NR.5 2018/19
SAMSAM – BURGERSCHAP IN DE KLAS
TOERISME Onderzoek: vakantie in het buitenland PAGINA 4
Chinezen in Giethoorn
Wonen in een hotel in India
Tripje naar een sloppenwijk
PAGINA 6
PAGINA 17
PAGINA 22
2
Samsam gaat altijd over kinderrechten!
ACHTER DE SCHERMEN
VAN DE REDACTIE
Toerisme
Foto Michael Broekmeulen
WEET JIJ AL WAAR JE NAARTOE GAAT OP VAKANTIE? De zomer staat weer voor de deur en dan stappen we massaal in de auto of het vliegtuig naar een (hopelijk) zonnige en interessante bestemming. Uit ons onderzoek over vakantie in het buitenland (p. 6) blijkt trouwens dat de reis opmerkelijk vaak naar hetzelfde land als vorig jaar gaat (dat geldt voor 1 op de 5 vakanties). En niet eens zo heel ver weg: Frankrijk, Duitsland en Spanje zijn de populairste vakantielanden. Wel heel opvallend is dat 20% van de kinderen tussen 7 en 12 vorig jaar op vakantie ging buiten Europa. Jullie zijn dus echte wereldreizigers! In deze Samsam laten we kinderen aan het woord die op plekken wonen waar veel vakantiegangers naartoe reizen: voor cultuur, natuur, de mooiste foto's of een unieke ervaring. Dat leidt soms tot bijzondere ontmoetingen, maar ook tot grappige (en soms irritante) situaties. Zo staat er regelmatig een toerist in de tuin van Elsa en Daan uit Giethoorn (p. 4) of in de slaapkamer van de Indiase Bharat (p. 17). Irere uit Rwanda dacht vroeger dat de witte toeristen geesten waren (p. 18) en Chogzu uit Thailand is niet langer verlegen als ze wordt gefotografeerd vanwege haar tradtionele kleren en sieraden (p. 3). Fijne reis en... vergeet je koffer niet!
TEMPEL IN? Schoenen uit! Dat geldt ook voor toeristen
BANGKOK Voor de leerlingen van een school naast de beroemdste tempel Wat Pho in de Thaise hoofdstad, is het de normaalste zaak van de wereld: toeristen rondleiden en vertellen over de tradities en gebruiken van hun cultuur en geloof. Dit doen ze onder schooltijd: "Het is een goede manier om ons Engels te oefenen en het is leuk om hen te laten zien hoe wij onze rituelen doen. De meeste toeristen zijn echt geïnteresseerd." Kijk ook dit filmpje: samsam.net/thaise-tempel
INDIA Journalist Saskia interviewt Bharat die woont in een paleis en hotel in één.
GIETHOORN Elsa en Daan leren journalist Karin hoe je omgaat met motorpech.
RWANDA Irere en journalist Eva maken een rondje langs nepgorilla's.
POLL
Stelling: Je moet je verdiepen in de cultuur van het land waar je naartoe gaat. Strip Studio De Leijer
EEFJE WENTELTEEFJE
eens Vul ook in op samsam.net/ poll-toerisme
oneens
Wist je dat
Bezoek in mijn dorp
op de 10 Nederlanders gingen vorig jaar op vakantie
1 In hoeveel talen kun je ‘hallo’ zeggen?
TOP 3 vakantiebestemmingen
“In mijn moedertaal, het Kayaw. Maar ook in het Birmees, want daar woonde ik tot vijf jaar geleden in een dorp zonder elektriciteit en stromend water. Hier hebben we dat wel allemaal. Ik spreek vloeiend Thai en de toeristen in mijn dorp leerden me hoe ik kan groeten in het Engels, Duits, Spaans, Frans en Japans.”
1. Frankrijk
2. Spanje
3. Italië Bijna 400.000 Nederlanders boekten vorig jaar een reis naar de Turkse zon
2
vorig jaar 3
8,1
nachten duurde de gemiddelde vakantie
19,8 MILJARD EURO gaven Nederlandse vakantiegangers vorig jaar uit aan hun vakanties
Waarom komen er toeristen naar jouw dorp? “Ik denk omdat ze onze sieraden bijzonder vinden. Ze zijn geïnteresseerd in onze cultuur en kopen mijn zelfgeweven sjaals. Ik ga niet naar school, maar verdien zo geld voor het onderwijs van mijn broertjes. Nu is het laagseizoen en komen er maar zo’n vijftig toeristen per dag."
Gemiddeld gingen Nederlanders
KEER OP VAKANTIE
Chogzu (12) woont in het noorden van Thailand
Foto’s Kevin Landwer-Johan
7
3
Zet je mij ook op de foto?
3
Als het dorp dicht is voor toeristen, trekt Chogzu vaak dikkere kleren aan tegen de kou en doet ze de zwaarste halskettingen af. Alleen de oorringen blijven zitten.
Hoe gedragen ze zich? “Sommigen zijn aardig en proberen met me te praten. Anderen niet. Die kijken alleen maar. Ik vond het eerst niet leuk dat ze me fotografeerden, omdat ik heel verlegen was. Nu is het heel gewoon.” MEER WETEN Een langer interview met Chogzu lees je op: samsam.net/ thailand-toerisme
“Ik draag deze sieraden niet speciaal voor toeristen. Het hoort bij mijn cultuur.”
4
Onderzoek
Vakantie vieren Je favoriete knuffel en je telefoon: die moeten absoluut mee op vakantie. Dat blijkt uit ons onderzoek onder 650 kinderen tussen 7 en 12 jaar over hun vakantie van vorig jaar. Kun jij trouwens jouw vakantieland op de kaart aanwijzen? Da’s knap! Want 1 op de 3 kinderen kan dat namelijk niet.
33%
25%
40%
zocht vooraf iets op over de natuur of dieren
leerde vooraf woorden uit de taal
p to t h e c zo ar h t g a w d li n la
Hoe bereid jij je voor op je vakantie?
2
keer zov eel meis jes dan jong ens zoch te n op wat z e in het vakantie land ete n
17%
van de kinderen wil graag naar Amerika. In 2018 ging
3
% naar dit land.
6 5
e Van d en g i r a 12-j kan
70%
18%
r onde niet z j t n o e telefo
77
de % van an k gen 7-jari nder o niet z el u n k ff
Frankrijk
11%
Spanje
10
% vulde in niet zonder familie op vakantie te kunnen
Wat kun je echt niet missen op vakantie?
60%
favoriete knuffel
37% mijn telefoon
34% mijn tablet
il “Ik w orea id-K r Zu -pop a a n at K omd andaan rv daa t.” kom
mijn beste vriend(in)
4%
21% gaat (bijna) altijd naar hetzelfde land
%
20% 12% 3%
buiten Europa
Duitsland
Amerika
Waar ging jij in 2018 naartoe op vakantie? “ Chin Ik wil n aar a om een d kind at ik la wil a je uit C ter h dop tere ina n.”
98%
5
75%
weet welke taal er gesproken wordt
weet wat de hoofdstad is van hun vakantieland
70%
Kun jij je vakantieland aanwijzen op de kaart?
weet hoe je ‘dankjewel’ zegt in de taal van hun vakantieland
Wat weet je van het land?
23%
4%
de n en atuur die ren
18% “D em sm ayo aak na i an t da se a de rs. r ”
5%
het
ete
de
cul
30% Er
20
gin kin gen Am der en er ko ika. V naar he n ied an h t la en n ere aan d pr en wij ecie ze n s
fam i bez lieoek
tuu
r
8
% het Wat we er i s de r om te g ergens eden aan naa ? rtoe
n
wil op vakantie in Nederland
had iets geleerd over de natuur, de dieren of het weer
Wat deed je op vakantie?
