Het rondjewereld spelletjesboek
Knikkeren op zijn Soedanees of Portugees, een Maori oorlogsdans om je teamspirit te versterken, zakdoekje leggen op zijn Turks, een hanengevecht uit Brazilië maar dan met zakdoeken, een spelletje dat ze in Thailand spelen bij de bus- of boothalte, en ga zo maar door!
In dit boek staan 50 spelletjes van over de hele wereld, geschikt voor alle leeftijden. Bij elk spel staat achtergrondinformatie, wat je er voor nodig hebt, voor welke leeftijd het geschikt is en hoe lang het duurt.
Het rondjewereld spelletjesboek
De spelletjes zijn onderverdeeld in tien rubrieken, zoals spelletjes waarbij iedereen winnaar is, teamspelletjes, balspelen, spelletjes op muziek en spelletjes waarvoor je eerst het materiaal zelf maakt, zoals veel kinderen in Afrika, Azië en Zuid Amerika hun spelletjes zelf maken.
Samenstelling
Jeroen Hoogerwerf, Marita Nijenhuis en Karine van der Zon Geïllustreerd door Bestelnummer 1106
09082_rondjewereld spelletjesboek cover_v3.indd 1
Iris Boter, Alja Bronswijk, Daniëlle Schothorst en Anky Spoelstra
11-11-09 10:36
Inhoud Afrika 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Filling the bottle Tungali Mbuzi Mbuzime Tibatibi Nzuri nzurikado Tue tue Sey Shumpu Ende Tamatiso
Zimbabwe Soedan Zimbabwe Ethiopië Zimbabwe Ghana Mali Zuid-Afrika Onbekend Zuid Afrika
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
India Turkije Israël Thailand Vietnam Turkije Indonesië Japan China Turkije
21 22 23 24 25 26 27 28 30 32
Portugal Portugal Spanje Onbekend Denemarken Onbekend Spanje en Italië België IJsland Roemenië, Albanië, Hongarije
35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Azië 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Lagori Gülle Oyunu Tock Tock Tockeeya Takraw Trong nu trong hoa Sar Sar Makara Semut, Orang, Gajah Hana Ichi Monme Jungle spel Yag Satarim
Europa 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Passeios Jogo dos berlindes La Bomba Touwtje springen Kluddermor Stoelendans Morra Dikke Bertha Fox and geese Poem, poem, tala, tsjiro nak!
5
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 5
03-11-09 09:46
Noord, Midden en Zuid Amerika 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Earthball Bun hole La Cachanga La cueva de los osos Las cuatro esquinas El baile del sombrero Luta de Galo Que no caiga el globo Macho parado El Talión
Verenigde Staten Verenigde Staten Columbia Ecuador Cuba Mexico Brazilië Peru Nicaragua Venezuela
47 49 50 51 52 53 54 55 56 58
Tonga Australië Tonga Australië Nieuw Zeeland Nieuw Zeeland Australië Australië Australië Fiji
61 62 63 64 65 66 68 69 70 72
Oceanië 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Pani Nandrrarna Po Po Mano’o Stuck in the mud Follow the mother Haka – de Maori dans Down, down, down Munhanganing Ilye ‘A Papai
6
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 6
03-11-09 09:46
Afrika
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 7
03-11-09 09:46
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 8
03-11-09 09:46
1. Filling the bottle Balspelen
Afkomstig uit: Zimbabwe Materiaal: een bal, een fles en zand Plaats van het spel: gymzaal, sportveld en schoolplein Aantal spelers: 6 kinderen Geschikt voor: middenbouw – bovenbouw
Verloop Er worden twee teams gevormd van ieder drie kinderen. Team A verdeelt zich over 1 en 2 kinderen die zich opstellen aan weerszijden van het speelveld. Team B staat in het midden en moet de fles zien te vullen met zand. Team A probeert ondertussen met de bal team B af te gooien. Als een kind uit team B is afgegooid, gaat het aan de kant zitten. Maar als de fles helemaal met zand is gevuld, mogen de kinderen aan de kant weer terug in het spel. Als een kind van team B de bal vangt, gooit het die zo ver mogelijk weg – zo krijgt team B meer tijd om de fles met zand te vullen. ‘Filling the bottle’ is geëindigd als alle drie de kinderen in het speelveld (team B) zijn afgegooid. Daarna wisselen de teams.
