NR.1 2020/21
AL
45
JAAR BURGERSCHAP IN DE KLAS
ERBIJ Over pesten en racisme !!! JAAAA
Rachma lost ruzies op
Kaden en Kaleb over politiegeweld in Amerika
Evi heeft geen last meer van pestkoppen
Wanneer hoor je ergens bij?
Mustafa maakt vrienden
Wat is racisme?
Ritma is christen in Pakistan
PAGINA 3
PAGINA 8
PAGINA 12
2
Jij mag ook meedoen!
ACHTER DE SCHERMEN
VAN DE REDACTIE
Erbij BIJ WIE HOOR JIJ? Bij je familie, je vrienden, de dansgroep, het voetbalteam of bij je buurt? De meeste mensen voelen zich onderdeel van een groep. Maar dat lukt niet altijd. Zo vertelt Evi (p. 11) bijvoorbeeld dat ze op de basisschool last had van treiteraars, hoe ze ook probeerde erbij te horen. Voor Mustafa (p. 3) valt het soms ook niet mee om vrienden te maken in het asielzoekerscentrum waar hij woont. Vaak heeft pesten te maken met 'anders' zijn. Anders zijn dan de meeste kinderen in je klas of dan de meerderheid in een land, zoals bij Ritma (p. 12) uit Pakistan. Zij is christen in een islamitisch land en daardoor heeft ze bijvoorbeeld minder kans op een goede baan. Dit is discriminatie. Een vorm van discriminatie is racisme. Op p. 8 lees je wat dat precies inhoudt en zie je dat het in alle landen van de wereld voorkomt. Ook in Amerika waar de tweeling Kaden en Kaleb woont (p. 4). Zij vertellen hun eigen ervaringen en wat ze weten over politiegeweld tegen de zwarte bevolking in hun buurt. En Rachma laat op p. 15 zien wat er op haar school gedaan wordt tegen pesten. Veel leesplezier!
Foto Elles van Gelder
TIP: HOUD JE SPREEKBEURT HIEROVER
UTRECHT Voor het beste portret duikt fotograaf Shody de bosjes in.
ALMERE Acteur Eliyha gaat op bezoek bij zijn oude school.
APARTHEID Tijdens de apartheid in Zuid-Afrika bedacht de regering dat de zwarte bevolking gescheiden moest wonen van de blanke: in townships. Een ander woord voor township is 'woonoord'. Het doel van de apartheid politiek was om mensen op basis van hun huidskleur te scheiden. De townships bestonden meestal uit huisjes met golfplaten daken en houten muurtjes. De apartheid is ondertussen afgeschaft, maar de townships bestaan nog. Lees meer: samsam.net/zuid-afrika
PLEASANT HILL De tweeling Kaden en Kaleb zijn blij met deze nieuwe muurschildering. POLL
Stelling:
EEFJE WENTELTEEFJE
Strip Studio De Leijer
Les over racisme moet verplicht worden op school.
samsam_erbij _P02-03 DEF K.indd 2
eens
oneens
Vul ook in op samsam.net/ racisme-poll
26-08-20 14:31
Wist je dat
1 Bij wie hoor jij?
Er zijn ook kinderen die GEEN vriendjes hebben en die bijvoorbeeld worden GEPEST. Soms komt dit doordat ze ‘anders’ zijn dan de kinderen om hen heen.
2
OP DE
Foto Shutterstock
Redenen voor uitsluiting: er is thuis minder of geen geld niet meedoen met clubs niet dezelfde spullen hebben als anderen Maar: het is een KINDERRECHT om veilig en gezond op te groeien en mee te doen met de maatschappij. Daarom zijn er allerlei organisaties en projecten om kinderen toch het gevoel te geven dat ze erbij horen.
Heb je wel eens het gevoel dat je er niet bij hoort? “Als kinderen vertellen over dingen die ik niet heb. Bijvoorbeeld een PlayStation, een mooie fiets of een eigen huis en een auto. In het azc zijn er groepjes kinderen die allemaal uit Syrië komen, of uit Eritrea. Omdat ik daar niet vandaan kom, mag ik dan niet meespelen. Ik ben geboren in Pakistan, maar ik woonde hiervoor in SaoediArabië. Alleen spreek ik geen Arabisch. Daardoor had ik ook het gevoel dat ik er daar niet bij hoorde.”
1 20 KINDEREN wordt wel eens uitgesloten.
Mustafa (11) woont in een asielzoekerscentrum
“Bij mijn familie natuurlijk. En bij de kinderen die taekwondo doen en mijn schoolvrienden. In mijn klas is iedereen aardig tegen me. Kinderen in het azc lachen me wel eens uit als ik een Nederlands woord niet goed uitspreek. Maar op mijn school helpen de Nederlandse kinderen me gewoon.”