74%
at typisch eten van daar
1%
20%
Wat leerde je op vakantie?
“Ik weet nu hoe de Deense vlag eruit ziet.”
van de kinderen kon het land niet aanwijzen waar ze vorig jaar naartoe zijn geweest op vakantie
38%
iets erde e l n , e der eten e kin taal, ( d en r n u n a v ltu nte de cu , gewoo r e v s o ni hiede gesc ) n uike “Daar stoppen gebr alle auto’s voor het zebrapad.”
20% leerde iets anders, bijvoorbeeld over hoe groot het land was of hoe ver het rijden was
42% paste zich aan de cultuur en gebruiken aan
37% sprak mensen aan in hun eigen taal
35% speelde met kinderen van daar
6
Reportage
Toeristen in de tuin Elsa (12) en Daan (10) wonen in het Overijsselse plaatsje Giethoorn waar elke dag alleen al zo’n duizend Chinese toeristen komen. Af en toe best irritant, maar: “Het is hier nooit saai.”
P Decor voor een feestelijke fotoshoot
rivé. Geen doorgang.’ In grote koeienletters staat deze boodschap in het Engels op een zelfgemaakt bord aan het begin van het tuinpad langs hun woonboerderij. In het dorp gebeurt het regelmatig dat toeristen voor iemands keukenraam staan of picknicken op de steigerhouten tuinmeubels van een familie. Afgelopen Kerst klopte bij Elsa en Daan zelfs een stel Chinezen in de ochtend aan of ze misschien een kopje koffie konden krijgen. Ze zagen het gezin ontbijten en dachten dat hun huis een café was. “Eén keer pakten toeristen zelfs mijn konijn uit de ren omdat ze er een foto mee wilden maken.” Elsa wordt nog boos als ze daaraan terugdenkt.
MANDARIJN De broer en zus wonen aan het Binnenpad in Giethoorn, omsloten door water en smalle bruggetjes. Auto’s kunnen niet komen in dit historische en pittoreske deel van het dorp. Giethoorn wordt vanwege de sloten en vaarten wel het ‘Venetië van Holland’ genoemd en is al jaren een toeristische trekpleister. Sinds een jaar of tien hebben de Chinezen
het dorp ook ontdekt. Overal zie je teksten in het Mandarijn en iedereen in het dorp weet wel hoe je ‘hallo’ in deze taal zegt. Volgens schattingen komen er elke dag zo’n duizend Chinese toeristen. Maar ook Japanners en bezoekers uit het Midden-Oosten en natuurlijk Amerikanen, Spanjaarden en Nederlandse dagjesmensen. Waar je ook loopt in het dorp: overal hoor je weer een andere taal of dialect.
NIEUWSGIERIG De meeste buitenlandse toeristen zijn maar een paar uur in Giethoorn of blijven één nachtje en gaan daarna door naar Amsterdam of een andere Europese hoofdstad. Volgens Elsa en Daan zijn ze vooral geïnteresseerd in mooie foto’s en een boottochtje maken, en minder in de geschiedenis of hun cultuur. “Ze vragen ons in elk geval niks over hoe het wonen hier is of wat onze tradities en gebruiken zijn. Ik vraag hen trouwens ook niks, daar ben ik niet echt nieuwsgierig naar. We praten maar heel af en toe met toeristen, eigenlijk alleen als ze ons vragen om een foto van ze te maken op één van de bruggetjes”, vertelt Elsa.
7
In de zomer is het dringen op de grachten
Achter de schermen Omdat veel inwoners zich ergeren aan toeristen in de tuin, staat er nu in het Gieters informatieboekje in het Nederlands, Engels én Chinees dat Giethoorn geen museumdorp is, dat picknicken in de privé-tuinen niet mag en dat niet iedereen per se op de foto wil. Deze ‘regels’ zijn er om de privacy van de bewoners te bewaken. Maar in sommige talen, zoals het Chinees, bestaat het woord privacy niet eens.
CULTUUR En wat betreft dat fotograferen van alles en iedereen: de juf van de basisschool hangt regelmatig een bordje op bij het plein met de woorden ‘no pictures, please’ en alle leerlingen kennen deze zin uit hun hoofd. Die bordjes blijven trouwens nooit lang hangen, maar niemand weet wie ze weghaalt. Daan denkt wel te weten waarom de toeristen het leuk vinden de kinderen te fotograferen. “In veel landen dragen ze op school een uniform. Wij niet. Dus dat vinden ze vast bijzonder. Net als dat ze fietsen bijzonder vinden. Ik denk tenminste dat ze me daarom wel eens fotograferen als ik fiets.” Elsa denkt daar heel anders over. “Aziaten hebben eigenlijk allemaal donker haar en jij bent blond. Dat vinden ze bijzonder, dus willen ze daar een foto van maken.” Hun moeder heeft een reisbureau en is ook wel eens in China geweest. Zij legt vaak dingen uit over de
Aziatische cultuur zodat Elsa en Daan wat beter kunnen begrijpen waarom de toeristen zich gedragen zoals ze doen. Daan en Elsa zijn zelf niet zulke globetrotters en een verre bestemming in Azië hoeft van Elsa niet. “Volgens mij is de lucht daar heel erg verontreinigd. Ik zie hier tenminste veel Chinezen met mondkapjes lopen, ik denk omdat ze denken dat de lucht hier ook vies is.”
Kijk op samsam.net/ giethoorn voor een filmpje van Elsa en Daan.
VERRASSING Dat Giethoorn zomer én winter overspoeld wordt door toeristen zorgt gelukkig niet alleen voor irritatie, maar ook voor veel grappige situaties. Daan: “Ze huren bijvoorbeeld fietsen, maar dat kunnen ze helemaal niet goed. Dus dan belanden ze in de struiken!” En het is altijd weer een verrassing wat er in de brievenbus ligt. Daan: “Soms doen mensen er poepluiers, frietbakjes of peuken in, omdat ze denken dat het een prullenbak is.” Nu heeft iedereen een sticker op de deksel geplakt waarop in drie talen staat dat je er geen vuilnis in mag gooien. Dat helpt gelukkig wel. En voor de economie zijn de toeristen natuurlijk alleen maar heel fijn. Er zijn bijvoorbeeld vakantiebaantjes in overvloed. Elsa: “Je kunt hier bootjes verhuren of in één van de restaurantjes gaan helpen.” En het allerleukste aan wonen in Giethoorn? “Het is hier nooit saai en soms komen hier beroemde mensen naartoe, bijvoorbeeld You-Tubers zoals Enzo en Milan Knol.” •
Tekst Karin Wesselink Foto’s Marco Hofsté Tekst Karin Wesselink Foto’s Sander Koning
PRIVACY
8
MEER EN MEER Er komen steeds meer buitenlandse gasten naar Nederland. 80 procent zijn Europeanen, maar het aantal toeristen uit landen als Rusland en China stijgt razendsnel. Een op de drie toeristen (37%) bezocht Amsterdam.
Veel, meer, meest
Waar struikel je over de toeristen? En wat betekent massatoerisme voor landen en hun inwoners?
FRANKIJK
CANADA
Elk jaar zien zo’n 7 miljoen de Ei ffeltoren en ruim 11 miljoe n kiezen voor Disneyland Pa rijs
Eén van de wereldwonde ren zijn de Niagara Fa lls. Elk jaar bekijken zo’n 22,5 miljoen bezo ekers het vallend water .
