Een schuilplaats voor onderduikers Jan van den Dool
Inhoud 1. Vakantieplannen
5
2. Een raadsel
12
3. Op verkenning
21
4. Verfwaren
28
5. Een schuilplaats voor onderduikers?
36
6. In de bunker
44
7. Vader is boos
54
8. De politie neemt het over
62
9. Een oude aktetas
69
10. In de botenloods
77
11. De verrader
85
12. Het raadsel opgelost?
93
13. De Verboon-collectie
102
1. Vakantieplannen Maarten laat zijn tas op de grond onder de kapstok ploffen en loopt de kamer in. ‘Hoi mam.’ Lisa, zijn moeder, is met de planten bezig. Verrast kijkt ze op. ‘Wat ben jij vroeg?’ Maarten ziet haar rode ogen. Hij legt zijn arm om haar schouder en geeft haar een kus. ‘Je hebt gehuild.’ Zijn moeder knikt. ‘Laat maar.’ ‘Is het om opa?’ ‘Ja…, soms mis ik hem zomaar ineens heel erg. Anders was hij er altijd om deze tijd.’ ‘De Geus is ziek.’ ‘Meneer De Geus,’ zegt moeder. ‘Menéér De Geus. Zullen we iets leuks gaan doen? Mark nog niet thuis?’ Moeder kijkt op de klok. ‘Nee, dat duurt nog wel even, het is pas halftwaalf.’ ‘Zullen we hem tegemoet fietsen? En dan naar het oorlogs museum gaan, waar we het laatst over hadden? Dat vindt hij vast leuk…’ ‘Lijkt me een goed idee!’ Blij kijkt Maarten haar aan. ‘Hoi! Ik zet de fietsen klaar.’ Het is eind juni. De zon schijnt. Overal op het land rijden boeren met hun trekkers om het gras te maaien of te keren. Maarten kletst honderduit. Het is drie kwartier fietsen, maar voor ze het weten zijn ze bij de school van Mark.
5
Het duurt maar even of er komt een stroom leerlingen naar buiten. Mark loopt, kletsend met een andere jongen, naar het fietsenhok. Pas als hij het schoolplein afkomt en op zijn fiets wil springen, ziet hij z’n moeder en Maarten. ‘Hoi!,’ zegt hij. ‘Gaan we ergens heen? Of is er wat…?’ ‘Nee hoor,’ zegt moeder, ‘er is niets. Maarten had het idee om naar het oorlogsmuseum te gaan.’ ‘Aan de Kemperbergerweg?’ ‘Ja.’ ‘Leuk! Gaaf!’ Nadat ze een paar uur in het museum hebben rondgekeken, fietsen ze weer naar huis. Mama en Mark voorop. Maarten erachter, met zijn armen op het stuur. De twee voor hem praten aan één stuk door. Gelukkig, denkt hij. Het is nu ongeveer een jaar geleden dat opa plotseling stierf. Allemaal missen ze hem heel erg. Hij was vaak bij hen. Onverwachts stond hij zomaar op de stoep, met wat groente uit zijn tuin. Opa was al heel lang alleen. Daarom kwam hij ook vaak eten. Soms wel een paar keer in de week. Dan hielp hij de jongens met dingen voor school. En hij kon mooi vertellen! Vooral over de oorlog. Over de Duitsers en de bevrijding, door de Canadezen. Opa’s vader was doodgeschoten. Hij was bij de ondergrondse. Samen met anderen hielp hij Joden en anderen die waren ondergedoken. Maar de Duitsers kwamen erachter. Door een verrader. Met zes man kwamen ze hem ophalen. Niemand heeft hem ooit teruggezien. Na de oorlog is opa op onderzoek uitgegaan en kwam te weten dat zijn vader geprobeerd had om te vluchten. Hij was uit een rijdende vrachtwagen met gevangenen gesprongen. Maar de soldaten zagen het en schoten hem neer.