VRIENDJES
Als je ‘ANDERS’ bent, kunnen kinderen jaloers worden of je niet begrijpen. Of ze denken dat ze zelf ook worden buitengesloten als ze vrienden met je worden.
Tekst Karin Wesselink Foto’s War Child
Vrienden maken
Niet uitgenodigd worden voor een verjaardagsfeestje of niet mee mogen spelen op het schoolplein. Dan kun je het gevoel krijgen dat je wordt BUITENGESLOTEN. Het gebeurt iedereen wel eens.
0
3
Interview
3
TIP: "Ga op een sport. Dan leer je samenwerken. Als je dat kunt als groep, kun je winnen."
Wat doe je als je wordt buitengesloten? “Het heeft geen zin om daar ruzie over te maken. Ik loop gewoon weg. En ik denk aan de kinderen die wél aardig zijn en me het gevoel geven dat ik erbij hoor. Dat voelt fijn en veilig.” YouTuber Quinsding maakte in samenwerking met War Child een documentaire over Mustafa die in première gaat tijdens Cinekid.
Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau 2010
samsam_erbij _P02-03 DEF K.indd 3
26-08-20 14:31
4
Reportage Amerika Kaleb Kaden
“Je moet nooit wegrennen voor de politie” De Amerikaanse tweeling Kaden en Kaleb (allebei 9) hebben een zwarte vader en witte moeder. Sinds de dood van George Floyd door politiegeweld praten ze thuis veel over racisme.
Z
e houden van honkbal en zijn groot fan van de Giants: het team uit San Francisco. “Tijdens de eerste wedstrijd van dit seizoen hadden de spelers een label op hun mouw gespeld als steun voor de protesten tegen racisme. Daarop stond Black Lives Matter en United for Change”, zegt Kaden, die de wedstrijd op televisie keek met zijn ouders en broer. De tweeling vond dit zo’n goede actie, dat ze dezelfde teksten op hun mouwen zette. De broers wonen in het stadje Pleasant Hill in de staat Californië. Om hen heen wonen bijna alleen maar witte mensen en ook de meeste klasgenootjes zijn wit. Hun moeder is wit, maar de vader van de tweeling is zwart. Een van zijn verre voorouders is als slaaf vanuit een Afrikaans land naar Amerika verscheept. "Tot zeventig jaar geleden was het bij wet verboden voor een wit persoon en een zwart persoon om te trouwen en kinderen te krijgen. Nu mag het wel. Sommige van onze neefjes en nichtjes zijn ook gemengd”, zegt Kaleb.
samsam_erbij _P04-05 DEF K.indd 4
DEMONSTRATIES In Amerika zijn de laatste zomer veel demonstraties. Steeds meer mensen maken zich kwaad over de gevolgen van racisme. Ook de jongens hebben vervelende ervaringen door hun gemengde afkomst. Niet veel, maar ze maken wel grote indruk. Bijvoorbeeld die keer dat ze over slavernij leerden op school. Kaleb vertelt: “Een witte vriendin kwam daarna naar ons toe en zei dat als we toen geleefd hadden, wij haar slaven zouden zijn. Ik heb toen gezegd dat het gemeen was dat ze dat zei. Toen heeft ze sorry gezegd.” Een andere keer waren de broers met vrienden aan het basketballen op het schoolplein. Ze kregen ruzie. ‘”Een vriend zei toen dat mijn huid de kleur van poep heeft”, zegt Kaleb. “Ik vond dat heel gemeen, want poep is vies en hij zei dus eigenlijk dat ik vies ben. Hij zei dat hij het niet zo bedoelde, maar voor mij voelde het wel zo.” Een leerkracht greep in. “Iedereen die bij de ruzie was, moest naar binnen om het uit te praten en sorry te zeggen. Aan het einde gaf iedereen elkaar een hand.”
26-08-20 14:21
MUURSCHILDERINGEN In de buurt van hun huis staan sinds een paar maanden woorden van Rosa Parks, een beroemde strijdster voor gelijkheid, op een muur geschilderd. Er zijn de laatste tijd veel van dit soort schilderingen gemaakt in hun stad. De tweeling vindt dit een mooie manier om aandacht te vragen voor racisme. De broers spraken hier altijd al over met hun ouders, maar de laatste tijd wel meer. “We hebben ook samen een boek gelezen dat je heel goed laat nadenken over racisme en ongelijkheid”, zegt Kaden. Ze praten ook over het politiegeweld waar onschuldige zwarte burgers slachtoffer van zijn geworden, zoals George Floyd. Ook dichtbij gebeuren zulke dingen. “In Walnut Creek, tien minuten rijden hiervandaan, werd een zwarte jongen van 23 onnodig neergeschoten door de politie. Hij heette Miles Hall”, zegt Kaleb. Zelfs zwarte kinderen zijn soms slachtoffer van politie geweld. Een paar jaar geleden werd de 12-jarige Tamir Rice in de staat Ohio doodgeschoten omdat hij met een speelgoedgeweer speelde. De agent dacht dat het wapen echt was. De grote vraag is of dit ook zou zijn gebeurd als Tamir wit was. Kaden en Kaleb hebben nog nooit te maken gehad met de politie en hun vader maar één keer, toen hij zelf nog op de middelbare school zat. Hij liep met
samsam_erbij _P04-05 DEF K.indd 5
twee witte vrienden over straat en een agent dacht dat hij eerder op die dag een winkeloverval had gepleegd. Alleen maar omdat hij zwart is. Nadat hun vader zijn rijbewijs had laten zien, mocht hij verder doorlopen.
