮋاردن، ﮐﺎرﻧﺎﻣەﯾەﮐﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻮو ﻧﯿە ،ﻟە ﻧێﻮ ﺧەڵﮏدا دڵﮕەرﻣﯿﯿەﮐﯽ ﺋەوﺗﯚ ﯾﺎ ﻻﻧﯿﮑەم دڵﮕەرﻣﯿﯿەک ﺑە رادەی ﺟﺎری ﭘێﺸﻮو ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑەدی ﻧﺎﮐﺮێ. ﺋــەوەی ﻗەرەﺑﻮوی ﺳﺎردﯾﯽ ﺋەﻣﺠﺎرەی ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــﯽ ﺳــەرﮐــﯚﻣــﺎری دەﮐــﺎﺗــەوە، ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷــﻮوراﮐــﺎﻧــﯽ ﺷــﺎرو دێﯿە. ﭼﻮﻧﮑە ﺷﻮوراﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪ ﺋەﮔەر ﭼﯽ ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا ،ﻟە رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەوە ﻧﺎوەﻧﺪێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑڕﯾﺎردان ﻧﯿﻦ ،ﺑەم ﺑە ﭼەﻧﺪ ھﯚﯾەک ،ﮔﺮﻧﮕﯿﯿەﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾەو ژﻣــﺎرەﯾــەﮐــﯽ ھەرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺧەڵﮏ ،ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﻟە ﺟﯚرەﮐﺎن دەﮐێﺸﺮێﻨە ﻧێﻮ ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺷﻮوڕاﮐﺎن .ﻟە ﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەوە ،ﺑە ھﯚی زۆرﯾﯽ ﺋەو ﺣەوزەو ﮐەﺳﺎﻧەی ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھەڵﺒﮋاردن دەﯾﺎﻧﮕﺮێﺘەوە، ل٢
ﺑﯿﺮۆﮐەی ﺧەﺑﺎت و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ واﻗﯿﻌﯽ ﺧﯚﯾﺪا ،ﻟە ﻧێﻮ ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋەو ﺷﻮێﻨەی ھێﺰی ﺑە ﺗﻮاﻧﺎی ﺧەڵﮏ ﺑﯚ دەرﺑڕﯾﻨﯽ ھەﺳﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەرەوەراﻧەﯾﺎن ﻓەزای راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺳﯿﺎﺳەتﮐﺮدن ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﺣﯿﺰﺑێﮏ ﮐە ھەڵﮕﺮی ﭘەﯾﺎﻣەﮐﺎﻧﯽ ﺋەواﻧە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن ،ھەر ﺋەو ﺷﻮێﻨەﺑﻮو ﮐە ﺑﯚ ﯾەﮐەمﺟﺎر ﻗﺎزی ﻣﺤەﻣەد ﭘێﺸەوای ﮐﻮرد و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﮐﯽ ﺟەﻣﺎوەرﯾﺪا داﻣەزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗێﺪا راﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﺋەم ﺑﯿﺮۆﮐەﯾە دوای زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳێ دەﯾە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ﻟە ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎدا ،دوای ﺷەھﯿﺪﺑﻮون و ﮔﺮﺗﻦ و ﺋﯿﻌﺪاﻣﯽ زۆر رۆڵەی ﺗێﮑﯚﺷەری ﮐﻮرد ﺑە دەﺳﺘﯽ ﺟەﻟﻼدەﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎ ،ﺑەدوای ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕﺷﯽ ٥٧ﺑﯚ ﺟﺎرێﮑﯽدﯾﮑە ﺳەریھەڵﺪاﯾەوە .ﮐﺎﺗێﮏ ﺧەﺑﺎﺗﮑﺎراﻧﯽ ﺷﺎخ و دوورەوﺗﯽ و ﺗێﮑﯚﺷەراﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ،رێﺒﻮاراﻧﯽ رێﮕﺎی ﭘﺮﺷﺎﻧﺎزی ﭘێﺸەوا ،ﺑەﯾەﮐەوە ﻟە ﻧێﻮ دڵﯽ ﭘڕﺳﯚزی ﺧەڵﮑﺪا ﺋﺎﻣێﺰﯾﺎن ﻟەﯾەکدا و ﺋەودەم ﮐە ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوی رێﺒەر ﺧﯚی ﻟەﻧێﻮ ﺧەڵﮑەﮐەﯾﺪا دﯾﺘەوە١١ .ی رەﺷەﻣەی ١٣٥٧رۆژی دەرﺧﺴﺘﻨەوەی ھێﺰ و ﺗﻮاﻧﺎی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﺋەودەﻣەی دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟە ﻧێﻮ ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﮐﯽ ﮔەرم و ﺑێ وێﻨەی دەﯾﺎن ھەزار ﮐەﺳﯿﺪا ﻟە ﺷﺎری ﻣەھﺎﺑﺎدی ﭘێﺘەﺧﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺑە وﺗە ﺑە ﻧﺮﺧەﮐﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ .ﺷﯿﻮە ﺧەﺑﺎﺗێﮏ ﮐە ھەر زۆر زوو ھەﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗەﻧﯿﯿەوە و ھەﻣﻮو ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑە ﭘەﯾﺎم و ﻣەﺑەﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەﯾﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ ﮐﺮد .ھەرﺑﯚﯾە ﻟە ﯾەﮐﺎم دەوری ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ داﺳەﭘﺎودا ،ﻟە ﻧﯿﺰﯾﮏ ﺑەﺗەواوی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺗێﺪا ﺑەڕێﻮەﭼﻮو و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪی ھەﺑێ، ﺑە ﺳەرﻓەرازﯾﯿەوە ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎ .ﺑﯚﯾە ﻟە ﺧﯚرا ﻧەﺑﻮو ﭘێﻼﻧﮕێڕاﻧﯽ ﺗﺎزە ﺑە دەﺳەت ﮔەﯾﺸﺘﻮو ﺷەڕﻓﺮۆﺷﯽﯾﺎن ﻟە دژی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺖ ﭘێﮑﺮد .ﺑﯚﯾە ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ھەﻣﯿﺸە ﭘێﺪاﮔﺮی ﮐﺮدووە ﻟەﺳەر ﺑەرﯾﻦ ﮐﺮدﻧەوەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺟەﻣﺎوەری ﺑە ھێﺰﺗﺮﯾﻦ ھﯚﮐﺎر ﺑﯚ ﭘﺎﺷەﮐﺸەﮐﺮدن ﺑە زۆرداری و دەﺳەﺗﯽ ﺳەرەڕۆﯾﺎﻧەی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ. ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﯿﺴﺖوﯾەﮐەﻣﯿﻦ
ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ
ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ژﻧﺎن
٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ رێﮑﺨﺮاوی ﻧﺎﺣﮑﻮوﻣﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎن )ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ( ﻟە وﺗﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑەڕێﻮەﭼﻮو و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەک ﺋەﻧﺪاﻣﯽ رەﺳﻤﯿﯽ ﺋەم رێﮑﺨﺮاوە ﺑە ﻧﺎردﻧﯽ ھەﯾﺌەﺗێﮏ ﺑەﺳەرﭘەرﺳﺘﯽ ﺑەڕێﺰ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﺑەﺷﺪاری ﮐﯚﻧﮕﺮەﮐەی ﮐﺮد و وﺗﺎری ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد. ﭘێﺸﻨﯿﻮەڕۆی رۆژی ﭘێﻨﺠﺸەﻣﻤە ،ڕﯾﮑەوﺗﯽ ٢ی ﻣﺎرﺳﯽ ٢٠١٧ی زاﯾﯿﻨﯽ ،ﺑەراﻧﺒەر ﺑە ١٢ی رهﺷﻪﻣﻤﻪ ﻟە ﺷﺎری »ﮐﺎرﺗەﮔێﻨﺎ«ی وﺗﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ٢٥ ،ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ رﯾﮑﺨﺮاوی ﻧﺎﺣﮑﻮوﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،واﺗە رﯾﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺮد. ﺳەرەﺗﺎ ﮐﯚﻧﮕﺮە ﺑە درووﺷﻤﯽ »ﺑﯚ دوﻧﯿﺎﯾەک ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ« ،ﺑە وﺗﺎرێﮑﯽ ﺑەڕێﺰ ﻟﻮﯾﺲ ﺋﺎﯾﺎﻻ ،ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ ﮐﺮاﯾەوە. ﻧــﺎوﺑــﺮاو ﻟەﭘێﻮەﻧﺪی ﻟــەﮔــەڵ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ و ﮐێﺸﻪی ﺗێﺮۆرﯾﺰم ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەراﺳﺖ و ﮐێﺸەﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﻮان رۆژھەت و رۆژﺋــﺎوای ﺋﻮرووﭘﺎ ﻗﺴەی ﮐﺮدو ﺑە ﺋﺎﻣﺎژەدان ﺑە ﻟێﮏﻧﯿﺰﯾﻚ ﺑﻮوﻧەوەی ﺟﻮﻧەوەی »ﻓﺎرك« ﻟەﮔەڵ دەوڵەﺗﯽ ﮐﻮﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ،ھﯿﻮای ﺧﻮاﺳﺖ ﮐە ﺋﺎﺷﺘﯽ و ھێﻮری ﺑﺎڵ ﺑە ﺳەر ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﮑێﺸێﺖ و داوای ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﭘڕۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ وﺗﯽ ﮐﯚﻟﻮﻣﺒﯿﺎ ﺧﻮاﺳﺖ. ل٣ ﻣﻮدﯾﺮﯾەﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﺋﯿﺸﺎرە ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻋﻮﻣەر ﺑﺎڵەﮐﯽ
ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷەرەﻓﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﻻﻧﯿﮑەم ﯾەک دەﯾەی راﺑﺮدوودا ﻗﺴەﮐﺮدن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ...،
ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ژﻧــﺎن ﻟە رۆژاﻧــﯽ ٢٧-٢٥ی ﻓێﻮرﯾەی ﺋەﻣﺴﺎڵدا ﻟە ژێﺮ دروﺷﻤﯽ »ﻧﺎﺑەراﺑەری رەﮔەزی ﺋەﻣﺮۆ ﻟە ﺟﯿﮫﺎن ،ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﺑەرﺑەﺳﺘەﮐﺎن و ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ھێﻨﺎن ﺑە ﻧﺎﺑەراﺑەری رەﮔــەزی ﺗﺎ ﺳﺎﻟﯽ «٢٠٣٠ﺑﯿﺴﺖوﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺧﯚی ﻟە وﻻﺗﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﺑەڕێﻮە ﺑﺮد. ﻟە ﺳەر ﺑﺎﻧﮕﮫێﺸﺘﯽ رەﺳﻤﯿﯽ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ژﻧ ــﺎن ،ھەﯾﺌەﺗێﮑﯽ رێــﮑــﺨــﺮاوی ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧــﺎن دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺳەرﭘەرﺳﺘﯿﯽ ﺧﺎﺗﻮو ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﮔﺎداﻧﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺑﯿﺴﺖوﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺋەم رێﮑﺨﺮاوە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ژﻧﺎن ﺑﻮو. ﯾەﮐەم رۆژی ﮐﺎری ﮐﯚﻧﮕﺮە ﺑە وﺗەﮐﺎﻧﯽ »وەﻓــﺎ ﺣﺎﺟﯽ«، ﺳەرۆﮐﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯽ ژﻧﺎن دەﺳﺘﯽﭘێﮑﺮد ﮐە زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﻣەﺑەﺳﺖ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەو ھەروەھﺎ ھێﻨﺎﻧە ﺑەرﺑﺎﺳﯽ ﮐﯚﻣەڵە ﭘێﺸﻨﯿﺎرێﮏ ﺑﯚ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺳەﮐﺎﻧەوە ھەﺑﻮو. ﻟە درێﮋەی ﮐﺎری ﮐﯚﻧﮕﺮەﮐەدا ،ﯾەﮐﺸەﻣﻤە ٢٦ی ﻓێﻮریﯾە ﺧــﺎﺗــﻮو »ﺋــﺎرﻟــێــﺲ ﮐــﺎﺳــﺎدۆ« ،ﺳێﻨﺎﺗﯚری ﮐﯚﻣﺎرﯾﺨﻮازاﻧﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ و ﺳەرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﺣﻘﻮوﻗﯿﯽ ﺑﯚ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽﺧﻮازی رەﮔەزی ﺑﺎﺳێﮑﯽ ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد .ﺑەرێﺰﯾﺎن ﺑە ﮐﻮرﺗﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﻣێﮋووی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎی ﮐﺮد... . ل٦
ل٣
ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐە ﭘﺎﯾەوﺋەﺳﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎی ﺋێﺮاﻧە ﮐە ﻟەﺳەر ﺟﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ل٤ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ...
ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﻗەﯾﺮاﻧەﮐﺎن و
داھﺎﺗﻮوی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ رەزا ﻣﺤەﻣﻤەدﺋەﻣﯿﻨﯽ ﮐـــەﻣـــﺘـــﺮ ﻟـــەﺳـــێ ﻣـــﺎﻧـــﮕـــﯽ دﯾــﮑــە ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرۆکﮐﯚﻣﺎری و ﺷﻮوڕاﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎر و .... ل٥
ﺧﻮﺷﻚ و ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ھێﮋا ! ﻣﯿﻮاﻧە ﺑەرێﺰەﮐﺎن ! ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺳەرۆك ! ﺟەﻧﺎﺑﯽ ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ! زۆر ﺳــﻮﭘــﺎﺳــﺘــﺎن دەﮐــــەم ﺑــﯚ ﺋــەو دەرﻓـــەﺗـــەی ﮐــە ﺑــﯚ ﻣــﻨــﺘــﺎن رەﺧــﺴــﺎﻧــﺪ ﺑﯚ ﺋــەوەی ﺳەرﻧﺠﯽ ﺋێﻮە ﺑﯚ دۆﺧﯽ رۆژھــەﻻﺗــﯽ ﻧێﻮەراﺳﺖ و ﮐﻮردﺳﺘﺎن راﺑﮑێﺸﻢ. ﻟ ــەو ﻧــﺎوﭼــەی ﺋێﻤە ﮐێﺸە زۆرن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ دوارۆژی ﻧەﺗەوەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼەﯾە ﮐە دەﮐﺮێ ﺋﯿﺸﺎرە ﺑە ﮐێﺸەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ،ﺗﻮﻧﺪو ﺗﯿﮋی ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﮔﺮوﭘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺑﮑﺮێﺖ. ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و ﺗێﺮۆرﯾﺰم ،ھەﻟﻮﻣەرج و ﮐ ــەش و ھــەواﯾــەﮐــﯽ ﻟ ــەو ﻧــﺎوﭼــە ﻓــﺮەﭼــەﺷــﻨــەدا ﺳــﺎز ﮐـــﺮدوە و ﺑﻮەﺗە ﻣەﺳەﻟە و ﻣەﺗﺮﺳﯿەﮐﯽ ﮔەورە ﻟەﺳەر ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ. رۆژھــەﻻﺗــﯽ ﻧــێــﻮەڕاﺳــﺖ ﮐــە ﻟەﮔەڵ ﮔەﻟێﮏ ﺋﺎﺳﺘەﻧﮓ و ﮐێﺸە رووﺑـــەڕو ﺑﻮەﺗەوە ،ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎﺗﯿﺸﺪا ﮐﯚﻣەڵێﮏ دەرﻓـــەت و ﮐــﺎت ﻟــە ﮔ ــﯚڕی داﯾ ــە ﮐە دەﮐﺮێ ﺑە ﺑﺎﺷﯽ ﮐەڵﮑﯿﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ ﺑﯚ ﮐێﺸﺎﻧﯽ ﻧەﺧﺸە رێﮕﺎﯾەﮐﯽ ﺑەرﺑەرﯾﻦ ﺑﯚ داھــﺎﺗــﻮی ﻧﺎوﭼەﮐە ،ﮐە ﺑێ ﮔﻮﻣﺎن ﮐﻮرد ﻓﺎﮐﺘﯚرێﮑﯽ ﺣﺎﺷﺎ ھەڵﻨەﮔﺮی ﺋەو ﺳێﻨﺎرێﯚﯾە دەﺑﻦ. ھەﻣﻮ ﺋــەو ﺧﺎﻧە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھەﯾە ،ﺑــەم ﺗــێــﺮۆرﯾــﺰم دﯾﺎردەﯾەﮐﯽ ﺋـــەوەﻧـــﺪە ﻣــەﺗــﺮﺳــﯿــﺪارە ﮐــە ﻧەﺗەﻧﯿﺎ ﺷﻮێﻨەوارە ﻣێﮋوﯾﯽﯾەﮐﺎن و ﻓەرھەﻧﮕﯽ ﺑە ﯾەﮐەوە ژﯾــﺎن و ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺪاﺑﻮون ﻟــە ﻧێﻮ دەﺑـــﺎ ،ﺑــﮕــﺮە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﮐە ﺑﯚ ﻣﺮۆﭬﺎﯾەﺗﯿﺸە .ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەک ﮐە ﺗەﻧﯿﺎ رووی ﻟ ــە رۆژھــــەﺗــــﯽ ﻧــێــﻮەراﺳــﺖ ﻧــﯿــﯿــە ﺑــەڵــﮑــﻮ راﺳ ــﺘ ــەوﺧ ــﯚ ھــەﻣــﻮوی ﺟﯿﮫﺎن دەﮔﺮێﺘەوە .ﺟﯿﮫﺎﻧێﮏ ﮐە ھەوڵ و زەﺣﻤەﺗێﮑﯽ زۆری داوە ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﺪا.
ل٢
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ژێﺮ ﺗﯿﺸﮑﯽ رووداوە ﻧﺎوﭼەﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﺪا ﻋﻪزﯾﺰ ﺷێﺨﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ،ﻟە ھەﻧﺎوی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣڕۆﯾﺎﻧﺪا ﺑﯚﻧﯽ ﺗەپ و ﺗﯚزی ﺷﮑﺎن و ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺷەڕەﮐﺎﻧﯽ ... ل٧
٢
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺳﯿﺎﺳﯽ
درێﮋە
ی
ﮐەش وھەوای ﭘێﺶ ھەڵﺒﮋاردن ،دەرﻓەﺗێﮏ ﺑﯚ ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿەﮐﺎن ﻟە ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮان دوو ﯾﺎ ﭼەﻧﺪ ﻗﯚڵﯽ ﻧێﻮ ﻧﯿﺰام دەﭼﺘە دەرو ﻣەﺟﺎﻟێﮑﯽ ھەر ﭼەﻧﺪ ﺑەرﺗەﺳﮏ ،ﺑﯚ ﻻﯾەنو ﮔەراﯾﺸﺎﺗﯽ دەرەوەی ﻧﯿﺰامو ﻧﺰﯾﮏ ﺑە ﺧەڵﮏ دەﻣێﻨێﺘەوە ﺗﺎ ﺋەواﻧﯿﺶ ﻟەم ﻧێﻮە دا ﻣەﯾﺪاﻧﺪارﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑەنو ﺧﯚﯾەک ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن. وەک زۆر ﺟﺎری دﯾﮑەش ﭘێﻤﺎن ﻟە ﺳەر داﮔﺮﺗﻮوەﺗەوە ،ھەڵﺒﮋاردن ــ ھەر ﺟﯚرە ھەڵﺒﮋاردﻧێﮏــ ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا، ھەم ﺑە ﺗەواوی ﻧﺎدﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ و ھەم ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﮑﺮاوە .ﺋەوەﻧﺪەی دەﮔەڕێﺘەوە ﺳەر ﺧﻮدی رێﮋﯾﻤەﮐە، ھەوڵ دەدا ،ھەڵﺒﮋاردن ﺑﮑﺎ ﺑە دەرﻓەﺗێﮏ ﺑﯚ ﺋەوەی زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺧەڵﮏ ﺑێﻨێﺘە ﺳەر ﺳﻨﺪووﻗەﮐﺎن ﺗﺎ ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﯾﺎرﯾﯿەﮐﯽ ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﮑﺮاودا ،دەﻧﮕﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪەن. ﻧەﺗﯿﺠەﮐە ھەر ﭼﯿﯿەک ﺑێ ،ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێﮑە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﯿﺰامدا ﮐە رێﺒەریو ﻧﺎوەﻧﺪە ﺳەرەﮐﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎر ﻟەو ﻧﯿﺰاﻣەدا، دەﺗﻮاﻧﻦ ﮐﯚﻧﺘڕۆڵﯽ ﺑﮑەن .ﺋەوەﻧﺪەش ﮐە دەﮔەڕێﺘەوە ﺳەر رەﻓﺘﺎرو ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧەڵﮏ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن ،ﻟە دوو رێﮕﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑەر دەﻣﯿﺎن دا ﻧەﺑﻮوە .ﯾﺎ ﺑە ﺗەﺣﺮﯾﻢو ﺑێﺘەﻓﺎوەﺗﯽ ﺑەرەوڕووی ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن ﺑﻮوﻧەﺗەوەو ﺑەم ﺟﯚرە ﺑێﮫﯿﻮاﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ھەڵﺒﮋاردنو ﻧﺎرەزاﯾەﺗﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮐﻮﻟﻠﯿﯿەﺗﯽ رێﮋﯾﻢ دەرﺑڕﯾﻮە ،ﯾﺎ ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟەو ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﯾﺎﻧەی ﮐە دروﺷﻢو ﺑەرﻧﺎﻣەﮐﺎﻧﯿﺎن ،ﺗﯚﺳﻘﺎڵێﮏ ﻟە وﯾﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺰﯾﮏو ﺗﺎ رادەﯾەک ﻟە ﮔەڵ دروﺷﻢو ﺑەرﻧﺎﻣەی ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑە ﺟﯿﺎوازﯾﺎن ھەﺑﻮوە ،ﭘێﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردن ﮐﺮدوە .دﯾﺎرە ﺑەﺷﺪاری ﻟە ھەڵﺒﮋاردنو ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﻟە ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﺧﺎوەن دروﺷﻢو ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺗﺎ رادەﯾەک ﺟﯿﺎواز ،ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻻﻧﯿﮑەﻣﯽ ﮔﯚڕان ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﮔﺸﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا ،ﻟە ﺗەﺣﺮﯾﻤﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑەرﭼﺎوﺗﺮ ﺑﻮوە. ﺧەڵﮑﯽ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ رەﻓﺘﺎرو ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە رووﺑەڕوو ﺑﻮوﻧەوە ﻟە ﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا ،ﻟەم دوو دەﯾەی دواﯾﯽ دا ،ﺋەﮔەر ﭼﯽ ﮐەمو زۆر ﻟە ژێﺮ ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎنو ﮐەشوھەوا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﺳەراﻧﺴەرﯾﯿەﮐەدا ﺑﻮوە ،ﺑەم ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﮐﯽ واﺗﺎدارو ﺑەرﭼﺎوﯾﺸﯽ ﻟە ﮔەڵ رەﻓﺘﺎرو ھەڵﻮێﺴﺘﯽ
ﺧەڵﮑﯽ ﻧﺎوەﻧﺪو ﺷﻮێﻨەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮاندا ھەﺑﻮوە .ﺋەو ﺟﯿﺎوازﯾﯿە رﯾﺸەی ﻟە ﺋﺎﮔﺎﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەوانو ﭘێﺸﯿﻨەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎندا ھەﺑﻮوە .ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﮐﺎﺗﺎﻧەش ﮐە زۆرﯾﻨەی دەﻧﮕﺪەران ،ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗەﺣﺮﯾﻤﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔﺮﺗﻮوەﺗە ﺑەرو ﺑە دەﻧﮕﺪان ﺑەﺷﺪاری ھەڵﺒﮋاردن ﺑﻮون ،ھەوڵﯿﺎن داوە ﻗﺴەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑەنو وﯾﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﻨﻨە ﮔﯚڕێ .ﺑێﺒەﺷﯽ ﻟە ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎنو رۆژڕەﺷﯿﯿﺎن ﺑە دەﺳﺖ ﺳﺘەمو ھەواردﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽو، وەزاڵەھﺎﺗﻨﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ ﺗﺎوانو ﺳەرﮐﻮت، ﻟەو ﭘﺮﺳﺎﻧەن ﮐە ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﮐەشوھەوای ھەڵﺒﮋاردندا ،وەک دەردی ﺧﯚﯾﺎن ھێﻨﺎوﯾﺎﻧﻨەوە ﮔﯚڕێ .ﺋەو ﭘێﺪاﮔﺮیو ﺳﻮورﺑﻮوﻧەی ﺧەڵﮏو ﺑﮋاردەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳەر ﺋەم ﺟﯚرە ﭘﺮسو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە وای ﮐﺮدوە ،ﺋەو ﻻﯾەنو ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﯾﺎﻧەش ﮐە ھەوڵﯽ وەدەﺳﺘﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەدەن ،ﻻ ﻟەم ﺟﯚرە ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﺑﮑەﻧەوەو ﻟە دروﺷﻢ و ﺑەرﻧﺎﻣەی ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎندا ،ﺗﺎ رادەﯾەک ﺋﺎوڕﯾﺎن ﻟێ ﺑﺪەﻧەوە .ﻗﯚﺳﺘﻨەوەی ﮐەشوھەوای ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەراﻧﺴەری ﻟە ﻻﯾەن ﻧﻮﺧﺒەﮐﺎنو ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﻣەدەﻧﯿﯽ ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽو ﻓەرھەﻧﮕﯽ، ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺑﺎﺳﮑﺮدن ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽو ،دەﻧﮓھەڵﺒڕێﻦ دژی ﺋەو ﺳﺘەمو ھەواردﻧﺎﻧەی ﻟە ﺋێﺮان دژی ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ھەن ،ھەر وەھﺎ ﺗەﻋﺎﻣﻮل ﻟە ﮔەڵ ھەڵﺒﮋاردنو ﻣﻠﻤﻼﻧێﮑﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪارو، ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽو دژاﯾەﺗﯿﯽ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﮐﺎن ﻟە ﺳەر ﺑﻨﺎﻏەی رواﻧﯿﻦ و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﻻﯾەﻧەﮐﺎنو ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﮐﺎن ﺑﯚ دەردو وﯾﺴﺘﯽ ﺳەرەﮐﯿﯽ ﺋەم ﺧەڵﮑە ،ﻧﯿﺸﺎﻧەی ورﯾﺎﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋەواﻧە .دەﺳەتو رێﮋﯾﻤێﮏ ،ھەر وەھﺎ ﺋەو ﻗﯚڵو ﻻﯾەﻧﺎﻧەی ﻧێﻮ ﺋەو ﻧﯿﺰاﻣە، ﮐە ﺑە ﺧەﯾﺎڵﯽ ﮐﯚﮐﺮدﻧەوەی دەﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،رووﯾﺎن ﺗێ دەﮐەن، دەﺑێ ﺑﺰاﻧﻦ ﮐە ﻟە ﮔەڵ ﺧەڵﮑێﮑﯽ ﺳﺎوﯾﻠﮑە ﺑەرەوڕوو ﻧﯿﻦو ﺑێ داﻧﻨﺎن ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺑە ﺳﺘەﻣﻠێﮑﺮاوﯾﯽ ﺋەوانو ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺟێﺒەﺟێﮑﺮدﻧﯽ داﺧﻮازەﮐﺎﻧﯿﺎن ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺟێﮕەو ﭘێﮕەﯾەک ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮑەﻧەوە. ﺑەرﺑﮋێﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕاﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪ ھەﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﺷەﻣە ﻣﯚڵەﺗﯿﺎن
ھەﯾە ﻧﺎوﻧﻮوﺳﯽ ﺑﮑەن .ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دەﮐﺮێ ﺋەﻣﺠﺎرﯾﺶ وەک ھەﻣﻮو ﺟﺎراﻧﯽ ﭘێﺸﻮو، ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ ھەر ﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﮐﺎﻧﺪﯾﺪاﮐﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەواﻧەی ﮐە ھەڵﻘﻮووی ﺧەڵﮑﻦو راﺑﺮدووی ﺧﺰﻣەت ﺑە دامو دەزﮔﺎ دژی ﮔەﻟﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو رێﮋﯾﻤەﯾﺎن ﻧﯿە ،رەدی ﺳەﻻﺣﯿەت ﺑﮑﺮێﻦ .ﺑەم ﺋەﮔەر ﺧەڵﮏ ﺑﯿﺎﻧەوێ ﺋەم ھەڵﺒﮋاردﻧە ﺑﮑەن ﺑە دەرﻓەﺗێﮏ ﺑﯚ ﺳﭙﺎردﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺷﻮوڕاﮐﺎن ﺑە ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎنو ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎشو ﮔﻮﻧﺠﺎو ،ھەر وەھﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟەم ھەڵﺒﮋاردﻧەدا ﻣﯚرە ﻧﺎﺳﺮاو و ﺗﺎﻗﯿﮑﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە رێﮋﯾﻢ ﺗێﮏ ﺑﺸﮑێﻨﻦو ﺟێﮕﺎی ﺋەوان ﺑە ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎش ﭘڕ ﺑﮑەﻧەوە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە ھەر ﺷﺎرو ﮔﻮﻧﺪێﮏ ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﻨﺎوو ﺧﺎوەن ﭘێﺸﯿﻨەی ﭘﺎک و ﺑﯿﺮو ﺑﺎوەڕی ﭘێﺸﮑەوﺗﻮاﻧەو ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەراﻧە ھﺎن ﺑﺪەن ﺑﯚ ﻧﺎوﻧﻮوﺳﯽ ﻟە رێﺰی ﺑەرﺑﮋێﺮاﻧﯽ ﺷﻮووڕاﮐﺎندا .وێڕای ھەوڵﺪان ﺑﯚ ھەﺑﻮونو ﻣﺎﻧەوەی ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﻟەم ﭼەﺷﻨە ﺑﯚ ﮐﺎﺗﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ھەڵﺒﮋاردن، ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺣەوﺗﻮوو ﻣﺎﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﮐە ﮐەشوھەوای ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﺎڵ ﺑە ﺳەر ﺋێﺮان دا دەﮐێﺸێ ،ﻟە ﺷﺎرو ﮐﻮردﺳﺘﺎن رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮێ ﺑﯚ ﺑﺎسو دﯾﺎﻟﯚﮔﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺑﯚ ﻟەﻗﺎوداﻧﯽ ﺳﺘەمو ھەواردﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻧەﺗەوەﯾﯽو زﻣﺎﻧﯽ ﺑەراﻣﺒەر ﮔەﻟﯽ ﮐﻮرد ،ﺑﯚ رووﻧﺎﮐﯽ ﺧﺴﺘﻨە ﺳەر ﺋەو ﺗﺎوانو ﺳەرﮐﻮﺗﺎﻧەی ھەﻣﺒەر ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐﺮێﻦ، ﺑﯚ ﺑﺎﺳﮑﺮدن ﻟەو ﻣﺎﻓﺎﻧەی ﮐە ﻣﺎﻓﯽ ﺑێ ﺋەم ﻻو ﺋەوﻻی ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد و ھەر ﻧەﺗەوەﯾەﮐﯽ ﺑﻨﺪەﺳﺘﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮاﻧﻦ .ﺑﺎ ﻟە ﮐەشوھەوای ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘێﺶ ھەڵﺒﮋاردن دا ،ﺋەو ﮐﺎرﺑەدەﺳﺖو ﻣﯚرە ﻓﺎﺳﺪو دژی ﺧەڵﮑﯿﺎﻧەی ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە ﻟە ﺳﺎﯾەی دەﺳﺖ ﺗێﮑەوﮐﺮدن ﻟە ﮔەڵ ﺑەرﭘﺮﺳﺎنو داﻣﻮدەزﮔﺎ ﮔەﻧﺪەڵەﮐﺎن ،ﺑﻮون ﺑە زروو ﺑﯚ ﻣﮋﺗﻨﯽ ﺧﻮێﻨﯽ ﺧەڵﮏو دزﯾﻨﯽ ﻣﺎڵو ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،رﺳﻮا ﺑﮑﺮێﻦ .ﺋەواﻧەش ﮐە ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﻟە ﭘﺎداﺷﯽ ھﺎودەﺳﺘﯽ ﻟە ﮔەڵ ﺳﻮﭘﺎو ﺋﯿﺘﻼﻋﺎتو ﺑەﺳﯿﺞو ﺋەم ﯾﺎ ﺋەو ﻣەﻗﺎﻣﯽ دەوڵەﺗﯽ ،ﺑە ﮐەﯾﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻣەﯾﺪاﻧﺪاریﯾﺎن ﮐﺮدوە ،ﺟێﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ ﻟە ﻓەزای ھەڵﺒﮋاردن دا ،ﭘەردە ﻟە روﺧﺴﺎرو ﭘێﺸﯿﻨەی رەش و دزێﻮﯾﺎن ﻻﺑﺪرێ.
درێﮋەی
وﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﻟە ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ
ھەر ﺑﯚﯾە ھەﻣﻮو ﺋێﻤە دەﺑێ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯽ ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﺑﯿﻦ ﻧەﺗەﻧﯿﺎ ﺑەس ﺑﯚ ﺷەر دژی ﺋەو دﯾﺎردە دزێﻮە ﺑەڵﮑﻮو ﺑﯚ دروﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻟﮕﺎﯾەك ﻟەداھﺎﺗﻮودا ،ﮐە ﺋﺎﺷﺘﯽ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾەك ﻣﺴﯚﮔەر دەﮐﺎو ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺗﺎﮐەﮐﺎن و ﺣﺎواﻧەوە ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ دەﺳﺘەﺑەردەﮐﺎت. ﻣﻦ دەزاﻧﻢ زاڵ ﺑﻮون ﺑەﺳەر دزێﻮەی ﺗێﺮۆرﯾﺰم دا ﮐﺎرێﮑﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﭘێﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﯿە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﺎﮐﺮێ داھﺎﺗﻮوش ﺑﮑەﯾﻦ ﮐە ﭼﯽ روو دەدات، ﺑەم وەك ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﺋەوە ﺋەرﮐﯽ ﺋێﻤەﯾە ﮐە دﯾﻔﺎع ﻟە ﺑﻨەﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﮑەﯾﻦ ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﮐە ﺑﺒێﺘە ھﯚی ﺳەﻗﺎﻣﮕﯿﺮی ﺋﺎﺷﺘﯽ و ھێﻮری و ﺗەزﻣﯿﻨﯽ داھﺎﺗﻮوﯾەﺗﯿﮑﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻟەﻧﺎوﭼەﮐەدا .ﻟەﺳەر ﯾەک و ﻟە ﺋﯿﺪاﻣەی ﺋەو ﺋەرﮐەدا ھەﻣﻮوی ﺋێﻤە ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﻦ ﮐە ﺋەرك دەﺧﺎﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﻤﺎن و ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐە ﺋەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ﺟێ ﺑەﺟێ ﺑﮑەﯾﻦ. ﺋەو دۆﺧەی ﺋێﺴﺘﺎ ﺋەرﮐێﮑﯽ ﺋەﺧﻼﻗﯽ و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ دەﺧﺎﺗە ﺳەرﺷﺎﻧﯽ ﺋێﻮە ﮐە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮔەﻟﯽ زوڵﻢﻟێﮑﺮاوی ﺋێﻤە ﺑﻦ ،ﺧەڵﮑێﻚ ﮐە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﯾﺎرﻣەﺗﯽ ﺋێﻮە ھەﯾە ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐە ﻟەو ﮐێﺸﺎﻧەدا ﮐە ﺋێﺴﺘﺎ و داھﺎﺗﻮو دێﻨە ﺳەر رێﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻮو ﺑێﺖ. ﺋێﻤە وەك ﮔەﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﺋێﺮان ﮐە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە ﻟە ﺧەﺑﺎت و ﺗێﮑﯚﺷﺎنداﯾﻦ دژی ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﺳەرەڕۆی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺳەرەڕای ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﻤﺎن و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ
رەواﻣﺎن ،ﺑەﻻم ھەﻣﯿﺸە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮوﯾﻦ. ھﺎوﮐﺎت ﭘێﻢ ﺧﯚﺷە ﻟەوە ﺋﺎﮔﺎدارﺗﺎن ﺑﮑەﻣەوە ،ﮐە ﺋەﮔەر رۆڵەﮐﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﻟە دوو ﺑەﺷﯽ دﯾﮑەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺧەﺑﺎﺗێﮑﯽ ﺳەﺧﺖ و ﻣﯿﺪاﻧﯽدان ﻟەدژی داﻋﺶ ،ھﺎوﮐﺎت ﺋێﻤە ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟە ﺑەرەﯾەﮐﯽ دﯾﮑەی ﺷەڕ و ﻟەﺧەﺑﺎت و ﺗێﮑﯚﺷﺎن داﯾﻦ ﻟەدژی ﮐﯚﻣﺎری ﺳەرەڕۆی ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐە رێﺰ ﺑﯚ ھﯿﭻ ﻗﺎﻧﻮون و ﯾﺎﺳﺎﯾەﮐﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ داﻧﺎﻧێ. ﭼەﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ ﭘێﺶ ﺋﯿﺴﺘﺎ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋێﻤە ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻻﯾەن ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿەوە ﮐەوﺗە ﺑەرھێﺮﺷێﮑﯽ ﺗێﺮۆرﯾﺴﺘﯽ و ﺑەداﺧەوە ﭼەﻧﺪ ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋێﻤە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟەدەﺳﺖدا، ﮐەﺳﺎﻧێﮏ ﮐە ﻟەداھﺎﺗﻮودا دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﻟەداﻣەزرێﻨەراﻧﯽ ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ ﺑﻦ. ﺑە ﭘێﯽ ﺋەو ھەﻟﻮﻣەرﺟەی ﮐە ﺋﯿﺴﺘﺎ ﻟە ﻧﺎوﭼەﮐەی ﺋێﻤە ﺣﺎﮐﻤە ،ﺋﺎﯾﺎ دەﺑﻮو ﺋێﻤە ﺗێﺮۆرﻣﺎن ﺑەﺗێﺮۆر ﺟﻮاب داﺑﺎوە؟ ﻧﺎ ،ﻧﺎ ﺋێﻤە ﺋەو ﮐﺎرەﻣﺎن ﻧەﮐﺮد. ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺋێﻤە ﭼەﻧﺪ دەﯾەﯾە ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺑە ﮐﺮدەوەی ﺧەﺑﺎت و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﺪاﯾە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﮐﺎﺗﯽ ﺷەڕﯾﺸﺪا ﺋێﻤە ھەﻣﯿﺸە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﮐﺎﻧﻤﺎن ﺑﯚ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﺑﻮوە و ﻟەداھﺎﺗﻮوش دا ﺋەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە وەك ﺑﺎوەڕ و ﺑﻨەﻣﺎﯾەك ﺋﯿﺪاﻣە دەدەﯾﻦ .ﺋﯿﻤە ﺑﺎوەڕێﮑﯽ ﻗﻮوڵﻤﺎن ﺑە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادی ھەﯾە ﺋﯿﺤﺘﺮام ﺑﯚ ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎﻧەﮐﺎن و
ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺪاﺑﻮون ﻗﺎﯾﯿﻠﯿﻦ. ﺋێﻤە ﻟەو ﺑﺎوەڕەدا ﺑﯚ دروﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ دﻧﯿﺎﯾەﮐﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﭼﺎرەﺳەرﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ دەﺑێ ﻗﺎﻣﻚ ﺑﯚ ﺋێﺮان رادێﺮﯾﻦ و ﮐﺮدارو رەﻓﺘﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻧﺎﺑێ ﻧﺎدﯾﺪە ﺑﮕﯿﺮێ .ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﻻﯾەک روون و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾە ﮐە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ زۆر ﺑە ﺑەرﻧﺎﻣە ﺧەرﯾﮑە ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚریﯾەﮐﯽ ﻣەزھەﺑﯽ ﻟەﻧﺎوﭼەﮐەدا داﺳەﭘێﻨﯽ. ﺋەوە ﺋەرک و وەزﯾﻔەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵە ﮐە ﺑﺪرەوﺷێﺘەوە و ﮐﺎر ﺑﮑﺎت ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەڵﮑێﮑﯽ زۆرﺗﺮ ﻟە دﻧﯿﺎدا ﺳەرﻧﺞ ﺑەو ﮐێﺸەﯾە ﺑﺪەن و ﺑﺒﻦ ﺑەﭘﺎڵﭙﺸﺖ ﻟەو ﭘﯿﻮەﻧﺪﯾﯿەدا. ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑەڕێﺰ ! ﺋێﻤە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺋەوەﻣﺎن ﻟەﺋێﻮەﯾە ﮐە ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ دەورێﮑﯽ ﭼﺎﻻﮐﺘﺮ و ﺑەرﭼﺎوﺗﺮی ﻟەﻧﺎوﭼەﮐەدا ھەﺑێﺖ و ﺑەﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﮐێﺸەی ﮐﻮرد ﻟە رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖدا و ھەروەھﺎ زەﺧﺖ و ﮔﻮﺷﺎر ﺑﯚ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان ﺑێﻨێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐە رێﺰ ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﮐﻮرد ﻟەﺋێﺮان داﺑﻨێﺖ. ﮐﻮردﺳﺘﺎن دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺑﺎوەڕی ﻗﻮوڵﯽ ﺑەوە ھەﯾە ﮐە رێﮕﺎی ﭼﺎرەﯾەﮐﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺎﻧە ﺗەﻧﯿﺎ رێﮕﺎﯾەﮐە ﺑﯚﭼﺎرەﺳەری ﮐێﺸەی ﮐﻮرد ﻟە ﺋێﺮان. ﺑﯚﯾە ﺋێﻤە داواﺗﺎن ﻟێ دەﮐەﯾﻦ ﮐەھەﻣﻮو ﻻﯾەﮐﺘﺎن ﮐﺎرﺑﮑەن ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐە ﮐﻮرد ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﮕﺎ. زۆر ﺳﻮﭘﺎس
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﭼﻪﻧﺪ ﭼﺎﻻﮐﯽﯾەﮐﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻪﺷﺪارﯾﯽ ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺷﻪش ﻻﯾﻪﻧﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ »ﻣێﺮی« رۆژی ﭘێﻨﭻ ﺷەﻣﻤە ٢٣ی ﻓێﻮرﯾەی ٢٠١٧ﻟە ھەوﻟێﺮ ﻟە ﻻﯾەن ﺋەﻧﺴﺘﯿﺘﯚی ﺗﻮێﮋﯾﻨەوەی رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ )ﻣێﺮی( ﺑە ﺳەرﭘەرﺳﺘﯽ د.دﻻوەرﻋەﻻﺋەدﯾﻦ ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەک ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﺷەش ﻻﯾەﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﮏ ھﺎت .ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟەو ﮐﯚﺑﻮوﻧەوە ﺗﺎوﺗﻮێﮐﺮدﻧﯽ ﻗەﯾﺮان و دواﯾﯿﻦ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ و ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ژێﺮ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە دوای ھﺎﺗﻨە ﺳەرﮐﺎری ﺗڕاﻣﭗ ﻟە ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟەﺳەر ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮐﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و دﯾﺘﻨەوەی رێﮑﺎری ھﺎوﺑەﺷﯽ ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ رووﺑەڕووﺑﻮوﻧەوەﯾﺎن. ﻟەم ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەدا ھﺎوڕێ ﻣﺴﺘەﻓﺎ ﻣەوﻟﻮودی ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ و د.ﺋﺎﺳﯚ ﺣەﺳەنزادە ﻟە ﻻﯾەن ﺣﯿﺰﺑەوە ﺑەﺷﺪارﺑﻮون ﮐە ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﺣﯿﺰب وێڕای ﺳﭙﺎس ﻟە ﭘێﮏھێﻨﺎﻧﯽ ﺋەو ﮐﯚﺑﻮوﻧەوە ﺑﯚﭼﻮون و رواﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺗەوەرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﮐە ﺧﺴﺘە ڕوو. ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪو ﺑﺎوهڕهدا ﺑﻮو ﮐﻪ ﺳﻪرﺑﺎری ﺋﻪوه ﮐﻪ ﺋﺎﻗﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهرهوهی ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ چ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و چ ﻟﻪﭘێﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ رۆژھﻪﺗﯽ ﻧێﻮهڕاﺳﺖ و ﺋێﺮاﻧﺪا ھێﺸﺘﺎ ﻧﺎڕووﻧﯿﯽ ﭘێﻮه دﯾﺎره و ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهدا ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮرد ﺧﻪﺑﺎﺗێﮑﯽ ﻗﺎﺋﯿﻢ ﺑﻪ زات و ﭘﺸﺘﺒﻪﺳﺘﻮو ﺑﻪ ﺧﯚﯾﻪ ،ﺑﻪم ھێﺰهﮐﺎﻧﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﺑێ ﻟﻪو زهرﻓﯿﯿﻪﺗﺎﻧﻪش ﻏﺎﻓڵ ﺑﻦ ﮐﻪ ﻟﻪﭘێﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋێﺮان و ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﯽدا ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهرهوهی ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎدا ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ دروﺳﺖ دەﺑﻦ. ھﻪﯾﺌﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪروهھﺎ ﻟﻪو ﺑﺎوهڕهدا ﺑﻮو ﮐﻪ دۆﺧﯽ ﺋێﺴﺘﺎی ﻧێﻮان ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن چ ﻟﻪ ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪﮐﺘﺮ و چ ﻟﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﻪوهﯾﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوﺧﯚی ﺋێﺮاندا ھﻪرﭼﯿﯿﻪک ﺑێ ،ﺋﻪوان دهﺗﻮاﻧﻦ ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﯽدا و ﺑﯚ ﻧﺰﯾﮑﺒﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪه ﺑڕﯾﺎردهره ﺟﯿﮫﺎﻧﯽﯾﻪﮐﺎﻧﺪا ﻟﻪو ﭘﺮﺳﺎﻧﻪی ﭘێﺸﻮو ﺟﯿﺎ ﺑﮑﻪﻧﻪوه و ﺑﻪڕووی دهرهوهدا ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻪ ﯾﻪک ﮔﻮﺗﺎر و ﺑﻪ رێﮑﺎرێﮑﯽ ھﺎوﺑﻪش ﺑﺠﻮڵێﻨﻪوه
ﺳﻪرداﻧﯽ ﮐﯚﻧﺴﻮﻟﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ﻟﻪ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
دواﻧﯿﻮهڕۆی رۆژی دوو ﺷﻪﻣﻤﻪ٢٠ ،ی ﻓێﻮرﯾﻪی ٢٠١٧ی زاﯾﯿﻨﯽ )٢ی رهﺷﻪﻣﻪی ١٣٩٥٥ی ھﻪﺗﺎوی( ﺑﻪڕێﺰ دۆﻣﯿﻨﯿﮏ ﻣﺎس ﮐﯚﻧﺴﻮﻟﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ﻟﻪ ھﻪوﻟێﺮ ﺑﻪ ﺳﻪرداﻧێﮏ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﻪﯾﺌﻪﺗێﮑﯽ رێﺒﻪرﯾﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﻪ ﺳﻪرﭘﻪرﺳﺘﯿﯽ ھﺎوڕێ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻣﻪوﻟﻮدی ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﭘێﺸﻮازﯾﯽ ﻟێﮑﺮا.. ﻟﻪو دﯾﺪاره ﮔﻪرم و دۆﺳﺘﺎﻧﻪﯾﻪدا ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﮑﺮﺗﺎرﯾﺎی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﻪڕێﻮه ﭼﻮو ،ﺑﻪڕێﺰ ﮐﯚﻧﺴﻮﻟﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ﻟﻪ ھﻪرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وێڕای ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﮔﻮﺗﻦ ﺑﻪ ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻧﻮێﯽ ﺣﯿﺰب و ﺟێﮕﺮی ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ و ﺋﺎرهزووی ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ ﻟﻪ ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ،ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﮐﺮدهوه ﺗێﺮۆرﯾﺴﺘﯽﯾﻪﮐﻪی ﺷﻪوی ﯾﻪڵﺪا ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺣﮑﻮوﻣﻪت و ﮔﻪﻟﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪوه ھﺎوﭘێﻮهﻧﺪی و ھﺎوﺧﻪﻣﯿﯽ ﺧﯚی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﮐﻪس و ﮐﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺟﯿﻨﺎﯾﻪﺗﻪ دووﭘﺎت ﮐﺮدهوە و ھﻪر ﭼﻪﺷﻨﻪ ﮐﺮدهوهﯾﻪﻛﯽ ﺗێﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ و ﺗێﺮۆرﯾﺰﻣﯽ ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﻣﻪﺣﮑﻮوم ﮐﺮد. ﺋﯿﻨﺠﺎ ھﺎوڕێ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻣﻪوﻟﻮودی ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وێڕای ﺑﻪﺧێﺮھێﻨﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﺴﻮﻟﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ،ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ھﺎوﭘێﻮهﻧﺪی و ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ دۆﺳﺘﺎﻧﻪی ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﮐﺮد و ﺑﻪ وهﺑﯿﺮھێﻨﺎﻧﻪوهی راﺑﺮدووی دوور و درێﮋی دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻧێﻮان ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﮔﻪﻟﯽ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ و ﺋﻪو ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪﯾﯽﯾﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردﯾﺎن ﮐﺮدووه ،ﭘێﺪاﮔﺮﯾﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﻪھﺎ و ﺧﺎڵﻪ ھﺎوﺑﻪﺷﺎﻧﻪ ﻟﻪﺑﻮاری ﺑﺎوهڕﻣﻪﻧﺪ ﺑﻮون ﺑﻪ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺗێﺮۆرﯾﺰم ﮐﺮد ﮐﻪ ھﻪردووﻻ ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه دهﺑﻪﺳﺘێﺘﻪوه و ﺋﺎرهزووی ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯽ دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯿﯽ ﻧێﻮان ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﻓﻪڕاﻧﺴﻪﯾﯽﯾﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺟﺎراﻧﯿﺶ ﺑﺎﺷﺘﺮ و ﺑﻪردهوام ﺑێ...
ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرێﮏ ﺑﯚ ﺑﺎس ﻟە ﺳەر ﭘﺮﺳﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺋێﺮان
ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﻓێﺮﮐﺮدﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرێﮑﯽ ﺑﯚ دوﮐﺘﻮر ﺣەﺳەن ﻧﺎﯾﺐ ھﺎﺷﻢ ،ﭼﺎﻻﮐﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻧﯿﺸﺘەﺟێ ﻟە ﺋﯚﺗﺮﯾﺶ ﭘێﮏھێﻨﺎ. ﻟەو وﯾﺪﯾﯚ ﺳﻤﯿﻨﺎرەدا ﮐە رۆژی ﺷەﻣﻤە١٤ ،ی رەﺷەﻣە ﺑە ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ دﯾﺎرﯾﮑﺮاو ﻟە ﮐەﺳﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻک ﻟە ﺑﻮاری ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤدا ﭘێﮏھﺎت ،ﺳﻪرهﺗﺎ دوﮐﺘﻮر ﺋﺎﺳﯚ ﺣﻪﺳﻪنزاده ،ﻟﻪ وﺗﻪﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرتدا ﺑﺎﺳێﮑﯽ ﻟﻪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻮاری ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ دوﮐﺘﻮر ﺣﻪﺳﻪن ﻧﺎﯾﺐھﺎﺷﻢ ﮐﺮد و دواﺗﺮ دوﮐﺘﻮر ﺣەﺳەن ﻧﺎﯾﺐ ھﺎﺷﻢ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺳێﮏ ﻟﻪ ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮑﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە ﺋێﺮان ﺑەھﯚی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دهﺳﺖ ﭘێﮑﺮد. ﺋەو ﭼﺎﻻﮐە دﯾﺎرەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە درێﮋەی ﺑﺎﺳەﮐەیدا ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﻣﮑﺎﻧﯿﺰﻣەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎر ﻟە ﺷﻮڕای ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ڕێﮑﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎن و ﭼﺎرﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوەﻧﺪە ﮐﺮد. ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ ﮐﺎر و ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷﯽ راﭘﯚرﺗﻨێﺮە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﮐﺎن ،ﮐﯚﻧﭭﺎﻧﺴﯿﯚن و ﮐﯚﺑﻮوﻧەوە و راﭘﯚرتداﻧەوەی ﺑەﺷە ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕای ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﭼەﻧﺪ ﺗەوەرێﮑﯽ دﯾﮑەی ﺑﺎﺳەﮐەی دوﮐﺘﻮر ﺣەﺳەن ﻧﺎﯾﺐ ھﺎﺷﻢ ﺑﻮو. ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯽﯾەﮐﺎن ،ﻣﺎﻓە ﻣەدەﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯿﯽ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺋەو ﭘﺮﺳە ﻟە ﺑﺎس و ﮐﯚﺑﻮوﻧەوە و ﺑڕﯾﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕای ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻧﺎوەﻧﺪە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﭼەﻧﺪ ﺑﺎﺳێﮑﯽ دﯾﮑە ﺑﻮون ﮐە دوﮐﺘﻮر ﺣەﺳەن ﻧﺎﯾﺐ ھﺎﺷﻢ ﺑە وردی ﻗﺴەی ﻟەﺳەر ﮐﺮدن. ﺑەﺷﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺳﯿﻤﯿﻨﺎرەﮐە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﺳەرﻧﺠﯽ ﺑەﺷﺪاران ﺗەرﺧﺎن ﮐﺮاﺑﻮو ﮐە دواﺗﺮ ﮐﯚڕﮔێڕ وەﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎری ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ داﯾەوە.
ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺷﺎری ﻗﻪدزێ ﭘێﻜﮫﺎت
ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دواﻧﯿﻮهڕۆی رۆژی ھەﯾﻨﯽ ١٣ی رهﺷﻪﻣﻪ ،ﻟﻪ ﯾﻪﻛێﻚ ﻟﻪ ھﯚڵﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﻗﻪدزێ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺗﻪﺷﻜﯿﻼﺗﯽ ﺑە ﺑەﺷﺪاری ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب ﻟﻪ دهﭬﻪری ﭘﺸﺪهر و ﺑﯿﺘﻮێﻦ ﭘێﻜﮫﺎت. دوای ﺳﺎﺗێﮏ ﺑێﺪەﻧﮕﯽ ﺑە ﯾﺎدی ﺷەھﯿﺪان ،ھﺎوڕێ ﺣﻪﺳﻪن ﻗﺎدرزاده ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ دهﻓﺘﻪری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﺎﺳێﻜﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ رووداوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣڕۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋێﺮان ،ﻧﺎوﭼﻪ و ھەﻟﻮوﻣەرﺟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﺸﻜﻪش ﻛﺮد .ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻗەﯾﺮان و ﺷێﻮاوﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە و ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ دوای ھﺎﺗﻨەﺳەر ﮐﺎری ﺳەرۆکﮐﯚﻣﺎری ﺗﺎزەی ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟە ﺟﯿﮫﺎن و رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺘﯽ ﺧﺴﺘە ﺑەرﺑﺎس.ﺑەڕێﺰ ﻗﺎدرزادە ﻟﻪ درێﮋهی ﺑﺎﺑﻪﺗﻪﻛﻪﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە ﻧﻪﺧﺸﻪ و ﭘﯿﻼﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﮐﺮد ﮐە ﺋەﻣﺠﺎرە ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭼەﻧﺪ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﺘﺎر ﻟە ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﻋێﺮاﻗﻪوه رهﻧﮕﯽ داوهﺗﻪوه ﻛﺮد. ﭘﺮﺳﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ھﺎوﮐﺎری ﺣﯿﺰﺑەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەت ﻟەو ھەﻟﻮﻣەرﺟەدا ،ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺑﺎﺑەﺗەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑە ﺑﻮو ﮐە ﺑە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯿەوە ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮەﮐﺮا.
