وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
1
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پێڕست
دیمانەکان: -١دهقی قسهکانی له رێوڕهسمی 22ی پووشپهڕدا ٥ ............................................................... -٢چاوخشاندنێک به سهر خهباتى گهلى کورد له ههر چوار پارچهى کوردستان) ........هێژا مههنگور ١٢ ......... -٣حزبی دیموکراتی کوردستان له رۆژههاڵت تهنیا ماوهتهوه ............................هیدایەت جان ١١ ....... -٤لەتبوون ئاکامی گرفتیکی تهشکیالتی بووە ...........................................کەریم مەرەسەنە ٢٣ ..... -٥الوازییەك بە حزبەكانی رۆژهەاڵتەوە دیارە ..........................................سەرباز واحد ٣٣ ........ -٦لە ئێستادا حدکا کۆبوونەوەکانی لەگەڵ ئهێمەدا ڕاگرتووە ...........................هێمن حەسەن ٣٤ ........ -٧حەشدی شەعبی كۆپی سوپای پاسدارانەو بۆ ئایندەی عێراق لەداعش مەترسیدارترە .....شاهۆ ئەحمەد ٣٣ .. -١تاوتوێی چاالکیو تێکۆشانی حیزبی دێموکرات لە ساڵی ڕابردوو ..........................کوردستان ٤٥ ...... -٣بۆ سەرخستنی هاوهەڵوێستیی حیزبەکانی رۆژهەاڵت دەبێ کاری زیاتر بکرێ ..........سمایل شهرهفی ٥٣ ...... -١٣وتووێژی “کوردستان” لەبارەی گۆڕانکارییەکانی کوردستان و ناوچە ..................شهونم ههمزهیی ٦٣ .... -١١هەڵسەنگاندنی خەباتی مەدەنی و جەماوەریی خەڵک لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان .....مەنسوور مروەتهی ٦٣ .... -١٢ئێران ٣١ساڵە ئۆپۆزسیۆن ئهزیهت دهکا و دەكوژێ ..................................ئا :ئامانج ٧٧ .........
2
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
چەند کورتە دیمانە :الپەڕەی ١٤ ............... * لەوتووێژێکدا لەگەڵ ئاژانسی کوردپا * ئاسایشی ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵتی كوردستان لە ئەستۆی حكوومەتی هەرێمە * نامانەوێ لهنێوان ئێمهو پهکهکهدا کێشە دروست ببێ * ناکرێت دەستەوەستان بووەستین * هەر دووالی حیزبی دێموکرات مەحکوم بە یەکگرتنەوەیە * دیمانەی تایبەت بۆ ئاژانسی ئانادۆڵو * حدك بەتەنها بایكۆتی هەڵبژاردنەكەی ئێرانی نەكرد * هەتا پرسی نەتەوەیی لە ئێران چارەسەر نەبێ ،واڵتێکی سەقامگیر نابێ * حیزبی دێموکراتی کوردستان سیاسەتەکانی خۆی وەکوو پێشوو درێژە دەدا.
وتار و قسەکان :الپەڕەی ٣٣ ............... * تاوتوێی بڕیار و راسپاردەکانی پێنجەمین پلینۆمی کومیتەی ناوەندیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان * قسەکانی لە کۆبوونەوەی گشتیی حیزبدا * وتاری بەبۆنەی ٢٢ی خاکەلێوە * پوختەی ڕاپۆرتی سکرتێری گشتیی حیزب به پلینۆمی حەوتەمی کومیتەی ناوەندی * دەقی قسەکان لە ڕێوڕەسمی ڕێزلێنان لە شەهیدانی یەلدای خوێناویی دێموکرات * ناڕەزایەتییەکانی مانگی بەفرانبار ،هۆکار و دەرەنجام. * خەڵکی ئێران ناچارن بۆ تێپەڕین لە کۆماری ئیسالمی ڕێگایەکی پڕتێچوو بگرنەبەر.
3
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامەکان :الپەڕەی ١٣٣ ............... -١حیزبی دێموکڕاتی کوردستان سکرتێری نوێی ههڵبژارد -٢مستەفا مەلوودی بە بۆنەی هەڵبژێرانی بە سکرتێری نوێی حدک پەیامی ڕێزلێنانی باڵوکردەوە -٣بەڕیههز لههویی ئایههاال سههکرتێری گشههتی ئینتێرناسههیۆناڵی سوسیالیسههت ،بە بههۆنەی هەڵبژێردرانههی وەک سههکرتێری گشتی ح د ک -٤وهاڵم بۆ پهیامی هاوخهمیی کۆنسولی گشتیی فهڕانسه -٥وەاڵم بە نامەی لوئیی ئەیاال ،سکرتێری گشتیی ئینتێرناسیۆنال سۆسیالیست -٦پهیامی پیرۆزبایی بهبۆنهی جێژنی ڕهمهزان -٧پهیامی هاوخهمیی دهفتهری سیاسیی حدک بهبۆنهی کۆچی دوایی کاک عهزیز محهممهد -١پهیامی هاوخهمیی بهبۆنهی کۆچی دوایی نهوشیروان مستهفا -٣پەیامی پیرۆزبایی بۆ سهرۆک کۆماری ههڵبژێردراوی فهڕانسه -١٣پەیامی نەورۆزیی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان -١١پەیام بە بۆنەی ١٣ساڵەی دامەزرانی کورد کاناڵ -١٢پهیامی پیرۆزبایی حدک بۆ رێکخهری گشتیی نوێی بزوتنهوهی گۆڕان -١٣پهیامی پیرۆزبایی حدک بهبۆنهی جێژنی قوربان -١٤پەیامی پیرۆزبایی بە بۆنەی جێژنی خاوەنکار -١٥پەیامی هاوخەمیی بەبۆنەی کۆچی دوایی مام جەالل تاڵەبانی -١٦پهیامی پیرۆزبایی بهبۆنهی ساڵی نوێی ٢٣١١ی زایینی -١٧پەیامی ماتەمینی بە بۆنەی کۆچی دوایی خاتوو زەینەب شەڕەفکەندی -١١پهیامی بۆ کۆنگرەی پارتی دێموکراتی گهالن ()H.D.P -١٣پرۆفایل
4
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
دهقی قسهکانی کاک مستهفا مهولوودی ئهندامی دهفتهری سیاسیی حیزب له رێوڕهسمی 22ی پووشپهڕدا هاوڕێیانی خۆشهویست! خوشک و برا بهڕێزهکان!
ئیهزن دهخههوازم بهنوێنهرایهههتیی دهفتههری سیاسههیی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسهتانی ئێههران ،بهههخێرهاتنی بهشههدارانی بهڕێزی ئهم کهۆڕه بکههم کهه بهۆ رێزگهرتن لههیادی شهههیدی نههمر دوکتهور عبهدالرحمان قاسهملوو ،ڕێبههری بلیمههتو بهتوانای حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ،پێک هاتوه. ئهمرۆ بهبۆنهی تێپهڕ بوونی 71ساڵ بهسهر تیرۆری رێبهری ههڵکهوتووو پایهبهرزی حیزبی دێموکرات و ،دیپلۆمات و سیاسهتمهداری ناوداری کورد ،دوکتوور قاسملووی نهمرو 1 ،ساڵهی کۆچی دوایی بهناوهختی خهباتگێڕی بههوهفای حیزبی دێموکرات کاک سهید سهالم عهزیزی ئهندامی دهفتهری سیاسیی حیزبه خۆشهویستهکهمان ،که له رۆژی 22ی پووشپهڕی 7711ی ههتاوی دا ،بۆ دواجار مااڵوایی له هاوسهنگهرانی و گهلو نیشتمان و بنهماڵه بهڕێزهکهی کهرد لهدهوری یهکتر کۆ بووینهوه .بهشداریی ئێوه لهو ڕێوڕهسمهدا نیشانهی ڕێزدانانه بۆ ئهو نهخشه گرینگ و کاریگهره که ههردووکی ئهو ئازیزانه و بهتایبهت مامۆستای نهمرمان دوکتور قاسملوو ،له بهرهو پێش بردنی خهباتی حیزب و گهلدا یارییان دهکرد. هاوڕێیانی بهڕێز! گهلی کوردو زۆربهی زۆری تێکۆشهرانی سیاسی و رووناکبیرانی ناوچهکهو زۆر له سیاسهتمهدارانی دنیا که بهدوای مهسهله سیاسییهکان له رۆژههاڵتی نێوهڕاسهتدا دهگههڕان کههمو زۆر ،دوکتهور قاسهملوویان ناسهیبووو دهرکیان بهه نهخشهی ئههو گههورهپیاوه لهه ئاڵوگۆڕهسیاسهییهکانی ناوچهکههدا کردبهوو ،بهتایبههت ئێمهه قوتابیهان و هاوسهنگهرانی دوکتور زۆربهمان له نزیکهوه یان بهههۆی دهستڕاگهیشهتن بهه نووسهراوهکانی ،ههرکهسههی بهنیسهبهت خۆمهههان شهههارهزایی یههههکی نیسهههبیمان لهنهخشهههی ئههههو مامۆسهههتا پایهههه بههههرزه ههیهههه .ئهگههههر سههههیری ئههههدهبیات و نووسراوهکانی حیزبی دێموکرات بکهین دهبینین که له زۆربهی زۆری بوارو ئاستهکاندا به روانگههو ئهندیشههو بیهری
5
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئههو گههورهپیاوه مهزنهه دهوڵهمهنهد کهراون و حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانی ئێهران و بزووتنههوهی کهورد بهگشهتی سوودێکی زۆریان له بیرو فیکرو ئهندیشهی ئهو رێبهره پایهبهرزه وهرگرتوه. لهماوهی ئهو حهڤدهساڵه دا که بهداخههوه بهجیسهم لههنێومان دا نههماوه لهسهاڵ یهادی لههدایک بهوون یهان شهههید بوونی داو بهبۆنه و موناسباتی جۆراوجۆرهوه زۆر لهسهر ژیانی سیاسی و چۆنیهتیی پهیوهست بوونی بهکاری سیاسی و چۆنیهتی خوێندنی و نهخشی له رێبهری کردنی حیزبی دێموکراتدا دواوین و نووسیومانه. لێرهدا ههرچهندێکی لهسهری بنووسین ناتوانین لههوه زیهاتر بێێهین کهه هههتا ئێسهتا لهسههری گهوتراوهو نووسهراوه. النیکهمی ئهوهیه که لهتوانای مندا نیه ،شتێکی زیاتر لهوه بخهمه سهر باسی مێژووی پڕله تێکۆشان و سهروهری و شانازییهکانی ئهو گهورهپیاوه سیاسییه. بۆیه ئیهزن دهخهوازم هههر چاوگێڕانهوهیههکی دووبهارهم بهسههر ئههو شهتانهدا هههبێ کهه هههتا ئێسهتا لهسههر دوکتهور قاسهملوو گهوتراون و نووسهراون و بهشهێک لهه روانگهه و ئهندیشههکانی جهارێکی دیکهه بخهمههوه بههر نههزهری ئێهوهی خۆشهویست که بوون به خهت و نیشان بۆ حیزب و تێکۆشهرانی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران،و ئهوانهش که لهسهردهمی ئێستا دا گرینگترو پێویستییان زیاتره ئهگهر دهرفهت ههبێ ههڵوێستهیهکی زیاتریان لهسهر بکهین. سیاسهههتمهدارانی گهههلی کههورد بهگشههتی و ئهنههدامانی حیزبههی دێمههوکرات بهتایبهههت ،دهزانههن کههه دوکتههور قاسههملوو، تێکۆشانی سیاسیخۆی به ئهندامهتی لهه ریزهکهانی یهکیههتیی الوانهی دێمهوکراتی کوردسهتانی ئێهران دا دهسهت پهێ کردوه ،ئهو رێکخراوهیهی که لهسههردهمی دامههزرانی کۆمهاری کوردسهتان هههتا ئێسهتاش شانبهشهانی تێکۆشهانی ئههو حیزبهه درێهژهی بهه تێکۆشهانی سیاسهی و سهینییی خهۆی داوه و بهۆ پشهتیوانی لهه سیاسههتهکانی حیزبهی دێمهوکراتی کوردستانی ئێران ،ههزاران الوی پهروهرده کردو پێی گهیاندون و به دهیان و سههدانیان بهوون بهه ئهنهدامی حیزبهی دێموکراتی کوردستانی ئێران و نهخشهی چاالکانهه و کارسهازیان لهه چوونهه پێشهی بزووتنههوهی کهوردو بههڕێوهبردنی ئهرک و کارهکانی ئهم حیزبه دا ههبووه. دوکتور قاسملوو لهدوای رووخانی کۆماری کوردستان یهکێک لهو کهم کهسانه بووه که لهه دهسهتپێکردنهوهی خههباتی نهێنیهی حیزبیهدا نهخشهیان هههبووه و بهتایبههت لههریزی پێشههوهی ئهوانههدا بهووه کهه سهاڵی 1334بهۆ سههربهخۆ کردنی تهشکیالتی حیزبی دێموکرات کاری کردوه و تێکۆشاون.
6
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی نهخشی دوکتور قاسملووی رێبهر ئهو کاته زۆرتر دیارو زهق دهبێتهوه که سهاڵی 7721دوای دهرچهوونی بهیاننامههی 77ی ئاداری ساڵی 7111ی میالدی ،لهدوای بهڕهسمی ناسرانی ئۆتۆنۆمی بۆ کوردستانی عێهراق ،دهگهڕێتههوه عێهراق. لهو سهردهمه دا که حیزبی دێموکرات بهداخهوه تووشی زۆر گیرو گرفتی وابووه که هیچ کاتێهک گههلی کهورد تووشهی نائومێدی نابێ و قوتابییانی قاسهملوو دهستهوهسهتان نهابن و بهه کههلک وهرگهرتن لهه ئههزموون و توانهای سیاسهی و فیکریی مامۆستاکهیان رێگای عیالجی ههموو گیرو گرفتهکان دهدۆزنهوه و چارهیان دهکهن. دوکتور قاسملوو له وته بهنرخهکانیدا زۆر به جیهددی تهئکیهدی لهسههر ئههوه دهکهردهوه کهه ئهگههر گههلێک ئهازادی بوێ ،دهبێ نرخی ئهو ئازادییهش بدا .خهبات له دژی سهتهم بهۆ دوکتهور قاسهملوو مهسههلهیهکی بنههڕهتی بهوو ،لهه وتههووێژ لهگهههڵ بێهههرووز یوسههیزاده دا دهفهههرموێ" :مهسهههلهیهکی بنهههڕهتی بههۆمن کهههههر لههه سهههرهتای الوهتییهههوه خههباتم بهۆ کهردوه ،مهسههلهی لههنێو بردنهی سهتهم بهووه ".بڕوایههکی قهووڵ و تههوای بهه دێموکراسهی هههبووهو بهۆ سهقامگیریی دێموکراسهی لههنێو تهشهکیالتی حیزبهدا زۆری کهار کهردوه .لهههیچ کاتێکهدا بایههخی دێموکراسهی لهبههر چهاوی ئهههو کهههمڕهنگ نهههبۆوه و دێموکراسههی بهتهههنیا زامنهی دابههین کردنههی مهها
و ئازادییهههکان دانههاوه .بۆیههه زۆر
بهڕاشکاوی دهڵێ خراپترین دێموکراسیم پێ لهباشترین دیکتاتۆری باشتره .زۆر توند دژی دیکتهاتۆری و ئهندیشهه و بیههری دیکتههاتۆری و فهههرد پهرسههتیدا چۆتهههوه لههه پهیوهنههدی لهگهههڵ یهکیهههتیی سیاسههی و فیکریههدا دهفهههرموێ: "پتهوکردنی یهکیهتیی سیاسی و فیکری ،ئهرکێکی بنهڕهتییه که دهکهوێته سهرشانی ههموو ئهندامانی حیزب .دیاره ههموو ئهندامانی حیزب لهبارهی مهسهلهسیاسیهکانهوه وهک یهک بیر ناکهنهوه ئامانجیش ئهوه نیه وهک یهک بیهر بکهنهوه .چونکه ئهوه نه مومکینه و نه بههقازانجی تێکۆشهانی حیزبیشهه ،مهبهسهت لههو یهکیهتییهه ئهسهتاندنهوهی داهێنههانی فیکههری لههه ئهنههدامانی حیههزب نیههه .بههوونی بیههروڕای جیههاوازو رێککهههوتنی دێمههوکراتیکی ئهههوان کلیلههی چارهسهرکردنی دروستی گیروگرفتهکانه و هۆی بهرهوپێش چوونی حیزبه. لهنهزهر دوکتور قاسملووهوه باشترین شێوهی مودیرییهت له حیزبی ئێمه دا به گشتی پێوهنهدیی زینهدوو ،رێنهوێنی و له ئاکامدا ئیقناعه. دوکتور قاسملوو ،تیرۆری به کردهوهیهکی دزێوو دژی ئینسانی دهزانی و تیرۆر لهههر شهوێنکو بههههر مهبهسهتێک و شێوهیهک بایه مهحکومی دهکرد .لهراستیدا دوکتور قاسملوو ئهخالقی هێناوهته نێو سیاسههت و سههربهخۆیی بڕیهاری سیاسههیی بههۆ حیزبههی دێمههوکرات لههه ههههموو شههتێکی دیکههه خۆشههتر ویسههتوه .بههۆ دهربههاز کردنههی تهشههکیالتی حیههزب لههه
7
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بهستراوهیی و وابهستهگی بهه رێکخهراوی دیکههوه کهاری زۆری کهردوه .ههیچ کهات چهووکترین مههجالی نههداوه خههوش بهسهربهخۆیی حیزب وارید بێ. خۆشهویستان ،لهگهڵ یاد کردنهوه لهمامۆستای گهورهمان جێگای خۆیههتی ،یهادی یههکێک لهه تێکۆشههرانی بههوهفای حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بکهینهوه ،که له رۆژی 22ی پووشپهڕی سهاڵی 7711دا بۆدواجهار مهاڵ ئهاوایی لهێ کههردین .کهاک سهههید سهههالم عهههزیزی کهه 1سههاڵ پههێش ئێسههتا لهه وهختێکههی ناوهختههداو لهههلومههرجێک دا کههه حیزبهکهیو گهلهکهی لهههموو کاتێک زیاتریان پێویست پێ بوو دهستی ئهجهل لێی ئهستاندین. کههاک سهههید سهههالم ،ئهههو رۆڵههه بهههئیمان و خههۆڕاگره بههوو کههه لهسههاڵی 7731ی ههههتاویڕا پهیوهنههدی بههه حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانهوه گههرت و بههۆ تێکۆشههانی تهههواو وهخههت لههه ریههزی حیزبههی دێمههوکرات دا پشههتی لهههههموو خۆشییهکانی ژیان و ههموو پلهو پایهیهکی دهوڵهتی کردو وهک پێشمهرگهیهک ریزهکانی حیزبی دێمهوکراتی بۆخهۆی ههڵ بژاردو بهکاری بهردهوامو دڵسۆزانهو نیشاندانی لێوهشاوهیی ماوهیهک دواتر ههموو پله تهشکیالتییهکانی بڕی و گهیشههته پلهههی کۆمیتهههی ناوهنههدی و دهفتهههری سیاسههی .ئههاخرین مهسههلولییهتی کههاک سهههید سهههالم عهههزیزی، بهرپرسایهتیی کۆمیسیۆنی سیاسی ه نیزامی بوو .بهێ گومهان لهدهسهت چهوونی ئههو تێکۆشههره بهۆ بزووتنههوهی گههلی کوردو حیزبی دێموکرات خهسارێکی گهوره بووو بۆ ئێمه هاوسهنگهرانیشی داخێکی گران و جهرگبڕ بوو. هاورێیانی خۆشهویست! لهکاتێکدا یادی رێبهری شههیدمان کاک دوکتور قاسملووو خهباتکاری بهئهمهگی گهلهکهمان کاک سهالم عهزیزی دهکهینهوه که رێژیمی کۆماری ئیسالمی زیهاتر لههجاران لهگههڵ خههڵکی ئێهران فاسهیلهی پهیهدا کردوهو دابڕانێکی قووڵ لهنێوان حاکمییهت و خهڵکی ئێران دا ههیه ،بههجۆرێک زۆربههی زۆری خههڵکی ئێهران ئههو رێژیمهه بهه ئیخۆیهان نهازانن و ئهارهزووی لههنێوچوونی دهکههن و ئهگههریش دهرفههتیان بهۆ هههڵ کههوێ ،ئامهادهن چاالکانه دژی خهبات بکهن و بیڕوخێنن .لهگهڵ ئهوهدا که بههۆی چوونهسهری قیمهتی نههوت لههو دووسهێ سهاڵهی رابردوودا ئێران زیاتر له 21میلیارد دۆالری پاشهکهوتهی پهووڵی ههیهه .بههاڵم وهزعهی ئهابووریی واڵت بوحرانیههو خهڵکی ئێهران لههچنگ گرانهی و هههژاری لهه واڵتهدا وهزاڵهه ههاتون .بهوحرانی جۆراوجهۆری سیاسهی ،کۆمهاڵیههتی و فهرههنگی ههیه و نهبوونی ئازادی و بوونی خهفهقان خهڵکی بهتههواوی جهاڕز کهردوه .بۆیهه ئهگههر بهپێوانههکانی دێموکڕاسی سهیری رێژیمی ئیسالمی بکهین ،ئهو رێژیمهه دهمێکهه مهشهروعییهتی خههڵکیی لهدهسهت داوهو بهه زهبهری زۆر خۆی بهسهر خهڵک دا سهپاندوه .دڵنیاین ئهگهر کهمترین مهجال و دهرهتان ههبێ خهڵکی ئێران ئهو نیزامه
8
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی له تهواویهتی خۆیدا ڕهد دهکهنهوه. لهگههڵ ئههوه دا دهزانهین خهفههقانو فشهار بۆسههر خههڵکی ئێهران زۆر زۆره ،بههاڵم بههو حاڵههش خههڵک بهشههێوهی جۆراوجۆر له کهمترین دهرفهتی مومکینهدا ناڕهزایههتی دهردهبهڕن و خۆپیشهاندان وهڕێ دهخههن .کهه لێهره دا جێگهای خۆیهتی ئیشاره به دوونموونهی بهرچاو بکهین که ههردووکیان لهمانگی پووشپهڕی سااڵنی ڕابردوودا روویان داوه. بهجیهددی لهدهسههتیان نااڵندویهههتی .دوکتههور وهک حهههکیم و ئوسههتادێکی کارامههه بههههاوکاریی تێکۆشهههرانی دڵسههۆزی دیکهی حیزب لهو دهرفهته موناسبه که ئهو کات هاتۆته پێش کهڵکی وهرگرتوهو به دونیایهک ئهزموون و رابردووی سیاسی و دهریایهک له زانست و وردبینی و رادهیهکی بێ وێنه لهه پهیوهنهدیی شهخسهی و سیاسهی و زانسهتی لهگههڵ شهخسهییهت و کهۆڕو کۆمهڵهه کهوردو ئێرانهی و خاریجییههکان هههوڵی بهێ وچهانی داوه بهۆ سهاک کردنههوهو زینهدوو کردنههوهی رێکخراوهکهانی حیزبهی .بهه فههرموودهی ئهوکهسهانهی ئههوکات شهانازیی هاوخههبات بهوون لهگههڵ دوکتهور قاسملوویان ههبووه" .دوکتور قاسملوو لهم دهورهیهدا رێنسانسی له نێهوحیزبی دێموکراتهدا بههرپا کهردوه و گیهانێکی تازهی بهبهر پهیکهری نیوهگیانی ئهم حیزبهدا کردۆتهوه ،ئهویش لهبهر چهنهد ههۆ ،بههر لهه هههموو شهتێک لهبههر ئهوه که شهخسییهت و ناوو ناوبانگ و مهوقعییهتی بۆ هههموو دهسهتهو تاقمههکان و قۆڵههکانی نێهو حیهزب جێگهای قبووڵ بووه. پاشههانیش لهبهههر ئهوهکههه بههه حهوسهههلهو حهکیمانههه لهگهههڵ ههههموویان و تهنانهههت لهگهههڵ سهرسهههخت تههرین موخالییهکهانیش هههوڵی داوه لههدهوری یههک ئامهانج و بهرنامهه کهۆ ببنههوهو لههههموویان گرینگتهر رێگایههکیش کهه دوکتور قاسملوو خستوویهته بهرنهزهری تێکۆشهرانی دێمهوکرات ،شهتێک نههبووه جگهه لههو رێبهازه کهه لهه سههرهتاوه بهدهستی بهتوانای پێشهوای شههید قازی محهممهد نهخشهی کێشرابووو رهنگی رێژرابوو. لههو سههردهمه دا بههوونی دوکتهور قاسههملوو لههههموو بوارهکانههدا تههکانێکی گهههورهی بهه حیزبههی دێمهوکرات داوه .لههه ماوهیهکی کورتدا حیزب بووه به خهاوهنی تهشهکیالتی خهۆی ،بهرنامهه و پێهڕهوی خهۆی ،رۆژنامههی ئۆرگهانی خهۆی و لهههههموویان گرینگتههر بریههاری سیاسههیی خههۆی .دوکتههور قاسههملوو تێکۆشهههرانی دێمههوکراتی فێههری زۆرشههت کههردوه کههه ئێستاش چرای رێنوێنی رێگای تێکۆشانی ئێمهن. وهک ،پاراستنی ئوسوولی حیزب ،نهزم و دیسپلین ،باوهڕ بهخۆ بوون ،باوهڕ به گرینگیی تهشکیالت ،بایهخدانی
9
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ههههرچی زیههاتر بههه پهیوهنههدیی بهههرین و زینههدوو لهگهههڵ کۆمهههاڵنی خهههڵک ،لهبهههرچاو بههوونی قههازانجی گهههورهی نهتهوهیی و نیشتمانی و قوربانی کردنی دهسکهوتی بچووک لهپێناو پاراستنی دهسکهوتی گهورهو قازانجی گشهتیدا. لهههموویان گرینگتر قاسملوو زۆر بایهخی به ئازادی و کهڕامهت و شهخسییهتی ئینسهانهکان داوه .بۆیهه دهفههرمێ: "هیچ نێعمهتێک لهجیهاندا لهئازادی بهنرختر نیه .ئازادی کهڕامهت و شهخسییهت دهدا بهه ئینسهان و ،ڕێگها نهادات بکههرێ بهههمۆره .ئینسههان دهبههێ لهحاڵهههتی مههۆره بێتهههدهر ،ببێتههه شهخسههییهت ،ببێتههه فهههردێکی زینههدووو چههاالکی کۆمهههڵ"بهچهشههنێکی گشههتی ،دوکتههور قاسههملوو ،رێبهههرێکی بهههتوانا ،هوشههیار ،زیههرهک و کارلێهههاتوو بههوو .ئهههو لههه زۆربهواری ژیهانی سیاسهی و کۆمههاڵیهتیهدا کههم وێنهه بهوو ،شۆڕشهگێرو پێشهمهرگهی شها
و روونهاکبیرو نووسههر و
دارێژهری سیاسهتی گشی حیزب بووه که بۆ ئێمه ڕێنیشاندهر بوون. دوکتور قاسملوو ،لهژوورهوه رێبهرێکی خهڵکی و خۆماڵی و له دنیای دهرهوه دیپلۆمهاتێکی کارامههو شهارهزا بهوو .زۆر کهسی بێگانه لهسهر شهخسییهتی سیاسی و توانای دیپلۆماسیی قاسملوو شتیان نووسیوه .لێهرهدا تههنیا نموونهیههک بهبیر دههێنینهوه" .جاناتان رهنداڵ" رۆژنامه نووسی بهتوانای ئهمریکایی دهڵێ" :قاسملوو تهنیا رێبهری کورد بهوو کهههه دهیتهههوانی بهلێوهشهههاوهیی و ئازایهتییههههوه لهگههههڵ هههههموو دهوڵههههتێک بکهوێتهههه وتهههووێژو دانووسهههتاندنێکی سههربهرزانه .دهرکهی سیاسهی و پهیوهندییههکانی لهگههڵ سیاسههتمهداران و رۆژنامهنووسهانی ئورووپهایی و هیدیکهه بوعدێکی "علمی"ییان به شهخسییهتی قاسملوو دابوو که لههیچ شهخسییهتێکی دیکهی کورد دا نهبوو".پاشان دهڵێ: "زۆر له کوردهکان لهو باوهڕهدان ئهگهر دوکتور قاسملوو ئێستا مابایهه دهیتهوانی کهاری هههموو کوردهکهان بههرهوپێش بهرێ". ههههمووی ئهههو خهسههێهتانهو زۆر سروشههتی شۆرشههگێڕانهی دیکهههی دوکتههور قاسههملوو ببههوون بههههۆی ئهوهکههه کۆمههاری ئیسالمی ،دوژمنهی دا لههدڵی گههلی کهورد و حیزبهی دێمهوکرات رقێکهی کۆنهپهرسهتانهی قهووڵی لهه قاسهملوو بهێ و ههههموو ڕیگاکههان بههۆ لهههنێو بردنههی بگرێتههه پههێش .ئهههوه بههوو بهداخهههوه لهههسههتی ئاشههتیخوازانهی دوکتههور قاسههملوو "سواستیاده" کراو ،بهو شێوهیهی ههموومان ئاگادارین پیالنی بهۆ داڕشهتراو لههرۆژی 22ی پووشهپهڕی سهاڵی 7731دا لهشاری ڤییهن ،پێتهختی ئۆتریش بهدهستی ترۆریستهکانی کۆماری ئیسالمی شههید کرا. لهراستیدا رێژیم دهیههویست به له نێوبردنی دوکتور قاسملوو ،حیزبی دێموکرات لهنێوبههرێ ،ههربۆیههش نیشهانهی لهسهری حیزب گرتبوو .بهاڵم کاربهدهستانی ئێران حیسابیان بهۆ نهخشهێکی زۆر بنههڕهتی لههکاری رێبههریی دوکتهور
10
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی قاسههملوودا نهههکردبوو .ئهههویش ئهههوه کههه دوکتههور ههمیشههه ههههوڵی دهدا نهخشههی تاکهکهسههی لهههنێو حیزبههدا چههووک بکرێتهوهو بایه بهکاری بهکۆمهڵ و عهقێی بهکۆمهڵ و رێبهرایهتیی بهکۆمهڵ بدرێ .بهتایبهت ئهوبیرو ئهندیشه و رێگانیشههاندانانهی لهههپاش خههۆی بههۆ حیههزب و تێکۆشهههرانی دێمههوکرات بهههجێی هێشههتوون .ئهگهههر خوێندنهههوهی دروستیان لهسهر بکرێ و ههرکامهیان لهشوێنی خۆیاندا کهڵکیان لێ وهربگیرێ ،نهک تیرۆر کردنی کهسایهتییهکی وهک دوکتور قاسملوو بهڵکوو ههر پیالنێک دژی حیزبی قاسملووی مامۆستاو رێبهر پووچهڵ دهبێتهوه. هاوڕێیههان! دوکتههور قاسههملوو بهوتههه بهنرخهههکانی و ئامۆژگارییههه ئوسههتادانهکانی ،زۆر خهههتو نیشههانی دروسههتی بههۆ داڕشهتووین کهه ئهگههر ئێکۆشههرانی دێمهوکرات و قوتابییهانی قاسهملوو بهباشهی فێریهان بهووبین و لههجێگاو شهوێنی پێویسهتدا سهوودیان لهێ وهربگهرین ه کهه مهن ئههوه لهه توانهای تێکۆشههرانی حیزبههدا دهبیهنم ه دڵنیهام حهرهکهههت و ڕاپهڕینی شۆڕشگێڕانهی خوێندکارانی زانستگای تارا و ڕاپهڕینی خوێندکارانی چهندین زانستگای دیکه له پشتیوانی له بزووتنهوهی خوێندکاری که له 71ی پووشپهڕی ساڵی 7711ی ههتاوی و ڕاپهڕین و بزووتنههوهی شۆڕشهگێڕانهی خهڵکی کوردستان که ئهویش له 71ی پووشپهڕی ساڵی 7712دا که بهه شهههید بهوونی شهوانه سههیدقادر ،لهشهاری مهاباد ،دهستی پێکرد و پاشان زۆربهی شارهکانی کوردستانی گرتهوه و ههرکامهیان بۆ ماوهیهک درێژهیهان هههبوو. ههرچهند بهداخهوه ههردووکی ئهو حهرهکهتانه لهالیهن بههکرێ گیراوانهی رێژیمهی ئاخوندییههوه لههخوێن وهردران. بهاڵم گرینگی و بایههخی ئههو ڕاپهڕینانهه لهوهدایهه ،نهخوێنهدکارانی زانسهتگهکانی ئێهران و نهه خههڵکی کوردسهتان چاوترسێن نهبوون و بگره شێلگیرتر بوون بۆ وهدهست هێنان و دابین کردنی ویست و داخوازییهکانیان. لهرادهی نێونهتهوهیش دا رێژیم تووشی تهنگوچهڵهمهی زیاتر بووه .دهخالهتی لههکاروباری فهلهسهتین و عێهراق دا زۆر لهجاران ئاشکراتره .ئهوه لهبهر چاوی کۆڕو کۆمهڵه سیاسهی و نێودهوڵهتییههکان بهتایبههت دهوڵههتانی بڕیهار بهدهست ون نابێ .ههروهها حهولی رێژیم بۆ پیتاندنی ئۆرانیۆم و سهرئهنجام وهدهستهێنانی چهکی ئهتۆمی ،لهبههر چهاوی دنیها ناشهاردرێتهوه .دهکهرێ بێێهین لهیههک قسههدا دهوڵهتههکانی مهسهلوول و خهاوهن بڕیهار بهیهکههوه کهاری جیددی دهکهن بهۆ ئههوهی رێژیمهی کۆمهاری ئیسهالمی دهسهتی وهچههکی نهاوکی ڕانههگا ،ئههوهش بهۆ ئیعتبهاری رێهژیم و دیپلۆماسیی کۆماری ئیسالمی زۆر زیانباره. هاورێیان! حیزبی دێموکرات دهتوانێ بهکاری بهکۆمهڵ ،عهقێی بهکۆمهڵ و یهک دڵی و یهکدهنگی و کهڵک وهرگرتن لهبیرو ئهندیشهی دوکتور قاسملوو که وهک میراتێکی بهنر بۆی بهجێ ماوه له نێو خۆیدا کهلێنی دوکتور
11
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی قاسملووو هاوسهنگهرانی بهوهج و له دهست چووی پڕ بکاتههوهو بهکههڵک وهرگهرتن لههو بهواره باشهانهی کهه ئێسهتا رهخساون و ئهو ئیمکاناته تهبلیغاتییهه کهه لهدهسهتی دایهه ،بههردهوام و چهاالکتر لههجاران بهه تێکۆشهانی سیاسهی، دیپلۆماسی ،تهشکیالتی و جههماوهریی زیهاترو باشهتر لههجاران بههگژ دوژمنهدا بچێتههوه کهه ئههوه هههم دهبێتهه ههۆی ئومێدهوار بوونی خهڵکی کوردستان و ههم دهبێتهه مایههی ئاسهوودهبوونی رۆحهی بههرزی دوکتهور قاسهملووی مامۆسهتاو کاک سهالم عهزیزی و ههموو شههیدانی رێگای ئازادی و بهختهوهری.
* ساڵو لهیادی مامۆستای رێبهرمان دوکتور قاسملوو له حهڤدهههمین بیروهریی شههید بوونی دا. * ساڵو بۆ گیانی کاک سهید سهالم عهزیزی ،بهبۆنهی حهوتهمین بیرهوهری له دهستچوونیهوه. * ساڵو لهگیانی پاکی ههموو شههیدانی کوردستان و بهردهوامی بۆ رێگا پڕ شانازییهکان. * مردن بۆ کۆنهپهرستی و تیرۆریزم. سهرچاوه :ماڵپهرهی گیارەنگ -ڕێکەوتی77 :ی جووالی 2113
چاوپێکهوتن له گهڵ" بهرێز ،کاک مستهفا مهولودى "ئهندامى دهفتهرى سیاسى سازدانى :هێژا مهنگور
چاوپێکهههوتن لههه گهههڵ" بهههرێز ،کههاک مسههتهفا مهههولودى "ئهنههدامى دهفتهههرى سیاسههى حیزبههى دیمههوکراتى کوردسههتان (چاوخشاندنێک به سهر خهباتى گهلى کورد له ههر چوار پارچههى کوردسهتان) و هههوڵ دان بهۆ پێکهێنهانى بههرهى کوردسهههتانى لهههه نێهههو الیهنهههه سیاسهههیهکانى رۆژهههههاڵتى کوردسهههتان .تههههوهرى چاوپێکههههوتنى ئهمجارهمانهههه( .ئههههو چاوپێکهوتنه ماوهیهک له مهوبهر ساز دراوه) هێژا :زۆر سپاستان دهکهین بهرێز کاک مستهفا ،با لێره را دهست پێ بکهین .خهباتى رزگارى خوازى کورد به گشتى چۆن دهبینى؟
12
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :منیش بههخێر هاتنتهان دهکههم .دهبهێ بێێهین خههباتى رزگهاریخوازى گههلى چهوسهاوه و بههش خهوراوى کهورد، ئێستا به ههستیارترین قۆناک دا تێدهپهریت .زۆربهى الیهنه سیاسیهکان و تهنانهت دوژمنانیش ئهورۆ (ئهگهر چى نای درکێنن) بهو باوهڕه گهیشتون که کورد ئهومافهى ههیه وهکوو نهتهوهیهکى واحیهد ،خهاوهنى کیهانى خهۆى بهێ و واڵتى سهربهخۆى ههبێ .ئهو بۆچوونه لهجێى خۆیدا زۆر به نر و پر ناوهرۆکه ،و قابیللى لێکدانهوهیه .شههیدى سهرکرده شههید د.قاسملو لهو پێوهندیه دا دهفهرموێ" :ئههگەر نهتههوهى کهورد ههوڵهدهدات بهۆ ئههوهى یههک واڵتهى سهربەخۆ و یهکگرتوى ههبێ به ههیچ شهێوهیهک ئههوه دابهران و جیابونههوه لهه والتهانى داگیرکههرى کوردسهتان نیهه بهڵکوو ئهوه یهکگرتنهوهیه" نهتهوهى کورد وهک نهتهوهیکى واحید ،له خاک و مێژویهکى هاوبهشهدا هههقى ئههوهى ههیه خاوهنى دهوڵهتى سهربهخۆبێ. مههن پێموایههه ههههوڵى ههههر بهشههه لههه کوردسههتان بههۆ وهدهسههتهێنانى مههافى پێشههێلکراوى نهتهههوهیى ،جهها چ بههه شههێوهى خۆدموختارى یان فیدراڵى یا خۆ ئیدارهکردن یها النهى کههم مهافى فهرهههنگى یها بهه هههر جۆرێهک لهه جۆرهکهان کهه نیشههان بههدا کههورد لههه حههاڵى خهههبات دایههه رهوایههه و ههههقى مسهههللهمى خۆمانههه .دهبینههین کههه جیههاوازى لههه شههیعار و داخوازیهکاندا دهبینرى که ئهوه شتێکى سروشتییه له نیو ئۆپۆزسیۆنهکاندا جیدى تهرین مهسههلهى کهورد ئێسهتا لهه کوردستانى باشووره که به خۆشیهوه له بارودۆخێکى باش دادهژین و داهاتویهکى درهوشاوه یان له پێشه که ئهوهش له سایهى ههوڵ و تێکۆشانى بى وچانى گهلى کورد لهو بهشهى کوردستانه و بهه سهوودوهرگرتنى بهاش لههو هههل و مهرجهى که له ناوچهدا هاته پێشێ .ئهوان به بهشێک له مافهکانى خۆیان گهیشتن بههاڵم ئههوه دوایهین دا خهوازی ومافهکانیان نین ههر وهک رێبهران و خههڵکى ئههو بهشههى کوردسهتان لهه سههر ئههو بروایههن کهه ئههو دهسهکهوتانه تهنیا بهشێکن له مافهکانیان که وهدهست هاتو و بهشهێکى زۆر لهه مافههکانیان هێشهتا بهه ئاکهام نهگهیشهتون و لهه سهر ئهو بروایهشن که کورد ههقى خۆیهتى واڵتى سهربهخۆى ههبێ بهاڵم قۆنهاک و ههلومههرجى سیاسهى بهۆ ئێسهتا بههاش نییههه کههه کههورد ئهههو داوایههه بکههات ،ئهههوه جیههى گهشههبینیه کههه خهههبات لهههو بهشهههى کوردسههتان بهردهوامههه بههۆ سهرکهوتنى یهکجارهکى! ،تا دوێنێ له شا وهیزى پێشمهرگه ئهورۆش له سهرمیزى دیهالۆ و وتهووێژ ئههو داوایهه دهکرێ که زۆر پیرۆزه.
هێژا :خهبات له رۆژئاواى کوردستان له چ ئاستێک دایه؟ وەاڵم :له رۆژئاواى کوردستان له چهند ساڵى رابردودا شاهیدى چاالکیه فهرههنگیهکانى گهلى کورد لهو بهشهى
13
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کوردسههتان بوینههه کههه ئێسههتا بههه خۆشههیهوه دهبینههین شههیوهى خهههباتیان گوریههوه و چاالکیهههکانیان بههه شههیوهى سیاسههى فهرههنگى درێژه دهدهن و شکێى بزوتنهوهیکى نهتهوهیى به خۆوه گرتوه لهو پێوهندیه دا خهریکه پێکهاته سیاسهیه کان چاالکترو کارامه تردێنه مهیدان له ئاستى ناوخۆ و دهرهوه کهه هیهوادارم لههو رێگایههدا سههرکهوتوبن و بتهوانن به بهشێک له مافه کانى خۆیان بگهن جارێ که خهباتێکى رهواو دروسته.
هێژا :شۆرشى کورد له باکوورى کوردستان بهکوێ گهیشتوه؟ وەاڵم :باکورى کوردستان تایبهتمهندى تایبهت به خۆى ههن وهک دهبینین بهههموشهێوهیهک خههبات وتێکۆشهان بهۆ وهدهستهێنانى مافى نهتهوایهتى بهردهوامه کهه بهشهێکى زۆر لهه خهاک وخههڵکى کوردسهتان دهگریتههوه کههوابو دهبهێ بزوتنهوهکه گهورهتر وههستیارتر و جیددیتر بێ و بزوتنهوه لهو به شهدا کاریگهرى نگهتیڤ و پۆزهتیڤى له سههر بهشههههکانى تهههرى کوردسهههتان دهبهههێ بهههه حهههوکمى پهههان وبههههرینى و زۆرى خهڵکهکههههى ،بههههاڵم زروفهههى سیاسهههى و هێزهسیاسههیهکانى ناوچهههوایان کههردوه کههه پرسههیارێک دێتههه پێشههى ،ئایهها خهههباتى شهها بهتهههنیا دهتههوانێ ئهههو بزوتنهوهیه ڕێنهمایى بکات؟ یان جۆاڵنهوهى سیاسى و رۆشنبیرى وکهڵک وهرگهرتن لههو زروفهه سیاسهیهى کهه لههوێ دایههه باشههتره بۆخسههتنهڕوى داخوازیهههکان .ئهوهنههده دهڵههێم کههه ههههر جۆاڵنهوهیهههک بههه گشههتى بتههوانێ خزمهههتێک بههه بزوتنهوهى رزگاریخوازى کورد بکات و له مهسیرێکى سالم دابێ جێى رێز و پیرۆزه.
هێژا :بهرێز کاک مستهفا ! بارودۆخى باشوورى کوردستان چۆن دهبینى؟ وەاڵم :له باشورى کوردستان پێموایه کهم نهچونهته پێش و بێ گرفتیش نین وگرفتى جیددیشیان ههیهه ،مومکینهه گرفت لهه نێوجۆاڵنههوه کهانیش دا هههبێ ولهه نێوخههڵکیش دا بههههمان شهێوه ،حاکمییههتیش بارودۆخهکهه ئهاڵۆزتر دهکات له وهى که ههیه .بهاڵم به ههموى ئهوانه زروفى سیاسى ناوچهکه و پێوهندى سیاسى تورکیه به ئههوروپا و رۆڵى هێزه سیاسیهکان له ناوچهدا ههمو وا دهخوازى که حهرهکهتى کورد له کوردستانى باکوور حهرکهتێکى گرینگه جێى خۆیهتى که بایخى پێ بدرێ.
هێژا :له رۆژههاڵتى کوردستان خهباتی رزگارى خوازى پێى له چ قۆناغێک ناوه؟
14
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :خهباتى گهلى کورد له رۆژههاڵتى کوردستان پێى ناوهته قۆنهاغێکى نهوێ بهه لهه بههرچاوگرتنى بهارودۆخى ناوچه وئێران جیاوازه دهگهڵ ههموو قۆناغهکانى تهر ،زۆر هێهز و اڵیههنى سیاسهى هههن کهه بهه شهێوهیهک هههبونى خۆیان ئاشکرا کردوه و به شێوهى چهکدارى یان سیاسى بهرهنگارى دوژمنان بونهتهوه ،بۆ نمونه :هههمومان دهزانهین که حیزبى دیموکرات له 37ساڵى رابردو دا له زهمانى کۆمارى کوردستانهوه خهباتى درێژهى ههبوه و له روخاندنى رهژیمى پاشایهتى دا رۆڵى گرینگى ههبوه و پاشان داکۆکى کردن له مافى گهلى کورد دواى گرتنه دهستى دهستهاڵت له الیهن کۆمارى ئیسالمى و سهرئهنجام دان پێ دانههنانى کۆنهه پهرهسهتانى تهازه بهه دهسهتهاڵت گهیشهتو بهه مهافى کورد که بۆ ههۆى هێهرش کردنهه سههر کوردسهتان و دانهى حهوکمى جهههاد بهه دژى گههلى کهورد کهه لهه گههڵ بههرگرى ئازایانه و قارهمانانهى خهڵکى کوردستان بهرهو رووبۆوه و ئێستاش ئهو خهباته به شێوهى سیاسى درێژهى ههیه.
هێژا :راى جهنابت له بارهى ئهو ئۆپۆزسیۆنانهى که تازه سهریان ههڵداوه له رۆژههاڵتى کوردستان وێراى حیزبهى دێموکرات دهیان ههوێ خهبات بکهن چیه؟ وەاڵم :ئێمه بهرێزهوه سهیرى کار و چاالکیهکانى ههموو هێزێکى سیاسیهکان دهکهین له بزوتنهوهى کورد به گشهتى ورۆژههاڵتى کوردستان به تایبهتى .ههر هێزێکى سیاسى مێژووى مبارزات و رۆڵى ههیه له بزوتنههوهى نهتههوهیى دا ،الینگر و رێکخستن و کارى ئهوان بهرز دهنرخێنم و پێموایهبه بێ خوێندنهوهى تێکۆشانى ئهوان السهنگیهک لهه چونه پێشى کارى سیاسى دروست دهبێ غهیرى ئهوهههموشتێک به ناواقعى دهبینم.
هێژا :بهراى جهنابت حیزبهکان چۆن دهتوانن رۆڵى گرینگیهان هههبێ لهه بههرز کردنههوهى ههسهتى ناسیۆنالیسهتى و هێنانه نێو گۆرهپانى بیر و راى گشتى بۆ نێو دنیاى سیاسى کوردستان؟ وەاڵم :سود وهرگرتن له ههموو توانایهکان بهه تایبههت دهزگها راگەیانهدەره گشهتیهکان ئهولههوییەتى ئهسهێى ههیهه چون واقعییهت ئهوهیه که دهبێ غرورى میللى بهرز بکرێتهوه دهبێ ههسهتى ناسیۆنالیسهتى بههرز بکرێتههوه ئههویش به لێک تێگهیشتن دهکرێ به نیشان دانهى ویسهت و داخهوازى و واقعیهتههکانى بههراوردى تههواوى نهتههوهى کهورد و نیشان دانى شهێوهى ههڵسهوکهوت و فهرهههنگى ئههو میللهتانههى کهه بهه مهافى خۆیهان گهیشهتون کهه ئههوهش ئههرکى سهرشههانى راگێنهههره گشههتیهکانه ،بهرزکردنهههوهى خاڵههه نگهتیڤهههکانى نهتهههوهیى و ئاشههکرا کههردن و لههه قههاودان لههه پیالنهههکانى دوژمنههانیش دهتههوانێ یارمهتیهههکى بههاش بههێ بههۆ پتهههوکردنى ههسههتى ناسیۆنالیسههتى لههه نێههو ریزهکههانى
15
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی گهلهکهمان دا به گشتى به له بهر چاوگرتنى ئه وهى که ئێستا راگینهره گشتیهکان بهه ئههوجى خۆیهان گهیشهتون و چهند کهناڵى ئاسمانى تهلهفزیۆنى کوردیش کار دهکهن دهتوانن بۆ بهرز راگرتن و قایم تر کردنهى ههسهتى ناسهیۆ نالیستى و هێنانه نێو دنیاى سیاسهتى خهڵک ،رۆڵى گرینگیان ههبێ .کورد ئێستا له ههر جل وبهرگێک دا له ژێر ههر ناوێک بێ ،پێویسته نهتهوهیى بیر بکاتهوه.
هێژا :کار و چاالکیه کانى ئۆپۆزسیۆن و حیزبه سیاسیه کوردیهکانى رۆژههاڵتى کوردستان چۆن ههڵدهسهنگێنى؟ وەاڵم :خهبات له ڕۆژههاڵتى کوردستان دواى هاتنه سهرکارى کۆمارى ئیسالمى بۆ وهدهست هێنانى مافى گهلى کورد دریژهى ههبوه سهرهتا هێزه سیاسیه کان له ههمویان له پێشتر حیزبهى دیمهوکراتى کوردسهتان زهمینههیان هههبو بهۆ مزاکره و وتووێژ بهاڵم که زانیان رهژیمى دیکتاتۆرى تازه به دهستهاڵت گهیشتو ئامهادهى وتووێژنیهه خههباتیان بهه شێوهى بهرگرى چهکدارى درێهژه بهدهن ،بهارودۆخى سیاسهى ئێسهتا واى ئیجهاب کهردوه کهه بههم شهێوه جدیهه خههباتى چهکدارى وهک خۆى نهمێنێ و هێزه سیاسیهکان زۆرتر بایخ به دروست کردنى رێکخهراوى سهێنیى وجههماوهرى بهدهن. ئهگهر سهیرکهین دهبینین که ئهو رێخراوانهى که ئهورێگایان نهگرتۆتهبهر لێکدانهوه و خوێندنهوهى ههڵهیان له سهر کۆمارى ئیسالمى هههبۆ هههر توانههوه ،حیزبهى دیمهوکرات و کۆمهڵههى زهحمهتکێشهان باشهترین نمونههن بهۆ ئههو مۆزوعه که له سهرهتاوه خوێندنهوهى باشیان له سهر ئهو رێژیمه ههبوه و له ئیمکاناتێک که ههیان بوه کههڵکیان وهرگرتوه بۆیه بزوتنهوهکهیان زیندوو راگرتوه که ئهوه له نههوعى خهۆى دا بههو شههرایته سههخت و دشهواره جێگهاى رێز و حورمهته.
هێژا :حیزبى دیموکراتى کوردستان تا ئێستا له ماوهى ئهو چهند ساڵهى رابردو چ کارهایهکى بۆ پێکهێنانى بههره کردووه؟ وەاڵم :حیزبى دیموکراتى کوردستان بهردهوام ههولى ئهوهى داوه به نههوعێک هاوکهارى و ئیحتالفهى هههبێ لهه نێهو هێههزه کوردسههتانى و ئێرانیهههکان ،حیزبههى دیمههوکرات دواى سهههرکهوتنى شۆرشههى گهههالنى ئێههران داواى پێکهێنههانى بهرهیهکى ئێرانى کرد بۆ به گژدا چونهوهى سیاسهته چهوتهکانى رهژیمى ئێهران بهۆ ئههوهش هههوڵى جیهددى داوه و کههارى بههۆ کههردوه بهڵگهههش بههۆ ئهههو قسهههیه چونههه نههاو شههۆراى بهههرگرى نیشههتیمانى ئێرانههه دواى هاتنههه دهرى لهههو بهرهیهش ههوڵى جیددى داوه بۆ پێکهێنانى بهرهى کوردستان لهنێو هێزه کوردیهکاندا بۆ ئهوهى لێهک تێگهیشهتنێک
16
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ههبێ له نێویان دا و زمان حاڵى هاوبهشیان له نێودا دروست بێ بههجۆرێک هاوکهارى بکههن ،ئهگههر زهمینهه خهۆش کرا بهره پێک بێنن ئهوه ئامانجى سهرهکى و گشتى حیزبى دیموکراتى کوردستانه.
هێژا :ئهگهر ئهو ههموو ههواڵنه دراون بۆ چى تا ئێستا بهره پێک نههاتوه؟ وەاڵم :ئهوه دهتوانێ چهند هۆى ههبێ ،من پێموایه خوێندنههوه و بۆچهونى هێهزه سیاسهیهکان گههوره تهرین کۆسهپى سهر رێگاى پێکهاتنى بهرهیهه ،هههر الیهنههى تایبهتمهنهدى تایبههتى خهۆى ههیهه هێهزى وایهه پێگههى کۆمهاڵیههتى دهگهڵ الیهنى تر فهرقى ههیه تێروانینى الیهنهکان به نیسبهت مهسایلى سیاسى فهرقى ههیه و دهبینى الیههنێک مێژوو بۆخۆى دهکاته پێوانه چونکه له هێندێک قۆناغى مێژوو دا سهرکهوتنى وهدهست هێناوه ئهوه دهکاتهه معیهار، دهبینى الیهنێک به حوکمى کارى تهشکیالتى و ههڵسورانى جهماوهرى ئهوانه وا دادهنێ کهه ئهولهوییههت بهه ئههوه، ئهم ئهولهوییهت دانانه ههر الیهنهى بۆ خۆى دهلیلى ئهسێى پێک نههاتنى بهرهیه ،له الیهکى تر هێنهدێک الیههن و کهسایهتى سیاسى ئێستا به زهمانێکى مناسب نازانن بۆپێک هێنانى بهره ،من پێموایه کار بهۆ پێکهێنهانى بههرهى کوردستانى کارێکى زۆر پێویسته بۆ ئهورۆ له بهر ئهوهى ئێستا زۆرشت دهکرێ ،دهبێ ههر لهه ئێسهتاوه بهه تههمرین کردن فێرى کار له گهڵ یهکتر کردن بین ،چوون ئێمه بروامان به پلۆرالیزم (فرهحیزبى) ههیه ،ئهگهر وایه دهبێ ههر له ئێستاوه زهمینهیهک ههبێ بۆ ئهوهى بتوانین له پاشه رۆژدا به باشى گوێ له قسهى یهکتر بگرین و یهکتر بتههوانین تهحهههمول بکهههین بههه ههههر شههێوهیهک بههێ دهبههێ زمههانى هاوبهههش دهبهههینى الیهنههه سیاسههیهکانى رۆژههههاڵتى کوردستاندا ههبێ له چوارچێوهى بهرهیهکدا دهبێ ئێمه ئهوڕۆ لێک تێبگهین نهک رایبگرین بۆ دوا رۆژ ! بها ئههوهش بزانین که ئێمه جارى یهکهم مان نییهه بههره پێهک بێنهین ،ئهگههر سههیرى خههباتى گههلى کهورد بکههین هاوکهارى و هاوخهباتى و زۆرشتى درهخشهانى تێدایهه .هاوپههیمانى لهه نێهو هێزهکهانى هههر چهوار پارچههى کوردسهتان هههر لهه سهرهتاى راپهرینهکانهوه بهنهوعێک ههبوه .ئهگهر لهپارچهیهکى کوردستان شۆرش سهرى ههڵدابێ له پارچهیههکى ترى کوردستان هێزه سیاسیهکان به شێوهى پشتیوانى سیاسى و هێزى چهکداریش بهشدار بوونهه ،جها لهه نێهو هێهزه سیاسهیهکانى بهشهێکى کوردسهتان ئههو هاوپهیمانیهه دهتهوانى بهه هێزتهر و یاسهایىتر بهێ .بهه گشهتى لهه نێهو هێههزه سیاسیهکانى رۆژههاڵتى کوردستان زۆر خاڵى هاوبهشمان ههن و وتووێژ بهردهوام دهبێ بۆ پێک هێنانى بهره ،ئێمه فهرههههنگى بههه یهک ههوه کارکردنمههان دۆزیوهتهههوه و ئاشههنایهتى و ناسههیاری تهههواومان لههه سهههریهک ههیههه لههه بههارى مهعنهویش وه زهمینهمان خۆش کردوه وخهڵک دهبێ قهناعهتى زۆرتربێ ونیگهران نهبن ئێمه ئهورۆ کار دهکهین تا سبهینێ له جیات ئاوهدان کردنهوه ،هێچ الیهنێک کێشهى له گهڵ الیهنىتر نهبێ .به گشتى من درهنگ کردن بۆ
17
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی پێکهێنانى بهره به زیانى بزوتنهوهى نهتهوهى کورد له رۆژههاڵتى کوردستان دهزانم. سهرچاوه :ماڵپهرهی گیارەنگ -ڕێکەوتی :مانگی جانێوێری 211٧
حزبی دیموکراتی کوردستان له رۆژههاڵ ت تهنیا ماوهتهوه
وشە -هەولێر.هیدایە ت جان - مانگێكە حزبی دیموكراتی كوردستان چاالكییەكانی لە ناوخۆی رۆژهەاڵت چڕ كردووەتەوە و كۆماری ئیسالمیی ئێهران لە رێگەی میدیا فەرمی و سێبەرەكانییەوە ،هێرشی بۆ سەر ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵت و بەتایبەت ئەو حزبە دەست پێ كههردووە و لە روومههاڵكردنی هەواڵەكانههدا باسههیان لە شههەڕ و پێكههدادانی قههورێ و چەنههد كههاتژمێری لەگەڵ هێههزی پێشمەرگەی دیموكرات كردووە. ئەوەی تهها ئێسههتە روون نیههیە پرسههی راگەیانههدنی شههەڕی چەكههدارییە دژ بە كۆمههاری ئیسههالمی ئێههران لەالیەن حزبههی دیموكراتی كوردستان .مستەفا مەولوودی جێگری سكرتێری حزبی دیموكرات لە لێدوانێكیدا بۆ "وشە" دەڵێت" :حزبهی دیموكرات هیچ كهات شهێوازە جۆراوجۆرەكهانی خەبهاتی لە نهاوخۆی خەڵكەكەیهدا رانەگرتهووە و ئەو چاالكییهانەی لە
18
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ماوەی ئەو مانگەدا دەنگیهان داوەتەوە ،درێهژەی ئەو خەبهات و تێكۆشهانە جۆراوجهۆرانەن كە ئەنهدام و پێشهمەرگە و دۆستانی حزبی دیموكرات لە مێژووی ئەو حزبەدا جێبەجێیان كردووە". مەولههوودی زیههاتر روونههی دەكههاتەوە" :ئەو چەنههد شههەڕ و پێكههدادانەش كە لەو مههاوەیەدا روویههان دا ،لە ڕاسههتیدا تێكۆشههەرانی ئههێمە كەوتههوونەتە بۆسههەی رژێههمەوە و شههەڕیان كههردووە كە لە ئاكامههدا هەم ژمههارەیەك لە پاسههدار و بەكرێگیراوانی رژێم كوژراو و بریندار بوون ،هەمیش پێشمەرگەی ئێمە شەهید و برینهدار بهوونە و هەر ئەوەش وای كردووە كە دەنگدانەوەكەی زیاتر بێت ،ئەگینا شتێك بەناوی خەباتی چەكدارانە دەستی پێ نەكهردووەتەوە و ئهێمە لە بنەڕەتەوە ئەو شێوازە خەباتەمان رانەگرتووە و هەركات دەرفەتێك بووە كەڵكمان لێ وەرگرتووە ،كهاتێكیش كە پێویست نەبووە ئەوا نەمان كردووە و ئێستەش لە پێوەنهدی لەگەڵ ئەو چەنهد پێكهدادانەی دواییهدا پێشهمەرگەكانی ئێمە كەوتوونەتە بۆسە و بۆ بەرگریكردن لە خۆیان شەڕیان كردووە". لە ماوەی چاالكییەكانی حزبی دیموكراتی كوردستان لە ناوخۆی رۆژهەاڵت ،زۆربەی میهدیاكان باسهیان لەوە كهردووە كە كۆماری ئیسالمیی ئێران لە ڕێهگەی الیەنێكهی سیاسهیی هەرێمهی كوردسهتانەوە داوای لهێ كهردوون چاالكییەكانیهان بوەسهتێنن ،مسههتەفا مەولهوودی دووپههاتی دەكهاتەوە" :تهها ئێسهتە هههیچ الیەنێكهی حكههوومەتی هەرێمهی كوردسههتان یهان الیەنێكههی سیاسههیی باشههووری كوردسههتان بە رەسههمی داوای لە حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان نەكههردووە چاالكییەكههانی بوەستێنێت". جێگری سكرتێری گشتیی حزبی دیموكراتی كوردستان دەڵێت "ئێمە پێمان وا نییە حكوومەتی هەرێمی كوردستان یان هێزە سیاسییەكانی هەرێم داوایەكی لەم شهێوەیە لە هێهزە سیاسهییەكانی رۆژهەاڵتهی كوردسهتان بهكەن ،لەبەرئەوەی رۆژهەاڵتههی كوردسههتان دۆخههی تههایبەت بەخههۆی هەیە و چههاالكی هێههزە سیاسههییەكانی رۆژهەاڵت و بەتههایبەتی حزبههی دیموكراتی كوردستان ،كاریگەرییەكی نەرێنی لەسەر بزووتنەوەی سیاسی و ئەزموونی هەرێم نابێت". دەڵێت" :بە خۆشحاڵی یەوە هەرێمی كوردستان خاوەن پێگە و سهەروەری تهایبەت بەخهۆیەتی ،واتها بەشهێوەیەك نیهیە هێههز و توانهها و دەسههەاڵتی خههۆی لە وەسههتاندنی بههزووتنەوەی بەشههێكی تههری كوردسههتاندا بههدۆزێتەوە ،خههۆی پههالن و سیاسەت و دیپلۆماسی و بەرنامەی تایبەت بەخۆی هەیە و خاوەن هێز و توانایە .پێم وانییە داوایەكی لەم شێوەیە لە ئێمە بكەن و حزبی دیموكراتیش هەمیشە سەبارەت بە هەرێمی كوردستان و ئەزموون و دەستكەوتەكانی
19
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی یارمەتیدەر بووە و لە بەرچاوی گرتووە". ئەو ئەنهههدامەی رێبەرایەتیهههی حزبهههی دیمهههوكرات دەڵێهههت" :ئەگەر رۆژێكهههیش رێبەرانهههی سیاسهههی هەرێمهههی كوردسهههتان لەمبارەیەوە پرسیار لە حزبی دیموكرات بكەن ،ئەوا حزبی دیموكرات روونكردنەوەی بۆ ئەم پرسیارانە هەیە". گواستنەوەی كەمپەكان بەرەو سنوور
ئامادەیی پێشمەرگە و ئەندامانی دیموكرات لە ناوخۆی رۆژهەاڵت لە كاتێكدابوو كە زیاد لە ١٥ساڵە ئەو بەشە لە كوردستان چاالكییەكی ئەوتۆی بەخۆیەوە نەدیتبوو و تا رادەیەك بێ دەنگی بهاڵی بەسهەردا كێشهابوو ،بەاڵم لەگەڵ یەكەم پێكدادانی چەكداریی ئەو هێزە و سوپای پاسدارانی ئێران ،دەنگدانەوەیەكی بەرچاوی میدیایی و جەمهاوەری لێ كەوتەوە و وای كرد تا رادەیەكی چاوەڕواننەكراو ئەو بێ دەنگییەی ناوخۆی رۆژهەاڵت بشكێت. بەپێی راگەیەندراوەكان و لێدوانی بەرپرسانی حزبی دیموكرات ،پێ دەچێت چاالكییەكانیان لە نهاوخۆ بەم شهێوەیە بەردەوام بهێێنەوە ،بەاڵم ئهاخۆ دەكهرێ لە نهاوخۆی رۆژهەاڵت چاالكییەكانیهان چهڕ بهكەنەوە ،بەاڵم سهەركردایەتیی حزب لە كەمپەكانی ناوەڕاستی باشووری كوردستان نیشتەجێ بن؟ بۆ ئەم پرسهە مسهتەفا مەولهوودی رای دەگەیەنێهت كە كەمپەكانی باشوور شوێنی دانیشتن و حەوانەوەی بنەماڵەكانی دیموكراتە و پێی وایە ئەندام و پێشمەرگەكانیان زۆربەیان لە ناوخۆی رۆژهەاڵتدان". ئەو ئەنهدامەی رێبەرایەتیههی حزبههی دیمههوكراتی كوردسهتان دەڵێههت" :دەبههێ فشههاری كۆمهاری ئیسههالمیی ئێههران بههۆ سههەر كوردستان چەندە بێت تا خەڵكی كوردستان بە چەند چاالكییەكی چەكداری كە ئەویش سوپای پاسداران بۆسەی بهۆ پێشمەرگەكانی ئێمە دانابوون و بەرگرییان لە خۆیان كردووە ،خەڵكی وا دڵخۆش كردووە و پێیان خۆشە بە هەمهوو جۆرێك و بە قورسترین شێوە لە ناویاندا بن و خەباتیان بۆ بكەن و ئەوانیش یاریدەر و هاوكار بن". ئەوەش دەڵێهههت" :كەمپەكهههانی حزبهههی دیمهههوكرات شهههوێنی نیشهههتەجێبوون و حەوانەوەی بنەماڵەكهههانی دیمهههوكراتە و تێكۆشەرانی سیاسهیی حزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان زۆربەیهان لە رۆژهەاڵتهی كوردسهتان و لەنهاو خەڵكهدان و حزبهی دیموكرات لێرەڕا هێز نانێرێتەوە ،بەڵكو ئەو هێزەی كە لەوێ هەیەتی ،لەباری رێكخستنەوە سەرپەرشتی دەكات و
20
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لەوێ تێكۆشانی سیاسی و پڕوپاگەندە و رێكخستن ئەنجام دەدەن". مسههتەفا مەولههوودی دەڵێههت" :ئەو هێههزانە لە نههاوخۆی رۆژهەاڵتههدا بههۆ ئەوەی بتههوانن بجههووڵێن و كههار بههكەن ،دەبههێ چەكیان پێ بێت بهۆ ئەوەی ئەگەر فشهاری بهۆ ههات بەرگهری پهێ لە خهۆی بكهات ،لەبەرئەوەی مەبەسهتی كهارەكە لە رۆژهەاڵتی كوردستانە و هێزەكەش هەر لەوێهیە ،ئهێمەش پێمهان وایە حزبهی دیمهوكرات وەك تها ئێسهتە لە مێهژووی خۆیدا هەركات دەرفەتی بۆ هاتبێتە پهێش ،كەڵكهی لهێ وەرگرتهووە و خەباتەكهانی پەرە پهێ داوە ،دەبهێ ئێسهتەش درێژەی پێ بدات ،بەاڵم بە دڵنیاییەوە رێبەرایەتی حزبی دیموكرات ئەو تێگەیشتنەی هەیە كە بارودۆخی هەرێمهی كوردستان و پێوەندی سیاسیی ئەو هەرێهمە لەگەڵ واڵتهانی دراوسهێ لەبەرچهاو بگرێهت و بەشهێوەیەك هەڵسهوكەوتی سیاسی بكات كە زیان بە ئەزموونی هەرێمی كوردستان نەگات". هەروەها دەڵێت" :بۆ ئهێمە خۆشهتر دەبهوو ئەگەر لوابهایە هەمهوو ئەنهدامانی دیمهوكرات لەنهاو شهارەكانی رۆژهەاڵتهی كوردسههتان بههان و بە شههێوەیەكی یاسههایی و ئههازادانە خەبههاتی مەدەنههی و رێكخسههتن و سیاسههیی كردبههایە ،ئەگەر لە سنوورەكانیش دەرفەتی ئەوە بڕەخسێ ئەوە باشهتر دەبهوو بهۆ پێوەنهدیكردنی راسهتەوخۆ لەگەڵ خەڵكەكەمهان ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشههدا بە دڵنیههاییەوە ئههێمە كههارێكی لەم شههێوەیە نههاكەین كە زیههان بە ئەزمههوون و بەرژەوەنههدی كوردسههتان بگات". مەولههوودی بههۆ بەردەوامبههوونی چاالكییەكانیههان لە نههاوخۆ بەو شههێوازەی كە ئێسههتە گرتوویههانەتە بەر دەڵێههت" :لە روانههگەی حزبههی دیمههوكرات خەبههات و تێكۆشههان یەك رەهەنههدی نیههیە بەڵكههو چەنههد رەهەنههدییە ،بەاڵم ئەو جههۆرە خەباتەی كە دەبێ ئامادەبوونی چهاالكتری لەنهاو خەڵكەكەیهدا هەبهێ بهۆ ئەوەی رۆڵ و كاریگەریهت زیهاتر بێهت ،لە پالن و بەرنامەی ئێمەدایە بە مەرجێك كێشەیەكی جدی كە لە توانای حزبی دیموكراتدا نەبێ بۆ ئەوەی بەسهەریدا زاڵ بێت ،ئەوا بەدڵنیاییەوە بەردەوام دەبێت". بە تەنیا مانەوەی حزبی دیموكراتی كوردستان
هەر پێههنج الیەنههی سههەرەكیی ئۆپۆزسههیۆنی رۆژهەاڵت ،مانگێههك لەمەوبەر لە بههارەگەی سههەرەكیی حزبههی دیمههوكراتی كوردسهههتان كهههۆ بهههوونەوە و لە ئەنجامهههدا لەسهههەر ئەم خهههاڵە رێهههك كەوتهههن كە رووی چاالكییەكانیهههان لە رۆژهەاڵت
21
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بههكەنەوە .هەر دوا بەدوای ئەم بڕیههارە ،گرووپههی "پههارێزەرانی رۆژهەاڵت"ی سههەر بە حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان دەستیان كرد بە چاالكی لە ناوخۆدا ،بەاڵم ئەوا ماوەی مانگێكە ئەو گهرووپە لە نهاوخۆدان و تها ئێسهتە لە شهەڕ و پێكههه دادان لەگەڵ كۆمهههاری ئیسهههالمیی ئێرانهههدا شهههەهیدێك و چەنهههد برینهههداریان هەیە ،بەاڵم ههههیچ یەك لە چهههوار الیەنەكانی تری ئامادەبووی ئەم كۆبوونەوەیە نە بە رەسمی و نە بەشێوەی نارەسمی بەتەنگ ئەو دەستپێشخەرییە نەچوون. جێگههری سههكرتێری حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان ئهههوهیش دهخاتههه ڕوو "نزیههك بە مانگێههك لەمەوبەر ئەو 3هێههزە سیاسههییەی رۆژهەاڵتههی كوردسههتان دانیشههتنێكمان لە بههارەگەی حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتانی ئێههران هەبههوو ،لەو دانیشتنەدا لەسەر بارودۆخی سیاسهی گیتوگهۆ كهرا .یەكێهك لە بابەتەكهان چهۆنیەتیی هاوكهاری و هاوخەبهاتی هێهزە سیاسهههییەكانی رۆژهەاڵت بەیەكەوە بهههوو و هەر لەو كۆبهههوونەوەیەدا لیژنەیەكمهههان پێهههك هێنهههاوە ،ئەو لیهههژنەیە لە بههارەگەی كههۆمەڵەی زەحمەتكێشههانی كوردسههتان دانیشههتوون و لەسههەر جههۆری هاوكههاری و هاوپێوەنههدی و هاوخەبههاتی بەیەكەوە گیتوگۆ دەكەن ،بەاڵم هەلومەرجی كار و تێكۆشانی حزبەكهان لە رۆژهەاڵتهی كوردسهتان تها ئێسهتەش هەر حزبەی بەتەنیا و بە لەبەرچاوگرتنی توانای خۆی لە بوارەكانی رێكخستن و دیپلۆماسی و بەشهداری لەنهاو خەڵكهدا یان چاالكیی پێشمەرگانە كار دەكهات ،لەم پێوەنهدییەدا بەداخەوە هاوكهاری ئهێمە نەگەیشهتووەتە ئەوەی لە ئاسهتە بەرزەكاندا بەیەكەوە بەرنامەیەكی هاوبەشمان هەبێت و حزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان لە توانایهدا هەیە لە هەمهوو ئاستەكانی خەباتدا هێز و توانای خۆی وەگەڕ بخات و چاالك بێت". ئەلتەرناتیڤ بۆ یارمەتی دارایی
دوای ئەوەی بەغدا بودجەی حكوومەتی هەرێمی كوردسهتانی بهڕی ،تەنگهژەی دارایهی بهاڵی بەسهەر هەرێمهدا كێشها و ئەو تەنگههژەیە داوێنههی حزبەكههانی رۆژهەاڵتیشههی گههرتەوە و حكههوومەتی هەرێههم ئەو بههڕە بههودجەیەی بههڕی كە وەك یههارمەتی دارایههی بههۆ ئەو حزبههانەی دەنههارد ،ئەوەش وای كههرد هەنههدێك لە حزبههانە تووشههی گرفتههی دارایههی بههنەوە، مەستەفا مەولهوودی دەڵهێ كە ئەوان هەر لە سهەرەتای دروسهتبوونی حزبەكەیهان پشهتیان بە یهارمەتی خەڵكەكەیهان بەستووە لە ناوخۆی رۆژهەاڵتدا. مەولهههوودی گهههوتی" :حكهههوومەتی هەرێهههم لەالیەن حكهههوومەتی ناوەنهههدەوە تووشهههی تەنگژەیەكهههی دارایهههی بهههووە و ئەو
22
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی كەسانەش كە بە جۆرێك لە دارایی هەرێمی كوردستان سوودمەند بوون تووشی گرفت هاتوون ،هەرێمی كوردسهتانیش زۆر و كەم یارمەتیی ئەو هێزانەی رۆژهەاڵتی داوە كە لە هەرێمن ،ئێستەش كە وەك پێویست لە بەغداوە بهودجەی بۆ نایەت ،كاری كردووەتە سەر ئەو یارمەتییەی بە ئێمە دەكرێت". ئاماژهی دا "حزبی دیموكرات لە یەكەم رۆژی دامەزرانی لە خاڵی كۆتایی پێڕەوی ناوخۆییەكەیدا دەڵێت ،سەرچاوەی دارایی حزب یارمەتی دۆستان و ئابوونەی ئەندامانی حزبە ،بۆیە داواكردنی یارمەتی لە خەڵكهی خهۆی بەشهێكە لە ئەركەكانی و حزبی دیموكرات ئێستەش هەر بەو دارایهیەوە كهار دەكهات و دەبهێ بهژی ،حزبهی دیمهوكرات پێهی شهەرم نییە داوا لە خەڵكی رۆژهەاڵت بكات یارمەتی بدەن بۆ ئەوەی لە سەرجەم ئاستەكانی تێكۆشهانیدا بەردەوام بێهت و پێویستی بە ئەمال و ئەوال نەبێت". سەرچاوە :ماڵپەڕی وشە -ڕێکەوتی٢ :ی ئۆکتۆبەری ٢٣١٤
مستەفا مەلوودی :لەتبوون ئاکامی گرفتیکی تهشکیالتی بووە ئەنهههدامی دەفهههتەری سیاسهههی و جێگهههری سهههکرتێری گشهههتیی حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان مسهههتەفا مەولهههوودی ،لە وتووێژێکهههدا دەگەڵ ناوەنهههدی نهههووچە و شهههرۆڤەی ڕۆژ ،باسهههی لە ئەگەرەکهههانی تێکەڵبهههوونەوەی دوو بهههاڵی حیزبهههی دێموکرات کرد و ڕایگەیاند " ههر دوو المان بروامان بهوه ههیه کە دیالۆ و دانوستانهکان درێژه پێبدهین". ناوبراو ڕوونیشی کردەوە کە ئامانجی دیالۆ و دانوستانەکان بەستنی "کهۆنگرەیەکی ههاوبەش"ە لە نێهوان دوو بهاڵە لێههک دابههراوەکەی حیزبههی دێموکراتههدا و "مێههژووی هههاوبەش و سههتراتیژیی هههاوبەش"ی ئەو دوو حیههزبە کههردەوە وەک خاڵی بەهێزی هەوڵەکانی یەکبوونەوە زانی. ئەو ئەندامەی دەفتەری سیاسیی حدک هەروەهها ناڕاسهتەوەخۆ دانیشهی بە هەڵە بهوونی لێکهدابڕانی ئەو دوو بهاڵەی حیزبەکەیدا نا بەاڵم پرسی یەکگرتنەوەی بە " واڵمێکی مهنتقی به چاوهڕوانیی رهوای خهڵکی کوردستان" زانی لە
23
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی حیزبی دێموکرات. سازدانی دیمانە :کەریم مەرەسەنە
کەریم مەرەسەنە :پرسی یەکگرتنەوەی دوو باڵی حیزبی دێموکڕات گەیشتۆتە کوێ؟ مستەفا مەولوودی :وهک ئاگادارن زیاتر له ساڵێکه دیالۆ و وتووێژ له نێوان دێموکڕاتهکان دهسهتی پێکهردووه، قۆناغی یهکهم که قۆنهاغی ئاسهاییکردنهوهی پێوهنهدیی نێهوان دێموکڕاتههکان بهوو ،بهه خۆشهییهوه تها ئێسهتا بهاش چۆته پێش و ههر ئهوهش یارمهتی کردووه زیاتر لهوهش پرسههکه بههرهوپێش بههرین؛ لهه ئێستاشهدا کهه ئامهانج و ستراتیژیی ههر دووال کهوتنهوه سهر یهکی دێموکڕاتهکان و یهکگرتنهوهیه ،ههر دوو المان بروامان بهوه ههیهه کە دیالۆ و دانوستانهکان درێژه پێبدهین ،لهسهر مهسهلهکان به روونی قسهبکهین بۆ ئهوهی به ئهنجامێکی موسبهت و دڵخۆشکهر بگهین و له کۆتاییدا بهرهو کۆنگرهی هاوبهش بچین.