AGENTEN Nu zou zoiets in hun stad nooit meer gebeuren, want hun vader kent de agenten in hun buurt best goed. Hij gaat vaak met ze praten over racisme, in de hoop dat het daardoor minder voor komt. Maar hun ouders hebben hun zonen wel geleerd wat ze moeten doen als ze ooit worden aangesproken door een agent. Kaleb: “Niet brutaal zijn en meteen sorry zeggen, ook al heb je niks gedaan.” En Kaden vertelt dat ze meteen moeten vragen of ze hun ouders willen bellen. Maar het allerbelangrijkste: “Nooit wegrennen voor de politie, want dan denken ze juist dat je iets gedaan hebt dat niet mag.” Soms denken ze wel na over hoe ze zich voelen en of het leven makkelijker zou zijn als ze een andere huids kleur zouden hebben. “Maar Obama is precies als wij: ook van gemengde afkomst. Dus wij zouden ook president kunnen worden.” Toch realiseert Kaden zich dat hij vanwege zijn kleur en krullen anders wordt bekeken dan witte vrienden. “En daardoor voel ik me ook zwart. Omdat mensen mij zo zien.” •
Tekst en foto's Eva Schram
Deze foto ging viral en werd wel 600.000 keer gedeeld
Foto Penny Terry
5
26-08-20 14:22
6
Fotoserie
Groepsgevoel
Foto AFP
HONGARIJE Tijdens de opening van een soort manege dragen deze jongens de traditionele kleding van de huzaren: soldaten te paard.
BHUTAN Deze leerlingen genieten van hun pauze.
Foto Roel Burgler
Foto EPA
INDIA Twee jongens met het sikh-geloof roepen religieuze spreuken.
7
CURAÇAO Tussen Paaszondag en Hemelvaart is het tijd voor de eerste Heilige Communie. Vanaf nu mogen deze meisjes aan alles meedoen tijdens de katholieke mis.
Foto Jochem Wijnands
Als je allemaal dezelfde kleding draagt, dan vorm je een groep. Zo laat je aan iedereen zien: wij horen bij elkaar. En: samen staan we sterk. Soms is dat een oud gebruik, soms een schoolregel. Gelovigen kleden zich soms hetzelfde tijdens speciale dagen of gebeurtenissen. Sporters van hetzelfde team herken je juist altijd aan hun identieke outfits.
LIBERIA Straatkinderen krijgen voetbaltraining in een stadion in de hoofdstad.
Foto EPA
Foto Reuters
ZUID-KOREA Voor boeddhisten is het heel gewoon om als kind een tijd als monnik leven en daar hoort deze outfit bij. En niet alleen in de tempel.
8
Wat is racisme?
21 maart is de Internationale Dag tegen Racisme
Demonstraties In Amerika en West-Europa laten steeds meer mensen zien en merken dat ze boos zijn over racisme en dat ze verandering willen. Juist ook witte mensen moeten volgens hen het probleem van racisme erkennen en toegeven dat ze een voorsprong hebben in het leven en vaak ongemerkt worden voorgetrokken. Er zijn mensen die hier dan weer geïrriteerd van raken. Zij krijgen het gevoel dat ze iets fout doen en voelen zich aangevallen. Ze vinden ook dat gekleurde mensen zich niet als slachtoffer moeten gedragen en dat het met racisme in Nederland wel meevalt als je het vergelijkt met de situatie van onderdrukte minderheden in andere landen.
Overal ter wereld, ook in Nederland, maken mensen het dagelijks mee. Dat er slecht over je wordt gedacht en gepraat alleen vanwege je huidskleur. Tegen dat racisme komt steeds meer protest.
In de Nederlandse grondwet staat dat discriminatie op basis van huidskleur of herkomst niet mag. Maar in 2019 steeg het aantal meldingen hiervan met 17%.
Volgens onderzoek neemt racisme in Europa toe. In Frankrijk, Engeland en Denemarken moeten vooral de Joden het ontgelden. In Tsjechië, Bulgarije en Slowakije de Roma.
In Uganda wordt de Indiase minderheid al tientallen jaren gediscrimineerd met antiIndiase wetten.