AMERIKA
Las Vegas trek t jaarlijks bijna 40 miljoen bezoekers di e komen gokken en ov ernachten in luxe hotels .
Trots
V Onderweg
R
eizigers zijn er altijd al geweest: pelgrims, koopvaarders, soldaten en ontdekkingsreizigers. Maar hun reis was meer een zakelijke of idealistische missie dan dat ze op pad waren uit interesse voor cultuur of natuur. Onderweg en op hun bestemming kwamen de reizigers natuurlijk wel bijzondere plekken tegen, maar dat was meer toeval. In de 18e eeuw gingen rijke edellieden als deel van hun opvoeding naar andere steden of landen. Hier leerden ze nieuwe talen en proefden nieuwe gerechten. Eigenlijk waren zij de eerste ‘echte’ toeristen.
Geld
T
oerisme is één van de grootste en belangrijkste industrieën ter wereld. Van de tien banen is er één in het toerisme. Er wordt meer geld in verdiend dan met de export van olie, voedsel of auto’s. Mega gebeurtenissen zoals de Olympische Spelen, een WK Voetbal of een koninklijk huwelijk zorgen voor een tijdelijke toename aan toeristen. Om dat goed te laten verlopen, moeten er soms flinke investeringen gedaan worden. Voor de Winterspelen in ZuidKorea werd er vorig jaar zelfs een nieuw vliegveld gebouwd. Maar uiteindelijk is het goed voor de schatkist.
eel mensen zijn trots op hun cultuur en vinden het leuk als ‘vreemden’ meedoen met hun cultuur en bijvoorbeeld willen proeven van hun gerechten of meedansen tijdens een feest. Tegelijkertijd verdwijnen overal ter wereld traditionele gebruiken en gewoontes. Juist buitenlandse toeristen vinden die dingen interessant. Soms worden die tradities dan weer opgepoetst of in een nieuw jasje gestoken om toeristen te lokken (en zo geld te verdienen). Een voorbeeld zijn de vrouwen in Cuba die speciaal voor toeristen in traditionele klederdracht naar een plein gaan om daar dikke sigaren te roken. Die kleren dragen ze natuurlijk niet als ze naar de markt gaan of thuis de afwas doen.
CRUISES
KAAS
MOLENS
TULPEN
Amsterdam is de op vier na best bezochte stad van Europa. Er komen jaarlijks zo’n 16 miljoen dagjesmensen naar de hoofdstad. Dat komt vooral door de cruiseschepen die aanleggen met vooral Chinezen, Amerikanen en Japanners.
Toeristische trekpleisters in Nederland zijn de kaasmarkten in Alkmaar, Edam, Hoorn, Gouda en Woerden. Op de markten in Gouda en Woerden wordt nog echt gehandeld tussen de kaasboeren uit de buurt en de groothandelaren, maar de andere markten zijn voor de show. Het is een decor voor Amerikaanse en Aziatische toeristen.
Eén van de bekendste toeristische attracties van Nederland is Kinderdijk. Hier staan 19 molens op een rij. In die molens wonen trouwens ‘gewone’ mensen die af en toe wel hoofdpijn krijgen van de tienduizenden toeristen.
Jaarlijks trekt de Keukenhof in Lisse 800.000 bezoekers uit de hele wereld. De bloemententoonstelling duurt slechts twee maanden. Als de Keukenhof het hele aar open zou zijn, zouden er evenveel bezoekers naartoe komen als naar de Eiffeltoren in Parijs.
NOORD-KO
9
R
EA Elk jaar komen er duizenden Chinese toer isten, maar he t streng communistis che Noord-K or ea maakt het westerse toeristen niet makkelijk om het land te bezoeken . Je mag alleen het land in onder bege leiding van twee gids en en je mag al le en naar die plekken to e die de rege ring voor je uitkie st. STILLE OCEA AN 2.000 toeriste n bezochten Tuvalu, een va n de meest af gelegen landen ter w ereld. Als je er nog naar toe wilt, moe t je snel zijn. Als de zeespiegel blijft stijgen, is dit het eerste land dat zal ve rdwijnen.
TURKIJE
De overdekte markt Grand Bazaar in Ista nbul trekt elk jaar zo'n 90 miljoen m ensen met haar 5000 winkels in 60 straatjes.
CHINA
In Beijing wet en elk jaar toch zo’n 15 miljoen toeristen de Verborgen Stad te vinden .
Geen respect
O
H
ndertussen zijn veel dorpen of gebieden afhankelijk van de inkomsten van toerisme. Zolang de bezoekers blijven komen, is daar natuurlijk niets mis mee. Maar als de toeristen ineens wegblijven, kan het voor grote financiële problemen zorgen. Dit gebeurt bijvoorbeeld als ergens een natuurramp is gebeurd of omdat er politieke onrust is. Er zijn nog andere nadelen van veel toeristen op één plek. Thailand sloot bijvoorbeeld verschillende eilanden omdat de vakantiegangers het evenwicht in de natuur verstoorden en het milieu beschadigden. En in Hoi An, een historisch stadje aan de kust van Vietnam, lopen elke dag zoveel mensen over de 400 jaar oude Japanse Brug dat experts nog maar één manier zien om de brug te redden: helemaal afbreken en opnieuw opbouwen.
elaas gedragen niet alle toeristen zich als een welopgevoede gast. Soms houden ze totaal geen rekening met de gebruiken en gewoontes in een land. In Cambodja maakten toeristen bijvoorbeeld foto’s in hun nakie bij een heel belangrijke tempel. Sindsdien heeft de regering kledingregels ingesteld. Bergbeklimmers laten afval achter op de Mount Everest in de Himalaya, in Hong Kong klagen ze over de slechte manieren van Chinese bezoekers en in Amsterdam struikelen bewoners over toeristen die dronken in de portiekjes van grachtenpanden hangen. In Barcelona hebben ze er zo hun buik van vol, dat ze zelfs de straat op gaan om te demonstreren tegen het massatoerisme.
Overdrijven
O
ntspanning en plezier is allang niet meer het belangrijkste voor toeristen. Veel mensen willen iets anders dan anders: een unieke ervaring. Dat betekent niet wakker worden in een anonieme hotelkamer die er in elk land hetzelfde uitziet. Maar slapen bij mensen in hun ‘gewone’ huis, of overnachten in een tipi die indianen zelf trouwens allang niet meer gebruiken. Soms worden deze ervaringen wel wat overdreven. Voor je het weet vaar je in Las Vegas (Amerika) in een gondel uit Venetië (Italië) over een nep-gracht in de schaduw van de Eiffeltoren (Frankrijk).
Foto's en illustraties Shutterstock Tekst Karin Wesselink
Nadelen
10
Onderweg
Overal vandaan Acteur Eliyha (17) reist door heel Nederland, op zoek naar bijzondere plekken. Vandaag is hij met zijn zusje Ger-DĂŠ (12) toerist in eigen stad: Amsterdam. Waar zijn de meeste toeristen?
Overal!!
MAURITIUS
Een groepje vriendinnen uit het Afrikaanse land Mauritius.
Ik durf te wedden dat deze mensen uit China komen!
Hun missie: toeristen ontmoeten uit zoveel mogelijk verschillende landen.
CHINA
HONGKONG
Op zoek naar de volgende internationale gasten.
MEXICO
Bingo! Twee zussen uit Mexico en twee studenten uit Hongkong.