کەریم مەرەسەنە :باشە چ شتێک وا دەکا کە پێویست بێ ئێوە ئێستا یەک بگرنەوە؟ ئایا گۆڕانکارییەکی سیاسی/ ئیدۆلۆژی لە ناو ئەم دوو باڵەدا ڕووی داوە؟ مستەفا مەولوودی :یهکهم؛ دێموکڕاتهکان مێژووی هاوبهشیان ههیه ،نیشهان و سههمبول و کهۆنگره و کهۆنیرانی و کار و خهباتی هاوبهشیان ههیه ،لهوانهش گرینگتر ئامانج و ستراتیژیی هاوبهشیان ههیهه ،کهوایهه هههر ئهوهنهده بهسه بۆ ئهوهی پێوست بهوه بکا دێموکڕاتهکان ڕیزهکانیان یهک بخهنهوه و له ئهنجامدا یهکبگرنهوه .جیا لهوهش ئهو ناوچهیهی ئێمهی تێدا دهژین ،بهتایبهتی واڵتی ئێران ،قابیلی گۆڕان و گۆڕانکارییه .حیزبی دێموکڕاتیش جیا لهوه دهبێ خۆ ئاماده بکا له کاتی گۆڕانکاریدا له دهرفهتهکان باش کهڵک وهربگرێ ،دهبێ خۆشهی بههپێی دهرفههت و ئیمکان کار بۆ گۆڕان و گۆڕانکاری له ناوچهکهدا بکا ،به واتایهکیتر دهبێ شهوێندانهر بهێ؛ کهارێکی ئههوتۆش بهه تهنیا به الیهکی دێموکڕات ئهگهر نهڵێم ناکرێ دهتوانم بێێم زۆر زهحمهته ،ئهگهر دێموکڕات به گشتی بیههوێ له ئاست مێژوو ،کهار و تێکۆشهان و خههباتی دوورودرێهژدا بهێ ،دهبهێ کهات و ئینێهرژی خهۆی بهۆ کهاری گههورهی سیاسهی تهرخان بکا .ههموانیش دهزانین که به هۆی حیزبی سیاسهیی گههوره و بهههێز و جێگهای بهڕاوی خههڵکی رۆژهههالتی کوردستانهوهیه که وهها پرسێک دهچیته پێش ،پێکان و به ئامانج گهیشتنی خودی ئهمانهش پێویستی به یهکڕیزی
24
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی و یهکگرتنهوهی دێموکڕاتهکانهوه ههیه.
کەریم مەرەسەنە :بۆ مەگەر ئەو دۆخەی ئێوە باسی دەکەن بەر لە لەتبوونیش لە گۆڕێدا نەبوو؟ مەگەر هەر ئەو کههاتیش لێتههان ڕوون نەبههوو کە حیزبههی دێمههوکڕات دەبههێ "لە دەرفەتەکههان بههاش کەڵههک وەربگههرێ" و "دەبههێ کههار و ئێنێرژیی خۆی بۆ کاری گەورەی سیاسی تەرخان بکا"؟ مستەفا مەولوودی :حیزبهی دێمهوکرات بهۆ ئههوه دامههزراوه وهک ئهامرازێکی سیاسهیی کهارا بەدواداچهوون بهۆ پرسهه سیاسییهکان بکاو له دهرفهتهکان باش کهڵک وهربگرێ؛ مێژووی ئەو حیزبە ئهوه نیشان دهدا ،ڕاگهیانهدنی کۆمهاری کوردسههتان لههه مههههاباد لههه سههاڵی 7722ههههتاوی ،تێکۆشههان و خهههباتی پێشههمهرگانهی سههاڵهکانی 21 - 23ی ههتاوی ،بهشداری لهه راپههرینی گههالنی ئێهران و سههرهنجام درێهژه دان بە خههباتی سیاسهی لهه بەرامهبەر کۆمهاری ئیسالمی ئێراندا سەلمێنەری دروستی ئهو راستییهن .بهاڵم ههروهک له واڵمی پرسیارهکانی دیکهدا ئاماژەم پێدا ئەم حیزبە لەو پێنهاوەدا بێکێشهه و گهرفتیش نههبووه ،تهنانههت لهه بهاری تهشکیالتیشههوه زۆر جهاران گرفهت و کێشههی نێوخههۆیی ههههبووه .بهههاڵم بە مەدارا و پێکەوەهەڵکههردن توانیههویەتی زۆر جههاران بەسههەر ئەو گرفههت و کۆسههپانەدا سههەربکەوێ .ئەوەش لهههو راسههتییهوه سهههرچاوەی گرتههووه کههه ئهههو حیزبههه جێگههه و پێگهههی تایبهههتی ههیههه و دهبههێ بەردەوام کاری گهوره بکا .بهاڵم هێندێک جاران حاڵهتهکه به جۆرێک بووه ،نهکراوه به یهکهوه کارهکان بکهرێن و بەداخەوە تووشی جیایی و لهت بوون بووه ،بهاڵم ئهگهر لهت بوونیشی تێدا روو داوه ،ئهو ئهسێه که دهبێ خهبات به دژی نیزامهی حهاکم بهه سههر ئێرانهدا بههردهوام بهێ ،پهارێزراوه و هەر لەو سهۆنگەیەوە هههموو دێموکراتههکان لهه مهیدانی خهباتدا مانهوه و درێژهیان به تێکۆشان داوه.
کەریم مەرەسەنە :بەو پێیە کە هەردوو التان هاتوونە سەر ئەو بهاوەڕە کە دەبهێ یەک بگهرنەوە ،دەکهرێ بێێهین کە هەردوو الشتان دان بەوە دا دەنێن کە جیابوونەوەکە هەر لە سهەرەتاوە هەڵە بهووە ،ئایها دەکهرێ ئەو بۆچهوونە ڕاست بێ؟ ئەگەر نا بۆچی؟ مستەفا مەولوودی :دهبێ پرسهکان واقعبینانه ههڵسهنگاندنیان بۆ بکرێ و به وردی تهاووتوێ بکهرێن .پروسههی لهتبوون و له یهکتردابڕان شتێکی یهک رۆژه و "فیالبداهه" نهبووه ،بهڵکوو ئاکامی گرفتیکی تهشهکیالتی بهووە کهه دهمێههک بههوو لههه نێههو حیزبههی دێموکڕاتههدا بههوونی ههههبوو .زۆر و کهههم کههاری بههۆ دهکههرا کههه گرفتهکههه لههه نێههو حیزبههی
25
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی یهکگرتوو و یهکدهستدا چارهسهری بۆ بدۆزرێتهوه ،بهاڵم له ئاکامدا بهو ئاراستهدا کههوت کهه بهداخههوه نههکرا بهه یهکهوه درێژه به خهبات و تێکۆشان بدهین .ههمووشمان ههر الیهک به بهشی خۆی له پێکهاتنی ئهو دۆخهدا پشک و بهشهداری ههههبوو ،واتههه بههه قهههرای مسههلوولییهت و بهرپرسههایهتیان ،بهه واتایهههکی دیکههه هههیچ الیهههک بههه تهههنیا خهتاباری سهرهکی نهبوو .ههرچۆنێک بوو واقعییههتێک بهوو هاتهه پهێش و دهبهوو قههبووڵ بکهرێ .ئێسهتا کهه پهاش زیاتر له حهوت ساڵ ههر دووک المان بهاێ لهه پێویسهتی کهوتنههوه سههریهکی دێموکڕاتههکان دهکههین ،لهه پێشهدا واڵمێکی مهنتقییه به چاوهڕوانی رهوای خهڵکی کوردستان بهگشتی و خهڵکی رۆژههاڵتی کوردستان به تایبهتی. دووههههم؛ ئاکههامی کههارکردنی ئهههو چهنههد سههاڵهی ههههر دوو المههان ئهههو ئاکههام و دهرهاویشههتهی ههههبووه کههه ئهگهههر دێموکڕاتهکان بیانههوێ له ئاستی ئهرک و بهرپرسایهتیی مێژووییاندا بن ،ناچارن به نیسبهت پرسی بزووتنهوهی کههورد لههه رۆژههههاڵتی کوردس هتان بههه یهکهههوه بههن .جیهها لهوانهههش ئهههو کههات ئهههو هۆیانهههی کههه یارمهههتیان دا بههه لێکدابڕانی دێموکڕاتهکان ،ئێستا زۆر کهمڕهنگ بوونهتهوه یان ههر نهماون ،جیا لهه هههموو ئهوانهه ئهگههر بایهه به بهرژهوهندیی گشتی بدهین ،دیاره بهرژهوهندیی گشتی بزووتنهوهی کهورد لهه یههکێتی و یههکڕیزیی دێموکڕاتههکان دایه.
کەریم مەرەسەنە :وەک دەزانین مەسەلەی لێکدابڕان لە ناو حیزبهی دێموکڕاتهدا شهتێکی تهازە نیهیە ،لەسهەردەمی ئەحمەد تۆفیقەوە تا ئەم دوا لێکدابڕانە چوار تا پێنج نموونەی جیابوونەوە هەیە ،کێشە لە چی دایە؟ مستەفا مەولوودی :دهکرێ کێشهکه له زۆر شتدا بێ؛ یهکهم :حیزبی دێموکڕات به زۆری حهیاتی سیاسیی له تاراوگه و دوور له زێدی خۆی بووه. دووههههم:
پهیوهسههت بههوون بههه حیزبههی دێمههوکڕات رهواڵههی زۆر ئاسههایی و سیسههتماتیکی بههه خۆیهههوه نهههگرتووه .بههه
واتایههکیتهر پرۆسههی بهه ئهنهدام بههوونی حیهزب لهگههڵ ئههوهدا بهه پێهی پهههیڕهوی نهاوخۆ دیهاری کهراوه ،بههاڵم لههه جێبهجێکردنیدا مهرج نییه ئهو ڕهواڵه ههمیشه رهچاو کرابێ. سێههم:
چۆن خهباتکردن یان ئهوهیکه له چ شێوه خهباتێک له کات و زهمانهکاندا کهڵکی وهربگیرێ له حیزبدا
26
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی قسهی له سهر بوو ،ههر ئهوهش زۆری جیاوازیی بۆچوون لهسهر بوو. چههوارهم:
خوێندنهههوه بههۆ خهههباتی نهتهوایهههتی لههه رۆژههههاڵت و پێویسههتیی ههههوڵ و خهههبات بههۆ دابینکردنههی
پێداویستییه کۆمهاڵیهتییهکانی کۆمهڵگەی ئێران و کوردستان له حیزبدا بێکێشه نهبووه. پێنجهم:
تێکههڵکێشکردنی خهباتی تێکۆشهرانی کورد له رۆژههاڵت لهگهڵ خهباتی سهرانسههری ئێرانییههکان ،یهان
باشتر بێێین هاوسهنگکردن و دۆزینهوهی رێگایهکی دروستی سیاسی که له یهک کاتهدا دهکهرێ بهه گشهتی واڵمهت بهۆ ئهو پرسانه ههبێ ،له حیزبدا کێشه و گرفتی خۆی ههبوو. شهشهم:
له ههموویان گرینگتر ،نهبوونی فهرههنگی دێموکراسی له ناوچهیهکهدا که ئێمه تێیدا دهژین ،واته تاقی
نهکردنهههوهی دێموکراسههی و جێگیههر نهههبوونی یارمهتیههدهری ئهههو دۆخههه بههووه .واڵتههانی دهورووبهههری ئێمههه خههاوهنی فهرههههنگی دێموکراسههی نههین .لههه واڵتههی ئێههران بههه بههوونی وهههها نیزامێکههی حکوومهههتی و کۆمهاڵیهتییهههوه کههه بههۆ ههموومان روونه ،کولتووور و فهرههنگی دێموکراسی تا ئێستاش جێگیر نههبووه .جها کوردسهتان بهه نیسهبهت هههموو ئهو واڵتانهوه ،ئهگهر دوورتر و بێگانهتر نهبێ به دێموکراسی ،نێزیکتهر یهان لههپێش ئەوانەوە نییهه .ئههوهش بهه دڵنیاییهوه شوێنی له سهر جۆری سازمان و رێکخستن و دروست کردنی قهوارهی تهشکیالتی و له ئهنجامدا بهیهکهوه کار کردنیش دادهنێ .ئهگههر هههمووی ئههو هۆیانهه کهۆ بکهینههوه ،دهکهرێ بههو ئاکامهه بگههین کهه لهه دروسهتبوونی حیزبێک له ژینگهیهکی ئهوتۆدا ،دهکرێ چاوهڕوانی به یهکهوه نهحاوانهی ئهندامهکانیشهی لهێ بکهرێ .بهه تایبههت که سهیری مێژووی حیزبهکان له واڵتانی دیکهشدا دهکهین ،ئهو حاڵهته بۆ زۆر حیزب هاتۆته پێش.
کەریم مەرەسەنە :وەختێک چاو لە مێژووی جیابوونەوەکان دەکەین ،دەبینین کە تەقریبەن هەموو جارێ باێ لە "پێشێلکرانی دێموکراسی لە الیەن زۆرینە" و خۆسەپاندنی ئەم یان ئەو سەرکردە بەسەر ئیرادەی گشتی و ئەو جۆرە کێشانە کراوە کە زیاتر پەیوەنهدییان بە شەخسهەوە هەیە! کەچهی دواتهر کە دوو بهاڵەکە یەک دەگهرنەوە ،هەر ئەم شەخسانە لە ڕیزی حیزبێکی یەکگرتوودا کۆ دەبنەوە و دەست دەکەنەوە بە کاری ئاسایی خۆیان .دەڵێم ئەمە ناکرێ نیشانەی ئەوە بێ کە کێشەکان پەیوەندییان بە شەخسەوە نەبێ و کێشەکە لەو سیستمە دابێ کە شەخسهەکان کهاری پێدەکەن؟
27
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولوودی :له واڵمی پرسیاری چوارهمدا به جۆرێک ئیشارهم کهردووه ،کهه فهرهههنگی دێموکراسهی لهه نێهۆ کومهڵگەی ئیمهدا و تهنانهت لهه نیهۆ حیزبهکانیشهدا نههادینهه و جێگیهر نههبووه ،سیسهتیم و نیزامهی حیهزبیش بهه دروسههتی یاسههامهند نهههکراوه ،ههههتا بههه دروسههتی ههههم ئوسههووڵی حیههزب بههه رێکههوپێکی بپههارێزرێ و ههههمیش مههافی کهمایهتی به تاک و کۆ وهک له پرۆگرامدا هاتووه کهاری پهێ بکهرێ؛ ئههوه بهۆ خهۆی کێشههیه و زۆر جهار ئهنهدامی حیزب له سیستیمی حیزبیدا ،له نێوان ئهرک و مافدا ،تووشی گرفت بووه و دهبێ ،ههر ئهوهش له رهوتی دابڕان و جیابوونهوه و لهتبوون له نیۆ حیزبی دێموکڕات دا زۆرجار دهرکهوتووه و بهداخهوه زۆریش کێشه و گرفتهی بههدواوه بووه. به پێی پێڕهوی حیزب هیچ کهسهێک نهاتوانێ خهۆ لهه حیزبهدا بههزۆر بسههپێنێ ،بههواقیعی و بههکردهوهش ئههوه لهه حیزبی دێموکڕاتدا خهۆی دهرنهخسهتووه ،لهبههر ئههوه لهه تههواوی ئههو ماوهیههدا کهه حیهزب لهه خههبات و تێکۆشهان بهردهوام بووه ،کۆنگرهکانی بهه تایبههت پهاش شۆرشهی گههالنی ئێهران بهه رێکهوپێکی و لهه کهاتی خۆیهدا بهسهتوون، سیستیمی رێکخستن و ئۆرگانیزاسیونی حیزب به شێوهیهکی دروست رێکخراوه. ئهوهی له حیزبدا ههیه کاری به کۆمهڵ و ئۆرگانیکی حیزبه و نهفههر زۆر رۆڵ و دهوری تایبههت و کارسهازی نییهه. بۆیه پاش دابڕان نهفهرهکان بهیهکهوه دهتوانن کار بکهن ،ئهوهش بهۆ خهۆی خهاڵێکی بهاش و پۆزهتیڤهه ئهگههر لهه جێگایهک بۆته هۆی دابڕان له شوێنیکی دیکه بۆته هۆی بهیهکهوه مانههوه و کهارکردن و درێهژه دان .دهکهرێ بێێهین تاک دهوری خۆی ههیه بهاڵم باشی بۆچووی دهکرێ گرفتهکه له تاکدا نهبێ بهڵکوو له سیستم و نیزامی کارکردندا بێ .ئهوهش وامان لێدهکا به جیددی به سیستیمی کاری حیزبیماندا بچینهوه و کهموکۆرییهکان کهمتر بکهینهوه.
کەریم مەرەسەنە :هێندێک دەڵهێن ئەو هەواڵنە جیهدی نهین و تەنیها بهۆ سهەرقاڵکردنی ڕای گشهتین ،بۆچوونتهان چییە؟ مستەفا مەولوودی :نا من پێموایه ههوڵهکان جیدین ،بهاڵم گرفتی جیدیشی له سهر رێگایه؛ بۆیه دهبێ زۆر کار بکهین تا باشتر لێکتێبگهین و له ئهنجامدا به یهکگرتنهوهیهکی جێی دڵخوازی ههردووک ال بگهین .مهسهلهکه له جیدی بوون یان نهبووندا نییه ،الیهنهکانی دێموکڕات خوێندنهوهیان بۆ یهکگرتنهوه جیاوازه؛ ههرچی حدکایه الی وایههه دهبههێ لههه چوارچێههوهی حیزبههی دێمههوکڕاتی کوردسههتانی ئێرانههدا بههه دیههالۆ و قسههه کههردن بهههرهو کۆنگرهیهههکی
28
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هاوبهش بچین ،هههرچی "حهدک"یهه الی وایهه لهه واقیعهدا دێمهوکڕات ئێسهتا دوو قههوارهن ،دهبهێ ئههو دوو الیهه بهه یهکهوه به دیالۆ و قسهکردن و یهکتر قهبووڵکردن و بهه فۆرمهولی "بهراوه بهراوه" بههرهو کهۆنگری هاوبههش بچهن. ئهوهش به زهحمهته و کهاری زۆری دهوێ .بههاڵم مهادام ئامهانجی دێموکڕاتههکان یهکگرتنهوهیهه ،ئومێهدی ئههوهی بهه ئاکام بگهین به خۆشییهوه زۆره.
کەریم مەرەسەنە :هێندێک جیاوازیی نە هێندە بچووک لە بەرنامەی ئەم دوو باڵەی حیزبی دێموکڕاتدا هەیە کە ئەمیان لەوی دیکە جیا دەکاتەوە؛ ئەو جیاوازییهانە چهۆن چارەسهەر دەکەن و بەرنهامەی کهام التهان دەبێهتە بنەمهای یەکگرتنەوە؟ مسههتەفا مەولههوودی :دێموکراتهههکان شههتی هاوبهشههیان زۆره ،بهههاڵم جیاوازیشههیان ههیههه .لههه ناوهکهههدا ،لە چهنههد دهسهتهواژیهک کەڵهک وهرگیهراوه ،ئهگههر بهه عهور و چههۆن کههڵکوهرگرتن لهه نهاوی دێموکراتهدا بهه مانها و واتههای جیههاوازیی ئهههوتۆ لههه نههاوی دێموکراتههدا زۆر بهههدی نههاکەی .بهههاڵم بههه قههانوون و ڕهسههمی و نههاوی تهههواو ،دوو نههاوی جیاوازن .بۆ چارهسهریی ناوی دێموکڕاتهکان ،مادام قسه له دیالۆ و تەوافوق و کۆنگرهی هاوبهش دهکهین ،ناوی دێموکڕات وهک ههموو شتهکانی حیزب دهکرێ له کۆنگرهدا له سەری ساک بینهوه .کۆنگره پاش قسه له سهر کردنی تهواو له سهر چ ناوێک ساک بۆوه و بڕیاری دا ئهوه دهبێته ناوی حیزبی دێموکراتهکان و هیچ کێشههیهکیش دروسهت ناکا. جیاوازیی دیکه له مودیرییهتی حیزبدا ههیه ،ههر وهها له پیوهندیی تهشکیالت له نێو ئهندامانهدا ،تهنانههت لهه ههڵوێست و تاکتیک و روانینشدا بۆ مهسهله سیاسییهکان ههیه .بههاڵم حیزبهی دێمهوکرات هههم حیزبێکهی زینهدووه، ههمیش ئامادهیی تێدایه به دانیشتن و قسهکردن له سهر ههموو ئهو مهسهالنه له سهر شتی هاوبهش ساک بنهوه و بیکهن به زمان و کاری سیاسیی هاوبهش و گشتیی حیزب .له بهر ئهوە له ئهسێدا جیاوازییهکان جهوههری نین. سەرچاوە :ناوەندی هەواڵ و شروقەی رۆژ -ڕێکەوتی٢٣ :ی مارچی ٢٣١٤
29
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستەفا مەولوودی :الوازییەك بە حزبەكانی رۆژهەاڵتەوە دیارە بههۆ قسههەكردن و شههیكردنەوەی رەوشههی سیاسههی ئێههران بەگشههتی و رۆژهەاڵتههی كورسههتان بەتههایبەتی ,هەروەههها بههۆ لێكدانەوە و هەڵسەنگاندنی كار و چاالكی و رەوشهی حزبەكهانی رۆژهەاڵتهی كوردسهتان و هۆكارەكهانی كەمبهوونەوەی چاالكییەكانیان .بۆ شهیكردنەوەی چەنهدین پرسهی دیهكەی پێوەسهت بە گەلهی كهورد .گۆڤهاری چهركە چهاوپێكەوتنێكی لەگەڵ (مستەفا مەولوودی) جێگری سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستان سازكرد . چاوپێكەوتن :سەرباز واحد
چركە :خوێندنەوەتان بۆ رەوشی رۆژهەاڵتی كوردستان و سیاسەتەكانی كۆماری ئیسالمی ئێران بەگشتی چۆنە؟ مستەفا مەولوودی :كۆماری ئیسالمی ئێران لە ناوچەكەدا لەڕووی ئابووری و سیاسەت و دەسەاڵت خهاوەن جهێگە و پههێگەیە ,كۆمههاری ئیسههالمی ئێههران دەیتههوانی نەخشههێكی گونجههاو هەبێههت هەم بههۆ خەڵكههی واڵتههی خههۆی و هەم بههۆ دەوروبەرەكەی و هەم بۆ الیەنی ئابووری و سیاسی و ئەمنی جیهان .بەاڵم سیستەمی حاكم بەسەر ئێران سیستەمێكی مەزهەبییە و نەیتوانیوە خێهر و بێهری بهۆ خەڵكهی خهۆی و دەوروبەری هەبێهت و رۆڵێكهی زۆر خراپهی لە نهاوچەكەدا گێهڕاوە .وەك چههۆن دەبینههین لە ئاڵۆزییەكههانی نههاوچەكەدا بەهەمههوو شههێوەیەك دەسههتێكی ئێرانههی تێههدایە و ناهێێێههت میللەتان بەدڵی خۆیان بژین و رێگە نادات ئاڵۆزییەكانی نهاوچەكە ببهڕێتەوە .كۆمهاری ئیسهالمی ئێهران سیسهتەمێكی دیكتاتۆرییە و هەرگیز نەیتوانیوە دیموكراسی بێت.
چركە :بێدەنگی و كەمی چاالكی حزبەكانی رۆژهەاڵتی كوردستان بۆچی دەگەڕێتەوە؟ مستەفا مەولوودی :ئەگەر سەیری ئەو واڵتانە بكەین كە كوردیهان بەسهەردا دابەشهكراوە ئەوا هەمیشهە كهاریگەری راسههتەوخۆیان لەسههەر سیاسههەتی كههوردانی خۆیههان هەبههووە ,ئەگەر كههاریگەری داگیركههاری ئێههران نەبههوایە لەبەرانههبەر واڵتانی زلهێز لە سەردەمی جەنگی جیهانی دووەمدا ئەوا رەنگە ئەوكهات نە حزبهی دیمهوكراتی ئێهران دروسهت ببها و
30
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی نە پێشەوا قازی شكل و نەخشی گرتبا و نە كۆماری مەهابادیش دامەزرابا .دەسەاڵت و رژێمی ئێران بەجۆرێك خۆی سەپاندووە لە رۆژهەاڵتدا كە زۆر كەم دەرفەتی بۆ ئەنجامدانی چهاالكی سیاسهی هێشهتووەتەوە ,لەمالیشهەوە رژێمهی ئێههران هەوڵههی بەربەرەكههانێ خسههتنە نێههوان كههوردانی رۆژهەاڵت و هێههزە سیاسههییە كوردییەكههان دەدات .لەالیەكههی دیكەیشەوە هێزی رژێمی ئێهران و حزبەكهانی رۆژهەاڵت و كهوردانی رۆژهەاڵت بەگشهتی هاوسهەنگ نیهیە .بهۆیە هێهزە سیاسییە كوردییەكانی رۆژهەاڵت بەرەو باشووری كوردستان هاتوون و سنووری رۆژهەاڵتیان بەجێهێشتووە .پەیوەندی سیاسهی و هاموشههۆ و پەیوەنههدی بازرگههانی هەرێمههی كوردسهتان و ئێههرانیش وایكههردووە كە كههاریگەرییەكی راسههتەوخۆی لەسههەر جههوڵە و حەرەكەتههی حزبەكههانی رۆژهەاڵت هەبێههت .هەمههوو ئەو هۆكههارانەی باسههكران ئەوە دەردەخههات كە حكههومەتی ئێههران نادیموكراسههییە و جههوڵەی سیاسههی لە ئێههران بەگشههتی زۆر سسههتە و فشههارێكی زۆر خههراوەتە سههەر حزبەكانی رۆژهەاڵت .بۆیە الوازییەك بە حزبەكانی رۆژهەاڵتەوە دیارە.
چركە :ئێوە لەبەر بەرژەوەندی و خاتری هەرێمی كوردستان سنووری چاالكییەكانتان فراوانتر نەكرووە؟ مستەفا مەولوودی :مەسەلەكە خاتر نیهیە ,بەڵكهو مەنتیقێكهی سیاسهی هەیە كە دەبێهت حزبهی دیمهوكرات رەچهاوی بكههات .هەرێههم و ئێههران پەیوەنههدییەكی باشههی بازرگههانی لەنێوانیانههدا هەیە و ئەم پەیوەنههدییە سههوودی بههۆ كههوردانی هەردووال هەیە .كۆماری ئێران لە دیهوی خهۆیەوە ئەمنیەتهی ئەم هەلهومەرجە بازرگهانییەی پاراسهتووە ,بهۆیە دەبێهت بەرپرسههانی هەرێمههیش رەوشههی ئەم دیههوە بپههارێزن ,دەكرێههت لەكههاتی دروسههتكردنی چههاالكی هەرێههم بە حزبەكههانی رۆژهەاڵت بێێت دەكرێت لەبەرژەوەندیم نەدەن و ئەمنیەتی دراوسێی من تێك نەدەن ! فەرموو بهڕۆن لەودیهوی سهنوور چاالكی خۆتان ئەنجهام بهدەن! .بهۆیە دەكرێهت لەڕووی سیاسهییەوە بێێهین ئهێمە لەواڵتێكهی دیهكەوە نهاتوانین هەمهوو كارێكی سیاسی خۆمان جێبەجێ بكەین.
چركە :بۆچی لە رۆژهەاڵتی كوردستاندا چاالكی سیاسی و سەربازی ئەنجام نادەن؟ مستەفا مەولوودی :هەر واڵتێكی كوردی بەسەردا دابەشكراوە سیاسهەت و هەڵوێسهت و كهار و كهردەوە و كەلتهووری تایبەتی خۆی هەیە و رەفتاری تایبەت بەخۆیان سەبارەت بە سیاسەتی هێزی كهوردی لە نهاوچەكەدا هەیە .لە زۆر حاڵەتههدا ئەگەر بەراورد لەنێهههوان ئێهههران و توركیههها بكەیههن دەبینهههین گەلێهههك جیهههاوازی لەنێوانیانهههدا هەیە .بەاڵم لەخاڵێكههدا لەوانەیە هههاوبەش و هاوكههاری یەكههبن دژ بە بەرەوپێشههچوونی رەوشههی سیاسههی كههورد بە گشههتی .حزبههی
31
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دیموكراتی كوردستان ئەوە حەفتا ساڵە هەم لەرۆژهەاڵت و هەم لەسەر سنوورەكانی رۆژهەاڵت و ئەگەر دەرفەتیشی نەبووبێههت لە باشههووری كوردسههتانەوە چههاالكی سیاسههی خههۆی كههردووە و خههۆی بەڕێههوە بههردووە .ئههێمە تههاوەكو 71سههاڵ لەمەوپێش باوەڕمان وابوو دەتوانین لەچوارچێهوەی ئێرانێكهی دیموكراتیهدا خودموختهارییەك بەدەسهت بهێنهین ،بەاڵم دوای تێگەیشتنمان لە فیدرالیزم و گۆڕانی رەوشی سیاسهی نهاوچەكە ئەم پرسهیارەمان گۆڕیهوە بەوەی لە چوارچێهوەی ئێرانێكی دیموكراتیكی فیدراڵی خاوەنی هەرێمی سەربەخۆ بین .ئەم تەیاربەنهدییەی ئێسهتاش لە نهاوچەكەدا هەیە بەسەر دوو بەرەدا دابەشبووە كە ئەویش بەرەی شیعە و رووسهە ،لەم الیشهەوە بەرەی رۆژئهاوا و ئەمەریكها و توركیها دەبینههین ,ئەمەش دەرفەتێكههی بههۆ رەخسههاندووین كە بتههوانین سههوود لە رەوشههەكە وەربگههرین ،بەاڵم بەداخەوە ئەم دەرفەتە تائێستا لە رۆژهەاڵتی كوردستان نەهاتووەتە ئاراوە.
چركە :ئایە ئێوە هیچ كارتێكتان هەیە بەرانبەر بە كۆماری ئیسالمی ئێران بەكاری بهێنن؟ مستەفا مەولوودی :هەموو هێزێكی سیاسی بە جەمعیەتێهك و كەرەسهتەیەكی كەمەوە دەتوانێهت ئهاڵۆزی زۆر گەورە لە واڵتێكدا دروست بكات ،بۆیە ئەگەر ئێمەبمانەوێت زۆر بەئاسانی ئهاڵۆزی زۆر گەورەمهان لە رۆژهەاڵت پێدروسهت دەكرێت .بەاڵم حزبی دیموكرات لەبەرئەوەی حزبێكی سیاسییە بۆیە خوێندنەوەكەشهی بهۆ بهار و رەوشهەكە سیاسهییە. ئەگەر سەیری هەرێمی كوردستان بكەین بە دییهاكتۆ دەوڵەتهێكە بۆخهۆی و دامهو دەزگها و پهێگەی تهایبەتی خهۆی لە نههاوچەكەدا هەیە و پههێ بە پههێ بەرەو سههەربەخۆیی هەنگههاو دەنههێ ،ناكرێههت ئههێمە وەههها كارێههك بكەیههن كە زیههان بە هەرێم بگات و بەهۆی چاالكی ئێمەوە واڵتیكی دیكە هێرش بكاتە سهەر خهاكی ئەم هەرێهمە ,چهونكە واخەریهكە ئەم هەرێمە دەكەوێتە سەر پێ و دەبێتە دەوڵەت .بۆیە دەبێت تەحامولێكی عەقالنی سیاسهی بكەیهن و حزبهی دیمهوكرات پێی وایە هەر بەشێكی كوردستان دەبێت لە چوارچێوەی ئەو واڵتەی تێیدایە هەوڵی سەربەخۆیی بدات و سیستەمێك داوابكههات كە هەم بۆخههۆی سههەربەخۆیی و دەسههەاڵتێكی هەبێههت و هەم پەیوەندیشههی لەگەڵ ئەم واڵتەی كە بەسههەری دابەشكراوە هەبێت .بۆیە ئەمان چەند پێوەند و كۆمەڵێك خاڵی گرنگن كە حزبی دیموكرات لەبەرچاوی گرتوون.
چركە :ئێوە ئاماژەتان بەوە كرد كە بە دەستە جەمعییەكی كەم دەتواندرێت ئاڵۆزی دروسهت بكرێهت ،وەك ئێسهتاش دەبینین لە كوردستانی باكووردا شەڕ و پێكدادانی چەكدارانی پەكەكە و حكومەتی توركیا كەوتووەتە ناو شارەكان, ئایە خوێندنەوەی ئێوە بۆ ئەم رەوش و هەنگاوەی پەكەكە چییە؟ مستەفا مەولوودی :هەموو هێزێكی سیاسی سەیری توانا و قابیلیەتی خۆی دەكات بەرانبەر بە دوژمنەكەی
32
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بۆئەوەی لە ئاستی خهۆی بڕوانێهت و بزانێهت خەڵهكەكە چەنهدە بە پێشهوازییەوە دێهت .ئەگەر سهەیری مێهژووی كهورد بكەیههن كاتێههك دەبینههین كە گەلههی كههورد مههاوەتەوەو لەنههاو نەچههووە لە ئەنجههامی ئەو خەبههات و تێكۆشههانە بههووە كە كردوویەتههی .خوێنههدنەوەی حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان بههۆ رەوشههی بههاكووری كوردسههتان ئەوەیە كە ئێسههتا كههوردانی باكوور و هێزە سیاسییەكانی باكوور زۆر بەهێهزەوە بەرگرییەكهی بهاش دەكەن لەبەرانهبەر ئەو هێرشهانەی كە بۆیهان دەهێندرێت ،ئەوە خەڵك و هێزەكانی باكوورن بڕیار لەوە دەدەن كە چۆن خەباتی سیسی دەكەن .بەاڵم ئەگەر بێێین ئەنجامی ئەو بەرگری و ئازایەتییە چیە؟ ئایە ئازادیمان بۆ دەهێنێت؟ .ئێمە ئارەزوو دەكەین هەردوو ال بگەڕێهنەوە بۆ مێزی گیتوگۆ و هەوڵی چارەسەركردنی كێشە و گرفتەكانیان بدەن و بە ئەنجامێك بگەن .چونكە كێشەی كورد لە هەموو پارچەكاندا كێشەیەكی سیاسییە و دەبێت لەڕووی سیاسهییەوە چارەسهەری كێشهەكان بكرێهت .پێمهان وایە هەر میللەتێهههك لەهەر شهههوێنێك ئەگەر بە یاسههها و سیاسهههەت دەسهههتكەوتێكی دەسهههتبكەوێت زۆر باشهههترە لە میللەتێهههك كە دەستكەوتی بە كودەتا و شەڕ دەست كەوتبێت.
چركە :حاجی محەمەدی هاوسهەرۆكی پهژاك لە دیهدارێكی رۆژنهامەوانی باسهی لەوە كردبهوو ئهااڵی كوردسهتان ئهااڵی میللەتی كورد نییە و چەندین بۆچوونی دیكەی جیای لەبارەی پیرۆزییەكانی گەلی كوردەوە هەبوو ,ئێوە لەو بارەیەوە چی دەلێن؟ مستەفا مەولوودی :قسە و لێكدانەوە سیاسییەكانی حاجی ئەحمەدی پژاك زۆر ورد نییە و ئەگەر كەسێك بیەوێت هەڵسەنگاندن بهۆ كهورد بكهات بهاش نیهیە سهوود لە لێهدوانەكانی ئەو بكهات .چهونكە ئییهرات و تەفریتهی تێهدایە و بەجۆرێك لە جۆرەكان زمانێكی زبر و گونجاو نییە .حاجی ئەحمەدی هاوسەرۆكی پژاك لەبارەی ئااڵی كوردستانەوە یههان بێزانیههارییە یههان دەیەوێههت بێحههورمەتی بەرانههبەر بە پیرۆزییەكههانی كههورد بكههات .ئەم ئههااڵیە لە سههێ بەشههی كوردستان بە رەسمی هەڵدراوە و كاتی خۆیشی لە ئارارات هەڵدراوە و دواتر بە كەمێهك گۆڕانكهارییەوە لە كۆمهاری مەهاباد هەڵدراوە و ئێستاش لە الیەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە بەرەسهمی كهراوە بە ئهااڵی كوردسهتان .بهۆیە ئەگەر پێی خهۆش بێهت یهان نها! ئەگەر بیەوێهت یهان نها ئەمە ئهااڵی كوردسهتانە و بە فەرمهی ناسهێندراوە و جهێگەی شانازی نەتەوەیەكە چەندین جار بە شانازییەوە لە مێهژوودا هەڵكهراوە .ئاسهاییە حزبێهك ئهااڵیەك بۆخهۆی دروسهت بكههات و ئەگەر لەداهههاتوو تههوانی واڵتێههك بەڕێههوە ببههات لەڕێههگەی دیموكراسههییەوە ,بەاڵم كەێ ناتوانێههت ئههااڵی نەتەوەی كورد بگۆڕێت و سووكایەتی پێوە بكات. سەرچاوە :ماڵپەڕی چرکە نێت -ڕێکەوتی١٦ :ی بێبریوێری ٢٣١٦
33
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
لە ئێستادا حدکا کۆبوونەوەکانی لەگەڵ ئهێمەدا ڕاگرتووە مستەفا مەولوودی :ئەو کەسەی تەقینەوەکەی لە کۆیە کرد ،کورد بوو و ئەندامی ڕێکخراوێکی خۆمان بوو. مسههتهفا مەولههوودی سههکرتێری حیزبههی دیمههوکرات لە چههاوپێکەوتنێکی ״ئههاژانی״دا وەاڵمههی چهنههد پرسههیارێکی گرنههگ دهداتهوه و سەبارەت بەو تەقینەوەیەی لە بەردەم بارەگاکەیان لە کۆیە ئەنجام درا بهاێ لەوە دەکهات ئەو کەسهەی تەقینەوەکەی کرد کورد بووە و ئەندامی خۆیان بووە و دەشێێت ،״ئەو کەسە تا گەیشتووەتە الی ئێمە بۆمبەکەی بە چەند بازگەیەکی پێشمەرگە و ئاسایشی هەرێمدا تێپەڕاندووە.״ سازدانی :هێمن حەسەن
ئاژانس :تۆ چ ئەجێندا و بەرنامەیەکی نوێت هەیە بۆ یەکگرتنەوەی دیموکراتەکان؟ مسههتەفا مەولههوودی :پرسههی یەکگههرتنەوەی دیموکراتەکههان جههددییە و لە مههاوەی ئەو دە سههاڵەدا کە دابههڕان لە ڕیزەکانی حزبی دیموکراتدا ڕووی داوە هەمیشە گرنگیی خۆی هەبووە و کاری لەسهەر کهراوە .ئهێمە چهوار سهاڵ پهێش ئێستاش ئەو پرسەمان لەگەڵ یەکتر باێ کهردووە و تەنهانەت پڕۆژەیەکهی نووسراویشهیمان داوەتە هاوڕێیانمهان لە حدکا کە چۆن هەردوو الیەنی حزبی دیموکرات یەک بخەینەوە .دیارە پێشتر لیژنەیەکمان هەبهوو بهۆ یەکگهرتنەوەی هەردوو الیەنی حزبی دیموکرات کە من سەرۆکی لێژنەکەی حزبی دیموکراتی کوردستان بووم و بیروبۆچوونەکانی من لەنێو ئەو پڕۆژەیەدا هەیە.
ئاژانس :بەاڵم خالید عەزیزی لە چەند ساڵی ڕابردوودا نەیتهوانی ئەو کهارە بکها ،ئایها تهۆ دەتهوانی یهان دەتهوانی بەڵێنی ئەوە بدەی کە هەردوو دیموکرات یەک بخەیتەوە؟ مستەفا مەولودی :ئەم پڕۆسەیە کە لەگەڵ کاک خالید دەستمان پێ کردووە باش چووەتە پێشەوە ،لە ئێستادا
34
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی پەیوەندییەکانمان ئاسایی بوونەتەوە و لە کۆڕ و کۆبوونەوەکاندا بە یەکەوە دادەنیشین و قسە دەکەیهن ،سهەردان و هاتوچۆمههههان هەیە لە بەینههههدا ،دوو لیههههژنە لە الیەن ئەوان و ئههههێمەوە هەیە کە بە یەکەوە دادەنیشههههن و لەسههههەر چۆنیەتیی یەکگرتنەوە قسە دەکەن ،ئەگەرچی ماوەی ساڵێکە هاوڕێیانمهان لە حزبهی دیمهوکراتی کوردسهتانی ئێهران ڕەوتههی وتووێژەکانیههان ڕاگرتههووە .دیههارە ئەمههن هەوڵ دەدەم ئەو وتههووێژ و دانیشههتنانە دەسههت پههێ بههکەنەوە تهها بە یەکەوە خاڵە هاوبەشەکان بدۆزینەوە و کاریان لەسەر بکەین لە پێناو یەکگرتنەوەدا.
ئاژانس :بۆچی گیتوگۆکانیان ڕاگرتووە؟ مسههتەفا مەولههوودی :ئەوان وا تێگەیشههتوون کە کههاک خالیههد عەزیههزی لە سیاسههەتی حههزب و میههدیادا بە جۆرێههک سیاسەت دەکها کە جیهاوازیی ڕوانهگە و بۆچهوونی سیاسهی لەگەڵ ئەوانهدا درووسهت کهردووە ،ئهێمە خوێنهدنەوەمان بهۆ چۆنیەتیی بەشداریی خەڵکی ڕۆژهەاڵتی کوردستان لە بزاوتی سیاسی و کۆمەاڵیەتی و مەدەنهی فرەڕەهەنهدییە و بە بایەخێکی زۆرەوە بۆ جۆری خەبات و چاالکیی مەدەنی لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان دەڕوانهین کە بەشهێکی سهەرەکییە لە خەبهاتی کهورد ،کەچههی ئەوان پێیهان وایە ئەم جههۆرە خەبهاتە کەمڕەنگکهردنەوەی خەبههاتی سیاسهیی پێشههمەرگانەیە، بەاڵم ئەمههن پههێم وایە ئەم خوێنههدنەوەیەی ئەوان دەقیههێ و لە جێههی خۆیههدا نیههیە ،چههونکە مێههژووی خەبههاتی حزبههی دیموکرات بایەخی تایبەتیی داوە بە هەردوو ڕەهەند و جۆری خەباتەکە.
ئاژانس :باشە لە ئێستا چ هۆکارێک لە بەردەم یەکنەگرتنەوەدا ماوە؟ مستەفا مەولودی :هیچ هۆکارێکی سیاسی نابینم کە وەک کۆسپێک لە نێوان یەکگرتنەوەی ئێمە و حدکادا هەبێ، جگە لە میکانیزم و تەکنیکی یەگکرتنەوە کە دیارە میکانیزمەکانمان بۆ چۆنیەتیی یەکگرتنەوەمان جیاوازە.
ئهههاژانس :ئایههها تەقیهههنەوەکەی کهههۆیەش ترسهههی خسهههتووەتە نێهههو پارتەکهههانی ڕۆژهەاڵت و ئەمە بهههووەتە هۆکهههاری نزیکبوونەوەکەتان ،یان نزیکبوونەوەکە پەیوەندیی بە خەباتەوە هەیە؟ مستەفا مەولوودی :بنەڕەتی مەسەلەکە هاوکاریکردنی خەباتکارانەیە لە نێوان هێهزە سیاسهییەکان بهۆ تێکۆشهانی سیاسی لە ڕۆژهەاڵتدا کە وای کردووە ئێمە هاوکاریی یەکتر بکەین ،هەڵبەت دەتوانین بێێین تەقینەوەکە
35
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هۆکارێک بوو بۆ خێراترکردنی ئەو ڕەوتە.
ئاژانس :پارتەکانی دیکەش ترسیان لێ نیشتووە لە دوای تەقینەوەکە؟ مستەفا مەولوودی :بەڵێ ،هەر بۆیەش دەزگا ئەمنییەکانی حزبەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان کۆ بوونەتەوە .ئەوان دانیشههتوون و لەسههەر دیههاریکردنی سههیغەیەکی هههاوبەش بههۆ هاوکههاریی یەکتههر و ئههاڵوگۆڕی زانیههاریی ئەمنیەتههی لە نێوانیاندا قسە و باسیان کردووە.
ئاژانس :پێت وایە ئەو تەقینەوەی کە لە ماوەی ڕابردوو لە بەردەم بارەگای سەرەکیتاندا ڕووی دا لەبەر چی بوو؟ مستەفا مەولوودی :ئێران هەمیشە بە دووی ئەوەوە بهووە کە زەبهر لە هێهزە کوردییەکهان بهدا و لە هەمهان کاتهدا دەیەوێ بێێ هەرێمی کوردستان ئەو ئەمنییەت و ئاسایشەی پێی دەنازێ ئەو ئاسایش و ئەمنیهیەتە نیهیە .هەروەهها لەو سهههەروبەندەی گۆڕانکهههاری لە پۆسهههتی سهههکرتێری حزبهههدا وا بنهههوێنێ ئەوە نهههاکۆکیی نێوخهههۆیی حهههزبە کە ئەم تەقینەوەیەی درووست کردووە .هەروەهها دەیویسهت بە درووسهتکردنی بەدگومهانی لە یەکتهری ڕەوتهی ئەو دانیشهتن و وتووێژانەش کە لەگەڵ حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران بوومانە لە بهاری ببها و وا بنهوێنێ کە ئەم تەقیهنەوەیە لە دژی یەکتر کراوە.
ئاژانس :پێتان وایە ئێران ئەم تەقینەوەیەی کردووە یان دەستێکی نێوخۆیی لە باشووری کوردستان بووە؟ مستەفا مەولوودی :زانیهاریی ورد و دەقیقمهان لە چهۆنیەتیی ڕووداوەکە هەیە .ئەو کەسهەی ئەو تهاوانەی کهردووە تەواو دەیناسین و دەزانین لە کوێوە هاتووە و چۆن هاتووە و کۆماری ئیسهالمی لە ڕێهی چ کەسهێکەوە بهۆمبەکەی بهۆ ناردووە .هەروەها دەزانین کە تاوانباری سهەرەکیی دوایهی لە چ ڕێهگەیەکەوە گەڕاوەتەوە ئێهران ،دەمەوێ بێهێم شهک لەوەدا نییە ئەو کەسە بەکرێگیراوی ئێران بووە و ئەوان ئەو کارەیان پێ کردووە.
ئاژانس :ئەو کەسە کورد بووە و دەیناسن؟
36
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولوودی :بەڵێ کورد بووە و بە بنەماڵەوە دەیناسین کە کێ و چ کارەیە.
ئاژانس :خۆی پێشمەرگە بووە التان؟ مستەفا مەولوودی :نەخێر پێشمەرگە نەبووە ،بەاڵم نزیک بووە لە حزب و هاتوچۆی حزبی کردووە.
ئاژانس :من کە هاتم بۆ بارەگای سەرەکیتان چەند بازگەیەکی ئەمنیهی تونهدوتۆڵم بهڕی ،چهۆن دەکهرێ کەسهێک بە ماتۆڕسکلیتەوە کە تەقینەوەی پێوە لکێنرابێت بەم بازگانەدا تێپەڕێ و ئاشکرا نەبووبێت؟ مستەفا مەولوودی :ئەو کەسە تا ئەو جێگایەی بۆمبەکەی لێ داناوە هیچ بازگەیەکی حزبی نەبڕیهوە ،بازگەکهانی دیکەی هەرێم و چەند بازگەیەکی ئاسایشی هەرێمی بڕیوە تا گەیشتووەتە الی بارەگای ئێمە.
ئاژانس :قسەکە لەسەر بارەگای ئێوەیە ،وەک دیارە بازگەی ئاسایشی هەرێم پێش بارەگاکەتانە و بازگەی پێشمەرگەکانی ئێوەشی لێیە ،ئەی چۆن بڕیویەتی؟ مستەفا مەولوودی :ئەو لەودیوی شوێنی پشکنینەکانی ئێمە بۆمبەکەی داناوە .ڕەنگە خاڵێهک کە وەک الوازی یهان کەموکههورتیی ئەمنییەتههی ئههێمە بنههوێنێ ئەوەیە کە بههۆمبەکە لە بەردەم دوکههانەکە دانههراوە کە نههزیکە لە پرسههگەی پاسەوانیی ئێمە .بەڵێ ئەو بۆمبە بە بازگەی ئاسایشدا هاتووە ،بەاڵم بهازگەی حزبهی دیمهوکراتی نەبڕیهوە ،دیهارە لەبەر ئەوەی ئەو کەسە پەیوەندیی هەبووە لەگەڵ ڕێکخراوێکی حزبیهی ئهێمە ،لەوانەیە کهارتی پێناسهێکی پیشهانی ئەوان دابێ و گوتبێتی کە ئەندامی حزبم .جگە لەوەش ماوەی بیست ساڵێک دەبێ کە ئەم جۆرە کارە لێهرە نەکهراوە و ئەوە جۆرێههک لە دڵنیههایی درووسههت کردبههوو ،بەاڵم حاشهها لەوەش نههاکەین کە کەمتەرخەمیههی ئههێمە و هێزەکههانی ئاسایشیشی تێدا بووە.
ئاژانس :ئێستا بە کاتێکی گونجاو دەزانن بۆ دەستپێکردنەوەی خەباتی چەکداری لە دژی ئێران یان هێشتا زووە؟ مستەفا مەولوودی :بەالی حزبی دیموکراتەوە هەموو کاتێک کاتی خەباتە ،بەاڵم خەبات لە ئێراندا تەنیا
37
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ڕەهەندێکی نییە ،خەباتی حزبی دیموکرات بۆ وەدەستهێنانی مافە سیاسی و مەدەنییەکانی میللەتێکە لە چوارچێوەی ئێرانێکی دیموکرات و فیدراڵیدا .لەو نێوەدا ڕژێمی کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران وەک نیزامێکهی سهەرکوتگەر بەربەسهتی جددییە لەبەر هەموو ڕەهەندەکانی ئەو خەباتەدا ،بۆیە حزبی دیموکرات خەبهاتی چەکداریشهی قەت وەکهو بهنەڕەت وەال نەنههانەوە .حزبههی دیمههوکرات خەبههاتی چەکههداری وەک میتۆدێههک بههۆ فشههارهێنان دەبینههێ و وەک پشههتیوانی لە خەباتی مەدەنی سەیری ئەو شێوازەی خەبات دەکها .لە ئێستاشهدا ئهێمە هێهزی سهەربازیمان هەیە و هەر کاتێهک بە درووستی بزانین دەبێتە ڕۆژەڤی کار و چاالکییەکانمان .حزبی دیمهوکراتی کوردسهتان دەرگهای لەسهەر ئەو شهێوازە لە خەبات دانەخستووە و چەکی دانەناوە ،بەڵکو لە کاتی پێویستدا سوود لەو خەباتە چەکدارییەش وەردەگرێ.
ئاژانس :ئەی چاوەڕێی چی دەکەن و بۆ نایخەنە کاری خەباتی کردارییەوە؟ مسههتەفا مەولههوودی :خەبههاتی چەکههداری سرووشههتێکی تههایبەت بە خههۆی و وردەکههاریی خههۆی هەیە و گرێههدراوی کۆمەڵێک هەلومەرج و فاکتەرە کە دەبێ بە وردی تاووتوێ بکرێ و بڕیاری لەسەر بدرێ .بارودۆخی سیاسیی ئێران و کوردستان ،هەلومەرجی هەرێمی کوردستان و ئەو توانا و ئیمکاناتە لۆجسهتیکییەی بە دەسهت حزبەکهانەوە هەیە، ئەوانە هەموو دەور و کاریگەریی خۆیان هەیە کە حزبەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردسهتان لەسهەر ئەوە سهاک ببهنەوە کە لە چ ئاستێکدا ،کەی و چۆن دەست بە خەباتی چەکداری بکەنەوە.
ئههاژانس :لە چەنههد حەفههتەی ڕابههردوودا سههەرۆکی پههژاک سههەردانی ئێههوە و الیەنە کوردییەکههانی دیههکەی ڕۆژهەاڵتههی کوردستانی کرد ،ئەوان بەرنامە و پڕۆژەیەکی نوێیان پێ بوو؟ مسههتەفا مەولههوودی :ئەوان بە مەبەسههتی دەربڕینههی هههاوخەمیی خۆیههان سههەبارەت بە تەقیههنەوەکەی شههەوی یەڵههدا سەردانی ئێمەیان کردبوو .هەیلەتهی پهژاک پێیهان لەسهەر پێویسهتیی هاوخەبهاتی و هاوکهاری لەگەڵ ئهێمە داگهرت. وەک سههەربەخۆیی هەڵوێسههتوەرگرتن و بڕیههاردان و نەچههوونە ژێههر بههاری هەژمههوونی و بڕیههاری هێزێههک لە دەرەوەی حزبەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان .ڕاشکاوانە پێمان وتن کە ئەگەر دەتانەوێ پەیوەندی و هەماهەنگییەکی سیاسی و مەیههدانیتان لەگەڵ حزبەکههانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان هەبههێ ،دەبههێ بە خوێنههدنەوەیەکی نههوێ بێههنە هاوکێشههەکە و مامەڵە لەگەڵ هێزەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان بکەن .چونکە ناکرێ هێزێهک هەبهێ بێهێ ئەمهن دەقهاودەق سیاسهەتی ڕۆژئاوای کوردستان یان باکووری کوردستان لە ڕۆژهەاڵتیش جێبەجێ دەکەم ،چونکە ئەم جۆرە الساییکردنەوە و
38
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئیلهاموەرگرتنە کێشە بۆ بزووتنەوە و خەباتی کورد لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان دەنێتەوە.
ئاژانس :دەتەوێ بێێی بە پەژاکتان وتووە چیتر پەیام لە پەکەکەوە وەرنەگرن؟ مستەفا مەولوودی :باش لە مەبەستەکەی من تێگەیشتووی. سەرچاوە :ماڵپەڕی ئاژانی -ڕێکەوتی٣ :ی فێبریوێری ٢٣١٧
مستەفا مەولودی :حهشدی شهعبی کۆپیی سپای پاسدارانهو بۆ ئایندهی عێڕاق له داعش مهترسیدارتره ئا :شاهۆ ئەحمەد
سكرتێری نوێ حزبی دیموكراتی كوردستان مستەفا مەولودی لەم چاوپێكەوتنەی ئاوێنەدا ئاماژە بەوە دەكات كە “پێههداچونەوە بەبەرێههوەبردن و رێكخسههتنی حزبههی دەكههات و لەدوای تەقیههنەوەكەی بەردەم دەفههتەری سیاسههی لەروی ئەمنیەوە تۆكمەتر دەبن .لە پێوەندی لەگەڵ نزیكبونەوەیان لەگەڵ “حدكا”یش دەڵێت” :الیەنی حدكا خوێنهدنەوەی سیاسیی جیاوازیان هەیە لە جۆری خەبات كردن لەدژی كۆماری ئیسالمی ئێران“. ئاوێنە :وەك سكرتێری حزبی دیموكراتی كوردستان لەقۆناغی داهاتودا پهالن و بەرنهامەو ئەولەویەتهی كاركردنتهان چی دەبێت؟ مستەفا مەولودی :هەر كەسێك كارێكی تازە وەربگرێت پێهداچونەوەیەك بە كارەكانیهدا دەكهات منهیش بەهاوكهاریم لەگەڵ هاوڕییانی دەفتەری سیاسی لەفكری ئەوەداین پێهداچونەیەك بەبەرێهوبەرایەتی و رێكخسهتنی حزبیهدا بكەیهن هەم لە بواری تەشكیالتی و هەم لەئا بواری بەرێوبردن و پێشمەرگایەتیەوە.
39
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئاوێنە :ئەو پێداچونەوانە چی دەبێت لەكوێیدا گۆڕانكاری دەكرێت؟ مستەفا مەولودی :هەندێك نیزامی شكێی هەیە كەقەوارەی ئەو حزبە دیاری دەكات ئێمە مهاوەیەكی زۆرە كهار بەو سیستەمە دەكەین لەناو خۆشماندا كۆمەڵێهك تیبینهی لەسهەر بەرێهوبردن و رێكخسهتنەكانمان هەیە ،هەر بهۆیە ئهێمە پێداچونەوە بەشكێیەتی رێكخراوەیماندا دەكەین.
ئاوێنە :ئایا پشتگیری لەدەستپێكردنەوەی خەباتی چەكداریی دژ بەكۆماری ئیسالمی دەكەن؟ مستەفا مەولودی :مەسەلەی كهورد لەرۆژهەاڵتهی كوردسهتان سیاسهییە ئەوەش دەبێهت لەرێگهای سیاسهی و گیتوگهۆوە چارەسەر بكرێت ئەوە بنەمهای فیكهری و پەرەنسهیبی حزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان بهووە لەرۆژهەاڵت لەدرێژایهی ئەو حەفتا و یەك ساڵەدا ،بەاڵم لەبەرئەوەی دیموكراسی لەئێراندا نەبوە ،لەبەرئەوەش كە مەجالی تێكۆشانی سیاسهی و رێكخراوەیههی و حزبههی نەبههوە ،هەر بههۆیە حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان ناچههار بههووە بههۆ بەرگریكههردن لە مافەكههانی نەتەوەی كورد و بۆ ئەوەی بزوتنەوەكە بەزیندویەتی بمینێتەوە خەباتی پێشمەرگانە بكا. خەبهاتی چەكههداری لەئەجێنههداو بەرنههامەی حزبههی دیموكراتهدا هەمیشههە هەبههوە و ئێسههتاش هەیە و لەداهههاتوش هەر دەبههێ هەتههها ئەو كهههاتەی پێویسهههتیەكەی نامینێهههت؛ بەاڵم جهههۆرەكەی و تەكنهههیكەكەی بەپێهههی بهههارودۆخی سیاسهههی و هاوكێشههەكانی كوردسههتان و نههاوچە دەتههوانێ گههۆڕانی بەسههەردا بههێ ،ئەس ه ئەوەیە كە ئههێمە ئەو خەباتەمههان وەكههو بنەمایەك لەبەردەستە ،بەاڵم چۆن و كەی و چۆن سهودی لێهوەردەگرین ئەوە بەپێهی كهات و شهوێن و سیاسهەتمان لە هاوكێشەكاندا چۆن باش بێت ئەوا دەكەین.
ئاوێنە :هەنگاوی عەمەلیتان چی دەبێت بۆ نزیكبونەوە لە (حدكا)؟ مستەفا مەولهودی :ئهێمە لەگەڵ هاوڕێیانمهان لە(حهدكا) مهاوەیەكی زۆرە گیتوگهۆو دانوسهیانمان دەسهت پێكهردوە و لەوبههههارەیەوە باشههههیش چههههووینەتە پێشههههێ و پێوەنههههدییەكانمان لەگەڵ یەكتههههری ئاسههههایی بههههۆتەوە ،پەیوەنههههدییە كۆمەاڵیەتیەكانمهان دروسهت بههوونەتەوە و هاتوچۆمهان هەیە و دەفهتەری سیاسههی ئهێمە و ئەوان سهەردانی یەكتریمههان كردوە و هەر دوو الیەن بۆ چارەسهەری ناكۆكییەكانمهان لەالیەن خۆمهانەوە هەیلەتێكهی سهێ كەسهیمان بهۆ دانوسهتان
40
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دیههاری كههردوە ،بەاڵم مههاوەی سههاڵێكە ئەو دانوسههتانە راگیههراوە ئەویههش خەتههاكەی نههاگەڕێتەوە بههۆ ئههێمە ،ئەوان ڕایانگرتوە و ئێمە دیسانەكەش داوایان لێدەكەین دانوسان بكەینەوە و بۆ كخستنەوە سەریەكی دیموكراتەكان كاری جدیتر بكەین.