Macht Verschillen Racisme komt van het woord ‘ras’. Lange tijd werd er, bijvoorbeeld door biologen, gedacht dat er verschillende mensenrassen zijn. Die zouden van elkaar verschillen door uiterlijke kenmerken, zoals huidskleur en de vorm van de mond, ogen en neus. Als je vindt dat het ene ras beter is dan het andere, dan denk je racistisch. Racisme is een vorm van discriminatie. Discriminatie betekent dat je mensen ongelijk behandelt, bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd of dat ze een jongen of meisje zijn. Ondertussen spreken we liever over een bevolkingsgroep dan ras als het om mensen gaat.
Racisme kent verschillende vormen en heeft vaak te maken met welke bevolkingsgroep in het land het grootst is of de meeste macht in handen heeft. Die groep voelt zich beter en onderdrukt de minderheden. In veel landen is door de jaren heen het idee ontstaan dat de witte huidskleur de beste is. Dat komt onder andere door de ontdekkingsreizen en het kolonialisme vanaf de zestiende eeuw. Witte West-Europeanen namen toen overal ter wereld de macht over en overheersten met harde hand. In veel Aziatische, Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen bestaat nog steeds het witte schoonheidsideaal. Veel mensen bleken hun huid en halen de krullen uit hun haar.
Af voo Dat he
Slavernij Slavernij bestond al eeuwen, maar vanaf de zestiende eeuw werden veel zwarte mensen uit Afrikaanse landen verkocht aan witte mensen met plantages op de Nederlandse Antillen, in Amerika of Suriname. Nederland speelde een grote rol in deze mensenhandel. Slavernij wordt vaak gezien als voorbeeld van wat er door racisme kan gebeuren. De witte slavenhandelaren en plantage-eigenaren vonden dat ze de zwarte mensen mochten gebruiken als dwangarbeiders omdat ze hen als minderwaardig zagen. Overigens is er nog steeds moderne slavernij: mensen of kinderen die (gedwongen) zwaar werk doen voor een hongerloon.
Black Lives Matter
Nelson Mandela
Sinds de Afro-Amerikaanse George Floyd in mei 2020 stierf tijdens een gewelddadige arrestatie door een witte agent, zijn er over de hele wereld demonstraties tegen racisme. Ook op sociale media wordt hier volop aandacht voor gevraagd met #BlackLivesMatter. Dit is trouwens geen nieuwe hashtag en ook geen nieuwe organisatie. Ze begonnen zeven jaar geleden na de moord op een 17-jarige zwarte jongen in Amerika. Hij liep naar huis met een hoodie aan, iemand voelde zich bedreigd en schoot hem dood zonder daar een straf voor te krijgen. Het gevoel heerst dat dit nooit gebeurd zou zijn als de jongen wit was geweest.
Iemand die zich inzette voor gelijke rechten voor álle mensen in Zuid-Afrika, was Nelson Mandela. Maar omdat hij de leider van een illegale organisatie was, belandde hij in de gevangenis. Dertig jaar zat hij vast. Toen kwam er eindelijk een president die hem vrijliet. Het betekende het begin van het einde van de apartheid. Niet lang daarna werd Mandela zelf president. Hij werd de eerste zwarte leider van ZuidAfrika.
Misschien wel de meest beroemde woorden ooit zijn: ‘Ik heb een droom’ van dominee Martin Luther King. Hij sprak ze uit tijdens een toespraak in 1963 waarin hij vertelde dat hij droomde over een toekomst waarin witte en zwarte mensen gelijk zijn. Hij gebruikte geen geweld tijdens zijn acties om hier aandacht voor te vragen. Toch werd hij vermoord. Zijn ideeën zijn nog steeds heel belangrijk in de strijd tegen racisme.
De terreurgroep IS pleegde in Syrië volkerenmoord op onder andere de Yezidi’s.
De Iraanse machthebbers sluiten Arabieren, Joden en Koerden buiten.
In India worden de Pakistaanse moslims gediscrimineerd en aangevallen door extremistische hindoes.
d
9
Martin Luther King Rosa Parks
In december 1955 zat Rosa Parks in de bus in het Amerikaanse plaatsje Montgomery. In die tijd moesten zwarte mensen in de bus opstaan voor witte mensen, maar Rosa weigerde dit. De boete die ze kreeg, weigerde ze te betalen. Rosa werd gearresteerd en moest de gevangenis in. Andere zwarte mensen besloten niet langer de bus in Montgomery te pakken. Dat werkte! Een jaar na de actie van Rosa werden de regels in de bus aangepast.
In China worden honderdduizenden Oeigoeren door de regering vastgehouden in kampen.
Chinese, Vietnamese en Thaise minderheden worden in Cambodja gediscrimineerd. Zwarte ZuidAfrikanen krijgen hier de voorkeur bij veel vacatures. Dat wordt door de witten in het land ook als racisme gezien.