ﺳﯿﺎﺳﯽ
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
٣
ژﻣﺎره٦٩٩ :
ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﺳﻤﺎﯾﻞ ﺷەرەﻓﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﻻﻧﯿﮑەم ﯾەک دەﯾەی راﺑﺮدوودا ﻗﺴەﮐﺮدن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮەﺗە ﺑﺎس و ﺧﻮاﺳﯽ ﮐﯚڕ و ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﮐﺎن ،ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎن و ﺗەﻧﺎﻧەت ژووری ﻓﮑﺮی و ﺑﺮﯾﺎری ھێﺰو ﻻﯾەﻧە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺶ .ﺋەم ﺑﺰاﭬە ﻧﻮێﯾە ﻟە ﺧەﺑﺎت ،ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەی ﺟﯚراوﺟﯚری ﺑﯚ ﮐﺮاوەو ﺗەﻧﺎﻧەت ھێﻨﺪێﮏ ﺟﺎرﯾﺶ ﺋﯿﺪﯾﻌﺎی ﺋەوە ﮐﺮاوە ﮐە ﺋەم ﺑﺰاﭬە ﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ ﻟە ﺑﻮون و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺗێﭙەڕاﻧﺪووە .ﻟە ﺑەراﻧﺒەرﯾﺶدا ﺑﯚﭼﻮون و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەوەیﺗﺮ ھەﯾە ﮐە ﭘێﯽ واﯾە ﻧﺎﮐﺮێ ﺑﺎس ﻟە ﺑﻮوﻧﯽ »ﺑﺰاڤ«ێﮏ ﻟە ژێﺮﻧﺎوی »ﻣەدەﻧﯽ«دا ﺑﮑﺮێ و ﻟەو ﺑﺎوەڕەداﯾە ﮐە ﺋەوەی ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھەﯾە ،ﺟﺎرێ »ﮐﯚﻣەڵە ﺟﻮوڵەﯾەﮐﯽ ﺑو«ە ﮐە ﺗﺎ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە »ﺑﺰاﭬﯽ ﻣەدەﻧﯽ« ﭼەﻧﺪ ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ ﻣﺎوە. ﻟە ھەر ﺣﺎڵدا چ »ﺑﺰاڤ« ﺑێﺖ ﯾﺎن »ﺟﻤﻮﺟﯚڵ« ،ﮐە ﺑێﮔﻮﻣﺎن ﻟە رووی ﻗﯚﻧﺎﻏﺒەﻧﺪی و رەﻓﺘﺎرﻧﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺸﺎﻧەﻧﺎﺳﯽﯾەوە ﺟﯿﺎوازﯾﯿەﮐﯽ ﺋەوﺗﯚی ﺑﻨەﻣﺎﯾﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﯾﯿﺎن ﭘێﮑەوە ﻧﯿە ،ﻣﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵێﮑە رەوﺗێﮏ ﻟە ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﺗﻮێﮋە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎندا ھەﯾە ﮐە ،ﻟە ﻣەرﺣەﻟەی ﯾەﮐەم دا ﺣﺎﺷﺎ ﻟێﮐﺮدﻧﯽ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﭘﺮﺳە ﮔەورە ﻧەﺗەویﯾەﮐە ﺑێﺖ. ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ﻟە ﺑەﺳﺘێﻨەﮐﺎﻧﯽ ﺋەم ﺟﯚرە ﻟە ﺗێﮑﯚﺷﺎن ،ﺟﻤﻮﺟﯚڵ ﯾﺎن ﺧەﺑﺎت ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺋەﻣڕۆی رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐە ﺑێﮔﻮﻣﺎن دەﮐەوێﺘە ﺳەر ﺷﺎﻧﯽ ﭼﺎودێﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎن ،ﻟە ﮔەڵ ﺋەوەﯾﮑە ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿە ،ﺑەم ﺋەرﮐێﮑﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە .ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو روﯾﮑەردێﮑﯽ واﻗﻌﮕەراﯾﺎﻧە ﻟە ﻓەزای ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﺋێﺮان و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دوور ﻟە ھەر دەﻣﺎرﮔﺮژیﯾەﮐﯽ ﺋﯿﺪﺋﯚﻟﯚژﯾﮏ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ،دەﺗﻮاﻧێ ﺑەﺷێﮏ ﻟە دژوارﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋەم رێﮕﺎﯾەﻣﺎن ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎن ﺑﮑﺎﺗەوە ﮐە، ﻟێﺮەدا ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺋەو وﺗﺎرە ﺑﺎﺳﮑﺮدن ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو »ﺋﺎزاﯾەﺗﯽ ﻟە دەرﺑڕﯾﻦ« ﻧﯿە ﮐە ،ﺷەرﺗﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯽ ھەر ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧێﮏ و ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ھەر دەرەﻧﺠﺎﻣێﮑە .ﺑەڵﮑﻮو ﻟێﺮەدا ﻗﺴە ﻟە ﺟﯚری ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەتﮐﺮدﻧﯽ ﺋەم »ﺑﺰاڤ« ﯾﺎن »ﺟﻮوڵە ﻣەدەﻧﯽ« ﯾە دەﮐەﯾﻦ. ﮐە ﻗﺴە ﻟە ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەتﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﻣەدەﻧﯿﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐەﯾﻦ، ﺳەرەﺗﺎ دەﺑێ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﮐێ ﯾﺎن چ ﻻﯾەنﮔەﻟێﮏ ﺑﯚﯾﺎن ھەﯾە ﯾﺎن دەﮐﺮێ ﺋەم ﺋەرﮐە وەﺋەﺳﺘﯚ ﺑﮕﺮن ﯾﺎن دەﮐەوێﺘە ﺳەر ﺷﺎﻧﯿﺎن؟! ﺑﯚ وﻣﺪاﻧەوە ﺑەم ﭘﺮﺳﯿﺎرە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻟە رووی رەﻓﺘﺎرو ﻧﺎوەرۆﮐەوە ﮐە ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە زاﻧﺴﺘﯽ رەﻓﺘﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺸﺎﻧەﺷﻨﺎﺳﯽﯾە ،ﻟە ﻣﺎھﯿﯿەت و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺋەو ﭼﺎﻻﮐﯽ و ﺟﻮوڵە و ﺧﯚرێﮑﺨﺴﺘﻨﺎﻧە وردﺑﯿﻨەوە ﮐە ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﭘێﻨﺎﺳەی ﻣەدەﻧﯽدا ﺟێ دەﮔﺮن و ﺋەﻣڕۆژاﻧە ﻟە ﺷﺎرو ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺋﺎرادان .ھەﻣﻮو ﻧﯿﺸﺎﻧەﮐﺎن و رەﻓﺘﺎرەﮐﺎن ﻟەم ﺟﻤﻮﺟﯚڵ و ﺑﺰاوﺗﺎﻧەدا دەرﺧەری ﺋەو واﻗﻌﯿەﺗەن ﮐە »ﭘﺮﺳە ﮔەورەﮐە« ،ﮐە
ھەﻣﺎن ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣﺎﻓﺨﻮازاﻧەی »ﻣﯿﻠﻠﯽ ــ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ«ی ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧە، ﺳێﺒەری ﺑە ﺳەر ﺟﯚر و ﻧﺎوەرۆک و ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﺳەرﺟەم ﺋەم رەوﺗە ﻣەدەﻧﯿﺎﻧەدا ﮐێﺸﺎوە .ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ؛ ﺟﻤﻮﺟﯚڵ و ﭼﺎﻻﮐﯽﯾە ﻣەدەﻧﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﻧﺎﮐﺮێ ﻟە ﭘﺮﺳە ﮔەورەﮐە ﺑە ﻧﺎورۆﮐﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﻣﺎﻓﺨﻮازاﻧە ،ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەری و ﺑەرەﻧﮕﺎریﯾەوە ﺟﯿﺎ ﺑﮑﺮێﺘەوە .ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن )ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی( ﮐە ﻟە دەروەﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮرد ﺑە ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙەروەریﯾەوە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ ﻟە ﮔەڵ ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﭘەرەﭘێﺪان ﺑە ﺧﻮێﻨﺪن و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﮐە ﺧەمﺧﻮاردﻧە ﻟە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺷﻮﻧﺎﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺗﺎ دەﮔﺎﺗە ھەوڵﺪان و ﮐەﻣﭙەﯾﻦ ﺳﺎزﮐﺮدن ﺑﯚ ﺟێﺧﺴﺘﻨﯽ رۆﺣﯽ ﻟێﺒﻮوردەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎندا ،ﮐە ھەﻣﺎن ﻧﺎوەرۆﮐﯽ ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧە ،ﮐﯚﻣەڵە ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ و ﺋەرﮐێﮑﻦ ﮐە ﺑە ھﯿﭻ ﺷێﻮەﯾەک ﻧﺎﻣﯚ و ﻏەرﯾﺐ ﺑە ﺑﺰووﺗﻨەوە ﮔﺸﺘﯽﯾە ﻧەﺗەوەﯾﯿەﮐە ﻧﯿﻦ. ﺋەﮔەر ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾە ﻧەﺗەوەﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھێﺰی ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑەرەﻧﮕﺎریﯾەوە ﻧﺰﯾﮏ ﺑە ﺳێ ﭼﺎرەﮔە ﺳەدەﯾە داﮐﯚﮐﯽ ﻟە ﻣﺎن و ﻣەوﺟﻮودﯾەﺗﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﮐﯽ ﻣﺎﻓﺨﻮازی ﺳەرﮐﻮﺗﮑﺮاو دەﮐەن ،ﺋەوا ﺋەﻣڕۆژاﻧە ﻟە ﺑەﺳﺘێﻨێﮑﯽ دﯾﮑەداو ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی وت ،ﮐﻮڕان و ﮐﭽﺎﻧﯽ ﺋەو ﻣﯿﻠﻠەﺗە ﺑە ﭘێﮑﮫێﻨﺎﻧﯽ دەﯾﺎن ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ژﯾﻨﮕەﭘﺎرێﺰی ،ﻓێﺮﮔەی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ،ﺋەﻣﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺋەدەﺑﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ، وەرزﺷﯽ و .....ھەوڵﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ژﯾﻨﮕەو زﻣﺎن و ھﯚوﯾﯿەت و ﺗەﻧﺪرووﺳﺘﯿﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋەم ﺧﺎک و ﺧەڵﮑە دەدەن. ﮐەواﺑﻮو زۆر رووﻧە ﮐە ھەر دەﺑێ ھێﺰە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﺮ ﻟە ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەتﮐﺮدﻧﯽ ﺑﺰاﭬﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی وت ﺑﮑەﻧەوە .ﺑەم ﭘێﺶ ﻟەوەی ﺑﺎس ﻟە ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﺋەم ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗە ﺑﮑەﯾﻦ ،دەﺑێ راﺷﮑﺎواﻧە و ﺑە ﺑێﺋەﻣﻼوﺋەوﻻ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوە ﻟە »ﺑەﺣﯿﺰﺑﯽﮐﺮدن«ی ﺋەم ﭼﺎﻻﮐﯽ و ﺟﻮوڵە و ﺑﺰاوﺗە ﻣەدەﻧﯿﺎﻧە ﻣەﺣﮑﻮوم ﺑﮑﺮێ .ﭼﻮﻧﮑە ﻟە ﺋەﮔەری وەھﺎ ﺣﺎڵەﺗێﮏ دا ،دەﺑێ وای داﺑﻨێﯿﻦ ﮐە ھەوڵﯽ ﻣﺮاﻧﺪن و ﻟەﻧێﻮﭼﻮوﻧﯿﺎن دراوە. ﺑﯚﯾە رووﻧە ﮐە ﻣەﺑەﺳﺖ ﻟە ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەت ﻟێﺮەدا »دەﺳﺘێﻮەردان« و »رێﮑﺨﺴﺘﻨﯽ ﺗەﺷﮑﯿﻼﺗﯽ« ﻧﯿە .ﯾﺎن ﺋەﮔەر ﺑﮑﺮێ ﺑە زﻣﺎﻧێﮑﯽ زۆر ﺳﺎدەﺗﺮ ﺑﯿڵێﯿﻦ؛ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە »رێﺒەریﮐﺮدن« ﻧﯿە!! .ﺑەو ﻣﺎﻧﺎﯾە ﮐە ﻟە ﺷﻮێﻨێﮑەوە ﺧەت و ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑﯚ دﯾﺎری ﺑﮑﺮێ و ﺋەوﯾﺶ ﺋەرﮐﺪار ﺑە ﺑەﺟێﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﮑﺮێ. ﺋەوە ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﻣەﺗﺮﺳﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑﺰاﭬﯽ ﻣەدەﻧﯽﯾە ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐە ﺧﻮدی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ــ ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽ ﺋێﺮان ھەوڵﯽ ﺑەﺟێﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ دەدات ،ﺑﯚ ﺋەوەی وەک ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەک ﮐﺎر ﻟە ﺳەر ﻓﺸﺎرو ﺳەرﮐﻮﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋەم ﺑەﺳﺘێﻨە ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧەڵﮑﯿﺶ ﺑﮑﺎت. ﺧەﺑﺎﺗە ﺋەم ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗﯽ ﺟﯚری ﺋەوەﻧﺪەی ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە دﯾﺴﮑﯚرﺳﯽ ﻧﺰﯾﮏ ﻟە ﺧﯚی و »ﭘﺸﺘﻮاﻧﯽ« ھەﯾە ،ھەزار ﺋەوەﻧﺪە ،دەﺳﺘێﻮەردان ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ
ﺳەر ﺑەردەواﻣﺒﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەزاﻧێ. دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﮔﻮﺗﺎرو دﯾﺴﮑﯚرﺳﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺑﯚ ﻗﺴەﮐﺮدن ﻟە ﺳەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵ و ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﭼﺎﻻﮐﺎن و ﺗێﮑﯚﺷەراﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﻟەم ﺑەﺳﺘێﻨە ﻣەدەﻧﯽﯾەدا ،دەﺗﻮاﻧێ ﺳەرﮐەوﺗﻮوﺗﺮﯾﻦ ﺟﯚری ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەت ﺑێﺖ. ﺑە ﺋﺎوڕداﻧەوە ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو ﺟﯚری ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ھێﺰە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺗێﮑﯚﺷەراﻧﯽ ﻣەدەﻧﯿﯽ ﻧﺎوﺧﯚی وت ،ﺑە ﺋﺎﺷﮑﺮا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐە ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا ﺑەداﺧەوە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ھﺎوﺑەش ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿە ﮐە ﺑێﮔﻮﻣﺎن ﺋەﻣە ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑە ﻗﺎزاﻧﺞ ﺑێﺖ. ﺋەوەﻧﺪی ﭘێﻮەﻧﺪی ﺑە ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧەوە ھەﺑێﺖ ،ﺑە ﺑێ دەﻣﺎرﮔﺮژی و ﺑە دوور ﻟە ھەر ﺗەﻋەﺳﻮوﺑێﮏ ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺟﯿﺎ ﻟەوەﯾﮑە ﯾەﮐەم ﻻﯾەن ﺑﻮو ﮐە ﺑە ﮔﺮﯾﻨﮕﯽﯾەوە ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧﺴﺘە ﺳەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵﯽ ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی وت ،ﺑﮕﺮە ﻣەﺳﺌﻮﻻﻧە ھەوڵﯽداوە ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧەڵﮑﺎن و ﻻﯾەﻧﮕەﻟێﮑﯽ دﯾﮑەﯾﺶ ﺑﯚ ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن راﺑﮑێﺸێ .ھەر ﺋەو ﮐﺎﺗﺎﻧەی ﮐە ھێﻨﺪێﮏ ﮐەس و ﻻﯾەن ﭘێﻮەﺑﻮون ﻧﺎﻣەﺳﺌﻮﻻﻧە ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟە ﺳەر ﺋﺎزاﯾەﺗﯿﯽ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﺧﯚی وت درووﺳﺖ ﺑﮑەن ،ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن راﯾﮕەﯾﺎﻧﺪ ﮐە ،ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﮐﺎرو ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺋەوان دەﮐﺎت و راﯾﮕەﯾﺎﻧﺪ ﮐە ﺋەوان دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﭼﻮوﮐەﺗﺮﯾﻦ دەرﻓەﺗەﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ھێﻨﺎﻧە ﺋﺎرای وﯾﺴﺖ و داﺧﻮازیﯾە ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐەڵﮏ وەرﺑﮕﺮن. ھەرﭼەﻧﺪ ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا زۆر ﮐەس و ﻻﯾەن رەﺧﻨەﯾﺎن ﻟە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮت ،ﺑەم ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽدا درێﮋەدان ﺑەم ھەڵﻮێﺴﺖ و ﺧﻮێﻨﺪﻧەواﻧە ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﺒێﺘە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧەﯾەﮐﯽ ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی وت و ﺟﻮرﺋەﺗﯽ ﭘێ ﺑەﺧﺸﯿﻦ ﮐە ﻟەﺑەراﻧﺒەر ھﯿﭻ ﺗﺎﻧەو ﺗەﺷەرێﮑﯽ ﻧﺎﻣەﺳﺌﻮﻻﻧەدا ﮐﯚڵ ﻧەدەن .ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑە ﺧﯚﺷﯿەوە ﻟەم ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵەی دواﯾﯽدا ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﭘﺎﻧەوە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﯿﺸە رێﮑﺨﺮاوﺗﺮ و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧەﺗﺮ ﻟە راﺑﺮدوو ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﺗێﮑﯚﺷﺎندا ﺣﺰووری ﺑەرﭼﺎوی ھەﯾە. راﺳﺘە ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە دەرﺑڕﯾﻨﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﻣەدەﻧﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ ﻟە رووی ﮔﻮﺗﺎرەوە ﺑەﺷﯿﮏ ﻟە ﺋەرﮐەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑە ﺟێ ﺑﮕەﯾەﻧێﺖ، ﺑەم ﺋەوە ﺑەﺗەﻧﯿﺎ ﺑەس ﻧﯿەو ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗێﮑﯽ ﺗەواو ﺑێﺖ .ﺑﯚﯾە ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەم »ﭘﺸﺘﯿﻮان«یﯾە ﮔﺸﺘﮕﯿﺮ ﺑﮑﺮێﺖ و ﺣﯿﺰب وەک ﻧەﺧﺸە رێﮕﺎﯾەک ﺑﯚ ﺟﯚری ﺋەم ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗە ﺑﯿﺮی ﻟێ ﺑﮑﺎﺗەوە و ﻟە ﺳەرﺟەم ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ،دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ و ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵﮏ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ و ﻟەﮔەڵداﺑﻮون ،ﺑﯿﺨﺎﺗە دەﺳﺘﻮوری ﮐﺎری ﺧﯚﯾەوە. ﺳەرەڕای ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺎﻧە ،ﻣﻮدﯾﺮﯾﯿەﺗﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﻣەدەﻧﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋەو ﮐﺎﺗە دەﺗﻮاﻧێ ﻣﺎﻧﺎی واﻗﻌﯽ ﺧﯚی ﭘەﯾﺪا ﺑﮑﺎت ﮐە ،ﺳەرﺟەم ھێﺰ و ﻻﯾەن و ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯽﯾە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﻧﯿﺸﻤﺎﻧﯽﯾەﮐﺎن ﻟە ﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی »ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ« ،ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەو ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻨﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﺎن ﻟەم ﺑەﺳێﻨە ﻟە ﺧەﺑﺎت ھەﺑێ و ،ﺑە ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﭘﺮﺳە ﮔەورەﮐە )ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻣﯿﻠﻠﯽ _ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن(ی ﺑﺰاﻧﻦ.
درێﮋە
ی
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ
ﭘﺎﺷﺎن ﺳەرۆکﮐﯚﻣﺎری ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ،ﺧﻮوان ﻣﺎﻧﯚﺋێﻞ ﺳەﻧﺘﯚز وﺗﺎرێﮑﯽ ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد ﮐە ﺗێﯿﺪا ﺑە ﺋﺎﺷﮑﺮا و راﺷﮑﺎواﻧە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟە ﭘﺮۆﺳەی ﺋﺎﺷﺘﯽ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﯽ ٤٨ﻣﯿﻠﯿﯚن ﮐەﺳەﮐەی ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ﮐﺮد و ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﭘەڕژاﯾە ﺳەر ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋێﺴﺘﺎی ﮐﯚﻟﻮﻣﯿﺒﺎ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﮔەڵ دراوﺳێﮑﺎﻧﯽ وﺗەﮐەی ھێﻨﺎﯾە ﺑەرﺑﺎس. ﻟە درێﮋەی ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەدا ﺟﯚرج ﭘﺎﭘﺎﻧﺪرۆف ،ﺳەرۆﮐﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎل ،وﺗەﯾەﮐﯽ ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮدو ،ﺋﺎواﺗﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐە ﺋﺎﺷﺘﯽ و ھێﻮری ﺑﺎڵ ﺑە ﺳەر ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﮑێﺸێ و ﺷەڕ و ﮐﻮﺷﺘﺎر ﮐﯚﺗﺎﯾﯽﯾﺎن ﭘێ ﺑێ. ﺑەﺷێﮑﯽ دﯾﮑەی ﺑەرﻧﺎﻣەی ﮐﺎری رۆژی ﯾەﮐەﻣﯽ ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎل ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرۆک و ﺳﮑﺮﺗێﺮ و ﺟێﮕﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو رێﮑﺨﺮاوەﯾە ﺗەرﺧﺎن ﮐﺮا. ﻟەو ﺑﻪﺷەﯾﺶدا ﭘﺎﭘﺎﻧﺪرۆف ،وەک ﺳەرۆک وﻟﻮﯾﺲ ﺋﺎﯾﺎﻻ وەک ﺳﮑﺮﺗێﺮ دەﺳﺖﻧﯿﺸﺎن ﮐﺮاﻧەوە و ھﺎوﮐﺎت ﺑەڕێﺰ ﻣﺎم ﺟەﻻل ﺗﺎڵەﺑﺎﻧﯽ و ﭼەﻧﺪ ﮐەﺳﯽ دﯾﮑە وەک ﺳەرۆﮐﯽ ﻓەﺧﺮی رێﮑﺨﺮاوی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ دﯾﺎری ﮐﺮاﻧەوە. ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑە ﺋﺎﻣﺎژە ﭘێﺪاﻧە ﮐە ﻟەم ﻧێﻮەدا ﺑەڕێﺰ ﻣەوﻟﻮود ﺳﻮارە، ﻧﻮێﻨەری ﺣﯿﺰب ﻟە »ﺋﯿﺲ ﺋﺎی« ،ﻧﺎﻣﯿﻠﮑەﯾەﮐﯽ ﻟەﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ
ﺗەﻗﯿﻨەوەﮐەی ﺷەوی ﯾەڵﺪاو ﺷەھﯿﺪﺑﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵێﮏ ﮐﺎدر و ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﯿﺰب و ﮐﺎرﻣەﻧﺪی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑەردەم ﺑﻨﮑەی ﺳەرەﮐﯿﯽ ﺣﯿﺰب ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھەروەھﺎ ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﭘﯚﺳﺘﺮی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﮐﯚﻟﺒەڕاﻧﯽ ﮐﻮردی ﭘێﺸﮑەﺷﯽ ﺳەرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎ ،ﺑﺮاوەی ﺧەﺗﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻧﻮﺑێﻞ، ﺟﯚرج ﭘﺎﭘﺎﻧﺪرۆف ،ﺳەرۆﮐﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎل ،ﻟﻮﯾﺲ ﺋەﯾﺎﻻ، ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎل و ﺟێﮕﺮەﮐﺎﻧﯽ »ﺋێﺲ ﺋﺎی« و، ھەورەھﺎ ﺑەﺷێﮑﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑەﺷﺪاراﻧﯽ ﺋەو ﮐﯚﻧﮕﺮەﯾە ﮐﺮد. ﻟە ﭘەراوێﺰی ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﮐﺎﻧﺪا ،ھەﯾﺌەﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺳەﺑﺎرەت ﺑە دۆﺧﯽ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و رەوﺷﯽ ﮐﻮرد و ﺑﺰووﺗﻨەوەی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازاﻧەی رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻗﺴە و ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﺑەﺷێﮑﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑەﺷﺪاران و ﻧﻮێﻨەران ﮐﺮد و ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺑﯿﺮوڕاﯾﺎن ﮐﺮد. ﭘﺎش ﭼﻮار رۆژ ﮐﺎری ﺑەردەوام و ﺑﺎس و راوێﮋ و ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮدﻧﯽ دەﯾﺎن وﺗﺎر و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ ﮐە ﯾەک ﻟەوان وﺗﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو و... ل٤
رۆژﻧﺎﻣەی
ﭼﻪﻧﺪ ھەواڵﯽ دﯾﮑەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن راﭘﯚرﺗﯽ ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﭘێﺸێﻠﮑﺎرﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ھﯚی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ٦ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑەھﺎرو ھﺎوﯾﻨﯽ ١٣٩٥ی ھەﺗﺎوی دا ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺑەھﺎرو ھﺎوﯾﻨﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵدا) ١٣٩٥ی ھەﺗﺎوی( ھەر ﻧەﺑێ ٢٦٩ﺣﺎڵەﺗﯽ زەﺑﺮی ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن رووی داوە ﮐە ﻧﺎوەﻧﺪی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﯚ ڕۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﯚﻣﺎری ﮐﺮدوون .ﻟە ﺷﻪش ﻣﺎﻧﮕﯽ ﯾﻪﮐﻪﻣﯽ ﺋەم ﺳﺎڵﺪا ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻻﻧﯿﮑەم ٣٣ﮐﯚڵﺒەر و ﮐﺎﺳﺒﮑﺎری ﮐﻮردﯾﺎن ﺑە ﺗەﻗەی راﺳﺘەوﺧﯚی ھێﺰەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐﻮژراون و ١٦ ﮐەﺳﯽ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون .ﻟﻪو ﻣﺎوهﯾﻪدا ھێﺰه ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎن زﯾﻨﺪاﻧﯿﯿﻪﮐﯿﺎن ﻟﻪ ژێﺮ ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪدا ﮐﻮﺷﺘﻮه و ھﻪروهھﺎ ھێﺰه ﺋﯿﻨﺘﯿﺰاﻣﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﮐﯚﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎﻧﺘێﻨﯽ ﻣﺎھﻮاره ژﻧێﮑﯿﺎن ﻟﻪ ﺳﻪرﺑﺎنڕا ﺑﻪرداوهﺗﻪ ﺧﻮارێ ﮐﻪ ﺑﻪو ھﯚﯾﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهﺳﺖ داوه .ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەوﺷەش ﻣﺎﻧﮕەدا ٢١زﯾﻨﺪاﻧﯿﯽ ﮐﻮرد ﻟە زﯾﻨﺪاﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دا ﻟە ﺳێﺪارە دراون ،ﮐە ﻟە ﻧێﻮﯾﺎﻧﺪا ﻣﺤەﻣﻤەد ﻋﺒﺪاﻟﻼھﯽ ،زﯾﻨﺪاﻧﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮوە و ﺑە ﺗﺎواﻧﯽ ﺋەﻧﺪاﻣەﺗﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑێﮑﯽ ﮐﻮردﯾﯽ دژﺑﻪری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪ دار دراوە. ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﻣﯿﻨﯽ ﭼﯿﻨﺪراو ﻟە ﻻﯾەن ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە وەرزی ﺑەھﺎر و ھﺎوﯾﻨﯽ ﺋەﻣﺴﺎڵﯿﺶدا ١٣ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯽ ﻟێﮑەوﺗەوە و ھەر ﻧەﺑێ ٤ﮐەس ﺑەو ھﯚﯾەوە ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟە دەﺳﺖ داوەو ٩ﮐەﺳﯿﺶ ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮون .دەزﮔﺎ ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﻣﺎوەی ﺋەو ﺳێ ﻣﺎﻧﮕەدا ﺋەوەﻧﺪەی زاﻧﺪراوە ،ﻻﻧﯿﮑەم ١٧٤ﮐەﺳﯿﺎن ﺑە ﺗﯚﻣەﺗﯽ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھﺎوﮐﺎرﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎن ﻗﯚڵﺒەﺳﺖ ﮐﺮدووە. ژﻣﺎرەﯾەک ﻟەو ﮔﯿﺮاواﻧە ﺗﺎ ﮐﺎﺗﯽ دادﮔﺎﯾﯽ ﮐﺮدﻧﯿﺎن ﺑە ﺑﺎرﻣﺘەی ﻗﻮرس ﺋﺎزاد ﮐﺮاون و ﻻﻧﯿﮑەم ٥٣ﮐەس ﻟەواﻧە دوای ﺑە ﻧﺎو دادﮔﺎﯾﯽ ﮐﺮدﻧﯿﺎن ﺳﺰای ٣ﻣﺎﻧﮕﺘﺎ ٢٥ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﺳەﭘﺎوە و ﺳەرﺟەم ﺋەو ٥٣ﮐەﺳە ﺑە ٤٢٣٢ﻣﺎﻧﮓ زﯾﻨﺪان ﻣەﺣﮑﻮوم ﮐﺮاون.
ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪس ﻟﻪ ﺷﺎره ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﺳﺒﻪﺳﻪر ﻛﺮان ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﯾﻪك ﺣﻪوﺗﻮوی راﺑﺮدوودا ﻟﻪ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪﻗﺰ ،دﯾﻮاﻧﺪهره، ورﻣێ ،ﻣﻪھﺎﺑﺎد و ﻣﯿﺎﻧﺪواو ﻻﻧﯿﻜﻪم ٦ﻛﻪس ﻛﻪ ٥ﻛﻪﺳﯿﺎن ﻛﻮردن دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮاون و ﻟﻪﻻﯾﻪن ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ وهزارهﺗﯽ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت ﺑﯚ ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﺎڕوون ﮔﻮاﺳﺘﺮاوﻧﻪﺗﻪوه. ﺑﻪﭘێﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن، ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ رێﺒﻪﻧﺪان ،ھﺎووﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺗﻪﻣﻪن ٤٥ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﻪﻣﺠﻪد ﺷﻪرﯾﻔﯽ ،ﺧﻪڵﻜﯽ ﺋﺎواﯾﯽ رهﺷﯿﺪﺋﺎوای ﺳﻪرﺑﻪ ﺷﺎری دﯾﻮاﻧﺪهره ﻟﻪﻻﯾﻪن ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت ﺑە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘڕوﭘﺎﮔﻪﻧﺪه ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪرھﻪڵﺴﻜﺎری ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮاوه. ﻟﻪ ﺷﺎری ورﻣێ ﻛﻪﺳێﻚ ﺑﻪ ﻧﺎوی رهزا ﺳﻪﻟﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﯚﻣﻪﺗﯽ ھﺎوﻛﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﯾﻪﻛێﻚ ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺷﻮێﻨێﻜﯽ ﻧﺎڕوون ﮔﻮاﺳﺘﺮاوهﺗﻪوه. ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﻪھﺎﺑﺎد دوو ﻛﻪس ﺑﻪ ﻧﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﻣێﮫﺮان ﺣﻮﺳێﻦ ﺧﺎﻧﯽ ﺗﻪﻣﻪن ٢٨ﺳﺎڵ ﻛﻮڕی ﺧﻮﺳﺮهو و ﺷﺎھﯿﻦ ﺳﻪﻣﻪدی ﺗﻪﻣﻪن ٣١ ﺳﺎڵ ﻛﻮڕی ﺋﻪﻧﻮهر ،ﻟﻪﻻﯾﻪن ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟﻪو ﺷﺎره دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮاون. ھﻪر ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا ﻓﻪرھﺎد ﻣﻪﻟﻪﻛﯽ ﻟﻪ ﺳﻪﻗﺰ ﺑﻪ ﺗﯚﻣﻪﺗﯽ ﻻﯾﻪﻧﮕﺮﯾﯽ ﻟﻪ ﺣﯿﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ رۆژھﻪﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ھێﺰه ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯿﯽﯾﻪﻛﺎﻧﻪوه دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮاوه و ﺳﻪرهڕای ﺑﻪدواداﭼﻮوﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﻛﻪی ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪك ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ھﯚﻛﺎری دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮان و ﺷﻮێﻨﯽ راﮔﺮﺗﻨﻪﻛﻪی ﻧﻪزاﻧﺮاوه. ھﻪروهھﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﭼﺎﻻﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﻣﺤﻪﻣﻤﻪدﺣﻪﺳﻪن داوودی ﺑﻪھﯚﻛﺎری ﻧﺎڕوون ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﯚﻟﯿﺲ دهﺳﺒﻪﺳﻪرﻛﺮاوه و ﺗﻪﺣﻮﯾﻠﯽ ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﯿﺎﻧﺪواو دراوه ﻧﺎوﺑﺮاو ﭘێﺸﺘﺮ ﻟﻪ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ دهﯾﻪﻣﯽ ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮورای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﺎﻧﺪواو ،ﺗﯿﻜﺎب و ﺳﺎﯾﯿﻦ ﻗﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺷﻮورای ﻧﯿﮕﺎﺑﺎﻧﻪوه رهدی ﺳﻪﻻﺣﯿﯿﻪت ﻛﺮاﺑﻮو.
ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﻣەرﯾﻮان ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﮐەﻣﺘەرﺧەﻣﯿﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺑﻮوﻋەﻟﯽ دوای ﺑوﺑﻮوﻧەوەی ھەواڵﯽ ﮔﯿﺎﻧﻠەدەﺳﺖداﻧﯽ ژﻧێﮑﯽ دووﮔﯿﺎن ﻟە ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ﺑﻮوﻋەﻟﯽ ﻟە ﺷﺎری ﻣەرﯾﻮان ،ﮐﺎرﺑەدەﺳﺘﺎن و ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺑەﺷﯽ زاﯾﻨﮕەی ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە ﺑە ﮐەﻣﺘەرﺧەﻣﯽ ﮐﺮدن ﻟەو ﺑﺎرەوە ﺗﺎواﻧﺒﺎرن ،ﺧەڵﮑﯽ ﻣەرﯾﻮان ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن وەرێﺨﺴﺖ. ﺳﻮھەﯾﻼ ﻣەوﻟﻮودی ٣١ﺳﺎڵە ﺧەڵﮑﯽ ﺳەووای ﻣەرﯾﻮان ﮐە رۆژی ﺷەﻣﻤە رﯾﮑەوﺗﯽ ٧ی رەﺷەﻣە ﺑە ھﯚی ﭘێڕاﻧەﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ھﯚی ﺧﻮێﻦ ﻟەﺑەرﭼﻮوﻧﯽ زۆر ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟە دەﺳﺖ داوە .ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎن ﺑﺎس ﻟەوە دەﮐەن ﮐە ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﮐﺎدری ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺋەو ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەﯾە ﺗﺎواﻧﺒﺎرن. ﺑە ﭘێﯽ زاﻧﯿﺎرﯾﯿەﮐﺎن ﺑو ﺑﻮوﻧەوەی ﺋەوە ھەواڵە و دەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﻟە ﺗﯚڕە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎن ،ﺑﻮو ﺑە ھﯚی ھەڵﻮێﺴﺖ ﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﻮێﻨەری ﺷﺎری ﻣەرﯾﻮان و ﺷﮑﺎﯾەت ﮐﺮدﻧﯽ ﻟە ﭘﺰﯾﺸﮑﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر. ﺑە ﭘێﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ھەواڵﻨێﺮی »ﮐﻮردﺳﺘﺎن وﮐﻮرد« ﭘﺎﺷﻨﯿﻮەڕۆی رۆژی ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺧەڵﮑﯽ ﻣەرﯾﻮان وﺳەووا ،ﻟە ﯾەﮐﺸەﻣﻤە ﺑەردەم ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧەی ”ﺑﻮوﻋەﻟﯽ ﺳﯿﻨﺎ“ی ﺋەو ﺷﺎرە ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﮐﺮدو ﻧﺎرەزاﯾەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﻟەو ﺑﺎرەوە دەرﺑڕی. ﺧەڵﮑﯽ ﻧﺎڕازی ﺧﻮازﯾﺎری ﺋەوە ﺑﻮون ﮐە دەﺑێ ﻟە زووﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎت ﻟێﭘێﭽﯿﻨەوە ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑﮑﺮێ.
٤
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺳﯿﺎﺳﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
ﺋﯿﺸﺎرە ﺑە ﭼەﻧﺪ ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﻋﻮﻣەر ﺑﺎڵەﮐﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮐە ﭘﺎﯾەوﺋەﺳﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎی ﺋێﺮاﻧە ﮐە ﻟەﺳەر ﺟﮫﺎﻧﺒﯿﻨﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ )ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺷﯿﻌەی ﺑـــﺎوردار ﺑە وﻻﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿﮫﯽ رەھــﺎ( داڕێــﮋراوە،ﮐــە ھــەر ﺋەوە واﯾﮑﺮدوەﺑﺒێﺘە ﺳەر ﭼﺎوەی ﮔﺮﻓﺖ وﮐێﺸەﮐﺎن وﻗەﯾﺮاﻧە دەرەﮐﯽ وﻧێﻮﺧﯚﯾﯽﯾەﮐﺎن .ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎتدا ﺑە راﺷﮑﺎوی دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﭘێﺸێﻞ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ﺳەرﭼﺎوە ﮔﺮﺗﻮو ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧە ،ﭼﻮﻧﮑە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی دەﺳەﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ واﺗە ﺣﮑﻮوﻣەت ﻟە ﮔەڵ ﺧەڵﮑﯽ ﺋەو وﺗە دﯾﺎری دەﮐﺎ .ﻗﺎﻧﻮونداﻧەری ﺋــێــﺮاﻧــﯽ ﻟــە دارﺷــﺘــﻨــﯽ ﺋــەﺳــڵ وﺑــڕﮔــەﮐــﺎﻧــﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ﻗﺎﻧﻮوﻧە ﻋﻮرﻓﯿﯿەﮐﺎن ﮐە ﺳەرﭼﺎوەﮔﺮﺗﻮوﻟە وﯾﺴﺖ وﻧﯿﺎزی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎن وﭘﺎﯾە وﺋەﺳﺎﺳﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻦ ﺗێﮑەڵ ﺑە ﮐﯚﻣەڵﯿﮏ ﺋەﺳڵ وﺑڕﮔەی دﯾﻨﯽ وﻣەزھەﺑﯽ ﮐــﺮدوە ﮐە ﻟەﮔەڵ ﺳەردەﻣﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎ ﻧﺎﮔﻮﻧﺠێﻨﻮرێﮕﺮن ﻟە ﺑەردەﻣﯽ وﯾﺴﺖ وداﺧﻮازی ﺧەڵﮏ .دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە رێﮕﺎی ﺋەوﺋەﺳﻧەی ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽﯾەوە ﻣﺎوەی ٣٨ﺳﺎڵە ﺑە ﺳەر ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯽ دەﮐەن .ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ روون ﺑﻮوﻧەوەی ﺋەوﺑﺎﺑەﺗە ﺳەرﻧﺞ دەﺧەﯾﻨە ﺳەر ھێﻨﺪێﮏ ﻟە ﺋەﺳڵەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﺋێﺮان ﮐە ﭘێﮑەوە ﻟە دژاﯾەﺗﯽ دان .ﻗﺎﻧﻮونداﻧەر ﺑﯚ ﺋەوەی ﻟە دﻧﯿﺎی ﺳەردەم داﻧەﺑﺮێ وﺑە ﮐﯚر وﮐﯚﻣەڵە ﺟﯿﮫﺎﻧﯽﯾەﮐﺎن ﺑڵێ ﮐە ﭘێﻮاﻧەﮐﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﻮوﻧﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ وﺑەڕێﻮەﺑەری وتدا رەﭼﺎوﮐﺮدوە ﺋــەو ﺋەﺳﻧەی ﮐــە ﺑﺎﺳﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣــﺮۆڤ وﺋــﺎزادیﯾــە ﺗﺎﮐەﮐەسﯾەﮐﺎن دەﮐــﺎ ھێﻨﺎوﯾەﺗﯽ وھەﺗﺎ رادەﯾــەک ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ﮔﻮﻧﺠﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ،ﺑــەم ﻟە ﭘﺎڵ ﺋەوەدا ﻗەﯾﺪ وﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺑﯚ داﻧﺎوە وەک ﺋەوە ﮐە ﻧﺎﺑێ دژاﯾەﺗﯽ ھەﺑێ ﻟە ﮔەڵ رێوﺷﻮێﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم وﯾﺎ ﻣەزھەﺑﯽ رەﺳــﻤــﯽ وت .ﺑــﯚ وێــﻨــە :ﺋەﺳڵﯽ ﭼــﻮارﻟــە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ﺑە رووﻧﯽ ﻟە ﺳەر ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗە ﭘێﺪاﮔﺮی دەﮐﺎ و دەڵێ «:ﺗەواوی ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎن ورێوﺷﻮێﻨﯽ ﻣەدەﻧﯽ ،ﺳﺰاﯾﯽ ،ﻣﺎڵﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻓەرھەﻧﮕﯽ ،ﻧﯿﺰاﻣﯽ،ﺳﯿﺎﺳﯽ وھﺘﺪ ،دەﺑێ ﻟە ﺳەر ﺋەﺳﺎﺳﯽ رێوﺷﻮێﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑێﺖ .ﺋەوﺋەﺳڵە ﺑەﺳەر ھەﻣﻮو ﺋﻮﺳﻮوﻟەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ وﯾﺎﺳﺎ ورێﺴﺎﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەدا ﺣﺎﮐﻤە ودﯾﺎری ﮐﺮدن وھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋەوﺑﺎﺑەﺗە ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺷﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎﻧە«. ﻟــەو ﺋەﺳڵە دا ﺑــﯚﻣــﺎن دەردەﮐـــــەوێ ﮐــە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﮐﯚﻣﺎرﯾﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ وا داﻧەڕێﮋراوە ﮐە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻧێﻮان ﺧەڵﮏ ودەﺳــەت دﯾﺎری ﺑﮑﺎ .ﺑەڵﮑﻮو ﻟە ﺳەر ﺋەو ﺋەﺳﺎﺳە داﻣەزراوە ﮐە ﺧەڵﮏ ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەرﮐﯿﺎن ھەﯾە ودەﺑێ ﺋەرﮐەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن وا ﺟێ ﺑەﺟێ ﺑﮑەن ﮐە زﯾﺎن ﺑە دﯾﻦ وﺑﺎوەڕەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻧەﮔەﯾەﻧێ ﮐە ﺋەوﯾﺶ ﺧﺰﻣەت ﮐﺮدﻧە ﺑە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ وﻟە راﺳﺘﯽ داﺧﺎوەﻧﯽ ھﯿﭻ ﻣﺎﻓێﮏ ﻧﯿﻦ ﭼﻮﻧﮑە ﻟە رواﻧﮕەی ﺋەواﻧەوە ،ھەر ﻣﺎﻓێﮏ ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎدا دەﺑێﺘە دژاﯾەﺗﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﮔەل دﯾﻦ وﻣەزھەﺑﯽ رەﺳﻤﯽ ﺋێﺮان . ﻟە رواﻧﮕەی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾەوە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻣﺮۆڤ ﻋﯿﺒﺎدەﺗﯽ ﺧﻮداﯾەوﻟەﺳەر ﻣﺮۆﭬﯽ دﯾﻨﺪار واﺟﺒە ﮐﺎری ﺑە ﮐﺎری دﻧﯿﺎی ﻓﺎﻧﯽ ﻧەﺑێ وﮔﻮێڕاﯾەڵﯽ رێﺒەرودەﺳەﺗﺪاران ﺑێ.ﻋﯿﺒﺎدەﺗﯽ ﮐﺎﻣڵ وﺗــەواو ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە ﺋﻮﻣﻤەﺗێﮑﯽ رێﮑﺨﺮاوی ﺑﺎوەردارھەﯾە وﺋﻮﻣﻤەﺗﯽ ﺋﺎوا ﻧﯿﺎزﻣەﻧﺪی ﺣﮑﻮوﻣەﺗە وﯾەﮐەم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐﯽ ﺋﺎوادا وەدەﺳﺖ ھێﻨﺎن وداﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﻋﯿﺒﺎدەﺗە ﮐە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺋەو ﺋﻮﻣﻤەﺗە رێﮑﺨﺮاوە ﺑە دوای ﻧﯿﺎزەﮐﺎﻧﯽ
ﺧﯚیدا راﺑﮑێﺸﯽ وﮐەڵﮑﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﺮێ .واﺗە ﻋﯿﺒﺎدەت ﯾﺎﻧﯽ ھەﻣﺎن ﮔﻮێڕاﯾەڵﯽ وﺳــەرﺑــەرداﻧــەوە وﮔﻮێ راﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﮔﻮﻓﺘﺎری دەﺳەﺗﺪاران ﮐە ﺑە ﻧﺎوی دﯾﻨەوە ﺣﮑﻮوﻣەت دەﮐەن.
ﺋەﮔەر ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮان ﺑﺎﺷﺘﺮوردﺑﯿﻨەوە ﺋەو ﺟﯿﺎوازیﯾەﻣﺎﻧﭽﺎﮐﺘﺮﺑﯚ دەردەﮐــەوێ .ﺋەﺳڵﯽ) (٥ ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ﺑﺎس ﻟە رێﺒەرﯾﯽ ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا دەﮐــﺎ ودەڵ ــێ «:ﻟــە ﺳــەردەﻣــﯽ ﻏەﯾﺒەﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎم زﻣــﺎن ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺣﻮﮐﻤڕاﻧﯽ ورێــﺒــەری ﺋﻮﻣﻤەت دەﮐــەوێــﺘــە ﺋەﺳﺘﯚی »ﻓﻘﯿە«ﯾﮑﯽ دادﭘــەروەر......ﮐــەﺑــەﭘــێــﯽ ﺋــەﺳــڵــﯽ)(١٠٧ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾەﺗﯽ وەردەﮔﺮێ« ﺑەم ھەر ﺑە دوای ﺋەو ﺋەﺳڵەدا ﻟەﺋەﺳڵﯽ )( ٦داﺑــﺎس ﻟە ﺋﯿﺪارەی وت دەﮐﺎ ﺑە ﭘﺸﺖ ﺑەﺳﺘﻦ ﺑەدەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ ﻟە رێﮕﺎی ھەڵﺒﮋاردن. ﻟەﺋەﺳڵﯽ ٦دا ھﺎﺗﻮوە «:ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا وت دەﺑێ ﺑە ﭘﺸﺖ ﺑەﺳﺘﻦ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻟە رێﮕﺎی ھەﻟﺒﮋاردن ﺋﯿﺪارە ﺑﮑﺮێ .«....ﻟەو ﺋەﺳڵە دا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐە ﻗﺎﻧﻮونداﻧەروﯾﺴﺘﻮوﯾەﺗﯽ رەھﺎﺑﻮوﻧﯽ ﺋەﺳڵﯽ) ( ٥ ھەﺗﺎ رادەﯾەک ﻟە ﺑەر ﭼﺎوان ون ﺑﮑﺎو ﺑڵێ ﮐە ﺧەڵﮏ ﻟە رێﮕﺎی ھەڵﺒﮋاردن وﺳﻨﺪووﻗﯽ دەﻧﮕﺪاﻧەوە ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن دﯾــﺎری دەﮐــەن وﻟەرێﮕﺎی ﻧﻮێﻨەراﻧﯿﺎﻧەوە ﻟە ﺑــەڕێــﻮەﺑــﺮدﻧــﯽ وتداﺑـــەﺷـــﺪارن ودەﺑێﻨﯿﻦ ھــەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎی ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋﯿﺮاﻧﺪا دووﺋەﺳڵ ﮐە ﺑﺎس ﻟە ﺷێﻮە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت ﻟە ﻻﯾەن ﮐەﺳێﮏ ﯾﺎ داﻣەزراوەﯾەک دەﮐﺎ ﭼەﻧﺪە ﻟە ﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ ﻟە ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ دان . ﺋەﺳڵﯽ ) (٥ﺑﺎس ﻟــەوە دەﮐــﺎ ﮐە ﻟە ﻏەﯾﺒەﺗﯽ ﺋﯿﻤﺎم زەﻣﺎﻧﺪا ﮐەﺳێﮏ دەﺑێ ﺑە ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺋەو ،رێﺒەرﯾﯽ ﺋﻮﻣﻤەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﮑﺎ و ﺋەوە ﻣﺎﻧﺎﮐەی ﺋەوەﯾە ﺋەوﮐەﺳە ﮐە ﺋەوﻣەﺳﺌﻮﻟﯿﯿەﺗەی ﭘێ دەﺳﭙێﺮدرێ ﻧﻮێﻨەرو ﺟێﻨﺸﯿﻨﯽ ﺋﯿﻤﺎم زەﻣــﺎﻧــە وھــەر ﮔﻮﻓﺘﺎر وﮐــﺮدارێــﮑــﯽ ﺑــە ﻣﺎﻧﺎی ﻗﺎﻧﻮوﻧە وﻟەﺳەر ﺧەڵﮏ واﺟﺒە ﺑێ ﺋەﻣﻼوﻻ ﺟێﺒەﺟێﯾﺎن ﺑــﮑــﺎ.ﻗــﺒــﻮوڵــﯽ ﺷــەرﯾــﻌــەت ﺑــە ﻋﯿﻨﻮاﻧﯽ ﭼــﻮارﭼــێــﻮەی دەزﮔﺎی ﻗەزاﯾﯽ وﺋﯿﺠﺮاﯾﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت ﺑەﻣﺎﻧﺎی ﺋەوەﯾە ﮐەﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێ ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮە ﮐە ﺷەرﯾﻌەت دﯾﺎری ﮐﺮدوە ﻻﺑﺪرێ ،ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ﺳﺰای ﺷەرﻋﯽ ﮐﺮدارێﮑﯽ ﻣەزھەﺑﯽﯾە وﺣــﮑــﻮوﻣــەت ﻧــﺎﺗــﻮاﻧــێ ﻟــەو ﺳــﺰاﯾــە ﮐەم وزﯾﺎد ﺑﮑﺎ .ﺋەوە ﻟە ﻻﯾەک وﻟە ﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەوە ﺷێﻮەی دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ ﺋەوﮐەﺳەش واﺗە رێﺒەر ﺋەوەﻧﺪەی دﯾﮑە رەھﺎﯾﯽ ﻟە دەﺳــەﺗــﯽ ﭘێ دەﺑەﺧﺸێ وﻟــەﺳــەرەوەی ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺟێﮕﯿﺮ دەﮐﺎ.ﺑەﭘێﯽ ﺋەﺳڵﯽ ) (١٠٧ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا رێﺒەر دەﺑێ ﻟە ﻻﯾەن ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺧﻮﺑﺮەﮔﺎﻧﯽ رێﺒەری دﯾﺎری ﺑﮑﺮێ .ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺧﻮﺑﺮەﮔﺎﻧﯽ رێﺒەرﯾﺶ ﺑە ﭘێﯽ ﻗﺎﻧﻮون ﭘێﻮێﺴﺘە ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ ھەڵﺒﮋێﺮدرێﻦ .ﻟێﺮەدا ﻧﺎﭼﯿﻨە ﺳەر ﺋەوﺑﺎﺑەﺗە ﮐە دەﺑــێ ﺋەوﮐەﺳﺎﻧە چ ﺗﺎﯾﺒەﺗﻤەﻧﺪیﯾەﮐﯿﺎن ھــەﺑــێ ﺑەڵﮑﻮ دەﭼﯿﻨە ﺳەر ﺷێﻮەی ھــەڵــﺒــﮋاردن ﻟە ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا .ﺑەﭘێﯽ ﺋەﺳڵﯽ ) (٩٩ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮان ،ﭼﺎوەدێﺮی »اﺳﺘﺼﻮاﺑﯽ«ﺑە ﺳەر ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺷﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎﻧە و ﺑەﭘێﯽ »ﺗﺒﺼﺮە«ی ٣ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ
ھــەﻟــﺒــﮋاردﻧــﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺧــﻮﺑــﺮەﮔــﺎن ھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪن وﺗەﺋﯿﺪی ﺑەرﺑﮋێﺮەﮐﺎن ﻟە ﺋەﺳﺘﯚی ﺷﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎﻧە وﻟە ﺋەﺳڵﯽ ) (٩١ﻟەﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ھﺎﺗﻮوە ﮐە دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ »ﻓﻘﮫﺎی« ﺷــﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن ﻟە ﻻﯾەن رێﺒەرﯾﯿەوە دەﮐــﺮێ وﻟە راﺳﺘﯽدا ﻟە و ﯾﺎرﯾە ﺑە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﮐﺮاوەدا ،رێﺒەر ﻟە ﻻﯾەن ﮐەﺳﺎﻧێﮑەوە ھەڵﺪەﺑﮋێﺮدرێﻦ ﮐە ﺧﯚﯾﺎن ھەڵﺒﮋێﺮدراوی رێﺒەرن . ﻟە ﻻﯾﮑﯽ دﯾﮑەوە ﺋەﺳڵﯽ ) (٦ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﺑﺎس ﻟە دەﻧﮕﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺧەڵﮏ دەﮐﺎ ودەڵێ ﺑﯚ ﺋﯿﺪارەی وت دەﺑێ ﭘﺸﺖ ﺑــە دەﻧــﮕــﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺧەڵﮏ ﺑﺒەﺳﺘﺮێ ﮐە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺋەوە ﺑە ﺗــەواوی ﻟەﮔەڵ ﺋەﺳڵﯽ ) (٥ﻟە ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽ داﯾــە ﭼﻮﻧﮑە ھەر وەک ﺑﺎﺳﻤﺎن ﮐﺮد ﮐەﺳێﮏ ﺑە ﻋﯿﻨﻮاﻧﯽ رێﺒەر ﻟــە ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ﺋــﯿــﺪارەی وت وﺋﻮﻣﻤەﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟە ﺋەﺳﺘﯚﯾە وھێﭻ ﻣەﺟﺎﻟێﮑﯽ ﺑﯚ دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ وﺑەﺷﺪاری ﻟە دەﺳەت وﺑەرێﻮە ﺑەری وت داﻧەھێﺸﺘﻮەﺗەوە . ﯾەﮐێﮑﯽ دﯾﮑە ﻟە ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ ﭼـــﺎوەدێـــﺮی ﺷـــــﻮورای ﻧــﯿــﮕــەھــﺒــﺎن ﺑــەﺳــەر ﭘەﺳﻨﺪ ﮐــﺮاوەﮐــﺎﻧــﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷــﻮرای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾە .ﺑە ﭘێﯽ ﺋەﺳڵﯽ) (٩٤ھەﻣﻮو ﭘەﺳﻨﺪﮐﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺲ دەﺑێ ﺑﻨێﺮدەرێﺘە ﺷــﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن وھەڵﺴەﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﮑﺮێ ﮐە ﺋﺎﯾﺎ ﻟە ﮔەڵﺮێوﺷﻮﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم وﻣەزھەﺑﯽ رەﺳﻤﯽ وت دژاﯾــەﺗــﯽ ﻧﯿﯿە ؟ وﻟــە ﺋەﺳڵﯽ ) (٩٣ﻟە ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽدا ھﺎﺗﻮوە ﮐە ،ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮورای ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑــێﺑــﻮوﻧــﯽ ﺷـــﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن ﺋﯿﻌﺘﺒﺎری ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿە .ﻟەو ﺋەﺳﻧەداﺋەوەی ﺑەرﭼﺎو دەﮐەوێ ﺋەوەﯾە ﮐە ،ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەڕەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺧەڵﮏودەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ ھﯿﭻ ﺋﯿﻌﺘﺒﺎر وﺑﺎﯾەﺧێﮑﯽ ﻧﯿﯿە وﺗەﻧﯿﺎ ﺑﺎس ﮐﺮدﻧﯽ ﻟە ﺋەﺳڵﯽ ) (٦دا ﺷﺘێﮑﯽ رواڵەﺗﯽ ﯾە و ﺑﯚ ﺟﻮان ﮐﺮدﻧﯽ روﺧــﺴــﺎری ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮاﻧە ،ﭼﻮﻧﮑە ھەر وەک ﺑﺎسﮐﺮا دەزﮔﺎی ﻗﺎﻧﻮونداﻧﺎن ﮐە ﺑە رواڵەت ﻟە ﻻﯾەن ﺧەڵﮑەوە ﺋەﻧﺪاﻣەﮐﺎﻧﯽ ھەڵﺒﮋێﺮدراون ﻟە رێﮕﺎی ﺷﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎﻧەوە ﮐە ھەڵﺒﮋێﺮدراوی ﺧەڵﮏ ﻧﯿﯿە ﺑە ﺗەواوی ﻟە ژێﺮ ﭼﺎوەدێﺮی وﮐﻮﻧﺘﺮۆڵ داﯾە .ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی دەزﮔﺎی ﺑەرێﻮەﺑەرﯾﺶ )دوڵــەت(دا ھەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾە، ﭼﻮﻧﮑە ﺑەرﺑﮋێﺮەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎری دەﺑێ ﻟە ﻓﯿﻠﺘێﺮی ﺷﻮورای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن ﺗێﭙەر ﺑﻦ ،ﺋەوﮐﺎت ﺧەڵﮏ ﺋﯿﺰﻧﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردن ﺑﭽﻨە ﺳەر ﺳﻨﺪووﻗەﮐﺎﻧﯽ دەﻧﮕﺪان وﮐﺎﺗێﮑﯿﺶ ﮐەﺳێﮏ ﺑﯚ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎری دوای ﺗێﭙەرﺑﻮوﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻟەﻣﭙەراﻧە ﺑﻮو ﺑە ﺳەرﮐﯚﻣﺎر،ﻟە ﮔەڵ دەﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ رێﺒەر ﺑەرەوڕوو دەﺑێ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋەوە ﮐە رێﺒەر ﺑە ﭘێﯽ ﺋەﺳﻠﯽ) (١١٠ﺋﯿﺨﺘﯿﺎری ھەﯾە ﺳەرﮐﯚﻣﺎر ﻟە دەﺳەت ﻻدا وداﯾﺒﻨێ وﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻔﺎی ﻟێ ﻗەﺑﻮوڵ ﺑﮑﺎ .ﻟەﺣﺎﻟێﮏدا ﺳەرﮐﯚﻣﺎر ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ ھەڵﺒﮋێﺮدراوە دەﺑــﻮاﯾــە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻣەﺟﻠﯿﺲدا ﮐە ﺋەوﯾﺶ ﺑە دەﻧﮕﯽ ﺧەڵﮏ ھەڵﺒﮋێﺮدراون ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎر ﺑێ ﻧەک ﻟە ﺑەراﺑەر ﮐەﺳێﮏ دا ﮐە ﺧەڵﮏ ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎرﯾﮕەریﯾﺎن ﻧﯿﯿە ﻟە دﯾﺎری ﮐﺮدﻧﯽدا . ﻟە ﺋﺎﮐﺎم دا ﺑﯚﻣﺎن دەردەﮐــەوێ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑە ﭘێﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺋەﺳﺎﺳﯽ وا داڕێــﮋراوە ﮐە ﺧــﯚی ﺳــەرﭼــﺎوەی ھەﻣﻮو ﮐێﺸەﮐﺎن ﺑــێ .ﭼﻮﻧﮑە ﻟە ﺋەﺳﺎسدا رێﺒەراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻧەوەی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ ﺑﯿﺮ وﺑﺎوەروﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟەﮔەڵ ﻧﯿﺎزو ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺧەڵﮏ وﺳەردەﻣﯽ ﺋﯿﺴﺘﺎ ﺑﮕﻮﻧﺠێﻨﻦ. ﺋەوان ھەر ﻟە ﺳەرەﺗﺎوە ﻟە رێﮕﺎی دﯾﻦ وﻣەزھەﺑەوە ﺑــﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑــە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﺧــﯚﯾــﺎن ھــەوڵــﯿــﺎن داوە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐﯽ داﺧــﺮاوو ﮔﻮێﺮاﯾەڵ ﻟە ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان ﺑە دوور ﻟە وﯾﺴﺖ وداﺧﻮازی ﺳەردەم دروﺳﺖ ﺑﮑەن .
درێﮋە
ی
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ
ﻟە ﻻﯾەن ﺑەڕێﺰ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰیﯾەوە ﻟە دووھەﻣﯿﻦ رۆژی ﮐﺎری ﮐﯚﻧﮕﺮەدا ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮا ،ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﮔەورەﺗﺮﯾﻦ رێﮑﺨﺮاوی ﻏەﯾﺮە ﺣﮑﻮوﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎل ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ھێﻨﺎ. ھەﯾﺌەﺗﯽ ﻧێﺮدراوی ﺣﯿﺰب و رێﮑﺨﺮاوە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑەﺷﯽ رۆژھەت ،ﻟە وﺗﺎر و دﯾﺪار و ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨەﮐﺎﻧﯿﺎن دا ھەوڵﯿﺎندا ﮐە ﺋﺎﮔﺎدارﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺳەﺑﺎرەت ﺑە زەﺑﺮ و زەﻧﮕﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان ،ﭘێﺸێﻠﮑﺎرﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻣﺎﻓﯽ ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑەﺷﯽ ﺋێﺮان و ھﺎوﮐﺎت دەﺳﺘﺪرێﮋی و دەﺳﺘێﻮەرداﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو رێﮋﯾﻤە ﻟە ﮐﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ وﺗﺎﻧﯽ دەورووﺑەر و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑەردەواﻣﯽ ﻟە ﺗێﺮۆرﯾﺰﻣﯽ ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان ﺑە ﺑﺎﺷﯽ روون ﺑﮑەﻧەﻧەوە. ھەر ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا ﺑەڕێﺰ ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰی ﺋﻨﺪاﻣﯽ ڕێﺒەری و ﺳەرۆﮐﯽ ھەﯾﺌەﺗﯽ ﺣﯿﺰب ﻟەوﮐﯚﻧﮕﺮەﯾەدا ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨێﮑﯽ ﻟەﮔەڵ ﮐﺎﻧﺎڵﯽ ﺗەﻟەﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەدا رێﮑﺨﺴﺖ ﮐە ﺑەﺷێﻮەی راﺳﺘەوﺧﯚ ﻟە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺗﯚڕی ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ وەک ﻓەﯾﺴﺒﻮوک وﺗﻮﯾﺘەر و ﮐﺎﻧﺎڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳﺎﺗەﻻﯾﺖ ﺑﯚ ھەﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎن ﺑو دەﮐﺮاﯾەوە. ﺧﺎﻟﯿﺪﻋەزﯾﺰی ﻟەو ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨەﺷﺪا ﺑﯚﺟﺎرێﮑﯽ دﯾﮑە ھەوڵﯽدا ﺳەرﻧﺠﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﺑﯿﻨەراﻧﯽ ﺋەو ﮐﺎﻧﺎڵە ﺑﯚ ﻻی دۆزی رەوای ﮐﻮرد و ﭘێﺸێﻠﮑﺎرﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ رﯾﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دژ ﺑە ﮐﻮرد و ھەﻣﻮو ﮔەﻻﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﮐە راﺑﮑێﺸێ. ھەر ﺋەو ھەوڵ و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧەش ﺑﻮوە ھﯚی ﺋەوەی ﮐە ﺧﺎڵێﮏ ﺑﯚ ﻣەﺣﮑﻮوم ﮐﺮدﻧﯽ رژﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان ،ﻟە ﺑڕﯾﺎرﻧﺎﻣەی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮە دا ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﮑﺮێ. ﻟە راﮔەﯾەﻧﺪراوی ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﺋێﺮان ھﺎﺗﻮوە:
ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚی ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻣﺎﻓە دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮑەﮐﺎن ﻟە ﺋێﺮان دەرﺑڕی و ھﺎوﮐﺎت ھەر ﭼەﺷﻨە دووﭼﺎوەﮐﯽ و ھەواردﻧێﮏ دژ ﺑە ﮐﻮرد ﻣەﺣﮑﻮوم دەﮐﺎ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەری ﺋﺎﺷﺘﯿﺎﻧەی ﮐێﺸەی ﮐﻮرد ﻟە ﺋێﺮان رادەﮔەﯾەﻧێ. ﻻﯾەﻧە ﮐﻮردﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪار ﻟە ٢٥ﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺋەﻧﺘﺮ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎل ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟە: ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﯚﻣەڵەی زەﺣﻤەﺗﮑێﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﯚﻣەڵەی ﺷﯚرﺷﮕێﺮی زەﺣﻤەﺗﮑێﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﯿﻤﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺎرﺗﯽ ﯾەﮐﯿەﺗﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ)ﭘەﯾەدە( ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎزادی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ــ ﺳﻮورﯾە ﺗێﺒﯿﻨﯽ: دەﻗﯽ وﺗﺎری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐە ﻟە ﻻﯾەن ﮐﺎک ﺧﺎﻟﯿﺪ ﻋەزﯾﺰیﯾەوە ﻟە ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘەﮐﺎندا ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮا ﻟەم ژﻣﺎرەی »ﮐﻮردﺳﺘﺎن« دا ﺑو ﮐﺮاوەﺗەوە.