ئاوێنە :كەواتا ئەوان لەو دانوسانە ساردبونەتەوە؟ هۆكارەكەی چیە؟ مستەفا مەولودی :بەڵهێ ئەوان مهاوەی سهاڵێكە سهاردبونەتەوە و بە بیهانووی ئەوەی خوێنهدنەوەی سیاسهیی ئەوان لەبههارەی خەبههات كههردن بەرامههبەر بە كۆمههاری ئیسههالمی ئێههران جیههاوازە لەگەڵ خوێنههدنەوەی ئههێمە ،بەو بیههانووە دیدارەكانیان راگرتوە كەئێمە پێمان وایە ئەوە لە جێی خۆیدا نییە.
ئاوێنە :بۆ مەگەر خوێندنەوەی سیاسیی ئێوە جیاوازی چیە لەگەڵ “حدكا” بەرامبەر بە كۆماری ئیسالمی ئێران؟ مسههتەفا مەولههودی :راسههتی لەئەسههێدا ئههێمە جیههاوازییەك نههابینین هەردوكمههان پێمههان وایە رژێمههی ئێههران دژی دیموكراتیەتە و مافی نەتەوایەتی و مافی كورد دابین ناكهات ،المهان وایە دەبێهت ئەو رژێهمە بگۆڕدرێهت بهۆ ئەوەش دەبێههت خەبهاتی هەمە چەشههن و هەمە جههۆری لەگەڵ بكرێههت ،بەاڵم ئههێمە پێمههان وایە خەبههاتی خەڵكههی كههورد تههاك ڕەهەنههدی نههیە و فههرە رەهەنههدە و دەتوانێههت پشههتگیری خەبههاتی مەدەنههیش بكههات وگیتوگههۆ و دانوسههانیش بەشههێكە لەخەبات ،بەاڵم ئەوان الیان وایە رژێمی ئێران هیچ گۆڕانێكی تێدا ناكرێت و خوێندەوەیەكی تایبەت بە خۆیان بۆ دانیشتن و وتووێژ لەگەڵ كۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران هەیە ،بەاڵم لە هەر حاڵهدا ئەو جهۆرە جیهاوازیە تەكنیكهیە كە لەجۆری ڕوانینمان بهۆ خەبهات دروسهت بهوە ئەوەش ئەگەر بمهانەوێ نهاتوانێ و نهابێتە رێگهر بهۆ كەوتنەوەسهەریەكی دیموكراتەكان.
ئاوێنە :حوزوری كۆمهاری ئیسهالمی لەهەرێمهی كوردسهتاندا چهۆن دەبیهنن ،ئایها هەسهت بەمەترسهییەكی زیهاتر دەكەن لەسەر خۆتان بەتایبەتی دوای تەقینەوەكەی كۆیە؟ مستەفا مەولودی :دوو دەوڵەتی ئێران و عێراق هەروەهها هەرێمهی كوردسهتان جیرانهی یەكتهرین و سهنورێكی زۆری هاوبەشههیان هەیە و ئههێمە پەیوەنههدییەكانیان لە بههواری بازرگههانی و ئههابووری و ئەمنههیەت و ئاسایشههی نههاوچەكەش بەشتێكی ئاسایی دەزانین ،لەو چوارچێوەیەدا بۆ خۆشهمان لەسیاسهەت كهردن و جهۆری خەباتیشهدا بەخوێنهدنەوەیەك
41
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی چووینەتە نێو پرۆسەكان كە ڕعایەتی وەزعی ئەمنی و سیاسی هەرێممان كردبێ ،ئێمە تا چل شەوێك پهێش ئێسهتا كەشهههەوی یەڵهههدا بهههوو و ئێهههران تەقینەوەیەكهههی لەبەردەم بارەگهههاكەی ئهههێمەدا كهههرد هەسهههتمان بەفشهههارێك یهههاخود نائەمنیەتێك لەدەوری خۆمان نەدەكرد ،چونكی هەم خۆمان هوشیار بوین هەم دەزگا ئەمنیەكانی هەرێمی كوردسهتان لەو پێوەندییەدا كاری خۆیان دەكرد ،بەاڵم دوای تەقینەوەكە خوێندنەوەیەكی تازەمان بۆ ئەمنیەتی خۆمهان كهردوە كە تۆكمەتر بین و بە ئامادەیی زیاترەوە بەرەوڕووی پێشهاتەكان بینەوە.
ئاوێنە :دوا ئەنجامی لێكۆڵینەوە لەتەقینەوەكەی كۆیە چی بو ،تاوانباری سەرەكی دەستگیر كرا؟ مسههتەفا مەولههودی :یەكەم ئەوەی وەاڵمههی ئەو پرسههیارە لەالی دەزگاكههانی ئەمنهی لەشههاری كههۆیە و لەالی دادوەری لێكۆڵینەوەی دادگای كۆیەیە ،ئەوانن كە بەدواداچونی بۆ دەكەن و وەاڵمی رون لەالی ئەوانە ،بەاڵم ئەوەی بۆ ئێمە دەگەڕێههتەوە ئههێمە هاوكههارێیەكی باشههی دەزگاكههانی ئەمنیمههان كههردوە و زانیههاری باشههمان پێههداون؛ ئەوانههیش باشههیان كاركردوە و ئەوەش بۆ ئێمە رونبۆتەوە ئەو كەسەی ئەو كارەی كردوە كێیە و بەوەسیلەی كێ كردویەتهی و هەروەهها ئێستاش لەكۆێیە ،دەزگاكانی ئەمنی هەرێمهی كوردسهتانیش دەڵهێن كە دو كەسهیان بەتهاوانی تێهوەگالن بەو تهاوانە دەسههتگیر كههردوە و تهها ئێسههتا راگیههراون و لێپێچیههنەوەی وردتریههان لێههدەكرێ ،بەاڵم ئەو كەسهەی تههاوانەكەی كههردوە گەڕاوەتەوە بۆ ئێران.
ئاوێنە :تا چەند لەشێوە و ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان رازی بون؟ مسههتەفا مەولههودی :لەسههاڵی نەودەكههان زۆر حههاڵەتی بەو شههێوەیە لەهەرێمههی كوردسههتان بەنسههبەت تێكۆشههەرانی رۆژهەاڵتی كوردستان ئەنجامدراوە ،هەروەها ئەو حهاڵەتەش لە سهاڵی پهار دوبهارە بهویەوە بەو قیاسهە لەگەڵ ئەو كههات المههان وایههیە دەزگاكههانی ئاسایشههی هەرێمههی كوردسههتان و لێكۆڵینەوەكههان لەدادگههای كههۆیە باشههترە لەوكههات و جدیترە ،بەاڵم دەبێت چاوەڕێی ئەوە بكەیهن ئاكهامەكەی بە كهوێ دەگهات و ئەوكهاتە دەتهوانین بریهار بهدەین لەوەی دروست و باش كاركراوە یان كەمترخەمی تێداكراوە .
ئههاوێنە :لەدوای تەقیههنەوەكەی بەردەم دەفههتەری سیاسههی حزبههی دیههوكراتی كوردسههتان لەگەڵ “حههدكا” لیژنەیەكههی ئەمنیتان دروست كردوە كاری ئەو لیژنەیە چیە؟
42
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولودی :لەهەمو ئەو سااڵنەی لەت بوین هەردوالمان كۆمیتەی ئەمنیمان هەیە كە هاوكاری بەردەوامیهان هەبههوە لەبههارەی پههالن و بەرنههامە تێكههدەرانەكانی ئێههران .كههۆمیتەی ئەمنیەتههی هەردوال زانیاریانههداوە بەیەكتههری و لەگەڵ یەكتری دانیشتوون و قسەیان كردوە ،بەاڵم لەدوای تەقینەوەكە ئێمە زیاتر گرینگیمان بە پرسی ئەمنیەتی داوە و لەگەڵ هاوڕێیانی حدكا و هەروەها حزبەكانی تهری رۆژهەاڵت دانیشهتووین و بەیەكەوە دەزگها ئەمنیەكانمهان لەچوارچێوەیەكی تردا لەسەر كۆمەڵێك پهرۆژە رێكەوتهوون كەچهۆن ئەمنیەتهی حزبەكهان لەباشهور بپارێزرێهت ،چهۆن كەسههایەتیەكانیان بپههارێزن و نەهههێێن پههالن و كههارە تیرۆرسههتیەكانی رژێمههی ئێههران روبههدات؛ هەروەههها ئەوانههیش تەنسیقیان هەبێت لەگەڵ برادەرانی دەزگاكانی ئاسایش بهۆ ئەوەی بهكەوە پهێش بەروداوی لە چەشهنی شهەوی یەڵهدا بگیرێت.
ئاوێنە :چۆن لەسیاسەتی یەكێتی و پارتی بەرامبەر بەئێران دەڕوانن و ئایا ئەم سیاسەتە زیانی پێنەگەیاندون؟ مستەفا مەولودی :ئێمە دەزانین بارودۆخی سیاسی هەرێمی كوردستان ئەوە دەخوازێت پەیوەندی سیاسی مەعقولیان لەگەڵ دەوڵەتە ئیقلیمیەكان هەبێت .لە ڕابردوودا هەم پهارتی و هەم یەكێتهی رابیهتەی سیاسهیان لەگەڵ حكهومەتی ئێراندا هەبوە ،لەگەڵ ئەوەشدا كۆمەڵە رووداو و حاڵەتێكیش هاتوونە پهێش كە بهۆ ئهێمە نهاخۆش بهووە و نەدەبهوا ڕوویان دابها .ئهێمە پێوەنهدیی نێهوان حزبەكهانی باشهوور لەگەڵ ئێهران بە بهابەتێكی ئاسهایی و سروشهتیی دەزانهین، لەگەڵ ئەوەشدا پێمان وایە ئەو پێوەنهدییانە نهابێ بە ئاقارێكهدا بهڕۆن كە زیهان بە تێكۆشهانی سیاسهی حزبەكهانی ڕۆژهەاڵت و بزووتنەوەی كوردی ڕۆژهەاڵتی كوردستان بگەیەنن.
ئههاوێنە :بەپێههی ئەزمههونی خۆتههان مەترسههی هەڵكشههانی حەشههدی شههەعبی دوای شههەڕی موس ه لەچیههدا دەبیههنن ،كە چاالكیەكانی هاوشێوەی بەسیج و سوپای پاسدارانە؟ مستەفا مەولودی :حەشدی شەعبی نمونەی سوپای پاسدارانە .هاتوەتە ئێرە و لێرە بە فەرهەنگ و ئیمكانیهات و پەروەردەی كۆماری ئیسالمی ئێهران دروسهت بهوە ،ئەوەش مەعلهومە لەسهەر ئەمنیەتهی ئاسهایش لەو واڵتەدا هەروەهها لەسههەر مههافی پێكهاتەكههانی ئەو واڵتە بەكههورد و سههونەوە كههاریگەری خراپههی دەبێههت ،هەر بههۆیە دەبێههت لەئێسههتاوە عیالجێكی وا بكرێت حەشدی شەعبی نەبێت بەو هێزەی وەكو سوپای پاسداران لەئێران هەمو بزوتنەوەكانی سەركوت كردو دوای ە بوو بە غولێكی ئەمنی و ئابوری و سیاسی لەئێراندا؛ بۆیە ئەگەر خەمی لێ نەخۆن و عیالجێكی نەكەن
43
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی حەشدی شەعبی كاریگەری لەو شێوەی دەبێت لەعێراقدا كە لەداعش خراپتر دەبێت. رابیههتەی عێههراق و ئێههران تەنگههاو تەنههگە و ترامه لەو رۆژانە ئامههاژەی بەوەداوە كەوا عێههراق هههیچ شههتێكی بەنههاوی حكههومەتەوە نههیە ئەگەر هەبێههت ئەویههش بەدەسههت ئێههرانەوەیە ئەوە قسههەی سههەرۆكی گەورەتههرین واڵتههی دونیههایە كەئەمریكایە ،ئێران لە شەڕی هەشت ساڵەی لەگەڵ عێراق بایەخی زۆری بە كۆك و پۆشهتەكردنی سهپای پاسهداران داو دوایەش لە رێگای سپای پاسدارانەوە ئازادی و مافی پێكهاتەكانی قۆرک كرد و بزوتنەوەی سیاسی لەرۆژهەاڵتی سەركوت كرد؛ ئێستا بەرنامەی ئەوەیە كە لە عێراقیشدا هێزێكی وەها دروست بكهات هەتهاوەكو ئامهانجە سیاسهی و ئابوری و كۆمەاڵیەتی و ئابورییەكانی خۆیی بهێنێتەدی كە بە بڕوای من دەبێ مشووری لێ بخورێ.
ئاوێنە :پێتان وانییە ئەم ئەركەی بە ئێوە سپێردراوە ،ئەركێكی قورسهە كە لەئێسهتاوە بەشهێك لەئەنهدامانی حهزب رەخنەت لێدەگرن و دەڵێن ئەم بەرپرسیارییە لەتوانای تۆ گەورەترە ،وەك گواڵڵەی شەرەفكەندی دەڵێت؟ مستەفا مەولودی :حەتمەن ئەوە ئەركێكی قورسە ،بەاڵم من تەجروبەی سهی و حەوت سهاڵ پێشهمەرگایەتیم هەیە لەناو حزبی دیموكراتدا ،سهی سهاڵە لەرێهبەری حزبهی دیموكراتهدام ،پهانزە سهاڵە ئەنهدامی دەفهتەری سیاسهیم و دە ساڵە جێگری سهكرتێری حزبهی دیمهوكراتی كوردسهتانم ،جیها لەوە لەنهاو حزبهدا بڕیهاردان فەردی نهیە ،بڕیهاردان و سیاسەت داڕشتن جەمعیە واتا كاری حزبهی هەم بیركهردنەوەكە هەم بریهاردان و هەم جهێ بەجهێ كهردن كە هەمهووی جەمعیە ،پاشان لەناو تەشكیالتی حزبهی هەمهو واڵتهانی دونیها مهومكینە كۆمەڵێهك كەێ هەبێهت وەكهو تهاك پێیهان وابێت هاوڕێیەك لەوەزییەیەك لەئاست پێویسهت نهیە ئەوە بەمانهای بهێ توانهایی ئەو كەسهە نهایەت ،بەڵكهو ئەگەر كەسههێك وەزییەیەكهههی وەرگهههرت پێویسهههتە مەجههاڵی پێبهههدرێت دوای ئەو مەجهههالە ئەو كهههاتە قەزاوەت بهههكەی بەوەی سەركەوتو بوە یان نەبوە.
ئههاوێنە :بەڕێزتههان خههاوەنی ئەزمههونی كههاری تەشههكیالتین ،بەاڵم هەسههتناكەن رو بەدنیههای دەرەوە كەم ئەزمههونن و ئەمەش دەبێتە خاڵی الوازتان؟ مسههتەفا مەولههودی :مههرۆب بەتەنههها كامه نههیە ،ناكرێههت یەك مههرۆب هەمههو سههییەتە باشههەكانی تێههدا بێههت بەوەی لەهەمو ئاستەكاندا خاوەن تەجهروبەو سهەركەوتو بێهت ،بەاڵم لەنهاو حزبهی دیمهوكراتی كوردسهتاندا ئۆرگانەكانمهان
44
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی جەمعههین ،ئههێمە لە توانههای هەمههوو هاوڕێیانمههان كههۆمەك وەردەگههرین بەۆ ئەوەی ئەگەر خەلەلێههك لە كههاری حزبیههدا هەبێت بەتوانا و لێزانینی ئەو هاوڕێیانە پڕیبكەینەوە. سەرچاوە :ماڵپەڕی ئاوێنە -ڕێکەوتی٢ :ی فێبریوێری ٢٣١٧
مستەفا مەولوودی :پێوەندیی ڕاستهوخۆو زیندووی هێزی پێشمهرگه لهگهڵ خهڵک بە مەبەستی کاری سیاسیو مەیدانی درێژهی دهبێ “کوردسههتان” لە یەکەم ژمههارەی نههوێی خههۆی لە سههاڵی نههوێدا بە مەبەسههتی تههاوتوێی چههاالکیو تێکۆشههانی حیزبههی دێموکرات لە ساڵی ڕابردوو و باێ لە بەرنامەو دوورەدیمەنهی خەبهاتی حیهزب لە سهاڵی نهوێدا وتهووێژێکی لەگەڵ بەڕێز مستەفا مەلوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان پێکهێنا. سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان لەو وتووێژەدا وێڕای باێ لە ئەولەوییەتەکانی حیزبی دێموکرات بۆ کههارو تێکۆشههان لە سههاڵی نههوێدا ،باسههی لە زەروورەتو پێویسههتیی کههاری بە کههردەوەی حیههزبو هێههزە سیاسههییەکانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان ،بههرەودان بە خەبههاتی دیپلۆماسههی ،بەهێزکردنههی پشههتیوانی لە خەبههاتی مەدەنیههی کههۆمەاڵنی خەڵکو پەیامەکانی نەورۆزی جامانەکان کردوە .ئاکامی پەروەندەی تێرۆری شەوی هەڵدا و ،پرسی پێوەندیدار بە دوو الیەنی دیموکراتەکان تەوەرێکی دیکەی باسەکانی ئەو وتووێژە بووە. ئەوەی لێرەدا دەخرێتە بەرچاو ،پوختەی ئەم وتووێژەی “کوردستان”ە لەگەڵ بەڕێز مستەفا مەولوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان. پرسههیار :لههه سههاڵی تههازهدا و لههه وهرزێکههی نههوێ لههه خهههباتدا ئهولهوییهتهههکانی حیزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان بههۆ تێکۆشان چینو زیاتر گرینگی به چ شێوهیهک له خهبات دهدهن؟
45
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :به درێژایی مێهژووی خەبهاتی حیزبهی دێمهوکرات ،تێکۆشهان و چاالکییەکهانی حیزبەکەمهان ،ههمهه چهشهن و فهرەڕههەند بووه .کاروباری رێکخستن ،دیپلۆماسی ،پهیوهنهدی سیاسهی بهه حیهزبو رێکخهراوهی سیاسهیو پهیوهنهدیی نێو دهوڵهتان ،تێکۆشان لهه بوارهکهانی ڕاگهیانهدن بهه ههۆی ئههو کهرهسهتانهی لەبەردەسهتی بهوون ،پههروهردهکردنی کهههادری سیاسهههیو رێکخراوهیهههیو پێگهیانهههدنی پێشهههمەرگەو فهرمانهههدهی نیزامهههیو ،سهههازماندان و پههههروهردهکردن و تهههیارکردنی هێههزی پێشههمهرگهو پشههتگیری و هانههدانی جهههماوهری خهههڵکی کوردسههتان لههه تێکۆشههانی مهههدهنیدا بههۆ بهدیهێنانی خواسته مهدهنیو کۆمهاڵیهتییهکانیان؛ ئهوانه ههموویان پاشخانی سیاسهی و تێکۆشهانی ئهێمە بهوونو لە داهاتووشدا به پێی دهرفهتو ئیمکان دهرێژەیان پێدەدرێ. سەرەڕای ئەوەش الم وایه بارودۆخێکی سیاسیی تازه له ناوچهکهمان هاتۆته پێش ،ئهوهش شوێنەواری جۆربههجۆری له سهر ئێران بهگشتیو کوردستانو ناوچهکه دهبهێ .ئەمەش دهخهوازێ کە ئهێمە زۆرتهر و باشهتر سهوود لهه دهرفهتهه پێشبینیکراوهکان وهربگرینو پێویسته خۆمانی زیاتر بۆ ئاماده بکهین.
پرسیار :له پهیامی نهورۆزیی حیزبهدا پێتهان لەسهەر پێویسهتیی هاوکهاریو یهکیههتیی بهه کهردهوهی نێهوان حیهزبو رێکخراوه سیاسییەکانی کوردستان داگرت ،دیارە ئێوه ساڵی ڕابردووش بۆ ئهم مهبهسته هههنگاوتان هههڵگرت .لههم ساڵدا چۆن بهدوای ئهو باسهدا دهچن؟ وەاڵم :پێویستی هاوکاریی هێزه سیاسهییهکانی ڕۆژهههاڵت لهگههڵ یههکتر شهتێکی تهازه نیهه ،ئههوه هههر ئێمهه نهین ههست بەو زەروورەتە بکەینو لێی بدوێین ،بەڵکوو نزیک به تهواوی هێزهکان باسی دهکهن؛ بهاڵم به روونهی ئێمهه المان وایه ئەوەی دەتوانێ لێکەوتەی بە قازانجی بزووتنەوەی سیاسیی کوردستان لێبکەوێتەوە هاوکاریو یهکیهتیی بەکههردەوەی حیههزبە سیاسههییەکانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتانە .دهرکهههوتنی ئاسههۆیهکی روون بههۆ خهههباتی ئهههو بهشهههی کوردسههتان لە گههرەوی یهکیهههتیو هاوههههنگاویی زیههاتری ههههموو هێزهکههاندایە کە ئەو یەکیەتیههی بەکههردەوەیە ههههم گههوڕوتینێکی زیههاتر بههه بزوتنهوهکهههمان دهبهخشههێو ،ههههم خهڵكهکهشههمان یهههکگرتووتر دهکهها و بهههرهو خهههباتێکی شێلگیرو یهکالکهرهوه هانیان دهدا. بەڵێ وهک باست کرد ساڵی ڕابردوو بۆ ئهو مهبهسته بهنیسهبهت باشهمان کهار کهردو بهه خۆشهییهوه تها ڕادهیههکیش ئاکامی هەبوو .بۆ ئهو ساڵو داهاتووش ههوڵههکانمان چڕتهر دهکههینو هههوڵ دهدهیهن زۆرتهر لهگههڵ یههکتر دیهدارو
46
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وتووێژمهان هەبهێ تها بههه ئاکهامی باشهتر بگههین .ئەوەی ڕوونە ئەوەیە کە ئهههو بهسهتێنە لە ئێسهتادا زیهاتر دەسههتی داوەو ،پێویستە زیاتر کاری له سهر بکرێ.
پرسههیار :ئێمههه وهک حیزبههی دێمههوکرات هههیچ بهربهسههت نههین لە بەردەم هاوکههاریی هەمەالیەنە لهگهههڵ حیزبهههکانو هیوادارین ئهوانیش ههر بهو ههست به بهرپرسایهتییە نهتهوهییو نیشتمانیه لهسهر ئهو پرسه گرینهگو بەوەختهه کار بکهن. پێشمهرگهکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان سااڵنی رابردوو حزووری بههرچاویان لهه کوردسهتاندا هههبووه ،حهزووری ئەم ساڵیان چۆنو به چ شێوهیهک دهبێ؟ وەاڵم :ئێمههه لههه هەمههوو مههاوەی سههێو هەشههت سههاڵی خەبههاتو تێکۆشههانمان لههه دژی کۆمههاری ئیسههالمیدا ،هێههزی پێشمهرگهمان تێکۆشانی سیاسی ونیزامیی له زۆربەی زۆری ناوچەکانی رۆژهههاڵتی کوردسهتاندا بهووە .لهه ده سهاڵی ڕابههردووشدا ئهههو سیاسههەتەو ئەو ڕەوتەمههان درێههژه پههێداوه ،بەو مانههایە کە دهسههتهو واحیههدی پێشههمهرگهمان لههه تێکۆشانو ههڵسوڕاندا بوونو بەردەوامی لەو ڕەوتە بهشێک له کارو تێکۆشانی داهاتووشهمان دهبهێ ،بەو مانهایە کە ههههر کاتێههک بهرژهوهنههدیی واڵتو خهههڵکی ئێمههه بخههوازێ بههه لهبهههر چههاوگرتنی ههههلومەرجی ناوچهههو رۆژههههاڵتی کوردسههتان هێههزی پێشههمهرگەی ئههێمە ئامههادەو لەسههەر هەسههتە .دهمەوێ بێههێم پێوەنههدیی ڕاسههتهوخۆو زینههدووی هێههزی پێشمهرگه لهگهڵ خهڵکی رۆژههاڵت بە مەبەستی حزوورو کاری سیاسیو ڕێکخستن درێژهی دهبێ.
پرسیار :له بواری دیپلۆماسیدا ئەمساڵ دهتانهوێ چ بکهن ،زۆر جار رهخنه لهوه دهگیردرێ که حیزبهکانی رۆژههاڵتی کوردستان لهو بوارهدا به هێز نین ،ئهگهر وایه بۆچێ؟ وەاڵم :ئەمن پێم وایه به پێی بارودۆ و ههڵومهرجێک که له جیهانو ناوچهدا بووە ،هێزه سیاسییهکان بهگشتیو حیزبههی دێمههوکرات بههه تایبهههت لههه بهسههتێنە ڕەخسههاوەکاندا کههاری دیپلۆماسههییان کههردوەو تهها ڕادهیهههکیش تێههیدا سههههرکهوتوو بهههوون ،بهههۆ نموونهههه حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان لهههه زۆربههههی واڵتهههانی ئوروپهههایی لهههه رێگههههی نوێنهرایەتییەکانی پێوهندیی باشی لهگهڵ رێکخراوهو حیزبهکان تهنانهت هێندێک له دهوڵهتانیش ههیهه .حیزبهی ئێمە هەر لە سااڵنی ڕابردوودا و لە مەیدانی دیپلۆماسیی نێودەوڵەتیدا توانیویەتی به ئهندامی ئهسێیی ڕێکخهراوی نێودەوڵەتیی ئینتێرناسیۆنال سۆسیالیست وەربگیردرێو ،لهگهڵ رێکخراوهو کۆرو کۆمهڵههکان لە ئاسهتی واڵتهانو لە
47
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئاستی نێودهوڵهتیشدا پیوهندیی باشی ههیهه .لەگەڵ ئەوەشدا پهێموایە ئههوهی تها ئێسهتا هههرکام لهه حیزبههکانو یهک لهوان حیزبی دێموکراتی کوردستان کردوونی باش بووە بەاڵم بهێ نیهه .کهورد بههگشهتیو کهورد لە رۆژهههاڵتی کوردسههتان پێویسههتیی بههه کههۆدهنگیو یهههک گوتههاری سیاسههیی یهههکگرتوو ههیههه بههۆ ئەوەی بە یەک دەنههگو گوتههار لە ناوەندە جیهانییەکاندا دەربکەوێ .ئهگهر بهم جهۆره بهێو ئەو گوتهارە یەکگرتهووە لە نێهو بزاوتهی سیاسهیی کهورددا بیچم بگرێ ،بزوتنهوهی کورد له رۆژههاڵتی کوردستان دهرفهتی زیاتری بۆ دهرخسهێو هێهزه سیاسهییهکان لە کهۆڕو کهههۆمەڵە جیههههانیو بەسهههتێنەکانی دیپلۆماتیهههكدا باشهههتریان مەیهههدان دەدرێتهههێو زیهههاتر گوێیهههان لهههێ دهگیهههرێ. بۆ گهیشتن بۆ ئهو مهبهستەش پێویسته لهگهڵ هێزهکانی رۆژههاڵت به ههماههنگی زۆرترەوە کار بکههین بهۆ ئەوەی له مەیدانی دیپلۆماسیدا زیاتر بچینه پێش.
پرسیار :چ وەاڵمێکتان بۆ پهیامی خهڵک هەیە ،بۆ ئەوەی له نهورۆزی جامانهکاندا کردیان؟ وەاڵم :من پێم وایه ئەوەی خهڵكی رۆژههاڵت لە نەورۆزی ئەمساڵدا کردیان ،خۆی وەاڵم بۆهێزە سیاسییەکان بوو، وەاڵمێک بۆ هەوڵهی هاوبهشهی هێهزه سیاسهییهکان لە پشهتگیری داواکهاریی چاالکهانی سیاسهی و مەدەنهی ،کهه لهه چ رهمههزو سهههمبولێک سههوود وهربگههرن و بیکهههن بههه هێمههای دهرکهههوتنو یهکیهههتی .هاوکههات پەیههامیش بههوو بههۆ حیههزبە سیاسههییەکانیان ،بۆیههه ئێمهههش پێویسههته وەک هێههزه سیاسههییهکان پهههیامەکەیان ببینههین ،خەڵکههی کوردسههتان لههه نهورۆزی ئەمساڵدا پێیان گوتین کە ئهگههر ئێهوه هێهزه سیاسهییهکان یهکههڵوێسهت و یهکهدهنگ بهن ،ئههو ئیهرادهو باوەڕهش له نێو خهڵکی رۆژههاڵتی کوردستاندا ههیه کە به کردهوه له مهیداندا بێو لهسهر خواسهته نەتەوەیهی و ئینسانییەکانی شێلگیرانەتر دەنگ بەرز بکاتەوە .بهم جۆره پهیامی هێزه سیاسییهکانو ویستو ئیڕادهی خهڵکی کوردستان بۆ له مهیداندا بوون دهبێته هێزی له بننههاتوو و دهریایهکی خرۆشان. بۆیە جارێکی دیکەش ساڵو بۆ ئەو ڕابوونەو بۆ ئەو بەشدارییەی کۆمەاڵنی خەڵک لە نەورۆزی جامانهکان دەنێرمو بە بایەخەوە لە پەیامەکەشیان دەڕوانین.
پرسههیار :لهه پهیامههه نهورۆزیهکهههتاندا دیسهان باسههتان لههه ئامهادهیی حیزبههی دیمههوکراتی کوردسهتان بههۆ چارهسهههری کێشهی دوو الیهنی دیموکرات کرد ،ئایا لهو پێوهندییهدا دانیشتنو باسی تازهتان له گهڵ حدکادا بووه؟
48
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :بهڵێ ماوەیەک لەوە پێش کاک مستهفا هیجری ،سکرتێری گشتیی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانی ئێهران بە مهبهسههتی پیرۆزبههایی هەڵبژێرانههی سههکرتێری نههوێ لە حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان سهههردانی سههکرتاریای حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانی کههرد .بەڕێزیههان لەو دانیشههتنەدا فهههرمووی “ئەمههن بهمهبهسههتی پیرۆزبههایی هههاتووم بهههاڵم مهسهلهی دێموکراتهکانو کهوتنهوه سهریهکمان بۆ خهڵکی کوردستان گرینگهو خهڵک چاوهروانیی لێمان ههیه .هەر بۆیه پێویسته له داهاتوویهکی نیزیهکدا ههیلهتههکانمان درێهژه بهه وتهوووێژو دانوسهتانەکانیان بدهنههوه ”.ئێمههش پێشههوازیمان لەو داوایەی کههاک مسههتەفا کههردو ڕامانگهیانههد کە ئێمهههش ئامههادهین درێههژە بە ڕەوتههی وتووێژەکانمههان بدەین .وابوو کە دوای چهند رۆژێک ههیلهتی حدکا سهردانی کردینو لهگهڵ ههیلهتی حیزبی دێموکراتی کوردستان کۆبوونهوه .له قسهوباێ و دانیشتنهکهدا ههر دوو ال لهسهر پێویستیو زهروورهتی درێژهدان به دانیشتنهکان پێیان داگرتوەتهوه .دیارە ههیلههتی حهدکا دیسهانەکەش خوێندنههوهی خۆیهان بهۆ بوونههوه بهه یههک حیزبهی دێمهوکرات بهه زارهکی باێ کردۆتهوەو هاورێیانی ئێمه وێرای ئهوهی پێیان گوتهوون کە لهه قسههکانی ئێهوهدا شهتی بهاشو ئیجهابی دهبینین ،بهاڵم داوا دهکهین بۆ ئهوهی ههیچ گریمهانەو شهکو شهوبهەیەک لە نێهوەڕۆکی ئەو باسهانە نههمێنێ ،ئهوانهه بنووسنو به نووسراوه پێمانی بدهن .ئهوکات روونتهر دهزانهین کە لهه سههر چ مهسههلهیهک قسهه دهکههین .ئههوانیش قهولیان دابوو کە پاش باسکردنی پێشنیارهکه له دهفتهری سیاسیی خۆیاندا واڵممان بدهنهوه. ئێمه دهزانین ئهوان ئێستا سهرقاڵی هەنهدی کهاری تهشهکیالتیی خۆیهانو گرتنهی کهۆنگرهن ،بۆیهه لە ئێسهتادا ئهێمە چاوهڕوانی دواواڵمی ئهوان دهکهین.
پرسههیار :یهههکێک لههه رووداوه ناخۆشهههکانی سههاڵی رابههردوو شههههیدبوونی پۆلێههک کههادرو پێشههمهرگەی حیههزب لههه تهقینهوهکهی شهوی یهڵدادا بوو ،ئهو پهروهندهیه به کوێ گهییشت؟ وەاڵم :ڕاستە زیاتر له سێ مانگ له رووداوه ناخۆشهکهی شهوی یهڵدای ساڵی ڕابردوو تێدەپەرێ .ئهوهندهی ئێمه ئاگادار بین دهزگای ئاسایشو دادگای لێکۆڵینەوە لەو تاوانە به هێندێک سەرهداو گهیشتوونو بۆیهان روون بوەتههوه چ کهسێک ئهو تێرۆر و جینایهتهی کردوه .بهاڵم ئهوهی که کاری لێکۆڵینەوەی پهروهندهکه تەواو بهووبێو درابێتهه دادگای جینایی بۆ بڕیاردان هێشتا ئێمەیان لێ ئاگادار نەکردوەتەوە.
پرسیار :جهنابت وهکوو سکرتێر هیچ گهاڵڵهو پالنێکی تازهت بۆ تێکۆشانی زیاتر لهم ساڵدا له رێبهریی حیزبدا
49
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هێناوهته بهرباێ؟ وەاڵم :بیرۆکههی ئهههوهی لههه کههارو تێکۆشههانی داهاتوومههاندا ،دهبهێ چ گهاڵڵهههو پڕۆژەیەکههی تههازهو روونمههان ههههبێ، ههیه .بۆ ئهو مهبهستهش ئەو باسانە له دهفتهری سیاسیدا تهاوتوێ کهراونو چهنهد کههێ لهه هاوڕێیهانی دهفتههری سیاسی که منیش یهک لهوانم ڕاسپێردراون گهاڵڵهیهک بهو مهبهسته ئاماده بکهن بۆ کۆبوونهوهی کۆمیتهی ناوهنهدی که له داهاتوویهکی نزیکدا دەگیرێ. دیههاره ئهههو گهاڵڵهیههه ،بایهههخی تایبهههتی دهدا بههه کههاری تهشههکیالتیو رێکخسههتن ،ڕاگهیانههدن ،تێکۆشههانی هێههزی پێشمهرگهو پهروهرده کردنو تهیارکردنی زیاتر ،هەروەهها پێوەنهدیو تێکۆشهانی دیپێۆماسهیو هاوکهاریی بههکردهوهی زیاتر لهگهڵ هێزهکانی ڕۆژههاڵتی کوردستان. سەرچاوە :ڕۆژنامەی کوردستان ژمارە ٧٣١ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٧ :ی ئەپریلی ٢٣١٧
مستەفا مەولوودی :بۆ سەرخستنی هاوهەڵوێستیی حیزبەکانی رۆژهەاڵ ت دەبێ کاری زیاتر بکرێ. دیمانه :سمایل شهرهفی
(( تەلەڤیزیههۆنی «کوردکانههال» دیههدارێکی تههایبەتی لەگەڵ کههاک مسههتەفا مەولههوودی ،سههکرتێڕی گشههتیی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان پێکهێنهها .لەو وتههووێژەدا کههۆمەڵە بههابەتێکی سیاسههی لەسههەر هاوکێشههەکانی نههاوچە ،کههورد و داعش ،پرسی کورد لە ئێران ،بابەتی کاری هاوبەش و هاوهەڵوێستیی حیزبە سیاسییەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان
50
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی و پرسی یەکگرتنەوەی دێموکڕاتەکان خراونەتە بەرباێ و ڕاو و بۆچوونی بەڕێ کاک مستەفایان لەسەر وەرگیراوە. «کوردستان و کورد» پوختەیەک لەو وتووێژەی لێرە هێناوەتەوە)): پرسیار :چەند ساڵێکە ڕۆژهەاڵتی نێوەڕاست بە تهایبەت ئەو نهاوچەیەی کە ئهێمەی تێهداین بهارودۆخێکی تهایبەتی هەیە ،پەیدابوونی داعەش کە ڕاستەوخۆ لە دوو بەشی کوردستان (باشوور و رۆژاوا) پەیوەندیی بە کوردەوە هەیە، ئێههران کە بە نههۆرەی خههۆی دەیهههەوێ ئاڵۆزییەکههان پەرە پههێ بههدا ،هههاتنە سههەرکاری کههابینەی ترامه لە ئامریکهها و لێدوانی جۆراوجۆری کۆشکی سپی بە نیسبەت ئیهران .بە گشهتی ئێهوە ڕوانینتهان بهۆ ئەو گۆڕانکارییهانە چیهیە کە لە ناوچەکەدا ڕوو دەدەن و پێدەچێ شتی چاوەرواننەکراوی لێ بکەوێتەوە؟ وەاڵم :هەر وەک دەزانین کۆمەڵە حکوومەتێکی نادێموکراتیک حوکمی واڵتانی ناوچەکە دەکەن و سەرچاوەی زۆربەی کێشهە و قەیهرانە سیاسههی ،ئهابووری و کۆمەاڵیەتییەکهانن .کەلههێن و مەودای زۆری ژیهانی کهۆمەاڵیەتی ،دابەشههبوونی خەڵک بەسەر فەقیر و دەوڵەمەنهد ،حاشهاکردن لە پرسهی میللهی و نیشهتمانی ،ئینسهانی ،ئیجتمهاعی و ئەخالقهی و تەنههانەت مەزهەبییەکههانیش وایکههردوە کە ئەو دۆخە بە جۆرێههک یارمهههتیی تونههدئاژۆیی لەو نههاوچەکەدا بکهها .ئەو کێشەیەکە کە دەبێ عیالج بکرێ .داعیش یا جەریانە توندڕەوکان لەو ناوچەیەدا پەیامێکیان هەڵگرتووە و هەست دەکەی کۆمەڵە ئیدیعایەک دەکەن کە لە نێو کۆمەڵگادا هەیە .بەاڵم حەللێکی کە ئەوان بۆیان هەیە ،غەڵەتە .کە بههاێ لە کوردسههتان دەکەیههن و بە تههایبەت لە باشههوور و رۆژئههاوای کوردسههتان کە راسههتەوخۆ کههورد لەگەڵ دیههاردەی بەرەوڕوویە ،دەبینین کە بەخۆشییەوە کورد عونسورێکی موئەسیرە بۆ بەگژداچوونەوەی داعش .بۆیە لەو پێوەندییەدا دەتوانین بێێین داعش و جەریانە توندڕەوەکانی دیکە زەرەری زۆریان بۆ کهورد ،بهۆ بهزووتنەوەی سیاسهیی کهورد ،بهۆ ژیانی سیاسی و ئەمنیەتی کوردستان بووە؛ بەاڵم خۆ ئەگەر بە الیەکهی دیکەدا سەیری بکەین ،کورد بە خۆشهییەوە لە بەرامبەر جەریانی وا ئییڕاتیدا چ وەک خەڵک و چ وەک هێهزە سیاسهییەکان و موئەسسهیاتی دەوڵەتهی ئازایهانە بەرەنگاری بۆتەوە .بە جۆرێک کە ئێستا ستاتوی سیاسیی کورد بە گشتی و ،بەتایبەت لەو دوو بەشەی کوردسهتاندا بەهێزتر بهووە و بهووەتە ههۆی ئەوەی کە چارەسهەری زۆربەی کێشهەکانی نهاوچە بەبهێ نەقهش و دەوری کهورد ،هەر عەمەلی نەبێ.
پرسیار :دەبینین کە لە عێراق دیاردەیەک بە ناوی حەشدی شەعبی دروست بهووە و لە ڕووی ئیهدۆلۆژی و مەزهەبهی و رێکخههراوەییەوە کەێ نههاتوانی حاشهها لەوە بکهها کە رێژیمههی ئێرانههی لە پشههتە و دەبینههین بە شههێوەی مەیههدانی لە
51
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی سووریە خەریکە [بەناو]ی بەگژداچوونەوەی توندڕەوی و داعهش ،پاڵپشهتیی مهانەوەی بەشهار ئەسهەد دەکها .پێتهوایە ئێران بە دوای چیدا دەگەڕێ؟ وەاڵم :هەر لەگەڵ هاتنە سەرکاری حکومەتی کۆماری ئیسالمی ،لە ڕاستیدا کاربەدەستانی سیاسیی حکومەتی ئێران ئەو شههوعارەیان بههووە کە ئینقالبەکەیههان هەنههاردە دەکەن .یههانی ئەم نیههازەی کە خۆیههان هەیههانە بههۆ حکومەتههداری و نەقشههی مەزهەب لە بەرێهههوەبردنی ئیههدارەی واڵتهههدا لە ئێهههران هههیچ ،بەڵکهههوو هیههدایەتی دەکەن بهههۆ دەوڵەتهههان و ناوچەکانی دیکەش. ئێمە وەکوو حیزبی دێموکراتی کوردستان بە پیێ شناختێکی موناسهب کە لەسهەر کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران هەمهانە و کارنامەی کۆماری ئیسالمی لەو ٣١ساڵەدا بە ڕوونی دەبینین کە ڕێژیم هەم لە عێراق ،هەم لە واڵتانی عەڕەبی و هەم لە یەمەن و هەم لە سووریە خەریکی ئەم سیاسەتەیە .ئێستا کە بهاێ لەو بهابەتە دەکەیهن ،بەو مانهایە نهیە تازە لەو چەند ساڵەدا دەستی پهی کهردووە ،بەڵکهوو لەگەڵ ههاتنە سهەرکاری حکهوومەتی کۆمهاری ئیسهالمییەوە ئەو رەوتە دەسههتی پێکههرد و بەردەوام درێههژەی بههووە ،بەاڵم ئێسههتا کە ئههاڵۆزییەکە زۆرتههر بههووە نەخشههی ئێههران زیههاتر دەرکەوتووە .ئەم نەخشە نەخشێکی تەواو تێکدەرانەیە و خزمەتی خەڵکی نهاوچەکە ناکها .ڕێهژیم دەیەوێ ئهاڵۆزیی ناوچەکە لە قازانجی مەبەستە سیاسییەکانی خۆی بقۆزێتەوە و بەرنامەکانی بەو ئاراستەیەدا بباتە پێشێ.
پرسیار :النیکەم لە بیست ساڵی رابردوو دا زۆر جار لە زمهان زلهێزەکهانەوە گوێمهان لهێ دەبهێ کە رێژیمهی کۆمهاری ئیسالمی پشتیوانی تێرۆریهزم و بنهاژۆخوزییە .لەم چەنهد مهانگەی دوایەشدا بە ئاشهکرا بهاێ لەوە دەکەن کە دەبهێ پههێش بە دەسههتێوەردانەکانی ئێههران بگیههردرێ .پێتههوایە بەراسههتی ئەم هەڵوێسههتانە بە تههایبەت ڕەفتههاری سیاسههیی کههابینەی نههوێی کۆشههکی سههپیی ئەمریکهها جیههدییەتێکی تێههدایە؟ ئایهها ئەمریکهها یهها واڵتههانی رۆژئههاوایی دەتههوانن یههان دەیانەوێ پێش بە هێژمۆنخوازیی ئێران بگرن؟ وەاڵم :حکومەتی کۆماری ئیسالمی هەر لەگەڵ هاتنەسەرکاری دەستی بە تێرۆری موخالیینی خۆی کهرد .یهانی ئهێمە کە دەڵێههین کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران ڕێژیمێکههی تیرۆریسههت و تیررۆریسههتپەروەرە ،ئەوە تەواو پههڕ بە پێسههتی ئەم ڕێژیمەیە .بۆچی؟ چوون هەم پەرەی بە پەروەردەی تیرۆر لە هەناوی خۆی داوە و هەم موخهالیینی خهۆی لە ڕێگهای تیرۆرەوە لە بەین بردوە .بۆ ئەوە نموونەی زۆرمان هەیە .موخالیینی سیاسی حکومەت له دەرەوەی واڵت کە دەبینهی
52
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بە دەیان کەسایەتیی هەڵکەوتهووی سیاسهی ،کە ئەم کەسهانە دەیهانتوانی هەم لە بهواری سیاسهییەوە هەم لە بهواری ئیههداری و بەرێههوەبەییەوە ،هەم لە یارمەتیههدان بە دروسههتکردنی موئەسیسههاتی قههانوونی و دێموکراتیههک لە ئیرانههدا نەقشی گەورەیان هەبێ ،بەاڵم چونکی دژبەری کۆماری ئیسالمی بوون تێرۆریان کردن و نەیانهێشتن. کەوایە جمهوری ئیسالمی هەر لەجێدا ماهییەتەکەی ماهییەتێکی تیرۆریستییە ،کردەوەکەی کردوەیەکی تێرۆریستییە و فکرەکەی فکرێکی تێرۆریستییە و دەبینین بەهۆی زێدەخوازییەکانی ئەمنیەتی لە ناوچەکە نەهێشتووە .جها ئەگەر واڵتێکی وەکوو ئەمریکا یا واڵتانی دیکه بیانەوێ سەقامگیرییەک ن لە ناوچەکەدا هەبهێ و بیهانەوێ دۆسهتەکانیان و هەروەها بەرژەوەندیی خۆیان بپارێزن ،دەبێ لە بەرامهبەر ئێرانهدا راوەسهتن .ئەگەریهش ،ئێهران زیهان و خەسهاری زیاتر لە بەرژەوەندی ئەوان دەدا. بەاڵم ئەمە چەنههدە جههددییە دەگەرێههتەوە سههەر ئەوەی کە ئەو حکههوومەتە چەنههدە بەرنههامەی هەیە بههۆ بەربەرەکههانێ لەگەڵ حکومەتێکی تیرۆریستی وەکوو کۆماری ئیسهالمی .ئەمهن پێمهوایە ئەوەی حکومههتی ئێهران دەسهتی پێکهردووە و دهیباتههه پێشههێ ئەوانههیش دەیههزانن و ئاگههادارن کە مەترسههیی ڕێژیمههی ئێههران چەندەیههه و ئەگەر پێشههی پێنەگههرن، مومکینە لە داهاتوویەکی نەک زۆر دووردا ،کێشەی ئاستەمتریان بۆ دروست بکا .بۆیە لە نەزەر منەوە ڕەفتاریان بە نیسبەت حکومهتی ئێران و بۆ بەربەستکردنی زیاتری حکومهتی ئێران جدییتر دەبێ لە جاران.
پرسیار :جەنابت لە قسەکانتان دا چەند جارێک ئاماژەت پێکرد کە ڕێژیمی ئێران لەو نزیک بە چهل سهاڵەدا ئەوە سیاسەتی بهووە بە نیسهبەت دراوسهێکانی ،بە نیسهبەت نهاردنەدەرێی ئیهنقالب ،بە نیسهبەت ئەو ئێعهدام و کوشهتار و سەرکوتانەی کە لە نێوخوی واڵتدا دژ بە خەڵکی واڵتەکەی ،دژ بە جیابیران و رێبەرانی ئۆپۆزیسیۆن کردوویەتی، بەاڵم دەبینین ئەم رژیمە بەو خسێەتانەوە لە دوایین هەڵبژاردنی خۆیدا بۆ سەرۆک کۆماری ،دەبینی رێژەیەکهی زۆر لە خەڵکی ئەو واڵتە بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا دەکەن .پێت وایە بەشداریی خەڵک واتای چییە لەم پرسانەدا کە خودی جمهوری ئیسالمی موهەندیسی و هیدایەتی دەکا؟ وەاڵم :ئێمە بهاش دەزانهین کێشهەیەکی قهووڵ لە نێهوان حکهوومەتی ئێهران و خەڵکهی ئێرانهدا هەیە و ،هەمووشهمان دەزانین ئەگەر هەڵبژاردنێکی ئازاد و دێموکراتیک هەبهێ ،قەتهعەن خەڵکهی ئێهران[نها]یەکهی زۆر گەورە بەو نیهزامە دەڵێن .خەڵهک لەگەڵ ئەوەدا دەزانهێ حکهوومەتی ئێهرانە هەمهوو ئەو کێشهە سیاسهی ،ئهابووری و کهۆمەاڵیەتییەی لە
53
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی واڵت و لە سنورەکاندا لەگەڵ دنیای دەرەوە بۆ ئەوان دروست کهردوە ،بەاڵم مەجهالی نهیە بێهێ رازی نهیم .کهاتێکیش ئینتخاباتێک لە ئێراندا دهبێ مەعلوومە کهسی تەئییدکراو لە چوارچێوەی نیزامی جمههوری ئیسهالمی ا بهۆ ریاسهەتی جمهوری دهتوانێ خۆی کاندیهد بکها .تهۆ سهەیرکە کەسهێک کە ڕاسهتەوخۆ یها ناراسهتەخۆ ڕێهبەری ڕێهژیم پشهتیوانیی لێدەکا ،کەسێکە کە هەموو موئەسساتی بە ئیستالح «توندرەو»ی نیزام له پشهتێتی ،کەسهێکە کە ڕووحهانییەت بە جۆرێک لە جۆرەکان لە پشتێتی ،بەاڵم لە موقابیل کەسێکی دیکەدا کە بە شێوەی جۆراوجۆر رەخنەی لێ دەگیهرێ و بە چالیش دەکێشرێ ،بەاڵم خەڵک دەچێ دەنگی پێ دەدا!! بۆچی؟ بۆ ئەوەی لە نێوان دوو کەسدا النیکەم یەکێکیان هەڵدەبژێدرێ کە تەعامولی لەگەڵ خەڵکەکەی ئەوەندەی مەجالی هەیە ،یا لەگەڵ دنیای دەرەوە ،مەسهلوالنەتر و عەقاڵنیترە. ئەمن پێموایە ئێمە دەبێ ئەو ئاکهامگیرییە کەو باسهە بهکەن کە ئەوانەی دەچهن دەنهگ بە روحهانی دەدەن ،الیهان وا نیە رووحانی هەموو موشکلەکانیان بۆ حەل دەکا .بەاڵم پێیان وایە یەکی وەکوو رەئیسهی ئهگههر بهێ بە دەیهان جهار زیههاتر موشههکالت بههۆ ئەم واڵتە و بههۆ خەڵکههی ئەو واڵتە دروسههت دەکهها .ئەمههن پێمههوایە خەڵکههی واڵتههی ئههێمە وەکههوو خەڵکی دەرەوە و دەسەاڵتانەی زوومیان لەسەر حکومەتی ئێران و خەڵکی ئێرانە ،دەزانن کە لەگەڵ ئەو حکومەتەی خۆیان کێشەیان هەیە .بەاڵم چ بکا رێگایەکەی دەیکەی نیە .ئایا هەموو رۆژێ دەتهوانێ ئیهنقالب بکها و نەتهیجەی ئیههنقالبەکەی بەرەو کههوێ دەچههێ؟ ئایهها پێههی خۆشههە مەسههەلەن حکوومەتههانی زلهێههز هێههرش بههکەنە سههەر واڵتەکەی و مەسەلەن وەزعێکی که لە عێراق هەبوو یا ئێستا لە سووریە هەیە ئەوەش لە ئێران و بۆ خەڵکی ئێران و واڵتەکەیان دروست بێ؟ مەجبوورە بەو شێوە نەرمەی مەجالێک بۆ حیاتی سیاسی و کۆمەاڵتیی خۆی بێێێتەوە .بەڵکوو بتوانێ گۆڕانکارییەکی هەر چەندە کەم دروسهت بکها .ئەوەی پهێ باشهترە لەوەی کە واڵتەکەی و خەلهکەکەی تووشهی کێشهەیەک ببهێ کە لە دوایەدا هاسان لە ژێر باری نەیەتە دەرێ.
پرسههیار ٦ :الیەنههی سیاسههیی رۆژهەاڵتهی کوردسههتان ،کە حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان الیەک لەو ٦الیەنە بههووە، بههایکۆتی ئەم هەڵبژاردنههانەی سههەرکۆماریی کههرد .بە پێههی ئەو خوێنههدنەوەیەی جەنابههت ،ئایهها نەدەکههرا کوردەکههان رێکارێکی وا بدۆزنەوە کە ئەوە پەیامەی ئێستا خەڵک بە دەنگهدان بە روحهانی ،بە نیزامهی دەگەیەنهێ ،ئێهوەش بە موشارکەت ئەو پەیامەتان گەیاندبا .ئەسلەن بۆ ئەوجارە «تەحریم» بوو بە گوتاری زاڵی هێزەکانی رۆژهەاڵت؟
54
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :حیزبههی دێمههوکرات کوردسههتان لە مههاوەی ئەو ٣١سههاڵە لە پەیوەنههدی لەگەڵ هەڵبههژاردن لە ئێرانههدا قەت یەکدەسهت عەمەلههی نەکهردووە .سههەیری ڕووداو و ئاڵوگۆرەکهانی نێوخههۆی واڵتهی کههردووە و بە لەبەرچهاو گرتنههی ئەو حاڵەتههانە بڕیههارێکی داوە .ئەم کەڕەتەش حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لەگەڵ ٥حیزبههی دیههکە هەڵبژاردنەکههانی سەرۆککۆماریی بایکۆت کرد ،بۆچی؟ یەکەم ئەوەی کە ئەم نیزامە بە جۆرێک ڕەفتار دەکها کهه دەرفەتهی زۆر کەم بهۆ خهههۆدیتنەوەی خەڵهههک لە هاوکێشهههەکاندا دێێێهههتەوە ،پاشهههان ئهههێمە المهههان وایە بهههایکۆتی ئهههێمە یههها قسهههەی هێهههزە سیاسییەکانی رۆژهەاڵت لەسەر خەڵکی رۆژهەاڵتی کوردستان زۆرتر تەئسیر دادەنێ .لە پەیام و قسەی هیچکهام لە کاندیداکان شتێکمان نەدی تا بێێ ئەوە پێویستی و نیازی ناوچەیی ،نەتەوەیی ،فەرهەنگی ،کلتووری و مەعیشەتی خەڵکی ئەم خەڵکەیە ،کەواتە خۆی تێدا نەدهدیتەوە و ،موهیمتر لەوە رووحانی ٤ساڵ پێش ئێستا هێندێک قەول و بەڵێنی دابوو ،لەو ٤ساڵەدا لەو قەول و بەڵێنانەش هەرە کەمەکەی جێبەجێ نەکردبوو. لە الیەکههی دیههکەوە بههزوتنەوەی کههورد کههۆمەڵە نیههازێکی هەیە ،یەکێههک لە نیازەکههانی ،هاوکههاری و هەمههاهەنگی و هاوهەڵوێستیی هێزە سیاسییەکانی ڕۆژهەاڵتە .ئەوە وەکوو گرفتێک لە نێو بزووتنەوەی کورد لە ڕۆژهەاڵتهدا هەیە. ئەم جههارە بە خۆشههییەوە ئەو زەمیههنەیە درووسههت ببههوو کە کههارێکی هههاوبەش پههێکەوە بههکەن .لەگەڵ ئەوەی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان بە نیسههبەت هەڵبههژاردن ،بەتههایبەت هەڵبژاردنههی شههوورای شههار و دێ خوێنههدنەوەیەکی تەواو جیههاوازی لەگەڵ حیزبەکههانی دیههکە هەبههوو ،بەالم مههادام ئەو هههاودەنگی و هەڵوێسههتییە هەبههوو ،ئههێمە پێمههان وابههوو ئینتخابههات دێ و دەڕوا و بە پێهههی ئەو شهههناختەش کە هەیە ،دەنگهههی خەڵههک تەئسهههیرێکی جیهههددی لەسهههەر کهههار و تێکۆشانی سەرکۆمار لە کوردستان ناکا .کەوایە النیکەم ئەو هاوهەڵوێستییە کە دروسهت بهووە دەتهوانین بهیکەین بە زەمینەیەک بۆ ئەوەی لە درێژخایەندا هێهزە سیاسهییەکانی رۆژهەاڵت بەرەو جێگهایەک بهرۆن تهاوەکوو بەرنهامەیەکی درێژخایەندا بنێن وەکوو هێزی سیاسی رۆژههاڵت نەقشی جیددیتریان ببێ لەسەر کۆی قەزییە سیاسییەکان هەم لە رۆژهەاڵنی کوردستان هەم لە ئێران لەسەر ئەو مەسلەالنەی کە تەئسیر لەسەر بزووتنەوەی سیاسهی کهورد دادەنهێن. بەو دەلهههیلە حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان ههههات بهههۆ یارمەتیگەیانهههدن بە هاوکهههاری و هەمهههاهەنگی لەگەڵ هێهههزە سیاسییەکان ،وازی لە هێندێک لە خوێندنەوەو تاکتیکەکانی خۆی بە نیسبەت پرسێکی تهایبەتی وەکهوو هەڵبهژاردن لە ئێران هێنا.
پرسیار :هەڵوێستی ٦الیەنەکە بەتایبەت هی حیزبی دێموکراتی کوردستان کۆمەڵێک ڕای جیاوازیشی درووست کرد لە نێههو خەڵکههی کوردسههتان و لە نێههو چاالکههانی سیاسههی و مەدەنههی لە دەرەوە و لە نێوخههۆ .بەتههایبەت لە نێوخههۆی
55
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی تەشکیالتی حیزبی دێموکراتی کوردستانیشدا بیر و بۆچوونی جیاوازی هێنایە گۆرێ .بە سەرنجدان بە درووستبوونی ئەو جیاوازییانە و روانینی جیاواز بۆ جۆری ئیستیادە کردن لە هەڵبژاردنەکان ،ئایها پێتهان وایە یەکەم ئەوەی کە چۆن بیر بکرێتەوە لەمەودوا بۆ ئەو پرسانە و ،پاشان ئایا بەراستی هاوهەڵوێستی جوابی دایەوە؟ وەاڵم :بە خۆشههییەوە حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە مههاوەی ئەو ٣١سههاڵەیدا بەتههایبەت لە دە دوازدە سههاڵی ڕابردوودا بە جۆرێک سیاسەتی کردووە که گوتار و گوفتمانی تازەی بردۆتە نێو کۆمەڵگا .ئەوە شەریک و بەشهداری بههۆ دروسههت کههردووە و خەڵکیشههی وا لێکههردووە کە بە نیسههبەت ئەو باسههانەی کە لە دهوروبهههری حیزبههی دێموکراتههدا دەگوزەرێ و پرسهە سیاسهییەکان کە لە نێهو حیزبهی دێمهوکرات و نهاوچەدا هەن چهاوەروانی زیهاتری لهه گوتهار و لە سیاسههەتی حیزبههی دیمههوکرات بههێ .ئههێمە ئەوە بە پههوانێکی موسههبەت و بە نەتههیجەی فەعههالیەتێکی باشههی حیزبههی دیموکرات لە پەیوەندی لەگەڵ گوفتمهانی سهەردەمیانەدا دەزانهین .پاشهان لە نێهو حیزبهی دێموکراتهدا بە خۆشهییەوە تەشهههکیالتێکی سهههەرزیندوو و تەشهههکیالتێکی ئاگهههای هەیە کە بە نیسهههبەت هەمهههوو پرسهههەکان و بەتهههایبەت پرسهههە سیاسههههییەکانەوە حەساسههههییەتی خههههۆی هەیە ،خوێنههههدنەوەی خههههۆی هەیە ،تێگەیشههههتنی خههههۆی هەیە و دەیەوێ لە دروستبوونی سیاسەت و هەڵوێستی حیزبەکەیدا نەقهش و دەوری هەبهێ ،کە دیسهان ئەوەش هەر بە پهوانی موسهبەت دەزانین. ئەگەر لەو پەیوەنههدییەدا ئیشههکالێک هەبههووبێ ،لە نەزەری ئههێمەوە لە کەمدیقەتیههیەک بههوو کە ڕێبەریههی ئههێمە لە پێوەندی لەگەڵ دروستبوونی بریار بۆ ئەو باسە کردی .ئەویش ئهوهیه پێش ئەوەی بڕیارەکە بدا ،ئەو پرسەی وەک پێویست نەبرده نێهو تەشهکیالتی حیزبهی تها بە کهۆڕ و کۆبهوونەوە ،بە سهمینار و بە لە دەوری یەک کۆبهوونەوە ئەم بەحسە بکەینەوە و قەناعەتێکی تەشکیالتیی زیاتری بۆ دروست بکەین .چهونکی لە حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتاندا وانههیە کە لە سههەرێ جەمعێههک بە نههاوی دەفههتەری سیاسههی یهها کههۆمیتەی مەرکەزی بڕیارێههک بههدا و خههوارەوەش وەکههوو تەشهکیالتی حیزبهی بە بهێ ئەوەی پرسهت پهێ کردبهێ ،بڕیهارو هەڵوێسهتەکان قبهووڵ بکها ،بەڵکهوو دەبهێ سهەهیم و بەشدار بێ لە دروسهتبوونی بریهاراتی حیزبهدا .بەاڵم لەگەڵ هەمهووی ئەوانەدا زۆر تەبیعیهیە کە حیزبهی دێمهوکرات ئەگەر لە پێوەندی لەگەڵ هەر بهابەتێکی سیاسهیدا کە بریهاری لە سهەر دەدرێ ،تەشهکیالتەکەی پشهتی ئەو بریهارە بگرێ و لەگەڵی بێ .شەرت نیە هەموو بریارێهک دەقهاودەق جهواب بهداتەوە ،بەاڵم حەق وایە لە خەسارناسهی و لە هەڵسەنگاندندا وابکەین جهارێکی دیهکە حیزبهی دێمهوکرات لە بریاردانەکانیهدا تووشهی ئەو ئیشهکالە نهبێتههوه ،یها النههیکەم چاالکههانی سیاسههی و مەدەنههی کە چاویههان لە گوفتمههانی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانە و گوفتمههانی حیزبههی
56
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دێموکراتی کوردستان لە نەزەر ئەوانەوە پەسەندە ،ئیتر نابێ جیاییەک ،دوورییەک لە نێوان گوفتمهانی کۆمەڵگها و گوتاری حیزدا دروست ببێ .چونکی حیزبی دیموکرات دەبێ ئیلهام لە خەڵکی واڵتەکەی خۆی وەرگهرێ ،دەبهێ ئیلههام لە چاالکههانی سیاسههی کههورد وەرگههرێ .ئەوە کههۆمەک دەکهها بە حیزبههی دێمههوکرات و بە بههزووتنەوەی سیاسههی ئێمههه نامانههههوێ بە تەنیهها تێکۆشههەرانی دیههار و لە دەرەوەی واڵت ،نەقشههی ئەساسههیان لە بههردنە پێشههی بههزووتنەوەی سیاسیدا ههبێ ،بەڵکوو جامعەی کورد بە گشتی پێویسته ئەو نەقش و دەورەی هەبێ. ئایهها ئەم بههایکۆتە و هاوهەڵوێسههتی جههوابی دایەوە؟ ئەوە دەتههوانێ دوو خوێنههدنەوەی بههۆ بک هرێ .یهکهههم لە نەزەر ئێمەوە بەڵی ،بۆچی؟ هەر ئەوەی ٦حیزبی سیاسهیی کهورد بەیەکەوە بە نیسهبەت مەوزوعێهک دێهن و هاوهەڵوێسهتی نیشان دەدەن ،ئێمە ئەوە بە نوقتەیەکی موسبەت دەزانهین .چهونکی ئەمە هەر ئەوەمهان پێنهاڵێ کە کهارێکی باشهمان کردوە ،ئەوەمان پێدەڵی کە بۆ کاری باش دەبێ رێکاری باشیش بگرینە بەر .لەو خەسارناسییەی دوایە ئێە پێکەوە بۆ ئەو بابەتە کردمان ئێمە گەیشتینە ئەو قەناععەتەی کە ئێمە ڕاستە هاوهەڵوێست بووین ،بەاڵم لە راستیدا بهۆ ئەو هاوهەڵوێستییە زۆر کار کە دەبوو بیکەین نەمهانکرد .کەوابهوو لە درێهژی ئەو کهارە هاوبەشهانەدا دەبهێ بیهر لە شتی دیکەیش بکەینەوە.
پرسیار :لە ماوەی چەند ساڵی رابردوودا حیزبی دێموکرات بە نیسبەت مەسائیلی نێوخۆ و بە نیسبەت پشتیوانی لە چاالکانی سیاسی و مەدەنی و بە نیسبەت کەڵکوەرگرتن لەو دەرفەتانەی دێنە گۆرێ ڕوانگە و خۆێندنەوەی جیاوازی لە هێزەکههانی دیههکە بههووە .زۆر جههاریش تههۆمەتی ئەوەی لههێدراوە کە تووشههی تەوەههههوم هههاتوە و لەم جههۆرە قسههانە. جەنابیشت لە قسەکانتدا فەرمووت کە دەبێ هێزەکانی رۆژهەاڵت بگەن بە خۆێنهدنەوەیەکی واقعبینهانە لە هەنهاوی پرسهههەکانی کۆمەڵگههها .بەراسهههتی پێهههت وایە هێزەکهههانی رۆژهەاڵتهههی کوردسهههتان بتهههوانن بەیەکەوە بەو جیهههاوازی و ڕوانگانەی هەیانە بگەن بە خۆێندنەوەیکی واقعبینانە لە رۆژهەاڵتی کوردستان؟ وەاڵم :الم وایە خەڵکی کوردستان و هیزە سیاسییەکانی ڕۆژهەالتیش دەزانن کە حیزبهی دێمهوکرات کوردسهتان قەت تەوەهههوومی بە نیسههبەت کۆمههاری ئیسههالمی نەبههووە و لە ڕیههزی پێشههەوەی هەمههوو حیزبەکانههدا بههووە و لە مەیههدانی موبارزەدا ئازایانە خەباتی کردووە و ئێستاش بەردەوامە .بەاڵم جیاوازییەکە ئەوەیە کە خەباتی حیزبی دێموکراتی کوردستان قەت تاک ڕەهەندی نەبووە و لە هەرجێیەک دەرفەت بووە حیزبی دیمهۆکراتی کوردسهتان نەخهش و دەوری کاریگەری خۆی تێدا گێڕاوە .بەاڵم حیزبی دێموکرات مادام الی وایە کۆمەڵگا بەرەو گۆران دەڕوا ،خۆیندنەوەی تازه
57
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بههۆ پرسههە سیاسههی و ئیجتمههاعی و ئیقتسههادییەکان دهکهها .حیزبههی دیمههۆکرات نههاتوانێ لەوانە غافههل بههێ و نههاکرێ پشتگوێیان بخا .ئێمە هاوهەڵوێستی و هاوکاریمان لە گەڵ حیزبەکان پێ باشە ،بەاڵم خۆ ئەوە بەو مانایە نیە کە ئێمە مادام لە گەڵ حیزبەکان هاوکاری دەکەین دەبێ بۆ هەموو شتێک وەک ئەوان بیر بکەینەوە.
پرسههیار :دوای ڕووداوەکەی ١٧جههوزەردان لە تههاران کە بە داخەوە ئەو تیرۆریسههتانە کههورد بههوون ،هێنههدێک کەێ رەخههنە لە حیزبههی دیمههوکرات بە پههلەی یەکەم و هێزەکههانی دیههکە بەگشههتی دەگههرن کە ئەو کاریگەرییەیههان بە سههەر ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتانەوە نههیە ،بههۆیە دەبینههی خەڵکههانێکی نههاڕازی لە کۆمههاری ئیسههالمی ،سههەر لە گههروپە تونههدڕەوە تێرۆریستییەکان دەردێنن .چەندە ئەم رەخنەیە بەڕەوا دەزانن؟ وەاڵم :ئەمن الم وایە ئەم رەخنەیە بە نیسبەت بهزووتنەوەی کهورد لە ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان و بە تهایبەت حیزبهی دێموکراتی کوردستان لە جێگای خۆیدا نیە ،بۆچی؟ یەکەم ئەوەیکە خەڵکی توندڕەو لەنێو هەموو میللەتان و لەنێو هەموو والتهان پێهدا بهووە و دەتهوانێ پەیهدا بهێ و بە زۆری ههیهه .دووهەم حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان هەمیشهە تێرۆری لە هەر شکل و شێوەیەک و لە هەر جێیەک بووبێ ،مەحکووم کردوە تەنانەت ئەو سەردەمانەی کە تێرۆر لە هێندێک جێگا لەوانەبوو قازانجی کاتیشی بووبێ ،حیزبی دیموکرات ئەو کاتیش نەهی لێ کردوە ،بە خراپی زانیوە و مەحکوومی کردوە .مێژووی ٧١ساڵەی ئەو حیزبە لەو بارەوە دروەشاوەیە. سێهەم ئەوەیکە لە راستیدا خهۆ بە نیسهبەت جەریهانی وەکهوو داعهش ههیچ کەێ بە قەد میللەتهی کهورد ڕاسهتەوخۆ و مەیدانی و لە عەرزی واقعدا لەگەڵ داعهش شهەڕی نەکهردوە .ئەگەر بە دەالیلهی سیاسهی و ئەمنیەتهی نەبها ،حیزبهی دێموکراتی کوردستان پێی خۆش بوو ڕاستەوخۆ و مەیدانی لە بەرەی دژی داعشدا ڕاوەستابا و شەڕی کردبها .کەوایە لەم بههارەیەوە ئەم گلەیههیە لە سههەر حیزبههی دێمههوکرات نههیە .بەاڵم ئەگەر بە ڕوویەکههی دیههکەدا بیخههوێنینەوە بههوونی کەسانی توندڕەو لە ئێران بۆ ڕەفتاری غەڵەتی کۆماری ئیسالمی دهگهرێتهوه .له جیاوازییەک کە حکومەتی ئیسالمی لە بهههاری مەزهەبهههی ،ئەمنیەتهههی ،فەرهەرەنگهههی و نهههاوچەییەوە دایهههدەنێ .پاشهههان ئەم خەڵهههک گهههرتن و ڕەشهههبگیرە ڕاسههتییەکەی بێێههی هەمههوو تونههدڕەوی ئیسههالمی بههن؟ بێێههی هەمههوو داعههش بههن؟ ئەگەر ئەوە ڕاسههت بههێ ،کەوایە ئەم حکومەتە لە گوێی گادا خەوتووە کە ئاگای لێیان نەبووە. حیزبی دێموکراتی کوردستان ٣ساڵ پێش ئێستا -ئەوە دیکۆمینت هەیە -دەڵێ ڕەوتە توووندڕەوە ئیسالمییەکان
58
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە ئێههران و لە رۆژهەاڵتههی کوردسههتان لەو شههوێنانه چاالکییههان هەیە ،ناویشههیان دەبهها .ئەی بههۆ حکومهههتی ئێههران پێشیان پێ ناگرێ؟ بۆیە لەو پێوەندییەدا ئەمن پێموایە ئەم ڕەخنەیە بزووتنەوەی کهورد لە ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان و حیزبی دێموکرات ناگرێتەوە.
