Werken met de Rustvis
Liesbeth van ’t Hof en Jolanda van der Marel-Krikke
Met illustraties van Adriaan Bijloo
Handleiding bij het gebruik van de Rustvis
Colofon
© 2024 Kwintessens, Amersfoort
www.kwintessens.nl
Auteurs
Liesbeth van ’t Hof en Jolanda van der Marel-Krikke
Illustrator
Adriaan Bijloo
Advies
Wouter Siebers
Vormgeving
De Grafische Keuken, Hilversum
NUR 194
Bestelnummer set 925
ISBN 978-90-5788-612-6
Bronvermelding
Voor het schrijven van deze handleiding is gebruik gemaakt van: Kwink-slag De zelfontspanner, het Kwink emotiewiel en Circus IK uit de methode Kwink voor sociaal-emotioneel leren, Kwintessens Kwink-hoek katern © 2020 Kwintessens, Amersfoort, Kwintessens
Martine Delfos, 2022, Luister je wel naar mij? Gespreksvoering met kinderen tussen vier en twaalf jaar, Amsterdam, Uitgeverij SWP.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoud
Inleiding 5 Veilig en ontspannen 6 De Rustvishoek 7 Tot rust komen met de Rustvis 8 Tot rust komen als je boos bent 10 Tot rust komen bij tegenzin 12 Creëren van een veilige (gespreks)omgeving 14 Tot rust komen als je hoofd vol zit 16 Kleurplaat Rustvis 18 Tot rust komen als het druk is in de groep 20 Tot rust komen als er veel te vieren valt 22 Tot rust komen als je bang bent 24 Werkvorm om het gedrag te bespreken 26 Tot rust komen als je verdrietig bent 28 Aandachtspunten bij gespreksvoering met jonge kinderen 30 Circus IK 32 Daar mag je trots op zijn! 34
4 36
VEILIG KWINK EMOTIEWIEL
Inleiding
Deze handleiding gaat over het gebruik van de Rustvis in de klas. Het geeft jou en je groep handvatten om de Rustvis onderdeel te maken van de dagelijkse gang van zaken.
Door de dag heen ervaren kinderen allerlei emoties die ze op verschillende manieren aan ons tonen. Het Kwink emotiewiel laat zien welke emoties jonge kinderen leren herkennen en benoemen. We gaan die gevoelens verkennen en oefenen om met behulp van de Rustvis rustig te worden als de emoties de overhand lijken te nemen.
De Rustvis wordt zo een herkenbaar en krachtig hulpmiddel voor de kinderen. Zodra de Rustvis erbij wordt genomen, weten de kinderen dat het gaat over ‘rustig worden’.
In deze handleiding vind je oefeningen om samen met de klas te doen en suggesties voor individueel gebruik met de kinderen die dat op een bepaald moment goed kunnen gebruiken. De handleiding heeft geen vaste volgorde voor gebruik. Sla het open en ga ermee aan de slag. Is rustig worden bij een specifieke emotie nodig, zoek deze er dan bij en gebruik de aangegeven oefeningen.
Werken met de Rustvis maakt kinderen vertrouwd met het oefenen in rustig worden. Lukt het rustig worden onvoldoende en zijn er kinderen die er meer oefening in nodig hebben, gebruik dan de informatie en suggesties die in de handleiding beschreven staan.
In deze handleiding gebruiken we een aantal pictogrammen. Dit is wat ze betekenen:
Deze tekst zeg je tegen de kinderen.
Deze vragen stel je aan de kinderen.
Dit is een klassikale verwerking door middel van een oefening.
Een suggestie om de Rustvis individueel in te zetten.
Dit is een specifieke opdracht aan jou, de leerkracht.
5 36
Tot rust komen met de Rustvis
Dit is de basisoefening om tot rust te komen. Bekijk samen de eenvoudige animatie, via onderstaande QR-code.
We zien de Rustvis terwijl de tekst rustig wordt uitgesproken. Of laat de Rustvisknuffel zien en spreek de tekst zelf rustig uit:
Kwink slag
Sluit je je ogen?
Wees stil
Adem in Adem uit
Voel je lijf
Kijk rustig om je heen
Ben je gespannen?
Voel je drukte in je lijf?
Of in je hoofd?
Haal diep adem.
Adem in door je neus.
Adem uit door je mond.
En nog een keer, en nog eens.
Merk je het al?
Je komt tot rust.
Laat eens zien: Hoe zie jij eruit als je tot rust bent gekomen?
8 36
Deze Kwink-slag hoort bij de methode Kwink voor sociaal-emotioneel leren, een uitgave van © 2023
De zelfontspanner
Ken jij deze vriendjes van de Rustvis? Zij hebben allemaal een eigen manier om tot rust te komen. Doe je mee?
Hassel komt in stilte tot rust. Hij telt de secondes.
Hassel is een tijdje stil. Tel je rustig met hem mee? Tot tien, tot dertig? En als dat lukt, kun je dan ook een hele minuut stil zijn?
Antilope wordt rustig van positieve gedachten.
Antilope denkt aan dingen waar ze blij van wordt. Ze denkt aan… ijsjes op het strand. En aan stoeispelletjes met haar vriendin Varken. Wat maakt jou blij? Kijk eens naar je hand, bedenk vijf dingen, voor elke vinger één.
Varken vindt rust door geconcentreerd te tekenen in de lucht.
Varken tekent krulstaarten in de lucht. Een heleboel. Doe je mee?
9 36
Tot rust komen als er veel te vieren valt
Feestje daar, feestje hier
Een, twee, drie, vier, feestje daar, feestje hier. Een, twee, drie, vier, feestje van plezier.
Vieren doen we elke dag met plezier en met een lach.
Vijf, vier, drie, twee, de Rustvis die viert mee!
* Op de wijs van ‘Hoedje van papier’
Soms is er een feestje. Iemand is jarig. Hiep hiep hoera! Of het is een speciale dag. We hebben kerstontbijt of doen mee aan de Koningsspelen.
Feestbubbeltjes…
Als je goed om je heen kijkt, dan zul je ontdekken dat je elke dag iets kunt vieren. Bijvoorbeeld omdat je als eerste iets uit de kast mag kiezen. Of omdat je naast je vriend in de kring zit. Je maakt samen veel plezier. Hiep hiep hoera!
Wat vier jij vandaag?
Kijk eens goed om je heen en denk even na: Wat kunnen we vandaag vieren? Heb je iets bedacht, houd dan de Rustvis vast en vertel het aan de klas. Laat de Rustvis meejuichen: Hiep hiep hoera!
22 36
Zet feestmuziek op.
Loop een polonaise op de feestmuziek. Loop je voorop, dan kies jij de route. Hoor je ‘Hiep hiep hoera’, dan juich je allemaal mee en sluit de voorste achteraan. De polonaise gaat verder!
Zet rustgevende muziek op.
Misschien merk je dat je best druk bent geworden van al dat gefeest. Tijd om rustig te worden. Ga ontspannen zitten, luister naar de rustige muziek. Iemand houdt de Rustvis vast en laat deze heel langzaam naar een ander toe zwemmen. Totdat iedereen de Rustvis even heeft vastgehouden. Hoe is het nu?
Zorg voor genoeg kopieën van het werkblad vol vissen en knip de visjes los.
Kleur een visje
Maak een feesthoedje voor jouw vis en plak het erop. Hebben meer kinderen een feest Rustvis gemaakt? Zwem naar elkaar toe en vier samen een feestje!
Bestelnummer set 925
ISBN 978-90-5788-612-6