Verwachtingen De gevolgen van racisme zijn groot: mensen voelen zich minderwaardig en vaak slecht behandeld en uitgesloten. Door racisme krijgen mensen minder kansen in het leven. Ze komen minder makkelijk aan een goede baan. Zo blijkt uit veel onderzoeken dat kinderen met ouders die niet zijn geboren in het land waar ze wonen, een lager schooladvies krijgen. Dit kan komen doordat leerkrachten denken en verwachten dat hun ouders zelf een lage opleiding hebben gedaan. En dat hun kinderen dan ook minder slim zouden zijn.
Op grote schaal pleegt de regering van het overwegend boeddhistische land Myanmar volkerenmoord op de islamitische Rohingya’s.
Oplossingen
De Indonesische regering heeft het hier vooral gemunt op de Papoea’s, de oorspronkelijke bewoners van een van de Indonesische eilanden.
Het zal veel tijd kosten voordat racisme de wereld uit zal zijn. En het is zelfs de vraag of dat ooit helemaal zal lukken. Maar er zijn wel allerlei ideeën om dat voor elkaar te krijgen. Bijvoorbeeld door verplichte lessen over racisme en slavernij op school. Daardoor worden steeds meer mensen zich bewust van hun vooroordelen. En alleen dan kan er iets veranderen.
Foto's Reuters/ Shutterstock / Wikipedia
nti-
Advertentie
Spaans is belangrijk
In Peru is Spaans de officiële taal. Maar het hele dorp van Chaska (10) spreekt Quechua. Samen met haar moeder woont Chaska in een huis op het platteland. Ze droomt over een studie in de grote stad Cusco.
“S
inds corona is mijn school dicht. Ik krijg nu les via de televisie, maar alles is in het Spaans. En ik begrijp het niet allemaal”, vertelt Chaska. Spaans is niet haar moedertaal. Thuis spreekt ze Quechua. Dat is de taal van de Inca’s, een van de eerste volken in het land. “Ik kan wel een beetje Spaans, maar op tv praten ze veel te snel en dat is moeilijk.” Gelukkig belt haar juf haar twee keer per week en dan krijgt ze les via de telefoon. Chaska heeft geen broers of zussen. Ze woont met alleen haar moeder die nooit naar school is geweest en geen Spaans spreekt. “Mijn moeder werkt op mijn school. Ze zorgt dat alles netjes is en verzorgt de vissen in de kwekerij van de school.” In het onderwijs is Spaans de belangrijkste taal. Daardoor is het voor kinderen als Chaska extra moeilijk om goede cijfers te halen. Met hulp van Wilde Ganzen krijgen zij en andere dorpsgenootjes extra lessen Spaans. Hierdoor heeft ze meer kans om naar een goede middelbare school te kunnen en later een betere baan te krijgen. Chaska droomt hardop: “Ik wil naar de middelbare school in ons dorp en daarna psychologie studeren in de stad. Ik wil graag mensen met problemen helpen.”
samsam_erbij _P10-11 DEF K.indd 10
Wat doet Wilde Ganzen? Wilde Ganzen steunt mensen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika die samen met Nederlanders iets willen doen aan armoede. Wij geven trainingen en geld zodat ze bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen en waterputten kunnen bouwen. Zo krijgen kinderen in arme dorpen en buurten meer kansen op een goede toekomst. Wil je meer weten? www.wildeganzen.nl/kids
26-08-20 14:32
11
Interview
“Ik ging het zelf geloven” Bijna de hele basisschool werd Evi (12) uit Utrecht gepest. “Ze zeiden dat ik dik en lelijk was. En zelfs dat ik dood moest.” Maar dat is verleden tijd.
1.
Hoe gaat het nu met je?
“Veel beter! Maar dat betekent niet dat ik alles van vroeger ben vergeten. Ze zeggen weleens: schelden doet geen pijn. Maar ik ben gaan geloven wat ze tegen me zeiden. Het voelde alsof ze waar waren, al die negatieve dingen. Daardoor kon ik ook niet voor mezelf opkomen. Ik had geen zelfvertrouwen. Daar werk ik nu met een psycholoog aan. En als er nu iets gebeurt dat me aan vroeger doet denken, dan helpen mijn vriendinnen me.”
2.
Hoe begon het pesten?
“Aan het eind van groep twee stierf mijn beste vriendin aan kanker. In groep drie ging het voor mijn gevoel mis. Anderen vonden me raar en ze maakten opmerkingen. Ik denk dat ze merkten dat ze me konden raken doordat ik verdrietig was over mijn vriendin. Toen vertelde ik over het pesten aan mijn ouders en zij besloten dat het beter was dat ik naar een andere school ging.”
3.
En toen?