پرسههیار :ئەگەر داعههش و الیەنههی تونههدڕەوی دیههکە ئەو جههۆرەی حزووریههان لە سههووریە و لە عێههڕاق بههووە ئەگەر لە ئێران هەبێ ،حیزبی دێموکراتی کوردستان هەڵوێستی چی دەبێ؟ لە رووی مەیدانییەوە بە تایبەت؟ وەاڵم :با فەرز وا دابنێین داعش لە ئێران لە گەڵ حکومەتی کۆماری ئیسالمی شەڕ دەکا ،لە نەزەر منەوە ئەوە دوو جەریانی تێرۆریستین کە پێکەوە شەڕ دەکەن .حکومەتێک کە ٣١ساڵە زوڵم و زۆر دەکا لە کوردستان و جەریانێکی ئییراتی کە بە تیرۆر دەیهەوێ خۆی بسەپێنی ،مەعلوومە حیزبی دێمهوکرات کهردەوەی هەردووکیهان مەحکهووم دەکها. بەاڵم ئەگهههر ڕۆژێههک حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان نەخشههی هەبههێ و بتههوانێ لە موقابیههل داعیشدا راوەستێ ،قەتعەن یەک و دووی لێ ناکا.
پرسیار :ئەگەر ئیجازە بیەرمووی باسێکێش لە پرسی «دێموکراتەکهان» بکەیهن .یەکگهرتنەوەی هەردوو الی حیزبهی دێمکرات ئێستا لە چ قوناغێک دایە؟ وەاڵم :ئەمن پێم وایە ئەگەر قۆناغبەنهدی بکەیهن ،ئهێمە لە ڕاسهتیدا دوو قۆناغمهان بڕیهوە؛ قۆناغێهک بە داخەوە لێکدابران و گهرژی و ناخۆشهی و هەنهدێک قسهەی خەراپهیش بە یەکتهر گهووتن ،بەاڵم ٥سهاڵە قۆنهاغێکی دیکەمهان دەسهههت پێکهههردوە کە قۆنهههاغی لێکتێگەیشهههتن و ئاسهههاییکردنەوەی پێوەنهههدییەکان و سهههەردانکردنی یەکتهههر بهههووە کە بەخۆشییەوە نەتهیجەی باشهی بهووە .ئێسهتا مهن پهێم وایە قۆنهاغیکی تازەمهان دەسهت پێکهردوە .لە ئهاخرین دیهداری هەردوو دەفتەری سیاسی کە پێکەوە بوومهان ،فەزایەک بە سهەر کۆبهوونەوەکەدا حهاکم بهوو کە هەر دوو ال لە بهاتی ئەوەی وەک دوو جەهەت ،وەکهههوو دوو ال بیهههر لە حەللهههی قەزیەکهههه بکهههاتەوە و هەر کەێ بهههۆ الی خهههۆی بکێشهههێ، پههێچەوانەکەی بههوو کە جەمعێههک لە دێموکراتەکههان بەیەکەوە بیریههان لە موشههکلەیەکی دێمههوکرات دەکههردەوە .ئەمە وایکردوە خۆێندنەوەی هەر دوو المهان وا بهێ تێگەیشهتنێکی تهازە لە بیرکهردنەوە بهۆ ئەوەی کە چهۆن دیمۆکراتەکهان دەکەینەوە به یەک ،لە الی یەکتر درووست بکەین و لەو پیوەندیەدا هەیلەتەکانمان فەعالتر کار بکەین .ئهێمە لە حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتاندا لە دەفههتەری سیاسههی بههه خۆینههدنەوەی تههازە ،بە نووسههراوەیهکمان ئامههاده کههردوه و
59
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی داومانه بە کۆمیتەی مەرکەزی ،کۆمیتەی مەرکەزی هێندیک شتی وەکهوو بنەمها ،وەکهوو ئەسه و وەکهوو بەرچهاوروونی داوە بە دەفتەری سیاسیی حیهزب .دەفهتەری سیاسهیش داینهاوە کە هەیلەتهی ئێمهه هەرچهی زووتهر لە گەڵ هەیلەتهی رەفیقەکانمان کۆببنەوە .من پێم وایە قۆناغی سهەخت و قهورێ و دژوارمهان بڕیهوە .کەوایە هەم زەروورەتهی سیاسهی هەم ،زەروورەتی تەشکیالتی ،هەم زەروورتی ئەوەی حیزبی دێموکرات دەبێ حیزبیک بێ تا لە موقابیل دەرفەتەکان کە بە جدی لە واڵتی ئێمە و لە نێو ناوچهی ئێمە و لە مەنتەقەدا هەیە جوابی بهداتەوە .بهۆ جوابهدانەوەش دەبهێ خاوەنی کەرەسە و هێزی بە قەوەت بهێ ،ئەوەش بە وەحهدەت و یەکیەتهی دەکهرێ .بهۆیە بە خۆشهبینییەوە دەڕوانهمە سەر خۆیندنەوەی هەردوو المان.
کاک مستەفا زۆر سپاێ بۆ بەشداریتان سپاێ بۆ جەنابیشت سەرچاوە :ڕۆژنامەی کوردستان ژمارە .٧٣٥ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١٣ :ی جووالی ٢٣١٧
وتووێژی “کوردستان” لەگەڵ سکرتێری گشتیی حدک لەبارەی گۆڕانکارییەکانی کوردستان و ناوچە دیمانە :شهونم ههمزهیی
ڕەوتی گۆڕانکارییەکان دەبێ بە ئاراستەیەکدا بهڕواتە پێشهێ کە نە بە زیهانی دەوڵەتهی کوردسهتان بشهکێتەوە و نهه بەربەست دروستکردن بۆ بزووتنەوەی سیاسیی ڕۆژهەاڵتی کوردستانی لێ بکەوێتەوە
60
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی [بهڕێز کاک مستهفا مهلوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دیموکراتی کوردستان له مانگهکانی گهالوێژ و خهرماناندا سهههفهرێکی دوو مانگهههی بههۆ دهرهوهی واڵت کههرد .ئهههوهی لهههو ماوهیهههدا لههه میههدیاکانی حیزبههدا دهمانههدی ،بهشههداریی بهڕێزیان له زۆر کۆر و کۆبوونهوهی سیاسی و تهشکیالتی کۆمیتهکانی حیزب لهو واڵتانه بوو که بهڕێزیان سهردانی کردبوون .ههروهها کۆمهڵێک دیدار و چاوپێکهوتن لهگهڵ کاربهدهستانی وهزارهتهی دهرهوهی ئههو واڵتانهه و وتهووێژ لهگهڵ میدیا و ڕاگهیهنهکانی چهند واڵتێک. «کوردستان» دوای گهڕانهوهی سکرتێری گشتیی حیزب بۆ کوردستان ،وتووێژێکی لهگهڵ بهڕێزیان پێک هێناوه] پرسهیار :کهاک مسهتەفا سهەرەتا بەخێرهاتنەوەتهان پێهدەڵێین .جەنابتهان سهەفەرێکی چەنهد مانگەتهان بههۆ دەرەوەی کوردسههتان کههرد ،بیەرمههوون سههەفەرکەتان بههۆ مەبەسههتێکی سیاسههیی تههایبەت بههوو ،یههان هەر بههۆ بەسههەرکردنەوەی کۆمیتەکانی حیزب لەو واڵتانە؟ وەاڵم :سهرهتا سپاێ بۆ کارگێڕانی ڕۆژنامەی «کوردستان» بهۆ ڕێکخسهتنی ئههم وتهووێژه .زۆر سروشهتییە سهەفەری بەرپرسی حیزبێکی سیاسی لە کوردستانەوە بۆ دهرهوی واڵت ،پێویستە سەفەرێکی سیاسی بێ و سەفەرهکهی ئهمنیش ههر بۆ ئهو مهبهسته بوو .دیاره پاش هەڵبژاردنم به سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان ئههم سههفهرهم زیاتر الیهنی تەشکیالتیی بهخۆوه گرت ،لهبهر ئهوهی بە پێویستم دەزانی سەردانی کۆمیتە و ڕێکخراوەکانی حیزبی دێمههههوکرات لههههه دهرهوهی واڵت بههههکەم و لە نیههههزیکەوە و ڕاسههههتەوخۆ لەگەڵیههههان دانیشههههتن و کۆبوونهههههوهم ههههههبێ. بۆ خۆشتان دهزانن که بە خۆشییەوە حیزبی دێموکرات تەشکیالتێکی زیندوو ،بەرباڵو و لەسهەر هەسهتی هەیە و ،بهۆ ئەوەی ئهم تهشکیالته لە دروستبوونی بڕیاری سیاسهی و تەشهکیالتیدا نەخهش و دەوریهان هەبهێ؛ پێکهێنهانی کهۆر و سمیناری تەشکیالتی و کۆبوونهوه لهگهڵیان پێویستە .بهشێک له مهبهستی سهفهرهکهم وهاڵمدانهوه بهو پێویسهتییه بوو.
پرسههیار :وهک لههه ههواڵهکانههدا هههاتبوو ،جەنابههت سههەردانی چەنههد واڵتێکههی وەک سههۆئیی ،ئههوتریش ،دانمههارک، فینالند ،سۆئێد ،نۆروێژ و ئاڵمانتان کرد .ئەگەر بکرێ بیەرموون گرینگترین کهار و بەرنامەکانتهان لە سهەردان بهۆ ئەو واڵتانە چ بوو؟ تەوەری باێ و خواسی کۆبوونەوەکانتان چ بوون؟
61
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :وهک باسم کرد ئهمن له سهفهر و سهردانم بۆ ئهو واڵتانهی ناوت هێنان ،لە ڕێگهی کۆمیتەکانی حیزب لەو واڵتانههه کۆبوونهههوهی سیاسههی و تەشههکیالتیم لەگەڵ ئەنههدامانی حیههزب بههووه .شههیکردنەوەی سیاسههەت و هەڵوێسههت و ڕوانگەی حیزبهی دیمهوکرات لهه سههر گۆڕانکارییههکانی ئێهران و ناوچهه ،لهسههر سیاسههتهکانی کۆمهاری ئیسهالمی لهه ئێههران و قهیرانخوڵقێنییهههکانی لههه ناوچههه ،لهسهههر جههووڵە و تێکۆشههانی چاالکههانی مەدەنههی لە نێوخههۆی واڵت بە تایبەت له کوردستان؛ ئهوانه تهوهری سهرهکیی ئهو باسه سیاسییانه بوون که وێڕای باسه تهشکیالتییهکان لهگهڵ ئهندامهکانی خۆمان و له کۆڕ و کۆبوونهوکاندا کردوومانن .لهو کۆبوونههوه و سهمینارانهدا بهه ڕاشهکاوی باسهمان لهه ههههل و دهرفهتهههکانی بهههردهم خهههبات و تێکۆشههانی حیزبهکهههمان و ههههروهها کۆس ه و ئاسههتهنگهکانی بهههردهم رێههی جوواڵنهوی کورد له ڕۆژههاڵتی کوردستان کردوه. لە باسههی کۆبههوونەوە تەشکیالتییەکانیشههدا جیهها لە باسههی نەخههش و ڕۆڵههی تههاک لە کههاری ڕێکخراوەیههی و ئەرک و بەرپرسهایەتیی ئەنههدامانی حیهزب لە هەر ئۆڕگههان و بەشهێکی حیزبههدا ،باسهمان لە پالتیههۆرمی کهاریی پەسههندکراوی پلینۆمی شەشهەمی حیهزب کهرد کە دەستنیشهانی ئەرکهی ئۆرگهان و ڕێکخراوەکهانی حیزبهی کهردوە .بهاێ لە سروشهت و تایبەتمەندیی ژیانی ئەندامان لە ئورووپا و جۆری تایبەتیی کاری ڕێکخراوەیی ئەوان تەوەرێکی دیهکەی باسهەکانی ئەو کۆبوونەوانە بوون کە کردوومانن و ئاکامی باشیشمان لێ وەرگرتوون. هەڵبەت جیا لەو کۆبوونەوە و دیدار و چاوپێکەوتنهانە لەگەڵ کۆمیتەکهان و ئەنهدامانی حیهزب ،لەگەڵ کوردەکهانی تاراوگە و الیەنە سیاسییە کوردییەکانی بەشەکانی تری کوردستانیش دیدار و چهاوپێکەوتنم بهوو و لهسههر پهرێ و باسه پێوهندیدارهکانی کوردستان و نێوان حیزبهکان ئاڵوگۆڕی بیروڕامان بوو.
پرسههیار :ئێههوە لە واڵتههانی دانمههارک ،فینالنههد ،سههۆئێد و نههۆروێژ جیهها لە کۆبههوونەوە سیاسههی و تەشههکیالتییەکان سەردانی وەزارەتی دەرەوەی ئەو واڵتانەتان کردوە و لەگەڵ چەند پارلمانتارێکیش دیهدار و چاوپێکەوتنتهان بهووە، ئەو دیدارانە لەسەر چ تەوەرێک رێک خرابوون و ئێوە لەگەڵ ئەوان باسی چیتان کرد؟ وەاڵم :لەو دانیشتنانەدا لەگەڵ ڕاوێژکاری سیاسیی وەزیرانهی دەرەوە و کاربەدەسهتانی بەشهەکانی دیهکەی وەزارەتهی دەرەوەی ئەو واڵتانە کە لەسەر کەیسەکانی ڕۆژهەاڵتی نێوەڕاست کار دەکەن ،دیدار و باسمان بووە.
62
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە هەموو ئەو دانیشتنانەدا لەالیەن ئێمەوە باێ لە حەوت دەیە مێژووی خەبهات و تێکۆشهانی حیهزب کهراوە ،بهاێ لە ئامانجەکهههانی حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان کهههراوە کە دابینکردنهههی مهههافە نەتەوەیهههی ،سیاسهههی ،مەدەنهههی و کۆمەاڵیەتییەکانی خەڵکی کوردستانی ئێرانە لە نیزامێکی سیاسیی دێموکرات و فیدڕاڵدا لە ئێران؛ باێ لە جهۆر و شێوازەکانی خەباتی حیزبەکەمان کهراوە کە بەپێهی هەلهومەرج گرتوومهانەتە بەر و لێهی بەردەوامهین .باسهمان لەوە کردوە کە کورد خەباتێکی ڕەوا بۆ مافێکی ڕەوا دەکا و هەموو داواکانی کورد لە چوارچێوەی ئەو مافهانەدا جێهدەگرن کە واڵتە دێموکراتیکەکان و کۆمەڵگای جیهانی سەلماندوویانە ،بەاڵم وەاڵمی خەباتەکەمان نەک هاتنە سەر مێهزی دانوستان ،بەڵکوو ئاگر و ئاسن و سەرکوت و سیاسەتی حاشالێکردن بووە. لەو دانیشتنانەدا بە وردی باسمان لە پێشێلکاریی مهافی مهرۆب لە ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان و ئێهران بە گشهتی کهرد و گوتمهههان کە کۆمەڵگهههای جیههههانی و واڵتهههانی دەرەوە دەبهههێ ئەو ڕاسهههتییانە و سیاسهههەتەکانی کۆمهههاری ئیسهههالمی لەو پێوەنههدییەدا ببیههنن و هەڵوێسههت و دژکههردەوەی پێویسههتیان لەبەرامبەریههدا هەبههێ ،بههۆ ئەوەی تێچههووی بەردەوامیههی کۆماری ئیسالمی لەو جۆرە سیاسەتکردنەوە لەسەر ڕێژیم زیاتر بێ.
پرسیار :ئەوان چی؟ خوێندنەوەی الیەنە بیانییەکان بۆ پرسی کورد لە ئێران و گۆڕانکارییە سیاسییەکان لەو واڵتە چین؟ ئەوان چۆن سەیری پرسە سیاسی و مەدەنییەکان و بەرەنگاربوونەوەی خەڵک و دەسەاڵت لە ئێراندا دەکەن؟ وەاڵم :لە هەمههوو کۆبوونەوەکانههدا باسههەکانمان بەباشههی وەردەگیههران ،دیههارە ئەوانههیش شههارەزایی باشههیان لەسههەر سیاسەت و شێوەی حوکمڕانیی کۆماری ئیسالمیی ئێران هەبوو ،بەدواداچوونیشیان بۆ کێشەی ئیتنیکی و مافی نەتەوە پەراوێزخراوەکههان لە ئێرانههدا کههردوە و ئاگایههان لە بههزاوتە کههۆمەاڵیەتی و مەدەنییەکههانی نێوخههۆی ئێههران و دەنگههی شەقامیش هەیە. ئەوان حاشهایان لەوە نەدەکهرد کە دەزانهن کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران حکهومەتێکی نادێموکراتیهک و سهەرەرۆیە ،مههافی مههرۆب بە بەربههاڵوی پێشههێ دەکهها و دەشههزانن پێکهههاتە نەتەوەییەکههان لە ئێرانههدا لە مههافە سیاسههی ،مەدەنههی و کۆمەاڵیەتییەکانیههان بێبەشههن ،هەروەههها پێیههان لەسههەر ئەوە دادەگههرت کە خەبههات و تێکۆشههانی سیاسههی و مەدەنههی خەڵکهههی کوردسهههتان و هێهههزە سیاسهههیییەکان بە ڕەوا دەزانهههن .بەاڵم لەگەڵ ئەوەشهههدا الیهههان وابهههوو کە دەکهههرێ بە بەردەوامبههوون لەسههەر سیاسههەتی دیههالۆگی ڕەخنەگ هرانە لەگەڵ کۆمههاری ئیسههالمی هەم بههۆ گههۆڕینی ڕەفتههاری کۆمههاری ئیسالمی تێبکۆشن ،هەم ڕەچاوی بەرژەوەندییە سیاسی و ئابوورییەکانی خۆشیان کردبێ.
63
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئەوان ئەوەشیان دەگوت کە هەم لە چوارچێوەی تەعهامولی یەکیەتیهی ئورووپها لەگەڵ ئێهران و هەم لە چوارچێهوەی پێوەندیی واڵتان بۆ خۆیان لەگەڵ کۆماری ئیسالمیدا بەردەوام سەبارەت بە پێشهێلکردنی مهافی مهرۆب و مهافی کەمە نەتەوە و کەمایەتییە ئایینییەکان لەو واڵتە ڕەخنەیان لە کاربەدەستانی کۆمهاری ئیسهالمی گرتهوە و ئەو بابەتهانە لە چاوی ئەوان ون نین.
پرسیار :یەک لە ڕووداوە گرینگەکانی ئەم دواییانە ڕاپرسیی سەربەخۆیی بۆ باشووری کوردسهتان لەو هەرێهمە بهوو. کۆمهههاری ئیسهههالمیی ئێهههران زۆری فشهههار هێنههها و پیالنهههی زۆر گێهههڕا کە ئەو ڕاپرسهههییە نەکهههرێ ،بەاڵم کهههرا .ئێهههوە نیگەرانییەکانی ئێران لە چیدا دەبینن؟ پێتان وایە هەنگاوی دواتری ئێران چ دەبێ؟ وەاڵم :ڕاپرسی لە خەڵکی هەر واڵتێک بۆ دیهاریکردنی چارەنووسهی سیاسهیی خهۆی ،مهافێکی ڕەوای ئەو مهیللەتەیە. ئەوە بە ڕوونی لە جاڕنامەی گەردونیی مافی مرۆب و میساقی نەتەوە یەکگرتووەکانیشدا هاتووە .خەڵکهی هەرێمهی باشووری کوردستان قانوونی و لە ڕێگەیەکهی زۆر مەدەنهی تەعبیریهان لە ئیهرادەی سیاسهیی خۆیهان کهردوە کە دەبهێ هەموو الیەک ڕێزی لێ بگرن و ئێمەش وەک حیزبی دێمهوکرات پیرۆزباییهان پهێ دەڵێهین و هیهوادارین هەنگاوەکهانی دواتریش بە سەرکەوتوویی ببڕن. ئەوەنهههدەی دەگەڕێهههتەوە سهههەر کۆمهههاری ئیسهههالمی ،دیهههارە کە حکهههومەتێکی وەک ئەم ڕێهههژیمە بەو نێهههوەرۆکە و بەو ماهییەتەی هەیەتی دژی ڕاپرسی لە هەرێمی کوردستانە و پێی ناخۆشە کە کورد لە باشووری کوردستان بە نواندنی ئیرادەی سیاسیی خۆیان بەم شێوازە مەدەنی و سەردەمیانەیە چارەنووسی سیاسیی خۆیان دیاری بکەن .هۆکارەکانیش ڕوون و ئاشههکران :کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران حکههومەتێکی نههادێموکراتیکە و زیههاتر لە ٣١سههاڵە ئیههرادەی سیاسههی لە خەڵکههی ئێههران زەوت کههردوە و مههادام ئەوە ڕەفتههار و سیاسههەتی لەگەڵ خەڵکههی واڵتەکەیەتههی کە کە بەسههەریاندا حاکمییەت دەکا ،بێێی چۆن دژایەتی خەڵکی هەرێمی باشووری کوردستان بکا کە دەیبینین چۆنی دەکا. هۆکارێکی دیهکەی ئەو دژایەتیهیە بهۆ ئەوە دەگەڕێهتەوە کە ئێهران پێهی وایە ئەگەر کهورد لە باشهووری کوردسهتان بە سهههەربەخۆیی بهههگەن ،ئەوە ناڕاسهههتەوخۆ دەبێهههتە ههههۆی هانهههدانی کهههورد لە ڕۆژهەاڵت بهههۆ مهههافخوازیی زیاتریهههان و ڕادیکاڵبوونی خەباتەکەیان .دیارە ئەمن الم وایە حکومەتی ئێهران هەر وەک بەڕاشهکاوی دژی ڕاپرسهییەکە بهوو ،لە ڕێههگەی جۆراوجههۆری سیاسههی و دیپێۆماتیههک ،دوایەش هانههدانی حکههومەتی عیههراق و میلیشهها چەکههدارەکانی حەشههدی
64
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی شەعبی ،فشاری تایبەت لەسەر سنوورەکان ،دروستکردنی کێشە و گەمارۆدانی ئهابووری و راگرتنهی بازرگهانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەموو کارێک دەکا ئەو پڕۆسەیە بەو شێوەیە سەر نەگرێ .بەاڵم ئەگەر سهەری گهرت مەرج نیهیە پشت لە بەرژەوەنهدییەکانی دیهکەی بکها و وەک ئەمهری واقهب نەیبینهێ .بهۆیە دەتهوانم بێهێم ئەگەری زۆر گۆڕانکهاری هەیە کە لە داهاتوودا ڕوو دەدەن.
پرسیار :تورکیە و ئێران کە لە دژبەرانی سەرەکیی ڕێیرانهدۆمەکەی باشهووری کوردسهتانن ،دەڵهێن دژایەتییەکانیهان بەوە ناوەستێ .پێشبینیی ئێوە لە پێشهاتەکانی دوایە چییە؟ وەاڵم :دەبێ جیاوازی دابنێین لە نێوان چهۆنیەتیی دژایەتیهی ئەو الیەنهانە لەگەڵ ئەو بڕیهارە سیاسهییەی هەرێمهی کوردستان داویەتی .لە پێشدا ئێران .ئێران له واڵتەکەی خۆیدا زیاتر لە دە میلیۆن کوردی هەیە و پانتایەکی زۆر لە خاکی ئێ ران کوردستانە ،هەروەها کورد لە ئێران ئێستاش لە سەنگەری خەبات و تێکۆشان بۆ دەسهتەبەری مهافە سیاسههی و نەتەوەیههی و مەدەنییەکههانیەتی ،بۆیههه کۆمههاری ئیسههالمی زۆر لهههوه نههیگەرانە .نیگەرانههی شههوێنکاری ئەو گۆڕانکارییانەیە لەسەر ڕەوشی کورد لە ئێران. هەروەههها لەگەڵ ئەوەی ئیههران و عێههراق مێژوویەکههی پههڕ ئههاڵۆزی و شههەڕی خوێناوییههان لەگەڵ یەکتههر هەیە ،بەاڵم ئێستا بەهۆی پێوەندیی پتەوی حکومەتی ئێران لەگەڵ دەسەاڵتدارانی شیعە لە عێراق ،دەستی کۆماری ئیسالمی زۆر ئاوەاڵ کراوە بۆ دەستێوەردانی هەمە جۆرە لەو واڵتە .لەم ڕووەوە ئێران نایهەوێ کوردستان وەک بەشهێک لە عێهراق جیهها بێههتەوە و ببههێ بە واڵتیكههی سههەربەخۆ .بەاڵم ئەگەر ئەو دوو هههۆیە بنێیههنە ئەو الوە کە بە زیههانی حكههومەتی ئێرانن ،ئەمن پێموایە دروستبوونی دەوڵەتی کوردستان لە باشوور بە زیانی ئێران نیە و بەڵکوو زۆریش بهۆ ئەو بە قههازانجە .چ لە ڕووی سیاسههی و چ لە بههاری ئههابووری و چ لە ڕووی ئەمنییەتههی و دڵنیههایی ،چههونکی نزیههک بە ٣٣٣ کیلۆمیتر سنووری هاوبەشی لەگەڵ ئەو کوردستانە هەیە. بەاڵم تهههورکیە؛ حکهههومەتی تهههورکیەش ئەو نیگەرانیهههیە هاوبەشهههەی هەیە کە سهههەربەخۆیی کوردەکهههان لە باشهههووری کوردسهههتان دەبێهههتە ههههۆی هانهههدانی کوردەکهههانی بهههاکووری کوردسهههتان .لەو ڕوانهههگەیەوە تهههورکیە دژی ڕێیرانهههدۆم و سەربەخۆیی باشووری کوردستانە ،بەاڵم لە درێژخایەندا و تەنانەت ئیستاش حکهومەتی کوردسهتان دەتهوانێ زۆر بە قازانجی واڵتی تورکیە بێ .هەر وەک ئێستا تورکیە سنوورەکانی لە سۆنگەی حکومەتی کوردسهتانەوە کەم کێشهەن و
65
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە بههاری ئههابوورییەوە ئەو هەمههووە گرێبەسههتە و هاوبەشههییەی لەگەڵ هەرێمههی کوردسههتان هەیە کە لە زۆر بههواری دیکەشهههدا پەرەیهههان پهههێ بهههدرێ .ئێسهههتا دەبینهههین کە هەرێمهههی کوردسهههتان بهههازاڕێکی گەورەی بهههۆ ورد کهههردنەوەی بەرهەمەکانی تورکیە دەستەبەر کردوە و تورکیە ئەو ڕاستییە زۆر باش دەبینێ .بۆیە پێموایە کاردانەوە و دژایەتیی دەوڵەتهی تهورکیە لەگههڵ هەرێمههی کوردسهتان لەسهەر پرسههی سهەربەخۆیی بهۆ مههاوەیەکی کەم دەبهێ ئێسهتا زیههاتر بە مەبەستی تەبلیغاتی دەکرێ و مەسرەفی نێوخۆیی هەیە.
پرسیار :بەاڵم ئێوە وەک سکرتێری حیزبی دێموکراتی کوردسهتان چهۆن بهاێ لە کهاریگەرییە ئیجهابی و سهلبییەکانی ئەو گۆڕانکارییههانە لەسههەر پرسههی کههورد لە ئێههران و ،هەروەههها ژیههانی سیاسههیی حیزبەکههانی ڕۆژهەاڵت و بە ڕوونههی حیزبی دێموکراتی کوردستان دەکەن؟ وەاڵم :سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان لە کورت ماوەدا کاریگەریی ڕاستەوخۆی لەسەر ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان نهابێ، بەاڵم دەبێتە هۆی بەهێزبوونی هەست و سۆزی نەتەوایەتیی کورد ،وەک چۆن ئەوە بە خرۆشهانی خەڵهک و شهەپۆلی شادی و خۆشیدەربڕینەکانیانەوە دیار بوو .ئەو کارناڤااڵنە وەک بینیمان ئەگەر لەالیەک بۆ پیرۆزبایی و هاوسهۆزی لەگەڵ خوشک و براکانیان لە باشووری کوردستان بوو ،خەڵهک وەک دەرفەتێکهیش بهۆ هێنهانەگۆڕێی مها و داواکهان کەلکیان لێ وەرگرت. لە پێوەندی لەگەڵ کاریگەریی نەرێنییەکهانی جهارێ زووە بهۆ قەزاوەت کهردن و نهابێ وەپهێش رووداوەکهان بکەویهن. سروشههتییە دەوڵەتههی کوردسههتان ئەگەر لە باشههووری کوردسههتان ڕابگەیەنههدرێ کههۆمەلە مەسههلولییەتێکی قههانوونی و سیاسههی و ئەمنییەتههی و هاوسههنووریی بههۆ دروسههت دەبههێ و ،پێویسههتە وەک جیرانههی بههاش لەگەڵ دەوڵەتههانی جیههران ڕەچاویههان بکهها .ئەوە لە هێههزە سیاسههییەکانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتانیش شههاراوە نیههیە و ئەوان بە هەسههتکردن بەو بەرپرسههایەتییە مێههژووییەی بوویههانە و لە دوو دەیەی ڕابردووشههدا بە نیسههبەت هەرێمههی کوردسههتان نوانههدوویانە، ڕەچاوی هەلومەرجی دەوڵەتی تازە دروستبووی کوردستان دەکەن .دڵنیام بەرپرسهانی بهااڵی حکهومەتی کوردسهتانیش کە دەزانههن بزاوتههی سیاسههی و خەبههاتی نەتەوەیههی لە ڕۆژهەاڵت لە چ قۆناغێههک دایە و لە چ بەسههتێنێکدا ڕوو لە گەشههەیە ،ئەو پرسههەیان بههۆ گههرینگە .بههۆیە بە خەم لێخههواردنی هەمههوو الیەک ڕەوتههی گۆڕانکارییەکههان دەبههێ بە ئاراستەیەکدا بڕواتە پێشێ کە نە بە زیانی دەوڵەتی کوردستان بشکێتەوە و نە کپکردن و بەربەست دروستکردن بهۆ بزووتنەوەی سیاسیی ڕۆژهەاڵتی کوردستانی لێ بکەوێتەوە.
66
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی پرسیار :چۆن باێ لەو جۆش و خرۆشەی خەڵکی ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان بهۆ پشهتیوانی لە رێیرانهدۆمی سهەربەخۆیی باشههووری کوردسههتان دەکەن؟ وەک هێزێکههی سیاسههیی دیههاری ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان چەنههدە بەشههتان بەو شههەپۆلە لە مافخوازی و لەسەر هەستبوونەوەی خەڵکەوە هەیە؟ وەاڵم :جههۆش و خرۆشههی خەڵکههی لە ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان بههۆ سههەرکەوتنی ڕاپرسههییەکەی باشههووری کوردسههتان لە واقعههدا خرۆشههانی هەسههتی نەتەوەخههوازیی خەڵكههی کوردسههتانە .خەڵکههی کوردسههتان یەک نەتەوەی لێههک دانەبههڕاوە و چارەنووسهیان ڕاسهتەوخۆ و ناڕاسههتەوخۆ گرێهدراوی چارەنووسهی یەکتههرە .ئەوان لە خۆشهی و ناخۆشهییەکانی یەکتههردا هاوبەشن ،بەتایبەتی ڕۆژهەاڵتی کوردستان چ لە کهاتی کهۆڕەوە ناخۆشهەکەی سهاڵی ١٣٣١ی زایینیهدا _ کە دیتمهان چۆن باوەشیان بۆ خوشهک و بهرا کوردەکانیهان کهردەوە و زۆر بەرپرسهانە لە نێهو مهاڵ و باوهشهی گەرمهی میوانهداریی خۆیاندا وەریان گرتن _ چ لە کاتی خۆشیدەربڕینەکان بۆ ڕاگەیاندنی فیدرالی لە باشووری کوردستان ،چ لە کاتی هاوخەمییەکان بۆ کارەساتی ڕووداوە تێرۆریستییەکەی یەکی شوبات و چ ئەو کاتەی بۆ پشتیوانی لە شنگال ههاتنە سههەر شههەقام؛ هەمیشههە پێشههەنگ بههووە .ئەمجارەشههیان بینیمههان کە بههۆ سههەرکەوتنی ڕاپرسههییەکەی 7ی ڕەزبەر بە چ جههۆش و خههرۆش و حەماسههەتێکەوە هههاتنە سەرشههەقام و کارنەڤههاڵی خۆشههی و شههادییان وەڕێ خسههت و تێچههوویەکی زۆریشیان بۆ دا .وەک دەبینین ئێستا سهەدان کەێ بەو ههۆیە لەالیەن دەزگها ئەمنیەتییەکهانەوە گیهراون و هیهوادارم خوشک و بڕا کوردەکانمان لە باشوور ئەو ڕۆژانەیان لە بیر نەچێ. بۆ بەشی دووهەمی پرسیارەکەش دەبهێ بێهێم کە حیزبهی دیمهوکرات هەمهوو کهاتێ بهاوەڕی قهووڵی بە هێهز و توانهای خەڵکی رۆژهەاڵتهی کوردسهتان بهووە و هەیەتهی و هەر لە گهوڕوتینی ئەوانەوە هێهز و ئیلههامی وەرگرتهوە .بۆخۆتهان دەزانن رۆژهەاڵت بە خەبات و چاالکیی مەدەنی جۆراوجۆر قەت نەیانهێشتووە دەنگی مافخوازانەی خەڵکی کوردستان ک و بێدەنگ بێ .ئەو خەبات و لە مەیداندا مانەوە و لەسەر هەستبوونە لە ڕوانگەی ئێمەوە رەهەندێک و بەشێک لە خەباتی سیاسی و کهۆمەاڵیەتییە لە بهزووتنەوەی سیاسهی و مەدەنیهی کوردسهتان و بە چهاوی هیهوا و پشهتگەرمیی زیاترەوە دەڕوانینە خرۆشانی خەڵک .دیارە ئێمە لە ڕاگەیانهدراوی رەسهمیی دەفتەریهی سیاسهیی حیزبهدا داوامهان لە خەڵک کردبوو لە رۆژی ٢٥ی ئەیلوول (7ی رەزبەر و ڕۆژی بەڕێوەچوونی ڕاپرسییەکە) لە کاتێکدا کە خوشک و بهڕا کوردەکانیان لە باشوور لە سەر سهندووقی دەنگهدانن ،بە وەڕێخسهتنی کارنەڤهاڵی شهایی و خۆشهی لە پشهتیان بهن و پشههتیوانیان بمێنههنەوە .بههۆیە لەگەڵ ئەوەدا کە بەخۆشههیەوە خەڵکههی رۆژهەاڵت لە سههەر هەسههتن و خههاوەنی ئیههرادەی خۆیانن و چاالکانی مەدەنیش لەسەر هەست و بەپالنن ،بەاڵم داوای حیزبی دێموکرات یارمەتیدەری باش بوو بۆ
67
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی خرۆشانی خەڵک ،بۆیە ئێمەش بەشێکی باشمان لەو خرۆشانە جەماوەرییە پێ دەبڕێ.
پرسهههیار :ئەوەنهههدەی خەڵکهههی کوردسهههتان بە دڵەوە پشهههتیوانییان لەو ڕاپرسهههییە کهههرد ،نوێنەرانیهههان لە مەجلهههیی دژایەتییان کردن و لەبەریان وەستانەوە .ئەوە لە چییەوە سەرچاوە دەگرێ؟ وەاڵم :بهههر لههه ههههموو شههتێک ئهههم ههڵوێسههتهیان ئەوە دەگەیەنههێ کە ئەوان نههوێنەڕانی ڕاسههتهقینهی خەڵههک لە حەوزەی هەڵبژاردنهی خۆیانهدا نهین و گوتهار و قسهه و ههڵوێسههتیان تههعبیر لهه ویسهت و داوای خههڵکی کوردسههتان ناکا. ئهو جۆره ههڵوێستانهی نوێنهرانی کهورد لهه مههجلیی لهسههر پرسهی ئهاوا گرینهگ و چارهنوسسهاز دهریهدهخا کهه لە حاڵەتی ئاوادا لە جێی ئەوەی ئهوان نوێنەرایەتیی بیر و هەست و داوای خەڵهک بکههن ،شهوێنکهوتەی هەڵوێسهت و سیاسەتی ڕهسمیی حکومەتی تارانن و له پێناو پاراستنی مهوقعییهتی خۆیانه ئهاوا دهجووڵێنههوه .دهنها بهێ گومهان کهسێک که دڵی بۆ ئازادی لێ بدا و لهگههڵ خههم و ویسهتی خههڵک و نهتههوهی خهۆی بهێ ،لهه مهوقعییههتی ئهاوادا دهبێ ئیرادهی خۆی بنوێنێ ،به تایبهت که ههر له تاران و له نێو بازنهی کهسانی نیزیک له حاکمیهتهدا هههبوون کهسانی غهیره کورد که ههڵوێستی زۆر باشیان ههبوو.
کاک مستهفا زۆر سپاێ لهوهی دهرفهتت پێداین بۆ ئهم وتووێژه. سپاێ بۆ ئێوهش ،بهخێر بێن. (لە ژمارەی ٧١١ی”کوردستان”دا باڵو بۆتەوە) سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٧ :ی ئۆکتۆبەری ٢٣١٧
68
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
دیمانە لەگەڵ کاک مستەفا مەولوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان دیمانە :مەنسوور مروەتی
هیندێ لە حیزبەکان ئەگەر و مەرجهی نەگونجاویهان هەیە کە کۆسهپن لەبەردەم دروسهتبوونی یەکیەتیهی بەکهردەوەی زیاتردا «کوردکانههاڵ» لەو ڕۆژانەدا وتههووێژێکی نیزیههک یەک سههەعاتەی لەگەڵ بەڕێههز کههاک مسههتەفا مەولههوودی ،سههکرتێری گشههتیی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان پێههک هێنهها .لەو وتههووێژەدا کههۆمەڵە پرسههێکی وەک هەڵسههەنگاندنی خەبههاتی مەدەنی و جەماوەریی خەڵک لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان ،ڕێکخستن و شێوەی مودیرییەتی ئەو بزووتنەوانە ،نەخهش و ڕۆڵههی حیههزبە سیاسههییەکان لە چههۆنیەتیی خۆدیتنەوەیههان لەو بههزووتنەوانەدا و هەروەههها پرسههی پێوەنههدیی نێههوان حیزبەکههههان و کۆسههههپەکانی بەردەم یەکیەتیههههی بەکردەوەیههههان چەنههههد تەوەرێکههههی سههههەرەکیی ئەو وتههههووێژە بههههوون. «کوردستان» بەباشی زانی پوختەیەک لەو وتوێژە باڵو بکاتەوە پرسیار :کاک مستهفا با پێش ههموو شتێک باسێک لهو حهرهکهتانهی ئهو دواییانه بکهین ،ئهوهی له بانه و سنه و بۆکان و شارهکانی دیکهی کوردستان بهبۆنهی رێیراندۆمهکهی باشووری کوردستان کرا ،ئهو حهرهکهتانه خۆڕسکن یان ڕێکخستنی حیزبهکانی له پشت؟ وەاڵم :جارێکی دیکهش دهسخۆشی له خهڵکی ڕۆژههاڵت و لههو کهسهانه دهکههم کهه ئههو حهرهکهتانهه ڕێهک دهخههن. ئهو حهرهکهتانه حهرهکهتێکی تازه نین لهه خههباتی سیاسهی و مههدهنیی ڕۆژهههاڵتهی کوردسهتان .ئههو حهرهکهتانهه لهالیهن چاالکانی مهدهنی ،خهڵکی ئاگها و وشهیار و لهسههر ههسهتی ڕۆژهههاڵت بهرنامههی بهۆ دادهنهرێ و هیدایههت دهکرێ و خهڵکیش به متمانههوه دهچنهه پشهتیان .بههاڵم لهگههڵ ئهوهشهدا نهاتوانین نهخشهی حیزبههکان بهه تایبههت حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لههه تهههواوهتیی ئهههو جووڵههه سیاسههی ،کۆمهاڵیهههتی و مهدهنییانهههی لههه ڕۆژههههاڵتی کوردستان دهکرێن نادیده بگرین.
69
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی حیزبی دێموکراتی کوردستان له پێوهندی لهگهڵ ڕاپرسییهکهی باشوری کوردستاندا و ئهو ڕۆژهی خهڵک لێهره چهووه سهر سندوقی دهنگدان ،داوای له خهڵکی ڕۆژههاڵتی کوردستان کرد لهو ڕۆژهدا ئهوانیش به وهڕێخستنی کهرنههڤاڵی شادی و خۆشی شوێنکاری خۆیان ههبێ له پرسهێکی سیاسهیی گرینگهدا کهه پێوهنهدیی بهه چارهنووسهی نهتهوهیهکههوه ههیه .بۆیه ئهم حهڕهکهتانه بهشی ههموو الیهکی پێوهیه ،بهشی هێزه سیاسییهکان و بهتایبهت حیزبی دێموکراتی کوردسهتانیش ،کهواتهه نهههخش و دهوری حیزبههکان و چاالکهانی مهههدهنی و لهسههر ههسهت بههوونی خههڵکی ڕۆژههههاڵت ههمووی پێکهوه ئاراستهی بهرهوپێشچوونی ئهو خهباتهن.
پرسیار :جهنابت ئهمه به کاری هاوبهشی چاالکانی نێوخۆ ،خهڵک به گشتی و حیزبهکانی دهزانهی .بههاڵم پرسهیار ئهوهیه که مودیریهت و دوایه ههڵسهنگاندنی دهرهنجامهکان ،ئهوهی که بکهڕێ ئیمتیازێهک لهه حاکمیههت وهربگیهرێ یانی دواتر ڕهنگدانهوهیهی دیاری ههبێ ،ئهوه کێ دهیکا؟ وەاڵم :ئههههمن پێموایهههه ههلومههههرجی سیاسهههی و بهههارودۆخی ئهمنیههههتی لهههه ڕۆژهههههاڵتی کوردسهههتان وایکهههردوه کهههه جیاکارییهکی بهو شێوهیه له نێو حهرهکهت و بزووتنهوهی سیاسهی و مههدهنی ڕۆژههاڵتهدا دابنێهین ،دهنها بهه گشهتی کار و تیكۆشانی هێزه سیاسییهکانی ڕۆژههاڵتی کوردسهتان و ههڵسهوورانی چاالکهانی مههدهنی و خههڵکی ڕۆژهههاڵتی کوردستان تهواوکهری یهکترین .چوون له ههموو ڕهههندهکاندا ئهوهی دهکرێ بهرجهستهکردنی داوا و مافه سیاسهی، مهههدهنی و کۆمهاڵیهتییهههکانی خهههڵکی کوردسههتانه .سروشههتییه چهنههدی ههماههههنگیی نێههوان ئهههو الیهنانههه زیههاتر و تۆکمهتر بێ ،ئهوهندهش ئاکام و دهسکهوتهکان بهرههستترن.
پرسیار :کاک مستهفا جهنابت نهتشاردهوه که پشکی شیرهکه به خهڵک دهدهی و ئههو چاالکانههی کهه لهه نێوخهۆن، بهاڵم حیزب ههیه ههمووی به ئی خۆی دهزانهێ و دهڵهێ ئههوه هههموو ئێمهه کردوومانهه .ئههم قسههیهی جههنابت زۆر لهگهڵ بۆچوونی حیزبهکانی دیکه نایاتهوه. وەاڵم :ئهمن قسهی حیزبی دێموکراتی کوردستان دهکهم .حیزبی دێموکراتی کوردستان به مێژووی 12سهاڵ خههبات و به پێوهندییهکی ڕاستهوخۆ لهگهڵ خهڵکی ڕۆژههاڵتی کوردستان ،ههموو هێز و توانای له خهڵکهکهی وهرگرتهوه. ڕهنگبێ زۆر جار غیابی حیزبهه سیاسهییهکان لهه ههنهدێ پرسهدا دهرکههوتبێ ،بههاڵم خهڵکهکهه قههت لهه حهرهکههت نهکهوتووه و ههموو دهرفهتێکی قۆستۆتهوه تا پیشانی بهدا کهه میللههتێکی زینهدوو و لهسههر ههسهته .بۆیهه حیزبهی
70
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دێموکراتی کوردستان ناتوانێ و نهاکرێ نهخشهی خههڵک نههبینێ و پێچهوانههی ئههوه بهه غههدر لهه مێهژووی خهۆی و غەدر لە ئامانجهکانی خۆی دهزانێ. لە هەموو مهیدانهکانی خهباتی حیزبی دێموکراتی کوردستان به دژی کۆماری ئیسالمی خەڵکهی کوردسهتان لە پشهتی ئهو حیزبه بوون ،به تایبهت له 71ساڵی ڕابردوودا .بۆیهه حیزبهی دیمهوکراتیش گرینگیهی زۆر بهه نههخش و ڕۆڵهی خەڵهک دهدا و هههر ئههوهی کهه کوردکانهاڵ هەر حەرەکەتێکههی مەدەنهی و ئیعترازیهی خەڵهک بههو شهێوهیه بهرجهسههته دهکا ،ئەوە دڵنیایی و قووەتی قەلبێکی زۆرتری داوە بە حەرەکەتەکە.
پرسههیار :کههاک مسههتەفا ئامههاژهت بەتههایبەتی بههه ١٣سههاڵ ڕابههردووی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان کههرد .حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لەو ١٣سههاڵەی ڕابههردوودا زۆر باسههی ئەوەی کههردووە کە ئههێمە دەبههێ خهههبات بههه دژی کۆمههاری ئیسالمی به جەماوەری بکهین و زیاتر گرینگی به چاالکییهکان له نێوخۆی واڵتدا بدهین .تا چەند لە کاری خۆتان ڕازین و پێتان وایە تا چەند ئهو جموجۆاڵنه مۆرکی حیزبی دێموکراتیان پێوەیە؟ وەاڵم :جارێ با له پێشدا زوڵم لە حیزبهی دێمهوکرات و لهه مێهژووی ٧٢سهاڵەی نەکەیهن کهه هەمیشهە و بههردهوام گرینگههی و بایهههخی بە حەرەکەت و چههاالکی و تێکۆشههانی مەدەنیههی خەڵکههی کههورد لە ڕۆژهەاڵت داوە ،بۆیههه ئەو ١٣ ساڵە زیاتر بههرچاوه چهونکی لهه جێهدا سهەردەمەکە و جهۆری خەبهات و تێکۆشهانەکە گهۆڕاوە .ئێسهتا دەرفەتەکە بهۆ خەڵک لە زۆر بارەوە چاکتر ڕەخساوە و خەڵکیش باش و دروست ئیستیادەی لێ کردوە .یانی ئەگەر پێش 71 - 21 ساڵ لەوە پێش بە لەبەرچاو گرتنی بارودۆ و هەلومەرجی حیزبهکان دەرفەتهی خۆنوانهدنیان زۆرتهر بهوو و زیهاتر دیههار بههوون؛ نەخشههەکە زیههاتر بە حیزبەکههان دهدرا و ئێسههتا وەزعەکە بە جههۆرێکە خەڵههک نهههخش و ڕۆڵههی زیههاتر دهبینێ .ئێمه دهبێ هههر دوو بهشههکه ببینهین ،هەم تێکۆشهانی ڕهوتهه سیاسهییهکانی ئۆپۆزیسهیۆن و هەم چهاالکی و بزووتنەوەی سیاسی کۆمەاڵیەتیی خەڵک که ئامادهن تێچووی زۆر و قورسیشی بۆ بدهن.
پرسیار :کاک مستهفا باست لهوه کرد که ههموان دهبهێ پێکههوه کهار بکههین و مودیریههتی بزوتنههوهی ڕۆژهههاڵتی کوردستان بکهین .با به سهراحهت بیێێین ههر ئهو ده ساڵه خهڵک بهردهوام داوایان له حیزبهکان کردووه یهکبگرن و یهکیش ناگرنهوه .بهو دۆخه چۆن مودیرییهتی ئهم جموجۆاڵنه دهکرێ؟
71
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەاڵم :ئهو بهشه له گلهیی خهڵک که بۆ حیزبهکانیان لههت بهوون و دابههش بهوون ڕهوایهه و حیزبهه سیاسهییهکانی ڕۆژههههاڵتیش حهقههه ئهههو گلهییهههی خهههڵک بههه هێنههد بگههرن و لههه پڕۆسهههی بردنهپێشههێی کههاری خۆیانههدا گرینگههی و بایهخی پێبدهن .با لهو پێوهندییهدا قسهیهک بۆ حیزبی دێموکراتی کوردستان بکهین .حیزبی دێموکراتی کوردستان له ههردووک حاڵهتهدا بهاش جهوواڵوەتەوە ،یەکەم ئەوەی لە دە سهاڵی ڕابهردوو بە تهایبەت پێهنج سهاڵی ڕابهردوودا شێلگیرانە هەوڵهی داوە بهۆ ئەوەی حیزبهی دێمهوکرات بکەوێهتەوە سهەر یەک .پڕۆژەمهان بهووە و مایەشهمان لە خۆمهان دانههاوە .دیههارە ڕاسههتە کە هەوڵەکههان هێشههتا بە ئاکههام نەگەیشههتوون ،بەاڵم هەنگههاوی باشههمان بەرەو پههێش نههاوە. لە بههوارەکەی دیکەشههدا ،واتە لە ئاسههتی حیزبەکههانی ڕۆژهەاڵتههدا لەگەڵ حیزبەکههان یەک و دوو ،یههان بە تێکههڕاش هاوکههاریی مەوریههدیمان بههووە کە یههارمەتیی کههردوە بە پڕۆسههەکە ،بەاڵم پێویسههتە بیبەیههنە مەیههدانێکی بەرباڵوتههر و کاراترەوە.
پرسیار :بەڕێز کاک مستەفا بەاڵم هەمهوو الیەنەکهان هەر ئەو قسهەیە دەکەن و بهاێ لەو زەروورەتە دەکەن ،ئەدی کەی ئەوە وەدی دێ؟ وەاڵم :هەر ئەوەی کە هەموومان بە بایەخەوە باسی دەکەین و المان گرینگە ،ئەوە خاڵێکی موسبەتە ،بەاڵم ئهمن پێمخۆشههه ئەوەش بێههێم کە هێنههدێک لههه حیزبهههکان هێنههدێ مەرج و ئەگەریههان هەیە کە گونجههاو نههین و لە جێههی خۆیانههدا نههین .حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان ئەو مەرجههانەی نههین ،هەر بههۆیە هەنگاوێههک لە حیزبەکههانی دیههکەی لەپێشتر دەزانم .هەر ئەوەی کە ئەو کێشانەی نێهوان حیزبەکهان بنەبهڕ نهابن ،بهۆ ئەو شهەرت و شهرووتە بهێ جێهیە دەگەڕێهههتەوە کە لە نەزەر مهههنەوە بە قهههازانجی ئەو حیزبهههانەش نیهههیە و لە تەواوەتیهههی خۆیهههدا بە زیهههانی هەمهههوو الیەکمانە .بەاڵم بەو حاڵەش من ناهۆمێد نیم.
پرسیار :دەکرێ بیەرمووی ئهو شهرت و شروته چین که باست کرد؟ وەاڵم :مەسهەلەن حیزبێهک پێیوایهه مهسههلهن فهاڵن حیههزب نهابێ ئههو نهاوهی لهسههر بههێ کهه ئههو نهاوه بهه جۆرێههک وێکچوویی لهگەڵ ناوی ئهو ههیه ،لهه حاڵیکهدا ئهگههر بێهین مههنتیقی قهانوونی چهاو لهێ بکەیهن ناوهکهان ئهوهنهده جیاوازیی دیار و قانوونییان ههیه که نهتوانی كۆس بێ .ئەوە نموونەیەکە…
72
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بمبووره دێمە نێو قسەکەت ،ئهوه بۆ نهاوە و لە نێهوان دوو حیهزب دایە .بەاڵم مەسهەلەن حیهزب ههیهه ڕوانگهیههکی ئیدۆلۆژییانهی بۆ پرسە سیاسییەکان ههیه و پێی وایه فاڵنه حیزب که مهسهلهن ڕوانگهیهکی ئیسالمیی ههیه نابێ لهگەڵ ئەو دانیشێ. ئەو کۆبوونەوانەی لەو ماوەیەدا بوومانە مەگەر لە حاڵەتێکدا دەنا کەمتر سێبەری ئیدۆلۆژیی حیزبەکانی بەسەرەوە بووە ،ئەوەی زیاتر کۆس بووە هاوکارینەکردنی ئەو حیزبانە لەگەڵ یەکتهرییە کە پێشهتر یەک بهوون و دوایە لەت بوون .بۆ نموونە لە نێو ئەو حیزبانەی کە پێکەوە کار دەکەین سازمانی خەبهات هەیە کە لە ڕابهردوودا باکگرانهدی ڕەوتێکی ئیسالمیی هەبهوو ،بەاڵم دەبینهین لە کهار و بەرنهامەدا نەتەوەیهی دەجهووڵێتەوە .دیسهان خهۆ ئەگەر هەمهوو حیزبەکان لە باری ئامانج و فیکر و ڕێبازەوە هەموو شتێکیان یەک بێ ،ئەوە دەبهێ بە یەک حیهزب .بهۆیە مهن پهێم وایە قەت نههابێ ئەوە ببێههتە کۆس ه ،خههۆ ئەگەر کۆسههپیش بههێ هەر حیههزبە و بە ئەزمههوونێکی زۆری سیاسههی ئەگەر نەتههوانین بەسههەریدا زاڵ ببههین؛ ئەدی چههۆن دەتههوانین پڕۆسههەیەکی قورسههی خەبههاتی سیاسههی بههۆ ئههازادی و ڕزگههاریی نەتەوەکەمان ڕێبەری بکەین و بیبەینە پێشێ؟
پرسههیار :کههاک مسههتهفا دەمەوێ شههتێکی دیکههه بههاێ بههکەم ،ئەوەی کە پرسههیار یهها ڕهخنههه و گلهههیی خهههڵک یههان چههاوهدێرانی سیاسههی و بههه تایبهههتی خەمخۆرەکههانی حیزبههی دێمههوکرتە .ئەوەی کە دەڵههێن سههااڵنێکە هەوڵ دەدرێ لە غرووری خەڵکی ڕۆژهەاڵت دەدرێ .ئەوەی کە حیزبەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان دەخرێنە پەراوێهزەوە .بها ڕێوڕەسهمی ناشتنی بەڕێز مام جەالل وەک دوانموونە بێنمەوە ،وانییە؟ وەاڵم :ئێمه وهکوو حیزبێکی سیاسیی واقعبین دەرکهی هێنهدێک بهابەت و واقعییەتەکهان دەکەیهن .ڕاسهتییهکهی وایە کە ئههێمە حیزبەکههانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان لەبەر مههوالحیزاتێکی سیاسههی کە حیزبەکههانی باشههوور هەیههانە لەگەڵ ئێههران ،زۆریههان ڕیعههایەت دەکەیههن کە شههەرت نیههیە وابههێ و زۆریههش دروسههت نیههیە وابههێ .الم وایە جههێگە و پههێگەی حیزبەکانی ڕۆژهەاڵت لەو شوێنانە تها ئەو جێهیەی کە زیهان بە پێوەنهدیی نێهوان هەرێمهی کوردسهتان و دراوسهێکەی نەگەیەنهههێ ،دەبهههێ دیهههار و بەبهههایە بهههێ .دیهههارە ئەو لەتبوونهههانەی سهههااڵنی ڕابهههردووی حیزبەکهههانی ڕۆژهەاڵتهههیش کهههاریگەریی سهههلبیی خهههۆی بهههووە .کەواتە ئەگەر لەالیەک ههههۆی سهههەرەکیی ئەو بهههابەتە مالحیهههزەی زیهههادە لە حەد و پێویستی هەرێمی کوردستانە ،الیەکی دیکەشی بۆ ناتەبایی و پڕش و باڵوی خۆمان دەگەڕێتەوە.
73
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی پرسیار :باشە خەڵک ئەو کەمایسیە دەبینێ ،باشتر نییە ئێوە گرینگیی زیاتر بدەن بەو بەشە؟ وەاڵم :ئێمە لە دانیشتنەکانمان لەگەڵ یەکتریشدا ئەو باسانە دەکەین و ڕەخنە لە خۆمان دەگهرین .وردەکێشهەکانی نێوانمههان بەداخەوە تهها ئێسهههتاش ڕێگههر بهههووە لەوەی پالتیههۆرمێکی هاوبەشههمان هەبهههێ و زمانحههاڵێکی ههههاوبەش و یەکگرتوومان هەبێ بۆ ناساندنی بزووتنەوەی سیاسهیی ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان .هەتها نەگەیهنە ئەو ئەنجهامەش هەر الیەنە و بە جیا کاری خۆی دەکا و بە الیەکدا دەڕوا ،بەاڵم ئەگەر بگەینە ئەوەی پالتیۆرمێکی هاوبەشمان هەبێ و لە ژێر چەترێکی هاوبەشدا بین ،ئەوکات ئەم خوێندنەوانە جۆرێکیتر دەبن. هەڵههبەت سیاسههەتی پەراوێزخسههتنی ڕۆژهەاڵت ناگههاتە هههیچ کههوێ .هەر لە جەنههگەی پێشههوازی لە ڕییرانههدۆمەکەی باشوور دیمان کە بە سەدان هەزار کەێ ڕژانە سەر شەقامەکان و دروشمیان دا «قاسملوو ڕێگات درێژەی هەیە».
پرسیار :ئەوە لە جێی خۆی ،بەاڵم پێت وانیهیە کە ئەگەر ئەو کەلەبەرەی نێهوان حیزبەکهان زیهاتر بهێ مەجهال بهۆ دەستێوەردان و تەماح بهۆ سهەر ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان لەالیەن هێزەکهانی دیهکەوە دروسهت دەبهێ؟ پێهت وانیهیە دەبهێ جارێکی دیکەش دەست بە دانیشتنەکانتان بکەنەوە؟ وەاڵم :الم وایە مالحیزاتههی سیاسههیی نههاوچە پێمههان دەڵههێ هێههزە سیاسههییەکانی کوردسههتان لە هەمههوو بەشههەکان بە دەستێوەردانی نامەسلوالنە وانەکەن زیان بە بزووتنەوەی سیاسیی بەشەکەی دیکە بگەیەنهن .جیها لەوە بهزووتنەوەی سیاسیی کورد لە ڕۆژهەاڵتی کوردسهتان بهێ خهاوەن و بهێ مێهژوو و بهێ کەسهایەتیی خهۆی نیهیە تها ئەگەر الیەنێکهی سیاسیی دەرەکی نیازی ئەوەی هەبێ بە ئاسانی بتوانێ خۆی تاقی بکاتەوە .دیارە دەبهێ بهۆ خۆشهمان ئاگامهان لەوە بێ و بهۆ ئههوهی خهاوهنی هههڵگرتنی ئههو مێهژوو و ئیعتبهار و کهسهایهتییه بهین ،ههیچ کاممهان بهه تههنیا نهاتوانین مهیدانههداری بکەیههن ،کەواتە دەبههێ بههه ههههموومان کارهکههه بکهههین .دیههارە باسههمان کههرد کە دانیشههتنو گەیشههتن بە ئاکهههامێکی دڵخهههواز وهزییههههیەکی سیاسهههییە لههههپێش دهمهههی حیزبههههکانی ڕۆژههاڵتهههدا ههیهههه و حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسههتانیش کهههمتر لههه هیچیههان بههۆ ئهههو مەبەسههتە مانههدوو نهههبووه .هەڵههبەت دیسههان دەڵههێم کە دەبههێ بە سههەر کۆسپەکانی بەردەمماندا زاڵ بین.
پرسیار :کاک مستەفا جەنابت وەک کەسی یەکەمی حیزبی دێموکرات لەو قۆناعەی خەبات لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان
74
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی چی بە خەڵک دەڵێی کە خۆت فەرمووت بە پێشەنگیان دەزانی .چهی بەو حیزبهانە دەڵێهی کە ڕەخهنەت لهێ گهرتن و چاوەڕوانیت لێیان هەبوو؟ وەاڵم :ئەگەرچی ئەوەی دەیێێم چەند پاتەیە ،بەاڵم دیسانەکەش سپاسی خەڵکی خۆمهان لە ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان دەکەم ،بە تایبەت پێشەنگەکانی خەباتی جەماوەری و مەدەنی .حیزبی دێموکراتی کوردستان سهەرمایەی مەعنەویهی ئەو خەڵکەیە و میللەتیش بە سەخاوەتەوە ڕۆڵەکانی بەو حیزبە بەخشیوە .بزووتنەوەی سیاسهی و خەبهاتی حیزبهی دێموکراتی کوردسهتان بە ئۆمێهد و پشتبەسهتن بە خەڵکهی خهۆی دەسهتی پهێ کهردوە و جێهێ خۆشهحاڵییە کە دەبینهین خەڵکیش قەت حیزبەکەی بێ هیوا نەکردوە و سەنگەرەکانی حیزبی دێموکرات لە هیچ ئاستێکدا و قەت لە کوڕان و کچانی واڵت خاڵی نەبووە و ئەوە جێگای قەدرە. دوایە پێویسههتە بێههێم ئەو تێکۆشههانە مەدەنههی و کلتههووری و فەرهەنگیههیەی ئێسههتا لە کوردسههتاندا هەیە ،لە بەتنههی خۆیدا سیاسییه و رەهەندێکی دیکەی خەباتە و خەڵکی ئێمە چاکی دەست پێ کردووە .هیوادارم بە وردبینیی زیهاتر و بە مههودیرییەتی باشههتر و ئههازایەتیی و بههوێریی پتههرەوە درێههژەی هەبههێ و لەو ئیههدامەدانە دەتههوانێ بههزووتنەوەی سیاسیی ئێمە زۆر بەرێتە پێشێ .نەخش و جێگەی حیزبەکانیش لەو جموجۆاڵنەدا دیارن و حیزبەکان لەسەریانە کە یارمەتیدەری ئەو بزووتنەوانە بن بۆ ئەوەی لە فۆڕم و هەروەها ئامانجدا کارەکانی بەباشهی ببهاتە پێشهێ .خەڵهک نههابێ مانههدوو بههێ لەو ڕەوتەی دەسههتی پههێ کههردوە و یەکیەتههی و کههاری بە کههردەوەی حیزبەکههانیش یههارمەتی دەدا دەسکەوتەکان زیاتر بن.
پرسیار :ئەوە ڕوو بە خەڵک بوو ،با پرسیارەکەم تیکراری بێ ،بەاڵم ئەدی ڕوو بە حیزبەکان؟ وەاڵم :وەک باسمان کرد ئێمە ساڵێک پهێش ئێسهتا ڕاسهتەوخۆ سهەردانی هەمهوو ئەو حیزبانەمهان کهردووە کە المهان وایە بەیەکەوە دەتوانین پڕۆسەیەک بەرینە پێشێ و داوامان لێ کردوون بها بێهین لە دەوری پالتیهۆرمێکی ههاوبەش بۆ کار و هاوکاریی هەمەالیەنە لە ئەموو ئاستەکاندا کهۆ بیهنەوە ،چ لە هەرێمهی کوردسهتان کە ئێسهتا واقعهی حهاڵ وایە و ئێمە مەرکەزیەتەکەمان لە هەرێمی کوردستانە ،چ بهۆ کهۆمەک کهردن و هیهدایەتکردنی بهزووتنەوە سیاسهی و مەدەنییەکهههان لە ڕۆژهەاڵتهههی کوردسهههتان بهههۆ ئەوەی ببهههین بە زمانحهههاڵی میللەتەکەمهههان لە تهههاراوگە و لە هەمهههوو زەرفییەتەکان بۆ بردنە پێشێی پرسی کورد کەلک وەرگرین.
75
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بۆیە داوایان لێدەکەم ئەو شتە ورد و چووکانە کە لە خهۆڕا وەختهی خۆمهانی پێهوە دەگهرین و خۆمهانی پێهوە مانهدوو دەکەین و تەنانەت دەبێ لەوە نیگەران بین کە نائومێدیشی پێ دروست دەکەیهن ،بها لەوانە واز بێنهین .لە سهبەینێ زووتههر نیههیە .بهها لە دەوری یەک کههۆبینەوە و ئەمههن پههێم وایە هەموومههان ئەو ئیسههتعدادەمان تێههدا درووسههت بههووە و هەموومان ئەو نیازە دەرک دەکەین کە بە یەکەوە دەتوانین کاری گەورە بکەین .ئەوە ڕاستییەکە کە هیچ کاممهان بە تەنیا ناتوانین ئەو نەخشەمان هەبێ کە خۆمان ئارەزووی دەکەین ،کەوایە دەبێ بێینە سەر واقعییەتەکهان و دەبهێ بە یەکەوە کار بکەین .بۆ ئەوەش ئێمە ئامهادەین و درێهژە بە هەوڵەکانیشهمان دەدەیهن و هیهوادارم هاوڕێیانمهان لە حیزبەکانی دیکەش هەر بەو نەفەسە و هەر بەو ئیحساسی مەسلولییەتەوە بێیهنە پێشهێ ،بەڵکهوو بتهوانین النهیکەم هەر ئەمساڵ ئاکامی باشی لێ وەرگرین.
زۆر سپاێ کاک مستەفا بۆ ئەوەی کاتت بۆ ئەم دیمانەیە دانا. سپاێ بۆ ئێوەش. (لە ژمارەی ٧١٢ی”کوردستان”دا باڵو بۆتەوە) سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٣ :ی ئۆکتۆبەری ٢٣١٧
76
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستەفا مەولوودی :ئێران ٨٣ساڵە ئۆپۆزسیۆن ئهزیه ت دهکا و دەكوژێ مستەفا مەولوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبهی دیمهوکراتی کوردسهتان لەم گیتوگهۆیەی ئهاوێنەدا دەڵێهت“ :لەكهۆنگرەدا هەر ئەندامێکی کۆنگره ،حەقهی ئەوەی هەیە خهۆی كاندیهد بكها و ببێهتە ڕێبههری و دوایههش سهکرتێری حیهزب ،جها ئەوە مستەفا هیجری بێ ،یاخود هەر هاوڕێیەكی دی”. ئا :ئامانج
ئاوێنە١ :ی رێبەنهدانی ١٣٣٦بەیاننامەیەکتهان بهاڵو کهردوەتەوە سهەبارەت بەپەالمهاردانی عەفهرین لەالیەن سهوپای تورکیاوە ،ئەوەی جێگای سەرنجە لەڕاگەیاندنەکەی ئێوەدا بەهیچ جۆرێک باسی( :پەیەدە)( ،یەپەژە)( ،یەپەگە)، سوپای سوریای دیموکرات (قەسەدە) نەکراوەو ناوی ئەو هێزانەتان نەهێناوە ،مەبەستتان لەناونەهێنانیان چییە؟ مسههتەفا مەولههودی :ئههێمە بەیاننامەیەکمههان لەو بههارەیەوە بههاڵو کههردەوەو هێرشههی دەوڵەتههی تورکیامههان بههۆ سههەر عەفرینو تێکۆشەرانی کهورد ئیهدانە کهردوە ،داوامهان لەکهۆمەڵی نێهودەوڵەتی کهردوە ،بەهانهای خەڵکهی عەفهرینەوە بچێههت ،بههۆ ئەوەی کارەسههاتێکی تههری وەک ئەوەی لەکۆبههانێو موس ه ڕووی دا دووبههارە نەبێههتەوە ،ئەوەی نههاوی ئەو هێزانە نههاتوه مهبهسهتی لهه پشهت نییهه ،ئێمهه لەبنەڕەتهدا هێهرش بهۆ سهەر عەفهرینو تێکۆشهەرانی ئەو شهارەمان ئیدانە کردوه.