رۆژﻧﺎﻣەی
ﭼﻪﻧﺪ ھﻪواڵﯽ ﺋێﺮان رێﻜﺨﺮاوی راﭘﯚرﺗﻨێﺮاﻧﯽ ﺑێﺴﻨﻮور رهﺧﻨﻪی ﻟﻪ ﺳﻪرﻛﻮﺗﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﻟﻪ ﺋێﺮان ﮔﺮت رێﻜﺨﺮاوی راﭘﯚرﺗﻨێﺮاﻧﯽ ﺑێﺳﻨﻮور ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﺳﺎڵﻮهﮔﻪڕی ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﻟﻪ راﭘﯚرﺗێﻜﺪا ﺑﻪ ﺗﻮﻧﺪی رهﺧﻨﻪی ﻟﻪ ٣٨ﺳﺎڵ ﺳﻪرﻛﻮﺗﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﮔﺮت ﻟەو وﺗەدا. ﺑﻪﭘێﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی درﻣﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ ،ﻟﻪ راﭘﯚرﺗﯽ ﺋﻪو داﻣﻪزاروه ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﯿﯿﻪدا ھﺎﺗﻮوه ﻛﻪ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ٢٩رۆژﻧﺎﻣﻪوان و ھﻪواڵﻨێﺮی وﺗﻪﻛﻪی ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا راﮔﺮﺗﻮوە و ،ﺋﻪو وﺗﻪ ﯾﻪﻛێﻚ ﻟﻪ ٥زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮔﻪورهی ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪﺑﻮاری راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن داﯾﻪ و ،ﻟﻪ ﻣﺎوهی ٣٨ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووی ﺋﻪو رێﮋﯾﻤﻪدا ﺑﻪ ﺷێﻮازی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺳﻪرﻛﻮﺗﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﺎﻧﯽ ﻛﺮاوە. ﺑﻪﭘێﯽ ﺋﻪو راﭘﯚرﺗﻪ ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﭘﺎش ”ﺋێﻌﺪاﻣﻪ رهﺳﻤﯿﯿﻪﻛﺎن“ ﻟﻪ ﺳﺎڵﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎی ﺷﯚڕش و ﻟﻪﺳﻪر رێ ﻻﺑﺮدﻧﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮان و رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﺎن ﺑﻪ رﻓﺎﻧﺪن و ﺋێﻌﺪاﻣﻜﺮدن ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎن ﻟﻪ دهﯾﻪی ٧٠ﺧﻪڵﻜﯽ ﭼﺎوﺗﺮﺳێﻦ ﻛﺮد. ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ دهﯾﻪی ٨٠ﺑﻪﺷێﻚ ﻟﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻛﺎراﻧﯽ وﺗﻪﻛﻪی ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﻪ ﺋﺎزار و ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪ ﻛﻮﺷﺖ. ﺑﻪﭘێﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ رێﻜﺨﺮاوی راﭘﯚرﺗﻨێﺮاﻧﯽ ﺑێﺴﻨﻮور ،ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪ ﭘﻠﻪﺑﻪﻧﺪﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﻟﻪ ﺑﻮاری راﮔﻪﯾﺎﻧﺪندا ﻟﻪ ﻧێﻮ ١٨٠وﺗﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﭘﻠﻪی ١٦٩داﯾﻪ ﺗﯚڕێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪ ﺑﻪﺣﺮەﯾﻦ ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮو ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﺑﻪﺣﺮهﯾﻦ ﺗﯚڕێﻜﯽ دﯾﻜﻪی ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ ٤٥ﻛﻪﺳﯽ ﻛﻮﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﻟﻪ وﺗﻪﻛﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮد. ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯿﯽ وﺗﯽ ﺑﻪﺣﺮهﯾﻦ راﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻋﻪﻣﻪﻟﯿﺎﺗێﻜﺪا ﺗﯚڕێﻜﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯽ ٤٥ﻛﻪﺳﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪو وﺗﻪ ﺋﺎﺷﻜﺮا ﻛﺮان و ٢٥ﻛﻪﺳﯿﺎن ﻟﻪ ﺟێﺪا ﮔﺮت .ﺑﻪﭘێﯽ داﻧﭙێﺪاﻧﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﺮووﭘﻪ ١٧ ،ﻛﻪﺳﯽ دﯾﻜﻪش ﻛﻪ ﺷﻪﺷﯿﺎن ھێﺮﺷﯽ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎم داوه ﺑﻪ ھﺎوﺋﺎھﻪﻧﮕﯿﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﮔﻪڵﻪی ﺗﯿﺮۆر و ﻛﻮﺷﺘﻨﯽ ھێﺰه ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﺣﺮهﯾﻨﯿﺎن داڕﺷﺘﻮوه . ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﻪﯾﺘﯿﯽ ﺑﻪﺣﺮهﯾﻦ راﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻟﻪو ﻋﻪﻣﻪﻟﯿﺎﺗﻪدا دەﺳﺘﯿﺎن ﺑەﺳەرﺑڕێﻚ ﭼﻪكوﭼﯚڵ، ﻣﺎدهی ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوه و ﺗﻪﻗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﺮووﭘﻪ ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﯿﯿﻪدا ﮔﺮﺗﻮوه. ﺳﻪرﻛﺮدهﯾﻪﻛﯽ ﺳﭙﺎ: ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ داﯾﻪ ﻣﻮﺣﺴێﻦ رهزاﯾﯽ ،ﮔﻪوهره ﺳﻪرﻛﺮدهی ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯽ ﺟﯿﺪدی ﻟﻪﺳﻪره. ﻣﻮﺣﺴێﻦ رهزاﯾﯽ ،ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ﭘێﺸﻮوی ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان داﻧﯽ ﺑﻪوهداﻧﺎ ﻛﻪ ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ و ﻧﺎﻛﺎراﻣﻪﯾﯽ وهك ﺑﯚﻣﺒێﻚ ﻟﻪ ﺋێﺮان ﻟﻪ ﺣﺎڵﯽ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوه داﯾﻪ و ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪﺧێﺮاﯾﯽ ھﻪﻧﮕﺎوی ﺑﯚ ھﻪڵﻨﻪھێﻨﻨﻪوه ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟﻪﺑﻪر ﯾﻪك ھﻪڵﻮهﺷێﻨێ. ﺑﻪﭘێﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ رادﯾﯚ ﻓﻪراﻧﺴﻪ ،ﺳﻜﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯿﯽ ھﻪڵﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ ﻟﻪ ﺣﺎڵێﻜﺪا ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺷﺎری ”ﻟﻨﺠﺎن“ دهﻛﺮد ﻛﻪ ھێﺰهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪ ٤وﺗﯽ ﺳﻪرهﻛﯿﯽ ڕۆژھﻪﺗﯽ ﻧێﻮهڕاﺳﺘﺪا ﻟﻪ ﺣﺎڵﯽ ﺷﻪردان و ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ورﯾﺎﻛﺮدهوه ﻛﻪ دهﺑێ ﺋﺎوڕێﻜﯿﺶ ﻟﻪ ﻧێﻮﺧﯚی ﺋێﺮان ﺑﺪﯾﻨﻪوه و ﻟﻪ دهرهوهی ﺋێﺮان ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﺑﻮوﯾﻦ. ﻧﺎوﺑﺮاو ﭘﺸﺘڕاﺳﺘﯽ ﻛﺮدهوه ”ﻛﻪ روو ﺑﻪ دهرهوه زۆر ﺑﻪھێﺰﯾﻦ ﺑﻪم ﻟﻪ ﻧێﻮ ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﺑڕووﺧێﯿﻦ“. رهزاﯾﯽ ﻟﻪ درێﮋهی ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯿﺪا ﮔﻮﺗﯽ ،ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺳﻪﻓﻪوﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺸﺪا زۆر ﺑﻪھێﺰ ﺑﻮوﯾﻦ ﺑﻪم ﻟﻪ ﻧێﻮﺧﯚﻣﺎﻧﺪا ﺗێﻚﺷﻜﺎﯾﻦ .ﺋێﺴﺘﺎش ﮔﻪﻧﺪهڵﯽ و ﻧﺎﻛﺎراﻣﻪﯾﯽ و ﻻدان ﻟﻪ ﻧێﻮﺧﯚی وﺗﺪا وهك ﺑﯚﻣﺒێﻚ ﻟﻪ ﺣﺎڵﯽ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوه داﯾﻪ و دهﺑێ ﺑﻪرهﻧﮕﺎری ﺑﯿﻨﻪوه و ﺑﻪﺧێﺮاﯾﯽ ﺋﻪو ﺑﯚﻣﺒﻪ ﭘﻮوﭼﻪڵ ﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه. ھﻪروهھﺎ ﻧﺎوﺑﺮاو ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﮔﯿﺮوﮔﺮﻓﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﻛﺮد و ﮔﻮﺗﯽ وﺷﻜﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯚل و دهرﯾﺎﻛﺎن و ھﻪروهھﺎ ژﯾﻨﮕﻪﭘﺎرێﺰﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻟﻪ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ھﻪﻣﻮو ﺑﯚ ﻧﺎﻛﺎراﻣﻪﯾﯽ وت دهﮔﻪڕێﺘﻪوه و ﮔﻪﻧﺪهڵﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯽ دووھﻪم زاﻧﯽ و ﮔﻮﺗﯽ ﺧﻪرﯾﻜﻪ ﻧێﻮﺧﯚی ﺋێﺮان ﺑﻪﺗﺎڵ دهﻛﺎﺗﻪوه و ﻗﻪﯾﺮاﻧﯽ ﮔﻪورهی ﻟێﺪهﻛﻪوێﺘﻪوه
٥
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺳﯿﺎﺳﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﭘەرەﺳەﻧﺪﻧﯽ ﻗەﯾﺮاﻧەﮐﺎن و داھﺎﺗﻮوی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ رەزا ﻣﺤەﻣﻤەدﺋەﻣﯿﻨﯽ ﮐــەﻣــﺘــﺮ ﻟــەﺳــێ ﻣــﺎﻧــﮕــﯽ دﯾــﮑــە ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــەﮐــﺎﻧــﯽ ﺳــەرۆکﮐــﯚﻣــﺎری و ﺷﻮوڕاﮐﺎﻧﯽ ﺷــﺎر و ﮔﻮﻧﺪەﮐﺎن وەھــﺎ ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــﯽ دەورەی دووھــەﻣــﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺋێﺴﺘﺎ ﻟــەو ﺷــﺎراﻧــەی ﺑەھەرھﯚﯾەک ﻧﻮێﻨەرەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﻣەﺟﻠﯿﺲدا ﻧﯿﻦ دەﺳﭙێﺪەﮐﺎت .ﺋەو ھەڵﺒﮋاردﻧﺎﻧە ﮔــﯚڕەﭘــﺎﻧــﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ دوو ﺑﺎڵﯽ ﺳــەرەﮐــﯽ رێﮋﯾﻤﻦ و ھەر ﯾەﮐە و ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﺎن ھەﯾە ﺑﯚ ھەردوو ﻻﯾــەﻧــﯽ دەﺳــــەت .ھــەر ﺑﯚﯾەﺷە ھـــەردوو ﻻﯾــەن، ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑﺎڵﯽ ﻣﯿﺎﻧەڕەو و رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن زۆر ﺑە ھەﺳﺘﯿﺎریﯾەوە ﺑﺎﺳﯽدەﮐەن .ﭘﺮﺳﯽ ﺳەرەﮐﯽ ﮐە ھەر ﻟە ﺋێﺴﺘﺎوە ﻟەﻗﺴەﮐﺎﻧﯽ رووﺣﺎﻧﯽ و ﺑﺎڵﯽ دەوڵەت و رێﻔﯚرﻣﯽﺳﺘەﮐﺎن ورووژێ ــﺪراوە ،ﺑﺮﯾﺘﯽﯾەﻟەﺋەﮔەری دەﺳﺘێﻮەرداﻧﯽ ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و ﻧﺎوەﻧﺪەﺑەھێﺰەﮐﺎﻧﯽ ﺳ ــەر ﺑــەﺧــﺎﻣــﻨــەﯾــﯽ وﺑــﺎڵــﯽ زاڵ ﺑــەﺳــەر دەﺳـــەت ﻟەھەڵﮋاردﻧەﮐﺎندا ودووﺑﺎرەﺑﻮوﻧەوەی ﺳێﻨﺎرﯾﯚﮐەی ﺳﺎڵﯽ ٨٨و ﺑــەﻻرێداﺑــﺮدن و ﻣﻮھەﻧﺪﯾﺴﯽ ﮐﺮدﻧﯽ
”
ﺋـــــــەوان ﺋــێــﺴــﺘــﺎ ﺧــﺎﻣــﻨــەﯾــﯽ وەک رێﺨﯚﺷﮑەرێﮏ ﺑﯚ دژﺑەرەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺳەﯾﺮ دەﮐەن و دەزاﻧﻦ ھەر ﺣﻮﮐﻢ و ﻓەرﻣﺎن وﺑﺮﯾﺎرێﮏ ﮐە ﻧﺎوﺑﺮاو دەﯾﺪا ،ﺑەﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚی و ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەر ﺟﻮوﻣﮕەﮐﺎﻧﯽ دەﺳــــەﺗــــﯽ راﺳــﺘــەﻗــﯿــﻨــەی ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾە
“
ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن. ھەرﭼەﻧﺪ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ ﻟەﺳەرەﺗﺎی ھﺎﺗﻨەﺳەر ﮐﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾەوە ھەڵﻮێﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ روون و ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮون و ﻟە دوای ﺑﻮوﻧﯽ ﺑە رێﺒەری رێﮋﯾﻤﯿﺶ ھەﻣﯿﺸە ﻟە ھەڵﻮێﺴﺘەﮐﺎﻧﯽدا ﺑــەﻻی ﺑﺎڵێﮑﯽ ﻧێﻮ دەﺳــەتدا ﺷــﮑــﺎوەﺗــەوە و ﻟــە دەﺳــەﺗــﯽ رەھــﺎ و ﺳـــەرەوەری ﯾﺎﺳﺎی ﺧﯚی وەک »ﺣﻮوﮐﻤﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ« ﺑە دژی ﭼﺎﮐﺴﺎزیﺧﻮازاﻧﯽ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﮐەڵﮑﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺑەو ﺣﺎڵەش ﺋەﮔەر ﮔﻮﻣﺎﻧێﮏ ﻟە ﺑێﻻﯾەﻧﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﮐێﺸەی ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢدا ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش ﻣﺎﺑﻮوﺑێ، ﺋــەوە ﺋﯿﺘﺮ ﻟە دوای ھەڵﻮێﺴﺘﯽ دژﺑــەراﻧــەی ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘەواﯾﯽ ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽ ڕێﮋﯾﻢ ،ﺋەو ﮔﻮﻣﺎﻧە ﻧەﻣﺎوە و ھەﻣﻮو ﻻﯾەک ،ﺑە رووﺣﺎﻧﯽ و ﺧﺎﺗەﻣﯽ و ﻣﻮﺗەھەری وھەﻣﻮو رێﻔﯚرمﺧﻮازەﮐﺎﻧەوە ﺑﺎش دەزاﻧﻦ ،ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ ﺋێﺴﺘﺎ ﺋﯿﺪی ﻟەراﺳﺘﯿﺪا رێﺒەری ھەﻣﻮو ﻧﯿﺰام ﻧﯽﯾە، ﺑەڵﮑﻮو رێﺒەری ﺑﺎڵﯽ ﺑەھێﺰو ﺑەدەﺳەﺗﯽ ﻧﯿﺰاﻣە ﮐە ھەﻣﻮو ھێﺰ و دەﺳەﺗە ﻧﯿﺰاﻣﯽ و دادوەری و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﺋﯿﺪارﯾﯽ و ...ﻟە ﭘــﺎواﻧــﯽ ﺧــﯚی و ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاراندا ،ﮔﺮﺗﻮوە .ھەرﺑﯚﯾەﺷە دەﺑﯿﻨﯿﻦ رووﺣﺎﻧﯽ و ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯽﯾە ﻧﺎﺳﺮاوەﮐﺎﻧﯽ رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ دەﺳــﺘــێــﻮەردان ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎﻧﯿﺎن رێﻨﯿﺸﺘﻮوە و دووﭘﺎﺗﯽ دەﮐەﻧەوە ﮐە ﻧﺎﺑێ ﺋﯚرﮔﺎﻧە ﻧﯿﺰاﻣﯽﯾەﮐﺎن ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا ﮐﺎرﯾﮕەریﯾﺎن ھەﺑێ. ﻟەوﺑەﯾﻨەدا ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨﯽ ﻋەﻟﯽ ﻣﻮﺗەھەری و ٥٠ ﻧﻮێﻨەری ﻣەﺟﻠﯿﺲ ﻟەﮔەڵ ﺧﺎﺗەﻣﯽ ﭘﺎش ٨ﺳﺎن و ﻗﺴەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ رۆڵﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺲ ،ﻧﯿﺸﺎن دەدا ﺋەوان)رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن( ﺋﺎﻣﺎدە ﻧﯿﻦ ﻟەوە زﯾﺎﺗﺮ ﭘێﺸێﻞ ﮐﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﺧﺎﻣﻨەﯾﯿﺶ ﻗەﺑﻮوڵ ﺑﮑەن .ﺋــەوان ﺋێﺴﺘﺎ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ وەک رێﺨﯚﺷﮑەرێﮏ ﺑﯚ دژﺑەرەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺳەﯾﺮ دەﮐەن و دەزاﻧﻦ ھەر ﺣﻮﮐﻢ و ﻓەرﻣﺎن وﺑﺮﯾﺎرێﮏ ﮐە ﻧﺎوﺑﺮاو دەﯾــﺪا ،ﺑەﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧــﯚی و ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەر ﺟﻮوﻣﮕەﮐﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾە. دﯾــــﺪاری ﻣــﻮﺗــەھــەری و ﺑــەﺷــێــﮏ ﻟــە ﻧــﻮێــﻨــەراﻧــﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺲ ﻟــەﮔــەڵ ﺧــﺎﺗــەﻣــﯽ ،ﻟەﮐﺎﺗێﮏدا ﮐــە ﻧــﺎوﺑــﺮاو ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵە ﭘەراوێﺰ ﺧــﺮاوە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻧﯿﻮ ﺑﺮدن و ﺑــوﺑــﻮوﻧــەوەی وێﻨەﮐﺎﻧﯿﺸﯽ ﺳــﺰای ﺑــەدواوەﯾــە و ﺋﯿﺰﻧﯽ ﭼﻮوﻧەدەرەوەی وﺗﯿﺸﯽ ﭘێﻧﺎدرێ ،ﻟەﻻﯾەک رق و ﺗــﻮوڕەﯾــﯽ ﺑﺎڵﯽ ﭘ ــﺎوانﺧ ــﻮازی ﻟێﮑەوﺗەوە و ﻣﻮﺗەھەری ﮐەوﺗەﺑەر ھێﺮش و ﻧﺎﺳەزا و ﻟەﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەش ﺋەو ﭘەﯾﺎﻣەی ﺑەﮔﻮێﯽ ﺧﺎﻣەﻧەﯾﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ ﮐە ﺋەﮔەر ﻣەﺟﻠﯿﺲ ﻟە راﺑﺮدوودا ﺋەرﮐەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺎش ﺑەڕێﻮە ﻧەﺑﺮدووە! ،ﺋﯿﺴﺘﺎ دۆﺧەﮐە ﮔﯚڕاوە و ﮐەس ﻟە ﺳەرووی ﯾﺎﺳﺎوە ﻧﯽﯾە .ﺋەوان ﭘێﺒەﻧﺪن ﺑە ﺑەرێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋەﮔەر ﭘێﺸێﻞ ﮐﺮدﻧەﮐە ﻟەﻻﯾەن ﺑەرزﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﺑەدەﺳﺘەﮐﺎﻧﯿﺸەوە ﺑێ. ﺟﮕەﻟەوەش ﺑﺎڵﯽ ﭼﺎﮐﺴﺎزیﺧﻮازان ﻟەو ﭼﺎوﭘێﮑەوﺗﻨەدا ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺑﻮو ﺑەﮐﺮدەوە ﭘەراوێﺰ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺧﺎﺗەﻣﯽ ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽﯾەوە ﭘﺎش ھﺸﺖ ﺳﺎن ﭘێﺸێﻞ ﺑﮑەن و ﺋەوە ﺑڵێﻦ ﮐە ﺧﺎﺗەﻣﯽ ﻣﯚرەﯾەﮐﯽ ﺳﻮوﺗﺎو ﻧﯽﯾە و ﻟە ﭘێﮕەی ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟە ﻧێﻮ ﺧەڵﮏ و ﺑەدەﻧەی رێﮋﯾﻢدا ﺑﯚ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﮐەڵﮏ وەرﺑﮕﺮن و ھەروەھﺎ ﺑەﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﻧــەزۆر درێﮋﺧﺎﯾەن و ﻟە ﭘﺮۆﺳەﯾەﮐﯽ زەﻣــەﻧــﯽ دﯾ ــﺎریﮐ ــﺮاودا ،ﺧﺎﺗەﻣﯽ ﺑﯚ ﭘڕ ﮐــﺮدﻧــەوەی
ﺷﻮێﻨﯽ رەﻓﺴەﻧﺠﺎﻧﯽ ﮐە ﻟەو ﺳﺎﻧەی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ژﯾﺎﻧﯽدا وەک ﺑﺎوﮐﯽ ﻣەﻋﻨەوﯾﯽ ﻣﯿﺎﻧەڕەو و رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو ،ﺑﻨﺎﺳێﻨﻦ. رەﻧﮕە زێﺪەڕۆﯾﯽ ﻧەﺑێ ﺋەﮔەر ﺑڵێﯿﻦ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ، ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ٣٨ﺳﺎڵ ﻟە دەﺳەﺗە دژیﮔەﻟﯽﯾەﮐەی، ﺋێﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮو ﮐﺎﺗێﮏ ﺟێﮕە و ﭘێﮕەی ﻟەرزۆﮐە و رێﺒەران و دەﻣڕاﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮو ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺗێﮑﭽﻮون و ﻧەﻣﺎﻧﯽ دەﺳەﺗەﮐەﯾﺎن دەﮐــەن .ﺑێﮔﻮﻣﺎن ﺑﺎڵﯽ رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺋەو ﻣەﺗﺮﺳﯽﯾەﯾﺎن ھەﺳﺖ ﭘێﮑﺮدوە و دەزاﻧــﻦ ﺑــەردەوام ﺑـــﻮون ﻟ ــەرێ ــڕەوی ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﭘﺸﺖﮔﻮێﺧﺴﺘﻨﯽ ﻗــەﯾــﺮاﻧــەﮐــﺎن ﻟــە ھــەﻣــﻮو ﺑ ــﻮارەﮐ ــﺎﻧ ــﺪا ،ﮔــەورەﺗــﺮﯾــﻦ ھەڕەﺷەن ﺑﯚ ﻣﺎن و ﻣەوﺟﻮودﯾەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ھەرﭼەﺷﻨە راﭘەڕﯾﻦ و ﺗەﻗﯿﻨەوەﯾەﮐﯽ ﺟەﻣﺎوەری، ھــەرھــەﻣــﻮوﯾــﺎن ،ﺑــەھــەﻣــﻮو ﺑ ــﺎڵ و ﺑــﯚﭼــﻮوﻧــێــﮑــەوە رادەﻣﺎڵێ. ھەرﺑﯚﯾەﺷە ھەرﮐﺎم ﻟە ﮐﺎرﺑەدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘﺎ و ﭘێﺸﻮوی ﺋەو رێﮋﯾﻤە ﺑە ﺷێﻮە و ﺋەدەﺑﯿﺎت و زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە رەوﺗەﮐەﯾﺎن ﺋەو ﺗﺮﺳەی ﺧﯚﯾﺎن دەردەﺑڕن. ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەردەﺳەﺗﯿﺶ ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧــﯚﯾــﺎن دەرﺑــڕﯾــﻮە و ﻧــەﯾــﺎﻧــﺸــﺎردوەﺗــەوە ﮐــە ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟــە ﻧــێــﻮﺧــﯚدا ﺧەرﯾﮑە وەک ﮔــەﻧــﺪەڵــەدارێــﮏ ھــەڵــﯚڵ دەﺑـــێ و ھــــەرەس دێــﻨــێ. ھەرﻟەوﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا ﻣﻮﺣﺴﯿﻨﯽ رەزاﯾﯽ ،ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚڕی دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪیﯾەﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰام ﻟە ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ ﻟێﺪواﻧﯽدا ﮐە ﺑە رووﻧﯽ ﺗﺮس و دڵەڕاوﮐێﯽ ﭘێﻮەدﯾﺎرە، ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و دەﺳەﺗﯽ ﺳەﻓەوی و ﻗﺎﺟﺎرەﮐﺎن وەک ﯾەک دەﺷﻮﭘﮫێﻨێ و دەڵێ »رەﻧﮕە دەﺳەﺗێﮏ ﻟە دەرەوە ﺑەھێﺰ دﯾﺎر ﺑێ ،ﺑەم ﻟە ﻧێﻮﺧﯚ ﻟەﺣﺎڵﯽ داڕزان و داڕﻣــﺎندا ﺑــێ« .ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﮐﯚﻧەﭘﺎﺳﺪارە ﻧﯽﯾە ﮐە ﻧﯿﮕەراﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە داھﺎﺗﻮوی رێﮋﯾﻢ دەرﺑڕﯾﻮە ،ﺑەڵﮑﻮو ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا زۆر ﻟە ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺑێﻻﯾەن ،ﯾﺎن ﻧﯿﺰﯾﮏ ﻟە ھەردوو ﺑﺎڵﯽ رێﮋﯾﻢ ،ھەرﯾەﮐە و ﺑەﺷێﻮەﯾەک ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەو دۆﺧە دەرﺑﺮﯾﻮە و ﺑەراﺷﮑﺎوی ﮔﻮﺗﻮوﯾﺎﻧە ﺋەو وەزﻋە ﺑەو ﺷێﻮەﯾە زۆر ﻧﺎﺧﺎێﻨێ و
”
رەﻧﮕە زێﺪەڕۆﯾﯽ ﻧەﺑێ ﺋەﮔەر ﺑڵێﯿﻦ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﭘﺎش ﺗێﭙەڕﯾﻨﯽ ٣٨ ﺳﺎڵ ﻟە دەﺳەﺗە دژیﮔەﻟﯽﯾەﮐەی ،ﺋێﺴﺘﺎ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮو ﮐﺎﺗێﮏ ﺟێﮕە و ﭘێﮕەی ﻟەرزۆﮐە و رێﺒەران و دەﻣڕاﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮو ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺗێﮑﭽﻮون و ﻧەﻣﺎﻧﯽ دەﺳــەﺗــەﮐــەﯾــﺎن دەﮐەن
“
ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﻟەﻣەﺗﺮﺳﯿﯽ ﺟﯿﺪی داﯾە. ﺑ ــەم ﻟــەﺑــەراﻧــﺒــەردا ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﻣــﺎﻓــﯿــﺎی ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و زۆرﺑەی ھەرەزۆری دەﻣڕاﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەردەﺳەتدا ﻧەک ھەر واﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎنداوە ﮐە ھەﺳﺖ ﺑەو ﻣەﺗﺮﺳﯽﯾە ﻧﺎﮐەن ،ﺑەﻟﮑﻮو ﺧﯚﯾﺎن و ﻧﯿﺰاﻣە ﮔەﻧﺪەڵەﮐەﯾﺎن ﻟەوﭘەڕی ھێﺰو ﺗﻮاﻧﺎدا دەﺑﯿﻨﻦ .دﯾﺎرە ﺋەﮔەر ھەﺳﺖ ﺑە ﻣەﺗﺮﺳﯽﯾەﮐﯿﺶ ﺑﮑەن ،ﺋەوە وەک ھەﻣﯿﺸە،دەڵێﻦ،ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟەﺳەر ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەرەﮐﯽﯾە و ﻟە ﺳەرەوەی ھەﻣﻮوﺷﯿﺎﻧەوە ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎﯾە ﮐە ھەوڵ دەدا ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﺮووﺧێﻨێ، دەﻧﺎ ﻟەﻧێﻮﺧﯚدا ﻧﯿﺰام ﻟەوﭘەڕی ھێﺰ داﯾە! ﺋەﮔەر ﺑﺎس ﻟە ﻗەﯾﺮان و ﺋﺎﺳﺘەﻧﮕە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺶ دەﮐەن ﮐە ﺗەﻧﮕﯽ ﺑە ﮐﯚﻣەﻧﯽ ھەژار و ﺑێدەرەﺗﺎﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋــێــﺮان ھەڵﭽﻨﯿﻮە ،ﺑــەﺑــێ ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ راﺑﺮدووی ﺋەو ﻗەﯾﺮان و ﺗەﻧﮕەژاﻧە و دەوری ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺋــﺎﺑــﻮورﯾــﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺧــﯚﯾــﺎن و دەﺳــەﺗــﯽ دوو دەورە دەوڵەﺗە ﺑﺎوەرﭘێﮑﺮاوەﮐەﯾﺎن)،دەوڵەﺗﯽ ﺋ ــەﺣ ــﻤ ــەدیﻧ ــەژاد( ﺗــﺎواﻧــەﮐــەی دەﺧ ــەﻧ ــە ﺋەﺳﺘﯚی رووﺣــﺎﻧــﯽ و دەوڵــەﺗــەﮐــەی ﻟــەﻣــﺎوەی ﭼ ــﻮار ﺳﺎڵﯽ راﺑـــﺮدوودا .ھەرﭼەﻧﺪ رووﺣﺎﻧﯿﺶ وادەوﺑەڵێﻨەﮐﺎﻧﯽ ﻟــە ﺧﺰﻣەتﮐﺮدﻧﯽ ﺧەڵﮏ ﺑەﺟێﻧەﮔەﯾﺎﻧﻮوە ،ﺑــەﻻم ﻟەو ﭼﻮارﺳﺎڵەدا ھەر ھﯿﭻ ﻧەﺑێ رێﮑەوﺗﻨﯽ ﻧﺎوەﮐﯿﯽ »ﺑ ــەرﺟ ــﺎم« ﻣ ــﯚر ﮐــــﺮاوە و ﺑــەﺷــێــﮏ ﻟــە ﺳــەرﻣــﺎﯾــە ﺑﻠﯚکﮐﺮاوەﮐﺎن ﻟەدەرەوە ،رادەﺳﺘﯽ رێﮋﯾﻢ ﮐﺮاﻧەوە و ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﮔەﻣﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮوریﯾەﮐﺎن ﮐە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری ﺋێﺮاﻧﯽ ،ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ و داﻣﺎو ﮐﺮدﺑﻮو وەﻻﻧﺮاون. ھەر ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا ﺟێﯽ وەﺑﯿﺮ ھێﻨﺎﻧەوەﯾە ﮐە ﻟە دوو دەورەی ﺳەرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﺋەﺣﻤەدیﻧەژاد ،ﺗەﻧﯿﺎ ﻟە ﺑﻮاری داھﺎﺗﯽ ﻧەوتدا ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ٧٠٠ﻣﯿﻠﯿﺎرد دور داھﺎﺗﯽ ھەﺑﻮوە ﮐە ﮐەس ﻧﺎزاﻧێ ﭼﯽﻟێﮑﺮاوە. ﺑــەﻟــەﺑــەرﭼــﺎوﮔــﺮﺗــﻨــﯽ راﺳــﺘــﯽﯾــەﮐــﺎن ،دەردەﮐــــەوێ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺗەواوﯾەﺗﯽ ﺧﻮﯾﺪا ﻟەﮔەڵ ﺳێ ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺳەرەﮐﯿﯽ و ﭼﺎرەﻧﻮوسﺳﺎز ﺑەرەوڕووﯾە. ﯾەﮐەﻣﯿﺎن ﻗەﯾﺮاﻧﯽ دەﺳــەت و ﺳﯿﺎﺳەت و ﺧەﺗە ﮔﺸﺘﯽﯾەﮐﺎن و ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺗەﻋﺎﻣﻮل ﮐــﺮدن ﻟەﮔەڵ دۆﺳﺘﺎن و ﻧەﯾﺎراﻧﯽ ﺋەو
رێﮋﯾﻤە ﻟە ﻧێﻮﺧﯚ و دەرەوەﯾە .ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە دوو رواﻧﯿﻦ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺟﯿﺎواز و دژﺑەر ﺑﯚ ﻣەﺑەﺳﺘێﮏ ﮐە ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽدا ھەر دوو ﻻﯾەن ﻟەﺳەری ﮐﯚﮐﻦ؛ ﺋەوﯾﺶ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاﻧە. ﻟەﻻﯾەک رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺖ و ﻣﯿﺎﻧەڕەوەﮐﺎن ﻟەﮔەڵ ﭘﺎوان ﮐﺮدﻧﯽ دەﺳەت ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺑەرﺗەﺳﮏ ﮐﺮدﻧەوەی ﺋﺎڵﻘەی »ﺧﻮد«ﯾەﮐﺎندا ﻧﯿﻦ ،ھەرﭼەﻧﺪ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ زاﺗﯿﺎن ﻧەﮐﺮدوە ﺑﺎﺳﯽ ﻟێﻮەﺑﮑەن ﺑەم ﻟەﮔەڵ »ﻣﻮﺗڵەق« ﺑﻮوﻧﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿﮫﯿﺶدا ﻧﯿﻦ .وﺷەﯾەک ﮐە ﻟەدوای ﻧەﻣﺎﻧﯽ ﺧﻮﻣەﯾﻨﯽ و ﺑﯚ ﭘﺘەو ﮐﺮدﻧﯽ وﯾﻼﯾەت و ﺷﻮێﻦ ﭘێﯽ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ ﺑەو ﺋەﺳڵە ﮐﯚﻧەﭘەرﺳﺘﺎﻧەﯾە زﯾﺎد ﮐﺮا .رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﺑەﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺳەﻧﮓ و ﺋﯿﻌﺘﺒﺎرﯾﺎن ﻟەدەﺳەتدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ؛ ﻟەھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا ﺷﻮوڕای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن ﮐە ﺑە ﻧﯿﮫﺎدێﮑﯽ داﭘڵﯚﺳێﻨەری رێﺒەری دەزاﻧــﻦ ﺷﯿﺎوﯾﯽ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪا و ﺑەرﺑﮋێﺮەﮐﺎﻧﯿﺎن رەت ﻧەﮐﺎﺗەوە و ﻧەﺑێﺘە ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑﯚ ﻟەﻣەﯾﺪان ﺑەدەرﮐﺮدﻧﯽ ﺋــەوان؛ ﺑﻨﮑەو ﺑﻮﻧﯿﺎﺗە زۆر و زەﺑەﻻﺣەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﺑە ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ وەک ﻣﺎﻓﯿﺎی ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﮐە ﭼﻨﮕﯽ ﺑەﺳەر ﺑەﺷێﮑﯽ ﮔەورەی ﺋﺎﺑﻮوری وتدا ﮔﺮﺗﻮوە و ﮐەس ﻧﺎزاﻧێ چ ﺳەرﻣﺎﯾە و داھﺎﺗێﮑﯽ ھەﯾە ،ﺑەرﺗەﺳﮏ ﺑﮑﺮێﺘەوە و ﻟە ﺑەراﻧﺒەر دەوڵــەتدا وﻣﺪەرﺑﻦ؛ ﺳﭙﺎ و ﺑەﺳﯿﺞ ﻟﻖ و ﭘﯚﭘەﮐﺎﻧﯽ دەﺳﺖ ﻟەﮐﺎروﺑﺎری ﺋەﻣﻨﯽﯾەﺗﯽ وەرﻧەدەن و ﻧەﺑﻨە وەزارەﺗــێــﮑــﯽ ھﺎوﺗەرﯾﺐ ﻟەﮔەڵ وەزارەﺗ ــﯽ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت؛ دەزﮔﺎی دادﭘەروەری ﺑەﺷێﻮەی »ﺟﯿﻨﺎﺣﯽ« ھەڵﺴﻮوﮐەوت ﻧەﮐﺎت؛ ﺋــەوان ﺑﺎش دەزاﻧــﻦ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﺑەرﺗﯿﻞﺧﯚری و دزی ﺑەﺳەدان ھەزار ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﺗﻤەﻧﯽ و ﺳﭙﯽ ﮐﺮدﻧەوەی ﭘﻮوڵ ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەرزی دەﺳەت داﯾە و ﻟە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽدا ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯽﯾە ﻧﺎﺳﺮاوەﮐﺎن ﺗێﻮەﯾﮕﻼون و وەک ھەڕەﺷەﯾەﮐﯽ ﺟﯿﺪی ﺑــﯚ ﻣــﺎن و ﻣــەوﺟــﻮودﯾــەﺗــﯽ رێﮋﯾﻤەﮐەﯾﺎﻧﯽ دەزاﻧ ــﻦ؛ ھەر ﺑﯚﯾەش ﺧــﻮازﯾــﺎری ﺑەرﺗەﺳﮏ ﮐــﺮدﻧــەوەی ﺋەو دﯾــﺎردەﯾــەن .ﺟــﯿــﺎوازی دﯾــﺪ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋــەو ﻻﯾەﻧە ﻟــەﮔــەڵ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺑــﺎڵــﯽ زاڵ ﺑــەﺳــەردەﺳــەتدا ﺑەواﻧە ﮐﻮرت ﻧﺎﮐﺮێﺘەوە و ﻟەھەﻣﻮو ﺑﻮارە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ و دەرەﮐﯽﯾەﮐﺎن و ﻟەھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﺘەﮐﺎندا دەﺑﯿﻨﺪرێ. ﺑەﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎش ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮون ﭘــﺎوان ﮐﺮدﻧﯽ دەﺳەت ﻟەﻻﯾەن ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺑﺎڵەﮐەی ﻧەک ھەر ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﻧێﻮ دەﺳەت ﭼﺎرەﺳەر ﺑﮑﺎت ،ﺑەڵﮑﻮو درێﮋەﮐێﺸﺎﻧﯽ ﺋەو دۆﺧە ،دەﺳەت ﺑەرەو ﻧەﻣﺎن دەﺑﺎت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﮐە ﺋەﮔەر ﺋێﺴﺘﺎ ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﺑە رواڵەت ﻣﻞﮐەﭼﯽ ﻓەرﻣﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺧﺎﻣﻨەیﯾە ،ﻟەﭘﺎش ﻣﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو ،ﺋەو ﻣﺎﻓﯿﺎﯾە ﺑەھێﺰو زەﺑەﻻﺣە ،رەﻧﮕە ﺑەﺗەواوی دەﺳەت ﺑــەدەﺳــﺘــەوە ﺑﮕﺮێ و وﻣــﯽ ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و ﺑڕﯾﺎر و ﺑەرﭘﺮﺳێﮏ ﻟەﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳەرەوەﺗﺮی ﺧﯚی ﻧەداﺗەوە. دووھــەم ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺳەرەﮐﯽ ﮐە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺗەواوﯾەﺗﯽ ﺧــﯚدا ﻟەﮔەڵﯽ ﺑــەرەوڕووﯾــە ،ﻗەﯾﺮاﻧﯽ داﻣــﺎوی ﻟە ﭼﺎرەﺳەرﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸە و ﮔﺮﻓﺘە ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮوری و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و...ﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺋێﺴﺘﺎی ﺋێﺮاﻧە .ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑە ھەﻣﻮو ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽﯾەوە ﮐﺎرﻧﺎﻣەﯾەﮐﯽ رەﺷــﯽ ﻟــە ﺳەرﮐﻮﺗﯽ ﮔــەﻻﻧــﯽ ﺋێﺮان و ﻣ ــﺎف و ﺋـــﺎزادیﯾـــە ﺳــﯿــﺎﺳــﯽﯾــەﮐــﺎن و ھــەروەھــﺎ ﺑەرﺗەﺳﮏ ﮐﺮدﻧەوەی ﺋﺎزادیﯾە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺗــﺎﮐــەﮐــەﺳــﯽﯾــەﮐــﺎندا ﺗــﯚﻣــﺎر ﮐـــﺮدوە .ﺋێﺮاﻧﯽ ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ،ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐﯽ داﺧﺮاوە ﮐە ﻟەودا ﮐەس ﺑﯚی ﻧﯿە رەﺧﻨە ﻟە دەﺳەت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺑﺎڵﯽ دەﺳڕۆﯾﺸﺘﻮوی ﻧێﻮ دەﺳــەت ﺑﮕﺮێ و ھەرﭼەﺷﻨە رەﺧــﻨــە و ﺑﯚﭼﻮوﻧێﮑﯽ دژ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻣﻮﺧﺎﻟﯿﻔﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟەژێﺮ ﻧﺎوی دژاﯾەﺗﯽ ﻟەﮔەل ﻧﯿﺰام و رێﺒەرﯾﯽ ﺳەرﮐﻮت دەﮐەن و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮاری ﻣەدەﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و داﮐﯚﮐﯿﮑﺎر ﻟە ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮوڤ ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەﮐﺎن دەﮐﺮێﻦ .ﺗەﻧﺎﻧەت زۆر ﻟەو ﮐەﺳﺎﻧەی
”
دەﯾــــﺎﻧــــەوێ رێﻔﯚرﻣﯿﺴﺘەﮐﺎن ﺑــــەﻟــــەﺑــــەرﭼــــﺎوﮔــــﺮﺗــــﻨــــﯽ ﺳــــەﻧــــﮓ و ﺋﯿﻌﺘﺒﺎرﯾﺎن ﻟــەدەﺳــەتدا ﺑەﺷﺪار ﺑﻦ؛ ﻟەھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا ﺷــﻮوڕای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن ﮐە ﺑە ﻧﯿﮫﺎدێﮑﯽ داﭘڵﯚﺳێﻨەری رێﺒەری دەزاﻧﻦ ﺷﯿﺎوﯾﯽ ﮐﺎﻧﺪﯾﺪا و ﺑەرﺑﮋێﺮەﮐﺎﻧﯿﺎن رەت ﻧەﮐﺎﺗەوە و ﻧەﺑێﺘە ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑﯚ ﻟەﻣەﯾﺪان ﺑەدەرﮐﺮدﻧﯽ ﺋەوان
“
ﮐــە ﭘﻠەو ﭘــﺎﯾــەی ﺑــەرزﯾــﺎن ﻟــەو رێــﮋﯾــﻤــەدا ھــەﺑــﻮە ﻟە زﯾﻨﺪاﻧەﮐﺎندان ،ﯾﺎن وەک ﻣﻮوﺳەوﯾﯽ و رەھﻨەوەرد و ﮐەڕووﺑﯽ ﻟە ﻣﺎڵەوە ﻟە دەﺳﺒەﺳەریدان. ﻟە ﺑﻮاری ﺋﺎﺑﻮوریﯾەوە ،دۆﺧﯽ ﮐﺮێﮑﺎران و ﮐﺎرﻣەﻧﺪان و ﭼﯿﻦ و ﺗﻮێﮋە ھەژارەﮐﺎن ﻟەڕادەﺑەدەر ﺧﺮاﭘە و ژﯾﺎن و ﮔﻮزەراﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﻟەوﭘەری ھەژاریداﯾە .دﯾﺎرەی ﮐﺎرﺗﯚن ﺧەوەﮐﺎن و ﮔﯚڕﺧەوەﮐﺎن ﻟە ﺷﺎرە ﮔەورەﮐﺎن ﺑﻮەﺗە دﯾﺎردەﯾەﮐﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و رێﮋەی ھەژاری ھەﺗﺎ دێ ﺑەرەو ﺑەرز ﺑﻮوﻧەوە دەﭼێ .ھەرﺋەوەﻧﺪە ﮐە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﻧﯿﻮەی ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان ﻟە ژێﺮ ﺧەﺗﯽ ھــەژاریدان،
ﻧﯿﺸﺎﻧﺪەری دۆﺧﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮاﻧە .ﺑــەوﺗــەی ﻋەﻟﯽرەﺑﯿﻌﯽ وزﯾــﺮی ﮐﺎر و رﯾﻔﺎھﯽ ﮐــﯚﻣــەﯾــەﺗــﯽ رێــﮋﯾــﻢ »ﻟــەﺳــەدا ﻧ ــەوەدی ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎن ﻟە دەﺳﺘﯽ ﻟەﺳەدا دەی ﺣەﺷﯿﻤەﺗﯽ ﺋێﺮان داﯾــە«! ﻟە ﺋێﺮاﻧﯽ ﺋێﺴﺘﺎدا ﺋەﮔەر ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﮐﯽ ﻣﺎﻣﻨﺎوەﻧﺪی داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەﯾﺎن ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ﯾەک ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻤەن ﺑێ ،ﺋەوە ﻟە ھەژاری »ﻣﻮﺗﻠەق«دا دەژﯾﻦ .ﺑەﭘێﯽ ﺋﺎﻣﺎری ﻟێﮋﻧەی ﮐﺎرﮔﺮووﭘﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ رێﮋﯾﻢ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ »ﺳەﺑەدی ﻣەﻋﯿﺸەﺗﯽ« ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾەﮐﯽ ﭼﻮار ﮐەﺳﯽ دەﺑێ دوو ﻣﯿﻠﯿﯚن و ٤٨٩ھەزار ﺗﻤەن داھﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﮕﺎﻧەی ھەﺑێ ،ﺋەﮔﯿﻨﺎ ﻟەژێﺮ ﺧەﺗﯽ ھــەژاری داﯾە. ھەژاری و ﮐﯚڵەواری ﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان ﻟەﺣﺎﻟێﮏ داﯾە ﮐە رێﮋﯾﻢ ﻟە ﮔەﻧﺪەڵﯽ و ﺑەرﺗﯿﻠﺨﯚری و دزی و ﺑەﻓﯿڕۆداﻧﯽ داھﺎﺗەﮐﺎﻧﯽ وﻻتدا ﻧﻮﻗﻢ ﺑﻮوە و رۆژ ﻧﯽﯾە ھەواڵﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوﻧﯽ دزی دەﯾﺎن ھەزار ﻣﯿﻠﯿﺎردی ﻟە راﮔەﯾێﻨە ﮔﺸﺘﯽﯾەﮐﺎندا ﺑو ﻧەﮐﺮێﺘەوە .ھەرﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا رۆژﻧﺎﻣەی »ﺋێﺮان« ﺑە ﭘﺸﺖﺑەﺳﺘﻦ ﺑە ﺑﻮودﺟەی ﺳﺎڵﯽ ٩٦ﮐە ﻣەﺟﻠﯿﺲ ﭘەﺳﻨﺪی ﮐﺮدوە دەڵێ دەوڵەﺗﯽ ﺋەﺣﻤەدیﻧەژاد ﻟە ﻓﺮۆﺷﯽ ﻧەوت ٦٧ھەزار ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﺗﻤەﻧﯽ »ﺗﺨﻠﻒ«ی ﮐﺮدوە. ﻟە ﺑﺎری ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەوەش رێﮋﯾﻢ ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە زۆر ﻟە ﮐێﺸە و ﮔﺮﻓﺘە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎن وەک دﯾــﺎردەی ﮔــﯿــﺮۆدەﺑــﻮون ﺑە ﻣــﺎددە ھﯚﺷﺒەرەﮐﺎن و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﭘڕداھﺎت ﻟەو ﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا ،ﺳەرەرای ﻟەﺳێﺪارەداﻧﯽ ﺑەرﺑوی ﺋەو ﮐەﺳﺎﻧەی ﺳﺎت و ﺳەودای ﭘێﺪەﮐەن، ﮐەم ﺑﮑﺎﺗەوە .ھەروەھﺎ دﯾﺎردەی ﻟەش ﻓﺮۆﺷﯽ ،ﺗەق و ھەڵﻮەﺷﺎﻧەوەی ﺑﻨەﻣﺎڵەﮐﺎن ،ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻟەش و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑە ﮐﯚرﭘە ﺗﺎزە ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮوەﮐﺎن... و دەﯾﺎن دﯾــﺎردەی دزێﻮی ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ دﯾﮑە ،ﺑەﺷﯽ ﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮاﻧە ﻟە ژێﺮ ﺳﺎﯾەی ﻧﯿﺰاﻣﯽ رەﺷﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮاندا. ﺳێﮫەم ﻗــەﯾــﺮان ﮐــە ﺑــەرۆﮐــﯽ ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﮔﺮﺗﻮوە و ﺧەرﯾﮑە زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﯿﺸە ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽدا ﺗەرﯾﮑﯽ دەﺧــﺎﺗــەوە ،ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەی رێﮋﯾﻢ و دەﺳﺘێﻮەردان و ﺋﺎژاوەﻧﺎﻧەوە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘە .ﺟﮕەﻟەوەش ﭘەرەﭘێﺪان ﺑــە ﺗــﺎﻗــﯽﮐــﺮدﻧــەوە ﻣﻮوﺷەﮐﯽﯾەﮐﺎن ﻟــەﻻﯾــەن ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاراﻧەوە ﺑﻮەﺗە ھﯚی ﻧﯿﮕەراﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە و ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ و وﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎواﯾــﯽ .ھەرﺑﯚﯾەش ﻟەدوای ﺗﺎﻗﯽ ﮐــﺮدﻧــەوەی ﻣﻮوﺷەﮐێﮏ ﮐە ﺗﻮاﻧﺎی ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﮐـــوەی ﺋــەﺗــﯚﻣــﯽ ھــەﯾــە ،دەوڵــەﺗــﯽ ﻧــﻮێــﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ، ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺗﻮوﻧﺪی ﻧﻮاﻧﺪ و ﮔەﻣﺎرۆی ﺧﺴﺘە ﺳەر ٢٥ ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯽ و ﮐەﺳﯽ ﭘێﻮەﻧﺪیدار ﻟەﮔەڵ ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران. ﺑێﮔﻮﻣﺎن ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ وەک ﭼــﯚن ﻟــە ﻧێﻮ دەﺳەت و ﻟە ﺷێﻮەی ﺑەرێﻮە ﺑﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎندا ﺗﻮوﺷﯽ ﭘﺎرادۆﮐﺲ و دوو رەھەﻧﺪی ﺑﻮوە، ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەشدا ھەر ﺑەو ﺷێﻮەﯾەﯾە و ﻟە دوو رواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿﺎواز ھەڵﺲوﮐەوت ﻟەﮔەڵ دوﻧﯿﺎی دەرەوە و ﻟەﮔەڵ ﻗەﯾﺮاﻧە ﻧﺎوﭼەیﯾەﮐﺎندا دەﮐﺎت .ﺑەم ﺋەوەی ھێڵە ﮔﺸﺘﯽﯾەﮐﺎن دﯾﺎری دەﮐﺎ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﮐــﯚﻣــﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾە ،رواﻧــﮕــەی ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەر دەﺳەﺗە .ﺳﯿﺎﺳەﺗﯿﮏ ﮐە ﻟە ﺳەر ﺑەﺳﺘێﻨﯽ ﺋﺎژاوەﻧﺎﻧەوە و دەﺳﺘێﻮەردان ﻟە ﮐﺎروﺑﺎری وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە و ﯾﺎرﻣەﺗﯽداﻧﯽ دەﺳﺘە و ﺗﺎﻗﻤە ﺗێﺮۆرﯾﺴﺘﯽﯾەﮐﺎن داﻣەزراوە و ﺑەڕێﻮەدەﭼﯽ. ﺑەوﺣﺎڵەش ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﺎش دەزاﻧێ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ و وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﮐﺮدەوەﮐﺎﻧﯽ ﺑێدەﻧﮓ ﻧﺎﻣێﻨﻦ و ﺑەرەﻧﮕﺎری ھەرﭼەﺷﻨە ھەڕەﺷەﯾەﮐﯽ ﺋەو رێﮋﯾﻤە دەﺑﻨەوە .ھەر ﺑﯚﯾەﺷە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺑﯚ وێﻨە ،ﺗﺎﻗﯽ ﮐﺮدﻧەوە ﻣﻮوﺷەﮐﯽﯾەﮐەی ١٠ی ﺑەﻓﺮاﻧﺒﺎری راﺑـــﺮدووی ﺑە ﻧەھێﻨﯽ ﺋــەﻧــﺠــﺎم دا و ﭘــﺎش ﻟــەﻗــﺎو دراﻧـــﯽ ﻟــەﻻﯾــەن ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎوە ،ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﺋەو ھەواڵەی ﭘﺸﺖڕاﺳﺖ ﮐــﺮدەوە .ھەروەھﺎ ﻟەو ﻣــﺎوەی ﺋەو دوو ﻣﺎﻧﮕەدا ﮐە ﭘﺎﭘﯚڕە ﺷەڕﮐەرەﮐﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟەﮐەﻧﺪاودا ھﺎﺗﻮوﭼﯚ دەﮐــەن ،ﺑەﻟەﻣە ﺗﯿﮋرەوەﮐﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ وەک ﭘێﺸﻮو ﻟە ﻧﯿﺰﯾﮑﯿﺎن ﺗەراﺗێﻦ ﻧﺎﮐەن و ﻧﺎوێﺮن ﺗﺨﻮوﻧﯿﺎن ﺑﻦ. ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﮐﺎرﺑەدەﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەزاﻧﻦ ھــەر ﺟﻤﻮﺟﯚڵێﮑﯽ ﻟەمﭼەﺷﻨە دەﺗــﻮاﻧــێ ﮐﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﮔەورەی ﺑﯚ رێﮋﯾﻢ ﻟێﺑﮑەوێﺘەوە. ﺑەﻟەﺑەرﭼﺎو ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو راﺳﺘﯽﯾﺎﻧەی ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟێﻮەﮐﺮا، ﺑەدڵﻨﯿﺎیﯾەوە ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑەوﺷێﻮەﯾەی ھەﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ھێﻨﺎوﯾەﺗﯽ ،درێﮋە ﺑە ﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﺪات، ﭼﻮﻧﮑە ﻧە ﻟە ﻧێﻮ دەﺳەتدا ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮو و ﯾەﮐﺪەﺳﺘە و ﺑــەدوور ﻟە ﻗەﯾﺮاﻧە؛ ﻧە ﺗﻮاﻧﺎی ﭼﺎرەﺳەری ﮐێﺸە و ﮔﺮﻓﺘەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎندا ھــەﯾــە و ﻧــە ﻟــە ﮐــﯚﻣــەڵــﮕــﺎی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﻟــە ﻧــﺎوﭼــەی رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖدا وەک ﺣﮑﻮوﻣەﺗێﮑﯽ ﺑەرﭘﺮس و ﺟێﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧە ﺳەﯾﺮ دەﮐﺮێ .ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎﻧﯽ ٢٩ی ﺑﺎﻧەﻣەڕ ﺑەھەر ﻻﯾەکدا ﺑﺸﮑێﺘەوە؛ ﺧﺎﻣﻨەﯾﯽ و ﺑﺎڵﯽ زاڵ ﺑەﺳەردەﺳەﻻت دەﺳﺘێﻮەردان ﻟە ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ھــەڵــﺒــﮋاردﻧــەﮐــﺎندا ﺑﮑەن ﯾــﺎن ﻣﻞﮐەﭼﯽ دەﻧــﮕــﺪەران ﺑﻦ؛ ھﯿﭻ ﻟەو راﺳﺘﯽﯾە ﮐەم ﻧﺎﮐﺎﺗەوە ﮐە ﻧەﮐﯚﻣەﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان دەﯾﺎﻧﮫەوێ وەک راﺑــﺮدوو ﺑﮋﯾﻦ و ﻧە دەﺳەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺗەواوﯾەﺗﯽ ﺧﯚیدا دەﺗﻮاﻧێ ﻟە ﻧێﻮ ﺧﯚو دەرەوە ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺮەوﭘێﺒﺪا!
٦
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
درێﮋە
ﺳﯿﺎﺳﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ی
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺑﯿﺴﺖوﯾەﮐەﻣﯿﻦ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ژﻧﺎن
وﺗﺎر ﺑێﮋی دووھەم ﺧﺎﺗﻮو ﺋﯚﻟﮕﺎ ﻟﻮﺳﯿﺎ وێﻼﺳﮑﻮێﺰ، وﺗــەﺑــێــﮋ و ﺋــەﻧــﺪاﻣــﯽ ﮐــﯚﻧــﮕــﺮەی ﮐــﯚﻣــﺎرﯾــﺨــﻮازاﻧــﯽ ﮐﯚﻟﯚﻣﺒﯿﺎﺑﻮو ﮐە ﺑﺎﺳﯽ ﻟە ﮔﺮﻓﺖ و ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ژﻧﺎن ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻧﺎوەﻧﺪی ﺑڕﯾﺎردان ﻟە وﺗەﮐەی ﺧﯚی ﮐﺮد. ﻟە درێﮋەی ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﯚﺳﯿﺎل دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ژﻧﺎنداﭘﺎﻧێﻠێﮏ ﺗەرﺧﺎن ﮐﺮاﺑﻮو ﺑﯚﻗﺴەﮐﺮدن ﻟە ﺳەر ﻧﺎﺑەراﻧﺒەری رەﮔــەزی ،ﺧﻮێﻨﺪەواری و ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ژﻧــﺎن .ﻟەم ﭘﺎﻧێﻠەدا ﭘﯿﺎ ﻟﯚﮐﺎﺗێﻠﯽ ﻟەﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ ،ھﺎدﯾﺰاﺗﯚ ﺋﯚﺳەﯾﻨﯽﯾﺎﮐﯚﺑﺎ ﻟە ﻧﯿﺠێﺮﯾەو ،د .ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﮔﺎداﻧﯽ ﻟە رۆژھــەﺗــﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد. ﺟێﯽ ﺋــﺎﻣــﺎژەﯾــە ﮐــە ﺑﺎﺳەﮐەی ﺧــﺎﺗــﻮو ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی«ﺷﯚرﺷێﮑﯽ ﻧﺎﺗەواو ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﻦ ﺑە ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ رەﮔــەزی«زۆر ﺑەﺷﯽ ﻟە ﺧﯚی ﮔﺮﺗﺒﻮو ﮐە ﺑﺮﯾﺘﯿﯽ ﺑﻮون ﻟە :ﮐﻮرﺗەﯾەک ﻟە ﭘێﻨﺎﺳەی ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ رەﮔەزی و ﻟێﮑﺪاﻧەوەی ﺋەم دەﺳﺘەواژەﯾە و ،رواﻧﯿﻨﯽ ﺟﯿﺎواز ﺑﯚ ﺋەم ﭼەﻣﮑە ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھﯚﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ رەﮔەزی. ﺑەڕێﺰﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژەی ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽﯾﺎن ﮐﺮد ﺑە ھﯚﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋــﺎﺑــﻮوری ،زﻣــﺎﻧــﯽ داﯾــﮏ و ﺧــﻮێــﻨــﺪەواری وﻟــێــﮏﮔــﺮێــﺪاﻧــﯽ ﺋــەم ھــﯚﮐــﺎراﻧــە و ﮐــﺎرﯾــﮕــەرﯾــﯽ ﺋەم ﭘﺎراﻣێﺘﺮاﻧە ﻟــە ﺳــەر ژﻧــﯽ ﮐــﻮرد ﮐــە ﻟــە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﮐﻮردەوارﯾﺪا زﯾﺎﺗﺮە و ،ھەروەھﺎ رووﺑەرووﺑﻮوﻧەوەی ﻟەﮔەڵ ﺋەم ﮐێﺸﺎﻧە و ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﻟە رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و رۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ دژوارﺗﺮە. ﺑەﺷﯽ دووھەﻣﯽ ﺑﺎﺳەﮐەﯾﺨﺎﺗﻮو ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﮔﺎداﻧﯽ، ﻧﻮێﻨەری ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟە ﻗﺴەﮐﺮدن ﻟە ﺳەر »داھﺎﺗﻮو و ﺑەﺳﺘێﻨەﮐﺎﻧﯽ ﺳەر رێﮕﺎی ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی و ﺧﻮێﻨﺪەواری ژﻧﺎن ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن«. ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﭼﺎﻻﮐﯽ و دەﺳﮑەوﺗەﮐﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟــە ﺋﺎﺳﺘە ﺟﯚاروﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﺧەﺑﺎتدا ھێﻨﺎﯾە ﺑەر ﺑﺎس و ﺑەرزی ﻧﺮﺧﺎﻧﺪن ،ھﺎوﮐﺎت ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑە زۆر ﻟەو ﮐێﺸﺎﻧە ﮐﺮد ﮐە ﺑەرۆﮐﯽ ژﻧﯽ ﮐــﻮردی ﮔﺮﺗﻮوە و رێــﮋەی ﻟە زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯿﺶ داﯾە ﺑﯚ
دﯾامﻧە: ﺳـــەرەڕای ھــەﻣــﻮو ﺋــەو ﺳﺘەم و ﻧﺎھەﻗﯿﺎﻧەی ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﮐــﻮردەوارﯾــﺪا دەرھــەق ﺑە ژﻧــﺎن ﮐــﺮاوە، ژﻧﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد ﺑﯚدەﺳﺘەﺑەرﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑێﭘﺴﺎﻧەوە ھەوڵﯿﺎن داوە و ﺗێﮑﯚﺷﺎون ﻟە ﮔﺸﺖ ﺑــﻮارەﮐــﺎندا ﭼــﺎﻻک ﺑﻦ ،ﺑــەم ﺋێﺴﺘﺎﺷﯽ ﻟەﮔەڵ ﺑێ، ﺋــەو ھــەوڵ و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﺎﻧە ﺑە ﭘێﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯿﯿەﮐﺎن ﻧﯿﯿە و ژﻧﺎن دەﺑێ ﭼەﻧﺪﯾﻦ رێﮕﺎی ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﺑﮕﺮﻧەﺑەر ﺑﯚ ﺋەوەی ﺑﺘﻮاﻧﻦ ھﺎوﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان ﻟە ﮔﺸﺖ ڕەھەﻧﺪ و ﺑــﻮارەﮐــﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەدا ﺋەﮐﺘﯿﭫ ﺑــﻦ .ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ﺑﻮاراﻧەی ﮐە ژﻧﺎن دەﺑێ ھەوڵ ﺑﺪەن ﮐﺎرا و دﯾﺎر ﺑﻦ، ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﯾﺎن وەرﮔێڕاﻧە و ﻣﺨﺎﺑﻦ ﻟەم ﺑﻮارەدا ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﻤە ﮐەﻣﺘﺮ دﯾﺎر و ﺑەرﭼﺎون و ﺑە دەﮔﻤەن ژﻧێﮏ ھەڵ دەﮐەوێ ﮐە ﻟەو ﺑﻮارەدا ھەوڵ ﺑﺪا .ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ﺧﺎﺗﻮوﻧﺎﻧەی ﺑە ورەﯾەﮐﯽ ﺑەرز و ﺑڕواﯾەﮐﯽ ﭘﺘەو ﺑە ﺧﯚ ،دەﺳﺘﯽ داوەﺗە ﺧﺎﻣە و ﺑە ﺑێﺋەوەی ﺗەﻧﮓ و ﭼەڵەﻣە و ﮐەﻧﺪوﮐﯚﺳﭙە ﻻوەﮐﯿﯿەﮐﺎن دﯾﻮاری ورەی ﺑڕووﺷێﻨﻦ و دڵﺴﺎردی ﺑﮑەﻧەوە ،ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾەﺗﯽ دەﺳﺖ ﺑﯚ ﻗەڵەم ﺑەرێ و دوو ڕۆﻣﺎن ﺑﻨﻮوﺳێ ،ﺧﺎﺗﻮو ﻧەﺳﺮﯾﻦ ﯾﻮوﺳﻒزادەﯾە ﮐە ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﭘێﺸﻤەرﮔەی ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﯚﮐﺮات و دﯾﺰاﯾﻨێﺮی رۆژﻧﺎﻣەی »ﮐﻮردﺳﺘﺎن«ە. دﯾﻤﺎﻧە :ﺷەوﻧﻢ ھەﻣﺰەﯾﯽ ـ ﻧەﺳﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﻢ ھــەروەک ﻟە ﭘێﺸەﮐﯿﯽ ﺑﺎﺳەﮐەدا ﺑﺎﺳﻢ ﮐــﺮد ،ژﻧﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد زۆر ﺑە ﮐەﻣﯽ ﺣەزﯾﺎن ﻟە ﻧﻮوﺳﯿﻦ و وەرﮔێڕاﻧە ،ھﯚﮐﺎری ﺋەوەی ﺟەﻧﺎﺑﺖ ﭘەﻧﺎت ﺑﯚ ﻗەڵەم و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﺮدووە ،ﭼﯿە؟ ـﺪەﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ھەروەک ﭼﯚن ﻟە زۆرﺑەی وﺗﺎن ﮐﺎر و ھەڵﺴﻮوڕاﻧﯽ ژﻧﺎن ﺳەﻟﻤﺎﻧﺪووﯾەﺗﯽ ﮐە ﺋەواﻧﯿﺶ دەﺗﻮاﻧﻦ ﻟە ﮔﺸﺖ ﺑﻮارێﮏدا ﭘێ ﺑە ﭘێﯽ ﭘﯿﺎوان ﮐﺎر و ﺋەرﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن ڕاﺑﭙەڕێﻨﻦ ،ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯿەوە ،ﺋەﮔەر ﺋەو دەرﻓەﺗە ﺑﯚ ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮردﯾﺶ ﺑڕەﺧﺴێ ،ﺋەواﻧﯿﺶ دەﺗــﻮاﻧــﻦ ھــﺎوﺷــﺎﻧــﯽ ﭘــﯿــﺎوان ﮐــﺎری ﮔ ــەورە ﺑﮑەن و دەور و ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ھەﺑێ .ھەﻣﻮو ژﻧێﮏ ﺑەھﺮە ﯾﺎن ﺋﯿﺴﺘﻌﺪادی ھەﯾە و ﺋەﮔەر ﺑﻮاری ﺑﯚ ﺑڕەﺧﺴێﻨﺮێ و ﭘﺎڵﭙﺸﺘﯿﯽ ﻟێﺑﮑﺮێ ،دەﺗﻮاﻧێ وەک ژﻧێﮑﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻮو دەرﺑﮑەوێ. ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺷﺘێﮏ ﺑﻮو ﮐە ﻣﻦ ﻟە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﻋەﻻﻗەم ﭘێﯽ ﺑــﻮو ،ﻟــە ﻣﻨﺪاڵﯿﯿەوە ﺣــەزم ﻟــە ﭼﻨﯿﻨﯽ وﺷــە و ﺳــﺎزﮐــﺮدﻧــﯽ ڕﺳــﺘــە ﺑ ــﻮو؛ ﺋـــەوەش دەﮔــــەڕاوە ﺳەر ﺋەوەﯾﮑە زۆرم ﭼﺎو ﻟە ﻓﯿﻠﻢ دەﮐﺮد و ﯾﺎن زۆرم ﮔﻮێ ﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﮐەﮐﺎن دەﮔﺮت ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەو ﭼﯿﺮۆﮐﺎﻧەی ﮐە ﺑﺎس ﻟە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ﺷﺘﯽ وای ﺗێﺪا ﺑﻮو ،وەک ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﻟەﯾﻠﯽ و ﻣەﺟﻨﻮون و ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﻓەرھﺎد و ﻟەو ﺟﯚرە ﭼﯿﺮۆﮐﺎﻧە .ﺑــەردەوام ﺋەو ﭼﯿﺮۆﮐﺎﻧەم ﻟە ﻣێﺸﮑﻢدا دێﻨﺎ و دەﺑــﺮد و ﻟە ﺑﯿﺮ و زەﯾﻨﯽ ﺧﯚﻣﺪا ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨەم دادەڕﺷــﺖ ،ﺑەم ﻟەو ﮐﺎﺗەدا
ﻧﻤﻮوﻧە ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑە ﮐەﻣﯽ ژن ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪی دەﺳەﻻت و ﺑــڕﯾــﺎردان ،ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری و روﺧــﺴــﺎری ﭘﯿﺎواﻧەی ﮐﯚرو ﮐﯚﺑﻮﻧەوە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎن و دﯾﺎر ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ژﻧﺎن، ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی و زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ژﻧــﺎن ،ﺋەﺳﯿﺪ ﭘﺎﺷﯽ و ﺑەردەﺑﺎران ﮐﺮدن و ﺑﺎرودۆﺧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﭘەﻧﺎﺑەری ﮐەﻣﭙەﮐﺎن ﻟە ﺋﻮورﭘﺎ و ....ﮐﺮد. ﺟێﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﯾە ﮐە ھەر ﻟەو ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾەدا ﺑەڕێﺰﯾﺎن ﻟــە ﻻﯾـــەن ﻧــﻮێــﻨــەری ﯾــەﮐــﯿــەﺗــﯽ ژﻧــﺎﻧــﯽ دﯾــﻤــﻮﮐــﺮات ﺑڕﯾﺎرﻧﺎﻣەﯾەﮐﯿﭙێﺸﻨﯿﺎری ﮐە ﻟە ١٠ﺧﺎڵ ﭘێﮑﮫﺎﺗﺒﻮو ﺑﯚ ﻣەﺣﮑﻮوم ﮐﺮدن و زەﺧﺖ ﮐﺮدﻧە ﺳەر ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋێﺮان ،ﭘێﺸﮑەش ﺑە ﮐﯚﻧﮕﺮە ﮐﺮد. ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﺎﺳەﮐەیدا دﮐﺘﻮر ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﮔﺎداﻧﯿﻮﺗﯽ ﮐە؛ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ژﻧﺎن و ﺧﻮێﻨﺪەواری ﺑە ﺗەﻧﯿﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ رەﮔەزﯾﯽ ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟەﻧێﻮﺑەرێﺖ .ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﮐﺮدﻧﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮازی رەﮔەزی ،ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯽ ﭘﺘەو و زاﻧﯿﺎری ،ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﮐﺎر و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﯚﻣەﻟﮕﺎ و دامودەزﮔﺎی دەﺳەﺗﺪاری ﭘێﻮﯾﺴﺘە. ھـــەر ﻟـــەم ﭘــﺎﻧــێــﻠــەدا ﺑــــەﺷــــﺪاران ﺑ ــە ﭘــﺮﺳــﯿــﺎر و ﺗێﺒﯿﻨﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺎن ﭼﺎﻻﮐﺎﻧە ﺑەﺷﺪارﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺳەﮐﺎﻧﺪا ﮐﺮد و دوای وﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎرەﮐﺎن ،ﺑەرێﺰ ﻟﻮﯾﺲ ﺋﺎﯾﻼ، ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺴﯿﯚﻧﺎﻟﭽەﻧﺪ وﺗەﯾەﮐﯽ ﻟە ﺳەر ھەﻟﻮﻣەرﺟﯽ ﺋێﺴﺘﺎی ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯽ ﻧێﻮان ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﺌەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎل و ﺳﯚﺳﯿﺎل ﺋﯿﻨﺘﺮاﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯽ ژﻧﺎن و ،ھﺎوﮐﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟەﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ و ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوی ﺋەم دوو رێﮑﺨﺮاوە ﻧێﻮدەوڵەﺗﯽﯾە ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد. ﻟە ﭘﺎﻧﯿﻠﯽ دووھــەمدا ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی »ﮐﯚﺗﺎﯾﯽھێﻨﺎن ﺑە ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی وﮐﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﺑە ﮐــﺮدەوە ﺑﯚ ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﭘێﺸﮑەوﺗﻦ ،ﺑەرێﺰان؛ ﭼﺎﻧﺘﺎل ﮐﺎﻣﺒﯿﻮا ،ﻧﺎﺗﺎﻟﯿﺎو ھێﻠﻼ ﺑﻦ ﯾﻮﺳێﻒ ﺑﺎﺑەﺗﯿﺎن ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد. ﻟــە ﭘﺎﻧێﻠﯽ ﺳﯿﮫەﻣﯽ ﮐــﺎرەﮐــﺎﻧــﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ژﻧﺎﻧﯽ ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖداﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﭘێﺸﻨﯿﺎر ﮐﺮاو ﻟە ﺋﺎﯾﯿﻨﺎﻣەی ﮐــﺎری ﺑەڕێﻮﺑەرﯾﯽ رێﮑﺨﺮاو و ھەروەھﺎ ﭘەﯾڕەوی ﻧﺎوﺧﯚی رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯽ ژﻧﺎن ﺧﺮاﯾە ﺑەردەﻧﮕﺪان و ﭘﺎﺷﺎن دەﺳﺘەی ﺑەڕێﻮﺑەری ﺗــﺎزە ھــەڵــﺒــﮋێــﺮدران و ﺧــﺎﺗــﻮو وەﻓــﺎ ﺣﺎﺟﯽ،ﺧەڵﮑﯽ ﻣەراﮐﯿﺶ ﺑﯚ ﺟﺎری دووھەم وەک ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﯾەﮐەﻣﯽ
رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯽ ژﻧﺎن دەﻧﮕﯽ ھێﻨﺎﯾەوە و ﺧﺎﺗﻮ ھﯿﻼل دوﮐﻮزﮐﺎن ﻟە ﭘﺎرﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮔەﻟﯽ ﺗﻮرﮐﯿە وەک ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ﻣەدﯾﺘەراﻧە و رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ ھەڵﺒﮋێﺮدا. ﻟە درێﮋەی ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻧﮕﺮەدا ﺑﯚ رۆژی ﺳێﮫەم، وەﻓــﺎ ﺣﺎﺟﯽ ،ﺳــەرۆﮐــﯽ ڕﯾﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯽ ژﻧﺎن ﺑﺎﺳێﮑﯿﻠە ﺳەر ﺷێﻮەی ھﺎوﮐﺎری و داوای ھــﺎوﮐــﺎری زﯾﺎﺗﺮ و ﭼﺎﻻﮐﺒﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﭘێﺸﮑەش ﮐﺮد.ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟەو ﺑڕواﯾەدا ﺑﻮو ﮐە دەﺑێ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎن ھەر ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﻧﺎوﭼە دﯾــﺎری ﮐﺮاوەﮐﺎﻧﯽ رێﮑﺨﺮاوەﮐﺎن دا ﻗەﺗﯿﺲ ﻧەﻣێﻨێﺘەوە ،ﺑەﻟﮑﯚ ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐە ھەﻣەﻻﯾەﻧە ﺑێﺖ ﺑﯚ ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯿﺎن ﻟە ﺳەر ﺑەڕێﻮﺑﺮدﻧﯽ ﺑڕﯾﺎرەﮐﺎن ھەﺑێﺖ. ﺑــە دوای ﺋــــەودا ھــەﯾــﺌــەﺗــﯽ ﺑ ــەڕێ ــﻮﺑ ــەری ﺗــﺎزە ھەڵﺒﮋێﺮدراو ﮐە ھەر ﯾەﮐەو ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﯾەﮐﯿﺎن ﭘێﺋەﺳﭙێﺮدرا ھەر ﮐەﺳە ﺑە ﻧــﯚرەی ﺧﯚی ﭘﻼن و ﭘﺮۆژەی ﮐﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮐﻮرﺗﯽ ﺑﺎس ﮐﺮد. ﻟــە ﺑەﺷێﮑﯽ دﯾــﮑــەی ﮐــﺎری ﮐــﯚﻧــﮕــﺮەدا ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺑەﺷﺪار و ﻧﻮێﻨەری رێﮑﺨﺮاوەﮐﺎن دەرﻓەﺗﯿﺌەوەﯾﺎن ﭘێﺪراﭘێﺸﻨﯿﺎرو ﺗێﺒﯿﻨﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑێﻨﻨە ﺑــەرﺑــﺎس .ﻟەم ﭘەﯾﻮەﻧﺪیﯾەدا ﻧﻮێﻨەرﯾﯿەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن د .ﮐــﻮێــﺴــﺘــﺎن ﮔ ــﺎداﻧ ــﯽ ﺋ ــﺎﻣ ــﺎژەی ﺑە ﺑــﺎرودۆﺧــﯽ ژﻧــﺎن ﻟە ﺋێﺮان ﮐــﺮد ﮐە ﭘێﺸﻮازﯾﯿەﮐﯽ ﮔەرﻣﯽ ﻟێﮐﺮا .ﺧﺎﺗﻮو ﮐﻮێﺴﺘﺎن ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪیﯾەدا وﺗﯽ ﮐە ﺋێﻤە ﮐە ﺑﺎﺳﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ دەﮐەﯾﻦ و ھەﻣﻮوﺷﻤﺎن ﭘێﻤﺎن واﯾە ﮐە ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺑەﺷێﮑﯽ ھەرە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺑﯚ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ژﻧﺎن ،ﺋﺎﯾﺎ دەزاﻧﻦ ﮐە ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﮔﻪڵﻪﯾﻪﮐﯽ ﭘەﺳﻨﺪ ﮐﺮدووە و ﺋەﮔەرﺷﻮوڕای ﭼــــﺎوهدێــــﺮی و ”ﮐـــــﯚڕی دهﺳ ــﺖﻧ ــﯿ ــﺸ ــﺎن ﮐــﺮدﻧــﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﻧﯿﺰام“ ﭘەﺳﻨﺪی ﺑﮑەن ،ﯾەک ﻣﯿﻠﯿﯚن ژن ﻟە ﮐﯚی ٣ﻣﯿﻠﯿﯚن ژن ﮐە ﻟە ﮐــﺎردان ﺑێﮑﺎر دەﺑﻦ و ﺋەوەش ﺑە دڵﻨﯿﺎﯾﯽﯾﻪوه زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﻟە ﺳەر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ رۆژھەﻻﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺑێﺖ و ﺋــەم ﺑێﮑﺎرﯾﯿە ﺋــەوەﻧــﺪی دﯾﮑە ﺑ ــەرەوە ﻧﺎﯾﻪﮐﺴﺎﻧﯽ رەﮔەزی و ھەروەھﺎ ﺗﻮﻧﺪو ﺗﯿﮋﯾﻤﺎن دەﺑﺎت. ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا داوا ﻟە ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﯽ ﻧﺎوﭼەی
رۆژھەﻻت ﮐﺮا ﮐە ﻟە داھﺎﺗﻮوی ﮐﺎری ﺧﯚﯾﺪا ﺋﺎﮔﺎداری ﺋەم ﺟﯚرە ﺑڕﯾﺎراﻧە ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺑێﺖ و ﻟە دوای ﻟێﮑﺪاﻧەوە و راوێﮋ ﻟەﮔەڵ ﺋەﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺑە وەﺧﺖ ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن. ﮔﺎداﻧﯽ ﻟە ﺑەﺷێﮑﯽ دﯾﮑەی ﻗﺴەﮐﺎﻧﯽ دا وﺗﯽ :ﺧﺎڵێﮑﯽ دﯾﮑە ﮐە دەﻣﮫەوێ ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێ ﺑﮑەم ﺋەوﯾە ﮐە ﺋێﻤە دەڵێﯿﻦ؛ رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋەﻧﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎل ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺑەرێﻮﺑەرﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧــﯚی ھەﯾە، ﮐەواﺗە ﺋێﻤەی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﺋەم رێﮑﺨﺮاوەﯾە ﭼﺎوەڕواﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑەﺷﺪاری ﺑە ﮐﺮدەوە و ﻟە ﺋﺎﺳﺖ ﺑەﯾﺎﻧﻨﺎﻣە و ﻧﻮﺳﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﻮە ھەﯾە. دﮐﺘﻮر ﮔﺎداﻧﯽ ﻟﻪ درێــﮋهی وﺗﻪﮐﺎﻧﯽدا راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ؛ ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺑێوﭼﺎﻧﯽ ژﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ وەدەﺳﺖ ھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ ﺧﯚی ﻣێﮋووﯾەﮐﯽ ﭘڕ ﻟە ﺳەروەری ﺑﯚ ﺧﯚی ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدووە ،ھەر ﻟێﺮە ﺑە ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺋەﻧﺪاﻣﺎن ھەﯾە ﮐە ﺳەرداﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﮐ ــﺮدووە و رادەی ﭼﺎﻻﮐﯽ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ژﻧــﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ رەوای ﺧﯚی ﺑﯚ ھﯿﭽﻤﺎن ﺷﺎراوە ﻧﯿﻪ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟە ﺑەر ﭼﺎوی ﻧەﮔﺮﯾﻦ.ﻧﻤﻮوﻧەی ھــەره زﯾــﻨــﺪوو ﺑــﺎرودۆﺧــﯽ ژﻧــﯽ ﮐ ــﻮرد ﻟــەم دوو ﺳﺎڵەی دواﯾﯿﺪا ﮐە ژﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﻻﺗﯽ ﻧــێــﻮەراﺳــﺖ چ رۆﻟێﮑﯽ ھــەﺑــﻮوە و ﭼــﯽ ﭼێﺸﺘﻮوە، ﺋەوە ژﻧﯽ ﮐﻮردە ﮐە ﺑﻮەﺗە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺷەڕی داﻋﺶ، ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆﻟﻢ و زۆری ﮐﻠﺘﻮوری و ﺗﻮﻧﺪو ﺗﯿﮋیﯾە. ﺋەوە ژﻧﯽ ﮐﻮردەﮐە ﺷﺎن ﺑە ﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان ﺧﻪﺑﺎت دهﮐﺎ و ﺑﯚ دەﺳﺘەﺑەرﮐﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻟە ﺷەڕداﯾە و ﺷەھﯿﺪی داوە. ﮐﯚﻧﮕﺮە ی ﺳﯚﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺖ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎڵﯽ ژﻧــﺎن دوای ﺳێ رۆژ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﺧــﯚی ھێﻨﺎو و ﯾەﮐﯿەﺗﯽ ژﻧــﺎﻧــﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن وێــڕای ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﻟە ﺳەرۆک و ﺗﯿﻤﯽ ھﺎوﮐﺎری ﺗﺎزە ،ھﯿﻮای ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﺧﻮاﺳﺘﻦ و ﺑەڵێﻨﯽ ھﺎوﮐﺎری و ﭼﺎﻻک ﺑﻮوﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺑە ﮐﺮدەوەی ﺑە ﮐﯚﻧﮕﺮە و دەﺳﺘەی ﺑەرێﻮﺑەرﯾﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪ.
ﮐێﺸەی ژﻧﺎن ﻟە دوو ﺗﻮێﯽ رۆﻣﺎﻧﯽ »ﮐﯚﻧەﮐەﻣﺎن«دا ﮐەس ﻧەﺑﻮو ڕێﻨﻮێﻨﯿﻢ ﺑﮑﺎ ﺑﯚ ﺋەوەی ﭼﯽ ﻟە زەﯾﻨﻢ داﯾە ﺑﯿﮫێﻨﻤە ﺳەر ﮐﺎﻏﺰ. ـ داﺧ ــﻮاﻟ ــەو ﺳــەروﺑــەﻧــﺪەدا ﺋــەو ﺷــﺘــﺎﻧــەی ﮐــە ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺧﯚﻣﺎﻧﺪا دەﺗﺒﯿﻨﯽ ،واﺗــە ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﮏ ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەدا،ﮐﺎرﯾﮕەری ﻟە ﺳەر ﺗﯚ دادەﻧﺎ؟ ـ ﺋەو ﮐﺎت ﺑﺎﺑەﺗێﮏ ﮐە زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯿﺮم ﻟێ دەﮐــﺮدەوە، زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯽ ﻧﺎو ﺋەو ﻓﯿﻠﻢ و ﭼﯿﺮۆﮐﺎﻧە ﺑﻮو و ﺋﺎواﺗﻢ ﺋەوە ﺑﻮو ﮐە ڕۆژێﮏ داﺑێ ﻣﻨﯿﺶ ﺑﺘﻮاﻧﻢ
و ھــەر ﻟــە ﻧــﺎو ﺋــەم ﺣﯿﺰﺑەش دا زﯾــﺎﺗــﺮ ھەﺳﺘﻢ ﺑە ﭼەوﺳﺎﻧەوە و ﮐێﺸە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎن ﮐە ﺑە داﺧەوە ﺑەرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﮐەﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوە ،ﮐﺮدووە و ﻟە رێﮕﺎی ﺋــەو زاﻧــﯿــﺎری و ھــەواﻧــەی ﮐە ﮔﻮێﺒﯿﺴﺘﯽ دەﺑــﻮوم ھەﺳﺘﻢ ﺑەو ﺋــﺎزاراﻧــە دەﮐــﺮد ﮐە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺧﯚﻣﺎن ﭘێﻮەی دەﻧﺎڵێﻨێ و زۆرم ﭘێﺨﯚش ﺑﻮو ھەر ﯾەک ﻟەواﻧە ﺑﮑەم ﺑە ﭼﯿﺮۆﮐێﮏ و ﺑﯿﺎﻧﻨﻮوﺳﻤەوە ،ھەڵﺒەت ﻣﻦ ﻧەﻣﺪەﺗﻮاﻧﯽ ھەﻣﻮو ﺋەو ﻣﺎﻧە و ھەﻣﻮو ﺋﺎزاری ﺋەو
ﭼﯿﺮۆﮐێﮑﯽ ﻟەو ﭼەﺷﻨە ﺑﻨﻮوﺳﻢ و ھەر ﺋەو ﮐﺎرەﺷﻢ ﮐﺮد و ﺋەو ﺣەز و ﺧﻮﻟﯿﺎﯾە ﺳەرەﻧﺠﺎم ﺑﻮو ﺑەھﯚی ھەوێﻨﯽ داڕﺷﺘﻨﯽ ﭼﯿﺮۆﮐﯽ ﺑەﺳەرھﺎﺗﯽ ﺋەوﯾﻨێﮏ ﯾﺎن »ﻣﺎﺟﺮای ﯾﮏ ﻋﺸﻖ« .ھەڵﺒەت ﻣﻦ ﭘێﺶ ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ ﺋەو ﮐﺘێﺒە ﭼەﻧﺪ رۆﻣﺎن و ﮐﻮرﺗە ﭼﯿﺮۆﮐﯽ دﯾﮑەم ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو ﺑەم ﻟە راﺳﺘﯽ دا ھﯿﭽﯿﺎﻧﻢ ﺑە ﺷﯿﺎوی ﺋەوە ﻧەزاﻧﯽ ﮐە ﭼﺎﭘﯿﺎن ﺑﮑەم .ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﺋەوەش ﺑڵێﻢ ﮐە ﺑەداﺧەوە ﺋەو ﮐﺎت ﻧەﻣﺪەزاﻧﯽ ﺑە ﮐﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﻢ و ﺋەو ڕۆﻣﺎﻧەم ﺑە ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯽ. ـ ھەر وەﮐﻮ ﺋﺎﻣﺎژەت ﭘێﮑﺮد ﺋەو دوو ﮐﺘﯿﺒەی ﮐە ﺋێﺴﺘﺎ ﻟە ﺑــەر دەﺳﺘﻤﺎﻧە ﯾەﮐﯿﺎن ﮐە »ﻣــﺎﺟــﺮای ﯾﮏ ﻋﺸﻖ«ە و ﺑە ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﺗە ،ﺑەم ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی دﯾــﻤــﯚﮐــﺮات ھــﺎﻧــﺪەرێــﮏ ﺑ ــﻮو ﺑــﯚ ﺗــﻮ ﮐــە دووھـــەم ﮐﺘێﺒﺖ ﺑە ﻧﺎوی«ﮐﯚﻻﻧەﮐەﻣﺎن« ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﮐــﻮردی ﺑﻨﻮوﺳﯽ،دەﮐﺮێ ﺋﺎﻣﺎژەﯾەک ﺑەوە ﺑﮑەی ﮐە ﺑﯚﭼﯽ ﺋەو ﻧﺎوەت ھەڵﺒﮋاردووە؟ ـ ڕۆﻣﺎﻧﯽ »ﮐﯚﻧەﮐەﻣﺎن« ﻟەﮔەڵ ﺋەوەدا ﮐە ﮔﻮﺗﻢ ﺑە ﮐﻮردی ﻧﻮوﺳﯿﻮﻣە و ﮐﻮردی ﻧﻮوﺳﯿﻨﻢ وەک ﮔﻮﺗﻢ ﻣەدﯾﻮﻧﯽ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻢ
ژﯾﺎﻧﺎﻧە ﺑﻨﻮوﺳﻤەوە ،ھەر ﺑﯚﯾە دﯾﺘﻢ وا ﺑﺎﺷﺘﺮە ھەﻣﻮو ﺋەواﻧە ﮐﯚﺑﮑەﻣەوە ﻧﺎو ﭼﯿﺮۆﮐێﮏ و ﺑە ﻗەرا ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﺑەرﯾﻨﺎﯾﯽ ﺑﯿﺮ و زەﯾﻨﯽ ﺧﯚم ﺋەو ﺟﯚرە ژﯾﺎﻧەم ﺧﺴﺘە ﻧﺎو ﺑﺎزﻧەی ﮐﯚﻧێﮑەوە و ﻧﺎوی »ﮐﯚﻧەﮐەﻣﺎن«م ﻟێﻨﺎ. ـ ﺑەﺷﯽ زۆری ﺑﺎﺑەﺗﯽ رۆﻣﺎﻧەﮐەت ،ﺧﺴﺘﻨە ﺑەر ﺑﺎﺳﯽ ﮐێﺸە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧە ،ھەر وەﮐﻮو دەزاﻧﯿﻦ ژﻧــﺎن زۆر ﺟﺎر ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋەو ﮐێﺸەو ﮔﺮﻓﺘﺎﻧەن .ﻟە ڕۆﻣﺎﻧەﮐەتدا ﺑﺎس ﻟە دوو ﺑﻨەﻣﺎڵە دەﮐﺮێ ﮐە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ھﺎﺗﻮﭼﻮوی ﺑﻨەﻣﺎڵەﯾﯽ زۆر ﺑﺎﺷﯿﺎن ھەﯾە .ﺑەم ﺧﯿﺎﻧەت ﺑە ﯾەک دەﮐەن ،ﻟێﺮەدا ﺗﯚ ھﯚﮐﺎری ﺧﯿﺎﻧەت ﮐﺮدن ﺑﯚﭼﯽ دەﮔەڕێﻨﯿﯿەوە ﮐە وﯾﺴﺘﻮوﺗە ﻟەم ﮐﺘێﺒەدا ﺑﺎﺳﯽ ﺑﮑەی؟ ـ زۆر ھﯚﮐﺎر ھەﯾە ،ھﯚﮐﺎرێﮏ ﺋەوەﯾە ﮐە ﮐﻮڕان و ﮐﭽﺎﻧﯽ ﺋێﻤە ﺑە ﻧﺎﺑەدڵﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ﭘێﮑﺪێﻨﻦ! ﺑەﮐﻮرﺗﯽ ﺋەﮔەر ﭘﯿﺎوێﮏ ﺑەزۆری ﯾﺎن ﺑە ﻧﺎﺑەدڵﯽ ﺧﯚی ژﻧﯽ ﺑﯚ ﺑێﻨﻦ ،ڕەﻧﮕﺒێ ڕۆژێﮏ ﺧﯿﺎﻧەت ﺑە ھﺎوﺳەرەﮐەی ﺑﮑﺎ و ﺋەﮔەر واش ﻧەﺑێ ﻟەواﻧەﯾە زۆر ﮐﺎرداﻧەوەی ﺧﺮاﭘﯽ دﯾﮑەی ﻟێ ﺑﮑەوێﺘەوە .ﻣﻦ ﭘێﻤﻮاﯾە زۆرﺑەی ﺧﯿﺎﻧەﺗەﮐﺎن دەﮔەرێﺘەوە ﺳەر ﺋەوەی ﮐە ﮐﻮڕێﮏ ﺑەدڵﯽ
ﺑﺎﺑﯽ ژن دێﻨﯽ ﯾﺎن ﺑە ﻣﻨﺪاڵﯽ و ﮐەمﺗەﻣەﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش ﭘێﮏدێﻨێ ،ﻣﻦ ﺑﯚﺧﯚم زۆر ﺟﺎر ﺷﺎھﯿﺪی ﺋەوە ﺑﻮوم ﮐە ﮐﻮڕ ھەر ﮐە ﻟە ﺳەرﺑﺎزی ھﺎﺗەوە ژﻧﯽ ﺑﯚ دێﻨﻦ ،ﺟﺎ وای داﻧێﯿﻦ ﮐە ﺑە دڵﯽ ﺧﯚﺷﯽ ژﻧﯽ ﺑﯚ دێﻨﻦ و ﺋەوەی ﺑﯚی دێﻨﻦ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی ﺧﯚﯾەﺗﯽ، ﺑەم ﺑﯿﺮ ﻟەوە ﻧﺎﮐەﻧەوە ﮐە ﺋﺎﯾﺎ ﺋەو ﮐﻮڕە دەرەﻗەﺗﯽ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﭘێﺪاوﯾﺴﺘﯽﯾە ﻣﺎددی و ﻣەﻋﻨەویﯾەﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەش دێ!؟ ـ ﺋەوەی ﺑﺎﺳﺖ ﮐﺮد ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﭘﯿﺎوەوە ﺑﻮو ،ﺑەم ﭼﯚن ﺑﺎﺳﯽ ژﻧﺎن دەﮐەی؟ ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﺋﺎﻓﺮەﺗﺎﻧﯿﺶ ،ﺋەو ﮐﭽﺎﻧەی ﮐە ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧە ﺑــەزۆری ﺑە ﻣێﺮد دەدرێــﻦ ،ﭘێﻤﻮاﺑێ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯿﺎن ھەر ﻟێﺪەﮐﺮدرێ ،ﭼﻮن ﺑەراﻣﺒەرەﮐەﯾﺎن دەزاﻧێ و ھەﺳﺖ ﺑــەوە دەﮐــﺎ ﮐە ژﻧەﮐەی دڵﯽ ﻟەﮔەڵﯽ ﻧﯽﯾە ،ﭘﯿﺎوﯾﺶ ﺑە ھەرﺣﺎڵ ﺋﺎزادﺗﺮە ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺋەﮔە ﺑﯚ ﻗەرەﺑﻮوی ﺋەوەش ﺑێ ﻟە ﺟێﮕﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑەوە ﺷﻮێﻦ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯿﯽ دەﮐەوێ و ،زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ژﻧەﮐە ﺑەھﯚی ﺋەوەی ﮐە ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ڕازی ﻧﯿﯿە ﭘەﻧﺎ ﺑﯚ ﺧﯿﺎﻧەت دەﺑﺎ. ــ ﻟەو ڕۆﻣﺎﻧەدا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐﻪ ژﻧێﮏ ھەﯾە ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﮐە ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ﻟێﺪەﮐﺮێ ،ﺑەم ﭼﺎوﭘﯚﺷﯿﯽ ﻟێﺪەﮐﺎ و ﭘێﯽ واﯾە ﺋەو ﭘﯿﺎوەی ﻟە ﮔەڵﯽ دەژی ﺧﯚﺷﯽ دەوێ و ﻟە درێﮋەدان ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺑەﺷﯿﯽ ﺑەردەواﻣە ،چ ﺷﺘێﮏ ھﯚﮐﺎرە ﮐە ژﻧەﮐﺎن ﺋــﺎوا ﺑە ﺷﺎراوەﯾﯽ ﻟە ﮔەڵ ﺋەو ﮐێﺸە و ﮔﺮﻓﺘﺎﻧە ﺑەردەوام ﺑﻦ؟ ﺟﺎری واﯾە ھەﻧﺪێ ﻓﺎﮐﺘەری وەک ﺋﺎﺑڕوو ،ﻧﺎﻣﻮوس و ﺷەﺧﺴﯿەت و ﺟــﺎری واﺷــە ﻓﺎﮐﺘەری ﺧﺰﻣﺎﯾەﺗﯽ دەﺑﻨە ھﯚﮐﺎرﮔەﻟێﮏ ﺑﯚ درێ ــﮋەدان ﺑەو ﺟــﯚرە ژﯾﺎﻧە و ھەر ﺑﯚﯾە ﭘﯿﺎوەﮐە زۆر ﺟﺎر دەﺳــﺖ ﺑﯚ ﺧﯿﺎﻧەت دەﺑﺎ ،ھەروەک ﭘﯿﺎوەﮐە ﻟە ﭘﺎراﮔﺮاﻓێﮑﯿﺶ دا دەڵێ» :ﺗﯚ ﭘێﺘﻮاﻧەﺑێ ﻣﻦ ﮐﺎﺗێﮏ ﻟەﮔەڵ ﺗﯚ دەژﯾــﻢ ﺋﯿﺘﺮ ﺗــەواوە، ژﯾﺎن ھەر ﺋەوە ﻧﯿﯿە ﮐە دووﮐەس ﻟە ﺟێﮕﺎﯾەک ﻟەﮔەڵ ﯾەک ﺑﻦ ،ﻣﻦ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺗەﻧﯿﺎ ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﻓن و ﻓن و ﻓن ﻟەﮔەڵ ﺗﯚ ژﯾﺎوم دەﻧﺎ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽﯾەﮐﻢ ﺑﯚت ﻧەﺑﻮوە«. ﻟەواﻧەﯾە ژﻧەﮐەش ھەر ﺋەو ھەﺳﺘەی ﺑﻮوﺑێ ،ﺑەم ژن ﻟە ﺑەر ﺋەو ﭼەﻧﺪ ﻓﺎﮐﺘەرەی ﺑﺎﺳﻢ ﮐــﺮدو ،ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﻣﻨﺪاڵەﮐەﺷﯽ ﺑﻮوە ،ﻧﺎﺧﯚﺷﯽ و ﻧﺎﺗەﺑﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ژﯾــﺎﻧــﯽ ﺗــەﺣــەﻣــﻮول دەﮐــﺎ و دەﯾــﮫــەوێ ﻟــەو ژﯾــﺎﻧــەدا ﺑﻤێﻨێﺘەوە ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﮐﺎﺗێﮏ ﮐە ﺧﯿﺎﻧەﺗﯿﺸﯽ ﻟێﺪەﮐﺮێ، ﺳــەری ﺧــﯚی ھەڵﻨﺎﮔﺮێ ،ﺑــەم ﺋــەو ﮐــﺎت ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘﯽ و ھﯚﮔﺮیﯾەﮐﯽ ﺑە ژﯾﺎن و ﻣێﺮدەﮐەﯾەوە ﻧﺎﻣێﻨێ و ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﺋﺎزار دەدا ﮐە ﺋﺎﮐﺎﻣەﮐەی دەﺑێﺘە ﺋەوەی ﮐە ﺧﯚی دەﺳﻮوﺗێﻨێ و ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑە ژﯾﺎﻧﯽ دێﻨێ. ل١١
٧
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ژێﺮ ﺗﯿﺸﮑﯽ رووداوە ﻧﺎوﭼەﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﺪا ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ،ﻟە ھەﻧﺎوی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋەﻣڕۆﯾﺎﻧﺪا ﺑﯚﻧﯽ ﺗەپ ﻋﻪزﯾﺰ ﺷێﺨﺎﻧﯽ و ﺗﯚزی ﺷﮑﺎن و ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺷەڕەﮐﺎﻧﯽ ﭼەﻧﺪﺳەدە ﻟەوەﭘێﺶ دەﮐــەن .ﺳﯿﺎﺳەﺗﮑﺎراﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ و ﺗﻮرﮐﯿە ھێﺸﺘﺎ رێﭽﮑە ﮐــﯚن و درێــﮋﺧــﺎﯾــەﻧــەﮐــﺎﻧــﯽ دۆﺳــﺘــﺎﯾــەﺗــﯽ و دوژﻣﻨﺎﯾەﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯽ و ﺳەﻓەوﯾﯿەﮐﺎن و ﺋەواﻧﯽ دﯾﮑەﯾﺎن ﻟەﺑﯿﺮە .زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺞ ﺳەدەﯾە ،ﮐە دوو ﯾەﮐەی ﺟﯚﻏڕاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻟە ژێــﺮ رێﺒەراﯾەﺗﯿﺴﻮڵﺘﺎن و ﭘﺎﺷﺎ ،ﺋﺎﺧﻮﻧﺪ و ﺳێﮑﻮﻻر و ﺑە ﻧﺎوی دﯾﻦ ،رەﮔەز و وت ﻟە ﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮدا ﮐێﺒەرﮐێ دەﮐەن .ﺳﻮڵﺘﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﭘﺎﺷﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﻣەزھەﺑﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺷێﻌەدا ﺧەون و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯿﺎن دەڕەﻧﮕﺎﻧﺪ و ﺧەڵﮑﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﮔەﻻﻧﯽ وەک ﮐﻮرد و ھﺘﺪ،ﻟەو ﺷەڕاﻧەدا ﺑﺎﺟﯽ ﮔەورەﯾﺎن دەدا .ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟە دۆﺧﯿﮑﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ وەک ﯾەﮐﺪا ﺑﻮون و ﺋﯿﺪارە دەﮐﺮان .ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟە ھێﻨﺪێﮏ ﺑﻮاردا ﻟە ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﭘێﺸﮑەوﺗﻮوﺗﺮ و ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺳەدەی ١٩دا ﺧەوﻧﯿﺎن ﺑە ﭘێﺸﮑەوﺗﻨەﮐﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواوە دەﺑﯿﻨﯽ. ﻟە ژێﺮ رێﺒەراﯾەﺗﯽ ﮐەﻣﺎڵ ﺋﺎﺗﺎﺗﯚرک و رەزاﺧــﺎن ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ دوو وت ،ﻟە ﺳێﺒەری ﺳێﮑﯚﻻرﯾﺰم و زﻟﮫێﺰە رۆژﺋﺎواﯾﯿەﮐﺎﻧﺪا روﺧﺴﺎرێﮑﯽ دۆﺳﺘﺎﻧەی ﺑەﺧﯚوە ﮔﺮت .رەزاﺧﺎن وەک ﻣﯚدﯾﻠێﮑﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻮو ﭼـــﺎوی ﻟــە ﻧــﯿــﺰاﻣــﯽ ﺗــﻮرﮐــەﮐــﺎن دەﮐـــﺮد و ﺗێﮑﯚﺷﺎ وﺗﯽ ﺋێﺮان ﺑەو رێﭽﮑەﯾەدا ﺑەرێ .ﺋەو ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿﺎﻧە ﻟە ﺳــەردەﻣــﯽ ﺣەﻣە رەزا ﺷــﺎدا درێــﮋەﯾــﺎن ﭘێﺪرا، ھەرﭼەﻧﺪە ھــەر دووک ﻻﯾــەن و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺮان ھێﻨﺪێﮏ ﺟﺎر ،ﻟە ھەڵﺴﻮﮐەوت و ﺟﻮوڵەی ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﮔەڵ ﺳﻨﻮور و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن دڵﮕﺮان و ﺗﻮوڕە ﺑﻮون. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ﻟە ﺳەردەﻣﯽ دەوڵـــەﺗـــﯽ ﺑــە ﻧـــﺎو ﻣــﯚدێــﺮﻧــﺪا ﮔــــﺮژی ﺗــێــﮑــەوﺗــﻮە، ﺑـــەم ﺷـــەڕی ﺗــێــﻨــەﮐــەوﺗــﻮە .ﻟــە ﺟــﯚﻏــﺮاﻓــﯿــﺎی دوو وﺗــﯽ ﺋﺎﻣﺎژەﭘێﮑﺮاودا ،دەﺳــەﺗــﺪارن ﮐەرەﺳﺘەی ﺟــﯚراوﺟــﯚرﯾــﺎن ﺑﯚ ﭘﺎڵەﭘەﺳﺘﯚﺧﺴﺘﻨە ﺳــەر ﯾەﮐﺘﺮ ھەﺑﻮە ،ﮐە ﺑە ﺷێﻮازی ﻧﯿﻮەﭼڵ ﺳﻮودﯾﺎن ﻟێﻮەرﮔﺮﺗﻮە. ﺋــﺎزەرﯾــﯽ و ﺗﻮرﮐﻤەن ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا دەژﯾــﻦ و ﻟە ﮔەڵ ﺗﻮرﮐەﮐﺎن و ﺗﻮرﮐﯿەدا ﻟە ﮐﯚﻧەوە ﻟە ﺑﻮاری ﮐﻮﻟﺘﻮر و زﻣﺎﻧەوە ﻧﯿﺰﯾﮏ ﺑﻮون .ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳە ،ﮐە ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە ﺧﺎوەﻧﯽ ﺗﻮﺧﻤﯽ ﺑﺎرﮔﺎوی ﮐﺮدﻧﻦ ،ﺑەم ﺑە زۆر ھﯚﮐﺎر ﺋەﮐﺘﯿﭫ ﻧەﮐﺮاون .ﺑێﺠﮕە ﻟەوە ،ﺑەﺷﯽ رۆژھەﺗﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﺧــﺮاوەﺗــە ﭼــﻮارﭼــێــﻮەی ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺑﺎﮐﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻧەﺧﺸەی ﺗﻮرﮐﯿەوە ﻟﮑێﻨﺪراوە ،ﮐە ﻟە ﻣێﮋووی ﮐﯚن و ﻧﻮێﯿﺪا دەﺳەﺗﺪار و ﻧەﺗەوە ﺳەردەﺳﺘەﮐﺎن ﮐەڵﮑﯿﺎن ﻟێﻮەرﮔﺮﺗﻮون. ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ﺑە ﺳﻨﻮورێﮑﯽ ﮐــﯚن ﻧــﺎودێــﺮ ﮐـــﺮاون و دەﮔــەڕێــﻨــەوە ﺑــﯚ ﺷــەڕی ﭼــﺎڵــﺪران و رێﮑەوﺗﻨﯽ زەھـــﺎو.دوو وت ،ﻟە ٢٢ی ﺋﺎورﯾﻠﯽ ١٩٢٦دا رێﮑﮑەوﺗﻨێﮑﯿﺎن ﻟە ﺗﺎران واژوو ﮐﺮد، ﮐە ﺑﺎس ﻟە ﯾەﮐﺨﺴﺘﻨﯽ ھەوڵ و ﺗەﻗەﻟﻼﮐﺎﻧﯿﺎن دژ ﺑە رەوت و ﺟﻮوﻧەوە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ دوو وت دەﮐﺎت )ﺑە ﺋﺎﺷﮑﺮا ﻣەﺑەﺳﺘﯿﺎن ﺑﺰووﺗﻨەوە ﮐﻮردﯾﯿەﮐﺎن ﺑﻮو(. ﻟە ٨ی ﺟﻮﻻی ﺳﺎڵﯽ ١٩٣٧دا ﺋێﺮان ،ﺗﻮرﮐﯿە ،ﻋێﺮاق و ﺋەﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭘەﯾﻤﺎﻧﻨﺎﻣەی ﺳەﻋﺪﺋﺎﺑﺎدﯾﺎن ،ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ ﻣﯚر ﮐﺮد .ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﮔﯚﺳﺘﯽ ١٩٥٥دا رێﮑﮑەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ﺳەﻧﺘﯚ ﻟە ﻧێﻮان ﺋــێــﺮان ،ﺗﻮرﮐﯿە، ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن واژوو ﮐﺮا .ﺳەرەڕای ﺋەوە ،ﻟە ﺟــﻮﻻی ١٩٦٤دا ﺗﻮرﮐﯿە ،ﺋێﺮان و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ﺑﻨﺎﺧەی رێﮑﮑەوﺗﻨﻨﺎﻣەی ھﺎوﮐﺎریﯾﺎن رەﻧﮕڕێﮋ ﮐﺮد. ھــﺎﺗــﻨــەﺳــەرﮐــﺎری ﮐـــﯚﻣـــﺎری ﺋــﯿــﺴــﻼﻣــﯽ ﺋــێــﺮان ﺑﺎرودۆﺧەﮐەی ﮔﯚڕی و ﭘێﻮەﻧﺪی ﺋێﺮان و زۆر وﺗﯽ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ ﮐﺮد .ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﻋێﺮاق ﻟە ﺑﻦ ﮔﻮێﯽ ﺋێﺮان و ﮐێﺒەرﮐێﯽ ﻧێﻮان دوو وت و ﺑﺎﻗﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﻋــەرەب ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮاﻧﯽ ﭘەراوێﺰ ﺧﺴﺖ .دوو وت ﻟە دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿە ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯽ و ﮐﻮﻟﺘﻮرﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎﻧﺒە ﺷێﻮازێﮑﯽ ﭘﭽڕﭘﭽڕ درێﮋەدا .ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﺑە ﮔﻮێﺮەی ھەڵﮑەوﺗﯽ ﺟﯚﻏڕاﻓﯿﺎﯾﯽ و ھــەروەھــﺎ ﺑــﺎرودۆﺧــﯽ ﺋﺎﺑﻮرﯾﯽ وﺗەﮐەﯾﺎن ﻟە ﮐﯚﻧەوە ﺗێﮑﯚﺷﺎون ﻟە ﺋﺎﺑﻮری وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺳــﻮود وەرﮔ ــﺮن .رێﮋﯾﻤﯽ ﺗــﺎران و ﺋﺎﻧﮑﺎرا ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ دەﯾــەی راﺑــﺮدوودا ﻟە ﺳەر ﭼەﻧﺪ ﭘﺮﺳێﮏ ھــﺎوﮐــﺎرﺑــﻮون ،ﺑــەم ھﯿﭻ ﮐــﺎت دوو وت ﺑە ﺗەواوەﺗﯽ ﺑﯚﯾﺎن ﻧەﻟﻮاوە ﻟە ﺑەرەﯾەﮐﯽ ﺗﯚﮐﻤە و درێﮋﺧﺎﯾەﻧﺪا ﮐﯚﺑﺒﻨەوە.ﺋەواﻧﺒەراﻣﺒەر ﺑە رووداوە ﻧﺎوﭼەﯾﯽﯾەﮐﺎن ھەﺳﺘﯿﺎر ﺑﻮون و ﺑە وردی ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕە ﻧﺎوﭼەﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺧﻮێﻨﺪوەﺗەوە .ﺋــەوان ﻟە ﮐﺎﺗێﮑﺪا دژ ﺑە وﯾﺴﺘﯽ زێﺪەﺧﻮازاﻧەی ﯾەﮐﺘﺮ وەﺳﺘﺎوﻧەوە، ﺑ ــەم ﻟــە ﺳــەر ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧەﺧﺸەی ﻧــﺎوﭼــە و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻗەوارەی دەوڵەﺗﯽ ﻋێﺮاق ،ﺳﻮرﯾە و ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﺪاﮔﺮیﯾﺎن ﮐﺮدوە .ﻟە رواﻧﮕەی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺋەﻣﻨﯿﯿەﺗﯽ ﭼﺎوﯾﺎن ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮرد ﮐﺮدوە و ﺑە ﺷێﻮاز و رێﮕﺎی ھﺎوﺷێﻮە ﺷەڕی داﺧﻮازە رەواﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﯾﺎن ﮐﺮدوە. زﻧــﺠــﯿــﺮە رووداوەﮐـــﺎﻧـــﯽ ﭼــەﻧــﺪ ﺳــﺎڵــﯽ راﺑـــﺮدوو ﺳــﺮوﺷــﺘــﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ دوو وﺗـــﯽ ﮔــﯚڕﯾــﻮە.