Ik houd niet van poffertjes. BELGIĂ‹
THAILAND
FRANKRIJK Op de Dam leren ze deze bezoekers kennen.
RUSLAND
En wat doen toeristen in Amsterdam als ze honger krijgen?
Kijk voor een filmpje achter de schermen op ons YouTube-kanaal: samsammagazine. Abonneer je je ook meteen?
Tekst Karin Wesselink Foto's Len Land
IRAN
Dit is een speciale bijlage bij Samsam.
ADVERTENTIE
De Beverwedstrijd voor De Beverwedstrijd is een wedstrijd voor iedere scholier die interesse heeft in logisch nadenken. Jouw school kan zich nu opgeven voor de eerste ronde in november. Tot die tijd kun je lekker oefenen met de opdrachten in deze krant!
OVER DE WEDSTRIJD Informatica, algoritmen, structuren,
ze er goed in zijn en het leuk vinden! Of je
beetje moeilijk, maar dat valt reuze mee.
moet reizen: bij elk probleem moet je logisch
logica, puzzels. Het klinkt misschien een Misschien ontdek je tijdens de Beverwedstrijd wel dat je er talent voor hebt! Wat
moet je weten voor je begint? Drie vragen
nou een nieuwe baan krijgt, of van A naar B
HOE MOEILIJK ZIJN DE OPDRACHTEN?
HOE WERKT HET?
begint met makkelijke opgaves en die worden
‘De wedstrijd is voor groepen 5, 6, 7 en 8
WAT IS HET DOEL VAN DE WEDSTRIJD?
Hij bestaat uit twee rondes. De eerste ronde
te denken. Misschien ontdekken ze wel dat
MEEDOEN?
de finale in maart.’
nadenken. Hoe eerder je dat leert, hoe beter.’
aan wedstrijdleider Eljakim Schrijvers.
‘We willen dat kinderen leren om logisch na
middelbare school worden uitgenodigd voor
en alle klassen van de middelbare school.
is in november. Die maak je op school. De
beste leerlingen van groep 7 en 8 en van de
‘Er zijn verschillende niveaus. De wedstrijd
steeds iets moeilijker. Het is heel wat anders dan een toets. We willen dat je zoveel
mogelijk opdrachten oplost binnen 45 minu-
ten. Hoe beter je bent, hoe meer opdrachten je af krijgt. Je kunt het niet fout doen.’
DE EERSTE RONDE IS VAN 6 T/M 15 NOVEMBER 2019. SCHOLEN KUNNEN ZICH OPGEVEN VIA WWW.BEVERWEDSTRIJD.NL. OP DE SITE STAAN LEUKE OEFENOPGAVES. NOG MEER OEFENEN? DAT KAN MET DE APP BEVERWEDSTRIJD: DE PUZZELS VIA WWW.BEVERWEDSTRIJD.NL/APP.
KIM (11)
TOM (11):
FLOOR (11)
BRAM (11):
‘We kregen 45 minuten om vragen te beantwoorden op een tablet. Één opgave vond ik wel moeilijk: iets met witte en zwarte pijlen in een vak. Maar het was heel leuk. Je leert veel en je IQ wordt beter. Ik houd wel van puzzels. Het is leuk om iets steeds opnieuw te proberen.’
‘Ik had nooit gedacht dat ik de Beverwedstijd zou winnen. Ik ben heel blij, al gaat het natuurlijk niet om het winnen. Mijn tips? Je moet de opdrachten goed lezen. Ik heb ook een beetje geoefend, maar het is vooral logica.’
‘Ik kreeg tijdens de finale wel alle vragen af, maar dacht dat het mislukt was. Toen werd ik derde! Op school hebben we oefenopgaves gemaakt. En thuis maak ik wel eens sudoku’s. Je moet gewoon rustig blijven. En de wedstrijd is ook briljant voor meisjes.‘
‘Ik houd wel van een uitdaging. Thuis doe ik wel eens online escape rooms. Maar daar had ik tijdens de finale niks aan. Wel had ik van tevoren wat oefenopgaves gemaakt. Dat was handig, maar het hoeft niet per se.’
www.beverwedstrijd.nl
Special Beverwedstrijd
ADVERTENTIE
Hoeden, wondertunnels en vuursignalen Bevers die van hoed wisselen, samoerai die vuurtjes stoken en ringen die in een vulkaan gegooid worden: in deze oefeningen is het leven nooit saai! Kun jij de bevers helpen en deze puzzels oplossen?
TIP!
Houd pen en papier bij de hand
Verkeerde hoeden Vier bevers hebben een hoed op. Helaas hebben ze allemaal een hoed met de verkeerde kleur gepakt. Als ze de hoeden wel goed opzetten dan heeft nog steeds geen enkele bever een hoed op met dezelfde kleur als zijn shirt.
VRAAG Welke bever heeft de groene hoed dan op?
De Hobbitbever
De Hobbitbever maakt een avontuurlijke tocht. Hij moet drie ringen verzamelen en die in een vulkaan gooien en dan weer naar huis terugkeren. De Hobbitbever heeft een landkaart waarop alle paden getekend zijn als stippellijnen tussen twee punten. Elk pad tussen twee punten kost precies 1 dag om te bewandelen. Hij mag vaker over hetzelfde pad lopen. Hij hoeft niet elk pad af te lopen.
VRAAG
Hoeveel dagen heeft de Hobbitbever minimaal nodig voor zijn avontuurlijke tocht?
Mobieltjes opladen De familie Bever heeft drie mobieltjes die leeg zijn. Het duurt 1 uur om een mobieltje in zijn geheel op te laden. Het opladen hoeft niet in ĂŠĂŠn keer. De familie Bever heeft maar twee stopcontacten en twee opladers voor de telefoons.
VRAAG
2|
Wat is de snelste tijd om de drie mobieltjes helemaal op te laden?
www.beverwedstrijd.nl
:
uur
Special Beverwedstrijd
ADVERTENTIE
WONDER TUNNELS Bij de bever-spoorwegen hebben ze twee soorten tunnels. Rijdt een wagon door een zwarte tunnel, dan komen de passagiers er in omgekeerde volgorde uit.
Rijdt een wagon door een witte tunnel, dan worden de eerste en de laatste passagier van plek verwisseld.
VRAAG
In welke volgorde komen de passagiers uit de laatste tunnel?
A
B
C
D
Deze wagon rijdt door drie tunnels:
VuuR signalen
In het plaatje zijn de torens aangeven als lichtblauwe stippen. Torens die door een lijn verbonden zijn, zijn buren. Wordt op een toren een vuur aangestoken, dan zien alle buren dat en in een minuut hebben ze ook hun vuur aangestoken. Na nog een minuut steken ook de buren van de buren een vuur aan enz., totdat op alle torens een vuur is aangestoken. Op een dag wordt op het hoofdkwartier (de zwarte stip) een vuur ontstoken.
Eeuwen geleden bouwden de samoerai in Japan op heuvels en bergen torens. Die torens waren zo gebouwd dat ze voor de buren zichtbaar waren. Om in geval van nood het hele land te kunnnen waarschuwen, kon op elk toren een groot vuur aangestoken worden.
VRAAG Na hoeveel minuten is op elk toren een vuur aangestoken?