9
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 9
03-11-09 09:46
2. Tungali Knikkeren
Afkomstig uit: Soedan Materiaal: dopjes van flessen/knikkers, steentje Plaats van het spel: gymzaal, sportveld of schoolplein maar eventueel ook binnen Aantal spelers: tussen 4 en 7 kinderen Geschikt voor: middenbouw – bovenbouw
Achtergrond Natuurlijk kan dit spel door iedereen worden gespeeld, maar in Zuid-Soedan spelen meisjes dit spel nooit! Het is daar echt een jongensspel. Dus meiden, zet ’m op bij het tungalispel! Tungali is ook bekend onder een andere naam, nl. ‘gorren’. Gorren werd vanaf 1800 o.a. op Vlieland gespeeld, gedurende zo’n 200 jaar. Er wordt zelfs verteld dat Franse zeelieden op Vlieland ‘gorren’ mee hebben genomen naar Frankrijk en dat daaruit ‘jeu de boules’, het bekendste Franse spel, is ontstaan.
Verloop Aan het begin van het spel wordt er geloot wie de ‘tungalibaas’ is. Alle spelers betalen met hetzelfde aantal knikkers of dopjes van bijvoorbeeld flessen. De tungalibaas begint met alle knikkers/dopjes op een rijtje te leggen. Dan gaan alle spelers op een van te voren afgesproken afstand staan. Eén voor één proberen zij nu met een steentje de knikkers of dopjes te raken. Raakt een speler de meest linkse knikker, dan is de hele rij knikkers/dopjes van hem. Raakt een speler de meest rechtse knikker, dan is alleen die knikker voor hem. Raakt een speler een knikker ergens in het midden, dan zijn die knikker én alle knikkers links daarvan, voor hem. Als alle spelers zijn geweest en er zijn nog knikkers over, dan zijn die voor de ‘tungalibaas’.
10
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 10
03-11-09 09:46
3. Mbuzi Mbuzime In een kring
Afkomstig uit: Zimbabwe Materiaal: geen Plaats van het spel: overal Aantal spelers: minimaal 5 Geschikt voor: middenbouw – bovenbouw
Verloop De kinderen staan in een kring. Ze houden elkaars handen vast. Eén kind staat in het midden van de kring. Het kind dat midden in de kring staat, moet nu proberen buiten de kring te komen. Dit kind probeert de kring te doorbreken, bijvoorbeeld door met het lichaam de armen van de anderen los te duwen. Zodra dit kind is ontsnapt uit de kring, rent het weg – de kinderen in de kring moeten proberen hem te tikken. Als dit is gelukt, begint het spel opnieuw en is een ander kind aan de beurt om in het midden van de kring te gaan staan.
11
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 11
03-11-09 09:46
4. Tibatibi
Opwarmertjes
Afkomstig uit: Ethiopië Materiaal: een kleine sokbal (of een pittenzakje) Plaats van het spel: gymzaal, sportveld of schoolplein Aantal spelers: 1 tot 30 spelers Geschikt voor: middenbouw – bovenbouw
Achtergrond Een sokbal is eenvoudig gemaakt van een sok met vulling. Zie voor meer mogelijkheden om een sokbal te maken ‘Macho parado’ in Noord, Midden en Zuid Amerika op bladzijde 56.
Verloop Bij het behendigheidsspelletje Tibatibi til je één been op en leg je de sokbal op je voet. Op het andere been kan dan worden gehinkeld. Als de sokbal van je voet valt ben je af. Dit opwarmertje kan in de gymzaal bij het begin van de les worden gedaan.