ئاوێنه :سیاسهتی ئێران لهو پێوهندییهدا چۆن ههڵدهسهنگێنی؟ مستەفا مەولودی :لەنەخشەڕێگای ئێراندا دهگوترێ که هێرشی تورکیای پێ باش نییە ،لەو بارەیەوە ئێهران داوا دەکات هەر چی زوە ئەو کێشەیە چارەسەر بکرێهتو دەوڵەتهی تورکیها هێرشهەکە رابگرێهت ،بەاڵم ئەو سهیناریۆیانەی لەبەر دەستدان ،بۆچوونی دەوڵەتانی حهاکم بەسهەر کوردسهتاندا ،لەبەرانهبەر کێشهەی کوردسهتاندا هەمهوو بەزەرەری کوردوو بزووتنەوەی کوردیدا دەشکێنەوە ،بهۆیە دەتهوانم بێهێم ،سیاسهەتی ئێهران بهه هههر دوو الدا دهشهکێتهوه .وەک ئەوەی لەسەرەوە بێێت هێرش مەکەنو داوا بکات بەگیتوگۆ کێشەکان چارەسهەر بکرێهت ،هەم لەژێهرەوە پێهی نهاخۆش
77
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی نەبێههت ،دەسههەاڵتی سیاسههیی کههوردی لەو نههاوچەنەدا الواز بکههات ،کە بەزەرەری بردنەپێشههەوەی بههزووتنەوەی کههوردی ئەژمار دەکات.
ئاوێنە :بەشێک لەسهکرتێرو دەفهتەری سیاسهیی بەتهایبەت (ئەنەکەسهە) ،ئیبهراهیم بهڕۆ ،سهەعد مەال… هەموویهان گوتیان ،ئامادەین بەشهداریی خەبهاتو تێکۆشهان دژی تورکیها بکەیهن ،بەاڵم پەیەدە رێگها نهادات ،تەنهانەت دەڵهێن ئەوەی رژێمههی بەشههار ئەسههەد نەیتههوانی بەئههێمەی بکههات ،ئێسههتا پەیەدە پێمههان دەکههاتو سههەرکردەکانمان دەکههاتە زینههدانەوە ،هەسههت ناکەیههت گرفتێههک هەیە ،گوتههارێکی گشههتیی نیشههتیمانیی نەتەوەییههی یەکگرتههوو لەنێههوان هێههزە سیاسییەکاندا نییە بەهۆی پەیەدەوە؟ مسههتەفا مەولهههودی :یەکەم ئهههێمە راسههتەخۆ لەمەیههدانەکەدا نیهههین تهها بەکهههرداری بههزانین ،کهههام هێههزی سیاسهههی لەمەیداندایەو کام لەهێزەکان بەربەستو کێشهەی بهۆ دروسهت دەکهات ،بەاڵم ئەوەی دەیخهوێنینەوە ،بەڵهێ بەداخەوە کێشە لەنێوان هێزە سیاسهییەکانی ئەوێهدا هەیە ،هەر ئەمەیهش دەتوانێهت ببێهت بەیەکێهک لەبەڵگەکهان ،بهۆ ئەوەی دوژمنان تەمها لەکوردسهتاندا بهکەن ،وەک ئەگەر ئەگەرێکهی بەهێهزە ،نهاکۆکی دروسهت بهکەنو هێهرش بهکەن ،بەاڵم بەبۆچوونی من زیاتر بەرژەوەندیی واڵتانی زلهێزو ئەو هێرشهانەی لەسهەر ئەو ناوچهانە دەکهرێن ،کهاریگەریی هەیە تا کێشەی نێوان دوو حیزبی سیاسیی کورد لەوێ ،بەتایبەت کە الیەنێکیان چەکدار نییە ،تا بێێن کێشهەی گەورەی دروست کردوە ،کە ئەو کێشە گەورەیە ببێهت بەهۆکهاری دروسهتبوونی ئەو شهەڕەو ئەو نیگەرانیهیەی ئێسهتا هەموومهان هەمانە.
ئههاوێنە :لەخۆپیشههاندانەکانی ئێرانههدا لە١٦ی بەفرانبههاری ١٣٣٦لەو بههارەیەوە بەیاننامەیەکتههان باڵوکههردوەتەوە، ئەوەی جێی سەرنجە ،حیزبی دیموکراتی کوردسهتان بەبهایەخەوە باسهی بەشهداریی خەڵکهی لەخهۆرهەاڵتی کوردسهتان لەخۆپیشههههاندانەکانی ئەم دواییههههیەدا کههههردوەو یەکڕیههههزیو یەکگرتههههوویی خەڵکتههههان بەگرینههههگ هەڵسههههەنگاندوە لەخۆپیشاندانەکاندا ،بەاڵم نایەکگرتوویی هێزەکانی خۆرهەاڵتی کوردستان ،کە تها ئێسهتا نەیهانتوانیوە گوتهارێکی هاوبەشهههیان هەبێهههت بهههۆ خۆپیشهههاندەرانو خەڵکهههی کوردسهههتان؟ پێتهههانوایە ئەم رەخهههنەیە چهههۆن چارەسهههەر دەکرێهههت لەداهاتوودا؟ مستەفا مەولودی :خەڵكی كوردستان گلەییی لەئێمە هەیەو پشتگیریی دەكەین ،نەك هەر ئێمە وەك حیزبی
78
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دیموكراتی كوردستان ،حیزبەكانی تریش لەلێدوانەكانو نووسراوەكانیاندا ئەو گللەیییەیان لەحیزبەكانی خۆرهەاڵت هەیە ،كە وەك پێویسههت وەاڵمههی داواكههاریی خەڵكیههان نەداوەتەوە بههۆ یەكێتههیو هەمههاهەنگیو بەیەكەوەبههوون ،لەو بارەیەیشههەوە هەموومههان چەنههد سههاڵێكە هەنگاوێكمههان دەسههت پههێ كههردوە تهها بتههوانین كههۆدەنگییەك لەنێههوان هێههزە سیاسهههییەكانی خۆرهەاڵتهههدا دروسهههت بهههكەن .بەخۆشهههحاڵییەوە لەو مهههاوەیەدا خەریهههكە بەرهەمهههی ئەو كهههارو هەوڵو ماندووبوونە دەردەكەوێت ،سێ هەفتە لەمەو بەر بانگهێشتمان كردن ،حیزبەكان بەخۆشحاڵییەوە بەشهدارییان كهرد، هەر لەوێ رێكارێكمههان دانهها ،ئەم رێكههارە بەردەوامە ،ناوەنههدێكی هاوكههاریی حیزبەكههانی خههۆرهەاڵت لەئههارادایە بههۆ بەردەوامبههوونی كههار بەیەكەوەو بههۆ وەاڵمههدانەوەی ئەو نیههازە ،بەپالتیههۆڕمو لەژێههر چەترێكههی هههاوبەش بههین ،لەو بڕوایەدام جێگەی دڵخۆشییەو ئومێدی لێ دەکرێت هەموومان بەهەستی بەرپرسیارێتییەوە بتوانین لەسەركەوتنی ئەو پرۆسەیەدا نەخشمان هەبێت ،هەم جێگەی دڵخۆشیی خەڵك دەبێت ،هەم خەڵك بەئیرادەتر دەكهات لەو رووداوانەی روویان داوەو ناڕەزاییی خەڵك دەستی پێ كردوەو كۆتاییی نەهاتوە ،كۆمەك دەبێت بهۆ یەكێتیهی زۆری نێهوان بەشهە جۆراوجۆرەكانی خەڵكی ئێرانو كوردستان.
ئههاوێنە :بههاێ لەوە دەكرێههت ئەمەریكههاو ئیسههرائیلو بەشههێك لەواڵتههانی عەرەبههیو یەكێتیههی ئەورووپهها بەجۆرێههك لەجۆرەكان دەستیان لەسازدانی ئەو خۆپیشهاندانانەدا هەبهووە ،تها چەنهد پشهتگیریی ئەوە دەكەیهت ،كە ئەمەریكهاو واڵتان ئامادەسازییان نەكردوە بۆ خۆپیشهاندانەكان ،راسهتە پشهتگیریی میهدیاییان كهردوە .لەو بهارەیەوە پێهت وایە ئەوە دروستە؟ مستەفا مەولودی :من پشتگیریی ئەو بۆچوونانە دەكەم ،واڵتانی دەرەوە بەلەبەرچاوگرتنی بەشمەینەتیی خەڵكهی ئێرانو زۆرداریی حكوومەتی كۆماری ئیسهالمیی ئێهران پشهتگیرییان لەداوای رەوای خەڵكهی ئێهران كهردوە ،داوایشهیان لەئێران كردوە كێشهەی خەڵكهی ئێهران لەڕێهگەی ئاشهتییانەوە چارەسهەر بكهات ،ئەوەی تهر كە هەیە دوژمنداتاشهینو سههیناریۆ دروسههتكردن لەحكههوومەتی ئێرانههدا كههاری یەكەم جههار نیههیە ،هەمیشههە دوژمنههی دروسههت كههردوە بههۆ ئەوەی ئامانجەکانی خۆی پێ بپێكێو خەڵكی ئێران لەو رێهگەیەوە بچەوسهێنێتەوە ،بهۆیە لەو بهارەیەوە ئەگەر بەرپرسهێكی ئێران قسهەیەكی كردبێهت ،بەاڵم پیهاوێكی كهاریگەر لەئێرانهدا وەك مهحەمەدی خهاتەمی راسهت دەكهات ،ئەو كێشهانە كێشەی نهاوخۆییی ئەو كهۆمەڵگەیەن ،سهەرۆك كۆمهارو كارمەنهدو هەنهدێك پەرلەمانتهار وا دەڵهێن ،بەاڵم واقعیەتهی ئێستای ناو ئێران كێشهەی زۆرە ،كە خهودی حكهومەتی ئێهران بهۆ خەڵكهی ئێرانهی دروسهت كهردوە ،نهاڕەزایی خەڵكهی ئێران لەو ٣١ساڵەدا زۆرو كەم هەبوە ،بەاڵم ئێستا زۆرترو باڵوتر بوە ،ئەو ناڕەزایییانە بەردەوام دەبن
79
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بەشێوازێكی جۆراوجۆر بۆچی: یهکهم ،ئهوهی حكومەتی ئێران نایەوێت كێشەكان چارەسەر بكات دووههم ،ئەگەر بیەوێت چارەسەریان بكا ،ناتوانێت نە لەڕووی سیاسییەوە ،نە لەبواری ئابووریو دارایییەوە ،هەتا ئەو كێشە گەورانەی كە حكوومەتی ئێران بۆ دونیای دەرەوە بەناوی دەسهتتێوەردانی لەواڵتهانی تهر دروسهتی كهردوە، ئەوە كێشەیەكە بۆ خەڵكی ئێران.
ئاوێنە :قسەیەك هەیە کە “واشهنتۆن رۆڵهی گەورەی هەیە لەدەسهتتێوەردان لەواڵتهانی نهاوچەكە لەعێهراق ،سهووریا لەڕابههههردوودا لەئەفعانسههههتانو واڵتههههانی بەهههههاری عەرەبههههی :لەتههههونی ،لیبیهههها ،یەمەنو لەمههههالی ،بەاڵم قسههههەی واڵتەیەكگرتوەكانی ئەمەریكا ئەوەیە ئەڵتەرناتیڤێك لەناو ئۆپۆزسهیۆنی ئێرانهی نهابینن ،ئۆپۆزسهیۆنی خهۆرهەاڵتی كوردستان ئۆپۆزسیۆنێكی یەكگرتوو نییە ،لەگەڵ ئۆپۆزسهیۆنی ئێرانهی بەگشهتی یەكگرتهوو نیهیە ،پێهت وا نیهیە ئەو قسەیەی ئەمەریكا جیدیەو راستیی تێدایە كە ئێوە نەبوونەتە ئەڵتەرناتیڤ ،ئۆپۆزسهیۆنی ئێرانهی بەكهوردو بلهوچو توركمانو هێزەكانی تر نەبوونە ئەڵتەرناتیڤ؟ مسههتەفا مەولههودی :ئەمەریكهها لەنههاوچەكەدا كههاریگەریو رۆڵههی هەیە ،ئەم كههاریگەرییەی لەسههەر ئێههرانیش هەیە، ئۆپۆزیسیۆنی ئێران نایەكگرتووە ،روون نییە تها خەڵكهی ئێهران بەهەمهوو پێكهاتەكهانییەوە رووی تهێ بهكەنو بێهێن ئەوە ئەڵتەرنهاتیڤی دواڕۆژی ئههێمەیە لەبەرانههبەر حكههوومەتی كۆمههاری ئیسههالمی ،بەاڵم بەبۆچههوونی ئههێمە نابێههت لەو بارەیەوە زۆر گلەیی لەهێزە سیاسییەكان یهاخود لەكەسهایەتییە سیاسهییەكان یهان لەخەڵكهی ئێهران بكەیهن ،چهونكە حكههوومەتی ئێههران 71سههاڵە ئۆپۆزسههیۆنی خههۆی لەنههاو دەبههاتو دەیكوژێههت ،ئەنجههامی یەكێههك لەتونههدو تیژییەكههانی كۆماری ئیسالمی بەرانبەر خەڵكی ئێران نەهێشتنی ئۆپۆزسیۆنە. كێشەیەک لەئێران هەیەو خەڵكی ئێران هەستی پێ دەكات ،هێزە سیاسییەكانو ئێمەیش هەستی پێ دەكەیهن ،پهێم وایە هەلههومەرجەكە بەجههۆرێكە خەڵكههی ئێههران توانههاو ئههازایەتیی ئەوەیههان هەیە ئۆپۆزسههیۆن لەدەوری یەكتههر بههنو یارمەتیههدەر بههن ،بههۆ كۆبههوونەوە ئەدرەسههێكی بەو جههۆرە دروسههت بههكەن لەبەرانههبەر كۆمههاری ئیسههالمیدا راوەسههتێو ئاییندەیەكی روون دەستنیشان بكات.
80
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئاوێنە :ڕۆژی ٣٣ی بەفرانبهاری ١٣٣٦بەرانهبەر بە ٢٣١١ - ١ - ٢٣پێهنج حیزبهی خهۆرهەاڵتی كوردسهتان :كهۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان ،حیزبی دیموكراتی كوردسهتانی ئێهران ،حیزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان ،سهازمانی خەبهاتی كوردستانو كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردسهتان سهەبارەت بەپێكهێنهانی (ناوەنهدی هاوكهاریی حیزبەكهانی خۆرهەاڵتی كوردستان) راگەیاندنێكتان داوە ،پێكهێنانی ئەم ناوەندە چییە ،ئەم فۆڕمەڵبەندییە چۆن دروسهت بهوە، وەك ئەو هەموو بەرەو پێكهێنانو دانیشتنەیە ،كە لەڕابردوو كردووتانەو ماوەیەك درێژە دەكێشیو هەڵدەوەشێتەوە، یاخود ئەم جارە بەجیدیتانە؟ مستەفا مەولودی :لەسهەرەتاوە هەر بەجیهدیمان بهوو ،چهونكە مهن پهێم وایە بهزووتنەوەی كهورد لەخهۆرهەاڵت هەر لەیەكەم ڕۆژەوە كە هەنگاویان ناوەو هەستیان كهردوە ،پێویسهتە حیزبەكهانی خهۆرهەاڵت لەدەوری یەك كهۆ ببهنەوەو پالتیههۆڕمێكی هههاوبەش هەبێههتو زمههانێکی یەکگرتههووو ئەدرەسههێك بههۆ بههزووتنەوەی كههوردی پەیههدا بههكەن ،بەاڵم زۆر ئاسههایییە خوێنههدنەوەی جیههاواز ،كێشههەكان کە لەخههودی نێههو حیزبەكههانو لەنههاو هێههزە سیاسههییەكان دروسههت بههوە، بەداخەوە ئەو پرسەی كەمێك دوا خستوە ،بەاڵم بەلەبەرچاوگرتنی هەلومەرجی تازەی ئێستای هەرێمهی كوردسهتان، كە كههاریگەریی هەیە لەسههەر بههزووتنەوەی كههورد لەخههۆرهەاڵتی كوردسههتان ،ئەو بههارودۆخە تههازەیەی كە لەئێههران هاتوەتە پێشەوە ،كاریگەریی هەیە لەسەر كوردو زۆر ئاسایییە هێزە سیاسییەكانی خۆرهەاڵتی كوردسهتان جیهدیترو بەرپرسههیارانەتر بێههنە مەیههدان بههۆ پێكهێنههانی زەمینەیەكههی خۆشههتر بههۆ هاوكههاری ،ئێسههتا ئههێمە پههێكەوە ئەم پێههنج حیزبەناوەنههدێكمان پێكهێنههاوە ،ناوەنههدەكەیش لەبەردەوامیههدایە ،وردەوردە بەرنههامەو پرۆژەكههانی زۆرتههر دەردەخههات، كاتێههك ئاشههكرایە بەجیههدیەتی زیههاتر هههاتوەتە مەیههدان ،پههێم وایە دەتوانێههت وەاڵمههی نیههازەكە بههداتەوە ،چههونكە هەموومههان زەرورەتەكههانی هەسههت پههێ دەكەیههنو المههان وایە كههارێكە لەبەردەمانههدایەو ئەگەر نەیكەیههن هەم خۆمههان لەبردنەپێشەوەی كارەكەماندا كەمتەرخەمیمان كردوە ،هەم خەڵكیش زیاتر لێمان تووڕەو ناڕازی دەبن.
ئههاوێنە :ئەو ڕاگەیانههدنە هاوبەشههەی داوتههانە ،بههۆ پێكهێنههانی ئەو ناوەنههدە ،هەر زوو رووبەڕووی رەخههنەی چەنههد الیەنێکی نێوخۆتان بوەوە :سازمانی كوردستانیی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران (کۆمەڵە) پێیوایە هەندێك لەو هێزانەی لەو ناوەندەدا كۆ بوونەتەوە ،حەز بەچارەی یەكتر نهاكەنو نایانەوێهت لەگەڵ یەک دابنیشهن ،بەاڵم بهۆچی پهێكەوە دانیشهتوون؟ (پههژاك)یهش لەو بههارەیەوە گلەییههی هەیە ،بهۆچی ئەو دوو هێههزەی ئۆپۆزسهیۆن لەخههۆرهەاڵتی كوردسههتان گلەیییان لەپێكهێنانی ئەو ناوەندە هەبوە ،بۆچی بەشداریتان پێ نەكردن؟
81
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولهودی :ئەو پێهنج حیهزبە لەدەوری یەكتهری دانیشهتوون نیشهانەی ئەوەیە ،زەمینەیهان تێهدایە پهێكەوە دابنیشنو چەندین ساڵە ئەو دانیشتنانە هەیە ،سەرەتایەكی باشیان دەست پهێ كهردوە ،ناوەنهدێكی هاوكارییهان بهۆ درێژەپێدانی كهاری گرینهگ پێكهێنهاوە .سهازمانی كوردسهتان حیزبهی كۆمۆنیسهت (كهۆمەڵە) لەنێهو ئەو كۆبوونەوانههدا هەبوە ،چەنهد جهاریش خهۆی هەمهووانی بانگهێشهت كهردوەو بەدەنگیهانەوە چهووە ،ئێسهتایش هەم ئهێمەو هەم حیزبهی زەحمەتكێشان بانگهێشتمان كردبوون ،ئەوان نەهاتن و دەبێت ئەو پرسیارە لەوان بكرێ که بۆچی نەهاتوون؟
ئاوێنە :بەتێڕوانینی تۆ بۆچی نەهاتوون كە كۆبوونەوەكە لەبارەگای ئێوە بوو؟ مستەفا مەولودی :مهسهلهکه ئهوه بوو که بۆ فاڵن حیزبهی سیاسهی بەشهدارەو فهاڵن حیزبهی سیاسهی بەشهدار نیهیە. ئههێمە وەك حیزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان لەگەڵ ئەوەدایههن مههادام دەمههانەوێ لەدەوری یەكتههری كههۆ ببیههنەوە ،لەگەڵ سیسههههتمی سههههڕینەوە نههههین ،لەگەڵ سیسههههتمی بەشههههداریكردنداین .دەڵێههههین :الیەنێكههههی سیاسههههی كە چەنههههد سههههاڵە لەكۆبوونەوەكان دایه و چەندین ساڵە بەشداریی كردوەو پێشینەو مێژوویەكی هەیە نابێ حهز بکرێ.
ئاوێنە :مەبەستت سازمانی خەباتە؟ مستەفا مەولودی :بەڵێ ،مەبەسهتم سهازمانی خەبهاتە ،الیەنهی سیاسهیی تهریش هەیە ئهێمەیش پێمهان وایە هەیە دەی فەرموو وەرن لەم كۆبوونەوانە دادەنیشینو قسە دەكەین ،ئەگەر بەهەموومهان بەو بهڕوایە گەییشهتین ،بەبهوونی زۆرتر لەو حیزبهانە ،كە ئەوەیهش دەزانهین حیزبهی دیهاریكراوە ،كەواتە بەكهۆدەنگی دەتهوانین چارەسهەرێك بهۆ ئەوە بدۆزینەوە ،حەساسیەتمان لەگەڵ هیچ حیزبێكدا نییە وەك حیزبی دیموكراتی كوردستان پێمهان خهۆش نیهیە رەخهنە لەهیچ حیزبێك بگرین ،بەاڵم ناوەندێكمان پێك هێناوە ،زۆر ئاسایییە ئەو ناوەندە دەبێت بەکهۆدەنگی بڕیهار بهدات لەسەر ئەو شتانەو من پێم وایە هاتنیهان باشهە ،بەاڵم دەبێهت بەههاوفكریو بەهەمهاهەنگیو بەڕەزامەنهدیی هەمهوان بێت.
ئاوێنە :یەكگرتنەوەی ئێهوە وەك حیزبهی دیمهوكرات كوردسهتان (حهدك) لەگەڵ حیزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان ئێهران (حدكا) لەچەند رۆژی رابردوودا (مستەفا هیجری) هەمیشهە جەختهی لەسهەر ئەوە دەكهرد ،ئەوان هێشهتا هاوڕێیهانی پێشوون! زۆر پرسیارمان لێ كرد ،ئەوانە بۆچی هاوڕێیانی پێشوون ،ئۆرگانی رەسمییان هەیە ،حیزبهی سهەربەخۆن، جیاوازیی زۆریان هەیە لەگەڵ ئێوە ،كەچی گوتی ،پەیوەندییەكانمان زۆر باشە؟
82
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولودی :ههروهک چەقبەستوویی له ئایدیۆلۆژیدا هەیە ،هەندێك جار حیزبێكهی سیاسهی لەئۆرگهانێكەوە بڕیارێههك دەدات ،دەسههتی ئۆرگانەكههانی تههر دەبەسههتێت ،ئەوە كێشههەی سههەرەکیی ئههێمەیە ،بڕیههارێكە كە لەكههۆنگرەدا داویهههانە ،بەبهههڕوای مهههن بڕیهههاری كهههۆنگره دەبێهههت دەسهههتكراوەییو مەیهههدانیی تێهههدا هەبێهههت ،بەاڵم بەخۆشهههحاڵییەوە پەیوەندییەكانمان باشە ،هاتوچۆمان هەیە لەمەسەلەی پەیوەنهدیی رۆژانەو سهەقامگیریو پێشهمەرگەدا هاوكاریمهان هەیە.
ئاوێنە :ئەوان ئێستا ئامادەسازی دەكەن بۆ بەستنی كۆنگرەی نوێی (حدکا)( ،مستەفا هیجری) ڕایگەیاندوە :حیزبی دیمههوكراتی كوردسههتانی ئێههران واتە ئێههوە بەدوو خههاڵ رازیههن :یهکهههم ،رازیههن نههاوی حیههزبەكە ،حزبههی دیمههوكراتی كوردستانی ئێران بێ .دووههم ،بەوەیش رازین مستەفا هیجری سكرتێری ئەو حیزبەی داهاتووی دیموكرات بێ .ئێوە ئەوەتان یەكال كردوەتەوە… رازین؟ مسههتەفا مەولههودی :ئێسههتا ئههێمە گەاڵڵەیەكمههان بەیەکەوە هەیە کههاری لهسهههر دهکهههین ،ئەوان ویسههتی خۆیههان بەنووسههراوه دا بەئههێمە و ،ئههێمەیش نووسههراوی خۆمههان دا .ئێسههتا ئەو دوو نووسههراوە بههوون بەیەك نووسههراو ،لەنێههو ئۆرگانەکانی ئێمەدا دیالۆ هەیەو بەخۆشییەوە لەزۆر خاڵدا گەییشتووینەتە زۆر شهتی ههاوبەش ،لەو پەیوەنهدییە تایبەتەدا گوتوومانە ،ئهێمە کە كەوتیهنەوە سهەر یەك ،رازیهن لەژێهر نهاوی حیزبهی دیمهوكراتی كوردسهتانی ئێرانهدا درێژە بەتێكۆشانمان بهدەین .ئێمهه لهه حیزبهدا كۆنگرەمهان هەیە ،لەكهۆنگرەدا هەر ئەنهدامێکی کهۆنگره ،کە دەبێهتە ئەنههدامی کههۆمیتەی ناوەنههدی حەقههی ئەوەی هەیە خههۆی كاندیههد بكههاتو ببێههتە سههکرتێری حیههزب ،جهها ئەوە مسههتەفا هیجری بێ ،یاخود هەر هاوڕێیەكی تر. سەرچاوە :ماڵپەڕی ئاوێنە -ڕێکەوتی١٣ :ی فێبریوێری ٢٣١١
83
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
چەند کورتە دیمانە: ---------------------------------------------------لەوتووێژێکدا لەگەڵ ئاژانسی کوردپا ح.د.ک :جموجۆڵی ئێمە لەناوچە سنوورییەکان لەچواچێوەی چاالکییە تەشکیالتییەکان دایە
بەپێی هەواڵی ئاژانسی هەواڵدەریی کوردپا ،پاش بهاڵو بهوونەوەی هێنهدێ هەواڵهی نهافەرمی سهەبارەت بە نهاردنی هێز الیەن حیزبی دێموکراتی کوردستانەوە بۆ پشتیوانی لەهێزەکانی حدکا ،بەرپرسی کۆمیسیۆنی سیاسهی هه نیزامهی ح.د.ک ناردنی هێزەکانیانی بۆ سەر سنوور لەچوارچێوەی کاروباری تەشکیالتیدا لەقەڵەم دا. مستەفا مەولوودی لەوتووێژێکدا لەگەڵ ئاژانسی کوردپا رایگەیانهد ،لەمهاوەی چەنهد سهاڵی رابهردوودا ،هێزەکانمهان بە مەبەسههتی ئەنجامههدانی کههاری تەشههکیالتی لە سههنوورەکانی هاوبەشههی هەرێمههی کوردسههتان و کوردسههتانی ئێههران جموجۆڵیان هەبووە. ئەو ئەندامەی دەفتەری سیاسی ح.د.ک ناردنی هێزی لەچەند رۆژی رابردوودا بۆ سەر سنوور پشتڕاست کردووەتەوە، بەاڵم ئاماژەی بە وردەکارییەکانی ئەو هێزە نەکردووە. مستەفا مەولوودی :لە حاڵی حازردا هێزەکانمان لە ناوچەی سنووری شنۆ ئامادەییان هەیە نههاوبراو ئەو هەوااڵنەی بە دوور لەراسههتی زانههی کە هێزەکههانی ح.د.ک بە مەبەسههتی پسههتیوانی لە حههدکا چههووبێتنە ناوچە سنوورییەکان. مەولوودی دەڵێ :هەتا ئێستا لەالیەن حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێرانەوە داواکارییەک لەپێوەندی پشتیتوانی
84
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کردن نەهاتووەتە بەرباێ و ئێمەش هیچ هێزێکمان بۆ پشتیوانی لە ئەوان ڕەوانە نەکردووە ،بەاڵم هاوکاری کهردن لەگەڵ حدکا بە دوور لەچاوەڕوانی نازانم. مسههههتەفا مەولههههوودی نههههاردنی هێههههزی بههههۆ قەنههههدیل رەت کههههردووەتەوە و باسههههی لەوە کههههردووە کە هێزەکانیههههان بە لەبەرجاوگرتنی دۆخی سیاسی و ئەمنیەتی ناوچەکە ،تەنیا بەشێوەی کاتی لەناوچە سنوورییەکانن. رێکەوتههی ١٥ی سههەرماوەزی سههاڵی ١٣١٥کۆمەڵێههک کەێ لە پێکهههاتەی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانی ئێههران جیهها بوونەوە و لە ژیر ناوی " حیزبی دێموکراتی کوردستان" چاالکی سیاسی ه تەشکیالتی خۆیان لەناوچە کوردنشهینەکان دەست پێکرد. هەتا ئێستا حیزبی دێموکراتی کوردسهتان لە الیەن حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانی ئیهرانەوە بە فەرمهی دانهی پێهدا نەنراوە ،بەاڵم دانیشتن و کۆبوونەوەکانیان بە مەبەستی یەکگرتنەوە بەردەوامە. رێبەرایەتی هەر دوو ال پێداگرن لەسەر ئەوەی کە پێویستە ئەو یەکگرتنە روو بدات بەاڵم هەتا ئێسهتا و پهاش ١ ساڵ ئەو دوو الیەنە سیاسییە بەشێوەی جیا چاالکی دەکەن. ح.د.ک پاش شەڕی نێهوان پهارتی کرێکهارانی کوردسهتان و حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانی ئێهران(شهەڕی کێلەشهین)، هەوڵەکانی پەکەکەی مەحکووم کرد و بە کارێکی خۆسەرانە لەقەڵەمی دا. رۆژی یەکشەممە رێکەوتی ٣ی جۆزەردان تێکهەڵچوونێک لەنیوان پەکەکە و حدکا لەناوچەی سنووری شنۆ رووی دا و تێیدا گیان لەدەست دان و بریندار بوونی ژمارەیەک لە پێشمەرگەکانی هەر دووالی لێکەوتەوە. دەفتەری سیاسی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە بەیاننهامەیەکی فەرمیهدا پهارتی کرێکهارانی کوردسهتانی بە هێرشی یەکالیەنە مەحکووم کرد. سەرچاوە :ماڵپەڕی ئاژانسی کوردپا -ڕێکەوتی٢٦ :ی مای ٢٣١٥
85
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
ئاسایشی ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵتی كوردستان لە ئەستۆی حكوومەتی هەرێمە مستەفا مەولوودی ،جێگری سكرتێری حزبی دیموكراتی كوردستان لە لێدوانێكدا بۆ "وشهە" دەڵهێ" :كۆمهاری ئیسهالمی لە سەرەتای هاتنە سەركارییەوە ،بە سڕینەوەی نەیارانی خۆی دەستی بەكهار كهرد ،لە هەر جهێگەیەك بەرژەوەنهدی خۆی تیادا بینیهوە ،چ لە ئێهران و واڵتهانی دەوروبەر و چ لە واڵتهانی دوور ،دژبەرانهی خهۆی تیهرۆر كهردووە ،دوای رێككەوتنههی لەگەڵ واڵتههانی ،7+3ئەگەرێكههی یەكجههار بەهێههز بههوو كە جههارێكی تههر دەسههت بههداتەوە ئەو پههیالنە تیرۆریستییانە ،بەتایبەت ئەو رووداوانەی ناو هەردوو كۆمەڵەی شۆڕشگێڕان و زەحمەتكێشان ،ئەگەرچی تا ئێسهتە ئەنجهامی لێكۆڵینەوەكههان بەتەواوەتهی نەخههراونەتە روو ،بەاڵم جهۆری دانههانەوەی بۆمهب و كههردەوە تیرۆریسههتییەكە، بەپێههی ئەو ئەزمههوونەی ئههێمە لەگەڵ كۆمههاری ئیسههالمی هەمههانە ،پێمههان دەڵههێ ،بەبههێ ئەوالوئەمههال كههاری كۆمههاری ئیسالمییە". * مستەفا مەولوودی پێی وایە چاالكیی پێشمەرگەكانی رۆژهەاڵت لە ناوخۆ كاریگەری هەبووە لەسەر ئەو رووداوانە و دەڵههێ" :لەو دواییههانەدا هێزەكههانی رۆژهەاڵتههی كوردسههتان و بەتههایبەتی حزبههی دیمههوكراتی كوردسههتان لە نههاوخۆی رۆژهەاڵت ،كۆمەڵێك چاالكییان هەبووە و بەتهایبەتیش لە مەریهوان پێشهمەرگەكانی كهۆمەڵە چاالكییهان دەسهت پهێ كردووەتەوە ،پێ دەچهێ ئەنجهامی ئەو چاالكییهانە و ئەو هەلهومەرجەی لە هەرێمهی كوردسهتان هەیە ،بەجۆرێهك لە جۆرەكان بەرژەوەنهدیی كۆمهاری ئیسهالمی ئەوە بخهوازێ كە لە هەرێمهی كوردسهتان نەبهوونی تەنهاهی دروسهت ببێهت و هاوكات زەبرێك لە دژبەرانی خۆی لەناو ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵت بوەشێنێت". * سەرباری ئەوەی هەوڵە تیرۆریستییەكان شكستیان هێنا ،بەاڵم وەك بەرپرسانی ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵتی ئاماژەی پههێ دەدەن ،رووداوەكە بههووەتە هههۆی تونههدوتۆڵكردنی پێوەنههدی و هەمههاهەنگیی تەنههاهی لە نێههوان ئەو هێههزانەدا و ئەنوەر مهحەمەدی ئاشهكرای دەكهات" :دوای ئەو رووداوە ،زۆربەی حزبەكهانی رۆژهەاڵت پێوەنهدییان پێهوە كهردووین و هاوخەمی خۆیهان پێشهان داوە ،لەو پێوەنهدییانەدا بهاێ لەوە كهراوە لە بهواری تەناهیهدا لە ئێسهتە بەدواوە زیهاتر هاوكاری یەكتر بكەین بۆ ئەوەی بتوانین بە هەموومان پێكەوە بەرپەرچهی پالنەكهانی كۆمهاری ئیسهالمی بهدەینەوە و
86
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئاڵوگۆڕی زانیاری لە بواری تەناهیدا زیاتر بكەین ،بەو نیازەی كە ئەو پالنانە تەنیا روویان لە حزب و الیەنێهك نییە ،بەڵكو رووی لە سەرجەم ئۆپۆزسیۆنی رۆژهەاڵتی كوردستانە". دووپههاتی دەكههاتەوە" :ئەو رووداوانە هەموومههانی وەك سههااڵنی نەوەتەكههان وریهها كههردووەتەوە بههۆ ئەوەی لە بههواری تەناهیدا زیاتر لە سااڵنی رابهردوو ئاگامهان لە خۆمهان بێهت و كهار بهۆ ئەوە بكەیهن زەبرێكمهان لەالیەن دامهودەزگە تەناهییەكانی كۆماری ئیسالمییەوە لێ نەدرێت". "سەرجەم كۆمیتە ئەمنییەتەكانمان بەیەكەوە پێوەندیی رۆژانەیهان هەیە و لەسهەر رووداوی لەو شهێوەیە ،ئهاڵوگۆڕی زانیهههاری دەكەن .كە بە رووداوەكەمهههان زانهههی ،دەسهههتبەجێ دوو شهههاندمان رەوانەی هەردوو كهههۆمەڵە كهههرد بهههۆ ئەوەی هاوخەمییان لەگەڵ بكەیهن و لەوەیهش گرنگتهر لەبەرئەوەی تها ئەو رادەیەی ئەوان بە دروسهتی دەزانهن ،زانیاریمهان پێ بدەن بۆ ئەوەی یارمەتیدەر بێت ،بۆ ئەوەی ئێمەیش رێوشوێنی تەناهیی خۆمهان تونهدوتۆڵتر بكەیهن" مەولهوودی وای گوت. مەولوودی ئەو هەوڵە تیرۆریستییە بە پێشێلكردنی سەروەریی خهاكی هەرێهم ناوزەنهد دەكهات و دەڵهێ" :مهادام هێهزە سیاسییەكانی رۆژهەاڵت لە هەرێمی كوردستانن ،بەرپرسیاریەتیی ئاسایش و پاراستنی گیانیان لە ئەستۆی هەرێمی كوردستانە ،مادام ئێران سنووری ئەو واڵتە دەبەزێنێت و رێز لە سەروەریی ئەو واڵتە ناگرێت و لەناویدا پیالنێكهی لەو شههێوەیە دادەڕێژێههت ،ئاشههكرایە ئێههران پێشههێلی سههەروەریی سیاسههی و یاسههایی ئەو واڵتەی كههردووە و هەق وایە هەرێمی كوردستان ئەو كردەوەیە شەرمەزار بكات و رەخنەی توند لە ئێران بگرێت". زیاتر روونی دەكاتەوە" :لەبەرئەوەی ئەو بهابەتە پێوەنهدی بە تەنهاهییەوە هەیە ،هەق وایە دەزگە تەناهییەكهانی هەرێمی كوردستان و تەنانەت عێراقیش لەو پێوەندییەدا بێنە سەرخەت ،بۆ ئەوەی سەرەداوی ئەو پیالنەی كۆماری ئیسههالمیی ئێههران بههدۆزنەوە و لە رێههگەی خۆیههانەوە نههاڕەزایەتی دەرببههڕن .ئەوەنههدەی ئاگههادارین ،هەردوو كههۆمەڵەكە دەزگە تەناهییەكانیان لە پارێزگەی سلێمانی ئاگادار كردووەتەوە و ئەوانهیش زۆر و كەم ههاتوونەتە سهەر هێه بهۆ بەدواداچوون لە بابەتەكە". سەرچاوە :ماڵپەڕی وشە نێت -ڕێکەوتی٢٣ :ی ئاگۆستی ٢٣١٥
87
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستهفا مهولوودی :نامانەوێ لهنێوان ئێمهو پهکهکهدا کێشە دروست ببێ
جێگربوونی هێزهکانی حیزبی دیموکراتی کوردستان له سهر سنوور بۆته باسێکی میدیایی. دوای باڵوبوونهوهی ههواڵی تهقهه لهه پۆلێهک پێشهمهرگهکانی حیزبهی دێمهوکڕاتی کورسهتانو روومهاڵی ئههو ههواڵهه لهالیههه ن تههۆڕی میههدیایی ڕووداو ،مسههتەفا مەولههوودی ،جێگیههر سههکرتێری گشههتیی حیزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان لە بەرزاییەکانی هەڵگوردهوه بە پەیامنێری رووداوی راگەیاند که ئێمه دەمانەوێ لەگەڵ پهارتی کرێکهارانی کوردسهتان پەکەکە وتووێژمان ههبێ. مستەفا مەولوودی دهڵێ :نامانەوێ لهنێوان ئێمهو پهکهکهدا کێشە دروست ببێ ،هەر بۆیە هەوڵ دەدەین بابەتەکە بە وتوێژ و دیالۆ چارەسەر بکەین. جێگیری سکرتێری گشتیی حیزبی دیموکرات له بارهی ئهو ههواڵهی لهسهر پهالماری چهنهد چهکهداری نهناسهراو بهۆ سههر پۆلێههک لهه پێشههمهرگهکانی حیهزب لههه هههڵگورد کرابههوو ،دهڵهێ ئهههوه رووداوێهک بههووە کە لە چەنهد خولەکێههک تێنەپەڕیوە و تێیدا پێشمەرگەیەکمان بە سووکی بریندار بووە. مستهفا مهلوودی دهڵێ :جموجۆڵی هێزهکانی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان پێوهندییان به کاروبهار و تێکۆشهانی ئههو حیزبهوه ههیه ،بهاڵم ئهوان نایانهوێ لهگهڵ هیچ الیهنێکی کوردی شهڕ و کێشهیان ههبێ. سەرچاوە :ماڵپەڕی رووداو -ڕێکەوتی٣٣ :ی مای ٢٣١٥
88
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستەفا مەولوودی :ناکرێت دەستەوەستان بووەستین
A-
لە دیمانەیەکی تەلەڤیزیۆنیی تەلەڤزیۆنی رووداودا کە رۆژی پێنجشەممە ٤ی پووشپەڕ لەگەڵ سێ بەرپهرێ لە سهێ حیزبی رۆژهەاڵتی کوردستان پێکهاتبوو ،تیشک خهرایە سهەر مەسهەلەی جێگیرکردنهی هێزەکهانی حیزبهی دێمهوکرات لەسەر سنووری رۆژهەاڵت و ئەگەری چاالککردنەوەی خەباتی چەکداری و باسە پێوەندیدارەکان بەو مەسەلەیەوە. لەبارەی ئەگەری دەستپێکردنەوەی خەباتی چەکداری لەالیەن حیزبهی دیمهوکرات و جێگیرکردنهی هێزەکانیهان لەسهەر سنوور چ گەرەنتییەک هەیە ،کە حکومەتی کۆماری ئیسالمیی ئێران تۆپبهارانی سهنووری هەرێمهی کوردسهتان نەکهات، مستەفا مەولوودی جێگری سکرتێری حیزبی دیموکراتی کوردستان گهوتی” لە کهاتی هەبهوونی پێشهمەرگەکانمان ههیچ گەرەنتیههیەک نیههیە کە حکههومەتی کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران تۆپبههارانی سههنوورەکانی هەرێمههی کوردسههتان و سههنووری هەرێمی کوردستان پێشهێل نەکهات ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشهدا ناکرێهت ،دەستەوەسهتان بووەسهتین لەترسهی روودانهی ئەو ئەگەرانە”.
دەربارەی پشتگیریکردنی کاندیدانی کوردی نێهو پەرلەمهانی ئێهران ،بهۆ ئەوەی بەهەمهان شهێوەی هەدەپە هەوڵبهدەن لەو رێگایەوە کاریگەری بهخەنە سهەر ئێهران ،مەولهوودی ئامهاژەی بەوەدا ،یاسهاکانی ئێهران و یاسهاکانی تورکیها زۆر جیاوازیان هەیە ،ئەو کاندیدانەی لە ئێران بۆ پەرلەمان دەستنیشاندەکرێن ،دەبێهت حکهومەتی ئێهران و دەزگاکهانی ئێران رەزامەندییان لەسەر بدەن. سەرچاوە :ماڵپەڕی رووداو -ڕێکەوتی٢٦ :ی جوونی ٢٣١٥
89
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستەفا مەلوودی :هەر دووالی حیزبی دێموکرا ت مەحکوم بە یەکگرتنەوەیە
جێگری سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان دەڵێ :هەر دوو الی دێموکڕات مەحكوومین بە یەكگرتنەوەو یەكخستنەوەی یەكجارەكیی ماڵی دیموكرات. مستەفا مەلوودی :وێڕای پێداگری لەسهەر ئەو بهابەتە دەڵهێ هەردووال بە جیهددی كهار بهۆ یەکخسهتنەوەی ڕیزەکهانی حیزبی دێموکڕات دەكەین.
مسههتەفا مەولههوودی ،ئەنههدامی دەفههتەری سیاسههی و جێگههری سههكرتێری حیههزی دیمههوكراتی کوردسههتان لە لێههدوانێكی تایبەتدا بۆ “باێ نیوز گهوتی :لە نهوێترین كۆبهوونەوەی دەفهتەری سیاسهیی دووالیەندا الیەنهی حهدکا پێشهنیارێکی نوێیان بووەو نێوەرۆكی پێشنیارەكەی ئەوان ئەمەیە كە ئەوان وایا پێ باشە كۆنگرەی ١٦ی حیزب بە رێككەوتن ببەسترێ ،بەاڵم پێشتر هەموو كارەكانی كۆنگرە کرابن.
جێگری سکرتێری گشتیی حیزب لە واڵمی ئەو پرسیارەدا كە كە ئهاخۆ پێشهنیاری حهدكا لەالیەن حیزبهی دێمهوکڕاتی کوردسهتانەوە چههۆن پێشههوازیی لێكههراوە ،گههوتی :ئههێمە لەو کۆبههوونەوەیەدا دوای ئەوەی تێبینههیو ڕای خۆمههان لە سههەر دەربڕی ،ئاگادارمان کردوونەتەوە مان لە کە لەسەر الیەنی تەكنیكیو شێوازو میكانیزیمی یەكگرتنەوەو رێكارەكانی لە دانیشتنێكی خۆماندا تاوتوێی پێشنیارەكانی ئەوان دەکەینو وەاڵمیان دەدەینەوە. مسههتەفا مەولههوودی لەبههارەی جیههاوازی دانیشههتنی ئەمجههارە لەگەڵ دانیشههتنەکانی پێشههوو رایگەیانههدوە المههان وایە گرفتەكههان چارەسههەر نەبههوون ،بەاڵم بە بەراورد لەگەڵ جههاران گۆڕانكههارییەكە باشههترە ،بەاڵم بەلەبەرچههاوگرتنی
90
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مێههژووی لێکههدابڕانەکانی پێشههووی ڕیزەکههانی حیزبههی دێمههوکڕات پڕۆسههەی یەکگههرتنەوە قۆنههاک بە قۆنههاک دەكههرێ كە سههەرەتا ئاسههایی كههردنەوەی پەیوەنههدییەكانە ،دواتههر حسههتنەڕووی پێشههنیارەكانەو قسههەكردنە لەسههەریانو؛ پاشههان كردنی ئەو پێشینارانەیە بە قانوونو رێككەوتن لەسەریانو لە كۆتاییشدا جێبەجێكردنە كە پێم وایە ئەسهتەمترین قۆناغە. ئەنههدامی دەفههتەری سیاسههیی حیزبههی دێمههوکڕاتی کوردسههتان پێههداگری لەسههەر ئەوە کههرد کە ئەم یەكگههرتنەوە بەسههەر یەكخسههتنەوەیە زەروورەتەو پێویسههتە هەردووال كههاری جیههددیی بههۆ بكەیههن ،پێشههمان وایە تههاقە ڕێگەمههان ئەوەیە؛ چونکی ئەوە پەیامو ویستی خەڵكی کوردستانە كە دەبێ یەك بگرنەوەو خەڵکی رۆژهەاڵتی کوردسهتان دیمهوكراتێكی یەكگرتوویان دەوێ ،جیا لەوەی کە هەردووال خاوەن یەك مێژوو ،یەك ئامانجو یەك خەباتینو هەڵقواڵوی بنەچەی بنەماڵەی گەورەی دیموكراتین سەرچاوە :باسنیوز -ڕێکەوتی١ :ی ئۆکتۆبەری ٢٣١٥
دیمانەی تایبە ت بۆ ئاژانسی ئانادۆڵو جێگههری سههکرتێری گشههتیی حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان مسههتەفا مەولههوودی لە دیمههانەیەکی تههایبەت بههۆ ئاژانس هی ئانادۆڵو لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمان و ئەنجوومەنی شارەزایانی ئێران ،ئااڵی کوردستان و یەکگرتنەوەیان لەگەڵ حدکا و چارەسەریی ئاشتیانەی پرسی کورد لە ئێران دوا. جێگری سکرتێری گشتیی حزبی دیموکراتی کوردستان مستەفا مەولوودی لە چاوپێکەوتنێکیهدا بهۆ ئاژانسهی ئانهادۆڵو لەبههارەی هەڵبژاردنههی ١٣مههین خههولی پەرلەمههانی ئێههران و هەروەههها هەڵبژاردنههی پێنجەمههین خههولی هەڵبژاردنهههی ئەنجوومەنی شارەزایان گوتی" :ئێمە هەتا ئێستا لەسەر هەڵبژاردن لە ئێران کە بڕیارە ٧ی شوبات ئەنجام بدرێت، پێمان وایە یاسا و سیستمی چاودێری هەڵبژاردن لە ئێران و رۆڵی بەرپرسهانی ئەو واڵتە بوارێهک بهۆ هەڵبژاردنهی ئازاد لە ئێران ناخوڵقێنێت هەتها وەکهو ئهێمە بێێهین کە ئەم هەڵبهژاردنە گهۆڕانێکی جەوهەری دروسهت دەکهات بەاڵم
91
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەکههو حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان ،خەبههاتی ئههێمە یەک رەهەنههدی نیههیە بەڵکههو خەبههاتی ئههێمە چەنههد رەهەنههدییە و خەڵکههی کههورد لە رۆژهەاڵتههی کوردسههتان بەجۆرێههک لە جۆرەکههان لەگەڵ خەبههات و تێکۆشههان تههێکەڵ بههوون بەاڵم جۆرەکانی جیاوازن .بۆ نموونە لە ئێران بواری یاسایی هەیە دەتهوانن لەو بهوارەدا باسهی فەرهەنگهی خۆیهان بهکەن، باسی بەندەکانی یاسایی بکەن یان لە بواری کارگێڕی و بەڕێوەبردن باسی ئەوە بکەن لە جیاتی ئەوەی کەسهێک لە تارانەوە بێت و ببێتە نوێنەری شاری مهاباد یان سنە ،ئەوە با کوردێک ئەو رۆڵە ببینێت چونکە نەچوونی کورد بهۆ پەرلەمانی ئێران ،هیچ سوود بە کورد ناگەیەنێت و باشترە کورد بچێتە پەرلەمهان .هەر ههیچ نەبهێ هەبهوونی کهورد لەوێ بۆ خۆی تێکۆشانێکە". لە هەڵبژاردنەکههانی پێشههووتردا ،حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان بەگشههتیی بههایکۆتی هەڵبژاردنەکههانی نەکههردووە، سەبارەت بە هەڵبژاردنی ئەمجارەش مستەفا مەولوودی گوتی" :ئێمە وەکو حزبی دیمهوکراتی کوردسهتان هەتها ئێسهتا یەکالیههی نەبههووینەتەوە کە ئایهها بههایکۆتی ئەم هەڵبههژاردنە دەکەیههن یههان بههوار بە خەڵههک دەدەیههن کە بەشههداری بکات .ئێمە دەستەیەکمان هەیە کە خوێندنەوە بۆ دۆخەکە دەکات بەاڵم ئێسهتا بەشهێوەیەکی رەهها ههیچ بڕیارێکمهان نەداوە و لە کۆتاییدا هەر شتێک لە بەرژەوەندی کورد بێت ،بە باشی دەزانین".
سههەبارەت بە پرسههی یەکگههرتنەوەی حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان و حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتانی ئێههران کە مههاوەی نزیکەی نۆ ساڵ دەبێت ،بوون بە دوو بەشەوە و لە ماوەی رابردووشدا دەنگۆی یەکگرتنەوەی ئەم دوو بهاڵە لەئهارادا بوو ،مەولوودی گوتی" :پێم وایە حزبی دیموکرات نەخشەیەکی گەورەی لە بزووتنەوەی سیاسیی کورد لە رۆژهەاڵتدا هەیە ،ئێستا لە حەفتا ساڵەی تەمەنیەتی و کۆمەڵێک شەهید و قوربانیمان داوە لەپێناو بەدەستهێنانی مافەکانی گەلههههی کههههورد لە رۆژهەاڵتههههی کوردسههههتان .بههههۆیە لەم پەیوەنههههدییەدا ئههههێمە دانیشههههتنمان هەبههههووە و هەنگههههاوی بەرەوپێشههچوونمان هەبههووە ،لەسههەر هەنههدێک لە داخوازییەکههانی ئەوان کێشههەمان نیههیە و خەڵکههیش لە رۆژهەاڵت چاوەڕێی ئەوە دەکەن کە یەک حزبی دیموکرات بهوونی هەبێهت و ئهێمەش بەداخەوە لەم نزیکهانە دانیشهتنمان نابێهت بەاڵم لە کۆتاییدا هەر دەبێ یەکبگرینەوە".
سەبارەت بە لێدوانی هاوسەرۆکی پژاک عەبدولڕەحمان حهاجی ئەحهمەدی کە لەمیهانەی چاوپێکەوتنێکیهدا گوتبهووی ئههااڵی کوردسههتان ئههااڵی بنەمههاڵەی بههارزانییە و ئههااڵی نەتەوەی کههورد نیههیە ،سههکرتێری گشههتیی حزبههی دیمههوکراتی کوردسهتان ،زیههاتر لەم بهارەیەوە دوا و گههوتی" :ئەو بەڕێهزە لە هەنههدێک شهتدا قسههە دەکهات کە رەنههگە بهۆ کەسههێکی
92
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی سیاسههیی شههیاو نەبێههت ،بههۆ مەسههەلەی ئههااڵی کوردسههتانیش ،بەڕاسههتی ئەمە زوڵمێکههی گەورەیە لە مێههژووی میللەتێههک دەکرێت .ئەم ئااڵیەی ئێستا هەیە و لەسەر بینای پەرلەمانی هەرێمی کوردستان هەڵکراوە کە دەزگایەکی یاسایی و شەرعییە و بڕياری و پەسندی پەرلەمانی لەسەرە .ئینجا حزبێک لە بەشێکی دیکەی کوردسهتان قبهووڵی نهیە ،ئەوە کەییی خۆیەتی ،لە دیدی ئێمەوە بەشێکی زۆری حزب و الیەنی سیاسیی ئەم ئااڵیە وەکو ئااڵی نەتەوەیەک دەبیهنن و قبههووڵی دەکەن و لە هەمههوو بارەگەکههانی حزبمههان ئەم ئههااڵیە هەڵکههراوە .هەروەههها لە رۆژی ئههااڵی کوردسههتان، ئههااڵیەکی دووسههەد مەتههری لە رۆژئههاوای کوردسههتان لەسههەر دەسههتی خەڵههک هەڵکههرا و ئەگەرچههی هەنههدێک خەڵکههیش ئهههازاردران بەاڵم ئامهههادە نەبهههوون ئهههااڵکەی کوردسهههتان داگهههرنە خهههوارەوە .بهههۆیە پهههێم وایە ئەم قسهههانەی حهههاجی ئەحمەدی هیچ بنەمایەکی یاسایی و لۆژیکی تێدا نییە".
سەبارەت بە هەوڵدانی دۆزینەوەی رێگەی گونجاو بۆ چارەسەری کێشەکان و بەتایبەت دانیشتن و گیتگۆکردن لەگەڵ کۆمههاری ئیسههالمی ئێ هران ،جێگههری سههکرتێری گشههتیی حزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان ئامههاژە بە دانیشههتنێکی دوو سههاڵ لەمەوبەری خۆیههان لەگەڵ ئەنجههوومەنی بەرزی تەنههاهی نەتەوەیههی دەکههات و لەمبههارەیەوە گههوتی" :ئههێمە دەمههێکە گوتوومهههانە مەسهههەلەی کهههورد لە رۆژهەاڵت مەسهههەلەیەکی سیاسهههییە و ئەمەش پێویسهههتی بە چارەسهههەرێکی سیاسهههیی هەیە .چارەسەری سیاسیش گیتوگۆ و دیالۆگە .ئەگەر سەیری مێژوو بکەین باشترین چارەسەر ئەوە بووە کە هێزەکان لەسههەر مێههزی گیتوگههۆ دابنیشههن .بههۆیە هەرگیههز ئەم چارەسههەرە لە دەرەوەی بیرکههردنەوەی ئههێمە نەبههووە و هەر لەم پەیوەندییەشدا دکتۆر قاسملوو لەسەر مێزی دانوستان لەگەڵ ئێران ،گیانی خۆی بەخت کرد و شەهیدبوو .بۆیە ئێمە هەمیشە باوەڕمان بە دیالۆ و گیتوگۆیە بەاڵم کاربەدەسهتانی ئێهران ئەم پەیهامە وەرنهاگرن ،ئهێمە پهێش دوو سهاڵ لەگەڵ نههوێنەرانی ئەنجههوومەنی بەرزی تەنههاهی نەتەوەیههی دانیشههتنمان هەبههووە و ئەوان هههاتوون و ئههێمەش قسههەی خۆمان کردووە و چهاوەڕێی ئەوان بهووین و لەدوای ئەوەش مهاوەی دوو سهاڵە ههیچ دیهدار و کۆبوونەوەیەکمهان لەگەڵ الیەنی ئێرانی نەبووە". مههاڵپەری ئاژانسههی ئانههادۆڵۆ ،بەشههێک لەم هەواڵە ئابۆنههانەی کە باڵوکههراوەتەوە لە لیس هتی هەواڵەکههانی ئاژانسههی ئانادۆڵۆ ،کورت و پوخت دەکرێت ئینجا باڵودەکرێتەوە ،بۆ ئابۆنەوە کردن تکایە پەیوەندی بکەن. سەرچاوە :ماڵپەڕی ئاژانسی ئانادۆڵو -ڕێکەوتی٥ :ی جانێوێری ٢٣١٦
93
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
حدك بەتەنها بایكۆتی هەڵبژاردنەكەی ئێرانی نەكرد خەڵك -سەردارقادر
ئەمڕۆ خولی دەهەمی هەڵبژاردنهی پەرلەمهانی كۆمهاری ئیسهالمی ئێهران دەسهتی پێكهرد ،الیەنە كوردیەكهانیش كە بە ئۆپزسیۆنی ئێران دادەندرێن ،بایكۆتی هەڵبژاردنیان كرد ،تەنها (حدك) حزبی دیموكراتی كوردستان كە لەالیەن خالدی عەزیزی سەركردایەتی دەكرێت ،بۆچوونی جیاوازی لە سەر هەڵبژاردنەكە هەبوو. مستەفا مەولودی ئەندامی سەركردایەتی حزبی دیموكراتی كوردسهتان ،بە(خەڵهك)ی راگەیانهد" :لەبەر ئەوەی هێهزو الیەنەكانی كورد مۆڵەتی بەشداریان نییەو پرۆسەی هەڵبژاردنەكەش بەئازاد نازانن ،بۆیە زۆربەی هێز و الیەنە سیاسییەكانی كورد كە كاریگەریان لەسەر خەڵك هەیە ،بانگەوازی بایكۆت كردنی هەڵبژاردن دەكەن". مەولودی ئاماژە بەوە دەكات كە" :لە هەڵبژاردنی ئەمرۆدا 231هەزار كەسی ئەمنی كۆماری ئیسالمی بەسەر وێستگەكانی دەنگدان دابەش كراون ،ئەوانە تا ڕادەیەكی زۆر ترسیان لەسهەر دەنگهدەران دروسهت كهردووە و خەڵهك ناتوانێت بە ئازادی دەنگ بدات". مەولودی وتیشی" :حزبی دیموكراتی كوردستان تاكە حزبە ،كە بایكۆتی هەڵبژاردنی نەكردووە ،بەڵكهو بهانگەوازی ئەوەمههان كههردووە ،كە خەڵههك ئههازادە ،بەاڵم پێویسههتە بە ووشههیاریەوە دەنههگ بههدەن ،بە جۆرێههك لە هەرنههاوچەیەك ئەگەر كاندیدی باش هەبوو گونجاوە دەنهگ بهدەن ،بەمەرجێهك لە داههاتوودا لێپرسهینەوەی لەگەڵ بهكەن تها چەنهد توانیویەتی كارەكەی خۆی راپەڕێنێت و ببێتە داكۆكیكاری مافەكانتان ،بە پێچەوانەوە ئەگەر لە ناوچەیەك كاندیدەكان كەسی شیاو نەبوون و باوەڕیان پێی نەبوو ،واباشە بایكۆتی بكەن". ئەو ئەندامەی سەركرایەتی حزبی دیموكراتی كوردستان لە كۆتایدا وتی" :بەداخەوە هەڵبژاردنەكان هیچ كهاریگەری باشی لەسەر كورد نابێت ،چونكە كاری پەرلەمان و پەرلەمانتهاران لە ئێهران بەراورد بە باشهوری كوردسهتان زیهاتر سنوردار كراوە".
94
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لەخولی دەهەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئێران 33ملیۆن كەێ مافی دەنگدانی هەیە 3711كەێ ركابەری بۆ 211 كورسی پەرلەمان دەكەن بۆ هەركورسیەكیش پیویست بە 711هەزار دەنگ هەیە. لە هەڵبههژاردنەكە هەریەك لە ئیسههالح خههوازان كە رەوتههی (حەسههەن روحههانی) و( مههحەمەد خههاتەمی)ن ،لەبەرامههبەر پارێزگههاران كە بە (تونههدرەو) ناسههراون و لەالیەن علههی خههامەنەئی رابەرایەتههی دەكرێههت ،ركههابەری كورسههییەكانی پەرلەمان دەكەن. سەرچاوە :ماڵپەڕی خەڵک -ڕێکەوتی٢٦ :ی فێبریوێری ٢٣١٦
مستەفا مەولوودی؛ هەتا پرسی نەتەوەیی لە ئێران چارەسەر نەبێ ،واڵتێکی سەقامگیر نابێ
A-
سهکرتێری نههوێی حیزبههی دێمهوکراتی کوردسههتان لە وتووێژێکههدا لە گەڵ تەلەویزیهونی “ڕووداو” وێههڕای ئامههاژەدان بە ستراتێژی حدک سەبارەت بە پرسی نەتەوەیی و رێکارەکانی چارەسەری ئەو گرفتە مێژووییە رایگەیاند کە هەروەک لە سهااڵنی پێشهوو ،وتهووێژ و دانوسههتان کهردن لەگەڵ کۆمهاری ئیسهالمی بە یەکێههک لە مکانیزمەکهانی خەبهاتی فههرە رەهەندی خۆمانی دەزانین و پێشوازی لێدەکەین.
95
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی مستەفا مەولوودی لە بەشێکی دیکە لە قسەکانیدا وتی :حیزبی دێموکراتی کوردستان ههیچ کهات وتهووێژ کردنهی بهۆ چارەسهەری کێشهەی کهورد لە کوردسهتانی ئێههران رەت نەکهردۆتەوەو ،ئەگەریهش بەربەسهتێک ههاتۆتە پههێش ،ئەوە لە الیەن کۆمههاری ئیسههالمی و نەیههارانی کههوردەوە بههووە .ئەگەرچههی لە ئیسههتادا بەسههتینی دانوسههتان ئامههادە نههیە و بەاڵم ئەگەر رۆژێک کۆماری ئیسالمی ویستی بە وتووێژ پرسی نەتەوەیی چارەسەر بکا حیزبی دێمهوکراتی کوردسهتان وەک ڕیگایەکی باش قبووڵی دەکا. بەرێز مەستەفا مەولوودی بە هەڵسەنگاندنی هەلومەرجی ئیستاکەی ئێران لە درێژەی وتەکانیدا راگەیاند ،کۆماری ئیسالمیی ئیران دەرفەتی چارەسەری سیاسی نەهیشتۆتەوە و هەر بۆیە حیزبی دێمهوکراتی کوردسهتان بە لە بەرچهاو گرتنهههی خەبهههاتی فهههرە چەشهههن و کەڵهههک وەرگهههرتن لە هەمهههوو تواناکهههانی خهههۆی ،درێهههژە بە خەبهههاتی خهههۆی دەدا. سههکرتێری گشههتیی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە بەشههیکی دیههکە لە تههووێژەکەیدا لەگەڵ تەلەویزیههونی “رووداو” سەبارەت بە الیەنی دیکەی دێموکرات و پرسی گرینگی یەکگرتنەوەی هەر دوو دێموکرات کۆمەڵێک باێ و بابەتی لەو بارەوە خستەڕوو. بەرێز مەستەفا مەولوودی لەو پێوەندییەدا گوتی“ :مادام خەڵکی نێوخۆی واڵت چاوەڕوانی و پەیامی ئەوەیان هەیە کە هەر دوو دێمههوکرات بە یەکەوە کههاری سیاسههی و رێکخراوەیههی بههکەن ،بهها واڵمههی پەیههامی دڵسههۆزان و خەمخههۆرانی خەڵکههی خۆمههان بههدەینەوە و حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان زەرفیەتههی لەیەک نزیکبههوونەوەو یەکگههرتنەوەی هەر دوو باڵی دێموکراتی تێیدا هەیە”.
سکرتێری گشتیی حدک لە واڵمی پرسیارێک سەبارەت بە حیزبەکانی دیکەی رٶژهەاڵتی کوردسهتان بە تەلەویزیهونی رووداوی گههوت“ :بههێ گومههان هەمههوو حیههزبە رۆژهەاڵتییەکههان کاریگەییههان بەسههەر بههزووتنەوەی کههورد لە رۆژهەاڵت و دۆخی سیاسیی ئێران هەیە و بۆ ئەوەی ئەو کاریگەرییە بەهێزتر بێ ،پێویستە حیزبەکانی رۆژهەاڵتهی کوردسهتان لە پالتیۆرمێکی هاوبەشدا خەبات و چاالکییان هەبێ”. سەرچاوە :ماڵپەڕی رووداو -ڕێکەوتی١٧ :ی جانێوێری ٢٣١٧
96
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
سکرتێری گشتیی حدک؛ حیزبی دێموکراتی کوردستان سیاسەتەکانی خۆی وەکوو پێشوو درێژە دەدا.
مسههتەفا مەلههوودی سههکرتێری گشههتیی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە بەرنههامەیەکی تههایبەت لە گەڵ کوردکانههاڵ کۆمەڵێک باێ و بابەتی لەسەر روانگە و سیاسەتی داهاتووی حدک و ،هەوڵ و بەرنامەکەی خۆی وەکوو سکرتێری نوێی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە چەند خاڵی گرینگ خستە بەرباێ و شرۆڤەی لەسەر کرد. بەرێز مەولوودی سەرەتا بە بەرزنرخاندنی تێکۆشانی خالید عەزیزی سکرتێری پێشووی حهدک ،پرسهی سهکرتێری و دەسهههت لەکهههار کشهههانەوەی بەرێهههز عەزیهههزی و هەڵبژاردنهههی سهههکرتێری نهههوێ ،بە ڕەوتێکهههی دێموکراتیهههک ناسهههاند و ڕاشیگەیاند” دوایین گۆڕانکاریی لە ئاستی پلەی تەشکیالتی لە نێو ریزەکانی حدک و ،شێوەی سیاسهەت کردنهی ئەو حیزبە دەتوانێ وەکوو تەجروبەیەک بێ بۆ داهاتووی واڵت و نموونەیەکی باش بێ بۆ حیزبەکانی دیکەی رۆژهەاڵت. مستەفا مەولوودی لە بەشێکی دیکە لە وتووێژەکەی لە گەڵ کورد کاناڵ دا سەبارەت بە گووتاری سیاسیی حهدک بە تههایبەتی لە دوای بەسههەر کههار هههاتنی بەرێزیههان گههوتی؛ سیاسههەتەکانی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە ناوەنههدی بڕیاراتی ئەو حیزبە دەردەکرێ و ،بە کۆی دەنگی کۆمیتەی ناوەندی پەسەند دەکرێ و ئینجا کەسی یەکەمی حیزب واتە سکرتێر بە شێوازی خۆی هەوڵ دەدا بوو بهاێ کهردن و جێخسهتنی سیاسهەتە پەسهەند کراوەکهان و ،بهێ گومهان هەر سکرتێرێک لەوبارەوە دەور و رۆڵی خۆی هەیە .روانگەی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان بهۆ پرسهە سیاسهییەکان روانگەیەکههی دۆگههم و یەک ڕەهەنههدی نههیە و خەباتەکەشههی خەبههاتێکی فههرە چەشههن و واقههب بینههانەیە ،کە بە پێههی هەلومەرج گۆڕانی بەسەر دێ”.