ﺋــەوان ﺋەﻣڕۆ ﻟە دژی ﯾەﮐﺘﺮ ﺗﯿﮋﺗﺮن و دەرﺑڕﯾﻦ و وﺗــەی دەﺳــەﺗــﺪاراﻧــﯽ دوو وت دەﯾﺴەﻟﻤێﻨێ، ﮐە ﮔﯚڕاﻧﯽ ﭘﺎرﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﺑﯚ دوو ﮐﯚﻧە رەﻗﯿﺒﯽ ﯾەﮐﺘﺮ ﺗﺎڵ و دژوارە .رووﺧﺎﻧﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺑەﻋﺲ و ھــﺎﺗــﻨــە ﺳ ــەرﮐ ــﺎری ﻧﯿﺰاﻣێﮑﯽ دەڵ ــەﻣ ــە ،ﻋێﺮاﻗﯽ ﮐﺮدوەﺗە ﭘﺎﺷﮑﯚی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﺗــﻮوڕەﯾــﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟــەو ﺑــﺎرودۆﺧــە ﻧــەﺷــﺎردوەﺗــەوە. ﻟەو ﺑەﺳﺘێﻨەدا ﻓﺎﮐﺘەری ﺋﺎﯾﯿﻦ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻣێﮋوو و ﺳﺎﯾﮑﯚﻟﯚژﯾﯽ دەﺳەت رۆڵﯽ ﮔەورە دەﮔێڕن .ﺑەڵﮕە ﻣێﮋووﯾﯿەﮐﺎن دەﯾﺴەﻟﻤێﻨﻦ ،ﮐە ﻋێﺮاق ھەﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ وەک ﺳێ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارە ﮐﺮاوە .وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻣﻮﺳڵ ،ﮐە ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ﺳێ وﯾﻼﯾەﺗە ﺑــﻮو ،ھەﺗﺎ ﺳﺎڵﯽ ١٩٢٦ھێﺸﺘﺎ ﺑە ﻓەرﻣﯽ ﻧەﺧﺮاﺑﻮە ﺳەر ﻋێﺮاق و ﺗﻮرﮐﯿە ﺧﯚی ﺑە ﺧﺎوەﻧﯽ ﻣــێــﮋووﯾــﯽ ﺋــەو ﻧــﺎوﭼــەﯾــە دەزاﻧــﯽ.ﺗــﻮرﮐــەﮐــﺎن و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺳﺮوﺷﺘﯽ دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋەﻣڕۆی ﺋەو وﺗە و ﭘﺎرﺗﯽ دەﺳەﺗﺪار )ﭘﺎرﺗﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان( دژی ﭘەﻟﮫﺎوﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺷﯿﻌە ﺑﯚ ﻋێﺮاق و ﺳﻮرﯾە و ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەن. ﺋێﺮان ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ زۆر ﺋﺎﺷﮑﺮا ﻟە ﺧﺎﮐﯽ ﺳﻮرﯾەدا ﺗەراﺗێﻦ دەﮐــﺎت و ﻟە ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺋــەو وﺗــەدا وێــڕای
رووﺳﯿە ﭘﺸﺘﯽ دەﺳەﺗﯽ ﺋەﺳەد دەﮔــﺮێ .ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ﮐەﯾﺴﯽ ﺳﻮورﯾەدا ﻟە ﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﻋەرەﺑﯿﯽ و رۆژﺋــــﺎوادا ھــﺎوڕاﺑــﻮو ،ﮐــە ﺑــەھــﯚی ﮐــﺎرا و ﺋەﮐﺘﯿﻮ ﻧەﺑﻮوﻧﯽ وﺗە ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮەﮐﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟەو ﭘڕۆژەﯾەدا ﺳەرﮐەوﺗﻮو ﻧەﺑﻮون.ﻟە ﺋﺎﮐﺎﻣﺪا ﺑەرەی ﺷﯿﻌە)،ﺋێﺮان، ﺣﯿﺰﺑﻮڵی ﻟﻮﺑﻨﺎن ،ﺷێﻌەی ﻋــێــﺮاق و دەﺳــەﺗــﯽ ﺳﻮورﯾە و ھێﻨﺪێﮏ ﭘﺎرﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دﯾﮑە(رووﺳﯿە و ﺋەﺳەد ﺧەرﯾﮑە رۆڵــﯽ ﺳەرﮐەوﺗﻮو ﻟە ﻗەﯾﺮاﻧﯽ ﺳــﻮورﯾــەدا دەﮔێڕن.ﺗﻮرﮐﯿە ﺑﯚ راﮔﺮﺗﻨﯽ دۆﺧەﮐە و ﺧﯚﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻟە ﭘەراوێﺰﺧﺮان ﻟە ﮐەﯾﺴﯽ ﺳﻮرﯾە و داﻋــﺸــﺪا ،ﺑــەﻧــﺎﭼــﺎری ﻟــە ﮔــەڵ رووﺳــﯿــە و ﺋێﺮان ﭘﺮﺳەﮐﺎن ﺗەﺗەڵە دەﮐﺎ و ﺗێﺪەﮐﯚﺷﯽ ﻟە رووداوەﮐﺎن داﻧەﺑڕێ.ﺗﻮرﮐﯿە ﻟەوە دەﺗﺮﺳێ ،ﮐە ﺑەرەی ﺷﯿﻌە ﺑە ﺳەرﮐﺮداﯾەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺳﻮرﯾە،ﻟﻮﺑﻨﺎن ،ﯾەﻣەن، ﺑەﺣﺮەﯾﻦ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودی ﺗەﻧﮓ ﺑە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎن ھەڵﭽﻨێﻮ ﻟە ﺳەر دوارۆژی دەﺳەﺗە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎن ﺑﺒێﺘە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﮔەورە. ﺗﻮرﮐەﮐﺎن دەزاﻧﻦ ﭼﯚن ﺋێﺮان ﻟە ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﮔەﻣەﮐە ﺑﺘﺮﺳێﻨﻦ .ﺋەوان راﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ ﺑﺎس ﻟەوە دەﮐەن ،ﮐە درێﮋﺑﻮوﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼە و ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻓﯿﺮﻗەﮔەراﯾﯽ رەﻧﮕە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾە ﻟێﮏھەڵﺘەﮐێﻨێ و داﺑەش ﺑﺒﻦ .ﺳەرﮐﯚﻣﺎر و وەزﯾﺮی دەرەوەی ﺗﻮرﮐﯿە ﻟەو ﻣﺎوەﯾەدا ﺑە ﺷێﻮازی ﺟﯿﺎواز و ﺗﻮﻧﺪ ﻟە ﺳەر ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﮐەدا دواون .ﭘەﯾﺎﻣﯽ ﺋـــەوان ﺑــﯚ ﺋــێــﺮان ﺋــەوەﯾــە ،ﮐــە ﻟە ﮔەﻣەﮐەدا ﺗەﻧﯿﺎ ﺗﻮرﮐﯿە و ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎن ﻧﺎﯾﺪۆڕێﻨﻦ ،ﺑەڵﮑﻮ ﺋەوە ﺋێﺮان و دوارۆژی ﺋەو وﺗەﯾە ،ﮐە ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺪا دەﮐەوێﺘە ﺑەر ھەڕەﺷە .ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ﮔەڵ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا رێﮑﮑەوﺗﻨﻨﺎﻣەی درێﮋﺧﺎﯾەﻧﯽ ﻧەوﺗﯽ ھەﯾە و ﻟە ﮔەڵ ﯾەﮐێﮏ ﻟە زۆﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮور ﮔﺮێﺪراوە. ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳە ،ﮐە ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟەو ﺑەﺳﺘێﻨەدا دواﻧەﮐەوﺗﻮە و ﯾەﮐێﮏ ﻟە زۆﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑێﺧەم داﻧەﻧﯿﺸﺘﻮە. ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﻟەو رۆژاﻧەی راﺑــﺮدوودا ﺑە ھەڵﮑﺮدﻧﯽ ﺋﺎی ھەرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻋێﺮاق ﻟە ﻓڕۆﮐەﺧﺎﻧەی ﺋﯿﺴﺘﺎﻧﺒﻮڵ وﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑە ﯾــەک ﺗﯿﺮ ﻟە ﺳێ ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن .ﺗﻮرﮐﯿە ﺑەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە ،ﻟە ھەﻧﮕﺎوی ﯾەﮐەﻣﺪا ﺋێﺮاﻧﯽ ﻟە دوارۆژی ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪاری ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﻧﺎوﭼە و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ھێڵﯽ ﮐﯚﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﮔﺎدار دەﮐﺎﺗەوە .ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ،وێﻨەﯾەﮐﯽ ﮐﯚﻧﯽ رووداوەﮐﺎن ﺑﯿﺮ ﺋێﺮان دەﺧﺎﺗەوە ،ﮐە ﻟە ﻣێﮋوو ﭘەﻧﺪ وەرﺑــﮕــﺮێ .ﻟە ﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ،ﭘﺮﺳﯽ رەواﻧــەﮐــﺮدﻧــﯽ ﻧەوﺗﯽ ﮐەرﮐﻮک ﻟە رێﮕﺎی ھێڵﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺑە زەﻧﮕﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﺑﯚ ﺳەر ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ وزەی ﺧﯚی دەزاﻧــێ ،ﮐە ﻟە ﻣــﺎوەی ﺳﺎﻧﯽ راﺑــﺮدوودا ﺧێﺮێﮑﯽ ﺑەرﭼﺎوی ﻟێﮑﺮدوە .ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮرک ﺑە ھەڵﮑﺮدﻧﯽ ﺋﺎی ھەرﯾﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺑەﻏﺪا ﻟەو ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺋﺎﮔﺎدار دەﮐەﻧەوە .ﺋەوان ﺑە زﻣﺎﻧﯽ ﮐﺮدەوە ﺑە ﺑەﻏﺪا دەڵێﻦ ،ﮐە ﻣﺎﻣەڵە ﺑە ﻧەوﺗﯽ ﮐەرﮐﻮک و ھەروەھﺎ ﻟێﺪان ﻟە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﺗﻮرﮐەﮐﺎن ﮐﺎرﯾﮑﯽ ﻣەﺗﺮﺳﯿﺪارە .ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە ﺑە ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺪاﻧﯽ
رواڵــەﺗــﯽ ﺑە ﭘﺮﺳﯽ ﮐــﻮرداﻧــﯽ ﺑــﺎﺷــﻮور و ھەڵﺪاﻧﯽ ﺋــﺎی ھەرێﻤﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﻟــە ﭘەﻧﺎ ﺋــﺎی ﻋێﺮاق، دەﺧﻮازێ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﮐﻮور ﻟەﺑﯿﺮ ﺑــەرێــﺘــەوە .ﺑــە واﺗــﺎﯾــەﮐــﯽ دﯾــﮑــە ،ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە ﺋﺎﮔﺎدارن ،ﮐە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯿﯽ و رواڵەﺗﯽ ﮐﻮردەﮐﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دەﺑﺰوێﻨێ و راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﮔەڵ ﭘﺎرﺗە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن رەﻧﮕە ﺑﯚ ﭘﺮﺳﯽ ﻧێﻮﺧﯚی ﺑﺎﮐﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﺳەروﺑەﻧﺪی ﻗەﯾﺮان و دەﻧﮕﺪاﻧﺪا ﺧێﺮدار ﺑــێ .ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﻟــە ﺳــەردەﻣــﯽ ﺷــﺎ و ﺋﺎﺧﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﺪا ﺗێﮑﯚﺷﺎوە ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮرد ﻟە دەرەوەی ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﮐەڵﮏ وەرﮔﺮێ و ﺳﯚزی ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﮐﻮردی ﭘﺎرﭼەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﺑﯚ ﻻی ﺧﯚی راﮐێﺸﺎوە. ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە ،ﻟە دوای ﺳەرھەڵﺪاﻧﯽ راﭘەڕﯾﻨﯽ ﺳﻮورﯾە و ﺷەڕی دەﺳﺘە و ﺗﺎﻗﻤﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟەو وﺗــە ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ رووت و ﺋﺎﺷﮑﺮا ﮐەوﺗﻮوﻧە ﺑــەرەی ﺑەراﻣﺒەری ﯾەﮐﺘﺮ .ﺋــەوان ﺑە ﻧــﺎوی ﺷەڕی ﺗﯿﺮۆرﯾﺰم ﻟە ﻧــﺎوﭼــەدا ﺑــﺎی ﺑﺎڵﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدەن و ﮔﯚﯾﺎ دژی داﻋﺶ ﺷەڕ دەﮐەن .ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗــﺎران ﻟە دوای ﺳەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﮐﻮدێﺘﺎ ﻟە ﮔەڵ دەﺳــەﺗــﺪاراﻧــﯽ ﺗــﻮرک ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن دﻣــەزەرد ﮐﺮدەوە ،ﺑەم ﺟﯿﺎوازی ﺑــەرژەوەﻧــﺪﯾــﯿــەﮐــﺎﻧــﯿــﺎن ﺋــەوەﻧــﺪە زۆرە ﮐــە ﺑە ﺋــﺎﺳــﺎﻧــﯽ ﭘــڕ ﻧــﺎﺑــێــﺘــەوە. ﺋـــــەوان ﻟ ــە ﺳــــەر زۆر رووداو و داھــﺎﺗــﻮوی ﻧــﺎوﭼــە ھـــﺎوڕا ﻧــﯿــﻦ .ﺑﯚ وێﻨە ،ﻟە ﻣــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوودا ﭘﺮﺳﯽ رێﮑﺨﺮاوی ﺣەﻣﺎس ،ﻟە دەﺳﺘﯽ ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾە دەرﭼــــﻮو و ﺑــەﻧــﺎﭼــﺎری ﮐـــەوﺗـــﻮەﺗـــە ﺑــﻨــﺪەﺳــﺘــﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و وﺗﺎﻧﯽ ﺑەرەی ﺳﻮﻧﻨە .ﺋێﺮان و ﺳﻮورﯾە ﺑە رۆﯾﺸﺘﻨﯽ ﺣەﻣﺎس ﻟە ﺳﻮورﯾە ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟە ﮔەڵ ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻨﯿەﮐﺎن وەک ﺟﺎران ﻧەﻣﺎوە و ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻨﯽﯾەﮐﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟــﺎران ﮐﺎڵ ﺑﻮەﺗەوە .ﺗﻮرﮐﯿە ﺗێﮑﯚﺷﺎوە ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﭘﺮﺳﯽ ﻓەﻟەﺳﺘﯿﻨﺪا ﭘڕ ﺑﮑﺎﺗەوە و ﭼەﻧﺪ ﺟﺎرێﮏ ﻣﯿﻮاﻧﺪاری ﻟە ﺳەرۆﮐﯽ ﺣەﻣﺎس ﮐﺮدوە . ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ،ﻟە ﻣێﮋووی ﻣﯚدێﺮﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑە ﻟﯚژﯾﮑﯽ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﺳﯿﺎﺳەت و ﺟﯿﺮاﻧەﺗﯽ ﻟە ﮔەڵ ﯾەﮐﺘﺮ ﺟﻮوﻧەﺗەوە .دوو دەوڵەت رەﭼﺎوی ﭘێﮕە و ﺟێﮕەی ﺧﯚﯾﺎن ﮐــﺮدوە ،ﺑەم ﻟە ژێﺮ ﮐﺎرﺗێﮑەری زۆر ﻓﺎﮐﺘەردا ھێڵە ﮔﺸﺘﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﮑﺮدﻧﯿﺎن ﻟە ﯾەﮐﺘﺮ ﺟﯿﺎواز ﺑﻮە .ﺋێﺮان دوای ﺷﯚڕﺷﯽ ﮔەﻻﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە رێﺒﺎزی رەزا و ﺣەﻣە ڕەزاﺷﺎ ﻻﯾﺪا و رێﺒﺎزێﮑﯽ ﺗﺎزەی داﺗﺎﺷﯽ ،ﮐە ﻟە ﺳەر ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺷﯿﻌەی دوازدە ﺋﯿﻤﺎﻣﯽ ھەڵﭽﻨﺮا .ﺋﺎﺧﻮﻧﺪەﮐﺎن وﯾﺴﺘﯿﺎن ﺋێﺮان ﻟە ﺳەر ھێڵﯽ رۆژﺋﺎوا ﻻدەن و ﺑە ﺷێﻮازێﮏ ﺋﯿﺪارەی ﺑﮑەن، ﮐە ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن دەزاﻧﯽ .ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ھەﻣﻮو ﻗﯚﻧﺎﻏەﮐﺎﻧﺪا ﺗێﮑﯚﺷﺎوە ﻟە ﮔەڵ رۆژﺋﺎوادا ھﺎوھەﻧﮕﺎو و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺧەوﻧﯽ ﺑە ﺋەﻧﺪاﻣەﺗﯽ ﻟە ﯾەﮐﻴﺘﯽ ﺋﻮرووﭘﺎوە دەﺑﯿﻨﯽ .ﺟﯚﻏﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯿﺘﻮرﮐﯿە و ﺋەﻧﺪاﻣەﺗﯽ ﺋەو وﺗە ﻟە ﻧﺎﺗﯚدا ﺑﯚ رۆژﺋــﺎوا و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﺟێﮕەی ﺳەرﻧﺞ و ﺑﺎﯾەخ ﺑﻮوە. ﺗــﻮرﮐــﯿــە ﻟــە ﭘـــﺎش ﺳــەرﮐــەوﺗــﻨــﯽ ﭘــﺎرﺗــﯽ داد و ﮔەﺷەﭘێﺪان و ﺑــە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟــە ﻣ ــﺎوەی ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﭼەﻗﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ وﺗەﮐەی ﻟەﺑﯿﺮ ﻧەﮐﺮدوە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەرەﮐﺎﻧﺪا ﺑە دوای ﻗﺎزاﻧﺠە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎﻧﺪا وێڵ و ﺳەرﮔەردان ﺑﻮوە .ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە ،ﻟە ﭘێﻨﺎوی دەﺳﺘەﺑەرﮐﺮدﻧﯽ ﭘێﮕەی ﮔەورەﺗﺮ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺘﺪا ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن رەﭼﺎوﮐﺮدوە و ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەدا ﻟە ﮔﻮاﺳﺘﻨەوەی ﺑەرەﮐﺎن ﻧەﭘﺮﯾﻨﮕﺎوﻧەوە )ﺑﯚ وێﻨە ،ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ،وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﺑە ﺳەرﮐﺮداﯾەﺗﯽ ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮودی، ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ،ﯾەﮐێﺘﯽ ﺋﻮرووﭘﺎ ،رووﺳﯿە و ﺋێﺮان( .ﺋێﺮان ﻟەو ﻧێﻮەدا دەﺳﺘەوەﺳﺘﺎن راﻧەوەﺳﺘﺎوە و ﺗێﮑﯚﺷﺎوە ﻟە دەرەوەی ﺳﻨﻮورەﮐﺎن ﻗــەﯾــﺮان و دەرﻓەﺗەﮐﺎن ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚی ﺑەﮐﺎر ﺑێﻨێ .ﻟە ﻋێﺮاق ،ﺳﻮورﯾە، ﻟﻮﺑﻨﺎن ،ﺑەﺣﺮەﯾﻦ ،ﯾەﻣەن و ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮدی و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دﻧەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺷﯿﻌە ﻣەزھەﺑەﮐﺎﻧﯽ داوە و ﻟە ﭘێﻨﺎوی ﻧﺎﺋﺎراﻣﮑﺮدﻧﯽ وﺗــە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎﻧﺪا ﮐەڵﮑﯽ ﻟێﻮەرﮔﺮﺗﻮون .ﺟﻮوڵەی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﺋــێــﺮان وەک ﺗــﻮرﮐــﯿــە ﮐـــﺮاوە ﻧەﺑﻮە و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺳەر ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻗەﯾﺮان رۆﻧــﺮاوە .ﺋەو وﺗە ﻟە ﮔەڵ وﺗﺎﻧﯽ ﻧەﯾﺎر و دژﺑــەری ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ و رۆژﺋــﺎوا وﯾﺴﺘﻮﯾەﺗﯽ ﭘێﻮەﻧﺪی داﻣﺒەزرێﻨێ و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﮔەڵ رووﺳﯿەدا ھەڵﻮێﺴﺖ و رێﺒﺎزی ھﺎوﺷێﻮەی رەﭼﺎوﮐﺮدوە . دەﺳــەﺗــﺪاراﻧــﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﻧﯚﺑەی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻮرﮐﯿە ﺑــە ھــەوڵــﺪان ﺑــﯚ ژﯾــﺎﻧــﺪﻧــەوەی ﮐﻮﻟﺘﻮور و ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽﯾەﮐﺎن ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر دەﮐــەن .ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و رێﺒﺎزی ﯾەﮐﺘﺮ ﺷﺎرەزان و ﺋﺎﮔﺎداری ﮐــــﯚدە دﯾــﭙــﻠــﯚﻣــﺎﺳــﯽﯾــەﮐــﺎﻧــﯽ ﯾــەﮐــﺘــﺮن .ﻧــەﺧــﺸــەی
ﺑــەرژەوەﻧــﺪﯾــﯿــەﮐــﺎﻧــﯽ ﻧــﺎوﭼــە و ھێڵەﮐﺎن ﺋﺎﺷﮑﺮان و ﺑە ﮐــﺮدەوە دەﺑﯿﻨﺪرێ ،ﮐــە دەوڵــەﺗــەﮐــﺎن ،ﻻﯾەﻧە ﺳــﯿــﺎﺳــﯽ ،ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ و ﺗــەﻧــﺎﻧــەت ﺑــﯿــﺮوڕای ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ﻧێﻮان دوو ﺑەرەی ﺋێﺮاﻧﯿﯽ و ﺗﻮرﮐﯿﯿەدا راﺳﺘەوﺧﯚ و ﻧﺎڕاﺳﺘەوﺧﯚ داﺑەﺷﮑﺮاون .ﺗەوژﻣﯽ ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌە و ﺳێﮕﯚﺷەی ﺳﻮﻧﻨە و ﺳێﺒەری ﺑــەرژەوەﻧــﺪﯾــﯽ زﻟﮫێﺰەﮐﺎن ﺑــە رێــﮋەﯾــەﮐــە ،ﮐــە ﻻﯾــەن و ﭘــﺎرﺗــە ﻧە ﺑــەﺳــﺘــﺮاوە و ﺳــەرﺑــەﺧــﯚﮐــﺎن ﺑــە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﭘــەراوێــﺰ دەﺧــەن .ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ،ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎن ﺑە ﺟﯚرێﮏ داڕێﮋراون ،ﮐە ﺋەﮐﺘەرە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿە ﮔەورەﮐﺎن ﺧﺎوەن رۆڵ و ﻧەﺧﺸەداڕێﮋەری ﺳﯿﺎﺳەت و ﭘﻼﻧە ﮔەورەﮐﺎﻧﻦ و ﭼﻮوﮐەﮐﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺗەﻧﯿﺎ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﭘﺎﺷﮑﯚﯾەﺗﯽ رەﭼﺎو ﺑﮑەن. دەرﺑــڕﯾــﻨــە ﺳــەرەﺗــﺎﯾــﯽﯾــەﮐــﺎﻧــﯽ دۆﻧ ــﺎڵ ــﺪ ﺗــڕاﻣــﭗ ﺳەرﮐﯚﻣﺎری ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان ﺗێڕواﻧﯿﻨﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و وﺗــە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﺋێﺮان ﮔــﯚڕﯾــﻮە .ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ،ﺗﻮرﮐﯿە ،وﺗە ﻋەرەﺑە ﺳﻮﻧﻨەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ﺑە رواﻧﮕەی ﺗڕاﻣﭗ ﻟە ﺳەر ﺋێﺮان دڵﺨﯚﺷﻦ .دروﺷﻢ و ھەڕەﺷەﮐﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟە ﺋێﺮان ﭘﺎرﺳەﻧﮕﯽ ھێﺰ ﻟە ﻧﺎوﭼە دەﮔﯚڕێ و ﻟە ﺑﻮاری ﺳﺎﯾﮑﯚﻟﯚژی ﺑەرەی ﺗﻮرﮐﯿە و وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە ﺑەھێﺰﺗﺮ دەﮐــﺎ.ﺋــەوان ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑەراﻣﺒەر ﺑە ﻧﺎوﭼەی رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﺋێﺮان دڵﮕﺮان ﺑﻮون .ﺑەرەی ﺳﻮﻧﻨە و ﺗﻮرﮐﯿە ﻟە ﻣﺎوەی ﺷەڕی ﻋێﺮاق و دواﺗﺮ ﺳــﻮورﯾــەدا ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻦ ،ﮐە ﺋێﺮان و ھﯿﻼﻟﯽ ﺷﯿﻌﯽ ﺧەرﯾﮑە ﻟە ھێڵە ﺳﻮورە ﮐﯚﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰﯾﮏ دەﺑێﺘەوە .ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﺗﯿﺮۆرﯾﺰم و ھەروەھﺎ ﭘەرەﭘێﺪاﻧﯽ ﻓﯿﺮﻗەﮔەراﯾﯽ ﻟە رۆژھەﺗﯽ ﻧێﻮەڕاﺳﺖ ﺑﯚ ﺧﺎوﮐﺮدﻧەوەی ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾە. ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ﻟە ﺳەر ﺑﻨﺎﻏەی رووداوەﮐــﺎﻧــﯽ ١٠٠ﺳﺎڵﯽ راﺑــﺮدوو رەﻧﮕە ﺑەﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧــەﮔــﺎﺗــە ﺷــــەڕی راﺳ ــﺘ ــەوﺧ ــﯚ .ﺋــــەوان وەک دوو دەوڵەﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﺧﺎوەﻧﯽ ﭘێﮕە ،ﮐﻮﻟﺘﻮور ،دەﺳەت و ﺑــەرژەوەﻧــﺪﯾــﯽ ﺟــﯿــﺎوازن .ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن ﭼەﻧﺪ ﻻﯾەﻧەن و ﮐێﺸە ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ دوو وت و ﭘﺮﺳﯽ دوارۆژی ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾە دەﺗﻮاﻧﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ھەﻣﻮو ﻓﺎﮐﺘەرێﮏ ﺋــەو دوو دەوڵــەﺗــە ﻟە ﯾەﮐﺘﺮ ﺗﯿﮋ ﺑﮑەن. ﻓﺎﮐﺘەرﯾﮏ ،ﮐە ﻟە راﺑـــﺮدوودا زۆر ﺟــﺎر ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯽ و ﭘﺎﺷﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ﺑەﮔﮋ ﯾەﮐﺘﺮدا ﮐﺮدوە. ﺑﺮﯾﻨﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە ھﯿﭻ ﮐﺎﺗێﮏ ﺋەوەﻧﺪە ﭼڵﮑﯿﺎن ﻧەﮐﺮدوە ،ﮐە ﺑە دﯾﺎﻟﯚگ و رێﮕﺎی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ﭼﺎرەﺳەرﯾﺎن ﻧەﮐﺮدﺑێ .ھەڕەﺷەﮐﺮدن ﻟە ﯾەﮐﺘﺮ و ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﯾەﮐﺘﺮ ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﮔەڵ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻋێﺮاق ،ﺳﻮورﯾە و ﻧﺎوﭼەدا ﺑﺎﺳێﮑﯽ ﺗێﭙەڕە و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و ﺋێﺮان ﻟە ﺗﺮﺳﯽ ﻟە ﮔﺮێﮋﻧەدەرﻧەﭼﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﮐە ﭼﻨﮓ و ددان ﺑە ﯾەﮐﺘﺮ ﻧﯿﺸﺎن دەدەن. ﭘﺎﺷﻤﺎوەی ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯿﯽ و ﺋێﺮاﻧﯿﯿەﮐﺎن ﻟە ﺗــﺎران و ﺋــﺎﻧــﮑــﺎرا ﻟــە ﺗ ــﺎو ژاﻧـــﯽ ﺋــﺎڵــﻮﮔــﯚڕەﮐــﺎن و زﯾــﺎﺗــﺮ ﭼڕﺑﻮوﻧەوەی ﺷەڕی ﺑەﻧﺎو ﺑەرەی ﺷﯿﻌە و ﺳﻮﻧﻨە ﮐەوﺗﻮوﻧەﺗەداوی ﺷەڕی دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯿﯽ و ﭘﺸﺘﮕﯿﺮی ﮐﺮدن ﻟە ﻻﯾەن و ﮔﺮووﭘﯽ ﺟﯿﺎواز .ﺋــەوان ﻟە ﺳەر ﻣــﺎﻧــەوەی ﻋێﺮاق و ﺳﻮرﯾە ھ ــﺎوڕان ،ﺑــەم ﺷﮏ و ﮔﻮﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟە ھــەوڵ و ﺗەﻗەﻟﻼی ﯾەﮐﺘﺮ ﮔەﯾﺸﺘﯚﺗە ﻟﻮوﺗﮑە .ﺷــەڕی ﺣەڵەب ،وﻣﻮﺳڵ و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻧەوﺗﯽ ﮐەرﮐﻮک و داھﺎﺗﻮوی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾە ،دوور ﻧﯿە ﺋەوان ﭘەﻟﮑێﺸﯽ زۆراﻧﺒﺎزیﯾەﮐﯽ ﺗﺎزە ﺑﮑﺎت .ﻟە ﻣﺎوەی ١٠٠ ﺳﺎڵﯽ راﺑـــﺮدوودا ھﯿﭻ ﮐــﺎت دوو وت ﺑە رێــﮋەی ﺋەﻣڕۆ ﻟە ﺗﺮﺳﯽ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ھێﮋﻣﯚﻧﯽ ﯾەﮐﺘﺮ ﻟە ﻧﯿﺰﯾﮏ ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﺮﺳﯿﺎن رێﻨەﻧﯿﺸﺘﻮە.ھێﺰەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﻣێﮋووی ھﺎوﭼەرﺧﺪا ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ﻧێﻮ ﺳﻨﻮورە ﮐﯚﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻋﻮﺳﻤﺎﻧﯽ و ﻟە ﺳﻨﻮوری ﺗﻮرﮐﯿەی ﺋەﻣڕۆدا ﺑەو ﺗەوژﻣەی ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯿﻨﺮاون .ﺋەو ﭘﺮﺳە ﺧەرﯾﮑە زاری ﺑﺮﯾﻨە ﮐﯚﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮان دوو وت دەﮐﺎﺗەوە و ﻧﺎﭼﺎرﯾﺎن دەﮐﺎت ،ﻗﺎﻣﮏ ﻟە ﺳەر ﻣەﺗﺮﺳﯿﯿەﮐﺎن داﺑﻨێﻦ و ﯾەﮐﺘﺮ ﻟە دوارۆژی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑەﻧەوە. ﺑەرﮔﺮﺗﻦ ﺑە ﭘەرەﺳەﻧﺪن و ﺑەھێﺰﺑﻮوﻧﯽ ﺷﯿﻌەﮐﺎن ﻟــە ژێــﺮ رﻳﺒەراﯾەﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا و دوور ﺧﺴﺘﻨەوەی دەﺳﺘﯽ ﺋێﺮان ﻟەﮐﺎروﺑﺎری ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە و دەرﭘەڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋەو وﺗە ﻟە ﻋێﺮاق و ﺳﻮورﯾە ﺑﯚ ﺑەﺷێﮏ ﻟە وﺗﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼە وەک ﺗﻮرﮐﯿە ،ﻋەرەﺑﺴﺘﺎﻧﯽ ﺳﻌﻮدﯾﯽ و ﺑﺎﻗﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﺳﻮﻧﻨە و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺋﯿﺴڕاﺋﯿﻞ ﺑﻮەﺗە ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽﯾەﮐﯽ ﮔﺮﯾﻨﮓ .دەرﺑڕﯾﻦ و رواﻧﮕەی ﺗــﻮرﮐــﯿــە ،ﻋــەرەﺑــە ﺳــﻮﻧــﻨــەﮐــﺎن ﻟــە ﺳ ــەر ﺋــێــﺮان و ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﺗﺎران ﻟە ﮐﯚﻧﻔڕاﻧﺴﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻣﯚﻧﯿﺦ دەﯾﺴەﻟﻤﯿﻨێ ،ﮐە ﺋێﺮان زﯾﺎﺗﺮ ﻟە راﺑﺮدوو ﭘێﯽ ﻟە ﺑەڕەی ﺧﯚی راﮐێﺸﺎوە .ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺑﻦ ﻟﻮوﺗﯽ ﺗﻮرﮐﯿە و رﻣﺒﺎزێﻦ ﻟە ﻧێﻮ دەوڵەﺗە ﻋەرەﺑەﮐﺎﻧﺪا ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗێﭙەڕ ﻧﺎﺑێ و ﻟە ﺳەر ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿە و وﺗﺎﻧﯽ دﯾﮑە ﮐﺎرﯾﮕەر دەﺑێ .دەوڵەﺗەﮐﺎن ﻟە ﺳەر ﻣﺎﻧەوەی ﻧەﺧﺸەی ﻧﺎوﭼە ﺳﺎزاون و ﮐێﺸەی ﺋەﻣڕۆﯾﺎن ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ،ﮐە ﻟە ﺋەﮔەری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕی ﺗﺎزە ﻟە رووﺧﺎن و ﻟەﺑەر ﯾەﮐﮫەڵﻮەﺷﺎن دوور ﺑﻦ.
٨
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺳﯿﺎﺳﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺣﺪک ﻟە ھەﻧﺎوی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ راﺑﺮدووی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﺪا
ھﺎوﯾﻨﯽ ﺳﺎڵﯽ ١٣٦٤ھەﯾﺌەﺗێﮏ ﻟە ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺳەوزەﮐﺎﻧﯽ وﺗﯽ ﺋﺎڵﻤﺎن ﻟە ﺳەر داوای ﺷەھﯿﺪ دوﮐﺘﯚر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺳﮑﺮﺗێﺮی ﺋەوﮐﺎﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﯚ ﺋﺎﺷﻨﺎﺑﻮون ﻟە ﮔەڵ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎزادی و ﺳەرﺑەﺳﺘﯽ ﺳەرداﻧﯽ ﺑﻨﮑە و ﺑﺎرەﮔﺎ و ﺋﻮرﮔﺎﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ﭼەﻧﺪ ﻧﺎوﭼەﯾەﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐەن و دواﺗﺮ ﻟە ﮔەڕاﻧەوەﯾﺎﻧﺪا ﺑە ﻧﻮوﺳﺮاوە راﭘﻮرﺗﯽ ﺳەرداﻧەﮐەﯾﺎن ﺑە ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەدەﻧەوە ،ﮐە ﻟەودا وێڕای ﺑﺎﺳێﮑﯽ ﮐﻮرت ﻟە ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺋەوان ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯽﯾەﮐﺎﻧﯿﺎن،ﺑﺎﺳێﮏ ﻟە ﮐﺎر و ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺋﻮرﮔﺎﻧە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ھەر ﻟە ھەڵﺴﻮﮐەوت و ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ روژاﻧەوە ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﺷێﻮە رواﻧﯿﻨﯽ ﺣﯿﺰب ﺑﯚ ﭘﺮﺳە ﮔﺮﯾﻨﮕە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺋێﺮان ﭘێﺸﮑەش ﺑە ﺣﯿﺰﺑەﮐەﯾﺎن دەﮐەن ﮐە ﺑەش ﺑە ﺣﺎڵﯽ ﺧﯚی ﺳەرﻧﺠڕاﮐێﺶ و ﺟێﮕﺎی ﻟێ وردﺑﻮوﻧەوەﯾە.
ﺑﺎﺳﯽ ھﯚﮐﺎری ھﺎﺗﻨە دەرەوەی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟەو ﺳﺎڵەدا ﻟە » ﺷﻮرای ﻣﻠﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ« و ﮐێﺸە و ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟە ﮔەڵ »ﻣﻮﺟﺎھﺪﯾﻨﯽ ﺧەﻟﻘﯽ ﺋێﺮان« ﺑە ﻧﯿﺴﺒەت رواﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەت ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﺎﺑەﺗێﮑﯽ ﻧێﻮ راﭘﻮرﺗەﮐەﯾە ﮐە ﻟە راﺳﺘﯿﺪا دەﮐﺮێ ﺑە ﺧﺎڵﯽ ﺟﯿﺎﮐەرەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﮔەڵ ﺋەﺣﺰاﺑﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮاﻧﯿﺸﯽ ﻧﺎوﺑەرﯾﻦ. ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻦ ﻟەو ﺳﺎڵەدا ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑەوە ﺗﺎواﻧﺒﺎر دەﮐەن ﮐە ﺧﻮازﯾﺎری وﺗﻮوێﮋ ﻟە ﮔەڵ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿە. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﻟە ﻧێﻮان ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﺗﺎراﻧﺪا چ ﻟە دەوراﻧﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾەﺗﯽ و چ ﻟە دەوراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا ھﯿﭽﮑﺎت وﺗﻮوێﮋێﮑﯽ ﺟﯿﺪدی ﻧەھﺎﺗﻮوﺗە ﺋﺎراوە و ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەش ﺧەڵﮑﯽ ﮐﻮرد و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﯿﺮەوەریﯾەﮐﯽ ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﺎن ﻟە ﺗﯿﺮۆری رێﺒەراﻧﯿﺎن ﻟە ﺳەر ﻣﯿﺰی وﺗﻮوێﮋ ھەﯾە ،ﺑەم ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺳەرەڕای رەﺧﻨە ﻟە ﺧﯚﮔﺮﺗﻦ و ﺗێﺒﯿﻨﯿﯽ ﺟﯿﺪدی ﻟە ﻻﯾەﻧﯽ ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽ ﺋەو داﻧﯿﺸﺘﻨەی ﮐە ﺗﯿﺮۆری دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوی ﻟێﮑەوﺗەوە ،ھﯿﭽﮑﺎت رێﮕﺎﭼﺎرەی وﺗﻮوێﮋی ﺑﯚ ﭼﺎرەﺳەر ﮐﺮدﻧﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا رەد ﻧەﮐﺮدوەﺗەوە و دەﮐﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﯾەﮐێﮏ ﻟە
ﺧﺎڵەﮐﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎﮐەرەوەی ﺑﺰووﺗﻨەوەی -ﭘڕﺗێﭽﻮوی- ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﮔەڵ ﺣﯿﺰب و رێﮑﺨﺮاوە ﺳەراﺳەریﯾەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮاﻧﯽ ھەر ﺋەوەﯾە .ﭼﻮﻧﮑە ﺑﯚ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﭘێﺶ ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮏ ﻟە ﮐﺮدەوەدا ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﮐﻮرد ﺑە ﻣﺎﻓە ﻧەﺗەوەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎﻧﯿەﺗﯽ ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ،ﻧە ﺋەوەی ﮐە چ ﮔﺮووپ و ﺗﺎﻗﻤێﮏ ﻟە ﺗﺎراﻧﺪا دەﺳەﺗﯿﺎن ﺑە دەﺳﺘەوەﯾە. ﺑﯚﯾە ﺋێﺴﺘﺎﺷﯽ ﻟە ﮔەڵ ﺑێ ﺋەو دۆﺧە ھەر ﻟە ﺟێﮕﺎی ﺧﯚﯾەﺗﯽ و ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﺋﻮﭘﯚزﯾﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑە دەﺳەت ﻧەﮔەﯾﺸﺘﻮوی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ھەﻣﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽﯾﺎن ﻟە ﭘێﻮەﻧﺪی ﻟە ﮔەڵ ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﺋێﺮاﻧﺪا ھەﯾە ،ﮐەواﺑﻮو ﻧﺎﺑێ رێﮕﺎﯾﺎن ﭘێ ﺑﺪرێ ﮐە ھﮋﻣﯚﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﺳەر ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺴەﭘێﯿﻨﻦ و ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﻨﺎﺑێ ﺷﻮێﻨﮑەوﺗﻮوی ﺋەو رەوﺗە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾﺎﻧە ﺑێ ﮐە ﺗەﻧﯿﺎ وﯾﺴﺘﯿﺎن ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دەﺳەت ﻟە ﺗﺎران و ﺑە دەﺳەت ﮔەﯾﺸﺘﻨﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧەﺑە ﺑێ ﺋەوەی ﮐە ﻟە ﮔەڵ دەﺳەﺗﯽ ﭘێﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﻧﯿﺴﺒەت ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮردەوە ﺟﯿﺎوازﯾﯿﺎن ھەﺑێ. ﺑﺎﺑەﺗێﮑﯽ دﯾﮑە ﮐە ﻟە راﭘﻮرﺗﯽ ھەﯾﺌەﺗﯽ ﺳەوزەﮐﺎﻧﺪا ﻟە زﻣﺎن دوﮐﺘﻮر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوەوە ﻧﻮوﺳﺮاوە ﺑﺎﺳﯽ ﻻوازﯾﯽ ﻣﻮﺟﺎھﺪﯾﻦ ﻟە دەرﮐﯽ راﺳﺘﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮان و ﮐەڵﮏ وەرﻧەﮔﺮﺗﻨﯿﺎن ﻟە ﮐێﺸەی ﻧێﻮ ﺑﺎڵەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤە .ﺋەم ﺑﺎﺳەش ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﻧﯿﺸﺎن ﻟە ﮐەڵﮏ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ھەﻣﻮو رێﮕە ﺟﯚرﺑەﺟﯚرەﮐﺎن و ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﻧﯿﺸﺎن ﻟە ھەوڵەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺑﯚ ﮐﺎری ورد و ﺟﯿﺪدی و ﻣەﯾﺪاﻧﯿە ﮐە ﻟە ﻻﯾەن ﺋەو ﺣﯿﺰﺑەوە ﺑﯚ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﭘەﯾڕەو ﮐﺮاوە. ﺋەﮔەرﭼﯽ ﺑە داﺧەوە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﺣەوت دەﯾە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺟﮕە ﻟە ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ ﮐﻮرﺗﯽ ﺋﯿﺪارەی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺳەرەﺗﺎﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﺸﯚڕﺷﯽ ﺋێﺮان ﻟە ﺳﺎڵﯽ ٥٨دا ﻧەﺑێ ،ھﯿﭽﮑﺎت ﻣەﺟﺎﻟﯽ ﺋەوە ﺑە ﮐﻮرد و ﺑە ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻧەدراوە ﮐە وﺗﯽ ﺧﯚی ﺑەڕێﻮەﺑەرێ و ﺑەﺷﯽ ﺗەﻧﯿﺎ راوەدووﻧﺎن و ﺷەڕ ﭘێ ﻓﺮۆﺷﺘﻦ و ﮔﺮﺗﻦ و ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺗﯿﺮۆر و دوور ﺧﺴﺘﻨەوە ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺧەﺑﺎت ﺑﻮوە ﺑەم ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ھﯿﭽﮑﺎت ﺗەﺳﻠﯿﻤﯽ ﺋەو ﭘﻼن و ﭘﯿﻼﻧﺎﻧەی دوژﻣﻨﺎن ﻧەﺑﻮوە و ﺋەوەی ﻟە دەﺳﺘﯽ ھﺎﺗﺒێ ﺑﯚ ﭘێﺸﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﮔەﻟەﮐەی ﮐﺮدووﯾەﺗﯽ. ھەڵﺒەت ﺣﺎﺷﺎ ﻟەوەش ﻧﺎﮐﺮێ ﮐە ھەﻧﺪێ ﺟﺎر ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﭘﺎزدە ﺑﯿﺴﺖ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوودا ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﮐەوﺗﻮوﺗە داوی دوﮔﻤﺎﺗﯿﺰﻣێﮑﯽ ﻧەﻓەﺳﮕﯿﺮەوە و ﻧەﯾﺘﻮاﻧﯿﻮە ﻟە ھەﻧﺪێ دەرﻓەت ﮐەڵﮑﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺖ وەرﺑﮕﺮێ ﮐە ﺟێﮕﺎی رەﺧﻨە ﻟێ ﮔﺮﺗﻨە و دەﮐﺮێ ﻟە وﺗﺎرێﮑﯽ ﺟﯿﺎوازدا ﺑە وردی ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﻏە ﻟێﮏ ﺑﺪرێﺘەوە .ﺑەم ﺋەوەی ﮐە رووﻧە ﺋەوەﯾە ﮐەﻟەم دە ﺳﺎڵەی راﺑﺮدوودا دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑڵێﯿﻦ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻟە ھەڵﺴﻮﮐەوت و ﺷێﻮەڕواﻧﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەت و ھەوڵﺪان ﺑﯚ ﮐەڵﮏ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ھەﻣﻮو دەرﻓەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺳەر رێﮕﺎی ﺧەﺑﺎت ﺑە ﺟﯚرێﮏ درێﮋەدەری ھەﻣﺎن ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺳەردەﻣﯽ زێڕێﻨﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾەﺗﯽ و دەﮐﺮێ ﺷﻮێﻦ ﭘێﯽ رواﻧﮕەﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺳﯿﺎﺳەت و ﺗێﮑﯚﺷﺎن ﻟە ھەﻧﺎوی ﺳﯿﺎﺳەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﺳەردەﻣەدا ﺑﺪۆزﯾﻨەوە.
٣٨ﺳﺎڵ دوای ﺋﺎﺷﮑﺮاﺑﻮوﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﻣەﺟﯿﺪ ﺣەﻗﯽ ٣٨ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ،ﮐﺎﺗێﮏ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژیﯾەﮐﺎﻧﯽ ﭼەﭘﯽ رادﯾﮑﺎڵﯽ ﻟێﻨﯿﻦ زەدە و ﻣﺎﺋﯚﻟێﺪراو ﻟە ﻻﯾەک و ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺒﻮو ﺑە ﺳەﻧﺘەری ﭘێﻨﺎﺳەی ﺣﯿﺰﺑە »رۆﺷﻨﺒﯿﺮ« و »ﭘێﺸﮑەوﺗﻮوەﮐﺎﻧﯽ« ﺋەو ﺳەردەﻣە ،ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑە رێﺒەری دوﮐﺘﯚر ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺋەوەی ﺋەﻣﺮۆ ﺑﺎوە ﭘێﯽ ﺑﻮﺗﺮێ »ھێﻠﯽ ﺳێﮫەم«ی راﮔەﯾﺎﻧﺪ .ھێﻠﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽﺧﻮازی، ﺧەﺑﺎﺗﯽ رزﮔﺎریﺧﻮازاﻧەی ﻧەﺗەوەﯾﯽ ،ﺑﺰووﺗﻨەوەی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ، ﺋﺎوەداﻧﮑﺮدﻧەوەی ﺑﻨەﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ﺋﺎزاد .ﮐﺎﺗێﮏ رێﺒەرە »رۆﺷﻨﺒﯿﺮە«ﮐﺎن دەﻧﮕﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﭼﯿﻨﯽ ﮐﺮێﮑﺎرﯾﺎن ﺑەرزدەﮐﺮدەوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﺋەو ﭼﯿﻨەﯾﺎن ﺑە رزﮔﺎرﯾﺪەری ﻣﺮۆڤ دەزاﻧﯽ و ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻧەﺗەوەﯾەﮐﯿﺎن ﺑە ﺑەرژەوەﻧﺪی ﭼﯿﻨﯽ ﮐﺮێﮑﺎر ﺑەﺳﺘﺒﻮەوە ،ﮐﺎﺗێﮏ ﺋەواﻧەی ھەﻣﯿﺸە ﭘﺸﺘﯿﺎن ﺑە دوژﻣﻦ ﮔەرﻣە و ﺋﺎڵﺘﺮﻧﺎﺗﯿﭭەﮐﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﻤﺎﻧەوە دەﺑﯿﻨﻦ ھەﻣﻮو ﺷﺘﯿﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دا دەدی؛ رێﺒەرێﮏ ھەڵﺴﺎ ﺧەوﻧﯽ ﮔەورەﺗﺮی ﻧەﺗەوەﮐەی وێﻨﺎﮐﺮد .رێﺒەرێﮏ ﻟە ﻗﻮوﯾﯽ ﮐێﺸە ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژیﯾەﮐﺎن رێﮕﺎی رزﮔﺎری ﻧەﺗەوەﮐەی ﻧەک ﺑە ﮔﺮێﺪراوی ﺑە دﯾﮑﺘﺎﺗﯚریﯾەﮐﺎن ﺑەڵﮑﻮو ﺑە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ رێﮕەی ﺳێﮫەم ،رێﮕەی رزﮔﺎری و ﺳەرﮐەوﺗﻦ ،رێﮕەی دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی ﺑە دەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎندا. ٣٨ﺳﺎڵ ﻟەﻣەوﺑەر ﺋەو ﺑﺎﯾەﺧﺎﻧەی ﮐە ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑﺎﺳﯽ دەﮐﺮد، ﮐەﻣﺘﺮ رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﺳﯿﺎﺳەﺗﭭﺎﻧێﮏ ﺑﻮو ﮐە ﻟێﯽ ﺗێﺪەﮔەﯾﺸﺘﻦ .ﺋەو ﺧەڵﮑەی ﮐە ﻟەدەوری دروﺷﻤەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﮐﯚ ﺑﺒﻮوﻧەوە ﺑەرﻟەوەی ﮐە ﻟەو ﺑﻠﯿﻤەﺗە ﺑﮕەن ﻟە ﻣﯿﺮاﺗێﮏ ﮐە ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ دەﮐﺮد ﺑەﺧﺎوەن دەرﮐەوﺗﺒﻮون و وەﻓﺎدار ﺑە رێﺒﺎزێﮏ ﺑﻮون ﮐە ﺳەردەﻣﺎﻧێﮏ ١١ﻣﺎﻧﮓ ،ﺗەﻧﯿﺎ ١١ﻣﺎﻧﮓ ھەﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ ﺑﻮون و ﺧﺎوەن ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚﯾﺒﻮوﻧﯽ ﺑەوان ﺑەﺧﺸﯽ ﺑﻮو .ﺋەم ھەﺳﺘە ﮔەورەﺗﺮ وﻗﻮوڵﺘﺮ ﻟە دروﺷﻤە زرﯾﻘەدارەﮐﺎﻧﯽ ﺳەردەم ﺑﻮو .وەﻓﺎ ﺑەو رێﮕﺎﯾە ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮ ﺑﻮو .ﻟەو ﺳەردەﻣەدا ﺗەﻧﯿﺎ ٪٣٠ﻟە ﺧەڵﮏ ﺷﺎرﻧﺸﯿﻦ و ﮐەﻣﺘﺮ ﻟە ٪١٥ﺧەڵﮏ ﺧﻮێﻨﺪەواری ھەﺑﻮو ،ﺋەوە ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و ﺣﯿﺰﺑەﮐەی ﺑﻮو ﮐە ﺑﯿﺮی ﻧەﺗەواﯾەﺗﯽ ﺑە
ھﺰری ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰم و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﯽ ﻟﯿﺒڕاڵ و دادﭘەروەر ﮔﺮێﺪاﺑﻮو و ﺳەرەرای ھەﻣﻮو ﭘﺮۆﭘﺎﮔەﻧﺪە و ﺷەڕی رەواﻧﯽ ﺳەردەم ﺑﺎﯾەﺧەﮐﺎﻧﯽ رۆژ ﺑە رۆژ ﻟە ﻧﺎوﭼەﯾەﮐﯽ ﺑەرﺗەﺳﮑەوە ﻧەﺗەﻧﯿﺎ ﺳﻨﻮورەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺗێﭙەراﻧﺪ ﺑەڵﮑﻮو ﺋەﻣﺮۆ ﮔەﯾﺸﺘﯚﺗە ﺑەﻟﻮوﭼﺴﺘﺎن و »اﺣﻮاز« و ﻟە ﻧﺎو ﮔﯿﻠەﮐﯽ و ﻧەﺗەوەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺋێﺮاﻧﯿﺸﺪا ﺑو ﺑﻮەﺗەوە. ﺋەو ھﺰراﻧەی ﮐە ﻟە ﺳﺎڵﯽ ١٩٦٢دا ﻟە »ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﻮرد«دا ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی و ﻟە »ﮐﻮرﺗەﺑﺎس« و ﻧﻮوﺳﺮاوەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەدا وەک ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ و ﺋﺎﺳﯚی دوارۆژی ﻧﺎوﭼەدا وێﻨﺎی ﮐﺮدﺑﻮو ،ﻟەم رۆژاﻧەدا ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻣﺎﮐﺮۆ ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎس دەﮐﺮێﺖ و وەک ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺟﯿﺪدﯾﺘﺮﯾﻦ ﮐﻠﯿﻠەﮐﺎﻧﯽ ﭼﺎرەﺳەری ﭘﺮﺳەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ دەﺑﯿﻨﺪرێﻦ .رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﻧەﺗەوەی ﺳەردەﺳﺖ ﺑەرەﺑەرە ﻟەوە ﺗێﺪەﮔەن ﮐە ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و ﺣﯿﺰﺑەﮐەی ﺧﺎوەﻧﯽ چ ﻓەﻟﺴەﻓە و ﻗﻮوﯾﯿەﮐﯽ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧەوەن .ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧەی ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑە ﺋﯿﻠﮫﺎم وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑﯿﺮی ﮔەﺷەﮐﺮدﻧﯽ ﭘەروەردەﯾﯽ، رۆژ ﺑەرۆژ و ﻗﯚﻧﺎغ ﺑە ﻗﯚﻧﺎغ ﻧەوەی ﻧﻮێ و ﺗێﮕەﯾﺸﺘﻮوﺗﺮ و ﺧﯚﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ ﻟە ﮔەڵ ﺟﯿﮫﺎن ﭘەروەردە دەﮐﺎت و ﺳەرەرای ﺑﻮوﻧﯽ »ﭘێﮑﮑەوﺗﻦ«ی ﻧێﻮان ﻧەوەﮐﺎﻧﯽ ﺑڕﯾﺎردەر و ﻧﻮێﯽ ﻧﺎو ﺷﯚڕش، ھەوﺟەﯾﯽ ﮔﻔﺘﮕﯚ و ﻣێﻨﺘﯚرﯾﯽ ﻟە ھەﻣﻮوﮐﺎت زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽدا ﺧﯚی دەﻧﻮێﻨێﺖ. ﺑﺎﯾەﺧەﮐﺎﻧﯽ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو و ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات ﺋەﻣﺮۆ ﮔﺸﺘﮕﯿﺮن، ﺑەﺷێﻮەﯾەک ﮐە ﺋەواﻧەی ﻧﻮێﻨەراﯾەﺗﯽ ﺋەو ﺑﺎﯾەﺧە دەﮐەن زۆر زۆر زﯾﺎﺗﺮن ﻟە رادەی ﺋەﻧﺪاﻣﺎن و ﻻﯾەﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑەﮐەی ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو. ﺋێﺴﺘﺎ ﺋەوە ﺋەرک و ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯽ ﻣﯿﺮاﺗﮕﺮاﻧﯽ ﻗﺎﺳﻤﻠﻮوﯾە ﮐە ﺋەو ﺑﺎﯾەﺧﺎﻧە ﺑﮑەﻧە ﺳەرﻣﺎﯾەی ﺑەھێﺰ ﺑﯚ ﻗﻮوڵﺘﺮﮐﺮدﻧﯽ ﺧەﺑﺎت ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﺎﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻣەدەﻧﯽ ،ﺋێﮑﯚﻟﯚژﯾﮏ، ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽﺧﻮازی ،دﯾﺎﺳﭙﯚرای دەرەوەی وت و دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺳﯽ .ﺋەو ﺳەرﻣﺎﯾە ﺑەرﺑو وﮔەورەﯾە ﻧەﺗەوەﯾﯽﯾە ،ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑە رێﺒەریﯾەک ھەﯾە ﺑە ھﯚﺷﻤەﻧﺪی ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﻤﺎﯾەﮐﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ ﻟە رێﺒەری ﺑﯚ ﺋەوەی ﻧەوەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﺳﻮﭘﺎﺳﻤەﻧﺪی ﻧەوەی ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﻦ و ﭼﯿﺪﯾﮑە ﺧﻮێﻦ ﻧەدەن ﻟە ﭘێﻨﺎو ھەﻣﺎن ﺋەو ﺑﺎﯾەﺧﺎﻧەی ﮐە ﺋەﻣڕۆژاﻧە ﻧﺮﺧﯽ ﮔﺮاﻧﺒەھﺎﯾﺎن ﺑﯚ دەدرێ.