Na 4 minuten
Na 5 minuten
Na 6 minuten
www.beverwedstrijd.nl
Na 8 minuten
|3
Bevers in een ? kuil
ADVERTENTIE
Onze bevers moeten vaak in groepen door het donkere bos. In het bos zijn de paden erg smal. Daarom lopen ze in een rij. Ze kunnen elkaar niet passeren. In het bos zijn veel diepe smalle kuilen. Bevers passen wel op elkaar, maar niet naast elkaar in zo'n kuil. Ze passeren zo'n kuil als volgt:
67 12345
• Eerst springen er net zo veel bevers in de kuil tot de kuil vol is. • Daarna lopen de andere bevers uit de groep over de gevulde kuil. • Tenslotte klimmen de bevers uit de kuil. 1
4 5 2 3
A 45 3 2 1
B
45
3 2 1
32
Een groep van 7 bevers loopt door het bos. De bevers moeten over drie kuilen zien te komen. In de eerste kuil passen 4 bevers, in de tweede 2 bevers, en in de derde passen 3 bevers. In welk volgorde
4 5
C
Dan kan de groep zijn weg vervolgen. De plaatjes laten zien hoe 5 bevers één kuil passeren. In deze kuil passen 3 bevers.
VRAAG lopen de bevers na de
derde diepe kuil verder?
A B
1
D
C D
Win een LEGO BOOST
Heb je de smaak te pakken? Mooi, dan heb je vast zin in een bonusopdracht. Helemaal als je er een Lego Boost* mee kunt winnen! Los deze bonusopdracht op en stuur je antwoord voor 16 juni naar samsam@beverwedstrijd.nl. Uit de goede oplossingen wordt een winnaar getrokken. * Creatieve gereedschapskist, een leuke en eenvoudige manier voor bouwers vanaf 7 jaar om de basisprincipes van programmeren, techniek en robotica te leren.
Heb jij alle opdrachten gemaakt en ben je benieuwd hoe je het gedaan hebt? Check je antwoorden op www.beverwedstrijd.nl/samsam.
Paren
verbinden
Een rondje en een vierkant met daarin dezelfde hoofdletter vormen een mogelijk paar. Je kunt een lijn trekken om een paar te koppelen.
Er zijn twee regels:
• •
Ieder rondje en ieder vierkant hoort bij maximaal één gekoppeld paar. De lijnen mogen elkaar niet kruisen.
Vorm zoveel mogelijk gekoppelde paren, rekening houdend met de twee regels.
A E B C A D B A E B A B A B E D C Colofon: Beverwedstrijd: Eljakim Schrijvers
4|
Redactie: Young & Connected Vormgeving: KICK! Young & Connected: Budi Goudsmit en Martine Karsten - www.yandc.nl
www.beverwedstrijd.nl
47 7 4 6 55 7 7 6 2 2 11 6 6 57 76 6 5
15
Hier en daar
Een beetje toerist en een beetje thuis Ze zien elkaar elke zomer vijf weken als Yasmine (12) uit Amsterdam op vakantie gaat naar Tetouan in Marokko waar Sara (13) woont. Yasmine: “We nemen wel altijd pindakaas en speculoos mee.”
SARA UIT TETOUAN
H
oe hebben jullie elkaar ontmoet? SARA: “Yasmine kwam in de winkel van mijn vader waar ik vaak help. We zagen elkaars loom armbandjes, die waren toen heel erg in. Ze vroeg of ik die van mij wilde ruilen met die van haar. Dat hebben we gedaan en sindsdien zijn we vriendinnen.” YASMINE: “Ik was toen zes en zij zeven. Ik vond haar meteen heel aardig.”
Komen er veel toeristen naar Tetouan? SARA: “Er zijn hier vooral Nederlandse Marokkanen die elk jaar komen voor een langere tijd omdat ze hier een huis hebben." YASMINE: “In onze straat komen niet veel toeristen, die gaan meestal naar de oude medina in het centrum. Ik zie mezelf niet echt als een toerist, want ik voel me daar
Lijken jullie op elkaar? SARA: “Heel erg! Yasmine is Marokkaans en moslim, net als ik. We dragen allebei broeken, truien en geen hoofddoek. Ik heb ook traditionele Marokkaanse kleren, zoals de djelleba. We eten ook allebei couscous en tajine. Veel van mijn vrienden komen vaak te laat, maar ik kom wel altijd op tijd dus ook daarin zijn we hetzelfde.” YASMINE: “Nou: we dragen niet helemaal precies dezelfde kleren. Ik heb Sara bijvoorbeeld nog nooit in een korte broek of in een hemdje met spaghettibandjes gezien.”
Waar wil je graag naartoe op vakantie? SARA: “Ik wil wel een keer naar Nederland, omdat ik denk dat dat een mooi land is, maar het is erg moeilijk om een visum te krijgen en duur om er te zijn.” YASMINE: “Ik wil wel naar Spanje, Turkije of Griekenland maar we gaan ook dit jaar weer naar Marokko. Dat vind ik juist leuk, hoor. Want dan zie ik Sara weer.” •
YASMINE UIT AMSTERDAM
Hebben jullie wat van elkaar geleerd?
YASMINE: “Sara heeft me voor het eerst muziek laten horen van een beroemde Marokkaanse zanger: Zouhair Bahaoui Als ik dat nu terugluister, dan denk ik aan hoe leuk de vakantie was. Ik heb haar Ronnie Flex en Lil’ Kleine laten luisteren. In de winkel van haar vader heb ik heel veel dingen geproefd die ik niet kende, minion ijs bijvoorbeeld. En wij nemen altijd pindakaas en speculoos mee.” SARA: “Ze kende de Marokkaanse woorden voor tikkertje, verstoppertje en ‘steen, papier, schaar’ nog niet. En van die liedjes die je zingt tijdens het handjeklappen.”
Foto Ernie Buts
Foto Willemijn de Koning
gewoon thuis. Ik vind het wel heel grappig dat je daar in de zomer heel veel auto’s met Nederlandse nummerborden ziet rijden en op het strand hoor je veel mensen Nederlands praten.”
16 WOORDZOEKER
Puzzelen! Streep de woorden weg, van links naar rechts of van rechts naar links. Van boven naar beneden of van beneden naar boven, of schuin. Vul de letters die overblijven in op de stippellijntjes. Welke zin zie je?
Zoek de woorden ANSICHTKAART BAGAGE BEKLIMMING BESTEMMING BIJZONDER BUITENLAND ERVARINGEN HERINNERING
HERKENNING KILOMETERS NATUURGEBIED NIEUWSGIERIG ONTDEKKEN ONTMOETING OVERNACHTING PLATTELAND
REIZIGERS SAMEN STEDENTRIP VERREKIJKER VERSCHILLEN VLIEGTUIG
Vul de letters hier in
O
N
N
P
N
S
B
H
B
V
O
B
D
G
S
N
I
A
I
E
R
E
E
I
E
V
U
N
W
R
T
E
T
R
G
E
K
R
J
R
E
I
A
N
E
M
U
U
T
N
G
L
K
Z
R
R
T
L
E
T
O
W
U
N
I
I
I
E
O
E
N
E
E
K
E
E
S
R
E
R
Z
M
N
N
K
A
N
T
K
M
T
G
G
D
A
I
M
N
D
I
C
L
T
E
O
I
I
E
E
V
E
I
I
E
J
H
A
A
D
L
N
E
B
T
R
R
N
N
R
K
T
N
L
T
I
G
R
I
S
E
E
G
G
A
E
I
D
P
N
K
A
I
E
H
M
R
G
A
J
R
N
I
J
O
H
E
G
D
A
E
N
G
I
U
T
G
E
I
L
V
A
N
S
I
C
H
T
K
A
A
R
T
V
A
N
G
N
I
M
M
E
T
S
E
B
A
G
A
G
E
N
E
L
L
I
H
C
S
R
E
V
D
A
A
G
De oplossing staat op pagina 24.