“Op die nieuwe school besloot ik coole kleren te gaan dragen, zoals buiktopjes. Ik hoopte dat ze me dan leuk zouden vinden. Maar juist het tegenovergestelde gebeurde. Achteraf snap ik dat wel: buiktopjes in groep drie is wel erg vroeg. Maar ik heb echt van alles geprobeerd zodat kinderen me leuk zouden gaan vinden. Ik deed bijvoorbeeld ook altijd wat iemand me vroeg. Als iemand zei dat ik z’n tas moest pakken, dan deed ik dat. Maar het leek wel alsof het niet de bedoeling was dat iemand me aardig zou vinden. Ze zeiden dat ik dik en lelijk was. En zelfs dat ik dood moest.”
4.
Is dat het ergste dat is gebeurd?
“Ik kan niet kiezen wat het ergste was. Iets wat bijvoorbeeld veel indruk heeft gemaakt, is dat ik door oudere jongens onderweg naar huis van m’n fiets werd geduwd. Dat gebeurde niet elke dag, maar een paar keer per week. Wat ook heel naar was: klasgenoten voegden me toe aan whatsapp groepjes waarin ze dan dingen over mij zeiden die heel naar waren. Ik had dat misschien niet moeten lezen, maar dat deed ik toch. Ik wilde toch weten wat ze over me zeiden.”
5.
“Ik had één vriendin op school die zag dat het echt niet meer goed ging. Zij is naar mijn ouders gegaan om het te vertellen. Zij wisten nog van niets. Ik had het niet verteld omdat ik niet wilde dat zij zouden denken dat er iets met me aan de hand was. Ik wilde dat zij een goed beeld van me zouden hebben. Ik was niet boos op mijn vriendin, maar juist opgelucht. En ik denk dat het voor haar ook spannend was, want ze wist niet hoe ik hierop zou reageren. Mijn vader hoorde vlak daarna van een collega over een vakantiekamp waar allemaal kinderen komen die gepest worden. Daar ben ik toen naartoe gegaan. Het was zo fijn om met anderen te zijn die je precies begrijpen. Daar kreeg ik hoop dat het goed zou komen en dat kwam het ook op de middelbare school.”
6.
Wat zijn je anti-pest tips?
“Het beste is echt om erover te praten. Want als meer mensen ervan af weten, dan worden de pesters bang voor gedoe. Dat hun ouders boos worden, bijvoorbeeld. En: als je vertelt wat er gebeurt, dan ga je zelf inzien dat er echt iets moet veranderen. Ik heb best lang gedacht dat ik het me inbeeldde. Dat ik het zelf erger maakte in m’n hoofd.” •
samsam_erbij _P10-11 DEF K.indd 11
Tekst Karin Wesselink Foto’s Shody Careman Met dank aan Stichting De Ster
Heb je hulp gekregen?
26-08-20 14:32
12
Reportage Pakistan
De kerk in de buurt waar Ritma woont
Ritma woont in Pakistan
Dominee Barnabas Younas
“We geloven allemaal in dezelfde God” Les uit de Koran is op alle scholen in Pakistan verplicht. Ook op de christelijke school waar Ritma (11) sinds kort naartoe gaat. “Maar de christenen krijgen les uit de Bijbel en ik word hier niet gepest.”
L
angs het riviertje waarin huisvuil drijft, spelen Ritma en haar vrienden tikkertje. Ze rennen een bruggetje over, door de smalle steegjes waar ze bijna een groenteverkoper omverlopen. Ze wonen in een sloppenwijk van de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. Slechts twee procent van de bevolking in het land is christen. De rest van de burgers is moslim. “Als ik groot ben, word ik dokter”, zegt Ritma stoer. Haar broer Kalib (13) droomt van een baan als
samsam_erbij _P12-13 DEF K.indd 12
ingenieur. “Ik wil wegen en bruggen bouwen om mijn land groot te maken”, vertelt hij.
TOEKOMSTDROMEN Hun vader die heeft meegeluisterd, schudt meewarig zijn hoofd. Hij gelooft niet dat de dromen van zijn kinderen zullen uitkomen, ook al doen hij en zijn vrouw er alles aan om ze het beste onderwijs te geven in de hoop dat ze het verder zullen schoppen. “Ik heb drie banen om hun
nieuwe privéschool te kunnen betalen.” Hij brengt met zijn busje kinderen tegen betaling naar school, verkoopt abonnementen voor kabel-tv en repareert tv's en muziekinstallaties. “Mijn vrouw werkt als verpleegkundige in een ziekenhuis.” Toch vreest hij dat zelfs een betere opleiding zijn kinderen niet verder zal helpen. “Omdat ze christen zijn”, klinkt hij somber.