ﺣەﺳەن ﺣﺎﺗەﻣﯽ
رەوﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و رێﮑﺨﺮاوە ﮔﺮﯾﻨﮕەﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﺋێﺮاندا)ﺑەﺷﯽ ﺣەﭬﺪەﯾەم (
ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوەی ﺋﺎﮐﺎﻣﮕﯿﺮی ﭘێڕﺳﺖ و ﺳەردێڕی ﺑەﺷێﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ رووداوو و ھەڵﺴﻮﮐەوت و ﮐﺮدهوهﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی دووﯾﻪم و دهﺳﻪت ﺑﻪدهﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟە ﻣﺎوەی ﺑﯿﺴﺖ و ﭘێﻨﺞ ﺳﺎڵەی) (٥٧ -١٣٣٢دا ،ﺋەو راﺳﺘﯿﯿەﻣﺎن ﺑﯚ دەردەﺧﺎ ﮐە ﻟە ﺳێ ﮐﻮﭼﮑەی ﻧێﻮان -١ ،دەﺳەت -٢ ،ﺧەڵﮏ -٣ﻟەﻧێﻮ ﺧەڵﮏ دا ،ﺋەﺣﺰاب و رێﮑﺨﺮاوە و ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻣەدەﻧﯽ ،ھﺎوﺳەﻧﮕﯿﯿەﮐﯽ ﺋەﺗﯚ ﺋﯿﺰﻧﯽ ﮔەﺷە ﮐﺮدﻧﯽ ﭘێﻨەدرا. ﭼﻮﻧﮑە ،دارودهﺳﺘﻪی ﺷﺎ ،دهوڵﻪﺗﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ دﮐﺘﻮر ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖﯾﺎن ﺑﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ،ﺑﻪ ﮐﻮودێﺘﺎﯾﻪﮐﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯽ ﻻﺑﺮد .دهﺳﻪﺗﯽ ﭘﺎواﻧﺨﻮازاﻧﻪ و ﺷﺎی ھﻪﺗﻮوی -دوای ﭼەﻧﺪ رۆژ ﮔەڕێﻨﺪراﯾەوە ﺋێﺮان -ﺗﻮﻧﺪﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮو ھەوڵﯽ داﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ درا .ﺧﯚێﻨﺪﮐﺎراﻧﯽ ﺳﻪﻧﻌﻪﺗﯽ زاﻧﺴﺘﮕﺎی ﺗﺎران ﻧﺎڕهزاﯾەﺗﯿﯿﺎن، ﻟﻪوهزﻋﯽ ﺧﺮاپ ﺋﯿﺪارهﮐﺮدﻧﯽ وت و دادﮔﺎﯾﯽ ﻧﺎﻋﺎدﻧﻪی ﻣﻮﺳﻪدﯾﻖ و ھﺎﺗﻨﯽ رﯾﭽﺎرد ﻧﯿﮑﺴﯚن -ﺟێﮕﺮی ﺳﻪرﮐﯚﻣﺎری ﺋﻪوﮐﺎﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ،وهک ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﻮودێﺘﺎ -ﺑﯚ ﺗﺎران دهرﺑڕی؛ ﺑﻪداﺧﻪوه وﻣﯿﺎن ﺑﻪ رێﮋﻧﻪ ﺑﺎراﻧﯽ ﮔﻮﻟﻠﻪ دراﯾەوە ،ﮐە ﮔﯿﺎن ﻟێﺌەﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳێ ﮐەس ،ﺑﺮﯾﻨﺪار ﺑﻮوﻧﯽ و ﮔﯿﺮان و زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ دﯾﮑەﯾﻠێﮑەوﺗەوه. ﺗﺮس ﻟﻪ ﺑﯿﺮی ﭼﻪپ و ﺋﯿﺰن ﻧﻪدان ﺑﻪﮔﻪﺷﻪﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﮕە ،ﻟﻪﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯿﯽ و ﻗﺒﻮوڵ ﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﻓﺮهﮔﻪﻟﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﭘێﮑﮫﺎﺗﻪی ﺋێﺮان ،ھﻪڵﻪی ﺳﻪرهﮐﯿﯽ دەﺳەﺗﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی دووھﻪم ﺑﻮو -.دﯾﺎرە ﻟە رێﮋﯾﻤﯽ ﮐﻮودێﺘﺎﯾﯽ رەزا ﺧﺎن و ﭘﺎﺷﺎن ﭘەھﻠەوی ﯾەﮐەﻣﯿﺶدا ،وەزع ﺑە داﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ دەوڵەت -ﻧەﺗەوە ،ﺧﺮاپ ﺗﺮ ﺑﻮو-. درێﮋهﻧﻪدان ﺑﻪ رێﻔﯚڕﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺎﻧﯽ ١٣٣٨ھﻪﺗﺎ ،(١٩٦٣ -١٩٥٩) ١٣٤٢ﺑﻪﺷێﻮهی ﭘێﻮﯾﺴﺖ و ﺷێﻠﮕﯿﺮ، ﻗﺒﻮوڵ ﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚرﯾﺴﯿﯚﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻟﻪﻧێﻮ ﺧﯚی وتدا ،ﺳﻪرﮐﻮﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﮔﻪﻻﻧﯽ ﻣﺎف ﭘێﺸێﻞ ﮐﺮاو ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد و ﺑﻪﻟﻮوچ؛ ﺑﻪ ھێﻨﺪ ﻧﻪﮔﺮﺗﻨﯽ ﻧﺎڕهزاﯾﻪﺗﯿﯽ ﺣﻮﺟﻪﺗﻮﻟﺌﯿﺴﻼﻣﺮووﺣﻮڵ ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ و ﺗﻪﻟﻪﺑﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣﻪوزهی ﻋﯿﻠﻤﯿﯿﻪی ﻗﻮم و ﭘێﺸﮕﯿﺮی ﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪوﺗﯚ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﺌﺎﺧﻮﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌﻪ و ﮐﻪڵﮏ وهرﮔﺮﺗﻨﯿﺎن ﻟﻪ ﻣﯿﻨﺒﻪر و ﻣﺰﮔﻪوﺗﻪﮐﺎن و ﺑﯚﻧﻪ ﻣﻪزھﻪﺑﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﻪﺷێﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎ رادەﯾەک ﺋﺎزاد ﻟﻪ دوا ﺳﺎڵﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺳﻪﺗﯽ ﺷﺎ دا ،ﮐﻪ -ﺑﻪ ﭘێﯽ ﺋﻪوهی زۆرﺑﻪی ھﻪرهزۆری ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎی ﺋێﺮان ﻣﻮﺳﻮڵﻤﺎﻧﯽ ﻣﻪدهﻧﯽ ﺑﻮو -و ﮔﻮﺷﺎر ھێﻨﺎن ﺑﯚ ڕێﮑﺨﺮاوه ﭼﻪپ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﻪﮐﺎن -ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺗﻮوده و ﭼﺮﯾﮑﻪ ﻓﯿﺪاﯾﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﺧﻮازەﮐﺎن- ﮐﻪ ﻟﻪﻧێﻮ ﺋﻪوان دا ﺣﯿﺰﺑﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮔﻮﺷﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮو ، -.زﯾﻨﺪاﻧﯽ ،ﺋﻪﺷﮑﻪﻧﺠﻪ و ﺋﯿﻌﺪام و ﺋﺎوارهﮐﺮدﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوان،ﻣﻪﯾﺪاﻧێﮑﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﮔەﺷەی ﻻﯾەﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘێﮏ ھێﻨﺎ. ﻟﻪﻧﺎو ﺑﻪرهی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪﮐﺎندا ،ﻣﻮﺟﺎھﯿﺪﯾﻨﯽ ﺧﻪﻟﻖ ﻟﻪ ژێﺮ ﮔﻮﺷﺎری زۆر داﺑﻮو-.ﺷﺎ ﺋﻪوهﻧﺪه ﻟﻪﺧﯚﺑﺎﯾﯽ ﺑﻮو دوای ﺳﻪرﮐﻮﺗﯽ زۆرﺑﻪی ﻣﻮﺧﺎﻟﯿﻔﺎن و ﻧﺎڕازﯾﯿﻪﮐﺎن دهﺳﺘﻮوری دا ،ﻟﻪ ١١ ی ڕهﺷﻤﻤﻪی (١٩٧٥) ١٣٥٣دا» ،ﺣﺰب رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ ﻣﻠﺖ اﯾﺮان« ی ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ »ﺣﺰب رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ« داﺑﻤﻪزرێ. ﺣﯿﺰﺑﻪ ﺑﻪراﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺪهوڵﻪﺗﯽ وهک »ﺣﺰب اﯾﺮان ﻧﻮﯾﻦ ،ﺣﺰب ﻣﺮدم ،ﺣﺰب ﭘﺎن اﯾﺮاﻧﯿﺴﺖ و ﺣﺰب اﯾﺮاﻧﯿﺎن« ﺗﯿﮑﻪڵ ﺑەﯾﻪک ﮐﺮد و ﺑﺮدﯾﺎﻧﻨﻪ ﻧێﻮ »ﺣﺰب رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ« .ﻣﺎوهﯾﻪک دواﺗﺮ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﺗﯽ ﻟﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪ دا ،ﺑﻮو ﺑﻪ زۆری و ﺋﯿﺠﺒﺎری .ﺷﺎ ﻟﻪم ﺑﺎرهﯾﻪوه ﮐﻮﺗﯽ «:ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس دهﺑێ ﺑﺒێﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪ و ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ﺧﯚی روون ﮐﺎﺗﻪوه ،ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﻟﻪ ﺋێﺮان ﺑڕواﺗﻪ دهرێ .ﺋﻪﮔﻪر ﻧﻪﯾﺎﻧﮫﻪوێ وهدهرﮐﻪون ،ﺟێﯿﺎن زﯾﻨﺪاﻧﻪ «.دهوڵﻪﺗﯿﺶ ﮐﻮﺗﯽ ھﻪر ﺋێﺮاﻧﯿﯿﻪک ﺧﻮازﯾﺎری ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ﺣﯿﺰبدا ﻧﻪﺑێ ،ﭘﺎﺳﭙﯚرﺗﯽ دهدرێﺘﯽ و دەﺑێ ﺑڕواﺗە دهرێ(١) . ﺋﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪی ﺳێ ﺳﺎڵ دوای داﻣﻪزراﻧﯽ ،ﺑﻪھﯚی ﮐﺮدەوه ﻧﺎدروﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯽ ،ﮐێﺸﻪ و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳێ ﻗﯚڵﯽ »ﭘێﺸﺮو،ﺳﺎزﻧﺪه و ﻟﯿﺒﺮاڵ« ﭘێﮏ ھﺎﺗﺒﻮو -و ھێﺮﺷﯽ ﻣﻮﺧﺎﻟﯿﻔﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ ﺑﻪو ﺣﯿﺰﺑﻪ ،ﻟﻪﭘﺎﯾﯿﺰی ١٣٥٧دا ،ﺑﻪدهﺳﺘﻮوری ﺷﺎ ھﻪڵﻮهﺷﺎ. ﻟەوھەﻟﻮﻣەرﺟەدا،ﻗﺒﻮوڵ ﮐﺮدﻧﯽ ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻪرۆک وهزﯾﺮی و ﭘێﮏ ھێﻨﺎﻧﯽ ﮐﺎﺑﯿﻨﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﻮێ و دهﺳﺘﭙێﮑﺮدﻧﯽ ﺧێﺮای ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕهﮐﺎن و ﻗﺒﻮوڵﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﻮن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن د .ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر -ﺋەﮔەر ﭘێﺸﺘﺮ ﺋەﻧﺠﺎم دراﺑﺎ ،ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﯽ ﺳﻨﺎرﯾﯚﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ھەﺑﻮو .ﯾﺎ ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ ﭘﺘﺮ ﺑﯚ ﺑەڵێﻨﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاو دراﺑﺎ ،ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚﻧﯽ ﻣﺎم ﻧﺎوەﻧﺪی -ﻣﯿﻠﻠﯽ -ﻣەزھەﺑﯽ ،ﻟەﮔەڵ ﺋەﺣﺰاب و رێﮑﺨﺮاوە ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯿﯿە ھەڵﮑەوﺗﻮوو رووﻧﺎﮐﺒﯿﺮەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﻣەزھەﺑﯽ ،دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ رەوﺗێﮑﯽ ﻧﻮێﯽ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﺧﻮازی ﺑﭙێﻮن. ﺑەم ﭼﻮﻧﮑە ﺋەرﺗەش ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿەﮐﯽ ﺋەوﺗﯚی ﻟە ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻧەﮐﺮدو ﺑێﻻﯾەﻧﯽ ﺧﯚی راﮔەﯾﺎﻧﺪ .دﯾﺴﺎن رەوﺗەﮐە ھەر ﭘﺘﺮ ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺷﮑﺎﯾﻪوه.ﯾﺎ ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ دﯾﮑە ﺳێ ﮔﯚﺷەی ﻣﺰﮔەوت، رووﺣﺎﻧﯿﯿەت و ﺑﺎزار و زۆرﺑەی ﺧەڵﮑﯽ ﻣﻮﺳڵﻤﺎن و ﺷﯿﻌە ﺑەرەو ﺋﺎﻗﺎرێﮑﯽ دﯾﮑە ھەﻧﮕﺎوی ﻧﺎ. ﺑەﺧﺘﯿﺎر ﻟﻪ ﺑﻪراﻧﺒﻪر دژ ﮐــﺮدەوەی ﻣﯿﻠﯿﻮﻧﯽ ﺧﻪڵﮑﯽ ﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﮐﺎن ،ﺑەداﺧەوە ﺗەﻧﯿﺎ ﻣﺎﯾﻪوه و ﺋﯿﺰﻧﯽ ﭘێﻨﻪدرا رێﻔﯚرﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﺳﻨﻮوردارﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪڵﺘﻪﻧﻪت و ﺑﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﻤﺎدی و ﺗﻪﺷﺮﯾﻔﺎﺗﯽ ﻟﻪ ﭼﻪﺷﻨﯽ ﺳﻮﺋێﺪ ،ھﻮﻟﻪﻧﺪ ،ﻧﻮڕوێﮋ و ھﺎوﺷێﻮەﮐﺎﻧﯽ ﺟێﺒﻪﺟێ ﺑﮑﺎ .ﺋﻪو ھﻪﻟﻪ ﺋﻪرێﻨﯿﯿﻪش ،ﻟﻪ دهﺳﺖ ﭼﻮو .ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر ﺗﻪﻧﯿﺎ ٣٧رۆژ ،ﺳﻪرۆک وهزﯾﺮی ﺋێﺮان ﺑﻮو. ﺑﻪﻣێﮋوو ﺳﭙﺎردﻧﯽ رێﮋﯾﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ دوای ٣٧ﺳﺎڵ ﺧﻪﺑﺎت ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪ زهﻣﺎﻧﯽ ﭘﻪھﻠﻪوی دووھﻪم دا و ٢٥ﺳﺎڵ دوای ﮐﻮودێﺘﺎی ،١٣٣٢ راﭘەڕﯾﻨﯽ ﮔﻪﻧﯽ ﺑﻪراﯾﯽ ﺋێﺮان ﻟﻪ ٢٢ڕێﺒﻪﻧﺪاﻧﯽ (١٩٧٩) ١٣٥٧دا،رێﮋﯾـﻤﯽ ﭘﺘﺮ ﻟﻪ دوو ھﻪزار و ﭘێﻨﺞ ﺳﻪد ﺳﺎڵﻪی ﭘﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯿﺎن ،ﺑﻪ ﻣێﮋوو ﺳﭙﺎرد و دهﺳﻪﺗێﮑﯽ ﻧﻮێ ھﺎﺗﻪﮐﺎﯾﻪوه .ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﺘﺮ ﮐﻪوﺗﻪ دهﺳﺖ ﺋﺎ .ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ و ﭼﻪﻧﺪ ﺋﺎﺧﻮﻧﺪی وهک :ﻣﻮﺗەھەری ،ﺑﻪھێﺸﺘﯽ ،رهﻓﺴﻪﻧﺠﺎﻧﯽ،ﺑﺎھﻮﻧەر ،ﻣﻮوﺳﻪوی ﺋﻪردهﺑﯿﻠﯽ، ﻣﻪھﺪهوی ﮐﻪﻧﯽ ،ﻋﻪﻟﯿﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪﯾﯽ و ...ﮐﻪ ھﻪﻣﻪ ﮐﺎره ﺑﻮون .ﮐﻪﺳﺎﻧﯿﻮهک :ﺑﺎزرﮔﺎن و ژﻣﺎرهﯾﻪک ﻟﻪ رێﺒﻪراﻧﯽ ﻧێﮫﺰهﺗﯽ ﺋﺎزادی ،ﺋﺎ .ﺗﺎڵەﻗﺎﻧﯽ ،ﺑﻨﯽ ﺳﻪدر ،ﻗﻮﺗﺒﺰاده ،ﻓﺮووھﻪر و ...دەﺳەت ﺑەدەﺳﺘﺎﻧێﮑﯽ ﮐەم دەﺳەﺗﯿﺶ ھەﺑﻮون .ﺑەم ﺑڕﯾﺎر دەراﻧــﯽ ﺋەﺳڵﯽ رووﺣﺎﻧﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺷﯿﻌە و ﻟەﺳەرووی ھەﻣﻮوﯾﺎن ﺋﺎ .ﺧﻮﻣەﯾﻨﯽ ﺑﻮو. دﯾﺎرﯾﮑﺮاﻧﯽ دهوڵﻪﺗﯽ ﮐﺎﺗﯽ ﺑﺎزرﮔﺎن ﻟﻪ ﭘێﺶ رووﺧﺎﻧﯽ دهﺳﻪﺗﯽ ﺷﺎ ﻟﻪﺑﻪراﻧﺒﻪر ﮐﺎﺑﯿﻨﻪی ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر دا ،رهوﺗﯽ داﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺎ رادهﯾﻪﮐﯽ زۆر دﯾﺎری ﮐﺮد. ﺷﻮوڕای ﺷﯚڕش ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرت ﭘێﺶ راﭘﻪڕﯾﻦ و ھﻪﺗﺎ دوای ھﻪڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳﻪرﮐﯚﻣﺎری ،و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﮐﺎﺑﯿﻨﻪی دهوڵﻪت و ﯾﻪﮐﻪم ﻣﻪﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷــﻮوڕا ،ﺷــﻮوڕای ﺷﯚڕﺷﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ)ﺷﻮرای اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ( دهورێﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﻟﻪ ﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯿﯽ ﺑﻪرێﻮهﺑﻪری دهﺳﻪﺗﯽ ﻧﻮێ دا ھﻪﺑﻮو .ﺋﻪو ﺷﻮوڕاﯾﻪ دوای ﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻮﺗﻪھﻪری ﺑﯚ ﻻی ﺋﺎ. ﺧﻮﻣﻪﯾﻨﯽ ﻟﻪ ﻧﻮوﻓێﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﯚی ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ ،ﻟﻪ ٢٢ی ﺑﻪﻓﺮاﻧﺒﺎری (١٩٧٩) ١٣٥٧دا ،ﺳﻪرهﺗﺎ ﻟﻪ ٥ﮐﻪس ،ﮐﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن رووﺣﺎﻧﯽ ﺑﻮون ﭘێﮏ ھﺎت» .ﻣﺮﺗﻀﺎ ﻣﻄﮫﺮی ،ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﮫﺸﺘﯽ ،ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮاد ﺑﺎھﻨﺮ ،ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ ھﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ و ﻋﺒﺪﻟﮑﺮﯾﻢ ﻣﻮﺳﻮی اردﺑﯿﻠﯽ« ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺋﻪو ﺷﻮوڕاﯾﻪ ﺑﻮون. دواﺗﺮ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕای ﺷﯚڕش ﺑﻮون ﺑﻪ ١٥ﮐﻪس .ﺑﻪ وﺗﻪی ھﺎﺷﻤﯽ رهﻓﺴﻪﻧﺠﺎﻧﯽ :ﺑڕﯾﺎر واﺑﻮو رادهی ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕا ،ﻟﻪ رووﺣﺎﻧﯽ و ﻧﺎ رووﺣﺎﻧﯽ وهک ﯾﻪک ،ﺑﻪﮐﯚی دهﻧﮓ زﯾﺎد ﺑﮑﺮێﻦ .ﺑﯚﯾﻪ ﺋﺎ .ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻪﺣﻤﻮودی ﺗﺎڵﻘﺎﻧﯽ ،ﻋﻪﻟﯽ ﺧﺎﻣﻨﻪﯾﯽ ،ﻣﻪھﺪهوی ﮐﻪﻧﯽ ،ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺳﻪدری ﺣﺎج ﺳﻪﯾﺪ ﺟﻪوادی ،ﻣێﮫﺪی ﺑﺎزرﮔﺎن ،ﯾﻪدوڵ ﺳﻪﺣﺎﺑﯽ ،ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﮐﻪﺗﯿﺮاﯾﯽ ،ﺳﻪرﻟﻪﺷﮑﺮ وهﻟﯽ ﻗﻪرهﻧﯽ و ﺳﻪرﺗﯿﭗ ﻋﻠﯽ ﺋﻪﺳﻐﻪر ﻣﻪﺳﻌﻮودی ﻟێ زﯾﺎد ﮐﺮا. دوای داﻣﻪزراﻧﯽ دهوڵﻪﺗﯽ ﮐﺎﺗﯽ ،ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪس وهک :ﺑﺎزرﮔﺎن ،د .ﺳﺤﺎﺑﯽ ،م .ﮐﻪﺗﯿﺮاﯾﯽ ،ﺣﺎﺟﯽﺳﻪﯾﺪﺟﻪوادی و ﻗﻪرهﻧﯽ ﻧﻪﻣﺎن و ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ وهک :د .ﺣﻪﺳﻪﻧﯽ ﺣﻪﺑﯿﺒﯽ ،م .ﻋﯿﺰهﺗﻮڵ ﺳﻪﺣﺎﺑﯽ ،د .ﻋﻪﺑﺒﺎس ﺷەﯾﺒﺎﻧﯽ، ﺋﻪﺑﻮﻟﺤﻪﺳﻪن ﺑﻪﻧﯽ ﺳﻪدر و ﺳﺎدق ﻗﻮﺗﺒﺰاده ﺑﻮون ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺷﻮوڕا ﺷﯚڕش .دوای ﺗﯿﺮۆری ﻣﻮﺗﻪھﻪری – ١١ی ﺑﺎﻧﻪﻣﻪری -١٣٥٨ﭼﻪﻧﺪ ﮐﻪﺳﯽ دﯾﮑﻪ ﺑﻪﺷﻮوڕا زﯾﺎد ﮐﺮان ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟﻪ :م .ﻣﯿﺮﺣﻮﺳێﻨﯽ ﻣﻮوﺳﻪوی ،د .ﺣﻪﺑﯿﺒﻮڵ ﭘﻪﯾﻤﺎن و ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺟﻪﻻﻟﯽ(٢) . ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎن -١ﺟﻼل رﻓﯿﻊ ،اﻃﻼﻋﺎت ٨٠ﺳﺎل ،ﺟﻠﺪ اول ،ص ،٢٩٦اول اﺳﻔﻨﺪ ،١٣٥٣اﻧﺘﺸﺎرات اﻃﻼﻋﺎت- -٢ -ﺻﻮرت ﻣﺬاﮐﺮات ﺷﻮرای اﻧﻘﻼب ،ﻣﻘﺪﻣە ﺑە ﻗﻠﻢ ھﺎﺷﻤﯽ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﯽ ،ج١
٩
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺑﺎﺳﮑﺮدﻧﯽ ﭼەﻣﮑﯽ )ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ﺋﺎﺑﻮوری( ﻟە ﺋێﺮاندا و رواﻧﮕە و ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﻻﯾەﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ دەﺳەت
ﺋﺎﺑﻮوری
ﺋەﯾﻮوب ﺷەھﺎﺑﯽراد ﻟــە دوای دەرﭼــﻮوﻧــﯽ ﺗــڕاﻣــﭗ وەک ﺳــەرﮐــﯚﻣــﺎری ﺋەﻣﺮﯾﮑﺎ و ھەڵﻮێﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ ﺋێﺮان و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺑەرﻧﺎﻣەی )ﺑەرﺟﺎم( و ﮔەﻣﺎرۆ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﮐﺎن، ﻧﺰﯾﮑﺒﻮوﻧەوە ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﺳەرﮐﯚﻣﺎری و ﺷﻮوڕاﮐﺎن ﻟە ﺋێﺮان و ھەروەھﺎ ﻧﺰﯾﮑﺒﻮوﻧەوە ﻟە ﭘێﺸﮑەشﮐﺮدﻧﯽ ﺑــﻮودﺟــەی ﺳﺎڵﯽ داھــﺎﺗــﻮو ﺑﯚ ﻣەﺟﻠﯿﺴﯽ ﺋێﺮان ،ﺟﯿﺎ ﻟــەو ﺑــﺎس و ﮐێﺸﺎﻧەی ﮐــە رۆژاﻧـــە ﻟــەﻻﯾــەن ﺧەڵﮏ، ﺑەرﭘﺮﺳﺎن و راﮔەﯾەﻧﺪﻧەﮐﺎﻧەوە دەھﺎﺗﻨە ﺋﺎراوە ،رەوﺗﯽ رووداوەﮐﺎن ﺋﺎڕاﺳﺘەﯾەﮐﯽ ﺑەرﺑوﺗﺮ و ﻗﻮوڵﺘﺮﯾﺎن ﺑە ﺧﯚﯾﺎﻧەوە ﮔﺮﺗﻮە و ﺋەﻣﺠﺎرە ﻻﯾەﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ دەﺳەت زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﺸﻮو ﺑەرﺑﯿﻨﮕﯿﺎن ﺑە ﯾەﮐﺘﺮ ﮔﺮﺗﻮە و ﯾەﮐﺘﺮﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﮐﺮد و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺟﺎروﺑﺎر رەوﺗەﮐە ﺑﺎﺑەﺗە ﻗەراغ و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧﯿﺸﯽ ﮔﺮﺗﻮەﺗە ﺧﯚی. ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ﺑﺎﺳﺎﻧەی ﮐە ﻟەم دواﯾﯿﺎﻧەدا ﺋەﮔەر ﻧەڵێﯿﻦ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘێ دراوە ﺑــەم ﻻﻧﯿﮑەم زۆرﺗــﺮﯾــﻦ ﻟێﺪواﻧﯽ ﻟەﺳەر دراوە ﺑﺎﺳﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯿﯽ ﺟــﯚراوﺟــﯚر ﻟە ﻧﺎو، دەﺳــەﺗــﺪاران و دامودەزﮔــﺎﮐــﺎﻧــﯽ رێﮋﯾﻤە .ھەرﭼەﻧﺪ ﺋەم ﺷێﻮازە ﻟە ﺋەدەﺑﯿﺎﺗﯽ دەﺳەﺗﺪاران ﺷﺘێﮑﯽ ﻧﻮێ و ﻧﺎﺋﺎﺷﻨﺎ ﻧﯿە ،ﺑەم ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﻟێﺪواﻧەﮐﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺠﺎرە و ﺷێﻮازی دەرﺑڕﯾﻨﯿﺎن و ﺗﺎوان ﺧﺴﺘﻨە ﭘﺎڵ ﯾەﮐﺘﺮ ،ﺑەر ﻟــەوەی ﮐە ھﯚﮐﺎری ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەﺑێ ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑەرھەﻣﯽ ﭼﯚﻧﯿەﺗﯽ ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ وت و دۆﺧــﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەﯾە. ﻟێﺮەدا ﭼەﻧﺪ رەھەﻧﺪێﮏ ﻟەو رووﮐﺎرە ﺑﺎس دەﮐەﯾﻦ ﮐە ﺑە ﻧێﻮ ﻧﺎﺧﯽ ﮐﯚی ﮐﯚﻣەڵﮕەدا رۆﭼﻮە. رووﮐﺎری دەرەوە ﺧﻮدی ڕێﮋﯾﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ھەرﮔﯿﺰ ﺋەوەی ﻧەﺷﺎردوەﺗەوە ﮐە ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دﻧﯿﺎی دەرەوە ،ﺑەدەر ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮە ﻧﺎﺳﺮاو و ﻓەرﻣﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەرەوەی ھەر وﺗێﮏ ،ﺑەر ﻟــەوەی ﮐە ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑــەرژەوەﻧــﺪی ﯾﺎن ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﺪاﻧﺎن ﺑێ ،ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ دەﺳﺘێﻮەرداﻧە ﺑە ھەر ﻧﺮﺧێﮏ.ﮐﯚﻣەڵێﮏ دامودەزﮔ ــﺎی ﺟﯚراوﺟﯚری ﺑﯚ ﺋەم ﻣەﺑەﺳﺘە داﻣــەزراﻧــﺪوە ﮐە ﺗەﻧﯿﺎ ژﻣﺎرەﯾەﮐﯽ ﮐەم ﻟە دەﺳەﺗﺪاران دەزاﻧﻦ ﮐە ﭼﯚن ﺑەڕێﻮە دەﭼێ و ﺑڕی ﺗێﭽﻮو و ﺑﻮودﺟەﮐﺎﻧﯿﺎن ﭼەﻧﺪە .ﯾﺎن ﺋەو ﯾﺎرﻣەﺗﯿﯿە ﻣﺎڵﯿﯿﺎﻧەی ﮐە ﺑەردەوام ﺑەو ﮔﺮووﭘە دەرەﮐﯿﺎﻧە دەﮐﺮێ، ﮐە ﺟﮕە ﻟەو رێﮋﯾﻤە ﮐەس داﻧﯿﺎن ﭘێﺪا ﻧﺎﻧێ .ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەرﻧﺠﺎﻣە ﺧێﺮاﮐﺎﻧﯽ ﺋەﻣﺠﯚرە ﺳﯿﺎﺳەﺗﺎﻧە ﺑﺮﯾﺘﯿە ﻟە: ﺳەﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔەﻣﺎرۆی ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﺑەردەواﻣﯿﯽ ﻟەﺳەر ﺋێﺮان و ﺑێﺒەش ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﺮان ﻟە ھەﻣﻮو ﺋــەو ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗە ﻧــﻮێ و ﺟـــﯚراوﺟـــﯚرەی ﮐــە دەﺳــﺖ
ﭘێڕاﮔەﯾﺸﺘﻨﯿﺎن ،ﺧﺰﻣەﺗێﮑﯽ ﮔ ــەورە ﺑــە ﭘێﺸﮑەوﺗﻨﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ دەﮐﺎ .ھەروەھﺎ ﺗەرﺧﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﺑڕێﮑﯽ ﺑەرﭼﺎو ﻟە ﺑﻮودﺟەی ﺋەم وﺗە ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮏ ﮐە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺟﮕە ﻟە ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ھﯿﭻ دەﺳﮑەوﺗێﮑﯽ ﺗﺮی ﺑﯚ ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺋێﺮان ﻧەﺑﻮە. ﺋەم ﺟﯚرە ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت ﮐﺮدن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە رووی ﺋــﺎﺑــﻮورﯾــﯿــەوە ﺑــەراﻣــﺒــەر ﺑــــە دﻧــــﯿــــﺎی دەرەوە، ﺋﺎﮐﺎﻣەﮐەی ﺟﮕە ﻟەو دۆﺧە ﮐﺎرەﺳﺘﺒﺎرەی ﮐە ﺋێﺴﺘﺎ ﮐــﯚﻣــەڵــﮕــە ﺑــەدەﺳــﺘــﯿــەوە دەﻧﺎڵێ ،ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎتدا ﮔــﻮﺷــﺎرێــﮑــﯽ ﺑ ــەرﺑ ــو و ﮔﺸﺘﮕﯿﺮی ﻧێﻮدەوڵەﺗﯿﺸﯽ ﺧــﺴــﺘــﯚﺗــە ﺳــــەر ﺧـــﻮدی ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐە ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎری ﺟﯿﺪدی ﻟــە ﺳــﯿــﺎﺳــەﺗــەﮐــﺎﻧــﯿــﺎن ،ﺑە ﺷێﻮەﯾەﮐﯽ ﻓﯚرﻣﺎﻟﯿﺘە و ﺑــێ ﺋــــەوەی ﻟــە ھــﯚﮐــﺎری راﺳ ــﺘ ــەﻗ ــﯿ ــﻨ ــە ﺑ ــﮕ ــەڕێ ــﻦ، ﮐــــەوﺗــــﻮوﻧــــەﺗــــە ﯾــەﮐــﺘــﺮ ﺗـــﯚﻣـــەﺗـــﺒـــﺎر ﮐــــــﺮدن ﮐــە ﮐــــێ ﻣــــﻮوﭼــــەی زﯾ ــﺎﺗ ــﺮ وەردەﮔـــــــــﺮێ و ﮐـــێ ﻟە ﺋــــﺎﺑــــﻮوریدا ﻧــﺎﺷــەﻓــﺎﻓــﯽ دەﮐﺎ. رووﮐﺎری ﻧێﻮﺧﯚ: ﻟەﻻﯾەک ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮوﻧﺪڕەوی ﻧێﻮ دەﺳەت ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﮐـــﺮدن ﻟــەﮔــەڵ ﺳــﯿــﺎﺳــەﺗــەﮐــﺎﻧــﯽ دەوڵــــەت ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﭘێﻮەﻧﺪی ﻟەﮔەڵ دﻧﯿﺎی دەرەوە ،ﮐەوﺗﻮوﻧەﺗە ﮔﯿﺎﻧﯽ ﮐــﺎﺑــﯿــﻨــەی دەوڵــــەت ﺑــﯚ ﺋــﺎﺷــﮑــﺮا ﮐــﺮدﻧــﯽ ﮔــەﻧــﺪەڵــﯽﯾــە ﺟــﯚراوﺟــﯚرەﮐــﺎﻧــﯽ ﺑــەڕێــﻮەﺑــەران و وەزﯾــﺮەﮐــﺎن .ﮐە دﯾــﺎرە ﻟــەم ﺑــﺎزاڕە دەﺳــﮑــﺮدەدا ،ھﯿﻨﺪێﮏ ﺑەرﭘﺮﺳﯿﺎن ﻟەﻗﺎو داوە ،ﺑەم ﺋەوەی ﮐە چ ﺟﯚرە ھەڵﻮێﺴﺘێﮑﯿﺎن ﻟەﺑەراﻣﺒەردا رەﭼﺎو ﮐﺮاوە ﯾﺎن دەﮐﺮێ ﻧە ﺗەﻧﯿﺎ ھﯿﭻ روون ﻧﯿە ﺑەڵﮑﻮو دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐە ھــەروا ﻟە دەﺳــەتدا ﻣﺎون .ﻟەﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەوە ﺣەﺳەﻧﯽ روﺣﺎﻧﯽ و ﮐﺎﺑﯿﻨەﮐەی ﮐە ﺑێﮕﻮﻣﺎن ﻟە ھەﻣﻮو دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺗﺮی ﺋێﺮان ﺑﺎﺷﺘﺮ دەزاﻧﻦ ﮐە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﺋﯿﺮان ﻟە ھەﻣﻮو رووﯾەﮐەوە ﻟە چ دۆخ و ﻗەﯾﺮاﻧﮕەﻟێﮑﯽ ھەﻣەﻻﯾەﻧە داﯾە ،ﺑەردەوام ﺑﺎس ﻟە دۆﺳﺘﺎﯾەﺗﯽ و ﭘﯿﺎدەﮐﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﻧەرﻣﺘﺮ ﻟەﮔەڵ دﻧﯿﺎی دەرەوە دەﮐەن.
ژﯾﻨﮕەﯾﯽ
ﺗەھﺎ رەﺣﯿﻤﯽ ﻟـــە ﺣــﺎڵــێــﮑــﺪا ﻧـــﺎوﭼـــەی رۆژھـــەﺗـــﯽ ﻧــﺎﭬــﯿــﻦ ،ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ ھــەﺳــﺘــﯿــﺎر و ﺋــﺎڵــﯚز و ﯾــەﮐــﻼﮐــەرەوە ﺗــێــﭙــەڕ دەﮐــــﺎ ،ھــەﻧــﺪێــﮏ وﺗــــﺎن ﺑە ﺑﺎرﻣﺘەﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋــﺎراﺳــﺘــەی ﮔــﯚڕاﻧــﮑــﺎریﯾــەﮐــﺎن ،ھەوڵﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ دۆﺧــﯽ ﺋﺎراﯾﯽ دەدەن و ﺑە ﺑﻠﻮﮐﺒەﻧﺪی و ﺗێﻮەﮔﻼﻧﺪﻧﯽ وﺗــﺎن و ﮔــەﻻن و ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﺋﺎﯾﯿﻨﺰاﮐﺎن دەﯾﺎﻧەوێ ﺑەﺳﺘێﻨﯽ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎریﯾەﮐﺎن ﺑﮕﺮﻧەدەﺳﺖ و ﺑە وﯾﺴﺖ وﺑە ﭘێﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎی ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎڵﯚﮔﺆرەﮐﺎن ﺗێﭙەڕێﻨﻦ و ﮔﺮەﻧﺘﯽ ھێﮋﻣﯚﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑەﺳەر ﻧﺎوﭼەﮐەدا ﻣﺴﯚﮔەر ﺑﮑەن و ﺧەون ﺑە ﺋﯿﻤﭙﺮاﺗﯚری و دەﺳەﺗە ﻣﻠﮫﻮڕەﮐﺎﻧﯽ ﻣــێــﮋووە دەﺑﯿﻨﻦ .ﯾەﮐێﮏ ﻟــەو وﺗﺎﻧەی ﮐە ﺳەردەﻣێﮑﯽ زۆرە ﺑــﻮوەﺗــە ﻧــەک ھــەر ﮐێﺸە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﮐە و ﮔەﻻﻧﯽ ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﯚی ،ﺑەڵﮑﻮو ﺑــە ﭘێﭽەواﻧەی وﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯿﺶ ھەڵﺴﻮﮐەوت دەﮐﺎ و ﻟەم ﺳﯚﻧﮕەﯾەوە ﺧەڵﮑﯽ وﺗەﮐەی ﺗﻮوﺷﯽ ﻓەﻗﯿﺮی و ھــەژاری و دواﮐەوﺗﻮوﯾﯽ ﮐﺮدوە، ﺋێﺮاﻧە .ﺋێﺮان وﺗێﮑﯽ ﻓﺮەﻧەﺗەوەی ﺧﺎوەن ﺳﺎﻣﺎن و ﺳەرﭼﺎوەی ﺑەﻧﺮﺧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و ھەوڵﮑەوﺗەی ﺑەھێﺰی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯽ ،ﺋێﺮاﻧێﮏ ﮐە ﺳــەرەڕای ھەﺑﻮوﻧﯽ ھێﺰێﮑﯽ ﻣﺮۆﯾﯽ و ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﯿﯿەﻟێﮑﯽ ﻧﺎوازە و ﺣەﺷﯿﻤەﺗێﮑﯽ ﮔەﻧﺞ، ھەﻧﻮوﮐە ﺑەھﯚی ﺑەڕێﻮەﺑەری ﻧﺎدروﺳﺖ و زاڵﺒﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤێﮑﯽ ﭘﺎواﻧﺨﻮاز و دواﮐــەوﺗــﻮو ،ﺑە دەﺳەﺗﯽ ﺳەدە ﻧﺎﭬﯿﻨﯽ ﻧﺎوی دەرﮐﺮدوە ،ھﺎوھەﻧﮕﺎو دەﮔەڵ ﺋەو ﺷەﭘﯚﻟە ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿەی ﻧﺎوﭼەﮐەی ھەڵﯿﮕﺮﺗﻮوە ،ﻟە ﻧێﻮەوەی ﺧﯚﯾﺪا دەﮐﻮڵێ و ھﺎواری ﭘەﻧﮓ ﺧﻮاردووی ﮔــەﻻﻧــﯽ ژێــﺮدەﺳــﺖ ﻟــەو وﺗـــە ھــەر دەم زﯾــﺎﺗــﺮ ﻟە ﺗەﻗﯿﻨەوەی ﺟەﻣﺎوەری ﻧﺰﯾﮏ دەﺑێﺘەوە .ﻧﺰﯾﮏ ﺑە ﭼﻮار دەﯾــە دەﺳەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ دەﮔــەڵ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎوی ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺑﯿﺮوڕای ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ،دە ﺑﺎڵ ﺧﯚﯾﺪا زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ ھــەواردن و ﺳﺘەﻣﯽ دەرھەق ﺑە ﻧەﺗەوە ﺑﻨﺪەﺳﺘەﮐﺎن ﭘێڕەو ﮐﺮدوە ،ﺋەو ﻧەﺗەواﻧەی ﻟە ﺳەرەﺗﺎﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻓە ﻣﺮۆﯾﯿەﮐﺎن ﺑێﺒەش ﮐﺮدوە و ،ﻧﺎوﭼە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوە ﺑﻨﺪەﺳﺘەﮐﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺳەرﭼﺎوەﯾەﮐﻦ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﺋــەﮔــەر ﻟــە ھــەوڵــەﮐــﺎﻧــﯽ دەﺳــەﺗــﺪاراﻧــﯽ ﺋــێــﺮان ﺑﯚ ﺑﺎﺷﮑﺮدﻧﯽ ﻻﻧﯿﮑەﻣﯽ ژﯾ ــﺎن و ﮔــﻮزەراﻧــﯽ ﺧــەڵــﮏ و ﮐەﻣﮑﺮدﻧەوەی ﮔﻮﺷﺎرە دەرەﮐﯽﯾەﮐﺎن ﻟەﺳەر رێﮋﯾﻢ، ورد ﺑﯿﻨەوە ،دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐە ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎش ﺑﯚﯾﺎن دەرﮐەوﺗﻮە ﮐە ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑەرھەﻣﮫێﻨەری چ دۆﺧێﮏ ﺑﻮون .ﺗەﻧﺎﻧەت
واﯾــﺎن ﻟێﮫﺎﺗﻮە ﮐە ﺑە ﺑﭽﻮوﮐﺘﺮﯾﻦ ﭘێﺸﮑەوﺗﻦ ﻟە ھەر ﺑـــﻮارێـــﮏدا ﺷــﺎﮔــەﺷــﮑــە دەﺑـــﻦ و دەﯾــﮑــەﻧــە ﺧــﯚراﮐــﯽ دەزﮔﺎﮐﺎﻧﯽ راﮔەﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن. ﻣﺎوەﯾەک ﻟەﻣەوﺑەر ﺳەرﭼﺎوە ﻓەرﻣﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ و رێﮑﺨﺮاوە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿە ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽﯾەﮐﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﮔەﺷەﮐﺮدﻧﯽ )ﺗەوﻟﯿﺪی ﻧﺎﺧﺎﻟﯿﺴﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯽ( ﻟە ﺳﺎڵﯽ ١٣٩٥ﺑە رێــﮋەی ﺳەدا ٧.٤ﮐﺮد .ﻟە ھەﻣﺎن ﮐــﺎتدا ﺳﻨﺪووﻗﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ دراو وێــڕای ﺋﺎﻣﺎژە ﮐﺮدن ﺑەم ﮔەﺷەﺳەﻧﺪﻧە ،داﻧﯽ ﺑەوە داھێﻨﺎ ﮐە ﺋﺎﺳﺘﯽ ھەژاری و ﺑێﮑﺎری ﻟە ﺋێﺮاندا ھەروەک ﭘێﺸﻮو ﺟێﮕﯿﺮە. ﻣﺎوەﯾەﮐﯽ زۆرە ﮐە ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣﻮوﭼەی ﺧﯿﺎڵﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ ھﺎﺗﻮەﺗە ﺑەرﺑﺎس و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻋەﻟﯽ ﻻرﯾﺠﺎﻧﯽ ﻟەم ﭘێﻮەﻧﺪﯾﯿەدا وﺗﯽ» :ﺑەڕاﺳﺘﯽ ﺋەم ﮐەﺳﺎﻧە ﺋەم ﻣﻮوﭼەﯾە ﺑﯚ چ ﺟــﯚرە ﺧﺰﻣەﺗێﮏ وەردەﮔــــﺮن ،ﯾــﺎن ﺋــەوەی ﮐە ﻧﺎﺑێ ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﻣﻮوﭼە ﺧﯿﺎڵﯿﯿەﮐﺎن وەک ﻣﻮزاﯾەدەﯾەﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐەڵﮑﯽ ﻟێ وەرﺑﮕﯿﺮی« .ﺣەﺳەﻧﯽ روﺣﺎﻧﯽ
ﻟە دوای ﭘەﺳﻨﺪﮐﺮدﻧﯽ ﺑەرﻧﺎﻣەی ﺑەرﺟﺎم ،ﻟە ھەوڵﯽ ﺋــەوە داﺑ ــﻮە ﮐــە ﺑﺘﻮاﻧێ ﺳــەرﻣــﺎﯾــەﮔــﻮزاری ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟە ﺑــﻮارە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎن ﺑﯚ ﻧێﻮﺧﯚی ﺋێﺮان راﺑﮑێﺸﯽ، ﺑــەم ﻟــە ﺑــەراﻣــﺒــەردا ،ﻧــﺎوەﻧــﺪەﮐــﺎﻧــﯽ ﺳــەر ﺑــە وەﻟﯿﯽ ﻓەﻗﯿﻪ وەک ﺳﻮﭘﺎی ﭘﺎﺳﺪاران ﺑە ھێﺮش ﮐﺮدﻧە ﺳەر ﺋەﻣﺠﯚرە ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﺎﻧە ،دەﯾﺎﻧەوێ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒﻨە ﺋﺎڵﺘﺮﻧﺎﺗﯿﻮی ھەر ﭘڕۆژەﯾەﮐﯽ ﺳەرﻣﺎﯾەﮔﻮزاری .ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟــەم رۆژاﻧــــەدا ﺳــﻮﭘــﺎی ﭘــﺎﺳــﺪاران ﺑــﺎﺳــﯽ ﻟــە ﭘــﺮۆژە ﺟﻮوﺗﯿﺎریﯾەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟە ﺋێﺮاندا ﮐﺮدوە ﮐە دەﯾﺎﻧەوێ ﻟەم ﺑﻮارەشدا ﭼﺎﻻک ﺑﻦ .ھەروەھﺎ ﻟە دواﯾﯿﻦ ﻟێﺪواﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺋەﻧﺠﻮوﻣەﻧﯽ ﺑەرزی ﮐﺎر ﻟە ﺋێﺮان ،وﺗﺮاوە ﮐە ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﯚ ھەﻗﺪەﺳﺘﯽ ﮐﺮێﮑﺎران ﻟە ﺳﺎڵﯽ ١٣٩٦دا ) ٢ﻣﯿﻠﯿﯚن و ٤٨٠ھەزار ﺗﻤەن( دﯾﺎری ﮐــﺮاوە .ﺑەم ﻟەراﺳﺘﯽدا ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧﯽ ﺋەم ﻻﻧﯿﮑەﻣە ﻟە ھەﻗﺪەﺳﺖ ﯾﺎن ﻟە ﺑﻨەڕەتدا ﺳەرﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ دۆزﯾﻨەوەی دەرﻓەﺗﯽ ﮐﺎر ﺑﯚ ﮐﺮێﮑﺎران ﻧە دﯾــﺎرە و ﻧە ﺋﺎﻣﺎژەی ﭘێﮑﺮاوە. ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗێﺪا ﻧﯿە ﮐە ھەر ﺟــﯚرە ﺷﺮۆﭬە ﯾﺎن ﻟێﮑﺪاﻧەوەﯾەﮐﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑە ﺑێ ﺑﻮوﻧﯽ داﺗﺎی ﭘێﻮﯾﺴﺖ و ورد ﻧﺎﺗﻮاﻧێ رەﻧﮕﺪاﻧەوەی دۆﺧﯽ راﺳﺘەﻗﯿﻨەی ﺋێﺮان ﺑــێ .ﺑــەم ﮐﺎﺗێﮏ ﻟەﻧێﻮ ﺧــﻮدی دەﺳــــەتدا ﺋﺎﻣﺎرە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﮐﺎن دەﺧﺮێﻨە ژێﺮ ﭘﺮﺳﯿﺎرەوە ،ﺋێﻤە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑــﺎوەڕ ﺑە ﮐﺎم ﺋﺎﻣﺎر ﺑﮑەﯾﻦ .ﻟە ﮐﺎﺗێﮏدا ﮐە رەﺧﻨەی ﺟﯿﺪدی ﻟە ﮐﯚی ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳەت و ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ﺋــێــﺮان ﻟــەﮔــەل ھــەﻣــﻮو ﻧﺎﺷەﻓﺎﻓﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ھــەﯾــە ،ﺑــەم ﻻﯾەﻧەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ دەﺳەت ﺑە ﮔەرﻣﮑﺮدﻧﯽ ﺑﺎزاڕی ﯾەﮐﺘﺮ ﺗﯚﻣەﺗﺒﺎر ﮐﺮدن ﺑە ﮔەﻧﺪەڵﯽ ،ﺑﺎﺑەﺗﯽ )ﻣﻮوﭼەی ﺧﯿﺎڵﯽ( دەﮐەﻧە ھێﻤﺎﯾەک ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﯾﺎن ﻧەھﯿﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ. ﺋەﻣە و ھەﻣﻮوی ﺋەو ﻧﻤﻮوﻧﺎﻧەی ﻟەﺳەرەوە ﺑﺎﺳﮑﺮان، ﺋﺎﻣﺎژەﯾەﮐﯽ ﺑەھێﺰن ﺑﯚ ﻻوازی ﯾﺎن دەﺳﺒەﺳﺘﺮاوەﯾﯽ ﮐﺎﺑﯿﻨەی ﺣﮑﻮوﻣەت ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ﮔەﻧﺪەڵﯽ ﯾﺎن ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ھﯿﭻ ﺧــﻮاﺳــﺖ و ﺋﯿﺮادەﯾەﮐﯽ ﺟــﯿــﺪدی ﻟــەﻻﯾــەن ﮐﯚی ﺳﯿﺴﺘەﻣەوە ﺑﯚ ﭼﺎﮐﺴﺎزی ﺋﺎﺑﻮوری. ﺑێﮕﻮﻣﺎن ،ﻟە ﭘێﻨﺎو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی رێﮋﯾﻤﯿﺶ ﺑــێ ،ﻧــﺎﭼــﺎرن ﻟە ھێﻨﺪێﮏ ﺑ ــﻮاردا ھێﻨﺪێﮏ ﭼﺎﮐﺴﺎزی ﺋــﺎﺑــﻮوری ﺑــﮑــەن ،ﺑ ــەم ﺋـــەوەی ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘﺎ و وێــڕای ﻗەﯾﺮاﻧﺎوی ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧەﮐە ﺑﯿﻨﺮاوە ،ﺑﯚﻣﺎن دەردەﺧﺎ ﮐە ﻟــەم ﺑ ــﻮارەدا ﻻﻧﯿﮑەم دوو ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﺟﯿﺪدی ﻟە ﺋــﺎرادان .ﯾەﮐەم ،ﺑێﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دەﺳەﺗﺪاراﻧە ﻟە ﺑﻮاری ﺑەڕﯾﻮەﺑەرﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮوری و دووھەم ،ﺑەرژەوەﻧﺪی رەھﺎی ﮔﺮووﭘەﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮ دەﺳەت ﻟەم ﻓﯚرﻣە ﻟە ﺑەڕێﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ،ﮐە رێﮕﺮێﮑﯽ ﺑەھێﺰ ﺑــﻮوە ﻟە ﺑــەردەم ھەر ﺟﯚرە ﭼﺎﮐﺴﺎزیﯾەک.
دۆﺧﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ژﯾﻨﮕەﯾﯽ ﺋێﺮان و ھﺎواری ﭘەﻧﮕﺨﻮاردووی ﺟەﻣﺎوەر ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐەرەﺳەی ﺧﺎوی ﮐﺎرﮔە و ﭘﯿﺸەﺳﺎزی ﻧــﺎوەﻧــﺪ و ھەڵێﻨﺠﺎن و ﺗــﺎﻧــﯽ ﺳــﺎﻣــﺎن و ﺳــەرﭼــﺎوە ژﯾﻨﮕەﯾﯽ و ژێﺮزەوﯾﯿەﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدﻧﯽ ﺗێﭽﻮوی ﺳﯿﺎﺳەﺗە ﭼەوت و دروﺳﺘﮑﺮدن و ﺗەﯾﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﮔﺮووپ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎی ﺳەر ﺑە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿﮫـ ﻟە ﺟﯿﮫﺎن وﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻧﺎوﭼەی رۆژھــەﺗــﯽ ﻧﺎﭬﯿﻨە .رووﺗﺎﻧﺪﻧەوەی دەرودەﺷﺖ و ﺷﺎخ و ھەردی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ،دادڕﯾﻨﯽ ﭼﯿﺎ
”
ﯾەﮐێﮏ ﻟەو وﺗﺎﻧەی ﮐە ﺳەردەﻣێﮑﯽ زۆرە ﺑﻮوەﺗە ﻧەک ھەر ﮐێﺸە ﺑﯚ ﻧﺎوﭼەﮐە و ﮔــەﻻﻧــﯽ ﭼــﻮارﭼــێــﻮەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧــﯚی، ﺑەڵﮑﻮو ﺑە ﭘێﭽەواﻧەی وﯾﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕەی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯿﺶ ھەڵﺴﻮﮐەوت دەﮐﺎ و ﻟەم ﺳﯚﻧﮕەﯾەوە ﺧەڵﮑﯽ وﺗــەﮐــەی ﺗﻮوﺷﯽ ﻓــەﻗــﯿــﺮی و ھــــەژاری و دواﮐــەوﺗــﻮوﯾــﯽ ﮐﺮدوە ،ﺋێﺮاﻧە
“
و دۆڵ و ﺷﯿﻮ ،ھەڵﮑەﻧﺪﻧﯽ ﭘێﺪەﺷﺖ و ﮔﯚڕاﯾﯿەﮐﺎن، ھەﻣﻮوی و ھەﻣﻮوی ﺗەﻧﯿﺎ ﺑﯚ دەﺳﺖ ﺧﺴﺘﻨﯽ ھەرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮی دراو و داراﯾــﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﭘێﻨﺎو ﺑەھێﺰﮐﺮدﻧﯽ داﻣﻮدەزﮔﺎﮐﺎﻧﯽ ﺳەر ﺑە وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿﮫـ و ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺳﭙﺎی ﭘﺎﺳﺪاران و ﻧﺎوەﻧﺪە ﺋەﻣﻨﯿﯿەﺗەﮐﺎن ﺑﻮوە ،دەﮔەڵ ﺋەوەﺷﺪا ﺑە ﺑێﮕﺎﻧە رواﻧﯿﻦ ﻟەو ﮐەوﺷەن و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧە و ﺋــﺎوەدانﻧــەﮐــﺮدﻧــەوەی ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە و ﭘێﮑﻨەھێﻨﺎﻧﯽ دەرﻓــەﺗــﯽ ﮐــﺎر و ژﯾــﺎن ﻟــەو ھەرێﻤﺎﻧە ،ﺑــﻮوەﺗــە ھﯚی ﺋەوەی زۆرﺑەی ﺧەڵﮏ ﺑﯚ دەﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ﺑﮋێﻮی ژﯾﺎن، ﯾﺎن روو ﻟە ﻧﺎوەﻧﺪ ﺑﮑەن ،ﯾﺎن ﺋەوەی ﺋەواﻧﯿﺶ ھﺎوﮐﺎت دەﮔـــەڵ ﭘـــڕۆژە وێــﺮاﻧــﮑــەرەﮐــﺎﻧــﯽ دەﺳـــەت ژﯾﻨﮕەی ﻧــﺎوﭼــەﮐــﺎن ھێﻨﺪی دﯾــﮑــەش ﺗێﮏ ﺑ ــﺪەن و ﺋێﺴﺘﺎ ﺑە ﮐﺮدەوە ،ھﺎوﮐﺎت دەﮔەڵ ﺗێﮑﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎری ﮐەﺷﻮھەوای ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ژﯾــﺎن ﻟەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە ﺳەﺧﺖ و ﺋەﺳﺘەم ﺑێ و ﺳەرﺑﺎری ﺋەوەش ﻧەﺑﻮوﻧﯽ ﺧﺰﻣەﺗﮕﻮزارﯾﯿەﮐﯽ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ
ﭘﺸﺖ ﭘێ ﺑەﺳﺘﻦ ،ھێﻨﺪی دﯾﮑە ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﭘەک ﺑﺨﺎ. ﻧﺎوﭼە ﻋەرەﺑﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋێﺮان ﮐە زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑﺎﺷﻮوری رۆژاواو و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺧﻮزﺳﺘﺎﻧﺪا دەﺑــﯿــﻨــﻨــەوە ،ﺑــەھــﯚی ﺑــﻮوﻧــﯽ ﻧـــەوت و ﺳــەرﭼــﺎوەی ﺑەﮐەڵﮑﯽ دﯾــﮑــە ،ﺑــەر ﻟــەو رێﮋﯾﻤەش ﮐــەوﺗــﻮەﺗــە ژێﺮ ﭼەﻗﯚ و ،ﺳـــەرەڕای ﺋەوەﯾﮑە وەک ﻧــﺎﻣــەﺣــﺮەم ﻟەو ﭼﻮارﭼێﻮە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەدا وەک زۆرﺑەی ﮔەﻻﻧﯽ دﯾﮑەی ﺑﻨﺪەﺳﺖ ﻟێێﺎن دەڕواﻧــﺮێ ،دەﮐﺮێ ﺑڵێﯿﻦ دەﮔەڵ ﮔەﻟﯽ ﮐﻮرد ﻟە رۆژھەت ﺑەﺷﯽ ﺷێﺮی وێﺮاﻧﮑﺎرﯾﯽ ﺷەڕی ﻣﺎڵﻮێﺮاﻧﮑەری ھەﺷﺖ ﺳﺎڵەی ﺋێﺮان و ﻋێﺮاﻗﯿﺎن ﺑەر ﮐــەوت ،ﮐە ﻟە ﺳﺎﯾەﺳەری دروﺷﻤە ﺧەﯾﺎوﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ و رێﺒەراﻧﯿﯿەوە دوورودرێﮋ ﮐﺮاﯾەوە .ﺋەو ﮔەﻟە و ﺗێﮑڕای ﮔەﻟە ﺑﻨﺪەﺳﺘەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮان ﺑێﺒەش ﻧەﺑﻮون ﻟە ﺳﯿﺎﺳەﺗﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻧەوە و ﺑێﺒەش ﮐﺮدن و ھەواردن، ھەرﮐﺎﺗﯿﺶ دەﻧﮕﯽ ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿﺎن ﺑەرز ﮐﺮدﺑێﺘەوە ،وەک ھەﻣﯿﺸە رێﮋﯾﻢ دەﮔەڵ داﺗﺎﺷﯿﻨﯽ دوژﻣﻨﯽ دەرەﮐــﯽ و ھﺎﻧﺪاﻧﯿﺎن ﻟە ﻻﯾەن ﻧەﯾﺎراﻧەوە ،ﻗﺴە و ﻗﺴەڵﯚﮐﯽ ﺑێ ﻣﺎﻧﺎ و ﻣﻨﺪاڵﯚﭼﮑﺎﻧەﯾﺎن ﮐﺮدوەﺗە ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﺑەرزﺑﻮوﻧەوەی ھﺎواری ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮازی ﺋەوان و ﺑە زﯾﺎﺗﺮ ﺋەﻣﻨﯿﯿەﺗﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼەﮐﺎﻧﯿﺎن ،ھەرﭼﯽ زﯾﺎﺗﺮ رەﻧﮕﯽ ژﯾــﺎن و ﺋﺎوەداﻧﯽﯾﺎن ﻟێ ﺳڕﯾﻮﻧەﺗەوە و ﻧﺎﮐﺎراﻣەﯾﯽ و ﺳﯿﺎﺳەﺗە ھەڵەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑە ﮐــﺮداری ﺧەڵﮏ ﭘﯿﻨە و ﭘەڕۆ ﮐــﺮدوە .دەﮔــەڵ ھەﻣﻮو ﺋــەو ﻧەھﺎﻣەﺗﯿﯿﺎﻧەی ﻟە ﺳﺎﯾە ﺳەری دەﺳەﺗﯽ وﯾﻼﯾەﺗﯽ ﻓەﻗﯿﮫەوە ﺗﻮوﺷﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮان ﺑﻮوە ،ﭘڕۆژە زێﺪەﺧﻮازاﻧە ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو وﺗﺎﻧەی ﺳەرﭼﺎوە ﺋﺎوﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ رۆژھەﺗﯽ ﻧﺎﭬﯿﻨﯿﺎن ﻟێﻮە ﺳەرﭼﺎوە دەﮔﺮێ و ھەروەھﺎ ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕ و ﺋﺎڵﯚزی و ﭘﺸێﻮی و ﭘێﮑﺪاداﻧە دواﻧەھﺎﺗﻮوەﮐﺎﻧﯽ دراوﺳێﮑﺎﻧﯽ وەک ﻋێﺮاق ﮐە رووﺑەرێﮑﯽ زۆری ﺑﯿﺎﺑﺎن و ﺑێڕووﻧە، داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ رۆژاوا و ﺑــﺎﮐــﻮوری رۆژاوای ﭼەﻧﺪ ھێﻨﺪەی دﯾﮑە ﺗﻮوﺷﯽ ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ ﮐــﺮدوە .ﭼەﻧﺪ ﺳﺎڵە ﺷــﺎرە ﮐــﻮردی و ﻋەرەﺑﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ رۆژھــەﺗــﯽ ﺋێﺮان، ﺳﺎﻧە ﺗﻮوﺷﯽ ﺗﯚز و ﺧﯚڵ و ﮐەﺷﻮھەواﯾەﮐﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎر دێﻦ ﮐە زﯾﺎﺗﺮﯾﻦ زەرەر و زﯾﺎن ﺑە ﻣﺮۆڤ و ﺑەﮔﺸﺘﯽ ژﯾﺎن و ﺑﻮوﻧەوەراﻧﯽ ﺋەو ﻧﺎوﭼﺎﻧە دەﮔەﯾەﻧێ .دەﮔەڵ ﺋەوەی ﭼﺎرەﺳەری ﺋەو ﮐێﺸەﯾە ھﺎوھەﻧﮕﺎوی ﻧﺎوﭼەﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﭘێﻮﯾﺴﺘە ،ﺑەم ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﻧێﻮﺧﯚی وﺗــﺪا ھﯿﭻ ھەﻧﮕﺎوێﮑﯽ ﮐﺮدەﯾﯽ ﺑﯚ ﺑەرەﻧﮕﺎری ﺋەو
ﮔﺮﻓﺘﺎرﯾﯿە ژﯾﻨﮕەﯾﯽﯾە ﻧەﻧﺎوە ،ﺑەڵﮑﻮو دەﮐﺮێ ﺑڵێێﻦ ﺧﯚی ھﺎﻧﺪەر و ﻓﺎﮐﺘەری ﺳەرەﮐﯽ زۆرﺑــەی ﺋەو ﺋــﺎژاوە و درێﮋەﮐێﺸﺎﻧﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﻧﺎﻟەﺑﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋەﻣﻨﯿﯿەﺗﯽ ﻧﺎوﭼەﮐەﯾە .ﮐەﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳە ﺑەﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻨﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ وت ھﯚﮐﺎری ﺑﺎنﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و رەﻓﺘﺎری و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﮐێﺸﺎﻧە دەدۆزﻧەوە و ﺑە ھێﻨﺎﻧەوەی ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘڕوﭘﻮوچ و ﻗﺴەی ﺣەﻟەق ﻣەﻟەق ﻟە ﺗﺮﯾﺒﯚﻧەﮐﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺧەڵﮏ و ﮔﻮێڕاﯾەڵ ﻧەﺑﻮوﻧﯿﺎن ﺑە دەﺳەﺗﯽ وﯾﻼﯾەت ﻓەﻗﯿﮫەوە دەﮐەﻧە ﺳەرﭼﺎوەی دروﺳﺖﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﮐێﺸﺎﻧە .ھﺎوﮐﺎت دەﮔەڵ
”
ﮐەﭼﯽ ﺑەرﭘﺮﺳە ﺑەﻧﺎو ﺋﺎﯾﯿﻨﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ وت ھﯚﮐﺎری ﺑﺎنﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و رەﻓﺘﺎری و ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﺋەو ﮐێﺸﺎﻧە دەدۆزﻧ ــەوە و ﺑە ھێﻨﺎﻧەوەی ﺑﯿﺎﻧﻮوی ﭘڕوﭘﻮوچ و ﻗﺴەی ﺣەﻟەق ﻣەﻟەق ﻟە ﺗﺮﯾﺒﯚﻧەﮐﺎﻧﯿﺎﻧەوە ﺧەڵﮏ و ﮔــﻮێــڕاﯾــەڵ ﻧــەﺑــﻮوﻧــﯿــﺎن ﺑــە دەﺳــەﺗــﯽ وﯾﻼﯾەت ﻓەﻗﯿﮫەوە دەﮐەﻧە ﺳەرﭼﺎوەی دروﺳﺖﺑﻮوﻧﯽ ﺋەو ﮐێﺸﺎﻧە
“
ﺳەرﮐﻮﺗﯽ رێﮋﯾﻢ زۆرێﮏ ﻟە ﻻﯾەﻧە ﺑەﻧﺎو ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚﻧە ھەﻧﺪەران ﻧﺸﯿﻨەﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑە ھﺎوﮔﻮﺗﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟە ﺟﯿﺎﺗﯽ ﻗﺴە ﻟەﺳەر ﭼﺎرەﺳەری ﮐێﺸە و ﺋﺎرێﺸەی داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﻧﺎوﭼە ﺑێﺒەﺷەﮐﺎن ،ﻣﯚرﮐﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی ﻟە ھەر ﭼەﺷﻨە ﻧﺎڕەزاﯾەﺗﯿﯿەﮐﯽ ﺧەڵﮏ دەدەن و زﯾﺎﺗﺮ ﻓﯿﮑﺮ و ﺧەﯾﺎڵﯽ ﯾەﮐﭙﺎرﭼەﯾﯽ وﺗێﮑﯽ ھەﻣەڕﻧﮕﯽ ﭘڕ ﻟە ھــەواردﻧــﯽ ﺋێﺮان ،ﺋــﺎرا و ﻗــﺎرای ﻟێﮫەڵﮕﺮﺗﻮون و ﺑﻮوﻧەﺗە ﺗﺮﯾﺒﻮوﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﻮوە ﭘێﮑەﻧﯿﻨﺎوﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺳەرﮐﺮدە ﻧﺎﻟێﮫﺎﺗﻮوەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑە ﭼەﺷﻨێﮑﯽ دﯾﮑە. ﻟە ﺣﺎڵێﮑﺪا ﺑﯚ ﺑە ﯾەﮐﭙﺎرﭼەھێﺸﺘﻨەوەی ﺳﻨﻮورێﮏ و ﭘێﮑﮫﺎﺗەﯾەک ،ﺗەﻧﯿﺎ رەﭼﺎوﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓە ﻣﺮۆﯾﯽ و ﺑﺎﯾەﺧە ﺑەرزە ﮔﺸﺖ ﭘەﺳﻨﺪەﮐﺎن و دروﺳﺘﮑﺮدﻧﯽ ﺑەرژەوەﻧﺪی ھﺎوﺑەش ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻧەک ،زاڵﮑﺮدﻧﯽ ﺗﺮس و ﺗﯚﻗﺎﻧﺪن و ﮐﯚڵەوارﮐﺮدن و ﮐﺎول ﮐﺮدﻧﯽ ﺑەﺷێﮏ ﻟە وت.