? BEELDPUZZEL
Zoek de verschillen
Vind jij de 7 verschillen in deze zomerse foto? De oplossing staat op: samsam.net/toerisme-puzzel
17
Interview Test
“Ik woon in een hotel” Soms staat er ineens een toerist in zijn slaapkamer, maar daar kan Bharat (13) wel om lachen. Hij vertelt buitenlandse gasten graag over zijn Indiase cultuur.
1.
Je woont in een hotel. Waarom?
2.
Heb je veel contact met toeristen?
3.
Maak je ook wel eens vrienden?
4.
Gebeurt er wel eens iets geks?
5.
Waar komen de gasten vandaan?
6.
Leer je ook dingen van toeristen?
“Het is eigenlijk een paleis, gebouwd voor één van mijn voorvaderen die maharadja was: een soort koning in de provincie Rajasthan. Mijn oom heeft twintig jaar geleden een deel ervan laten verbouwen tot hotel om geld te verdienen en het onderhoud te kunnen blijven betalen. In elk hoekje van het gebouw is wel iets te zien van het verleden van mijn familie. Overal hangen oude foto’s en wapens waar mijn vader en opa mee op jacht gingen. En in de bar staan antieke voorwerpen die te maken hebben met onze Rajasthaanse geschiedenis, zoals leren waterkruiken die werden meegenomen de woestijn in, oliebranders en een waterpijp.”
“Jazeker! Als ik buitenlanders zie, ga ik vaak naar buiten en knoop ik een praatje met ze aan. Ik vraag bijvoorbeeld of ze het hotel leuk vinden en of ze een goed ontbijt hebben gehad. Soms stel ik voor om onze oldtimers te laten zien in de garage. En als er kinderen zijn, speel ik bijvoorbeeld verstoppertje met ze.”
“Niet met Indiase hotelgasten, maar wel met buitenlandse toeristen. We wisselen nummers uit en worden vrienden op Facebook. Hari uit Frankrijk is hier vaak geweest en we bellen met elkaar. Laatst vroeg hij of ik naar Frankrijk wilde komen om alles daar te verkennen zoals we in het hotel ook hebben gedaan.”
MEER WETEN
POPULAIR Lange tijd kozen weinig toeristen voor India als vakantieland. Ze vonden de viezigheid in de miljoenensteden maar niks of lieten zich afschrikken door de aanslagen en politieke onrust met buurland Pakistan. Maar India wordt steeds populairder, ook doordat vliegtickets steeds goedkoper worden en het is handig dat je het visum online kunt aanvragen. Mensen gaan er op yogavakantie of voor de cultuur en de mooie natuur naartoe.
Bharat neemt je mee op een rondleiding door zijn paleis: samsam.net/ toerisme-india
“De meesten uit Europa of Amerika. We hebben ook Indiase gasten, maar die slapen alleen maar. Ze zijn niet geïnteresseerd in de geschiedenis of cultuur van mijn familie. Ze willen niet eens Indiaas eten, alleen maar pizza. Westerse gasten vind ik het leukst. Ze bekijken alles in het hotel en bezoeken de oude stad. Ze zijn altijd nieuwsgierig en proberen graag alles uit. Zelfs het Indiase eten, zoals de thalis. Dat zijn groenteschotels met linzen of peulvruchten, platte broden en rijst, yoghurtdip en platte crackers van linzenbloem.”
“Absoluut! Ik heb Engelse les op school, maar ik heb de taal vooral goed van de gasten uit het westen geleerd. Verder heb ik gemerkt dat het voor hen heel normaal is om nieuwsgierig en belangstellend te zijn en vragen te stellen. Ik zou dat niet zo snel doen, dat zit niet in mijn cultuur.” •
Tekst & foto's: Saskia Konniger
“Soms komen toeristen zomaar ons huis binnenwandelen. Ze weten meestal niet dat wij in het achterste gedeelte wonen. Een keer liep iemand onze binnenplaats op en vroeg om een biertje. Die hebben we toen gegeven en daarna heb ik hem naar ons restaurant gebracht, zodat hij daar zijn avondeten kon bestellen. Mensen die dronken zijn, doen ook raar. Vooral Indiase gasten drinken veel. En dan gaan ze overal dansen. In de bar, maar ook in de tuin.”
18
“Ik dacht dat ik geesten zag” Irere (8) en haar familie wonen in een stadje aan de rand van een natuurpark in het noorden van Rwanda. De vulkanen, het dichtbegroeide oerwoud en de berggorilla’s die er leven trekken heel veel toeristen. “Vroeger was ik bang voor die witte gezichten.”
E
én dag per week beklimt haar vader met toeristen een vulkaan in het natuurpark. De andere vier dagen trekt Emmanuel met verschillende groepen toeristen het oerwoud in op zoek naar zeldzame berggorilla’s. Tien jaar geleden jaagde hij, net als veel andere mannen uit het dorp, in het natuurpark voor voedsel of om het wild te verkopen. Irere weet: “Hij zette vallen voor antilopen, maar daar kwam ook wel eens een gorilla in terecht.”
over zijn avonturen. “Zoals die keer dat een toerist bijna werd aangevallen door de apenbaas van de groep”, zegt Irere. “Ja, dat was schrikken!” grinnikt haar vader. “Ik hou ook van gorilla’s”, vertelt Irere met een twinkeling in haar ogen, “Ze lijken op ons. Ze eten met hun handen en dragen hun baby op de rug.” De familie woont zo dichtbij het natuurpark dat de dieren een paar keer per jaar op eigen houtje op bezoek komen. “Dan gaan we met z’n allen op een afstandje staan kijken."
AVONTUREN
UITSTERVEN
Nu is Emmanuel ranger en verdient hij geld als toeristengids. “Zijn lievelingsgorilla heet ‘Keza’”, vertelt Irere. “Zo noemt hij mij ook vaak. Het betekent ‘mooi’ in onze taal Kinyarwanda.” Emmanuel vertelt zijn kinderen graag
Toeristen betalen 1300 euro per persoon voor een ontmoeting met de gorilla’s. Veel mensen hebben dat er graag voor over. Irere: “Gelukkig zien wij ze gratis.” Berggorilla’s leven alleen nog in het stukje oerwoud op de grens
van Rwanda, Uganda en Congo. Oorlog, ontbossing, ziektes en stroperij zorgden ervoor dat de dieren bijna uitstierven. Op het dieptepunt waren er nog maar 250 over. Door onderzoek en betere bescherming is het aantal de afgelopen jaren flink gegroeid naar ruim 1000 vorig jaar.
TREKPLEISTER Het noordelijkste puntje van Rwanda is dé toeristische trekpleister van het land. Af en toe neemt Emmanuel een groep toeristen mee naar huis. “Eerst rende ik altijd weg”, herinnert Irere zich. “Vroeger was ik bang voor de witte gezichten, ik dacht dat ik geesten zag! Maar nu niet meer. Ik ben aan ze gewend geraakt.” Ook al is Irere nu niet meer bang, ze vindt de toeristen wel soms een beetje gek. “Ze eten met mes
19
STROPER
en vork, wij eten de aardappelen en bonen met onze handen”. Irere ziet ze ook soms joggen door hun dorp, hijgend en zo rood als een tomaat. “Dan rennen we achter ze aan. We vragen ons af waarvoor ze op de vlucht zijn!” grinnikt ze.