97
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی سهکرتێری گشههتیی حههدک لە بەشههێکی دیههکە لە وتەکههانیدا لە سهەر خوێنههدەوە و روانههگەی خەبههاتی سیاسههی حیههزب و شێوەی تەعامول کردنی ئەو حیزبە ،لە گەڵ چاالکهانی مەدەنهی و فەرهەنگهی و سیاسهی نێوخهۆی واڵت رایگەیانهد؛ هەر بە پێی قسەکانم لە وتووێژێکی دیهکە ،دیسهانەکە دووپهاتی دەکەمەوە کە بە ڕای مهن ئەم دوو چهاالکییە واتە چههاالکیی سیاسههیی حیزبههی دێمههوکرات و چاالکییەکههانی نێههو خههۆی واڵت تەواوکەری یەکتههرن و ،ئههازایەتی و بههوێری چاالکههههانی مەدەنههههی و سیاسههههی و فەرهەنگههههی لە نێوخههههۆی واڵت بە چههههاوی رێههههزەوە سههههەیر دەکەم و ،هەوڵ دەدەم توانایەکانی حیزب لە داهاتووش وەگەڕ بخرێ بۆ گرینگی پێدانی زیاتر بە چاالکانی نێوخۆی واڵت و ،هەموو کات خۆمان بە پاڵپشت و پاڵنەریان دەزانین. بەرێز مستەفا مەولوودی لە درێژەی تووێژەکەی خهۆی لە گەڵ کوردکاناڵهدا گهوتی :پۆسهتی سهکرتێری حهدک لەوەهها هەلومەرجێکههدا پۆسههتێکی هەسههتیارو قورسههە ،بەاڵم بههۆ بەرەوپێشههبردنی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان پێویسههت بە هاوکههاری و هاوشههانی کردنههی هەمههوو ئەنههدامانی حیههزب هەیە و ،وەکههوو سههکرتێری نههوێی حههدک ،هەوڵ دەدەم ئەو حیزبەی کە لەماوەی دەسهاڵی ڕابهردوودا بە مانهدووبوونی رێهبەری حیهزب و هەوڵەکهانی کهاک خالیهد عەزیهز بهووتە حیزبێکههی خۆشەویسههت وناسههراو و جێمتمههانەی خەڵههک لە رۆژهەاڵتههی کوردسههتان هەر بەوچەشههنە بیپههارێزین و بە دڵنیاییەوە داهاتوویەکی باشترمان دەبێ. ناوبراو لە کۆتایی قسەکانی دا سەبارەت بە دەسپێکردنی سەردان و دیدار کردن لە الیەنە سیاسییەکانی رۆژهەاڵتی کوردستان لەماوەی یەک مانگی رابردوودا باسی لە هەوڵ و هەبهوونی پالنێکهی نهوێ کهرد ،بهۆ پێکهێنهانی بەرەیەکهی کوردستانی و کاری هاوبەش کردن لە گەڵ حیزبە رۆژهەاڵتییەکان و لەو بهارەوە گهوتی :بە هەمهوو توانهای خهۆم و حیزبەوە هەوڵدەدەین بۆ رێکخستنی ئەو زەروورەتە سیاسییە.واتا کاری هاوبەش کردن لە گەڵ الیەنە سیاسییەکانی دیکە و هەوڵدان بوو سازکردنی بەرەیەکی هاوبەش و بەهێز لەوبارەوە. سەرچاوە :ماڵپەڕی کورد کاناڵ -ڕێکەوتی٢١ :ی جانێوێری ٢٣١٧
98
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
وتار و قسەکان ----------------------------------------------------------
تاوتوێی بڕیار و راسپاردەکانی پێنجەمین پلینۆمی کومیتەی ناوەندیی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان
A-
پێشهههنیوەڕۆی رۆژی چوارشهههەممە ،رێکەوتهههی ٦ی رێبەنهههدان ،کۆبهههوونەوەیەکی سیاسهههیی تەشهههکیالتی سهههەبارەت بە ئاگههادارکردنەوەی کههادر و پێشههمەرگەکانی حیزبههی دێمههۆکرات لە بههاێ و بڕیارەک هانی پێنجەمههین پلینههۆمی کههومیتەی ناوەندی ،لە یەکێک لە بنکەکانی دەفتەری سیاسیی حیزبی دیمۆکراتی کوردستان پێکهات. سەرەتای رێوڕەسمەکە بۆ رێز گرتن لە گیانی پاکی شەهیدان چەند ساتێک بێدەنگیی راگەیەنرا. دواتر کاک خالید عەزیزی ،سکرتێری پێشهووی حیهزب ،سهەبارەت بە بهابەتە تەشهکیالتی و سیاسهییەکانی پلینهۆمی پێنجەمههی کههومیتەی ناوەنههدیی حیزبههی دێمههۆکراتی کوردسههتان ،بەتههایبەتی ئههاڵوگۆڕی سههکرتێر لە حیههزبدا باسههێکی پێشکەش کرد .کاک خالید عەزیزی لە دەسپێکی وتەکانیدا وێڕای پیرۆزبایی لە کاک مستەفا مەولوودی ،سکرتێری نوێی حیزب ،ئاواتی خواست کە لە بەڕێوەبردنی ئەرک و بەرپرسایەتییەکەیدا سەربکەوێ و پاڵپشهتی و هاوکهاریی بههێئەمالوئەوالی خههۆی بههۆ کههاک مسههتەفا مەولههوودی دووپههات کههردەوە .پاشههان کههاک خالیههد عەزیههزی سههەبارەت بە
99
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هەڵوێستی حیزبی دێمۆکراتی کوردستان لە نێوان دوو پلینۆمی پێشوودا وتی“ :حیزبی ئهێمە هەوڵهی داوە ئەوەنهدەی لە توانهههایدا بهههووبێ لە رووداوەکهههان وەدوا نەکەوێ و لەو پێشههههاتانەی کە بەگشهههتی پێوەنهههدیی بە کوردسهههتان و بەتههایبەتی رۆژهەاڵتههی کوردسههتانەوە بههووە ،هەڵوێسههتی خههۆی هەبههووە و لەو بههوارانەدا کەمههتەرخەم نەبههووە” .کههاک خالیهد لە درێهژەی وتەکههانیدا سهەبارەت بە کێشههەی داعهش و شههەڕ بە دژی ئەو رێکخهراوە تیرۆریسههتییە لە رۆژاوا و باشووری کوردستان وتی“ :حیزبی ئێمە هەوڵی داوە هەروەک پێشوو یارمەتی بە یەکڕیزیی و یەکگرتوویی کورد لەو پارچانە بکا و لەمبارەوە هەوڵی زۆری داوە” .لەبابەت رۆژهەاڵتی کوردسهتانیش کهاک خالیهد جەختهی لەوە کهردەوە کە حیزبههی ئههێمە وەک پێشههوو سیاسههەتێکی فرەڕەهەنههدی هەیە و وشههک و چەقبەسههتوو تەنیهها بە رێگەچههارەیەک و وێژمانێکەوە خۆی نەبەسهتۆتەوە و بە شهێوازی جۆراوجهۆر ههاتۆتە نهاو رووداو و گەمە سیاسهییەکان لە تهاران .کهاک خالیههد عەزیههزی لە درێههژەی قسههەکانیدا وێههڕای خسههتنە بەر باسههی رووداوی تەقیههنەوەکەی شههەوی یەلههدا ،گههوتی: “سەرەڕای ناخۆش بوونی ئەو رووداوە ،هاودەردیی و هاوخەمیی ئەندامانی حیزب و هەموو الیەنە سیاسییەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان ،قوەت قەلبێکی گەورە بوو بۆ حیزبی ئێمە”. پاشههان کههاک مسههتەفا مەولههوودی ،سههکرتێری نههوێی حیزبههی دیمههۆکراتی کوردسههتان ،سههەبارەت بە بههابەتە سیاسههیی و تەشکیالتییەکانی حیزب باسهێکی بەپێهزی پێشهکەش بەشهداربووان کهرد .بەڕێزیهان لە سهەرەتای قسهەکانیدا سپاسهی هەمههوو ئەو کەسههایەتیی و الیەنههانەی کههرد کە بە بههۆنەی هەڵبژێرانههی وەک سههکرتێری نههوێی حیزبههی دیمههۆکراتی کوردستان ،پیرۆزباییان لێکردووە .ئینجا سپاێ و پێزانینی خۆی سەبارەت بە سکرتێری و هەوڵەکانی کهاک خالیهد عەزیزی دەربڕی و گوتی کە حیزبی دیمۆکراتی کوردستان بە بوونی سکرتێریی کهاک خالیهدەوە تها ئێسهتا سهەری لە ناو سەران دابووە و ئەوەش هەموومانی سهەربێێند کردبهوو و تێکهڕا شهاییمان بە خۆمهان و بە حیزبەکەمهان دەکهرد”. بەڕێزیان دەور و رۆڵی کهاک خالیهدی بەرز نرخانهد و گهوتی“ :کهاک خالیهد زۆر بهابەت و بەرنهامەی نهوێ و جهوانی هێنایە ناو حیزب و بەهەق هەموومان زۆر وانەی لێفێر بووین و دەتوانین بۆ داههاتووی حیهزب کەڵکهی پێویسهتیان لێوەربگرین ،بۆ ئەوەی حیزب هەروا سەری لەناو سەراندا دیار بێ” .کاک مسهتەفا لە درێهژەی وتەکهانیدا ،جەختهی لە سەر درێژەدان بە سیاسەت و هەڵوێستەکانی تا ئێستای حیزب کردەوە و گوتی حیزبهی ئهێمە بهڕوای بە خەبهاتی فرەڕەهەنههد هەیە و لە پێنههاو گەیشههتن بە ئامانجەکههانیدا کەڵههک لە هەمههوو زەرفیههیەت و رەهەنههدەکانی خەبههات و تێکۆشان وەردەگرێ و دەستەوەستان نامێنێتەوە و بەدڵنیاییەوە لەم پێناوەشدا کەڵک لە بۆچوون و ئیدەکانی بەڕێز کاک خالیهد عەزیهزیش وەردەگهرێ .کهاک مسهتەفا مەولهوودی لە بهابەت پابەنهدیی بە بڕیهاری بەکهۆمەڵ لە حیهزبدا گههوتی“ :ئەگەر هەموومههان بەشههدار بههین لە دروسههت کردنههی بڕیههاری بەرپرسههانەی سیاسههیی تەشههکیالتی بههۆ حیزبههی
100
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دیمۆکرات و رێبەریی حیزبیش کۆک بێ لەسەر بڕیاری بەکۆمەڵ و لەئەنجامدا هەمهوان بەکهۆمەڵ کهاری بهۆ بکەیهن و مودیرییەتێکی کاراتر و هەڵسووڕتر هەبهێ ،حیزبهی دیمهۆکراتی کوردسهتان هەروا کهارا و چهاالک و پێشهەنگ دەبهێ. بەڕێز مەولوودی لە درێهژەی وتەکهانیدا پهڕژایە سهەر کهار و چهاالکیی چاالکهانی مەدەنهی لە نهاوخۆ و سیاسهەتی تها ئێستای حیزبی لەو پێوەنهدییەدا بەرز نرخانهد و جەختهی لەسهەر درێژەدانهی ئەو سیاسهەتانە کهردەوە .پاشهان کهاک مسههتەفا سپاسههی تەشههکیالتی حیزبههی دیمههۆکراتی کوردسههتانی بەگشههتی کههرد و پێزانینههی خههۆی سههەبارەت بە کههار و تێکۆشانی هەموو هەڵسووڕاوانی حیزب لە ناوخۆ و دەرەوە کرد و گوتی“ :دەبێ لە توانا و هێهزی ئەوان و دۆسهتانی خۆمان زیاتر کەڵک وەربگرین و رۆڵ و دەوری زیاتریان بدەینێ” .بەڕێهز مەولهوودی وێهڕای جەخهت کهردنەوە لەسهەر یەکگرتنەوەی دیمۆکراتەکان وتی“ :دەبێ سەرەنجام حیزبی دیمۆکراتی بکەوێتەوە سەریەک بهۆ ئەوەی بتهوانێ کهار و پههڕۆژەی گەورە بەڕێههوە ببهها و حیزبههی ئههێمە لەمێههژە هەسههتی بەو زەروورەتە کههردووە و حیزبەکەمههان تهها ئێسههتا لەو پێوەندییەدا دروست جوواڵوەتەوە و دەبێ هەردووک الی دێمۆکرات واڵمهی داوای خەڵکهی کوردسهتان لەم پێوەنهدییەدا کە هەمان یەکگرتنەوەیە بدەنەوە” .دواتهر کهاک مسهتەفا جەختهی لەسهەر بڕیهار و کهاری بەکهۆمەڵ کهردەوە و گهوتی بەخههتەوەرانە ئەو هێههز و پوتانسههییەلە لە حیزبههی ئههێمەدا زۆرە و دەبههێ هەمههوان پههێکەوە یەکگرتههوانە حیزبەکەمههان بەرەو پێش بەرین. سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٥ :ی جانێوێری ٢٣١٧
101
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
قسەکانی کاک مستەفا مەولوودی لە کۆبوونەوەی گشتیی حیزبدا
خۆشەویستان ساڵوتان لێ بێ ساڵو لە شەهیدان ساڵو لە زیندانیانی سیاسی ساڵو لەبنەماڵە بەرێزەکانیان زۆرسپاێ بۆکومیتەی ناوەندی حیزبی دێموکراتی کوردستان کە لە پێنجەمین کۆبوونەوەی خۆیدا ئیعتیمهادی بە مهندا کە بتههوانم وەزیههیەی گەورەپیاوەکههان ،وەزیههیەی کەسههانی وەک کههاک خالیههد بههدرێ بە مههن و مههن بتههوانم بە هاوکههاری هاورێیان و هاوکارانم ئەو وەزییەیە بە جێبگەیەنم و کەلێنی رفیقەکانم ئەگەر بەتاڵیش بێ ئەوەندە بەتاڵ نەبهێ کە خودای نەخواستە ئیرادەی حیزبی دێموکرات و توانای حیزبی دیموکرات بێتە ژێر پرسیار. زۆر سپاێ بۆ ئەندامانی حیزبی لە نێوخۆی واڵت ،هەرێمی کوردستان ،لە دەرەوەی واڵت،کە داوای سەرکەوتنیان بۆ کردووم وقەولی هاوکاریان داوە. دڵنیام هەر وەک کاک خالید فەرمووی ئێمە ئەگەرهەموومان هاوکاری بکەین و ئیدارە کهردن و بەرێهوەبردنی حیزبهی دێموکرات ئەگەر گرانیش بێ ،لە بەردەستی هەموومان کارێکی بێزەحمەت نابێ. پێمخۆشە بەناوی ئێوەوە سپاێ بکەم لە کاک خالیهدی عەزیهزی خۆشەویسهت بهۆ ئەو مهاوە زۆرەی کە وەک سهکرتێر، وەکههوو کەسههێکی خههاکی ومتوازیههب سههوکانی حیزبههی دیمههوکراتی کوردسههتانی گههرتە دەسههت و سههەری حیزبههی دێمههوکراتی
102
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کوردستان بە وجودی کاک خالید بەراستی لە نێو سەران دابوو .ئەوە هەموومانی خۆشحاڵ ،هەموومهانی سهەربێیند و هەموومههانی والێکردبههوو شههانازی بکەیههن ،شههاییمان بە خۆمههان و بە حیههزب و بە کههارەکە بههێ و ئومیههدوار بههین بە داهاتوو. بە هەر تەقدیر کاک خالید وەزییەی سکرتێری ئیدامە نەدا .ئەمە بۆ هیچ کاممان خۆش نەبوو ،هەموومان دۆسهتان و خەمخۆرانی حیزبهی دێمهوکراتیش لەو پەیوەنهدییەدا کەمیهان پەیوەنهدی بە کهاک خالیهدەوە نەکهردووە بە ئیهرادەی خۆی تەسمیمێکی گرت کە ئەو تەسمیمە بۆ حیزبی دێموکراتی کوردستان ئەگەر قورسیش بوو بەاڵم النهیکەم قهابیلی تەحەمول بوو. ئەو ماوەیە ئەمن پێموایە هەموومهان زۆر لە کهاک خالیهد فێهر بهووین کهاک خالیهد زۆری داوە بە حیزبهی دێمهوکرتی کوردسههتان و هەموومههان دەتههوانین وەکههوو دەرێ ئیسههتیادەیان لههێ بکەیههن ،بههۆ ئایەنههدەی یەکێتههی حیزبههی دیمههوکراتی کوردستان ،بۆ ئایەندەی تێکۆشانی حیزبی دێموکراتی کوردستان و بۆ ئەوەی حیزبی دێموکرات سەری لە نێهو سهەران دا بێ و ئەدرەسێک بێ ،کاک خالیدی بەرێز لە فەرموودەکانیدا باسی کرد. ئهێمە هەموومههان و کهاک خالیههدیش دەتههوانین بە یەکەوە ئەو گهۆڕانە بە جورێههک لە جورەکهان بکەیههن بە ئەزمههوون و دەرسهههێکی دیهههکە لە حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان .ئەویهههش ئەوەیەکە حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان لە مێهههژووی تێکۆشهانی سیاسهی خهۆیدا دەتهوانێ ،بە لەبەرچهاوگرتنی هەمهوو حهاڵەتە تایبەتەکهانی کە لە بهزووتنەوەی سیاسههی کورد و لە مەنتەقەدا هەیە ،پرۆسەیەکی ئاوا بکها بە پرۆسهەیەکی تەبیعهی تەشهکیالتی کە ئهاڵوو گهۆڕی سهکرتێری حیزبی دێموکرات ،ئەگەر لە کۆنگرەکان جاران بە جۆرێک لەجۆرەکان بە زەحمەت بهوون یهان قسهەی لەسهەر دەکهرا، ئێستاکە لە نێو تەشهکیالتی حیزبهی دێمهوکرات دا بە پێهی ئەرکێهک کە کهومیتەی مەرکەزی یها حەقێهک کە دراوە بە کومیتەی مەرکەزی لە تەرە کۆنگرەوە کومیتەی مەرکەزی زۆر تەبیعی ئاڵووگۆڕی وەزییەی نەفەری یەکەمهی حیزبهی دێموکرات بکا .تەشکیالتیش هەم قەدر لە زەحمەتی رفیقەکەی پێشهووی بگهرێ و هەمهیش هاوکهاری ئەو کەسهە بکها کە تەشکیالتی حیزب و کومیتەی مەرکەزی حیزب دەورو وەزییەی پێدەسپێرێ. ئەوە ئەگەر کاک خالید هەر وەکوو بۆخهۆی فەرمهوویەتی و درێهژەی بهدا لەو زەمیهنەیە و لەو بەسهتەرەی کە حیزبهی دێمهههوکرات هەیەتهههی و بە خۆشهههییەوە زۆرە و ئەو توانهههایییەی بە کهههاک خالیهههدە و کە بە خۆشهههییەوە بێسهههنوورە، دەتوانین ئەوەش بکەین بە ئەزموونێکی بهاش لە مێهژووی تەشهکیالتی و سیاسهی حیزبهی دیمهوکراتدا بهۆیە بە نهاوی
103
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هەمووتان ،سپاێ لە زەحمەتەکانی دەکەم ئهارەزوو دەکەم وەکهوو مامۆسهتا و بهرا و گەورەیەک لە نێومهان دا بهێ بهۆ ئەوەی زۆرتری لێ فێر بین تا هەموومان کار و تێکۆشانی حیزبی جوانتر بەرینە پێشێ. خۆشەویسههتان حیزبههی دێمههوکرات ٧١سههاڵە تێکۆشههانی هەیە لەم پەیوەنههدییەدا کههۆمەڵە مەسههەلەیەک لە حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان بههوون بە پرنسههی و حیزبههی دیموکراتیههان پههێ دەناسههرێتەوە .هەر هههاورێیەکی وەزیههیەیەک وەرگرێ ،ئەوە بۆی پرنسی و قانوون وعورفێکی نەگۆرە .هەر وەک دۆینێ وا بووە لەوەش بەدوا هەر وادەبێ .بەاڵم هەر وەک کاک خالید لەم قسە جوانانەی کە چەند دەقیقە پێش ئێستا فەرمهووی ،حیزبهی دیمهوکرات بەسیاسهەتی، هەڵوێستی ،ئیستیادە کردن لە دەرفەتەکان و تواناکانی نیشهانیداوە سیاسهەتێکی دوگهم و ویشهک و مهوتێەقی نهیە. بەڵکوو سیاسهەتێکی قهابلی گهۆڕان و شهناوەری هەیە .ئەوەش حیزبهی دێمهوکراتی کودسهتان هەم بە قهانوون هەم بە تەجروبە بۆ ئێمەی داناوە وئێمە دەتوانین لەم شێوازە ئیستیادە بکەین. من ناچمە سەر ئەو مەوزووعانەی کە کاک خالید باسی کردن و لە ئهاخرین کۆبهوونەوەی کهومیتەی مەرکەزی حیزبهی دیموکراتدا باسیان لێ کراوە .ئەوانە خوێندنەوە و تێروانین و مهوازیعی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان بهوون ،بهۆیە وەخت ناگرم دەچمە سەر چەند وردە شتێکی دیکە کە الزمە ئەورۆ لەگەڵ یەکتری باسی بکەین و لە جەریانی کار دا بەشههێک لە بەحههی و کههاری ئههێمە بههوون .حیزبههی ئههێمە بە کههار و تێکۆشههانی هەمههوو ئەنههدامەکانی لەو ٧١سههاڵەدا گەیوەتە ئێرە .کە وایە هێز و ئینرژی و توانای هەموویهان حیزبهی دێمهوکراتی کهردووە بە حیزبێکهی خۆشەویسهت و مەسهلول ،بە حیزبێهک کە دۆسهت و دوژمهن چهاوی لێیەتهی .ئهێمە دەبهێ بەو دیهدەوە کە دۆسهتانمان دەروانهنە حیزبهی دێموکراتی کوردسهتان کهار بهۆ حیزبهی دێمهوکرات بکەیهن زۆر جارخۆمهان لە تەشهکیالتی حیزبهیدا لە کۆبوونەوەکهانی حیزبیدا باسمان کردووە کە حیزبی ئێمە بەخۆشییەوە لە دیپلۆماسیدا ،لە تەبلیغات و ئیعالمدا ،لە کهۆر و کهۆمەڵی نێو نەتەوەییدا سەری دیارە و باش کاری کردووە .لەو پەیوەندییەدا تەشکیالتی حیزبی دێموکراتی کوردسهتان رازی بووە و ئەوە زەحمەتی هەمویان و نەقش و دەوری کاک خالیدی زۆر پێوە دیاربووە. ئێمە دەبێ لەو تریبوون و ئەدرەێ و مەجاالنەی کە حیزبی دێموکراتی کوردستان هەیبووە و کاک خالید ئیستیادەی لێ کردووە ،لەوەش بە دوا بە هاوکاری هەموومان و بە بە تایبەت کهاک خالیهد کهاری لەسهەر بکەیهن و زۆرتریشهی ئیسههتیادە لههێ بکەیههن .کەوایە بههۆ ئەوەی مههودیریەتێکی کههاراتر و جههدیتر و هەڵسههوورتر و ئەهلههی بەدواداچههوون و لێپرسینەوە هەبێ دەبی لە حیزبی دێموکراتی کوردستان دا هەمووان بەیەکەوە کار بکەین.
104
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی خۆشەویسههتان کههۆمەڵە مەوزووعێههک هەیە کە لێههرە دا پههێم خۆشههە ئیشههارەیان پههێ بههکەم .لە نیزیههک بە دە سههاڵی تێکۆشانی رابردووماندا ،حیزبی ئهێمە بەخۆشهییەوە زۆر بهایەخی بە تێکۆشهانی چاالکهانی مەدەنهی لە نێوخهۆ داوە و لەو پەیوەندییەدا ،رابتەیەکی موناسب و مەعقوولی لە نێوان تێکۆشەرانی حیزبهی دێمهوکرات و چاالکهانی مەدەنهی و خەمخههۆرانی بههزووتنەوەی کههورد و حەرەکەتههی مەدەنههی لە رۆژهەاڵتدا درووسههت کههردووە .ئەوە بە قههازانجی حیزبههی دێموکرات و بە قازانجی بزووتنەوەی کورد تەواو بهووە .حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان دەبهێ ئەوە درێهژە بهدا و لەو پەیوەنههدییەدا ئەگەر کەسههێکیش ،الیەنێکههیش ،حیههزبێکیش ،تێبینههی لەسههەر مەبەسههت و مههوازیعی حیزبههی دێمههوکرات هەبێ ،حەقی خۆیەتی وئیختیار بە خۆیەتی .بەاڵم لە نەزەر مهنەوە ئەوەی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان تها ئێهرە لەو پەیوەنههدییەدا کردوویەتههی پێویسههتە درێههژەی پههێ بههدا .ئەوە بە قههازانجی بههزووتنەوەی کههورد لە رۆژهەاڵت بە قازانجی حیزبی دێموکراتی کوردستان و بە قازانجی چاالکانی مەدەنی لە نێو خۆی واڵتە. تەشکیالت نەقشی گرینگی لە چوونە پێشی کار و فەعالییەتی حیزبیدا هەیە ،وەزیهیە و کارەکەشهی بەربهاڵوە .لەو پەیوەندییەدا هێز و پتانسییەلێکی زۆری هەیە کومیسیوونی تەشکیالت ئەگەر بەرنامەیەکی وردترو جدیتری هەبێ، ئەو پتانسههیەلە دەتههوانێ زۆر موئەسههێر بههێ بههۆ چههوونەوە پیشههی وەزییەکههانی حیزبههی .لێههرەدا نههوقتەیەک هەیە پههێم خۆشە ئیشارەی پێ بکەم .ئەو کاتەی دوکتوور سەعید رووحهی شهاد بهێ سهکرتێر بهوو الی وابهوو تەشهکیالتی حیزبهی دێموکراتی کوردستان مومکینە بە جۆرێک بێ بە هۆی شەرایتی سیاسی ،ئەمنیەتی و جۆری کاری نیزامی یان کۆمەڵە وەزییەیەکی کە دەکەوێتە سەر شانی ئەندامانی حیزب ،وێدەچێ هەموو کەێ نەتهوانێ قەبهووڵی ئەو مەسهلولییەتە بکهها .بەاڵم ئههێمە دەتههوانین لە بههازنەیەکی گەورەتههر لە بههازنەی تەشههکیالتی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتاندا ،ئەم کەسانەی تەئیدی سیاسەتی حیزبی دێموکراتی دەکەن یا خۆ بە دۆستی حیزبی دێموکراتی دەزانن یان دەیهانەوێ بە جۆرێک لە جۆرەکان هاوکاریی حیزبی دێموکرات بکەن ،لەو بهازنەیەدا کهۆ بکەیهنەوە .ئەمە دوای کهۆنگرەی چهاردە و لە هههێێە گشههتییەکانی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانیش هههاتووە .مههن پههێم وایە ئەگەر تەشههکیالتی ئههێمە بتههوانێ بازنەیەکی گەورەتر لە بازنەی تەشکیالتی دروست کهات زۆر کەێ ،زۆر روونهاکبیر ،زۆر نووسهەر ،زۆر خەمخهۆر ،لە دەرەوەو لە ژوورەوە هەیە دەیهەوێ یاریدەدەری حیزبی دێموکراتی کوردستان بێ .لەو پەیوەندییە دا ئێمە دەتوانین هەم تەشکیالتەکەمان ئەکتیوتر کەین هەم لە تواناو هێزی دۆستانی دیکەی خەڵکی واڵتی خۆمان کۆمەک وەرگرین. زۆر جار باسی ئەوە دەکرێ کە یەکێک لە کەمایەسییەکانی بزووتنەوەی سیاسی کورد لە رۆژهەاڵتی کوردسهتان لێهک نزیههک نەبههوونەوەی هێههزە سیاسههییەکان یههان هاوکههاری نەکردنههی بە عەمەلههی هێههزە سیاسههییەکانە ،یهها نەیههانتوانیوە پالتیۆرمێکی هاوبەش پێک بێنن یا لەوە بۆ سەرتر بەرو پیکهێنانی بەرەیەکیش بروا .حیزبی دێموکراتی کوردستان
105
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لەو ١٣ساڵە دا بۆ ئەو پرسە زۆری هەوڵ داوە و زۆریش بە توازوعەوە عەمەلی کهردووە و لەو رابهتەیە دا قەتهیش ماندوو نەبووە. بۆ ئەوە حیزبی دێموکراتی کوردستان کاری کهردووە مانهدوو نەبهووە لەوەش بەدوا کهار دەکها و مانهدوو نهابێ .چهوون ئەوە یەکێک لە کارەکانە کە لە بەر رێگای ئهیمەدایە مهومکینە مانهدوومان و وەختمهان لێبگهرێ بەاڵم لە نیههایەتدا پێویستییەکە کە بزووتنەوەی سیاسی کورد لە رۆژهەاڵت دەی هەوێ و حیزبی دێموکراتی کوردستان لەو پەیوەندییە دا دەبێ بە وەزییەی خۆی عەمەل بکا .ئەگەر باێ لە گلەیی بکەین الم وایە حیزبی ئێمە کەمتهرین گلەیهی لەسهەرە چههوون لەم رابههتەیەدا نە مەحههدوودیەتێکی دانههاوە نە بەربەسههتێکی دانههاوە ،نە ئەگەر مەوزووعەکە رووی لە حیزبههی دێموکرات کردبێ حیزبی دێموکراتی کوردستان س بوونەوە و سەهلەنگاری و تەنبەڵی تێدا کردووە، بەحسێکی دیکە کە بۆ ئێمە موهیمە مەسهەلەی دوو دیمهوکراتە ١٣ .سهاڵە دیموکراتەکهان لە دوو دێمهوکرات دا یها لە دوو گرووە دا یا لە دوو بەش دا کار دەکەن .ئەوە ئەگەر لە هێندێک بارەوە دەرفەتی خوڵقاندبێ رقابەتی سەلیمی دروسههت کردبههێ کە هەر دووالی دێمههوکرات بە پههرۆژە و بەرنههامەی خۆیههان کههاری خۆیههان کردبههێ ،بەاڵم راسههتییەکە پرسێکە لە زەینی خەڵکی واڵتی ئێمە ،لە زەینی ئەو کەسانەی دێموکراتیان خۆش دەوێ ،لە زەینی ئەوانەی پێیان وایە دیموکرات هێزێکە ناکرێ دابەش بێ ،دەبێ بەسهەر یەکەوە بهێ تها بە یەکەوە بتهوانێ کهاری گەورە ،سیاسهەتی گەورە و نەقش و دەوری جیدی و گەورەتری هەبهێ لە بهزووتنەوەی سیاسهیی رۆژهەاڵتهی کوردسهتاندا .داوای وەسهەر یەک خستنی دێموکراتەکان دەکەن .حیزبهی ئهێمە یهان ئەو بەشهە لە دێمهوکرات ،راسهتییەکەی جهوابی موسهبەتی بەو داوایە داوەتەوە .ئەم داوایە هەر داوای خەڵههک نیههیە داوای ئەنههدامانی حیزبیشههە لە هەردووک ال ،داوای دۆسههتانی حیزبیشە لە هەردووک ال ،مەوزووعەکە لە نێو تەشکیالتی حیزبی دێموکراتی کوردستان ،لە نێوخۆی واڵت ،لە نێهو کهادر و پێشهمەرگەو لە دەرەوەی واڵتههیش مەتهرەحە کە وایە مەوزووعەکە مهوهیمە بههۆیە ئەوەنهدە مەتهرەحە .حیزبههی ئیمە لەمێهژە هەسهتی بەو زەروورەتە کهردووە بهۆ ئەوە زەروورەتەش کهاری کهردووە .لەو رابهتەیەش دا لەگەڵ ئەوەی قەتعەن ناکرێ هەموو باشیەکان الی ئێمەبن ،بەاڵم بە نیسبەت ئەم پرسهە حیزبهی ئهیمە دروسهتی عەمەل کهردوە و دەبێ ئەوانە ئیدامە بدا .بۆ ئیدامە دانیش رێگا تەنیا بەیەکەوە دانیشتن و قسهە کهردن و دیهالۆگە .بەاڵم پێمهوایە لەوە بەدوا دیالۆ بۆ ئەوە نییە رەوابتەکەمان عادی کەینەوە دیالۆ بۆ ئەوە نییە بەیەکەوە قسان بکەین و بێێین جا لە رەوابتی ئیجتماعی و کۆمەاڵیەتی و رۆژانەمان دا بە یەکەوە بەشدارین .باشهە لە کهۆر و کۆمەڵەکهان لە گەڵ یەکتر دادەنیشین و جارجار یەکتهریش دەبینهین لە نەزەرمهنەوە دیهالۆ و دانیشهتن و قسهە لەگەڵ یەکتهر کهردن بهۆ
106
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئەوەیە پرسەکە بەجیدی مەترەح کەین بۆ ئەوەی هەرچی زووتر جوابێکی موسبەت بە نیهازێکی خەڵکهی خۆمهان لەو سەردەمەدا بدەینەوە بەاڵم ئەوە ئەو کاتەی کە زۆر جارمان گوتووە دەبێ لەو پەیوەنهدییە دا هەمهوو دیموکراتەکهان براوە بن. هاوڕێیانی خۆشەویست ،من وەزییەیەکم پێ سپێردراوە .ماوەیەک پهێش ئێسهتا گهوێم لە رەوان پزیشهکێک بهوو باسهی دەکرد بۆ ئەوەی کەسێک بتوانێ خاوەنی ئیهرادەی خهۆی بهێ ،دەبهێ بۆخهۆی بهێ و نهابێ کەسهی دیهکە بهێ .بهۆ ئەوەی بتهوانم خهاوەنی ئیههرادەی خهۆم بههم ،بۆخهۆمم وەک مسههتەفا مەولهوودی .زۆر تەبیعیههیە رەمهز و چههرای تێکۆشهانی ئههێمە پێشەوا قازی محەممەدە ،من پێمخۆشە لە دیپلۆماسی دا ئیلهام لە گەورە پیاوی وەکوو دوکتور قاسهملوو وەرگهرم ،لە تیزهووشی دا بچمەوە سەر گەورە پیاوی وەک دوکتور سەعید ،لە وردبینی دا مامۆستا عەبهدواڵ حەسهەنزادە بهم ،لە گرژی و کار و هەڵسووڕان دا کاک جەلیلی گادانی بم ،لە خۆشیکری دا کاک حەسەنی رەستگار بم ،و لە جوان قسە کردن و لە پوخت قسە کردنیش دا کاک خالیدی عەزیزی بم .بەاڵم ئەوە بە جەمب قەتعەن بۆ من مەحاڵە .چهونکە ئەوانە ،هەموویان رۆژێک لە رۆژان سوکانی حیزبی دیموکراتی کوردستانیان بە دەستەوە بووە و بە هاوکاری هەمهوو الیەک هێناویانە .بە جەمب بۆ من مەحاڵە یان ئەگە مەحاڵیش نەبێ زۆر بە زەحمەتە .بەاڵم الم وایە بە هاوکاری هەموو الیەک و ئیلهام وەرگرتن لە هەموو توانای ئەو گەورە پیهاوانە ،بهۆ حیزبهی دیمهوکرات و بهۆ رێهبەری حیزبهی دیمههوکرات نە مەحههاڵە و نە غەیههری عەمەلیههیە .بەو شههەرتەی یەک مەجههال بههدەین و وەخههت بههدەین .حیزبههی ئههێمەو تەجروبەی ٧٣ساڵی بە ئێمە دەڵی ،بە قانوون وختی بە کومیتەی مەرکەزی بە دفتەری سیاسی بە نەفەری یەکەمی حیههزب داوە کە بەو زەمههانە پرۆژەکههانی حیزبههی بەرێههتە پههێش و مەخسووسههەن بڕیههار لە حیزبههی ئههێمە دا بریههاری جەمعیههیە .ئەگەر سههەیری ئەساسههنامە بکەیههن چەنههد وەزیههیەی موشههەخەێ و مەحههدوودی بههۆ نەفەری یەکەم دانههاوە ماباقی دیکە بریار جەمعییە کار جەمعییە و مەسهلولییەت جەمعیهیە .حیزبهی دیمهوکراتی کوردسهتان وتەجهروبەی ٧١ ساڵەی ،پڕە لە هاوکاری وهاوخەباتی و دەستی یەک گرتن و یاریدەی یەک کردن و بە هەرەوەز کار کردن ،کە مهن ئیسههتاش ئەو هێههز و توانههایە لە حیزبههی دیمههوکراتی کوردسههتاندا دەبیههنم .ئینههرژی و کههار و مانههدوو نەبههوونی .لە هەمووی موهیمتر لە سیاسەتیش دا ،حیزبی دیموکراتی کوردستان قەت بە خەیاڵ سیاسەتی نەکردووە و واقعبینانە سیاسەتی کردووە و هەوڵیداوە شەرایەتێکی کە تێشی دایە بیبینێ. خەڵکی ئێران و وەزعیان لە سایەسهەری کۆمهاری ئیسهالمی ئێهران ،نەقهش و دەوری خراپهی جمههوری ئیسهالمی ئیهران هەم لە ئێران دا و هەم لە دەور و بەردا ،شەرایت و هەل و مەرجی سیاسی کە لە مەنتەقەکەدا هەیە کە قەتهعەت
107
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی تەئسیریشههی هەیە لەسههەر سیاسههەتی حیزبههی دیمههوکراتی کوردسههتان لە سههەر سیاسههەت کردنههی بە بههاش و بە خههرا جۆرێک سیاسەت مومکینە وابی بەربەست لە پێش حیزبی دیموکراتی کوردسهتان دروسهت کها ،نەتهوانێ وەک پێویسهت مانور بدا بەاڵم جۆرێک لە سیاسەتیش مومکینە دەرفەت و دەرەتان بێ بۆ حیزبی دیموکراتی کوردسهتان کە ههونەری ئیستیادە کردن لە دەرفەت و دەرەتانەکانیشی هەیە و لە هەموو مومکینە زەرفیەتی خۆشهمان حیهزبێکین مێژوویەکهی پرشههنگ دار خەبههات و قوربهههانییەکی زۆر توانهها و قوربهههانی زۆر لە مۆقابیههل حەوادیهههی دا ئەوانەی کههاک خالیهههد فەرمووی و لە هەمووی مهوهیمتر بە دەسهتدانی یەکتهر دەتهوانین بە سهەر موشهکلە دا زاڵ بهین پەێ کەوایە وەخهت و هاوکاری و کار کردن بە یەکەوە الم وایە ئەو پرۆسەیە ئەگەر بە زەحمەتیش بێ حیزبی دیموکراتی کوردستان و قەتعەن دەتوانین لەو پرۆسەیەش بە سەرکەوتوویی دەرچین. مههن قەولیههک دەدەم هەمههوو توانههاو ئینههرژی و هێههزی خههۆم بە هاوکههاری هەمههوو هاورێیههانم لە حیزبههی دیمههوکراتی کوردستان ،ئەندام ،کادر ،پێشمەرگە ،رێبەرایەتی ،هاورییانی دەفتەری سیاسی بەکاربەرم ،چهاوەروانی هاوکاریشهم لە هەمهوو الیەک هەیە .ئەوانە وەختێهک دێههنە دی بە هەموومهان کههار بکەیهن بههۆ حیزبهی دێمههوکراتی کوردسهتان کههار بکەیههن بههۆ هەدەفە پیرۆزەکەمههان .کههار ،نەقههش ودەوری گەورەی دەبههێ لە چههوونە پێشههی پرۆژەکانمههاندا ،لە چههوونە پێشی کارەکانماندا و لە سەرکەوتنەکانماندا ئەگەر ئێمە بە جیدی کار بکەین بەاڵم لە موقابیل وەزعێکهی سیاسهی کە دروست دەبێ ،هەر وەک لە تاریخی حیزبی دێموکراتیش دا هەیە پێی نەوەستاین ،ئەو وەختە نە خۆمهان گلەیهی دەکەین نە دۆستان گلەییمان لێ دەکەن و نە چاوەڕوانییەکی سەیر و سەمەرەشمان ال دروست دەبێ .بەاڵم ئەگەر کار نەکەیههن لە دوایە دا خۆمههان و خەڵکههی دیههکەش سەرزەنشههمان دەکەن ،بههۆ لە دەرفەتەکە ئیسههتیادەیان نەکههرد بههۆ لە ئیمکاناتەکە ئیستیادەیان نەکرد .من ئەو توانایە دەبینم بۆیە دڵخۆشم بە سەر کەوتن. جارێکی دیکە ساڵو لە خەڵکی کوردستان دروود بۆ حیزبی دێموکرات و سەرکەوتن بۆ ئێوەی خۆشەویست لە ژماره ٦٣٧ی رۆژنامهی “کوردستان”دا باڵو بۆتهوه سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٥ :ی فێبریوێری ٢٣١٧
108
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
وتاری بەرێز مستەفا مەلوودی سکرتێری گشتی حیزبی دێموکراتی کوردستان بەبۆنەی ٢٢ی خاکەلێوە
بە نوینەرایەتی دفتەری سیاسی حیزبی دێموکراتی کوردستان پێروزبایی لە یەکیەتی الوانی دێمهوکراتی رۆژهەاڵتهی کوردستان و الوانهی رۆژهەاڵتهی کوردسهتان و هەمهوو ئەم کەسهانە دەکەیهن کە ئوگرییهان بە الوان و یەکیەتهی الوان هەیە. الم وایە لە پێڕەوی ناوخۆی الواندا کەسانێک دەتوانن ببن بە ئەندامی ئەم ڕێکخراوە کە تەمەنیهان لە ١٦سهاڵ تها نیزیک ٣٥سهاڵ بهێ .کە وایە قۆنهاغی پەیوەسهتەگی بە الوان قۆنهاغێکی گرینهگ و حەساسهی ژیهانی ئینسهانە .یهانێ لەوە دایە کە ئینسان لە جامعە لە کۆمەڵگەدا شک دەگرێ ،پەروەردە دەبێ و پێدەگا لە هەمهوو ئاسهتەکانی ژیهانی کۆمەاڵێەتی ،ژیانی فەرهنگی ،ژیانی سیاسی جامعە و کۆمەڵگەی واڵتەگەیدا نەقهش و دەوری خهۆی دەنهوێنێ .بهۆیە ئەگەر بەم جۆرە سەیری الوان بکەین لەم قۆناغە سنییەدا الو تەئسیری لە کوللی دروست بوونی کهۆمەڵ و جهامعەدا هەیە .چ ئەو دەورانەی کە خههۆی وەکههو الو بە پێ هی تەعرییههی پێههرەوی نههاوخۆی یەکیەتههی الوان کە دیههاری کههردوە زەمانێکی موشەخەسی سنیی بۆ خۆی داناوە چ لەوە بە دواوە کە بە جهۆری لەجۆرەکهان ڕوڵهی بەرێهوەبردنی ئیهدارەی جههامعە بە وسههیلەی الوان ئەم کەسههانەی لە قۆنههاغی الوی تێپەربههوون وەک عونسههوری موئەسههێری کههاری لە جههامعە ئیدارەی واڵتەکە دەکەن .لە نێو هەموو توێژەکانی کومەڵدا قشری الو موهێمترین قشری جامعەی ئێمەیە کە دەبهێ لەم دەورەیەدا بەجۆرێ لەجۆرەکان لە گەڵی بین هۆکار بین لە فکرێ پێ گیاندن و پەروەردە و فێهر کردنهیدا بهین کە قۆناغەکانی داهاتوو هەم مهیللەتەکەی خهۆش گهوزەران و خهۆش بەخهت کها هەم جهامعە و واڵتەکەی ئهاوەدان .لە بەرئەوەی الو کە دێ لەو مەرحەلەی کە دەخهههوێنی پەروەردە دەبهههێ سهههبەینێ دەبێهههتە کاربەدەسهههتی ئەم واڵتە .کە
109
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئیدارە و بەرێوەبەری بە دەست ئەو الوانە ئەم کەسانەی لە قۆناغی الوی پێ گەیون تا بوون بە کەسهی موئەسهیری جامعە ئەم کەسانەی کە دەبنە نوخبە لە جامعەدا ،جا ئەم نوخبە لە عێلمدایە ،لە فەرهنهگ دایە ،لە کۆمەڵناسهی دایە یا لە کاری سیاسیو پەروەردە ،رۆژی لە رۆژان لەم قۆناغەوە دەستیان پێکردوە .مهن الم وایە کەسهێ ببێهت بە دانشمەندی واڵتی خۆی معلوومە تەمنی 21تا 71ساڵی وردەوردە شک دەگرێت بۆ ئەم ئیستێعدادە تا شک بگرێهت تا لە دوا رۆژدا وەکو دانشمەندێ ،پسپۆرێک ،ماموستایەک ،تەبیبێکیا عالمێک نەقشهی هەبهێ لە دروسهت کهردن و لە باش کردنی ژیانی میللەتەکەی و خۆشی واڵتەکەی. من زۆر وەخت ناگرم بۆ ئەوە راست دەچەمە سەر نەقش و دەوری الو لە حیزبی دێموکراتی کوردستاندا .الوانی ئێمە لە راسههتیدا پههێش دروسههت بههوونی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان ڕێکخراویههان دروسههت کههردوە .یههانی کههۆمەڵە گنجێههک ڕێکخراویههان دروسههت کههردوە کە هەدەفیههان خههزمەت بە جههامعە بههووە ،بە کههۆمەڵ بههووە .دروسههت کردنههی ڕێکخراوێکههی لەمجۆرە وەسیلەیە کە ئەم رێکخراوە کاری فەرهەنگی ،سیاسی بکەن .هەر کە حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان دروسهت بههووە و کۆمههاری کوردسههتان پێکهههاتوە ئەم الوانە و ئەم کەسههانەی لە دەوری ئەم ڕێکخههراوە کۆبههوونەوە لە دەوری حیزبی دێموکرات لە دەوری کۆمهاری کوردسهتان کۆبهوونەوە و ئەوەی توانیهوانە خزمەتەیهان بە حیزبهی دێمهوکرات بە جامعەی کوردەواری رۆژهەاڵتی کوردستانو کۆماری کوردستان کردوە. دوای تێکچۆنی کۆماریش بەداخەوە دیسان هەر ئەم الوانە ئەو کەسانەی لە دروست کردەنەوە و زینهدوو کهردەنەوەی ڕێکخراوەکانی حیزب دێموکراتدا نەقش و دەوریان هەبووە .ئەوان تووشی موشکیلە هاتوون ،تووشی زیندان ههاتوون تووشی ئەزیەت هاتوون ،بەاڵم دیسان هەوڵیان داوە ڕێکخراوەکانی و حیزبی دێموکرات کاری فەعالیەتی سیاسییان دەست پێ کردەوە. هەر پێشمەرگەکانی ٤٦تا ٤٧لە سەر دەستی الوانی دێموکرات ،دەستیان پێکردەوە و خەباتیان درێژەی بووە و بە فیداکاری و شانازی بزووتنەوەی کوردی رۆژهەاڵتی کوردسهتانو حیزبهی دێموکراتیهان جوواڵنهدەوە .یهانی لە نێهو ئەو جەمهعەی کە هەرکهاتێ دەسهتیان پێکههردوە کەمیهان دەبینهی کە تەمەنیهان لە ٣٥سههاڵ بهۆ سهەرێ بووبێهت .هەمههوو لەو تەمەنههی سهههێنیەی فاسهههێەی ٢٣تههها ٣٥سهههاڵ بههوونە لە دوای ئینقالبهههیشدا ئەگەر سهههەیری بکەیهههن رێهههبەری حیزبهههی دێموکراتی کوردستان عەلەنی ڕاگەیاند ،لە رۆژهەاڵتی کوردسهتان ولە ئێهران ،لە مەهابهاد الوانهی کوردسهتان بهوون لە دەوری حیزبی دێموکراتی کوردستان و ڕێکخراوەکانی حیزبی و هێهزی پێشهمەرگەی دێمهوکرات کۆبهوونەوە .سهەیری
110
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی سههاڵۆنی شههەهیدان بکەیههن ئههێمە دەڵێههین نیزیههک بە پێههنج هەزار پێشههمەرگەی شههەهید بههوون یهههانی لەو ٥هەزار پێشههمەرگە لە راسههتیدا ئەوانەی لە مەیههدانی شههەڕدا شههەهید بههوون زیههاتر لە ١٣دەرسههەدیان ئەو الوانە بههوون کە تەمەنیان هەر لەو فاسێەی ٢٣تا ٣٣ساڵیدا بوون .دوێنێ لە پەردە الدان لە سەر کتێبی فەرماندەرانی شەهید کە کاک برایم چووکەڵی زەحمەتی کێشاوە و نووسیویەتی لەوێ کاک برایم چووکەڵی قسەیەکی جوانی کرد .گوتی ئەو الوانە مەسهههلوولی بەرێهههوەبەری حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان لە دەهەی ٦٣و نیهههوەی دەهەی ٧٣لە رۆژهەاڵتهههی کوردسههتاندا بههوون یههانی ئەو مەنههزووری ئەوە بههوو ئەگەر رێههبەری سیاسههی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان کههۆمیتەی مەرکەزی و دفههتەری سیاسههی ،سیاسههەتی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان داڕشههتوە ،هەڵوێسههت و موازعەکههانی دیههاری کههردووە .ئەوانەی لە مەیههدانی خەبههاتدا کههاری ئیجراییههان کههردوە ،سیاسههەتی حیزبیههان بەڕێههوەبردوە بڕیارەکههانی حیزبیان جێبەجێ کردوە و نەقش و خەالقیەتیان لە بەڕێوەبردنی کارەکاندا هەبوە الوانی حیزبی دیموکرات بهوون کە لە دەوری حیزبههی دێمههوکرات کۆبههوونەوە حەتهها فەرمانههدەرەکان کە دیسههان ئەگەر بچههین سههەیری بیۆگرافیەکههان بکەین زۆربەیان ئەم کەسانەن کە تەمەنیان هەر لە فاسێەی ٢٥تا ٣٥ساڵدا بووە .جگە چەند کەسی مەحدود کە ئەویش بەجۆرێ لە جۆرەکان کە ناویان هات .کەوایە الو نەقشی گرینگی هەیە لە زیندوو بوونی ڕێکخراوی حیزبهی دێمهههوکراتی کوردسهههتاندا ،لە زینهههدووبوونی رۆژهەاڵتهههی کوردسهههتاندا .ئەوی کە کهههاک بهههرایم باسهههی دەکههها کە الوان فەرماندەرانی نیزامی مەسلولین و بەرێوەبەرانی سیاسی لە نێو خۆی واڵتدا ئیدارەی ئوموری حیزبیان کردوە لە دوو خال سەر چاو دەگرێ .یەک راست لەخاڵی الوبوون ،ئێنێرژییان هەبووە بەتوانا بهوون لەم توانهایییە ئیسهتیادەیان کردوە چهاو نەتهرێ بهوون ئهازا بهوون .دوو زەمیهنەیەک بهووە حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان بهۆی خوڵقانهدوون یهانی مەجالی پێداون کە خەالقیەتی خۆیان دەربهخەن .وا نەبهوە حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان هەر لە سهەرەوە ئەمرێهک بکا لە خوارەوە بەرێوەبەرانی کارە ئیجراییەکانی حیزبی دێموکرات لە هێزەکانی لە کۆمیتەی شارستانەکانی هەر وا ئەم بڕیارانەیان جێبەجێ کردبێ .بەڵکوو خەالقیەتی خۆیان نواندووە ئیستیعدادی خۆیان نوانهدووە و لە نههایەتدا توانیوە هەر ئەوەی باێ لە کەسێ کە و وەرزێر بووە پێشمەرگە کە شوان بهووە ببێهتە پێشهمەرگە کەسهێ کە کرێکهار بووە ببێهتە پێشهمەرگە بەاڵم فەرمانهدەیەکی زوبهدەی لهێ ههاتوەتەدەرێ کە ئیهدی فەرمانهدەی نیزامهی حکهومەتی لە مەنتەقەدا لە دەستی وە ئەمهان ههاتووە .بهۆیە مهادام الوان لە ئیهدارەی واڵتدا هەمیشهە نەقهشو دەوری ئەساسهی و کاریگەریههان هەیە هەتهها ئەگەر تەمەنیشههیان چههووە سههەرێ چههونکە لە دەورانههی الویەوە پێگهههیون و گەیشههتوونە ئەو ئاستە و نەقشیان لە بزووتنەوەی سیاسهی میللەتەکەیهان بەو جهۆرەیە کە لە بهزووتنەوەی میللهی ئهێمەدا زۆر دیهارە. کەوایە تههۆێژو قشههرێکی زۆر مههوهیمی کههۆمەڵی ئههێمەیە و خههاوەنی جههێگەو پههێگەی تههایبەت بە خههۆیەتی .مەعلههوومە میللەتههان زۆریههان بە هیممەتههی الوەکانیههان خههاوەنی کیههانی خۆیههانن خههاوەنی سههەروەریی خۆیههانن ،حەقههی تەعینههی
111
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی سەرنەوشتی خۆیان بە دەستی خۆیانە دەوڵەتی قانوونیهان هەیە ،بەاڵم بەداخەوە میللەتهی کهورد تها ئێسهتاش لەو حەقە رەوایە بێبەشە .الوانی ئێمە ئەم کارە زەحمەتەی هەر لە پێشە ،دیسان دەبێ ئازایەتی لە خهۆی نیشهان بهدا دەبێ ماندوو بێ هەوڵبهدا .دیسهان بە داخەوە خهۆین بهدا تها بتهوانێ میللەتهی کهوردیش وەکهو میللەتەکهانی دیهکە بە سەعادتو بە خۆشهبەختی بە کیهانی سیاسهی خهۆی بگەیەنهێ و ئەوەی کە لە کهۆمەڵیشدا کهۆمەڵ بەرەو پهێش بەرێ دیسان الو نەقشی دەبێ لەم پێوەندییەدا وەزییەی یەکیەتی الوانە کە زۆرتر زەمینە خۆشکا زۆرتر کار بکا زۆرتر ماندوو بێ تا ئەوەی کە بتوانێ زۆرتر نەقشو دەوری هەبێ تا الوانی کورد زۆرتر لە دەوری ڕێکخراوی الوان زۆرتر لە دەوری ئەهدافی سیاسی سێنیی خۆی کۆبکاتەوە تا بتوانن موئەسهێرتر لەوەی کە هەنە بهۆ ئەوەی زووتهر وابهکەن میللەتەکەیههان بحەسههێننەوەو ئاسههوودەی بههکەن .لەم پێوەنههدیەدا حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتانیش راسههتیەکەی دەگەڵ الوان بە جۆری لە جۆرەکان تێکەڵ بووە .یانی مومکینە الوان بۆ خۆیان تەعرییێک ببینەوە یا حیزبی دێموکراتیش بە جۆرێ باێ بکا بێێ رێکخەراوەی الوانین و ئەویش حیزبی دێموکراتی کوردستانە ،ئەمە نەقهش و دەوری ئهێمەیە و ئەوەش نەقههش و دەوری حیزبههی دێمههوکراتە .ئەگەر سههەیری مێههژووی ئەو زیههادتر لە ٧٣ویەک دوو سههاڵە بکەیههن دەبینین الوان و حیزبی دێموکراتی کوردستان چەندە تێکەڵی یەک بوون ،و جیاکردەنەوی زۆر بەزەحمەتە چون هەر ئەوانەی حیزبی دێموکراتی کوردستانیان دروسهت کهردوە ئەوانەی حیزبهی دێموکراتیهان پێگەیانهدوە ئەوانەی حیزبهی دێموکراتیان بە هێز و بە قوەت کردوە راستیەکەی بەشی زۆر الوان بوون و حەتا زۆریان ئەندامانی یەکیەتی الوان بههوون وە لەوانە زۆر کەسههیان بههوون بە رێبەرانههی سیاسههی مەسههلوولی گەورەی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان .ئیسههتە ئەگەر سەیری سەفی حیزبی دێموکرات بکەی زۆر لەو تێکۆشەرانە هەنە کە زەمانێ ئەندامی رێکخهراوەی الوان بهوون ئیستا کادری بەرێوەبەری گەورەی حیزبی دێموکراتن .بۆیە مهن توانهای الوان دەبیهنم دڵ خۆشهم بە ئەوانەی کهومەک دەکەن تا یەکیەتی الوانی ئێمە رێکخراوەیەکی موئەسێرتر بێ .تواناو ئیسهتێعداد و هێهزێ کە لە الوانهیدا دەبیهنم فکرێکی لە یەکیەتی الواندا دەبیهنم الم وایە یەکیەتهی الوان ئەو ئیسهتێعدادەی هەیە کە بتهوانێ زۆرتهرین الوی لە دەوری خۆی کۆکاتەوە و پێویستییەک و دیقەتێ کە لە حیزبی دێمهوکراتی کوردسهتان دا دەبیهنم بهۆ الوان ،کە وایە حیزبی دێموکراتیش بە وەزییەی خۆی عەمەل دەکا کە کومەک بکا تا یەکیەتهی الوان بتهوانێ بە باشهترین شهێوە بە وەزییەی خۆی عەمەل بکا .حیزبی دێموکراتی کوردستانیش لەم پێوندییەدا لە هیچ هاوکهارییەک بە نسهبەت الوانو یەکیەتی الوان و ڕێکخراوی الوان دریغی نەکا .جاریکی دیکە داوای سەرکەوتنی الوان و ئارەزووی خۆشی و سەعادت بۆ هەمووتان دەکەم. سەرچاوە :ڕۆژنامەی کوردستان ژمارە .٧٣٢ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٥ :ی ئەپریلی ٢٣١٧
112
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پوختەی ڕاپۆرتی سکرتێری گشتیی حیزب به پلینۆمی حەوتەمی کومیتەی ناوەندی
که سەیری ئاڵوگۆڕهکان له پاش هەڵبژاردنهکانی سەرکۆماری دهکەین؛ ئهگههرچی پێشهتر لێکدانههوه و خوێنهدنەوەی جۆراوجۆری بۆ دەکرا و چاوهڕوانیی مهنتیقیش له سهر حهسهن ڕوحانی کهڵهکه کرابوو ،بەاڵم دهبینین که تا ئێستا هیچهههی لە وەزعهههی ئێهههران و سیاسهههەتی ڕهسهههمیی کۆمهههاری ئیسهههالمی نەگۆڕیهههوە .نیهههزام و حكهههومەتی ئێهههران هەروا نهههادێموکراتیکە ،خەڵکهههی ئێهههران لهگههههڵ کێشهههە ئهههابووری و کۆمەاڵیەتییههههکانی وهک بێکهههاری ،هههههژاری ،دژواریهههی دهسخسههتنی بژیههوی ژیههان و نەبههوونی دێموکراسههی و ئههازادی دهسههتهویهخهن و بارودۆخهکههه هههیچ بههه قههازانجی خهههڵک نهشههکاوهتهوه ،کە سههەیری ڕۆژههههاڵتی کوردسههتانیش دەکەیههن دهبینههین کههه لە پێوەنههدی لەگەڵ ژیههان و گوزەرانیانههدا وەزعهههی خەڵهههک نههههک باشهههتر نەبهههووە ،بەڵکهههوو لە زۆر الوه خراپتهههریش بهههووە .هەلهههومەرج لە کوردسهههتان لەچهههاو ناوچەکانی دیکەی ئێران زیاتر ئەمنییەتیتر کراوە و لهم دواییانهدا بۆ سەرکوتکردنی زیاتری خەڵکهی کوردسهتان و بزووتنەوەی سیاسیی کورد هەموو هێزە ئەمنییهتی و نیزامییەکهانی کوردسهتانیان خسهتۆتە ژێهر فەرمانهدەیی سهوپای پاسدارانهوه بۆ ئەوەی زیاتر و باشتر بتوانن لە ڕووی ئەمنییهتی و نیزامییەوە کۆنترۆڵی کوردستان و سهنوورەکانی کوردستان لهگهڵ بەشەکانی دیهکەی کوردسهتان بهکەن .لهه کوردسهتان مها و ئازادییههکان و جهووڵەی خەڵهک زیهاتر سنووردار کراوە ،ههر بە پێی ئامارەکانی ناوهنده حکومییهکان که ورد و دهقیقیش نین ،نرخی بێکاری له کوردستان له ههموو ناوچهکانی دیکهی ئێران زیهاتره و لهه سههرێیه .دهشهبینین بهشهێکی زۆری خههڵک کهه لهه پێنهاو پهارووه نانێکدا ناچار ڕو له کۆڵبهری دهکهن -که بههیچ پێوانه و پێناسهیهک ناتوانی وهک کار چاوی لێبکهی -لهالیهن هێههزه چهکههدارهکانی حکومهتهههوه چههۆن بهههرهوڕوویان دهبنهههوه و چههۆن خوڵتههانی خههاک و خوێنیههان دهکهههن .گههرتن و زیندانیکردن و جێبهجێکردنی سزای ئێعدامیش که هەروا درێژەی هەیە .دیاره ئهگهرچی ئاوسانی ئابووری ،بێکهاری،
113
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی گرانی و کێشە کۆمەاڵیەتییهکانی دیکه بینههقاقای خەڵکیهان گرتهوه ،بەاڵم بەو حهاڵەش خەڵكهی کوردسهتان هەروا لەسهههەر هەسهههتن و بە حهههوکمی سیاسهههیبوونیان بە نیسهههبەت هەر کهههردەوەیەک دژکردەوەیهههان هەیە و لهههه مهیدانهههدا ماونهتهوه .ههر لهو ماوهیهدا ناڕەزایەتیی خەڵکی بانە و چەند شارێکی دیکهه بهه بههردوامیی کوشهتنی کۆڵبههران و کاسههبکارانی سهرسههنوور و خۆشههیدەربڕینه بههێ وێنهههکانی خهههڵک سهههبارهت بههه ڕاپرسههییهکهی هەرێمههی کوردسههتان بههۆ سهربهخۆیی دوو نموونهی نیزیکن و دەتوانین بێێین تێکۆشان و بزووتنەوەی مەدەنی و سیاسیی خەڵکی کوردستان له شێوەی مەدەنیانەدا ،فەزای سیاسیی کوردستانی گەرمتر کردوە و خەڵک وشیارتر و لەسهەر هەسهتترن .تەنهانەت کهه چاو له گۆڕانکارییهکان لهه پۆسهت و بهرپرسهایهتییه ئیدارییههکان لهه پارێزگاکهانی کوردسهتاندا دهکههین ،دهبینهین ئێستا زیاتر لە خەڵكی کورد و خۆجێی بهۆ ئوسهتاندار و فەرمانهدار و بهشههکانی دیکهه کەڵهک وەردەگهرن ئەمهه لە بههاوەڕی ڕێههژیم بههۆ هاوبهشههیی ئیههداری سههەرچاوە نههاگرێ ،بەڵکههوو ئەوە ئاکههامی خهههبات و تێکۆشههان و نهسههرهوتنی چاالکانی مەدەنی و به گشتی خەڵکی ڕۆژهەاڵتی کوردستانە کە حیزبی دێموکرات زۆر بە بایەخەوە سەیری کردوە و پشتگیریی لێ دەکا. کۆمهاری ئیسهالمیی ئێههران لهگههڵ ئهههوهی لهه نێوخههۆی واڵتهدا بهههرهوڕووی کۆمههڵێک قهههیرانی زۆر بنههڕهتی و گهههوره بۆتهوه ،بهاڵم له دهرهوهی سنوورهکانی خۆی گهمهکهری سهرهکیی هاوکێشهکانی ناوچهی ڕۆژههاڵتی نیوهڕاسته و له ئێستادا له چهند واڵتی وهک بهحرهین ،لوبنان ،عێڕاق و سووریهدا دهوری زۆر بهرچاو و شوێندانهر دهبینێ. له سهرهتای دهسپێکی قهیرانی سووریهدا زۆربهی ههره زۆری چهاوەدێڕانی سیاسهی الیهان وابهوو بەشهار ئەسهەد دهبهێ بههڕوا و ،مەرجههی زۆر واڵت بههۆ ئاسههاییکردنهوهی پێوهندییهههکانیان لهگهههڵ سههووریه ئهههوه بههوو کە بەشههار ئەسههەد لە دەسهههەاڵتدا نەمێنهههێ؛ بەاڵم دهبینهههین سههههرهتا بهههههۆی پشهههتگیری هەمەالیەنەی کۆمهههاری ئیسهههالمی و پاشهههان بە هاتنهمهیدانی رووسیە ،ئێستا خەریکە وەزعەکە تەواو له بهرژهوهندیی بهشار ئهسهددا دەگۆڕدرێ و نهخشی کۆماری ئیسالمی له دروستبوونی ئهو واقعییهته حاشای لێ ناکرێ و تهنانهت ئەمریکاش هاتۆته سهر ئهو قهناعهتههی کە یهکالکردنهوهی چارەسەری شەڕ و قەیران لە سووریە بهبێ لهبهرچاوگرتنی کۆماری ئیسالمیی ئێران ناکرێ. لههه ژێههر تیشههکی ئهههو بارودۆخهههدا بههاێ لههه داهههاتووی پرسههی کوردهکههانی سههووریه گرینگههه .کههورد لههه سههووریه دوای دروستبوونی قهیرانی سیاسی لهو واڵته و سهرههڵدانی داعش بههۆی ئازایەتی و ژیریی خۆیان بوون بە فاکتۆرێکی بەهێز و لە شەڕی دژی داعشدا خۆیان خسته بهرهی هاوپهیمانان و خهریکی ئهزمونکردنی خۆبەرێوەبەریی خۆیهانن. کورد له ڕۆژاوا ئهوهندهی بۆی کرا ناوچە کوردستانییهکانیان لە وێرانی پاراست و نەیانهێشهت خەڵهک ئهاوارە بهێ و
114
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هێزێکی باشهی نیزامهی و شهەڕکەریان پەروەردە کهرد و ئێسهتا وەک فهاکتۆرێکی بەهێهز لە یەکالکهردنەوەی کێشهەکانی سووریەدا حیسابیان بۆ دەکرێ و ڕوونه که له دارشتنهوهی سووریەدا نهاکرێ پههراوێز بخهرێن .دیهاره هەر چەنهد لە ڕۆژئاوای کوردستاندا کوردەکان کاری گەورەیان کرد کە جێگای رێهز و قەدرگهرتنە ،بەاڵم کێشههیهک کە لە ڕۆژاواش وەک هەموو بەشەکانی دیکەی کوردستان هەیە ،نەبوونی یەکڕیزیی و هاوکاریی هێزە سیاسهییەکانە لههگههڵ یههکتر. بۆیه هەموو کاتێک و بە تایبەت لهه ئێسهتادا کوردەکهانی سهووریە پتهر لهه هههر وهختێهک پێویسهتییان بە یەکڕیهزی هەیە و دهبێ پێش تەواوبوونی شهەڕی داعهش و زۆر زوو لهسههر جهۆری دیهاریکردنی چارەنووسهی سیاسهیی کهورد لههو واڵتهدا لەگەڵ الیەنەکانی دیکەی سووریە پێهک بهێن .بەتهایبەتی کە کوردەکهان لە ئێسهتادا سهتاتویهکی بهههێزیان ههیه و ئهگهری ئهوه ههیه له داهاتوودا و پاش ڕاماڵینی داعش لە سووریە حکومهتی سووریە بە هاوکاریی ئێران هەوڵههی لهههباربردنی دهسههکهوتهکانی کوردەکههان بههدا ،بەتههایبەتی کههه ههههر ئێسههتاوه ڕێژیمههی ئێههران دەڵههێ نههاهێێین هەرێمی دیکەی کوردستان لە سووریە دروست ببێ و وهک دهبینین لهوهدا تورکیهش پشتیوانی له ئێران دهکا. کۆماری ئیسالمی لهو ماوهیهدا ئەزموونێکی زۆری سیاسی و نیزامیی بۆ چوونە نێو قەیرانەکان و مودیرییەت کردنیان وەدەسهت هێنهاوە و ڕاسهتەوخۆ دهسهتی ههیهه لە دروسهتکردنی دەیهان و سهەدان گهروو و تهۆڕی سهیخوڕی و میلیشههیا و گرووپی چهکداردا کە هەر کات ویستوویهتی بە قازانجی بەرژەوەندییهکانی خۆی بەکاری هێناون ،ڕووداوهکانی ئهم دواییانهی باشووری کوردستان و هێرشی هێزهکانی عێڕاق و حهشدی شهعبی به پالندانانی ئێران تهازهترین نموونهه بۆ ئهو ئیدیعایهن. وهک دەزانههین لێکتێنەگەیشههتن و بهههردهوامیی کێشهههکانی نێههوان حکههومەتی ناوەنههدی لە عێههراق و هەرێمههی کوردسههتان بهرپرسهانی هههرێمی کوردسهتانی بهههرهو رێیرانهدۆم بهرد .بههاڵم ئەو ڕێیرانههدۆمە کهه زۆر ئهازاد و دێموکراتێههک و لە کەشهههێکی ئهههارام و لەژێهههر چهههاودێریی زیهههاتر لە ٣٣٣چهههاودێری نێهههونەتەوەیی بەڕێوەچهههوو ،زۆر زوو کهههاردانەوەی نێودەوڵەتی و هەرێمی و حکومەتی عێراقی لهێکەوتەوە .کەمتهر لە مانگێهک دوای ڕێیرانهدۆم و ئەگەرچهی حکهومەتی هەرێم ڕاگەیاندبوو کە ئامادەی دانوستانە لەگەڵ بەغدا ،بەاڵم بە پیالنگێری دەوڵەتانی ئێران و تورکیە و عێراق و بە هێرش بۆ سەر کەرکهووک و زۆر نهاوچەی دیهکەی کوردسهتان ،دەوڵەتهی عێهراق کەوتە بیهانووگرتن لە هەرێمهی کوردستان ،تەنانەت ئێستا دەیەوێ بە بیانووی جێبەجێکردنی دەستوور دەسەاڵتی هەرێمی کوردستان لە زۆر بهارەوە سنووردار بکا .بە ڕوونی حکومەتی عێراق دەیهەوێ لە کوردستان دەسهەاڵتی بەسهەر دەروازە و خهاڵە سهنوورییەکان، فرۆکەخانەکان و سەرچاوەکانی وزە ،بە تایبەتی چاڵە نەوتییەکاندا بسەپێنێ و بۆ ئهوهش پشتی به ئێران قایم
115
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کردوه. حکومەتی ئێران جیا لەوەی گەمەکەرێکی باشی هاوکێشەکان لە ناوچەکەیە؛ لە بواری سیاسهی و ئهابووری و نیزامهی و ئەمنییەتیەوە کاریگەریی زۆری لەسهەر بەغهدا و حکهومەتی عەبهادی لە عێراقهدا هەیە .بۆیهه ئێهران لە عێهراق و هەرێمههههی کوردسههههتان و نههههاوچەکەدا بەدوای بەرژەوەنههههدییەکانی خۆیههههدا دەگههههرێ و یەکێههههک لەو بهرژهوهندییانهههههی زهبروهشاندن له بزووتنهوهی سیاسیی کوردی ڕۆژههاڵته و ،مایهپووچ کردنهوهی ئهو پالن و پیالنهش یهکیهتیی به کردهوهی هێزه سیاسییهکانی کورد و کردار و پهرچهکرداری گونجاوی پێویسته. کوچکهیهکی دیکهی ئهو هاوکێشهیه ئهمریکا و ستراتیژیی ئهو واڵتهیه .تڕام و کابینەکەی لەو ماوەیەی ڕابردوودا لێهدوانێکی تونههدتریان لە بەرامههبەر ئێرانههدا بههووە .دەوڵەتهی نههوێی ئەمریکهها بەردەوام دهڵههێ بەرجههام ڕێککەوتنێکههی خراپە و پێویستە هەڵوەشێتەوە یان ئیسالح بکرێ .دیارە ئەمریکا بیانووی دیکەشی زۆرە کە بیەوێ ڕاستەوخۆ یهان ناڕاسههتەوخۆ بەربینههگ بە ئێههران بگههرێ .ئەمریکهها لەو مههاوەیەدا دیههارە کههاری لەسههەر هەنههدێ پههڕۆژە کههردوە ،وەک هەوڵدان بۆ دروستکردنی هاوپەیمانی لەگەڵ دەوڵەتانی عەڕەبیی ناوچەدا ،کە مەبەست لەوەش فشارخسهتنە سهەر حکومەتی ئێران بهووە .ئەوان بهاێ لەوە دەکەن کە ئێهران دەسهتێوەردان لە کاروبهاری نێوخهۆیی واڵتهانی نهاوچەکەدا دەکا ،بۆیه دەیانەوێ دەسەاڵتی ئێران لە ناوچەدا سنووردار بهکەن .هەر لەو ڕۆژانەدا بینیمهان کە وەزیهری دەرەوەی ئەمریکا گوتی یارمەتیی خەڵکی ئێران دەدەن بۆ ئەوەی حکومەتی شایسهتەی خۆیهان بێنهنە سهەرکار و لە هەموویهان گرینگتههر ئەوەی ئێسههتا سههوپای پاسههدارانی ئێرانیههان بە تههاوانی پشههتگیرییان لە کههردەوەی تیرۆریسههتیدا خسههتۆتە لیسهتەی گەمهارۆی تونهدی ئهابوورییەوە .ئەو بڕیهارەی ئەمریکهها کە سهپای پاسهدارانی لە تەواوەتیهی خۆیهدا کههردۆتە ئامانج ،کۆماری ئیسالمیی ئێرانی زۆر نیگەران کهردوە ،هەر بهۆیە لە خهۆڕا نیهیە دەڵهێن گەمارۆخسهتنە سهەر سهوپای پاسههداران یههانی گەمههارۆدانی هەر هەمههوو ئێههران؛ چههونکی سههپای پاسههداران زۆربەی جومگەکههانی ئێرانههی لە بههواری سیاسی ،ئابووری ،ئەمنییەتی ،فەرهەنگی ،ئیداری و تەنانەت دیپێۆماسیدا پاوان کردوە. کاربەدەستانی سەرووی کۆماری ئیسالمیی ئێرانیش حاشا لهوه ناکهن که له بڕگهیهکی ههستیار و چارهنووسسازدان، بە تایبەت بەشی نیزامیی کۆماری ئیسهالمی ئیهدیعا دەکەن کە ئەمریکها لە بەرنهامەی دایە حکهومەتی ئێهران لە سهێ قۆناغدا بڕووخێنێ:
116
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی یەکەم؛ گەمارۆی توندی ئابووری دەخەنە سەر ئێران. دووهەم؛ لە ڕێههگەی گەمههارۆی قورسههی ئههابوورییەوە خەڵههک بێههزار دەکەن بههۆ ئەوەی هانی هان بههدەن لە دژی حکههومەت بوەستنەوە. سێهەم؛ لە دوا قۆناغدا هێرشی نیزامی دەکەنە سەر ئێران. دیارە کۆماری ئیسالمیی ئێران لە مێژووی خۆیدا هەمیشە دوژمنی فەڕزیی بۆ خۆی تاشهیوە و لەو ڕێهگەیەوە ویسهت و داواکانی خەڵکی بەاڵڕێهدا بهردوە و تەمەنهی ڕێژیمەکەیهان پهێ درێهژ کهردۆتەوە .بەاڵم بەپێهی ئەو هەمهووە کهردەوە نامەسلووالنەیەی حکومەتی ئێران لە نێوخۆی واڵت و دەرەوەدا کردوویەتی ،ههر دەبهێ نهیگەران بهێ کە لە شهوێنێک پێشی پێ بگیردرێ و ئامبهازی ببهنەوە .هەڵهبەت ئەمریکهاش ڕهخنههی ئههوهی لهسههره کە لە بەرامهبەر ئەو هەمهووە دەسههتدرێژییانەی ڕێژیمههی کۆمههاری ئیسههالمیدا پههالن و سههتراتیژییەکی ڕوونههی نیههیە ،هەر ئەوەش وای کههردوە قسههەی بەرپرسانی ئەمریکا بە جیهددی وەرنەگیهرێن و حکهومەتی ئێهرانیش بهێ بەربەسهت بەرنامەکهانی خهۆی بە بەرنهامە و رێکوپێک بەرێتە پێشێ. بە ڕوویەکی دیکەشدا دەزانین ئەگەری زۆربوونی فشهارەکان بهۆ سهەر حکهومەتی ئێهران لە دەرەوە و ژوورەوە دەتهوانێ دەرفەتی زیاتریش بۆ ئوپۆزیسیۆن بڕەخسێنێ بۆ ئەوەی بتوانن بە بەرنامە و جیددیتر لە مەیدانی تێکۆشان دابن. ئهههوهش هێههزه سیاسههییهکانی کوردسههتان بهههرهوڕووی کۆمێێههک ئهههرک دهکاتهههوه کههه گرینگترینیههان ئهوهیههه کههه دەبههێ بەرنامەی روون و درێژماوەی هاوبەشیان بۆ کار و هاوکاری لە زۆر ئاستدا هەبێ. (لە ژمارەی ٧١٤ی”کوردستان”دا باڵو بۆتەوە) سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٢ :ی نۆڤەمبەری ٢٣١٧
117
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
دەقی قسەکانی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە ڕێوڕەسمی ڕێزلێنان لە شەهیدانی یەلدای خوێناویی دێموکرا ت
میوانە خۆشەویستەکان! خوشک و بڕایانی بەرێز! هاوڕێیانی تێکۆشەر! بەخێر بێن بۆ ڕێورەسمی ڕێزلێنان لە یاد و بیرەوەریی شەهیدانی کردەوە تێرۆریستییەکەی کۆماری ئیسهالمیی ئێهران لە شههەوی یەلههدای سههاڵی ڕابههردوو ،کە پۆلێههک پێشههمەرگەی حیزبههی دێمههوکرات و پێشههمەرگەی ئاسایشههی هەرێمههی کوردسهههتانی لهههێ سهههتاندین .لەو ڕووداوە تهههاڵ و ناخۆشهههە کە شهههەوی یەڵهههدا ،شەوزسهههتانی سهههاڵی ١٣٣٥ی هەتهههاوی (بەرانبەری ٢١ی دیسامبری ٢٣١٦ی زایینی) لە بەردەم بارەگای سهەرەکیی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان ڕووی دا و، حەوت شههەهید و کۆمەڵێههک برینههداری لههێ کەوتەوە ،سههاڵێک ڕادەبههرێ و ئههێمە ئەمههڕۆ لەگەڵ مەحکههومکردنەوەی ئەو کههردەوە تێرۆریسههتییەی کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران ،یههاد و بیرەوەریههی ئەو پێشههمەرگە شههەهیدانەش بەرز ڕادەگههرین و ساڵوی وەفایان بۆ دەنێرین. تەقیههنەوەکەی شههەوی یەلههدای سههاڵی ڕابههردوو ڕووداوێکههی دڵههتەزێن و خەسههار و زیههانێکی گەورە بههوو ،بەاڵم هەر لە یەکەم ساتەکانی دوای ئەو کردەوە تێرۆریستییە ،دەزگها پێوەندیهدارەکانی حیزبهی دێمهوکرات ،دەزگهای ئەمنیهیەت و ئاسههایش و دادوەریههی هەرێمههی کوردسههتان بە چههاالکی هههاتنە سههەرخەت و زۆر زوو کههۆنترۆڵی وەزعەکەیههان کههرد .بە
118
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی دوایی ئەویشدا شەپۆلی هاودەردیی حیزب و ڕێکخراوە سیاسییەکانی کوردستان بەگشتی و،ڕێکخراوە و کهۆر وکهۆمەڵی مەدەنی و خەڵکی کوردستان لە ڕۆژهەاڵت و باشووری کوردستان ڕووی لە حیزبی دێموکراتی کوردستان کرد و لەگەڵ مەحکومکردنی ئەو کردەوە تیرۆریسهتیە ،هاودەردییهان لەگەڵ حیزبهی دێمهوکرات و بنەمهاڵەی قوربانیهان کهرد و لەو خەمە قورسەدا هاوبەشییان لەگەڵ کردین و ،ئێمە بە سپاێ و پێزانینەوە ئەوە بیر دێنێنەوە.