١٠
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﻟە ﭘەراوێﺰی ٨ی ﻣﺎرس ڕۆژی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ژﻧﺎن
ﺣەﻣەرەﺳﻮوڵ ﮐەرﯾﻤﯽ
ﻟە ﻣێﮋووی ﭘڕ ﻟە ڕووداو و ﭘڕ ﮐﺎرەﺳﺎﺗﯽ دەوروﺑەری ﺧﯚﻣﺎن و ﺟﯿﮫﺎن دا ،ﮔەﻟێﮏ ڕۆژ و ﺑﯚﻧەی ﺟﯚراوﺟﯚر و ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ھەن ﮐە ﻟێ وردﺑﻮوﻧەوە و ﺧﻮێﻨﺪﻧەوە و ڕێﺰﮔﺮﺗﻨﯿﺎن دەﺗﻮاﻧێ ڕەﻧﮕﺪاﻧەوەی ﺗﺎﯾﺒەت ﺑە ﺧﯚی ﻟە ﺳەر ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﺋەﻣﺮۆی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھەﺑێ .ڕێﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﺑﯚﻧەﯾەﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻧە ﺗەﻧﯿﺎ زروورەﺗێﮑﯽ ﻣێﮋوویﯾە ،ﺑەڵﮑﻮو ﯾﺎدﮐﺮدﻧەوە و ڕێﺰﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ڕووداوە و ﯾﺎ ﺋەو ﻣێﮋووە ،دەﺑێ ﺑﺒێﺘە دەرﻓەﺗێﮏ ﺑە دژی دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری و ھﺎوﮐﺎﺗﯿﺶ ووزە ﺑﺒەﺧﺸێ ﺑە ھەﻣﻮو ﺋەو ﮐەﺳﺎﻧەی ﮐە ﺧەﺑﺎت ﺑە دژی زۆرداری و ﭼەوﺳﺎﻧەوە دەﮐەن. ﯾەﮐێﮏ ﻟەو ڕۆژە ﻣێﮋووﯾﺎﻧەی ﮔەﻻﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ڕۆژی ٨ی ﻣﺎرس ڕۆژی ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ژﻧﺎﻧە .ﺋەم ڕۆژە وێﺮای ﺋەوە ﮐە ﺑﺎس ﻟە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮازی و ﺋﺎزادی دەﮐﺎت ،ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﺗێﮑﯚﺷەران و ﺋﺎزادﯾﺨﻮازن ،وەﺑﯿﺮ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻟە ﭘﺴﺎن ﻧەھﺎﺗﻮوی ژﻧﺎﻧﯽ ﮔەﻻﻧﯽ دﯾﮑەی ﺟﯿﮫﺎن ﺑﯚ ﺋﺎزادی ،ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ و وەدﯾﮫێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﺧﺎﺗەوە .ﻟە ﻣﺎوەی ﯾەک ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوو دا ژﻧﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﯚرﮔﺎﻧﯿﺰە و ﺑە ڕێﮑﺨﺮاو ﮐﺮدووە و ﺑﯚ وەدەﺳﺖ ھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ھەﻣﻮو دەرﻓەﺗێﮏ ﮐەڵﮑﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﺋەﻣﺮۆ ژﻧﺎن ﺑە ﺋﺎوڕداﻧەوە ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸەﻧﮕﯽ وەک ﮐﻼرا زﯾﺘﮑﯿﻦ ﮐە ﻟە ﺳﺎڵﯽ ١٩١٠ی زاﺋﯿﻨﯽ دا ﺑﯚ ﯾەﮐەم ﺟﺎر ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺑە دژی ﻧﺎﻋەداڵەﺗﯽ و ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ و ﻧﺎﺑەراﺑەری ڕێﮑﺨﺴﺖ ،ﺋەوە ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﭼڕوﭘڕﺗﺮ ﮐﺮدووە و ﺑە ﺑێ ﮔﻮێﺪان ﺑە ھەڕەﺷە و ﺋﺎزار و ﺋەزﯾﯿەﺗﯽ دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚر ،ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری ،ﻣەدەﻧﯽ و ﻣێﺪﯾﺎﯾﯽ دا ﺑەو ﭘەری ﻟێﮫﺎﺗﻮویﯾەوە ﺑەرێﻮە دەﺑەن. ﺋەﮔەر ﻟە ﻻﯾەک دەﺳەﺗﺪاران ﺑﻮوﻧە ھﯚ و ﺑەرﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷەی ﮐﺎری و ھﺎﺗﻨە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮی ژﻧﺎن ،ﺋەوە ﻟە ﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەﺷەوە ﮐﻮﻟﺘﻮری ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ دا ﺑﯚﺗە ھﯚﮐﺎرێﮑﯽ دﯾﮑەی ﮔەﺷەی ژﻧﺎن .ﻟە ﺳەرﯾەک ﺋێﺴﺘﺎ ژﻧﺎن ﺑە ﻣﺎف و وﯾﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎن و زۆرێﮏ ﻟە ژﻧﺎن ﻗﯚڵﯽ ھﯿﻤﻤەﺗﯿﺎن ھەڵﻤﺎڵﯿﻮە ﺑﯚ ﺋەوەی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺪرەوﺷێﻨەوە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﺪا ﺷﺎن ﺑە ﺷﺎﻧﯽ ﭘﯿﺎوان و ﺑﮕﺮە زﯾﺎﺗﺮﯾﺶ ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎن دا دەدرەوﺷێﻨەوە. ھەﻣﻮو ﺋەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽﯾﺎﻧەی ﮐە ﺋەﻣڕۆ وەک وﺗﺎﻧﯽ ﭘێﺸﮑەوﺗﻮو ﺑە ﺋەژﻣﺎر دێﻦ ،ﺋەوە ﺑێ ﺷﮏ ڕۆڵ و ﻧەﺧﺶ و ﮐﺎرﯾﮕەری ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮێﺮی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾﺎن ﺗێﺪا ڕەﻧﮓ دەواﺗەوە ،ھەر ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەک ﺑﯿﮫەوێ ژن ﻟە ﭘەراوێﺰ ﺑﺨﺎت ﺑێﺷﮏ ﺋەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾە زۆرﺑەی دەرﮔﺎﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑە ڕووی ﺧﯚﯾﺪا داﺧﺴﺘﻮون و ﺋەوەش ھەم ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﮐە وەدوا دەﺧﺎ و ھەﻣﯿﺶ ﭘێﺸێﻠﯽ ﺟﺎڕﻧﺎﻣەی ﮔﺸﺘﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ڕێﮑﺨﺮاوی ﻧەﺗەوە ﯾەﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺮدووە. ﺋەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾﺎﻧەی ﮐە ژن وەک ﺋﺎﻣﺮازێﮏ ﺑﯚ ﻧێﻮﻣﺎڵ و ﺑﯚ ﺑﻨەﻣﺎڵە ﭼﺎو ﻟێﺪەﮐەن ﺑێ ﮔﻮﻣﺎن ﺋەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾە ،ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺎس ﻟە ﺋﺎزادی و ﻟە ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ژن و ﭘﯿﺎو ﺑﮑﺎت ، ﺋەﻣﺮۆ ﻣﺎﻓەﮐﺎن ﺑﯚ ژن و ﭘﯿﺎو و ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻮواﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ﻟە ﺟﺎران زﯾﺎﺗﺮ ڕوون و ﺋﺎﺷﮑﺮان ،ھەر ﺑﯚﯾە ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻗەﺑﻮوڵﯽ ﻧﺎﺑەراﺑەری و ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﻧﺎﮐەن و ﭼﯿﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﭘﺎﺷﮑﯚی ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ و ﭘﯿﺎوان ﻧﺎزاﻧﻦ و ھﺎوﮐﺎﺗﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﻧەک ﭘێ ﻣﺮۆﭬﯽ دەرەﺟە دوو ﻧﯿﯿە ﺑەڵﮑﻮو ﻟە زۆر ﺑﻮاردا ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﮐﺎری ھەرەوەزی و ﮐﺎری ڕێﮑﺨﺮاوەﯾﯽ و ﮐﺎری ﻣەدەﻧﯿﻦ. ﺋەﮔەر ﻟە ھەﻧﺪێﮏ وﺗﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﯾەک ﻟەوان ﺋێﺮان ﺑە ھﯚی ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﮐﻮﻟﺘﻮر و ﺑە ھﯚی دواﮐەوﺗﻮوﯾﯽ ،ﭘێﺶ ﺑە ڕەوﺗﯽ ﺑەرەو ﭘێﺸﭽﻮوﻧﯽ ژﻧﺎن ﮔﯿﺮاوە و ﻧەﯾﺎﻧﮫێﺸﺘﻮوە ﺑە ﺋﺎرەزووی ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ دا ﺑە ﻣەﺑەﺳﺘﯽ ﮔەﺷە ھەﻧﮕﺎو ﺑەرەو ﭘێﺶ ھەڵﺒێﻨﻨەوە ،ﺋەوە ژﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮێﺮ و ﭼﺎوﮐﺮاوە ﺑە ھﯚی ﺑﺮدﻧە ﺳەری ﭘﻠەی زاﻧﯿﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﻟە زۆر ﺷﻮێﻦ و ﻟە زۆر ﺑﻮاردا ﺧﯚﯾﺎن دەرﺑﺨەن و ﺳەرﮐەوﺗﻨەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮔﻮێﯽ دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯽ ﺋێﺮان ﺑﮕەﯾێﻨﻦ .ژﻧﺎن ﻟە ﺋێﺮان و ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا زۆر ﺳەردەﻣﯿﺎﻧە ﺧەﺑﺎت ﺑە دژی ﯾﺎﺳﺎ ﮐﯚن و دارێﮋراوەﮐﺎﻧﯽ دەﺳﺘﯽ ﻣﺮۆڤ و ﺋﺎﯾﯿﻦ و ﮐﻮﻟﺘﻮری دواﮐەوﺗﻮواﻧە دەﮐەن و ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﮐﺮدەوەدا و ﻟە ھەﻣﻮو دەرﻓەﺗەﮐﺎن ﺑە ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐەڵﮑﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ھﺎﺗﻨە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ژﻧﺎن وەک ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧە ،ﺷﺎﻋﯿﺮ ،ﻧﻮوﺳەر ،ژەﻧﯿﺎری ﻣﻮزﯾﮏ ،ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋ ،وێﻨەﮐێﺶ ،وەرزﺷﮑﺎری ﺑە ﺗﻮاﻧﺎ ،ﻓﯿﻠﻢ ﺳﺎز ،ﻣێﺪﯾﺎﮐﺎر ،ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎری ﺳەرﮐەوﺗﻮو ،ﺋەﻧﺪازﯾﺎر و دوﮐﺘﻮر و ﺟﯿﺎ ﻟەواﻧەش وەک ژﻧﯽ ﺑﻮێﺮ و ﻧەﺗﺮس و ﺳﯿﺎﺳﯽﮐﺎر ﻧﯿﺸﺎﻧەی ﭼﻮوﻧە ﺳەری ﭘﻠەی زاﻧﯿﺎری ژﻧﺎن ﻧﯿﺸﺎن دەدا ،ﺋەﻣﺮۆ ژﻧﺎﻧﯽ ڕۆﺷﻨﯿﺮ و ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮ ﺑە ھﺎﺗﻨە ﻣەﯾﺪاﻧﯿﺎن ژﻧﯿﺎن ﻟە ﻗﻮژﺑﻨﯽ ﻣﺎڵ ھێﻨﺎوەﺗە دەر و ﭼﯿﺪی ژﻧﺎن ﺧﯚﯾﺎن وەک ﺋﺎﻣﺮازی ﮐﺎری ﺑﻨەﻣﺎڵە و ﺳﺎﺣەب ﮐﺎر و دەﺳەﺗﺪاران ﻧﺎﺑﯿﻨﻦ. ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺋەﻣﺮۆ زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ڕاﺑﺮدوو ھەﺳﺖ ﺑە ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯽ دەﮐەن و ﺷﺎن ﺑە ﺷﺎن ﭘﯿﺎوی ﮐﻮرد ﻟە زۆر ﺑﻮاردا ھەوڵﯽ ﺑێوﭼﺎن دەدا و وەک ﺟﺎران ﺗەﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﺑە ﻣڵﮑﯽ ﭼﻮاردﯾﻮاری ﻣﺎڵەوە ﻧﺎزاﻧێ و ﻟە ﮐﺎﺗﯽ ﺗەﻧﮕﺎﻧە و ﻧەھﺎﻣەﺗﯽ دا وێﺮای ﭘﯿﺎوان ﺑەرەو ﺑﺎزاری ﮐﺎر و ﺑەرەو ﮐﺎری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣەدەﻧﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ دەﭼێ و ﻟەوەش زﯾﺎﺗﺮ ﺑە ھەڵﮕﺮﺗﻨﯽ ﭼەﮐﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ و ﺑەرﮔﺮی ﻟە ﺧﺎﮐﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ ڕێﮕﺎ ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﻧەوەی داھﺎﺗﻮو ﺧﯚﺷﺘﺮ دەﮐﺎت .ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺋەﻣﺮۆ ﭘێﺸەﻧﮕﯽ ﺧەﺑﺎﺗێﮑﯽ ﺑەرﺣەق و ڕەوای ﮔەﻟەﮐەﯾﺎﻧﻦ و ﭼﯿﺪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑە ﮐﺎری ﻻوەﮐﯽ
و ﺗﺎﻗەت ﭘڕوﮐێﻨﯽ ڕاﺑﺮدووەوە ﺧەرﯾﮏ ﻧﺎﮐەن و زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺟﺎران ھەوڵ ﺑﯚ ﺧﯚ ڕێﮑﺨﺴﺘﻦ و ﺧﯚ دەرﺧﺴﺘﻦ دەدەن و ھەر ﺋەوەش ﺑﯚﺗە ھﯚی ﺋەوە ﮐە دەﺳەﺗﺪارﻧﯽ ﺋێﺮان ﺑە ﮔﺮﺗﻦ و راودوﻧﺎن و ھەڕەﺷە ﮐﺮدن ژﻧﺎن ﭼﺎوﺗﺮﺳێﻦ ﺑﮑەن و ﻟە ﮔﺮﺗﻮوﺧﺎﻧەﮐﺎﻧﯿﺶ دا ﺋەوﭘەری ﺑێﺣﻮرﻣەﺗﯽ ﺑە ﮐەﺳﺎﯾەﺗﯽ و ﺑە ﺟەﺳﺘەﯾﺎﻧەوە ﺑﮑﺮێ. ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﭘێﻨﺎو وەدەﺳﺖ ھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی و ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ دا ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ زۆرﯾﺎن داوە ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺋەﻣڕۆ ﺑە ﺧﻮێﻨﺪﻧەوەﯾەﮐﯽ دﯾﮑە و ﺑە ﺷێﻮازێﮑﯽ ﺳەردەﻣﯿﺎﻧە ھﺎﺗﻮوﻧە ﻣەﯾﺪان و ھەوڵ دەدەن ﮐە ھەﻣﻮو ﮐەﻧﺪ و ﮐﯚﺳﭙەﮐﺎﻧﯽ ﺳەر ڕێﮕﺎی ﮐﺎر و ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﺗەﺧﺖ ﺑﮑەن. دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ زاڵ ﺑە ﺳەر ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ھەﻣﯿﺸە ھەوڵﯽ ﺳەرﮐﻮت ﮐﺮدﻧﯽ ﮔەﻟﯽ ﮐﻮردﯾﺎن داوە و ﻟە ﻣﺎوەی ﺳەدەی ڕاﺑﺮدوو دا ﺑە ھەﻣﻮو ﺷێﻮەﯾەک ﺑﯚ ﺳەرﮐﻮﺗﯽ ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ژﻧﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺋﺎﻣﺮازﮔەﻟێﮑﯽ ﻧﺎﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﮐەڵﮑﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە .ﮔەﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐەﯾﺎﻧﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرێﺰی ﺑە درووﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﺣﯿﺰب و ڕێﮑﺨﺮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە ﮔﮋ دەﺳەﺗﺪاران و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚراﻧﯽ ﺳەردەم دا ﭼﯚﺗەوە و ﻧەﯾﮫﺸﺘﻮوە ﮐە ﺑﯿﺮی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﻧەﺗەوەی ﮐﻮرد ﻟە ﺑﯿﺮ ژن و ﭘﯿﺎو و ﻻو و ﮔەﻧﺠﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑﭽێﺘەوە .ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەک ﯾەﮐەم ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑە درووﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ڕێﮑﺨﺮاوی ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەرﮔﺎی ﺑە ڕووی ژﻧﺎن دا ﮐﺮدەوە ﺑﯚ ﺋەوەی ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ڕێﮑﺨﺮاوەﯾﯽ دا ﺑەرێﻮەﺑەرن و ﺋەوەش ﺑﻮو ﺑە ﺳەر ﻓەﺳڵێﮑﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﮐﯚﮐﺮدﻧەوەی ھەﻣﻮو ﺋەو ژﻧﺎﻧەی ﮐە ڕواﻧﮕە و ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭼﻮارﭼێﻮەی ﺋەو ڕێﮑﺨﺮاوەﯾە دا دەدﯾﺘەوە .ﻟە دوای درووﺳﺖ ﺑﻮوﻧﯽ ڕێﮑﺨﺮاوی ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﻧەﭘﺴﺎوەی ﺋەو ڕێﮑﺨﺮاوەﯾە ﻟە ﺗەﻧﯿﺸﺖ ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ﺑە ﺧﯚﺷﯿەوە ﺑە ﺳەدان ژن و ﮐﭽﯽ ڕۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟەو ڕێﮑﺨﺮاوەﯾەدا ﺧەﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑە دژی ﻧﺎﻋەداڵەﺗﯽ و ﻧﺎﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ دا ﮐﺮدووە و دواﺗﺮﯾﺶ ﻟە ژێﺮ ھێﮋﻣﻮوﻧﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﭘێﺸەﻧﮓ دا ﭼەﮐﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯿﺎن ﻟە ﺷﺎن ﮐﺮدووە. ژﻧﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ڕﯾﺰەﮐﺎﻧﯽ ﺷﯚڕش و ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﻧێﻮ ڕﯾﺰەﮐﺎﻧﯽ ﺣﺪک دا ،ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻤەرﮔﺎﯾەﺗﯽ دا ،ﻟە ﺳەﻧﮕەری ﺑەرﮔﺮی و ھێﺮش ڕا ﺑﮕﺮە ﺗﺎ ﮐﺎری ﻗﻮرﺳﯽ ﻧەﺧﯚﺷﺨﺎﻧە ،ﭼﺎﭘەﻣەﻧﯽ ،ﺗەﻟەﻓﻮﻧﺨﺎﻧە ،ﺑەرێﻮەﺑەری ﺋﯚرﮔﺎن ،ڕادﯾﯚ و ﺗەﻟەﻓﺰﯾﯚن ،ﺋەﻣﻨﯿﯿەت و ﭘﺎراﺳﺘﻦ دا ڕۆڵێﮑﯽ دﯾﺎر و ﺑەرﭼﺎوﯾﺎن ﮔێﺮاوە .ژﻧﺎﻧﯽ ﻧێﻮ ﺷﯚڕش ﺑە ھەوڵ و ھﯿﻤﻤەت و ﺋﯿﺮادەی ﭘﺘەوی ﺧﯚﯾﺎن ﻗﯚﻧﺎﺧەﮐﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺷﺎخ و ﮐەﻣﭙﯿﺎن ﺑە ﺳەرﺑەرزی ﺑڕﯾﻮە و ﻟە ھەﻣﻮو ﺋەو ﻗﯚﻧﺎﺧﺎﻧەش دا ﺑە ﻟێﺰاﻧﯽ و ﻟێﺒﺮاوی ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧە ﭘﻠەﮐﺎﻧﯽ ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯽ ﯾەک ﺑە دوای ﯾەﮐﺪا ﺑﺒڕن و ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ڕادەی ﺳەرەوەدا و ﻟە ڕێﺒەری ﺣﯿﺰﺑﺪا ﺟێﮕﺎ و ﭘێﮕەی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺒﯿﻨﻨەوە. ھەر ڕێﮑﺨﺮاوێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟە ﺣﺎڵﯽ ﺧەﺑﺎت و ﺗێﮑﯚﺷﺎن و ﺑەرﯾﻮەﺑەری و دەﺳەﺗﺪا ،ژﻧﺎن وەک ﻧﯿﻮەی ﮐﯚﻣەڵ ﻟەﺑەرﭼﺎو ﻧەﮔﺮێ ،ﺋەوە ﺑێﺷﮏ ﺋەو ڕێﮑﺨﺮاوەﯾە ، ڕێﮑﺨﺮاوەﯾەﮐﯽ داﺧﺮاوە و ﻧﺎﺗﻮاﻧێ وﯾﺴﺖ و داﺧﻮازی ھەﻣﻮو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ وەدی ﺑێﻨێ و ﻟە ھەﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘە ﻧﻮێﻨەری ھەﻣﻮو ﺗﻮێﮋەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەک ﺣﯿﺰﺑێﮑﯽ ﺧﺎوەن ﺋەزﻣﻮون و ﺧﺎوەن ﭘێﮕەی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ ﻟە ڕۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دا ،ﻟە ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﺑەرﻧﺎﻣە و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﻟە ﻧێﻮان ژن و ﭘﯿﺎو دا و ﻟە ﻓەﺳڵﯽ ﭘێﻨﺠەم دا )ﭘڕﻧﺴﯿﭗ و ﺋەرﮐە ﮔﺮﯾﻨﮕەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ( و ﻟە ﻣﺎددەی ھەژدەھەم دا :ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﯽ ژن و ﭘﯿﺎو دا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑەو ﺧﺎﻧەی ﺧﻮارەوە دەﮐﺎ و ﺑە ﭘﺸﺖ ﺑەﺳﺘﻦ ﺑە ﺑﺎوەری ﯾەﮐﺪﺳﺎﻧﯽ ﺧﺎڵەﮐﺎن ڕوون دەﮐﺎﺗەوە: ١ـ ﺣﮑﻮوﻣەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﻟەﺑەر ﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺑەﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ ﭘەﯾﻤﺎﻧﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺑﯚ ﻧەھێﺸﺘﻨﯽ ھەر ﺟﯚرە ھەواردﻧێﮏ ﺑە دژی ژﻧﺎن ،داﺑﯿﻨﮑﺮدﻧﯽ ﯾەﮐﺴﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ژن و ﭘﯿﺎو ﻟە ﻧێﻮ ﺧێﺰان و ﻟە ﮐﯚﻣەڵ دا ،و ﻟە ﻣەﯾﺪاﻧﯽ ﮐﺎر و دەﺳەت و ﺑە ﮔﺸﺘﯽ ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﺋﺎﺑﻮوریدا ،ﺑە ﺋەرﮐێﮑﯽ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺧﯚی دادەﻧێ و ﺑەرﻧﺎﻣەی ﭼڕوﭘڕ ﻟەو ﭘەﯾﻮەﻧﺪیﯾەدا دادەڕێﮋێ و ﺑەڕێﻮەی دەﺑﺎ. ٢ـ ﮐەڵﮏ وەرﮔﺮﺗﻦ ﻟە ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰﻣەﮐﺎﻧﯽ ﺗەﺑﻌﯿﺰی ﻣﻮﺳﺒەت وەک ﺳﯿﺴﺘەﻣﯽ ﮐﯚﺗﺎ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﻟەﻣﺎﻧﯽ دا و دﯾﺎرﯾﮑﺮدﻧﯽ ڕێﮋەﯾەﮐﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻟە ﭘﯚﺳﺘە ﺑەڕﯾﻮەﺑەرﯾﯿەﮐﺎن ﺑﯚ ژﻧﺎن ﯾەﮐێﮏ ﻟە ڕێﮕﺎﮐﺎﻧﯽ ﮔەﯾﺸﺘﻦ ﺑەو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠە دەﺑێ. ﺋﺎﻣﺎژە ﮐﺮدن ﺑەو ﺧﺎﻧە ﺑﯚ ﺋەوەﯾە ﮐە ژﻧﯽ ﮐﻮرد و ژﻧﺎﻧﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ڕۆژھەﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑە ﭘﺸﺖ ﺑەﺳﺘﻦ ﺑەو ﺧﺎﻧە ،زﯾﺎﺗﺮ ﻟە ﺑﯿﺮی ﯾەﮐﺴﺎﻧﯿﺨﻮازی ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺰﯾﮏ ﺑﺒﻨەوە و ھﺎوﮐﺎت ھەوڵ ﺑﯚ درووﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ڕێﮑﺨﺮاوەی ﻣەدەﻧﯽ و ﮐﺎری ھەروەزی ﺑﺪەن و ﺧﯚﯾﺎن ﻟەﮔەڵ ڕێﮑﺨﺮاوەی ﯾەﮐﯿەﺗﯿﯽ ژﻧﺎﻧﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕێﮑﺒﺨەن و ھەﻣﻮو ھەوڵەﮐﺎن ﻟە ﺗﺎﮐەوە ﺑﺒﻨە ھەوڵﯽ ﮔﺸﺘﯽ و ﺑە ﻟێﮏ ﻧﺰﯾﮑﺒﻮوﻧە دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﺎرﯾﮕەری زﯾﺎﺗﺮﻣﺎن ﻟە ﺳەر ڕەوﺗﯽ ڕووداوەﮐﺎن و ڕەوﺗﯽ ﻣێﮋوو ھەﺑێ. ﻟە ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ دا ھﯿﻮادارام ﮐە ھەﻣﻮو ژﻧﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑە ﮔﺸﺘﯽ و ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﺑە ﻣﺎف و وﯾﺴﺘەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﮕەن و ﺑە درووﺳﺖ ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐﯽ ﯾەﮐﺴﺎن ﭘێﺶ ﺑە ھەﻣﻮو ﻧﺎﺑەراﺑەری و ﻧﺎ ﻋەداڵەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚران و دەﺳەﺗﺪاراﻧﯽ ﺧﯚﺳەﭘێﻦ ﺑﮕﯿﺮێ.
ﺋﺎوڕێﮏ ﻟە ژﯾﺎن و ﺧەﺑﺎﺗﯽ ﺗێﮑﯚﺷەر ﺋەﺣﻤەد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ھەﯾﺎس ﮐﺎردۆ ﺋﻪو ،ﯾﻪﮐﯽ ﮐﻮرﺗﻪ ﺑﺎی دهم و ﭼﺎو ﺗێﮏ ﭼڕﻣﺎوی ﻧێﻮ ﭼﺎوان ﭘڕﮔﻨﺠﯽ ﭼﺎو دهﻗﻮوڵﻪوه ﭼﻮوی ﺑﺮۆ ﺑﻪﺳﻪر ﮐﺸﺎوه .ﺋﻪوهﻧﺪهی ﻟﻪﺷﯽ ﻻواز وﺑﺎی ﮐﻮرت وھﻪورازی ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻟﻪﺑﺎﻧﻪ ،ﺳﻪت ﺋﻪوهﻧﺪه ورهدار وﺑﻪﺋﯿﻤﺎن و ﻟﻪﺳﻪر ﭘێﯿﻪ .ﺋﻪو ﮐﻪﺳێﮑﻪ دهﮔﻪڵ ﺋﺎزار راھﺎﺗﻮه وﺳﺎردی وﮔﻪرﻣﯿﯽ رۆژﮔﺎری ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو وﺟﻮودﯾەوە ﭼێﺸﺘﻮه .ھﻪرﮐﻪ ﭼﺎوت ﻟێدهﮐﺎ ،ﺑﻪﺧﯚت ﻧﯿﻪ ﺋــﺎزای ﺑﻪدهﻧﺖ دهﺑێﺘﻪ ﺣﻮرﻣﻪت و ﻧﺎﭼﺎری ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻣﻪزﻧﯿﯽ ﺋــﻪودا ﺳﻪر داﺧــﻪی .ﺷﮑڵﯽ دهﻣﻮﭼﺎو وﻣﻪﻧﺪﯾﯽ ﻧﯿﮕﺎی و ﺋﻮﺑﻮوھﻪﺗﯽ ﻗﻪت ﻧﻪﮔﯚڕی، ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯿﺎن داوهﺗ ــێ ﮐﻪ ﻟﻪﺧﻪڵﮑﯽ دﯾﮑﻪﯾﺎن ﺟﯿﺎ دهﮐــﺎﺗــﻪوه .ﺑﺮۆ ﭘڕﭘﺸﺖ و درێﮋهﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﭼﻪﺗﺮی ﺳﻪرﭼﺎوی و ﻟﻮوﺗﯽ ﭼﮑﯚﻟﻪ ودهﻣﯽ ﮐﻪﻣﺘﺮ ﺑﻪﺑﺰهی رهﻣﺰی ﺑﻪﺳﺎﻣﯿﯽ ﺋﻪون .ﻗﻪت ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪﺷﻞوﺷﻪوێﻘﯽ ﺑﯿﺒﯿﻨﯽ .ﺋﻪو، ﺑﻪداﯾﻢ ﭘﻮوزهواﻧﻪ ھﻪڵﮑێﺸﺮاو ،ﻟﯿﺒﺎﺳﯽ رهﺳﻤﯽ ﻟﻪﺑﻪر ﮐﺮاو، ﺟﺎﻣﺎﻧﻪ ﻟﻪﺳﻪر وﺧﻪﻧﺠﻪر ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺸﺘێﻨﺪ ،ﺧﻪرﯾﮑﯽ درێﮋهدان ﺑﻪو رێﮕﺎ دوور و درێﮋهﯾﻪ ﮐﻪ ﺳﻪردهﻣﺎﻧێﮑﻪ ﺑﯚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎزادی ﮔﺮﺗﻮوﯾﻪﺗﻪ ﺑﻪر .ﺋﻪو ﺋﺎﺷﻘﻪ ،ﺑﻪڵێ ﺋﻪو ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﺎﻧﺎی وﺷﻪ ﺋﺎﺷﻘﻪ .ﺋﻪو ﺑﻪداﯾﻢ ﭼــﺎوی ﻟﻪو دوﻧﺪهﯾﻪ ﮐﻪ ھﻪﺳﺖ دهﮐﺎ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﮐﻪی ﺧﯚی ﻟێ ﺣﻪﺷﺎر داوه و ھﻪرﺑﯚﯾﻪ روو ﺑﻪﺳﻪر و ﺑێوﭼﺎن ﺧﻪرﯾﮑﯽ وهﺳﻪر ﮐﻪوﺗﻨﻪ. ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﯿﺎﻧﻪوێ دهﮔﻪڵ رهﻣﺰی راوهﺳﺘﺎن ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر دژوارﯾﯿﻪﮐﺎﻧﺪا ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻦ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻣﺎوهﯾﻪک ﻟــﻪﻻی ﺋﻪو ﺑﻤێﻨﻨﻪوه و ﺳــﺎت ﺑﻪﺳﺎت دهرﺳــﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻟێ وهرﮔــﺮن. ﺋﻪﮔﻪر ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ رهﻣﺰی ﻧﻪﺗﺮﺳﯽ وﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ و ﻓﯿﺪاﮐﺎرﯾﯿﻪ، ﺋﻪو ھﻪﯾﮑﻪﻟﯽ ﻧﻪزم و ﺑﻪردهواﻣﯽ و دڵﺴﯚزﯾﯿﻪ .ﺋﻪﮔﻪر ژﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﻪڵﮑﯽ دﯾﮑﻪ ﻣﺎﻧﺎی دﯾﺘﻨﯽ ﺟﻮاﻧﯿﯿﻪﮐﺎن وﮐﻪڵﮏ وهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺋﯿﻤﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﺋﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧﻪﯾﻪ ،ﺑﯚ ﺋﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪی ھﻪﯾﻪ. ﺋﻪو ھﺎﺗﻮەﺗﻪ ﺳﻪر ﺟﯿﮫﺎن ھﻪﺗﺎ ﻣﺎﻧﺎﮐﺎﻧﯽ ﭼێﮋ وهرﮔﺮﺗﻦ ﺑﮕﯚڕێ .ﺋﻪو ﭘﯿﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎری ﻗﻪت ﻧﻪوهﺳﺘﺎوی ﺑﻪ ﺑڕﺷﺘﻪ ﮐﻪ داﯾﻤﻪ ﺑﺎوهﺷﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﮐﺮاوهﺗﻪوه. ﺳﻪﯾﺮێﮑﯽ ﺳﺮوﺷﺖ ﺑﮑﻪ و ﻟﻪﻧﺎﺳﮑﯿﯽ و ﺑﯚﻧﺨﯚﺷﯿﯽ ﮔﻮڵ ﺑڕواﻧﻪ ﮐﻪ ﭼﯚن دڵﯽ ﭘﯿﺮ وﻻو دهﺑﺎ .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺧﯚڕاﮔﺮﯾﯽ دارهﺑــﻪن ﺑێﻨﻪ ﺑﻪرﭼﺎو ﮐﻪ ﭼﯚن ﺑﻪﻧێﻮ دڵﯽ ﺧﺎﮐﺪا ﭼﻮەﺗﻪ ﺧــﻮار .ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔــﻮڵ ﺑﻪﺳﺘﺮاوهﺗﻪوه ﺑﻪﺧﺰﻣﻪت ﮐﺮدﻧﯽ، ھﻪرﮐﻪ رۆژێــﮏ ﺋــﺎوی ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘێ ﺳﯿﺲ و ژاﮐــﺎو دهﺑێ. رهگ ﺋﺎژۆﯾﯽ دارهﺑﻪن ﺑﻪﻧێﻮ دڵﯽ ﺧﺎک دا رهﻣﺰی ﺑﻪردهوام ﺑﻮوﻧﯿﻪﺗﯽ .ﺳﺮوﺷﺖ ﭘڕه ﻟﻪ وێﻨﻪی رهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕﯽ ﻟﻪو ﺟﯚره. ژﯾﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﺴﺎن ﮐﯚﭘﯽﯾﻪﮐﻪ ﻟﻪوێﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﺮوﺷﺖ .ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﻪ ﻧﺎز ﮔﻪوره دهﺑﻦ وﭼﺎوهڕێﯽ ﺑﻪدهور داھﺎﺗﻨﻦ ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚﻧﯿﺶ ﺑﺪهن ﮐﻪم ﻣﺎوهﯾﻪ .ﺋﻪواﻧﻪ ﮐﻪدهﮔﻪڵ ﺳﻪﺧﺘﯽ راھﺎﺗﻮون و ﺑﯚ ﺑﻪردهواﻣﯿﯽ ژﯾﺎن ﻟﻪﻧێﻮ دڵﯽ ﺧﻪڵﮑﺪا رهﮔﯿﺎن داﮐﻮﺗﺎوه، ﺑــﯚن و ﺑــﻪراﻣــﻪﯾــﺎن ھﻪﻣﻮو وت دادهﮔـــﺮێ .ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ ﮐﻪ وهک دارهﺑــﻪن ﺑەﻧێﻮ دڵﯽ ﺧﻪڵﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎندا رهگ ﺋﺎژۆﯾﯽ ﮐﺮدوه ﺗﻪﻣﻪﻧێﮑﯽ درێﮋی ﭘڕ ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ھﻪﯾﻪ. *** ﻟﻪ ﻣێﮋه ﺧﯚزﮔﻪ و ﺣــﻪز و ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺋﻪوهﻣﻪ ﻟﻪ ﺋــﻪﺳــﺮاری ﺧــﯚڕاﮔــﺮﯾــﯽ ﺋــﻪو ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﺎﻧﻪ ﺣﺎڵﯽ ﺑــﻢ ﮐــﻪ ﺑێ ﭘــﺸــﻮودان و ﭼــﺎوهڕواﻧــﯽ دهﺷــﺖ و دهری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﭘێﻮن ،ﺗﺎڵﯽ و ﺳﻮێﺮی دهﭼێﮋن ،ﺋﺎرهق دهڕێﮋن و ﺧﯚﺷﯽ دهﻧێﮋن .زۆر دهﻣێﮑﻪ ھﻪڵﻮهدای ﺋﻪوهم ﺑﺰاﻧﻢ ﺑﯚ »ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ« و ﺗێﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ وهک ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ژﯾﺎن وﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻪرﻓﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮏ ،ﺋﺎواﺗێﮏ و رێﮕﺎﯾﻪک دهﮐﻪن؟ دهﻣﻪوێ ﺑﺰاﻧﻢ ﺋﻪوه چ ﺗﻪﻟﯿﺴﻤێﮑﻪ ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﻪﺳﺘﯚﺗﻪوه وچ رازێــﮏ ﻟﻪﭘﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﺟﻪﺳﺎرهت و ﺑڕﯾﺎره ﮔﺮﯾﻨﮕﻪ ھﻪﯾﻪ. ﭘێﻢ ﺧﯚﺷﻪ ﭘﻪی ﺑﻪوه ﺑﻪرم ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﮐﻪس ﻧﺎﺗﻮاﻧێ ﺑﺒێﺘﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ و ھﯚی ﭼﯿﻪ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪڵ دا ﮐﻪﻣﯽ ﺋﺎوا ھﻪڵ دهﮐﻪون .ﮔﻪرهﮐﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﺧﯽ ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﻪ ﮐﻪم وێﻨﺎﻧﻪ دا ﺑﭽﻤﻪ ﺧﻮار و ﺧﻮێﻦ و ﺋێﺴﮏ و دهﻣﺎرﯾﺎن ﺗﺎﻗﯽ ﮐﻪﻣﻪوه ھﻪﺗﺎ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﺪۆزﻣﻪوه .ﺋﻪﮔﻪر ﺗﻮاﻧﺎی ﺋﻪوهم ھﻪﺑﺎﯾﻪ دهﻣﻮﯾﺴﺖ ﻣﻪوﺟﯽ ﺋﯿﺤﺴﺎس وھﻪودای ﺧﻪﯾﺎڵﯿﺎن ﻟﻪ ژێﺮ دهزﮔﺎی ﺗﺎﻗﯿﮑﺎرﯾﺪا ھﻪڵﺴﻪﻧﮕێﻨﻢ و ﺑﺰاﻧﻢ ﭼﯚن ﺑﯿﺮدهﮐﻪﻧﻪوه و ﺑﯚ ﺋــﺎوا ﺑﯿﺮدهﮐﻪﻧﻪوه .داﺧــﯽ ﮔﺮاﻧﻢ ﺋﻪواﻧﻪ ﻟﻪﺗﻮاﻧﺎی ﻣﻦ ﺑﻪدهرن و ﺋﻪوهی ﻟﻪدهﺳﺘﻢ دێ ﮐﺮدﻧﻪوهی ﺑﺎوهﺷﯽ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ورێﺰﮔﺮﺗﻦ ﺑﯚ ﺗﻮاﻧﺎ و ھﻪﺳﺘﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪﯾﻪ. ﭘﯿﺮی ﻧێﻮ ﺳﻪﻧﮕﻪر و ھﻪڵﮑﻪوﺗﻪی ﻣــێــﮋووی ﭘڕ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﭼــﻪﮐــﺪاری ،ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ ﻧﻪﻧﺎس ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪﺳێﮑﻪ دهﺑــێ دهرﺳ ــﯽ ﻓــﯿــﺪاﮐــﺎری و ﺑﻪردهواﻣﯿﯽ ﻟێ ﻓﯿﺮ ﺑﯿﻦ .ﺋﻪو وهک داره ﺑﻪﻧﻪﮐﻪ ،وا ﺑﻪ ﻧێﻮ دڵﯽ ﺧﺎک دا رهگﺋــﺎژۆﯾــﯽ ﮐــﺮدوه ﮐﻪ وﯾﺸﮑﻪ ﺳﺎڵﯽ و ﺗﯚﻓﺎن و وهﯾﺸﻮوﻣﻪ زهﻓﻪرﯾﺎن ﭘێ ﻧەﺑﺮدوە .ﺋﻪو ،ﺑﻪ ﺟﯚرێﮏ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﻪﺳﺘﻮەﺗﻪوه ﺑﻪ ﺋﺎزادﯾﯽ ﺧﻪڵﮑﻪﮐﻪی ﮐﻪ ﻟێﮏ ﺟﻮێ ﮐﺮدﻧﻪوهﯾﺎن ﻣﺤﺎڵﻪ .ﺋﻪو ﮐﺎرێﮑﯽ ﮐﺮدوه ﮐﺎرﺳﺘﺎن و رێﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﭘێﻮاوه ﺷﺎڕێﮕﺎی رێﮕﺎﮐﺎن .ﺋﻪو، ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎزادﯾﯽ ﮐﺮدوەﺗﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮑﯽ ﻧﻪﮔﯚڕ وﺧﻪﺑﺎت ﻟــﻪو ﭘێﻨﺎوهﺷﯿﺪا ﮐــﺮدوەﺗــﻪ ﺋﻪرﮐﯽ ﺳﻪرﺷﺎﻧﯽ .ﺋــﻪو ،ﺑﻪو ﺑﯿﺮه دهرﮔﺎی ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﮐﺮدوەﺗﻪوه و ھﻪر ﺑﻪو ﺑﯿﺮهﺷﻪ ﮐﻪ دهﯾﺎن ﺳﺎڵﻪ درێﮋهی دهدا .ﺑﺎ ﻟﻪ ﺧﯚی ﺑﺒﯿﺴﯿﻦ: »ﺋــەوەی ﭘﺎڵﯽ ﭘێﻮەﻧﺎم ﺧﯚم ﻟەو ﻣەﯾﺪاﻧەدا ﺑﺒﯿﻨﻤەوە، ﻛﻮرداﯾەﺗﯽ ﺑﻮو ،ﻟەو رۆژەوە ﺗﺎﻛﻮ ﺋﯿﺴﺘﺎش ﺋەو رۆﺣﯿﯿەﺗﻪم ھەر ﺗێﺪا زﯾﻨﺪووە .ﻣەﺑەﺳﺘﻢ رزﮔﺎر ﻛﺮدﻧﯽ ﮔەﻟەﻛەم ﻟە ﭼەوﺳﺎﻧەوە ،ﻟەژێﺮدەﺳﺘﯽ و زوڵﻢ و زۆری داﮔﯿﺮﻛەراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧە«. ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ھێﺸﺘﺎ ﺗﺎزه ﻻوێﮏ ﺑﻮو)ﺳﺎڵﯽ (١٣٣٩ﮐﻪ وێڕای ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪول ﻧﺴﺘﺎﻧﯿﯽ ھﺎوڕێﯽ ﺑﯚ ﺳﻪردان ﭼﻮوﻧﻪ ﻻی ﺷﻪھﯿﺪ ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم ﻟﻪ ﻻی ﻗﻪدزێ ﮐﻪ ﺋﻪو ﮐﺎت ﻧﺎوﺑﺮاو ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻧێﻮ ﺳﻪﻧﮕﻪر ﺑــﻮو .ﻟــﻪوێ ﻣﯿﻨﻪﺷﻪم ﮐﺎک ﻋﻪﺑﺪوﻟﯽ ﮔێڕاوهو ﺑﻪھﯚی ﮐﻪم ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﻧــﺎردەوه .دواﺗــﺮ ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ ١٣٤١دا ،ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ﭼﺎوی
ﺑﻪ ﺗێﮑﯚﺷﻪری ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺎک ﺳﻮﻟﻪﯾﻤﺎن ﻣﻮﻋﯿﻨﯽ ﮐﻪوت وﺑﻪ رهﺳﻤﯽ ﻟﻪﺷﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ٥ﮐﻪﺳﯿﺪا ﺳﺎزﻣﺎن درا .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺳﺎڵﯽ ١٣٤٣ﭼــﻪﮐــﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ دهﺷــﺎن ﮐﺮد و ﺋﯿﺘﺮ رۆح و ﮔﯿﺎن و ھﻪﺳﺖ و ھﯚﺷﯽ ﺗێﮑﻪڵ ﺋﻪو ﺣﻪرهﮐﻪﺗﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﺑﯚ ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﺋﺎزادﯾﯽ ﮐﻮرد وهڕێ ﮐﻪوﺗﺒﻮو. ﻟﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ھﻪﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺋﻪو ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪ ﺑێ وﭼﺎن ﺑﻪڕێﻮهﯾﻪ وﺑێ ﭘﺮﯾﻨﮕﺎﻧﻪوه ﻟﻪھﻪوڵﺪاﯾﻪ .ﺷﺎﻧﺎزی ﺑﯚ ﺗێﮑﯚﺷﻪر ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪرهﻣﺰی راوهﺳﺘﺎن و ﺑﻪردهواﻣﯿﯿﻪ.
ﻟﻪ ﮔــﻪڕان ﺑﻪ دوای ﻟــێون ﺑ ــﻮودا ،ﺗێﮑﯚﺷﻪر ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪش و ﺟﻪﺳﺘﻪی ﺋﺎزار داوه و ﺑﯿﺮو ھﯚﺷﯽ ﻣﺎﻧﺪوو ﮐﺮدوه ،ﺑﻪم زۆر دهرﺳﯽ ﻟﻪ ﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﺮاوﯾﺶ ﻓێﺮ ﺑﻮوه و ﻟﻪھﻪر ﭘﻠﯿﮑﺎﻧێﮑﯽ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ ﺗﻮێﺸﻮوی ﺧﯚی ھﻪڵﮕﺮﺗﻮه. ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯿﯽ ﺋێﺴﺘﺎ ﮐﻪ ﺑﻪﻓﺮی دهﯾــﺎن ﺳﺎڵ ﺧﻪﺑﺎت و ﮐﯚڵ ﻧﻪدان ﻟﻪﺳﻪری ﻧﯿﺸﺘﻮه ،وهک ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪ ﺋــﻪزﻣــﻮون واﯾــﻪ ﮐﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ دهرﺳــﯽ ژﯾــﺎن و ﺷﯚڕش ﺑڵێﺘﻪوه .ﺋﻪو ﺑﻪ ﮐﯚڵﻪﺑﺎرێﮏ ﻟﻪ ﺗﺎﻗﯿﮑﺎری و ﺑﻪدﻧﯿﺎﯾﻪک ﻟﻪ زاﻧﯿﺎری و ﺑﻪ دهرﯾﺎﯾﻪک ﻟﻪ ﺋــﺎوات و ﺋــﺎرهزوو دهﺗﻮاﻧێ ﺗﺎﻣﯽ ﺗﺎڵﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎڵﯽ و ﺷﯿﺮﯾﻨﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽﯾﻪﮐﺎﻧﻤﺎن ﭘێ ﺑﭽێﮋێ .ﺋﻪو دهﺗﻮاﻧێ دهﮔﻪڵ ﺧﯚی ﺑﻤﺎﻧﺒﺎﺗﻪ ﺗﻪﺷﻘﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎن و ﻟﻪوێڕا رهﻧﮕﺎورهﻧﮕﯿﯽ زهوی و ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﻪﮐﺎﻧﻤﺎن ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪا .ﺋﻪو ھﻪروهھﺎ دهﺗﻮاﻧێ ﺷﺎﺧﻪو ﺷﺎخ ،دۆودۆڵ ،دێ ﺑﻪدێ و ﺷﺎرهوﺷﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻤﺎن ﭘێ ﺑﮑﺎ و ﻧﯿﺸﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑــﻪرﺧــﯚداﻧــﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﻣﺎن ﻧﯿﺸﺎن ﺑــﺪا .ﮐــﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ھﻪروهھﺎ دهﺗﻮاﻧێ ﻣێﮋووﯾﻪﮐﯽ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪر ﭘڕ ﻟﻪ ﻓﯿﺪاﮐﺎری ﺑــﻪم ﺋﺎوێﺘﻪی رهﻧــﺞ و زهﺣﻤﻪت و ﺋــﺎرهق و ﺧﻮێﻨﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﮕێڕێﺘﻪوه .ﺋــﻪو ،ﭼــﺎوی ﮐﺎﻣێﺮای ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﯚن ،ﻧﻮوﮐﯽ ﻗﻪڵﻪﻣﯽ ھﻪواڵﻨﯿﺮ و دهﻧﮕﯽ رهﺳﺎی رادﯾﯚی ﺷﯚڕﺷﻪ .ﺋﻪو ﮐﺘێﺒێﮑﻪ ھﻪر ﻻﭘﻪڕهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗێﮑﯽ ﺗێﺪا ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاوه و ﮐﺘێﺒﺨﺎﻧﻪﯾﻪﮐﻪ ﮔﻪﻧﺠﯿﻨﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﺎﯾﯿﺪاری ﺗێﺪا راﮔﯿﺮاوه. ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎﺧێﮑﻪ ﺳــﻪری ﻟﻮوﺗﮑﻪی ﺑﻪ ھــﻪوراﻧــﻪوهﯾــﻪ و دهرﯾﺎﯾﻪﮐﻪ ھــﻪزاران ﺷﻪﭘﯚﻟﯽ ﭘڕ ﮐﻪف و ﮐﻮڵﯽ ﺗێﺪا ﮐﯚ ﺑﻮەﺗﻪوه .ﺋﻪو ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﻗﻪت ﻧﻪوهﺳﺘﺎوی رێﮕﺎی ﺋﺎزادﯾﯿﻪ ﮐﻪ ﻣﻪﮔﻪر ﺧﺎک ﻟﻪ ﺧﻪڵﮑﯽ ﺑﮑﺎ .ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚ ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ﮐﻪ ﻣێﮋووی ﺧﯚڕاﮔﺮی و ھﺎﻧﺪاﻧﻪ. ﮐﺎک ﺋەﺣﻤەد ﺳﺎڵﯽ ١٣٤٣ﺑﻮەﺗە ﭘێﺸﻤەرﮔە .ﺳﺎڵﯽ ١٣٤٦ ﺑەرﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷێﻚ ﻟە ﭘێﺸﻤەرﮔەﻛﺎن ﻟە ﻧﺎوﭼەی رەﺑەت ﺑﻮوە .ﻟە ﺑﺰووﺗﻨەوەی ٤٧ ،٤٦دا ﺑەﺷﺪار ﺑﻮوە .ﺳﺎڵﯽ ٤٨ و ٤٩ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ﮐﯚﻣﯿﺘەی ﺑﻮوژاﻧەوەی ﺣﯿﺰب ﺑﻮوە .ﺳﺎڵﯽ ٥٥ ﮐەوﺗە زﯾﻨﺪاﻧﯽ رﯾﮋﯾﻤﯽ ﺷﺎ وﺣﻮﮐﻤﯽ ﺋﯿﻌﺪاﻣﯽ ﺑﯚ دەرﭼﻮو ﮐەدواﺗﺮ ﻟەھێﺮﺷﯽ ﺧەڵﮑﺪا ﺑﯚ ﺳەر زﯾﻨﺪاﻧەﮐﺎن ﺋﺎزاد ﮐﺮا. دوای ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕش ﮐﺎک ﺋەﺣﻤەد ﺑەرﭘﺮﺳﺎﯾەﺗﯿﯽ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻧﯿﺰاﻣﯿﯽ ﻟەﺷﻮێﻨە ﺟﯿﺎوازەﮐﺎن ﭘێ ﺋەﺳﭙێﺮدراوە و ھەﻣﻮوﺷﯽ ﺑەوﭘەڕی ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﯽﯾەوە ﺋەﻧﺠﺎم داون .ﺋەو ﮐﺎﺗﺎﻧەی ﭘێﺸﻤەرﮔەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼەی رەﺑەت و ﺳەردەﺷﺖ رۆژ ﻧەﺑﻮو ﺋﺎور ﻟەﺳەر ﭘﺸﺘﯽ ﭘەﻻﻣﺎردەران ﻧەﮐەﻧەوە ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﻓەرﻣﺎﻧﺪەراﻧﯽ دﯾﺎر و ﻧﺎﺳﺮاوﯾﺎن ﺋەو ﻣﺮۆﭬە وﺷﯿﺎر و ﺑەﺑەرﻧﺎﻣەﯾە ﺑﻮو. ﺑﺎﺳﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧەﺑﺎﺗﮑﺎراﻧەی ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ زۆر ھەڵ دەﮔﺮێ. دوان ﻟە ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ وهک ﺋﻪوه واﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﺗﻮوڕهﯾﯽ ڕووﺑﺎر ﺑــﺪوێــﯽ ،ﺟــﻮوڵــﻪی ﺷﻪﭘﯚﻟﻪﮐﺎﻧﯽ دهرﯾــﺎ ﺑﺨﻪﯾﻪ ﺑــﻪر دﯾﺪ، ﺋـــﺎزاری داﯾــﮑــﯽ رۆڵــﻪ ﻟــﻪدهﺳــﺖ ﭼــﻮو ﺑــﺎس ﺑــﮑــﻪی ،ﯾﺎن ﻟﻪﻗﻮوڵﯿﯽ ﺋﻪو ﺧﻪﻣﻪ ﺑﺪوێﯽ ﮐﻪﻣﯿﻠﻠﻪﺗێﮏ ﻟﻪﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﺎزادﯾﺪا ھﻪڵﯽ دهﮔــﺮێ .ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘێﮑﻪ :ھﻪڵﭽﻮون و داﻣــﺮﮐــﺎﻧــﻪ ،ﺑﯚ ﭘێﺸﻪوهﭼﻮون و ﮔــﻪڕاﻧــﻪوهﯾــﻪ ،ﮔﺮﯾﺎن و ﭘێﮑﻪﻧﯿﻨﻪ ،ڕق و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﯿﻪ ،ھــﺎوار و ﺑێﺪهﻧﮕﯿﯿﻪ، ﺷﻪڕ وﺋﺎﺷﺘﯿﯿﻪ و ﺑﻪﮔﺸﺘﯽ ﺟﻪﻣﺴﻪری ﻟێﮏ ﮔﺮێﺪاﻧﯽ دژ ﺑﻪﯾﻪﮐﻪﮐﺎﻧﻪ .ﺋﻪﻣڕۆی ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ،دوێﻨێﯽ ﻧﻪﺳﻠێﮑﯽ ﮔﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر دهﺳﺘﯽ ھﻪڵﻮهدای رزﮔﺎرﯾﯿﻪ .رﯾﺰ ﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺋەﻣڕۆی ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ،وهﻓﺎداری ﺑﻪو رێﺒﺎزهﯾﻪ ﮐﻪ ﮐﻮرد ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ دهﮐﺎ. ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﻧﻮێﻨﻪری ﺋﻪو ﮐﺎرواﻧﻪﯾﻪ ﮐﻪ دهﻣێﮑﻪ وهڕێ ﮐﻪوﺗﻮوه و ھﻪﺗﺎ دێ ﭘێﻮهی زﯾــﺎد دهﺑــێ .ﺋــﻪو ،ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ رێﮕﺎی زۆر ﺑڕﯾﻮه ﺑﻪم ﻣﺎﻧﺪوو ﻧﻪﺑﻮه .ﺋﻪﮔﻪرﭼﯽ ﻟﻪ ھﻪورازی ﺗﻪﻣﻪن ﭼﻮەﺗﻪ ﺳﻪر ،ﺑﻪم ھﻪﺳﺖ و وره ودڵ و دهرووﻧﯽ ﺑﺎس ﻟﻪ رۆژهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎی ژﯾﺎﻧﯽ ﻻوهﺗﯿﯽ دهﮐﻪن .ﺋﻪو، ﺑﺎڵﻨﺪهﯾﻪﮐﻪ ﺳﻨﻮوری ﻧﯿﺸﺘﻦ ﻧﺎﻧﺎﺳێ ،ﺷﻪﭘﯚﻟێﮑﻪ ﻟﻪﮐﻮڵ ﻧﺎﮐﻪوێ وﺋﺎﮔﺮێﮑﻪ ﮐﻮژاﻧﻪوهی ﻧﯿﻪ .ﺋﻪو ﮐﻪ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪ، ﻏﺮووری ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪک و رهﻣﺰی ﭘﺎﯾﻪدارﯾﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﻪ .ﮐﺎک ﺋﻪﺣﻤﻪد ﻧﺴﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘﺎش ﻟﻪرﯾﺰی ﺧﻪﺑﺎﺗﮑﺎرﻧﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮات داﯾﻪ و ھﻪروا ھﺎﻧﺪهری ﺗێﮑﯚﺷﻪراﻧﯽ رێﯽ رزﮔﺎرﯾﯿﻪ.
١١
١٥ی رەﺷەﻣەی ٥ _ ١٣٩٥ی ﻣﺎرﺳﯽ٢٠١٧
ﺋﻪدهﺑﯽ
ژﻣﺎره٦٩٩ :
رۆژﻧﺎﻣەی
ﮐﯚرﭘﻪﮐﺎن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﺎن دهﮔﺮﯾﻦ ﻋەﻟﯽ ﻓەﺗﺤﯽ
ﺑﻪﭘێﯽ ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهی زاﻧﺴﺘﯽ، دهرﮐﻪوﺗﻮوه ﮐﻪ ﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪرێﮕﺎی داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﻪوه ﻓێﺮدهﺑێ ﯾﻪﮐﻪم وﺷﻪﮐﺎن ﺑڵێﺘﻪوه .ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺋﻪو ﺑــﻮاره دهڵێﻦ ﯾﻪﮐﻪم ﮔﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣــﻨــﺪاڵ ،راﺳــﺖ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﻟﻪ داﯾﮏ دهﺑێ و ﭼﺎوی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ دهﭘﺸﮑﻮێ، ﻣﯚرﮐﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯽ ﭘێﻮهﯾﻪ. ﮔﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﭘﺘﺮ ﻣێﻠﯚدﯾﮑﻪ ،وهﺧﺘێﮏ ﺧﺎوهن زﻣﺎﻧێﮑﯽ ﺗﯚﻧﺪاره و ﺑــﻪرزی و ﻧﺰﻣﯽ ﭘێﻮهدﯾﺎره، ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت زﻣﺎﻧێﮏ ﮐﻪ ﮔﺮێﺪراوی ﺗﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯿﯿﻪﺗﯽ و وﺷﻪﮐﺎن ﺑﻪﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺗﯚﻧﻪﮐﺎن ﻣﺎﻧﺎی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﺧﯚﯾﺎن دهردهﺧــﻪن .ﻟﻪو ﺷێﻮه زﻣﺎﻧﺎﻧﻪ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨﯽ ،ﭬێﺘﻨﺎﻣﯽ ،ﺗﺎﯾﻠﻪﻧﺪی ﯾﺎ زﻣﺎﻧﯽ ھﯚزی ) (Nsoﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮوری وﺗﯽ ﮐﺎﻣێﺮۆن ﺑﮑﻪﯾﻦ .ﻟﻪراﺳﺘﯿﺪا ﺋــﻪو زﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽﯾﺎن ﺑﻪ ﻓﯚﻧێﺘﯿﮑﯽ )دهﻧــﮓ /ﮔﯚ( ﺑﻪھێﺰﺗﺮ ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﺋەوهی ﺧﺎوێﻨﺘﺮ ﻗﺴﻪﯾﺎنﭘێﺒﮑﺮێﺖ .ﭘﺴﭙﯚرهﮐﺎن ھﻪروهھﺎ ﺑــﻪو ﻗﻪﻧﺎﻋﻪﺗﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻮون ﮐــﻪ ﮐــﯚرﭘــﻪ ﺳــﺎواﮐــﺎن ﻟــﻪو ﮐﺎﺗﻪوه ﻓێﺮی زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ دهﺑــﻦ ﮐﻪ ھێﺸﺘﺎ ﻟﻪ ﻣﻨﺪاڵﺪاﻧﯽ داﯾﮑﺪان و وێﺪهﭼێ ھﯚﮐﺎرهﮐﻪﺷﯽ ﺑﮕﻪڕێﺘﻪوه ﺑﯚ ﻻﯾﻪﻧﯽ ژﻧێﺘﯿﮑﯽ ﺋﻪو دﯾﺎردهﯾﻪ. ﺋﻪوه ﮐﻪ دهڵێ ‹› :ﮐﯚرﭘﻪﮐﺎن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﺎن دهﮔﺮﯾﻦ ›‹ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﻓێﺴﯚری زﻣﺎﻧﻨﺎس ﮐﺎﺗﻠﯿﻦ ﻓێﺮﻣﮑێ ) (Kathleen Fermkeﻟﻪ زاﻧﺴﺘﮕﺎی ﭬــﯚرﺟــﺒــﻮرﮔــﯽ ﺋﺎڵﻤﺎﻧﯿﯿﻪ .ﺋــﻪو زاﻧــﺎﯾــﻪ ﭘﻪﻧﺠﻪ ﺑﯚ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪک رادهﮐێﺸێ ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﻗﯿﺎﺳﯽ ﻣێﻠﯚدی ﻧێﻮان زﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ﺑﻪدیدهﮐﺮێﺖ .ﺋﻪو دهڵێ: ›‹ ﺑﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهﮐﻪﻣﺎن،ﮐﺎﺗێﮏ ﮐﯚرﭘﻪ ﺳﺎواﮐﺎن ﻟﻪﺑﺮﺳﺎن دهﮔﺮﯾﺎن ،ﺋێﻤﻪ ﺧێﺮا ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ دهﻧﮕﻤﺎن ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮد‹‹. ﮐﯚڕی ﺗﻮێﮋهراﻧﯽ ژێﺮدهﺳﺘﯽ ﺋﻪو ﭘﺮۆﻓێﺴﯚره دوو ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧﻪوهﯾﺎن ﺑﻪﺋﻪﻧﺠﺎمﮔﻪﯾﺎﻧﺪ .ﻟﻪ ﯾﻪﮐﻪم ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهدا ٤٢ ،ﻣﻨﺪاڵ ﺗﺎﻗﯿﮑﺮاﻧﻪوه .ﻟﻪواﻧﻪ ﻧﯿﻮهﯾﺎن ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺋﺎڵﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮون و ﻧﯿﻮهﮐﻪیﺗﺮﯾﺶ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﺑــﺎﮐــﻮوریﺧــﯚرھــﻪﺗــﯽ ﮐــﺎﻣــێــﺮۆن .ﺑــﯚ دووھـــﻪم ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهش ٥٥ ،ﻣﻨﺪاڵﯽ ﺳﺎوای ﭼﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺷﺎری ﭘێﮑﯿﻦ ﺗﺎﻗﯿﮑﺮاﻧﻪوه. ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهی ﯾــﻪﮐــﻪم ﮐــﻪ ﺣــﻪوت ﺳــﺎڵ ﭘێﺸﺘﺮ ﺟێﺒﻪﺟێﮐﺮاﺑﻮو ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهی دواﯾﯽ ھﻪﻣﺎن ﺋﺎﮐﺎﻣﯿﺎن دهرﺧﺴﺖ .واﺗــﻪ‹› :ﮐﯚرﭘﻪ ﺳﺎواﮐﺎن ﻟﻪ ﺋﺎڵﻤﺎن ﺗــﻪواو ﺟﯿﺎواز دهﮔﺮﯾﻦ ﻟﻪ ھﻪڵﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﮐﯚرﭘﻪﮐﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﻓﻪڕاﻧﺴﻪ دهژﯾﻦ .ﻣێﻠﯚدی دهﻧــﮓ و ﮔﺮﯾﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺗــﻪواو ﺟﯿﺎواز دهﺑﯿﺴﺘﺮێ. ﺋــــﻪوهش روونﺑـــــﯚوه ﮐــﻪ ﮐــﯚرﭘــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﭼﯿﻨﯽ و ﮐﺎﻣێﺮۆﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﻟﻪ ﮐﯚرﭘﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﻤﺎﻧﯽ دهﮔﺮﯾﻦ، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻣﻪودای ﺑﻪﯾﻨﯽ ﺑﻪرزﺗﺮﯾﻦ و ﻧﺰﻣﺘﺮﯾﻦ ﺗﯚن ﻟﻪ دهﻧﮕﯿﺎﻧﺪا ﮔﻪﻟێﮏ زۆره‹‹. ﺑﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﭘﺮۆﻓێﺴﯚر ﮐﺎﺗﻠﯿﻦ ،ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﺪا دهردهﮐﻪوﺗﻦ .وﺷﻪﯾﻪک ﺑﯚ وێﻨﻪ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺋﺎڵﻤﺎﻧﯿﺪا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﯾﻪک ﺑڕﮔﻪ )ﺳﯿﻼﺑﻞ( دێﺘﻪ ﮔﯚ ،ﻟﻪﺣﺎڵێﮑﺪا ھﻪﻣﺎن وﺷﻪ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﯾﺎ زﻣﺎﻧێﮑﯽﺗﺮدا ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺑڕﮔﻪ دهﮔﻮﺗﺮێﺘﻪوه .ﺗﻮێﮋهران ﺑﻪو ﺋﺎﮐﺎﻣﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﮐﻪ ﮐﯚرﭘﻪ ﺳﺎواﮐﺎن ڕاﺳﺖ دوای ﻟﻪداﯾﮑﺒﻮوﻧﯿﺎن ،ﺧێﺮا ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﺎن ﺗێﺪهﮔﻪن. ﮐﻮردﯾﺶ ﺑﻪ ﻧــﯚرهی ﺧــﯚی ﻟﻪﻣێﮋه ﮔﻮﺗﻮوﯾﻪﺗﯽ: »ﻣﻨﺪاڵ ﻓﺮﭼﮏ ﺑﻪ ﺷﯿﺮی داﯾﮏ دهﮔﺮێ«.
ﺑــﺎ ﺑــﺰاﻧــﯿــﻦ ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ زﻣــﺎﻧــﯽ داﯾ ــﮏ ﻟــﻪﮐــﻮێــﺪاﯾــە. ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوهﮐﺎن دهردهﺧ ــﻪن ﮐﻪ دوای ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻧﯚ ﺳﺎڵﯽ ،زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋــﺎﻣــﺮازی دەرﺑــڕﯾــﻦ و ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧﻪوهﯾﻪ و ﭼﻪﺷﻨﯽ ›‹ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ›‹ ﮐﺎرﯾﮕﻪره و وهﮐــﻮو ﺷﻮورهﯾﻪﮐﯽ ﺋﻪﺳﺘﻮور ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر زﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧﻪدا ﮐﺎرﯾﯿﻪ .ھﻪڵﺒﻪت ﺋﻪوهش ﺑﻪھﻪڵﮑﻪوت ﻧﻪﮔﻮﺗﺮاوه ﮐﻪ ﻣــﻨــﺪان ﻟــﻪو ﺗﻪﻣﻪﻧﻪ ﺑـــﻪوﻻوه ،ﻟــﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﮔــﻮﺗــﻨــﻪوهی وﺷﻪﮔﻪﻟﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ
ﺑﯿﺎﻧﯽ واﺗﻪ زﻣﺎﻧﯽ دووھﻪم و ﺳێﮫﻪم دهﺑێ .ﺑﻪﭘێﯽ ﺋﻮﺳﻮل ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻓﻪﺗﺮه و ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪﮔﻪڵ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ،ﺳﻪردهﻣﯽ ﺋــﺎﻣــﺎدهﯾــﯽ ،ﭘێﺶ ﭼ ــﻮون ﺑــﯚ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﭘﯚﻟﯽ ﯾﻪﮐﻪﻣﻪ .ھﻪڵﺒﻪت ﺋﻪوهش ﻧﻪک ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﻪ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪﮐﺎن ،ﺑﻪڵﮑﻮو ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﮐﯚﻧﺘﺎﮐﺖ و ﻧﯿﺰﯾﮏﮐﻪوﺗﻨﻪوه و ﺋﺎﺷﻨﺎ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻪ وﺷﻪﮔﻪﻟێﮏ ﺑﯚ دهوڵﻪﻣﻪﻧﺪ ﮐﺮدﻧﯽ زهﯾﻨﯽ ﺋﻪو.