AMERIKA Volgens Irere komen de meeste toeristen uit Amerika. “Daar wil ik later ook naartoe. En dan word ik dokter.” Haar vader geniet van het contact met de toeristen. “Ik heb goed Engels leren spreken en ik heb heel veel geleerd over andere culturen, bijvoorbeeld hoe mensen Kerst vieren of hun verjaardag.”
SOUVENIR Door het toerisme is het leven van Irere’s familie verbeterd. Dat komt voor een groot deel door Emmanuel’s nieuwe baan, maar ook door de winkel die de familie nu heeft. Daar verkopen Irere’s oma en andere vrouwen zelfgemaakte souvenirs zoals manden en wandelstokken. “De uit hout gesneden mini gorilla’s zijn populair, maar het is priegelwerk om ze te maken.” Irere, haar ouders en twee broertjes
wonen in een mooi stenen huis in het nabijgelegen stadje Musanze. “Ik ga naar een goede school en we eten twee maaltijden per dag”, vertelt ze.
GELUK In het weekend gaat ze vaak op bezoek in Kabatwa, een dorp nog dichterbij het natuurpark. Hier woont haar oma en is het souvenirwinkeltje. Bekenden zwaaien naar de familie en wisselen laatste nieuwtjes en roddels uit. “Vooral als mijn vader zijn ranger-uniform draagt, kijkt iedereen tegen hem op”. Irere deelt snoepjes uit aan de tientallen kinderen die in een kluitje om hen heen staan. Ondanks de extra inkomsten uit toerisme zijn de meeste mensen in Kabatwa en omstreken nog steeds arm. “Voor sommige mensen is er zelfs niets veranderd. Wij hebben echt geluk gehad”, zegt Emmanuel.
VERHUIZING Toerisme is helaas niet alleen maar goed voor Irere’s familie. “Het aantal gorilla’s is zo hard gegroeid dat de regering het park groter wil maken”, legt Emmanuel uit. Irere’s opa en
oma en andere inwoners van Kabatwa moeten daarom over een paar jaar hun huis uit. Oma ziet de toekomst somber in. “We zijn erg gehecht aan dit huis en we weten niet waar we terecht gaan komen.” Emmanuel begrijpt dat, maar is ook blij dat het zo goed gaat met de gorilla’s. “Ik ben trots op mijn rol in de bescherming van het park. En hoe beter het gaat met de natuur en de gorilla’s, hoe meer toeristen en hoe meer inkomen.” Irere is het met haar vader eens. “Maar het is wel heel zielig voor opa en oma”. •
Tekst & foto’s Eva de Vries
Vroeger ving Irere's vader wel eens een gorilla in een val. Wil je weten hoe dat zit? samsam.net/ gorilla-rwanda
Advertentie
Elke week je eigen krant! Kidsweek staat elke week vol met nieuws uit Nederland en de rest van de wereld. Maar ook met heel veel dierennieuws, moppen en verrassende weetjes. Kidsweek maakt lezen nog leuker!
Actie
6 weke Kidsw n eek voor maar
â‚Ź 6,-
(dit ab onne a u t o m m e n t s t o pt atisch)
Ga naar Kidsweek.nl/samsam Advertentie
Wat ga jij doen met je klas tijdens de Week van Burgerschap?
Van 20 t/m 24 mei is het de Week van Burgerschap. Deel het online met #weekvanburgerschap en maak kans op een jaar lang gratis Samsam + werkboeken over de vijf wereldgodsdiensten.
5x
21
Interviews
Bijzondere ontmoeting Op vakantie in het buitenland kun je souvenirs kopen, maar het is nóg leuker als je iets krijgt van iemand die daar woont.
Tekst & foto's Karin Wesselink
Olifantje als bedankje
MEER WETEN Panda van glas
Geld als cadeautje
Nena en haar klasgenoten vertellen over hun vakantie op samsam.net/vakantie
Gigi
Mayowa
Nena
Gigi (10) uit Utrecht ging naar de werkplaats van een glasblazer in Turkije
Mayowa (10) uit Amersfoort trommelde op straat in Nigeria
Nena (11) uit Sint-Michielsgestel was in een tempel in Thailand
“W
“V
“D
e gingen naar een man die sieraden en andere dingen van glas maakt, in zijn atelier buiten. Terwijl wij keken, maakte hij een panda van glas en die mocht ik hebben. Zomaar, als cadeautje. De panda is mijn lievelingsdier, dus ik was er heel blij mee. Wij zijn al vaker op vakantie naar Turkije geweest. Deze keer heb ik twee woorden Turks geleerd voordat we gingen: ‘hallo’ en ‘dankjewel’. Verder had ik me niet echt voorbereid, maar mijn moeder heeft wel wat dingen over het land verteld. Ik heb typisch eten van daar gegeten, bijvoorbeeld feta- en spinaziebroodjes en gözleme: Turkse pannenkoek. We gingen ook naar een heel bijzondere plek, waar vlammetjes uit de grond komen. En we zijn naar opgravingen gegaan. Ik wil heel graag op vakantie naar Borneo, een vriendin was daar en die zei dat er apen en krokodillen in het wild leven en dat de natuur heel mooi is.” •
an mijn vader kreeg ik een Afrikaanse trommel en ik wilde er meteen op spelen. Dus we gingen aan de kant van de weg bij een supermarkt zitten trommelen. Na een tijdje kwam er een man luisteren. Hij gaf me een briee van duizend naira, dat is zo’n 2,5 euro. Mijn vader is toen nog achter die man aangerend om hem te bedanken. In Nigeria geven mensen elkaar geen cadeautjes, maar geld. Mijn vader is geboren in Nigeria en we hebben daar een huisje waar we af en toe naartoe gaan. Ik spreek de taal die in Nigeria wordt gesproken, maar ik wist niet dat je in het Yoruba niet alleen maar 'hallo' zegt, maar dat je erbij vertelt wat de mensen die je groet aan het doen zijn. Als je spelende kinderen ziet, dan zeg je bijvoorbeeld ‘hallo kinderen die aan het spelen zijn’. Of als je iemand groet die zit: ‘hallo zittende man’. Ik wil heel graag op vakantie naar Engeland, naar het stadion van Manchester United." •
it olifantje kreeg ik van een man die in een tempel werkt omdat hij het zo leuk vond dat wij daar alle rituelen zo goed en respectvol uitvoerden. Volgens hem doen niet alle blanke toeristen dat. Ik hoorde dat veel toeristen zich niet zo netjes gedragen en onbeleefd zijn. Voordat we op vakantie gingen, heb ik gekeken wat voor weer het was zodat ik wist wat voor kleren ik moest meenemen. Ik heb ook opgezocht welke cultuur en welk geloof ze daar hebben. Ik heb daar geleerd dat je niet met schoenen aan een huis in mag. Dan word je er meteen uitgezet. Ik vind dat niet zo fijn, want als je op blote voeten rondloopt, worden je voeten vies. Ik vond de vakantie wel echt heel leuk, vooral ook dat we met tijgers en een krokodil op de foto zijn geweest en op een olifant hebben gereden. Ik zou heel graag een keer op vakantie willen naar China, omdat bijna alles wat hier in de winkels ligt uit China komt en ik hoorde dat de mensen daar heel aardig zijn.” •
22
SISIPHO
Happy Feet Vandaag komt er weer een groep toeristen op bezoek in de sloppenwijk van Sisipho (13) uit Kaapstad. Aan de ene kant wil ze dat iedereen ziet hoe het leven hier is. Aan de andere kant schaamt Sisipho zich ook een beetje voor haar huis.