ANDERS Ook al hoeven Ritma en Kalib nog niet te solliciteren voor een baan, toch merken ook zij al wel dat christenen anders worden behandeld. “Toen we naar een islamitische overheidsschool gingen, moesten we uit de Koran leren. De leerkrachten gaven ons lagere cijfers dan de moslimkinderen”, zegt Kalib. De school waar ze nu naartoe gaan is opgericht door Europese paters die in de 19e eeuw naar Azië kwamen om er het
26-08-20 14:24
13
Ritma met haar moeder, vader en broer Kalib
christelijke geloof te verspreiden. Deze zendelingen zijn er niet meer. Toen de militaire dictator Zia ul Haq Pakistan in de jaren zeventig in een streng islamitisch land veranderde, werden ze het land uitgezet. De regering nam hun onderwijsinstituten in beslag, ook de school waar Kalib en Ritma naartoe gaan. Christenen zijn er nu in de minderheid. “Van de dertig kinderen in mijn klas, zijn er negen christen”, legt Kalib uit. Ritma vindt het erg leuk op haar nieuwe school. “Moslims leren uit de Koran en wij leren uit de Bijbel. Niemand wordt hier gediscrimineerd.”
Filmpje Ga mee met Ritma naar de oudste kerk in haar land: samsam.net/ pakistan-christenen
geboortedorp waar het merendeel van de arbeiders christen is. Hij legt uit dat christelijke kinderen niet naar school gaan omdat ze hun ouders moeten helpen met het werk op het land van rijke boeren. Als salaris krijgen ze een zak rijst. De rijke boeren bezitten niet alleen de landbouwgrond, maar vaak het hele dorp. Die vinden onderwijs vaak verkwisting. De kinderen volgen toch in de voetsporen van hun ouders en als landloze boer heb je geen opleiding nodig. Gezinnen die naar de grote steden trekken, komen vaak in sloppenwijken terecht. Meer dan de helft van de christenen in het land kan niet lezen of schrijven.
GELUK Als ze hun huiswerk af hebben, gaan ze bij dominee Barnabas Younas langs in hun kerk. Ze bezoeken hem vaak. Hij is de beste vriend van hun vader en de kinderen zijn erg aan hem gehecht. “Deze twee hebben heel veel geluk”, vindt de dominee, die hen vergelijkt met christelijke kinderen in arme dorpen op het Pakistaanse platteland waar hij zelf is geboren. Zijn vader was daar ook dominee. Barnabas vertelt over de steenfabrieken buiten zijn
samsam_erbij _P12-13 DEF K.indd 13
Tekst en foto's Wilma van der Maten
Elke zondag gaat Ritma naar de dienst
GRONDWET “Christenen hebben het zwaar”, zucht de dominee. Toen Pakistan in 1947 werd opgericht, was het nog niet officieel een Islamitische republiek. In de grondwet stond toen dat iedere gelovige vrij was om naar zijn moskee, tempel en kerk te gaan. Maar door de jaren heen groeide het aantal islamitische extremisten. Die vinden dat iedereen in Pakistan moslim moet zijn. Volgens de grondwet van nu mogen mensen uit religieuze
minderheden, waaronder christenen, niet tot president worden gekozen of worden benoemd tot opperbevelhebber van het leger.
BETER BESCHERMEN Militante moslims gaan zover in hun haat tegen christenen dat ze zelfs dodelijke aanslagen plegen. Bij een bomexplosie in een park, vier jaar geleden tijdens Pasen, kwamen 70 mensen om waaronder kinderen en vrouwen. De zwaarste aanval was in 2013 op een kerk in Peshawar. Meer dan honderd gelovigen vonden toen de dood. “Islamitische bendes steken huizen in brand waar mensen levend in worden verbrand”, zucht de dominee nog eens diep. De nieuwe premier Imran Khan die sinds 2018 aan de macht is, heeft beloofd de religieuze minderheden beter te beschermen. Maar de dominee ziet in de praktijk nog weinig van die goede bedoelingen. Ritma gelooft in dezelfde rechten voor iedereen. In haar gebeden vraagt ze God om alle kinderen te helpen, moslims en christenen. “Op school zijn mijn beste vriendinnen moslim. Ik geloof in Jezus en zij in Allah. Maar uiteindelijk hebben we allemaal dezelfde God." •
26-08-20 14:24
14
Puzzel
WOORDZOEKER
Puzzelen! Streep de woorden weg, van links naar rechts of van rechts naar links. Van boven naar beneden of van beneden naar boven, of schuin. Vul de letters die overblijven in op de stippellijntjes. Welke zin zie je?
U I T Z O N D E R I N G I E M A E D F L E Z T E H N N T E G D L E I G I L E R E D S E L R I N E T S M O K N E E R E V O E S M D A C O N R P D N T M E
Zoek de woorden ANDERS DISCRIMINATIE GEORGE FLOYD GROEPSGEVOEL HETZELFDE MEERDERHEID MINDERHEID
O N D E R D R U K K I N G M N
RACISME RELIGIE RESPECT TOLERANTIE UITZONDERING VOOROORDELEN
MINDERWAARDIG NELSON MANDELA ONDERDRUKKING ONGELIJKHEID OVEREENKOMSTEN PESTEN PLAGEN
H M S A N N R W E E D C E I P K L I A D A A I R G E Z E N S
De oplossing staat op pagina 16.