Varianten Er zijn drie verschillende varianten: • Alle kinderen gaan tegelijk van start. De winnaar is degene die overblijft. • De kinderen kunnen één voor één met de sokbal op de voet hinkelen. De tijd kan dan eventueel worden opgenomen om te kijken wie dit het langste volhoudt. • Er kan ook een afstand van enkele meters worden gehinkeld. Doel is dat de hele groep zonder dat een sokbal valt over de eindstreep komt.
12
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 12
03-11-09 09:46
5. Nzuri nzurikado Afrondertjes
Afkomstig uit: Zimbabwe Materiaal: geen Plaats van het spel: gymzaal, sportveld of schoolplein Aantal spelers: minimaal 5 Geschikt voor: middenbouw – bovenbouw
Verloop De kinderen maken een kring en houden elkaars hand vast. Ze lopen rondjes terwijl ze ondertussen allerlei liedjes zingen. Eén voor één leggen ze hun rechterbeen over de armen van het kind naast hen en van henzelf. Ze hinkelen verder totdat de kring instort. Zo te dansen en te hinkelen is heel vermoeiend, dus vaak valt één van de kinderen van vermoeidheid om en dat is het moment dat het dansje ophoudt.
13
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 13
03-11-09 09:46
6. Tue tue – aftikspel met liedje Spellen op muziek
Afkomstig uit: Ghana Materiaal: liedje Tue tue Plaats van het spel: gymzaal, sportveld of schoolplein Aantal spelers: vanaf 10 à 12 kinderen Geschikt voor: alle leeftijden
Achtergrond In Afrika worden veel aftikspelletjes gedaan. Dit aftikspelletje komt uit Ghana. Het grappige nonsensliedje ‘Tue tue’ is heel populair in Ghana. Vertaling Pudding pudding, voor sterke mensen pudding. Ik zit vol! Amma kocht voor mij pudding, pudding. Voor sterke mensen pudding. Pudding!
Verloop De kinderen staan in een kring. Ze oefenen eerst ‘droog’ de beweging op de maat van het liedje: Eén stap naar rechts, één stap naar links, tik aan met rechts. Eén stap naar links, één stap naar rechts, tik aan met links. De kinderen nemen hierbij de volgende houding aan: ze staan met hun billen naar achteren en hun armen wijd. Als de kinderen het liedje en de beweging hebben geleerd, komt één kind in het midden staan. Dit kind tikt op alle schouders in de maat tegen de kring in. Bij ‘Amaza bo’ komt het kind dat als laatste op de schouders is getikt ook in het midden van de kring. Het eerste kind, de aftikker, bedenkt een beweging op de maat van het liedje. Het tweede kind doet die beweging na. Bij het laatste ‘Tue!’ gaat de aftikker weer in de kring en is degene die gekozen is aan de beurt.
14
09082_rondjewereld spelletjesboek.indd 14
03-11-09 09:47
Het rondjewereld spelletjesboek
Knikkeren op zijn Soedanees of Portugees, een Maori oorlogsdans om je teamspirit te versterken, zakdoekje leggen op zijn Turks, een hanengevecht uit Brazilië maar dan met zakdoeken, een spelletje dat ze in Thailand spelen bij de bus- of boothalte, en ga zo maar door!
In dit boek staan 50 spelletjes van over de hele wereld, geschikt voor alle leeftijden. Bij elk spel staat achtergrondinformatie, wat je er voor nodig hebt, voor welke leeftijd het geschikt is en hoe lang het duurt.
Het rondjewereld spelletjesboek
De spelletjes zijn onderverdeeld in tien rubrieken, zoals spelletjes waarbij iedereen winnaar is, teamspelletjes, balspelen, spelletjes op muziek en spelletjes waarvoor je eerst het materiaal zelf maakt, zoals veel kinderen in Afrika, Azië en Zuid Amerika hun spelletjes zelf maken.
Samenstelling
Jeroen Hoogerwerf, Marita Nijenhuis en Karine van der Zon Geïllustreerd door Bestelnummer 1106
09082_rondjewereld spelletjesboek cover_v3.indd 1
Iris Boter, Alja Bronswijk, Daniëlle Schothorst en Anky Spoelstra
11-11-09 10:36