خۆشەویستان! ئەگەرچههی تهها ئێسههتا دەسههەاڵتی دادوەریههی هەرێمههی کوردسههتان ئاکههام و بڕیههاری یەکههالکەرەوەی لەسههەر ئەو کههردەوە تیرۆریستییە ڕانەگەیاندوە ،بەاڵم لە هیچ الیەنێکمان شاراوە نییە کە ئەو تیرۆرە کاری حکومەتی کۆماری ئیسالمیی ئێران بوو .لە بەر ئەوەی ئەو ڕێژیمە هەر لە یەکەم ڕۆژەکانی هاتنە سەرکارییەوە بۆ لە مەیدان دەرکردنهی دژبەرە سیاسههییەکانی لە هههیچ کردەوەیەکههی جینایەتکههارانە خههۆی نەپاراسههتووە .هەروەههها تیرۆریشههی کههردوە بە یەکێههک لە ڕێگاکههانی لەسههەر ڕێ البردنههی موخالییههانی سیاسههیی خههۆی و پههالن و پههیالنە تێرۆریسههتییەکانی لە تەواوی ئێههران، کوردسههتانی ئێههران و تەنههانەت لە دەرەوەشههدا زۆر سههازماندراو بە بەرنههامە بەڕێههوە بههردوە کە بەداخەوە لە لیسههتی کردەوە تێرۆریستییەکانی کۆماری ئیسالمیدا پشکی شێری بەر تێکۆشەرانی سیاسیی کورد کەوتووە. ئەگەر ئیعههدامی الوان لە پادگههانی سههنە بە سههەرەتای کوشههتن و ئیعههدامی بە کههۆمەڵی خەڵکههی کوردسههتاندا بنێههین، تیهرۆری سههەرگورد عەبباسههی لە شههوڕای نیزامیههی شهاری مەهابههاد لە سههاڵی ١٣٥٣ی هەتاویههدا دەتههوانین بە یەکەمههین تیههرۆری سیاسههی موخالییههانی سیاسههیی ڕێژیمههی کۆمههاری ئیسههالمی لە الیەن حکههومەتی تههازە بە دەسەاڵتگەیشههتوو لە کوردستان دابنێین .لە درێژەی کاری تیرۆریستیی حکومەتی کۆماری ئیسهالمی دەکهرێ لە هەر شهوێنێک چ لە ئێهران، چ لە کوردستانی ئێران ،چ لە عێراق و باشووری کوردستان ،لە ئاسیا ،له ئورووپا و ئەمریکای التینیش ئادرەێ و نموونەی کردەوەی تیرۆریستییەکانی کۆماری ئیسالمیی ئێران بە ڕوونی دەست نیشان بکەین. هەڵبەت ئەوەشمان دەبێ لەبەرچاو بێ کە مێهژووی تیهرۆری سیاسهی و کارنامههی حاکمهانی کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران تەنانەت بهۆ پهێش هاتنەسهەرکاری ئەو ڕێهژیمەش دەگەڕێهتەوە .ڕێبەرانهی ئەو رێهژیمە نایشهارنەوە کە لە سهەردەمی پاشایەتیی پەهلەویشهدا تیهرۆری سیاسهییان کهردوە .عەلهی ئەکهبەر هاشهمیی رەفسهەنجانی ،پالنهدانەر و بڕیهاردەری تیرۆرەکهههانی ڤیهههیەن و بهههڕلین کە دوکتهههور قاسهههملوو و دوکتهههور شهههەرەفکەندی و پۆلێهههک لە ئەنهههدامانی ڕێهههبەری و
119
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی تێکۆشهههەرانی دیهههکەی حیزبهههی دێمهههوکراتی لهههێ سهههتاندین ،بە شهههانازییەوە بهههاێ لەوە دەکههها کە ئەو دەمهههانچەیەی حەسههەنعەلی مەنسههوور ،سههەرۆک وەزیرانههی حەمەڕەزاشههای پەهههلەوی پههێ کههوژرا ،ئەو دابینههی کردبههوو و دابههووی بە محەممەد بۆخارایی هەتا تیرۆرەکەی پێ بکا. تەقینەوەی ئامییا کە تەقاندنەوەی ناوەندی جوولەکەکان لە ئاڕژانیتین بوو /بۆمب دانانەوە لە بانکوک ،پێتەختی تایلەند /تەقینەوە لە دێهلی ،پێتەختی هیندوستان /کاری تێرۆریستی لە واڵتی کێنیا /کهردەوە تێرۆریسهتییەکانی ڕێههژیم لە بەحههرەین /هاوکههاری لەگەڵ ڕێکخههراوی تێرۆریسههتیی ئەلقاعیههدە /کههردەوە تێرۆریسههتییەکان لە عێههڕاق بههۆ زەبرلێهدان لە ئەمریکهها و هێزەکههانی دیههکەی هاوپەیمههان /تێههرۆری دەیههان کەسههایەتیی سیاسههیی ئێرانههی لههه نێوخههۆ و دهرهوهی واڵت وهک؛ تێهرۆری داریههوش و پهروانههه فروههههر و قهتێههه زنجیرهییهههکان لههه تههاران و کرماشههان ،تێههرۆری دوکتور قاسملوو و دوکتور شەرەفکەندی؛ دوو سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکرات /شاپوور بەختیار ،دوایین سهەرۆک وەزیرانهههی حکهههومەتی پاشهههایەتی /شهههەهریاری شهههەفیێ ،کهههوڕی ئەشهههرە پەههههلەوی /غهههوالمعەلی ئۆوەیسهههی لەگەڵ غواڵمحوسێنی برای /فەرەیدون فەروخزاد /عهبدوڕەحمان برومەند /کازم ڕەجەوی /نوردی دێهکوردی و غواڵم كشاوهرز و زۆر تێرۆری سیاسیی دیکە کە لە نێهو دڵهی واڵتهانی ئورووپاییهدا کهراون؛ تەنیها چەنهد ئامهاژەیەک بهۆ کارنهامەی تێرۆریستیی کۆماری ئیسالمین. ئێمە هەموومان دەزانین کە کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران لە ڕێگهای تیهرۆرەوە توانیهویەتی زۆر لە موخهالییینی سیاسهیی خۆی خەڵتانی خوێن بکا و لە بەینیان بەرێ.خۆ ئەگەرچی ئەو کردەوانەی کۆماری ئیسالمیی ئێران وەک زۆر ڕەفتار و سیاسەتی دیکەی ئەو ڕێژیمە لە ئاستی نێوخۆیی و نێونەتەوەییهدا مەحکهوم کهراوە و ئەو ڕێهژیمە بە دەسهەاڵتێکی بێزراو و نابەرپرێ و پێشێلکەری پڕەنسهیپە جیهانییەکهان ناسهراوە ،بەاڵم ئەوە وای نەکهردوە کە کۆمهاری ئیسهالمی قەت ڕ ۆژێک لە ڕۆژان بیەوێ چەکی تێرۆر بەالوە بنێ؛ وەک چۆن ساڵی ڕابردوو و لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا دیسهان دەستی تێرۆری کۆماری ئیسالمی گەیشتە ئێرە و ئەو پۆلە لە تێکۆشەرانی کوردی لێ ستاندین.
بەڕێزان! سهههاڵ و مانهههگ نیهههیە چەنهههد نیههههاد و کۆروکهههۆمەڵی نێهههودەوڵەتی و نێونەتەوەییسهههەبارەت بەڕەفتهههاری دژی گەلهههی و پێشلکردنی مافی مرۆڤەوە ئەو ڕێژیمە مەحکووم نەکەن ،بڕیهاری دادگهای مهوعتەبەری فیهدڕاڵی ئاڵمهان وەک دادگهای
120
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی میکۆنووسههیش کە ئەو رێههژیمەی لە تەواوییەتههی خۆیههدا وەک حكههومەتێکی تیرۆریسههتی ناسههاندوە ،ئێسههتاش بەڵههگەی بەهێز و هەرە ڕوون و ئاشهکرای تێرۆریسهتبوونی کۆمهاری ئیسهالمی و بەرزتهرین کاربەدەسهت و بەرپرسهانی پلەیەکهی ئەو ڕێژیمەیە؛ بەاڵم لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا ئایا ئەوە بەسە بۆ بەربەسهت دروسهتکردن و پێشهگرتن لە حکهومەتی کۆماری ئیسالمیی ئێران کە واز لە کردەوەی تیرۆریستی و دژی مرۆب بهێنێ؟ وەاڵمەکەش ڕوونەکە هەموومان دەڵێین نهها ،چههونکە ئەگەر مەحکههومکردنی سههااڵنە وبەردەوامههی ئەو ئیههدانەکردنانە و مەحکههومییەتی بەرپرسههانی پههلە بەرزی حکومەتی ئێران و بەکرێگیراوەکانی کارسهاز بووبهان ،ئهێمە شهاهیدی تەقیهنەوە و تیهرۆری بە کهۆمەڵی تێکۆشهەرانی دێمههوکرات و پێشههمەرگەی ئاسایشههی حکههومەتی هەریمههی کوردسههتان نەدەبههووین لە شەوزسههتانی سههاڵی ڕابههردوودا کە شەوی لە دایکبوونی دوکتهور قاسهملوو ،سهکرتێری گشهتیی حیزبەکەمهان بهوو .بەاڵم پێویسهتە چهی بکهرێ بهۆ ئەوەی سنوورێک بۆ کارو کردەوە تیرۆریستییەکانی کۆماری ئیسالمیی ئێران دابندرێ؟ لە نەزەر ئێمە ڕێگای کۆتاییهێنان بەو کردەوە قێزەوەنهانە ،کۆتاییهێنهان بەو حکهومەتە و ،گهۆڕانی بە حکهومەتێکی دێموکراتیههک و خەڵکیههیە .بههۆ ئەو مەبەسههتەش لە پێشههدا پێویسههتە خەڵکههی ئێههران بەگشههتی بە هەمههوو پێکهههاتە و جۆراوجههۆرییە نەتەوەیههی و ئاینییەکههانی ئەم واڵتە ،یەکڕیههز و هەماهەنههگ بە خەبههات و تێكۆشههانی بەردەوام؛ هەر وەک چههۆن بە دەسههتی بەتههاڵ بەاڵم یەکگرتوویههانە حکههومەتی پاشههاییەتیان تههێکەوە پێچهها ،دەکههرێ هەمدیسههان بە خەبهههات و تێکۆشهههانی مەدەنهههی و سیاسهههیی یەکگرتهههووانە ئەو نیهههزامەش بگهههۆڕین و بە هەموومهههان کهههار بکەیهههن بهههۆ جێگیرکردنی نیزامێکی دێموکراتیکی خەڵکی کە تێیدا خواستی سیاسی و نەتەوەیهی و کهۆمەاڵیەتیی پێکهاتەکهان بە دارشتنی قانوونی ئەساسییهکی دێموکراتیک دابین بکرێن .بەڕاست خەڵكی ئێران بەو مێژوو و فەرهەنگ و کلتهوورە دەوڵەمەندەیان و ،بە خاوەنێتیی ئەو واڵتە دەوڵەمەند و پڕ سهەرچاوەی سروشهتی و مرۆیهی پهڕ بهایەخەوە شهایانی ئەوە نین کە باشهترین حکهومەتی سهەردەمیانەیان هەبهێ؟ ئهێمە دەڵێهین بەڵهێ .بهۆیە پێویسهتە تهین و گهوڕی زیهاتر بدەینە خەباتەکەمان و بەرەنگاربوونەوەی ئەو ڕێژیمە. کوردستان ،خەڵکەکەی و حیزب و ڕێکخراوە سیاسی و مەدەنییەکانی شایانی ڕێزگرتنن کە بە خەبات و تێکۆشهانیان ئەوا چوار دەیەیە له بەرانبەر حکهومەتی کۆمهاری ئیسهالمی ئێرانهدا ڕاوەسهتاون و لەو پێنهاوەدا خهوێن و قوربهانی و تێچههووی زۆریههان داوە .خەڵکههی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان لە ئێسههتادا بە خەبههات و چههاالکیی مەدەنههی فەزایەکههی تەواو فەرهەنگههی ،نەتەوەیههی و سیاسههییان خوڵقانههدوە بههۆ هەر مەسههەلەیەکی سیاسههی و کههۆمەاڵیەتی ،تەنههانەت ئەگەر لە بەشەکانی دی کەی کوردستانیشدا پرسێک لە ئارادا بێ ،لەسەر هەستن و نەخهش و ڕۆڵهی خۆیهان بەباشهی دەگێهڕن و
121
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی نموونەیەکی دیکە لە هاوپێوەندیی نەتەوەیی و ئەرکوەخهۆگریی خۆیهان پیشهان دەدەن .بهۆ ئەوەش نمهوونە زۆرن کهه پێویست به باسکردنیان نییه. لەو بههۆنەیەدا جههارێکی دیههکەش پێههداگری لەسههەر ئەوە دەکەیههنەوە کە حیههزب و رێکخههراوە سیاسههییەکانی کوردسههتان پیویستە ئیلهام لە خەڵکهی ڕۆژهەاڵت وەربگهرن و پێویسهتە بەیەکریزیهی زیهاتری خۆیهان بەگهژ پیالنەکهانی کۆمهاری ئیسههالمیدا بچههنەوە و لە قاویههان بههدەن و بە پههالن و بەرنههامەی هههاوبەش و یەکگرتههووانەوە بەربەرەکههانێی لەگەڵههدا بکەن .وەک لە بەیاننامەکەی حیزبی دێموکراتی کوردستاندا کە پاش تەقینەوەکەی شەوی یەڵدای سهاڵی 5931ی هەتههاوی باڵوبۆتهههوە و تێیههدا هههاتووە؛ کههاریگەرترین ڕێههگە بههۆ پێشههگرتن لە کههردەوەی تیرۆریسههتی ،یەکریههزی و هەماهەنگی و هاوکاریی هێزەکانی کوردستانە. هەڵبەت لە یەک ساڵی ڕابردوودا تا ڕادەیەک هاوکاریی نێوان حیزبەکانی ڕۆژهەاڵت بەرهەست و دیار بهووە ،بەاڵم لەو ئاسههههتەدا بە هههههیچ شههههێوەیەک وەاڵمههههی ئەم هەلههههومەرجە و چاوەڕوانییەکههههانی نەداوەتەوە .بههههۆیە ئێسههههتا لەم هەلومەرجەشههدا کە هەریمههی کوردسههتان بە دۆخێکههی زۆر تههایبەت و هەسههتیاردا تێههدەپەرێ و گۆڕانکارییەکههان لەو بەشهههەی کوردسهههتان زۆر و کەم کارتێکەرییهههان لەسهههەر هەمهههوو مەسهههەلە سیاسهههی و کۆمەاڵیەتییەکهههانی کوردسهههتان و پێوەندییە ئیقلیمییەکان و ،جهوواڵنەوەی کهورد لە ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان و کهارو چهاالکیی حیزبەکهانی ڕۆژهەاڵتهیش دادەنێ،پێویستیە زیاتر گرینگی بەو پێویستییە بدەین .بەتایبەت ئەگەر ئاورێک لە ڕابردوو و سهااڵنی دەیەی39ی زایینی بدەینەوە کە کۆماری ئیسالمیی ئێران بە هۆی ناسەقامگیریی سیاسی و وەزعهی خەراپهی ئهابووری و ئهاڵۆزیی نێهو هێهزە سیاسهییەکانی باشهووری کوردسهتان بە دەیهان تێکۆشهەری سیاسهیی ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتانیان تیهرۆر کهرد و مەترسیی زۆر و جۆراوجۆریان بۆ سەر بنکە و بارەگاکانیهان دروسهت کهرد .سروشهتییە ئەگەر حیزبەکهانی ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان هەماهەنهگ و هاوکهار و خهاوەن پهرۆژە و بەرنهامە نەبهن ،ههیچ دوور نیهیە مێهژوو جهارێکی دیهکە دووپهات بێتەوە .بۆیە یەکڕیزی و هاوکاری حیزبەکهانی ڕۆژهەاڵت ئەوڵەوییەتهی یەکەمە و حیزبهی دێمهوکرات بە زەروورەتهی دەزانههێ و هەسههتی پههێ دەکهها؛ بههۆیەش بههانگەواز دەکهها بههۆ یەکڕیههزی و هەمههاهەنگی و هاوکههاریی سههەرجەم هێزەکههانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان. هەر لەو پێوەندییەدا پێویستە ئەوەش بێێین کە دەسەاڵتی سیاسی ،یاسایی ،ئیداری و دادوەریی هەرێمی کوردسهتان نابێ ئیزن بدەن هەرێمی کوردستان جارێکی دیکە ببێتەوە شوێنی تەڕاتێنهی تهیم و مهۆرە تیرۆریسهتییەکانی کۆمهاری
122
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئیسالمیی ئێران .پێویستە بە پالن و بەرنهامەوە پارێزگهاری لە سهەروەریی خهاک و نیشهتمان و خەڵکهی واڵتەکەیهان بکەن و پاراستنی گیانی هەموو دانیشتوانی ئەو واڵتە ،بەتایبەتی تێکۆشەرانی سیاسیی واڵتی دیکەش لەو هەرێمە لە ئەسههتۆی ئەوانە .لەالیەکههی دیههکەوەش پەروەنههدی تەقیههنەوە تیرۆریسههتییەکەی شههەوی یەڵههدای ٢٣١٦ی زایینییههی بەردەم بارەگههای حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە قەاڵی دێمههوکرات لە بەردەسههتی دەسههەاڵتی دادوەریههی هەرێمههی کوردسههتان دایە ،هەر چەنههدە تهها ئێسههتا ئاکههامی ئەو پەروەنههدەیە یەکههال نەبههۆتەوە ،بەاڵم هەمههوو نیشههانەکان و ئادرەسەکان پێمان دەڵێن ئەو کردەوەیە بە ئەمر و فەرمانی کاربەدەستانی پلەبەرزی حکومەتی ئێهران کهراوە و هەر کەمتەرخەمییەک و پشتگوێخستنێکی پالن و پیالنەکانی حکومەتی کۆماری ئیسالمی ،حکومهتی ئێران جەسوورتر دەکا بهۆ کههار و کهردەوەی لەوە مەترسههیدارتریش .ئەو کههات جیها لەوهی خەسههارێکی قهورێ لە بههزووتنەوەی کههورد دهدرێ، زیهههانی قەرەبهههوونەکراوە لە شهههکۆی دەسهههەاڵتی سیاسهههی و حکهههومەتیی هەرێمهههی کوردسهههتانیش دەکەوێ .بەاڵم ئەگەر دەسەاڵتی دادوەریی هەرێمی کوردستان سوود لە ئەزموونی سەربەخۆیی و ئازایەتیی دادگای فیدڕاڵی ئاڵمان(دادگهای میکۆنووێ) وەربگرێ و ،فەرماندەران و فەرمانبەرانی ئەو کردەوە تیرۆریستییە لە تەواوەتیی خۆیدا مەحکووم بکا؛ ئەوا نەک هەر مههافی بههۆ خههاوەن مهها گەڕانههدۆتەوە ،بەڵکههوو شههکۆی دەسههەاڵتی دادی هەرێمههی کوردسههتان بەرز و بەرزتریش دەکا .بەمجۆرە بەربەستی گەورەش لە پێش حکهومەتی ئێرانهدا دروسهت دەکها بهۆ ئەنجهامنەدانی کهردەوەی تیرۆریسههتی لە هەریمههی کوردسههتان و ،کوردسههتان لە دەسههتتێوەردانی حکههومەتی ئێههران دەپههارێزێ و گیههانی هەمههوو تێکۆشەرێکی سیاسی پارێزراو دەبێ. لەو نێوەدا کۆمەڵگای نێودەوڵەتیش دەبێ بە هەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ واقعەکەدا بکا .ئەوان کە باش شهارەزای سیاسەت و پیالنەکانی کۆماری ئیسالمیی ئێرانن ،دەزانن کە ئەو ڕێژیمە بهشی ههرهزۆری ئیمکانهاتی واڵتهی ئێرانهی بههۆ کههاری تیکههدەرانە و قەیرانخههوڵقێنی و کههار و کههردەوەی تیرۆریسههتی و دەسههتێوەردان لە واڵتههانی دیههکە لە پێنههاو دروستکردنی شێوەئیمپراتوریی خۆیدا خەرج دەکا ،ئهوه لە حاڵێک دایه واڵتی ئێران خۆی نوقمی قەیرانی سیاسی، ئابووری و کۆمەاڵیەتییە .بهۆیە پێویسهتە یهارمەتیی خەڵکهی ئێهران و سیاسهییەکانی ئەو واڵتە بهدەن کە بتهوانن بە تێچووی کەمتر سێبهری ئەو ڕێژیمە لەسەر خۆیان البدهن و حکومەتێکی دێموکراتیک بهێننە سەر کار. لە سههاڵیادی تێههرۆری شههەوی یەلههدای سههاڵی ڕابههردوودا ،ڕێههز دەگرینهههوه لە یههاد و بیرەوەریههی ئەو شههەهیدانەمان و دڵنیههاین کە بە خەبههاتی شههێلگیرانە و یەکگرتوومههان دەتههوانین پاشەکشههە بە کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران بکەیههن و بەسههەریدا زاڵ ببههین .دڵنیههاین و پههێ لەسههەر ئەوە دادەگههرینەوە کە ئیههڕادە و بههاوەڕی ئههێمە زۆر لە چەکههی تێههرۆر
123
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بەهێزترە و هەر پشتبەستوو بەو ئیڕادە و باوەڕە و بە یەکگرتوویی ڕیزەکانمان خەباتی مافخوازانەی نەتەوەکەمان سەردەخەین. بەرز و پیرۆز بێ یادی شەهیدانی یەلدای خوێناویی دێموکرات سەرکەوێ خەباتی مافخوازانەی کورد لە ئێران سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢١ :ی دێسەمبەری ٢٣١٧
ناڕەزایەتییەکانی مانگی بەفرانبار ،هۆکار و دەرەنجام
(پوختەی ڕاپۆرتی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بە کۆمیتەی ناوەندی)* خۆپیشههاندان و ناڕەزایەتییەکههانی ئەم دواییههانەی ئێههران کە بە زنجیههرە نارەزایەتییەکههانی مههانگی بەفرانبههار نههاو دەبههرێن ،ڕۆژی پێنجشهههممه1 ،ی بهههفرانبار لههه گەورە شههاری مهشههههد دهسههتی پێکههرد و زۆر زوو پەلههی هاویشههت بههۆ شارەکانی دیکە لە پارێزگاکانی دیکەی واڵت. وەک چاوەڕوان دەکرا حکومهت بۆ پێشگرتن و بهربهست دروستکردن لەبەردەم تەقینەوەی خۆپیشاندانەکان ،زۆر
124
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ڕێکههاری ئەمنیەتههی و غەیرەئەمنیەتیههی گههرتە بەر ،هێزێکههی زۆری بە پانتههایی واڵت لههه ههههموو شههارهکاندا خسههتە ئامادەبههاش و لە هەمههوو ئەو شههوێنانەش کە خۆپیشههاندانیان تێههدا کههرا ،دیسههانەکە و هەروەک هەمیشههە سیاس هەتی سەرکوتی گرتە بەر .وەک بینیمان لە هەموو ئەو شوێنانە لە خەڵک درا ،دەیان کەێ کوژران ،سەدان کەێ بریندار بوون و سەرچاوەکانی هەواڵ و زانیاری دەڵێن لە ڕەشبیگرەکاندا هەزاران کەسیان گرتهوە؛ بەاڵم ئەو ڕێکهارانە وەک لە پێشووشههدا ئەزمههوون کههراون دیههارە کە چارەسههاز نههین و ناڕەزایەتییەکههان ئەگەر بە شههێوەی کههاتیش لە شههەقام دامرکابن ،بەاڵم ئاگری بن خۆڵەمێشن.
لە پێوەندی لەگەڵ خۆپیشاندانەکان چەند خاڵ گرینگ و جێی سەرنجن: بەر لە هەموو شتێک خۆپێشاندانەکانی خەڵک لە شوێن و نهاوچە جۆراوجۆرەکهانی ئێهران دژ بە دەسهەاڵتی سیاسهیی لە تهههاران بەردەوامیهههی بهههزووتنەوەی مهههافخوازانەی خەڵکهههی ئێهههرانە دژ بە حهههاکمییەتی دیکتهههاتۆری و هەر جهههۆرە ئیدیعایەکی ڕێژیمی کۆماری ئیسالمی ئێران بۆ بەسهتنەوەی ئەم حەرەکەتهانە بە هۆکهاری دەرەکهی و دەسهتی واڵتهانی دژبەر هەم خههۆڵ لە چههاوی خەڵههک کههردنە و هەم ڕواڵەتسههازییە بههۆ میههدیاکان ،وەک چههۆن زانیارییەکههان بههاێ لەوە دەکەن کە لە کۆبوونەوەی شهوڕای ئەمنیەتهی بهااڵی حکومەتهدا گهوتراوە کە بنەمهای خۆپیشهاندانەکان کەڵەکەبهوونی فشار و ناڕەزایەتییەکانی خەڵک لە دۆخی ئارایی بووە و هێزی دەرەکیی لە پشت نەبووە. خۆپێشههاندانەکان چ لە ڕووی پانتههایی جوغرافیههایی و چ لە ڕووی نێههوەرۆکی درووشههم و داخههوازیی خۆپیشههاندەران جیاوازییەکی زۆر و بنەڕەتیی لەگەڵ خۆپێشاندانەکانی سااڵنی ڕابردوودا هەبهوو کە تێهپەڕین لە کۆمهاری ئیسهالمیی ئێران لە تەواوەتیی خۆیدا بەرچاوترینی ئەو تایبەتمەندییە بوو. داینەمههۆی ئەو ناڕەزایەتییههانە نەمههانی تههاقەت و توانههای بەرگریههی خەڵههک لەبەرامههبەر دۆخههی نالەبههاریی ئههابووریی واڵتە کە خەڵکی بە تەواوی وەزاڵە هێناوە .بارودۆخی شپڕێوی ئابووریی واڵت ،پەرەسەندنی بێکاریی ڕۆژ لە دوای ڕۆژ ،بەردەوامهههی و زۆربهههوونی گرانیهههی هەوسهههارپچڕاو ،هەژاریهههی لەتهههاقەت بەدەر و نەمهههانی ههههیچ هیهههوایەک بە گۆڕانکاریی سیاسی و ئیداریی نێوان باڵەکانی ڕێهژیم بە قهازانجی چهاککردنی ئەو دۆخە بهووە هەڵچهوونی خەڵهک و هاتنە سهەر شهەقامی جەمهاوەر .بە تهایبەت کە خەڵهک دەیانهدی کە بەبەرچهاوی ئەوان مەجلهیی خەریکهی تهاوتوێی بهودجەی سههاڵی داهههاتوویە ،بههودجەیەک کە ئەگەر سههەروبنی بههکەی چیهی بە قههازانجی خەڵههک تێههدا نههیە و هەمههووی
125
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لەپێناو بەرژەوەندیی هەستەی ئیستبداد و سهەرەڕۆیی ڕێژیمهدا داڕێهژراوە .بهودجەیەک کە بەشهی ئهاوەدانی و پهڕۆژە ئابوورییەکهههانی واڵت کەم کهههراوەتەوە ،بەشهههی پەروردە و فێرکهههردن لێهههی دراوە و بەشهههی دەرمهههان و سهههاخلەمەیی و خزمەتگوزارییە گشتییەکان لە کەمهی داوە؛ بەاڵم تها خهوا حەز بکها بەشهی ناوەنهدە نیزامهی و ئەمنیەتییەکهان زیهاد کراوە و بەشی شوێنە مەزهەبی و دامودەزگا بەناو ئایینی و پەروەردەییەکانی ڕێژیم چەند بەرامهبەری هەمهوو بەشهە بودجەی پێڕاگەیشتن بە خەڵک و کۆمەڵگە دیاری کراوە .سروشهتییە کاتێهک کێهرد دەگهاتە ئێسهکان ،خەڵهک دێهن و دەڕژێنە سەرشەقام هەتا بەرهەڵستی هەموو ئەو بێمافی و چەوساندنەوەیە ببنەوە. خاڵێکی دیکە لە هۆکارەکانی تەقینەوەی تووڕەیی خەڵک تەمابڕاوی لە سیاسەت و بەرنامەکانی دەوڵەتهی حەسهەن ڕوحانی بوو کە خەڵک دەرفەتێکی چوار ساڵەیان دایە و بە زۆر هۆکار جارێکی دیکەش هەڵیان بژاردەوە بهۆ ئەوەی مەیدانی بەکردەوەکردنی دروشمەکانی بۆ بڕەخسێنن .بەاڵم دەرکەوت کە سیاسەتی دەرەوەی دەوڵەتی ڕوحانی لەسەر بنەمای بردنەوەی ئێران بهۆ نێهو کهۆمەڵگەی نێهونەتەوەیی کە «بەرجهام» و ئهازادبوونی بە میلیهارد دۆالر لە دۆالرە دەسبەسههەرداگیراوەکانی لههێ کەوتەوە؛ خێههر و بێههرەکەی نەک بههۆ کههۆمەاڵنی خەڵههک بەڵکههوو چههووە گیرفههانی سههپای پاسداران و ناوەندە نیزامی و ئەمنیەتییەکانی ڕێژیمەوە .لە نێوخۆی واڵتیشدا ئەوەی خەڵک بە ئێسک و پێسهتەوە هەسههتی پههێ دەکهها سیاسههەتی ناکههارامەی ئههابووریی دەوڵەت بەهههۆی گەنههدەڵیی ئههابووری و ئیههداری و ،هەروەههها لههێ نەهاتوویی دامودەزگا بەڕێوەبەری و حکومەتییەکان بۆ چارەسهەری کێشهە و ئارێشهەکانی خەڵهک و کهۆمەڵگەن .بهۆیە کۆبوونەوە و لەسهەر یەک کەڵەکەبهوونی ئەو هەمهووە بێمهافی و ناڕەزایەتییهانە و نەک نەگۆڕبهوون بەڵکهوو خراپتهر بههوونی ئەو دۆخەش -چ دەوڵەتههی بەنههاو ڕێیۆرمخههواز ،ئێعتههداڵگەرا یههان ئوسههولگەرا دەسههەاڵتی لە دەسههت دابههێ - خەڵکههی گەیانههدۆتە ئەو قەنههاعەتە کە تههاک چارەسههەر تێههپەڕین لە تەواوەتیههی کۆمههاری ئیسههالمی و ئەو مههۆدێلە لە دەسەاڵت و حاکمییەتە.
حیزبی دێموکراتی کوردستان و دۆخی ناڕەزایەتییەکان حیزبی دێموکراتی کوردستان لە یەکەم ڕۆژەکانی سەرهەڵدانەکاندا لە بەیاننامەیەکدا هەڵوێستی خۆی ڕاگەیاند. لەو بەیاننهههامەیەدا وێهههڕای بهههاێ لە هۆکارەکهههانی خوڵقهههانی ئەو دۆخە لە ئێهههران کە سهههەرهەڵدانی سەراسهههەری و جەماوەری لێ کەوتۆتەوە و وێڕای دەربڕینی پشتیوانیی حیزبی دێموکراتی کوردسهتان لە خۆپێشهاندانەکانی خەڵکهی
126
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی وەزاڵەهاتووی ئێران دژی ڕێژیمی زۆردار ،بێزراو و گەندەڵی کۆماری ئیسالمی؛ سیاسەتی سهەرکوت و تونهد و تیهژی نواندنی حکومەت بەرامبەر خەڵک و خۆپێشاندەران بە توندی مەحکووم کراوە. حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان بە ئامههاژە بە مێههژووی دوورودرێههژ و پههڕ دەسههکەوت و شههانازیی کههورد لە بههزووتنەوەی ئێعترازی لە دژی کۆماری ئیسالمی پێی وایە کە پاشەکشهە و شهکانی کۆمهاری ئیسهالمیی ئێهران لە بەرامهبەر خەڵکهی نههاڕازی و ڕاپەڕیههو لە گههرەوەی بەردەوامیههی خۆپێشههاندانەکان ،پشههتیوانی و بەشههداریی هەر چههی زیههاتری چههین و توێژەکههانی خەڵههک لە خۆپێشههاندانانەکان و فراوانکردنههی پانتههایی و هههاتنە مەیههدانی خەڵکههی سههەرجەم ش هار و ناوچەکانی ئێران دایە .بۆیە پێداگریی لەسهر یهکگرتن و پشتیوانیی کۆمهاڵنی خهڵکی ئێهران سههرهڕای جیاوازییهه نهتهههوهیی و ئایینیهههکانیان و بهههردهوامبوونیان لهسهههر خۆپێشههاندان و نارهزایهههتی دهربڕینەکههان لە دژی کۆمههاری ئیسالمیی ئێران کردوە. هەر لەو چوارچێوەیەدا و لەبەر ڕۆشنایی ئەو خوێندنەوەیەدا حیزبهی دێمهوکرات خهۆی بە ئەرکهدار زانیهوە لە پێنهاو دۆزینهههوهی ڕێگهها و پههڕۆژەی کههار و تێکۆشههان بههۆ سەرخسههتنی ئەو جههوواڵنەوەیە تههێ بکۆشههێ .حیزبههی دێمههوکرات خوێندەوەی ئەوەیە کە کەمایسیی سەرەکیی ئەو ڕاپەڕیهنە نەبهوونی ڕێبەڕییەکهی تهۆکمە و دیهارە کە دروشهم و داوای خەڵکی ڕاپەڕیو کانالیزە بکها و خەڵهک لە شهەقام و مەیهدانی ملمالنهێ لەگەڵ دەزگهای سهەرکوتدا بێێێهتەوە .لەگەڵ ئەوەشدا لەسەر ئەو باوەڕەیە کە ئهو ناڕهزایهتییه بهربهرینه له نێوخۆدا بێ ئادرهێ و ڕێبههری نهامێنێتەوە ،بۆیهه پێویسته حیزبی دێموکرات لهه ڕێهگەی جۆراوجهۆرەوە کهار بکها بهۆ پێوهنهدیی زینهدوو ،ڕاسهتهوخۆ و بههردهوام لهگههڵ ئۆپۆزیسههیۆن لههه نێوخههۆی ئێرانههدا .لههه دهرهوهش جیهها لهههوهی خهههڵکی نههاڕازیی زۆر لههه حکومهههتی ئێههران پهههریوهی ههنههدهران بههوون ،کهههم و زۆر ڕێکخههراو و سههازمانی سیاسههیی جۆراوجههۆر و بههه ڕوانگهههی جۆراوجههۆر هەن .لەم ڕووەوە حیزبی دێموکرات دەبێ زۆرتر لهگهڵ ئۆپۆزیسهیۆن کهار بکها بهۆ لێکتێگهیشهتنی زیهاتر و دروسهتکردنی ئەدرەسهێک کە بتوانێ مودیرییەتی گۆڕانکارییەکان لە نێوخۆی واڵتهدا بکها و شهوێندانەر بهێ لەسهەر ڕەوتهی ڕووداوەکهان و ئاراسهتە کردنی پێشهاتەکان .بە واتایەکی دی؛ بە مەبەسهتی ڕووبەڕووبهوونەوەیەکی دڵخهواز و واڵمهدەری بهارودۆخی ئێسهتای ئێههههران و کوردسههههتان پێوسههههتە حیزبههههی دێمههههوکرات لە دوو بەرەی ئێرانههههی و کوردسههههتانیدا هەوڵههههی لەدەوری یەک کهههۆکردنەوەی الیەنە سیاسهههییەکان بهههدا و لەسهههەر کۆمەڵێهههک خهههاڵی ههههاوبەش لێهههک تێهههبگەن و ڕێهههک بهههکەون .لەم پێوەنههدییەدا ئەوەی زیههاتر لە هەمههوو شههتێک گرینههگ و بەبههایەخە یەکڕیههزی نێههو مههاڵی کههورد و هێههزە سیاسههییەکانی کوردسههتانە کە دەبههێ هەنگههاوی بەپەلە و کههارامەی بههۆ هەڵبگههرین و ئەزموونەکههانی پێشههوومان لە کههاری هاوبەشههی
127
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کورتماوە و مەوریدی بگوازینەوە بۆ پانتاییەکی بەرین لە کاری مەیهدانیی بەردەوام کە وەاڵمهدەری ئەرکهی خۆمهان و چاوەڕوانیی گشتیی کۆمەاڵنی خەڵک بێ. ئەمڕۆ بزووتنەوەی مافخوازانەی خەڵکی ئێران پێهی نهاوەتە قۆنهاغێکی نوێهوە و ڕێژیمهی کۆمهاری ئیسهالمی ئێهرانیش چیههدیکە نههاتوانێ ڕێههژیمەکەی پههێش مههانگی بەفرانبههار بههێ ،ئەوەش ئەرکههدارمان دەک ها کههار بکەیههن بههۆ پێکهێنههانی هاوکههارییەکی جیههددیتر لە نیههوان هێههز و ڕێکخراوەکههانی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان لە پێنههاو کههاریگەریی پێویسههتی ئەو هێههزانە لە ڕەوتههی جوواڵنەوەکههان لە داهههاتوودا .هەروەههها دەبههێ وێههڕای گریههدانی ناڕەزایەتییەکههانی کوردسههتان بە بزووتنەوەی ناڕەزایەتیی سەراسەری ،کار بۆ ڕاکێشانی هەرچی زیاتری پشتیوانیی بیروڕای گشهتی و کهۆڕ و کهۆمەڵە مرۆڤدۆستەکانی جیهان بکەین بۆ الی پرسهی کهورد و خەبهاتی ڕەوای گەالنهی ئێهران کە بە دژی ڕێژیمهی دیکتهاتۆری کۆماری ئیسالمی لە ئارا دایە و چووەتە قۆناغێکی نوێ و چارەنوسسازەوە. * ئەم ڕاپهههۆرتە لە کۆبهههوونەوەی ڕۆژی شهههەممە73 ،ی بەفرانبهههاری کههههۆمیتەی ناوەنهههدیی حیزبهههی دێمهههوکرات بههههۆ هەڵسەنگاندنی خۆپیشاندانەکانی ئێهران و کوردسهتان ،لەالیەن سهکرتێری گشهتیی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانەوە پێشکێش بە کۆبوونەوەکە کراوە. (لە ژمارەی ٧١١ی”کوردستان”دا باڵو بۆتەوە) سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢١ :ی جانێوێری ٢٣١١
خەڵکی ئێران ناچارن بۆ تێپەڕین لە کۆماری ئیسالمی ڕێگایەکی پڕتێچوو بگرنەبەر بێشک کۆماری ئیسالمیی ئێران نیزامێکی سیاسیی سەقامگیر نهیە و لە نێوخهۆی واڵتهدا تەنیها بە زەبهری چەک خهۆی ڕاگرتوە و هەمیشە ئەو پرسیارە بەڕۆژە کە بۆ خەڵکی واڵتهی ئهێمە تها ئێسهتا و دوای نیزیهک بە 21سهاڵ ،لەگەڵ کۆمههاری ئیسههالمی هەروا لە بەربەرەکههانی دان؟ وەاڵمەکەش ڕوونە ،لەبەر ئەوەی کۆمههاری ئیسههالمیی ئێههران لە هههیچ
128
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ئاستێکدا خۆشبژیوی ،ئازادی ،ئەمنیەت و ئارامیی بۆ خەڵکی ئێمە بەدیهاری نەهێنهاوە؛ بەڵکهوو ئەوەی لەو ڕێهژیمە بە خەڵک گەیشتووە تەنیا نەگبەتی و نەهامەتی و ڕۆژڕەشی بووە.
دەکرێ لە سێ ڕەهەندی سیاسی و ئابووری و کۆمەاڵیەتییەوە لێکدانەوە بۆ ئەو بارودۆخە بکەین. ئەگەر لە ڕووی سیاسییەوە سەیری بابەتەکە بکەین ،خەڵکی واڵتی ئهێمە زیهاتر لە 711سهاڵە بهۆ دێموکراسهی تهێ دەکۆشێ ،بەاڵم خەباتەکەی بەهۆی لەسەرکاربوونی نیزامە دیکتاتۆڕ و سەرەڕۆ و نادێموکراتەکهان سهەر نەکەوتهووە. لە ڕووی ئهابوورییەوە سههەرەڕای ئەوەی ئێههران واڵتێکهی دەوڵەمەنههدە و خەڵکەکەشههی ئەهلهی کههار و خۆمانههدووکردنن، بەاڵم لە ئێسههتادا هەم دۆخههی ئههابووریی واڵت و هەم ژیههان و گههوزەرانی خەڵههک لەو سههۆنگەیەوە لەوپەڕی خراپههی و شپرزەیی دایە .ئەوە نەک قسەی ئێمەی دژبەر و ئۆپۆزیسیۆن ،بەڵکوو داتا و ئامارە ڕەسمییەکانی سهەر زاری خهودی کاربەدەستانی ڕێژیمە کە دان بەوەدا دەنێن ئابووریی واڵت نەک گەشهە ناکها و هەڵ نهادا ،بگهرە ڕۆژ بە ڕۆژ زۆرتهر دادەڕمهههێ .کارخانەکهههان یهههان لە کهههار دەکەون یهههان ئاسهههتی بەرهەمهینانیهههان بەردەوام دادەبەزێ و کۆمپانیاکهههانی وەبەرهێههنەر مههایەپووچ دەبههنەوە ،ئەوەش زیههاتر پەرە بە بێکههاریی هەوسههارپچڕاو لە کههۆمەڵگەدا دەدا و کههاریگەریی خراپی خۆی لە سەر ژیانی خەڵک دادەنێ .ئەو ئامارانەی کە باێ لەوە دەکەن 72تا 21میلیهۆن کەێ لە خەڵکهی واڵتی ئێمە بە تەواوی لەژێر هەژاری دان و لە نێوان 71تها 31میلیهۆن کەێ بە ڕێژەیهی لە ژێهر هێێهی هەژاریهدا جێ دەگرن ،پێمان دەڵێن کە خەڵکی ئێران لە چ دۆخێکی کارەسهاتباردا دەژیهن؛ ئەویهش نەک لە سهۆنگەی ئەوە کە ئێههران واڵتێکههی هەژارە ،بەڵکههوو لەبەر ئەوەی کە ڕێژیمههی کۆمههاری ئیسههالمی هەمههوو سههەرچاوەکانی واڵتههی نههاوەتە خزمەت سیاسەتە قەیرانخوڵقێنەکان کە بۆ پاراستنی نیزامە سیاسییەکەی گرتوویەتە پێش. خۆ ئەگەر لە ڕووی کۆمەاڵیەتیشەوە بڕوانین دەبینین کە خەسارە کۆمەاڵیەتییەکان بینەقاقای کۆمەڵگەیان گرتوە و بڕسههتیان لههێ بڕیههوە .پەرەسههەندنی ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زیههاتری ئێعتیههاد بە مههادە هۆشههبەرەکان ،چوونەسههەرێی ئامههاری تاوانکاری ،زۆربوونی نائاسایی تەاڵق لە تەنیشت چوونەسەرێی تەمەنی پێکەوەنانی ژیانی هاوبەش ،سەرهەڵدانی زۆر دیاردەی وەک کارتۆنخەوی و لە گۆڕدا نووستن بەشێکی کەم و بچووکی کۆی ئەو زیان و خەسهارانەن ژیانیهان لە خەڵکی ئێران تاڵ کردوە. هەروەها ئەگەر سیاسەتی دەرەوەی هەر واڵتێک لە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی خەڵک و ئەو واڵتە دایە ،بەاڵم
129
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هۆکاری سەرەکیی بەشی زۆری ئەو ڕۆژڕەشییەی خەڵکی ئێران بۆ سیاسەتی دەرەوەی ڕێهژیم دەگەڕێهتەوە .پشهتیوانیی کۆمههاری ئیسههالمی لە تێرۆریزمههی دەوڵەتههی و دەسههتێوەردانی لە کاروبههاری نێوخههۆیی واڵتههانی نههاوچە کە بەشههی هەرە زۆری بودجە و ئیمکاناتی واڵتی بۆ تەرخان دەکرێ ،تێچووەکەی لە سەر شهانی خەڵکهی ئێهرانە و ئەوانهن کە دەبهێ باجی سەرکێشییەکانی کۆماری ئیسالمی بدەن. ئێستا دێمەوە سەر سەرەتای باسەکەم ،کە ئەگەر ئەو ڕێژیمە لە نێوخۆی واڵتدا جێ متمهانەی خەڵهک و سهەقامگیر نیە ،لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆیشی هەر ئاوای بۆ دەچێتە پێش؟ لە ڕاسههتیدا سیاسههەتی دەرەوەی کۆمههاری ئیسههالمی و سیاسههەتی چەوتههی ئیههدارە و بەڕیههوەبەریی نێوخههۆیی ڕێژیمههی بەرەوڕووی دنیههایەک کێشههە و ئاسههتەنگ ک هردوە کە ئەگەر بیشههیهەوێ نههاتوانێ خۆیههان لههێ قوتههار بکهها و خههۆ ئەگەر توانای قەیرانخوڵقێنیی زیاتریشی مابێ ،چیدی توانای مهودیرییەتی قەیرانەکهانی نەمهاوە .بینیمهان ئێعتبهاری ئەو ڕێژیمە و شهوێنهواری تهحریمهکهان گەیهوەتە ڕادەیەک کە لە ئاڵمهان وەزیهری دەرەوەی ڕێهژیم فهڕۆکەکەی بهۆ لێهدانی بێنزین دادەمێنێ و هیچ کۆمپانیایەک ئامادە نیە سووتەمەنیی بیداتێ. سیاسههەتی دەرەوەی ئێههران بههووەتە هههۆی ئەوەی پشههتی ئەو واڵتە لە ژێههر گەمههارۆ جیهانییەکانههدا بچەمێههتەوە و لە «بەرجههام»یههش نەیتوانیههوە فریههای ڕێههژیم بههکەوێ ،بەرجامێههک کە ئێسههتا ئەمریکهها و شههەریک و هاوپەیمانەکههانی خەریکن پێداچوونەوەی پێدا دەکەن ،بەرجامێک کە وەزیری دەرەوەی ڕێژیم دەڵێ هەتها ئێسهتا قهازانجێکی ئەوتهۆ و خێروبێرێکی وای بۆ ئێران نەبووە .وەزیری نەوتیش نایشارێتەوە کە دەتوانن لە سایەی بەرجامەوە نەوت بیرۆشهن، بەاڵم کێشههەی ئەوەیههان هەیە کە لە سههۆنگەی گەمارۆکههانی پێشههوو پههووڵ و دراوەکانیههان بههۆ نههاگەڕێتەوە .خههۆ ئەگەر هەوڵەکانی ئەمریکا بهۆ پێهداچوونەوە بە بەرجهام سهەر بهکەوێ ڕوونە کە ڕێهژیم لە ڕووی ئهابوورییەوە چەنهد قهات بەرەوڕووی قەیرانی زێدە دەبێتەوە. بۆیە بە سەرنجدان بەو بارودۆخەی باێ کرا و بە تیشک خستنە سەر ئەو هەلهومەرجەی ئێسهتا لە نێوخهۆی واڵتهدا لە ئههارا دایە ،ڕێههژیم لە توانایههدا نههیە بە سههەر ئەو کۆسههپانەدا سههەرکەوێ و لە قەیرانێههک چەقیههوە کە بەرهەمههی سیاسههەت و شههێوەی مهههودیرییەتی خههۆیەتی .ناڕەزایەتییەکههانی مهههانگی بەفرانبههاریش بەو دروشههمانەی تێیهههان بەرز کرایەوە ،دەکرێ بە سەرەتای قۆناغێکی نوێ لە بەرەوڕووبوونەوە لەگەڵ ڕێژیم دابندرێ .خەڵکهی ئێهران کە ئیهدی
130
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە ڕێهههژیم لە تەواوەتیهههی خۆیهههدا هیهههوابڕاو بهههوون ،ڕێگهههای خهههۆی بهههۆ دەربهههازبوون دیهههوەتەوە ،ئەویهههش ڕێگهههای نارەزایەتیدەربڕینە ،ڕێگای نافەرمانیی مەدەنییە ،چڕکردنەوەی هەوڵەکانیانە بۆ گهۆڕین و تێهپەڕین لەو حکهومەتە و ئەزموونەکانی پێشووش پێمان دەڵێن کە خەڵک دەتوانن سەرکەوتووی ئەو بەربەرەکانی و ملمالنێیە بن. بههابەتێکی گرینگههی دیههکەی پێوەندیههدار بەو دۆخە ورووژانههدنی پرسههی ڕاپرسههی ئەویههش لە سههەر زاری کاربەدەسههتانی هەرە دەسههەاڵتبەرزی حههوکمەت و دوایەش کههاردانەوەی لە نێههو حیههزب و ناوەنههدە سیاسههییەکان دایە .بێگومههان ئەوەی سهەرۆککۆمار لە ڕاپرسهی بههۆ چارەسهەری کێشههە و قەیرانەکهانی ئێرانهی دەوێ هەر مەشههرووعییەت وەرگهرتنەوەیە بههۆ ڕێههژیم و حههاکمییەت کە خەڵههک نایههانەوێ .ڕاپرسههی لە ئێههران -بههێ لەبەرچههاوگرتنی دەرەتههانی ئەنجامههدانی لە چوارچیوەی قانوونی بنەڕەتیی کۆماری ئیسالمیدا -ئەو کاتە دەتوانێ کهاریگەر و بە کەلهک بهێ کە بهواری تێهپەڕین لەو نیزامە و چێکردنی نیزامێکی دێمۆکرات و سێکۆالر بۆ کۆمەڵگەی ئێران بڕەخسێنی. ڕاپرسی ئەگەر بەو تایبەتمەندییەوە ئیمکانی کردنی هەبهێ ،دەتهوانێ تێچهوویەکی کەمتهر بهۆ تێهپەڕین لە ڕێهژیم و گۆڕینی ئەو نیزامە سیاسییە لە سەر دەسهتی خەڵکهی دابنهێ ،بەاڵم ئەوە کۆسهپی گەورەشهی لە بەر دەمە کە کۆمهاری ئیسالمییە .بێگومان کۆماری ئیسالمی هەتا ئەو جێیەی دەسەاڵتی بڕوا ڕێهگە نهادا خەڵهک بڕیهار لەسهەر چارەنووسهی خۆیان بدەن ،چونکی لەوە دڵنیایە کە چارەنووسی خەڵک و چارەنووسی رێژیمەکەیان یەک نین و خەڵک چاری ئەو نیزامە سیاسییەی ناوێ .هەر بۆیە ئەو ڕێهژیمە بە زەحهمەت لە ڕێگهای هاسهانەوە مەیهدانەکە چهۆڵ دەکها و خەڵکهی ئێههران ناچههارن ڕێگهها بەزەحههمەت و پڕتێچووەکههان بگههرێتە بەر .یەک لەو ڕێکههارانەش بەردەوامیههی ناڕەزایەتییەکههانی سەرشەقام و پەل و پۆ هاوێشتنیان بۆ هەموو شار و شوێنەکانی واڵتە. لە دوای سەرکوتی ڕاپەڕینەکەی مانگی بەفرانبار دەبینین کە هەر ئەم ماوەیە کۆمەڵێک نهاڕەزایەتیی نهوێ سهەریان هەڵداوەتەوە .ناڕەزایەتییەکانی دەروێشەکانی گوناباد ،مانگرتنەکانی خەڵکی ناوچە سنوورییەکانی مەریوان ،بهانە و پیرانشههار ،مههانگرتنی کرێکههاران لە زۆر شههار و پارێزگههای واڵت ،ئەوانە پێمههان دەڵههێن کە خەڵههک ئامههادەن لە مەیداندا بن و حیزب و الیەنە سیاسییەکان دەبێ لە پشتی داوای خەڵک و هاندەر و پاڵپشتیان بن. لە پێوەندی لەگەڵ ڕەوتی ناڕەزایەتییەکان و کوردستاندا پێویست بە گوتن ناکا کە خەڵکی کوردستان مێژوویەکی دوور و دریژیان لە ئازایەتی و مافخوازی و بەربەرەکانی لەگەڵ کۆماری ئیسالمی هەیە .حیزبی دێموکراتی
131
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کورسهههتانیش هەمهههوو کهههاتێ هانهههدەر و پاڵپشهههتی جموجهههۆڵە مەدەنییەکهههان ،حەڕەکە ئێعترازییەکهههان و بهههزووتنەوە مافخوازییەکان بووە .ئەوەی گرینگ و بەبایخە ئەوەیە کە بەپێی ئەو ئازایەتی و بوێرییەی خەڵکی ئێمە هەیانە و بەپێههی ئەو بەسهههتێنە لەبهههار و ئامهههادەیەی ئێسهههتا هەیە ،کوردسههتان دەتهههوانێ شهههوێندانەریی زۆری لەسهههەر ڕەوتهههی گۆڕانکارییەکان لە ئێراندا هەبێ. گەیشتن بەو شوێندانەرییەش ئەرکهی زیهاتر دەخهاتە سهەر شهانی حیهزب و الیەنە سیاسهییەکان و ئهێمە وەک حیزبهی دێمههوکرات زۆر بههاش هەسههت بەو بەرپرسههیارەتییە دەکەیههن .لەم ڕووەوە ئەمسههاڵ حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان لە دەرەوەی واڵت تههوانیی لەگەڵ نیزیههک بە 71حیههزب و رێکخههراوی سیاسههی «شههوڕای دێموکراسههیخوازانی ئێههران» پێههک بێنن و تواناکانیان بۆ خەبات دژی کۆماری ئیسالمی و بەشداری و هاوبەشییان لە دروستکردنەوەی ئێرانی داهاتوودا بخەنە سەر یەک .حیزبی ئێمە لە ئێستادا لەگەڵ «یەکیەتیی کۆمهاریخوازانی ئێهران»یهش لە پێوەنهدی و دانوسهتان دایە هەتا بتوانێ لەوێش کاریگەریی خۆی لە ڕەوتی خەباتی هاوبەش دژی کۆماری ئیسالمی دابنێ. حیزبی دێموکراتی کوردستان لە نێوخۆ واڵتیشدا لەو بوارەدا چاالکە بۆوەی بتوانێ پەیامی هاوکاری و هاوخەبهاتیی حیزبی دێموکرات لەگەڵ هەموو الیەنەکان بەرێتە نیو کۆرۆکۆمەڵ و چاالکهانی سیاسهی و مەدەنهی .هەروەهها حیزبهی دێموکرات لەگەڵ هێزە سیاسییە دیار و شوێندانەرەکانی دیکەی کوردستانیش گەیشهتوونەتە ئەو قەنهاعەت و بهاوەڕە هاوبەشە کە دەبێ پێکەوە هاوپەیمانییەک و ئادرەسێک لە بزووتنەوەی سیاسیی کورد دروست بهکەن و هەوڵەکهانیش بۆ ئەو مەبەسە سەرکەوتوو بووە و پێکهێنانی «ناوەندی هاوکاریی حیزبەکانی کوردستانی ئێران» بە بەشداریی 1 حیزبی سیاسی وەاڵمدانەوە بەو پێویستییە مێژوویی و هەنووکەییەیە کە خەباتی خەڵکی کوردستان بباتە مەیهدانی خەباتە سەراسەرییەکە لە دژی کۆماری ئیسالمی. *** * ئەو نووسراوەیە پوختەی باسێکی سیاسی -تەشکیالتی بوو کە سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە ڕۆژی پێنجشەممە71 ،ی سەرماوەز لە کۆبوونەوەی گشتیی کادر و پێشمەرگەکاندا پێشکێشی کرد. سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٧ :ی مارچی ٢٣١١
132
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامەکان ------------------------------------------------------------------
حیزبی دێموکڕاتی کوردستان سکرتێری نوێی ههڵبژارد
حیزبی دێموکڕاتی کوردستان له کۆبوونهوهی کۆمیتهی ناوهندیی خهۆیدا کهاک مسهتهفا مههولوودی ،جێگهری سهکرتێری پێشووی حیزبی به سکرتێری نوێی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ههڵبژارد .کۆبوونههوهی کۆمیتههی ناوهنهدیی حیزبهی دێموکڕاتی کوردستان له ڕۆژانی شهممهو یهکشهممه؛ ٢٥و ٢٦ی بهفرانبار گیرا و ،یهکێک لهه بڕگههکانی دهسهتووری کاری ئهو کۆبوونهوهیه ههڵبژاردنی سکرتێری نوێ بوو .لهو کۆبوونهوهیهدا داوای وازهێنانی کهاک خالیهد عههزیزی، سکرتێری پێشووی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان پهسهند کهراو ،کۆمیتههی ناوهنهدی بهه زۆریهنەی دهنهگ کهاک مسهتهفا مهلوودی ،جێگری سکرتێری گشتیی حیزبی به سکرتێر ههڵبژارد .کۆبوونهوهی کۆمیتهی ناوهندیی حیزب له درێهژهی کاری خۆیدا کۆمهڵه بابهتێکی سیاسی و تهشکیالتیی دیکهی هێنایه بهرباێ و بڕیاریهان لهسههر درا .کهاک مسهتهفا مهههولوودی سههاڵی ١٣٣٧لههه یهههکێک لههه گونههدهکانی شههاری نهغهههده لههه دایههک بههووه .بههههاری سههاڵی ١٣٥١هاتۆتههه ڕیزهکانی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان و له کۆنگرهی ١ی حیزبی دێمهوکڕات لهه سهاڵی ١٣٦٦بهه ئهنهدامی ڕێبههریی حیههزب ههههڵبژێردراوه .کههاک مسههتهفا مهههولوودی کههه لیسانسههی”حقههوق”ی لههه زانکههۆی وهرگرتههوه ،لههه کههۆنگرهی ١٢ی حیزبهوه تا ئێستا ئهندامی دهفتهری سیاسیی حیزبی دێموکڕات و له دوای کۆنگرهی ١٤ی حیزبهوه جێگری سهکرتێری
133
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی گشتیی حیزب بووه و له کۆبوونهوهی کۆمیتهی ناوهندیی حیزبی دێموکڕات کهه ڕۆژی ٢٦ی بههفرانبار وهک سهکرتێری گشتیی حیزب ههڵبژێردرا. سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١٦ :ی جانێوێری ٢٣١٧
مستەفا مەلوودی بە بۆنەی هەڵبژێرانی بە سکرتێری نوێی حدک پەیامی ڕێزلێنانی باڵوکردەوە ساڵو و ڕێز!
به دوای ههڵبژاردنم به سکرتێری گشتیی حیزبی دێمهوکڕاتی کوردسهتان کۆمههڵێکی زۆر لهه حیزبهه سیاسهییهکان لهه ڕۆژههاڵتو باشووری کوردستان ،ڕێکخراوی جۆراوجۆری مهدهنی ،سینییو کۆمهاڵیهتی ،کهسایهتیی سیاسی ،ئههدهبیو کۆمهاڵیهتیی کوردو ئێرانی؛ ههروهها زۆر له دۆستانو الیهنگرانی حیزب ،کادرو پێشمهرگهو ئهندامی حیزبهکهمانو تهنانهههت لههه حیزبهههکانی دیکهههش بههه نههاردنی نامههه ،پهههیام ،تهلهههفوونو لههه ڕێگهههی تههۆڕه کۆمهاڵیهتیهکانهههوه پێوهندییان پێوه کردوومو پیرۆزبایی ههڵبژێرانم به سکرتێری گشتیی حیزبیان پێ گوتوومو ئاواتی سهرکهوتن لهه کاری سیاسیو حیزبییان بۆ خواستووم. ئهگهرچی زۆرم پێخۆش بوو که وهاڵمی یهک به یهکی ئهو نامهو پهیامانههم دابهاوهو ڕاسهتهوخۆ لهگههڵ هههموو ئێهوه ئازیزان پێوهندیم گرتباوهو سپاێو قهدرزانیی خۆمم بۆ ئێوه خۆشهویستان دهربڕیبا؛ بهاڵم ئهوهم بهۆ نههکراوهو لهه ڕێگهی ئهو نووسینهوه ساڵوو سپاێو ڕێزی خۆم بۆ ههموو الیهک دهنێرم. بهڕێزان!