J T C T E A M H M P A E Z D G I I A C R H E N S I I L N E E L T R D S I E E O G N E P R V E N I R D A R C I S S A M H O G G E E I T N A R E L O T E E
Vul de letters hier in
N V O O R O O R D E L E N I L O G E O R G E F L O Y D N D E
.
Abonneer je op ons YouTubekanaal In al onze filmpjes spelen kinderen de hoofdrol. Zij laten hun dagelijks leven zien.
youtube.com/ samsammagazine
samsam_erbij _P14-15 DEF K.indd 14
26-08-20 14:29
15
Onderweg
De klas als één groep Acteur Eliyha (18) is vandaag bij zijn oude school De Goede Herder in Almere. Hij werd hier vroeger best gepest en is benieuwd wat daar nu aan gedaan wordt. Rachma (9) vertelt hem alles over ruzies oplossen. “xxxx”
“Er lijkt niet zoveel veranderd.”
Wie zou hier meer over kunnen vertellen?
“Dit was er toen niet.”
Sinds kort is de school een Vreedzame School. Leerkrachten krijgen hier les in.
Vijf jaar geleden was hij hier voor het laatst.
“Ik leg je graag alles uit!”
Rachma is een mediator. Ze is getraind in ruzies oplossen.
Rachma vertelt dat het als eerste belangrijk is dat niemand wordt buitengesloten in de klas. Daardoor wordt er vanzelf minder gepest.
Met een gerust hart neemt Eliyha afscheid.
Toch komen ook hier nog weleens ruzies voor.
samsam_erbij _P14-15 DEF K.indd 15
Iedereen krijgt de kans uit te leggen wat er is gebeurd en een oplossing te bedenken.
RUZIE OPLOSSEN Hoe zorgt Rachma dat iedereen erbij hoort? Kijk het filmpje: samsam.net/ruzie-op-school
Tekst Karin Wesselink Foto's Len Land
"Wat is er aan de hand?"
26-08-20 14:29
16
Quiz Zien ze me nou?
5. Wat is Evi's anti-pest tip? Praat erover. Doe alles om erbij te horen. Terugpesten en vechten. Verander van school.
1.
Hoeveel kinderen worden weleens buitengesloten? 1 op de 20 4 van de 5 Wat is dat: buitensluiten? In mijn klas: 0!
6.
Wat doen Kaden en Kaleb uit Amerika tegen racisme? Ze zeggen het tegen hun vrienden als die iets zeggen dat ze racistisch vinden. Ze maken muurschilderingen. Ze gaan praten met de politie. Ze kijken naar honkbalwedstrijden.
3. Waarom wordt Ritma uit Pakistan gediscrimineerd? Omdat ze een meisje is. Omdat ze christen is. Omdat ze geen krullen heeft. Omdat ze nog geen achttien is.
Foto Shutterstock
2.
Mustafa uit het asielzoekerscentrum heeft soms het gevoel dat hij er niet bij hoort, omdat... hij niet uit SyriĂŤ of Eritrea komt. hij geen PlayStation heeft. hij geen Arabisch sprak. Alle antwoorden kloppen.
Wie niet weg is, is gezien!
Doe deze quiz ook online en zie meteen wat je goed hebt! samsam.net/erbij-quiz
4. Wie was de eerste zwarte president van Zuid-Afrika? Barack Obama. Martin Luther King. Rosa Parks. Nelson Mandela.
COLOFON
SAMSAM betekent samen. Samsam laat zien hoe kinderen wereldwijd samen leven, spelen, delen, leren en samen verantwoordelijk zijn voor de wereld. Samsam is een lesmethode Burgerschap voor groep 5 t/m 8. Redactie Henrike van Gelder (hoofdredacteur), Karin Wesselink Educatie Femke Ruiter (hoofd onderwijs), Merel van Scherpenzeel, Meggy Wijnen Marketing Floor Denekamp, Layla te Rehorst Advertenties en sales Budi Goudsmit, Ranou Hira, Patrice Sijmons Verder werkten mee Eliyha Altena, Shody Careman, Len Land, Wilma van der Maten, Eva Schram, Studio De Leijer Basisontwerp das Studio Amsterdam Vormgeving Kim van Dusseldorp, Caroline Koster Uitgever Young & Connected Druk Rodi Media Verzending APG Redactieadres Weesperplein 4, 1018 XA Amsterdam Mail info@samsam.net Web samsam.net Mail voor abonnementen, bezorgklachten en wijzigingen lezersservice@samsam.net of bel 020-2251224 Voor burgerschapsopdrachten kijk op samsam.net/leerkrachten
Strip Studio De Leijer
Meer Samsam op social media en samsam.net
OPLOSSING P.12: Nelson Mandela zette zich in tegen racisme.
TWIDO