E
r stopt een wit busje aan de rand van Langa, een wijk vol vervallen oude flatgebouwen, krottenwoningen en smalle straatjes. Zo’n tien toeristen uit India, China, Duitsland en Engeland stappen uit. Zij willen niet alleen naar de prachtige stranden, bergen en parken van Kaapstad, maar zijn ook geïnteresseerd in een andere kant van de Zuid-Afrikaanse stad. Daarom gaan ze op excursie naar de sloppenwijk waar Sisipho woont.
“Ik stel niet veel vragen aan de toeristen, maar soms dansen we samen” donderdag bij dansgroep Happy Feet, samen met zo’n honderd andere kinderen uit de buurt. Vandaag mag zij in een klein groepje optreden voor de gasten. Waar de bezoekers precies vandaan komen, weet Sisipho niet. “Ik stel niet veel vragen aan de toeristen, maar we dansen soms samen. Vaak kunnen ze niet zo goed dansen als wij. Regelmatig geven toeristen ons dingen, zoals pennen, potloden en kleren.” Sommige toeristen geven ook geld. Deze donaties worden gebruikt om de kinderen in de buurt twee keer per week een gezonde en lekkere warme maaltijd te geven.
APARTHEID Deze wijk is ontstaan door de vroegere witte regering die de zwarte bevolking discrimineerde en bepaalde dat de zwarte Zuid-Afrikanen in de buitenwijken moesten wonen. Nu is de tijd van apartheid voorbij, maar de meeste bewoners in deze wijk hebben geen geld om te verhuizen naar het mooiere centrum van Kaapstad. Een paar keer per week komen er toeristen. Sisipho: “Dat vind ik leuk, vooral als ik aan de beurt ben om voor ze te dansen!” Al vier jaar lang oefent ze elke maandag en
DANSGROEP De toeristengids is Siviwe (36), ook een bewoner van de wijk. Hij richtte Happy Feet op omdat er niks te doen is voor kinderen in de sloppenwijk. Er zijn bijvoorbeeld geen speeltuinen of parken. Hij vindt dat kinderen wat te doen moeten hebben na schooltijd. “Anders hangen ze op straat rond en komen ze in de problemen. Ik wil dat deze kinderen trots kunnen zijn op waar ze vandaan komen. Het geeft hen zelfvertrouwen door op te treden en ze zien dat er mensen van buiten zijn die in
23
TOERISME NAAR SLOPPENWIJK
NIEUWSGIERIG Zelf voelde ze zich één keer toerist, toen ze naar het centrum van Kaapstad ging om op te treden in een oud kasteel. “Ik zou zelf graag op reis gaan naar Japan, Zweden of Amerika. Ik weet niet veel over Japan en Zweden, maar ik ben nieuwsgierig. Amerika ken ik omdat er veel popsterren vandaan komen, zoals Chris Brown en Nicki Minaj.” En ze zou graag meer van haar eigen stad willen zien en een keer naar de Tafelberg gaan. •
SIVIWE
Sisipho droomt van een tripje naar de Tafelberg. Kijk op samsam.net/ tafelberg of dat is gelukt.
Sommige mensen noemen dat leedvermaak: mensen in armoede moeten geen toeristische attractie zijn. Anderen vinden het juist goed omdat er zo geld verdiend wordt aan toerisme dat (vaak) aan de sloppenwijkbewoners wordt gegeven. En ze denken dat toeristen na zo’n bezoek minder vooroordelen over sloppenwijkbewoners hebben. Want lang niet iedereen in een sloppenwijk is crimineel of zielig en het is er echt niet alleen maar gevaarlijk en vies.
Tekst en foto’s Elles van Gelder
hen zijn geïnteresseerd.” Soms loopt Sisipho na het optreden een rondje met de toeristen door de buurt, maar ze laat nooit haar huis zien. Sisipho woont op de tweede verdieping van een oude flat. Overal liggen bergen afval en het stinkt er naar urine. “Ik wil dit niet aan iedereen laten zien, het is hier niet mooi.” Ook al schaamt ze zich een beetje voor haar huis, toch vindt ze dat er ook ZuidAfrikaanse landgenoten op bezoek moeten komen in Langa. Nu komen er bijna alleen toeristen uit het buitenland. “Het is goed als ze kunnen zien hoe we leven en dat het niet gemakkelijk is om hier op te groeien. Mijn wijk is niet veilig. Er is veel criminaliteit en het is hier altijd druk. Er is altijd lawaai. Het liefst zou ik op een plek wonen waar het rustiger is. In een huis met een mooi zwembad.”
Overal ter wereld zijn sloppenwijken, van Brazilië tot Kenia en Egypte. Hier wonen mensen in zelfgebouwde of slecht onderhouden huizen, vaak onder moeilijke omstandigheden. Er worden toeristentripjes georganiseerd naar sommige sloppenwijken om te laten zien hoe het leven hier is.
24
Quiz
1.
Wat is het meest populaire vakantieland voor Nederlanders? Nederland Frankrijk Spanje Duitsland Klaar voor
de start: vakantie!
4.
Vakanties naar India worden populairder. Waarom? Mensen willen daar yoga leren. Er heersen minder ziektes. Je hebt er geen visum meer voor nodig. De vliegtickets worden steeds goedkoper.
5.
Toeristen komen naar Rwanda voor... ... één van de zeven wereldwonderen. ... de leeuwen en olifanten. ... de berggorilla's. ... de Inca's.
6.
Waarom bezoeken toeristen een sloppenwijk in Kaapstad? Uit interesse voor dit deel van de stad. Vanwege de geschiedenis. Voor de spanning en sensatie. Om de bewoners geld te geven.
2.
Uit welk land komen de meeste toeristen naar Giethoorn? Japan Amerika China Nederland
Doe deze quiz ook online en zie meteen wat je goed hebt! samsam.net/quiz
3. Wat is de grootste toeristische trekpleister in Istanbul? De Turkse pannenkoekjes. De toren van Ista. Een beroemde moskee. Een overdekte markt.
COLOFON
SAMSAM betekent samen. Samsam laat zien hoe kinderen wereldwijd samen leven, spelen, delen, leren en samen verantwoordelijk zijn voor de wereld. Samsam is een tijdschrift, website en lesbrief voor groep 5 t/m 8. Redactie Henrike van Gelder (hoofdredacteur), Karin Wesselink, Rolf Rosing (beeldredacteur) Educatie Femke Ruiter (hoofd onderwijs), Meggy Wijnen Marketing Floor Denekamp, Layla te Rehorst Advertenties en sales Budi Goudsmit, Kirsten Hogeboom, Patrice Sijmons Verder werkten mee Eliyha Altena, Ernie Buts, Elles van Gelder, Marinde Hurenkamp, Saskia Konniger, Sander Koning, Willemijn de Koning, Len Land, Kevin Landwer-Johan, Eva de Vries Illustraties Max Grünfeld Ontwerp Barbara Pilipp, Matthijs Koppen Uitgever Young & Connected Lithografie Rody Slavenburg Druk Rodi Media Verzending APG Redactieadres Weesperplein 4, 1018 XA Amsterdam Mail info@samsam.net Web samsam.net Mail voor abonnementen en wijzigingen lezersservice@samsam.net of bel 020-6304702 Voor burgerschapsopdrachten kijk op samsam.net/leerkrachten
Strip Studio De Leijer
Meer Samsam op social media en samsam.net
De oplossing van pagina 16: Waar ga jij heen vandaag?
TWIDO