ﺗﻮوﺷﯽ زهﺣﻤﻪت دهﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﭘﻪﯾﺎﻣﻪ دهﻧﮕﯽﯾﻪﮐﺎن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧﻪ دهﮐﻪوﻧﻪ ﺑﻪر ›‹ ﻓﯿﻠﺘﻪر ›‹ی زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵ. ﺑﻪﭘێﯽ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ زۆرﺑـــﻪی ﭘﺴﭙﯚراﻧﯽ ﺑــﻮاری ﭘﻪروهردهﯾﯽ ،ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧﻪ ،ﻧﯿﻮهی دووھﻪﻣﯽ ﺧﻮێﻨﺪن ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﻪ .ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺗﺎ ﺋﻪو ﺳﻪردهﻣﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ﺗ ــﻪواو ﺟێﯽﺧﯚی ﮔــﺮﺗــﻮوه .ﻣــﻨــﺪاڵ ﺋﯿﺘﺮ ﺑﻪﺑﺎﺷﯽ دهزاﻧــێ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ﺑــﺪوێ و ﺑﻨﻮوﺳێ و ﻟﻪ وﺷﻪﮐﺎن ﺗێﺒﮕﺎ و ﻟﻪ ﯾﻪﮐﺘﺮﯾﺎن ﺟﯿﺎﺑﮑﺎﺗﻪوه .ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﻪو ﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﮔﺮﻓﺖ دهﺑﻦ ﮐﻪ داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﯿﺎن ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻮه ﻣﺎﻧﺪوو ﻧﺎﮐﻪن و ﺑــﻪڕادهی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻟﻪﮔﻪڵﯿﺎن ﻧﺎدوێﻦ و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ وﺷﻪ ﻟﻪ ﻣێﺸﮑﯿﺎﻧﺪا دهوڵﻪﻣﻪﻧﺪ ﻧﻪﮐﺮاوه .ﺑﻪ واﺗﺎﯾﻪک زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﺋﻪو ﺟــﯚرهی ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑــﻮوه ھێﺰﯾﻮهﺑﻪرﻧﻪﻧﺮاوه. زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ﻟﻪراﺳﺘﯿﺪا ﺋﺎﻣﺮاز و ﺑﻨﺎﺧﻪﯾﻪ ﺑﯚ زﻣﺎﻧﻪ ﺑێﮕﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺶ .ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺋﻪو وهﺳﯿﻠﻪﯾﻪ ﺑﻪﺗﻮاﻧﺎ ﺑێ و ﺑﻨﺎﺧﻪی ﭘﺘﻪوی ھﻪﺑێ ،ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﻗﯿﺎس ھﺎﺳﺎﻧﺘﺮ دهﺑێ. ﺋﻪوهی ڕوون و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ﮐﻪ ﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ دوو ﺳﺎڵﯿﯿﻪوه ﺗــﺎ ھــﻪﺷــﺖ ﺳــﺎڵــﯽ ﮔــﻮێدهﮔــﺮێ، دهﺑﯿﻨێ و ﻻﺳﺎﯾﯽ دهﮐﺎﺗﻪوه و ﺑﻪو ﮐﺎراﻧﻪی ﺑﺎﺷﺘﺮ زﻣﺎن ﻓێﺮدهﺑێ .ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪو ﻓﻪﺗﺮه زهﻣﻪﻧﯿﯿﻪدا ﮔﻪﻟێﮏ ھﺎﺳﺎﻧﻪ ﻣﻨﺪاڵ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮه و ﺧێﺮا ﻓێﺮﺑێ .ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯚ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ﺋﻪو وزهﯾﻪ ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪدڵﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﺑﯚ ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺑێﮕﺎﻧﻪش ھەرواﯾە ،واﺗﻪ ﭘێﭽﻪواﻧﻪی ﺋﻪوهی ﺧﻮاﺳﺘﯽ داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﻪ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﮐﻪ ﺧﻮازﯾﺎری ﻓێﺮﮐﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻦ .ﮐﻪواﺑﻮو ﮐﺎﺗێﮏ ﺑﺎس ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﻨﺪاڵ ﻟﻪﻣﻪر ﻓێﺮﺑﻮون دهﮐﻪﯾﻦ ،ﺑﻪو ﻣﺎﻧﺎﯾﻪ ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﺟﯿﺎﺗﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ،ﻓێﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﺎن ﺑﮑﻪﯾﻦ. داﯾﮏ و ﺑﺎوک ھﻪﻣﯿﺸﻪ ›‹ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﭘﺘﺮ ›‹ﯾﺎن ﻟﻪ ﻣﻨﺪاڵ ھﻪﯾﻪ .ﺑــﻪردهوام ﺑﯚﯾﺎن ﺟێﮕﺎی ﭘﺮﺳﯿﺎر و ﺧﯚزﮔﻪﯾﻪ ،ﺋﺎﺧﯚ ﮐﻪی ﻣﻨﺪاڵﻪﮐﻪﯾﺎن ﻓێﺮی زﻣﺎﻧﯽ
زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﺑێ ھﯿﭽﮑﺎت ﻟﻪو ﺗﻪﻣﻪﻧﻪدا وهﮐﻮو دهرس و ﻓێﺮﺑﻮوﻧﯽ ﺋﯿﺠﺒﺎری ﺳﻪﯾﺮﺑﮑﺮێﺖ .ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻟــﻪ داھ ــﺎﺗ ــﻮودا دهﺳــﮑــﻪوﺗــﯽ ﺑــﺎﺷــﯽ ﺑــﯚ ﻣﻨﺪاڵﻪﮐﻪ ﻟێﻧﺎﮐﻪوێﺘﻪوه .ﺋﻪو ﺋﺎﺷﻨﺎﺑﻮوﻧﻪش دەﺑێ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺷێﻌﺮ و ﮔﯚراﻧﯽ و ﮐﺎﯾﻪ و ﺷﺘﮕﻪﻟێﮑﯽ ھﻪﺳﺖﺑﺰوێﻦ و ﻋﺎﺗﯿﻔﯿﺪا ﺑﻤێﻨێﺘەوە. زﻣــﺎﻧــﯽ داﯾـــﮏ ﺑــﻪدڵــﻨــﯿــﺎﯾــﯿــﻪوه ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪﺧﯚی ھﻪﯾﻪ .چ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﭘﻪروهردهﯾﯽ و چ ﻟــﻪﺑــﺎری ﭘــﺎراﺳــﺘــﻨــﯽ ﺷــﻮﻧــﺎﺳــﯽ ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾــﯽ. رێﮑﺨﺮاوی ﯾﯚﻧﺴﮑﯚ ﺑﻪ ﺗێﮕﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪو ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﯿﻪ، ٢١ی ﻓێﻮرﯾﯿﻪی ھﻪﻣﻮو ﺳﺎڵێﮑﯽ وهﮐﻮو ›‹رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ‹‹ دﯾــﺎر و ﭘﻪﺳﻨﺪﮐﺮدووه. ﺋﻪواﻧﯿﺶ و ﺋێﻤﻪش ﺋﻪوهﻣﺎن ﻟێڕوون و ﺋﺎﺷﮑﺮاﯾﻪ ﮐﻪ ﻟﻪو ﭼﻪﻧﺪ دهﯾﻪی دواﯾﯿﺪا زۆرﺑﻪی زﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﯽ ﺟێﮕﯚڕﮐێﯿﺎن ﮐﺮدووه و دهﮐﺮێ ﺑڵێﯿﻦ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ زﻣﺎﻧﻨﺎﺳﯿﯽ ﺧﻮێﻨﺪﻧﯽ ﺑﺎدا ﺟێﯿﺎنﮔﺮﺗﻮوه و ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﮐﻪرەﺳﺘﻪﯾﻪک ﺑﯚ ﺗﻮێﮋﯾﻨﻪوه ،ﭼﻮﻧﮑﻪ زﻣﺎﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺟێﯽ ﺋﻪواﻧﻪی داﮔﯿﺮﮐﺮدووه .دﯾﺎره ﺋﻪوﺋﺎڵﻮﮔﯚڕه ﭘﺘﺮ دهﮔﻪڕێﺘﻪوه ﺑﯚ ﭼﻪﻧﺪ ھﯚﯾﻪک ﮐﻪ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ :ﮔﻪﺷﻪی ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎن،ﭘێﺸﻮهﭼﻮوﻧﯽ ﺗێﮑﻨﯚﻟﯚژی و دﻧﯿﺎی ﺋﺎﮐﺎدێﻤﯽ،ھﻪروهھﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﻟێﮏﺗێﮕﻪﯾﺸﺘﻦ ﻟﻪ ﺷﻮێﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎر .ھﺎوﮐﺎت ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕه، ﮐﻪﺳﻮﮐﺎرﯾﺶ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﭘێﺸﻮو ﻣﻨﺪاڵﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﮔﻪﻟێﮏ دادهﻧێﻦ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ﻟﻪوێ ﮐﻪڵﮑﯽﻟێﻮهرﻧﺎﮔﯿﺮێ .زﻣﺎﻧﻨﺎﺳﺎن ﻟﻪو ﺑــﺎوهڕهدان ﺋــﻪﮔــﻪر زﻣــﺎﻧــێــﮏ ﺑـــﻪرهﺑـــﻪره دهﮐـــﺎرﻧـــﻪﮐـــﺮێ ،ﻟﻪ ﭘێﺸﮑﻪوﺗﻦ دهوێﺴﺘێ و ﭼﯿﺘﺮ وهﮐــﻮو ﺋﺎﻣﺮازی ﭘێﻮهﻧﺪی ﮐﺎرﯾﮕﻪری ﻧﺎﻣێﻨێ .ﺋﯿﺘﺮ ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪک ﭼﻪﺷﻨﻪ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﺑێﮐﻮﻟﺘﻮور و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪت دروﺳﺖدهﺑێ و ﻟﻪﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﺋﻪوﯾﺶ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎﯾﻪﮐﯽ ﯾﻪﮐﺪهﺳﺖ و ﯾﻪﮐﺰﻣﺎن ﮐﻪ ھﯿﭻ ﭘێﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﺎﻗﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎ ﻧﺎﺑێ و ﺗــﻪواو ﺑێﮕﺎﻧﻪ دهﻧﻮێﻨێ و ﺑێﺑﻪھﺮه ﻟﻪ زاﻧﺴﺖ و ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﺣﻪﺷﯿﻤﻪﺗێﮑﯽ ﻓﺮه
ﻟﻪ ﺧﻪڵﮑﯽ ﺳﻪر ﮔﯚی زهوی دهﺑێ ،ﻗﻮوتدهﺑێﺘﻪوه. ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪی ﮔــﻪﺷــﻪی زﻣــﺎﻧــﯽ داﯾ ــﮏ ﯾــﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮه ﺑڵێﯿﻦ ﻓﻪوﺗﺎﻧﯽ ﺋﻪو زﻣﺎﻧﺎﻧﻪ ،دهﺑﻨﻪ ھﯚی ﺧﻮڵﻘﺎﻧﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﮕﻪﻟێﮑﯽ ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ زﻣــﺎن ﮐﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ﺑﺮﯾﻦ و زاﻣﻪ ﺑﻮو و ﻟﻪ ﭘﻪراوێﺰ ﺧﺮا و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﻣﺎڵ ،ﯾﺎ ﻟﻪ ﺟێﮋن و ﺑﯚﻧﻪ و ﭘﺮﺳﻪﮐﺎﻧﺪا ﮐﻪڵﮑﯽ ﻟێﻮهرﮔﯿﺮا ،ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺪا دهﺑێﺘﻪ ﭘﻪﯾﮑﻪرێﮑﯽ ﺑــێڕوﺣــﯽ ﻧێﻮ ﻣﻮزهﺧﺎﻧﻪ .ھﻪروهھﺎ دهﺑــێ ﭼــﺎوهڕواﻧــﯽ ﺋــﻪوهش ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐﻪ دﯾــﺎردهی زﻣﺎﻧﯽ ›‹ ﺑﻪرﺗﻪر /ﺳﻪرﺗﺮ ›‹ و ›‹ ﻧﺰﻣﺘﺮ ›‹ دێﺘﻪ ﻣﻪﯾﺪان ،وهک ﺋﻪﻣڕۆﮐﻪش ﺋﻪو دﯾﺎردهﯾﻪ ﻟﻪ زۆرﺑﻪی وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻪدیدهﮐﺮێﺖ و زﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﻏﮑﺮاو زﯾــﺎﺗــﺮ رهﻧـــﮓ و روﺧ ــﺴ ــﺎری زﻣــﺎﻧــﯽ ﮐﯚﯾﻠﻪﯾﯽ ﺑﻪﺧﯚوهﮔﺮﺗﻮوه .ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪﮐﺎن دهرﯾﺎنﺧﺴﺘﻮوه ﺋﺎﮐﺎﻣﯽ رهوﺗێﮑﯽ ﺋﻪوﺗﯚ ﮐﺎرهﺳﺎﺗﯽ ﻟێﮑﻪوﺗﻮوهﺗﻪوه. ﻟــﻪوهش ﮐﺎرهﺳﺎﺗﺘﺮ ،ﭘــﻪروهردهﯾــﻪﮐــﯽ ﺧــﻪراپ و ﺗﺮاژﯾﮏ و ﺧﻮڵﻘﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﭘێﻮهﻧﺪی ﻧێﻮان ﻣﺮۆﭬﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎدا ﮐﻪ ﺑﻪ زهﻗﯽ ﺑﻪرﭼﺎون .زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯽ ھــﻪر ﮔــﻪﻟــێــﮏ ،ھــﻪر ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋــﺎﻣــﺮازی ﭘــێــﻮهﻧــﺪی و ﻗﺴﻪﮐﺮدن ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪڵﮑﻮو وهﺳﯿﻠﻪی ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی زاﻧﯿﺎرﯾﯽ ،زاﻧﺴﺖ ،ﺑﺎوهڕ و ھﻪﺳﺘﻪﮐﺎﻧﻪ .ﻟﻪﺳﻪر ﯾﻪک ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﻣﺮۆڤ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺑﻮوﻧﯿﻪﺗﯽ .ﺑﺎوهڕ و ﺑﺎﯾﻪﺧﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪدرێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋوو دهﺳﺘﮑﻪوﺗﻮون، ﺑﻪردهواﻣﺒﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ﺗﯚﻣﺎرﮐﺮاون .ﭘﺸﺘﮕﻮێ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋﻪو زﻣﺎﻧﻪ ،واﺗﺎی ﻓﻪوﺗﺎﻧﯽ ھﻪرھﻪﻣﻮوی ﺋــﻪو دهﺳــﺘــﮑــﻪوﺗــﺎﻧــﻪﯾــﻪ .ﺳــﻪرﺟــﻪم دهﺗــﻮاﻧــﻢ ﺑڵێﻢ زﻣﺎﻧﯽ داﯾــﮏ ،ﺑﻪﺷێﮏ ﻟﻪ ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﺗﯽ ھﻪرﮐﻪﺳێﮑﻪ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎی ﺧﯚﯾﺪا. ﻓﺮهڕهﻧﮕﯽ ھﻪر ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﺪا ﮐﻮرتﻧﺎﺑێﺘﻪوه، ﺑﻪڵﮑﻮو ﺋﻪو رهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕﯽﯾﻪ دﯾﺎﻟێﮑﺖ و زاراوهﮐﺎن، ﻣێﮋووی ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪن و ﮐﻮﻟﺘﻮوری ﻧﺎوﭼﻪﮐﺎﻧﯿﺶ دهﮔﺮێﺘﻪوه .ﺋﻪواﻧﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﭘێﮑﻪوه ﻗــﻪوارهی ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﺗﯽ زﻣﺎﻧێﮏ ﭘێﮑﺪێﻨﻦ ﮐﻪ ﻧﺎﺳﺮاوه ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ،ﯾﺎ ﺑﻪواﺗﺎﯾﻪﮐﯽﺗﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪک. ﺋﺎﮐﺎم ،ﻟﻪ ھﻪر ﺷﻮێﻨێ ﮐﻮﻟﺘﻮور و ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﺗﯽ ﻧﺎوﭼﻪﯾﯽ ،زاراوه و وێــﮋهﮐــﺎن ﮔﺮﯾﻨﮕﯿﺎن ﭘێﺪرا، ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﻗﯿﺎس زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯿﺶ ﺑﻪھﺎ و ﻧﺮﺧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺑﯚ دهﮔﻪڕێﺘﻪوه .ﻣﺎﻧﺎی ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ زﻣﺎﻧﯿﺶ ،ﺋﻪﮔﻪر ﻗﺒﻮڵ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﮐﻪ زﻣﺎن ھﻪر ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺮازی ﭘێﻮهﻧﺪی ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪڵﮑﻮو ﺋﺎوێﻨﻪی ﺑﺎﻧﻮێﻨﯽ ﺗێﻔﮑﺮﯾﻦ و وێﮋهرﯾﯽ دﻧﯿﺎی ھﻪﺳﺘﻪﮐﺎﻧﻪ ،ﺋﻪوﺳﺎ ﻟێﻤﺎن رووندهﺑێﺘﻪوه ﮐﻪ ›‹ﮐﺎﺗێﮏ ﻗﺴﻪدهﮐﻪﯾﻦ ،دهردهﮐ ــﻪوێ ﮐێﯿﻦ ،ﺗﺎ ﻗﺴﻪﻣﺎن ﻧــﻪﮐــﺮدووه ﻧﺎﻣﯚ ھﻪﯾﻦ ›‹ .ﻟﻪو دﯾﺎﻟﯚﮔﻪ ﺳﯚﻓﯿﺴﺘﯿﯿﻪی ﭘﻼﺗﯚن )ﺋﻪﻓﻼﺗﻮون(دا دهﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ﮐﻪ ﮐﺴێﻨﯚس و ﺗێﺋێﺘﯿﺘﯚس ﻟﻪ دﯾﺎﻟﯚﮔﻪﮐﻪﯾﺎﻧﺪا ھﺎوڕان. ﺋﻪوان ﭘێﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻓﮑﺮ و زﻣﺎن ﻟﻪﺑﻨﻪڕهﺗﺪا ﯾﻪک ﺷﺘﻦ، زﻣﺎن ﺑﻪ دهﻧﮓ دهردهﮐﻪوێ ،ﻓﮑﺮ ﻟﻪ زهﯾﻨﺪا ﺑﻪھﯚی روح ،ﺑﻪﺑێﺪهﻧﮕﯽ ﻗﺴﻪدهﮐﺎ .ﺗﺎ ﺑێﺪهﻧﮕﻪ ﻓﮑﺮه و ﮐﻪ ﻟﻪدهم ھﺎﺗﻪدهر دهﺑێﺘﻪ زﻣﺎن. ﻟێﺮهدا ﭘﺮﺳﯿﺎر ﺋﻪوهﯾﻪ ،ﺗﺎ ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪی ﻗﺴﻪﮐﺮدﻧﻢ ﺗــﻪﻧــﯿــﺎ دهرووﻧـــــﯽ ﺑــێ و ﻟــﻪﭼــﻮارﭼــێــﻮهی ﻓــﮑــﺮدا ﺑﻤێﻨێﺘﻪوه و ﻗﺴﻪﮐﻪرم روح ،ﺋﯿﺘﺮ ﻣﻦ ﻗﺴﻪم ﭘێﻧﺎﺑێ. ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر دهﻧﮕﻢ ﭘێﺑﻪﺧﺸﯽ و ﮐﺮدم ﺑﻪ زﻣﺎن ،ﺋﺎ ﻟێﺮهدا دهردهﺧﻪم ﮐﻪ ﻣﻦ ﮐێﻢ .ﺗﺎ ﺋﻪو ﺳﺎﺗﻪی ھﻪر ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻮرد ﺑﻢ و ﺑﻪو زﻣﺎﻧﻪ ﻧﻪﭘﻪﯾﭭﻢ ،ﺋﯿﺘﺮ ﭼﯚن ﮐﻮردﺑﻮوﻧﻢ دﯾﺎرﺑێ .ﻟﻪوهش ﮐﺎرهﺳﺎﺗﺘﺮ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو دهﻧﮕﻪ ،دهﻧﮕﯽ ﺧﯚم ،ﻣﯿﺮاﺗﯽ داﯾﮏ و ﺑﺎوﮐﻢ ﻧﻪﺑێ و ﺑێﮕﺎﻧﻪ ﺑێ ،ﺑﻪدڵﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﺋﻪو ﮐﺎﺗﻪ ﺧﯚﯾﺸﻢ ھﻪر ﺑێﮕﺎﻧﻪم و زﻣﺎن و ﻓﮑﺮﯾﺸﻢ ﺑێﮕﺎﻧﻪ دهﻣێﻨێﺘﻪوه.
ھەر ﺑﯚﯾە ﮐﺎﺗێﮏ ھەﺳﺖ ﺑــەوە دەﮐــﺎ ﮐە ﻣەﺗﺮﺳﯽ ﻟە ﺳــەرە ﻧﺎﭼﺎر دەﺑــێ ھەڵێ و زێــﺪی ﺧﯚی و ﺑەﺗﺎﯾﺒەت ﺗﺎﻗﺎﻧە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی ﺑەﺟێﺑێڵێ ،دەﻧﺎ ﺋەﮔەر ﺋەوە ﻧەﮐﺎ دەﺑێ وەک ﺳﯿﺨﻮرێﮏ ﯾﺎن ﮐەﺳێﮏ ﮐە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ وەﺧﯚی ﻧﺎﮔﺮێ ،ﺑﮋی و ﺋەﮔەر ﺋەوەش ﻧەﮐﺎ ،ﺋەوا زﯾﻨﺪان
وﯾﺴﺘﻮوﻣە ﺋەوەش ﺑﮕەﯾەﻧﻢ ﮐە ﺷﯚڕش ﻟەﮔەڵ ﺋەوەی ﮐــە ﺋــەو ﮐﭽەی ﺧﯚشوﯾﺴﺘﻮە ،ﺑــەم ﮐــﻮرداﯾــەﺗــﯽ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎنﭘەروەرﯾﯽ ﻟە ﭘﯿﺶ ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی داﻧﺎوە. ـ ﻟە ڕۆﻣﺎﻧەﮐەدا ﺑﺎﺳﯽ زۆرﮐێﺸە و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎی ﮐــﻮردەوارﯾــﺖ ﮐــﺮدووە ﮐە ﺑێﮕﻮﻣﺎن دەﮐــﺮێ زۆر ﺑە دوور و درێﮋی ﺑﺎﺳﯽ ھەر ﮐﺎﻣﯿﺎن ﺑﮑﺮێ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺑەڕێﺰﺗﺎن دەﺗــﺎﻧــەوێ ﻟە ﺳەر ﺋەم ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧە درێــﮋە ﺑە ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑﺪەن؟ ـ«ﮐــﯚﻧــەﮐــەﻣــﺎن« درێــــﮋەی دەﺑـــێ ،ﭼﻮﻧﮑە ﮐێﺸە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎن ﺑەردەواﻣﻦ و زۆر ﺷﺘﯽ دﯾﮑە ھەن، وەﮐﻮو ﺋﯿﻌﺘﯿﺎد و دەﯾﺎن دﯾﺎردەی دﯾﮑەی وەﮐﻮو ﺧﺮاپ ﺑەﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﻣﻮوﺑﺎﯾﻞ و ﺗﯚڕە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎو دوﻧﯿﺎی ﻣەﺟﺎزی و ھﺘﺪ؛ ھەر ﮐﺎم ﻟەواﻧە دەﺗﻮاﻧﻦ ﺑﺎﺑەﺗێﮏ ﺑﻦ ﺑﯚ ﺋەوەی ﮐە »ﮐﯚﻧەﮐەﻣﺎن«درێﮋەی ھەﺑێ. ــــــــــــــــــــــــــــــ ﺗێﺒﯿﻨﯽ :ﺋەم وﺗﻮوێﮋە ﻣﺎوەﯾەک ﻟەوە ﭘێﺶ ﻟەﮔەڵ ﮐﻮرد ﮐﺎﻧﺎڵ ﮐﺮاوە و ﺗەﻧﯿﺎ ﭘﻮﺧﺘەﯾەﮐﯽ ﻟێﺮەدا ﺑوﺑﯚﺗەوە و ﺧﻮێﻨەراﻧﯽ ﺑەڕێﺰ دەﺗﻮاﻧﻦ دەﻗﯽ ﺋەم دﯾﻤﺎﻧەﯾە ﻟە ﺳﺎﯾﺘﯽ www.kurdch.tvﭼﺎو ﻟێﺒﮑەن.
درێﮋەی دﯾامﻧە: ـ ﻟە ڕۆﻣﺎﻧەﮐەدا ﺑﺎﺳﯽ دوو ژن دەﮐەی ﮐە ﯾەﮐﯿﺎن ﻧــﺎﺗــﻮاﻧــێ ﯾــﺎن ﻧــﺎوێــﺮی ﺑــﺎﺳــﯽ ﻣــﺎﻓــﯽ ﺧــﯚی ﺑﮑﺎ،ﺑەم ژﻧێﮑﯽﺗﺮ ﻟەو ﻧێﻮەدا ھەﯾە ﮐە ﺋەو ھەﻗە ﺑە ﺧﯚی دەدا ﮐە ﻟە ﺑەراﻣﺒەر ﻧﺎھەﻗﯿﯿەﮐﺎندا دەﻧﮓ ھەڵﺒڕێ و ﺗەﻧﺎﻧەت ﺑﯚ ﺧﯚی ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی ھەڵﺒﮋێﺮێ ،ﻟێﺮەدا دەﺗەوێ چ ﻣەﺑەﺳﺘێﮏ ﺑﭙێﮑﯽ؟ ﺑــەڵــێ ،ﻓﺮﯾﺸﺘە ژﻧــێــﮏ ﺑ ــﻮو ﮐــە ﺧ ــﯚی ﺳــﻮوﺗــﺎﻧــﺪ، ھﯚﮐﺎرەﮐەﺷﯽ ﺧﯿﺎﻧەﺗﯽ ھﺎوﺳەرەﮐەی ﺑﻮو .ﻟە ﺑەراﻣﺒەردا ﺧەراﻣﺎن ﮐﭽێﮏ ﺑﻮو ﻟەﺳەر ﭘێﯽ ﺧﯚی راوەﺳﺘﺎ ،ﻣﻦ ﺧەراﻣﺎﻧﻢ ﺧﯚش دەوێ ،ﺷەﺧﺴﯿەﺗﯽ ﺧەراﻣﺎﻧﻢ ﺧﯚش دەوێ ،ﺧەراﻣﺎن ﮐﭽێﮏ ﺑﻮو ﻟە دژوارﺗﺮﯾﻦ ﺳﺎﺗەﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ دا ﮐﯚڵﯽ ﻧەدا ،ﭼﯚﮐﯽ داﻧــەدا و ﻟە ﭘێ ﻧەﮐەوت. ﺧەراﻣﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ھﺎواری ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی ﻧەﺑﻮو ﺑەڵﮑﻮو ﺋەو ﮐﭽێﮏ ﺑﻮو ﮐە ﻟە دوای ﻣﺮدﻧﯽ ﺑﺎﺑﯽ ﺑﻮێﺮاﻧە ﻟەﺳەر ﭘێﯽ ﺧﯚی راوەﺳﺘﺎ و ﺑﻮو ﺑە ﺑﻨﺎواﻧﯽ داﯾﮑﯽ ﻧەﺧﯚﺷﯽ و ﺑﺮاﮐەﺷﯽ ،ﺗەﻧﺎﻧەت ﮐە ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەﺷﯽ ﻟە دەﺳﺖ
دەدا ،ﺑەم دووﺑﺎرە ھەڵﺪەﺳﺘێﺘەوە و ﺋەوەش ﭼﯚﮐﯽ ﭘێ داﻧﺎدا. ـ ﻟە ڕۆﻣﺎﻧەﮐەدا ﺑﺎس ﻟە ﮐەﺳێﮑﯽ ﺗﺮ ﺑە ﻧﺎوی ﺷﯚڕش دەﮐﺮێ ﮐە ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟەﮔەڵ ﺧەراﻣﺎن ﯾەﮐﺘﺮﯾﺎن زۆر ﺧﯚش دەوێ ،ﺑــەم ﺷــﯚرش ﺧﯚﺷەوﯾﺴﺘەﮐەی ﺧﯚی ﺑەﺟێﺪەھێڵێ. زۆر ﮐەس ھەن ﻟەﺑەر ﺧﺎﺗﺮی ﮐﻮرداﯾەﺗﯽ ﻣەﺟﺒﻮرن زێــﺪ و وﺗ ــﯽ ﺧــﯚﯾــﺎن ﺑــەﺟــێ ﺑێڵﻦ .ﺷ ــﯚرش دەﺑێﺘە ﺗەﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺣﯿﺰﺑە ﺳﯿﺎﺳﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ دژ ﺑە رێﮋﯾﻢ،
و ﺋێﻌﺪاﻣﯽ ﻟە ﺑەردەم داﯾە؛ ﮐەواﯾە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ رێﮕﺎ ﺑﯚ ﺋەو دەرﺑﺎز ﺑﻮون و رۆﯾﺸﺘﻦ و ﺑەﺟێﮫێﺸﺘﻨﯽ ﺋەو ﮐەﺳﺎﻧە و ﺋــەو ﺷﺘﺎﻧەﯾە ﮐە ﺧﯚﺷﯽ دەوێــﻦ ،ﺑە واﺗﺎﯾەﮐﯽ ﺗﺮ
ﻣﺎڵﭙﻪڕی ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دێﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،رۆژﻧﺎﻣﻪی »ﮐﻮردﺳﺘﺎن« ﻟﻪ ﺗﯚڕی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ ﺋﯿﻨﺘێﺮﻧێﺖ دا: www.kurdistanukurd.com info@kurdistanukurd.org info@kurdistanukurd.com www.kurdch.tv: Yahsat 1A @ 52.5° East MHz 12.072
ﺋﯿﻤەﯾ و ﺗﻪﻟﻪ ﻮوﻧﯽ ﺗﻪﺷﮑﯿﻼﺗﯽ ﻧ ێﻨﯽ +9647508578190 Tashkilat.kdp92@gmail.com
KURDISTAN The Official Organ Democratic Party ofParty-Iran Kurdistan - I ran The Organ of Kurdistan Democratic
polarization: Vertical -27500 FEc : 7/8 Radiodk59@gmail.com
NO: 699 5 march 2017 No: 493 5 Sep 2008
ژﻧﺎﻧﯽ ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ،ﻣەﻻﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎری »ﻗﻮم«ﯾﺎن ﺗﻮوڕە ﮐﺮد
ﺑەﺷﺪاری ﺑەرﺑوی ژن و ﮐﭽﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﻟە ﺑﻮاری ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و ژەﻧﯿﺎریدا ،ﭼەﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵە ﺳەرەﻧﺠﯽ ﺧەڵﮑﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ ڕاﮐێﺸﺎوە ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﯾﺎرﺳﺎن ﻟەم ﺑﺎرەوە ﭘێﺸەﻧﮓﺗﺮ دﯾﺎرن. ﻟە رەﮔەزی ژن ﺑﯽ و ،ﺗەﻣﺒﻮور ھەڵﮕﺮی و ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﭽڕی ﺑێﮔﻮﻣﺎن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ژێﺮ دەﺳەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ﻟەﮔەڵ ﮐﯚﺳﭗ وﻟەﻣﭙەڕ ﺗﺎ ھەرەﺷەو ﺳەرﮐﻮت رووﺑەروو دەﺑﯿﺘەوە ،ھەر ﺑﯚﯾە ﺋەوە دۆﺧﯽ ﺑەﺷﯽ ھەرەزۆری ژﻧﺎن وﮐﭽﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﮐﻮردی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽﯾە. دوای ﺋەوەی ﻟە ﻓﺴﺘێﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ﮔەﻻن ،ﮐە ﻣﺎوەﯾەک ﻟەﻣەو ﭘێﺶ ﻟە ﺷﺎری ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ﺑەڕێﻮەﭼﻮو ،رێﮕە ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﮐﺮدﻧﯽ ﮔﺮووﭘﯽ »داﯾﺮاک ﺧﺎﺗﻮون« ﺑەھﯚی ھەﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻮراﻧﯿﺒێﮋو ژەﻧﯿﺎری ژن ،ﻧەدرا ،ﻟە ﺗﺎزەﺗﺮﯾﻦ ھەڵﻮێﺴﺖ ﺑﯚ دژاﯾەﺗﯽ ﮐﺮدن ﻟە ﮔەڵ ژﻧﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪ،
ﻟە ﻓﯿﺴﺘﯿ ﺎڵﯽ ﻓﯿﻠ ﻟە ژﻧێ ﺑەرێﻮەﺑەراﻧﯽ ﭘﺎزدەﯾەﻣﯿﻦ ﺧﻮﻟﯽ ﻓﯿﻠﻢ و ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەی ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆﭬﯽ ژﻧێﭫ ،رێﺰﯾﺎن ﻟە ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزی ﮐﻮردﯾﯽ ﺑەﻧﺪﮐﺮاو ”ﮐەﯾﻮان ﮐەرﯾﻤﯽ“ ﮔﺮت. ﺋەم ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزە ﮐﻮردە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەزﺑەری ﺳﺎڵﯽ ٩٤ﻟەﻻﯾەن ﻟﻘﯽ ٢٨٨ی دادﮔﺎی ﺷﯚڕﺷﯽ ﺗﺎران ﺑە ﺗﯚﻣﻪﺗﯽ ﺑێڕێﺰی ﺑە ﺑﺎوەڕە ﺑەﻧﺎو ﭘﯿﺮۆزەﮐﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰام و ھەروەھﺎ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺑە دژی ﻧﯿﺰام٦ ،ﺳﺎل زﯾﻨﺪان و ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻟێﺪاﻧﯿﯽ ٢٢٣ﻗﺎﻣﭽﯿﺎن ﺑەﺳەردا ﺳەﭘﺎﻧﺪووە.
ﻣﺤەﻣﻤەد ﯾەزدی ﺋەﻧﺪاﻣﯽ ”ﺷﻮوڕای ﻧﯿﮕەھﺒﺎن“ و ”دەﺑﯿﺮی ﺣەوزەی ﻋﯿﻠﻤﯿﯿەی ﻗﻮم“ ﺑە ﺗﻮﻧﺪی ﺑەﮔﮋی ژﻧﺎﻧﯽ ژەﻧﯿﺎر و ﮔﯚراﻧﯿﺒێﮋی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﭼﻮوﺗەوە و ﺑێرێﺰی ﭘێ ﮐﺮدوون. ﺋەﻣە ﻟە ﮐﺎﺗێﮏداﯾە ﻟە ﭼەﻧﺪ رۆژی راﺑﺮدوودا، ﮔﺮووﭘێﮑﯽ ﻣﻮﺳﯿﻘﺎﯾﯽ ﭘێﮑﮫﺎﺗﻮو ﻟە ژﻧﺎن و ﮐﭽﺎﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﻟە ﮐﯚﺑﻮوﻧەوەﯾەک ﻟەو ﺷﺎرەدا ﺑەرﻧﺎﻣەی ھﻮﻧەرﯾﯿﺎن ﺑەڕێﻮەﺑﺮدوە ،دواﯾﯽ دەﺳﺖوﭘێﻮەﻧﺪەﮐﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻢ ﻧﺎرەزاﯾەﺗﯿﺎن دەرﺑڕﯾﻮەو ﮔﻮاﯾە ﺳﮑﺎی ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﺑﯚ »ﺣەوزەی ﻋﯿﻠﻤﯿﯿەی ﻗﻮم« ﻧﺎردوە. ﻟە وەﻣﯽ ﺋەو ﻧﺎﻣەﯾەدا ،ﻣﺤەﻣﻤەد ﯾەزدی ﺑە ﺗﻮوڕەﯾﯿەوە، ﺳﻮوﮐﺎﯾەﺗﯽ ﺑە ژﻧە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮﻣﺎﺷﺎﻧﯽ ﮐﺮدووە. ﭘێﺸﮕﺮﺗﻦ ﻟە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻧﺴێﺮﺗەﮐﺎن ھەر ﺟﺎر ﺑەﺑﯿﺎﻧﻮوﯾەک ،ﺗﺎ رادەﯾەک ﮔەﯾﺸﺘﻮوە ﮐە ﻟە ژێﺮ ﮔﻮﺷﺎری وﺗﺎرﺑێﮋاﻧﯽ رۆژی ھەﯾﻨﯽ ،ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ رێﺒەری ﻧﯿﺰام ،ﺋێﺴﺘﺎﮐە ﻟە ﭼەﻧﺪ ﺷﺎری ﺋێﺮان وەﮐﻮو ﻣەﺷﮫﺪ ،ﻗﻮم ،ﻗەزوﯾﻦ رێﮕە ﺑە ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﮐﯚﻧﺴێﺮت ﻧﺎدرێ. ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺳەر رێ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﺑﻮاری ﻣﻮوزﯾﮏ ،ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕەی ژﻧﺎندا ﭼەﻧﺪ ﻗﺎت زﯾﺎﺗﺮە و ،ﺟﯿﺎ ﻟە ﻧەرﯾﺘﯽ ﺑﺎوی ﮐﯚﻣەڵﮕە ،دەﺳەﺗﯽ ﻣەزھەﺑﯽ ﺑە ﺷێﻮازی ﺟﯚراﺟﯚر رێﮕﺮﯾﯿﺎن ﻟێﺪەﮐﺎ. ﺳەرەڕای ﺋەو ھەﻣﻮو ﺑەرﺑەﺳﺖ وﮔﺮﻓﺘﺎﻧە ،ژﻧﺎن و ﮐﭽﺎﻧﯽ ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪی ﮐﻮرد ،ﺑەﺗﺎﯾﺒەﺗﯽ ﻟە ﭘﺎرێﺰﮔﺎی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ،ﺑە ﺟﻮاﻧﯽ و ﺑە ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷێﻮە درەوﺷﺎوﻧەﺗەوە و ھەﻣﻮو ﺳﺎڵێﮏ ﮐﯚﻧﺴێﺮت و ﻓﯿﺴﺘﭭﺎڵەﮐﺎن دەڕازێﻨﻨەوە.
رێﺰﯾﺎن ﻟە ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزی ﺑەﻧﺪﮐﺮاوی ﮐﻮرد ﮔﺮت
ھەروەھﺎ دادﮔﺎی ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﻟە ﻣﺎﻧﮕﯽ رەﺷەﻣەی ١٣٩٤دا ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻧﺎوﺑﺮاوی ﻟە ٦٦ﺳﺎڵەوە ﺑﯚ ﯾەک ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪان ﮐەم ﮐﺮدەوە ،ﺋێﺴﺘﺎ ﮐەﯾﻮان ﮐەرﯾﻤﯽ ﭼﺎوەڕواﻧﯽ ﺑەڕێﻮەﭼﻮوﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﻟێﺪاﻧﯽ ٢٢٣ﻗﺎﻣﭽﯿﯿە ،ﻟە زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺋێﭭﯿﻦ داﯾﻪ. ﮐەﯾﻮان ﮐەرﯾﻤﯽ ﻟەداﯾﮏ ﺑﻮی ﺳﺎڵﯽ ١٣٦٤٤ھەﺗﺎوی ﻟە ﺷﺎری ﺑﺎﻧەﯾە و دەرﭼﻮوی ﺑەﺷﯽ زاﻧﺴﺘﯽ ﭘەﯾﻮەﻧﺪﯾﯿە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿەﮐﺎن ﻟە زاﻧﮑﯚی ﺗﺎراﻧە و
ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﻨەﻣﺎﯾﯽ ﺧﯚی ﺑە ﮐﻮرﺗە ﻓﯿﻠﻤێﮑەوە دەﺳﺖ ﭘێﮑﺮدوە و ﻧێﻮەڕۆﮐﯽ ﻓﯿﻠﻤەﮐﺎﻧﯽ ﻟەﺳەر ﺑﻨەﻣﺎی رەﺧﻨە ﻟە ﻣﺮۆﭬﯽ دﻧﯿﺎی ﺋەﻣﺮۆ و ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾە.
ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺳﯿﻨﻤﺎﮐﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﻓﺴﺘﯿ ﺎڵﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤﯽ ١٠٠ﭼﺮﮐە
ﺳﯿﻨەﻣﺎﮐﺎراﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟە ﯾﺎزدەﯾەﻣﯿﻦ ﻓﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧﯿﻮ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤە ١٠٠ﭼﺮﮐەﯾەﮐﺎن درەوﺷﺎﻧەوەو ﺳەرﮐەوﺗﻨﯿﺎن ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎ. ﺑە ﭘێﯽ راﭘﯚرﺗﯽ ”ﺟﺎﻣﯽ زێڕﯾﻦ“ دەرھێﻨەران و ﺳﯿﻨەﻣﺎﮐﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟەو ﻓﺴﺘﯿﭭﺎڵەدا ﺳەرﮐەوﺗﻨﯿﺎن ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎو ،ﯾەﮐێﮏ ﻟە دەرھێﻨەرە
ﮐﻮردەﮐﺎن ﺧەﺗەﮐەی ﺧﯚی ﭘێﺸﮑەش ﺑە ﮐﯚڵﺒەراﻧﯽ ﮐﻮرد ﮐﺮد و ،ﺑەوﺷێﻮەﯾە، ﺳەﺑﺎرەت ﺑە ﮐﺎرەﺳﺎﺗﯽ ﮐﯚڵﺒەر ﮐﻮژی و ﭘﺮﺳﯽ ﮐﯚڵﺒەری ھەڵﻮێﺴﺘﯽ ﮔﺮت. ﻟە ﯾﺎزدەﯾەﻣﯿﻦ ﺧﻮﻟﯽ ﻓﺴﺘﯿﭭﺎڵﯽ ﻧێﻮﻧەﺗەوەﯾﯽ ﻓﯿﻠﻤە ١٠٠ﭼﺮﮐەﯾﯿەﮐﺎن ﮐە ﺑﯚ ﻣﺎوەی ﺳێ رۆژ ﻟە ﺷﺎری ﺗﺎران ﺑەڕێﻮەﭼﻮو ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤﯽ دۆﮐﯿﯚﻣﯿﻨﺘﯽ ﺑە دەرھێﻨەری ﮐﻮرد ﻣﺤەﻣﻤەد ﻓەرجزادە ﺑەﺧﺸﺮا و ﻧﺎوﺑﺮاﯾﺶ ﺑە ﺷێﻮەی ﻧﻤﺎدﯾﻦ ﺧەﺗەﮐەی ﭘێﺸﮑەش ﺑە ﮐﯚڵﺒەراﻧﯽ ﮐﻮرد و ﺋﺎﮔﺮﮐﻮژێﻨەراﻧﯽ رووداوی ﭘﻼﺳﮑﯚ ﮐﺮد.
ھەروەھﺎ دەرھێﻨەرێﮑﯽ دﯾﮑەی ﮐﻮرد ﺑە ﻧﺎوی ﺋﻮﻣێﺪ ﻓەرﺟﻮەﻧﺪ ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺑەڵﮕەﯾﯽ ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﮐێﺒەرﮐێﯽ ﻧەﺗەوەﯾﯽ ﺋەو ﻓﺴﺘﯿﭭﺎڵە ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎ. ﺋﺎزەر ﻣەﻧﺴﻮوری ﺳﯿﻨەﻣﺎﮐﺎری دﯾﮑەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸﻦ ،ﭘﻠەی ﯾەﮐەﻣﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋەﻧﯿﻤەﯾﺸﻨﯽ ﺑﯚ ﺧﯚی ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮد. ﺑەم ﺷێﻮەﯾە ھﻮﻧەرﻣەﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ﮐﯚی ﺧەﺗەﮐﺎﻧﯽ ﺋەو ﻓﺴﺘﯿﭭﺎﻟەدا ﺧەﺗﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺑەڵﮕەﯾﯽ ﻟە ﺳێ ﺑﻮاری ﺟﯿﺎﺟﯿﺎدا ﺑە دەﺳﺖ ھێﻨﺎ.
درێﮋەی ﭼﺎﻻﮐﯿﯿەﮐﺎن ﺑە ﺑﯚﻧەی رۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ
ﻟە درێﮋەی ﭼﺎﻻﮐﯿﯿە ﻓەرھەﻧﮕﯽ وﻣەدەﻧﯿﯿەﮐﺎن ﻟە ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑەڕﯾﻮەﺑەراﯾەﺗﯽ ﺑەﺷﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯽ زاﻧﮑﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺷﺎری ﺳﻨە رێﻮرەﺳﻤﯿﮑﯽ ﺑەو ﺑﯚﻧەﯾەوە ﻟە ژێﺮ ﻧﺎوی “ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ،ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﺷﻮوﻧﺎﺳﯽ ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﯾەﮐە“ ﺑەڕێﻮەﺑﺮد. رێﻮڕەﺳﻤﯽ ﺑەرزڕاﮔﺮﺗﻨﯽ ڕۆژی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ ﺋێﻮارەی رۆژی ٢ی رەﺷەﻣە ﺑە ﺑەﺷﺪاری ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن و ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎراﻧﯽ زاﻧﺴﺘﮕﺎ و ﺑە ھەوڵﯽ ﺋەﻧﺠﻮﻣەﻧە ﮐﻮردﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ زاﻧﺴﺘﮕﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺗﺎﻻری ﻣەوﻟەوی ﺑەڕێﻮەﭼﻮو. ﺑەڕێﻮەﺑەری ﺑەرﻧﺎﻣەداڕێﮋﯾﯽ ﻓەرھەﻧﮕﯿﯽ زاﻧﺴﺘﮕﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن راﯾﮕەﯾﺎﻧﺪ :زﻣﺎن ﺗەﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺮازی ﭘێﻮەﻧﺪی ﮔﺮﺗﻦ ﻧﯿﯿە ،ﺑەڵﮑﻮ ﺑەﺷێﮏ ﻟە ﺷﻮوﻧﺎس و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣەی ھەﻣﻮو ﻧەﺗەوەﯾەﮐە. ھەرﺑﯚﯾەش دەﺑﯽ ھەﻣﻮو ﻻﯾەﻧەﮐﺎن ﺑە ﺑﺎﯾەﺧەوە ﺳەﯾﺮی ﭘﺮﺳﯽ زﻣﺎن ﺑﮑەن. ﻟە و رێﻮرەﺳﻤەدا ﭼەن ﮐەس ﻟە ﺷﺎرەزاﯾﺎن ﺑﻮاری زﻣﺎن
وﺗﺎر و ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﺸﮑەش ﺑە ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوان ﮐﺮد. ھەروەھﺎ ﺋەﻧﺠﻮﻣەﻧە ﺋەدەﺑﯿﯿەﮐﺎﻧﯽ ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑە ﺗەرﺧﺎن ﮐﺮدﻧﯽ ﮐﺎت و داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﺗﺎﯾﺒەت ﻟەﺳەر ﮔﺮﯾﻨﮕﯽ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮏ و ﺟێﺒەﺟﯽ ﮐﺮدﻧﯽ ﻣﺎدەی ١٥ ﻟە ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻨەرەﺗﯿﯽ ﺋێﺮان ﭘﯿﺪاﮔﺮﯾﯿﺎن ﮐﺮد.
ﺑﻪر ﻟﻪ ﻣﺎواﯾﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺋێﺮان و ﺗێ ﻮوی زۆری ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻋەﻟﯽ ﺑﺪا ﯽ
ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﮐﺎری رێﮑﺨﺮاوەﯾﯽدا
ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ﺑەرﺑوی ژﻧــﺎن ﻟە ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﺎڵﯽ ٥٧ﺷﻮێﻨﮑﺎری زۆری ﻟە ﺳەرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺷﯚڕش و رێﮕﺎﺧﯚﺷﮑﺮدن ﺑﯚ داﻣەزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺋێﺮان ھەﺑﻮو .ﺑەم دوای ﺳەرﮐەوﺗﻨﯽ ﺷﯚڕش ﺋەوەی ﻟە ﻣﺎﻓە ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﻣەدەﻧﯽﯾەﮐﺎن ﺑە ژﻧﺎن ﺑڕا، ﮐەﻣﺘﺮ ﻟەوە ﺑﻮو ﮐە ﻟە ﺳەردەﻣﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾەﺗﯽدا ﺑﻮوﯾﺎن. ﺟﺎرێ ھەر ﻟە ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﻨەڕەﺗﯿﯽ وتدا دان ﺑە ﻣﺎﻓﯽ وەک ﯾەک و ﺑەراﻣﺒەری ژن و ﭘﯿﺎو داﻧەﻧﺮا و رەﺳﻤﯿﯿەت ﺑەو ھەواردﻧە درا .ژﻧﺎن ﻟە دەزﮔﺎی ﻗەزاﯾﯽ ،وەک ﯾەﮐێﮏ ﻟە ﺳێ ﺑﻨﯿﺎﺗﯽ ﺳەرەﮐﯿﯽ ﺣﮑﻮوﻣەت و دەوڵەت وەﻻﻧﺮان و ﻣﺎﻓﯽ دادوەری ﻟە ژﻧﺎن وەرﮔﯿﺮاﯾەوە .ﺑە داﻣەزراﻧﯽ دادﮔﺎی ﻣەدەﻧﯿﯽ ﺗﺎﯾﺒەت و ﭘێﺪاﭼﻮوﻧەوە ﺑە ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮو ،ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن ﻟە زۆر ﺑﺎﺑەﺗﯽ ﭘێﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑە ﺗەق ،ﻣﯿﺮات ،ﺷﻮوﮐﺮدن ،وەﺧﯚﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻨﺪاڵ ،دﯾﯿە و ﺧﻮێﻨﺒﺎﯾﯽ و ...ﺑە ﭘﺸﺘﺒەﺳﺘﻦ ﺑە ﺑڕﯾﺎری ﺷەرع و ﺋﺎﯾﯿﻦ ﭘێﺸێﻞ ﮐﺮا. ھﺎوﮐﺎت ﭘﺎڕادۆﮐﺴەﮐﺎن ﻟە ﭘێﻨﺎﺳەی ﭘێﮕەی ژﻧﺎن ﻟە ﮐﯚﻣەڵ و ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎرﭘێﮑﺮاو ﻟە وت ھﯚﮐﺎرێﮑﯽ دﯾﮑەی ﺑەرﮔێڕەوە ﻟەﺑەردەم ھﺎﺗﻨەﻣەﯾﺪاﻧﯽ ژﻧﺎن و دەورﮔێڕاﻧﯿﺎن ﻟە ﺑﻮارە ﺟﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ ﺑﻮون ،ﺋەوەش ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿە؛ ﭼﻮﻧﮑﯽ ﮐﺎﺗێﮏ ژن ﻟەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەدا ﻧەﺗﻮاﻧێ ﺑڕﯾﺎر ﻟە ﺳەر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧێﺰاﻧﯿﯽ ﺧﯚی و ﭼﺎرەﻧﻮوﺳﯽ ﻣﻨﺪاڵەﮐەی ﺑﺪا ،ﭼﯚن دەﺗﻮاﻧێ ﺑێﺘە ﭘێﺸێ و رۆڵﯽ ﻟە ﺑڕﯾﺎردان و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺋﺎراﺳﺘەﮐﺎن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎدا ھەﺑێ. ﺋەو دۆﺧە ﺑە درێﮋاﯾﯽ ﻣێﮋووی ٣٨ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدوو ﻟە ﺋێﺮان وەک واﻗﻌێﮑﯽ ﺗﺎڵ ﻟە ژﯾﺎﻧﯽ ژﻧﺎندا درێﮋەی ﺑﻮوە ،ﺑﯚﯾە دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﺳەرەڕای ﺋەوەی ژﻧﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا زۆرﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﯾﮕەریﯾﺎن ﻟەﺳەر ﯾەﮐﻼﮐﺮدﻧەوەی ﭘﺮﺳە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎن ھەﯾە ،ﺳەرەڕای ﺋەوەی ﻟە ﺑﻮارەﮐﺎﻧﯽ ﻓێﺮﮐﺎری و ﭘەروەردەﯾﯽدا ﻧﯿﺰﯾﮏ ﺑە ﺳەدا ٦٠ی زاﻧﮑﯚﮐﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎوان ﮐﺮدوە، ﺑەم ﭘﺸﮑﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺑەﺷﯽ ﺑەڕێﻮەﺑەرﯾﯽ وتدا ﻟە ﺳەدی ٢زﯾﺎﺗﺮ ﻧﯿﯿە .ﺋەﻣڕۆﮐە ﺑەﭘێﯽ رێﻮﺷﻮێﻨەﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﻣــﺎدەی١٠ی ﺣﯿﺰب و ڕێﮑﺨﺮاوەﮐﺎن ﻟە ﮐﯚی ٢٤٢ﺣﯿﺰب و رێﮑﺨﺮاوی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐە ﺋﯿﺰﻧﯽ ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯿﺎن دراوەﺗــێ ﺗەﻧﯿﺎ ١٨رێﮑﺨﺮاوەﯾﺎن ھﯽ ژﻧﺎﻧە و ﻟەﻻﯾەن ژﻧﺎﻧەوە ﺑەڕێﻮەدەﺑﺮێﻦ؛ ھەروەھﺎ ﻟە ٢٩٠ﻧﻮێﻨەری ﻣەﺟﻠﯿﺲ ﻟە ﺧﻮﻟﯽ دەﯾەمدا ﺗەﻧﯿﺎ ١٧ﮐەﺳﯿﺎن ژﻧﻦ ،ﺗﺎزە ﺋەوەش ﻟە ﻣێﮋووی ﺧﻮﻟە ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﻣەﺟﻠﯿﺲدا ﻧﻤﻮوﻧەی ﻧەﺑﻮوە و زۆرﺗﺮﯾﻦ ژﻣﺎرەی ﻧﻮێﻨەراﻧﯽ ژن ﻟە ﻣەﺟﻠﯿﺴەﮐﺎﻧﯽ ﭘێﺸﻮودا ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﭘێﻨﺠەم دەﮔەڕێﺘەوە ﮐە ١٤ﮐەس ﺑﻮون. ھﯚﮐﺎرەﮐﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﺋەﮔەر ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎن ﻟە ﺋێﺮان ﻟە زۆر ﺑــﻮاردا ﻟە دژی ﺑەرژەوەﻧﺪﯾﯿەﮐﺎﻧﯽ ژﻧﺎﻧﻦ ،ﺋەﮔەر رواﻧﮕەی ﭘﯿﺎوﺳﺎﻻری و ﻧەرﯾﺘە ﮐﯚﻧە ﻓەرھەﻧﮕﯽ و ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎن وەک ﺳێﺒەرێﮏ ﺑەﺳەر ژﻧــﺎندا زاڵﻦ ،ﺋەﮔەر ﻟەﻻﯾەک ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﮐﺎﯾە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎن ﺑەھەﻧﺪ وەرﻧﺎﮔﯿﺮێ و دەرﻓەت و ﺑﻮاری وەک ﯾەک ﺑﯚ ﻟەﮐﻞدەرھﺎﺗﻦ و ﺧﺎران ﻟەو ﻣەﯾﺪاﻧەدا ﺑە ژﻧﺎن ﻧﺎدرێ؛ ﻟەﻻﯾەﮐﯽ دﯾﮑەﺷەوە ﺗێﭽﻮوی ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ژﻧﺎن ھﯿﻨﺪ ﻟەﺳەرێﯾە ﮐە ژﻧﺎن ﻧەﯾﺎﻧەوێ ﺧﯚی ﻟێﺑﺪەن و ﺋەو ﺑﺎﺟە ﻗﻮرﺳەی ﺑﯚ ﺑﺪەن .ﺋەوەش وا دەﮐﺎ ﮐە ژﻧﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﺧﯚﯾﺎن ﻟە ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﻣەدەﻧﯽ و ﺳﯿﻨﻔﯽدا ﺑﺒﯿﻨﻨەوە و ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت و ﺳﯿﺎﺳەتﮐﺮدن ﺑﭙﺮﯾﻨﮕێﻨەوە. ﮐە ﺑﺎس ﻟە ﺗێﭽﻮوی ﻗﻮرس و ﻧﺎﺑەراﻣﺒەر ﺑﯚ ﮐﺎر و ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ ژﻧﺎن دەﮐﺮێ، دەرﮐەوﺗەﮐﺎن رووﻧﻦ .ﺑﺎﻧﮕﮑﺮاﻧﯽ ژﻧﺎن ﺑﯚ ﻧﺎوەﻧﺪە ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽﯾەﮐﺎن ،ﮔﯿﺮان و ﮐەوﺗﻨە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەی ژﻧﺎن ﺑەﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋەو ﺷﺘﺎﻧەی ﻟە ﮔﺮﺗﻨﮕەﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﺘﻼﻋﺎت و ﻟە زﯾﻨﺪاندا رادەﺑﺮێﻦ و ﻟە دەرێ ﻟەﻗﺎو دەدرێﻦ و ﺋەو ﺑﺎﺑەﺗﺎﻧەی ھێﺸﺘﺎ ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺑەﭘێﯽ ﺳﺘﺎﺗﻮﯾﺎن ﻟە ﮐﯚﻣەڵﮕﺎدا ﺗﺎﺑﯚ و ﺑﭭەن؛ ﺗێﭽﻮوﯾەﮐﯽ ﮐەم ﻧﯿﻦ ﮐە ژﻧﺎن ﺑە ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﻟە ﮐەﺷﯽ ﺧێﺰاﻧﯽﯾﺎﻧﺪا ﺑﯿﺪەن و ﻟێﯽ دەرﺑﺎز ﺑﻦ. ﺗەﻧﺎﻧەت ﻟە ﮐﺎﯾەﯾەﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ رێﮕەﭘێﺪراوی وەک ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎندا دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﮐە ﺗێﭽﻮوی »رەدی ﺳەﺣﯿﯿەت«ی ژﻧێﮏ ﻟە ھەڵﺒﮋاردﻧەﮐﺎن ﻟەواﻧەﯾە ﮐﺎرﯾﮕەرﯾﯽ ﭘێﭽەواﻧە ﻟەﺳەر ﭘێﮕەی ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯿﯽ ﺋەو داﺑﻨێ ،ﺑە ﺟﯚرێﮏ ﮐە ﻧەک ھەر ﺋەو ﺧﺎﺗﻮوﻧە ﻧەﯾﮫەوێ ﺟﺎرێﮑﯽ دی ﺧﯚی ﻟە ﻗەرەی ﮐﺎﯾەی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺪاﺗەوە ،ﺑەڵﮑﻮو ﺳەدان ﮐەﺳﯽ دﯾﮑەﺷﯽ ﭘێ ﭼﺎوﺗﺮﺳێﻦ ﺑﮑﺮێ. ﺋەو ﺗێﭽﻮوە ﻗﻮرﺳە ﺑﯚ ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ژﻧﺎن ﺑە ﺗﺎﯾﺒەت ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن زﯾﺎﺗﺮە ،ھەم ﻟەﺑەر رواﻧﮕەی ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯿﯽ زاڵ ﺑە ﺳەر ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ھەم ﺑە ﻟەﺑەرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘێﮑﮫﺎﺗەی ﮐﻠﺘﻮوری ﮐﯚﻣەڵﮕﺎ. ﺑەم ﺋەوەی ژﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟە ژﻧﺎﻧﯽ ﺑەﺷەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑەی ﺋێﺮان ﺟﯿﺎ دەﮐﺎﺗەوە ﺋﯿﻤﺎن ،ﺑﺎوەڕ و ھﯚﮔﺮﯾﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺋەوان ﺑﯚ ﭼﺎﻻﮐﯽ و ﺑەﺷﺪارﯾﯿﺎن ﻟە ﮐﺎﯾە ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎﻧە .ﺗێﭽﻮوی ﻗﻮرﺳﯽ ﺋەو ﮐﺎرەش دەدەن .وەک ﭼﯚن دەﺑﯿﻨﯿﻦ ﻟە ﺋێﺴﺘﺎدا ھەر ﻧەﺑێ ١٧ژن ﻟە ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐە ﻟە رواﻧﮕەی دەزﮔﺎی ﻗەزاﯾﯽ و ﻧﺎوەﻧﺪە ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽﯾەﮐﺎﻧەوە ﺑە ﭼﺎﻻﮐﯿﯽ ﺋەﻣﻨﯿەﺗﯽ ﻟە دژی رێﮋﯾﻢ ﻟێﮏدراوەﺗەوە ،ﻟە ﺑەﻧﺪﯾﺨﺎﻧەن و ﺳﺰای ﻗﻮرﺳﯽ زﯾﻨﺪاﻧﯽ درێﮋﻣﺎوەﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺳەﭘﺎوە. ﭘﺮﺳﯽ ﺑەﺷﺪارﯾﯽ ژﻧﺎن ﻟە ﺳﯿﺎﺳەت ﺑە دۆﺧﯽ ﻣﺎﻓەﮐﺎﻧﯿﺎن و ﭼﺎوەڕواﻧﯽ و رواﻧﮕەﮐﺎن ﺑﯚ ﮐﺎرﮐﺮدی ﺋەوان ﺑەﺳﺘﺮاوەﺗەوە. ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەﮐﯽ ﮐﺮاوە ﻟە ژﻧﺎن و ﭘﯿﺎواﻧﯽ ﺳەرﺑەﺳﺖ و ﺧﺎوەن ﻣﺎﻓﯽ وەک ﯾەک ﭘێﮏدێ. ﻟەو ﮐﯚﻣەڵﮕﺎﯾەدا ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻣﺎﻓە ﻣﺮۆﯾﯿەﮐﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺑەﺳﺘێﻨە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽﯾەﮐﺎندا ﺑﯚ ﮔﺸﺖ ﭘێﮑﮫﺎﺗەﮐﺎن وەک ﯾەک رەﭼﺎو ﺑﮑﺮێ ،ﺑﯚ ﺋەوەش ﭘێﻮﯾﺴﺘە ﻗﺎﻧﻮوﻧەﮐﺎن ﺑﮕﯚڕدرێﻦ، رواﻧﮕەﮐﺎن ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕﯾﺎن ﺑەﺳەردا ﺑێ ،ﺑﻮار ﺑﯚ ﺳەرﺑەﺧﯚﯾﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ ژﻧﺎن ﺧﯚش ﺑﮑﺮێ و ﮐەﻧﺪ و ﮐﯚﺳﭙەﮐﺎﻧﯽ ﺑەردەم دەرﮐەوﺗﻦ و ﮐﺎرﮐﺮدﻧﯽ ژﻧﺎن ﻟە ھەﻣﻮو ﺑﻮارە ﮐﯚﻣەﯾەﺗﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽﯾەﮐﺎن ھەڵﺑﮕﯿﺮێ ،ﺋەوەش ﺑەر ﻟە ھەﻣﻮو ﺷﺘێﮏ ﺑەﻧﺪە ﺑە ﺧﻮاﺳﺖ و ﺋﯿڕادەی ژﻧﺎن ﮐە ﻟەواندا ﺷﮏ دەﺑﺮدرێ؛ ﺑەو ﻣەرﺟەی ﺗێﭽﻮوی ﺋەو ﭼﺎﻻﮐﯽﯾﺎﻧە ﺑﯚ ژﻧﺎن ﮐەم ﺑﮑﺮێﺘەوە؛ ﺑﺎﺑەﺗێﮏ ﮐە وێﻨﺎﭼێ ﺣﺎﮐﻤﯿﯿەﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑەﭘێﯽ ﺋﯿﺪۆﻟﯚژی و دژاﯾەﺗﯿﯽ رەھﺎی ﻟە ﮔەڵ ﻣﺎﻓﯽ ﯾەﮐﺴﺎن ﺑﯚ ژﻧﺎن ﺑﯿەوێ ﯾﺎ ﺑﺘﻮاﻧێ رێﮕﺎی ﺑﯚ ﺧﯚش ﺑﮑﺎ ،ﻣەﮔەر ﻟە ﺳﯚﻧﮕەی ﮔﻮﺷﺎری ژﻧﺎﻧەوە ﻧﺎﭼﺎر ﺑە ﭘﺎﺷەﮐﺸە ﺑﮑﺮێ.