پهیامو پێوهندییهکانی ئێوه دڵگهرمییهکی زۆریان به من بهخشیوهو هیوادارم به کارو تێکۆشانی بهردهوام،
134
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی هاوکاریو پشتگرتنی بهردهوامی ئێوهی خۆشهویست له ئاست ئهو ئهرکه قورسهدا ڕووسوور و سهربهرز بمو ،به هیممهتو هاوکاریی ههموو الیهک خهباتهکهمان بهرهو پێش ببهین. لهگهڵ ڕێزو سپاسی دووباره برای بچووکتان مستهفا مهولوودی ٣ی رێبەندان ١٣٣٥ی ههتاوی ٢٢ -ی ژانوییهیی ٢٣١٧ی زایینی سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٢ :ی جانێوێری ٢٣١٧
بەڕیز لویس ئایاال سکرتێری گشتی ئینتێرناسیۆناڵی سوسیالیست ،بۆ بەڕیز مستەفا مەولوودی ،بە بۆنەی هەڵبژێردرانی وەک سکرتێری گشتی ح د ک
مستەفا مەولودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بەڕێز سکرتێری گشتیی! هەواڵی هەڵبژێرانی ئێوەم وەک سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان پێ گەیشت و گەلێک خۆشحاڵ بووم،
135
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لێرەوە گەرمترین ساڵو و پیرۆزبایی برایانەی خۆمت پێشکەش دەکەم. تکایە باشترین ئاواتەکانی مهن لەو بەرپرسهیارییە نهوێیە و ئەرکەکهانی داهاتووتهان قبهووڵ بهکەن .مهن چهاوەڕوانی هاوکهههههاریی لە گەڵ ئێهههههوە و حیزبەکەتهههههان لە داههههههاتوو دا و هەروەهههههها دیهههههدار لەگەڵتانههههها لە کهههههۆنگرەی ٢٥ی ئەنتێرناسیۆنال سوسیالیست لە واڵتی کۆلۆمبیام. بە رێزەوە لوئیی ئەیاال سکرتێری گشتیی ١٧ی ژانویەی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١٧ :ی جانێوێری ٢٣١٧
وهاڵمی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان بۆ پهیامی هاوخهمیی کۆنسولی گشتیی فهڕانسه بهڕێز دۆمینیک ماێ ،کۆنسولی گشتیی فهڕانسه له ههولێر! پهیامی هاوخههمی و هاوپێوهنهدیی ئێهوه کهه پهاش ئههو تهقینههوه تێرۆریسهتییانه نهاردبووت کهه لهه ئێهوارهی ٢٣ی دێسامبری ٢٣١٦دا بارهگای سهرهکیی حیزبهكهمانی کرده ئامانج و حهوت کهسی کرده قوربانی ،به دهستمان گهیشت. به پێویستم زانی به ناوی هاوڕێیانم له رێبهرایهتیی حیزبو سهرجهم ئهندامانو الیهنگرانمانهوه سوپاست بکهم بۆ بێزاری دهربڕینتان لهو کردهوه بهربهرییهو بۆ ئهو هاوپێوهندییهی لهگهڵ ئێمهت نیشان داوه. ئێمه رابردوویهكی دوور و درێژی دۆستایهتی لهگهڵ گهلی فهڕانسهمان ههیهو زۆر بههای هاوبهشمان لهنێواندایه.
136
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی خههاڵێکی غهههمگین کههه ئێمهههو ئێههوه بهیهکهههوه دهبهسههتێتهوه ئهوهیههه کههه ههههردووالمان زۆر جههار بووینهتههه قوربههانیی تێرۆریزم. لهدهستدانی هاوڕێیانمان ههرچهندێک سهخت بێ ،ئهوه هیچ له سهووربوونمان لهسههر ئههو خههباتو تێکۆشهانه کههم ناکاتهوه که لهپێناوی دێموکڕاسی لهه ئێرانهداو بهۆ وهدیهێنهانی مافهه رهواکهانی گههلی کهورد بههڕێوهی دهبههین .لههو رێگایهدا ئێمه فهڕانسه وهک واڵتێکی دۆست و ئهکتهرێکی بهوهزن چاو لێ دهکهین که ئههو ئیدهئالهه دێموکراتیهک و ئاشتیخوازانهی ئێمه داکۆکییان لێ دهکهین ،بۆی گرینگن. لههو دهرفهتهه کهههڵک وهردهگهرم بهۆ ئهههوهی سههبارهت بهه دیاریکرانیشههتان وهک کۆنسهولی گشهتیی نههوێی فهڕانسهه لههه کوردستان پیرۆزباییتان پێ بێێمو ئارهزووی سهرکهوتنتان لهو بهرپرسایهتییهدا بۆ بخوازم. تکایه ،جهنابی کۆنسولی گشتی ،رێزو پێزانینی ئێمه قبووڵ بکهن. مستهفا مهولوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ٢٥ی ژانویهی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٥ :ی جانێوێری ٢٣١٧
137
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
وەاڵمی کاک مستەفا مەولوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان بە نامەی لوئیس ئەیاال ،سکرتێری گشتیی ئینتێرناسیۆنال سۆسیالیست
بهڕێز لوئیی ئهیاال! سکرتێری گشتیی ئینتێرناسیۆنال سۆسیالیستو دۆستی خۆشهویستی حیزبی دێموکراتی کوردستان! پهیامی پیرۆزبایی بهڕێزت به بۆنهی ههڵبژاردنم بهه سهکرتێری گشهتیی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتان گههلێگ شهاد خۆشحاڵو دڵگەرمی کردم. هیوادارم به هاوکاریی ئێهوه لهه ئینتێرناسهیۆنال سۆسیالیسهتدا بتهوانین زۆرتهرینو باشهترین دۆسهت بهۆ بزووتنههوهی خهڵکی کوردستانی ئێرانو حیزبی دێموکراتی کوردستان پهیهدا بکههینو لههو رێگایههشدا دۆسهته سۆسیالیسهتهکانمان هاوکارو یاریدهدەرمان بن؛ هەروەها ناوهندی ئینتێرناسیۆنال سۆسیالیست ببێ به مهکۆی ئهو دۆسته خۆشهویستانه. ئەمههن دۆسههتانی خهههڵکی کورسههتانو حیزبههی دێمههوکرات لههه ئینتێرناسههیونال سۆسیالیسههت دڵنیهها دهکهمهههوه بههه ههههموو توانههاوه کههار بکهههم بههۆ ئهههوهی لههه ئەرکو بهرپرسههایهتیی تههازهمدا بههه هاوکههاریی هاوڕێیههانم لههه حیزبههی دێمههوکرات تێبکۆشههم بههۆ جێخسههتنی پڕەنسههیپە مرۆیههیو دێموکڕاتیکەکههانو دابینکردنههی عەداڵهههتی کۆمهاڵیهههتیو دێموکراسههیو وەدهستهێنانی مافی ڕهوای خهڵکی کوردستانی ئێران. به هیوای دیدارو بەردەوامیی پێوەندییەکانمان
138
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
بهرێزهوه مستهفا مهولودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان ٢٥ی ژانویەی ٥ - ٢٣١٧ی رێبەندانی ١٣٣٥
سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٥ :ی جانێوێری ٢٣١٧
پهیامی پیرۆزبایی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بهبۆنهی جێژنی ڕهمهزان هاونیشتمانانی خۆشەویست! خوشک و برا موسوڵمانەکان! بهبۆنهی هاتنی جێژنی پیهرۆزی ڕهمههزان بە نهاوی خهۆم و سهەرجەم خەباتکهارانی حیزبهی دێمهوکراتی کوردسهتانهوه پیرۆزبهههایی لهههه هههههمووی ئێهههوە ،بهههه تایبههههت لە خوشهههک و بهههرا موسهههوڵمانهکان لە کوردسهههتان و ئێهههران و هەمهههوو موسههوڵمانانی جیهههان دهکەم .هیههوادارم ئهههم جێههژنە ببههێ بههه مههایەی شههادی و خۆشههی و ،هانههدهری ڕووحههی ئاشههتی و تهبایی له نێو هەموو پێکهاتەکانی واڵتی ئێمهدا. بهڕێزان!
موسێمانان لە کاتێکدا پێشوازی لە جێژنی پیرۆزی رەمەزان دەکەن ،کە بەداخەوە ناوچەکەی ئێمە کە زۆربهی ههره
139
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی زۆری دانیشتووانی خههڵکی موسهێمانن ،بە قۆنهاغێکی دژواردا تێهپەر دەبهێ .شهەڕ و مهاڵوێرانی و کوشهت و کوشهتار و ئاوارەیی و دەربەدەری بەرۆکی خەڵكی بەاڵلێدراوی ناوچەکە بەرنادا و لەوەش خەراپتر ،شهەڕی فیرقەیهی هەڕەشهە لە پێوەندیی نێوان موسێمانهکان دەکا. ئەگەر کههۆمەاڵنی خەلکههی موسههێمان بههۆ خۆیههان لە بیههری چارەسههەری ئهههو دۆخهههدا نهههبن ،دەوڵەتههانی نههابەرپرێ بههۆ ماوەیەکی نادیار دەتوانن لەو کێشانە بەقازانجی پتەوکردنی بناخەی دەسەاڵتی ناڕەوای خۆیان کەلک وەرگرن .لەو نێوەدا هەروەک پێشبینی دەکرا کۆماری ئیسهالمیی ئێهران تێهڕۆری رۆژی ١٧ی جهۆزەردانی ڕابهردوو لە بەشهی ئیهداریی مەجلیی و نیزیک قهبری خومەینی ،کردۆتە بیانوو بۆئەوەی فەزایەکی تەواو ئەمنییەتی بهسهر ئێران و بهتایبهت کوردستاندا بسەپێنێ .لەو ماوەیەدا خەڵکێکی زۆری سوننەمەزهەبی ڕاپێچی زیندانە ئاشکراو نهێنییەکان کردوون و به نانهوهی دووبهرهکی له نێوان موسوڵماناندا دهیهوێ جۆراوجۆرییه مهزههبییهکان بخاته خزمهتی سیاسهتە دژی گەلییەکانی خۆیەوە. لە پێوەنههدی لەگەڵ واڵتههانی دەوروبەریههشدا لەمێههژە کۆمههاری ئیسههالمی خەریکههی ئاژاوەنههانەوە و هەڵگیرسههاندن و خۆشکردنی شەڕی فیرقەیییە و لەم دواییانەدا هەوڵی داوە بوعدێکی دیکە بدا بە ڕووبەڕووبوونە ناوچەیییەکان و مەترسیی ئەوە هەیە کە ناوچەکە و بەتایبەتی واڵتەکەمان تووشی شەڕێک بکا کە ئاکامەکەی بۆ ههیچکەێ پهێش- بینی ناکرێ. هەر بهههۆیە پێویسهههتە سهههەرجەم موسهههوڵمانان و بە تهههایبەتی ئەوانەی دڵیهههان بهههۆ ئهههازادی و حهههاوانەوەی خەڵهههک بە ئاسوودەیی لەگەڵ یەکتر لێدەدا ،یارمەتیدهر بن بۆ گەڕانەوە و جێگیربهوونی ئاشهتی و ئهارامی لە نهاوچەکەدا .لههو نێوهدا بە تایبەت پیاوانی ئایینی ئەرکی گەورەیان لە سەر شانە کە بە ئیرشهاد و ڕێنهوێنی رێگهای بڕایەتهی و رێهز لێکگرتنی پێکهاتەکان و جۆراوجۆرییه ئاینییهکان بە هەمووان نیشان بدەن. له کوردستانیش جێژنهی ڕهمههزانی ئهمسهاڵ لهه حاڵێهکدا پێکههوه دهکهینههوه کهه ڕێهژیم کهشهێکی پهڕ لهه نائهارامیی بهسهر کوردستاندا زاڵ کردوە و ،خههونی زۆر خەراپهی بهۆ گەلهی کهورد و بهزووتنەوە مهافخوازانەکەی دیتهوە .کەوایە خەڵکی ئێمە دەبێ زۆر وشیاری نەخشە شوومەکانی کۆماری ئیسالمی بن و وێڕای پتەوکردنی ریزەکانیان ڕێگها نەدەن هەوڵی ڕێژم بۆ دووبەرەکینانەوە و لێکدڕدۆنگکردنی خەڵک بەئاکام بگا.
140
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی جارێکی دیکە جێژنی رەمەزانتان لێ پیرۆز بێ. مستەفا مەولوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کورستان 7ی پووشپهری 7713ی ههتاوی سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٤ :ی جوونی ٢٣١٧
پهیامی هاوخهمیی دهفتهری سیاسیی حدک بهبۆنهی کۆچی دوایی کاک عهزیز محهممهد
بهڕێز کاک کاوه مهحمود سکرتێری گشتیی حیزبی شیوعیی کوردستان ! لهگهڵ ساڵوی برایانه ! ههواڵی کۆچی دوایی هاوڕێ عهزیز محهممهد کهسایهتیی سیاسیی ناسراوی کورد و سکرتێری پێشووی حیزبی شیوعیی عێراق ئێمهشی وهکوو ههموو دڵسۆزان و هۆگرانی ناوبراو غهمبار و بهدا کرد. کاک عهزیز محهممهد جیا لهوه که لهریزی رێبهره کۆمۆنیسته ههره بهئیعتبار و جێگای رێزهکانی ناوچه بوو،
141
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی نهتهوهپهروهرێکی راستهقینهش بوو .ئهو تهواوی ژیان و هزر و توانای خهباتکارانهی خۆی ههم لهپێناو یهکسانیی نێوان مرۆڤهکان و ههم له رێگای ئازادیی گهلهکهیدا سهر کرد. بههۆی کهسایهتیی بهڕێز و جێگهای متمانههی نههمر عههزیز محهممههد ،نهاوبراو لهه چارهسههری کێشهه نێوخۆییههکانی ناوماڵی کوردیش بهتایبهتی له باشووری کوردستان دهوری کهارای گێهڕا و لههنێو کوردهكهانی رۆژهههاڵتیشدا خهاوهنی جێگه و پێگهی تایبهت به خۆی بوو .دۆستایهتیی ناوبراو لهگهڵ دوکتور قاسملوو و حیزبی دێموکڕات بۆ زیاتر لهه نیو سهده لهوه پێش دهگهڕێتهوه و دواتر له تههواوی بڕگههكانی ژیهانی سیاسهیی خهۆی و حیزبهی شهیوعیدا دۆسهتێکی دڵسۆز و پشتیوانێكی راستهقینهی حیزبی ئێمه و بزوتنهوهی کورد له رۆژههاڵتی کوردستان بوو. به لهدهستدانی کهاک عههزیز محهممههد هههموو الیههكمان سههروهرێکی خۆشهویسهت و شهوێندانهرمان لهدهسهت دا .بههو هیوایهههه کهههه یهههادهوهری و پهیامهههه ئینسهههانیی و نهتهوایهتییههههکانی ئههههو سههههرکرده نههههمره ئیلهامبهخشهههی هههههنگاوه خهباتگێڕی و نیشتمانییهکانی لهمهودوای ههموو الیهک بێ. لهگهڵ ناردنی ساڵو بۆ رووحی نهمر عهزیز محهممهد ،بههناوی رێبههری حیزبهی دێمهوکڕاتی کوردسهتانهوه هاوخههمیی خۆمان لهگهڵ جهنابت و سهرجهم هاوڕێیانی حیزبی شیوعی و بنهماڵهی بهڕێزی ئهو گهوره نهمره رادهگهیهنین. لهگهڵ رێز و ههستی برایانه حیزبی دێموکڕاتی کوردستان دهفتهری سیاسی ١ی ژووئهنی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١ :ی جوونی ٢٣١٧
142
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پهیامی هاوخهمیی سکرتێری گشتیی حدک بهبۆنهی کۆچی دوایی نهوشیروان مستهفا
بهڕێز شۆڕش حاجی وتهبێژی بزوتنهوهی گۆڕان و بهڕێزانی جڤاتی نیشتمانیی ئهو بزوتنهوهیه! له ههلومهرجێکی ههستیاردا که ناوچه و کوردستانی پێدا تێدهپهڕێ ،به دا و پهژارهیهکی زۆرهوه ههواڵی کهۆچی دوایی نهوشیروان مستهفا رێکخهری گشتیی بزوتنهوهی گۆڕانمان پێ گهیشت. نهوشههیروان مسههتهفا چ وهک سهههرکردهیهکی سیاسههی و چ وهك رووناکبیرێههک رابردوویهههکی دوور و درێههژ و جێگههه و پێگهیهکی تایبهتیی له مێژوویهی سیاسهیی نهوێی گههلی کهورد بهتایبههتی لهه باشهووری کوردسهتاندا ههیهه .ئههو کهه یهههکێک لههه دامهزرێنهههر و سهههرکرده ئهسههێییهکانی یهههکێتیی نیشههتمانیی کوردسههتان بههوو و دواتههریش لههه چوارچێههوهی بزوتنهوهی گۆڕاندا ،رۆڵێکی دیاری لهسهر نهخشهی خهبات و سیاسهتی کورد لهم پارچهیهی کوردستاندا گێڕا. حیزبی دێموکڕاتی کوردسهتان بهه چهاوی رێهزهوه دهڕوانێتهه رابهردووی خههبات و تێکۆشهانی ئههو سههرکردهیهی کهورد، بهتایبهتی که له قۆناغێکی گرینگی خهبات و خۆڕاگریی گهلی کورد له رۆژههاڵتی کوردسهتان بهه رێبههریی حیزبهی دێموکڕاتی کوردستان ،ناوبراو له دروستکردن و پهرهپێدانی هاوپێوهندیی نێوان کوردهکان له باشهوور و رۆژهههاڵتی کوردستاندا کاریگهرییهکی زۆری ههبوو. ئێمه وێڕای سهرهخۆشهی لهه بنهماڵههی بههڕێزی نهوشهیروان مسهتهفا و سههرجهم ههڵسهووڕاوانی بزوتنههوهی گهۆڕان و هیوای سهبووری و سهرساغی بۆ ههموو الیهک ،ئارهزوو دهخوازین هاوخهمی و پهرۆشیی ههموو الیهک بۆ کۆچی دوایی ئهو نهمره ببێته دهرفهت و ههوێنی تهبایی و ئاشتهوایی زیاتری کورد له باشووری کوردستان.
143
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
مستهفا مهولودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ١٣ی مهی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١٣ :ی مای ٢٣١٧
پەیامی پیرۆزبایی سکرتێری گشتی حیزبی دێموکراتی کوردستان بۆ سهرۆک کۆماری ههڵبژێردراوی فهڕانسه
زۆر بهڕێز ئێمانوێل ماکرۆن ،سهرۆک کۆماری ههڵبژێردراوی فهڕانسه! بهبۆنهههی ههههڵبژێرانی جهههنابتان بههه سهههرۆکی نههوێی فهڕانسههه بههه نههاوی خههۆم و هاوڕێیههانم لههه رێبهههڕیی حیزبههی دێموکڕاتی کوردستان بهگهرمی پیرۆزباییتان پێ دهڵێم. فهڕانسه جیا لهوه که مۆدێلێکی ئیلهامبهخشی شارستانهتی و تهمرینی دێموکڕاسییه ،جێگه و پێگهیهکی گرینگیشهی لههه پێوهندییههه نێودهوڵهتییهههکان و هاوکێشهههکانی پێوهندیههدار بههه ناوچهههی ئێمههه و رۆژههههاڵتی نێوهڕاسههتدا ههیههه.
144
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لهوهش زیاتر سااڵنێکه که دۆستایهتیی گهل و حکومهتی فهڕانسه لهگهڵ گهلی کورد پێی ناوهته قۆناغێکی دیار و بهرچاوتر له رابردوو. حیزبی ئێمه که بۆ ئازادی و دێموکڕاسی و مافه نهتهوایهتییهکانی گهلی کورد له ئێراندا خههبات دهکها ،بهه چهاوی رێزهوه لهو پاشهخانه لهه هاوپێوهنهدی و پشهتیوانی دهڕوانهێ کهه لهه زۆر بڕگههی مێهژووی نوێهدا فهڕانسهه بهه گههلی ئێمهی نیشان داوه. ئێمههه وێههڕای ئههاواتی سهههرکهوتن بههۆ جهههنابتان لههه رووبهڕووبوونهههوهی چالێنجههه ناوخۆیییهههکانی واڵتههی فهڕانسههه، هیهوادارین لههه دهورانههی سههرکردایهتیی جهنابتانههدا پێوهنههدی و دۆسهتایهتیی نێههوان دوو گهههلی کهورد و فهڕانسههه لههه جارانیش زیاتر پهره بگرێ. جگههه لهههوهش ئارهزوومههان ئهوهیههه کههه لههه سههایهی ئێههوهدا فهڕانسههه رۆلێکههی کههاراتر لههه چارهسهههری قهیرانهههکانی رۆژههاڵتی نێوهڕاست بهتایبهتی له مامهڵه لهگهڵ رێژیمی کۆماری ئیسالمیدا بگێڕێ ،به چهشنێک که به قهازانجی بزوتنهوهی مافخوازانهی گهالن له ناوچهدا و بهتایبهتی گهلی کورد له ئێران تهواو بێ. لهگهڵ رێز و هیوای دووبارهی سهرکهوتنتان مستهفا مهولودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ١ی مای ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١ :ی مای ٢٣١٧
145
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامی نەورۆزیی کاک مستەفا مەولوودی ،سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان هاونیشتمانە بەڕیزەکان کۆمەاڵنی خەلکی کوردستان، کادر و ئەندام و پێشمەرگە قارەمانەکانی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان ئەوا جههارێکی دیههکەش جێژنههی نەتەوایەتیههی نەورۆز ،جێژنههی هههاتنی بەهههار ،تههازەبوونەوەی سههاڵ و بههووژانەوەی سروشت ،جێژنی گەشانەوەی هیوا بەژیان و زیندوو بوونەوەی هێهز و ورە بهۆ دەسهتەبەرکردنی ئاواتەکهان و ژیهانێکی باشتر و شیاوتر ،هاتەوە. بەم بۆنەیەوە ،لە الیەن دەفهتەری سیاسهیی حیزبهی دێمهۆکڕاتی کوردسهتانەوە ،پهڕ بە دڵ پیرۆزباییتهان لهێدەکەم و ئههاواتم ئەوەیە سههاڵی تههازەی هەتههاوی بههۆ ئێههوە پههڕ لە سههەرکەوتن و شههادی بههێ .هەروەههها هیههوادارم بههزووتنەوەی ڕزگاریخوازانەی نەتەوەی ئێمە بە گشتی و خەباتی خەڵکی ئێمە لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان ،بۆ گەیشتن بە ئازادی و ئامانجە ڕەوا نەتەوایەتییەکان ،بە ئاکام بگا و چیدی خەڵکی ئێمە لە ژێر ستەم و ژێردەستی دا نەمێنێتەوە. نەورۆز هەر وەک سروشههت تههازە دەکههاتەوە ،گیههان و ورەیەکههی تههازەش وەبەر خەباتکههارانی ڕێگههای ئههازادی دەنههێ .لە کۆنەوە نەورۆز بۆ کوردان ڕەمزی خەبات و فیداکاری بە دژی سیستیمی زوڵم و سهتەم بهووە .ئهێمە لە سهاڵی نهوێ دا لێبڕاوانەتر و دڵگرمتر لە پێشوو ،خەباتی خۆمان لە پێناوی دابینکردنی مافەکانمان دا ،بە دژی کۆماری ئیسالمیی ئێران درێژە دەدەین .ڕێکخراوەکانی حیزبهی دێمهۆکڕاتی کوردسهتان لە نێوخهۆ و دەرەوەی واڵت ،دڵنیاتهان دەکەنەوە، کە بە ئامادەیی تەواوەوە ڕووبەڕووی ئەو بارودۆخە سیاسییە دەبنەوە ،کە ئێستا لە واڵتی ئێمە دا لە گۆڕێ دایە و لە هەر ئاڵوگۆڕ و قۆناخێکیش بهۆ گەشهەپێدان و بەرەوپێشهبردنی ئامانجەکانمهان کەلهک وەردەگهرن .لەو پێنهاوە دا خەبههاتی کههۆمەاڵنی خەڵههک یههان تێکۆشههانی مەدەنههی ،کە لەو دا خەڵکههی ئههێمە بتههوانن هەر چەشههنە دەرفەتێههک بە قهازانجی باشههترکردنی دۆخههی ژیههانی خۆیههان بقهوازنەوە و ویسههت و داخههوازە مەدەنههی و کۆمەاڵیەتییەکههانی خۆیههان لە بەرامهبەر سیسههتیمی دەسهەاڵتدار دا بەرز بههکەنەوە ،بە شهێوەیەکی گرینگههی خەبهات و ڕێگههایەکی بهاش بههۆ کههردنەوەی
146
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی بەشهههێک لە ئاسهههتەنگەکان بەرەو سهههەرکەوتن دەزانهههین .هەر لەو کهههاتەش دا پێشهههمەرگەکانی حیزبهههی دێمهههۆکڕاتی کوردسههتان ،زیههاتر لە هەمیشههە ئامههادەیی ئەوەیههان هەیە کە لە هەر شههوێنێکی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان بەرگههری لە هاونیشههتمانانیان بههکەن و هەر کاتێههک بەرژەوەنههدیی واڵت و خەڵکههی ئههێمە بخههوازێ ،چەکههدارانە بەرەوڕووی دوژمههن ببنەوە ،ئەرکی پێشمەرگایەتیی خۆیان بەجێبگەیەنن و نیشتمانی خۆیان بپارێزن. لەو بەینە دا ،نابێ ئەوەمان لە بەرچاو ون بێ کە هاوکاری و یەکیەتیی کردەوەی هەموو ڕێکخراوەکانی ڕۆژهەاڵتهی کوردسههتان مەرجههی سههەرەکیی دەرکەوتنههی ئاسههۆیەکی تەواو ڕوون بههۆ خەبههاتی ئەو بەشههەی کوردسههتانە و یەکیەتههی و هاوهەنگههاویی هەمههوو هێزەکههان ،هەم گههوڕوتینێکی تەواوتههر بە بزووتنەوەکەمههان دەبەخشههێ و هەم خەڵکەکەشههمان یەکگرتووتر دەکا و بەرەو خەباتێکی شێلگیر و یەکالکەرەوە دەیانبزوێنێ. هەر لەو پێوەندییە دا پێمانخۆشهە جهارێکی دیهکەش ئامهاژە بکەیهن کە درێهژەدان بە دابهڕان و دوولەتهی دە حیزبهی دێمههۆکڕات دا ،نە لە بەرژەوەنههدیی بههزووتنەوەی کههورد بە گشههتی دایە و نە حههدک و حههدکاش سههوودی لههێدەبینن .بە پێچەوانەوە وەسەریەککەوتنەوەی بنەماڵەی دێمۆکڕات دەبێتە ههۆی ئەوەی گرفتێکهی گەورەی سهەر ڕێگهای خەباتمهان بڕەوێ و دێمۆکڕاتێکی بەهێزتهر لە مەیهدانی خەبهات دا هەبهێ .ئهێمە وەک حیزبهی دیمهۆکڕاتی کوردسهتان هەر وەک پێشهههتریش ڕامان گەیانهههدوە ئامهههادەین ئەو مەسهههەلەیە بە وەبەرچهههاوگرتنی ڕێزدانهههان بهههۆ مهههافی یەکتهههر ،مەنتیهههێ و ڕاستییەکانی نێو بزووتنەوەی کوردستان ،چارەسەر بکەین. بزووتنەوەی کورد بە گشتی لە هەر چوار پارچەی کوردستان ،سەرەڕای هەوراز و نشێو و ئەو بارودۆخە ئاڵۆزەی بە هۆی دسستتێوەردانی زلهێزەکان ،واڵتە دراوسێکان ،شەڕی داعش و هتهد ،لە ڕۆژهەاڵتهی نێوەڕاسهت دا ،پێکههاتوە، ئێستاش بە قۆناخێکی هیوابەخش دا تێدەپەڕێ .هەرێمی کوردستان “باشوور” ،کە تەنیها بەشهێکی کوردسهتانە کە حکوومەتێکی فیدراڵیی تێدا پێکههاتوە و جێگهای هیهوای هەمهوو کهوردانە ،بە داخەوە لەم چەنهد سهاڵەی دوایهی دا تووشههی نههاکۆکی و ناسههازی لە نێههوان حیههزب و ڕێکخراوەکههانی دا بههووە ،ئەوەش لە کاتێههک دا ،کە بههێجگە لە شههەڕی داعهیش ،کە زیههانی گیههانی و مههاڵیی یەکجههار زۆری لێکەوتهۆتەوە ،قەیرانههی ئههابوورییش کەندوکۆسههپی زۆری بههۆ ئەو هەرێمە دروست کردوە ،بەاڵم بەو حهاڵەش دەردەکەوێ هەرێمهی کوردسهتان ئاینهدەیەکی سیاسهیی ڕوونهی لە پێشهە و ڕەوتە دیپلۆماسی و پێوەندە نێودەوڵەتی و سیاسییەکان ،نیشاندەری ئەوەن کە گەیشتنی کورد لەو پارچەیە ،بە لووتکەی داخوازی خۆی ،واتە سەربەخۆیی ،لە دادێیەکی نەک زۆر دوور دا ،دوورەدەست نیە.
147
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە بههاکوری کوردسههتان”کوردسههتانی تههورکیە” ،لە گەڵ ئەوەی کە پڕۆسههەی ئاشههتی لە ژێههر شههوێنەواری ئههاڵۆزی و کێبەركههی نێوخههۆیی و دەرەکییەکههان دا لەبههارچووە ،جموجههۆڵ و هەوڵەکههان هەر وا گەرمههن و مەسههەلەی کههورد هەر وا سەرباسی ڕۆژەڤی سیاسییە و ڕەوتی گەشەکردنی خۆی دەپێوێ. لە رۆژاوا “کوردسههتانی سههووریە” ،کە تهها پههێش ئاڵوگۆڕەکههانی نێههو سههووریە ،خەڵکههی ئەو بەشههەی کوردسههتان مههافی هاونیشتمانەتیشیان پێ ڕەوا نەدەبینرا ،ئێستا کورد گەیشتۆتە جێگایەک کە کەوتۆتە بەر سەرنجی زلهێزەکان و لە هاوسههەنگییەکان دا شههوێنی دیههارە .ئەو دەرفەتە نوێیههانەی بە دوای ئاڵوگۆڕەکههانی سههووریە دا ڕەخسههاون ،بەرهەمههی گرینههگ و مێژوویییههان بههۆ کههوردی ئەو بەشههە پێههوە دیههارە ،کە هیههوادارین بتههوانن بە وریههایی و هههاودەنگی لە پێنههاو گەیشتن بە مافی ڕەوای نەتەوایەتیی خۆیان دا کەلکی لێوەرگرن.
هاونیشتمانە بەڕێزەکان ناوچەی ڕۆژهەاڵتی نێوەڕاست کە کوردستانی تێدا هەڵکەوتوە ،بە خێرایی گۆرانی بە سهەر دادێ و حیزبهی ئهێمەش هەوڵ دەدا لە هەر ئاڵوگۆرێهههک کە لە واڵت و ناوچەکەمهههان دا ڕوو بهههدا ،بە قهههازانجی ئامهههانجی ڕەوامهههان کەلهههک وەرگههرێ .دیههارە لە هەر بارودۆخێههک و هەر بەراوەرد و هاوسههەنگییەک دا ،نەتەوەی ئههێمە پشههت بە هێههزی خههۆی و بایەخە مێژویهی و نەتەوایەتییەکهانی خهۆی دەبەسهتێ ،هەر وەک ئەسهێی سهەربەخۆیی سیاسهی بنهاخەیەکی جێگیهر و نەگۆڕی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستانە. جارێکی دیکەش نەورۆزتان پیرۆز بێ و ساڵی نوێ ،ساڵی سەرکەوتن و بەختیاریمان بێ. مستەفا مەولوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان نەورۆزی ١٣٣٦ی هەتاوی سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢١ :ی مارچی ٢٣١٧
148
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامی سکرتێری گشتی حیزبی دێموکراتی کوردستان بە بۆنەی ٠١ساڵەی دامەزرانی کورد کاناڵ هاوڕێیان ،بەڕێوەبەران و تێکۆشەرانی تەلەویزیۆنی کوردکاناڵ. ڕۆژی یەکشەممە ،پازدەی گەالوێژ ،بەرامبەر بە شەشی ئاوگۆستی ئەمساڵ ،دە ساڵی تەواو بە سەر دەستبە کارکردنی ،کوردکاناڵ دا تێدەپەڕێ. بە ڕاشکاوی دەتوانین بێێین دە ساڵ خەبات و هەڵسووڕانی بێوچان لە ڕێگای ڕاگەیانهدنێکی ڕاسهتگۆ و خەڵکهی دا، دە سههاڵ دەرفەتخولقانههدن بههۆ باڵبههوونەوەی بیههرو بۆچههوونی ئههازاد و جیههاواز ،بە پێههی توانهها و سههەرەنجام دە سههاڵ خزمەتکردن لە پێناوی بەرزکردنەوەی هاواری نەتەوەیەکی ستەمەلێکراو و گەیاندنی هەواڵ و زانیاری سەبارەت بە خەبههاتی پیشههمەرگەکانی کوردسههتان و تێکۆشههەرانی حیزبههی دێمههۆکڕاتی کوردسههتان ،دە کارنههامەی ئەو قۆنههاخە پههڕ بەرهەمەی کار ،ماندووبوون و هەڵسووڕانی ئێوە دا جێدەگرن. دە ساڵ پیش ئێستا ،کوردکاناڵ لە بارودۆخێک دا پێینایە دنیهای ڕاگەیانهدن و دەسهتی بەکهار کهرد ،کە پێویسهتیی هەبههوونی تەولەویزیههۆنێکی ئههاوا ،بە تههایبەت بههۆ حیزبههی دێمههۆکڕاتی کوردسههتان ،خەڵکههی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان و بزووتنەوە ڕەواکەمان ،بە تەواوی هەست پێدەکرا .ڕادیۆ دەنگی کوردستان تا ئەوکاتە وەکوو زمانحاڵی تێکۆشەرانی حیزبی دێمۆکڕات و دەنگهی جێگهای متمهانەی خەڵکهی کوردسهتان ،دەورێکهی گرینهگ و گەورەی لە گەیانهدنی هەواڵهی چاالکیی پێشمەرگە ،بیروبۆچوونی نیشتمانی و ڕزگاریخوازانە و خەبات و هەڵسهووڕانی تێکۆشهەرانی دێمهۆکڕات ،بە کههۆمەاڵنی خەڵکههی کوردسههتان هەبههوو و لە ڕاسههتی دا پردێکههی پههتەوی پێوەنههدیی لە نێههوان بههزووتنەوە و خەڵکههی کوردستان دا دروست کردبوو .دیارە بە هۆی پێشکەوتنی تێکنیکی ڕاگەیاندن ،ئەو جهار ئیهدی ڕاگەیەنێهک پێویسهت بوو کە لە شێوە و ئاستێکی نوێتر و بەرینتر دا بێتە کایەوە ،ڕەوتی گەیاندنی زانیارییەکان خێراتر بکا و دەنگ و ڕەنگ بەیەکەوە بەرێتە نێو ماڵی بیهنەران و هەمهوو خەڵکهی کوردسهتان .بە خۆشهییەوە کهورد کانهاڵ تهوانی جێگهای ڕادیۆ دەنگی کوردستان پڕ بکاتەوە ،ببێتە ئەو پهردە پێوەنهدییە کە هەواڵ و زانیارییەکهان بە دروسهتی بگەیەنێهتە
149
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی کههۆمەاڵنی خەڵههک و درۆودەلەسههە و پڕوپاگەنههدەی دەزگهها تەبلیغاتییەکههانی ڕێههژیمیش سههەبارەت بە ڕووداوەکههان و باسوخواسەکانی بزووتنەوەکەمان ،پووچەڵ بکاتەوە.
هاوڕییانی خۆشەویست. بێگومان کەسێک کە شارەزایی لە بهواری باڵوکهردنەوە دا نەبهێ ،نهازانێ کە کهاری بەرهەمهێنهان بهۆ تەلەویزیهۆنێکی ئههاوا ،ئەویههش بە کەرەسههە و ئیمکانههاتێکی کەمەوە چەنههدە زەحههمەتە ،بەاڵم ئههێمە کە لە نیههزیکەوە هەڵسههوورانی ڕۆژانەی ئێوە دەبینین ،بە چاکی دەزانین کە ئێهوە لە بەشهە جۆراوجۆرەکهانی کهورد کانهاڵ دا چەنهدە مانهدوو دەبهن، شههەونخوونی دەکێشههن و لە کههات و توانههای خۆتههان مههایە دادەنههێن ،تهها هەواڵ و زانیههاری کههۆبکەنەوە و بەرنامەکههان رێههکبخەن و باڵویههان بههکەنەوە .هەربههۆیە بە دڵ ڕێههز بههۆ خههزمەت و مانههدووبوونتان دادەنێههین و کههار و تێکۆشههانی هەمووتان ،لە هەموو بەشەکان دا بەرز دەنرخێنین. دەمێنێتەوە ئەوە کە بێێم لە ماوەی ئەو دە سهاڵە دا ،بهێجگە لەو هاوڕێیهانەی کە ئێسهتا لە کوردکانهاڵ دا خەریکهی کاروتێکۆشهههانن ،زۆر کەسهههی دیهههکەش ،کە بە هەر ههههۆیەک لەو ئۆرگهههانە دا نەمهههاون ،پێشهههتر دە وەگەڕخسهههتن و بەردەوامبههوونی کههاری ئەم تەلەویزیههۆنە دا ،بە شههێوەی جۆراوجههۆر دەوریههان هەبههووە و زەحمەتیههان کێشههاوە ،تهها ئەو دەنگوڕەنگە گەشە بکا و لە دنیای ڕاگەیاندن دا جێی شیاوی خۆی بگرێتەوە .ئێمە خزمەتی ئەوانیش لەبیهر نهاکەین و بە چهاوی ڕێهزەوە دەڕوانیهنە بەرهەمهی کهار و خەباتیهان کە لە مهان و بەردەوامبهوونی ئەو تەلەویزیهۆنە دا ڕەنههگ دەداتەوە. بەم بۆنەیەوە و لە یەکەم یووبیلیی دە سالەی تێکۆشهانی کوردکانهاڵ دا ،پیرۆزبهایی لە ئێهوە کهادر و بەڕێهوەبەرانی ئەو تەلەویزیههۆنە ،ئەنههدامان و کههادر و پێشههمەرگەکانی حیزبههی دێمههۆکراتی کوردسههتان و هەمههوو خەڵکهی دڵسههۆز و نیشتمانپەروەری کوردستان دەکەم و هیهوادارم ئامهانجی هەموومهان ،کە گەیشهتن بە ڕزگهاریی یەکجهارییە ،بە زوویهی وەدی بێ. مستەفا مەولوودی سکرتێری حیزبی دیمۆکراتی کوردستان
150
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ١٥ی گەالوێژی ١٣٣٦ی هەتاوی ٧ی ١ی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٧ :ی ئاگۆستی ٢٣١٧
پهیامی پیرۆزبایی حدک بۆ رێکخهری گشتیی نوێی بزوتنهوهی گۆڕان
برای بهڕێز ،کاک عومهری سهید عهلی. به ساڵوی گهرم و برایانه. بهبۆنهههی ههههڵبژێرانی جهههنابت بههه رێکخهههری گشههتیی بزوتنهههوهی گههۆڕان لهالیهههن رێبهرایهههتیی حیزبههی دێمههوکڕاتی کوردستانهوه به گهرمی پیرۆزبایی به خۆت و هاوکاره تازه ههڵبژێراوهکانت دهڵێین. بێگومان جێگرتنهوهی کهسایهتییهکی وهک خوالێخۆشبوو کاک نهوشیروان مستهفا ئههرکی قهورێ و مێژوویهی دهخاتهه سهههر شههانی ئێههوه .هیههوادارین لههه سههایهی لێزانههی و خهههمخۆریی جهنابتهههوه ،بزوتنهههوهی گههۆڕان بتههوانێ لههه ئاسههتی چاوهڕوانییهکانی ههلومهرجی ئێستادا بێ ،بهتایبهت له باشووری کوردستان که گهلهکههمان بهۆ رووبهڕووبوونههوهی ئهو سێناریۆ چارهنووسسازانهی لهپێشیهتی له ههموو کاتێک زیاتر پێویستی به یهکێتی و یهکڕیزی ههیه.
151
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لهگهڵ پیرۆزبایی و هیوای سهرکهوتنی دووباره. حیزبی دێموکڕاتی کوردستان دهفتهری سیاسی ٢٦ی جوالی ٢٣١٧ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی٢٦ :ی جووالی ٢٣١٧
پهیامی پیرۆزبایی مستهفا مهولودی سکرتێری گشتیی حدک بهبۆنهی جێژنی قوربان بهبۆنهی جێژنی پیرۆزی قوربانهوه ،که جیا له گرینگییه ئایینییهکههی ،هههڵگری زۆر پههیام و مانها بهۆ خههبات و قوربانیدانی گهلی کهورد لههپێناوی ئهازادی و رزگهاری نههتهوایهتیشهه ،پهڕ بههدڵ پیرۆزبهایی بهه خوشهک و برایهانی موسێمان له کوردستان دهڵێم. لهه ههلومهرجێکهدا کهه رۆژههههاڵتی نێوهڕاسهت بههه گشهتی و کوردسههتان بهتایبههتی بههه ههلومهرجێکهدا تێدهپهههڕن کههه پێویسههتیی بههه لێبههوردهیی و ئاشههتهوایی گهههل و پێكهاتهههکانی ههیههه ،ئاواتهههخوازم کههه ئهههم جهژنههه ببێتههه ههههوێنی لێکگهیشتن و ئاشتی و خێر و خۆشهی بهۆ هههموو الیههک ،و لههوهش گرینگتهر یههکگرتنی هههرچی زیهاتری ریزهکهانی گهلهکهمان به ههموو جۆراوجۆرییه ئایینی و کهلتوری و سیاسییهکانییهوه. مستهفا مهولودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان جهژنی قوربانی ٢٣١٧ی ههتاوی (١٣٣٦ی ههتاوی) سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد
152
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامی پیرۆزبایی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بە بۆنەی جێژنی خاوەنکار بە بههۆنەی جێژنههی خاوەنکههارەوە پههڕ بە دڵ پیرۆزبههایی لە پێڕەوانههی ئههایینیی یارسههان لە سەرانسههەری کوردسههتان و ئێران دەکەم. پێڕەوانی ئایینی یاری یان خەڵکی یارسهان بەشهێکی دیهار لە حەشهیمەت و جوغرافیهای رۆژهەاڵتهی کوردسهتان پێهک دێهههنن کە هێنهههدێکیان لە ناوچەکهههانی دیهههکەی ئێهههرانیش نیشهههتەجێن .خەڵکهههی یارسهههان لە ئێهههران و لە رۆژهەاڵتهههی کوردسههتان وەک هەر کەمههایەتییەکی دیههکەی نەتەوەیههی و ئههایینی لەالیەن رێژیمههی کۆمههاری ئیسههالمییەوە سههتەمی دوو قاتیان لێ دەکرێ ،واتە هەم ستەمی نەتەوەیی و هەم ستەمی ئایینی. خەڵكی یارسان و الوانهی ئەو نهاوچەیە بەشهداریی بەرچاویهان لە بهزووتنەوەی نەتەوەیهی لە رۆژهەاڵتهی کوردسهتان بەتههایبەت لە ریزەکههانی حیزبههی دێمههوکرات دا بههووە و هەیە .حیزبههی دێمههوکرات هەردەم پشههتیوانیی لە خەبههاتی مافخوازانەی خەڵکی یارسان کردوە و خەبات و داواکاری نەتەوەیی خەڵکی یارسان بە بەشێک لە خەباتی خەڵک و بزووتنەوەی کورد لە رۆژهەاڵتی کوردستان دەزانێ. حیزبی دێموکراتی کوردستان رێز لە فەرهەنگ و کولتووری ئەو بەشە لە نەتەوەکەمان و لە نەخش و دەوری یارسانییەکان لە بزووتنەوەی کورددا دەگرێ. جارێکی دیکە پیرۆزبایی خۆم و حیزبی دێموکراتی کوردستان ئاڕاستەی خوشک و بڕایانی یارسانی دەکەم. مستەفا مەولوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان ٢٣١٧ - ١١ - ٤
153
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامی هاوخەمیی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بەبۆنەی کۆچی دوایی مام جەالل تاڵەبانی بنەماڵەی بەڕێز و تێکۆشەری مام جەالل! هەڤااڵن ،کادیر و ئەندامانی خەباتگێڕی یەکیەتیی نیشتمانیی کوردستان! هاونیشتمانان و کۆمەاڵنی خەڵکی کوردستان! هەواڵی کۆچی دوایی مام جەالل تاڵەبانی ,خەباتگێری ناسراو و نەسرەوتووی کورد ،سکرتێری گشتیی یەکیەتیی نیشههتمانی کوردسههتان ،دۆسههتی دێههرین و ڕۆژانههی تەنگههانەی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان و ڕێبەرانههی ناسههراوی حیزبەکەمان و ،سەرۆک کۆماری پێشووی عێڕاق؛ لە ناخی دڵەوە خەمبار و بەپەرۆشی کردین. پەرۆشیی نەدیتنەوەی کەسایەتییەک کە بەسەرهاتی ژیانی ئاوێنەی بااڵنوێنی خەباتی نەتەوەکەی بوو ،خەمبار لە ژیانئههاوایی کەسههایەتییەکی کاریزمهها کە بههۆ گەلەکەی هیههوا و هۆمێههد بههوو ،خەبههاتگێڕێکی کههورد کە بە خەبههاتی بەبڕشتی خۆی قەڵەمبازێکی گەورەی بە جێگە و پێگەی پرسی کورد لە باشووری کوردستان دا و سهتاتوی کهوردی لە هاوکێشەکانی عێڕاق و ناوچەدا بردە سەرێ. مههام جەالل دۆسههتی نیزیکههی ڕێبەرانههی حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان بە تههایبەت شههەهید دوکتههور عەبههدولڕەحمان قاسملوو بوو ،خەمی ئەو هەر سەرخسهتنی پرسهی کهورد لە باشهووری کوردسهتان نەبهوو ،بەڵکهوو ڕزگهاریی نیشهتمانی کوردستان لە هەموو بەشەکان خەمهی گەورەی بهوو و لە زۆڕ بهڕگەی مێژووییهدا هەنگهاوی بەکهردەوەی بهۆ ئەو پرسهە گشتییە هەڵێناوەتەوە. خەبههاتی نەتەوەیههی بههۆ ڕزگههاری لە ژێردەسههتی ،بەربەرەکههانی لەگەڵ زوڵههم و بیههدادی و دیکتههاتۆری و ،بههاوەڕ بە ئامانجە بەرزە مرۆییەکان و یەک لەوان عەداڵەتی کهۆمەاڵیەتی ئەگەر بەشهێک لەو بەهها و بایەخهانە بهوو کە مهام جەالل لە هەمهوو مهاوەی ژیانیههدا بهۆی تێکۆشها و خەبههاتی بهۆ کهرد ،هاوکههات ئەو بایەخهانە پرەنسهیپە نەگۆڕەکههانی
154
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی حیزبی دێموکراتی کوردستان بۆ خەبهات و تێکۆشهانن و ،ئەو هاوبەشهییە لە بیهر و بهاوەڕی مهام جەالل و ڕێبەرانهی حیزبی دێموکڕاتدا شوێنکاری لە سەر زۆر ڕووداوی مێژوویی و خەباتی نەتەوەکەمان داناوە. بێگ ومان کۆچی دوایی و نەمهانی مهام جەالل بۆشهایی و کەلێنێکهی گەورە دروسهت دەکها لە نێهو بهزووتنەوەی کهورد لە باشووری کوردستان بەتایبەت لەو قۆناغە هەستیارەی ئێستادا ،چونکی یەکێک لە تایبەتمەندییە هەرە بەرزەکهانی مام جەالل کۆکردنەوەی لێک دژەکان لە تەنیشت یەکتری و دیتهنەوەی چارەسهەر لە هەنهاوی قەیرانەکانهدا بهوو؛ کە هیهههوادارین بە خەم و پەرۆشهههی گشهههتییەوە پرسهههی سیاسهههیی کهههورد لە هەرێهههم لەو قۆنهههاغە چارەنوسسهههازەدا بەرەو چارەسەری یەکجاری هەنگاو بنێ ،چارەسەرێک کە بێگومان خەون و ئامانجی بەڕێز مام جەاللیش بوو. بە مەرگی مام جەالل کورد یەکێک لە ڕێبەرانی کاریزمای خۆی و حیزبی دێموکڕاتی کوردسهتان دۆسهت و پاڵپشهتێکی بەوەجههی لە دەسههت دا .بەبههۆنەی ئەو پێشهههاتە تههاڵ و ناخۆشههە جههارێکی دی لە قههوواڵیی دڵەوە هههاوخەمیی خههۆم و هاوڕێیانم لە حیزبی دێموکراتی کوردستان بە بنەمهاڵەی بەڕێزیهان و هەڤهااڵنی بەڕێزمهان لە یەکیەتیهی نیشهتمانی کوردستان و هەموو هاونیشتمانان ڕادەگەیەنم. یاد و بیرەوەریی مام جەالل هەمیشە گەش و هەرمان ،ڕوحی شاد و ئامانجەکانی وەدی بێ. مستەفا مەلوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان ٢٣١٧ - ١٣ - ٣ سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد
155
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پهیامی پیرۆزبایی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بهبۆنهی ساڵی نوێی ٢١٠٣ی زایینی له دهسپێکی ساڵی نوێی زایینیدا پیرۆزبایی بهه هههموو پههیڕهوانی ئهایینی مهسهیحی ،بهه تایبههت هاونیشهتمانیانی مهسیحی له کوردستان و ئێراندا دهڵێم. هیوادارم دهسپێکی ساڵی نوێی زایینی و جێژنهکانی کریسمهێ و نوێبوونهوهی ساڵ بە خۆشهی و شهادی تێهپەر بهکەن و ،بە هیوایههه کههه لههه سههاڵی ٢٣١١دا ڕوحههی ئاشههتی و پههێکەوە ژیههانێکی سهههردهمیانه و شارسههتانیانەتر بههاڵ بهسهههر جیهان ،به تایبهت ناوچه شهڕلێدراوهکاندا بکێشێ. ساڵی ٢٣١٧ی زایینی کە ڕابهرد ،لەگەڵ پێشهکەوتن و سهەرکەوتنی گەورە لە ئاسهت و بهواری جۆراوجهۆردا ،بەاڵم بهۆ سوڵح و ئاشتی و پێکەوەژیانی نهتهوهکان له زۆر ناوچه و سووچی ئهم جیهانه ساڵێکی پڕ لە کارهسات ،ناخۆشی، ئاوارەیی و بێبهشیی نهتهوه لێقەوماو و چهوساوهکان بوو .ههر بۆیه هیهوادارم کهه سهاڵی تهازەی زایینهی بهۆ جیههان بهگشتی و بۆ نهتهوهی کورد و ناوچهکهمان به تایبهتی ،زۆرترین خۆشی و دهسکهوتی تێدا بێ و ،ئاشتی ،ئهازادی و دادپهروهری له سهرکهوتن و بهرهوپێشچووندا بێ. له کۆتاییدا جارێکی دیکه وێڕای پیرۆزباییم لە سەرجەم پێڕەوانی ئەو ئایینە لە کوردستان و ئێران ،هیهوادارم لە ساڵی نوێی زایینیدا کۆمەاڵنی خەڵکی وەزاڵە هاتووی ئێران بە هەمهوو جۆراوجۆرییهه ئاینییەکهانەوە یهکگرتوانهه و شێلگیرانه له سهنگهری خهباتدا بن و بە مافی ئینسانی و دێموکراتیکی خۆیان بگەن. سکرتێری گشتی حیزبی دێموکراتی کوردستان مستەفا مەولوودی 77ی دێسەمبری 2171
156
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پەیامی ماتەمینی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بە بۆنەی کۆچیدوایی خاتوو زەینەب شەڕەفکەندی
به داخێکی زۆرهوه شهوی ڕابردوو ههواڵی کۆچی دوایی حاجیه زهینهب شهرهفکهندی خوشکی گهوره پیهاوان ماموسهتا ههژار موکریانی و دوکتور سادق شهرهفکهندیم بیست ،که زۆری خهمبار کردم. خاتوو زهینهب شهرهفکهندی جیا لههوهی خوشهکی ئههو دوو پیهاوه ههڵکههوتووی کوردوارییهه ،خۆشهی ژنێکهی خهاکی و خهڵکی و وشیار و ئاگا بوو ،ههمیشه له بیری گهل و نهتهوهکهیدا بوو .ماوهیههکی زۆریهش وهک ژنهه تێکۆشههرێکی دێموکرات تێکۆشانی حیزبی ههبووه ،بۆیه له دهست دانی ئهو خاتوونه خهسارێکی زۆر گهوره بوو بۆ ههموو الیهک. به نوێنهڕایهتی حیزبی دێموکراتی کوردستان سهرهخۆشهی لهه کهسهوکار و خهزم و کهسهی دهکههم .خهۆم بهه بهشهدار و شهریکی خهمیان دهزانم ،ئومێدەوارم رووحی بهرزی ئهو خاتوونه به بهههشت شاد بێ. مستهفا مهولوودی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان 2171 - 77 - 73 سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١٦ :ی نۆڤەمبەری ٢٣١٧
157
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
پهیامی سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان بۆ کۆنگرەی پارتی دێموکراتی گهالن ()H.D.P بهڕێزان سهالحهدین دهمیرتاش -سهرپیل کهمالبای ،هاوسهرۆکانی گشتیی
!H.D.P
بهڕێزان ،سهرکردایهتی ،ئهندامان و الیهنگران و بهشدارانی سێههمین کۆنگرهی
!HDP
بهبۆنهی بهستنی سێههمین کۆنگرهی پارتهکهتان ،گهرمترین پیرۆزباییتهان پێشهکێش دهکههین و هیهوای سههرکهوتنی کۆنگرهکهتان له گهیشتن به ئامانجه دیاریکراوهکانیدا بۆ دهخوازین. کۆنگرهی سێههمی ئێوه له کاتێکدا پێکدێ که هێشتا خهباتی ڕۆڵههکانی کهورد لهه هههمهوو بهشههکانی کوردسهتان بهۆ مافههه مرۆیههی و نهتهههوهیی و مهدهنییهههکان بهردهوامههه و ،کههورد لههه ههههموو بهشهههکانی کوردسههتان لههه گۆڕهپههانێکی نابهرامبهر و نادێموکراتیکدا شهڕی ما و ئازادییهکانی دهکا. حیزبی دێموکراتی کوردستان بهچاوی ڕێز و بایهخهوه دهڕوانێته خهبات و تێکۆشانی خوشک و براکانی له بهاکووری کوردستان بۆ ئازادی ،یهکسانی ،دێموکراسی ،دادپهروهری و مافی ژنان .ئهوهش که
H.D.P
ئهوانهی وهک ئامهانج و
دروشم بۆ کاری سێههم کۆنگرهی خۆی دیاری کردوه ،نیشانهی ڕهوایی و بهرحهقبوونی خهبات و تێکۆشانهکهیهتی.
بەشدارانی بەڕێزی سێهەمین کۆنگرەی پارتی دێموکراتی گەاڵن
!H.D.P
خۆتهههان دەزانهههن حیزبهههی دێمهههوکراتی کوردسهههتان کە سهههەرۆک پێشهههەوا قهههازی محەمهههمەد لە سهههاڵی 7123ی زایینهههی دایمەزراندوە و پاشان لەسەر دەستی پێشهوای مەعەزەم ،یەکەم کۆماری کوردسهتانی لە مەهابهاد پێهک هێنهاوە و بە یازدە مانگ دەسەاڵتدارهتیی سیاسی نموونەیەکی ههره دێموکراتیک و جوان و پڕ ئەزموونی بۆ ئێمە ڕێرەوانی بەجێ هێشتووە؛ ئەو حیزبە ئێستاش پاش تێپەربوونی ٧٣ساڵ لە دامەزراندنی هێزی ههره دیار و شوێندانەره لەسەر
158
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی ڕەوتی ڕووداوەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان. حیزبههی دێمههوکرات شههیعاری سههەرەکیی “دامەزرانههدنی کۆمههاری کوردسههتان لە چوارچێههوەی ئێرانێکههی دێموکراتیههک و فیداڕاڵههدا”یە .لە چوارچێههوەی ئەو شههیعارەدا کههار دەکهها بههۆ دابینکردنههی دێموکراسههی لە ئێرانههدا و دابینکردنههی مههافی سیاسی بۆ خەڵکی کوردستان و مافهه مههدهنی و کۆمەاڵیەتییههکان بهۆ هەمهوو چهین و تهوێژ و پێکههاتە نەتەوەیهی و ئایینی و کۆمەاڵیەتییەکانی ئەو واڵتە؛ بۆ ئەو مهبهستهش لە هەمهوو شهێوەکانی خەبهات کەڵکهی وەرگرتهووە و ئەو ڕێگایەش لە خەباتدا تا وەدەستهێنانی مافه سیاسی و کۆمەاڵیەتییەکان درێژە پێ دەدا. خهباتی خەڵکی کوردستان و حیزبی ئێمه له ئێران و ڕۆژههاڵتی کوردستان له بهرامبههر ڕێهژیم و دهسههاڵتێکی دژی گهلی دایه که بهردهوام حاشای له مافه نهتهوایهتی و سیاسییهکانی کورد کردوه .گهلی کهورد و حیزبهی دێمهوکراتی کوردستان له ئێران و ڕۆژههاڵتی کوردستان له چوار دهیهی ڕابردوودا خههباتێکی نهپسهاوه و شهێلگیرانهیان بهه دژی کۆماری ئیسالمی کهردوه کهه بهه هێهزی سهپا و بهه ئهمنیههتیکردنی کوردسهتان و سههرکوتی سیسهتماتیکی بزووتنههوهی سیاسیی کورد ،ئهو بهشه لهه کوردسهتانی لهه هههموو پێشهکهوتنێکی سیاسهی و ئهابووری و کۆمهاڵیههتی لهه پههراوێهز خستووه و مافهکانی گهلی کوردی له ههموو بوارهکاندا پێخوست کهردوه .بەاڵم خەڵکهی لەسەرهەسهت و مها ویسهتی ڕۆژهەاڵتههی کوردسههتان بە چههاالکی و خەبههاتی سههەردەمیانە و مەدەنییههانە لە زۆر بههواری فەرهەنگههی ،کههۆمەاڵیەتی، کولتوری و مەدەنی و سیاسیدا بەسهتێنێکی خەباتکهارانە و مافخوازانەیهان خوڵقانهدوە و لەو مەیهدانەدا بەرەو پهێش دەچهههن .حیزبهههی ئهههێمەش بە بهههایەخێکی زۆرەوە لەو هەوڵ و خەبهههات و تێکۆشهههانە دەڕوانهههێ و بهههۆ بەرەوپێشهههبردنی بزووتنەوەی سیاسی و مەدەنیی کورد لە ڕۆژهەاڵتی کوردستان ئیلهامی لێ وەردەگرێ. حیزبهههی ئهههێمە هەروەهههها بهههۆ گەیشهههتن بەو ئامهههانجە سیاسهههی و کۆمەاڵیەتییهههانە ههههاو خەبهههاتی دەکههها لەگەڵ هێهههزە دێموکراتیک و کەسایەتییە سیاسی و کۆمەاڵیەتی و رووناکبیرەکانی واڵتی ئێران و ،بۆ گەیشهتن بە مافهه ڕەواکهانی خەڵکی کوردستان هاوخەبهاتیی سهەرجەم هیهزە سیاسهییەکانی ڕۆژهەاڵتهی کوردسهتان دهکها و بەتهایبەتی تێدهکۆشهێ لەگەڵ هاوڕێیانمان لە حیزبی دێموکراتی کوردسهتانی ئێرانهدا ببیهنەوە بە یەک حیهزب؛ بەو جهۆرە دڵنیهاین هەمهوو بەیەکەوە دەبههین بە هێزێکههی کههاریگەرتر بههۆ بردنەپێشههێی بههزووتنەوەی سیاسههی و کههۆمەاڵیەتیی خەڵکههی کوردسههتانی ئێران.
159
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی لە پەیوەندی لەگەڵ هاوکاری و پەیوەنهدی لەگەڵ گههلی کهورد لە بەشهەکانی دیهکە و ویسهت و ئهارەزووی سیاسهی و کۆمەاڵیەتی گەلی کورددا ،حیزبی ئێمە بێ دەسهتێوەردان لە کاروبهاری نێوخهۆیی هێهزە سیاسهییهکان لهه پشهت داوای ڕەوای خەڵكههی کههورد لە هەمههوو بەشههەکانی کوردسههتان وهسههتاوه و ،هیههوادارە بە کەڵکههوەرگرتن لە هەمههوو دەرفەت و زەرفییەکان ،کورد و سهرجهم پێکهاتە نەتەوەییەکان بتوانن لە خەبات و تێکۆشاندا بە تێچووی هەرچی کەمتهر بە مافەکانیان بگەن.
ئەندامانی بەرێزی
!H.D.P
حیزبههی دێمههوکراتی کوردسههتان تهها ڕادەیەکههی زۆر لە خەبههات و تێکۆشههانی ئێههوە ئاگههادارە .دەزانههێ ئێههوە تێکۆشههەرانە سههەرەڕای هەمههوو بەربەسههتێکی یاسههایی و نایاسههایی بە تێکۆشههانی خۆتههان چ هەنگههاوێکی گەورەتههان لە واڵتەدا بههۆ دابینکردنی ئاشتی و ئازادیی و دێموکراسهی و مهافی هەمهوو پێکههاتە نەتەوەیهی و سیاسهی و کۆمەاڵیەتییههکانی ئەو واڵتە ناوە .لەو پێناوهشهدا زۆر لە ڕێهبەڕان و ئەنهدامانتان لە زۆر مهافی سیاسهی و مههدهنی و کهۆمەاڵیەتی بێهبەش کراون ،دەزانین هەر ئێستا ژمارهیهکی زۆر له ئەندامان و پارلمانتارهکانتان لە زینهدان دان کە لە ناویانهدا بههرێز سەالحەدین دەمیرتاش ،هاوسەرۆکی H.D.Pدەبینهرێ ،ئهێمە ئهارەزوو دەکەیهن هەرچهی زووتهر ئەو پارڵمانتارانهه و هههاوبیرانی دیکهشههتان ،بە تههایبەت بەرێههز دەمیرتههاش ئههازاد بکههرێن بههۆ ئەوەی ڕۆڵههی کههاریگەری لە پرۆسههەی بە دیهههموکراسیکردنی زیههاتری ئەو واڵتەدا ببینههێ ههههتا دانیشههتووانی بتههوانن بە دابینکردنههی هەمههوو مافەکانیههان بە ئاسوودەیی تێیدا بحەسێنەوە. حیزبی دێموکراتی کوردستان دەزانێ حیزبی ئێوە یانی پارتی دێموکراسی گەالن ،H.D.Pپارتێکی سەراسەرییه و بۆ دابینکردنههی مههافی هەمههوو دانیشههتووانی ئەو واڵتە خەبههات دەکهها ،بەاڵم سههەرەڕای ئەوەش ئههێمە وەک حیزبههی کههوردی ئارەزوو دەکەین پارتی دێموکراسی گەاڵن H.D.Pبە گرینگی زۆرترەوە براونیتە حقهووق و مهافی نەتەوەیهی کهوردان له دروستکردنی واڵتێکی یاسامەند و پارێزهری مافه نەتەوەیی و سیاسی و کۆمەاڵیەتییهکانی هەموو پێکهاتەکان. له کۆتاییدا حیزبی دیموکراتی کوردستان ،لە ڕێگای ئێوە و کۆنگرەکەتانەوە ،هاوپیوەندیی خۆی لەگەڵ گەلی کورد لە باکووری کوردستان دووپات دەکاتەوە و وهک ههمیشه خۆی به پشتیوانی دۆزی کورد لەو بەشهەی نیشهتمانەکەمان دهزانههێ .ئێمههه وێههڕای دووپههاتکردنەوەی پشههتیوانیی خۆمههان لە داوا ڕەواکههانی گەلههی کههورد لە بههاکووری کوردسههتان و
160
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی خەبهههات و بههههرخودانی ئێهههوە لە پێنهههاوی بەرەوپێشهههبردنی پرسهههی کهههورد لە واڵتهکههههتان ،ئهههاواتی سههههرکهوتن بهههۆ کۆنگرەکەتان دەخوازین. سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان مستهفا مهولوودی 77ی فێورییهی 2171 سەرچاوە :ماڵپەڕی کوردستان و کورد -ڕێکەوتی١١ :ی نۆڤەمبەری ٢٣١١
پرۆفایل: مسههتەفا مەولههوودی بە زۆریههنەی دەنگههی ئەنههدامانی کههۆمیتەی ناوەنههدیی ،بە سههکرتێری گشههت ی حیزبههی دیمههوکراتی کوردستان (حدك) هەڵبژێردرا. هەڵبژاردنی مستەفا مەولوودی دوای دەستلەكاركێشانەوەی خالید عەزیزی دێت لە پۆستی سكرتێری گشتیی حدك. مستەفا مەولوودی پێشتر جێگری سكرتێری گشتیی حدك بوو. مستەفا مەولوودی كێیە؟ لە دایکبووی گوندی ماسوێ لەنێوان مەهاباد و نەغدەیە. -ساڵی 7111بووەتە پێشمەرگەی حیزبی دیموکرات.
161
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
بڕوانامەی یاسای لە زانکۆی کۆیە وەرگرتووە. لە کۆنگرەی حەوت بووەتە ئەندامی سەرکردایەتی حیزبی دیموکرات. لە کۆنگرەی 72بووەتە ئەندامی دەفتەری سیاسی حیزبی دیموکرات. لە کۆنگرەی 72بووەتە جێگری سکرتێری گشتی حدک. -لە ١٥ی جانێوێری ٢٣١٧بە سکرتێری گشتی حیزبی دیموکراتی کوردستان هەڵبژێردرا.
162
وتووێژ ،وتار و پەیامەکانی هاوڕی مستەفا مەولوودی
خەڵكی كوردسهتان گلەییهی لەئهێمە هەیەو پشهتگیریی دەكەیهن ،نەك هەر ئهێمە وەك حیزبهی دیمهوكراتی كوردسهتان، حیزبەكههانی تههریش لەلێههدوانەكانو نووسههراوەكانیاندا ئەو گللەیییەیههان لەحیزبەكههانی خههۆرهەاڵت هەیە ،كە وەك پێویسهههت وەاڵمهههی داواكهههاریی خەڵكیهههان نەداوەتەوە بهههۆ یەكێتهههیو هەمهههاهەنگیو بەیەكەوەبهههوون ،لەو بارەیەیشهههەوە هەموومههان چەنههد سههاڵێكە هەنگاوێكمههان دەسههت پههێ كههردوە تهها بتههوانین كههۆدەنگییەك لەنێههوان هێههزە سیاسههییەكانی خۆرهەاڵتهههدا دروسهههت بهههكەن .بەخۆشهههحاڵییەوە لەو مهههاوەیەدا خەریهههكە بەرهەمهههی ئەو كهههارو هەوڵو مانهههدووبوونە دەردەكەوێت ،سێ هەفتە لەمەو بەر بانگهێشهتمان كهردن ،حیزبەكهان بەخۆشهحاڵییەوە بەشهدارییان كهرد ،هەر لەوێ رێكارێكمان دانا ،ئەم رێكارە بەردەوامە ،ناوەندێكی هاوكاریی حیزبەكانی خۆرهەاڵت لەئهارادایە بهۆ بەردەوامبهوونی كار بەیەكەوەو بهۆ وەاڵمهدانەوەی ئەو نیهازە ،بەپالتیهۆڕمو لەژێهر چەترێكهی ههاوبەش بهین ،لەو بهڕوایەدام جهێگەی دڵخۆشههییەو ئومێههدی لههێ دەکرێههت هەموومههان بەهەسههتی بەرپرسههیارێتییەوە بتههوانین لەسههەركەوتنی ئەو پرۆسههەیەدا نەخشمان هەبێهت ،هەم جهێگەی دڵخۆشهیی خەڵهك دەبێهت ،هەم خەڵهك بەئیرادەتهر دەكهات لەو رووداوانەی روویهان داوەو نههاڕەزاییی خەڵههك دەسههتی پههێ كههردوەو كۆتههاییی نەهههاتوە ،كههۆمەك دەبێههت بههۆ یەكێتیههی زۆری نێههوان بەشههە جۆراوجۆرەكانی خەڵكی ئێرانو كوردستان. مستەفا مەولودی:
کۆکردنەوە و ئامادە کردنی :رەحمان نەقشی رێکەوتی :ڕەشەمێ ٢٧١٧ی کوردی -مارچی ٢٣١١ی زایینی
163