6
Maarten zucht. Hij strekt zijn rug en gaat rechtop op zijn fiets zitten. Hij mist opa ook erg. Bij de uitvoering van de musical op de laatste schooldag was hij er nog. De volgende morgen werd hij niet meer wakker. ‘Ben je in slaap gevallen?’ Maarten schrikt op. Voor hem zit Mark zowat achterstevoren op zijn fiets. ‘Mama vraagt of je zin in pannenkoeken hebt.’ ‘Wel tien!’ Hun banden knarsen in het grind. Ze zijn thuis. ‘Wat drinken?’ vraagt Maarten als ze binnen zijn. ‘Een liter graag!’ zegt Mark. Ma kijkt hem lachend aan. ‘Doe mij maar gewoon een glas, ik ga beslag maken.’ ‘O, maar dat wil ik wel doen,’ zegt Maarten. ‘En je huiswerk dan?’ ‘Dat kan daarna, pannenkoeken bakken is veel leuker.’ Hij zet drie glazen fris neer en begint de bakspullen bij elkaar te zoeken. In een mum van tijd staat er van alles op het aanrecht. Maarten kijkt naar de benodigdheden en wrijft in zijn handen. ‘Ziezo. Heb ik alles? O nee, de eieren nog. Hoeveel zullen we doen, chef?’ ‘Doe maar vier, ze staan in de bijkeuken.’ Met de eieren in zijn handen komt hij de keuken weer in. Hij maakt een gooibeweging. ‘Mam! Vangen!’ Geschrokken steekt zijn moeder haar handen omhoog. ‘Maarten, laat het!’ ‘Mama, dat doet hij toch niet,’ zegt Mark vanaf de bank. ‘Dacht je nou echt dat hij dat durft?’ Maarten kijkt hem uitdagend aan. ‘O nee?’
7
8
Hij legt drie eieren op het aanrecht. Eén neemt hij er in zijn hand. ‘O nee…?’ ‘Maarten! Laat het!’ zegt moeder weer. ‘Nou…?’ ‘Nee!’, zegt Mark, ‘dat durf je niet!’ Maarten komt nog een stap dichterbij. ‘O nee…?’ Mark ziet Maartens hand omhooggaan… Van schrik slaat hij allebei zijn handen voor zijn gezicht. Triomfantelijk kijkt Maarten hem aan. ‘Waarom hou je dan je handen voor je gezicht?’ Even later sist het eerste beslag in de koekenpan. ‘Ik zie het al, je hebt mij helemaal niet nodig. Ik ga de tafel dekken,’ zegt moeder. Maarten fluit er lustig op los. Af en toe praat hij hardop. ‘Ziezo, jij bent lekker bruin, nu de andere kant nog. Eén, twee, hopla! Ho, die ligt een beetje scheef, half op de rand.’ Hij pakt de spatel en duwt hem goed. ‘Zo, erin jij! Vlug een beetje! Anders eet ik je al op voor je klaar bent. Ja, goed zo… Zo, een lapje spek erop, nog een beetje beslag erover… Hopla, bakken maar… De laatste!’ Ineens krijgt hij een geweldige klap op zijn schouder. Verschrikt kijkt hij op. ‘Papa! Ik schrik me wild!’ ‘Slecht geweten?’ vraagt zijn vader. ‘Iknieweten, we kunnen eten,’ lacht Maarten. Met een zwaai zet hij een schaal pannenkoeken op tafel. ‘Eet smakelijk!’ ‘Vanwaar dit feestmaal?’ vraagt vader Mama kijkt hem aan. ‘Zomaar. We wilden elkaar verrassen. Maarten en ik hebben 9
Ervaringen delen
Aardig doen
Samen spelen en werken
Lezen is leuk en soms ook spannend. En je kunt veel dingen ontdekken. Bijvoorbeeld wat kinderen doen in moeilijke situaties. Wat kiezen ze, en hoe loopt dat af? Je kunt met de hoofdpersonen meeleven en denken: Wat zou ik nu zelf doen?
Een taak uitvoeren
Jezelf presenteren
Een keuze maken
Opkomen voor jezelf
Omgaan met ruzie
De opa van Maarten en Mark is overleden. Opa wilde weten wat er was gebeurd met zijn vader, die in de oorlog in het verzet had gezeten, was verraden en gefusilleerd. Zijn kleinzoons Maarten en Mark gaan nu zelf op onderzoek uit. In een spannende zoektocht komen ze drugsdealers op het spoor, maar vinden ook de oplossing van het raadsel van opa’s vader.
Avi Plus Met illustraties van Maarten Wolterink Bestelnummer 5179 ISBN 978-90-5788-464-1
9 789057 884641